________________
દ્વાન. પ્રકરણ ૩
૨૩૧
માઠું વચન મેલવું, કાયાની અશુભ ચેષ્ટા અથવા વ્યાપાર કરવા, નિરાદર તથા નિરુત્સાહથી સામાયિક કરવી તથા સામાયિક અવ્યવસ્થિતપણે કરવી તે પાંચ દોષ છે તેને ટાળવા શ્રાવકનની સદા તત્પર રહે છે.
સામાયિક શિક્ષાવ્રત મને પરમ ઉપકારી છે એવી ભાવના કરતાં કરતાં આ નાની એકાએક સર્વ વિક`ાને ત્યાગ કરી આત્મા પોતાના સ્વદ્રવ્યપ્રતિ ઉપયેાયુક્ત થાય છે ત્યારે નિજ આત્મામાં સ્થિર થાય છે. આ સ્વાનુભવ છે તે જ સાચી સામાયિક છે.
દશમું પૌષધાપવાસ શિક્ષાવ્રત
આ જ્ઞાની આત્મા આજે વ્રત પ્રતિમાના દસમા પૌષધાપવાસ શિક્ષાવ્રત સંબંધી વિચારે છે. આ જ્ઞાની મનમાં ચિંતવે છે કે એક માસમાં ચાર પાષધ-દિવસ અથવા પદિન હોય છે, તે દિવસમાં ઉપવાસ કરવા જોઈ એ. પાંચ ઇન્દ્રિયાની ઈચ્છાઓને રોકી તેમને ધમ – સાધનામાં લગાવવી, શરીરની સંસ્કાર ક્રિયાને રાકવી. વ્યાપાર ભાજન પાનાદિ આર્ભને ત્યાગ કરી પૌષધાપવાસ ઘરમાં અથવા સાધુએના આશ્રયમાં અથવા આત્મ મનનને ઉપયાગી એવા સ્થાનમાં બેસીને ધમ સબંધી ચિતવનમાં, સામાયિક ભાવમાં, શાસ્ત્ર વિચારમાં ધર્મચર્ચામાં તથા શ્રી જિનેન્દ્રદેવની ભક્તિ આદિ શુભ ભાવના સંબધી ક્રિયામાં અનુરક્ત રહેવુ તેને પૌષધે પવાસ કહે છે.
જૈન દર્શનમાં શકિત અનુસાર તપનું માહાત્મ્ય છે. શકિત બહાર તપ આદિ કરવુ, એ આકુળતા તથા સર્કલેશ પરિણામનુ કારણ છે. આ પૈષધોપવાસ વ્રત દેષ રહિત પાળી અતિચારાથી બચવું ઉચિત છે.
હજુ સુધી તે આ નાની ધાર્મિક તેના માત્ર અભ્યાસ કરે છે. તેની શ્રદ્ધા છે કે આ વ્રત પરમ કલ્યાણુનું કારણ છે. તે શરીર, વચન, મન અને આત્માના દેષ અને વિકારને શમાવનાર, તેની શકિતએને
