________________
૨૩૬
દ્વાન અને શીળ
સાતાકારી સ્થિતિમાં લઈ જાય છે. મરણ સમયે શુભ લેફ્સાના પ્રભાવથી શુભ ત મળે છે, આથી અતિ આવશ્યક છે કે અંત સમયે આર્ત્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાન ન હો, કિંતુ ધર્મધ્યાન હૈ, સમતાભાવ હૈ, કાયાની અતિ મદતા હા, આત્માની સન્મુખ પરિણામ હા, રત્નત્રયની અંદર રમતા એવા ભાવનક્ષેપરૂપ ભાવ હા.
શ્રાવક નિર ંતર એવી ભાવના રાખે છે કે મારું સમાધિમરણ ડો. કાયભાવાને સારી રીતે કૃધ કરવા તેને કષાય સલેખના અને કાયાને કૃષ કરવી તે કાય સલેખના કહેવાય છે.
જ્યારે એવું અનુમાન થાય કે આ શરીર કોઈ એવી આપત્તિમાં ફસાઈ ગયું છે કે જેમાંથી બચવુ અને વિત રહેવું અસભવિત છે. તે અસાધ્ય રોગમાં સપડાયું છે, અગ્નિ મુખમાં પ્રવેશી ચૂકયું છે અથવા ભયાનક દુર્ભિક્ષ અથવા યુદ્ધની મધ્યમાં આવ્યુ છે, ત્યારે ત્રતેની રક્ષા નહિ થઈ શકે એમ જાણી જ્ઞાની શ્રાવક પેાતાના વ્રતાને જોખમ ત્ર પહે ંચે એવી રીતે તેાની રક્ષા કરીને શરતનેા ત્યાગ કરે છે.
વિત
આ વ્રતના પાંચ અતિચાર આ પ્રમાણે છે. ( ૧ ) રહેવાની ઇચ્છા કરવી, ( ૨ ) મરણની ઇચ્છા કરવી, ( ૩ ) અગાઉ ભાગવેલાં ભાગનુ સ્મરણ કરવું, ( ૪ ) પ્રથમ શરીર ઉપકારી મિત્ર હતું તેની સાથે પ્રીતિ કરવી, (૫) ભવિષ્યના ભાગેની વાંચ્છા કરવી. આ પાંચ દોષ છેાડી સરળ, શાંત ભાવમાં રહી દેહત્યાગ કરવે તે સલેખના છે.
૩
ત્રીજી સામાયિક પ્રતિમા
આ નાની ગૃહસ્થ ખીજી વ્રત પ્રતિમાનું પાલન કરતાં કરતાં અંતરંગમાં અધ્યાત્મજ્ઞાનના અભ્યાસને વધારે છે તથા આત્મિક આનંદના
