________________
૨૩૪
દાન અને શાળા
છે. આને શિક્ષાવ્રત એટલા માટે કહે છે કે જે મુનિઓને વિધિ સહિત દાન કરે છે, તેને પોતાને સ્વયંદાન લેવાની શિક્ષા મળે છે. આ શિક્ષાવ્રત મુનિ અવસ્થાનું પૂર્વ સાધન છે.
મુનિ ઉદિષ્ટ આહારના ત્યાગી છે. તેવી જ રીતે ૧૧ મી પ્રતિભાધારી ફલક તથા એલક પણ તેવા જ ત્યાગી છે; તેઓ પણ સાધુના નાના ભાઈ છે. સાધુપદના ઉમેદવાર છે. આ ત્રણેની એવી ગાઢ પ્રતિક્ષા હેય છે કે સ્વયં આરંભ કરવા નહિ, બીજા પાસે પોતા માટે કરાવવો નહિ, તથા આરંભની અનુમોદના કરવી નહિ. ગૃહસ્થ પિતાના માટે તૈયાર કરેલ આહારમાંથી સંતોષપૂર્વક ગ્રહણ કરવું એવી ભિક્ષાવૃતિ વિરકતોને ધર્મ છે.
એવા નિગ્રંથ સાધુ અથવા પૂજ્ય મહાત્માઓને નવ પ્રકારની ભકિતથી સંપન્ન થઈ દાન દેવું ઉચિત છે. નવધા ભકિત આ પ્રમાણે છે :
(૧) સંગ્રહ મુનિને આવતા દેખી ભકિતથી કહેવું કે શુદ્ધ આહારપાનની જોગવાઇ છે. માટે પધારે.
(૨) ઉચ્ચ સ્થાને યોગ્ય ઉચ્ચ સ્થાન પર બેસાડવા. (૩) પાદપકમ ચરણનું પ્રક્ષાલન કરવું. (૪) અર્ચન. (૫) પ્રણામ.
(૬) મન શુદ્ધિ. દાન સિવાય મનમાં અન્ય કોઈ વિકલ્પ હોય તે દૂર કરે.
(૭) વચનશુદ્ધિ. મૌન સહિત રહેવું તથા આવશ્યકતા હોય ત્યારે યોગ્ય મિષ્ટ વચન કહેવું.
(૮) કાયશુદ્ધિ.
(૮) એષણાશુદ્ધિ. ભોજન શુદ્ધ હોય અને મુનિના નિમિત્તથી બનાવેલ ન હોય.
