________________
શીળ. પ્રકરણ ૧
પાંચમી રાત્રિભેજન ત્યાગ પ્રતિમા આ પ્રતિમાને કાયોત્સર્ગ પ્રતિમા પણ કહે છે અથવા દિવા મૈથુન ત્યાગ પ્રતિમા પણ કહે છે.
આમલી ચારેય પ્રતિમા નિરતિચારપણે શુદ્ધ રીતે નિયમપૂર્વક પાળવાની સાથે આ પાંચમી પ્રતિમામાં પર્વની રાત્રિ (બે આઠમ, પૂનમ અને અમાસની રાત્રિ) કાર્યોત્સર્ગમાં નિષ્કપણે વિતાવે છે તેથી તેને કાયોત્સર્ગ પ્રતિમા કહે છે.
અશુભ કર્મને નાશ કરવા માટે મન, વચન, કાયાના યોગને અર્થાત કાયોત્સર્ગને નિશ્ચયપણે ધારણ કરીને ઘરમાં, બારણા પાસે, પૌષધશાળામાં કે ચૌટામાં પર્વની રાત્રિ વિતાવતાં કોઈ પરિસિહ ઉપસર્ગથી ક્ષેભ પામતા નથી.
કાયોત્સર્ગમાં શ્રી જિનેશ્વર દેવનું ધ્યાન ધરે અથવા પિતાના રાગાદિ દોષોને હણવા માટે દોષના પ્રતિપક્ષી ઉપાયોનું ચિંતન કરે.
આ પ્રતિમાપારી સ્નાન કરતા નથી, ધોતીઆની કાછડી ખુલ્લી રાખે છે. દિવસે ભોજન સમાપ્ત કરીને રાત્રે ચારેય પ્રકારના આહારને સર્વથા ત્યાગ કરે છે. મન, વચન, કાયાથી રાત્રિભોજન કરવા તેમજ કરાવવાથી વિરકત રહે છે.
વળી તે મન, વચન, કાયાથી દિવસે સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્ય પાળી દિવસના સ્ત્રીને સેવતો નથી. દિવસે નિદ્રા કરે તો મૈથુન સંબંધી સપ્ત આવવાનો સંભવ છે તેવા સ્વપ્નથી બ્રહ્મચર્યનો ભંગ થયો ગણાય. તેથી દિવસે બ્રહ્મચર્ય ભંગ થાય એવું કોઈ કાર્ય કરતો નથી દિવસે સ્ત્રીને જેવા છતાં પણ વિકારી થતા નથી. એવા તે જિતેંદ્રિય શ્રાવક
