________________
દાન અને શીબી
જીતનારા કામને જીતે છે. બ્રહ્મચારી કામને વશ કરે છે એ આત્માની અનંત શક્તિને પુરાવા છે.
બ્રહ્મ એટલે આત્મધર્મ, તેમાં ચર્ય એટલે ચરવું અથવા રમણ કરવું. આત્માનું આત્મા સાથે રમણ કરવું તે બ્રહ્મચર્ય અને આત્માએ અન્ય સાથે જોડાઈ ક્રિયા કરવી તે મૈથુન ક્રિયા છે. આત્મધર્મથી ભિન પદાર્થ, પુશળ પર્યાયમાં રમણ કરવાને પણ આધ્યાત્મિક શાસ્ત્રમાં અબ્રહ્મ સેવન માનેલ છે.
અમારા “દશ લક્ષણ ધર્મ” પુસ્તકમાંનું બ્રહ્મચર્યનું પ્રકરણ પણ આની સાથે વાંચી જવું.
આઠમી
આરંભ ત્યાગ પ્રતિમા આગલી સર્વ પ્રતિમાઓના નિયમ બરાબર પાળતા રહીને આ પ્રતિમામાં સર્વ લૌકિક આરંભ વ્યાપાર, કારખાના, ખેતી આદિ ત્યાગી દીએ છે. આરંભી હિંસાથી વિરક્ત થઈ જાય છે.
જમીન ઉપર જોઈને ચાલે છે. વાહનોનો ઉપયોગ કરતા નથી. નિમંત્રણ મળે ત્યાં ભજન કરી લીએ છે. પરમ સંતોષી થઈ રહે છે.
ખેતી, વેપાર આદિ સર્વ પ્રકારના આરંભ પ્રાણી હિંસાના કારણ હોવાથી મન, વચન, કાયા એ ત્રણ પ્રકારે કરતા નથી પણ પુત્ર, ભૈત્ય નેકર વગેરે પાસે આરંભ કરાવવાનો ત્યાગ કરતા નથી.
આ આઠમી પ્રતિમામાં પોતે કરેલા આરંભને જ ત્યાગ થાય છે. પ્રિખ્યારંભને એટલે બીજા પાસે આરંભ કરાવવાનો ત્યાગ કરાતો નથી, પણ પ્રેગ્ગારંભ એવા પ્રકારનો હોવો જોઈએ કે તેમાં આત્માનું તીવ્ર પરિણામ ન હોય, તે પણું જીવનનિર્વાહને બીજો ઉપાય ન હોવાના