________________
૧૩૪
(ાત અને શીળ જાતની સાંસારિક સુખેચ્છા રાખવામાં આવી ન હતી, પણ નિષ્કામ ભાવના જ હતી. તેથી એક જ વખતના અલ્પદાનથી પણ અનંત ભવભ્રમણથી મુક્ત થઈ એક ભવે જ પરમપદ (મેલ)ની દશાને પામી શક્યા. આ દાનાદિક સાધનોથી સત્પરૂપની ભક્તિ કરવી એ આત્મિક દશોનું ઉત્તમ કારણ છે. તનની, મનની, હિતની અને પ્રણિપત્તિ એમ ચાર પ્રકારે સંપુરૂષની સેવા થાય છે. ચાર પ્રકારમાં પણ સર્વોત્તમ ચતુર્થ પ્રણિપત્તિમાં જ રહેલ છે. પ્રણિપત્તિને લઈ ત્રણેની સાર્થકતા છે. સેવાધર્મ પ્રણિપત્તિ વિના ત્રણે સેવાઓ નિષફળપણાને પામે છે.
તનની શારીરિક ભકિત, શરીર સાધનથી સત્પષની વિનધાદિ ભકિત કરવી તે,
મનની–માનસિક ભકિત, તન, ધન, કુટુંબાદિ માયિક પદાર્થો કરતાં પુરૂષ પ્રત્યે તથા તેમના સોધ પ્રત્યે અધિકતર પ્રતિ પ્રસન્નતાઉલ્લાસવૃત્તિ રહે તે,
વિત્તની-આર્થિક ભકિત, સત્ય તથા નીતિની કમાણીથી નિષ્કામપણે ગુરૂની સેવામાં વસ્ત્ર, પાત્ર, આહાર, વસતિ વગેરે તથા પ્રભુની સેવા-ભકિતમાં પૈસાને વ્યય તે, આ પ્રણિપત્તિ-આજ્ઞા, સત્પષની જેની આજ્ઞા હેય તે જ પ્રમાણે વર્તન કરે. પિતાની વૃત્તિને અનુસસ્તી આજ્ઞા ઉઠાવે તેનું નામ આજ્ઞા-ધર્મ નથી, પણ વૃત્તિપોષણ રૂપ સ્વચ્છંદતા છે. પુરૂષની જેવી આજ્ઞા
હેય તે પ્રમાણે આજ્ઞાકારે વૃત્તિને રાખે તે જ આત્મશ્રેયનું કારણ છે. ન હેય, રેય અને ઉપાદેય એ ત્રણ તવો છે. ત્યાગવા લાયક પદાર્થો તથા પ્રવૃત્તિઓ શું છે? જાણવા લાયક શું છે? તેમજ આદરવા લાયક શું છે? તે માત્ર શબ્દાર્થપણે જાણવાથી વા બોલવાથી તત્વની પ્રાપ્તિ થતી નથી.
