________________
શીળ. પ્રકરણ ૧
૧૮૩
શ્રાવકની બીજી પ્રતિમા ધારણ કરનારે આ બારેય વ્રત વિધિપૂર્વક ગ્રહણ કરવા જોઈએ.
પ્રતિમા ધારણ કર્યા વિના પણ આ વ્રત અંગીકાર કરી શકાય છે. અને તે પણ શ્રાવકની શક્તિ, સંજોગ અનુસાર બારમાંથી ગમે તે એક, બે કે વધારે પાળી શકાય તેટલા વ્રત લઈ શકાય છે. બારેય વ્રત પાળી શકે તે બારેય વ્રત લઈ શકે છે.
પરંતુ પ્રતિમાધારી શ્રાવકે તે બારેય વ્રત અંગીકાર કરવા જોઈએ જ. વળી પ્રતિભાધારી શ્રાવકે પાંચ અણુવ્રત નિરતિચારપણે પાળવા જોઈએ. અને ત્રણ ગુણવ્રત તથા શીક્ષાવ્રત મળી સાત શીળવ્રત યથાશક્તિ પાળવાના છે. પણ તેના અતિચાર પૂરા ટાળી શકાતા નથી તેથી તે ટાળવાને અભ્યાસ કરવાનું છે.
શ્રી ધર્મસંગ્રહના સમ્ફર્વ અધિકારસાં ૨૧મી ગાથામાં કહ્યું
न्याय्यश्च सति सम्यकत्वेऽणुव्रतप्रमुखग्रहः । जिनोक्ततत्वेषु रुचिः शुद्धा सम्यक्त्वमुच्यते ।
અર્થ–આત્માને સમ્યફ પ્રાપ્ત થયા પછી જ અણુવ્રત, ગુણવ્રત અને શીક્ષાવ્રતરૂપ બાર વ્રત કે તેમાંના ઓછાં વધુ વ્રત ગ્રહણ કરવાયુક્ત છે. શ્રી જિનેશ્વરદેવે કહેલા જીવ અજીવ આદિ કે દેવ ગુરૂ આદિ તત્વોમાં જીવની જે નિર્મળ રુચિ તે સમ્યક્ત્ર કહેવાય છે.
સમ્યકત્વથી જ જીવને સર્વ તત્ત્વોનું સાચું સ્વરૂપ સમજાય છે. અને તત્ત્વનું સ્વરૂપ બરાબર સમજાયું હોય તો જ વ્રત બરાબર નિરતિચારપણે પાળી શકાય છે. તેથી જ દર્શન પ્રતિમાને પહેલી મૂકી છે અને તે પ્રતિમા યથાયોગ્ય ધારણ કર્યા પછી જ માણસમાં વતને ગ્રહણ કરવાની, યથાયોગ્ય પાળવાની શકિત આવે છે. માટે શ્રાવકને પોતાને વ્રત બરાબર પાળી શાકવાની ખાત્રી થાય ત્યારે જ બીજી પ્રતિમાં ધારણ કરવી જોઈએ.
