________________
૧૦
જ્ઞાન અને શીળ
શાર્દૂલ વિક્રીડિત છંદુ
न्यायोपात्तधनों यजन् गुणगुरून् सद्गोस्त्रिवर्ग भजन् नन्योन्यानुगुणं तदहं गृहिणीस्थानालयो ટ્રીમયઃ । युक्ताहारविहार आर्यसमितिः प्राज्ञः कृतज्ञो बशी शृण्वन् धर्म विधि दयालुरघभीः सागरधर्मं चरेत् ॥ ११ ॥
અ:
૧. ન્યાયાપાત્તધન—ન્યાયથી ધનનું ઉપાર્જન કરવું. સ્વામીદ્રોહ, મિત્ર દ્રોહ, વિશ્વાસઘાત, ચારી વગેરે નિંદનીય અન્યાયેાથી ધન ઉપાર્જન કરવું નહિ. એવા અન્યાયેને મનમાં પણ પેસવા દેવા નહિ. અન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલુ ધન લાંખો વખત ટકી શકતુ નથી. પણ થાડા વખતમાં મૂળ સહિત નાશ પામે છે. ન્યાયથી પ્રવનારને સહાય કરનારા મળી આવે છે પણ અન્યાયથી ચાલનારને સગા ભાઈ પણ છેડી દીએ છે.
સભ્યતા,
૨. ગુણગુરુનું પૂજન—સદાચાર, સૌજન્ય, ઉદારતા, સ્થિરતા, પ્રિય ભાષણુ વગેરે આત્મગુણાની પૂજા એટલે બહુમાન પ્રશ ંસા કરવી, ગુરુ એટલે માતા, પિતા, આચાય આદિની સેવા અભ્યુત્થાન, પ્રણામ આદિથી માન આપવું, તેમ જ જેએ ગુણુથી ગુરુ એટલે અધિક હોય તેમને પણ યથાયેાગ્ય સન્માન આપવું.
લેાકાપવાથી ડરવું, દીનદુ:ખીને સહાય કરવામાં આદર રાખવા, કૃતજ્ઞતા, દાક્ષિણ્ય, ચતુરાઈવાળુ સભ્ય વર્તન ઇત્યાદિ સદાચાર કહેલા છે.
૩. સી—સી એટલે સારી વાણીવાળા, પ્રશસ્ત વાણી ખેાલનારા, પારકી નિંદા, કઠારતા વગેરેથી રહિત મધુરભાષી.
પારકી નિંદા કુથલી કરવાથી અને પોતાનાં વખાણ કરવાથી નીચગેાત્ર બંધાય છે. તેથી લવાભવ નીય ગેાત્રમાં જન્મ થાય છે,
