________________
દાન. પ્રકરણ ૭.
૧૩૫
આદરવા લાયક તવે ઉદાસીનતા (ઉપેક્ષા) હોય અને ત્યાગવા લાયક જે દોષ કહ્યા હેય, તે દેશોમાં જ જીવન વ્યતીત થતું હોય, છતાં પામર આત્મા કહે છે કે, અમેને તત્ત્વનું જ્ઞાન છે” એ કેટલી બધી અજ્ઞાનતા છે ? અગ્નિને અડવાથી બળીએ છીએ એવી -દઢ પ્રતીતિ છે તે સ્વપ્નાંતરે પણ વિકલ્પ થતું નથી કે અગ્નિને અડવાથી બળશું એ વાત સાચી હશે કે કેમ? માટે અગ્નિને અડી જેઉં એવી અણુમાત્ર પણ ક૯૫ના થતી નથી. તેમ વિષય તથા - રાગદ્વેષાદિક શત્રુઓ આત્માને ઘાત કરનાર છે, એમ જે યથાર્થ રીતે જાણ્યું હોય, તો તેવા દોષ તરફ સ્વપ્નાંપરે પણ વૃત્તિ દેરાય નહિ તેને તત્ત્વજ્ઞાન કહે છે. તેનું નામ સાચી શ્રદ્ધા છે.
મહાસતી સીતાજીએ અગ્નિમાં પ્રવેશ કરતી વખતે એવો વિકલ્પ કર્યો હતો કે, “આ જાજ્વલ્યમાન અગ્નિમાં પડતાં વખતસર બળી જઈશ તે ?” એ વિકલ્પક થયો હોત તે અવશ્ય બળીને ભસ્મીભૂત થઈ જાત. તેમ કેટલાક સંપ્રદાય મેહથી મતિહીન થયેલ, સત્ય તત્ત્વને ન જાણનાર અજ્ઞાની છે કહે છે. કે શાસ્ત્રની વાતમાં આપણને ખબર ન પડે, કેવળી ભગવંત જાણે, આપણે શું જાણીએ ? ભગવાને કહ્યું તે સાચું” જુઓ, મુગ્ધ લો કોની કેવી પામર દલીલ?
" કેવળી જાણે, કેવળી શું જાણશે ? હવે તેમને જાણવાનું બાકી કઈ રહ્યું છે? નહિ જ. તે તો સર્વજ્ઞ ભગવાન સર્વ જાણી ચૂક્યા છે, શાસ્ત્ર કેવલીને જાણવાને માટે નથી, પણ આપણને જાણવાને માટે છે. માટે “કેવળી જાણે” એવું કહેનારા મૂર્ખ લે કે પિતાના દેશને બિચાવ કરી છટકવા પામે છે. અલબત્ત, જે વાત સર્વજ્ઞ ભગવાન વિના કબીજાથી જાણી શકાતી જ ન હોય, તેવી વાત જાણવાનું જે કેવળીને ભિળાવતા હોય, તો તે ઉચિત છે, પણ જો પિતે જરાક બળ કરે, સચો -પુરુષાર્થ કરે, તો પિતે જાણી શકે અને બુદ્ધિગમ્ય થઈ શકે, તેવી વાતમાં પણ કેવળી જાણે ! ". . "
