________________
દાન. પ્રકરણ ૧
૩૯
વજનમાં, માપમાં, ગણતરીમાં આછુ આપવુ, ખાટા લેબલેા તૈયાર કરવા, દાણચેારી કરવી, દાણચારીના ઉપાયા યેાજવા વગેરે વગેરે અનીતિમય યુક્તિએથી જ ણે ભાગે ધનવાન થયા હાય છે અને થાય છે. અને એ અનીતિના પાપમાંથી છૂટવાને પાતાની કમાણીના એકાદ ટુકડા, નાની સરખી રકમ દાનમાં આપે છે, પરંતુ આ રીતે અનીતિનું પાપ ધોવાતું નથી એ વાત એ લોકાને સાધુ મુનિરાજોએ સમજાવવાની ખાસ જરૂર છે.
માર્ગાનુસારીના ગુણમાં નીતિથી ધનેાપાન કરવાનું ખાસ કહેવામાં આવ્યું છે. પરંતુ આજે ધણા લેાકેા કહે છે કે નીતિથી નેાપાર્જન થઇ શકે જ નહિ માટે હુમાં તે ગમે તેમ ધનપાન કરી લે. પછી તેમાંથી થેાડુ ધર્માદામાં વાપરશુ એટલે ધને પાર્જનનું પાપ ધાવાઈ જશે અને વળી કીર્તિ પણ મળશે.
આ લેકા કર્મ–નશીની પૂર્વભવે સારૂં કમ કરેલ હશે તેા થઈ શકશે. અને આ લેાકેાને શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ એક દૃષ્ટાંતથી બહુ સારે જવાબ આપ્યા છે. સૂરજી કહે છે કે—
જાય છે કે તેમણે પણ ધનાપાર્જન
ધર્માં યસ્ય વિત્તેહા
તસ્યાનીહા ગરીયસી । પ્રક્ષાલનાસ્ક્રિ પસ્ય દ્વાદસ્પર્શન વરમ્ ॥
અધર્માર્થે ધન મેળવવાની ઇચ્છા કરવી તેના કરતાં ઇચ્છા જ ન કરવી તે ઉત્તમ છે. કાદવને મેલ લાગ્યા પછી તેને ધેાઈ તે સાક્ કરવાં કરતાં દૂરથી કાદવને સ્પર્શ ન જ કરવા એ વધુ સારૂં છે.
વાત જ ભૂલી નીતિથી ચાલતાં
રસ્તામાં કાદવકીચડ પડ્યો છે. મુસાફર વિચારે છે કે બાજુ કરીને જતાં તે વખત લાગે તેના કરતાં કાદવ સાંસરા જઈ તે પછી પગ ધા નાંખશું! આ લેાકાની પણ તેના જેવી જ વાત છે. કાદવમ
