________________
७०
દ્વાન અને શીળ
ઉદારતામાંથી થતુ સદાચારનું સર્જન
જેનામાં ઉદારતા ગુણુ પ્રગટે છે, તે જેમ ખીજાના સુખથી આનદ અનુભવે છે અને ખીજાના દુઃખને પેાતાનું દુઃખ બનાવી લે છે, તેમ તેને એમ પણ થાય છે કે કેાઈનું સુખ જાય અને એથી .મને સુખ મળે એવું સુખ મારે નહિ જોઈ એ; કાઈ ના પણ દુ:ખમાં હું નિમિત્ત બનું નહિ, તેની મારે કાળજી રાખવી જોઈ એ... કોઈ ને ય હું દુઃખી તેા કરું નહિ. પણ મારા નિમિત્તે કાઈ દુ:ખી થાય એમ પણ બનવુ જોઈ એ નહિ. આવુ હ્રદય ઉદારતા ગુણને પામેલાનું બને છે.
L
મારા નિમિત્તે કાઈ જીવ દુ:ખી થવા જોઈ એ નહિ. આવી વૃત્તિ જેનામાં પ્રગટે, તેને ધર્મની જરૂર પડે જ. એને લાગે કે મારે સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ જીવની હિંસાથી પણ બચવું જોઈ એ. હિંસાના ત્યાગ માટે અસત્યને ત્યાગ પણ કરવા પડે, ચારીને ત્યાગ પણ કરવા પડે. અબ્રહ્મ ત્યાગ પણ કરવા પડે, ધનાદિકની મૂર્ચ્છા પણ ત્યાગ કરવા પડે, ર. ત્રિભેાજનાદિના ત્યાગ પણ કરવા પડે અને ક્રેાધ–માન– માયા-લાભ આદિ આંતરશત્રુઓને ત્યાગ પણ કરવા પડે. વળી ઇંદ્રિયાને નિગ્રહ સાધવા સાથે અને શરીરને પણ ખૂબ કસાટીમાં મૂકવુ પડે.
એક ઉદારતા ગુણ આવે અને એ ગુણ સુવિકસિત અને, તે સંસારસુખનાં સઘળાં ય ખાદ્ય સાધનેને તજવાની વૃત્તિ જન્મે. મન તથા ઇંદ્રિયો ઉપર કાબૂ મેળવવાનું મન થાય અને આ શરીરના માહ પશુ પ્રયત્નપૂર્વક તજવા જેવા લાગે. માણસ પાતાની પાસે એવું કાંઈ રાખે નહિ, કે જેની રક્ષા માટે પણ પોતાની ઉદાર ભાવનાને હાનિ પહેાંચે અને શરીરનુ પ્રવન પણ એવા પ્રકારે કરે કે એના હિસ્સા બીજા જીવાના રક્ષણાદિમાં જ હોય.
ઉદાર પરમાત્મા અને પરમાત્માના માર્ગત શાથે
ઉદારતા ગુણ જો સાચા વિશેષ સુંદર પરિણામ આવ્યા વિના રહે નહિ. એને
સ્વરૂપમાં વિકસિત બને, તે
મારે કાઈ પણ જીવની
હિંસાદિમાં નિમિત્ત બનવુ
આનાથી પશુ એમ થાય કે નથી, તે મારે
