________________
હાન અને શીળ બને એવો વિચાર આવે. એ વિચાર આવે એટલું જ નહિ પણ એ વિચારને અમલમાં મૂકવાને પણ અદ્દભુત કોટિને ઉત્સાહ પ્રગટે.
ઉદારતાના યોગે જેમ અન્ય જીવોના આલેક સંબંધી હિતને વિચાર આવે છે, તેમ તેમના પરલોકસંબંધી હિતનો વિચાર પણ આવે છે અને એ વિચાર વધતે વધતે એ કક્ષાએ પહોંચે છે કે સારા ય સંસારના છ મુકિતને પામે. સારા ય સંસારના છ મુક્તિને પામે એટલે જ વિચાર નહિ, પણ એવી ય ભાવના પ્રગટે કે ક્યારે મારામાં એવી શકિત આવે, કે જેના વેગે હું સારા ય સંસારના સઘળા જેને અન્ય સર્વ વસ્તુઓની રસિકતાથી મુક્ત બનાવી દઉં અને એક માત્ર મોક્ષમાર્ગની જ રસિકતામાં મગ્ન બનાવી દઉં !
ઉદારતા ક્રમે કરી માણસને એટલી બધી ઉચ્ચ કક્ષાએ અને સર્વોત્તમ કક્ષાએ પણ પહોંચાડી દે છે, એ ઉદારતાની જેવી તેવી મહત્તા નથી. એટલી ઊંચી અગર સર્વોત્તમ કક્ષાએ પહોંચવાને માટે બીજા ઘણા ગુણેને અપનાવવા પડે છે, પરંતુ જે કેવળ પિતાના જ સુખને વિચાર હોય અને બીજાઓના દુઃખનું નિવારણ કરવાને કે તેમને સુખી કરવાનો વિચાર ન હોય, તો તેવા માણસમાં માણસને ઉચ્ચ અગર સર્વોત્તમ કક્ષાએ પહોંચાડનારા ગુણે પ્રગટી શકતા જ નથી. આ કારણે, માનવજીવનને સાર્થક કરવાને માટે, ઉદારતા એ સૌથી પ્રથમ આવશ્યક વસ્તુ છે.
કોઈના ય સુખને શ્રેષ નહિ જેનામાં ઉદારતા ગુણું પ્રગટે છે, તે પિતે ગમે તેટલો દુઃખી હેય તે છતાં પણ બીજાઓના સુખની તેને ઈર્ષા આવતી નથી. કોઈના ય સુખમાં પથરે આડે નાખવાની કે કોઈને ય સુખને લૂંટી લેવાની વૃત્તિ, એના અંતઃકરણમાં પ્રગટતી નથી. બીજાને સુખી જોઈને દુઃખી થાય એવું એનું હૈયું હેતું નથી, પણ બીજાને સુખી જોઈને પ્રસન્ન થાય એવું એનું હૈયું હોય છે.
