________________
*
દાન અને શીળ
હાય એ અશકય નથી. ઉદાર હોય તે શકય હોય તે દાનમાં ભંડારાના પણ દાનમાં ભંડારાના ભંડારો દઈ
ભંડારા દઈ દે એમાં ના નહિ. નારા ય ઉદાર ન હોય એ શક્ય છે.
ઉદ્ઘારતા હૃદયની વિશાળતા માગે છે. પેાતાના સુખના ભેળે પણ પરાયા સુખની વાંછા અને તે પણ પાતાના કાઈ પણ પ્રકારના દુન્યવી સ્વાર્થ વિના જ, એ ઉદારતા છે. જેનામાં આવી ઉદારતા હાય, તે શકશ હોય તે પરે પકાર માટે સર્વસ્વને તજવાની તૈયારી બતાવ્યા વિના રહે જ નહિ. આપી શકે તે જ ઉદાર એમ નહિ, પણ નિઃસ્વાર્થીપણું આપવાની વૃત્તિવાળા જ ઉદાર.
અન્ત:કરણની વસ્તુ
ઉદ્દારતા દાનાનિક એનું ફળ છે. દાન કરવા માટે સામગ્રી જોઇ એ અને એ તેા પુણ્યના યાગ વિના મળે નહિ. ત્યારે જેતે પુણ્યના યાગે ગે ઘણી સાસથી મળી હોય, તે જ ઉદાર બની શકે ? ના, એછામાં એછી સામગ્રીવાળે! પણ ઉદાર બની શકે. જે કાઈ ખીજાને દઈ શકે નહિં તે ઉદાર નહિ એમ નથી, પરંતુ જેને કશા પણ દુન્યવી સ્વાર્થ વિના દેવાનું મન થાય છે તે ઉદાર છે.
પેાતાના જ સુખને વિચાર કરનારમાં ઉદારતા આવે નહિ.
આવી સ્થૂલ ઉદારતાનું શિક્ષણુ, એ આદેશમાં નવાઈ તા વિષય ગાય નહિ. આ દેશની સુન્દર સંસ્કૃતિમાં ઉછરેલાએને તેા ઉદારતાનું શિક્ષણ બાળપણમાંથી મળે. માતા, પિતા આદિ વડિલે તેમ જ શિક્ષણુદાતાઓનું વર્તન જ એવું હાય કે ખાળા ઉપર ઉદારતાના સસ્કારા સીંચાયા કરે. એને એમ થયા જ કરે કે આપણે તે દુઃખ વેઠી લઈ તે પણ ખીજા દુઃખીએના દુ:ખને નિવારવાને ઉપાય કરવા જોઈ એ.
આ દેશમાં વિલાના આચરણ દ્વારા પણ એ સસ્કાર મળે અને ભણતર પણ એવુ હેાય કે એના દ્વારા એ જ સસ્કારી પાષાયા
