________________
દાન. પ્રકરણ ૩
99
ચાલે છે. નામ છપાય, પોતાના નામના પથ્થરે મૂકાય, કીર્તિ મળે, એ જ હેતુપૂર્વક માટે ભાગે સખાવત થાય છે અને એવું કાંઈક મળે એટલે સખાવતનું ફળ મળી ગયું એ સંતોષ અનુભવાય છે. એણે આપેલા પૈસાથી કેટલા જીવોને કેવા પ્રકારનો લાભ થયો એ એ ન જુએ, પણ મારું નામ ક્યાં ક્યાં ગવાયું અને ક્યાં ક્યાં ન ગવાયું એ એ જુએ ”
લક્ષ્મી અને ઝેર ઝેર જેમ મારક છે, તેમ લક્ષ્મી પણ મારક છે. ઝેર મારક હોવા છતાં પણ. વૈધના હાથમાં આવેલું ઝેર ભયંકર રોગને મટાડનારું. પણ બને છે. વૈધે તૈયાર કરી આપેલા ઝેરથી રોગ મટે, છતાં ઝેર પિને તે મારનારૂં જ કહેવાય. તેમ લક્ષ્મી ખરાબ છે, પણ માણસ સાર બની જાય તો એનાથી સારાં કામ કરી શકે છે. અમુક માણસોએ પોતાની લક્ષ્મીને વ્યય કરીને ઘણાં સારાં કામ કર્યા, એમ કોઈ કહે તે સમજી લેવું કે એ પ્રતાપ લક્ષ્મીને નથી, પણ એના વ્યયથી સારાં કામ કરનારા માણસના સારા હૈયાને એ પ્રતાપ છે.
જેમ વૈદ્ય કે ડાકટર ઝેરને પણ એવું બનાવી દઈને આપે કે એ ઝેર મારવાને બદલે જીવાડનાર બને અને રેગ કાઢી નાખે, તેમ સારા માણસના હાથમાં આવી ગયેલી લક્ષ્મી અનેક રીતે ઉપકારક બની જાય એ શકય છે.
લક્ષ્મીને જે તુચ્છ માને, તેને લક્ષ્મીને મેળવવાને માટે કરવું પડતું પાપ કરવું ગમે નહિ; લક્ષ્મી આવી મળે તે એ નાદે નહિ અને લક્ષ્મી જાય તો એ રોવા બેસે નહિ; એટલું જ નહિ, પણ જ્યારે એ લક્ષ્મીને મૂકી દેવી પડે, ત્યારે એ મુંઝાય નહિ. જેમને લક્ષ્મી તુચ્છ નથી લાગી, તેઓ પોતાની લક્ષ્મીને તે ઉદારતાથી ખર્ચી શકતા નથી, પણ પારકી લક્ષ્મી તેમને વાપરવાને માટે મળી હોય તો પણ તેઓ તેને જોઈએ તે સારો વ્યય કરી શકતા નથી.
