________________
દાન. પ્રકરણ ૩ શકત નહિ. મોક્ષમાર્ગને રસિક બનનાર સાધુ જ બને એવો નિયમ નથી. સાધુ બને તે સારૂં, નહિ તે ઉત્તમ ગૃહસ્થ બને.
ઉદારતા આવે તોઆજે જે સત્તાધીશો અને સંપત્તિવાળાઓ ઉન્મત્ત અને બીજાઓની પરવા વિનાના બની ગયા છે, તેઓમાં જે ઉદારતાની વૃત્તિ પ્રગટેલી હેત તે તેઓ પોતાની સત્તા અને સંપત્તિથી બીજા ઘણએનું ભલું કરી શકત અને પિતે પણ સુખ અને શાન્તિને અનુભવ કરી શકત.
ઉદારતા ગુણ પિતાની ચિતાના ભોગે પણ બીજાઓના ભલાની ચિન્તા કરાવે છે અને એ ચિતા પણ દુઃખદ નહિ પણ સુખદ બને છે. ઉદારતા, એ એવી વસ્તુ છે કે એ દરેક સ્થળે જોઈએ. જેને સુખ જોઈતું હોય, તેણે હૈયાને ઉદાર બનાવવું જોઈએ. બીજાની મદદની અપેક્ષા ન રહે અને કદાચ અપેક્ષા રહે છતાં પણ બીજે મદદ કરે નહિ, એવા સંગોમાં પણ ઉદાર માણસ દુર્ગાનના દુઃખથી બચી શકે છે અને દયાના ભાવથી સુખી બની શકે છે.
દુઃખી માણસનું ઉદાર માણસ અપમાન કરે નહિ, કેમકે એ એ ઉદાર હોય છે કે દુ:ખી માણસનું અપમાન કરવાનું પણ એને મન થતું નથી. ઉદારતા આવે, એટલે દુ:ખમાં પણ દીનતા પીડી શકે નહિ અને સુખમાં પણ ઉન્માદ પડી શકે નહિ. ઉદાર માણસ બીજાના સુખનો વિચાર કરનાર બને છે અને ધીમે ધીમે તે એ બને છે કે સૌના યોગે મારે સહવું પડે તેમાં વાંધો નહિ, પણ મારા યોગે કોઈને ય સહવાનો વખત આવો જોઈએ નહિ.
આથી તે હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અનાચાર, ધનાદિકનો અતિ લોભ તથા ક્રોધાદિ કરતા નથી. ઉદાર માણસને પ્રયાસ પાપથી રહિતપણે અને તેમ છતાં પણ ગૌરવભેર જીવવા માટેનો હોય છે.
