________________
અનુકંપાદાન
લેખક : મુનિશ્રી જયવિજયજી
: '
',
કે
અનુકંપાદાન કોઈ પણ દુઃખી આત્માને જોઈ તેને દુઃખથી મુક્ત કરવા માટે પોતાની શકિતને ભોગ આપવો તે. *
શરીરની પીડાથી દુઃખી થતાં કોઈ પણ કવરમાને જોઈને અરેરાટ આવે, દયાની લાગણી જણાય છતાં પોતાના શરીરને ભોગ આપી તેને દુઃખમુક્ત કરવાની પ્રવૃત્તિ ન થાય, તે તેનું નામ અનુકંપા નહિ, પણ કુલાચારને સંસ્કારો જ છે. '
જેમકે, એક કુતરો વા ઢેર શરીરની પીડાથી દુઃખી થતો હોય, રૂધિર વા પરૂ નીકળતું હોય, તડકે પડે હોય, તેને જોઈ પિતાથી ઉપડે તે છાંયે મૂકો, પાણી અથવા દવા લાવી તેના રૂધિર વગેરેને સાફ કરી પાટો વગેરે બાંધવો એ વગેરે ક્રિયા કરવામાં પિતાની મોટાઈનું માન છેડી દેવું, “હું આવો શેઠીઓ અથવા ધનાઢય થઈ આ કામ કેમ કરું?” એક બે રૂપિયાને ખરચ કરી નાકરને ભળાવી દે.
* શરીરથી પીડાતા જીવને દુઃખમુકત કરવા પિતાના શરીરની શક્તિ છતાં માન મોટાઈને લઈ અથવા “મારા શરીરને મહેનત પડશે, દુઃખ લાગશે કે મારા લુગડાં બગડશે” એવી દેહાધ્ય સની બુદ્ધિને લઈ પિતાના શરીરથી સેવા ન બજાવતાં બીજા કોઈને ભળાવી પોતે દયાને ડળ કરતે ચાલ્યો જાય, તો તે અનુકંપા કહી શકાય નહિ.
અનુકંપાદાન ત્રણ પ્રકારે છે. શારીરિક, માનસિક તથા આર્થિક
