________________
in
દાન અને શીલ
બધા જીવોને વેદના થાય છે અને બધા જ મરણના ભયથી ડરનારા છે. પ્રાણીનું મરણ તદ્દન પાસે હય, જે મરવાની તૈયારીમાં જ હોય તેને કઈ આખી ય પૃથ્વી દાનમાં આપી દે તે પણ તેને જેટલો સંતોષ નથી થતે તેટલો સતિષ એટલે ઘણું વધારે સતિષ તેના પિતાના બચી જવાથી તેને થાય છે. તેને અભયદાન મળવાથી ભારે મોટા સંતોષ થાય છે.
મૃત્યુના ભયથી કંપતા પ્રાણીઓ પોતાના કુળના આચારની પણ અવજ્ઞા કરે છે, કોઈની ગુલામી કરે છે, ગભરાઈને દીનતાપૂર્વક કરગરે છે, પડે છે, વેગથી ભાગે છે, મરણના ભયથી કાયર બની ગયેલા પ્રાણુઓ બચવા માટે શું શું નથી કરતા?
માટે જ એવા ભયભીતનું રક્ષણ કરવું એ ઉત્તમ ધર્મ છે.
અભયદાનના સ્વરૂપ સંબંધી સમાજમાં ઘણું જ ગેરસમજુતી પ્રવર્તે છે. જીવદયાને આજે અભયદાન તરીકે ઓળખી લેવામાં આવે છે. કસાઈખાને અથવા કતલ ખાનામાંથી અમુક પ્રાણીઓને છોડાવવા તેને શ્રેષ્ઠ જીવદયાનું કાર્ય ગણવામાં આવે છે. અને તે જીવદયાને અભયદાન તરીકે સમજવામાં આવે છે. ત્યારે ખરી રીતે એ જાતનું દાન તે સામાન્ય અનુકંપા દાન છે.
અભય એટલે ભયરહિત. પ્રાણી માત્રને સૌથી મોટો ભય મૃત્યુને છે. તેથી કસાઈખાનેથી મરતા ઝરને છોડાવવામાં અભયદાન છે. પરંતુ સાચું અભયદાન એ છે કે જેથી પ્રાણુને હમેશાને તે માટે મૃત્યુને ભય મટી જાય. ત્યારે જ પ્રાણુ (જીવ) ખરી રીતે અભય બની જાય.
