Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४४
स्थानानसूत्रे
दिसाओ पण्णत्ताओ, तं जहा-उडा, अहा, तिरिया । तीहिं दिसाहिं जीवाणं गई पवत्तइ, तं जहा-उड्डाए अहाए तिरियाए २। एवं आगई३, वक्कंती४, आहारे५, वुड्डी६, णिबुड्डी७, गइ परियाए ८, समुग्घाए ९, कालसंजोगे १०, दसणाभिगमे ११, णाणाभिगमे १२, जीवाभिगमे१३। तीहिं दिसाहिं जीवाणं अजीवाभिगमे पण्णत्ते, तं जहा-उडाए, अहाए, तिरियाए१४॥ एवं पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं । एवं मणुस्साणयि ॥सू०३९
छाया-त्रिविधा लोकस्थितिः प्रज्ञप्ता, तद्यथा-आकाशप्रतिष्ठितो वातः, वातप्रतिष्ठित उदधिः, उदधिप्रतिष्ठिता पृथिवी १। तिस्रो दिशः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-ऊर्ध्वा, अधः, तिरश्वी ११ तिसृभिर्दिग्भिर्जीवानां गतिः प्रवर्तते, तद्यथाऊर्ध्वया, अधोदिशया, तिर च्या २। एवम्-आगतिः ३, व्युत्क्रान्तिः ४, आहारः __ये सब जीव लोक में व्यवस्थित ( विद्यमान ) हैं। जीवों का परलोक में गमनागमन दिशाके अनुसार होता है, इसलिये अब लोकस्थिति के निरूपणपूर्वक सूत्रकार दिग् निरूपण एवं दिशा आश्रित होने से गत्या गत्यादिका निरूपण करते हैं । 'तिविहा लोगडिई पण्णत्ता' इ.
सूत्रार्थ-लोककी स्थिति तीन प्रकारकी कही गई है जैसे-आकाशप्रति. ष्ठित वायु वायु प्रतिष्ठित घनोदधि, घनोदधि प्रतिष्ठित पृथिवी दिशाएँ तीन कही गई हैं जैसे-उर्ध्वदिशा, अधोदिशा और तिर्यग्दिशा इन तीन दिशाओं से हो कर ही जीवों की गति होती है, एक उर्ध्वदिशा से एक अधोदिशा से और एक तिर्यग्दिशा से, इसी तरह
આ બધાં જ લોકમાં વ્યવસ્થિત (વિદ્યમાન) છે. જેનું પરકમાં ગમનાગમન દિશા અનુસાર થાય છે, તેથી હવે સૂત્રકાર લોકયિતિના નિરૂપણ પૂર્વક દિશાઓનું નિરૂપણ કરે છે અને દિશાઓને આશ્રિત હોવાને કારણે सत्यापति माहिनु नि३५५५ रे -“तिविहा लोगदिई पण्णत्ता " त्याल.
સૂવાથં–લેકની સ્થિતિ ત્રણ પ્રકારની કહી છે-(૧) આકાશ પ્રતિષ્ઠિત વાયુ, વાયુ પ્રતિષ્ઠિત ઘનેદધિ અને (૩) ઘોદધિ પ્રતિષ્ઠિત પૃથ્વી. દિશાએ ત્રણ કહી છે (१) पशि मने (२) मधेशि मन (3) तिया . मा An
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨