Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazenduprakAzana-11 pUjyapAda vijayanemi-vijJAna kastUramarisadgurubhyo namaH ratnazekharasUri viracita siritirivAla kahA bhA. 1 (zrI zrIpAlakathA) saMpAdaka : TIppaNIkAra pU. paMnyAsapravara zrIyazobhadravijayajI gaNIvaryanI preraNAthI pU. paMnyAsapravara zrIcandrodaya vijayajI gaNIvaryanA ziSya munizrI bhAnucandravijaya zrI vilepArale zvetAMbara-mUrtipUjaka jainasaMgha prakAzakaH zrIyazendu prakAzanavatI jasavaMtalAla giradharalAla zAha 147 saMbolIno khAMco-DozIvADAnI poLa amadAvAda-1 kiMmata 6-00 dravya sahAyaka
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 2 | 1. :prAptisthAna: jana prakAzana maMdira C/o 309/4 dezIvADAnI piLa, khatrInI khaDakI. amadAvAda-1 3, semacaMda DI. zAha The jIvananivAsa sAme pAlItANuM (saurASTra) 2. megharAja jaina pustaka bhaMDAra C/o goDIjInI cAla, pahele mALe, kIkAsTrITa, gulAlavADI muMbaI-2 sarasvatI pustaka bhaMDAra The. hAthIkhAnA, ratanapaLa. amadAvAda-1 mUlya rUA. 6-00 kAntilAla DAhyAbhAI paTela maMgala mudraNAlaya, ratanapoLa, phatehabhAInI havelI amadAvAda-1, || 2 ||
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya jaina granthamAM je jJAnano bhaMDAra samAe che tenA cAra vibhAgo karavAmAM AvyA che. (1) dravyAnuema (2) kathAnuyoga (3) gaNitAnuyoga ane (4) caraNakaraNAnuyoga. dravyAnuyegamAM philephI zI che eTale vastasvarUpanuM jJAna AvI jAya che. jIvasaMbaMdhI vicAra, SaDadravya saMbaMdhI vicAra, kamasaMbaMdhI vicAra ITI Rii ane TUMkAmAM kahIe to sarva vastuonI utpatti, sthiti, nAza vigerene tAtvika bedha eno A vargamAM zI samAveza thAya che. A anuga ghaNo kaThina che. ane tene sarala karavAnA upAye zrI AcAryoe jyA che. A | A anugamAM atIndriya viSayono paNa samAveza thaI jAya che. ane tethI tenuM rahasya samajavAmAM muzkelI hA paDe e taddana svAbhAvika che. tyAra pachI kathAnuyoga Ave che. A jJAnanidhimAM mahApurUSonA jIvanacaritra ane zizu te dvArA u5dezaprasAdI cakhADavAmAM Ave che, trIjA anugamAM gaNitano viSaya Ave che. temAM gaNatarIno viSaya eTale kSetranuM pramANa, jayotiSacakranuM | varNana ItyAdi aneka hakIkato Ave che. temaja ATha prakAranA gaNitane paNa temAM samAveza kare che. cothA anugamAM caraNasittari ane karaNasittarinuM varNana ane tat saMbaMdhI vidhi vigereM batAvela hoya che. - A cAra anuga para sUtra ane aneka graMtha lakhAyA che. temAMthI ghaNAno nAza thaye che, chatAM paNa
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI haju ghaNA jaina che vidhamAna che, ane te sarvamAM eka athavA tethI vadhAre anuga para vivecana karavAmAM { AveluM hoya che. dharma ArAdhanamAM preraNAbhUta thatAM aneka sAdhanomAM caritranuM viziSTarathAna che. jenA zravaNa, mana nathI aneka bAlajIvo dharma ArAdhanamAM tatpara banyA che, bane che ne banaze. AvA dharmasAdhanane sahAyabhUta Tii thatA sAdhananuM anekavidha prakAzana AvakArya che. janakzA grantha sAhityanA aneka prakAromAM upalabdha thAya che. jaina vidvAnethI sAhityano eka paNa zrI prakAra parco vagarano rahyo nathI. A mATe kAMI paNa kahevuM te piSTapeSaNa tulya ja heya. jana samAjamAM varSamAM aneka parvomAM parvanA mAhAsya upara kathAo upalabdha thAya che. temAM zrI zrIche pAlakathAke je Azvina ne caitranA elI" nA navadivasamAM khAsa "navapada' mahimA mATe zravaNa karavAmAM Faa Ave che. te A kyA prAkRta-saMrakRtine gujarAtI bhASAmAM racAyela rAsaka vagere bhASAomAM upalabdha che. temAya siniliviAra jA' ratnazekharasUrijI viracita prAcIna che. anya upalabdha thatI kRtio mATe mukhya AdhAra graMtha paNa Aja che. ane A grantha "1428'mAM zrI ratnarazekharasUrijInA ziSya "zrI hemacandra |ii sAdhue' lipabaddha karyAno ullekha aMte male che. temaja Aja granya para avacUrNi upalabdha thAya che. je Giii jaina granthAvalI" tathA zrI devacaMda lAlabhAI taraphathI sAvarNi chapAyela (je Aje durlabha che.) zrIpAlazA caritranA uddhAtamAM zrI kSamA kalyANakanI racanA hevAno saMbhava jaNAvyuM che ane A grantha mUlamAtra bhASA- jhI *
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jii tara sahita jAmanagaravAlA hIrAlAla haMsarAjabhAie chapAve che. te paNa durlabha prAya che. A sivAya aneka thiI Raa munibhagavata racita zrIpAlacaritra male che jeno ullekha jana graMthAvalImAM che. | prastuta zrI ratnazekharasUrijI viracita prAkRta "zrIzrIpAla caritra durlabha hevAthI pa. pU. vivaddavarya che munizrI bhAnucaMdravijayajI ma.ne amee AgrahabharI vinaMti karatA, pUjyazrIe svaracita viSamali TIpaNe hai tathA bhASAMtara sAthe saMpAdita karI ApyuM che. te badala ame teozrInA ghaNA ja AbhArI chIe. ane A AbhAranI lAgaNI eTalI prabaLa che ke emano ceDA jIvanaparicaya ApavA lalacAvI rahI che. pU. munirAjazrI, dharmanagarI rAjanagara (amadAvAda) nA vatanI zAha kezavalAla umedacaMdanA jayeSTha |ii putra che. mAtAnuM nAma jeThIbena che. munizrInA pitAzrI kezavalAlabhAI kuTuMba sAthe rAyapura vAghezvarInI che, paLamAM rahetA ne nyAya nItithI vyApAra karavA pUrvaka dhArmika jIvana gujAratA hatA, paNa AyuSya TuM, tethI | nAnI vayamAM ja mRtyu thayuM. paNa suvAsa thoDA samayamAM sArI phelAvI hatI. kuTuMba mATe ne mitravarga mATe A 6 eka "kArIdhA' hatuM paNa "duHkhanuM osaDa dahADA'nyAye ne dhArmika prabaLa saMrakAree patimayunA duHkhane ja hRdayamAM saMgrahI mukha para AnaMda rAkhI nAnA bALakone pAlana poSaNamAM jeDIbene mana parovyuM. paNa dhArmika saMrakAronuM piSaNa bhUlyA nahIM. ane eja mAtAnA dhArmika saMrakAroe bhayuvAvasthAmAM sAMsArika prabaLa baMdhanone avagaNI pU. munirAjazrIe saM. 2005 nA piSa vada 6 nA 5 . A. mahArAjazrI vijayavijJAnasUrIzvarajI ma. sAhebanA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadahaste saMyama grahaNa karyo. ane 5. pU. paM. zrI candrodayavijyajI ma. nA ziSya thayA. pa. pU. paMnyAsajI ziza yazobhadravijyajI gaNivara ma. zrI. nI parama pavitra nizrAmAM rahIne teozrIe thaDA samayamAM paNa sAro evo vidyAbhyAsa karI saMyama ArAdhanA karI rahyA che. saMyama ArAdhana karatA lekepagI kAryomAM paNa teTalAM ja dattacitta rahe che. jethI ApaNane prastuta kanya temaja anya graMthanuM saMpAdana, lekhana vagere karI ApaNane lAbhAnvita karI rahyA che. A granthanA be vibhAga karavAmAM AvyA che temAM prathama vibhAga peIja 120 pharamA vIza sudhIno che. hAla turata bahAra pADavAmAM Avela che. bIjo vibhAga presamAM chapAya che jene paNa thoDA samayamAM bahAra $i pADavAmAM Avaze. - A graMthane prakAzita karavA Arthika sahAyatA mATenA prayAsa mATe sarvazrI choTubhAI maganalAla # zAha, tilAla maNIlAla parIkha, lIlAvatIbena sevaMtilAla parIkha, suzIlAbena dhanakumAra pArekha, ramaNalAla caMdulAla paTavA, lakSmIbena choTubhAI, kAntAbena kezavalAla ane devendrabhAI kasturacaMda tathA sevaMtIlAla lakSmIcaMdane AbhAra mAnIe chIe. AvA munipaMga saMyama ArAdhanA karavA pUrvaka ciraMjIvI che evI- zubhAbhiSApUrvaka bhavadIya-nivedaka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA mahAmahimno'praticakrasya zrIsiddhacakrasya tridhA''rAdhanataH sampAditA''zcaryakarasukhasaubhAgyasampateratya- hai| ntadustarakilAsarogasamudrasamuttIrNasya zrIzrIpAlamahArAjasya, pUrvopArjitazubhA'zubhakarmata eva sukhaduHkhA'nubhavinaH prANino'nye tu nimittamAtramiti pitrA pRSThAyA jinendrAgamamarmajJAyAH parSadi parjanyavadgabhIrayA girA spaSTasambhASitryA madanasundaryAzca caritramidaM zrIzrIpAlacaritram / ____ anayoH paramapavitranAmadheyayo dampatyozcaritrasya zravaNena caitrAzcinyoraSTAhikAyAM zrInavapadInAmArAdhanaM 8 zrIzrIpAlavat tridhA kurvanto bhavyA uttarottaramapavargasukhabhAjo bhaveyuriti zrImadratnazekharasUrayaH prAkRtabhASAyAM vaikramIyacaturdazazatakottarA'STAviMzatitame varSe caritramidaM racitavantaH / / zrIratnazekharakharINAM guravaH zrIhematilakasUrayaH, teSAJca zrIvajrasenasUraya Asan / amISAzca sammAna H"pAtizAha allAuddIna" ityanena "pharamAna" dAnapUrvakaM kRtamiti, " jainagranthAvalyA " mayaM prasaGgo "vebara" ityasyoktitayA sagRhItaH / 7 .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ____ zrIratnazekharasarINAmanyA api kRtayaH santi / yathA svopajJavRttiyukto "guNasthAnakakramArohaH, zrIvanaIN senasariviracitAyA "guruguNaSaTtriMzikAyA" vRttidIpike ca / prAkRtabhASAyAM zatazlokapramAgaH "chandaHkoSaH" | prabodhacandrodayavRttiH, "vIraMjaya" ityAdigAthA nibaddho'dhunA vizeSataH paThayamAnaH svopajJavRtti yuktaH kSetrasamAsathA'numIyate teSAM kRtayaH syuriti / idaM ca caritraM zrIsatyarAjagaNibhiH, zrIsomakIrtibhiH, paNDitazrI "rAidhu" ityanena, zrIsomacandraH, / / hai| zrIjayakIrtibhiH, zrIjJAnavimalasUribhizca saMskRtaprAkRtabhASAyAM racitamasti / tathA ca zrIratnazekharasurINAM ziSyairasyaiva prastutasya caritrasya lipIkRbhiH zrIhemacandra sUripadaprAptai rada evA''darzIkRtya " saMkSiptaM" saMskRte kRtaM caritramapyupalabhyate, tazca pUjyaiH zrIcandrodayavijayaH sampAditamasti / atiprasiddhazca "zrIzrI. pAlarAsako'pi pUjyairupAdhyAyai vinayavijayagaNibhirArabdho, vAcakavara zrIyazovijayaiH kRtA'ziSTabhAgapUrtirUpo | vAcakavarANAmapUrvA kRtirasti / ___tathA'sya granthasyopalabhyamAnA'vacUrNi zrIkSamAkalyANakavAcakai vaidendriyAkSacandrA'nde kRteti | viprtipdyte| . - prastutaJca zrIzrIpAlacatriM pa. pU. kaviratnAnAM samarthavyAkhyAnakArANAM, panyAsakrANAM zrIyazobhadravi 5455* *
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayajIgaNivarANAM samprAptasAnnidhyena kRtavidyAbhyAsaiH, pa. pU. panyAsazrI candrodayavijayAnAM ziSyai vidvad / varyamunizrI mAnucandravijayaiH zrIkSamAkalyANakIyAvacUrNA, svaracita viSamasthalaTipyaNyA ca sahitaM sampAdya / durlabhaprAyaM sulabhIkRtamiti sukRtametat janAnAmahyato'tIvopakAraH / AzAse paThana-pAThana zravaNa-zrAvaNA'nusaraNAdinA phalabhAjaH syuH prazasyA evaMvidhA santaH prayatnA iti / jJAnamaMdira zubhabhAvanabhAvitAtaH karaNasya mATuMgA. muMbaI 19 muni sUryodayavijayasya 21-11-13
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlya 2-10 amArAM nAtana prakAzane mUlya 1 vividha pUjA saMgraha bhA-1 thI 6 jemAM prAcIna 3-50 2 sAmAyikA sudha pUvocArya viracita prajAone saMgraha che. 2 sAmAjika sura (vitra) 0-40 2 vividha pUjA saMgraha bhA-1 thI 9 3 devasirAI 5800 4 be pratikramaNa vidhi sahita 3 vividha pUjA saMgraha bhA-1 thI 11 6-00 ka = pratimA vidhi sahita 2-00 4 nitya svAdhyAya stotrAdi saMgraha 4-50 6 vividha pUjA saMgraha bhAga 1 thI 7 1-00 5 jana sajhAyamALA (sacitra). 3-00 7 vidhi pUjJA saMkada mA 2 thI 20 10 6 devavaMdanamALA (kathAo sahita) 2-50 8 va pratimA mUkI 7 paMcapratikramaNa vidhi sahita 2-5, te sivAya jaina dharmanAM tamAma prakAranAM pustake, 8 be pratikramaNa vidhi sahita vadhu mATe sUcipatra maMgAve. 9 jinendradarzana covIzI parikarayukta) 1-50 jazavaMtalAla gIradharalAla zAha A 10 navasmaraNa sacitra) The jaina prakAzana maMdira, 11 navasmaraNa (pekeTa) 1-00 309/4. dezIvADAnI paLa, 12 snAtra pUjA 0-25 amadAvAda-1, 2-50 pratA vigere mala: sacipatra naM 1-ra, pratA vigere malaze.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM ahaM namaH yazendu prakAzana granthAGka 12 sakalalabdhisamanvitAya zrI gautamasvAmine namaH sirirayaNaseharasUrihiM saMkaliyA (ratnazekharasUrisaMkalitA) tassIsa hemacaMdeNasAhuNA lihiyA. siri sirivAlakahA arihAinavapayAI, jhAittA hiayakamalamajjhami / sirisiddhacakkamAhappamuttamaM kiMpi pemi // 1 // dhyAtvA navapadI bhaktyA zrIzrIpAlamahIbhujaH / caritraM kIrtayiSyAmi ramyaM saMskRtabhASayA // 1 // zrI siddhacakramatulaM dhyAtvA "zaradindu" bhAnucandro'ham / zrI zrIpAlakathAyAM kurve saTTipaNomanadhAm // 1 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri asthitya jaMdhudIve dAhiNabharahaddhamajjhime khaMDe / bahudhaNadhannasamiddho, magahA deso jayapasiddho // 2 // ahaMdAdi navapadAni hRdayakamala madhye dhyAtvA uttamaM zrI siddhacakrasya-yantrarAjasya mAhAtmyaM kimapi | 14/ jalpAmi-kathayAmi // 1 // asmin jambUdvIpe dakSiNabharatArddhasya madhyame khaNDe bahu-dhanadhAnyasamRddho jagatprasiddho magadhAkhyodezo'sti // 2 // 1 hiaya kamalamajjhamIti-atra hRdayamantaH karaNaM kamalaM padma mivetyupamitasamAsena hRdaye sahRdaya hRdaya camatkAri sAdRzyAvabodhAt "sAmya vAcyamavaidyayaM vAkyaikya upamAdvayoH" iti lakSaNe lakSita upamAlaGkAraH / hRdayamevakamalamiti mayUravyaMsakAditvAt samAse hRdaye kamalAbhedabodhanAt " tadrUpakamabhedo ya upamAnopameyayoH" iti kAvya prakAzIya lakSaNa lakSitaM rUpakameva kathannAlaGkAra iti nAzaGkanIyam. rUpakasamAsasya uttara padArtha pradhAnatayA tathAbhUta kamalAvacchedena ahaMdAdinavapada dhyAnAyogAt bAdhaka pramANopasthiteH / idamatrAvadheyam-"mukhecandraH" ityAdau samAsasthale rUpake mukhamevacandra iti mayUravyaMsakAditvAt karmadhArayaH, upamAyAntu mukhaMcandra ivetyupamitasamAsa UrIkAryaH, tatra rUpake AropyamANatvena vizeSyatayA upamAnapadArtha evopameyaM tirodhAya kriyA yA manveti upamAyAntu AropabhAvena varNanAmukhyo ddezyatvena ca vizeSyatayA upameya padArthapava kriyAsambandhaH / tena mukhacandraH prakAzate ityAdau prakAzasya prabhArUpatayAcandra sambhavAt mukhecAsaMbhavAt prakAzate iti padaM rUpakasya sAdhakam , upamAyAstu bAdhakamiti rUpakameva, "yuvA priyAyA mukhacandraM cumbati" ityAdau cumbanasya vaktRsaMyogarUpatayA mukhe saMbhavAt
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jatthuppannaM sirivIranAha titthaM jayaMmi vitthriyN| . ... taM desaM savisesa, titthaM bhAsaMti gIyatthA // 3 // tattha ya magahAdaza rAyagihanAma puravaraM asthi / babhAraviula girivara samalaMkiya parisarapaesaM // 4 // yatra magadhAkhye deze utpanna zrIvIranAthasya tIrtha jagati vistRta-vistAraM prAptam , taM dezaM gItArthAH savizeSa tIrtha bhASante-vadanti // 3 // tasmin magadhAkhye deze rAjagRhaM nAmapura varamasti, kIdRzaM tat ? | vaibhAra vipulAkhyagirivarAbhyAM samalaGkRtau parisarapradezau-pArzvabhAgau yasya tat evaM vidhaM puraM vartate // 4 // candre cAsaMbhavAt cumbatIti padamupamAyAH sAdhakaM rUpakasya bAdhakaM pratIyate, prakRte ca " jhAittA" (dhyAtvA) itipada muktarItyA upamAyAH sAdhakaM rUpakasya bAdhakamavase yamiti sakSepaH / 2. jaMbudIve iti--atra jambUzabdasya dIrghokArAntatayA dIghoMkArasaMvalita zabdapAThe chandomanaH "yasyAH prathame pAde dvAdazamAtrAstathA tRtIye'pi / aSTAdaza dvitIye caturthake pazcadaza sAryA" ||ti niyamAt prathamapAde dvAdazamAtrAmAtra vidhAnAt ityevaM na bhramitavyam--" dIghaMhasvaumithovRttau " // 1 // 4 // ityanena dI?kArasya isvatA karaNAn / evam "asthittha" ityaMze chekAnuprAsa:. uttarArddha sakArasyAsakRdAvRttyAvRttyanuprAsazcAlaGkArau draSTavyau // 3. atra stha, " ityasya paJcadhopAdAnAt nacchekAnuprAsaH"chekovyaJjanasaMghasya sakRt sAmyamanekadheti sakRdAvRtto tatprasarAt kintu vRttyanuprAsa paveti vijJeyas / 4. bhatrottarArekasyAsakRdAvRttyA "anekasyaikadhA sAmyamasadvA'pyanekadhA / ekasya sakRdapyeSavRttya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 2 // tatya ya seNiya rAo, raja pAlei tijaya vikkhaao| vIrajiNacalaNabhatto vihiajjiyatitthayaragutto // 5 // jassatthi paDhamapattI, naMdA nAmeNa jIivara putto / abhaya kumAro bahuguNa sAro caubuddhi bhaMDAro // 6 // tatra ca nagare zreNiko nAma rAjA rAjyaM pAlayati, kIdRzo rAjA ?-trijagadvikhyAtaH punaH ? vIrajinacaraNaM bhaktaH, tathA vidhinA'jitamupArjitaM tIrthakara nAmakarma yena saH evaM vidhaH // 5 // yasya zrI zreNikarAjasya prathamapatnI-prathama rAjJI, nandAnAmA'sti, yasyA nandAyAH pradhAnaputro'bhayakumAranAmA'sti, kIdRzaH ? | | bahubhirguNaiH sAraH zreSTaH, punaH ? caturbuddhibhANDAgAram // 6 // nuprAsa ucyate" ityukta lakSaNo vRzyanuprAso'vaseyaH / dIrghasamAsAzrayaNAdojoguNAbhivyaJjanepi na prasAda hAniH, tasya sarvarasa racanA mAdhAraNyokteH / " vittaM vyApnoti yaH kSipraM zuSkandhanamivAnalaH / sa prasAdaH samasteSu raseSu racanAsu ca" iti sAhitya darpaNaH / 5. atra "tijaya vikkhAo" iti vizeSaNAttasya rAjJaH parama yazasvitAmivyaJjanA dvarNanIyasyotkapratIteH prastutasya rasasya paripuSTiH sudhIsaMvedyA / pUrvArddha yakArasyAsakRdAvRtyA, uttarArddhaNakArasya vAradvaya mupaadaanaacvRttynupraasaavlngkaaro| 6. "jasthatthi' ityatra 'luka'1 / 10 // ityanena pUrvasvarastha lugU drssttvyaa| uttarAddharekasyAsakRdAvRttyAvRttyanuprAsaH pUrvavadvoddhavyaH / pAriNAmikI, autpAtikItyAdime dena buddhazcAturvidhyaM draSTavyam /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceDayanariMdaghUyA, bIyA jassatthi cillaNA devii| jIe. asogacaMdo putto hallo vihallo a // 7 // annAu aNegAo dhAraNIpamuhAu jassa deviio| mehAiNo aNege, puttA piyamAipayabhattA // 8 // so seNiyanaranAho abhayakumAreNa vihiyaucchAho / tihuyaNapayaDapayAvo, pAlai rajjaM ca dhammaM ca // 9 // ____ yasya zreNikasya dvitIyAdevI yA devI-rAjJI ceTaka narendrasya putrI celaNA nAmnI asti,, yasyAzcellaNAyAH prathamaputro'zokacandraH-kUNika ityarthaH, dvitIyo hallaH tRtIyo vihallazca // 7 // anyA api anekA bahavyo dhAriNI pramukhA yasya rAjJo devyaH santi, tatkukSisaMbhavAmeghakumArAdayo 'nekeputrAH santi, kIdRzAH 14 hai| piturmAtuzca padayoH-caraNayobhaktAH // 8 // sa zreNikanaranAthaH abhayakumAreNa vihitaH-kRta utsAho yasya | saH, punaH ? tribhuvane prakaTaH pratApo yasya sa evaM vidhaH san rAjyaM ca dharma ca pAlayati // 9 // 7. 'putto' iti-putra zabde " sarvatra lavarAmavandre" 2 / 79 // ityanena rekasya luki " anAdau zeSAdezayodvitvam" 2 / 82 // ityanena takArasya dvitve puttazabdAta prathamaikavacane sau "ataH seDoM" 3 / 2 // ityanena seDokRte rUpamavaseyam / . (-9. spsstto|
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA eyaMmi puNo samaye suramahiovaddhamANatitthayaro / viharato saMpatto, rAyagihAsannanayaraMmi // 10 // pesei paDhamasIsaM, jiRs gaNahAriNaM guNagarihUM / siri goyamaM muNidaM, rAyagihaloyalAbhatya // 11 // so laddhajiNAeso, saMpatto rAyagihapurojANe / kaivayamuNi pariyario goyamasAmI samosario // 12 // etasmin samaye'vasare punaH surairdevairmahitaH pUjitaH zrIvarddhamAnatIrthaGkaraH vicaran rAjagRhanagarasya Asanne samIpasthe kasmiMzcinnagare samprAptaH // 10 // tato bhagavAn svakIyaM prathama ziSyaM jyeSThaM-vRddhaMgaNadhAriNaM gaNadhara, punaH ? guNairgariSThaM IdRzaM zrIgautama munIndra rAjagRhanagaralokasyalAbhArtha preSayati // 11 // sa gautamasvAmI labdhaH prApta jinAdezo jinAjJA yena sa evaM vidhaH san rAjagRhapurodhAne samprAptaH, 10. "titthayaro" iti-tIryate saMsArasamudro'neneti tIrtha pravacanA dhArazcaturvidhaH saGghaH, prathamagaNa dharo vaa| yadAhuH-"titthaM bhante titthaM titthayare titthaM goyamA arihA tAvaniyamA titthaMkare titthaM puNa cAuvaNe samaNasaMdhe paDhamagaNahare vA" tatkaroti tIrthaGkaraH tIrthakaraH, tata stIrthakarazabde ralopethakAradvitve "dvitIyaturyayoruparipUrvaH" 2290 // iti pUrvatve " isvaH saMyoge" 184 // iti isvatvam ||11-spssttm /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tassAgamaNaM soDe, sayalo naranAhapamuhapuraloo / niyaniya riddhisameo, samAgao jhati ujANe // 13 // paMcavihaM abhigamaNaM, kAuM tipayAhiNAu dAUNaM / paNamiya goyamacalaNe uvaviThTho uciyabhUmIe // 14 // bhayavaMpi sjljlhr-gNbhiirsrennkhiumaaddhtto| dhammasarUvaM sammaM, parovayArikatalliccho // 15 // | katipayaiH-kiyadbhirmunibhiH parikaritaH parivRtaH tatra samavasRtaH // 12 // tasya gautamasvAmina AgamanaM / zrutvA sakalaH samasta naranAtha pramukho rAjAdirlokaH nijanija RddhathA sametaH-saMyuktaH jhaTiti-zIghram | udyAne samAgataH // 13 // tataH paJcavidham-abhigamanaM-sacitta dravyavyutsarjanAdikaM kRtvA punastisraH | | pradakSiNA datvA gautamasvAmicaraNau praNamya-ucitAyAM svayogyAyAM bhUmau upaviSTaH // 14 // 12. atra pUvAI sakArasya uttarArddha makArasya sakArasya cAsakRdAvRttvAH sahRdayacamatkAritvena vRttynupraaso'lngkaarH| 13. " naranAhapamuhapuraloo" iti vizeSagAdrAzastasya nirabhimAnitA-kartavya parAyaNatA sAdhujanAnurAgitAdInAM pratoteH samyag rasa paripAko'vaseyaH / 14. spaSTam / 15. upamAlaGkAraH //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA. bhobho mahANubhAgA ! dulaMhalahiUNamANusaMjamaM / khisakulAipahANaM, gurusAmaggi ca puNNavasA // 16 // paMcavihaM pi pamAyaM, guruyAvAyaM vivajiu jhati / saddhammakamma visae, samujjamo hoi kAyabvo // 17 // (yugmam ) bhagavAn gautamo'pi sajalo yo jaladharo meghastadvadgambhIrasvareNa samyagdharmasvarUpaM kathayitum-ADhattottiArabdhaH-prArammaM kRtavAn, kIdRzo bhagavAn ? paropakAre ekA sA eva lipsA yasya sa tathA, paropakAra || katatpara ityarthaH / / 15 / / aho mahAnubhAvAH ? puNyavazArdurlabhaM mAnuSyaMjanmalabdhvA punaH pradhAna kSetrakulAdi| AryakSetrArthakulAni labdhvA ca punaH guru sAmagrI sadguru saMyogaM labdhvA prApya // 16 // maja visaya kasAIN yetyAdikaM paJcavidhaM-pazcabhedaM punaH guruko'pAyaH kaSTaM yasmAt sa taM mahAkaSTa kAraNa mityarthaH, evaM vidhaM | 1 pramAdaM jhaTiti-zIghra vivaLa-varjayitvA saddharmakarma viSaye-samyagdharmakArya viSaye ityarthaH, saM-samyak prakAreNa, 3 18 udyamaH kartavyo bhavati, kartuyogyo'stItyarthaH // 17 ||(yugmm ) // sa dharmazcaturbhedaH-catuSprakAraH sakala 16. atra "puNNavasA" ityanena durlabha manuSyajanma pradhAna kSetrakulAdi-guru sAmagrI prati puNyasya hetutva kathanAt kAvyanita malaGkAraH / tallakSaNaM ca " hetorvAkya padArthatve kAvyali nigadyate" iti sAhitya darpaNe pratipAditam / 17. pramAdasya paJcavidhatvaM tattvArthasUtrAdhAkaraprathAdavaseyam / HAKKINDA SRECRUST // 4 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ so dhammo caubheo uvaiho sayalajiNavariMdehi / dANaM sIlaM ca tavo, bhAvo'vi. atassi me bheyA // 18 // tattha vibhAveNa viNA, dANaM nahu siddhisAhaNaM hoI / sIlaM pi bhAvaviyalaM, vihalaM ciya hoi logaMmi // 19 // bhAvaM viNA taNo vihu, bhavohavitthArakAraNaM ceva / tamhA niyamAvucciya suvisuddho hoi kAyavvo // 20 // | jinavarendraiH upadiSTaH-kathitaH, tAneva bhedAnAha-dAnaM 1 zIla 2 tapaH 3 bhAvaH 4 api ceti samuccaye, IN tasya dharmasya ime catvAro bhedaaH||18|| tatrApi bhAvena vinA dAnaM siddhasAdhaka-mokSadAyakaM na bhavati, huH-nizcaye, zIlamapi bhAva vikalaM12 bhAvarahitaM sat loke viphalaM-niSphalameva bhavati, ciyetyavadhAraNe // 19 // bhAvaM vinA tapo'pi bhavaughasya bhavapravAhasya-bhavasamUhasya vA yo vistArastasya kAraNamevAsti-etAvatA bhavabhramaNakAraNaM natu muktikAraNa mityarthaH, tasmAt ! kAragAt nijabhAva eva sutarAM vizuddho-nirmalaH kartavyo bhavati, kartuyogyo'sti / / 20 // 18. " caumemo" ityanena caturveva dAnazIlatapobhAveSu paryAptyA dharmanyamavasitaM bhavati / 19. pUrvArddha NakArasya uttarArddha lakArasyAsakRdAvRtyA vRttyanuprAso'laGkAraH /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sirisiri vAlakahA *******A bhAvo vi maNo visao maNaM ca aidujjayaM nirAlaMyaM / to tassa niyamaNatthaM, kahiyaM sAlaMbaNaM jhANaM // 21 // AlaMyaNANijaivihu bahuppayArANi saMti satthesu / tahavihu nakpayajhANaM, supahANaM biti jagaguruNo // 22 // arihaMsiddhAyariyA, ujjhAyA sAhuNo asammattaM / ... nANaM caraNaM ca tavo, iya payanavagaM muNeyavvaM // 23 // . bhAvo'pi manoviSayo mano gocaro'sti, manazca nirAlambam-Alambana rahitaM sat atidurjayam-atizayena, durjayaM vidyate, tatastasmAtkAraNAt tasya manaso niyamanAthaM vazIkaraNArtha sAlambanam-Alambana sahita dhyAnaM kathitam // 21 // yadyapyAlambanAni zAstreSu bahuprakArANi santi tathApi hu iti nizcayena jagadguravaH zrIjinendrA / navapadadhyAnaM sutarAM pradhAnamAlambanaM bruvanti // 22 // 20. bhAvo bhAvanA, anurAgavizeSaH, na punarnaiyAyikaprasiddhaH saMskAra vizeSaH, vaiyAkaraNAbhimato vyApArazca / 21. sAlambanadhyAnasya manoniyamana hetutvapratipAdanAt kAvyaliGgamalaGkAraH / 22. NakArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH // XTA**
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69- 5 5 -56 tattharihaMte'dvArasa dosavimukke visuddhanANamae / ... payaDiyatattenaya surarAe jhAeha nicaMpi // 24 // panarasabheya pasiddhe siddhe ghnnkmmbNdhnnvimukke| ... siddhANaMtacaukke, jhAyaha tammayamaNA sayayaM // 25 // ____ atha navapadanAmAnyAha-arhantaH 1 siddhA 2 AcAryA 3 upAdhyAyAH 4 sAdhavazca 5 samyaktvaM 6 jJAnaM 7 cAritraM 8 tapaH 9 iti padanavakaMjJAtavyam / / 23 // tatra tasmin padanavake prathamapade nityamapi 1 arhato dhyAyata, yayamitizeSaH, kIdRzAn arhataH ! aSTAdazadopairvimuktAn puna vizuddhaM nirmalaM yad jJAnaM tatsvarUpamayAniti punaH prakaTitAni tattvAni yaste tAn , punanatAH surarAjA-indrAyemyastetAn // 24 // bho bhavyA yUyaM tanmaya manasaH santaH jinA jinAdipaJcadaza bhedaiH prasiddhAn satataM nirantaraM dhyAyata, tanmayaM siddhamayaM manoyeSAnte iti samAsaH, kIdRzAn siddhAn ! ghanAni nibiDAni yAni karmabandhanAni tebhyo 23. navapadatvena pratipAditAnAmeSAmaiMtsiddhAcAryopAdhyAya sAdhu-samyaktvajJAnacaraNatapasAM svarUpamatiprasiddhamapi jijJAsubhistattadAgamato'vadhAraNIyam / 24. atra aSTA'dazadoSa vimuktatvasya vizuddhajJAnayattve hetutayopAdAnAt bhavati kAvyaliGgamalaGkAraH / "nayasurarApa" iti vizeSaNAdarhatAM devAdhidevatvaM vyajyate / 25. atra "ghanakammabandhaNa vimukke" ityetadezekarmaNAM jJAnAvaraNIyAdInAM bandhanatvena rUpaNA dUpa SEX Sty
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA paMcAyArapavitta visuddha siddhaMta desaNujjutte / para uvayArikapare, niccaM jhAeha sUrivare // 26 // gaNatittIsu niutte suttatthajjhAvaNaMmi ujjutte / sajjhAe lINamaNe, sammaM jhAeha ujjhAe // 27 // / vimuktAn punaH siddhaM niSpannam ananta catuSkamanantajJAna darzana samyaktvAcaraNavIryarUpaM ( catuSkaM ) yeSAnte tAn | 4 // 25 // bho bhavyA yUyaM nityaM sUrivarAn AcAryAn dhyAyata, kIdRzAn sUrivarAn ? jJAnAcArAdipazcAcAraiH hai pavitrAn nirmalAn, puna vizuddhA nirmalA ye siddhAntA jinAgamAsteSAM dezanA-upadezastatra-udyatA udyamavantastAn punaH ? paropakAra eva ekaM pradhAna yeSAntetAn paropakAra karaNaika tatparAnityarthaH // 26 // . . .. bho bhavyA yUyaM samyak-yathAsyAttathA upAdhyAyAn dhyAyata, kIdRzAn upAdhyAyAn ? gaNasya gacchasya 1 tRptiSu sAraNAdiSu niyuktAstAn adhikAriNa ityarthaH, punaH ? sUtrArthAdhyAyane udyatAn udyamavata ityarthaH, 18 svAdhyAye lInaM magnaM mano yeSAntetAn // 27 // bho bhavyA yUyaM sarvAsu karmabhUmiSu-bhAratAdipaJcadazakSetreSu kamalaGkAraH, uttagaDe punarmakArasya yakArasya cAvRttyA vRttynupraasaavpi| ' 26. spaSTam /
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ savvAsu kammabhumisuM, viharate guNagaNehi saMjutte / gutte mutte jhAyaha, muNirAe niTThiyakasAe // 28 // savvannupaNIyAgamapayaDiyatattatthasaddahaNarUvaM / daMsaNarayaNapaivaM niccaM dhAreha maNabhavaNe // 29 // | vicarato munirAjAn ! sAdhUna dhyAyata, kIdRzAn munirAjAn ? guNAnAM gaNai--samUhaiH saMyuktAn , punaH ? Paa guptAna-guptitraya yuktAn , punaH ? muktAn sarvasaGgavarjitAn punaH ? niSThitA antaMprAptAH kaSAyA yeSAnte tAn // 28 // | bho bhavyAH ? sarvajJaiH praNItA uktA ye AgamAH siddhAntAsteSu prakaTitAH prakaTIkRtA ye tatvArthAstadrUpAarthAsteSAM yat 6 zraddhAnaM tadrUpaM darzanaratnapradIpaM samyaktvarUparatna pradIpakaMnityaM-sarvadA manobhavane manomandire dhArayata // 29 // 28 atra "niTThiyakasApa" ityatra niSThA zabdasya nAzo'rthaH, sacaivArtho'ntazabdasyApi TIkAyAM vivakSitaH, " niSThA niSpatti nAzAntAH" ityamaranAnArthaH, " antomRtAvavasite samAptAvapi kathyate" iti zabdArNavaH / 29 atra manasi mandiratvAropasya zraddhAne darzana ratnapradIpatvAropa kAraNatvAt paramparitarUpakamalaGkAraH tathAhi-sAvayavaM niravayavaM paramparitaM ceti trividha rUpakaM pratyekaM krameNa dvividham , samastavastuviSayameka deza vivati ca, kevalaM mAlA ca lievAvakramazliSTavAcakaM ceti zliSTAzliSTamedayoH kevalamAlArUpatvA. bhyAmantyaM caturvidhamityaSTau medA ruupksyaavseyaaH| ..
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA jIvAjIvAipayatthasatthatasAvaboharuvaM ca / nANaM savvaguNANaM, mUlaM sikkhaha viNaeNaM // 30 // asuhakiriyANa cAo, suhAsu kiriyAsu jo ya apmaao| taM cArittaM uttamaguNajuttaM pAlaha nirutaM // 31 // ghaNakammatamobharaharaNabhANubhUyaM duvaalsNgdhrN| navaramakasAyatAvaM, careha sammaM tavokammaM // 32 // bho bhavyAH ? jIvAjIvAdayo ye padArthAsteSAM sArthaH samUhastasya yastattvAvabodhastattvajJAnaM svarupaM yasya tat evaMvidhaM ca punaH jJAnaM vinayena vinayapUrvakaM kRtvA yaya zikSata, kIdRzaM jJAnaM ? sarvaguNAnAM mUlaM-mUlakAraNam // 30 // ya azubha kriyANAM pApavyApArANAM tyAgazca punaH kriyosu niravadyavyApAreSu apramAdaH-apramattatA taccAritraM yUyaM pAlayata, kIdRzaM tat ? uttamaguNairyuktam , punaH kIdRzaM ? niruktam-padabhaanena niSpannaM, tathAhi -cayaH karmasaJcayo rikto bhavatyaneneti cAritraM (bAhulakAt sAdhu) // 31 / / bho bhanyA ? yUyaM samyaka tapaHkarma-tapaH kriyAM carata-Acarata, kIdRzaM tapaH-karma? dhanAni niviDAni yAni karmANi jJAnAvaraNAdIni tAnyevatamAMsi-andhakArANi teSAM bharaH-samUhaH tasya haraNe bhAnubhUtaM sUryatulyaM, punaH kIdRzaM tapaH1 dvAdazAGga 30 spaSTam / 31 spaSTam /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ eyAiM navapayAiM jiNavaradhammami sArabhUyAI / kallANakAraNAI, vihiNA aaraahiyvvaaii||33|| dharaM tapaso dvAdazabhedatvAt , sUryapakSe loke dvAdazasUryANAM ruDhatvAt navaraMitizeSaH, sUryastApakArako bhavati. idantapastu akaSAyatApaM na vidyate kaSAyarUpastApo yasmistat, etAvatA kaSAyarahitameva tapaH sevyamityarthaH // 32 // etAni navapadAni jinavaradharma-zrI jinoktadharmaviSaye sArabhUtAni, ata eva kalyANakAraNAni santi, tasmAdvidhinA, ArAdhyAni bhavadbhiriti zeSaH // 33 // 32 atra tapasi sUryatvAropamupapAdayituM jJAnAvaraNIyAdikarmasu tamastvAropasvIkArAt paramparitaM rUpakaM nAzanIyam , dvAdazAGgadharatvasyobhaya sAdhAraNamya dharmasya zabdata upAdAnAtU, yatra bhAropyAropaviSayayoH sAdhAraNo na ko'pi dharma upalamyate tatraya rUpakaM paramparitamucyate yathA-"vidvanmAnasahasavairi kamalAsaMkocadIpradyute durgAmArgaNanIlalohitasamitsvIkAravaizvAnara ! satya pratividhAnadakSa vijayaprAgbhAvabhImaprabho sAmrAjyaM baravIravatsarazataM vairizcamucceH kriyAH" ityAdau rAzi haMsatvAdyAropasya sAdhAraNadharma vinA'nupapannasyopapatyartha mAnasAdau mAnasa sarasvAdyAropo bhavati, prakRte tu tapaH sUryayoH sAdhAraNadharmasyoktatvAnnaparaMparitaM bhavitumarhati kintu sAvayavamevarUpakamavaseyam / kizvAtropamAnopameyayoH vizeSAt upamAnApekSayopameyasyotkarSa pratipAdanAcca tireko'pyalaGkAraH "vyatireko vizeSazcedupamAnopameyayoH" iti candrAlokaH / " AdhikyamupameyasyopamAnAnyUnatA'thavA vyatirekaH" iti sAhityadarpaNazca // 33 anottarAddhe NakArasyAsakRdAvRtyA vRttyalaGkAraH svayamUhyaH /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 8 // vAlakahA annaMca-eehiM navapaehiM siddhaM sirisiddhckkmaautto| ArAhato saMto, sirisiripAluvva lahai suhaM // 34 // to pucchai magaheso, ko eso muNivariMda ? siripAlo ? / kaha teNa siddhacakaM, ArAhiya pAviyaM sukkhaM ? // 35 // anyacca-anyadapi zRNuta, etairnavabhiH padaiH siddhaM-niSpannaM zrI siddhacakram Ayukta-udyamayukta ArAdhayan san zrI zrIpAlanAmArAjeva sukhaM labhate manuSya iti zeSaH // 34 // tato gautamasvAmyupadezAnantaraM magadhezaH zreNikaH pRcchati he munivarendra ! eSa zrIpAlaH kaH ? tena zrIpAlena rAjJA zrIsiddhacakramArAdhya kathaM sukha prApta-labdham ? // 35 // tato muniH gautamo bhaNati, he naravara ? he zreNikarAjan ? idaM zrIpAlanRpasambandhi ramyaM-manojJam AkhyAnakaM kathAnakaM tvaM zRNu, kIdRzamA 34 spaSTam / 35 " magaheso" iti-atra "luka" 1 // 10 // ityanena pUrvasvarasya luki "tiasIso" ityA. divat IkAra ghaTitameva rUpaM samucitaM natu yathAthutamiti nAzaGkanIyam, "bahulam" ityadhikAreNa sUtrasya kvacidapravRtterapi saMbhavAt , " kvacit pravRttiH kvacidapravRttiH kvacidvibhASA kvacidanyadeva / vidhe vidhAnaM bahudhAsamIkSya, cAturvidhaM cAhulakaM badanti" ityabhiyuktokteH / bahulam " hatyA meM bAhulakaM vadAntaH kvacidamvRttiH
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ to bhaNai muNI nisuNasu, naravara ? akkhANayaM imaM rammaM / sirisiddhacakkamAhapyasundaraM paramacujjakaraM // 36 // tathAhi-ityeva bharahakhitte, dAhiNakhaMDaMmi atthi supasiddho / sabbaDhikayapaveso, mAlavanAmeNa varadeso // 37 // so ya keriso?--pae pae jatya suguttiguptA, jogappavesA iva sNnivesaa| pae pae jattha agaMjaNIyA, kuDubamelA iva tuMgaselA // 38 // khyAnakam ? zrI siddhacakrasya yanmAhAtmyaM tena sundaraM-ramaNIyam , ata eva paramAzcaryakaram // 36 // tadeva | darzayati, atraiva bharatakSetre dakSiNakhaNDe--dakSiNA? mAlavanAmA suprasiddho varadezo'sti, kIdRzo mAlavadezaH ? | sarvaddharyA kRtaH pravezo yasmin sa iidshH|| 37 // ca punaH sa kIdRzaH 1 yatra mAlavadeze pade pade saMnivezAgrAmAH santi, kIdRzAH ? suguptibhiH samyagvRttibhiguptA rakSitA veSTiteti yAvat, sannivezAH ke iva ? __36 atra pUrvAddha NakArasyAsakRdAvRttyA makArasya sakRdAvRttyA ca vRttyanuprAsaH / 37 spaSTam / 38 atropamAnopameyayoryogisannivezayoH suguptiguptatvAtmasAdhamyaprayojyasAdRzyasya vAcyatayA upamAnopameya sAdhAraNadharmopamAvAcakAnAM caturNAmupAdAnAt pUrNopamAlaGkAraH / kiJcopamAnopameyabhUtayoH kuTumba
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA 56 pae pae jattha rasAulAo paNaMgaNAovva trNginniio| pae pae jatya suhaMkarAo guNAvalIovva vaNAvalIo // 39 // yoga pravezA iva yoge pravezo yeSAnte tathoktAH yogina ivetyarthaH, yato yogino'pi suguptibhirmanoguptyAdibhirguptA bhavanti, punaH yatra deze pade pade tuGgA uccastarAH zailAH parvatAH santi, kIdRzAH ? agaanIyAH-- janAnAmalaGghanIyAH, ke iva ? kuTumbamelA iva, yataste'pilokAnAmagajhanIyA bhavanti // 38 // punaH yatra deze pade pade rasAkulA-jalabhRtAH taraGgiNyo nadyaH santi, kA iva ? paNAGganA iva-vezyA iva, yatastA api rasAkulAH zRGgArarasasya (sena) vyAptA bhavanti, punaryatra deze pade pade sukhaGkarAH-sukhakAriNyaH vanAvalayo-vanAnAM zreNayaH santi, kA iva ! guNAnAmAvalayaH zreNya iva, yatastA api sukhaGkarA bhavanti // 39 // punaryatra deze pade pade sapAnIyAni pAnIyasahitAni jalabhRtAnIti yAvat mahAnti sarAMsi santi, kAnIva ? mahApurANIva, yatastAnyapi saha melAtuGgAzailayoragaJjanIyatvAtmasAdhAraNadharmAmisambandha prayojya lAdRzyasyevazabdavAcyatvAdapi pUrNopamaivAlaGkAraH / tayozca parasparaM nirapekSatayA "mitho'napekSayeteSAM sthitiH saMsRSTirucyate" ityuktyAtayoH saMsRSTirapyalaGkAraH / idamatra tatvam yatrAlaGkArAM parasparaM nairapekSyaM tatra tilataNDulavat saMsRSTirbhavati, yatra punaH sApekSANAmalaGkArANAmekatra samAveza statrAGgAdibhAvAtmApaGkage bhavatyalaGkAra iti / 39 atra taraGgiNInAM rasAkulatvena (jalabhRtatva zRGgArarasavyAptatvena) paNAGganA sAdRzyapratipAdanAt sutrakAritvena banAvalInAM guNAvalIsAdRzya pratipAdanAcca pUrNopamAdvayaM tatsaMsRSTivAlaGkAraH /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pae pae jattha savANiyANi mahApurANiva mhaasraanni| pae pae jastha sagorasANi, suhImuhANIva sugoulANi // 40 // tattha ya mAlavadese, akayapavese dukaalddmrehiN|| atthi purI porANA, ujjeNI nAma supahANA // 41 // vANijaiH-vaNibhirvatante iti savANijAni bhavanti, punaryatra deze pade pade suSTu zobhanAni gokulAni santi, kIdRzAni ? saha gorasena-dadhidugdhAdinA vartanta iti sagorasAni, tAni kAnIva ? sudhiyAM paNDitAnAM mukhAnIva, yatastAnyapi goH-vANyA raso gorasastena sahitAni bhavanti // 40 // tatra ca-tasmin mAlavadeze purANA-jIrNA " ujjayinI" nAma sutarAM pradhAnA purI asti, kIdRze mAlabadeze ? duSkAletyAdi-duSkAlo 4. atra pAnIya vANijayo bimbapati bimbabhAva kRta sAdhAraNa dharmatvena mahAsarassu mahApurasAdRzyA dupamAlaGkAraH, tathA coktamalaGkAra candrikAyAm-" upamAnatvaM copamAnirUpakatvena vivakSitatvama, tadAzra. yatvena vivakSitatvaM copameyatvam / sAdhAraNatvaM ca dharme svAralika maupacArika bimbapati bimbabhAvakRtaM praleSakRtaM vastuprativastubhAvena samAsAzrayaNenetyanekadheti citramImAMsAyAM prapavitam" iti / kina sagorasatvena (dadhidugdhAdisahitatvena-vANIsahitatvena ca) sAdhayaNa gokuleSu paNDitavadanasAdRzya pratipAdanAdapi prlessmuulopmaalngkaarH| 41 atra duSkAlaDamarApravezadvAreNa paramasamRddhi sUcanAdItyAdi doSarahitatvamapi vyajyate,
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 10 // saya kerisA? -agaso jattha payAvaio, naruttamANaM ca na jattha sNkhaa| mahesarA jattha tihe gihesu, sucIvarA jattha samaggaloyA // 42 // durbhikSaH, Damaro viplavaH, balAtparadravyAhAraNA luNTakopadrava iti yAvat , duSkAlazca Damarazca duSkAla Damaro kA tAbhyAmakRtaH pravezo yasmin sa tasmina // 41 // sA cojjayinI purI kIdRzI? ityAha yatra yasyAM nagaryAm anekazaH prajAnAM patayaH santi, loketu | eka eva prajApati brahmA prasiddho'sti, tatra tu aneke prajAnAM santatInAM patayaH svAminaH santItyarthaH, punayaMtranagaryA narottamAnAM puruSottamAnAM saMkhyA nAsti, loke tu eka eva puruSottamaH zrIkRSNaH prasiddho'sti, tatra tu bahavaH puruSottamAH santItyarthaH, punaryatra nagaryA gRhe gRhe mahezvarAH-maharddhikAH santi, loke tu eka eva mahezvaraH prasiddho'sti, ekAdaza vA, tatra tu gRhe gRhe imyAH santIti paramArthaH, punaryatra nagaryA samagralokAH sarvalokAH Itayazca " ativRSTiranAvRSTipakAH zalabhAH zukAH / svacakraM paracakraM ca saptaitA ItayaH smRtAH" ityami yuktoknyA boddhavyAH / 42 atra aneke prajApatayo brahmANa iti virodhaH, ekasyaiva prajApateH prasiddhatvAt , prajAnAM santatInAM patayaH svAmina iti samAdhAnam , iti virodhasyAbhAsAt virodhAbhAso'laGkAraH "AbhAsatve virodhasya virodhAmAsa iSyate" iti candrAlokaH / aneka prajApati narottama mahezvarazacIvarazAlitvena nagaryA asyA anyanagarIta utkarSapratipAdanAd vyatirekAlaGkArazca / 19225247820 // 10 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghare ghare jattha ramati gorI-gaNA sirIo apae para a| baNe vaNe yAvi aNegaraMbhA, raI apIIviya ThANaThANe // 43 // sacIvarAH santi, loke tu eka eva zacyA indrANyA varaH zacIvara indraH prasiddho'sti tatra tu sarve'pi lokAH sahacIvara vastra vartanta iti sacIvarAH santItyarthaH // 42 // yatra nagaryA' gRhe gRhe gauryaH adRSTarajasaH kanyAstAsAM gaNAH-samUhAH ramante krIDanti, loke tu kailAse ramamANA ekaiva gaurI-pArvatI prasiddhA'sti, tatra tu gRhe gRhe gauryaH santItyarthaH, loke tu ekaiva zrIH-kRSNabhAryA'sti, atra pade pade zrio lakSmyaH santi, loke tu ekaiva rambhA-devAGganA prasiddhA'sti, asyAM nagaryA tu vane vane'pi anekA rambhAH-kadalyaH santi, punaryatra ratizca prItirapi ca sthAne sthAne'sti, loke tu ratiH kAmastrI, sA ekaivAsti, protirapi devAGganA ekaivAsti, tatra tu sthAne sthAne ratiH-paraspararAgaH prItizcAsti // 43 // suravarapuryAH-indrapuryAH adhikAyAstasyA RSHAN 43 loke ekasyA eva gauryAH pArtha yAH prasiddharatra punarane kAsAM gaurINAM sthitipratipAdanAt vyati rekaH, loke punarekasyA pava rambhAyA apsaro vizeSasya prasiddharatra vane vane'nekAsAM rambhANAM kadalInAM sthite virodhAmAsa vyatireko / loke pakasyA paya rateH kAmapriyAyAH prIte davAGganA vizeSasya ca prasiddhAvapi atrAnekasyAstasyAH sthite virodhasyAbhAse'pi ratipadenAnurAga vizeSaspa prItipadenAnanda vizeSasya ca vivakSaNAdapi virodhAbhAsavyatirekAvala. la. dvaarau|
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAla kahA RECO tIse purII suravarapurII ahiyAi vaNNaNaM kAuM / jai niuNa buddhikalio, sakkagurU ceva sakkai // 44 // tatthatthi puhavipAlo, payapAlo nAmao a guNao a| jassa payAvo somo, bhImo viya sidRduTTajaNe // 45 // tassavarohe bahudehasohaavahariyagori gabvevi / accataM maNaharaNe, niuNAo dunni deviio|| 46 // ujjayinIpuryA varNanaM kartuM yadi nipuNabuddhathA kalito yuktaH kazcit zaknoti tarhi zakraguru:-bRhaspatireva zaknoti samartho bhavati nAnya iti bhAvaH-lokoktyA bRhaspatiH zakragururucyate // 44 // tatra nagaryA prajApAlo nAma pRthivIpAlo rAjAsti, sa ca nAmatazca guNatazca prajApAla evAsti, prajAH pAlayatItivyutpatteH, sa kIdRzaH ? ityAha-yasya pratApaH ziSTeSu duSTeSu ca saumyo manoharo bhImobhayaGkarazcApi krameNa vidyate, ziSTeSu-satpuruSeSu saumyaH, duSTeSu bhIma ityarthaH / / 45 // tasya rAjJo'varodhe'ntaHpure dve devyau rAjhyau manoharaNe-patyumanoraJjane atyantaM nipuNestaH, kIdRze'varodhe ? bahudehazobhApahRtagaurogadye'pi 44 spaSTam / 45 atra 'pAlo' ityasya sakRdAvRttyAcchekAnuprAsaH, "siTThaduTTa" ityatrApi sa pavAlaGkAraH / 46 atra rAzyo aurI garvApahAritvena tadadhikazobhAzAlitvenAtkarSavarNanAda vyatirekAlaGkAraH / RG // 11 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sohagalaDahadehA, aigA sohaggasundarInAmA bIyA a ruvasuMdari, nAmA rUveNa raitullA // 47 // paDhamA mAhesarakulasaMbhUyA teNa micchadiTThitti / bIyA sAraMgadhyA teNaM sA sammadivitti // 48 // | bahvI yA dehasya zarIrasya zobhA tayA apahRto gauryAH pArvatyA garvo'haGkAro yena sa tasmin etAdRze'pyantaHpure dve devyau vizeSataH saubhAgyavatyausta ityarthaH // 46 // te dve eva nAmataH Aha-tayormadhye ekA saubhAgyasundarI nAmA dvitIyA ca rUpasundarI nAmA, tatrAdyA kIdRzI ? saubhAgyalaDahadehA-saubhAgyena manoharo deho yasyAH sA tathA dvitIyA rupeNa rati tulyA // 47 // tatra prathamA saubhAgyasundarI mAhezvarakule saMbhUtA utpannA'sti, tena kAraNena mithyA viparItA dRSTiryasyAH 8 sA mithyAdRSTirAsIt , dvitIyA zrAvakaputrI asti tena kAraNena sA rUpasundarI samIcInA-satyA dRSTiyasthAH sA samyagdRSTi rityAsIt // 48 // te dve rAjyau kIdRzostaH ityAha-sadRzaMvayo yauvanAvasthA yayoste sadRzava 47 atra rUpasundayAH saundaryeNa rati sAdRzyavarNanAt upamA, sAcAtrAssoM boddhvyaa| 48 prathamAyA mithyASTitve mAhezvarakulasaMbhUtatvasya dvitIyAyAH samyagdRSTitve thAvakakanyAtvasya ca hetutva kathanAt kAvyalizAlaGkAradvayam / CRECEPAOM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 12 // NiXX tAo sarisavayAo samasohaggAu srisruuvaao| sAvattevi hu pAyaM, parupparaM pItikaliyAo // 49 // navaraM tANamaNaTThiyadhammasarUvaM viyArayaMtANaM / dareNa visaMvAo, visapIUsehi~ sAriccho // 50 // tAo aramaMtIo, navanavalIlAhiM naravaraNa samaM / thovaMtaraMmi samaye, dovi sagabbhAu jaayaao||51|| yasau punaH sama-sadRzaM saubhAgyaM yayoste samasaubhAgye punaH sadRzaM rUpaM saundarya yayoste samarUpe, punaH sapalyA bhAvaH sApatna tasmin sApatne'pi sati hu iti nizcitaM, prAyo bAhulyena parasparaM prItyAkalite yuktestaH // 49 // navaraM iti vizeSaH, svamanaH sthita dharmasvarUpaM vicArayantyodayo rAjyo dUreNa atyartha visaMvAdo vivAda AsIt , kIdRzo vivAdaH ? viSapIyUSaH-viSAmRtaiH sadRkSaH paraspara viruddhatvAditibhAvaH / / 50 // te ca dve api rAjyau naravareNa rAjJA sama-sArdhaM nava-navalIlAbhiH ramamANe krIDantau stokazcAsAvantara iti tasmin | samaye-kAle sagarbhe garmavatyau jAte // 51 / / 41 saubhAgyAdinA prathamAsAdRzya dvitIyAyAM dvitIyAsAdRzyasya prathamAyAM pratipAdanAt "upameyopamAlaGkAraH paryAyeNa dvayostaccedupameyoyamAmatA" iti lakSaNAt 50-51 spaSTam / / // 12 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ BASKIRSTEANA samayaMmi pasyAo jAyAo kannagAu dohiMpi / naranAhovi sahariso, baddhAvaNayaM karAveI // 52 // sohaggasuMdarI naMdaNAi surasuMdaritti varanAmaM / bIyAi mayaNasuMdari, nAmaM ca Thavei naranAho // 53 // samaye samappiyAo, tAo sivadhammajiNamayaviUNaM / ajjhAvayANa rannA, sivabhUtisubuddhinAmANaM // 54 // dvAbhyAmapi rAjJIbhyAm samaye-pUrNakAle kanyake jAte-prasUte naranAtho rAjA'pi saharSaH san vardhApanakaM kArayati // 52 // naranAtho-rAjA saubhAgyasundaryA yA nandanA nAma putrI tasyAH surasundarIti varaM pradhAnaM nAma 5 sthApayati, ca-punaH, dvitIyAyA rUpyasundarIputryA madanasundarItinAma sthApayati // 53 // samaye'dhyayanakAle te dve api kanyake zivadharmajinamatavidoH-zivadharmajinadharmajJAyakayoH zivabhUtisubuddhinAmnoH adhyApakayoHpAThakayo rAjJA samarpite adhyayanAtha datte ityarthaH // 54 // surasundarI ca prathamaM likhitaM-lekhanakalAM zikSati ca punargaNitaM-gaNanakalAM zikSati, tato vastUnAM lakSaNaM zikSati tathA chandaH zAstraM tathA'laGkArairyutaM kAvyazAstraM 52-kanyakayoH samayaprasUtatvoktyA rAjaharSa pratikariNayopAdAnAt kaavylinggmlngkaarH| 53/54-spaSTe /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA sarasuMdarI a sikkhaha, lihiyaM gaNiyaM ca lakkhaNaM chNdN| kavvamalaMkArajuyaM, takaM ca purANasamiIo // 55 // sikkhei bharahasatthaM, gIyaM nadaM ca joisatigicchaM / vijjaM maMtaM taMtaM, haramehalacittakammAI // 56 // annAiMpi kuMDalaviTalAiM krlaaghvaaikmmaaiN| satthAI sikkhiyAI, tIi cmukkaarjnnyaaii||57|| hai tathA purANAni smRtIzca zikSati // 55 // punarbharatazAstraM-nATayazAstraM zikSati, gItaM-gAnaM ca-punarnATyaM-nartitaM zikSati tathA jyotiHzAstraM roga cikitsAzAstraM ca zikSati, punarvidyAM mantraM ca zikSati, tathA haramekhalacitrakarmANi-kalAvizeSAn zikSati // 56 // tathA surasundaryA anyAnyapi kuNTalaviNTalAni-kArmaNa vazIkaraNAdIni zikSitAni, punaHkaralAghavAdIni hastacApalAdIni, karmANi-kriyAvizeSAH zikSitAni, tathA anyAnyapi camatkAra-janakAni janAnAM 55-surasundaryAlekhana-gaNita-lakSaNa-chando'laGkAra kAvyapurANasmRtizAstrAbhizAnataH paramaM vaiduSyamabhivyajyate / 56/57-spaSTe /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA kAvi kalA taM kiMpi, kosalaM taM ca natthi vinnANaM / jaM sikkhiyaM na tIe, pannAabhiogajogeNaM // 58 // savisesaM gIyAisu, niuNA vINAviNoyalINA saa| surasuMdarI viyadA,-jAyA pattA ya tArunnaM // 59 // jArisao hoi gurU, tArisao hoDa siisgunnjogo| itsucciya sA miccha-diTTi ukiTThadppA a // 6 // cittaSa camatkArotpAdakAni zAstrANi zikSitAni // 57 // sA kApi kalA nAsti, tat kimapi kauzalyaMnipuNatvaM nAsti ca punastat vijJAnaM-cAturya nAsti yattayA surasundaryA na zikSitaM, kenetyAha-prajJA-buddhiramiyoga udyamastayoryogena // 58 // savizeSa gItAdiSu nipuNA-dakSA-punarvINAvinode lInA magnA sA surasundarI vidagdhA chekA jAtA, tAruNyaM-yauvanaM ca prAptA // 59 // yAdRzako gururbhavati tAdRzaka eva prAyaH ziSye guNayogo-guNasambandho bhavati, itaH-asmAtkAraNAdeva 58-"atra" pannA abhi "jogajogeNaM" ityuktyA zAstrakalAzAne na kevalaM buddhanApi codyamasya kAraNatvaM kintu sammilitayoreva tayostatra kAraNatvamavaseyamiti sUcitam / 60-surasundA mithyASTitve utkRSTadarpatve ca kAraNaguNasya kAryasaMkramaH iti nyAyAt gurugatamithyAdRSTeH samadhikadarpasya ca kariNatva kathanAt kAvyaliGgamabhivyajyate'laGkAraH /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 14 // vAlakahA taha mayaNasuMdarIvi hu, eyA u kalAolIla mitteNa / sikkhei vimalapannA, dhannA viNaeNa saMpannA // 31 // jiNamayaniuNeNajjhAvaeNa, sA mynnsuNdriivaalaa| taha sikvaviyA jaha jiNamayaMmi kusalattaNaM pattA // 62 // egA sattA duviho nao ya kAlattayaM gaicaukaM / paMceva asthikAyA, dabachakkaM ca satta nayA // 63 // sA surasundarI mithyAdraSTiH utkRSTa--darpA ca AsIta , mithyAdRSTiryasyAH sA utkRSTo darpo mAno yasyAH setismaasH||60|| tathA madanasundarI api etAH prAguktA lekhanAdyA lIlAmAtreNa zikSati, kIdRzI madanasundarI ? vimalA nirmalA prajJA buddhiryasyAH sA vimala prajJA, tathA dhanyA dharmadhanaM labdhI tathA vinayena sampannA yuktA // 6 // jinamataviSaye nipuNena adhyApakena pAThakena sA madanasundarIkanyA tathA zikSitA-zikSA grAhitA yathA jinamate kuzalatvaM prAptA // 62 // sato bhAvaH sattA'stitvamityarthaH, sA sarveSvapipadArtheSu ekaiva vartate, ca-punardvividho nayaH dravyaparyAyAdisvarUpaH, tathA kAlatrayaM gaticatuSkaM paJcaivAstikAyA-dharmAdharmAkAzapudgalajIvasvarUpAH santi, ca-puna dravyANAM dharmAstikAyAdInAM kAladravyayuktAnAM paTakamasti, tathA naigamAdyAH sapta nayAH santi // 63 // // 14 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTTeva ya kammAiM navatattAiM ca dasaviho ghammo / egArasa paDimAo bArasa vayAiM gihINaM ca // 64 // iccAi viyArAcArasArakusalattaNaM ca saMpattA / anne suhama viyArevi muNai sA niyayanAma va // 65 // kammANaM mUluttarapayaDIo gaNai muNai kammaThiI / jANai kammavivAgaM, baMdhodayadIraNaM saMtaM // 66 // jJAnAvaraNIyAdInyaSTaiva karmANi santi, ca punarjIvAdIni navatattvAni santi, tathA mantyAdiko dazavidho yatidharmo vidyate, ekAdaza darzanAdyAH zrAvaka pratimAH santi, ca punargRhiNAM sthUlaprANAtipAtaviramaNAdIni dvAdaza vratAni santi // 64 // "sA madanasundarI" ityAdayo ye vicArAcArayoH sArA rahasya bhUtapadArthAsteSu kuzalatvaM nipuNatvaM samprAptA. ca punaH / sA'nyAn etadvayatiriktAn sUkSmavicArAnapi nijakanAmavat jAnAti // 65 // aSTau mUla prakRtIH punaH sA karmaNAM mUlabhedAn tathA'STapazcAzadadhikazatamuttaraprakRtIgaNayati, tathA karmaNAM sthiti triMzatkoTIkoTIsAgaropamAdikAM jAnAti, punaH karmaNAM vipAkaM zubhAzubhAnubha vasvarUpaM jAnAti, tathA karmaNAM bandhodayodIraNayA (NA) sattAsvarUpaM jAnAti // 66 // yasyAH subuddhirnAma 64|6566|67-spssttaani /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 15 // jIse so ujjhAo, saMto daMto jiiMdio dhiiro| jiNamayarao subuddhI, sA kiM nahu hoi tassIlA // 67 // sayalakalAgamakusulA, nimmlsmmtsiilgunnkliyaa| lajjAsajjA sA mayaNasundarI jubvaNaM patA // 68 // annadiNe abhitarasahAnividruNa naravariMdeNa / ajjhAvayasahiyAo, aNAviAo kumArIo // 69 // zrAvaka upAdhyAyaH pAThakaH, sA madanasundarI tacchIlA gurutulyasvabhAvA ki nahi bhavati ? bhavatyevetyarthaH, kIdRzaH saH? ityAha-zAnta:-kSamAyuktaH, tathA dAnto mAnasadamayuktaH, punarjitendriyastathA dhIro dhaiyavAn, buddhimAn vA, punarjinamate rakta IdRzo yasyA guruH sA tAdRzaguNavatI kathaM na bhavet ? // 67 // ____sA madanasundarI yauvanaM prAptA, kIdRzI sA ? ityAha-sakalakalAgameSu-samastakalAzAstreSu kuzalA-nipuNA punarnirmalA ye samyaktvazIlaguNAstaiH kalitA yuktA tathA lajjAyAM sajjA paripUrNA praguNeti yAvat , evaMvidhA madanasundarIkanyA bAlyAvasthAmatikramya yauvanAvasthAM prAptavatItyarthaH // 68 // anyasmin dine abhyantarasabhAyAM 68-atra pUrvArddha sakArasya makArasya lakArasya cAsadAvRttyA vRttyanuprAsasaMsRSTiH, uttarArddha ca 'jjA' ityasya sakRdAvRttyA chekAnuprAsazca /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ viNaoNayAu tAo, sruuvlaavnnkhohiashaao| viNivesiAu rannA, neheNaM ubhayapAsesu // 70 // hairisavaseNaM rAyA, tAsiM buddhiparikkhaNanimittaM / egaM dei samassA-payaM duvinhaMpi samakAlaM // 71 // yathA "punnihi~ labbhaiehu," to takAlaM aicaMcalAi, accNtgbvghilaae| ' surasundarIi bhaNiyaM, huM huM pUremi nisuNeha // 72 // | niviSTena-upaviSTena naravarendreNa rAjJA adhyApakAbhyAM sahite dve api kumAryoM AnAyite svapAzva iti zeSaH / // 69 // vinayena avanate nane tathA svarUpalAvaNyena kSobhitA camatkAraM prApitA sabhA yAbhyAnte evaMvidhe te dve kanye rAjJA snehena svasya ubhayoH pArzvayoH vinivezite sthApite. upavezite iti yAvat // 70 ||raajaa harSavazena tayorbuddhiparIkSAnimittaM tAbhyAM dvAbhyAmapi kanyAbhyAM samakAlam ekaM samasyApadaM dadAti // 71 // etatsamasyApadaM rAjJA dattaM, tatastadanantaraM tatkAlaM surasundaryA bhaNitam , aho ahametAM samasyAM pUrayAmi, * yUyaM zRNuta, kIdRzyA surasundaryA ? aticaJcalayA'tizayena capalayA punaratyanta garveNagrathilayA // 72 // dhana 70-rAzA snehena tayorubhayapAca vinivezane vinayAvanatatvasvarUpalAvaNyAde hetutvakathanAt kaavylinggmlngkaarH| RECAREERRORE
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA RECERE SUIKTSSKRAUS yathA-ghaNajubvaNa suviyadRpaNa-rogarahia nia dahu / maNavallaha melAvaDau, punnihi~ labbhai ehu // 73 // taM suNiya nivo tuTTo, pasaMsae sAhu sAhu ujjhaao| jeNesA sivakhaviyA, parisAvi bhaNei saccamiNaM // 74 // to rannA AiTThA, mayaNA vi hu pUrae samassaM taM / jiNavayaNarayA saMtA daMtA sasahAvasAricchaM // 7 // yauvanaM suvidagdhatvaM chekatvamityarthaH, tathA rogarahito nijadehaH svazarIraM tathA manaso vallabhaH priyo yaH puruSAdistena sArddha melaH sambandhaH etadvastuvRndaM puNyairlabhyate // 73 // tat surasundarIvAkyaM zrutvA nRpo-rAjA tuSTaH san prazaMsate itthaM prazaMsAM karoti sma, kathamityAha--upAdhyAyo'syAH pAThako guruH sAdhuH-samIcIna ityarthaH, yenaiSA | putrI itthaM zikSitA-pAThitA, tadA parSadapi bhaNati he mahArAja ? idaM satyam , atra kimapi mRSA nAstItyarthaH // 74 // tato rAjJA AdiSTA'nujJApitA satI madanasundaryapi tAM samasyAM pUrayati, kIdRzI madanasundarI ? jinavacaneSu ratA raktA, punaH zAntA upazamayuktA, tathA dAntA--indriyAdidamavatI, kIdazI samasyAM ? svasvabhAvena sadRkSAM sadRzIm // 75 // 73 atra-pUrvAddha NakArasyAsakRvAvRtyA vRttyanuprAsaH sahRdayahRdayacamatkAritayA'laGkAratAM bhajatIti /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA-viNayaviveyapasaNNamaNu sIlasunimmaladehu / paramappahamalAvaDau, puNNehi~ labbhai ehu // 76 // to tIe uvajhAo, mAyAvi a harisiA na uNa sesA / jaNa tattovaeso na kuNai harisaM kudiTThINaM // 77 // io a-kurujaMgalaMmi dese, saMkhapurInAma puravarI asthi / __ jA pacchA vikkhAyA, jAyA ahichattanAmeNaM // 78 // vinayaH-pUjyAdiSu vandananamaskArAdirUpaH, viveko vastUnAM bhedaparijJAnaM sadasadvivecanamityarthaH, kA tathA zIlena brahmacaryeNa sunirmalo'tyujjvalo dehastathA parama utkRSTaH panthA mAgaH paramapatho mokSamArga ityarthaH, tena saha melaH sambandha etadvastuvRndaM puNyarlabhyate // 76 // tatastadanantaraM tasyA madanasundaryA upAdhyAyo harSitastuSTazca / punarmAtApi harSitA na punaH zeSA rAjAdayo lokAH, te harSa na prAptA ityarthaH, kuta ityAha-yena kAraNena tattvopadezaH kudRSTInAM mithyAtvilokAnAM harSa na karoti, ayaM bhAvastasyA vAkyaM taccopadezarUpa, rAjAdayastu kudRSTayastena tat zrutvA te harSa na prAptA iti. uktazca "guNini guNajJo ramate" ityAdi / 77 // itazca ataH paraM yajjAtaM tadAha-kurujaGgaladeze zaGkhapurI nAma pradhAnapurI asti, yA purI pazcAt kiyakAlAnantaram ahi 76-vinayabivekAdInAM vastutaH paramapuNya labhyatvena rAjJaH pariSadazca tatprazaMsanamocityaM bhajata iti /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 17 // tatyatthi mahIpAlo kAlo iva veriyANa dmiaarii| paivarisaM so gacchai, ujjeNinivassa sevAe // 79 // annadiNe tapputto, aridamano nAma tAratAruno / saMpatto piaThANe, ujjeNiM rAyasevAe // 8 // . taM ca nivapraNamaNatyaM, samAgayaM tatya divvarUvadharaM / surasaMdarI nirikkhai, tikkhakaDakkhehi~ taaddNtii|| 81 // dicchatranAmnA vikhyAtA prasiddhA jAtA // 78 // tatra tasyAM nagaryA vairiNAM kAla iva kAlasadRzo damitArirnAma mahIpAlo rAjAsti, sa rAjA varSa varSa prati prativarSamujjayinyA nagaryAH nRpasya rAjJaH sevAya sevArtha hai gacchati // 79 // anyasmin dine tatputro'ridamano nAma kumAro rAjJaH sevArtha pitRsthAne svayamujjayinI samprAptaH, kIzoridamanaH ? tAramudbhaTaM tAruNyaM yauvanaM yasya sa tAratAruNyaH // 80 // tadA nRpasya praNamanArtha namaskArAtha tatra samAgataM divyarUpadharaM adbhuta saundaryadhArakaM tam aridamana kumAraM surasundarI nRpakanyA tIkSNaiH kaTAnetra 80--atra pUrvArddha nakArasyasakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH, 'tAra' zabdasya sakRdAvRttyA chekAnuprAsa shvaalngkaarau| ASAHESAROKAR
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ RESSESEGRESSING tatyeva thiranivesiadiTThI divA niveNa sA bAlA / bhaNiyA ya kahasu vacche ? tujjha varo keriso hou / / 82 // to tIe hiTThAe, dhiTThAe mukkloaljjaae| bhaNiyaM tAyapasAyA, jai labbhai maggiyaM kahavi // 83 // tA savvakalAkusalo, trunnovrruuvpunnnnlaaynno| erisao hou varo, ahavA tAocia pamANaM // 84 // prAnta stADayantI nirIkSate vilokayatIti // 81 // tatra tasminneva kumAre sthiraM nizcalaM yathAsyAttathA nivezitA sthApitA dRSTiryayA sA evaMvidhA sundarIbAlA nRpeNa dRSTA bhaNitA--uktA ca he vatse? tvaM kathayasva, tava varaH kIdRzo bhavatu // 82 // tataH tadanantaraM dRSTayA harSa prAptayA puna dhRSTayA dhRSTatvayuktayA tathA muktAloka lajjA yayA sA tayA muktalokalajjayA tayA surasundaryA bhaNitam uktam , kimuktamityAha-tAtasya pituH prAsAdAt yadi kathamapi mAmgitaM labhyate // 83 // tarhi sarvakalAsu kuzalaH caturaH punastaruNo yauvanavayasyastathA vararUpeNa pradhAnAkRtyA puNyaM pavitraM lAvaNyaM 83--atra lokalajjArAhitye dhRSTatvasyakAraNatayA varNanAt kAvyaliGgam / "hidvAra dhiTThAe" ityatra 'TThA' iti ThakAradvayAtmavyaJjanasamudAyastha sadAvRttyA chekAnuprAsazcAlaGkArau / S
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 18 // jeNaM tAya tuma ciya, sevayajaNamaNasamIhiyatthANaM / pUraNapavaNo dIsasi, paccakkho kapparUvakhavva // 85 // to tuTTho naranAho, diviniveseNa nAyatIimaNA / pabhaNei hou vacche ? esa'ridamaNo varo tujjha // 86 // to sayalasabhAloo, pabhaNai naranAha ? esa sNjogo| aisohaNo'hivallIpUgatarUNaM va nibhaMtaM // 87 // saundarya yasya sa vara ISTako yo'yaM pumAn purovartI sa varo bhavatu, athavA tAta eva pramANaM tAto yaM dadAti sa 4 eva varo'stu ityarthaH // 84 // atha sA nijeSTasiddhayarthaM pitaraM stauti, he tAta ! yena kAraNena tvameva sevakajanasya | manaH samIhitArthAnAM manovaJchitakAryANAM pUraNe pravaNastatparo dRzyate, ka iva ? pratyakSaH kalpavRkSa iva // 85 // tato naranAtho rAjA tadvacanazravaNAttuSTaH sana pabhaNati-bakti, kiM vakti ? ityAha--he vatse ? eSo'ridamanaH kumArastava varo'stu, kIdRzo naranAthaH ? dRSTinivezena kumAre dRSTisthApanena jJAtaM tasyA mano yena saH // 86 // tataH sakalaH samastaH sabhAlokaH pabhaNati-henaranAtha ? eSo'nayoH saMyogo nirdhAntaM-nissaMdehaM atizomanaH saMjAta 85-atra rAjJaH pratyakSakalpatarUsamatvenanirUpaNAt iva zabdasyopamAvAcakasya manovAJchitakAryapUraNAtmanaH sAdhAraNadharmasya copAdAnAt puurnnaapmaalngkaarH| // 18 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ aha mayaNasundarIvi hu, rannA neheNa pucchiyA vacche ? / kerisao tujjha varo, kIrau ? maha kahasu avilaMbaM // 88 // sA paNa jinnvynnviyaarsaarsNjnniynimmlviveaa| lajjA guNikkasajjA, ahomuhI jA na jaMpei // 89 // iti zeSaH, kayoriva ? ahivallIpUgatarvoriva-nAgavallIkramukavRkSayorikha, yathA tayoH saMyogo'tizobhano'sti | tthaanyorpiityrthH|| 87 // athAnantaraM rAjJA madanasundaryaSi snehena pRSTA, he vatse ? tava kIdRzako varo-bhartA mayA kriyatAm ? mamAgra'vilambitaM yathA syAttathA zIghramityarthaH, kathayasva // 88 // jina vacanAnAM yo vicArasArastena saanitaH samutpAdito nirmalo viveko yasyAH sApta eva lajjA guNA ekasajjA advitIyatatparA sA punarmadanakA sundarI adhomukhI yAvaduttara na dadAti // 89 // tAvannarendreNa punaHpRSTA sA ISaddhasitvA bhaNati, rAjAnaM prati 88-atra " 'atha' zabdaghaTaka thakArasya "khaghathadhabhAm" 1187 // ityanena hakAratA, mayaNasundarI api" ityavasthAyAM "padAdA " 14 // ityanena 'api' zabdaghaTakAkArasya luka ca vijJeyA / "kIrau" ityatra kR dhAtoH karmaNi tRtIyapuruSaikavacane "hakRtRjAmIraH" 4 / 250 // ityanena kArastha IrAdezastatsamniyoge kyasya luka va bhavataH /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA tAba nariMdeNa puNo, puTThA sA bhaNai isi hasiUNaM / tAya ! viveyasameo, maM pucchasi taMsi kimajuttaM // 9 // jeNa kulabAliAo, na kahaMti haveu esa majjha vro| jo kira piUhiM dinno, so ceva pamANiyabutti // 11 // ammApiuNovi nimittamittameveha varapayANaMmi / pAyaM putvanibaddho, saMbaMdho hoi jIvANaM // 12 // kathayati he tAta ! tvaM viveka sameto-vivekayukto'si mAM pratyayuktaM kiM pRcchasi ? vivekakalitasya bhavato mAM pratyetatpracchanamayuktamitibhAvaH // 90 // kuta ityAha-yena kAraNena kulabAlikAH-sukulotpannAH kanyA evaM na kathayanti, mama eSa varo bhavatu kiM yaH kila mAtApitRbhyAM dattaH sa varaH pramANayitavyaH-pramANIkartavyaH // 91 // iha saMsAre varapradAne-kanyAyAbhapradAnaviSaye mAtApitarAvapi nimittamAtrameva na punastAvikakAraNa mitibhAvaH, prAyo bAhulyena jIvAnAM pUrvasmin bhave nibaddho racitaH sambandho na bhavati, prAyaH yena saha sambandho 92-atra pUrvArddha 'mitta' zabdasya svarUpataH kramatazca sadAvRttyA chekAnuprAsaH, uttarArddha aihika sambandhaM prati AmuSmikabhavasya saMbandhasya hetutayopAdAnAt kAvyaliGgam / 94-"kannA"punnA "dinnA" ityatra "mA" zabdasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsa pava / /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRSSRCSAGE jaM jeNa jayA jArisamuvajjiya hoi kamma suhamasuhaM / taM tArisaM tayA se, saMpajjai doriyanibaddhaM // 93 // jA kannA bahupunnA, dinnA kukulevi sA havai suhiyA / jA hoi hINapunnA, sukule dinnAvi sA duhiyA // 94 // tA tAya ! nAyatattassa, tujjha no jujjae imo gvyo| jaM majjha kayapasayApasAyao suhaduhe loe // 95 // racito bhavet , tenaiva saha iha sambandho bhvtiityrthH||92 // yena prANinA yadA yasmin kAle yat-yAdaza zubhamazubhaM karmopArjitaM bhavati tasya prANinastadA-tasmin kAle tattAdRzaM karma sampadyate, udayamAyAti, kIdRzaM tat ? dorikayAnibaddhamiva dorikAnibaddham // 93 // yA kanyA bahupuNyA bhavet sA kukule-daridrAdigRhe dattApi sukhitA-sukhinI bhavati, yA tu hInapuNyA bhavati sA sukule'pi dattA duHkhitA bhavati // 94 // tasmAkAraNAt he tAta ? jJAtaM tacaM yena sa jJAtatattvaH tasya tattvajJasya tava garvo na yujyate, yanmamakRtaprasAdAprasAdato loke sukhaduHkhe bhavataH, matkRtaprasAdataH sukhaM, matkRtAdaprasAdato duHkhaM bhavatItyarthaH, ayaM garvastava na yuktH||15|| yaH pumAn puNyabalikaH puNyena balavAn bhavati, tasyopari he tAta? tvaM laghu-zIghraM prasIdasi-prasanno
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 20 // jo hoi punnabalio, tassa tuma tAya ? lahu pasIesi / jo puNa puNNa vihaNo, tassa tumaM no pasIesi // 96 // bhaviyavvayA sahAvo, vvAiyA sahAiNo vAvi / pAyaM puvovajjiyakammANugayA phalaM diti // 17 // to dummioya rAyA, bhaNei re taMsi maha pasAeNa / vatthAlaMkArAi, pahiraMtI kIsima bhaNasi ? // 18 // bhavasi, yaH punaH puNyahIno bhavet tasyopari tvaM na prasIdasi // 96 // bhavitavyatA 1 svabhAvo 2 vA punadravyAdyAdravyakSetrakAlabhAvAdayaH sAhAyyakAriNo'pi pUrvasmin bhave upArjitAni yAni karmANi tAni-anugatAHtatsammilitA eva phalaM dadati, na tu tdvytiriktaaH||97 // tatazca tadvacanazravaNAnantara ca rAnA durmanaskIbhUtaH san bhaNati putrIM prati kathayati, re ? tvaM matprasAdena vastrAlaGkArAdivividhAgatanepathyAbhUSaNAdiparidhAnAsi, idaM prAguktaM punaH kathaM bhaNasi ? // 98 // tadA madanasundarI hasitvA bhaNati, he tAta ? kRta 96-atra tAtaprasAde svIyapuNyabalasya tadIyAprasannatAyAM puNyavihInatvasya ca hetutayA kathanAt kAvyalimadvayam / 99-atra NakArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH / 100-pUrvakRtasukRtaduSkRtayorhetutvakathanAt kAvyaliGgam / SECRE // 20 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasiUNa bhaNai mayaNA, kayasukayavaseNa tujjha gehami / uppannA tAya ! ahaM, teNaM mANemi suvakhAiM // 19 // puvakayaM sukayaM cia, jIvANaM sukkhakAraNaM hoi / dukayaM ca kayaM dukkhANa, kAraNaM hoI nibmataM // 10 // na surAsurehiM no naravarehiM, no buddhibalasamiddhehiM / kahavi khalijjai iMto, suhAsuho kamma pariNAmo // 101 // sukRtavazena prAgbhavopArjitapuNyabalAt tava gRhe utpannAsmi, tena sukhAni mAnayAmi--anubhavAmi // 99 // he tAta ? jIvAnAM pUrvakRtaM prAgbhavopArjitaM sukRtaM puNyameva sukhasya kAraNaM heturbhavati ca punaH duSkRtaM pApaM prAgbhavekRtaM sat nirdhAnta nissandehaM duHkhAnAM kAraNaM bhavati / / 10 // into-Ayan udayamAgacchan zubhAzubhaH karmaNAM pariNAmaH kathamapi kenApi prakAreNa surAsurairdevadAnavairna svalyate na nirAkriyate, no naravare patibhiH skhalyate na puna buddhibalasamRddhaiH skhalati, buddhisamRddhAH mahAbuddhayo balasamRddhA mahAbalavantastairapi na dUrIkriyate ityarthaH // 101 // tatastadvacanazravaNAnantaraM nara 101-atra zubhAzubhakarmapariNAmasya surAsurAdimiranirAkriyamANatva pratipAdanAt kevalaM bhogakSayitvaM gamyate "tathA cokta" nAbhuktaM kSoyate karma. kalpakoTizatairapAti?
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 21 // to ruTTho naranAho, aho aho appapunniA esaa| majjha kayaM kiMpiguNaM, no mannai duvviyaDhAya // 102 // pabhagei sahAloo, sAmiya? kimiyaM muNei muddhamai / taM ceva kapparukkho , tuTTho ruTTo kayaMto ya // 103 // nAtho rAjA ruSTaH kupitaH san ityuvAceti zeSaH, aho aho eSA kanyakA alpapuNyikA hInapuNyA ca puna: durvidagdhA cAturyarahitAsti, ata eva matkRtaM kimapi guNaM na manyate // 102 // atha sabhAlokaH prabhapati kathayatisma, he svAmin ? iyaM mugdhamatirmUDhabuddhirvAlA kiM jAnAti ? tvameva tuSTaH san kalpavRkSo'si, vAJchitAthadAyakatvAt , ca punaH ruSTaH san kRtAnto yamatulyo'si sadyo nigrahakaraNAt // 103 // 103-atrakasya rAzo vAJchitArthadAyakatva sadyo nigrahakArityAbhyAM nimittAbhyAM kalpavRkSatvayamarAja tvenAnekolekhAta ullakhAlaGkAraH, "bahubhirbahudhoralekhAdekasyollekha issyte| strIbhiH kAmo'dhibhiH svaH kAlaH zatrubhiraikSi saH" iti candrAloke tallakSaNodAharaNokteH " pavaJca grahIta viSayAdhanyatamAnekatva prayuktamekasyollikhyamAnAnekaprakAratvamullekha iti lakSaNamavaseyam / ' saundaryasya taraGgiNo taruNimotkarSasya harSodgamaH kAnteH kArmaNakarmanamarahasAmullAsanAvAsabhUH / vidyA vakragirAM vidheranavadhi prAvINya sAkSAkriyA bANAH paJca zilImukhasya lalanA cUDAmaNiH sA priyA" ityAdi mAlArUpakavAraNAyAdyaM vizeSaNam ! tatra grahItabhedaprayuktaM nAnekaprakAratvamiti nAtivyAptiH, itvaM tattadanyavizeSaNasArthakyamavaseyam / // 21 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayaNA bhai dhiddhI, ghaNalavamittatthiNo ime savve / jANatA vi hu aliaM, muhappiya ceva japaMti // 104 // jai tAya ? tuhapasAyA, sevayaloA havaMti sabvevi / suhiyA tA samasevAnirayA kiM dukkhiyA ege // 105 // tamhA jo tumhANaM, ruccai so tAya? majjha hou vro| jai asthi majjha punnaM, tA hohI nigguNovi gunnii|| 106 // etat samAlokavacaH zrutvA madanasundarI bhaNati, etAn dhig dhig astu, ime sarve lokA dhanaspa lavamAtramarthayante'bhilaSanti tacchIlA dhanalavamAtrArthinaH, jAnanto'pi hu nizcitam alIkaM mithyAvacanaM mukhapriyaM mukhamiSTameva jalpanti // 104 // ' he tAta ? yadi taba prasAdAt sarve'pi sevakalokAH sukhino bhavanti, tattarhi samA tulyA yA sevA tasyAM niratAstatparA eke kecitsevakalokA duHkhitAH kathaM ?. sarve'pi sukhina eva yujyante iti bhAvaH // 105 // tasmAt he tAta ! yo yuSmabhyaM rocate sa eva mama varo bhavatu, yadi mama puNyamasti tarhi bhavaddatto nirguNo'pi varo 15-atra sukhakAraNasya rAjasevAniratatvasya sattve'pi keSAJcit sukhAbhASAt vizeSoktiralaGkAraH ma "vizeSoktirakhaNDeSu kAraNeSu phalAvacaH" iti kAvyaprakAzaH /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 22 // bAlakahA SARITERASHTRA jai puNa puNNavihINA, tAya ? ahaM tAva suMdarovi vro| hohI asuMdarucciya, nUNaM maha kammadosaNaM // 107 // to gADhayaraM rAyA, ruDho ciMtei dubviydvaae| eyAi kao lahuo, ahaM tao veriNI esA // 108 // guNI guNavAn bhaviSyati // 106 // yadi puna he tAta ? ahaM puNyavihInA'smi tarhi sundaro'pi varo nUnaM nizcitaM mama karmadoSeNa madIyaduSkarmadoSAt asundara eva bhaviSyati // 107 // tatastadanantaraM rAjA gADhataram atyartha ruSTaH san cintayati, tadAha durvidagdhayA ajJAnavatyA etayA puNyA'haM laghukaH kRtastatastasmAt kAraNAt eSA mama vairiNI vartate na tu putriitibhaavH|| 108 // roSeNa-kopena vikaTA-vikarAlAyA bhRkuTItayA bhISaNaM bhayAnakaM vadanaM mukhaM yasya sa taM tathAvidhaM nRpaM 106-107- atra yadi puNyaM syAttadA niguNo'pi vage guNI syAt, yadi punarahaM puNyavihInA tahiM sundaro'pi varo'sundararuniH syAditi saMbhAvanAlaGkAraH "saMbhAvanA yadIttha syAdityUho'nyasva siddhaye / * yadi zeSo bhavedvaktA kathitAH syuguNAstava" iti candrAloke lkssnnodaahrnne| // 22 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ roseNa viyaDabhiuDIbhIsaNavayaNaM paloiUNa nivaM / dakkho bhaNei maMtI, sAmiya ! raivADiyAsamao // 109 // rosaNa ghamaghamaMto, naranAho turyrynnmaaruuddho| sAmatamatisahio, viNiggao rAyavADIe // 110 // jAva purAo bAhi, niggacchai naravaro sprivaaro| tA purao jaNavaMda, picchai sADaMbaramiyaMtaM // 111 // pralokya-dRSTavA dakSazcaturomantrI bhaNati, svAmin ! rAjabATikA gamanasamayo vartate // 109 // tadA roSeNa dhamadhamAyamAno naranAthaH turagaratnaM pravarAzvamArUDhaH sAmantai mantribhizca sahitaH san rAjabATikAyAM niryAtaH // 110 // yAvannaravaro rAjA saparivAraH parivArasahitaH purAdahinirgacchati tAvat purato'grataH sADambaram ADambarasahitam AyAntaM janavRndaM manuSyasamUhaM prekSate pazyati // 111 // tato jJAto vRttAnto yena malA. 109-atra rAjavadane bhISaNatAyAM bhRkuTIvikaTatAyAstatra ca roSasya kAraNatayA pratipAdanAt padArthahetukaM kAvyaliGgadvayam / 110-atra "turayarayaNa" ityatra "raya" zabdasya sakRtasAmyakathanAcchekAnuprAsaH / 111-matra "naravaroH saparivAro" ityaze "pAdhanaH pavanaH" ityAdivacchekAnupAso'laGkAraH / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 23 // to vimhieNa rannA, puTTho maMtI sa naayvuttNto| vinnavai deva nisuNaha, kahemi jaNavaMdaparamatthaM // 112 // sAmiya ! sarUvapurisA, sattasayA navavayA sa soMDIrA / duDhakuTTabhibhUyA, savve egattha saMmiliyA // 113 // vRttAntaH sa mantrI amAtyo vismitena rAjJA pRSTaH san vijJapayati, he deva ? he mahArAja ? yUyaM nizRNuta, ahaM janavRndasya paramArtha-bhAvArtha kathayAmi // 112 // . he svAmin ? saptazatAni-saptazatasaMkhyAkAH navaM vayo yeSAnte navavayaso yuvAna ityarthaH, sazauNDIryAHparAkramavantaH sarUpA rUpavantaH puruSA duSTakuSTharogeNa abhibhUtAH-pIDitAH ete sarve ekatra sammilitAH santi // 113 // ca punasteSAM kuSThipuruSANAmeko bAlo milito'sti, kIdRzo bAlaH ? umbarakavyAdhinA-kuSTharoga vizeSeNa gRhItamaGgaM yasya sa tathoktaH sa bAlastaiH kuSThipuruSaiH parigRhItaH sagRhItaH kIdRzaH ? umbararANau 112-bhatra mantriNaM prati prazne tadIyazAtavRttAntatA yA hetutayopAdAnAt kAvyaliGgam / 113-atra pUrvAddhe sakArasyAsakRdAvRsyA vRttyanuprAsaH, dvitIyAddha punaH "duhu kuTTha" ityaMze 'he' tivyaJjana samudayasya sakRdAvRttyAcchekAnuprAsazcAlaGkArau / // 23 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ego ya tANa bAlo, milio uNbryvaahighiyNgo| so tehiM parigahio, uMbararANutti kayanAmo // 114 // varavesarimArUDho, tayadosI chattadhArao tassa / gayanAsA camaradharA, dhiNidhiNi saddA ya aggapahA // 115 // gayakaMnnA ghaMTakarA, maMDalavai aMgarakkhagA tassa / daddulathaiAitto, galIaMguli nAmao maMtI // 116 // iti kutaM nAma yasya sa tathoktaH // 114 // sa bAlo varAM-pradhAnAM vesarImazvatarImArUDho'sti, tvagdoSIzvetakuSThI pumAn tasya umbararAjasya chatradhArako'sti, gatanAsau-galitanAsikau puruSo cAmaradharau staH, tathA rogavazAt dhiNi dhiNi ityevaMzabdo yeSAnte evaMvidhA narAstasyAgrapathAH santi, agre panthA yeSAMte agragAmina ityrthH||115|| gatau-galito karNI yeSAnte evaM vidhAnarAstasya ghaNTAkarA ghaNTAvAdinaHsantItyarthaH. raktama 114-115-atra varAzvatarIsamArohaNasya tyagdoSiNaichatradhArakatvasya gatanAsayozcAmaradhArakatvasya 'dhiNi dhiNi' zabdAnAmagragAmitvasya gatakaNAMnAM ghaTA bAdakatvasya raktamaNDalarogavatAmaGgarakSakatvasya dararogiNAM tAmbUla kaTakanAhitvasya galitAgule mantrityasya ca tasya rAjatvaM sUcanAmiprAyeNoktatvAt parikarAlaGkAraH "alaGkAraH paTikaTaH sAbhiprAye vizeSaNo sudhAMzukalitotaM sastApaM haratu vaH zivaH" tallakSaNodAharaNayozcandrAloke darzanAt pavaJca prakRtArthopapAdakAca vyaJjakavizeSaNatvaM lakSaNamavaseyam /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakaddA sirisiri // 24 // kevi pasaiyavAyA, kacchAdagbhehiM kavi vikarAlA / kevi viuMciyapAmAsamanniyA sevagA tassa // 117 // evaM so kuTThiapeDayaNa pariveDhio mahIvIDhe / rAyakulesu bhamaMto, paMjiyadANaM pariNhei // 118 // NDalarogavantaH puruSA stasyAGgarakSakAH santi, (dadula) tti daTTharogI pumAn "thajhyA ittoti" sthagIdhara stAmbUladharo'stItyarthaH, tathA galitAgulinAmako mantrI asti // 116 // tasya umbararAjasya keSi sevakAH prasUtikavAtarogayuktAH santi, kepi kacchadarbhabhirvikarAlAH santi, kepi vicacikApAmAsamanvitAH santi, vicacikA jAtIyAyA pAmAtayA saMyuktAH santItyarthaH // 117 // evamamunA prakAreNa sa umbararAjaH kuSThikAnAM peTakena samUhena pariveSTitaH samantAtparivRto mahIpRSThe pRthvItale bhraman rAjakuleSu nRpANAM gRheSu "paJjiyatti" mukhamArgitaM dAnaM pragRhNAti // 118 // he naravara ? .. 117-atra pUrvArddha kakArAtmakasya vyaJjanasya caturthopAdAnAd vRttyanuprAso'laGkAraH, lakSaNaM pUrvanidarzitamavaseyam / / 118 atra "peDayeNa" ityatra peTa kazabde TakArasya ukAravidhAnAt kakArasya "kagacajatadapayavAM prAyo luka" 11117 // iti haimasUtraNa kakArasya lope "avarNasya yazcatyA peDaya zabdatastRtIyaikavacane 5*%*%**RARIES karata // 24 // 6 / / iti saMtraNa kakAraskArasya ukAra
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ so eso Agacchai, naravara ? ADaMbaraNa sNjutto| tA maggamiNaM muttuM, gacchaha annaM disaM tumbhe // 119 // to valio naranAho, annAi disAi jAva tAva puro| to peDayaMpi tIe, disAi valiyaM turia turitaM // 120 // rAyA bhaNei maMti, purao gaMtUNime nivaaresu| muhamaggiyaMpi dAuM, jeNesiM daMsaNaM na suhaM // 121 // kA he mahArAja ! sa eSa umbararAja ADambareNa saMyukta Agacchati, tasmAdima mArga muktvA yUyamanyAM dizaM gacchata / // 119 // tato naranAtho-rAjA yAvadanyasyAM dizi valitastAvatpuro'gre tataH kuSThipeTakamapi tvaritaM tvaritaM tasyAM dizi valitam // 120 // tadA rAjA mantriNaM pati bhaNati, tvaM purato'grato gatvA imAn nivArayasva, kiM kRtvA mukhamArgitamapi dattvA yena kAraNena eSAM kuSThinAM darzanaM zubhaM nAsti // 121 // yAvattannRpabhaNitaM vacanaM mantrI karoti, tAvadgalitAGgulinAmako mantrI drutaM-zIghraM naravarasya-rAjJaH purato'grataH sthitvA bhaNituM-kathayituM samArabdhaH prArambhaM 121-atra mukhamAgitadAna prati tadoya darzanAzubhatvasya hetutayogadAnAt kAvyaliGgamevAlaGkAraH / BURSUSS3*XESKE
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlakahA sirisiri // 25 // jAtaM karei maMtI, galiaMgulinAmao duyaM taav|| naravara purao ThAuM, evaM bhaNiuM samADhatto // 122 // sAmiya ! amhANa pahU, uMbaranAmeNa rANao eso| savvatthavi mannijjai, garuehiM dANamANehiM // 123 // teNa'mhANaM ghaNakaNaya cIrapamahehiM kIrai na kiNpi| etassa pasAyeNaM, amhe savvevi aisuhiNo // 124 // kRtavAn // 122 // he svAmin ? eSo'smAkaM prabhuH-svAmI umbaranAmA rAjA sarvatrApi gurukairmahadbhirdAnamAnai rmAnyate-nRpAdibhiH sakriyate ityrthH|| 123 // tena kAraNena asmAbhidhanakanakacIrapramukhaH kimapi na kriyate, dhanasvarNavastrAdibhirasmAkaM kimapi kArya nAstItyarthaH etasya umbararAjasya prasAdena vayaM sarve'pyatizayena sukhinaH smaH // 124 // 122-maMtIti mantrina zabde " antya vyajanasya" 1111 // iti haimasUtreNa antya nakArasya lope "aklIbe sau" 3 / 19 / / ityanena dIrghatve rUpamavaseyam / 124-atra teSAM sukhitve kevalamumbararAjaprasannatAyA hetutvakathanAt kAvyaliGgamalaGkAraH / umbararAjasya kimapi mAhAtmyamabhivyajyate / / OMOMOMOMOM // 25 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMca-ego nAha ! samatthi, amhamaNaciMtio viapputti / jai lahai rANao rANiyaMtitA suMdaraM hoI // 125 // tA naranAha ! pasAyaM, kAUNaM dehi kannagaM ege| avareNa kaNaga kappaudANeNaM tumha pajjaMtaM // 126 // to bhaNai rAyamaMtI, aho ajuttaM vimaggiaM tumae / ko deha niaMdhUyaM, kukiliTThassa jaannNto||127|| paraM he nAtha ! eko'smAkaM manazcintita ityevaMsvarUpo vikalpo vicAro'sti, yadyasmAkaM rAjA ityevaMsvarUpAM svocitAmityarthaH, rAjJo labheta, tattarhi sundaraM bhavati-zobhanaM syAt // 125 // tattasmAta he naranAtha! he rAjan ? prasAdaM kRtvA ekAM kanyakAM dehi, apareNa-anyena yuSmAkaM kanakavastrAdidAnena paryApta-satama , apa reNa nAsmAkaM kAryamityarthaH // 126 // tato rAjamantrI bhaNati, aho tvayA'yuktaM vimArgitaM kuSTharogeNa liSTAya 125-atra yadi mama gajA svocitAM rAzI lameta tarhi asmAkaM kRne zobhanaM syAditi saMbhAvanAlaGkAraH, lakSaNaM tadIyaM pUrvodIritamavaseyam / 126-atra kanakavastrAdidAnena paryAptaM syAdityuktyA tatsamudayasya dhanadhAnyAdi sakalasAdhanasa. mpannatvadvAreNa taddezasya pracuradhanadhAnyAdisampattizAlitvAvagamAt arthAvasyalaGkAraH kaimatyenArthasaMsiddhiH kAvyArthApattiriSyate / jitastvanmukhe nenduH kA vArtA rasate'hahAm ? iti candrAlokaH / *150+%ERRORSCREE
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri // 26 // KCSEREGE * galiaMguliNA bhaNiyaM, amhehiM suyA nivassimAkittI / jaM kiramAlavarAyA, karei no patthaNAbhaMga // 128 // to sA nimmala kittI, hArijjau ajjanaravariMdasta / ahavA dijjau kAvihu dhUyA kukulevi saMbhUyA // 129 // . pabhaNei naravariMdo, dAhissai tumha kannagA egaa| ko kira hArai kitti, ittiyamitteNa kajjeNa? // 130 // klezayuktAya puruSAya jAnan san kaH pumAn nijAM putrIM dadAti ? api tu na ko'pi dadAtItyarthaH // 127 // etannRpamantrivacaH zrutvA galitAGgulimantriNA bhaNitam-asmAbhinRpasya iyaM kIrtiH zrutA'bhUt yat kila mAlavadezasya rAjA prArthanAbhaGgaM na karoti, yaH ko'pi yadvastu yAcate tasmai taddadAtItyarthaH // 128 // tattasmAt kAraNAn adya naravarendrasya sA nirmalakIrtirhAryatAm , athavA kA'pi kukule'pi saMbhUtA kutsitakule'pyutpannA kanyA dIyatAm // 129 // tadA naravarendro rAjA prabhaNati-kathayatisma, yuSmabhyamekA kanya 129-atra pUrvArddha jjetyasya sakRdAvRttyA chekAnuprAso'TaGkAraH / lakSaganudIritaH purastAdavaseyam / 130-atra rAzastasmai kanyakAdAnasvIkAraM pratyuttarArddhatigadyasyetAvamAtrakAyeMNa kIrtityAgAnau cityasya hetutayopAdAnAt kAvyaliGgamalaGkAraH / // 26 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtei maNe rAyA, kovAnalajaliya nimmlvivego| niyadhUyaM aribhUya, taM dAhissAmi eyassa // 131 // sahasA valiUNataA, niyaAvAsaMmi Agao raayaa| bullAvaitaM mayaNA suMdarinAmaM niyaM dhUyaM // 132 // huM ajjavi jai mannasi, majjhapasAyassa saMbhavaM sukkhaM / tA uttamaM varaMte, pariNAviya demi bhUri dhaNaM // 133 // kA'smAbhirdAsyate, kila-nizcitam etAvanmAtreNa kAryeNa kA svakIyAM kIrti hArayati // 130 // kopAnalena-krodhAgninA jvalito nirbhalo viveko yasya sa evaM vidhaH san rAjA manasi cintayati, kimityAhaahaM tAmaribhRtAM zatrutulyAM nijakanyAmetasmai kuSTine dAsyAmi // 131 // sahasA'kasmAttatastamAt sthAnAt valitvA rAjA nijAvAse-svamandire AgataH, Agatya ca tAM madanasundarInAmnI nijAM putrImAGvayati // 132 // AhUya ca kiM kathayatItyAha-hu ityanAdare are? tvam adyApi yadi mama prasAda saMbhava-matprasAdotpanna 131-atra krodhe'jalasvarUpaNAt rUpakAlaGkAraH / "payasse" ti prAkRte caturthyAH SaSThI vidhAnAdava. seyam / saMskRte tu dAnArthe dhAtuyoge saMpradAnatazcaturthIvidhAnAditi bhAvaH / 133-atra yadi nijaM sukhaM matprasAdakalpataru samudbhataM manyethA stadA matkRpayA sundaraM varaM pracuraM dhanaM ca prApnuyA iti trknnaatsNbhaavnaalngkaarH| RECENERGRESS
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri 3 // 27 // jai puNa niyakammaM ciya, mannasitA tujjha kmmnnaanniio| eso kuDiarANo, hou varo ki viyppnn?||134|| hasiUNa bhaNai bAlA, ANIo majjha kammaNA jo u / so ceva maha pamANaM, rAo vA raMkajAo vA // 135 // . kobaMdheNaM rannA, so uMbararANao smaaho| bhaNio ya tumamimIe kammANIosi hosu vro|| 136 // sukhaM manyase tattarhi te uttamaM vara bhartAraM pariNAyya bhUri-pracura dhanaM dami (dAmi) prayacchAmi // 133 // yadi punarnija kamaiva tvaM manyase tattarhi tava karmaNA AnIta eSa kuSThikarAjo varo bhavatu, kiM vikalpena ? iha vikalpasya-vicArasya kimapi kArya nAstItyarthaH // 134 // etannRpavacaH zrutvA madanasundarI vAlA hasitvA bhaNati, yo mama karmaNA AnItaH sa eva varo mama pramANa rAjA vA bhavatu raGkajAto-raGkaputro vA bhavatu // 135 // etatkanyAvacaH zrutvA kopAndhena rAjJA sa umbararAja AhUtaH-svasamIpe AkArito bhaNitazca, kiM bhaNita ityAha 134-viyappeNeti-saMskRta vikalpa zabdasya "sarvatra lavarAmavandre" 2179 // ityanena lakAralope "anAdau zeSAdezayodvitvam" 2289 / / ityanena pakArasya dvitve kakArarasya "kagacajatadapayavAM prAyoluka" ityanena lope viyappeti prAkRtazabdA tRtIyakavacane rUpamavaseyam / 135-NakArasyA sakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH / 136-uttarArddha makArasya vRttyanuprAsaH / // 27 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNuttaM no juttaM, naravara ! vuttapi tujjha iya vayaNaM / ko kaNayarayaNamAlaM, baMdhai kAgasta kaMThaMmi? // 137 // egamahaM puvakayaM, kammaM bhujemi erisamaNajjaM / avaraM ca kahamimIe, jammaM bolemi jANaMto? // 138 // tvamasyAH karmaNA AnIto'si tena tvamasyA varo bhava // 136 // etannRpavacaH zrutvA tenombararAjenoktaM he naravara ? he rAjan ? tava ityetadvacanaM vaktumapi na yuktam / kathamityAha-kAkasya-nindhapakSiNaH kaNThe-galekanakaratnamAlAM svarNamaNimAlAM ko badhnAti ? na ko'dhItyarthaH etAvatA ahaM kAkatulya iyaM svarNamAlAtulya / ato neyaM madyogyeti bhAvaH // 137 // ekaM tu ahamIdRzamanAryamazubhaM pUrvakRtaM karma bhumAmi. aparazca anyat punarjAnan san aham asyA uttama kanyAyA janma kathaM broDa yAmi, mamaitatkArya kartumayuktamiti bhaavH||138|| 137-atra kAkakaNThe kanaka ratnamAlA bandhanamiva mamaitatkanyAratnasamarpaNamiti sadRzavAkyArthayo. raikyAropAt "araNyarudita kRtaM zavazaroramurtitaM sthale'jamavaropitaM suviramUSare varSitam / zvapucchamavanAmitaM badhirakarNajApaH kRto dhRto'ndhanukhadarpaNo yadabudhojanaH sevitaH " ityAdAvitra nidarzanAlaGkAraH" vAkyArthayoH sadRzayorekyAropo nidarzanA iti tallakSaNAt ! 140-atra 'na' iti vyajanadvayastha sdaavRttyaacchekaanupraasH| RX
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 28 // vAlakahA tA bho naravara ? jaidesi kAvi tA de tu majjha aNurUvaM / dAsi vilAsiNi dhUyaM, no vA te hora kallANaM // 139 // to bhaNai naravariMdo, bho bho mahanaMdAnI imA kiMpi / no majjhakayaM mannai, niyakammaM ceva mannai // 14 // teNaM cia kammeNaM, ANIo taMsi ceva jIivaro / jai sA niyakammaphalaM pAvai tA amha ko doso // 14 // tattasmAt bho naravara ! he rAjan ? yadi kAmapi kanyAM dadAsi tarhi mamAnurUpAM mamayogyA dAsyA vilAsinyA vA putrI datsva dehi, vA athavA IdRzI kApi na bhaverha te taba kalyANaM bhavatu mama sRtamityarthaH // 139 // tato naravarendro-rAjA bhaNati, bho bho umbararAja ? iyaM mama putrI matkRtaM kimapi na manyate, kevalaM nijakarmaiva manyate, svakRtaM karmaiva pramANIkarotItyarthaH / / 140 // 3 / tenaiva karmaNA tvamevAsyA varI-bhartA AnIto'si sAmpratatihaprApito'si, yadi sA iyaM matputrI nija 141-atra tasmai tatkanyAdAnaviSaye svakIyadoSavAraNa prata tadIyakarmaphalaprApteH kAraNatayopasthA nAt kAvyaliGgamalaGkAraH / 142--atra kanyAyAH svakareNombara rAja karagrahaNasya vivAhalagna sAdhanatva saMbhAvanAdutprekSAlaGkAraH " bhavetsaMbhAvanotprekSA vastuhetuphalAtmanA ra iti tallakSaNAt / 143-atra tadIya vadane zaratkAlIna pUrNacandrasAdRzya varNanAt upmaalngkaarH| / // 28 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM soUNaM bAlA, udvittA jhatti ubarassa karaM / giNhai niyayakareNaM, vivAhalaggaMva sAhaMtI // 142 // sAmaMtamaMtiaMteurIu vAraMti tahavi sA bAlA / sarayasasisarisavayaNA, bhaNai saI succiapamANaM // 143 // egatto mAulao, egatto ruppasuMdarI mAyA / egatto parivAro, ruyai aho kerisamajuttaM? // 144 // | karmaNaH phalaM prApnoti, tattahiM asmAkaM ko doSaH ? // 141 // tannRpavacaH zrutvA madanasundarIbAlA kanyA tu utthAya jhaTiti-zIghra nijakaraNa-svahastena umbararAjasya karaM gRhagAti, kiM kurvatIva ? vivAhalagnaM sAdhayantIva // 142 // sAmAntAH-mantriNaH antaHpuranAryazca vArayanti, tathApi sA bAlA zaracchazisadRzavadanA-zaracandra tulyamukhI satI bhaNati, mama eSa eva varaH pramANaM nAnyena kAryamityarthaH // 143 // tasminnavasare ekata:ekasyAM dizi madanasundaryA mAtulo-mAturdhAtA puNyapAlo roditi, ekasyAM dizi rUpyasundarImAtA roditi, tathA ekataH parivAAstatparikaro roditi, aho ? idaM kIdRzamayukta kArya jAtamiti cintayantaste sarve rudntiityrthH|| 144 // B%22%3A%22%24%ECHURAIREX
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 29 // SSC vAlakadA tahavi na nijakovAo, valei rAyA aIva kaDhiNamaNo / mayaNAvi muNiyatattA, niasattAo na pacalei // 145 // taM vesarimArovia, jA calio uMbaro niayaThANaM / tA bhaNai nayaraloo, aho ajuttaM ajuttaMti // 146 // ege bhaNaMti ghiddhI, rAyANaM jeNimaM kayamajuttaM / anne bhaNaMti dhiddhI, eyaM aidugviNIyaMti // 147 // tathApi rAjA nijakopAva-svakRtakrodhAnna valate na nivartate ityarthaH, kIdRzo rAjA ? atIva atyantaM kaThina-kaThoraM mano yasya sa kaThinamanAH, madanasundaryapi ca nijasaccAt-svadhairyAnna pracalati / kIdRzI sA? muNitaM jJAtaM tattvaM yayA sA muNitatavA // 145 / / tadanantaraM sa umbaro rAjA tAM kumArI vesarImazvatarImAropya yAvannijakaM sthAnaM prati calitaH, tAvan nagaraloka iti itthaM bhaNati, kimityAha-aho ayaktamayuktamidaM kAryamiti zeSaH // 146 // tasminnavasare eke kecillokA bhaNanti rAjAnaM dhika dhik-dhikkAro'stu ityarthaH / 146-atra rAjJaH svakrodhAnnivartanAbhAve kaThinamanastvapadArthasya hetutayopAdAnAt padArtha hetukaM kAvyaliGgamalaGkAraH / "147- atra " ajuttaM aja" ityavacche kAnuprAsa pavAlaGkAro na tu yamakantasya "satyartha pathagAyAH svaravyajanasaMhateH" ityanena artha sati bhinnArthasvaravyajanasamudayasyAvRttau vidhAnAt / 148-tasyA jananyA upAdhyAyasya devasya jinadharmasya ca nindAyAM taddargatidarzana kAraNaM vyajyate / REDIO // 29 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevi niMdati jaNaNiM, tIe niMdaMti kevi uvajhAyaM / kevi niMdati divvaM-jiNadhammaM kevi niMdati // 148 // tahavi hu viyasiyazyaNA, mayaNA teNuMbareNa saha jaMti / na kuNai maNe visAyaM, sammaM dhammaM viyANaMtI // 149 // rAjJedamayuktaM kArya kRtam , anye punarlokA iti bhaNanti, etAmatidurvinItAM kanyAM dhikadhik yayA piturvacana naanggiikRtmityrthH|| 147 // punastadA ke'pi lokAstasyAH kanyAyA jananI mAtaraM nindanti, kepi tasyA 8 upAdhyAyaM nindanti, ke'pi daivaM bhAgyaM nindanti, ke'pi punarjinadharma nindanti // 148 // 'hu' iti nizcita tathApi madanasundarI kanyA vikasita-vikasvaraM vadanaM mukhaM yasyAH sA evaMbhUtA satI tena ambareNa saha yAntI-gacchantI, manasi viSAdaM na karoti, atra hetugarbha vizeSaNamAha-kIdRzI sA ? yataH samyaka dharma vijaanntii|| 149 // tato milite nombaraparivAreNa vivAhakRtyAni-vivAhakAryANi vihitAni 149-atra tasyAmavasthAyAmapi tadIyavadanavikAsasya kAraNatayA tadIyasamyagdharmajJAnasya kathanAt kaavyligmlngkaarH| 150-"parivAreNaM" " mili paNaM" "geNaM" ityazeNakArasyA sakadAvRtte vRttyanu pAso'laGkAraH / 151-atra "sohaNalaggaM" iti zobhanalagnazabde zakArasya sakAre bhakArasya ikAre nakA. rasya NakAre kRte " adho manayAM" 278 // ityanena nakAralope "anAdau zeSAdezayo dvitvam" 2189 // ityanena gakAradvitve avaseyam /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA uMbaraparivAreNaM, milieNaM harisaninbharaMgeNaM / niapahaNo bhatteNaM, vivAhakicAiM vihiyAI // 150 // itto rannA surasuMdarIi, viivaahnntymujjhaao| puTTho sohaNalaggaM, so pabhaNai rAya ! nisuNesu // 151 // ajjaM ciya diNasuddhI, atthi paraM sohaNaM gayaM laggaM / taiyA jaiyA mayaNAi, tIi kuTThiakaro gahio // 152 // rAyA bhaNei huM huM, nAo laggasta tassa paramattho / ahuNAvi huniadhUyaM, eyaM pariNAvaissAmi // 153 // -kRtAni kIdRzenombaraparivAreNa-harSanirbharAGgena harSeNa nirbharAGgena nirbhara-bhRtamaGgaM yasya sa tena, punaH kIdRzena ! nijaprabhoH-svasvAmino bhaktena // 150 // itaH paraM rAjJA surasundaryA dvitIyaputryA vivAhakaraNArthamupAdhyAyoDa dhyApakaH zubhalagnaM pRSTastadA sa prabhaNati-badati, he rAjan ? tvaM zRNu // 151 / / adhaiva dinazuddhirasti, idaM sampUrNamapi dina zuddhamastItyarthaH paraM kevalaM zobhanaM lagnaM tu tadA gataM yadA tayA madanasundaryA kuSThikasyombararAjasya karo gRhItaH // 152 // huM huM itynaadure| tato rAjA'nAdareNa bhagati, jJAtastasya lanasya paramArthoM yattayA .153-atra hu hu ityatra hakArAtmavyajanasya sakRdAvRtyA vRttyanuprAsaH, "laggassa tassa" ratyatra sseti vyajanadayasya sdaavRttyaacchekaanupraasshcaalngkaarii|
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAyAeseNa tao, khaNamitteNAvi vihiasAmagi / maMtIhiM pahiDehiM, vivAhapavvaM samADhattaM // 14 // taM ca kerisaM-UsiatoraNapayaDapaDAyaM, vajjirataragahIraninAyaM / nacciracAlavilAsiNighaha, jayajayasaddakaraMtasubhadaM // 155 // kuSTho pariNIta iti bhAvaH. adhunApi ca-sAmpratamapi catAM nijaputrI pariNAyayiSyAmi // 153 // tatastadanantaraM rAjadezena-nRSAjJayA praSTaihaSapUritamantribhiramAtyaiH vivAhaparva-vivAhotsavaH samArabdhaM-prArabdhaM, kIdRzaM vivAhaparva ? hai kSaNamAtreNApi vihitA-kRtA sAmagrI yasya tat vihitasAmagrI // 154 // tacca vivAhaparva kIdRzaM ?-tadAha ucchiteSu-UrvIkRteSu toraNeSu pravRtAH patAkA dhvajA yatra tat tathoktaM, punarvAdyamAnAni yAni tUrA (ryA) NivAditrANi teSAM gambhIro ninAdo-dhvaniyatra tattathoktaM, tathA nRtyan-nRtyaM kurvan cAru-manojJA (nAm) vilAsavat strINAM vezyAdInAM 'ghaTTatti' samudAyo yatra tattathoktaM, punarjayajayazabdaM kurvantaH suSThu-zobhanA bhaTTA-bhaTTalokA yatra tattathoktam // 155 // tathA paTTAMzukavi vidhavarNottamavastrairanvito maNDapo yatra tattathA, kUramannAdi, tadbho 154-ana kSaNamAtraNa samasta vivAha sAmagrI samavadhAna prati rAjAMdezasya hetutayA pratipAdanAt kaavylinggmlngkaarH| . 155-atra 'gha' 'subhaTTa' ityatra deti vyajanayasya sadAvRtyA chekAnuprAsaH /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA pahasuyaghaDaolijamAlaM, kUrakapUrataMbolavisAlaM / . dhavaladiaMtasuvAsiNivaggaM, khuTTapuraMdhikahiavihimaggaM // 156 // maggaNajaNadijjaMtasudAnaM, sayaNasuvAsiNikaya sammANaM / maddalavAyacaupphalaloyaM, jaNajagavayamaNi jaNiyapamoyaM // 157 // janopari dIyamAnAni karpUreNa-ghanasAreNa yuktAni yAni tAmbUlAni-nAgaravallIpatrANi tAni vizAlAnivistIrNAni yatra tattathA, dhavalaM dadAno maGgalagAnaM gAyan suvAsinonAM-vadhUTInAM vargaH-samUho yatra tattathokta, tathA vRddhAH-purandhnyaH putraduhitryAdiparivArayuktAH sAdhvyaH striyastAbhiH kaztio vidhimAgrgo vivAha vidhAnamArgoM yatra tattathoktam // 156 / / tathA mArgaNa janebhyo-yAcakalokebhyo dIyamAnaM supThuzobhanaM dAnaM yatra tat , punaH svajanAnAM-svakIyasambandhilokAnAM suvAsinInAM ca kRtaH sanmAno-bahumAno yatra tattathA, janAnAM paura 156-atra " vagga" "magga" ityaMzecchekAnuprAsaH, purandhro zabda "sarvatralavarAmavandre' 279 / / itya nena rephalope nakArasyAnusvAre ca kRne husvatve puraMdhIti prAkRtaM rUpamavase yam. zabdasyAsya kuTumbinItyartho'baseyaH "purandhrI tu kuTumbinI" 3177 / ityabhidhAnacitAmaNiH / 157-atra pUrvArddha NakArasyAsakRnAvRttyA vRttynupraasolngkaarH| 158 anottarArddha caMga-suraMga " ityatra pAdAntyAnuprAsolaGkAraH" kezaHkAzastavakavikAsaH kAyaH prktttkrbhvilaasH| cakSurdagdha varATakatvaM tadapi na muMcati kAmamanarUpam iti yadanusaMdheyaH / ETTESPEOPER RAMSARMANANEWS
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAriasurasuMdarisiNagAraM, siMgAriaaridamaNakumAraM / hathalevai, maMDalavihicaMgaM, karamoyaNakaridANasuraMga // 158 // evaM vihiavivAho, aridamaNo lddhhygysnnaaho| surasuMdarIsameo, jA niggacchai purvriio|| 159 // tA bhaNai sayalaloo, aho'NurUvo imANa sNjogo| dhannA esA surasuMdarI ya jIe varo eso|| 160 // lokAnAM janapadAnAM ca dezavAsilokAnAM manasi-citta janita-utpAditaH pramodo harSoM yena tattathA // 157 // | tathA kAritaH surasundaryAH kanyAyAH zRGgAro yatra tat , punaH zRGgAritoridamanakumAro yatra tat, punaH pANigrahaNasamaye brAhmaNena kRto yo maNDalavidhiokaprasiddhastena caGgaM-ramya, tathA karamocane-hastamocanasamaye rAjA kRtaM hustyazvAdidAnaM tena suraGgam // 158 / / evamuktaprakAreNa vihitaH kRto vivAho yasya sa tathA, labdhAH prAptA ye hayA azvA gajAzca hastinastaiH sanAtha:-sahitaH, punaH surasundaryA-nijastriyA sameto yukto'ridamanakumAro da varyA puryA yAvadujjayinIto nirgacchati // 159 // tAvat sakalo'pi nagaraloko bhaNati, aho ? iti Azcarya, anayoH, kumArakanyayoranurupo-yogyaH saMyogaH-sambandhaH sAta iti zeSaH, ca punaH, eSA-surasundarIkanyA dhanyAsti yasyA eSo'ridamanakumAro varo-bhartA jaatH||16||
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 32 // kevi pasaMsaMti nivaM, kevi varaM kevi suMdariM kannaM / kevi tIe ujjhAyaM, kevi pasaMsaMti sivadhammaM // 161 // surasuMdarisammANaM, mayaNAi viDaMbaraM jaNo dahUM / sivasAsaNappasaMsaM, jiNasAsaNaniMdaNaM kuNai // 162 // io ya-niapeDayassa majjhe, rayaNIe uMbareNa sA mynnaa| bhagiA bhadde ! nisuNasu, imaM ajuttaM kayaM rannA // 163 // punaH tadavasare ke'pi lokA rAjAnaM prazaMsanti, kepi varaM-kumAraM prazaMsanti, ke'pi surasundarauM kanyAM prazaMsanti, kepi lokAstasyAH-kanyAyA upAdhyAya-guruM prazaMsanti, ke'pi punaH zivadharma prazaMsanti // 161 // tasminnavasare surasundaryAH sanmAna-satkAraM dRSTvA madanasundaryAstu viTambanAM dRSTvA jano bahirTa TirlokaH zivazA sanasya-zivamatasya prazaMsAM karoti, jinazAsanasya nindanaM-nindA karoti // 162 // itazca-itaH paramityathaH, nijapeTakasya-nijasamudAyasya madhye rajanyAM-rAtrau umbareNa-umbararAjena sA madanasundarI bhaNitA-uktA, madana 161-atra rAjaprazaMsAyAM varaprazaMsAyAM kamgAprazaMsAyAM upAdhyAya prazaMsAyAM zivadharma prazaMsAyAJcA pAtato dRzyamAnaM surasundarI saubhAgya kAraNamavasitaM bhavatIti / 162-zivazAsana prazaMsAyAM surasundarI sanmAnasya jinadharmanindAyAM madanasundarI viDambanasya ca kAraNatayopAdAnAt kAlim / 163-NakArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-57 - ORE tahavi na kiMpi viNaLaM, anjavi taM gaccha kamavi nararayaNaM / jeNaM hoi na vihalaM, eyaM tuha rUvanimmANaM // 164 // ia peDayassa majjhe, tujjhavi ciTuMtiAi no kusalaM / pAyaM kusaMgajaNiaM, majjhavi jAyaM imaM kuThaM // 165 // sundaya idamuktamityarthaH, kimityAha-he bhadre ! he zobhane ! tvaM zRNu, rAjJA-tvapitrA idaM ayuktaM kRtaM yanmahyaM vinaSTAGgAya tvaM pradatteti bhAvaH // 163 // tathApi kimapi vinaSTaM nAsti, adyApi tvaM kamapi nararatnaM-puruSa zraSThaM prati gaccha-anyaM nIrupuruSaM svIkuvityarthaH, yena etattava rUpasya nirmANa-racana vipalaM-niSphalaM na ki bhavet // 164 // ihAsmin peTakasya-samudAyasya madhye tiSThantyAstavApi kuzalaM-zubhaM nAsti, kathamityAha-(pAyo bAhulyena) kusaGgena janitamutpAditaM mamApIdaMkuSThaM jAtaM tanmA kadAcittavApi bhaveditibhAvaH // 165 // tatastadanantaraM tayA-madanasundaryA idaM-vakSyamANaM vacanaM bhaNitam--uktam , kIdRzyA tayA? nayanayozcakSuSo yad azru. 165- atrombararAjasya svakIyakuSThe kusaGgajanitatvasaMbhAvanAdutprekSAlaGkAraH, sa ca mamye za ityA. dInAmuprekSA vAcakAnaM padAnAmanugadAnAt prtiiymaano'bseyH| A
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakaddA to tIe mayaNAe, nygNsuyniirklusvynnaae| paipAesu nivesia-sirAi bhaNiaM imaM vayaNaM // 166 // sAmia ! savvaM maha A-isetu kiMcerisaM puNo vayaNaM / no bhaNiyanvaM jaM dahavei maha mANasaM eyaM // 17 // annaM ca paDhamaM mahilAjammaM, kerisayaM taMpi hoi jai loe| sIlavihaNaM nUNaM, tA jANaha kaMjiaM kuhi // 168 // nIram--azrujalantena kaluSagaDulaM vadanaM-mukhaM yasyAH sA tayA, punaH kIdRzyA ? patyuH--bhartuH pAdayozcaraNayo nivezitaM-sthApitaM ziro mastakaM yayA sA tayA, kiM bhaNitamityAha / / 166 // he svAmin ! mahyamanyat sarva kAryamAdizaH anujAnIhi, kintu IdRzaM vacana punarno bhaNitavyaM-na kathanIyaM, kathamityAha -yadyasmAt kAraNAt | etadvacanaM mama mAnasaM duHkhApayati yataH duHkhitaM karotItyarthaH / / 167 // anyacca--anyadapi sA bhaNati, prathama | mahilAjanma--strIjanma kIdRzaM ? azuddhameveti bhAvaH / tadapi strIjanma yadi loke zIlavihInaM -brahmacaryarahitaM bhavati tattarhi nUna-nizcitaM kuthitaM- kAjika-AranAlaM yUyaM jAnIta, tatsadRzaM atIvAzuddhamiti bhaavH||168|| 166-"mayaNAe vayaNAe" ityatrAntyAnuprAso'laGkAraH / 164- 'atra" paDhamaM mahilAjammaM 'vihUrNa nUrNa" ityatra vRttyanupAsaH /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIlaM cia mahilANaM, vibhUsaNaM sIlameva savvassaM / sIlaM jIviyasarisaM, sIlAu na suMdaraM kiMpi // 169 // tA sAmia ! AmaraNaM, maha saraNaM taMsi ceva no anno / ia nicchiyaM viyANaha, avaraM jaM hoi taM hou // 17 // evaM tIe ainicca-lAi daDhasattapivakhaNanimittaM / sahasA sahassakiraNo, udayAcalacUliaM patto // 171 // yato mahilAnA--stroNAM zIlameva vibhUSaNam-AbharamaNamasti, tathA-zIlameva sarvasvaM-sarvasAramasti, punaH strINAM zIlaM jIvitasadRzaM--jIvitatulyaM vartate. tAsAM zIlAt adhikaM sundaraM--ramyaM kimapi nAstItyarthaH // 169 // tasmAt he svAmin ! AmaraNaM--maraNaparyantaM mama tvameva zaraNam--Azrayo'si, anyo na kazcit zaraNam , ityetat nizcita -nizcayayukta yUyaM vijAnIta, aparam--anyad yadbhavati-tadbhavatu // 170 // evamuktaprakAreNa atinizcalAyAstasyA madanasundaryA yad dRDhaM saca-dhairya tasya prekSaNanimitta-darzanArtha sahasA'kasmAt | 169-atrakamya mahilAzIlasya vibhUSagatvenasarvasvatvenolakhAdullakhAlaGkAraH, uttarArddha zIle jIvita sAdRzyasya varNanAdupamAlaGkAraH / / 170-atra " AmaraNa" "saraNaM" ityatra raNazabdasyAsakRdAvRttyAcchekAnuprAsaH / 11--atra dinakarasya svataH siddharApi udayAcalaprApaNasya atinizcalAyA stamyAdRDhasatvaprekSaNa hetutvsNbhaavnaaddhetuunprekssaa'lngkaarH|"bhvet-sNbhaavnotprekssaa prakRtasya parAtmanA" iti kAvyaprakAze aacaarymmmttH|
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 34 // vAlakahA RADE mayaNAe vayaNaNaM, so bararANao pabhAyaMmi / tIe samaM turaMto, patto siririsahabhavaNaMbhi // 172 // ANaMdapulaiaMgehi, tehiM dohivi namaMsio saamii| mayaNA jiNamayaniuNA, evaM thouM samADhattA // 173 // sahasrakiraNaH- sUryaH udayAcalasya--niSadhaparvatasya cUlikA-zikhAM prAptaH sUrya udita ityarthaH // 171 // tato madanasuMdaryA vacanena sa umbararAjaH prabhAte-prAtaHkAle tayA-svastriyA sama-saha tvaramANaH-uttAlaH san zrIRSabhadevasya-jinarAjasya bhavane-mandire prAptaH // 172 / / Anandena-harSeNa pulakitaM-romodgamayuktamaGgaM zarIraM yayostau tAbhyAntathoktAbhyAm , tAbhyAM-vadhUvarAbhyAM dvAbhyAmapi zrIRSabhasvAmI namasyito-namaskRtaH, atha jinamataviSaye nipuNA-dakSA madanasundarI evaM-vakSyamANaprakAreNa stotuM-stuti kartuM samArabdhA-prAraMbhaM kRtavatI lagneti yAvat // 173 // bhaktibhareNa bhaktiprakarSaNa namrANi-namanazIlAni yAni surendravRndAni-devendrasamUhAstavanditau pAdau-caraNau yasya tatsambodhane he bhaktibhara0 ! punarhe prathama jinendra ! candra iva AlhAdakaH, puna 172 - atra pUrvArddha kArasyAne kasyaikatra zravaNAda vRttyanuprAso'laGkAraH, uttarA takArasya cAsakadAvRtte vRttyanuprAsazcAlaGkArI / 173-atra "agehi" "sehi" dohi ityatra hakArastha asakRdAvRtyA "mayaNA jiNa payaniuNA" ityatra NakArasya cAnekaza AvRttyA ca vRtynupraaso| S H // 34 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhattibharanamirasuriMdIvaMda-vaMdiapaya paDhamajiNaMdacaMda / caMdujalakevalakittipUrapUriyabhuvaNaMtaraverisUra // 174 // sUruvva hariatamatimira deva devAsurakheyaravihiaseva / sevAgayagayamayarAyapAyapAyaDiyapaNAmaha kayapasAya // 175 // zcandravadajjvalo dhavalaH kevala:-sampUrNI yaH kIrtipUro-yazaH samUhastena pUritaM-bharitaM bhuvanaM lokatrayaM yena sa | tatsambuddhau candrojjvala0 punaH AntarA-madhyavartino ye vairiNaH-kAmakrodhAdayasteSAM jaye zUrastatsambodhane he. // 174 // punaH sUraH-sUryaH sa iva hRtaM-dUrIkRtaM tamo'jJAnameva timiraM-andhakAraM yena sa tatsambuddhau he hatatamastimira ! de deva ! punaH devA vaimAnikAdayaH asurA-bhavanapatyAdayaH khecarAH vidyAdharAstai vihitA kRtA sevA yasya saH tatsambodhane he devA0 !, sevArthamAgatAH-sevAgatAH gato mado yeSAnte gatamadAH-parityaktAhaMkArA ityarthaH, evaMvidhA ye rAjAnastaiH pAdayoH prakaTitaH praNAmo-namaskAro yasya tatsambodhane he sevA0 punaH kRtaH prasAdo yena sa tatsambodhane he kRtaprasAda ! // 175 // ..174-atra prathamajinendra candrasAdRzyavarNanAdupamA ujjvalatvena sAdhayeNa candrasAdRzyasya kevale kIttau ca vrnnnaadupmaalngkaarH| 175-tamastimirahArakatvena bimbapratibimbabhAvamUlena sAdhaya'Na prathamajinendra sUryasAdRzya varNanAt upamA uttarArddha ca " hayagayamaya" ityaMze vRttyanupAsaH "pAya pAya" ityaMze-chekAnuprAsazcAlaGkArau /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 35 // sAyarasamasamayAmayanivAsa, vaasvgurugoyrgunnvikaas| . . kAsujjalasaMjamasIlalIla, lIlAi vihiamohAvahIla // 176 // hIlAparajaMtusu akayasAva, sAvayajaNajaNiaANaMdabhAva / bhAvalayaalaMkia risahanAha, nAhattaNu kari hari dukkhadAha // 177 // punaH sAgarasamaH--samudratulyaH samatA eva amRtaM-pIyUSaM tasya nivAsaH sAgarasamasamatAmRtanivAsastatsambodhane he sAgarasamasamatAmRtanivAsa ! punaH vAsava indrastasya gururlokotyA bRhaspatistasya gocaro viSayabhUto guNAnAM vikAso-vistAro yasya saH tatsambodhane he vAsava0 punaH kAsastRNavizeSastadvat ujjvalAH sNym| zIlayoH cAritrasvabhAvayorlIlA-krIDA yasya saH tatsambodhane he kA.! punaH lIlayA- lIlAmAtreNa vihitA kRtA mohasya mohanIyakarmaNo'vahIlA'nAdaro yena sa tatsaM0 he. ! // 176 // punaH hIlA-hIlanameva parA-pradhAna yeSAM te hIlaparA evaMvidhA ye jantavo jIvAsteSu na kRtaH zApa Akrozo yena sa tatsaM0 he ? punaH zrAvakajanAnAM janita- utpAdita AnandabhAva--Anandodayo yena sa zrAvaka0 statsambodhane he zrAvaka0 punaH bhA -prabhA tasyA 176-atra prathamatIrthakare sAgarasamatvavarNanAt upamA. sAcAtra Artho boddhavyo. yathevavAzabdAnamivArtha vatpratyayApAdAne upamAyAH zAbdatvasya tulya sahazasamAdizabdopAdAne tasyA Arthatvasya kAvyaprakAza kAvyAnuzAsanasAhitya darpaNAdyAkara pranyeSu nirUpitatvAt / 197-atra " akayasAva-sAvaya" ityatra "jaNajaNi" ityatra ca cchekAnaprAsAvalakArau / ****KAAN
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ *- - ia risahajiNesara bhuvaNadiNesara, tijayavijayasiripAla paho / mayaNAhia sAmia sivagaigAmia, maNaha maNoraha pUrimaho // 178 // evaM samAhilINA, mayaNA jA thuNai tAva jinnkNtthaa| karaThiaphaleNa sahiA, ucchaliA kusumavaramAlA // 179 // * valayaM- maNDalaM tena alaMkRtaH-zobhitaH tatsambodhane he0 pUrvokta vizeSaNaviziSTa he RSabhanAtha ? nAthatvaM kuru, mama yogakSemakRdbhavetyarthaH, tathA mama duHkhadAhaM hr-duuriikurvityrthH||177 / / ityuktamakAreNa he RSabhajinezvara ! he bhuvanadinezvara ! bhuvane loke dinezvaraH sUrya iva bhuvana0 tatsaM0 punastrijagato jagattrayasya yA vijayazrIH-- vijayalakSmIstAM pAlayatIti tri. zrIpAlastatsaM0 he trijaga he prabho ! punaH he madanAhitaH--madanaH kAmastasyAhitaH zatruH he svAmin ! he zivagatigAmin mama manaso manorathAn abhilASAn pUraya iti tAtparyArthaH, punarayaM tijayavijayetyAdi-trijagati vijayo yasya sa trijagadvijayaH, zrIpAlasya prabhuH zrIpAlaprabhustatsaM0 tathA, "mayaNAhiya"tti madanasundaryA hito hitakArI tatsaM0 iti / / 178 // evamamunA prakAreNa samAdhau-cittakAgre lInA-magnA madanasundarI yAvat stauti tAvat jinasya bhagavataH 178-atra RSabhajinezvare bhuvanadinezvaratvasya prakAzakatvena sAdhayeNa rUpaNAt " rUpakaM rUpitAropo viSaye nirapave" iti sAhityadarpaNa pratiNadidizA rUpakAlaGkAraH / 179-atra samAdhilIna madanasundarIkataMkajinezvarastuti samanantaraM kusumavaramAlAyA ucchalana pratigada. nAt "taduditaM sa hi yo yadanantaraH" iti nyAyAt tadIyastuto kusupamAlAcchalanakAraNatvamabhivyajyate / - 67 - -645646 0 -- 6
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakaho mayaNAvayaNAo uMbareNa sahasatti taM phalaM ghiaN| mayaNAi sayaM mAlA, gahiyA ANaMdiamaNAe // 18 // bhaNiaM ca tIi sAmia, phihissai esa tumha tnnurogo| jeNeso saMjogo, jAo jinnvrkypsaao|| 181 // tatto mayaNA paiNA-sahiA municaMdagurusamIvaMmi / pattA pamuiacittA, bhattIe namai tassa pae // 182 // kaNThAt karasthitabIjapUrakAdiphalena sahitA kusumAnAM puSpANAM varA--pradhAnA mAlA gacchalitA // 179 / / tadA madanasundarIvacanAt umbararAjena sahasA-sadyastatphalaM gRhItamiti pAdapUraNe tathA AnanditaM mano yasyAH sA AnanditamanAstayA tAdRzyA madanasundaryA svayam AtmanA mAlA gRhItA // 180 // ca-punaH tayA madanasundaryA bhaNitaM he svAmin ! eSa yuSmAkaM tanurogo dehavyAdhiH "phiTTissaI"tti apayAsyati, yena kAraNena eSa saMyogo jinavareNa -RSabhasvAminA kRtaH prasAdo yasmin sa IdRzo jAto'sti, tena jJAyate ityrthH||181|| tatastadanantaraM madanasundarI patyA-svabhA sahitA municandrAkhyagurUNAM samIpe prAptA, tadA pramuditaM hRSTaM cittaM yasyAH sA tathAvidhA satI bhaktyA tasya guroH pAdau caraNau namati // 182 // 180-atra "mayaNA vayaNAo" ityatra chekAnuprAsaH / 182-atra "pattA pamuiacittA" ityatracche. kaanupraaso'lngkaarH|
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruNo ya tayA karuNAparittacittA kahati bhaviyANaM / gaMbhIrasajalajalahara-sareNa dhammassa phalamevaM // 183 // sumANusattaM sukulaM suruvaM, sohaggamAruggamatucchamAu / riddhiM ca viddhiM ca pahuttakittI, punnappasAraNa lahaMti sattA // 184 // iccAidesaNaMte, guruNo pucchaMti pariciyaM mayaNaM / vacche ko'yaM dhanno, varalakkhaNalakkhia supunno ? // 185 // tadA-tasmin kAle karuNayA-kRpayA parItaM vyApta cittaM yeSAM te tathAvidhA guravazca bhavyajIvAnAM purastAta sajalo jalabhRto yo jaladharo meghastadvadgaMbhIro yaH svarastena evaM vakSyamANaprakAreNa dharmasya phalaM kathayanti 13 // 183 // kathamityAha--suSTu-zobhanaM mAnuSatvaM tatrApi sukulam-uttama gotraM, tatra punaH zobhanaM rUpamAkRtiH paJcendriyapaTutetyarthaH, tatrApi saubhAgyaM-sarvajanavallabhatvaM, tathA ArogyaM--nIrogatA punaH atucchaM pracuram AyurjIvitaM, tathA RddhisampadaM ca punaH vRddhiM putrAdiparivArarUpAM, tathA prabhutvaM svAmitvaM kItiryazaH, prabhutvaM ca kIrtizca prabhutvakIrtI te, etAni vastUni saccAH-prANinaH puNyaprasAdena-dharmaprabhAvAllabhante-prApnuvanti // 184 // ityAdidezanAyA ante guravo nijaparicitAM madanasundarI pRcchanti, he vatse ! he putri ! ayaM purovartI dhanyaH 183-atra municandragurusvare gaMbhIrasajalajaladhara-sAdRzyavarNanAt upamAlaGkAraH / 184 -atra sumAnuSatve sukulatve surUpatve saubhAgye Arogye ca puNyaprasAdasya hetutayA pratipAdanAt kAvyaliGgam /
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 37 // bAlako mayaNAi rubhaMtIe, kahio sabbovi niayvuttNto| viznattaM ca na annaM, bhayavaM ! maha kiMpi asthi duha // 186 // eyaM cia maha dukkhaM, jaM micchAdiThiNo ima loA / niMdati jiNaha dhamma, sivadhammaM ceva saMsaMti // 187 // . tA pahu kuNaha pasAya, kiMpi uvAyaM kaheha maha pinno| jeNesa duTThavAhI, jAi khayaM loavAyaM ca // 188 // prazasyaH punaH varaiH-pradhAnalakSaNairlakSitastathA zobhanaM puNyaM yasya sa IdRzaH kaH puruSo'sti ? // 185 / / tadA hai madanasundaryA rudatyA-rodanaM kurvatyA sarvo'pi nijakavRttAntaH kathitaH, ca-punaH itthaM vijJaptaM he bhagavan-he hai P pUjya ! mama anyat aparaM kimapi duHkhaM nAsti // 186 // kintu etadeva mahaduHkhaM yan mithyAdRSTaya ime lokA jinadharma nindanti, zivadharma-mithyAdharmameva ca prazaMsanti // 187 // tasmAta he prabho!-he svAmin ! yUyaM prasAdaM kuruta, kamapi upAyaM kathayata yenopAyena mama | patyuH eSa duSTavyAdhiH-kuSThavyAdhiH kSayaM yAti ca punaH lokavAdo-lokApavAdaH kSayaM yAti // 188 // tato 187-atra lokAnAM jinadharmanindanasya zivadharmaprazaMsanasya ca hetutayA mithyASTitvasyopAdAnAt kAvyaliGga padArthahetukamavaseyam / 188-spaSTe / // 37 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pabhaNei gurU bhadde ! sAhaNaM na kappae hu sAvajaM / kahiuM kiMpi tigicchaM, vijaM maMtaM ca taMtaM ca // 189 // tahavi aNavajjamagaM, samatthi ArAhaNaM navapayANaM / ihaloiapAraloia-suhANa mUlaM jiNuddiDheM // 19 // arihaM siddhAyariA, ujjhAyA sAhUNo ya sammattaM / nANaM caraNaM ca tavo, ia payanavagaM paramatatsaM // 191 // guruH prabhaNati-vadati, he bhadre ! sAdhUnAM kimapi sAvA-sadoSa vastu *kathayituM na kalpate, ki ? tadityAhacikitsAM-vaidyakaM, punarvidyAM ca punamantraM ca punastantraM, etAni sAvadyAni sAghubhirna kathanIyAni ityrthH||189|| tathApi ekaM navapadAnAmArAdhanam anavA-nirdoSa samasti-vidyate, kIdRzaM tat ? aihikapAralaukikasukhAnAm ihabhavaparabhavasaukhyAnAm mUlaM-mUlakAraNaM, punaH kIdRzam ? jinena-bhagavatA uddiSTa- kathitam // 190 // navapadanAmAnyAha-arhantaH 1 siddhAH 2 AcAryAH 3 upAdhyAyAH 4 sAdhavaH 5 ca-punaH samyaktvaM 6 jJAnaM 7caraNaM. cAritraM 8 ca punaH tapaH 9 ityetatpadAnAM navakaM paramatatvaM vartate // 191 // etaiH navabhiH padai 189-spaSTe / 190--atra navagdArAdhane anavadyatvasya aihikAmuSmikasukhanidAnatve ca jinoddiSTa tvatvaM kAraNatayA pratipAditamiti kAvyaliGgameva / 191--atra "nANaM caraNaM" ityatra NakArasya sakRdAvRttyA vRttyanuprAsA, "paya navaga parama" ityatra pakArasyAvRttyA ca vRtyanuprAso'laGkAraH /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri // 38 // eehiM navaparahi, rahiaM annaM na asthi paramatthaM / eesuccia jiNasAsaNassa savvassa avayAro / / 192 // je kira siddhA sijhaMti je je Avi sijjhaissaMti / te savvevi hu navapaya-jhANaNaM ceva nibhaMtaM // // 193 // eesiM ca payANaM, payamegayaraM ca paramabhattIe / ArAhiUNa Nege, saMpattA tijayasAmittaM // 194 // rahito-varjito'nyaH paramAthastAviko'rthoM nAsti, eteSveva navapadeSu sarvasya jinazAsanasya-jinamatasya avatAra:--avataraNamasti // 192 // kileti-nizcitaM ye jIvAH atIte kAle siddhAH--mukti gatAH, ye ca vartamAna| kALe siddhayanti, ye cApi anAgate kAle setsyanti-siddhi yosyanti, huH pAdapUraNe te sarvepi nirdhAntaM--ni:| sandehaM navapadadhyAnenaiva na tu tadvayatirekeNetyarthaH // 193 // ca-punaH eteSAM padAnAM madhyAt ekatara--anyatamamekaM padaM paramabhaktyA ArAdhya-saMsevya aneke jIvAH trijagatsvAmitvaM samprAptAH-sakalakarmakSayeNa tribhuvanasvAmino jAtA ityrthH|| 194 // 192-"epahiM pAhi" ityatra vRttyanuprAsaH, "atthi paramatthaM" ityatra chekAnuprAsazcAlaGkArau / 193-spaSTam / 194-spaSTam / OPERA968197 SORRAK
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ eehiM navaparahi, siddhaM sirisiddhacakkameaM jaM / tassuddhAro eso, puvAyariehiM niddiTTho // 195 // gayaNamakaliAyaMtaM, uDDhAhasaraM sanAyavindukalaM / sapaNavIANAya-maMtasaraM saraha pIDhaMmi // 196 // etairnavabhiH padaiH siddha-nippannaM yadetat zrIsiddhacakraM, tasya siddhacakrasya eSa uddhAraH pUrvAcAryanirdiSTaH-- kathitaH // 195 // atha granthakAra ekAdazagAthAbhiH siddhacakroddhAravidhimAha--gayaNetyAdi-atra gaganAdisaMjJA mantrazAstrebhyo jJeyA, tatra gaganazabdena 'i' hatyakSaramucyate, 'pIThaMmitti mRlapIThe-yantrasya sarvamadhye 'ha' ityakSaraM yUyaM smarata, iha ca smaraNamevAdhikRtaM smaraNasyAzakyatve padasthadhyAnasAdhanAtha manojJadravyairvahikApaTTAdau likhanamapi puurvaacaayeraamnaatm, evamagre'pyaham , tatrAdau hakArAkSaraM lekhanIyamiti prakRtaM, tatkIdRzaM ? ityAha -asya -akArAkSarasya kalikA vyAkaraNasaMjJAmayI vakrA'ityakSararUpA tayA'vantaM sahitam Adau kalikayA yuktaM tato'ha iti syAt punastadgaganabIjaM kIdRzaM ? " uDDhAhasara" UrdhAdhaH saha reNa- rakAreNa vartate iti sara hakArasyolamadhazca rakAro dIyate, tato'ha iti jAtaM, punaH kIdRzaM tat ? sanAdavindukalaM nAdorddhacandrAkAro'kSarasyopari anunA 195-"epahiM paye hiM' ityatra vRttyanuprAsaH, "siddhaM sirisiddha' ityatra vRtyanuprAsazcAlaGkArau boddhvyo| Dok ASSIG
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri // 39 // jhAyaha aDadlaklae, spnnvmaayaaiesuvaahte| siddhAie disAsu, vidisAsaM dNsnnaaiie|| 107 // sikaH bindukalA ca pUrNe'nusvAraH tato nAdazca bindukalA ca tAbhyAM sahitaM tato'haM iti jAtaM, punaH kIdRzaM? 'sapaNavavIyANAhayaM' praNava oGkAraH bIjaM hIGkAraH anAhataM ca kunDalAkAra tatazca dvandvastaiH sahitaM, atrAmnAyaH-- ahaM iti bIja oGkArodare nyasyet , etacca bIjadvayaM hIGkArodare nyasyet tatazca hIGkArasyekArasvarAt rekhAM pazcAdvAlayitvA dviH kuNDalAkAreNA'nAhatena tadvIjatrayamapi veSTayeta , punaH kodRzaM? -antyasvara--antye svarAH-- a A i I u U R Rla la e ai o au aM aH ete poDaza yasya tat, pUrvoktasya sarvataH svarAn nyasyedityarthaH, ityetAvatkaNikAyAM dhyeyam // 196 // atha pIThaM likhitvA tatpAva vRttamaNDalaM likhet , tadupari aSTadalakamalA kAra valayaM likhet , tatrASTadalavalaye caturpu dipatreSu praNavamAyAdikAn svAhAntAn siddhAdikAn caturthIbahuvacanAMtAna dhyAyataH, praNava--oGkAro mAyA hIGkArasto Ado yapAnte tAn tathA svAhA'nte yeSAM te tAn , likhanavidhiH yathA-OM hI siddhebhyaH svAhA pUrvasyAM 1, OM hI AcAryebhyaH svAhA dakSiNasyAM 2, OM hI upAdhyAyebhyaH svAhA pazcimAyAM 3, OM hI sarvasAdhubhyaH svAhA uttaradigdale, 4 tathaiva vidikSu darzanAdIni catvAri padAni dhyAyata, tattallikhanavidhistvayaM-OM hI darzanAya svAhA AgneyakoNe, 1 OM hI jJAnAya 196-spaSTam /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5- 554 bIavalayaMmi aDadisi, dalekha sANAhae saraha bgge| aMtaradalesu aTThasu, jhAyaha paramiThipaDhamapae // 198 // taiavalae'vi aDadisi, dipaMtaaNAhapahiM aNtrie| pAyAhiNeNa tihipaMtiAjhiAeha laddhipae // 10 // svAhA nairRtyAM 2 OM hI cAritrAya svAhA vAyavye 3 OM hI tapase svAhA IzAnakoNe 4 anena krameNa hai| | likhet , evamaSTadalaM prathamavalayam // 197 // prathamavalayabAhyato maNDalAkAraM SoDazadalaM nyasyeta , tatra dvitIyavalaye aSTasu ekAntaritadigdaleSu sAnA hatAn-anAhatabIjasahitAn aSTau vargAn a, ka, ca, Ta, ta, pa, ya, za, rUpAn krameNa likhitvA yUyaM smarata, tatra prathamavarge SoDaza varNAH kavargAdiSu paJcasu pratyeka paJca pazca varNAH, antimavargadvaye pratyekaM catvAro varNAH, tato'STasu vargANAmantaradaleSu parameSThipadAni OM namo'rihaMtANamityevaMrUpANi dhyAyeta, aSTasvapi antaradaleSu OM namo arihaMtANaM ityevaM likhedityarthaH / evaM dvitIyavalayam // 198 // tRtIyavalaye'pi aSTasu dikSu aSTAvanAhatAn likhet , tayo dvayordvayorantare dva dve labdhipade evamaSTasvapyantareSu SoDaza labdhipadAni prathamapaGktI evaM SoDazaiva, dvitIyapaGktau evameva tRtIyapaGktau itthaM dIpyamAnairaSTabhiranAhatairantaritAni-vyavahitAdi prAdakSiNyena 197-atra "dalavalapa" ityatra vRttyanuprAsaH, uttarAddha ca dakArasyAsakavAvRttyA ca chekAnuprAsazcAlaGkArau sahRdayahRdayacamatkAriNAvabaseyau /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 40 // te paNavabIaarihaM, namojiNANaMti prihaaiaa| aDyAlIsaM NeA, saMmaM suguruvesaa,200|| taM tiguNeNaM mAyA-bIeNaM suddhseyvjyaa-| pariveDiUNa parihIi, tassa gurupAyae rihIha // 201 // tesRbhiH paGktibhiH zreNibhiraSTacatvAriMzallabdhipadAni yUyaM dhvAriMdai // 199 // te iti prAkRtatvAnnapuMsakasya stvaM, tAni labdhipadAni pravaNa- OMkAro bIjaM hIMkAro'hamikAroddhibIjam etatpUrvakaM namo jiNANamitipadaM OM hIM ahaM namojiNANaM ityevamAdIni aSTacatvAriMzatsaMkhyAnini OM sugurorupadezena jJeyAni, eteSAM nAmAni hAtmyAni ca labdhikalpAdavaseyAni, iha tvArAdhanavidhiM ni, pustakalikhane doSa iti na likhitAni | / 200 // tatpIThAdi labdhipadAntaM triguNena zuddhazvetavarNena / trizIjena--hIGkAreNa pariveSTaya paritaH- samantApTayitvA tasya paridhI gurupAdukAH gurupAdanyAsAn yUyaM namata gurupAyaM bhAva:- sarvayantrasyordhva hIGkAraM vilivya tasyekArAt sarvayantraparikSeparUpAM rekhAM triyitvA caM rekhArddhaprAnte krau ityakSaraM likhet , tasya ca ridhau aSTau gurupAdukAH, pAdukAzabdo yadyapi nAmakoze upAnado ya uktaH, tathApi rUDhayA pAdanyAsArtho'pi yaH bahusthAneSu tathA darzanAt // 201 // | athASTagurupAdukA evAha-arhatAM pAdukAH 1 siddhAnAM tAM kAH 2 gaNinAm-AcAryANAM 3 gurUNAM // 40 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihaM siddhagaNINaM, guruparamAdiTThaNaMtasugurUNaM / duraNaMtANa gurUNa ya, sapaNavabIyAo tAo ya // 202 // rehAdugakayakalasA-gArAmiamaDalava taM saraha / caudisi vidisi kameNaM, jayAijaMbhAikayasevaM // 203 // sirivimalasAmipamuhAhiTThAyagasayaladevadevINaM / suhagurumuhAo jANia, tANa payANaM kuNaha jhANaM // 204 // | pAThakAnAM 4 paramagurUNAM 5 adRSTagurUNAM 6 anantagurUNAM 7 duraNaMtAgaMti-anantAnantagurUNAM ca 8 ityevamaSTA nAmapi tAH-pAdukAH sapraNavabIjAH-pravaNabIjAbhyAM sahitAH OM hrIyutA ityarthaH, OM hI atpAdukAbhyo namaH | itthaM sarvA api likhet // 202 // rekhAdvikena yantrodhabhAgAdvAmadakSiNanirgatAnyo'nyaprazitAntarekhAdvikena 3 kRtaM yat kalazAkAraM amRtamaNDalaM tadvat smareta-kalazAkAraM likhedityarthaH, kiMviziSTaM tat ? caturdikSu vidikSu ca krameNa jayAdikAbhiH catasRbhiH jayA 1 vijayA 2 jayantya 3 'parAjitAbhiH 4 jambhAdibhirnambhA 1pambhA 2 mohA 3 gandhAbhiH 4 kRtA sevA yasya tat , tatra jayAdikAzcatasraHkrameNa pUrvAdidikSu jambhAdikA Agne yyAdiSu vidikSu likhet // 203 // zrIvimalasvAmoti nAmnA saudharmadevalokavAsI zrIsiddhacakrasyAdhiSThAyakaH tatpramukhA ye'dhiSThAyakA sakalAH-samastA devA devyazcakrezvaryAdyAH tAsAM dhyAna sugurumukhAt jJAtvA 'tANa tti
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 41 // vAlakahA SSSSS taM vijjAdavisAsaNa-surasAsaNadeviseviadupAsaM / mUlagahaM kaMThaNihiM, caupaDihAraM ca cauvIraM // 205 // tatsambandhinAM 'payANaM'tti mantrapadAnAM dhyAnaM yUyaM kuruta, eteSAM nAmAni kalazAkArasyopari sarvato likhet , OM hI vimalasvAmine namaH ityAdi likhedityarthaH // 204 // atha tamityAdi gAthAyugalasya vyAkhyA, tat siddhacakraM katR pUjayatAM narANAM nUnaM-nizcitaM manaiSTa-manaso'bhISTaM pUrayati, iti dvitIyagAthAntyapAdadvayena sambandhaH, kiMviziSTaM tat ? vidyAdevyo rohiNyAdyAH SoDaza, zAsanasurA gomukhayakSAdayaH caturviMzatiH, zAsanadevyazcakrezvaryAdyAH caturviMzatireva, tato vidyAdevIbhiH zAsanadevI bhizca sevitau dvau pAzvau~ vAmadakSiNau yasya tat , punaH kIdRzaM ? 'mRlagaha'ti, mUle- kalazasya mUle grahAH sUryAdayo yasya tat , tathA kaNThe galasthAne nidhayo navasaMkhyAkA naisarpakAdyA Agama prasiddhA yasya tat , tadyathA- naisarpaH 1 pANDukazcAtha, 2 piGgalaH 3 sarvaratnakaH 4 mahApadmaH 5 kAla 6 mahAkArI, 7 mANava 8 zaGkhako 9 // 1 // " tathA-catvAraH pratIhArA-dvArapAlAH kumudAanavAmana puSpadantAkhyA yasya tattathA, catvAro vIrA maNibhadrapUrNabhadrakapilapiGgalAkhyA yasya tat , tatra vidyAdevyaH SoDazApi myai namaH ityAdi yantraparito likheta , tathA zAsanasurAn cakrasya dakSiNadizi likhet , zAsanadevIH atha vAmadizi likhet , tathA kalazAkAracakrasya mUle patatgrahA'dhaH OM AdityAya nama ityAdIni navagrahANAM nAmAni likhet , kaNThe ca vAmadakSiNato navApi kalazAna tadupari OM naisarpakAya nama
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ disivAlakhittavAlehiM seviaM dharaNimaMDalapaiTeM / pUyaMtANa narANaM, nUNaM pUrai maNaiTThaM // 206 // eyaM ca siddhacakkaM, kahiaM vijjANuvAyaparamatthaM / nAeNa jeNa sahasA sijhaMti mhNtsiddhio|| 207 // eyaM ca vimaladhavalaM, jo jhAyai sukkajANajoeNa / tavasaMjameNa jutto, so pAvai nijjaraM viulaM // 208 // | ityAdi likheta, tathA catasRSu dikSu krameNa kumudAM 1 jana 2 vAmana 3 puSpadattAn 4 likhet , tathA mANabhadrAdIMzcaturo vIrAnapi evaM dikSu likhet , 'disivAla'tti dikpAlerdazabhirindrAgniyamanaiRtavaruNavAyukuberezAnabamanAganAmabhiH kSetrapAlena ca prasiddhena sevitaM punarddharaNImaNDalapratiSThaM-pRthvIpIThe sthitamityarthaH, tatra dazasu dikpAleSu aSTau dikpAlAn pUrvAdikrameNa likhet, OM indrAya nama ityAdi, UvaMtu OM brahmaNenamaH adhaH OM nAgAya namaH, nijadakSiNanAgakoNe OM kSetrapAlAya namaH iti likhet , asya likhane samyag vidhizcAsyAmnAyavinmukhAdyathAlikhitacakrAdvA'vaseyaH // 205 // 206 // etacca siddhacakraM vidyAnuvAdo-dazamaM pUrva tasya paramArtharupa rahasyabhUtamityarthaH, yena jJAtena sahasA -sadyo mahatyaH siddhayo--aNimAdyAH siddhayanti // 207 // etacca vimalaM nirmalam ata eva dhavalaM- ujjvalaM zrIsiddhacakraM yaH pumAn zukladhyAnayogena--ujjvaladhyAnavyApAreNa dhyAyati sa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 42 // vAlakadA akSayasukkho mukkho, jassa pasAeNa labbhae tassa / jhANeNaM annAo, siddhIo haMti kiM cujaM? // 20 // eyaM ca paramatattaM, paramarahassaM ca paramamaMtaM c|| paramatthaM paramapayaM, pannattaM paramapurisehiM // 21 // tatto tijayapasiddhaM, aTThamahAsiddhidAyagaM suddhaM / sirisiddhacakkameaM, ArAhaha paramabhattIe // 211 // vipulAM-vistIrNI nirjarAM prApnoti, bahukarmakSayaM karotItyarthaH, kIdRzaH saH ? tapaHsaMyamAbhyAM yuktaH // 208 // akSayaM sukhaM yasmin sa IdRzo mokSo yasya zrIsiddhacakrasya prasAdena prANibhilabhyate tasya dhyAnena anyAH siddhayo bhavanti, tatra kiJcoyaM--kimAzcaryamityarthaH / / 209 // etacca paramatatvam-utkRSTaM tavaM ca punaH paramaM rahasyaMgopyaM ca-punaH paramo mantraH punaH paramArthaH punaH paramapadaM paramapuruSairbhagavadbhiH prajJapta-prarUpitam // 21 // tatastasmAtkAraNAt bho bho bhavyAH! trijagati-lokatraye prasiddham , aNimAdyaSTamahAsiddhidAyakaM zuddhaM nirmalametat zrIsiddhacakra paramabhaktyA yUyam ArAdhayata-sevadhvam / / 211 / / 290-atrakasyaiva navapadadhyAnasya paramatatvatvena paramarahasyatvena paramamantratvena paramArthatvenollekhA dullekhAlaGkAraH / 211-zrIsiddhacakrasya bhaktibhareNa samArAdhane tasya trijagatprasiddhatvam, aSTamahAsiddhi dAyakatvaJca hetutayA samanupanyastamiti kAvyaliGgamavaseyam / // 42 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamhA eyastANaNaM, muNiNAvi hoUNa / khaMto dato saMto, eyassArAhago naro hoi| jo puNa vivarIyaguNo, eyassa virAhago so u // 212 // tamhA eyassArA-hageNa egaMtasaMtacitteNaM / nimmalasIlaguNaNaM, muNiNA gihiNA vi hoyavvaM // 213 // jo hoi duddacitto, eyassArAhagovi hoUNa / tassa na sijjhai eyaM, kiMtu avAyaM kuNai nUNaM // 214 // arthatasya ya ArAdhako bhavati tatsvarUpamAha-kSAnta:-kSamAyuktaH dAnto jitendriyaH zAnto jitamAnasavikAra IdRzo naro-manuSya etasya siddhacakrasya ArAdhako bhavati, yaH punaH viparItA guNA yasmin sa viparItaguNaH kAmakrodhAdiyukta ityarthaH, sa tu pumAn etasya virAdhako bhavati // 212 // tasmAtkAraNAt 15 etasyArAdhakena muninA-sAdhunA gRheNa-gRhasthenApi ca IdRzena bhavitavyaM, kIdRzena ? ityetadAha-ekAntenanizcayena zAntaM-vikArarahitaM cittaM yasya sa tena, punarnirmalaH zIlaguNo yasya sa tena // 213 // yaH pumAn etasyArAdhako'pi bhUtvA duSTaM cittaM yasya sa duSTacitto bhavati, tasya puMsa etat zrIsiddhacakraM 212-"khaMto daMto saMto" ityatra vRttynupraasH| 213-"guNeNaM muNiNA gihiNA" ityatra vRttynupraasH| 214-atratadArAdhakasyApi sasiddhiprAptyabhAve pratyuta apAyabhAgitve tadIyaduSTacittatvastha kAraNatayA pratipAdanAt kAligamalaGkAraH /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri kAlakahA jo puNa eyassArA-hagassa uvariMmi suddhacittassa / ciMtai kiMpi virUvaM, taM nUNaM hoi tasseva // 215 // eeNa kAraNeNaM, pasannacitteNa suddhasIleNa / ArAhaNijameaM, samma tavakammavihiputvaM // 216 // Asoaseaahami-diNAo AraMbhiUNameyassa / aTThavihapUyapuvvaM, AyAme kuNaha aTTa diNe // 217 // na siddhathati, kintu nUnaM-nizcitam apAyaM kaSTaM karoti / / 214 / / zuddhaM cittaM yasya sa zuddhacittastasya etasyArAdhakasya puMsa upari ko'pi duSTaH kimapi virUpamazubhaM cintayati, tadvirUpaM nUna-nizcitaM tasyaiva virUpacintakasyaiva bhavati // 215 // etena kAraNena prasannaM nirmalaM cittaM yasya sa tena tathA zuddhaM zIlaM yasya sa tena puruSeNa etat siddhacakraM samyak tapaHkarmavidhipUrvamArAdhanIyam , tapaHkarma-AcAmAmlarUpaM vidhiH-pUjanadhyAnAdisambandhI. ttpuurvkmityrthH|| 216 // AzvinazvetASTamIdinAt-AzvinasudyaSTamIdivasAt Arabhya etasyazrIsiddhacakrasya aSTavidhapUjApUrva-aSTaprakArAM pUjAM vidhAyetyarthaH, aSTa dinAni yAvadaho bhavyA AcAmAmlAni 215-patadArAdhakopari virUpacintane taccintakasyaiva viparItaM phalaM bhavatIti vicitrAlaGkAraH, viSamAlaGkAro vA "vicitraM tatprayatnazcedviparItaH phalecchayA" iticandrAloke tallakSaNAt /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamaMmi diNa paMcA-maeNa NhavaNaM imassa kAUNaM / pUyaM ca vittharaNaM, AyaMbilameva kAyavvaM // 218 // evaM cittevi tahA, puNo puNo'vAhiyANa navageNaM / egAsIe AyaM-bilANa evaM havai punnaM // 219 // tapAMsi yUyaM kuruta, yadyapi mUlavidhinA'STamIdinAdArabhyaitattapaH proktamasti, paraM sAmprataM tu pUrvAcAryAcaraNAtaH saptamIdinAt kriyamANamastIti jJeyam // 217 // navame dine'sya zrIsiddhacakrasya paJcAmRtena-dadhidugdhaghRtajalazarkarAsvarUpeNa snapanaM kRtvA ca-punaH vistaH | reNa pUjAM kRtvA AcAmAmlameva kartavyam // 218 // evaM catre'pi kartavyaM tathA-tena prakAreNa punaH punaraSTAhvikAnAM nakkena AcAmAmlAnAmekAzItyAcAmAmlerityarthaH, etattapaHkarma pUrNa bhavati // 219 // etasmintapasi kriyamANe manasi navapadadhyAnaM karttavyaM, navapadAnAM jApazcAtra jaghanyatastrayodazasahasrANIti vRddhAH, ca punastapaH 218- atra "paMcAmayeNa" ityatra paMcAmRta zabde "Rto't" 13126 // ityanena RkArasya adAdeze "kagacajatadapayavAM prAyo luk" 117 // ityanenatakAralope "avarNoM ya zrutiH" 1 / 18 / / ityanena takAralopAvaziSTasyAvarNasya ya zrutau paMcAmaya zabdAttRtIyakavacane hApratyaye "hAmorNaH" 3kSA ityanena hoNAdeze "hANazasyet" 314 // ityanenaitve rUpasiddhiravaseyA / 219-pUrvANakArasyAnuprAsaH /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 44 // eyaMmi kIramANe, navapayajhANaM maNami kAyavvaM / punne ya tavokamme, ujjamaNaMpi viheyabvaM // 220 // eaM ca tavokamma, saMmaM jo kuNai suddhabhAveNaM / sayalasurAsuranaravara-riddhIu na dullahA tassa // 221 // eyaMmi kae na hu dutttthkutttthkhyjrbhgNdraaiiaa| pahavaMti mahArogA, puvvuppannAvi nAsaMti // 222 // karmaNi pUrNa sati udyApanamapi vidhAtavyaM karttavyaM hu iti nizcayena // 220 // yaH prANI etacca samyaka-samI cInaM tapaHkarma tapo'nuSThAnaM zuddhabhAvena karoti tasya-prANinaH sakalasurAsuranaravarANAm RdvayaH-sampado na durlabhAH hai sulabhA evetyarthaH // 221 // etasmin tapaHkarmaNi kRte sati duSTakuSTha 1 kSaya 2 jvara 3 bhagandarAyA 4 mahArogA naiva prabhavanti-votpadyante pUrvotpannA rogA api nazyanti // 222 // etasya tapasaH karaNena karturdAsatvaM na bhavati, tathA preSyatvaM, 220-atra "mANe maNaM" ityatracchekAnuprAsaH, makArasthAsadAvRttyA vRttynugsH| 221-rephAnuprAsaH / 222-atra etasmin tapaHkarmaNi kriyamANe duSTakuSThakSayajvarAdayo mahArogA na prabhavanti, pUrvotpannA api te nazyantItyuktyA navapadArAdhanasya mahAprabhAvakatvaM sUcyate, duTThakuThetyaMzecchekAnupAso'lakAro draSTavyaH / // 44 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsattaM pesattaM, vikalatta dohagattamaMdhattaM / dehakulajuMgiyattaM, na hoi eyassa karaNeNaM // 223 // nArINavi dohaggaM, visakannattaM kuraMDaraMDataM / vaMjhattaM mayavaccha-ttaNaM ca na havei kaiyAvi // 224 // kiM bahuNA jIvANaM, eyassa pasAyao sayAkAlaM / maNavaMchiyatthasiddhI, havei natthitya saMdeho // 22 // karmakaratvaM na bhavati, evaM vikalatvaM kalAhInatvaM durbhagatvaM loke'niSTatvam , andhatvaM-gatAkSatvaM, deharju gitvaMzarIrakSitatvaM kulajuGgitatva-kuladuSitatvam etAni na bhavanti // 223 // strINAmapi ete doSAH kadApi na bhavanti, ke ete-ityAha-daurbhAgya-mAdyaniSTatvaM tathA viSakanyAtvaM evaM kuraNDAtvaM-kulakSaNanArItvaM raNDAtvaM vihInatvaM vandhyAtvaM-nirapatyatvaM mRtavatsAtvaM ca etAni (na) bhavanti // 224 // kiMbahunoktena, jIvAnAmetasya prasAdataH sadAkAlaM-sarvasminnapi kAle manovAJchitArthasya siddhirbhavati nAstyatra sandehaH-saMzayaH / / 225 // 223-atrAnekasya 'taM' zabdasya samAvezAt asakRdAvRttyA ca vRttyanuprAsaH / 224-atra daurbhAgya-viSakanyAtva-kulakSitatva bandhyAtva mRtavatsAtva doSanivRsyartha strIbhirapi navaP padArAdhanamavazyaM kAryamiti vratasya sarvajanArAdhanIyatvam /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri CIRC vAlakadA % evaM tesiM sirisiddha-cakamAhappamuttamaM kahiuM / sAvayasamudAyassavi, guruNo evaM uvaisaMti // 226 // eehiM uttamehi, lakvijjai lakkhaNehiM esa nro| jiNasAsaNasta lUgaM, acireNa pabhAvago hohI // 227 // tamhA tumhaM jujjai, esiM sAhammiAga vacchallaM / kAuM jeNa jiNiMdehi, vanniaM uttamaM eyaM // 228 // evamamunA prakAreNa tayoH zrIpAlamadanasundoraNe uttama-pradhAna zrIsiddhacakrasya mAhAtmyaM kathayitvA zrAvakasamudAyasya-zraddhAlusaMghasyApi guravaH evaM-vakSyamANaprakAreNa upadizanti // 226 // etaiH uttamailakSaNaiH cihna Ayate, eSa naro nUnaM-nizcitaM acireNa- svalpakAlena jinazAsanasya prabhAvaka uddIpanakRt bhaviSyatIti // 227 // tasmAyuSmAkameSAM sAdharmikANAmanayoH sAdharmikayorvAtsalyaM kartuM yujyate, yena kAraNena jinendraH etatsAdharmika 226-atra "AmrAzca siktAH pitarazca proNitA ekA kiyA dvayarthakarI prasiddhA" itinotimanusRtya zrIpAlamadanasundarI duHkhanivRttyarthamAcaritasyopadezasya zrAvakasamudAyopakArakatvaM viddhato munermunicandrasya paramakANikatvaM jainamunisulabhaM vyajyate / 227-lakSaNa viprabhAvakatvasya prakAzanAt munerlakSaNazAstrajJatvaM bhaviSyadarthAnusandhAtRtvaM ca vyajyate / 228 -atra "tamhA tumho" ityatracchekAnuprAsaH / ENERS ha // 45 // .
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ to tuTehiM tehiM, susAvaehiM varaMmi tthaannNmi| . te ThAviUNa dinnaM, dhaNakaNavatthAiyaM savvaM // 229 // na ya karei mAyA, neva piyA neva baMdhuvaggo a / jaM vacchallaM sAhammiANa sussAvao kugai // 230 // tattha Thio so kumaro, mayaNAvayaNeNa gurUvaeseNaM / sikkheDa siddhacakkappasiddhapUAvihiM sammaM // 231 // vAtsalyam uttama pradhAnaM varNitamasti // 228 // tatastuSTaiH taiH suzrAvakaiH te zrIpAlamadanasundaroM vare--pradhAne | sthAne gRhAdyAzraye sthApayitvA dhanadhAnyavastrAdikaM sarvavastujAtaM dattaM // 2.9 // na ca tadvAtsalyaM mAtA karIti, naiva pitA--janakaH, naiva bandhuvargazca-bhrAtRsamudAyaH karoti, yatsAdharmikANAM vAtsalyaM suzrAvakaH karoti // 230 // tatra-tasmin sthAne sthitaH sa kumAro madanasundaryA vacanena 229-atra pUrvAddhe "hiM zabdasyAsakadAvRttyA dvitIyAddha NakAramyAsakRdAvRttyA ca vRttynupraaso'lngkaarH| 230-atra yAdRzaM vAtsalyaM mAtari pitari banghuvarga'pi notpattumarhati nAdRzaM sAdharmika vAtsalyaM suthAvakAH kurvantIti mAtuH pitu bandhuvargAccopamAnAt sudhAvake vAtsamyAdhikasUcanAda vyatirekAlakAro vyajyate / 231-atra guNotkRSTena gurUpadezena samaM madanasundarIvacanasyopAdAnAt siddhavaparaparyAyA tulyayogitA'laGkAraH "guNotkRSTeH samAMkRtya vavo'nyA tulyayogitA / lokapAlo yamaH pAzo zrIdaH zakro bhavAnapi" iticanmAlokaH /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 46 // aha annadiNe Asoa-seaaTThamitihIi sumuhutte / mayaNAsahio kumaro, AraMbhai siTa vaktavaM // 232 // / paDhamaM taNumaNasuddhiM, kAUNa jiNAlae jiNaccaM c| sirisiddhicakkapUrya, aTTapayAraM kuNai vihiNA // 233 // . evaM kayavihipUo, paJcakkhANaM karei AyAmaM / ANaMdapulaiaMgo, jAo so paDhamadivase vi // 234 // .. tathA gurUpadezena zrIsiddhacakrasya prasiddha pUjAvidhi samyak zikSati-abhyasyati // 231 // athAnantaram-anyasmin dine AzvinazvetASTamI tithau-AzvinasudyaSTamItithau zobhane muhUrta madanasundarIsahitaH zrIpAlakumAraH siddhacakratapa Arabhate-tatprArambhaM karotItyarthaH // 232 // prathamaM tanoH-zarIrasya manasazcAntaHkaraNasya zuddhinirmalatAM kRtvA ca punaH jinAlaye-jinagRhe jinArcA-jinapratimApUjAM kRtvA'STaprakArI zrIsiddhacakrasya pUjAM vidhinA karoti // 233 // evamuktaprakAreNa kRtA vidhinA pUjA yena sa evaMvidhaH zrIpAla AcAmAmlaM pratyA 231-233-sASTe draSTavye / 234-atra prathamadina pUjanapratyAkhyAnAcAmAmlamAtrasya tAdRzAnanda dAyakatvasambandhAbhAve'pi tadIyasambandhavarNanAdasambandhe sambandhAtizayoktiralaGkAraH "sambandhAtizayoktiH syAdayoge yoga kalpanam / saudhAgrANi purasyAsya spRzanti vidhumaNDalam" iti candrAloketallakSaNodAharaNa darzanAt /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIadiNe savisesaM. saMjAo tassa roguvsaamo| evaM divase divase, rogakhae vaDDhae bhAvo // 235 // aha navame divasaMmI, pUjhaM kAUga vittharavihIe / paMcAmaeNa NhavaNaM, karei sirisiddhacakkasta // 236 // NhavaNasavaMmi vihie, teNaM saMtIjaleNa savvaMgaM / saMsittaH so kumaro, jAo sahasatti divvataNU // 237 // khyAnaM karoti, sa zrIpAlakumAraH prathamadivase'pi Anandena pulakitaromodgamayutaM aGgaM yasya sa evaMvidho jAtaH // 234 // dvitIyadine tasya-zrIpAlakumArasya saha vizeSeNeti savizeSa rogasyopazamaH saJjAtaH, evamamunA | prakAreNa divase divase dine dine rogasya kSaye sati bhAvo barddhate, zubhapariNAmo vRddhiM yaatiityrthH|| 235 // atha navame divase vistaravidhinA zrIjinapUjAM kRtvA pacAmRtena-prAguktasvarUpeNa zrIsiddhacakrasya-yantrarAjasya snapanaM karoti // 236 // zrIsiddhacakrasya snapanotsave-snAtramahotsave vihite-kRte sati tena zAntijalena sarvasmin aGge saMsiktaH sa kumAraH sahasA-ityakasmAdeva divyA-adbhutA-manojJA tanu:-kAyo yasya sa divyatanurjAta itinipAto'vadhAraNe // 237 // 235-236-zaSTe / 237-atra kumArasya divyatanutve zAntijalakaraNakadehasekasya hetutvAt kAnyaliGgam / bhaya navame divase vistaravidhinA rAgasya kSaye sati bhAyo baDI savizeSa rogasyopazamaH sa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 47 // savvesiM saMjAyaM, acchariaM tassa daMsaNe jAva / tAva gurU bhaNai aho, eyassa kineyamacchariaM? // 238 // imiNA jaleNa sabbe, dosA gahabhUasAiNIpamuhA / nAsaMti takkhaNeNaM, bhaviANaM suddhabhAvANaM // 239 // / tAdRgUpasya tasya-zrIpAlasya darzane sati yAvat sarveSAM lokanAmAzcarya saJjAtaM tAvadgurubhaNati, aho 4 lokAH ? etasya kimetadAzcaya ?, na kimapItyarthaH // 238 // anena zAMtijalena zuddhabhAvAnAM-nirmalamanaH pariNAmAnAM bhavyAnAM gRhabhUtazAkinIpramukhAH sarve'pi doSAstatkSaNena-tatkAlameva nazyanti-praNAzamupayAnti // 239 // kSayakuSThajvarabhagandarabhRtAH-kSayakuSThAdirUpA ityarthaH, tathA vAtA-vAyurogAH punaH visUcikAdikA 238-atrottarArddha " aho payassa" ityatra " padotoH svare" 117 // ityanena niSedhAt sandhina bhavati, pUrvArddha "sabvesi saMjAyaM" ityatra sakArasyAsadAcyA vRttyanuprAso'laGkAraH / 239-atra siddhacakrapUjanAbhiSekajalasamparkeNa tatkSaNaM grahabhUtazAkinIpramukhadoSavinAzAsambandhe'pi tatsambandhavarNanAdasambandhe sambandhAktizayoktiralaGkAraH, tallakSaNa muktaM prAgavaseyam / uttarAddha NakArasya : trirAvRtte vRtya nuprAsAlaGkAraH, tayo naira pekSyeNa samavasthAnAt tadubhayasaMsRSTizcAlaGkAraH "mitho'napekSayeteSAM sthitiH saMsRSTirucyate" iti tallakSaNasmaraNAt /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ khayakuTThajarabhagaMdara-bhUyA vAyA visiaaiaa| je kevi duThTharogA, te savve jaMti gvasAmaM // 24 // jalajalaNasappasAvaya-bhayAI visaveaNA u iiio| dupayacauppayamArIu, neva pahavaMti loaMmi // 241 // vaMjhANavi hu~ti suyA, niMdUNavi naMdaNA ya naMdati / phiti puTTadosA, dohaggaM nAsai asesaM // 242 // ajIrNAdayo ye ke'pi duSTarogAste sarve upazAmaM yAnti-upazAmyantItyarthaH // 240 // jalaM--pAnIyaM jvalano'gniH sarpaH pratItaHzvApadAH siMhAdayastebhyo yAni bhayAni tathA viSavedanAviSajanyAH pIDAH tathA ItayaH--utpAtAstathA dvipadacatuSpadAnAM-manuSyatirazcAM mAryoM -marakopadravAH loke naiva | prabhavanti, naiva pravartante ityarthaH // 241 // vandhyAstrINAmapi sutAH-putrAH--bhavanti, ca punaH nindUnA-mRtavatsAstrINAmapi nandanAH-putrA nandanti-saMvarddhante ityarthaH, tathA udaradoSA api nazyanti, punarazeSa samasta-daurbhAgyaM nazyati // 242 // zrIsiddhacakrasnapanajalasya ityAdi prabhAvaM zrutvA ca punaH pratyakSaM taM prabhAvaM dRSTvA lokA 241-atra yadArA dhanaprabhAvAt jala-jvalana sarpa zvApadabhaya viSavedanAdi vinAzAt mAhAtmyamanirvacanIyamahya vyajyate / 252-243-spaSTe /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakA sirisiri // 48 // iccAi pahAvaM nisu-NiUNa daLUNa taM ca paccakhaM / loA mahappamoA, saMtijalaM liMti savisesaM // 243 // taM kuTTipeyaDaM pi hu, tajalasaMsittagattamacireNa / uvasaMtappAyaruaM, jAyaM dhammami saruI ya // 244 // mayaNA paiNo niruvama-rUvaM ca nirUviUNa sANaMdA / pabhaNei paiM sAmia!, eso savvo gurupasAo // 245 // mahAn pramodo harSoM yeSAnte mahApramodAH santo vizeSeNa saheti savizeSa tat zAntijalaM-snapanapAnIyaM gRhNanti // 243 // tatkuSThipeTakaM-kuSTharogivRndamapi tajjalena--zAntijalena saMsiktaM gAtra-zarIraM yasya tattAdRzaM sat acireNa-tatkAlaM upazAntaprAyAH-prAyeNopazAntA rujA-rogA yasya tat upazAntaprAyaruja jAtam, ca punaH dharmadhamaviSaye saha rucyA'bhilASeNa vatate iti saruci sAtam / / 244 // ca-punaH madanasundarI patyuH-svabhartunirupama atyadbhutaM rUpaM nirUpya dRSTvA sAnandA AnandasahitA satI 12 pati-zrIpAlaM prabhaNati-kathayati, he svAmin ? eSa sarvo guru prasAdo'sti // 245 // 244-atra kuSThipeTakAnAM dharmarucitve tadIyarogopazAntaprAyattasya kAraNatayA kAvyaliGgam / / SMILASSACRORE
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAapiasuasahoara-pamuhAvi kuNaMti taM na uvayAraM / jaM nikAraNakaruNA-paro gurU kuNai jIvANaM // 246 // taM jiNadhammagurUNaM, mAhappaM muNiya niruvamaM kumro| deve gurumi dhamme, jAo egtbhttipro||247|| mAtA pitA sutAH-putrAH sahodarA-bhrAtaraH pramukhagrahaNAdanye'pi svajanA ete sarve'pi tam-upakAraM na kurvanti yaM jIvAnAmupakAraM niSkAraNA-kAraNavarjitA yA karuNA-dayA sA parA pradhAnaM yasya sa evaMvidho guruH karoti // 246 // jinazca dharmazca guruzca jinadharmaguravasteSAM tannirupama-sarvotkRSTa mAhAtmya-prabhAvaM muNitvA-jJAtvA kumAraH-zrIpAlo deve-vItarAge gurau-zuddhasAdhau dhau ca sarvajJa praNIte ekAntena-nizcayena bhaktiparaH-sevA tatparo jAtaH // 247 // tatrojjayinyAM tau dampatI strIbhartArau dharmaprasAdenaiva yathA yathA saukhyAni mAnayataH-anu 245--246--pralokadvayena madanasundarI nijAM kRtajJatAM thomadguruvaraprazaMsA mukhena karotisma, tathA vidhAyA uttama caritAyAH svakRtajJatAprakaTanamucitameva, anyathA sahRdayacetasi kimapi tadvaiziSTayaM nodiyAditi / 247-kumArasyApi svakIyarogopazamanAnantaram tAdRzaM madanasundarIvatraH zrutvA sadyo jinadharma kAntabhaktisamutpattau pUrvajanma saMskAra samudbodhaH kAraNamiti sUcitam /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArakahA sirisiri // 49 // dhammapasAeNaM ciya jaha jaha mANati tattha sukkhaaii| te daMpaIu taha taha, dhammaMmi samujjamA niccaM // 248 // aha annayA ute jiNaharAu jA nIharaMtitA puro| pikkhaMti advavuDDhe egaM nAriM samuharmitiM // 24 // taM paNamiUNa kumaro, pabhaNai romNckNcuijjto| aho aNabbhA buTThI saMjAyA jaanndNsnno|| 250 // bhavatastathA dharma-saddharmaviSaye nityaM nirantaraM saM-samyaka samIcIna udyamo yayosto samudyamau bhavata iti zeSaH // 248 ||ath-anntrN tau strIbhartArau anyadA-anyasmin dine tu iti vizeSe yAvat jinagRhAta bahinissaratastAvat purataH-agrata ekAmarddhavRddhA nArI-striyaM sammukha mAyAntI mAgacchantI prekSete-vilokayataH // 249 // taM striyaM praNamya zrIpAlakumAro romAJcakaMcukito romodgamasaMyuktaH san prabhaNati-kathayati, kiM kathayatItyAha 248-tayoruttarottaradharmasamudyame dhamaprasAdajanita sukhAnubhavasya hetutvAkAvyaliGgam / 249--atra jinagRhato niHsaratoreva tayostAdRzyA arddhavRddhAyA darzane "taduditaM sahi yo yadanantaraH" iti nyAyenAjinagRhAgamanasyaiva taddarzanakAraNatvaM sUcyate / 250-atra gemAJce kaJcukAropAt ruupkaalngkaarH| kiJca vAdaLa vinava yathA vRSTistathaiva sambhAvanAmantareNaiva taddarzanArmAta "anupapadyamAnasya vastusambandhasyopamAyAM paryavasAnAnidarzanA" bhabhavan vastusaMbandha upamAparikalpakaH / nidarzanA iti kA. pra. /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayaNAviha piyajaNaNiM, nAuM jA namai tA bhaNai kumro| ammo ! esa pahAvo sabbo imIe tuha pahuhAe // 251 // sANaMdA sA AsIsadANapuvvaM suyaM suNhaM ca / abhinaMdiUNa pabhaNai, taiyA'haM vaccha ! taM muttuM // 252 // kosaMbIe vija, soUNaM jAva tattha vaccAmi / A aho ityAzcarye'dya jananyA-mAturdarzanAt anabhrA-vAdalarahitA vRSTiH saJjAtA vArdalairvinaiva megho vavarSetyarthaH / // 250 // madanasundaryapi priyasya-bharturjananI-mAtaraM jJAtvA yAvattAM namati tAvatkumAro bhaNati, ammottiHhe anva he mAtaH eSaH pratyakSaM vilokyamAnaH sarvo'pi asyAstava snuSAyA-badhvAH prabhAvo'stIti shessH||251|| mA kamAramAtA sAnandA--saharSA satI AzIrdAnapUrvakaM sutaM ca putravadhUM ca snuSAmabhinanya prabhaNati-svavRttAntaM kathayati, tathAhi-he vatsa ! tadA-tasmin kAle'haM tvAmatra muktvA - // 252 // kauzAMbyAM nagaryo sarvaroganivArakaM vaidyaM zrutvA yAvattatra vrajAmi--gacchAmi tAvat tatra nagaryA jinAyatane 251--spssttm| 253--atra kauzAmbIgamana-munivaradarzanayoryAvattAvacchabdAbhyAM yogapadyasucanAtsamuccayAlaGkAro vyajyate /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 50 // vAlakahA gyato to to, upatto guttiaalimNjuto| kaNAra yahANo, avitahanAyo guNanihAyaH // 24 / / dhamma bAganamANo. patthA gamiya so pulo| bhayakaM : mida putto, kayAvi hohI jilyAto? // 27 / / 8-jinagRhe eko munivarendro dRSTaH / kIdRzo enivarendraH ? ityAha / / 253 / / zAntaH--kSamAyukto dAnto-jitendriyaH zAntaH-zAntaramayuktaH upayukta:--gAyogAvAna guptiH -manovAkAyanirodhaH, mukti-nirlobhatA vAbhyAM saMyutaH punaH karuNArasapradhAnaH yasya sa tathoktaH, punaravitartha-satyaM jJAnaM yasya sa tathoktaH, ata eva guNAnAM nidhAna-nidhiH // 254 // evaMvidhaH sa munIndro dharma vyAgRNan- kathApana prastAve abasare payA natvA-praNamya pRSTaH, he bhagavana ! kimiti prazne mama putraH kadApi nikAnne rujAyA iti nIraja--nIru gAtra-zarIraM yasya sa rogarahitakAyo bhaviSyati ? / / 255 / / nadA tena munondramoktaM, he bhadre ! sa nava nandanaH--putraH tatrojjayinyAM 254--atra pUddhi nakArasya kevalamya saMgulasya mAnekaza AvRtyA pUrNa prakarSamugAtaH sahadaya hada yacamatkArI vRtya prAsaH, uttarAddha uttagaddhapi pahANo nANo 'nihANI ityatra na patra pratyaH / 255- atra yAveityanena tadIyamavargacityaM vyanyane / /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNa muNiMdeNuttaM, bhadde ! so tujjha naMdaNo tattha / teNaM ciya kuThThiyapeDaeNa ThUNa saMgahio // 256 // vihio uMbararANutti, niyapahU laddhaloyasammANo / saMpai mAlavanaravaidhUyApANappio jaao|| 227 // rAyasuyAvayaNeNaM, gurUvaiTuM sa siddhavaracakaM / ArAhiUNa sammaM saMjAo kaNayasamakAo // 258 // tenaiva kuSThikapeTakena-kuSThinAM vRndena dRSTvA saGgrahItaH, tataH samAdAya svapArzve rakSita ityarthaH // 256 // tatastaiH sa tvatputraH umbararAja iti nAmnA nijaprabhuH-svasvAmI vihitaH--kRtaH, kIdRzaH saH ?- labdhaHprApto loke sanmAnaH-satkAro yena sa tathoktaH, sampratyadhunA tvatputro mAlavanarapateH--mAlavadezarAjasya yA putrI madanasundarI tasyAH prANapriyo bhartA jAto'sti // 257 / / sa tava putro rAjasutAyA- nRpaputryA madanasundaryA 256-munedivya dRSTitva gamyate / 257-atra prANapriya zabdena tadupari tasyAH anurAgo'bhivyajitastadarthameva tadupAdAnamanyathA svAmyAdipadameva prayujjIniti / 258-atra kAtyA kanakasAdRzyasya kAye varNanAt upamAlaGkAraH /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAThakahA sirisiri // 51 // RECE so ya sAhammiehiM, pUriyavihavo sudhammaparo / acchai ujjeNIe, gharaNIi samannio suhio // 259 // taM soUNaM harisia-cittA'haM vaccha ! itya sNpttaa| diTThosi vahasahio, juNhAi sasivva kayahariso // 26 // vacanena gurUpadiSTaM zrIsiddhavaracakraM samyak ArAdhya kanakena-suvarNena sama--stulyaH kAyaH--zarIro yasya sa tathoktaH varNadehaH saJjAto'sti // 258 // sa ca tvatputro gRhiNyA-nijastriyA samanvito-yuktaH san adhunA ujjayinyAmavatiSThate, kIdRzaH saH ? sAdharmikaiH pUrito vibhavaH svargAdidravyaM yasya sa tathoktaH, punaH kIdRzaH ?' suSTuzobhanAni yAni dharmakarmANi parANi-tAni pradhAnAni yasya sa punaH sukhaM jAtamasyeti sukhitH||259|| tadruvacaH zrutvA he vatsa ! ahaM harSitacittA satI atra samprAptA, 'harSitaM cittaM yasyAH seti samAsaH' adhunA vadhvA sahitastvaM dRSTo'si, kayA sahitaH ka iva ? jyotsnayA-candrikayA sahitaH zazI-candra iva, atra kumArasya candreNaupamyaM vadhvAstu jyotsnayati, kIdRzastvaM ?-kRto hoM yena sa tathoktaH // 26 // 259-spaSTam / 260-atra vadhU sahitakumAre jyotsnaashitcndrsaadRshyaadupmaalngkaar|
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-4222 tA vaccha ! tumaM vahuyA-sahio jaya jIva naMda cirakAlaM / esacciya jiNadhammo, jAvajIvaM ca maha saragaM // 261 // jiNarAyapAyapaumaM, namiUNaM baMdiUNa suguruM ca / tinivi karaMti dhamma, sammaM jiNadhammavihiniuNA // 262 // te annadiNe jiNavara-pUaM kAUNa aMgaaggamayaM / bhAvacvayaM karatA, deve vaMdati uvauttA // 263 // tasmAd he vatsa ! tvaM vadhvA sahitazcirakAlaM-bahukAlaM yAvat jaya-sarvotkarSeNa vartaska, punazcirakAlaM jIva-AyuSmAna bhava, punaH ciraM nanda-samRddhimAn bhava, ca punaH eSa eva jinadharmoM yAvajIvaM mama zaraNamasti // 261 // tataste trayo'pi jananIputravadhUlakSaNA jIvA jinarAjasya-jinendradevasya pAdapadmaM caraNakamalaM natvA ca punaH suguruM vanditvA samyag dharma kurvanti, kIdRzAstrayaH ? jinadhamavidhau nipuNA:-caturAH // 262 // te trayo'pyanyasmin divase aGgAgramayIM jinavarasya pUjAM kRtvA, etAvatA bhagavato'GgapUjAmagrapUjAM ca vidhAya, 261-kumArajananyAH kamalaprabhAyAstasyA api yAvajjIvanaM zaraNIbhUtajinadharmArAdhanopadezadAnena kRtajJatA, pakSapAtarAhityaM ca vyajyate / 262-atra zrIjinarAjapAde padmalAdRzyavarNanAdupamA, padmapAdAbhinnatayA namanopayogAt pariNAmovA'laGkAraH "pariNAmaH kriyAthazced viSayI viSayAtmanA" iti candrAlAke tallakSaNasmaraNAm / 263--spaSTam /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlakahA sirisiri // 52 // io ya-dhUyAduheNa sA ruppasuMdarI rUsiUNa saha rnnaa| niabhAyapuNNapAlassa, maMdire acchai sasoyA // 264 // vIsAriUNa soaM saNiaM jiNuttavayaNehiM / jaggiacittaviveA samAgayA ceiyaharaMmi // 265 // jA pikkhai sA purao, taM kumaraM devavaMdaNApauNaM / niuNaM niruvamarUvaM, paccakkhaM surakumAraMva // 266 // bhAvArcI-bhAvapUjAM kurvantaH upayuktAH santo devAn vandante, aGgAne pradhAne'syAmiti vigrahaH // 263 // itazca 6 putrIduHkhena sA rUpyasundarI rAjJI rAjJA saha ruSitvA-ropaM kRtvA nijabhAtuH puNyapAlasya mandire saha zokena | vartate iti sazokA satI avatiSThate // 264 // - sA rUpyasundarI zanaiH zanaiH zokaM vismArya-nirAkRtya jinoktavacanai rjAgaritazcitte viveko yasyAH sA evaMvidhA satI caityagRhe-jinamandire samAgatA // 265 // sA rUpyasundarI yAvat purato-'grataH kumAra prekSate 264--atra rUpyasundAH puNyAlagRhAgamane putrIduHkhaprayuktaroSasya kAraNatayopAdAnAt kAvyaliGgamavaseyam / 265-atra rUpyasundaryAzcitavivekajAgaraNe jinoktavacanakaraNakazokavismAraNasya kAraNatayA kaavylinggmlngkaarH| 266-atra nirupamasaundaryazAlitayA kumAre zrIpAle pratyakSa surakumArasAdRzyasya varNanAt upamAlaGkAraH / // 52 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tappuTTIi ThiAo, jaNaNIjAyAu tAva tasseva / TUNa ruppasuMdari, rANI ciMtei cittaMbhi // 267 // hI esA kA lahuyA vahuyA dIsei majjha puttisamA / jAva niuNaM nirikkhai uvalakkhai tAva taM mayaNaM // 268 // pazyati, kIdRzaM taM ?-devavandanAyAM praguNaM lagnaM punarnipUrNa cataraM punaH pratyakSa sukumAramiva nirupamamupamAvajita rUpamAkRtiH saundarya ca yasya tam // 266 / / tAvattasya -kumArasya pRSThataH sthite tasyaiva kumArasya jananIjAye-- mAtRstriyau dRSTvA rUpyasundarI rAjJI cise cintayati, // 267 // kiM cintayatItyAha-hIti vitarke, eSA mama putrItulyA laghvI vadhUzca kA dRzyate, iti vicintya yAvat nipuNaM-sopayogaM nirIkSyate tAvattAM vadhU madanasundarIm upalakSate-jAnAtItyarthaH // 268 // 267--spaSTam / 268-atra madanasundAmaparicitAyAM rUpyasundAH svatanayA sAdRzyarvanAt sAdRzyasya meda gharitatayA tasyAM tasyA eva sAdRzyasya asambhavitatacA dvitIya sadRzamyavaccheda phalAkatayA anmbyo'lngkaarH| ekasyaivopamAnopameyatvAt /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri // 53 // nUrNa mayagA esA, laggA eyarasa kassavi nrss| puTThIi kuTThiaMtaM muttUNaM cattasaimaggA // 269 // mayaNA jiNamayaniuNA, saMbhAvijjai na erisaM tiie| bhavanADayaMmi ahavA, hI hI kiM kiM na saMbhavai ? // 270 // vihiaM kule kalaMka, ANIaM dUsaNaM ca jiNadhamme / jIe tIi suyAe, na muyAe tArisaM dukkhaM // 271 // tataH punarevaM cintayati, nUnaM-nizcayena eSA madanasundarI matputrI taM kuSThinaM puruSaM muktvA -parihatya tyaktaH satImArgo yayA sA evaMvidhA satI etasya kasyA'pi narasya pRSThe lagnA jJAyate iti zeSaH // 269 // madanasundarI jinamate nipuNA vartate, tayA etAdRzamakAryakaraNaM na sambhAvyate, athavA hIhIti atikhede bhavanATakekiM kiM na saMmbhavati ?, sarvamapi sambhavati ityrthH|| 270 / / yayA kule kalaGka-mAnItaM ca punaH jinadharme dRSaNamAnItaM tayA sutayA- pUcyA mRtayA tAdRzaM duHkhaM na bhavet // 271 // yAdRzaM duHkhamIdRzena asamaJjasena 269--kuSThena pUrva pariphItAyAM samprati nIjaM kamanIyaM kamapi kumAra vikrama kandarpadarpadalanaM kumAramanugatAyAM tanmAtuH kuSTine taM tyaktvA satImAge vimucya parasaGgateya miti nizcayo yujyata pvedibhaavH| 270-jinamatanipuNAyA stamyA mama pucyA madanasundaryA kRta kRtyamidaM yadyapi sarvathApapasaMbhAvitameva kintu bhavanATake hatasmin sarve sambhArata iti punarapi sandehadolAmArohamtyevA sA'bhavaditi sAram / 271-spaSTam / 0356AXHIXHA**
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jArisamerisa asamaM-jaseNa carieNa jIvayaMtIe / jAyaM majjha imIe, dhUyAi kalaMkabhUyAe // 272 // evaM ciMtaMtI ruppasuMdarI dukkhpuurpddipunnnnaa| karuNasaraM royaMtI. bhaNei eyArisaM vayaNaM // 273 // dhiddhI aho akajaM, nivaDau vajaM ca majjha kucchIe / jatthuppannAvi viya-vakhaNAvi hI erisaM kuNai // 274 // ayogyena caritena-AcareNana anayA kalaGkabhUtayA putryA jIvantyA mama jAtaM-samutpannam // 272 // evamamunA prakAreNa cintayati, duHkhapUreNa--duHkhabhareNa pratipUrNA bhRtA rUpyasundarI rAjJI karuNodIna: svaro yatra karmaNi tat karuNasvaraM yathA syAttathA rudatI etAdRzaM vacanaM bhaNati // 273 // aho ityAzcarye, etakArya dhig dhig astu, ca-punaH mama kukSau udare vajaM nipatatu, yatra -yasmin kukSau utpannA'pi punarvicakSaNA'pi hIti khede IdRzamakArya karoti // 274 / / tadvacanaM zrutvA madanasundarI yAvat rUpyasundarI jananI nijamAtaraM 272--asamaja sacaritasya maraNaM varama "sambhAvitasya maraNaM narakAdatiricyate" iti smaraNAt, 273--atra duHkhe pUratvasya plavatvasyAropAt duHkhapUraplAvitetyarthaH karaNIyaH, pUrayati kulayormadhya miti pUrapadavyutpatterdarzanAt "ambuvRddhau pUraH pvo'pi ca" 4153 // ityamidhAnacintAmaNiH / 271--atra "akajja" " bajja" ityatra jaja zabdasya sakRdAvRttyA chekAnuprAso'laGkAraH /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlakahA sirisiri // 54 // taM soUNaM mathaNA, jA pikkhai uppasaMdarIjaNagi / ruyamANiM tA nAo tIe jaNaNIabhippAo // 27 // ciavaMdaNaM samagaM, kAUNaM mayaNasuMdarI jaNi / karavaMdaNeNa vaMdia, viasiazyaNA bhagai evaM // 276 // ammo ! harisahANe, kIsa visAo vihijjA evaM ? / jaM eso nIrogo, jAo jAmAuo tumheM // 277 // rudantIM prekSate-vilokayati tAvattayA--madanasundaryA jananyA abhiprAyo-manogato vitarko jJAtaH // 275 // tato madanasundarI samanA--sampUrNA caityavandanAM kRtvA jananI-svamAtaraM karAbhyAM-hastAbhyAM yadvandanaM-namaskAra-TI stena vanditvA -namaskRtya vikasitaM--vikasvaraM vadanaM--mukhaM yasyAH sA evaMvidhA satI evaM-vakSyamANaM bhaNati // 276 // tathAhi he amba-he mAtaH harSasthAne evaM viSAdo viSaNNatA kathaM vidhIyate--kathaM kriyate ? yad-yasmAt kAraNAt eSa yuSmAkaM jAmAtA norogo rogarahito jAto'sti, ato'ja hoyukta iti bhaavH||277|| 205--atra madanasundaryA rUpyasundarI hRdayAbhiSAya parijJAne tadIya rodanasya hetunayA kAvyaliGgam / 276-atra vikasitavadanetipadaM lAkSaNikamavaseyama, vikAlasva mukhadhamanyAbhAvAditi / 277--atra madanasundayA rUpyasundarI viSAdaniSedhane jAmAtunarujyapadarzanasyottarAdhAsvArthasva / hetutayopAdAnAt vAkyArthahetukaM kAyaliGgamalaGkAraH /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ annaM ca ja viyappaha, taM jai puvvAi pacchimadisAe / uggamai kahavi bhANU, tahavi na eyaM niyasuyAe // 278 // kumarajaNaNIvi jaMpai, suMdari! mA kuNasu erisaM citte / tujjha suAi pabhAvA, majjha suo sudaro jAo // 279 // dhannAsi tumaM jIe, kucchIe itthirayaNamuppannaM / erisamasarisasIlappabhAvaciMtAmaNisaricchaM // 28 // yatpunaranyat akAryAcaraNalakSaNaM yUyaM vikalpayata-vicintayata tadetadyadi pUrvasyA dizaH sakAzAt pazcimadizAyAM kathamapi bhAnuH-sUrya udgacchati, tathApi nijasutAyAH sakAzAnnaitat (saM) bhavet // 278 // tadA kumArasya jananyapi jalpati he sundari ! tvaM svakIye citte IdRzaM vikalpaM mA kuruSva, yatastava sutAyAH prabhAvAt mama suta etAdRk sundaro jAto'sti / / 279 / / he sundari! tvaM dhanyA'si yasyAH kukSau IdRzaM strIratnamutpannam, kIdRzaM ? ityAha-asadRzamanupamaM yacchIlaM brahmacarya tasya prabhAveNa cintAmaNisadRzaM-cintAmaNiratnatulyam // 280 // ___2:8--atra sUryasya pUrvadizaM parityajya pazcimadizi udayasambandhAbhAve'pi tatsambandhadarzanAt asambandhe smbndhaatishyoktirlngkaarH|| 279-atra kumArajananIvAkyasya prAmANika-tvenopanyasanamacitameveti / 280-atra rUpyasundarIrUpe strIratne cintAmaNisAdRzyavarNanAn upamAlaGkAraH /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA harisavaseNaM sA ru-ppasuMdarI pucchae kimeti / mayaNAvi suvihiniuNA, pabhaNai eArisaM vayaNaM // 281 // ceiaharaMmi vattA-lAvaMmi kae nisiihiaabhNgo| hoi tao maha gehe, baccaha sAhemimaM savvaM // 282 // tatto gaMtRRNa giha, mayaNAe sAhio smggovi|| sirisiddhacakkamAhappasaMjuo niyayavuttaMto // 283 // etat zrutvA sA rUpyasundarIrAjJI harSavazena kumAramAtaraM iti pRcchati, kimetata kathameSa vRttAnta tadA suSTu nipuNA madanasundaryapi etAdRzaM vacanaM prabhaNati-prakarSeNa kathayati // 281 // kIdRzamityAha-caitya gRhe-jinAlaye vArtAlApe kRte sati naiSedhikIbhaGgo bhavati, tataH tasmAt kAraNAt yUyaM mama gRhe vrajata yena ima P sarva vRttAntaM kathayAmi // 282 // tato gRhaM gatvA madanasundaryA samagro'pi nijakavRttAntaH kathitaH, kIdRzo 281--atrottarArddha NakArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAso'laGkAraH / 282-atra caityagRhe vArtAlApAdito naiSedhikobhaGgabhiyA gRhagamanAbhiprAyadAnAt madanasundaUH sakalAgamarahasyaparikSAnamabhivyajitaM bhavati / / 283--atra svIyavRttAnte zrIsiddhacakramAhAtmyasAhityavarNanAt sahoktyalaGkAraH "sahoktiH saha bhAvazcejjAyate janarajanaH" iti candrAloke tallakSaNam / camatkRtijanaka sAhityaM sahoktiriti lakSaNam / MUSSOS 36
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM soUNaM tuTThA, ruppA pucchei kumarajaNaNipi / vaMsuppattiM tuha naM-daNassa sahi ! soumicchAmi // 284 // pabhaNei kumaraMmAyA, aMgAdesaMmi atthi supsiddhaa| verihiM kayaakaMpA, caMpAnAmeNa varanayarI // 285 // tattha ya arikarisIho, siharaho nAma naravaro asthi / tassa piyA kamalapahA, kuMkuNanaranAhalahubhaiNI // 286 // vRttAntaH ? zrIsiddhacakrasya yanmAhAtmyaM tena sNyuto-yuktH|| 283 / / taM-nijajAmAturvRttAntaM zrutvA tuSTA satI rUpyasundarI kumArajananImapi pRcchati, kathamityAha-he sakhi ! he sambandhini ! tava nandanasya-putrasya vaMzotpatti zrotumicchAmi, // 284 // atha kumArasya mAtA prabhaNati, aGgAkhye deze sutarAm-atizayena prasiddhA campAnAmnI varA-prakRSTA nagarI asti, kIdRzI sA ? vairibhiH kRto'kampo yasyAH sA shtrbhirkRtkmpetyrthH||285 // tatra ca nagaryAm asyo-vairiNa eva kariNo-gajAsteSu siMha iva (lAyatasatArakesAt ariH) IdRzaH siMhastho nAma naravaro-rAjA 285-- atra 'kanyA varayate rUpaM kulaM mAtA" ityAdhuktyA rUpyasundavAH kumArakulajibAsApyuciteveti / 285-svaSTam /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA tIe aputtiAe, cireNa varasuvimasUio puno| jAo jaNibhANaMdo, varAvaNayaM ca kAraviyaM // 287 // pabhaNai tao rAyA, amhamaNAhAi rAyalacchIe / pAlaNagvamo imo tA haveu nAmeNa siripAlo // 288 // so siripAlo bAlo, jAo jA vrisjuylpriyaao| tA naranAho sUleNa, jhatti paMcattamaNupatto // 289 // 'sti, sAmAnyato'yaM vartamAnanirdezastatazcA''sIdityarthaH, tasya rAjJaH kamalaprabhA-priyA bhAryA'sti, kIdRzI sA ? kuMkuNanaranAyasya-kuNadezasvAmino rAjJo laghubhaginI-ladhvI svasA // 286 // na vidyate putro yasyAH sA'putrikA tasyA aputrikAyA asyA rAjyAzcireNa-bahukAlena varasvapnasUcitaH putro jAtaH, kIdRzaH ? janita utpAdita Anando (yena sa) ca punarvardhApanakaM kAritam // 287 // tato rAjA prabhaNati, asmAkamanAthAyA lakSmyAH pAlane kSamaH-samartho'yamasti, tasmAt kAraNAt nAmnA'yaM zrIpAlo bhavatu, etAvatA tasya bAlasya 18| zrIpAla iti nAma sthApitam // 288 // zrIpAlo bAlo yAvadvapayugalaparyAyo-varSadvayamitAvastho jAtastAvattapitA siMhastho nAma naranAtho-rAjAzUlena-zUlarogeNa jhaTiti-zIghra paJcatvaM maramaM prAptaH // 289 // 286--atra arayaH zatraya pava kariNo matajAstatra siMha iti siMharathe rAjani askirisiMhatvAropAt paramparitarUpakamalaGkAraH / 87--288--spaSTe / 289--"siripAlo bAlo" ityatra vRttyanuprAsaH /
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamalappabhA ruyaMtI, maisAyaramaMtiNA / nivArittA / dhAIucchaMgaThio, siripAlo thApio rajje // 29 // jaM bAlassavi siripA-lanAma ranno pavattiA ANA / savvatthavi to pacchA, nivamiyakiJcapi kAraviyaM // 291 // bAlovi mahIpAlo, rajjaM pAlei maMtisuttaNaM / maMtIhiM savvatthavi rajjaM rakkhijjae loe // 292 // / tadA rudatI-azrupAtaM kurvatI kamalaprabhA rAjJI matisAgaramantriNA nivArya-niSedhya dhAcyA utsaGge-aGke sthitaH zrIpAlo bAlo rAjye sthApitaH // 290 // yad-yato bAlasyApi zrIpAlanAmno rAjJa AjJA sarvatrApi pravartitA, nRpamRtakakRtyaM nRpasya mRtakAryamapi tataH pazcAtkAritam // 291 // bAlo'pi mahIpAlo rAjA mantri-2 sUtreNa-mantriNa amAtyasya vyavasthayA rAjyaM pAlayati, yukto'yamarthaH, yataH sarvatra loke mantribhiH rakSyate, 'mantrihIno bhavedrAjA tasya rAjyaM vinazyatIti vacanAt / / 292 / / katipayadinaparyante-kiyadinAnantaraM bAla 290-atra kumArasya rAjyAdhikAritayA tvaritaM tasya rAjyapradAnena mantriNo'bhidhAnasyAnvarthatvaM vyajyate / 291--spaSTam / 292-atra "pUrvArddhapratipAdyasyArthasyottarArddhana samarthanAt" " arthAntaranyAso'laGkAraH" jJeyaH so'. rthAntaranyAso vastu prastutya kiJcana / tatsAdhanasamarthasya nyAso'nyArthasya iti kAvyAdarza daNDI / SUPERHSEX
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 57 // kaivayadiNapajjaMte, bAlayapittijjao ajiaseNo / parigahameaM kAuM, maMtai nivamaMtivahaNatyaM // 293 // taM jANiUNa maMtI kahiuM kamalappabhAi savvapi / vinnavai devi ! jaha taha, rakkhijjasu naMdaNaM niyayaM // 294 // jIvaMteNa sueNaM, hohI rajjaM puNovi ninbhaMtaM / tA gaccha imaM pitta, katthavi ahayaMpi nAsissaM // 295 // kasya-zrIpAlasya pitRvyaH-piturbhAtA'jitaseno rAjA parigrahasya-parikarasya bhedaM kRtvA nRpamantriNorvadhArtha maMtrayate-Alocayati // 293 // mantrI tanmantraNaM jJAtvA kamalaprabhAya sarvamapi vRttAntaM kathayitvA vijJapayati, he devi ! yathA tathA-yena tena prakAreNa nijakaM-svakoyaM nandanaM-putraM rakSasva-putrarakSAM kurvityarthaH // 294 // sutena jIvatA satA rAjyaM punarapi nirdhAntaM-niHsandehaM bhaviSyati, tat-tasmAt imaM bAlaM gRhItvA tvaM kutrApi gaccha, ahakamapi ahamapi naziSyAmi-palAyiSye // 295 // tataH-sadanantaraM kamalaprabhArAjJI nandanaM 293--294--spaSTam / 295--atra jIvannaro bhadazatAni pazyatIti motyA jIvati kumAre rAjya punaH sambhAvyate, mRte tu sarvathA'pyasaMbhAvitameveti prANarakSaNasya sarvathaucityameveti / A
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatto kamalA pittaNa, na Na niggayA nisimuhaMbhi / mA hou maMtabheo-tti savvahA cattaparivArA // 296 // nivabhajA sukumAlA, vahiyavyo naMdaNo nisA ksinnaa| caMkamaNaM caraNehiM hI hI vihivilasiya visamaM // 29 // putraM gRhItvA nizAmukhe-sandhyAyAM nirgatA, kIdRzI sA ? mantrasya-mantraNasya bhedo mA bhavatu itihetoH sarvathA | tyaktaH parivAro-dAsyAdiko yayA sA ekaakiniityrthH|| 296 // nRpasya rAjJo bhAryA'ta eva sukumArA punaH putro nandanaH kaTayAM voDhavyo--vahanIyastathA nizA-rAtriH | kRSNA, punazcaraNAbhyAM pAdAbhyAM cakramaNaM--gamanaM rathAdyabhAvAt etAvatya Apado yugapatprAptAH, hIhIti atikhede, vidheH--daivasya vilasitaM viSama vidyate // 297 // 296--"SaTkoM bhidyate mantraH" iti nyAyAt parivArasahitagamane mantrabhedasambhavAt saMtyaktaparivArAyA rAzyAH kamalaprabhAyAH sarvathA'pi nItizAstravacakSaNyaM pratibhAtIveti / 297-atra rAjyAstasyAzcaraNAbhyAM ramaNasthAnanurUpa saMsargatayA visamo mAmAlaGkAraH "ananurUpa saMsargoM viSamam" iti rasagAdhare tallakSaNAt /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri // 58 // piamaraNaM rajjasirinAso egaaginnittmritaaso| rayaNIvi vihAyaMtI, hA saMpai kattha pathissaM? // 298 // iccAi ciMtayaMtI jA vaccai aggao pabhAyaMmi / tA phiTTAe miliyaM, kuTTiyanarapeDayaM egaM // 299 // taM dATaNaM kamalA, niruvamarUvA mhgghaahrnnaa| abalA bAlikkasuA, bhayakaMpirataNulayA ruyai // 30 // ___ atha mArge kamalaprabhA iti cintayati, priyasyabhartamaraNaM rAjyazriyo rAjalakSyA nAzaH ekAkinItvaM punaH areH-vairiNasvAsaH rajanI -rAtrirapi vibhAtaM kurvatI-prabhAtarUpA bhavantI, dRzyata ityarthaH, hA iti khede samprati kutra vrajiSyAmi va gamiSyAmi ? // 298 // ityAdi cintayantI yAvat agrato vrajati tAvat prabhAte eSAM kuSThikanarANAM peTakaM- vRndaM 'phiTTAe'-tti aparyAlocanayA militam / / 299 // taM kuSThikanaravRndaM dRSTvA bhayena kamprAkampanazIlA tanulatA-dehayaSTiryasyAH sA evaMvidhA satI kamalaprabhA roditi, kIdRzI sA ? nirupamamadbhutaM rUpaM 298--atra sampatsapadamanudhAvati vipadvipadamiti priyaMmaraNarAjyazrInAzAdikArya sarvathaiva tatsatyatA sUcakam / 300--atra "niruvamarUvA" ityatra svarasya hasvadIdhatAprayuktavaiSamye'pi vyajanasaMghasyAvRttyA chekAnuprAsaH / // 58 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM ruyamANiM daTuM, peDayapurisA bhaNaMti karuNAe / bhadde ! kahesu amhaM, kA'si tumaM kIsa bIhesi ? // 301 // tIe niabaMdhUNa va, kahio savvo'vi niyybuttNto| tehiM ca sA sabhaiNivva sammamAsAsiA evaM // 302 // yasyAH sA nirupamarUpA, punaH kIdRzI? mahAryANi -bahumUlyAnyAbharaNAni-AbhUSaNAni yasyAH sA, punaH abalA, na vidyate balaM yasyAH sA strItvAdalpabaletyarthaH, punarbAlaH zizuH ekaH suto yasyAH sA tthoktaa||30|| tadA peTakapuruSAH kuSThivRndamanuSyAstAM rAjJI rudatIM dRSTvA karuNayA-anukampayA bhaNanti, kiM bhaNantItyAha * he bhadre ! tvamasmabhyaM kathaya tvaM kAsi ? tathA kathaM bibheSi-bhayaM praapnossi?||301|| tatastayA rAjyA nijabandhubhyo-nijabhrAtRbhya iva sarve'pi nijakavRttAntaH kathitaH, tebhya iti zeSaH, taizca sA rAjJI svabhaginI 8 iva-nijasvasA iva evaM-vakSyamANaprakAreNa samyag AzvAsitA // 302 // kathamityAha-he bhagini ! tvaM 301-atra peTakapuruSANAM karuNAtastadIyasvarUpabhayakAraNAdijijJAsAM prati rudatyA stasthA darzanasya kAraNatayA kathanAt vAkyArthahetukaM kAvyaliGgam / 302-samAzvAsanakarmatvena sAdhamyaNa kamalaprabhAyAM tasyAM tadIyabhaginosAdRzyavarNanAt upamAno pameyopamAvAcakasAdhAraNadharmANAM caturNAmupamAGgAnAmupAdAnAt pUrNopamA'laGkAraH /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA mA kassavi kuNatu bhayaM, amhe savve sahoarA tujjha / eyAi vasarIi ArUDhA calasu vIsatthA // 303 // tatto jA sA varavesarIeN caDiA paDeNa pihiaNgii| peDayamajjhami ThiyA, niyaputtajuA suhaM vayai // 304 // ERIKSHA** P kasyApi bhayaM mA kuruSva, yato vayaM sarve tava sahodarA-bhrAtaraH sma, etasyAM vesayA--azvatayA~ ArUDhA vizvastAM satI cala-vaja // 303 // tataH-tadanantaraM yA kamalaprabhArAjJI sA varavesayA~ caTitA-ArUDhA punaH paTena-vastreNa pihitam-AcchAditamaGgaM yasyAH sA tathoktA, punaH peTakasya--kuSThivRndasya madhye sthitA evaMvidhA satI nijaputreNa yutA sukhaM vajati--gacchati // 304 // 303-atra "calasu vIsatthA" ityuktyA vizvAsapUrvakacalane "sahorA" iti sahodaratva vizeSaNasya sAbhiprAyatayA prikro'lngkaarH| "alaGkAraH parikaraH sAbhiprAye vizeSaNe" iti candrAloke tallakSaNAt / 304--spaSTam / g
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA pattA veribhaDA, bhaDasatthehiM bhiisnnaayaaraa| pucchaMti peDayaM bho, diTThA kiM rANiA egA ? // 305 // peDayapurisehiM tao, bhaNiaM bho atthi amha satthaMmi / rautANiyAvi nUnaM, jai kajaM tA pagieheha // 306 // egeNa bhaDeNa tao, nAyaM bhaNiaM ca diti me pAmaM / savvaM dijjai saMtaM, to kuTThabhaeNa te naTThA // 307 // tAvadvairiNaH-ajitasenasya bhaTAH prAptAH santaH kuSThikavRndaM pRcchati, bho bhavadbhiH kiM ekA rAjJI dRSTA ? kIdRzA bhaTAH ?-udbhaTazastra:-uddhRtapraharaNISaNaH-bhayaGkara AkAro yeSAM te tthoktaaH|| 305 // tataH tadanantaram , kuSThipeTakapuruSaNitaM-bho bhaTAH ? asmAkaM sArthe nUnaM-nizcitaM 'rautANitti pAmApyasti, AstAM rAjJItyapi zabdArthaH, yadi yuSmAkaM pAmayA saha kArya tattarhi prakarSaNa gRhaNIta yUyam // 306 // tata ekena bhaTena jJAtaM bhaNitaM ca-aho ! ime kuSThikanarAH pAmAM dadati, yuktaM caitat , yataH sarva sad-vidyamAnaM dIyate, tataH 305-atra "veribhaDA" ityatra "peta pata" 12248 // ityanena aikArasya ekArAdeze "To DaH" 1 / 195 // ityanena TakArasya ukArAdeze veribhauzabdAt prathamA bahuvacane jasi pratyaye "jaszasittodo. dvAmidIrghaH" 3 // 12 // ityanena dIgha antyavyajanasyetyanena sakAralope ruupsiddhignusndheyH| 306-sASTam / 20--atra pateSAM pAmAdAne "savvaM dijjA saMtaM" sarve vidyamAnameva dAtu prabhavanti" ityarthakasya hetutayopAdAnAt vAkyArthahetukaM kAvyaligama /
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 633 vAlakaddA sirisiri 41 60 // / 930 SIS tehiM gaehiM kamalA kameNa pattA saheNa ujjeNiM / tattha ThiA ya saputtA peDayamannatya saMpattaM // 308 // bhUsaNadhaNeNa taNao, jA vihio tIi juvvnnaabhimuho| tA kammadosavasao, uMbararogeNa so gahio // 309 // . kuSThabhayena te sarve'pi bhaTA naSTAH-palAyitAH // 307 // atra saptamyarthe tRtIyA tatazcAyamarthaH-teSu bhaTeSu gateSu satsu kamalaprabhA rAjJI krameNa ujjayinI nagarI sukhena prAptA, ca punaH saputrA-putrasahitA tojjayinyAM sthitA // 308 // tatastayA rAjyA tanayaH-svaputro bhUSaNadhanena-vikrItasvAbharaNadravyeNa yAvat yauvanAbhibhukho vihitaH-kRtaH yauvanAvasthA prApita ityarthaH tAvatkarmadoSavazataH-prAkRtakarmadoSavazAt sa bAlaH umbararogeNa-kuSThavizeSeNa gRhItaH / // 309 // 308-atra "saputtA" iti sAhityasya janamanoranjakasya pratItyA sahoktiralaGkAraH / 309-atra "bhUsaNadhaNeNa taNao" ityatra NakArasyAsakRdAvRttyA pUrvanirUpitalakSaNo vRttynupraasH| kumArasyombararogeNa gRhItatve karmadoSasya kAraNatayA pratipAdanAt kAvyaliGgam , tayo rapekSye zaikatrAvasthAnAttayoH saMsRSTicAlaGkAraH /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuehiMpi kaehiM, uvayArehiM guNo na se jaao| kamalappahA adannA, jaNaM jaNaM pucchae tAva // 310 // keNavi kahiaMtIse kosaMbIe samatthi vrvijo| jo aTThArasajAI, kuTThassa harei ninbhaMtaM // 311 // kamalA puttaM pADosiANa sammaM bhalAviUNa sayaM / vijassa ANaNatthaM, pattA kosaMbinayarIe // 312 // - bahubhirapi upacAraiH-pratikAraiH kRtastasya guNo na jAtaH tadA kamalaprabhArAjJI 'adanna 'ti adhIrA da satI janaM janaM roganirgamanopAyaM pRcchati // 31 // tAvat kenApi puruSeNa tasyAH kathitaM-tasyai uktamityarthaH, kiM kathitamityAha-kauzAmbyAM nagaryAM varavaidyaH-pradhAnavaidyaH samasti, yo vaidyaH kuSThasya aSTAdaza jAtInirdhAntaM nissandehaM harati-durIkaroti // 311 // tadA kamalaprabhA svaputra prAtivezmikajanAnAM samyaka bhAlayitvA-samarpya 310-janaM janaM prati nadroganivRtyupAyapRcchAyAM " ainneti" prAkRtazabda pratipAdyA'dhorAtvasya kAraNatayopAdAnAt kAyaliGgam / 311-spaSTam / 312--atra "samma" iti samyakazabdasya prAkRtaM rUpam , "antyavyajanasya" 111 // ityanena cakAralope "kagacajatadapayavAM praayoluk"1|7|| ityanena yakAralope "anAdau zeSAdezayodvitvam / 2089 / / ityanena zeSasya makArasya dvitve sati bodhyam /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA RSSDNESHARE taM vijaM titthagayaM, paDikkhamANI ciraM ThiA tattha / . muNivayaNAo muNiUNa puttasuddhiM ihaM pattA // 313 // sA'haM kamalA so esa majjha puttu ttamo (tthi) siripaalo| jAo tujjha suyAe, nAho savvatya vikkhaao|| 314 // svayaM-AtmanA vaidyasya AnayanAtha kauzAmbyAM nagayau~ prAptA // 312 // tIrthagataM-yAtrAnimitta tIrtheSu gataM taM vaidyaM pratIkSamANA sA-kamalaprabhA tatra-kauzAmbyAM ciraM-bahukAlaM sthitA, pazcAnmunivacanAt putrasya zuddhiM muNitvA-jJAtvA iha prAptA // 313 // sA kamalaprabhA'hamasmi sa eSa mama putrottamaH zrIpAlo'sti yastava sutAyAH-putryA nAtho-bhartA jAtaH, punaH sarvatra loke vikhyAtaH-prasiddho jAtaH // 314 // tataH-tadanantaraM 'ruppatti rUpyasundarIrAjJI siMhastharAjasya jAtaM putraM jAmAtaraM jJAtvA sAnandaM 313--atra "muNivayaNAo muNiUNa" ityatra NakArasyAsakRdAvRttimapekSya vRttyanuprAsaH, muNi zabdasyAsakRdAvRttyapekSayA punazchekAnuprAsa paveti vijJeyamAlaGkArikapravaraiH / 314-atra "sa eSa mama putrottamaH zrIpAlaH' iti nAnubhavaH, nApi smaraNam, kintu pratyabhijJAnamida mavaseyam , tadevedaM kArSApaNam ityAdivat / . // 61 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIharaharAyajAyaM, nAuM jAmAuaM tao ruppA / sANaMdaM abhiNaMdai, saMsai punnaM ca dhUyAe // 315 // gaMtUNa gihaM ruppA, kahei taM bhAyapuNNapAlassa / so'vi sahariso kumaraM, sakuTuMbaM nei niyagehaM // 216 // appei varAvAsaM pUrai dhaNadhannakaMcaNAIyaM / tattha'cchai sirivAlo, doguMdugadevalIlAe // 317 // yathA syAttathA abhinandati-anumodate, ca punaH svaputryAH puNyaM zaMsati-prazaMsati // 315 // tato rUpyasundarI gRhaM gatvA svabhrAtuH puNyapAlasyAgre taM vRttAntaM kathayati, tadA sa puNyapAlo'pi saharSaH san sakuTumbaM mAtrAdi kuTumbasahitaM kumAraM nijagehaM nayati-prApayati // 316 // varakhAsa-avasthAnArtha pradhAnamandiraM apayati-dadAti, tathA dhanadhAnyakAJcanAdikaM pUrayati. zrIpAlastatrAvAse dogaMdakAnAM-trAyastriMzakAnAM devAnAM lIlayA'vatiSThate // 317 // anyasmin dine tasya-zrIpAlasya 315--sUpyasundAH jAmAtuH saharSAnumodane putrIpuNya prazaMsAyAJca kumArasya siMharatharAjaputratvajJAnasya kAraNatayopAdAnAt kAvyaliGgam / 316-spaSTam / 317-kumArasya zrIpAlasya devalIlayAvasthAne puNyapAlakartRkasya pradhAnamandirArpaNasya, dhanadhAnya kAJcanAdipradAnasya hetutayA pratipAdanAt kAliGgamalaGkAraH /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 62 // ASSESS bAlakadA UPOSTOSO annadiNe tassAvAsapAsaserIi niggao raayaa| pikkhai gavakkhasaMThiakumaraM mayaNAi saMjuttaM // 318 // to sahasA naranAho, mayaNaM daTTaNa ciMtae evaM / mayaNAi mayaNavasagAi maha kulaM mailiyaM nRNaM // 319 // ikaM mae ajuttaM, kovaMdhaNa tayA kayaM bii| kAmaMdhAi imIe vihiyaM hI hI ajuttayaraM // 320 // ya AvAsastasya pAzva yA serI-mArgavizeSastasyAM rAjA nirgataH, tatra ca madanasundaryA saMyuktaM gavAkSe saM-samyaka prakAreNa sthitaM kumAraM-zrIpAlaM prekSate-pazyati sma. serIti dezIzabdo'yam // 318 // tataH-tadanantaraM naranAtho rAjA prajApAlaH sahasA-akasmAt madanasundarIM dRSTvA evaM-vakSyamANaprakAreNa cintayati, madanasya-kAmasya vazaM gacchatIti madanavazagA tayA madanasundaryA nUnaM-nizcitaM mama kulaM malinIkRtam // 319 // tadA- tasminnavasare ekaM tu mayA kopAndhena satA ayuktaM kRtaM. yatkuSThine svaputrI dattA, dvitIya punaH anayA kAmAndhayA satyA hIhIti khede'yuktataram-atizayenAyuktaM vihitaM-kRtaM, yat svapatiM tyaktvA'nyapatiH sviikRtH||320|| 318--atra "tassAvAsa-pAsa serIha" sakArasyAsakRdAvRttyA vRttynupraasH|| 319-atra madanasundaryA rAjakulamalinIkArakatve madanavaza-gatatvasya hetutayA kathanAt kAvyaliGgam / 320 spaSTam / // 62 // 1-567
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM jAyavisAyassa tassa ranno supuNNapAleNa / vinnattaM taM savvaM, ghUyAcariaM sacchriaN||321|| taM soUNaM rAyA, vimhiacitto gao tmaavaasN| paNao ya kumAraNaM, mayaNAsahieNa viNaeNaM // 322 // evamuktaprakAreNa jAta-utpanno viSAdo yasya sa tathA tasya rAjJo'gre suSThu--zobhanena puNyapAlena tat sarva | putrIcaritaM vijJaptaM, kIdRzaM caritam ? AzcaryeNa saha vattate iti sAzcaryam // 321 // tatputrIcaritraM zrutvA rAjA sasmitaM-Azcarya prAptaM cittaM yasya sa tAdRzaH santaM AvAsaM-mandiraM gataH, madanAsahitena zrIpAlakumAreNa vinayena praNato--namaskRtazca / / 322 // lajjayA Anato-namraH san narendro- rAjA prabhaNati-vadati, gato viveko yasya sa tathA taM nirvivekaM mAM dhika dhika , yad-yasmAtkAraNAt darpaH-abhimAnaH sa eva sarpastasya yadviSaM-- 321--atra "jAtavisAyassa" iti prAkRtaM rUpaM jAtaviSAdeti saMskRtazabda "kagacajatadapayavAM prAyo lopaH" ityanena takArasya dakArasya ca lope "avoM ya zrutiH" ityanena akArasya ya zrutau "zaSoH saH" ityanena SakArasya sakAre kRte jAyavisAyeti nAmataH SaSThayekavacane Ga. saH ssAdeze sati siddhamavaseyam / 322--atra "paNa' zabdasya trirabhidhAnAt vRttyanuprAsA, "mayaNAsahipaNa" ityanena janamanoraJjana sAhityapratipAdanAt sahoktizcAla kArau / REGISSORSRO
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA PORUK**EXUS lajjA''Nao nariMdo, pabhaNai dhiddhI mamaM gyvive| jaM dappasappavisamucchieNa kayamerisamakajaM // 323 // vacche ! dhannA'si / tuma, kayapunnA taMsi taMsi sviveaa| taM ceva muNiyatattA, jIe eyArisaM sattaM // 324 // uddhariaM majjha kulaM, uddhariyA jIi niyayajaNaNIvi / uddhario jiNadhammo, sA dhannA tasi paramikA // 325 // stabdhatAlakSaNaM tena mUcchitena mayA IdRzaM akArya kRtam // 323 // he vatse-he putri ! tvaM dhanyA'si punaH tvaM kRtapuNyAsi, punaH tvaM saha vivekena vartate iti savivekAsi, tathA muNita--jJAtaM tacaM yayA sA IdRzI tvamevAsi yasyA etAdRk sattvaM dhairyam / / 324 // he putri ! yayA mama kulaM uddhRtaM, punaH yayA nijakA svakIyA jananI-mAtA'pyuddhatA, tathA jinadharma uddhRtaH-zobhA prApitaH, sA tvamekA paraM-kevalaM dhanyA'si // 325 // he vatse ? ajJAnameva tamaH-andhakAraM 323--atra "dappasappa" ityatracchekAnuprAsaH / 324-spaSTam / 325-atra madanasundaryAstasyA ekasyA eva dhanyAtve pitRkula-jananI-jinadharmoddhArasya tatkRtasya hetutayA kathanAt kAvyaliGgamalaGkAraH /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ annANatamaMdheNaM, duddhara'haMkAragayavivegeNaM / jo avarAho taiA, kao mae taM khamasu vacche ! // 326 // viNaoNayA ya mayaNA, bhaNei mA tAya ! kuNasu maNakheyaM / eyaM maha kammavaseNa cava savvaMpi saMjAyaM // 327 // no dei koi kastavi, sukhaM dukkhaM ca nicchao eso| niayaM ceva samajiamuvabhuJjai jaMtuNA kammaM // 328 // tena yo'ndha (ajJAnatamo'ndhaHo'stena, punaH durddharo yo'haGkArastena gato viveko yasya sa tena evaM vidhena mayA tadA yaH aparAdhaH kRtastaM kSamasva tvam / / 326 // evaM rAjJA ukte sati vinayena avanatA-namrA madanasundarI bhaNati he tAta ! manasi khedaM mA kuru, etatsavamapi mama kammavazenaiva sanAtaM, aba manAgapi bhavaddoSo nAstItyarthaH // 327 // he tAta ! eSa nizcayo'sti, ko'pi kasyApi sukha duHkha vA na dadAti, kintu jantunA-jIvena nijakaM-svakIyaM eva samarjitaM -upArjitaM kama upabhujyate // 328 // kileti-nizcitaM mayA kRtaM kArya bhavati 8 326-atra rAjani ajJAnatamo'ndhanvarUpaNAt paramparitaM rUpakam , rAjani-andhatvArope ajJAne tamastvAropasya kAraNatvAt / 327-kArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH / 328-sASTam /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 64 // mA vahau koi gavvaM, jaM kira kallaM mae kayaM hoii| suravarakayaMpi kajaM, kammavasA hoi vivarIaM // 329 // tA tAya ! jiNuttaM tattamuttamaM muNasu jeNa nAeNa / najjai kammajiyANaM, balAbalaM baMdhamukkhaM ca // 330 // tatto dhamma paDivajjiUNa rAyA bhagei sNtuttttho| sIharaharAyataNao jaM jAmAyA mae lddho|| 331 // 4) iti ko'pi garva mA vahatu-mA dadhAtu, yad-yasmAtkAraNAt suravaraH- indrAdibhiH kRtamapi kArya karmavazAdviparItaM bhavati // 329 // tat-tasmAtkAraNAt he tAta ! jinoktaM tacaM uttama muNa- jAnIhi yena jJAtena karmANi ca jIvAzca karmajIvAsteSAM karmajIvAnAM balaM ca abalaM ca balAbalaM jJAyate, 'katthavi jIvo balio, katthavi kammAI huti baliyAI' ityAdi, ca punaH baMdhazca mokSazcAnayoH samAhAro bandhamokSaM jJAyate // 330 // tataH--tadanantaraM rAjA dharma pratipAdya -aGgIkRtya santuSTaH san bhaNati--yanmayA siMhastharAjasya tanayaH--putro jAmAtA lbdhH|| 331 // 321-- atra pUrvAddhapAtapAdyasthArthasyottarArddhana samarthanAt arthaantrnyaasaalngkaarH| 330--atra "tA tAva ! jiNuttaM tattamuttamaM" ityatra takArasyAsakRdAvRttyA vRtyanuprAsaH " muNasu jeNa nApaNaM" ityatra NakArasya cAsakRdAvRttyA vRttynupraasshcaalngkaarau| 331-spaSTam /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64CHESTRA taM pattharamittakae, hatthaMmi pasAriyami sahasatti / caDio aciMtio cciya nUnaM ciMtAmaNI eso // 332 // jAmAiyaM ca dhUyaM, Aroviya gayavaraMmi naranAho / mahayA maheNa gihamANiUNa sammANai dhaNehiM // 333 // jAyaM ca sAhavAyaM, mayaNAe sattasIlakaliyAe / jiNasAsagappabhAvo, sayale nayarami vitthrio|| 334 // tat prastaramAtrakRte--pASANamAtragrahaNanimitta haste prasArite sati sahasA- akasmAt nUnaM--nizcitaM acintita eva-avitarkita eva iti etasvarUpa eSa cintAmaNihaste cttitH|| 332 // tato naranAtho-rAjA jAmAtarazrIpAlaM ca punaH putrIM-madanasundarI gajavare pradhAnahastini Aropya mahatA mahena -utsavena svagRhamAnIya dhanaiH-- vividhadravyaiH sanmAnayati // 333 // tadA sacazIlAbhyAM-dhairyabrahmacaryA kalitAyA--yuktAyA madanasundaryAH sAdhuvAdazca satrAtaH--sAdhumahA- 332-atrAbhilaSinAt prastaramAtrAdhikArthasya cintAmaNitvena saMgavitasya kumAramya lAbhAt praharSaNanAmAlaGkAraH " vAJchitAdadhikArthasya saMsiddhizca praharthama / dIpamudyAnaye yAvattAvadabhyudito ravi." iti candrAloke tallakSaNAdAharaNAbhyAm / 333-NakArasyAsakadAvRttyA vRttynupraasaa|| 334-atra madanasundAH satvazIlAlabatvavizeSaNastha sAbhiprAyatayA parikarAlaGkAraH "alaGkAraH parikaraH sAbhiprAye vizeSaNe" iticandrAloke tallakSaNasmaraNAt / SEUMORMA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA annadiNe siripAlo, hygyrhsuhddpriyrsmeo| caDio rayavADIe paJcakkho surakumAruvva // 335 // loe a sappamoe, pikkhate caDavi caMdasAlAsuM / gAmillaeNa keNavi, nAgario pucchio kovi // 336 // bho bho kahesu ko esa jAi lIlAi rAyataNaubva ? / nAgario bhaNai aho, naravarajAmAuo eso|| 337 // satIyamiti vAkyaM prAdurabhUdityarthaH, tathA jinazAsanasya prabhAvaH sakale'pi nagare vistRto-vistAraM prAptaH // 334 // anyasmin dine zrIpAlo hayagajarathasubhaTAnAM yaH parikaraH-parivArastena sametaH-saMyuktaH san pratyakSaH surakumAra iva rAjavATikA caTitaH--rAjavATikAyAM krIDArtha calita ityarthaH // 335 // tadA saha pramodena harSeNa vartate sapramodastasmin loke ca candrazAlAsu- gRhoparitanabhUmiSu caTitvA kumAraM prekSamANe sati kenApi grAmINena nareNa ko'pi nAgariko-nagaravAsI pRssttH--|| 336 // bho bho vaM kathaya lIlayA rAjatanayo- rAjata 335--atra hayagajarathasubhaTaparivAra sametasya zrIgalasyasurakumAra sAdRzya pratipAdanAt puurnnopmaalngkaarH| 336 sASTam / 337- pratra kumAre rAjatanayasAdRzyakathanAt upmaalngkaarH| "sAdRzyaM sundaraM vAkyArthopaskArakamuSamAla chakRtiH" iti rasagaGgAdhare paNDita rAjo jagannAthaH /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM soUNa kumAro sahasA saratADiovva vicchAo / jAo valiUNa samAgao a gehami svisaao|| 338 // taM tArisaM ca jaNaNI, TUNa samAkulA bhaNai evaM / kiM aja vaccha ! kovi hu, tuha aMge vAhae vAhI? // 339 // nayo-rAjaputra iva ka eSa yAti !, evaM grAmINena pRSTe sati nAgariko bhaNati-aho eSa naravarasya-rAjJo jAmAtA'sti // 337 // tannAgarikavacaH zrutvA kumAraH sahasA--akasmAt zareNa--bANena tADita iva vicchAyo jAtaH, ca punaH | saviSAdaH san tata eva valitvA gRhaM samAgataH // 338 // tadA jananI -mAtA taM kumAraM tAdRzaM vicchAyavadanaM dRSTvA samAkulA--vyAkulA satI evaM bhaNati-he vatsa ! adya tavAGge ki ko'pi vyAdhiH-rogo bAdhate ?-pIDAM utpAdayati, catuzabdau pAdapUraNe // 339 // vA athavA he AkhaNDalasadRza-he indratulya ! he vatsa ! tavAjJA kiM 338--atra vicchAyatva dharmanimittena kumArasya zaratADitatAdAtmyasaMbhAvanAdutprekSA'laGkAraH, "anyadharmasambandhanimitte nAnyasyAmyatAdAtmyasaMbhAvana manprekSA" iti kuvalayAnandaH "viSayiniSTha dharmasambandhaprayuktaM viSayarmikaM tAdAtmya saMsargeNa viSayi vidheyakamAhArya saMbhAvanamutprekSeti paryavasitam" ityalaGkAracandrikA / 339--spaSTam /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakadA BAAS kiM vA AkhaMDalasarisa, tujjha keNAvi khaMDiyA ANA ? / ahavA aghaDatovi hu, parAbhavo keNavi kao te ? // 34 // kiM vA kannArayaNaM, kiMpi hu hiyae khaDukkae tujjha / gharaNIkao aviNao, so mayaNAe na saMbhavai // 341 // keNAvi kAraNeNaM, ciMtAturamatthi tuhamaNaM nUNaM / jeNaM tuha muhakamalaM, vicchAyaM dIsaI vaccha ? // 342 // kenApi puruSeNa khaNDitA-bhagnA ?, athavA aghaTamAno'pi hu iti nizcitaM te tava parAbhavaH--anAdaraH kenApi kRtaH ? yena tvamIdRzo dRzyase // 340 // kiMvA kimapi kanyAratnaM tava hRdaye 'khaDukkae' tti khaDukkate sAmayiko'yaM prayogaH, tathA gehinyA-svastriyA kRto yo'vinayaH sa madanasundaryA na sambhavati // 341 // nUnaM-nizcayena kenApi kAraNena tava manazcintAturamasti, yena kAraNena he vatsa ! taba mukhakamalaM vicchAya dRzyate // 342 // 340--atra "AkhaNDalasadRzeni sambodhanAt kumAre purandaramAdRzya ratipAdanAt upmaalngkaarH| 341--atra svayamuktasya pratiSedho vicAraNAt iti candrAloke tallakSaNasmaraNAt / / 342-atra pUrvArddha NakArasyAsakRdAvRttyA vRttyanuprAsaH, uttarArddha punaH mukha vadanameva kamalaM padmamiti kamalasadRzA bhinnavadana bodhakatathA "tapakamabhedo ya upamAnopameyayoH" iti kAvyaprakAzalakSita ruurkmlngkaarH|
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumaraNe bhaNiamammo !, eesiM majjhao na ekaMpi / kAraNamatthitthamima, annaM puNa kAraNaM suNasu // 343 // nAhaM niayaguNehiM, na tAyanAmeNa no tuha guNehiM / iha vikkhAo jAo, ayaM susurassa nAmeNaM // 344 // taM puNa ahamAhamattakAraNaM vajjiaM supurisehiM / tattacciya majjhe maNaM, dUmijjai susuravAseNaM // 345 // kumAreNa bhaNitaM-he amba-he mAtaH ! eteSAM madhyAt atra mama ekamapi kAraNaM nAsti, anyat punaH kAraNamasti tatvaM zRNu // 343 // iha-asminnagare'haM nijakaguNaH-svakIyaguNaivikhyAtaH-prasiddho na jAto'smi, na tAtanAmnA-pitRnAmnA vikhyAto jAto'smi, no punaH tava guNairvikhyAto jAto'smi, kintu ahaM zvazurasya nAmnA vikhyAto jAto'smi // 344 / / tatpunaH zvazuranAmnA vikhyAtabhavanaM adhamAdhamatvasya kAramasti, ata eva supuruSavarjitaM tata eva zvazuravAkhena-zvazuragRhanivAsena mama mano yate-santaptaM bhavati 303-atra "manthintha' ityatra stha zabdasya sdaavRtyaacchekaanupraaso'lngkaarH| 354-atra "svanAmA puruSo dhanyo mAtRnAmA tu madhyamaH / mAtulenAdhamaH proktaH zvazureNAghamAdhamaH" iti laukikanIti vacanAt kumArasya zrIpAlasya tathA cintana yuktameveti bhAvaH / 345-atra nirUpaNIya pUrvameva nirUpitamavaseyam /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA to bhaNi jaNaNIe, bahusinnaM meliUNa cauraMgaM / giNhasu niapiarajjaM, maha hiyayaM kuNasu nissallaM // 346 // kumareNuttaM susuraya-baleNa jaM giNhaNaM sarajjassa / taM ca mahaccia dUmai, majjhaM cittaM dhuvaM ammo!|| 347 // "uttamAH svaguNaiH khyAtAH, madhyamAzca pitaguNaiH adhamA mAtulaiH khyAtAH, zvazuraizvAdhamAdhamAH // 1 // iti vacanAt // 345 // tato jananyA-mAtrA bhaNitaM-he putra ! catvAri aGgAni yasya taccaturaGga-hastyazvAdirUpa bahura yitvA nijapituH rAjyaM gRhANa, mama hRdayaM niHzalyaM kuru // 346 // kumAreNokta-he mAtaH ! zvazurasya balena yat svarAjyasya grahaNaM tacca dhruvaM-nizcitaM mahadeva mama cittaM 'damei'ttidanaM karoti-danayati santApayati 'ityarthaH' // 347 // tasmAdyadi svabhujAbhyAM arjitA-upArjitA yA zrIH-lakSmIstasyA balena pituridaM paitRkaM rAjyaM 346-atra jananI hRdayasya niHzalyatva vidhAne svapitRrAjyagrahaNasya hetutayopAdAnAt kAvyaliGgamalaGkAraH / 347 spaSTam /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA jai sabhuyajjia siribaleNa giNhAmi peiaM rjj| tA hoi majjha cittaMmi nivvuI annahA neva // 348 // tatto gaMtRNamahaM, katthavi desataraM ikillo ajjialacchibaleNaM, lahu~ gahissAmi piarajjaM // 349 // taM pai jaMpai jaNaNI, bAlo saralo'si taMsi sukumAlo / desaMtaresu bhamaNaM, visamaM dukkhAvahaM ceva // 350 // gRNAmi tarhi mama citte nivRttiH sukhaM bhavati, anyathA-anyena prakAreNa sukhaM naiva bhavet // 348 // tataH-13 tasmAtkAraNAta ahaM ekAkI san kutrApi dezAntare gatvA svopArjitalakSmIbalena laghu-zIghraM pitRrAjyaM grahISyAmi // 349 // taM zrIpAlaM prati jananI-mAtA jalpati-vakti, he putra ! tvaM bAlo'si punaH ! sarala:Rjurasi, punaH sukumAlo'si, dezAntareSu bhramaNaM tu viSama, ata eva duHkhAvaha-duHkhakArakamevAsti // 350 // 348-atra "yadyahaM svabhujAjitazrIbalena paitRkaM rAjyaM gRhaNIyAm , tadA mama vitta nivRtiH syAdi tyUhanAta saMbhAvanAlaGkAraH" saMbhAvanA yadItthaM syAdityUho'nyasya siddhaye iti candrAloke tallakSaNammaraNAt / 349-svabhujAjita lakSmIbalena pitRrAjya prAptyarthamekAkino'pi dezAntaraM gantukAmasya kumArasya zrIpAlasya manobalamatidugagharSamityarthasya sahRdaya hRdaya camatkAriNaH prAdhAnyena vyaJjanAta vastudhvani vastvalakArarasAditvena dhvanividhyasya canyA lokAdo nirUpitatvAt / balena pitarAdityuho'nyasya mAyAma , tadA mama
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 68 // to kumaro jaNagI par3a, jaMpai mA mAi! parisaM mAsu / tAvaJciya visamattaM, jAva na dhIrA pavati // 351 / / pabhaNai puNo'vi mAyA, bacchaya ! amhe sahAgamissAmo / ko amhaM paDiyaMgho, tumaM viNA ittha ThANaMmi? // 352 // tataH kumAro jananI prati jalpati-he mAtaH! IdRzaM vaco mA bhaNa-mA kathaya kAryamAtrasya viSamatvaMda 8 tAvadevA'sti yAvat dhIrA-dhairyavantaH puruSA na prapadyante-nAGgIkurvanti // 351 // punarapi mAtA prabhagati-he vatsa ! vayaM bhavatA saha AgamiSyAmaH, atra sthAne tvAM vinA'smAkaM kaH pratibandho'sti na ko'pItyarthaH // 352 // 350-atra kumArasya bAlatva-sukumAratva-saralatva vizeSaNAnAM dezAntarabhramaNastha puna viSamatva duHkhAvahatva vizeSaNAnAM sAbhiprAyatayA parikarAlaGkAraH, tallakSaNamuktaM prAk, kiJca bAlatva-saralatvasukumAratvAnAM-viSamatva-duHmbAvahatvAdInAmananurUpANAM ghaTanAda viSamAladvAraH, "viparma darNyate yatra ghaTanA'nanurUpayoH kveyaM zipamRdvanI kva tAvammadanajvaraH" iti candrAloke tallakSaNodAharaNasmaraNAn / 351-atra mAtrabhipata niSedhaM pati " tAvadeva viSamatvaM yAvaddhIrA na prapadyante" iti parArddha pratipAdyArthasya hetutayA kathanAd vAkyAthahetukaM kAvyaliGgamalaGkAraH / 352-pratibandhazabdasya kozAdau pratiSTampArthakatve'pi prakRte sambandha rUpAthai prayogo draSTavyaH, sambandha rUpArthe'pi tasyAnyatra prayogAt . tathAhi kAvyaprakAze panamollAse vyajanA pUrvapakSanirUpaNe-"evaJca sambandhAta 4 vyAyavyajakabhAvo'pratibandha'vazyaM na bhavatIti" AcAryamammaTena sambandhArtha pratibandhapadaprayogadarzanAt / RK4 // 68 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumaro kahei ammo ! tumhehiM sahAgayAhiM savvattha / na bhavAmi mukkalapao, tA tumhe rahaha ittheva // 353 // mayaNA bhaNei sAmia ! tumhaM aNugAmiNI bhavissAmi / bhAraMpi hu kiMpi ahaM na karissaM dehachAyavva // 354 // kumareNuttaM uttamadhammapare devi ! majjha vayaNeNaM / / niyasasssassUsaNaparA tumaM rahasu ityeva // 355 // kumAraH kathayati-he amba ! yuSmAbhiH saha AgatAbhiH satIbhiH ahaM sarvatra pradeze mutkalapado-mutkalacaraNo no bhavAmi, tasmAyayaM atraiva avatiSThadhvam // 353 // madanasundarI bhaNati-he svAmin ! ahaM yuSmAkaM anugAminI-pazcAtsaMcAriNo bhaviSyAmi !, hu iti nizcitaM bhAramapi kimapi na kariSye, kA iva ?-dehasya chAyA iva // 354 / / kumAreNokta-he uttamadharmapare-saddharmatatpare ! he devi ! mama vacanena tvaM nityaM nijazvazravAH 353-savvattheti sarvazabde saMskRte " savatralavarAmabandre" 279 // ityanena rephasya lukikRtAyAM "anAdau zeSAdezayo dvitvama" 2289 // ityanena zeSasya vakAramya dive savvazabdAt saptamyekavacane chau, tasya ": ssi-mmi-sthAH" 3159 / / ityanena tyAdeza kRte niSpanna rUpamavaseyam / / 354-atra bhAradAyakatvAbhAvena dehacchAyAsAdRzyamya madanasundara prtiiterupmaa'lngkaarH| 355-atra " uttamadharmagare" iti madanasundarI vizeSaNasya pativacanakAritvazvathU-zvazurazuzrUSaNa paratvasampAdanAbhiprAyakatayA prikraalngkaarH|
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakA SEX mayaNA''ha paipavAsaM saio icchaMti kahavi no tahavi / tumhaM Aesuciya mahappamANaM paraM nAha ! // 356 // arihaMtA''ipayAI khaNaMpi na maNAu milhiyvvaaii| niyajaNaNiM ca sarijjapsu kaiyAvi hu maMpi niyadAsIM // 357 // zuzraSaNaM-sevana eva paraM-pradhAnaM yasyAH sA evaMvidhA satI atraivAvatiSThasva // 355 // tadA madanasundarI AhasatyaH-suzolA nAryaH kathamapi-kenApi prakAreNa patyuH pravAsa-bhattavidezagamanaM na icchanti, tathApi he nAtha ! mama paraM-kevalaM yuSmAkaM AdezaH--Ajaiva pramANam // 356 // bhavadbhiH ahaMdAdipadAni kSaNaM yAvadapi nijamanaso na moktavyAni-na dUrIkartavyAni, ca punaH nija4 jananI smariSyacaM, kadApi ca mAmapi-nijadAsI smariSyadhvam // 357 // atha jananyapi tasya-zrIpAlasya 356-sAmAnyato bhartRnidezagamanasya strINAmapriyatve'pi tasyAstadAzA svIkaraNamuttamazIlatA vinanArtham / 356-atra "kAyAvi hu maM'pi niyadAsIM" ityuktyA madanasundaryA Atmani nirabhimAnitA patisevA parAyaNatA cA bhavyaktA bhavatIti vastubhvaniH / /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNaNIvi tassa nAUNa nicchayaM tilayamaMgalaM kAuM / pabhaNai tuha seyatthaM, navapayajhANaM karissamahaM // 358 // mayaNA bhaNei ahayapi nAha ! nicaMpi niccalamaNeNaM / kallANakAraNAiM jhAissaM te nava payAiM // 359 // teNaM mayaNAvayaNAmaeNa sitto namittu maaipe| saMbhAsiUNa daiyaM siripAlo gahiakaravAlo // 360 // videzagamane nizcayaM jJAtvA tilakamaGgalaM kRtvA prabhaNati vakti, he putra ! tava zreyo'tha ahaM navapadadhyAnaM kariSye // 358 // madanasundarI bhaNati-he nAtha ! ahamapi nityameva nizcalamanasA-ekAgracittena te-tava kalyANasya kAraNAni nava padAni dhyAsyAmi-smariSyAmi // 359 // tena madanAyA vacanAmRtena siktaH zrIpAlo mAt pAdau natvA dayitAM-strI madanasundarI sambhASya gRhItaH karavAla:-taravAriryena sa gRhItakaravAlaH san // 360 // 358-tvArthamahaM navapadhyAna kariSyAmItyuktyA putraM pratiparipUrNantadIyaM vAtsalyaM sUcitam / 359--madanasundaryA zrapi mityAvicalitAntaHkaraNena tadartha kariSyamANena navapadhyAnena sahRdaya hRdayacamatkArI ko'pi praNayo dhvanyate / 360-atra "mayaNAvayaNAmayeNa" ityatrAnupAso rUpakamekavAcakAnupravezasaGkarazca /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 70 // nimmalavAruNamaMDalamaMDiasasicArapANasupavese / tacaraNapaDhamakamaNaM kameNa callei gehA jummaM // 361 // so gAmAgarapurapattanesu koUhalAI pikkhNto| ninbhayacitto paMcANaNuvva giriparisaraM patto // 362 // tattha ya egaMmi vaNe nNdnnvnnsrissrspupphphle| koilakalaravarammaM tarupati jA nihAlei // 363 // nirmalaM yadvArUNamaNDalaM-jalamaNDalaM tena maNDito yaH zazicAraprANaH-candranADIsaJcArI vAyustasya suSThu- dA zobhane praveze sati arthAdvAmasvararUpacandranADayAM vahamAnAyAM tasya caraNasya-vAmapAdasya yatprathama kramaNa-utpATaya sthApanaM tena krameNa gRhAccalati // 361 // sa zrIpAlo grAmAkarapurapattaneSu kautUhalAni-kautukAnaM prekSamANaH | paJcAnanaH-siMha iva nirbhayaM cittaM yasya sa nirbhayacittaH san gireH-parvatasya parisaraM-pArzvapradezaM prAptaH // 362 // tatra ca giripArzvadeze ekasmin vane tarUNAM-vRkSANAM paMkti-zreNi yAvannibhAlayati-vilokate, kIdRze vane ? nandanavanasadRzAni sarasAni-rasabhRtAni puSpaphalAni yasmistata tasmina , kIdRzIM tarupaMkti ?-- 361-atra 'maMDalamaDia" ityatra maMDazabdasyAsakadAtyAcchekAnuprAsaH / 362--atra nirbharyAcattatvena paJcAnanasAhazyasya varNanAt upamAnopameyopamAvAcakasAdhAraNadharmANA mupAdAnAt pUrNopamAlaGkAraH / 363-atra kAnanIya phalapuSpayo nandanavana puSpaphalasAdRzyavarNanAdupamA /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA cArucaMpayatale AsINaM pavararuvanevatthaM / ega suMdarapurisaM pikkhai maMtaM ca jhAyaMtaM // 364 // so jAva samattIe viNayaparo pucchao kumAraNa / ko'si tumaM kiM jhAyasi ? egAgI kiM ca ittha vaNe ? 365 // teNuttaM gurudattA vijjA maha atthi sA mae jviaa| paramuttarasAhagamaMtareNa sA me na sijjheha // 366 // kokilAnAM kalaravairmadhuradhvanibhiH (rmyaaN)|| 363 // tAvaccAru:-manojJo yazcampako--vRkSavizeSastasya tale AsIna-upaviSTaM punaH pravaraM--pradhAna rUpam--AkRtirnepathyaM ca -veSo yasya sa taM IdRzaM ekaM sundarapuruSa mantraM ca dhyAyantaM-japantaM prekSate // 364 // sa pumAn jApasamAptau satyAM vinayaparo-vinayakaraNatatparaH san kumAreNa puSTaH-tvaM ko'si ? kiM dhyAyasi ? ca punaratra vane ekAkI kiM kimarthamityarthaH // 365 // tena purUSeNoktaM--mama gurudattA vidyA'sti, sA mayA japtA paraM sA me-mama vidyA uttarasAdhakamantareNa-sAhAyyakAripuruSaM vinA na siddhayati // 366 // 364-spaSTam / 365-atra vinayaparatvamiti vizeSaNaM tasmin puruSe praznaucitodyotanAthamiti sAbhiprAyatayA prikraalngkaarH| 366-gurudattAyA vidyAyA uttarasAdhakaM vinA siddhayabhAvo'pi suucitH|
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 71 // ICE%aa jai taM ho'si mahAyasa ! maha uttarasAhago kahavi ajja / tA'haM homi kayatyo, vijjA siddhIi nibhaMtaM // 367 // tatto kumarakaraNaM sAhajjeNaM sa sAhago puriso| lIlAi siddhavijjo jAo egAi rayaNIe // 368 // tatto sAhagapuriseNa teNa kumarassa osahIjualaM / paDiuvayArassa kae dAUNaM bhaNiyameyaM c-|| 369 // he mahAyazaH-he mahAyazasvin ! yadi tvaM kathamapi-kenApi prakAreNa adya mama uttarasAdhako bhavasi --tarhi ahaM nirdhAntaM-nissandehaM vidyAsiddhayA kRtArthoM bhavAmi // 367 // tataH- tadanantaraM kumArakRtena sAhAyyena saH sAdhakaH puruSo lIlayA eva ekasyAM rajanyAM siddhA vidyA yasya sa siddhavidyo jAto-bhUtaH // 368 // tataH--tadanantaraM tena-sAdhakapuruSeNa pratyupakAranimittaM kumArasyeti-kumArAya auSadhIyugalaM -dve auSadhyau 360-atra yadi tva mamottarasAdhako bhave stahiniHsandehaM vidyAsiddhayA kRtArtho bhavemiti tarkaNAt sNbhaavnaalngkaarH| 368-atra "kapaNa sAhajjeNaM" ityatra NakArasya sakRdAvRttAvapi vRttyanuprAsaH, sakRdasakadumayAvRttApi tasya prasaktaH / 369--bhatra pratyupakAravidhayA kumArAyauSadhidvayadAnataH sAdhakasya kRtamatvaM kumArasya pAtratvaM ca sUcitam / /
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalatAriNI a egA parasatyanivAriNI tahA bIyA / eyAu osahIo tidhAumaDhiyAu dhArijjA // 370 // kumareNa samaM so vijjasAhago jAi giriniyaMbaMmi / tA tattha dhAuvAiapurisahi erisaM bhaNio // 371 // deva ! tuha daMsieNaM kappapamANeNa sAhayaMtANaM / keNAvi kAraNeNaM amhANa na hoi rasasiddhI // 372 // dattvA etadbhaNitam-uktam // 369 / / kiM bhaNitamityAha-anayoroSadhyormadhye ekA auSadhI jalatAraNI vartate, tathA dvitIyA auSadhI parasya-zatroH zastrasya nivAraNI asti, ete dve auSadhyau trayANAM dhAtUnAM samAhArastridhAtu svarNarUpatAmrAtmakaM dhAtutrayaM tatra 'maDhiyAotti prakSipte vidhAya tvaM dhaaryeH|| 370 // sa vidyAsAdhakaH pumAn kumAreNa samaM-saha yAvadgirinitambe-parvatakaTake yAti tAvattatra dhAtuvAdikapuruSairIdRzaM bhaNitaH-IdRg vacanamuktimityarthaH // 371 // he deva ! tvaddarzitena kalpapramANena sAdhayatAM-rasasiddhiM kurvatAM asmAkaM kenApi kAraNena 370--atra tadoSadhidvayopayogavidhiH pradarzitaH / 371--atra vidyAsAdhakapuruSasya kumArasAhityasya sahRdayajanamanoranjanasya pratipAdanAt sahoktiralaGkAraH / 372-atra kalpapramANena rasasiddhiM kurvatAmapi rasasiddhayabhAvAt heto satyapi phalAbhAvasatvAt vizeSoktiralaGkAraH "sati hetau phalAbhAvo vizeSo. ktistato dvidhA" iti sAhityadarpaNe vizvanAthena tallakSaNakaraNAt /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlakA sirisiri // 72 // kumareNa tao bhaNiyaM bho maha diTThIi sAhaha imati / tA tehiM tahAvihie jAyA kllaannrssiddhii|| 373 // kAUNa kaMcaNaM sAhagehiM bhaNiaM kumAra ! amhANaM / jaM jAyA rasasiddhI tumhANaM so pasAotti // 374 // tA giNha kaNagameyaM no giNhai nippiho kumAro ya / tahavi hu alayaMtassavi kiMpi hu baMdhaMti te vatthe // 375 // rasasya suvarNotpAdakarasasya siddhiH-niSpatti na bhavati // 372 // ata kumAreNa bhaNita-bhoH puruSA! yUyaM mama dRSTau imaM rasaM sAdhayata iti, tatastaistathA-tena prakAreNa vihite-kRte sati kalyANarasasya svarNarasasya siddhirjAtA // 373 // tataH sAdhakaiH kAJcanaM-svarNa kRtvAniSpAdya bhaNitaM-uktaM he kumAra ? asmAkaM yat rasasiddhirjAtA sa yuSmAkaM prasAda iti // 374 // tasmAdetat kanakaM svarNa tvaM gRhANa, kumArazca niHspRhaH san na gRhNAti, tathApi 'alayaMtassa'tti alAto'pi-agRhUNato'pi 373-- atra kumAra dRSTisamakSa rasaM sAdhayataH puruSasya suvarNasiddhau jAtAyAM kumAramAhAtmyaM sAmastyena sUcitaM bhavati / 3.4-atra pUrvArddha NakArasyAsakRdAvRtyA vRttynupraasH| 375-tataH kanakamekaM svIkatumuktenApi tadasvIkaraNAt kumArasya niHspRhatvaM bhAvikalyANa paramparA saMsUcakaM nikSiptam / // 72 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatto kumaro patto kameNa bharuyacchanAmayaM nayaraM / kaNagavvaeNa giNhai vatthAlaMkArasatthAI // 376 // kAUNa dhAumaDhiyaM osahijuyalaM ca baMdhai bhuyaMmi / lIlAi bhamai nayare sacchadaM surakumAruvva // 377 // io ya-kosaMbInayarIe dhavalo nAmeNa vANio atyi| so bahudhaNutti loe kuberanAmeNa vikkhAo // 378 // kumArasya vastre te puruSAH kimapi, svarNa badhnanti // 375 // tataH zrIpAlakumAraH krameNa ' bharuaccha ti bhRguR kacchanAmakaM nagaraM prAptaH, tatra kanakavyayena- svarNavyayaM kRtvetyarthaH vastrAlaGkArazastrANi gRhaNati // 376 ||c punaH auSadhiyugalaM 'dhAumaDhiya nti tridhAtuprakSiptaM kRtvA bhuje badhnAti, tataH kumAraH surakumAra iva-lIlayA nagare svacchandaM-svecchayA bhramati / / 377 / / itazca-kauzAmbyAM nagaryo nAmnA dhavalo-dhavalanAmetyarthaH vaNika asti, sa dhavalo bahu dhanaM yasya sa bahudhana iti hetoloke kuberanAmnA vikhyaatH-prsiddhH|| 378 // bahubhiH kanakakoTibhiAhitAni krayANakAni 376-spaSTam / 377-kumAre surakumAra sAhazyavarNanAduramA / 378--atra dhavalasya zreSThinaH kuberatvena syAtatve bahudhanavatvasya kAraNatayokatvAt kAdhyaliGgam /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA bahukaNayakoDigAhiakayANago NegavANiuttehiM / sahio so satthavAI bharuyacche Agao atthi // 379 // jAo ya tattha lAho pavaro so tahavi davvaloheNaM / parakUlagamaNapauNo pauNai bahujANavattAI // 380 // majjhimajuMgo ego solasavarakUvaehiM kysoho| cattAri ya lahujuMgA caucaukUvehiM parikaliA // 381 // yena sa tathoktaH, punaranekairvaNikaputraiH sahitaH sa sArthapatiH--sArthavAho bhRgukacche nagare Agato'sti // 379 // tatra ca bhRgukacche pravaraH-prakRSTo lAbho jAtaH, tathApi sa sArthapatiH dravyalomena parakUle-samudraparataTe gamanAya pravaNaH--tatparaH san bahUni yAnapAtrANi--pravahaNAni praguNayati -sajjAni karoti // 380 // teSu yAnapAtreSu madhye eko madhyamajuGgaH--poto'sti, kIdRzaH ?--SoDazabhiH varaiH -pradhAnaH kUpakaiH--kapastambhaiH kRtA zobhA yasya | saH, ca punazcatvAro laghujuGgAH santi, kIdRzAH ?-caturbhizcaturbhiH kUpastambhaiH parikalitA-yuktAH // 381 // 3.9-spaSTam / 380-uttarArddha NakAramyAsakadAvRttyA vRttyanuprAso'lakAra : 3.1-- caucau ityatra chekAnuprAsaH / // 73 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDasapharapavahaNANaM egasayaM beDiyANa aThThasayaM / caurAsI doNANaM causaTThI vegaDANaM ca // 382 // sillANaM caupannA AvattANaM ca taha ya pNcaasaa| paNatIsaM ca khurappA evaM sayapaMcayohitthA // 383 // gahiUNa nivAesa bhariyA vivihehiM te kyaannehiN| nAkhuiyamAlamehiM ahiTThiyA vANiuttehiM // 384 // bRhatsapharapravahaNAnAM ekaM zataM, beDikAnA-nAvAM aSTAdhikaM zataM, droNAnAM nauvizeSANAM caturazItiH 84, vegaDAnA-potavizeSANAM catuHSaSTiH 64 // 382 // sillasaMjJapotAnAM catuSpazcAzat . AvartAbhidhapotAnAM tathA ca pazcAzat 50, ca punaH paJcatriMzat 35 kSuraprapotAH, evam-uktaprakAreNa paJca zatAni vohitthAni pravaddaNAni sajjIkRtAni / / 383 // napasyAdeza- ' AjJAM gRhItvA te potA vividhaiH bahuprakAraiH krayANabhRtAH, punaH nAkhuyikamAlimaiH-potAdhikakArimiH tathA vaNikaputraH adhisstthitaa-aashritaaH|| 384 // samudrajale pravizya ye vastu niSkAzanti te marajIvakA ucyante 382-tattatpravahaNe statsamRddhiya'jyate / 383-atra "sinANaM AvattANaM" ityatra vRtyanuprAsaH / 384--385-spaSTe /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 74 // bAlakadA marajIvaehiM ganbhillaehiM khallAsaehiM khelehiM / suMkANiehiM sayayaM kayajAlavaNIvihibisesA // 385 // nANavihasatyavihatyahatyasuhaDANa dasasahastehiM / dhavalassa sevagehiM rakkhijaMtA payattegaM // 386 // bahucamarachattasikkaridhayavaDavaramauDavihiasiMgArA / siDadorasAranaMgarapavakharabherIhiM kysohaa|| 387 // taiH, tathA gambhillakaiH khullAsakaiH khelaiH suGkANikaizca pravahaNasambandhisvasvApArAdhikAribhiH satata-nirantaraM kRto | jAlavA vidhivizeSo yeSu te tathoktAH // 385 / / punaH te kIdRzAH potAH-nAnAvidhAni-anekaprakArAgi yAni zastrANi tairvihastA-vyAkulA hastA:-karA yeSAM te tathoktA evaMvidhA ye sumaTAsteSAM dazabhiH sahasrardhavalasya sevakaH prayatnena rakSyamANAH / / 386 // punaH kIdRzAste potAH ?-bahUni cAmarANi ca chatrANi ca zrIkaryazca tadAbharaNavizeSA eva ghajapaTAzca varamukuTAni ceti dvandvaste vihitaH zaGgAro yeSAM te tathoktAH, sado-cAvaTamayopakaraNa vizeSaH vAudAneti prasiddhaH, 386-atra "satya vihantha" ityeta dazentha sadasthApakadAvRttyAcche kAnuprAta: "dasa sahassehi" inyaze sakAramyAsadAvRttyA vRtpanupAmA 'udAttaM vastunaH sampan' iti candrAlokokrayA dhavanaspa samRddhayatizayavarNanAdAnAnA'pyaseyaH / * 387-potAnAM tattadvastu susajilatatvena svAmina zreSThino dhavalaspakubegarupAsArthakIkaraNaM yujyata patra / 144 // 74 +
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalasaMbalaiMdhaNasaMgaheNa te pUriUNa sumuhutte / dhavalo ya saparivAro caDio cAlAvae jAva // 388 // tAva balIsuvi dijaMtayAsu vajaMtatAraturesuM / nijAmaehiM poA cAlijjaMtAvi na calaMti // 389 // tatto so saMjAo dhavalo ciMtAi tIi kAlamuho / uttariya gao nayariM pucchai sIkottariM cegaM // 39 // davarakANi-bRhadrajjavaH, sAranaMgaro-lohamayaH potastambhahetUpakaraNaM, pakvara:-potarakSopakaraNaM bheryoM-dundubhayastAbhiH kRtA zobhA yeSAM te tthoktaaH|| 387 // jalazambaledhanAnAM saGgraheNa tAn potAn pUrayitvA suSThuzobhane muhUrta dhavalazca sArthapatiH sapagviArazcaTitaH san yAvattAMcAlayati // 388 // tAvaddevadevIbhyo baliSuupahAreSu dIyamAnAsvapi tAreNa-uccaiHsvareNa tUreSu-vAdiSu vAdyamAneSu niryAmakaiH-potavAhakaiH cAlyamAnA api potA na calanti // 389 // tataH-tadanantaraM sa dharalastayA cintayA kAlaM mukhaM yasya sa kAlamukhaH sabhAtaH, tadA pravahaNAduttIrya nagarIgatazca san ekAM sIkottarI nArI pRcchati // 390 / / 288-atra " sumahutte" ityanena tamya jyotiSazAstraniSThA yajyate / 381- niyAmakaH cAlyamAnatve potAnAM calana sambandhe'pitadasambandhapratItyA sambandhe'lambandhAtizayoktiralaGkAraH "yoge'pyayogo sambandhAtizayoktiritIryata" iti candrAloke lakSaNAt /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri sA kahai devayArthabhiyAI eyAI jaannvttaaii| batIsasulakkhaNanarabalIi dinnAi callaMti // 391 // tatto dhavalo sumahagyavatthu bhiTTAi tosiUNa nivaM / vinnavai deva ! ega balikaje dijau naraM me // 392 // ranA bhaNiyaM-jo kovi hoi vaidesio aNAho a| taM giNha jahicchAe anno puNa no gaheyavyo // 393 // sA sIkottarI kathayati-etAni tava yAnapAtrANi devatayA stambhitAni santi, dvAtriMzat suSTu-zobhanAni lakSaNAni yasmin sa dvAtriMzatsulakSaNaH Idazo yo narastasya balau dattAyAM calanti, naanythaa||391|| tataH tadanantaraM dhavala:-sArthapatiH sumahArghANAM-sutarAM bahumUlyAnAM vastUnAM 'bhiTTAi 'tti Dhaukanena nRpaM toSayitvA santuSTaM vidhAya vijJapayati-vijJapti karoti, he deva ? ekaM nara-manuSyaM balikArya-devatAbalinimittaM me-mA doyatAm // 392 ||raajnyaa bhaNitaM- yaH ko'pi vaidezika:--paradezavAsI ca punaH anAtho-niHsvAmiko naro 391-atra yAnapAtrANAM devatAstambhitatvasya calanAbhAve kAraNatayA kathanAt kaaligmlngkaarH| 39.-atra sumahArgha vastuhAnasya rAzaH toSeNa kAraNatayA kathanAt kApalikamalaGkAraH / 393-394-395-spaSTAni / .. // 75 / /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatto dhavalassa bhaDA jAva gavasaMti tArisaM purisN| tA siripAlo kumaro videsio jANio tehiM // 394 // battIsalakkhaNadharo kahio dhavalassa tehiM purasehiM / dhavalaNa puNo rAyAeso gahio ya taggahaNe // 395 // so siripAlo cauhaTTayami lIlAi saMniviTThovi / dhavalabhaDehiM unbhaDasatyahiM jhatti akkhitto // 396 // bhavati taM naraM yadRcchayA-svecchayA tvaM gRhANa, anyaH punoM grhiitvyH|| 393 // tataH--tadanantaraM dhavalasya * bhaTA yAvattAdRzaM puruSaM gaveSayanti tAvat tairddhavalasya bhaTaiH zrIpAlaH kumAro vaideziko jJAtaH // 394 // tatastaiH puruSaitrizallakSaNadharaH zrIpAlo dhavalasya kathito. dhavalAya niveditaH, dhavalena ca tadgrahaNe--tasya zrIpAlasya grahaNanimittaM punarapi rAjAdezo gRhItaH // 395 // tadA sa zrIpAlazcatuSpade vaNigmAge lIlayA sanniviSTo'pi--AsIno'pi- udbhaTazastraiH-utpATitAyudhairgha valasya bhaTaijhaTiti--zIghraM AkSipta -A samantAtpreritaH // 396 // kathamAkSipta ? ityAha-re re tvarita-zIghra 396--atrottarArddha 'bhaDa' zabdasya sakRdAvRttyA chekAnuprAsaH /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 76 // re re turiaM callasu ruTTho tuha ajja dhavalasatthavaI / taM devayAvalIe dijjasi mA kahasi no kahiaM // 397 // kumareNuttaM re re deha baliM teNa dhavalapasuNAvi / paMcANaNeNa kathavi kiM keNavi dijjae hu balI // 398 // tatto payati bhaDA kiMpi balaM jAva tAva kumarakayaM / soUNa sIhanAyaM gomAgaNuvva te naTThA // 399 // tvaM cala, adya tavopari dhavalasArthapatiH ruSTo'sti, tvaM devatAyA balau dAsyase, na kathitaM iti mA kathayeH // 397 // tadA kumareNoktaM -re re pAmarAH! tena dhavalapazunA eva baliM datta, yo dhavalAkhyo bhavatsvAmI sa | eva pazustenaiva devatAyai bali dattatyarthaH, paraM paJcAnanena -siMhena kiM kutrApi nareNa hu-nizcitaM balirdIyate 1 siMhena | baliH kenApi kvApi na dIyate ityarthaH // 398 // tataH-tadanantaraM yAvadbhaTAH kimapi balaM prakaTayanti--prakaTI 397-atra "re" iti nIvasambodhanAbhivyajanakazabdasya prayogAt tatsvAmino'pi nIcatvamabhi vyajitaM bhavati, uttama prati tadadharmastayA prayoge nIcatvAbhivyakajanAt / 398--kumAre paJcAnanavaM vyajyate / 399--upmaalngkaarH| 76 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhavalassa perieNaM rannAvi hu pesiyaM niyaM sinnaM / taMpi hu kumareNa kayaM hayappayAvaM khaNaNaM // 400 / / dhavalAeseNa bhaDA naravaisinnaNa saMjuyA kumaraM / veDhaMti tipaMtIhiM mAyAvIyaMva rehAhiM // 401 // dhavalo bhai rere eaM ityeva satyachinnataNuM / deha baliM jeNaM sA saMtussai devayA anja // 402 // kurvanti tAvat kumAreNa kRtaM kumArakRtaM siMhanAdaM zrutvA te dhavalabhaTA gomAyugaNa:--bhRgAlasamUha iva naSTAH--palApitAH // 399 / / dhavalapreritena rAjJApi nita-svakIya sainyaM praSitaM dhavalakAryasiddhayartha muktaM tadapi sainya kumAreNa kSaNArddhana-arddhakSaNamadhye hataH pratApo yasya tat hatapratApaM kRtam / / 400 // dhavalasyAdezena bhaTA narapatisainyena saMyutAH-sahitAH kumAra tisRbhiH-paMktibhirveSTayanti, kAbhiH kimiva ?-timabhiH rekhAbhirmAyAbIja-hIkAramiva // 401 // tadA dhavalo bhaNati-re re bhaTA etaM puruSa atraiva zastreNa chinnA tanuH-zarIraM yasya sa tathA evaMvidhaM saMtaM baliM datta yenAdya epA devatA santuSyati-santuSTA 400 -spaSTam / 401-atra vimvapani vambabhAvamUlakena sAdhaNa kumAre haakaarsaadRshyprtipaadnaadupmaalngkaarH| 42-atra 'intheva sattha" ityaze stha zabdasyAsAdAvRttyAcchekAnuprAsaH /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sirisiri vAlakadA *** kasaUOMOMOM tANa bhaDANaM sarasillabhallakhaggAiA na laggati / kumarasarIraMbhi aho mahosahINaM pabhAvutti // 403 // kamareNa puNo tasiM kesipi ha kesknnnaasaao| luNiAu niasarehiM karuNAi na jIviyaM hariyaM // 404 // taM pAsiUNa dhavalo ciMtai eso na mANuso nUNaM / / khayaro va suravaro vA koi imo'nappamAhappo // 405 // bhavet // 402 // teSAM nRpadhavalasambandhinAM bhaTAnAM zarasillabhallakhaGgAdikAni-cANabhindapAlakuntakaravAlAdIni zastrANi iti hetoH kumArasya zarIre na laganti, tatra hetumAha-aho mahauSadhInAM prabhAva AzcaryakArItyatha: // 403 // kumAreNa punaH teSAM keSAJcidbhaTAnAM kezakarNanAsikA nijazaraiH-svabANailUnA:-chinnAH paraM karuNayA-kAruNyena jIvitaM kasyApi na hatam // 404 // evaMvidhaM taM zrIpAlaM dRSTA dhavalazcintayati, nUna-nizcitaM | eSa mAnuSo nAsti, kintu analpaM-pracura mAhAtmyaM yasya so'nalpamAhAtmyo'yaM ko'pi khecaro-vidyAdharo vA 4 suravaro vA'sti, mahAtmano bhAvo mAhAtmya-prabhAva ityarthaH // 405 // 503-atra tadIyazastrANAM kumArazarIrApravezAtmano vastunaH "aho mahosahINaM pabhAvutti" ityanena samarthanAt arthAntaranyAsaH / 404-spaSTam / 405--atra kumAre khecarasuravara saMzayAt sasandehaH / // 77 // ****
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAUNa aMjaliM matthayaMmi to vinnavei taM dhvlo| deva ! tumamerisIe sattIe ko'vi khayaro'si // 406 // tA maha kuNasu pasAyaM thaMbhaNabeDINa moyaNovAyaM / kiMpi hu kareha jeNaM uvayArakarA hu sappurisA // 407 // kumareNutaM jai tuha moyAvijaMti jaannvttaaii| tA kiM labbhai so'vihu bhaNei dINAralakkhaMti // 408 // tataH-tadanantaraM dhavalo mastake'JjaliM kRtvA taM zrIpAlaM vijJapayati-he deva he mahArAja! tvaM IdRzyA zatayA ko'pi khecaro-vidyAdharo'si // 406 // tat-tasmAtkAraNAt mamopari prasAdaM kuruSva, mama stambhitabeDikAnAM mocanasya upAyaM kimapi kuru, yena kAraNena satpuruSA hu iti nizcita upakAraM kurvantIti-upakArakarA bhavanti // 407 // kumAreNoktaM-yadi tava yAnapAtrANi-vahanAni mocyante tat- tarhi kiM-labhyate 1, 406-atra dhavalasya kumAramuddizya vidyAdharatvajJAne tAdRzyAH zakteH kAraNatayA pratipAdanAt kAvyaliGgam / 406-atra "mtambhina veDakamocanopAyaM kuru" iti samarthanIyasyArthasya satpuruSA upakArakaga bhavantIti samarthakenArthena samarthanAdarthAntaranyAso'laGkAraH / 408-49--spaSTe /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArukahA sirisiri // 78 // + + tato callai kumaro viasiavayaNo ya loapriario| caDio ya dhavalasahio aggille jANavatsaMmi // 409 // nijAmaNasu niyaniyapavahaNavAvArakaraNapavaNesu / kayanavapayajhANeNaM mukkA hakkA kumAreNaM // 410 // soUNa kamarahakkaM sahasA sA khuddadevayA naTThA / caliyAI pavahaNAI vaddhAvaNayaM ca saMjAyaM // 411 // tadA sa dhavalo'pi bhaNati dInArANAM-sauvarNikAnAM lakSamiti // 408 // tataH-tadanantaraM kumAraH vikasitaM vadanaM-mukha yasa sa vikasitavadanaH ca punaH lokaH parikaritaH-parivRtaH san calati, ca punaH dhavalena sahito'grime-agratane yAnapAtre caTita-ArUDhaH // 409 // tadA niryAmakeSu-potavAhakeSu nijanijapravahaNavyApArakaraNe pravaNeSu-tatpareSu satsu kRtaM navapadadhyAnaM yena sa tena evaMvidhena kumAreNa hakkA muktA-uccaiH svareNa hakkAsvaH kRta ityarthaH, nijo nijaH-svakIyaH svakIyo yaH pravahaNasya-potasya vyApArastasya karaNe pravaNA iti samAsaH // 410 // kumArasya hakkAM zrutvA sahasA-akasmAt sA kSudradevatA-duSTadevI naSTA-palAyitA pravaNAni calitAni ca punarvapinakaM samAtam // 411 // 410--atra "mukkA kA" ityaMze chekaanupraasH| 4.1-atra pravahaNAnAM calane kumArakRtadukAzravaNasamanantarakSudradevatApalAyanasyakAraNatayA pratipAdanAt kaavylinggmlngkaarH| + // 78
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajaMti bheribhuMgalapamuhAujjAI ghirshaaii| naccaMti naTTiyAo maharaM gijjati gIAI // 412 // taM acchariaM daTuM dhavalo ciMtei esa jai hoi / amha sahAo kahamavi tA vigdhaM hoi na kayAvi // 413 // ia ciMtiUNa dhavalo taM dINArANa sayasahassaM ca / dAUNa viNayapaNao bhaNei bho bho mahAbhAga ! // 414 // __ tathA bherIbhuGgalapramukhANi-dundubhiprabhRtIni AtodyAni-vAditrAni vAdyante, kIdRzAni ?-gambhIrazabdAni tathA narttakyaH-striyo nRtyanti, madhuraM yathA syAttathA gItAni gIyante // 412 // tat Azcarya dRSTvA OM dhavalazcintayati yadyeSa pumAn kathamapi-kenApi prakAreNa asmAkaM sahAyo bhavati tattadA kadApi-kasminnapi kAle vighnaM na bhavati // 413 // iti amunA prakAreNa cintayitvA dhavalo dInArANAM zatasahasraM-lakSaM ca hai kumArAya dacA vinayena praNato-namrIbhUtaH san taM kumAraM bhaNati-bho bho mahAbhAga he mahAbhAgyavAn // 414 // 412-spaSTam / 413-atra " acchariyam" iti Azcarya zande "ato riAra-rijja-rIyaM" 2067 // ityanena ryazabdasya riyAdeze zvakArasya cchakAre kRte acchariyazabdAtprAkRtAt dvitIyaikavacane rUpamavaseyam / 414-atra bhakArasyAsakadAvRttyA vRtyanuprAsaH /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 79 // SRIESU dINArasahasaikkikkamittayaM varisajIvaNaM dAuM / saMgahiyA saMti mae dasasahasa bhaDA sasoMDIrA // 415 // jai taMpicha olaggaM giNhasi tA kahasu jIvaNaM tujjha / kittiyamittaM dijjai jeNa tumaM garuyamAhappo // 416 // hasiUNa bhaNai kumaro jittiyamittaM imesiM sabvesi / dinnaM jIvaNavittaM tittiyamitaM mamikarasa // 417 // ekaikadInArasahasramAnaM varSasya jIvanaM-AjIvikAM dattvA mayA zauNDIryeNa-parAkrameNa saha vartamAnAH sazauNDIryA dazasahasrabhaTTAH saGgahItAH santi / / 415 // yadi tvamapi olagganti-avalaganaM-sevAM gRhuNAsi-aGgIkaroSi tarhi tava jIvanaM kathaya-tubhyaM kiyanmAtraM jIvana dIyate ? yena kAraNena tvaM gurukaM mahat mAhAtmya-prabhAvo yasya sa IdRzo'si // 416 // etaddhavalavacaH zrutvA kumAro hasitvA bhaNati. eSAM sarveSAM bhaTAnAM yAvanmAtraM tvayA jIvanavi-jIvanadravyaM dattaM 415-atra dInArANAM sahasra varSasya bhRtirUpeNaM pratyekaM bhaTAya dIyate, tubhya tu dInArANAM zatasahasraM pradattamiti tava bahumAna mayA kRtamiti sarvathApi tvayA matsahAyakenAdvitIyena bhavitavyameveti dhavalasya manogato bhAvaH suucitH| 416-atra na tAvaddetAbaddatvA mayA viraMsyate parantu guruprabhAvasya tava kiyahAtavyamiti pralobhanama / 417 catureNa kumAreNApi svakIyaM mahattvaM vijAnan samucitameva svajIvanadravyaM saGketitam / OMOMOM // 79 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ to sahasA vimhiyao likkhaM gaNiUNa ciMtae sihii| dINArakoDi egA savvesiM jIvaNaM atthi // 418 // ego maggai koDiM ahaha ajuttaM vimaggiyaM nUNaM / eesiM kiM ahiyaM sijjhissai kajjamamuNAvi ! // 419 // ia ciMtiUNa ghavaleNuttaM jai kumara ! dsshssaaiN| giNhasi tA demi ahaM jaM puNa koDI tayaM kUDaM // 420 // tAvanmAnaM mA ekasmai deyam / / 417 // tataH-tadanantaraM zreSThI dhavalo vismitaH-Azcarya prAptaH san sahasAzIghra likkhanti-dInArasaGkhyAM gaNayitvA cintayati-sarveSAM bhaTAnAM ekA dInArakoTirjIvanaM asti // 418 // ayamekaH koTi mArgayati, ahaha iti khede nUnaM-nizcitaM ayuktaM vimAgitaM amunA'pi-anenApi etebhyo'dhikaM kiM kArya setsyati ? // 419 // iti cintayitvA-vicArya dhavalenoktaM-he kumAra! yadi dazasahasrANi dInArANAM gRhNAsi tattarhi ahaM dadAmi, yatpunastvayA koTirmAgitA tat kUTaM-mRSAvAkya 418-sarveSAM bhaTAnAmeSAM jIvanaM dInArANAM koTi dartate tatkathaM kevalamekasmai deyamiti kumAra vaJcayituM prayatyate / 4.9-atra ayuktavimArgaNe uttArddhasya hetutayA kathanAt vAkyArthahetukaM kaavylishmlkaarH| 420-spaSTam /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA kumareNusaM maha tAyatulla ! tuha jIvaNeNa no kajja / kiMtu ahaM desaMtaragaMtumaNo emi tuha satthe // 421 // jai bhADaeNa caDayaM desi mamaM harasio tao sittttii| maggei bhADayaM paimAsaM dINArasayamegaM // 422 // ta dAUNaM caDhie kumare mUlillavAhaNe tassa / bherIu tADiyAoM patthANe rayaNadIvassa // 423 // mityarthaH // 420 // tadA kumAreNoktaM-he tAtatulya !-he pitRsadRza tava jIvanena-tava pArve jIvikAdravyagrahaNena mama kArya no asti, kintu ahaM dezAntare gantuM mano yasya sa dezAntaragantumanAH san tava sAthai emiAgacchAmi // 421 // yadi bhATakena mahyaM caTanaM-pravahaNe ArohaNaM dadAsi tahi tvatsArthe AgacchAmIti bhAvaH, 2 tataH-tadanantaraM zreSThI harSitaH san mAsaM mAsaM pratIti pratimAsa ekaM dInArANAM zataM bhATakaM mArgayati // 422 // tadbhATakaM davA zrIpAlAkhye kumAre tasya zreSThino mUlavahane-pradhAnayAnapAtre caTite--ArUDhe sati ratna 421-atra tAtatulya iti sambodhanagadena zreSThinaM prati kumArasya AdarAtizayaH sUcitA, tava jIvikAdravyagrahaNena nAsti me kAryamityA dezAntaragantumanastvAderuttaravAkyArthasyahetutayopAdAnAt vAkyArthahetukaM kAvyaliGgamevAlaGkAraH / 421-423-spaSTam /
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakArijaMti saDhe taha vaDDhijjaMti sikkiyAo a| cAlijjaMte sukkANayAI AullayAiM ca // 424 // ege mavaMti dhuvamaMDalaM ca ege haraMti thAgattaM / ege mavaMti velaM ege maggaM paloyaMti // 425 // katthavi daTuM magaraM ege vAyaMti dukkalukkAiM / ege ya aggitillaM khivaMti lahuDhiMkalIAhiM // 426 // dvIpasya prasthAne ratnadvIpAbhimukhacalanArtha bheryyastADitA--vAditA ityrthH||423|| tadA saDhAvasramayapotopakaraNavizeSA vAyupUraNArtha potopari hakkAryante-Urya prasAryante, tathA zikyAnyeva zikyikA-rajjumayya ArohaNA rthopakaraNavizeSAH vaddhante--vistAryante, tathA sukkAnakAni-potAgrabhAgavarcakASThAni cAlyante-sphoryante, ca punaH AullakAni-kASThamayacAlanopakaraNAni cAlyante // 424 // punastadA eke-kecana potavAhakA dhravamaNDalaM-dhruvatArakamaNDalaM mimate-mAnaviSayaM kurvanti, ca punaH eke-kecana thAgattaM haranti-aMtaHpraviSTaM jalaM niSkAsayaMti, tathA eke kASThaprayogeNa jaladhervelAM mimate'nye punareke mArga pralokante-nirIkSante // 425 // kutrApi makaraM-mahAmatsyavizeSa dRSTvA eke kecana lokA dukkalukkAni-TuklukkAkhyAn cavinaddhavAdyavizeSAn vAdayanti, 424-425-426-spaSTAni / jakhama
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakadA corANa vAhaNAI daTuM niyayAI pakkharijjaMti / paMjariehiM bhaDehiM corA dUre gamijjaMti // 427 // uggamaNaM atthamaNaM raviNo dIsei jalahimajjhami / vaDavAnalapajjaliyA disAu disaMti rayaNIsu // 428 // . ca punaH eke lokA laghubhirdikalikAbhiH-pAtravizeSa agnau tailaM kSipanti, etAvatA vAdyazabdaM zrutvA'gnijvAlA CI ca vilokya makarA dUrataH prayAntIti bhAvaH // 426 // . kvacitpradeze caurANAM vahanAni-potAn dRSTvA nijakAni-svakIyAni vahanAni parIkaH-tadadhikArivizeSaH (pa) kakharijjantI'ti-sannaddhAni kAryante, tato bhaTaiH-vIrapuruSaiH caurA dUre gamyante gamanaM kAryante / // 427 // punastadA raveH-sUryasya udgamanamudayaH astaMgamanamastamayanaM dve apyete jaladhimadhye-samudrAntaH eva dRzyete, tathA rajanISu-rAtriSu vaDavAnalena samudrotthavahnivizeSeNa jvalitA dizo dRzyante // 428 // evaMvidhAni | etAdRzAni samudrasya kutUhalAni-kautukAni prekSamANaH-pazyan yAvat kumAravaraH-kumArazreSThaH zrIpAlo vrajati 427-atra pUrvArddha NakArasya sadAvRttyA yakArastha dviruccAraNena ca vRttyanuprAsadvayam / / 428-atra "maNaM" zabdasya sakRdAvRttimapekya chekAnuprAsaH, NakArasthA sadAvRttyA puna vRttyanuprAsa pcaalngkaarH| // 81 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaMvihAI koUhalAI pikkhaMtao samudassa / jA vaccai kumaravaro tA paMjario bhagai evaM // 429 // bho bho jai jalaiMdhaNapamuhahiM kiMpi asthi tumhANaM / kajjaM tA kahaha phuDaM babbarakUlaM samaNupattaM // 430 // saMjattiehiM bhaNi babbarakUlassa maMdirAbhimuhaM / .. vaccaha jeNa jalAiM giNhAmo mA vilaMbeha // 431 // tAvatpArika-UrdhvapArasthaH pumAn evaM-vakSyamANaprakAreNa bhaNati-vakti // 429 // bho bho lokAH! yadi yuSmAkaM jalendhanapramukhaiH kimapi kAryamasti tattarhi sphuTa-prakaTaM yUyaM kathayata yato babbarakUlaM samanuprAptaMbabbarakUlAkhyaM bindaraM samprAptamastItyarthaH // 430 // etadvacanaM zrutvA sAMyAtrikaiH-potavagibhirbhaNitaM-ukta barbarakUlasya bindarAbhimukha vrajata-yUyaM calata yena jalAdikaM gRhNImaH atrArthe mA vilambavaM-vilamba mA kurutetyarthaH // 431 // tatra bindare prAptAzca lokAH 429-spaSTam / 430-atra kumAra prati paJjarikasya tathA kathanA prati tadIyo'nurAgaH kevalaM "bhavanti bhavyeSu vipakSapAtAH" iti nyAyena pratIyate / 431-spaSTam / SISUSTUSKUCo36
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ siritiri // 82 // pattA ya tattha loA sapamoA uttaraMti bhUmIe / isasahasabhaDasameo dhavalovi Thio saDamahIe // 432 // ityaMtaraMmi tesiM halabola suNia AgayA tattha / yabdhararAyaniuttA maMdiralAgasthiNo purisA // 433 // maggaMtANavi tesiM lAgaM no dei jAva so sitttthii| tA tehiM mahAkAlo vahAvio babyarAhivaI // 434 // sapramodAH saharSAH santo bhRmyAM uttaranti, tadA dazasahasrabhaTaiH sametaH-sahito dhavalo'pi zreSThI taTamayAMsamudrataTabhUmau sthitaH // 432 // atrAntare-asminnavasare teSAM-potamanujAnAM halabolaM-avyaktadhvani zrutvA tatra-pradeze barbararAjena niyuktAH-adhikAriNaH kRtA bandiralAgArthino-bandiralAgagrAhakAH puruSAH AgatAH, lAgo-rAjadeya-dravyam // 433 // mArgayatA-yAcamAnAnAmapi teSAM rAjapuruSANAM yAvat sa zreSThI lAgaM na dadAti tAvat taiH puruSarmahAkAlo nAma babarAdhipatiH-barbarakUlasvAmI avadhAvitaH tatra gamanAthaM prerita ityarthaH // 434 // 432-spaSTam / 433-atra bhamyAmabataratsveva teSu bandiralAgArthipuruSA gamane teSAM halaboladhvaneH kAraNatayopAdAnAt kaaryaalimlngkaarH| 44-atra lAga mArgayatAmapi rAjakIyapuruSANAM rAjadravyA pradAne dhavalasya ghASTaya pratIyate, mahAkAla iti nAmnA tasya barbarAdhipateH kAcit pracaNDatA'pi vyajyate /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkAlo bhUribalo tattha gatUNa maggae lAgaM / siTThI na dei paddharapaehiM suhaDe pacAra // 439 // to dhavala bhaDA ubbhaDasatthA sahasatti babbarabhaDahiM / jujhaMti jao loe maraMti pacAriA suhaDA // 436 // paDhamaM dhavalabhaDehiM bhaggaM mahakAlabhaDabalaM sayala / to mahakAlaniveNaM udRviaM sabalaturaeNaM // 437 // tato bhUri-pracuraM balaM-sainyaM yasya sa evaMvidho mahAkAlo rAjA tatra-bindare Agatya lAgaM mArgayati, paraM dhavalaH zreSThI na dadAti, kintu pradharapadaiH subhaTAn pracArayati yuddhArtha prerayati // 435 // tataH-tadanantaraM udbhaTAni-bhayajanakAni zastrANi yeSAM te evaMvidhA dhavalabhaTAH sahasA iti-sadyastatkSaNamityarthaH babararAjasya bhaTaiH saha yudhdhyante-yuddhaM kurvanti, yato-yasmAtkAraNAt loke subhaTAH pracAritA:-pauruSotpAdakavacanaiH preritAH santo mriyante, svasvAmino'gre prANAn tyajantItyarthaH // 436 / / tadA prathamaM dhavalasya bhaTaiH sakalaM-samastaM . 435-atra bhUribala svayaM mahAkAlamapi nijaM lAga grahItumAyAntamagaNayitvA svakIyasubhaTapravA raNe dhavalasya ko'pi sAhasAtizayaH pratIyate / 436-atrodbhaTazastrANAM dhavalazraSThibhaTAnAM yo dhane " uttarArddhavAkyArthasya kAraNatayopAdAnAt kAvyaliGgamalaGkAraH / 437-atra pUrvAddha bhakArasyAsakRdAvRttyA vRttynupraaso'lngkaarH|
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri 183 // vAlakahA naTuM dhavalabhaDehiM babbaravaiteamasahamANehiM / / payacArI jujhaMto dhavalo puNa pADio baddho // 438 // taM baMdhiUNa rukkhe rAyA suhaDe nioiUNa nie / satthassa rakkhaNatyaM sayaM ca calio purAbhimuhaM // 439 // ityaMtaraMmi kumaro dhavalaM bullAvae kahasu imhi / / te suhaDA kattha gayA jesiM dinnA tae koddii||1440|| 18 mahAkAlarAjasya bhaTAnAM balaM-sainyaM bhagnaM, tataH-tadanantaraM mahAkAlanRpeNa sabalo-balavAn turagaH-azvo yasya 16 sa tena azvaratnArUDhena satA utthitaM svayaM yuddhAya gamyate smetyarthaH // 437 // tadA varvarapateH-barbarakUlasvAmino rAjJastejo'sahamAnairdhavalasya bhaTainaSTa-pratidizaM bhagna, tataH padacArI san yudhyamAno dhavalaH punaH pAtito baddhazca // 438 // rAjA- mahAkAlastaM--dhavalaM vRkSe bandhayitvA sArthasya rakSaNArtha nijAn-svakIyAn subhaTAna niyojya saMsthApya svayam--AtmanA ca purAbhimukhaM calitaH // 439 // atrAntare-asminnavasare zrIpAlakumAro dhavalaM 438--atra dhavalasainyAnAM palAyane dhavalasya bandhane ca rAzasturagavarArohaNasya kAraNatayopAdAnAt kaavylinggmlngkaarH| 431--spaSTam / 442--koTi kumArAya pUrvamadatyA svIya kArya pracAlayantaM dhavalazreSThinaM prati te subhaTAH kva gatA yebhyastvayA korida ti sAbhiprAyoktiH /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhavalo bhai-bho bho khayaMmi kiM kuNasi khArapakkhevaM ? / kiM vA davANuvari phouyadANakkiyaM kuNasi ? // 441 // to kumaro bhaNai kuDaM ajavi jai ko'vi tujha savvassaM / vAlei tassa kiM desi ? majjha sAhesu taM savvaM // 442 // jalpayati, aho dhavala ! tvaM kathaya idAnI- sAmprataM te subhaTAH kutra gatA ? yebhyastvayA dInArANAM koTidattA // 440 // tadA dhavalo bhaNati bho bho kSate-prahate'Gge kSArasya prakSepa kiM karoSi-kathaM vidadhAsItyarthaH, vA'thavA | dagdhAnAmupari sphoTakadAnakriyAM kiM karoSi ? idamayuktaM bhvaadRshaanaamityrthH||441 // tataH-tadanantaraM kumAraH sphuTa-prakaTaM bhaNati, bho zreSThin ! adyApi yadi ko'pi tava sarvasvaM vAlayati tarhi tasmai tvaM kiM dadAsi ? mahyaM tat satyaM kathaya // 442 // 441--atra "khayaMmi ki kuNasi svArapavakhepaM" iti lokapravAdAnukRte lokoktiralaGkAraH "loka pravAdAnukRti lokoktiriti bhaNyate / sahasva katicinmAsAn milayitvA vilocane" iti candroloke tallakSaNodAharaNasmaraNAt kiJca dagdhAnAmupari sphoTakadAnakriyAM kiM karoSItyuktyAH sphoTakadAnavat tava vacanaM me hRdayadAhamityupamAyAM paryavasAnAt "titIpurdustaraM mohAduDupenAsmi sAgaram" ityAdivannidarzanAlaGkAraH "abhavan vastusambandhaupamA parikarapakaH / nidarzanA" iti kAvyaprakAze tallakSaNasmaraNAt / 442-spaSTham /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakadA sirisiri kA 84 // dhavalobhaNei na ha saMbhavei eva tahAvi tassa ahN| demi savvassaaddhaM ittha pamANaM prmpuriso|| 443 // to kumaro dhaNuhakaro aNses'nnubdubhytnniiro| bullAvai mahakAlaM piTTI gaMtUNa ikillo|| 444 // bho babvaradesAhiva ! evaM gaMtuM na labbhae iNhi / tA valiUNa balaM me pikkhasu khaNamittamikassa // 445 // tadA dhavalo bhamati-hu iti nizcayena evaM na sambhavatyeva-gatasya pazcAdvalanaM kuto'pi ityarthaH, tathApi yo mama sarvasvaM vAlayati tasmai ahaM sarvasvasya-sarvadravyasya arddha dadAmi, atra paramapuruSaH-paramezvaraH pramANa-sAkSItyarthaH // 443 // tataH-tadanantaraM dhanuH kodaNDa kare--haste yasya sa dhanuHkaraH, tathA'sayo:--skandhayoH anubaddhau pazcAdvaddhau ubhau-dvau tUNIrau-zarAzrI yena sa evaMvidhaH kumAraH ekAkI san pRSThau gatvA mahAkAlaM rAjAnaM jalpayati // 444 // kA jalpayatItyAha-bho barbarAdhipa ! idAnIM-sAmprataM evam-amunA prasAraNa gantuM tvayA na labhyate-na prApyate, tasmAdvalitvA kSaNamAtra ekasya mama balaM prekSasva // 445 // tato valito mahAkAla: 443-atra paramapuruSasya sAkSitayA sthApana kamArayetasi vizvAsasamutpAdanArthamavagantavyam / 444-atra kumarasya dhanuSyANitvam , asAvacchedena tUNIrayabandhana ca yuddhAbhinivezadarzanArtham / 445-spaSTam / // 84 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ to valio mahakAlo pabhaNai bAlo'si daMsaNIo'si / vararUvalakkhaNadharo muhiyAi maresi kiM ikko?||446|| kumarovi bhaNai-naravara ! ia vayaNADaMbareNa kaaurisaa| bhajjaMti tuha sarehivi maha hiyayaM kaMpae neva // 447 // ia bhaNiUNa kumAro apphAleUNa dhaNumahArayaNaM / milhaMto saraniaraM pADai keuM nariMdassa // 448 // prabhaNati-prakarSeNa vakti-tvaM bAlo'si punaH darzanIyo'si-draSTuM yogyo'si tathA rUpaM ca lakSaNAni dharatIti ghara evaMvidhastvaM ekaH ekAkI mudhikayA-caiyaryana kiM mriyse?||446 // tadA kumAro'pi bhaNati-he naravara he rAjan ! ityetadvavacanADambareNa kApuruSA:-kAtarA narA bhajyante, mama hRdayaM tava zaraiH-bANairapi naiva kampate'to vRthA vAgADambaraM mA kRthAH-mamApi hastau pazyetyarthaH // 447 // ityevaM bhaNitvA-uktvA kumAraH svakIyaM dhanurmahAratnaM AsphAlya zaranikaraM-bANasamUhaM muJcan-cANavRSTiM hai| 446-atra bAlatva-darzanIyatva-varalakSaNadharatvAdipratipAdanaM tadIyayuddhAbhinivezavAraNArtham / / 443-tvadIyazarairapi madIyaM hRdayaM na kampate kA kathA tava vacanasyeti kAvyApittiralaGkAraH / / 448-atra dhanuSo mahAratnayoktyA kumAradhanuSo dhanujAtizreSThatvamuktaM bhavati " ratnaM svajAti zreSThe'pi maNAvapi napuMsakam" iti medinI kozAt ratnapadasya svajAtizreSThatvapratipAdanAt / Astro
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199495 sirisiri bAlakahA to babbarasuhaDehiM vihio saramaMDavo gayaNamagge / tahavi na laggai aMge ikkovi saro kumArassa // 449 // kumarasarahiM tADiadehA te babbarAhivaisuhaDA / kevi hu paDaMti kevi hu bhiDaMti nAsaMti kevi puNo // 450 // mahakAlovi nariMdo milhai sayahatthiyaM sahattheNaM / sovi na laggai osahipabhAvao kumaraaMgaMmi // 451 // | kurvannityarthaH, narendrasya-rAjJaH ketuM-purovartidhvajaM pAtayati // 448 // tato babaradezAdhipasubhaTaigaMganamArge AkAzamArge zarANAM-bANAnAM maNDapo vihitaH kRtaH, tathApi kumArasya aGge eko'pi zaro na lagati // 449 // kumArasya zaraimtADito deho yeSAM te evaM vidhAste barbarAdhipate subhaTAH kepi patanti, ke'pi ca ' bhiDantI'ti anyo'nya zarIrasaMsparzena ekatrIbhavanti, kepi punarnazyanti palAyante // 450 // mahAkAlo'pi narendro-rAjA svahaste bhavaM sauvahastikaM-zastravizeSa svahastena muJcati, so'pi zastravizeSaH auSadhiprabhAvataH kumArasya aGgena lagati // 451 // 441-atra barbarAdhipati sumaTa prakSiptAnAM bANAnAM kumArazarIrasparzasambandhe'pi tadasambandhavarNanAt sambandhe'sambandhAtizayoktiralaGkAraH / 4.0 spaSTam / 411--mahAkAlanarendrasvahastaprakSiptabANasyApi kumArazarIrAspazene vidyAsAdhakamahApuruSa pradattauSadhe mahAprabhAvo vaNito bhavati / S teg
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ to vegeNaM kumaro gahi sayahatthiyaM tayaM cava / apphAliUNa pADai bhUmIe bbbraahivii||452|| taMbaMdhiUNa kumaro ANai jA niayasatthapAsaMmi / taM da8 te naTThA satthAhivarakkhagA purisA // 453 // dhavalo baMdhavimukko khaggaM cittUNa dhAvae sigcha / mahakAlamAraNatthaM siripAlo taM nivArei // 454 // tataH kumAro vegena tadeva rAjJaH sauvahastikaM zastraM-gRhItvA AsphAlya ca barbarAdhipati bhUmau pAtayati // 452 // tatastaM-rAjAnaM baddhA kumAro yAvat nijakasAthapArzva Anayati tAvattaM svanRpaM baddhaM dRSTvA te sArthA- 15 dhipasya-dhavalasya rakSakAH puruSAH naSTAH-palAyitAH // 453 // atha dhavalo baMdhavimuktaH san khaGgaM gRhItvA | mahAkAlasya rAjJo mAraNArtha zIghra-satvaraM dhAvati, tadA zrIpAlakumArastaM dhavalaM nivArayati-vajayati // 454 // kimuktvA nivArayatItyAha-aho zreSThin ! gehAgataM-svagRhamAgatam ca punaH zaraNAgataM ca punaH baddhaM ca punaH rogeNa 452--atra barbarAdhipate bhUmau pAtena kumArasya mahAn parAkramo'bhivyajjito bhavati / 453-atra sArthAdhipadhavalazreSThirakSaNanimittabarbarAdhipatiniyojitapuruSANAM palAyane pUrvArddha pratipAdyasya rAjabandhanAdeH kAraNatayA pratipAdanAt kAvyaliI vAkyArthagatamalaGkAraH / 454-spaSTam /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 86 // gehAgayaM ca saraNAgayaM ca baddhaM ca rogaparibhRyaM / nassaMtaM buDDhaM bAlayaM ca na haNaMti sappurisA // 455 // je dasasahassasuhaDA babbarasuhaDehiM tADiyA naTThA / tesiM ruTTho siTThI jIvaNavittIu bhaMjeha // 456 // te sabvevi hu kumarassa tassa muhiAi sevagA jAyA / kumareNa te niuttA niabhAgAgayapavahaNesu // 457 // | paribhUtaM-pIDitaM punarnazyantaM-palAyamAna tathA vRddhaM-jarasAbhibhUtaM ca punaH bAlakaM etAn puruSAn vairiNo'pi satpuruSA na manti-na mArayanti, iti nItivacanAt ayamapi gRhAgatatvena baddhatvena ca avadhya iti bhAvaH // 455 / / ye dazasahastrasubhaTA barbarabhUpasubhaTaistADitAH santo naSTAH teSAmupari zreSThIH ruSTaH san teSAM jIvanavRttI. bhanakti-niSedhayati // 456 // tataste sarve'pi bhaTA anyAM gatimalabhamAnAH tasya kumArasya mudhikayA-vinA 455-atra gehAgata-zaraNAgata-baddha-rogaparibhUta-palAyita vRddha-bAlaka hananasya niSiddhatvapratipAdanAt kumArasya sakalAgamajJAnamakSuNNaM vyajyate / 456-atra teSAM dazasahasrasubhaTAnAM palAyane barAdhipatisubhaTatADitatvasya hetutayA pratipAdanAt padArthahetukaM kaavylinggmlngkaarH| 457-atra "kumarassa tassa" ityaMze ssetyasyA sakRdAvRttyA chekAnuprAso'laGkAraH / // 86 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sayameva mahAkAlaM baMdhAo moiUNa siripAlo / niabhAgapavahaNANaM vatthAIhiM tamaccei // 458 // sabvevi hute suhaDA pahirAveUNa pavaravatthehiM / saMtosiUNa mukkA kumareNa viveavaMteNa // 45 // mahakAlovi hu TUNa tassa kumArassa tArisaM cariaM / citse camakkimao taM abbhatthai vijayavayaNehiM // 460 // mUlyenaiva sevakA jAtAH, tadA kumAreNa te subhaTA nijabhAge AgateSu pravahaNeSu-poteSu niyuktA-adhikAriNaH kRtAH // 457 // atha zrIpAlaH svayameva mahAkAlaM-rAjAnaM bandhanAt mocayitvA nijabhAgapravahaNAnAM vastrAdibhiH-tanmadhyagatavastrAbharaNAdikaistaM-mahAkAlaM nRpaM arcati-satkarAti // 458 // punarvivekavatA kumAreNa te sarve'pi subhaTAH pravaravastraiH paridhApya santoSya muktAH // 459 / / mahAkAlo'pi nRpastasya-kumArasya tAdRzaM caritaM-AcAraM dRSTvA citte camatkRtaH-camatkAraM prAptaH san taM 458-atra svayaM zrImahAkAlanarapatibandhanamovanAt vastrAdibhistadoyArcanatazca zrIpAlasya paramamaudArya sahadayamanoraJjanaM pratIyate / 459-atra pravaravastraparidhApanAt santoSya bhaTAnAM mocane " vive avateNa" iti vizeSaNasya sAbhiprAyatayA parikarAlaGkAraH "alaGkAraH parikaraH mAbhiprAye vizeSeNa" iti candrAlokIya tallakSaNasmaraNAt / 460-atra "tassa kumArassa" ityaze chekaanupraaso'lngkaarH|
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA purisuttama ! maha nayaraM niyacaraNehiM tumaM pavittehiM / amhevi jeNa tumhaM niyabhattiM kiMpi dNsemo|| 461 // kumaro dakkhinnanihI jA mannai tA puNo dhavalasiTThI / vArei ghaNaM kumaraM savvatthavi saMkiyA pAvA // 462 // vAraMtassavi dhavalassa tassa kumaro smsthprivaaro| pato mahakAlapuraM toraNamaMcAikayalohaM // 463 // kumAraM vinayayuktavacanaiH abhyarthayate-prArthayate // 460 / / he puruSottama ! tvaM nijacaraNairmama nagaraM pavitraya-pavisatrIkuru yena kAraNena vayamapi yuSmabhyaM kAmapi nijabhakti darzayAmaH // 461 // dAkSiNyaM-paracittAnukUlyaM tasya nidhiH-nidhAnaM kumAro yAvanmanyate-nRpavacanamaGgIkurute tAvatpunaH dhavalazreSThI kumAraM ghana-pracuraM vArayati zatrugRhe sarvathA na gantavyaM ityAdivAkyaH, kathamityatrAha-yataH pApA:-duSTAH prANinaH sarvatrApi zaGkitAH syuH // 462 // tasya dhavalasya vArayato'pi sata:--etAvatA vArayantamapi dhavalamanAdRtyetyarthaH samasta:--sampUrNaH pari 461--atra "puruSottama" iti vizeSaNAttasya paramapUjyatvAbhiprAyatayA prikro'lngkaarH|| 462-mahAkAlanarapatiprArthanAsvIkAre kumAre dAkSiNyanidhitvasya hetutayA kathanAt padArthahetukaM kaavylinggmlngkaarH| 463-dhavalazreSThinaH kumAragamanavAraNarupasyArthasya vizeSAtmanaH "samvatthavi saMkiyA pAvA" iti sAmAnyAtmanArthena samarthanAt sAmAnyena vizeSasamarthanarUpo'rthAntaranyAso'laGkAraH / lakSaNaM pUrvodIritamavaseyam /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahakAlo taM kumaraM bhattIi niyAsaNaMmi ThAvittA / pabhaNei imaM rajjaM maha pANAvi hu tuhAyattA // 464 // annaM ca majjha puttI pANehito'vi vallahA asthi / nAmeNa mayaNaseNA taM ca tumaM pasiya pariNesu // 465 // vAro yasya sa evaMvidhaH kumAro mahAkAlabhUpasya puraM prAptaH, kIdRzaM puraM ?-toraNamaJcAdibhiH kRtA zobhA yasya / tat tathoktam // 463 // atha mahAkAlo nRpastaM kumAraM bhaktyA nijAsane sthApayityA -upavezya prakarSaNa bhaNati -idaM rAjyaM tvadAyattaM-tavAdhInamasti, kiMbahunA ?, hu iti nizcitaM mama prANA api tvadAyattA:-tvadadhInAH santi // 464 // anyacca-prANebhyo'pi vallabhA nAmnA madanasenA mama putrI asti, tAM ca mama putrIM tvaM prasadya-prasannIbhUya pariNayasva // 465 // kumAreNa bhaNitaM--ahaM vaidezikastathA'jJAte kulazIle yaspa sojJAtakulazolo'smi, tasmai ____464--atra mahAkAlasya rAzaH kumAraM prati svakIyarAjyasya svakIyaprANAnAmapi ca samarpaNAtpremaprakarSaH paramaH pratIya / 465-spaSTam /
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 88 // kumareNaM bhaNiyamahaM videsio taha anaaykulsiilo| tassa kahaM niyakannA dijjai sammaM vijAresu ? // 466 // pabhaNei mahAkAlo AyAreNAvi tuha kulaM nAyaM / na ya kAraNaM vieso kuNasu imaM patthaNaM sahalaM // 467 // AmaMti kumAreNa bhaNie mahayA mahasaveNa nivo| pariNAvai niyadhUyaM dei siriM bhUrivitthAraM // 468 // mahyaM nijakanyA kathaM dIyate ?, samyag vicAraya // 466 // evaM kumAreNokte sati mahAkAlaH prabhaNati asmAbhistu AcAreNApi tava kulaM jJAtaM, punastvayA svasya vaidezikatvamuktaM tatrocyate na ca videzaH kAraNaM 18 kanyA'pradAne iti zeSaH, tammAt imAM prArthanAM saphalAM kuruSva // 467 // tadA kumAreNa Amamiti bhaNite sati-aGgIkRtamityukte sati mahatA mahotsavena-atimahotsavena nRpomahAkAlabhUpo nijaputrIM pariNAyayati-udvAhayati, bhUri:-bahu vistAro yasyAH sA bhUrivistArA tAM zriyaM 4.6-atra ajJAta kulazIlatve vaidezikatvasya kAraNatayA pratipAdanAt padArthahetukaM kaavylinggmlngkaarH| 467-'atra" "AcAraH paramo dharmaH" iti smRtyA AcAravataH kumArasya dharmazIkatA, tayA va kulInateti rAkSastasya buddhimattApi sUcitA bhavati / 468-atra "bhUvitthAraM" iti samastaM padaM zrIvizeSaNavAcakamavaseyam / RECER // 88 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 % navanADayAiM dAijjayaMmi dAUNa cAruvatthehiM / pariNAvai parivAraM kumareNa sahAgayaM sayalaM // 460 // egaM ca mahAjuMgaM vAhaNarayaNaM ca maMdire pattaM / kAUNa kumarasahio rAyAvi samAgao tattha // 470 // siTThIvi mahAjuMgaM daTuM causadruikUvayasaNAhaM / maNikaMcaNapaDiputraM cintai niyami hiyayaMmi // 471 // lakSmI dadAti // 468 // pariNayanakAle vadhUvarayordayadravye navasaGkhyAni nATakAni dacA kumAreNa saha-sArddha AgataM sakalaM--samasta parivAra cAruvastra:--manojJadakalAdibhiH paridhApayati // 469 ||c punaH ekaM mahAjuGganAmakaM vAhanaratnaM-pradhAna nipAtraM bindare prAptaM kRtvA kumArasahito rAjApi tatra- bindare smaagtH||47|| atha dhavalAkhyazreSThI api catuSSaSTayA kUpaka:-kRpastambhaH sanAtha-sahitaM punaH maNikAJcanaiH pratipUrNa mahAjugaMyAnapAtraM dRSTvA nijake-svakIye hRdaye-manasi cintayati / kiM cintayati ? ityAha // 471 // 469-pratra kumArasahAgatasakala parivAraparidhApanena mahAkAlasya rAkSazcenasi paramollAsasantAno dhvanyate / 470--spaSTap / 471-atra zreSThino dhavalasya cintAyAM mahAjugasya : caturuSaSTikRpasanAthatAyA maNikAJcanaparipUrNatAyAzca kAraNatayA samAvezAt kAdhyaliGgam / /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 89 // ahaha kimayaM jAyaM jaM eso majjha sevagasamANo / sAmittabhima patto bhAyaDamittaM na me dAhI // 472 // ia citiya so jAyai kumaraM gayamAsabhADayaM so'vi| . dAvei dasaguNaM taMhI kerisamaMtaraM tesiN?|| 473 // AroviUNa kumaraM tatya mahApavahaNe saparivAraM / mukalAviUNa dhUyaM mahakAlo jAi niyanayariM // 474 // ahaheti khede etatki jAtaM yat-yasmAtkAraNAt ruSaH-zrIpAlo mama sevakasamAna:-anucaratulya idaMsvAmitvaM prAptaH, atha bhATakameva-bhATakamAtraM me--mahyaM na dAsyati // 472 // iti cintayitvA-vicArya saHdhavalaH kumAraM gatamAsasya bhATakaM yAcate, saH-kumaro'pi tad bhATakaM dazaguNaM dApayati, hi iti vismaye tayodvayoH--kumArazreSThinoH kIdRzamantaraM ?. mahAn bheda ityarthaH // 473 // atha mahAkAlo rAjA tatra mahApravahaNe - 472- spaSTam / 473--patra gatamAsabhATakayAcane tato'dhakadazamaNapradAne kumArasyAbhinandyasattvatA pratIyate"janasya sAketanivAsinastau dvAvayabhUnAmabhinandhasattvau / gurupradeyAdhikaniHspRho'rtho dAtA'thikA mAdadhikapradazca" iti raghuvaMzapadyaM prakaraNe'tra smaraNIyatAmAyAti / 474-spaSTam / // 89 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ poeNa jaNA jalahiM laMghiya pAvaMti rayaNadIvaM taM / jaha saMjameNa muNiNo saMsAraM tariya sivaThANaM // 475 // tattha ya poe taDamaMdiresu gurunagarehiM thaMbhittA / uttAriUNa bhaMDaM paDamaMDavamaMDale ThaviyaM // 476 // kumarovi saparivAro pddvNsaavaasmjjhmaasiigo| pikkhai nADayAI vimANamajjhaTTiyasurubva // 477 // vRhadyAnapAtre saparivAraM kumAraM Aropya putrI mukalApya-putryAmukalApaM kRtvA nijanagarI yAti // 474 // janA lokAH potena--pravahaNena jaladhi-samudraM laDDitvA taM prasiddha ratnadvIpaM prApnuvanti, tatra dRSTAntamAha--yathA manuSyaH saMyamena saMsAra tIrkhA zivasthAna--muktipadaM prApnuvanti tathetyarthaH // 475 / / tatra ca-ratnadvIpe taTabindareSu potAn gurunagaraiH--lohamayabRhatpotastambhanopakaraNaiH stambhitvA-rudhvA tanmadhyasthaM bhANDaM-krayANakaM uttArya paTamaNDapAnAM-paTagRhANAM maNDale--samUhe sthApitam // 476 // kumAro'pi svaparivArasahitaH paTavaMzAvAsamadhya--vaMzayuktapaTagRhasya madhye AsInaH-upaviSTaH san nATakAni 475-atra bimbapratibimbabhAvakRtasAdhamyaNopamA / 476-spaSTam / 499--atra kumAre vimAnamadhyasthitasurasArazyavaNanA dupmaalngkaarH|
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA SEXSEXPRESS siTThIvi taMmi dIve bahulAbhaM muNiya vinnavai kumara / deva ! niavAhaNANaM kayANage kiM na vikkeha ? // 478 // to bhaNai kumAro tAya ! amha tumhANa aMtaraM natthi / taM cia kayANagANaM jaM jANAsi taM karijjAsu // 479 // hiTo siTThI ciMtai huM huM niajANiyaM karissAmi / ' jeNa kayavikkayo ciya vaNiNo ciMtAmaNiM biMti // 48 // prekSate--pazyati, ka iva ?-vimAnamadhyasthitaH suro-deva iva // 477 // zreSThI api tasmin dvIpe bahulAbha muNitvA-jJAtvA kumAraM vijJapayati-he deva ?-he mahArAja! nijavAhanAnA-svakIyapotAnAM krayANakAni ki nAma-kathaM na vikrINAsi // 478 // tataH kumAro bhaNati he tAta ! asmAkaM yuSmAkaM ca antaraM nAsti, tvameva krayANakAnAM yajjAnAsi tat kuruSva // 479 // etat zrIpAlavacaH zrutvA zreSThI hRSTaH san cintayati-athAha nijajJAtaM kariSyAmi, yena kAraNena baNijo-vyApAriNaH krayayukto vikrayaH-krayavikrayaH, krayavikraya eva cintAmaNi-vAJcchitArthasAdhakaratnaM bruvanti lokaaH|| 480 // 478--spaSTam / / 479-etena sampratyapi dhavalopari kumAra zrIpAlasya vizvAsAtizayo vyajyate / 480-spaSTam /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ itto a ko'vi puriso surasariso cArurUvanevatyo / supasannanayaNavayaNo uttamahayarayaNamArUDho // 481 // bahapariarapario patto kumarassa guddrvaarN| pikkhei nADayaM jA to so kumareNa Ahao / / 482 // so kayakumarapaNAmo AsaNadANeNa laddhasammANo / viNayaparo vIsattho uvaviho kumarapAsaMmi // 483 // itazca ko'pi puruSaH surasadRzo-devatulyaH punaH rUpaM--AkRtiH nepathyaM-veSaH cAruNI--manojJe rUpanepathye yasya saH punaH nayane ca vadanaM ca nayanavadanaM, suprasannaM nayanavadanaM- netramukhaM yasya saH punaH uttama hayaratna-azvaratnaM ArUDhaH // 481 // punaH bahuparikareNa-bahuparivAreNa parikaritaH- parivRtaH IdRzaH kumArasya guDDaradvAra-paTAvAsadvAraM prAptaH san yAvannATakaM prekSate tAvat kumAreNa sa puruSaH AhUtaH-svapArzva aakaaritH||482|| sa puruSaH kRtaH kumArasya praNAmo-namaskAro yena saH tathA AsanadAnena labdhaH sanmAno yena saH, kumAreNAsanaM dApitaM tena prAptasanmAna 481-atra puruSe tasmin cArurUpanepathyatvena suprasannanayanapadanatvena surasAdRzyavarNanAdupamAlaGkAraH, uttarArddha'nuprAsazcApi draSTavyaH / / 482-atra parivAraparikhunatvavizeSaNAt nATakaM prati sAnurAgatAbhivyaktiH / 4.3-atra NakArasyAsadAvRttyA vRtynupraaso'lngkaarH|
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 91 // vAlakahA surapicchaNayasaricchaM taM picchaNayaM paloiUNa khaNaM / ciMtai esa imAe lIlAe kovi rAyasuo // 484 // thakami nADae so puTTho kumareNa ko'si bhadda ! tumaM ? / kattha pure tuha vAso ? didaM accherayaM kiMpi ? // 485 / / so jaMpai viNayaparo kumaraM pai deva ! itya dIvami / / selotthi rayaNasANu valayAgAreNa gurusiharo // 486 // ityarthaH, punaH vinayaparo-namratAkaraNatatparaH tathA vizvastaH-susthacittaH evaMvidhaH san kumArapArzve upvissttH||483|| suraprekSaNakena-devanATakena sadRzaM tatprekSaNakaM-nRtyaM kSaNaM yAvat pralokya-dRSTvA cintayati-vicArayati, anayA, lIlayA eSa ko'pi rAjasuto'sti // 484 // atha nATake pUrNIbhUte sati sa puruSaH kumAreNa pRSTaH-he bhadra ! tvaM ko'si ? kutra pure tava vAso-nijavAso'sti, tathA kimapi Azcarya dRSTa cetkathayeti bhaavH|| 485 // da evaM kumAreNa pRSTe sati sa pumAn vinayaparaH san kumAraM prati jalpati-kathayati, he deva !-he mahArAja ! atra asmin dvIpe valayAkAreNa-kaTakAkRtyA ratnasAnurnAma zaila:-parvato'sti, kIdRzaH? gurUNi-mahAnti zikharANi yasya sa guruzikharaH // 486 // 484-atra tadIyanATake devanATakasAdRzyavarNanAdupamAlaGkAraH / 485-486-spaSTe /
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tammajjhakaryAnavesA asthi purI rayaNasaMcayAnAma / taM pAlai vijAhararAyA sirikaNayakeutti // 487 // tassatthi kaNayamAlA nAma piyA tIi kucchisaMbhUyA / kaNayapaha-kaNayasaMhara-kaNayajjhaya-kaNayarui puttA // 488 // tanmadhye-tasya giremadhyabhAge kRto nivezo-racanA yasyAH sA evaMvidhA ratnasazcayAnAma purI-nagarI asti, tAM purIM zrIkanakaketuritinAmnA vidyAdharANAM rAjA pAlayati // 487 // tasya rAjJaH kanakamAlAnAma priyA'sti, tasyAH kukSau sambhUtA-utpannAH kanakaprabha 1 kanakazekhara 2 kanakadhvaja 3 kanakaruci 4 nAmAnazcatvAraH putrAH santi // 488 / / ca punasteSAM caturNI putrANAm upari nAmnA madanamaJjUSA ekA putrI asti, sA ca kIdRzI?-sakalakalAsu pArINA-pAraM prAptavatI punaH atikrAntaM rateH-kAmastriyA rUpa-saundaya yayA sA 487-atra " rayaNasaMcayA" ratnAnAM padmarAgAdInAM saMbayaH prakaro yatreti vyutpattyA tasyA nagaryA samRddhirapUrvA kA'pyabhivyajitA bhavatIti / 488-spaSTam /
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 92 // tesiM ca upari egA puttI nAmeNa mayaNamaMjUsA / sayalakalApArINA airaharUvA muNiyatattA // 489 // tattha ya purIi ego jiNadevo nAma sAvago tassa / putto'haM jiNadAso kahemi cunaM puNo suNasu // 490 // sirikaNayakeuranno piyAmaheNistha kAriaM asthi / taM ca kerisaMsirorayaNaM bhavaNaM siririsahanAhassa // 491 // tathA muNitaM-jJAtaM tattvaM yayA sA // 489 // tasyAM ca pUryAM eko jinadevo nAma zrAvako'sti, tasya-jinadevasya putro'haM jinadAso'smi, coyaM-Azcarya punaH ahaM kathayAmi, tvaM zRNu // 490 // zrIkanakaketurAjasya pitAmahena pituH pitrA atra girizikharaziroratnaM zrIRSabhanAthasya bhavana-mandiraM kAritamasti // 491 // tacca kIdRzamityAha-satAM-satpuruSANAM ye manorathAstadvattuGgam-ucca, punaruttamanarANAM 489-atra madanamajUSAyA upameyAyA upamAnabhUtakandarparamaNIratita AdhikyavarNanAd vyatirekAlaGkAro vyajyate "vyatireko vizeSazcadupamAnopameyayoH / zalA ivonnatAH santaH kintu prakRti komalAH" iti candrAlokIyatallakSaNodAharaNasmaraNAt / yatra punaH iva zabdasya prayogastatra vyatirekAlaGkArasya vAcyatA bhavati prakRte tadabhAvAd vyaGgayatA, vyaGgayatve'laGkAratA puna braahmnnshrmnnnyaayaadvseyaa| 491-atrottarArddha chekAnuprAso vRttyanuprAsacAlakArau /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtamaNorahatuMga uttamanaracariyanimmalavisAlaM / dAyArasujasadhavalaM ravimaMDaladaliatamapaDalaM // 492 // tammajhe risahesarapaDimA kaNayamaNinimmiA asthi / tihuaNajaNamaNajaNiA''NaMdA navacaMdalehavva / / 493 // taM so kheyararAyA niccaM accei bhttisNjutto| loo'vi sappamoo namei pUei jhAei // 494 // yaccarita-AcArastadvannirmalaM vizAlaM ca-vistIrNa tathA dAturyat suSTu-zobhanaM yazastadvaddhavalaM, punaH ravimaNDalaMsUryamaNDalaM tadvat dalita-khaNDitaM tamaH-paTalaM andhakAravRndaM yena tat / / 492 // tanmadhye-tasya mandirasya madhye kanakamaNibhiH-svarNaratnanirmitA-racitA RSabhezvarasya pratimA-mUrtirasti, kIdRzI? ityAha-navA-navInA candrasya lekhA iva tribhuvanajanAnAM-tralokyalokAnAM manassu janita-utpAdita Anando-harSoM yayA sA IdRzI asti // 493 // sa khecarANAM-vidyAdharANAM rAjA khecararAjo bhaktyA saMyuktaH san tAM jinapratimAM nityaM arcayati-pUjayati, loko'pi--nagaravAsijano'pi saha pramodena -harSeNa vartate iti sapramodaH san tAM namati 41.2-atra jinavarabhavane sajjanamanorathasArazyasya tuGgatvena sAdharyeNa varNanAdupamAlaGkAraH / 493-pratimAyAM candralekhAsAdRzyAdupamA / 494-spaSTam / /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA sA naravarassa dhUyA visesao tattha bhttisNjttaa| aTThapayAraM pUyaM karei nicaM tisaMjhAsu // 495 // annadiNe vihiniuNA sA naravaranaMdiNI saparivArA / kayavihivittharapUyA bhAvajuyA vaMdae deve|| 496 // tAva nariMdovi tahiM patto pUyAvihiM ployNto| hariseNa pulaiaMgo evaM ciMtei hiyayaMmi // 497 // P pUjayati dhyAyati ca // 494 // sA prAguktA madanamaSAnAmnI naravarasya-rAjJaH putrI vizeSato bhaktisaMyuktA | satI tatra-jinagRhe trisandhyAsu nitya aSTavidhAM pUjAM karoti // 495 // anyasmin dine vidhau-pUjAvidhau nipuNA-caturA sA naravarasya nandinI-putrI parivAreNa saha vartate iti saparivArA tathAvidhevistaro vidhivistaraH kRtA vidhivistareNa pUjA yayA sA kRta punarbhAvena yutA evaMvidhA satI devAn vandate-devavandanaM karotItyarthaH // 496 // tAvannarendro'pi pUjAvidhi pralokayan-prakarSeNa vilokayan tatra-jinagRhe prAptaH viziSTa pUjAdarzanAt harSeNa pulakitaM-romodgamayuktaM aGgaM yasya sa IdRzaH san hRdaye 495-paSTam / 426-atra pUrvAddha NakArasyAsadAvRttyA vRttaanupaaso'lngkaarH| 497-atra rAjJo' harSaromAJce vidhipUrvakatanayAkRtadevArcana vilokanasya kAraNatayA kaavyligmlngkaarH|
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ HAIRRORSEES aho apuvvA pUyA raiyA eyAi majjha ghUyAe / aho apubvaM ca niyaM vinnANaM daMsiyamimIe // 498 // esA dhannA kayapuniA jIe jiNiMdapUyAe / erisao suhabhAvo dIsai saralo a suhabhAvo // 499 // thirayApabhAvaNAkosalattabhattIstutitthasevAhiM / sAlaMkAramimIe najai citami saMmattaM // 50 // evaM cintayati // 497 // yathA rAjA cintayati tathA''ha-aho iti AzcaryeNa etayA mama pujyA'pUrvA pUjA racitA, IdRzI pUjA pUrva kadApi na dRSTetyarthaH, punaraho iti Azcarye'nayA matpucyA'pUrva nijaM-svakIya vijJAnaMkalAkauzalaM darzitam // 498 // eSA matputrI dhanyA ca punaH kRtapuNyA'sti kRtaM puNyaM yayA sA, yasyA jinendrapUjAyAM IdRzaH zubhabhAvo vartate, ca punaryasyAH sarala-RjuH suSTu-zobhana: svabhAvo dRzyate // 499 // sthiratA-dharme sthiratvaM 1 prabhAvanA-dharmoddIpakatvaM 2 kuzalatvaM-jinapravacane nipuNatvaM 3 bhaktiH 418-atra dvayena "aho" iti nipAtena kanyAyAH apUrvadevArvanAyAm apUrvavikSAne ca viSaye AzcaryAtizayadyotanam / atra 'na' zabdamya sakRdAvRttyA chekaanupraaso'lngkaarH| 500-atra sthiratA prabhAvanAdInAmekaikasyApi guNasya samyaktvakAraNatve paJcAnAmeteSAM samuditAnAM kA kathA tasminniti kAvyApattiralaGkAro vyajyate "kaimunyenArthasasiddhiH kAvyArthApattiriSyate" iti candrAloke tallakSaNasmaraNAta /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri bAlakahA tA eyAe eyArisIi dhUyAi havai jai kahavi / aNurUvo koi varo tA majjha maNo suhI hoi // 501 // evaM niadhUyAe varaciMtAsallasallio raayaa| acchai khaNaM nisanno sunnamaNo jhANalINuvva // 502 // sAvi hu nariMdadhRyA puyaM kAUNa vihiytipnnaamaa| nIsaraha jAva pacchimapaehiM jinngbhgehaao|| 503 // jinAdiSu AntaraprItiH 4 sutIrthasevA-sthAvarajaGgamazobhanatIrthasevanaM 5 etaiH paJcabhiralaGkAraiH asyAzcitte | | samyaktvaM alaMkAraiH saha vartate iti sAlaGkAraM jJAyate // 500 // tasmAt etAdRzyA etasyA mama putryA anu. rUpo-yogyaH yadi ko'pi varo-bhartA bhavati, tat-tarhi mama manaH sukhi-sukhabhAg bhavati // 501 / / evamamunA prakAreNa nijaputryA varasya cintA eva zalyaM tena zalyitaH-zalyayukto rAjA kSaNaM yAvat dhyAnalInodhyAnalagna iva zUnyaM mano yasya sa zUnyamanAH san niSaNNa-upaviSTo 'acchati'tti-avatiSThate // 502 sA narendrasya-rAjJaH putrI api pUjAM kRtvA vihitAH kRtAstrayaH praNAmA yayA sA evaMvidhA satI yAvat jinasya garbhagRhAta-mUlamaNDapAt pazcimapadainiHsarati // 503 // tAvat tatkAlaM tasya-jinagarbhagRhasya dvAre yatkapATa 501-spaSTam / 505-chekAnuprAsa utprekSAcAlaGkArI / 503-04-spaSTe / // 94 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'takAlaM taha miliaM taddArakavADasapuMDaM kahavi / keNavi jaha balieNavi paNulliyaM ugghaDai neva // 504 // tatto sA nivadhUyA appaM niMdei garuasaMtAvA / hA hA ahaM hayAsA kiMkayapAvA asuhabhAvA? // 505 // | sampuTaM tat kathamapi-kenApi prakAreNa tathA militaM yathA kenApi balikena-balavatApi praNodita-preritaM sat / naiva udghaTate // 504 // tataH-tadanantaraM sA nRpaputrI guruko-vahuH santApo yasyAH sA evaMvidhA satI AtmAnaM nindati, kathamityAha-hA hA iti khede'haM hatAzA jAtA hatA AzA-icchA yasyAH sA kIdRzI ahaM ?-azubhabhAvAt kimapi kRtaM pApaM yayA sA kiMkRtapApA // 505 // yena kAraNena mayA pApayA pramAde lagnayA punarmandabhAgyayA satyA 505-atra "nivadhUyA" itirUpaM nRpa duhita zabde "kRpAdi gaNe nRpazabda pAThAt" it kRpAdauH 1:2128 // ityanena RkArasya ikAre kRte "povaH" 12231 // ityanena pakArasya vakAre kRte "duhita bhaginyodhUyA bahiNyau" ityanena duhita zabdasya dhyAdeze nivadhUyAzabdAt prathamaikavacane sau pratyaye kRte "ataH seDoMH" / ityatrataparakaraNAt dIrghAntAtU se'rvA dezamAve "antyavyanjanasya" 1211 // ityanena sakAralope vijJeyam / 1
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakadA ROCKSCENSKO jaNa mae pAvAe pamAyalaggAi maMda bhggaae| saMkarakayAi puyAi dasaNaM khaNamavi na laddhaM // 506 // hI hI ahaM ahannA annANavaseNa kammadosaNaM / AsAyaNaMpi kAhaM kiMpi dhuvaM vaMciyA teNa // 507 // evaM mamAvarAha khamasu tumaM nAha ! kuNasu supasAyaM / maha punnavihINAe dINAe daMsaNaM desu // 508 // saGkareNa-zubhAzubharUpamizrabhAvena kRtayA pUjayA darzanaM-prabhonirIkSaNaM kSaNamapi na labdhaM-na prAptam // 506 // hI hIti khede'haM adhanyAsmi ajJAnavazena karmadoSeNa kAmapi AzAtanAM-virAdhanAmapi akArSa-kRtavatI asmi tena kAraNena dhruvaM-nizcitaM vaJcitA'smi // 507 // he nAtha ! evaM mamAparAdha kSamasva, tvaM suSThu-zobhanaM kA prasAdam-anugrahaM kuruSva, puNyavihInAyai dInAyai mahyaM darzanaM datsva / / 508 // 506-spaSTam / 507-bhatra 'nA' zabdasyAsakRdAvRtyA chekAnupAsaH / 508-anupraasH|
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM taM ruyamANi daLUNaM naMdiNi bhaNai raayaa| vatthe ! tuhAvarAho natthi imo kiMtu maha doso // 509 // jaM jiNaharamajjhagao tuhakayapUaM nirikkhamANo'vi / jAo'haM sunnamaNo tuhavaraciMtAi khaNamikaM // 510 // tIe ya maNoNegattarUvaAsAyaNAi phalameyaM / saMjAyaM teNa ahaM niAvarAhaM viyakkimi // 511 // __ evaM-amunA prakAreNa rudaMtI-rodanaM kurvANAM tAM putrIM dRSTvA rAjA bhaNati-he vatse ! ayaM tavAparAdho nAsti, kintu mama doSo'sti // 509 // kathamityAha-yat ahaM jinagRhamadhyagataH tvayA kRtA yA pUjA tAM nirIkSamANo'pi tava varasya cintayA eka kSaNaM yAvat zUnyaM mano yasya sa zUnyamanA jaatH||510 // tasyAzca manaso'nekasvarUpAyA AzAtanAyA etat-jinagRhadvArapidhAnalakSaNaM phalaM sanAtaM tena kAraNena ahaM nijAparAdhaM vita 5.9-atra " tuhAvarAho" ityatra "povaH" ityanena pakArasya vakAraH " khaghathadhabhAm " 12187 // ityanena dhakArasya hakArazca vijJeyaH / 510-atra rAkSaH zUnyamanastve kanyAvivAhacintAyAH kAraNatvAt padArthahetukaM kaaylinggmlngkaarH| 511-spaSTam / XXXXXXXXX
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA devo a vIyarAo nevaM rUsei kahavi kiMtu imaM / jiNabhavaNAhiTThAyagakayamapasAyaM muNasu vacche ! // 512 // tatto narehiM ANAviUNa balikusumacaMdaNAIyaM / kappUrAgurumayanAhidhUvarUvaM ca varabhogaM // 513 // rAyA dhUyAijuo dhRvakaDucchehiM kuNai bhogavihiM / nimmalacitto nicalagatto tattheva uvaviTTho // 514 // yaami-cintyaamiityrthH|| 511 // devazca vItarAga evaM kathamapi na ruSyati na ropaM prApnoti, kintu he vatse ! jinabhavanasya adhiSThAyako yo devastena kRtaM aprasAda-aprasannatvaM muNa-jAnIhi // 512 // tataH-tadanantaraM valaye-pUjAnimittaM kusumacandanAdikaM narebhyaH-sevakalokebhyaH AnAyya ca punaH karpUrAgurumRganAbhInAM-ghanasArAgarukastUrINAM yo dhUpastadrUpaM-tatsvarUpaM vara-pradhAnaM bhoga--devayogyaM dravyaM-AnAyya // 513 ||raajaa putryA yutaH-sahito dhUpakaDuccharbhogavidhi- dhUpadAnAdividhiM karoti, kIdRzaH san ?--nimmalaM 512-bhagavatastIrthakRto vItarAgatvAt tasya aparAdhe na roSo bhakto vA santoSaH kintu jinabhavanAdhiSThAyakasya devasya vItarAgatvaM nAsti yena so'pi kasyApyaparAdhaM soDhuM zaknuyAditibhAvaH / 513-spaSTam / 514--atra " citto gatto" ityaMze to zabdasya sakRdAvRttyA chekAnuprAsaH /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvavAsatigaM jAyaM, yAsahiyassa naravariMdasta / to raMgamaMDavo'vihu raMga no jagai jahiyae // 15 // sAmaMtamaMtiparigahapaurajaNevi visnncirosu| uvavidyesu niraMtarajalaMtadipaMtadIvesu // 516 // kevi hu diyaMti kannAi dUsaNaM kevi nrvriNdss| evaM bahuppayAraM parapparAlAvamuharajaNe // 517 // cittaM yasya sa nirmalacittaH punaH nizcalaM gAtraM-zarIraM yasya sa nizcalagAtra evaMvidhastatraiva upaviSTaH san // 514 // // yugmama / / tatraivaM kurvataH putrIsahitasya naravarendrasya rAjezvarasya upavAsatrikaM jAtaM tato raGgamaNDapo'pi janAnAM 8-lokAnAM hRdaye raMga-rAga na janayati--utpAdayati // 515 / sAmantAzca mantriNazca parigrahazca--tatparikara eva paurajanAzca-nagaravAsilokAsteSvapi viSaNNa cittaM yeSAM te viSaNNacittAsteSu upaviSTeSu satsu tathA nirantaraM / jvalatsu ata eva dIpyamAneSu dIpeSu satsu // 516 // kepi lokAH kanyAthai dUSaNaM dadati, kepi naravarendrAya dUpaNaM dadati, evam-amunA prakAreNa bahu prakAra 515--atra rAgotyAda kAraNasyApi raGgamaNDapasya rAgajanakatvAbhAvena kAraNAntarasya sahRdaya citta ra vibhAvanAdvibhAvanAdvAra: "vibhAvanA vinA hetaM kAryonatti yaMducyate" iti sAhityadarpaNe tallakSaNam / 516--spaSTam / 517-TokAnAmeSa bhAvo yat kammizcidapyunnatipadavImArohati samArUDhevA natprazaMsanam vipatpadavImAyati samAgate vA tadIyAM nindA vA durvantIti janAnAM parasparAlApamukharatvaM samucitameva /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsakahA sirisiri // 97 // taiyAe rayaNIe pacchimajAmaMmi nijhuNisahAe / sahasatti gayaNavANI saMjAyA erisI tattha // 518 // dosa na koI kumAriaha naravara dosa na koi / jiNakAraNe jiNaharu jaDio taM nisuNau saha koii||519|| taM soUNaM bAlA saMjAyA hrisjnniaromNcaa| rAyAvihu sANaMdo saMjAo teNa vayaNeNa // 520 / / yathA syAttathA parasparaM-anyo'nyaM yaH AlApo-bhASaNaM tena mukhare-dumukhe jane-loke sati // 517 / / tRtIyasyA rajanyAH pazcimayAme-caturthagrahare nirgato dhvaniH-zabdo yasyAH sA nirdhvaniH IdazI yA sabhA tasyAMtatra raGgamaNDape sahaseti-akasmAt IdazI vakSyamANasvarUpA gaganavANI-AkAzavAha samAtA // 518 / / tAmeva dohAchandasA Aha-atra kumAryA dopaH ko'pi nAsti, naravaramya-rAjJo'pi doSaH na, yena kAraNena jinagRhaM jaTitaM-pihita tatkAraNaM sarvaH ko'pi loko nizRNotu -AkarNayatu // 519 // tadanantaroktaM vAkyaM zrutvA bAlA-rAjakanyA harSeNa janita- utpAdito romodgamA yasyAH sA IdRzo samAtA, rAjA'pi tena vacanena sAnanda AnandavAn sAtaH // 520 // 518-atra "garaNavANI" tyatra "kagacajanadapayavAM prAyo luka" 177 ityanena gaganazabde dvitIyasya gakArasya ki "avarNI yprnutiH"16180|| ityanena yatra. taanonn:.8|| ityanena nakArasya NakAro draSTavyaH / 519-528-spaSTe /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ loyAvi sappamoA jAyA savvevi ciMtayaMti aho / kiM kAraNaM kahissai ? tatto vANI puNo jAyA // 521 // jasu naradiTiiM hoisai jiNaharau mukkaduvAru / soija mayaNamaMjUsiyaha hoisai bhattAru // 522 // gADhayaraM to tuTThA, savve ciMtaMti kassimA vaannii| evaM ca kayA hohI tatto jAyA puNo vANI // 523 // lokA api sapramodAH-saharSA jAtAH santaH sarve'pi cintayaMti-aho iti Azcarya kiM kAraNaM kathayiSyati !, tataH--tadanantaraM punarvANI jAtA // 521 // yasya narasya dRSTyA jinagRhaM muktaM udghaTitaM dvAraM yasya tat muktadvAraM bhaviSyati sa eva naro madanamaJjUSAyA rAjaputryA bhartA-varayitA bhaviSyati // 522 // tataH sarve'pi lokA gADhataraM- atyartha tuSTAH santazcintanti-kasyeyaM vANI asti, ca punaH kadA-kasminkAle evaM 521-atra yadi rAjJaH kanyAyA vA nAsti doSastadA kAraNavizeSamavagantuM lokAnAMcintA yuktaiveti bhAvaH / 522-spaSTam / 523-lokAnAM cetasi parama tupTe'pi kasyeyaM vANI kadA sa tAdRzo varo mavipyatItyAdicintA panayanAya punarapi gaganavANI yuktaiva /
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 98 // siririsahesara olagiNi, hauM cakkesaridevi / mAsambhaMtari tasu naraha, Avisu nicchai levi // 524 // ityaMtaraMmi jAyaM vihANayaM vajiAI turAI / rAyAvi saparivAro samuDio niagihaM patto // 525 // tatto kayagihapaDimApUyAivihIhiM pAraNaM vihiyaM / sabvatthavi vitthariyA sA vattA loyamajhami // 526 // bhaviSyati, tata-etacintanAnantaraM punarvANI jaataa||523|| zrIRSabhezvarasya 'olagiNiti sevAkI ahaM cakrezvarIdevI asmi, mAsAbhyantare--ekamAsamadhye taM puruSaM lAtvA nizcayena AyAsyAmi // 524 // atrAntare-asminnavasare 'vihANaya'nti vibhAtaM-prabhAtaM jAtaM, tUrANi-prAtaHkAlocitavAdyAni vAditAni, rAjApi saparivAraH samutthitaH san nijagRhaM prAptaH // 525 // tataH kRtagRhapratimApUjAdividhibhiH upavAsatrayasya pAraNaM vihitaM-kRtaM, sA vArtA sarvatrApi lokamadhye vistRtA-vistAraM prAptA // 526 // tataH 524-atra "sareti vyaJjanasaMghasyAsakRdAvRtyA vRttyanuprAsa patana cchekAnuprAsa stasya sakRdAvRttI IMI prasarAt" cheko vyatana saMghastha sakRtvAmyamanekadhetyukteH / 525-526-spaSTe / RECOR // 98 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvaMti tao loyA sapamoyA jiNaharassa daarNmi| aNaugghaDie taMmivi puNovi gacchaMti savisAyA // 527 // taM jiNaharassa dAraM keNavi no sakkiyaM ughADeuM / kiMtu kao bahuehiMvi ugghADo niyayakammANaM // 528 // tadanantaraM lokAH sapramodAH-saharSAH santo jinagRhasya dvAre AyAnti-Agacchanti, apiH pAdapUraNe, tasmi ndvAre'nudghaTite sati saha viSAdena vattante iti saviSAdAH santaH punarapi gacchanti svasvasthAnam // 527 // IP tajinagRhasya dvAra kenApi udghATayituM na zaktaM na samarthIbhUtam, kintu bahubhirapi lokanijakakarmaNAM 3 18 svakIyakarmaNAM udghATaH kRtH|| 528 // 527-atra lokAnAM jinabhavanadvArAgamane kamapi kAraNavizeSamami vyajayituM kavinA "sapamoyA" TU: iti pada prayuktamiti dvizeSaNasya sAbhiprAyatayA parikarAlaGkAraH, tallakSaNa ca prAgudIritamavaseyam / 528-atra samAgatajanAnAmiSyamANajinabhavana dvArodghATana viparIta nijakamodghATana samprApte viSAdananAmAlaGkAraH "iSyamANaviruddhArthasamprAptistu vipAdanam / dIpamudyojayedyAvannirvANastAvadeva saH" iti candrAloke tallakSaNodAharaNasmaraNAt /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlakara 'sirisiri 1 // 99 // UiRESHERA evaM ca tassa ceIharassa ddhNkiaduvaardesss| saMjAo kiMcUNo mAso eyaM tamacchariyaM // 529 / / jai puNa purisuttama ! taMsi ceva taM jiNaharassa varadAraM / ugghADesi dhuvaM to miliyA cakkesarIvANI // 530 // to taM kuNasu mahAyasa ! jiNabhavaNugghADaNaM turiyameva / ugghaDie tami jao amhANavi ughaDai punnaM // 531 // ____ evaM ca-amunA prakAreNa Dhakiya'tti pihito dvAradezo yasya sa tathA evaMvidhasya tasya caityagRhasya kiJcidUno mAsaH sanAtaH tadetadAzcayam // 529 // he puruSottama ! yadi punaH tvameva tat-jinagRhasya varadvAra udghATayasi ? tat tarhi dhruva-nizcitaM cakrezvaryA vANI militA // 530 // tat-tasmAtkAraNAt he mahAyazaH Bhe mahAyazasvin ! tvaM jinabhavanasya udghATanaM tvarita-zIghrameva kuruSva, yatastasmin jinagRhe udghaTite sati 529- spaSTam 530-patra "nisamma padAraM" ityatra "hara vara dAra" ityatra rephasyAsakRdAvRtyA vRttyanuprAsaH sahRdayadRdayAnanda jananakAmti / 531 - atra nigRhadvAgaddhATane janapuNyoddhATanAsambandhe'pi tatsambandhavarNanAdasambandhe smbndhaatishyoktirlngkaarH|
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatto kumaro turiaM turayArUDho payaMpae sittiN| Agacchasu tAya! tumaMpi jiNaharaM jeNa gacchAmo // 532 // to siTThI kumaraM par3a jaMpai tumbhe aveyaNA jeNa / bhuMjaha aNajjiyaM ciya nicaM nikkhINakammANo // 533 // nUNaM tumhANaMpiva amhevi na tArisA ihcchaamo| gaccha tuma ciya amhe niyakajjAI krissaamo||534|| 15 asmAkamapi puNyaM udghaTate // 531 / / tataH kumArasturagArUDhaH san tvarita-zIghraM dhavalazreSThinaM prajalpati-kathayati, ki jalpatItyAha he tAta ! tvamapi Agaccha yena jinagRhaM gcchaamH|| 532 // tataH zreSThI kumAra-prati jalpati, yUyaM avedanAH stha. na vidyate vedana-vicAraNaM yeSAM te idRzA ityarthaH, kathamityAha yena kAraNena yUya nityaM nizzeSeNa kSINaM karma-kArya yeSAM te niHkSINakarmANaH santo'narjitameva bhuGagvaM-avaharata / / 533 // nUnaM-nizcita yayamiva-bhavadvat vayamapi iha-asmin sthAne'vasare vA tAdRzA niHkSINakarmANo'narjitabhoktAro na tiSThAmaH tasmAcameva gaccha, vayaM nijakAryANi kariSyAmaH // 534 // 535-atra "turiyaM tugyAruDho" ityatra chekAnupAso'laGkAraH, dhavalazreSThinaM prati sahAgamanaprArthanayA kumArasya paramamaudAra mabhivyajitataM bhavatIti / 533-atra kumAraM prati dhavalasya avedanatva-niHkSINakarmatvAdikathanena kazcidanAdarAtizayaH suucitH| 534 spaSTam /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 10 // tatto dhavalaM muttaNaM anno savvo'vi stthprivaaro| calio kumareNa samaM patto jiNabhavaNapAsaMmi // 535 // kumaro bhaNei bho bho ! pihu pihu gaccheha jiNaharaduvAraM / jeNa phuDaM jANijai so dArugghADao purimo // 536 // to jaMpaDa parivAromA sAmiya! erisaM samAisasu / kiM sUramaMtaraNaM paDibohai kovi kamalavaNa ? // 537 // tato dhavalaM mukvA-tyaktvA'nyaH sarvo'pi sArthaparivAraH kumAreNa sama-sArddha calitaH san jinabhavanasyajinagRhasya pArzva prAptaH // 535 // tadA kumAro bhaNati-bho bho lokA ! jinagRhadvAraM pRthaka pRthaka yUyaM gacchata, yena sphuTaM-prakaTaM yathA syAttathA saH dvArodghATakaH puruSo jJAyate / / 536 // tataH parivAro jalpati-he svAmin ! idRzaM mA samAdiza-mA'nujAnIhi. yataH sUramantareNa-sUrya vinA kiM ko'pi kamalAnAM vanaM pratibodhayati-vikasitaM karoti ?, naivetyarthaH / / 537 // tathA zazimaNDalaM-candra 535- sarveSAmapi sArthaparivAgaNAM kumAganugamane tadvazanivAbhivyanjanAta kumArasya pUrNa mahattvaM pradazitaM bhavati / 536---atra sarveSAM pRthak pRthaggamanAdezAta kumArasyaudArya vyajya te. anudArasya svAminaH pratyuta mahaiva gamanAbhinivezasambhavAditi / 538-atra sUrya vinA kamalodbodhanamiva tvAM vinA dvAroddhATanamasambhavitamityupamAyAM paryavasAnAnnidarzanAlaGkAraH / // 10 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESEARSHASEER sasimaMDalaM viNA kiM kumuyavaNullAsaNaM kuNai kovi ? / kiMca vasaMteNa viNA vaNarAiM kovi maMDei ? // 538 // kiM sahakAreNa viNA ugghADai kovi koilAkaMThaM ? / tA deva ! taM duvAraM tumaM viNA keNa ugghaDai ? // 539 // to kumaro turayAI moittA hiyauttarAsaMgo / kayanissIhIsaddo sIhaduvAraMmi pavisei // 540 // bimba vinA kiM ko'pi kumudavanollAsanaM karoti ? na karotItyarthaH, ca punaH vasantena vinA ki ko'pi vanarAji-vanazreNiM maNDayati 1, naivetyarthaH // 538 // tathA sahakAreNa-AmeNa vinA kiM ko'pi kokilAyAH kaNThaM udghATayati ? na ko'pi ityarthaH, 'tA' iti tataH tasmAt tajinagRhasya dvAra vAm vinA kena udghaTate ? na kenApItyarthaH // 539 // tataH kumArasturagAdikaM muktvA vihitaH-kRta uttarAsaGgo-dehottaroyavastravinyAsavizepo yena sa tathA, kRto naSedhikazabdo yena sa evaM vidhaH san siMhadvAre--caityasya prathamadvAre pravizati // 540 // 538--539--atra vasantena vinA vanarAji maNDanamiva sahakAreNa vinA kokilA kaNThoddhATanamiva tvAM vinA dvAroddhATanamasaMbhavitamiti mAlArUpAnidarzanAlaGkAraH / 540--spaSTam /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA RECSMS jA jAi maMDavaMto kumaro uphphullnynnmuhkmlo| tA kayakiMkAraravaM ararijuyaM jhatti ugghaDiyaM // 541 // so tattha risahanAhaM vatthAlaMkAraghusiNakayapUyaM / abhilAgakusumadAmaM baMdiya Doei phalaMnaulaM // 542 // itthaMtaraMmi rAyA dhUyAsahio samAgao tattha / acchariyakAricariyaM picchai kumaraM niyanihuyaM // 543 // atha kumAraH utphullanayanamukhakamalo vikasitanetramukhakamalaH san yA (vanmaNDapAMta:-maNDapamadhye yAti) tAvat kRtaH kiMkArazabdaH kikAravo yena tat idRzaM arariyugaM-kapATayugmaM jhaTiti-zIghraM udghaTitam // 541 // saH--zrIpAlakumArastatra-jinagRhe RSabhanAtha devAdhideva vanditvA'tulaM-anupama--sarvotkRSTamityarthaH phalaM daukayati, kIdRzaM RSabhanAthaM ?-vastraiH- uttamacIraH alaGkAraH-AbhUSaNaiH ghusaNena-kuMcha mena ca kRtA pUjA yasya sa taM, punaH amlAnaM- vikasvaraM kusumadAma-puSpamAlA kaNTe yasya ma tam // 542 // atrAntare -asminnavasare rAjA kanakaketuH putrIsahitastatra-jinagRhe samAgataH sana AzcaryakAri caritam -AcAro yasya sa taM tathAvidhaM kumAraM nibhR 541-atra kumArasyotphullanayanamukhadamalavacizeSaNAt sapadyeva jinabhavanadvAroddhATanaM tasyeti sUcitam / 542-543 - spaSTe / // 101 // 6 &
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumaro'vi harisavasao pNcNgpnnaamliiddhmhiviiddho| sirasaMThiyakarakamalo risahajiNiMdaM thuNai evaM // 544 // sirisiddhacakkanavapayamahallapaDhamillapayamaya jiNiMda / asuriMdasuriMdAciyapayapaMkaya nAha ! tujjha namo // 545 // tanibhRta--yathA syAttathA'tinizcaladRSTyetyarthaH prekSate--pazyati // 543 / / kumAro'pi harSavazAta pazcAMgapraNAmena lIDhaM-AzliSTa mahIpIThaM yena sa tathA, zirasi--mastake saMsthite karakamale yasya evaMvidhA-san evaM vakSyamANaprakAreNa RSabhajinendraM stauti // 544 // zrIsiddhacakre yAni nava padAni teSu mahat yat prathamaM padaM tatsvarUpamasyeti zrIsiddhacakranavapadamahAprathamapadamayastatsambuddhau he zrI0 ! he jinendra ! puna:-asurendrAH-camaravalyAdyAH surendrAH-saudharmezAnAdayaH upalakSaNAnnAgendrAdayo'pi grAhyAstairacite pUjite padapaMkaje- caraNakamale yasya tatsaM0 he asurendra surendrAciMtapadapaMkaja ! he nAtha ! tubhyaM namaH // 545 // he RSabhezvarasvAmin ! tathA kAmitaphaladAne vAJchitaphalapradAne kalpataru 544-atra kare kamalatAdAtmyAropAdrUpakamalaGkAraH, "rUpaka rUpitAropo viSaye nirapahnave" iti sAhityadarpaNe tallakSaNasmaraNAt / 545-atra jinezvaracaraNe paGkajasAdRzyavarNanAt upmaalngkaarH|
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakatA sirisiri 3 // 102 // siririsahesarasAmiya ! kAmiyaphaladANakappatarukappa ! / kaMdappadappagaMjaNa ! bhavabhaMjaNa deva ! tujjha namo // 546 // sirinAbhinAmakulagarakulakamalallAsaparamahaMsasama / asamatamatamatamobharaharaNikkapaIva ! tujjha namo // 547 // kalpa:- kalpavRkSatulyaH tatsambodhane he kAmitaphaladAnakalpatarukalpa ! punaH kandarpasya-kAmasya yo darpaH--abhi- IP mAnastasya gajano mardakastatsaM0 he kaMdarpadarpagaMjana ! punaH he bhavabhaMjana ! he deva ! tubhyaM nmH||546|| zrInAbhinAmA yaH kulakarastasya yatkulaM tadeva kamalaM tasyollAse-vikAsane paramaH--prakRSTo haMsaH sUryastatsamaH-- tattulyastatsaM0 he nAbhi0 punaH na vidyate sama-tulyaM yasya tat asamaM utkRSTamityarthaH atizayena asamaM asamatamaM | idRzaM yattamaH--ajJAnaM tadeva tamobharaH andhakAraprAgbhArastasya haraNe ekaH advitIyaH pradIpaH asama0 pradIpastatsaM0 he asama0 tubhyaM namaH // 547 // 546-atra RSamezvarasvAmini kAmita phaladAyakatvena sAdhayaNa kalpatarusAdRzyavarNanAdupamA, "kaMdappa dappa" ityatra cchekAnuprAsazcAla kArau / 57-paramparitarUpakamalaGkAraH / // 102 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288278292 sirimarudevAsAmiNiudaradarIdariakesarikisora ! / ghorabhuyadaMDakhAMDiyapayaMDamohassa tujjha namo // 548 // ikkhAguvaMsanRsaNa gayadUsaNa duuriymyglmiNd!| caMdasamavayaNa visiyanIluppalanayaNa tujjha namo // 549 // zrImarudevyAH svAminyAH udarameva darI-guhA tasyAM adarito nirbhIkaH kezarikizora iva siMhavAla iva zrImaru0 tatsambodhane he zrImarudevA0 ! atra 'dariyatti dRpto hRSTa ityarthaH ghorau-dAruNau yau bhujadaNDau tAbhyAM khaNDitaH pracaNDo moho yena sa tasmai tubhyaM namaH // 548 // he ikSvAkuvaMzabhUSaNa ! punaH gatAni dUSaNAni yasmAt sa gatadUSaNastatsaM0 he gatadUSaNa ! punaH duritAni-pApAnyeva madakalA-madotkaTagajAsteSAM vAraNe mRgendrasiMha iva duritamadakalamRgendrastatsaM0 he durita0 punazcandreNa samaM tulyaM vadanaM--mukhaM yasya sa caM0 tatsaM0 he / candrasamavadana! punaH vikasite ye nIlotpale nIlakamale tadvannayane netre yasya tatsaM0 he vikasita nayana tubhyaM nmH||549|| 548-atra "udara darI daria" ityatra vRttyanuprAsaH, "kesari kisora" ityatra chekAnuprAsaH / 549-atra RSabhadevasya mRgendrasAdRzyaM prati duriteSu madakalatyAropasya kAraNatayA paramparitopamAlaGkAraH, tadIyavadane candrasAdRzyavarNanAdatho punarupamAlaGkAraH / 2 52682
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ KE sirisiri bAlakahA SKISUUS kallANakAraNuttamatattakaNayakalasasarisasaMThANa ! / kaMThaTThiyakalakuMtalanIluppalakaliya tujjha namo // 550 // Aisara soIsaralayagayamaNalakkhalakkhiyasarUva ! / bhavakUvapaDiajaMtuttAraNa jiNanAha ! tujjha namo // 551 // kalyANasya kAraNaM yat uttamaM taptaM kanakaM suvarNa tasya yaH kalazastena sadRzaM saMsthAnaM AkAro yasya tatsaM0 he kalyANakAraNa saMsthAna ! punaH kaNThe sthitA ye kalA-manoharA kuntalAH-paJcamamuSTisambandhikezAsta eva nIlotpalAni taiH kalito- yuktastatsaM0 he kaNThasthita0 kalita tubhyaM namaH, kalazasya kaNThe nIlotpalAni jJeyAni // 550 // he AdIzvara ! punaryogIzvarANAM layaM gatAni-lInatAM prAptAni yAni manolakSANi tailakSitaM svarUpaM yasya saH tatsambuddhau he yogIzvaralayagata0 svarUpa ! punarbhavakUpe patitAn jantUn ut-UddhaM tArayatIti bhavajantUttAraNastatsaM0 he bhava0 ! jinanAtha tubhyaM namaH // 551 // 550-atra jinezvarasambandhinyAkAre kalyANakAraNottamataptasuvarNakalazasAdRzyavarNanAdupamA, kaNThasthitamanoharakezeSu nIlotpalAbhedArUpakaJcAlaGkArau / 551-atra pUrvaddhi vRttyanuprAsakchekAnuprAsau. bhave saMsAre janmaparamparAyAM vA kRpatvAropApakamalaGkAra uttarAddhe'vaseyaH / " bhavaH kSemeze saMsAre sattAyAM prApti janmanoH" iti medinIkozAdbhavazabdasya tadubhayArthavAcakatvamavaseyam /
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiddhaselamaMDaNa duhakhaMDaNa khayararAyanayapAya / sayalamahasiddhidAyaga ! jiNanAyaga hou tujjha namo // 552 // tujjha namo tujjha namo tujjha namo deva ! tujjha ceva nmo| paNayasurarayaNasehararuiraMjiyapAya ! tujjha namo // 553 // - iti stavanam rAyAvi suyAsahio nisuNato kumaravihiyasaMthavaNaM / ANaMdapulaiaMgo jAo amieNa sittuvva // 554 // ___ he zrIsiddhazailasya-zatraJjayagiremaNDana he duHkhakhaMDana punaH khacararAjena-vidyAdharabhUpena natau padau yasya sa khacara0 pAdastatsaM0 he khacara0 ! punarmAM sakalasiddhidAyaka ! he jinanAyaka ! tubhyaM namo'stu // 552 / / tubhyaM namaH, tubhyaM namaH. tubhyaM namaH, he deva ! tubhyameva namaH punaH praNatAH-prarkepaNa natA ye surA-devAsteSAM yAni ratnazekharANi teSAM rucibhiH-dIptibhI rajitau pAdau yasya sa praNata0 pAdastatsaM0 he praNata. tubhyaM namo'stu // 553 // sutAsahito rAjApi kumAreNa vihita-kRtaM saMstavanaM nizRNvan Anandena pulakitaM-romodgamayuktaM aMga yasya sa evaMvidhaH saMjAtaH, ka iva ?-amRtena sikta iva / / 554 // 552-atra "uNa" zabdasya sakRdAvRttyA cchekAnuprAsaH, ' khayarAyanayapAya" ityAdau vRttyanuprAsazvAlaGkArau / 553-554-sATe /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlakahA sirisiri // 104 // kumarovi jiNaM nami sImi nivesiUNa jiNasesaM / bahimaMDavaMmi karavaMdaNeNa vaMdei naranAhaM // 555 // naranAho abhiNaMdia taM pabhaNai vaccha ! jaha tae 'bhavaNaM / ugghADiyaM tahA niyacariyapi hu amha payaDesu // 556 // nia nAmapi hu jaMpaMti uttamA tA kahemi kaha cariaM / ia ciMtai jA kumaro tA patto caarnnmunniNdo|| 557 // kumAro'pi jina natvA-praNamya zIrSa-nijamastake jinazepAM-jinanirmAlyaM puSpAdikaM nivezya-saMsthApya bahimaNDape karAbhyAM vandanena naranAdhaM-rAjAnaM vandate-praNamati // 555 // naranAtho-rAjA ta zrIpAlaM abhinandya AziSA santoSya prabhaNati-he vatsa ! yathA tvayA bhavanaM-jinamandiraM udghATita tathA nijacaritamapi asmAkaM purastAt prakaTaya-prakaTIkuru // 556 // ha iti nizcitaM uttamAH puruSA nijanAmApi na jalpanti-na kathayanti, tataH-tarhi svasya caritaM kathaM kathayAmi ?, ityevaM yAvatkumArazcintayati tAvattatra cAraNamunIndraH prApta-AkA 555-spaSTam / 556-kumAreNa jinabhavanoddhATe kRte kanyA'vazyametasmai deyA, kIdRzaM kulAdikamasyeti cintA''vazyakI vyajyate / 557-atra svanAmA puruSo dhanyaH ityAyuktyA parataH svIyamahattvaNyApane saMkocAtizayo "vamyate, kAkatAlIyanyAyena munisamAgamanaM zrIpAlapuNyata iti veditavyam /
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.5 so vaMdiUNa deve uvaviho jAva tAva taM namiuM / uvavidyesu nivAisu cAraNasamaNo kahai dhammaM // 558 // bho bho mahANubhAvA ! sammaM dhammaM kareha jiNakahiyaM / jai vaMchaha kallANaM ihaloe tahaya paraloe / 159 // dhammo jiNehiM kahio tattatigArAhaNAmao rammo / tatsatigaM puNa bhaNiaM devo a gurU a dhammo a||560|| zamArgeNAjagAma // 557 / / saH-cAraNalabdhimAn sAdhurdevAn vanditvA yAvat upaviSTastAvat taM sAdhuM natvA nRpAdiSu upaviSTeSu satsu cAraNazramaNo nRpAdInAM purastAt dharma kathayati // 558 // mahAn anubhAvaH--prabhAvo yeSAM te ma0 bho bhA mahAnubhAvA ! yUyaM jinaH kathitaM dharma samyaka kuruta, yadi iha loke-asmin bhave tathA ca paraloke-parabhave kalyANaM vAJchata / / 559 // jinaistattvatrikasya ArAdhanAya svarUpamasyeti tatvatrikArAdhanAmayo ramyo-manojJo dharmaH kathitaH, tatva hA trikaM punarbhaNitaM devazca guruzca dharmazca-devatattvaM 1 gurutatvaM 2 dharmatattvaM 3 cetyarthaH // 560 // tu punaH ekaikasya ___558-559- spaSTe / 560- atra dharmasya tattatrikArAdhanamayatve ramyatvakathanAt , devagurudharmAkhyAni trINi tattvAni sarvata ArAdhanIyAnIti pratIyate /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA ikvikassa u bheA neyA kamaso du tinni cattAri / tattharihaMtA siddhA do bheA devatattassa // 561 // AyariauvajjhAyA susAhaNo ceva tinni gurubheaa| dasaNanANacarittaM tavo a dhammassa caubheA // 562 // eessu navapaesuM avayariaM sAsaNassa savvassaM / tA eyAI payAiM ArAhaha paramabhattIe // 563 // tattvasya krameNa dvau trayazcatvArazca bhedA jJeyAH-devatatvasya dvau bhedo gurutatvasya trayo bhedAH dharmatatvasya catvAra ityarthaH, tatra devatatvasya dvau bhedau arhantaH 1 siddhAzca 2 // 561 // AcAryA 1 upAdhyAyAH 2 susAdhava 3 zcaiva ete trayo gurutattvasya bhedAH, tathA darzana-samyaktvaM 1 jJAna-tacAvabodhaH 2 cAritraM-viratirUpaM 3 tapazca| anazanAdi 4 ete dharmatatvasya catvAro bhedAH / / 562 // eteSu navapadeSu jinazAsanasya sarvasva-sarvasAraM avatIrNa astIti zeSaH tataH tasmAt bho bho bhavyA ! yUyaM etAni padAni paramabhaktyA ArAdhayatasevadhvam // 563 // 561-kramaza patAnyeva trINi tatvAni yathAsaMkhyaM dvitricaturbhedAni prasiddhAni nava padAni bhavanti / 562-spaSTam / 563--pateSu navapadeSu jinazAsanasarvasvatAkathanena patadArAdhanAt sarvamapyArAdhitaM bhavatIti bodhanena patasya savAdhikamahattvamApAditaM sUcyate /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahA-jiaMtaraMgArijaNe sunANe supADiherAisayappahANe / saMdehasaMdoharayaM haraMte jhAeha nibaMpi jiNe'rihate // 564 // duThThakammAvaraNappamukke, aNaMtanANAisirI caukke / samaggalogaggapayappasiddhe, jhAeha nicaMpi maNami siddhe||565|| yathA-jitA antaraMgArijanAH-kAmakrodhAdyAntaravairilokA yeste jitA0 stAn , punaH suSThu jJAnaM yeSAM te tAn , tathA suprAtihA:-azokAdibhiH zeSeratizaSaizca pradhAnA:-prakRSTAstAna , pradhAnazabda triliMmo'pyasti, punaH sandehAnAM-saMzayAnAM yaH sandohaH-samUhastadeva rajastat harantIti harantastAna harantaH evaMvidhAna jinAnarhato nityamapi yUyaM dhyAyata // 564 // duSTASTakarmANyeva AvaraNAni tebhyaH prakarSaNa muktAn , punaH anantaM jJAnAdilakSmIcatuSkaM yeSAM te tAn , anantajJAnadarzanasukhAkaraNavIryayutAnityarthaH, tathA samagraH-sampUrNo yo lokastasya yadagrapada-uparitanasthAnaM tattu prasiddhAn-prakarSeNa siddhatvaprAptAna evaM vidhAn siddhAn nityamapi yUyaM manasi dhyAyata // 565 // iha-saMsAre jIvebhyaH tatsukhaM pitA na dadAti mAtA na dadAti yat sukhaM sUripAdA 564 -atra sandehasandohe rajastvAropaNAt rUpakamalaGkAraH, tallakSaNaM pUrvodIritamabaseyam / 565-atra duSTASTakarmasu AvaraNatvAropAt rUpakam /
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri SHAREA bAlakadA . na taM suhaM dei piyA na mAyA, jaM diti jIvANiha suuripaayaa| tamhA hu te cava sayA mahaha, jaM mukkhaekkhAiM lahuM laheha / / 566 // suttatthasaMvegamayassueNaM, sannIrakhIrAmayavissueNaM / pINaMti je te uvajhAyarAe, jhAeha nicaMpi kayappasAe // 567 // AcAryapUjyA dadati--prayacchanti, tasmAt tAneva AcAryAn yUyaM sadA mahata pUjayata, yat yena mokSasaukhyAni laghu-zIghra labhadhvaM prApnuta // 566 // ye upAdhyAyAH sUtrArthasaMvegamayazrutena bhavyAn prINanti-tRptIkurvanti tAn upAdhyAyarAjAn nityamapi yUyaM dhyAyata, sUtraM ca arthazca saMvegamayazrutaM ca eSAM samAhAraH sUtrArthasaMvegamayazrutaM tena, kIdRzena-sannIra0 sannIraM-samyagjalaM kSIraM-payaH amRtaM-sudhA tadvavizrutena-prasiddhena, ayaM bhAvaH-sUtraM svAdunIropamaM arthazca kSIropamaH saMvegamayazrutaM tu amRtopamamiti, kIdRzAn upAdhyAyarAjAn ? kRtaH prasAdaH-anugraho yaiste tAn // 567 // 566-na kevala mAte va piteva AcAryapAdAH sukhaM vitaranti kintu yatsukhaM pitrormanasyapi na viSayatayA'vatiSThate tadapi sukhante vitarantIti tadapekSayotkarSapratItevyatirekAlaGkAro dhvanyate / 567-manupAsaH / // 106 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ phurasada khaMte a daMte a suguttigutte, mutte pasaMte guNajogajutte / gayappamAe hayamohamAe, jhAeha niccaM muNirAyapAe // 568 // jaM dabbachakkAisusaddahANaM, taM dasaNaM savvaguNappahANaM / kuggAhavAhI u vayaMti jeNa, jahA visuddheNa rasAyaNa // 56 // kSAntAn kSamAyuktAn dAntAn-damayuktAn cakArau samuccaye suguptibhiH-manoguptyAdimirguptAnguptimataH muktAn-nirlobhAn prazAntAn-zAntarasopetAn punaH guNAnAM yogaH-sambandhastena yuktAn , tathA gatAH pramAdA-madyAdayo yebhyaste tAn , punarmohazca mAyA ca mohamAye hate mohamAye yeste tAn evaMsvarUpAn munirAjapAdAn-munirAjapUjyAna yUyaM nityaM dhyAyata / / 568 / / yat dravyaSaTkAdeH suSTha-zobhanaM zraddhAnaM taddarzanaM nAma dharma sarvaguNeSu pradhAna vattate yena samyagdazanena kuprAhA-itavAdA eva vyAdhayo-rogA vrajanti-gacchanti yathA vizuddhena-nirmalena rasAyanena, ayaM bhAvaH-jarAvyAdhijidauSadhaM rasAyanamucyate tena yathA rogAH sarve'pi gacchanti tathA darzanena kugrAhA brajanti // 569 // nayAnAM-naigamAdInAM cakreNa-samUhena siddhaM-niSpannaM punastacAvavodhaH 568 - chekAnuprAsaH / 569-upamAlaGkAraH / /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 107 // nANaM pahANaM nayacakkasiddhaM, tattAvayohikkamayaM pasiddhaM / dhareha cittAvasahe phuraMtaM, mANikkadIvubva tamo haraMtaM // 570 // susaMvaraM mohanirohasAraM, paMcappayAraM vigayAiyAraM / mulottarANegaguNaM pavittaM, pAleha niccapihu saccarittaM // 571 // tatvajJAnaM eka svarUpamasyeti tatvAvabodhaikamayaM prasiddhaM-sarvatra viditaM pradhAna-mukhyaM evambhRtaM jJAnaM cittAvasathemanomandire dharata, kIdRza jJAnaM sphurat-dIpyamAna ata eva mANikyadIpamiva tama:-ajJAnAndhakAraM harat // 570 // bho bhavyAH ! suSTu saMvaro yasmistat susaMvaraM tathA mohanirodha eva sAraH-zreSTho yatra tat mo0 punaH paJca ra prakArAH-sAmAyikAdayo bhedA yasya tat paM0 tathA vigatA atIcArA yasmAt tat tathA mUlottararUpA aneke PguNA yasmiMstat , mUlaguNAH-prANAtipAtaviramaNAdaya uttaraguNAH-piNDavizuddhathAdayaH, punaH pavitraM-pAvanaM eva mbhUtaM saccAritraM nityamapi yUyaM pAlayata // 571 // 57 -atra " manondire" ityatrarUpakama, mANikyadIpasAdRzyAdupamA ca / 571-atra "baraM sAraM yAra yAraM" ityuktyA vRttyanuprAsa ichekAnuprAsacAlakAgai iSTanyau / // 107 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ bajhaM tahAbhiMtara bheameaM, kyaaidubbheakukmmbheaN| dukkhakkhayatthaM kayapAvanAsaM, tavaM tavahAgamiaM nirAsaM // 572 / / eyAI je kevi navappayAI, ArAhayaMti ttphlppyaaii| lahaMti te sukkhaparaMparANaM, siriM sirIpAlanaresaruvva // 573 // . bho bhavyA ! yUyaM etadbAhya tathA'bhyantarabhedaM tapastapata, kIdRzametat ?-atizayena durbhedAni yAni kukarmANi teSAM bhedo-vidAraNaM kRto yena tat kRta0, ata eva kRtaH pApanAzo yena tatkRtapApanAza, punaH kIdRzaM ?-Agame bhavaM AgamikaM, tathA nirgatA AzA-vAJchA yasmAttannirAzaM, idRzaM tapastapata, kimartha| mityAha-duHkhakSayArtham / / 572 / / ye kepi jIvA etAni iSTaphalapradAni-vAJchitaphaladAyakAni nava padAni ArAdhayanti te zrIpAlanarezvara iva sukhaparamparANAM zriyaM-lakSmIm labhante-prApnuvanti // 573 // 572-tapasaH kRtapApanAzakathanAt pUrvopArjita karmanAzo'pi vyajyate / 573 atra navapadArAdhakajane zrI zrIpAlanarezvarasAdRzyavarNanAdupamAlaGkAraH, kiJca "payAI payAI payAI" ityatra vRttyanuprAsA, uttarA? punaH "paraM parANAM" siriM siI ityatra chekAnuprAsadvayamavaseyam / chekAnuprAsopamayorekavAcakAnu praveza saGkaro'pi draSTavyo laGkAraH /
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vArukahA rAyA pucchaDa bhayavaM ! ko siripAlatti ? to maNiMdoci / karasannAe daMsaha eso tuha pAsamAsINo // 574 // taM nAUNaM rAyA, sapamoo vinnavei muNirAyaM / bhayavaM ! kareha payaDaM eyarasa sarUvamamhANaM // 575 // tatto cAraNasamaNeNa teNa AmUlacUlamayassa / kahiyaM tAva carittaM jiNabhavaNugghADaNaM jAva // 576 // tadA rAjA pRcchati, he bhagavan ! kaH zrIpAla iti, tato munIndro'pi karasya-hastasya saMjJayA darzayati, eSa tava pAzva AsInaH tvatsamIpe upaviSTa ityarthaH // 574 // rAjA taM zrIpAlaM jJAtvA sapramodaH-saharSaH san munirAjaM vijJapayati, he bhagavan ! etasya-zrIpAlasya svarUpa asmAkaM purastAt prakaTaM kuruta // 575 // tatastena cAraNazramaNena etasya-zrIpAlasya AmUlacUlaM tAvaccaritraM kathitaM yAvanjinabhavanodghATanaM kRtamiti zeSaH // 576 / / 574-yathA svagRhabhUminihita ratna divyadRSTayabhAvena jano na jAnate divyadRdhistu tanikhilaM vetti tathaiva rAjA pArve sthitamapizrI zropAlaM lakSmInidhAnaM nAnAnAditi bhAvaH / 575-spaSTam / 5.6-atra "cAraNa samaSeNa teNa" "jiNabhavaNugghADaNaM" ityatrAnuprAsadvArAsamyak rasapariNAkAttasyAlakAratvam / // 108 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ittovi paraM eso prinnito'nnegraayknnaao| piaraje uvaviThTho hohI rAyAhirAotti // 577 // tatya sirisiddhacakkaM vihiNA ArAhiUNa bhattIe / pAvissai saggasuhaM kameNa apavaggasukkhaM ca // 578 // itaH paramapi eSa zrIpAlo'nekarAjakanyAH pariNayan pitRrAjye upaviSTaH sana rAjAdhirAjo bhaviSyatIti, hai rAjasu adhiko rAjA-rAjAdhirAjaH // 577 // tatra-mahArAjAvasthAyAM zrIsiddhacakra vidhinA bhaktyA ArAdhya svargasukhaM prApsyati krameNa apavargasukhaMmuktisukha ca prApsyati // 578 // tatastasmAtkAraNAt eSa mahAtmA, punaH mahAn prabhAvo yasya sa mahAprabhAvaH, 67%AATAVISSAAN 577-enena zrIpAlasyAnekarAjakanyApariNayanaM pitRrAjyaprAptirmahArAjapadArohaNamityAdi sarvamapi bhAvijIvana muniprasAdAdanAyAsaM jJAtamabhavaditi tasya paramopakAro jAtaH / 578-mahArAjAvasthAyAM zrIsiddhacakrayantraM vidhipUrvakamArAdhayiSyan svargasukhaM prApsyati, svargasukha bhujAno'pi zrIsiddhacakraM vidhinArAdhyApavarga prApsyatIti tattatsarvamahatvAspadapadaprAptau zrIsiddhacakArAdhanasyaiva mAhAtmyaM pradarzitaM bhavati /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA tatto esa mahappA mahappabhAvo mahAyaso dhanno / kayapunno mahabhAgo saMjAo navapayapasAyA // 579 // .. jo koi mahApAvo eyassuvaripi kiMpi paDikUlaM / karihI succia lahihI takkAlaM ceva tassa phalaM // 580 // eyassa siddhasirisiddhacakkanavapayapasAyapattassa / dhuvamAvayAvi hohI gurusaMpayakAraNaM ceva // 581 // tathA mahad yazo yasya sa mahAyazAH, dhanyaH, punaH kRtaM puNyaM yena sa kRtapuNyastathA mahAna bhAgo-bhAgyaM yasya sa mahAbhAgo navapadAnAM prasAdAtsatrAtaH // 579 // yaH ko'pi mahApApaH pumAn etasyopari api kimapi pratikulaM-viruddha kariSyati tasya phalaM sa eva pumAn tatkAlameva lapsyate-prApayati // 580 / / siddha-niSpannaM yat zrIsiddhacakraM tatra yAni nava padAni teSAM prasAdapAtrasya etasya zrIpAlasya dhruvaM-nizcitaM Apadapi-vipadapi gurusampatkAraNaM eva bhaviSyati // 581 // 572-chekAnuprAsaH / 580-581-spaSTe / // 109 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM ceva kahato saMpatto muNivaro gynnmgge| loo a sappamoo jAo naranAhapAmukkho // 582 // takAlaM cia kumarassa tassa dAUNa mayaNamaMjUsaM / kAUNa ya sAmaggiM sayalaMpi vivAhapavvassa // 583 // tassa bhavaNassa purao milie sayalaMmi nayaralomi / . mahayA maheNa rannA pANiggahaNaMpi kAraviyaM // 584 // evaM kathayanneva munivaro gaganamArge-AkAzamArge samprAptaH naranAthapramukho-rAjAdiko lokazca saha pramodena-harSeNa vartate iti sapramodo-harSavAn jAtaH // 582 // tato rAjJA tatkAlameva tasmai kumArAya madanamaJjUSAM svakanyAM dattvA ca punaH vivAhaparvaNo-vivAhotsavasya sakalAM samastAmapi sAmagrIm kRtvA // 583 // tasya jinabhavanasya purataH-agrataH sakale'pi nagaraloke milite sati mahatA mahena-utsavena pANigrahaNamapi kAritam / / 584 // 582-munivarasya gaganamArgaprAptyA divyazaktiH sUcitA / 583-atra " dAUNa" iti dAnArthakadhAtuyoge prAptApi caturthI na bhavati, prAkRte SaSThayazcaturthI vidhAnAt / 584-atra "tassa bhavaNassa" ityatra ssa zabdasya sadAvRttyA cchekAnuprAsaH / hai
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAla kahA sirisiri // 110 // dinnAi bahuvihAI maNikaMcaNarayaNabhUmagAiNi / dinnA ya gayayAvi dinno ya susaarprivaage||585|| dinno a varAvAso tatya Thio dohiM varakalattehiM / sahio kumArarAo jAo savvattha vikvAo // 586 // nicaMpi tami ceiyaharaMmi kumaro karei saannNdo| pUApabhAvaNAhiM sahalaM niaridvivitthAraM // 587 // bahuvidhAni-bahuprakArANi maNikAJcanaratnAnAM bhUSaNAdInidattAni ca punaH hayA-azvA gajA-hastino'pi ca dattAH ca punaH sutarAM sAraH parivAro dattaH atizayena / / 585 // ___ varaH-pradhAna AvAsazca dattaH, tatrAvAse sthito dvAbhyAM kalavAbhyAM sahito-yuktaH kumArarAjaH sarvatra vikhyAtaH-prasiddho jAtaH // 586 // tasmin caityagRhe nityamapi-sarvadApi kumAraH sAnandaH san pUjA- 15 | prabhAvanAbhirnijaRddhivistAraM saphalaM phalayuktaM karoti / / 587 // 585- atra " maNikaMvaNa rayaNa bhUSaNAINi" ityatra anuprAso'laGkAraH / 586-587 - spaSTe / // 110 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ aha cittamAsaaTThAhiAu vihiAu tattha vihipucvaM / sirisiddhacakkapUAvihIvi ArAhio teNa // 588 // annadiNe tassa jiNAlayassa subalANayaMmi aasiinno| rAyA kumArasahio kArAvai jAva jiNamahimaM // 589 // tA daMDapAsieNaM vinnatto deva ! satyavaNieNaM / egeNa dANabhaMgaM kAuM ANAvi tuha bhaggA // 59 // atha-anantaraM tena zrIpAlakumAreNa tatra nagaryo vidhipUrva caitramAsasya aSTAhnikA vihitA-kRtA, zrIsiddhacakrasya pUjAvidhirapi ArAdhitaH-sevitaH, atra pUrvArdhe ekastuzabdo vizeSe dvitIyaH pAdapUraNe // 588 // anyasmin dine tasya jinAlayasya-jinagRhasya subalAnake-janopavezanasthAne AsIna-upaviSTo rAjA kumArasahito yAvat jinasya-bhagavato mahimAnaM kArayati // 589 // tAvat daNDapAzikena-daNDaniyogipuruSeNa rAjA vijJaptaH-he deva-he rAjan ? ekena sArthavaNijA dAnabhaMga kRtvA tavAjJApi bhagnA // 59 // sa-eSa sArthava 5.8-spaSTam / 589-jinamahimaprakAzanAt rAkSastasya jinezvare prabalA bhakti ya'jyate / 590-atra "pAsipaNaM vaNipaNaM" ityaMze'nuprAso'laGkAraH /
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri kA 111 // so atthi mae baddho eso ko tassa sAsaNAeso ? / rAyA bhaNei ANAbhaMge pANA harijaMti // 591 // kumaro bhaNei mA mA mAraNAdesamiha Thio desu / sAvajavayaNakahaNevi jiNahare jeNa gurudoso // 592 // . to rAyA choDAvia ANAvai jAva niayapAsaMmi / taM daTTaNaM kumaro uvalakkhai dhavalasatthavaI // 593 // Nika mayA badvo'sti tasya kaH zAsanAdezaH-kA zikSaNAjJA ? ko daNDa ityarthaH, tadA rAjA bhaNati-AjJAbhaMge prANA hiyante prANApahAraH kriyate, ityrthH|| 591 // etannRpavacaH zrutvA kumAro bhaNati, he mahArAja! ihajinAlaya bhUmau sthitaH san mAraNAdezaM mA mA-mA datsva-mA dehItyarthaH, yena kAraNena jinagRhe sAvadyasyasadoSasya vacanasya kathane'pi guru:-mahAn doSo'sti // 592 // tato rAjA taM choTayitvA-bandhanAt mocayitvA yAvannijapAzva AnAyayati tAvat kumAra:-zrIpAlastaM dRSTA dhavalasArthapati upalakSate dhavalasArthapatirevAyamiti jAnamatItyarthaH // 593 // kumAro manasi cintayati, 591-atrAmAbhane prANadaNDopadezAt AzA rAjJAM prANapriyaM vastu vyajyate / 592-sAvadhavacanakathane'pi jinagRhe doSa iti kumArasya AgamAvagamo vyajyate / 593-spaSTam /
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** * ciMtai maNe kumAro ahaha kahaM erisaMpi saMjAyaM ? / ahavA lohavaseNaM jIvANaM kiM na saMbhavai ? // 594 // taM niajaNayasamANaM kahiuM moAvio nriNdaao| uvayAraparo kumaro visajae niayaThANe a|| 595 // aha annadiNe kumaro vinnatto vANieNa egaNa / sAmia ! pUriapoA amhe sabvevi saMvahiA // 596 // ahaha-iti khede idRzamapi akArya kathaM sanAtaM ? athavA jIvAnAM lobhavazena kiM na sambhavati, sarvamapyakArya sambhavedityarthaH // 594 / / athopakArapara-upakArakaraNatatparaH kumArastaM dhavalaM nijajanakasamAnaM kathayitvAmama pitRtulyo'yamiti bhaNitvA narendrAt rAjJo mocayati, ca punaH nijakasthAne visarjayati-gamanAjJAM dApayati // 595 // atha anyasmin dine ekena vaNijA kumAro vijJapta:-he svAmin ! pUritAH-RyANakairbhatAH potA-vahanAni yaiste evambhUtA vayaM sarve'pi saMvyUDhA-gamanAya praguNIbhUtAH sma // 596 // . 594-atra " asya kathamIdRza sajAtamiti pUrvArddhapratipAdyasyAthasya ahavA lohavaseNaM jIvANaM kiM na saMbhavai" lobhavazena janAnAM kinna sambhAvyate ityanena samarthanAdarthAntaranyAso vizeSasya sAmAnyena samarthanAtmA'laGkAraH / 525-atra dhavalazeSThini svjnksaadRshyvrnnnaadupmaalngkaarH| 526-atra " bhavadbhirapi yathAyathaM prasthAnodyatairbhavitavyamiti teSAmabhiprAyo vyajyate / ** ***** **
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 112 // vAlakA to jaha cia kusaleNaM amhe tumhehiM ANiyA ihayaM / taha niadesaMmi puNo sAmia ! turija parANeha // 597 // to kumaro naranAhaM Apucchai niayadesagamaNatthaM / kahakahavi so visajjai kAUNaM guruasammANaM // 598 // . dAuM suyAisikkhaM kumarassa bhalAviUNa dhUyaM ca / poyaMmi samArovia kumaraM valio naravariMdo // 599 // tataH-tasmAt kAraNAt yathaiva yuSmAbhirvayaM kuzalena iha AnItAH tathA tenaiva prakAreNa he svAmin ! nijadeze punastvaritaM-zIghra prApaya-prAptAn kuru, atra pUrvArddha niyakusaleNetipATho'pi tatra nityakuzalenetyarthaH // 597 // tataH--tadanantaraM kumAro naranAthaM--rAjAnaM prati nijakadezagamanArtha ApRcchati, sa rAjA gurukaM-bahulaM sanmAnaM kRtvA kathaMkathamapi mahatA kaSTena visRjati-gamanAjJAM dadAti // 598 // naravarendro--rAjendraH sutAyai6 putrya zikSAM dattvA ca punaH mama putrI samyaktayA rakSaNIyetyAdhuktipUrva putrI kumArAya samarpya kumAraM pote-yAnapAtre 597-spaSTam / 598--atra kumArasya svadezagamanAtha rAjAnaM prati pRcchAvazAhinayAtizayo vyajyate, rAjJo'pi "kahakahavi" kathaGkathamInyuktyA klezAtizayena visarjanAt zrIpAlaM prati paramaM vAtsalyaM darzitaM bhavati / 599- spaSTam / // 112 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumaro bahumANeNaM dhavalaMpi hu sArasAraparivAraM / niyapoyaMmi nivesai sesajaNe sespoesu||600|| patyANamaMgalaMmi pahayAo duMduhIu bheriio| sajjIkayA ya poyA callaMti mahallavegeNaM // 601 // poyArUDho kunaro jalahiMmivi aNuhavei lIlAo / jaha pAlayAhirUDho deviMdo gayaNamaggevi // 602 // samAropya valitaH svayaM svasthAnaM prati // 599 // kumAraH sArasAraparivAra dhavalamapi bahumAnena--AdareNa nijapote nivezayati- zeSajanAn zeSapoteSu nivezayati // 600 / / prasthAnamaMgale-prasthAnamaMgalasamaye ityarthaH, dunduH bhayo-dundubhinAmnyo bheryaH prahatAH-tADitA-vAditA itiyAvad ca punaH sajIkRtAH potA mahAvegena calanti // 601 // atha potArUDhaH-pravahaNopaviSTaH kumAro jaladho-samudre'pi lIlAH--krIDA anubhavati, kathamityAha-- 600-atra "mArasAra parivAraM" ityatra "sArasAra" ityazecchekAnuprAsaH rephasyA sadAvRttyA vRttyanuprAsa cAlaGkArau dhava Thastha niz2apotanivezena kumArastha kRtajJatA jAne / 601--atra callaMti mahalla" ityatra llasya sadAvRtyA chekaanupraaso'lngkaarH| 602--atra bimbaprativimbabhAvakRtena sAdhamryeNa kumArasya devendrsaadRshyvrnnnaadurmaalngkaarH| "vastuto bhinnayorapyupamAnopameyadharmayoH parasparasAdRzyAbhimnayoH pRthagupAdAna bimpapratibimbamAva ityAlaGkArikasamayaH" iti kuvlyaanndH|
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 113 // daTTaNa kumaralIlaM ramaNIjuyalaM ca riddhivitthAraM / dhavalo vicaliavitto evaM ciMteumADhatto // 603 // ahaha aho jaNamitto saMpatto kerisiM siriM eso|| annaM ca ramaNijuyalaM erisayaM jassa so dhanno // 604 // tA jai eyassa sirI ramaNIjuyalaM ca hoi maha kahavi / tA'haM homi kayatyo akayatyo annahA jammo // 605 // yathA pAlakAdhirUDhaH pAlakavimAnAvasthitaH devendraH-zako gaganamArge-AkAzamArge'pi lIlAM anubhavati tthetyrthH||602 // tadA dhavalaH zreSThI kumArasya lIlAM tathA ramaNIyugalaM-strIdvayaM ca punaH RddhivistAra dRSTvA-vilokya vizeSeNa calitaM cittaM yasya sa vicalitacittaH san evaM vakSyamANaprakAreNa cintayituM ArabdhaArambhaM kRtavAn cintayitu lagna ityarthaH // 603 // ahaheti khede aho ityAzcarye eSa zrIpAlo janamAtra-- ekAkimanuSyamAtraH san kIdRzIM zriyaM--lakSmI samprAptaH-prAptavAn, anyacca- anyatpunaryasya idRzaM ramaNIyugalaMpatnIdvayamasti sa eSa dhanyaH / / 604 // tattasmAt yadi etasya zrIpAlasya zrIH-lakSmIH ca punaH, ramaNIyugalaM-strIdvayaM kathamapi-kenApi prakAreNa mama bhavati, tat tarhi ahaM kRtArthoM-niSpannaprayojano bhavAmi, anyathA etayoH prAptyabhAve mama janma akRtArtha 603--604-spaSTe / 605--atra "kayastho akayattho" ityatra bhinnArthatvAbhAvAnna yamakam , kintu chekAnuprAsa pava / // 113 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM so dhaNaluddho ramaNIjhANeNa mayaNasaraviddho / dujjhavasAyANugao na lahei raI sasallubva // 606 // ikillaovi loho balio so puNa sadappakaMdappo / jalaNuvva pavaNasahio saMtAvai kassa no hiyayaM ? // 607 // tatto so gayanido sayaNIagao'vi majjharacaNIe / dukkheNa TalavalaMto diTTho tammittapurisehiM // 608 // niSphalamityarthaH / / 605 // evaM amunA prakAreNa dhanalubdhaH- paradravyalobhayuktastathA madanazaraiH-kAmavANairviddhaHtADito'ta eva duradhyavasAyAn duSTapariNamAn anugato abhivyAptaH sa dhavalaH saha zalyena vartate iti sazalya iva ratiM sAtaM na labhate na prApnoti // 606 // ekAkyapi lobho baliko balavAn asti, ca punaH darpakandapAbhyAM saha vartamAnaH kasya puruSasya hRdayaM cittaM no santApayati ?, sarvasyApi hRdayaM santApayatItyarthaH, ka iva ? pavanena vAyunA sahitaH--sa~yyukto jvalano vahinarikha, yathA vAyuprerito vahniH sarvasyApi manaH santApayettathetyarthaH // 607 // tataH tadanantaraM sa dhavalo gatA nidrA yasya sa gatanidraH san madhyarajanyAM-arddharAtre'pi zayanIyagataH zayyAM prApto duHkhena Talavalan tasya dhavalasya mitrapuruSairdRSTaH / / 608 // ca punaH taimitraH pRSTaH-adya tavAMge ko 606--dhavalasya madanazaraviddhatve ramaNIcintanasya kAraNatayA kAvyaliGgam / 607--608-sASTe / .
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri // 114 // puTTho a tehiM ko aja tujjha aMgaMmi bAhae vAhI ? / jeNa na lahesi niiMto kahasu phuDaM niaM dukkhaM // 609 // ahakahavi sovi dIhaM nIsasiUNaM kahei maha aMgaM / vAhI na bAhae kiMtu bAhae maM duraMtAhI // 610 // puTTho puNovi tehiM kA sA tuha mANasI mhaapiiddaa?| to so kahei savvaM taM niayaM ciMtiaM duTuM // 611 // vyAdhiH-rogo bAdhate ? pIDAmutpAdayati, yena tvaM nidrAM na labhase, tataH-tasmAt tvaM sphuTa-prakaraM nija--XI svakIyaM duHkhaM kathaya // 609 // atha sa dhavalo'pi dIrgha niHzvasya -dIghaniHzvAsaM muktvA kathaMkathamapi--mahatA kaSTena kathayati, kiM kathayatAtyAha-mama aMgam zarIraM vyAdhina bAdhate, kintu mAM duHkhena anto yasya sa duranta AdhiH--mAnasikaM duHkhaM bAdhate // 61. // tatastai punarapi pRSTaH sA tava mAnaso-manasi bhavA mahApIDA kA ?, tataH sa-dhavalastatsarva 609-kumArasya dhavala pratyanurAgo vyajyate / 610-atra dhavalasya doghaniHzvAsena cintanIyasthiti vajyate "bAdI na bAhara kiMtu bAhae mama duraMtAhI" ityatra samyaganupAsaparipAko'tizayena sadRzyahazyacamatkArI draSTavyaH / 611- svIyatAdRza duSTabhAvaprakAzanena dhavalasya mahAnocatA vyajyate /
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM nisuNiUNa te vihu bhaNaMti cauro'vi mittvaanniagaa| hahahA kimiyaM tumae bhaNioM kannANa mUlasamaM ? // 612 // annassavi dhaNaharaNaM na julae uttamANa purisaannN| jaM puNa pahuNo uvayAriNo a taM dAruNavivAgaM // 613 // iaritthINAvi saMgo uttamapurisANa nindio loe / jA sAmiNIi icchA sA takkhayasiramaNisaricchA // 614 // | nijakaM svakIyaM duSTaM cintitaM kathayati // 611 // taddhavalacintitaM zrutvA te catvAro'pi mitravANijakA bhaNanti jalpanti, kiM bhaNantItyAha-hahahA iti khede tvayA karNAnAM zUlasama-zUlatulyaM kimidaM bhaNitaM-uktam // 612 // uttamAnAM puruSANAm anyasyApi kasyacillokasya dhanaharaNaM--dravyApaharaNaM na yujyate, yatpunaH prabhoHsvAminaH upakAriNazca dhanaharaNaM tad dAruNo bhayAnako vipAkaH phalAnubhavo yasya tat tAdRk asti // 613 // uttamapuruSANAM ita (ra) strINAM--anyasAmAnyalokastrINAmapi saMgaH--saMyogo loke nindito'sti, yA punaH B svAminyA icchA--abhilASaH sA takSakasya -nAgarAjasya yA ziraso maNistatsadRkSA-tattulyetyarthaH mahAduHkhadA 612-atra dhavalazreSThivAkye krnnshuulsaadRshyvrnnnaadupmaalngkaarH| 613-atra anyadIyadhanaharaNe'pi pApaM bhavati cet kA kathA punarupakAriNaH prabhodhanApahAra iti kAvyArthApattiralaGkAro vyajyate / 614-atra svAminIviSayakastavAbhilASo nUnaM takSakamastakasthitamaNiprAptyamilApa iveti vAkyArthasyopamAyAM pryvsaanaannidrshnaalngkaarH|
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri // 115 // vAlakahA annassavi kassavi pANadohakaraNaM na juJjae loe / jaM sAmipANaharaNaM taM narayanibaMdhaNaM nUNaM // 615 // tA tumae erisayaM pAvaM kaha ciMtiyaM nie citte / jai ciMtiyaM ca tA kaha kahiyaM tumae sajIhAi ? // 616 // Asi tuma amhANaM sAmI mittaM ca itti kAla / erisayaM ciMtaMto saMpai puNa verio taMsi // 617 // yitvAt // 614 // anyasyApi kasyApi jantoH prANeSu drohakaraNaM -jighAMsAvidhAnaM loke na yujyate'yuktami| tyarthaH, yat svAminaH prANaharaNaM tannUnaM nizcitaM narakasya durgatenibandhanaM kAraNaM vartate / / 615 // tattasmAt | kAraNAt tvayA nije citte--svamanasi IdRzaM pApaM kathaM cintitam 1 ca punaryadi cintitaM tat tarhi tvayA | svajihvayA kathaM kathita ? kathayatastava lajApi na sameteti bhaavH|| 616 / / iyantaM kAlaM yAvat tvaM asmAkaM svAmI ca mitraM ca AsI:--abhavaH, samprati--idAnI punaH IdRzaM pApaM cintayan tvaM asmAka vairiko cairI asi // 617 // tat potAnAM devatAstambhitapravahaNAnAM cAlanaM, tathA mahAkAlanRpAta badbA vrajato mocanaM, tadvidyAdharAta 615--chekAnuprAsa vRttyanuprAsau / 616--617-kumArazrIpAlakRtatattadupakArasmAraNena dhavalasya kRtaghnatA vyajyate / OM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ RESERIES poANa cAlaNaM taM taha mahakAlAu moaNaM taM c| vijAharAu moAvaNaM ca kiM tujha vIsariyaM ? // 618 // evaM vihovayArANa kAriNoM je kuNati dohamaNaM / dujjaNa jaNesu tesiM nUNaM dhuri kIrae rehA // 619 // maliNA kuDilagaIo parachiddarayA ya bhIsaNA ddsnnaa| payapANeNavi lAlayaMtassa mAraMti dojIhA // 620 // vidyAdhararAjAt mArayato mocanaM kiM tava vismRtam ? / / 618 // evaM vidhopakArANAM kAriNaH-kartuH puruSasyopari ye duSTA drohayuktaM manaHkurvanti, nUnaM-nizcayena teSAM duSTAnAM rekhA durjana janeSu-duSTalokeSu dharikriyate // 619 // maliNetyAdi asyA gAthAyA ante dvijivhazabdo dvadharthavAcako'sti, dvijivhaH-khalapuruSaH sarpazcojyate, ihobhayorvizeSaNasAmyena tulyatvaM darzayannAha-dvijivhAHkhalAH sAzva payaHpAnena-dugdhapAyanena lAlayantaM pAlayantamapi puruSa mArayanti, ubhaye'pi kIdRzAH ? ityAhamalinA-varNato bhAvatazca malImasAH, punaH kuTilA-vaktA gatiH-gamanaM ca yeSAM te tathoktAH, ca punaH paracchi 618-kumArazrIpAlakatatattadupakArasmAraNena dhavalasya kRtaghnatA vyajyate / 619-atra NakArasyAsakavAvRttyA vRshynupraasaalngkaarH| 620-atra malinatvena vakragatitvena paracchidraraktatvena dhavalasya sarpatvaM vyajyate /
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlakahA sirisiri payaDIyakusIlayaMgA kayakaDuyamuhA ya avagaNiaNehA / maliNA kaDhiNasahAvA tAvaM na kuNaMti kasta khalA ? // 621 // virasaM bhasaMti savisaM DasaMti je channarmiti suNghetaa| te kassa laddhachiddA dujjaNabhasaNA suhaM diti ? // 622 // dreSu-parakIyadopeSu parajantunivAsavivareSu ca ratA-raktA punaH bhIpaNA-bhayAnakAH tathA dazanA-jihUvayA daMSTrA bhizca paraghAtakArakAH // 620 // atha jvaropamayA durjanasvarUpaM darzayannAha-ihAnuktamapi jvarA iti upamAnapalidamarthasambandhAt grAhya, tato'yamanvayaH-khalAH-durjanAH puruSA jvarA iva kasya tApaM na kurvanti ? sarvasyApi kurva ntItyarthaH, ubhaye'pi kIdRzA ityAha-prakaTitA prakaTIkRtA kuzIlatA-kutsitasvabhAvatA aGge-zarIre yaiste tathA (kRtAni kaTukAni mukhAni yaiste) tathA'vagaNitAH-anAdaraviSayokRtaH snehaH-prema yaiste jvarapakSe'vagaNitaH sneho-ghRtAdiryeSu satsu, tathA malinA eke bhAvato'nye dehamAlinyotpAdakatvAt ata eva ubhaye'pi kaThinasvabhAvAH kaThinaH svabhAvo yeSAM te tathoktAH jvarapakSe dehe kAThinyotpAdanAt // 621 // .. atha zvAnopamayA durjanasvarUpaM darzayannAha te durjanAH-khalA eva bhaSaNAH-zvAnA durjanabhaSaNA labdhaM chidraM& chalaM yaiste labdhacchidrAH santaH kasmai sukhaM dadati ? na kasmai apItyartha, te ke ityAha-ye vigato raso-madhurA 621-matra khalajvarayostApadAyakatvena sAdhayeNAmevadarzanApakAlaGkAro vyajyate / 622-atra virasabharsanena saviSadaMzakaravena labdhaparacchidratvena dujane bhaSaNatvAropAdrUpakamalakAraH /
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA taM na hosi dhavalo kAlo'si imAi kinnhlsaae| tA tujjha daMsaNeNavi mAlinnaM hoi amhANaM // 623 // ia bhaNia gayA niara ThANesuM jAva tinni vrpurisaa| turio kuDilasahAvo puNovi tppaasmaasiigo|| 624 // . smako yasmAttadvirasaM yathA syAttathA bhaSanti-paraM bharlsayanti zvAnapakSe'vyaktaM jalpanti, punaH saviSa-viSasahitaM | yathA syAttathA dazanti, tathA punaye channa-pracchannaM yathA syAttathA zivanto-jighrANA Ayanti durjanapakSe savi dazanaM parasya vinAzakRcchidraprakAzanaM paracchidra-vilokanArtha pracchannAgamanaM ca bodhyam // 622 // tat-tasmA kAraNAt tvaM dhavalo na bhavasi, kintu anayA kRSNalezyayA kAlo'si, tasmAttava darzanenApi asmAkaM mAlinyaM -malinatvaM bhavati // 623 // iti bhaNitvA-uktvA yAvat trayo varapuruSAH-pradhAnapuruSAH nijanijasthAneSu gatAH tAvatkuTilo-vakraH svabhAvo yasya sa kuTilasvabhAvasturya:-caturthaH puruSaH punarapi tasya dhavalasya pArzva AsIna-upaviSTaH // 624 // 623-atra dhavaladarzanena mAlinyotpAdanasya virodhe'pi dhavalabheSThiparatvena samAdhAnAvirodhAbhA. sAlakAra dhvaniH / "AbhAsatve virodhasya virodhAbhAsa iSyate" iti candrAloke tallakSaNam / 624-spaSTam /
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlakahA sirisiri // 117 // so jaMpai dhavalaM pai na kahijjai esimerisaM maMtaM / jaM ee aribhUyA tuha ahiaM ceva ciMtaMti // 625 // ikko'haM tuha mnnvNchiytthsNsaahnniktlliccho| acchAmi tA tuma mA niacitte kiMpi ciMttesu / / 626 // kiMtu viseseNa tumaM siripAleNaM samaM kuNasu mittiM / jaM so vIsatthamaNo amhANaM suhahao hoi|| 627 // sa pumAn dhavalaM prati jalpati-kathayati, aho zreSThin ! IdRzo mantraH-AlocaH ebhyastribhyo na kathyate, yad-yasmAtkAraNAt ete'ribhUtAH-zatrutulyAstava-ahitameva cintayanti / / 625 // eko'haM tava manovAJchitArthasaMsAdhane ekA sA eva lipsA yasya saH, tvanmanazcintitArthasamyaksAdhanatatpara ityarthaH acchAmi tti sthito'smi tasmAta tvaM nijacitte kimapi mA cintaya-kAmapi cintAM mA kRthA ityarthaH // 626 // kintu tvaM zrIpAlena samaM-sAI vizeSeNa maitryaM kuruSva, yad-yasmAtkAraNAt vizvastaM-vizvAsayuktaM mano yasya sa vizvastamanAH san sa-zrIpAlo'smAkaM sukhahato bhavati, sukhena hataM-hananaM yasya sa iti 625-spaSTam / 626-atra "iko'haM" ityuktyA svasminneva tasmin mitratvaM vyajyate / 627--atra NakArasyAsakRdAvRtyA'nuprAsaH / // 117 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ to dhavalo tahamaNo bhaNai tamaM ceva majjha vrmitto| kiM tu maha vaMchiyANaM siddhI hohI kahaM kahasu // 628 // . so Aha jujjhaNatthaM dorAdhAreNa maMDie mNce| kaha kahavi taM caDAvia keNavi koUhalamiseNaM // 620 // channaM ciya chinne dorayaMmi so nicchayaM samudaMmi / paDihI to tuha vaMchiyasiddhI hohI niravavAyaM // 630 // samAsaH // 627 // tato dhavalastuSTaM mano yasya satuSTamanAH san bhaNati-kathayati, mama varamitra-pradhAnasuhRd tvamevAsi, kintu mama vAJchitAnAM siddhiH kathaM bhaviSyati tvaM kathaya / / 628 / / sa Aha yodhanArtha-yuddhAdina karaNArtha davarakAdhAraNa maNDite maJce kathaMkathamapi-kena kenApi prakAreNa kenApi kutUhalamiSeNa-kautukavyAjena taM zrIpAlaM 'caDAviya'tti Arohya // 629 // channaM-pracchannameva davarake chinne sati saH-nizcayataH samudre patiSyati, tataH tadanantaraM nirapavAdaM yathA syAttathA tava vAJchitasya siddhiH-niSpattiH bhaviSyati, nirgataH apavAdo-lokanindA yatra karmaNi tannirapavAdamiti kriyAvizeSaNam // 630 // 628--629--630-spaSTAni /
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlakahA sirisiri // 118 // to saMtuTTo dhavalo kumarasahAe karai keliio| bahahAsapesalAo tahA jahA hasai kutro'vi||632|| annadiNe so ucca maMce dhavalo sayaM smaaruuddho| siripAlaM pai jaMpai picchaha picchaha kimayaMti // 632 // dIsai samuhamajjhe adiTTapuvvaM maitti jNpNto| uttarai sayaM tatto kahai kumarassa savisesaM // 633 // tato dhavalaH santuSTaH san kumArasya sabhAyAM bahuhAsena pezalA-ramyAH kelayaH-krIDAstathA tena prakAreNa 31 karoti yathA zrIpAlakumaro'pi isati-manAka hAsyaM karoti // 631 // anyasmin dine sa dhavalaH svayamAtmanA ucce maJce samArUDhaH san zrIpAlaM prati iti jalpati-kathayati, itIti kiM ?-bho yUyaM prekSadhvaM prekSadhvaM kimetat vAridhAvastIti zeSaH / / 632 // mayA na pUrva dRSTaM-adRSTapUrva samudramadhye dRzyate iti jalpan dhavala: 631-atra dhavalasya kumArasabhAyAM bahuhAsapezala kelikaraNa kumAramanasi vizvAsasamutpAdananimittamiti dhvanyate / ___632--atra "picchaha picchaha" ityanena dviruktena padena kumaraM pratyAdarAtizayo vyajyate, svacitte harSAdibhAvAzca dhvanyante / 633- spaSTam / // 118 // *
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumara ! apuvvaM koUhalaMti tujjhavi paloyaNasaricchaM / jaM jIviyAu bahuaM diheM pavaraM bhaNai loo|| 634 // to sahasA kumaro'vi hu caDio jA tattha uccae maMce / tA maMcadoracheo vihio ya kumaMtiNA taNa // 635 // to sahasA maMcAo kumaro'vi paDatao navapayAI / jhAei takkhaNaM ciya paDio maggarassa puTThIe // 636 / / svayaM tato maJcAduttarati, punaH kumArAya savizeSa kathayati, kiM kathayatItyAha / / 633 // he kumAra ! apUrva kutUhalaM etat itihetostavApi pralokanasadRkSa-darzanasadRzaM vidyate, yad-yasmAtkAraNAt loke jIvitAbahukaM dRSTaM pravaraM-pradhAnaM bhagati-vadati // 634 // tataH--tadanantaraM kumAro'pi sahasA-akasmAt yAvattatra uccake maJce caTita--ArUDhaH tAvattena kumantriNA--kubuddhimitreNa maJcadavarakacchedo vihitaH-kRtaH / / 635 / / tataH sahasA-sadyo mazcAt patana kumAro'pi nava padAni dhyAyati, taddhayAnaprabhAvAt tatkSaNa-tatkAlameva makarasya-mahAmatsya vizeSasya pRSThau patati / / 636 / / 634 spaSTam / 635--atra yAvattAvatpadAbhyAM dorakacchede'vilambo gamyate / 636-atra navapadadhyAnAdeva makarapRSThaM kumArasthAlambanaM jAtamanyathA'nAlambanasyauSadhibalamapi bhavedaprayojakamiti navapadadhyAnasya paramaM mAhAtmya darzitaM bhavati / loke hI sahasA- kumAroDamarakacchedo
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisiri vAlakahA 67545C navapayamAhappaNaM osahiyabaleNa magarapuTTi tthio| khaNamitteNavi kumaro suheNa kuMkuNataDe patto // 637 // tatya ya varNami kathavi caMpayataruvaratalaMmi so sutto| jA jaggai to picchai sevApara suhaDapariveDhaM // 638 // . viNaoNaehiM tehiM bhaDehiM paMjaliuDehiM vinnataM / deva ! iha kuMkaNakkhe dese ThANAbhihANapure // 639 // tato navapadamAhAtmyena auSadhikAbalena ca makarasya pRSThau sthitaH san kumAraH kSaNamAtreNApi sukhena kuGkaNataTe prAptaH // 637 / / tatra ca kutrApi vane campakazvAsau tasvarazca pradhAnavRkSastasya tale sa zrIpAlaH suptonidrAM prAptaH, tato yAvajjAgarti tAvatsevAparaiH subhaTeH pariveSTa-AtmAnaM pariveSTitaM prekSate-pazyati / / 638 // . vinayena avanataiH-narata eva prAJjalipuTaiH-baddhAJjalibhistairbhaTairvijJaptam , tathAhi-he deva ! iha-asmin kuGkaNAkhye deze sthAnAbhidhAne-sthAnAkhye pure-nagare // 639 // 637-atra makarapRSThasthitasya kuchaNataTaprAptau navapadadhyAnasya auSadhivizeSasya ca hetutvakathanAt kAvyaligamalaGkAraH / 638-639-spsstte| RORE // 119 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasupAlo nAma nivo teNaM amhe imaM saamaaitttthaa|| jalahitaDe jaM acalaMtachAyatarutalasamAsINaM // 640 // piccheha. purisarayaNaM ajjadiNe ceva pacchime jAma / taM turiya ciya turayArUDhaM kAUNa ANeha // 641 // tA amhehiM tuma ciya diTTho'si jhutttrutlaasiinno| sAmiya / punnavaseNaM tA turiyaM turayamAruhaha // 642 // vasupAlo nAma nRpo-rAjA'sti, tena rAjJA vayaM idaM-vakSyamANaM samAdiSTAH, idaM kimityAha-jaladhitaTesamudratIre acalantI chAyA yasya saH acalacchAyo yastaruH-vRkSastasya tale samAsIna-upaviSTaM // 640 // yaM puruSaratnaM adyadina eva pazcime yAme-pAzcAtye prahare prakSadhvaM-yUyaM vilokayata, taM puruSaM tvaritaM-zIghrameva turagArUDhaM-azvArUDhaM kRtvA Anayata // 641 // ayaM nRpAdezo'sti tasmAt he svAmin ! asmAbhiryathotatastale AsAnastvameva puNyavazena dRSTho'si nirIkSito'si, tasmAcarita-zIghraM turagam-azvaM Arohata yUyam 640-spaSTam 641-atra " turiyaM turayArUDhaM" ityatra svaravai sAdRzye'pi "pAvanaH pavanaH" ityAdAviva cchekAnuprAso na puna ryamakantatra svaravyajanAnyatAkRta cai sAdRzyasyAvivakSaNAt / 642-atra campakatarutalAsInakumAradarzana puNyasyahetutayA kathanAt kAvyaliGagamalaGkAraH /
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM vAlakahA sirisiri // 120 // kumaro'vi hayArUDho tehiM suhaDehiM ceva priyrio| khaNamitteNavi patto ThANayapuraparisaravaNami // 643 // tassAbhimuhaM rAyAvi maMtisAmaMtasaMjuo ei / mahayA mahaNa kumaraM pura pavaMsaMha kayasohe // 644 // kAUNa ya paDivati tassa kumArassa asaNavasaNehiM / pabhaNei sabahumANaM rAyA eyArisaM vayaNaM // 645 // // 642 // kumAro'pi hayArUDho-azvArUDhaH taireva subhaTaiH parikaritaH parivRtaH kSaNamAtreNApi sthAnapurasya pArzvavartivane prAptaH // 643 // rAjA vasupAlo'pi mantrisAmantaiH saMyutaH sahitastasya zrIpAlasya abhimukhaMsammukha prati gacchati, kRtA zobhA yasya tat kRtazobhaM tasmin pure nagare mahatA mahena-utsavena kumAraM pravezayati / / 644 // ca punaH tasya kumArasya asanavasanaiH-bhojanavastraiH pratipatti-bhakti kRtvA rAjA vasupAla: sabahumAnaM-bahumAnasahitaM etAdRzaM vacanaM prakarSaNa bhaNati-kathayati // 645 // 643-anupraasH| 644-645-spaSTe / RECG // 120 //