________________
प्रमेोधिनी टोका प्र. १ सू. ५ रूप्य जीव ज्ञापनानिरूपणं
कथञ्चिदवस्थिता एव सामग्रीवशतो दुरभिगन्धपरिणाममपि प्राप्नुवन्ति, 'जे रस परिणया ते पंचवा पण्णत्ता' - ये रसपरिणताः सन्ति ते पञ्चविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा - तित्तरसपरिणया, कडुयरसपरिणया, अंविलरसपरिणया, महुर रस परिणया' तद्यथा तिक्तरसपरिणताः निम्बादिवत् कटुकरसपरिणताः सुष्ठ्चादिवत्, कपायरसपरिणताः हरितक्यादिवत्, अम्लरसपरिणताः धात्री फलादिवत् मधुररसपरिणताच शर्करादिवत्, 'जे फासपरिणया ते अविहा पण्णत्ता, ' ये स्पर्शपरिणता स्ते अष्टविधाः प्रज्ञप्ताः तं जहा - कक्खड फासपरिणया, मउयफासपरिणया, गुरुयफासपरिगया, लहुयफासपरिणया, सीयफासपरिणया उसिणकासपरिणया विद्धफासपरिणया, लुक्खफासपरिणया' तद्यथा - कर्कश परिणताः पापाणादिवत्, मृदुकस्पर्शपरिणताः गुरुकस्पर्शपरिणताः वज्रादिवत्,
वैसी सामग्री मिलने पर दुर्गन्ध वाले बन जाते है ।
जो पुद्गल रस - परिणत हैं, वे पांच प्रकार के हैं, यथा कोई नीम आदि के समान तिक्त रस वाले, कोई सोंठ आदि के समान कटुक (चरखे) रस वाले, कोई हरड आदि के समान कसैले रस वाले कोई इमली आदि के समान खदे रस वाले और कोई शक्कर आदि के समान मधुर रस वाले होते हैं ।
जो पुद्गल स्पर्श परिणत हैं वे आठ प्रकार के हैं, जैसे कोई पाषाण आदि के समान कठोर स्पर्श वाले, कोई आककी रुई के समान कोमल स्पर्शवाले, कोई वज्र आदि के समान भारी, कोई सेमल की रूई के समान हल्के, कोई कदली वृक्ष आदि के समान
જે પુદ્ગલ રસ પરિણત છે, તેએ પાચ પ્રકારના છે, જેમકે કેાઈ લીમડા વિગેરેની જેમ કડવા રસવાળા, કેાઈ સુઠ વિગરેની જેમ તીખા (ચટપટે તેવાં) રસફાઈ હરડે વિગેરેની જેમ તુરા રસવાળા, તો કેાઈ આંબલી વગેરેની જેમ ખાટારસવાળા અને કેાઈ તેા સાકર વિગેરેની જેમ મીઠા (ગળ્યા) રસવાળા હોય છે.
वाजा,
જે પુગલે સ્પ પરિણત છે તેએ આઠ પ્રકારના છે, જેમ કે કોઈ પત્થર વિગેરેની સમાન કઠેર સ્પ વાળા કેાઈ આકડાના રૂની જેમ કામળ સ્પ વાળા, કેાઈ વજ્ર, વિગેરેની જેમ ભારે, કોઈ સેમલના રૂની જેમ હા, કાઈ કેળ વિગેરેના ઝાડની જેમ ઠંડા, કેાઈ અગ્નિ વગરેની જેમ ગરમ, કોઈ
