Book Title: Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1947 Year 08 Ank 17 to 24 and Year 09 Ank 01 to 16
Author(s): Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525932/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDaka jana vikase ane pAkSika B4266 prabuddha jena taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha. " muMbaI: 1 jAnyuArI 1947 budhavAra. lavAja BpiyA bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhI mathALAmAM ane mahApurUSane che. vizeSa ApyAM che te vAna mahAvIre te samayanA lokonA mAnasane mukta karavA prayatna karyo, sAbhiprAya che. A vIsamI sadImAM prajA mAnasane eTale vikAsa ane tethI ja teo mahAna banyA ane bhagavAna banyA. ' thayo che ke te game te mahAna puruSane jhaTa daI bhagavAnanuM vizeSaNa Aje ApaNe gAMdhIjIne mahAtmA kahIe chIe te paNa - ApatuM nathI. vastutaH "bhagavAna" ane "mahAtmA' vacce kAMI AdhyA- eTalA ja khAtara ke teoe potAnA sArvajanika jIvananI zarU mika vizeSatA hoya evuM jaNAtuM nathI. junA leke pitAnA mAnItA AtathI Aja sudhI prajAmAnasane dAsatvamAMthI mukta karavA avirata mahAtmAne atimAnava darzAvavA bhagavAnanuM vizeSaNa daI detA. ane prayatna karyo che. paraMtu mahAtmA gAMdhInI samakSa athavA kahe ke A evA aneka bhagavAnaM nAmadhArI ahiMthI tyAM rakhaDatA. ane eka vIsamI zatAbdImAM dAsatva zabdane mukhyArca rAjakIya gulAmI che. bhagavAna bIjA bhagavAna viSe kahetA ke e te jaTho che. Ama bhagavAna mahAvIranA samayamAM A gulAmI na hatI tema te nahi. saravALe sau bhagavAna potAnA anuyAyI saMgha sivAyanA lokomAM paNa te gulAmIne kaTu anubhava tIvra na hate athavA ema kahe ke jahAM tarIke haDadhUta thatA. jaina zAstromAM jamAlI ane gozAlaka prajAmAnasane eTale vikAsa ja na hatuM ke AbALa gopALane te A viSe kahevAmAM AvyuM che ke teo jina nathI, chatAM pitAne jina gulAmI upayukta bIjI" gulAmInI jema sAle. eTale ja ApaNe - kahevarAve che, tIrthakara nathI chatAM tIrthakara kahevarAve che. eja joIe chIe ke te vakhatanI rAjasattA sAme bhagavAna mahAvIre pramANe gozAlaka ane jamAlInA zAstro ApaNI sAme heta te kazuM karyuM hoya ene kaMI purAvo ApaNI sAme nathI, eTaluM ja karo temAM bhagavAna mehAvIra viSe paNa ema ja lakhyuM hota. bauddha zAstromAM nahi paNa AkhI zramaNa paraMparAne itihAsa sAkSI Ape che ke zrama - te bhagavAna mahAvIranI sarvajJatAnI ane sarvazaktimattAnI phera e pitAnA dharmapracAramAM rAjyAzraya athavA spaSTa rIte rAjAzraya ' mazkarI karavAmAM AvI che. Ama sadA kALa mahApurUSane badhA lIdhA che. koIe-keAI zramaNe-rAjane uthalAvI prajA rAjyanI taraphadArI samakAlInee samAna bhAve. Adara ApyuM nathI, chatAM temanI mahaH karI hoya enI sAkSI itihAsamAM nathI. ulaTuM keTalIka vakhata rAjA - ttAmAM khAmI nathI AvI ane temAMnA keTalAka jeo vadhAre enA apakRtye sAme AMkha ADA kAna karyA che. paraMtu A vIsamI anuyAyI meLavavA bhAgyazALI thayA che ane jemanA anuyAyInI paraMparA sadImAM te ema manAvA lAgyuM che ke bIjA badhA prakAranI gulAmI atyAra sudhI cAlI AvI che teo atyAre paNa bhagavAna tarIke pUjAya rAjakIya gulAmImAMthI janme che. mATe prathama te ja gulAmIne nAbuda che. jenA para parA pramANe ameNu mahAvIra bhagavAna kahevAya che te karavI joIe. ane A ja gulAmIne nAbuda karavAmAM gAMdhIjIe eTalA khAtara nahi ke temaNe A jagatane banAvyuM che athavA te - AkhI jIMdagI ghasI nAkhI che. jAtibhedanI gulAmI-aspRzyatAnI A jagate temanA kahyA pramANe cAlI rahyuM che. paraMtu te eTalA gulAmI, kALA dheLAnA bhedanI gulAmI dUra karavA paNa temaNe athAga - khAtara bhagavAna kahevAya che ke temaNe potAnA samayanI prajAnA . parizrama karyo che ane tethI ja AjanI prajA temane mahAtmA kahe mAnasamAMthI dAsatvane bhAva nirbheLa karavAne sabaLa ' prayatna karyo che. junA leke je kRtya karavAthI mahAvIrane bhagavAna kahetA te je te. dosatva viSenA khyAle jamAne jamAne badalAya che. e vakhate kRtya karavAthI Aje gAMdhIjI mahAtmA kahevAya che te bhagavAna ane izvaranuM dAsatva, brAhmaNunuM dAsatva, jAtivAdanuM dAsatva-eTalA mahAtmAmAM pharaka zuM? ' dAsAva sudhI najara pahoMcI hatI. manuSya potAnA karmane AdhIna sAMpradAyika Agrahane kAraNe keTalAka jene badhA janetara mahAna nahi paNa izvaranI kRpAne adhIna che evA khyAle prajAmAM dhara. purUne bhagavAna tarIke saMbodhatA zaramAya che ane jaina tIrthaMkara [ karI gayA hatA ane prajA akarmaNya banI gaI hatI. dhamaryA- ' sivAyanA badhA tIrthakarone mahAtmA vizeSaNa Ape che. jemake " Izvara-ArAdhanA AdimAM ke yajJayAga AdimAM madhyastha brAhmaNa sivAya mahAtmA kRSNa mahAtmA rAma, mahAtmA buddha Adi. paraMtu vartamAna cAle ja nahiM tenA sivAya koI dharma-kama saphaLa gaNAtuM nahi. yuganI bhAvanA ja nirALI che. te koI paNa vidyamAna vyaktine mATe { A prakAranI brAhANunuM dAsatva prajAe svIkAryuM hatuM. eTale saumAM bhagavAna zabdanI yejanA karavA taiyAra nathI. te koI paNa mahA ke, ' tene ja zreSTha mAnavA jatA jAtivAdanuM bhUta ubhuM karavAmAM AvyuM ' purUSane mahAtmA kahI navAje che ane ema sUcave che ke te * hatuM. pariNAme uca nIcanA bheda manuSyamAM paDI javAthI amArAmAMnAM ja jarA caDIyAtA che, paNa che te mAnava-ja. Izvare teo jAtivAdanA dAsa banI gayA hatA. ane pitAnI yA bhagavAnanI kalpanA A jamAnAne pasaMda nathI, ane atiucca jAtinA abhimAnane TakAvI rAkhavA jatA. strIonI parataMtratA mAnavanI kalpanA- hAsyAspada gaNI kADhavA paNa keTalAka taiyAra sthapAI gaI hatI. tene dhArmika anuSThAna'. svataMtra bhAve karavAnI che. evA jamAnAmAM svayaM mahApu ja, pitAne bhagavAna che. che. sattA na hatI. tene vikAsanAM sAdhana ja na hatA. gurUpada purUSe kahevarAvavAnuM pasaMda karatA nathI. ane pitAnA maMdire; ane ane 1 pitAnI pAse surakSita rAkhyuM hatuM. A uparAMta dhanadaulatanuM dAsatva. temAM pate pUjAya evI bhAvanA ja rAkhatA nathI. gAMdhIjIne te che ' , sarvasAmAnya sadAkALanuM sarakhuM che. A badhA dAvamAMthI bhagA pitAne kaI bhagavAna kahe agara temanI mUrti koI pUje temAM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 prabuddha jaina potAnuM apamAna lAge che. eTale atyAre ApaNe . gAMdhIjIne mahAtmA kahIe te ja ThIka che, ane mahAvIra bhale bhagavAna kahevAya, paNa tethI bannenI mahattAmAM kazo phera paDe che ema mane vAgatuM nathI. keTalAka jaina AcAryane meDhethI sAMbhaLyu che ke gAMdhIjI te hajI mithyAtva guNasthAnathI paNa uMce gayA nathI ane bhagavAna mahAvIra tA siddha thai gayA. e bannenI te vaLI tulanA,zI? AvuM khelanArAonI vAtane svIkAra temane hA jI hA karanArA agara vyAkhyAna sabhAmAM 'jI. sAheba' karanArA sivAya anya kAi karI zake tema che nahi'-eTale e carcAmAM utaravu* nakAmuM che. bAkI sUte kAMi chAbaDIthI DhAMkI zakAtA nathI. kadAca ema sa'bhave kharUM ke evuM * khelanArA pote ja prathama gurusthAnethI ucA gayA ja na hoya. bhagavAna mahAvIranI ane mahAmA gAMdhIjInI sAdhanAmAM paNa eka taphAvata che paraMtu e taphAvata vastutaH kALabaLane laine che, e bhUlavuM' joie nahi. e taphAvata chatAM bannenI mahattAmAM athavA AdhyAtmika zaktimAM mULataH bheda hAvA joie ema mAnavAne kAMi kAraNu nathI. e samayanA tyAgIonu dhyeya hatuM ke bAhya ane AdhyAtmika baMdhanothI mukta thavu ane muninA mArga eTale saMsAratyAga. e jamAnAmAM dharabArADI putra-patnIne mAtApitAnA tyAga karI bhikSAvRtti upara rahI niLa bhAve peAtAnA krodhAdi kAyA upara vijya karavA e muktimArgonA pathika mATe Avazyaka zata hatI. evA tyAga karyAM pachI tapasyA ane dhyAnadvArA pUvane pAmavA tyAgI prayatna karatA, sAdhanAkALamAM dhamapracAra ke matapracAra athavA AjanA zabdomAM kahIe te AMdolana sAmAnya rIte karavAmAM na AvatuM. tyAgIne jyAre ema lAge have pAte pUrNa thai gayela che tyAre ja tee upadeza ApavA ane jagata kalyANa karavA nIkaLI paDatA. pUlane khyAla vyaktizaH nirALA ja rahe ane te rahetA e niHsazaya che, paraMtu samaya jatAM A khyAlemAM sudhAro thaye ane jagatakalyANu ane AdhyAtmika sAdhanA e nirALI vastu che e mAnyatA dUra thai ane manAvA lAgyuM ke jagatanuM kalyANu karavuM emAM ja sAdhanA samAyelI che. sAdhanA mATe sauMsAratyAganI jarUra nathI, putra-patnI ke sabadhIone che|DavAnI jarUra nathI, paraMtu peAtAnA mamattvanA vistAra karavAnA che. mAtra peAtAnA putramAM je mamatvabhAva hoya agara patnI sAthe je snehabhAva agara maitrI hoya tene zuddha karI vikasAvI samasta jagatane potAnA kuTuMbI banAvI rahevu' e ja parama sAdhanA che. nirmAma thavAnI jarUra nathI, mA kAi nathI ema kahevAnI jarUra nathI, paraMtu sa'pUrNa sasAranA jIve mArA che ane temane huM chu."Ama mamatvabhAvane vistAravAne che. Ama karavAthI jema potAnA putra agara patnIne duHkhI joi vidyuLa thai javAya che tema saMsAranA kAI paNa jIvane du:khI joi jIvanamAM vyAkuLatA vyApI jAya che ane kAMika karI chUTavAnI tamannA jAge che. A sAdhanAnI navI bhAvanA bahu junI che, paraMtu bhagavAna mahAvIranA samayamAM A bhAvanA ajJAta hatI eTale temaNe sAdhanAnA prathama bhA pakaDayA ane gAMdhIjInI zatAbdi ja evI che ke je bhAvanA bhagavAna mahAvIre apanAvI te mAtra rUDha lekA sivAya bhAgye ja kAine AkarSI zake. eTale gAMdhIjIe sAdhanAne navA mArga pakaDayA che. / bAkI ane mahApurUSonuM dhyeya kaSAya-vijaya yA mAravijaya che emAM te zakA nathI ja, bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhImA AtmavizvAsa, sAhasa ane ni yatAnI mAtrA ekasarakhI jaNAya che, lokoe rokayA chatAM bhayaMkara caDakAzI nAga je raste hatA te ja raste bhagavAna mahAvIra gayA ane potAnI ahiMsAzakti-maitrIne kAraNe viSadhara sapane zAMta karI dIdho e kathAmAM emanA AtmavizvAsa, sAhasa ane nirbhayatA-e guNAnI jhAMkhI thAya che eTaluM ja nahi. paNa tA. 1-1-47 ahiMsAnI zakitanI parIkSA paNa temAM sannihita che ja. temane vizvAsa hatA ke potAmAM jo sa`pUNu` maitrIbhAvanA hAya te| virAdhIte pazu pIgaLAvI nAMkhavAnI tAkAta ApaNAmAM sahaja Ave che. e peAtAnA vizvAsanI parIkSA temane karavI hatI, eTale jANI joIne ja teoe bhayaMkara mAge jAya che ane vijayI vIra jema temAM pasAra thAya che. pAtAnI parIkSA karavAne--amara peAtAnI zakita ke guNenI parIkSA karavAne--avasara teo hamezA-phAdhatA e vastu temanA jIvananI aneka dhaTanAethI sAbIta karI zakAya tema che. anAya, asaskArI ane krUra leAkAthI vaselA te vakhatanA lADha dezamAM te potAne kaTa sahana karavA paDaze tenIjANu heAvA hAvA chatAM eka bahAduranI jema gayA. temAM temane hetu peAtAnI zaktione AkarI kaseTIe kasI jovA sivAya bIjo zA hatA? tyAM temane aneka kaSTA paDayAM, nagna hAvAthI lokae temanA upara kUtarAM cheDayAM, nAnA cheAkarAMoe patharA mAryAM ane evAM evAM aneka kabje temaNe saMhana karyAM, paNuM hAryAM nahi. nirmaLa kAMcana jema agniparIkSAmAMthI tee pasAra thai gayA. A ja vastu gAMdhIjInA jIvanamAM che. temanu Akhu" jIvana sAhasamaya ane nirbhayapaNe vItyu' che. Aje te guMDAonA dezamAM--jyAM zastradhArI peAlIse paNa javAnuM sAhasa karI zakatA nahi tyAM--mArI najaramAM kASTa guDI nathI. agara ApaNe sau ochA vadhatA guMDA ja chIe' e bhavya bhAvanA sAthe ghara-dharamAM pharI rahyA che. ane e guMDAone manuSya banAvI rahyA che ane kahe che ke "tyAM te mArI ahiMsAnI parIkSA karavA jAu" chuM. mArI maitrIbhAvanA khedI te nathI te,? enI mAre parIkSA karavI che. gAMdhIjInA jIvanamAM A sAhasa A nirbhayatA, A kaTasahiSNutA kayA srotamAMthI AvyAM? strota ekaja che ane te ahiMsA e ahiMsAne vikAsa gAMdhIjI ane mahAvIramAM ekasarakhA nathI ema kANu kaheze? jaina sAdhuo jee mAtra ahiMsAnI pratijJA zabdazaH khele che. paNa tenA mama` samajatA nathI teo kaheze ke gAMdhIjInI ahiMsA nava kiTanI nathI. paraMtu mahAvIranI ahiMsA te| navakrATinI hatI. A kAM jevA tevA bheda che ?' Ama kahI teo bhagavAna mahAvIrathI te zuM paNa eka sAmAnya jaina sAdhuthI paNa gAMdhIjInI ahiM'sAne hIna korTanI Therave che. AvuM khelanArA ahiMsAne samajyA ja nathI. zuM mAtra niSkriyatAmAM ja ahiM'sA samAyelI che? jo temaja hAya te| eka patthara sauthI vadhAre ahiMsaka banI jAya. je ahiMsA, je maitrI tenA pratyakSa phaLa na batAvI zake te hInakATinI ke je ahiMsA sAme vidhI paNa mitra banI Ave te? prathamane ja utaratI kahevI paDaze. ane ahiMsAnA pratyakSa Le gAMdhIjI ane mahAvIramAM jo ekasarakhAM dekhAtA hoya teA temanI ahiMsAmAM taratamatAnA vicAra karavA e narI mAlizatA che. gAMdhIjIe vividha kSetrAmAM peAtAnI ahiMsAne kasI joI che ane evI kaseTIno avasara bha. .mahAvIrane hatA ja nahi. kAraNa ahiMsAnI kalpanA ane tenI zaktione paricaya e jamAnAmAM ATalI hrade sabhavane ja nahute, chatAM bannenI ahiMsAmAM maulika bheda nathI. gAMdhIjIe navAM navAM kSetramAM enA vistAra karyAM ane jamAnAnI AvazyakatA pramANe enu kSetra vistINu thayu, paraMtu mUla zaktistrota sudhI jaIe tA bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhIjInI ahiMsAnA mULamAM e ja ni yatA, e ja sAhasa ane e ja kSamAzIlatA che emAM mane sazaya nathI. bhagavAna mahAvIranA satyanA AgrahamAMthI ja jaina anekAMtavAdanA udgama thayo che. bhAratIyada nAnA vivAdane upazamAvanArI e apUtra auSadhi che. bhagavAna mahAvIra kahetA ka ( anusa dhAna pRSTha 147 jIe) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-47 keTalAka samAcAra ane noMdha vastInI pherabadalI : janAba jhINAe pheMkelA navA eba AhAranA hatyAkAMDa pachI janAba jhINAe hiMdI rAjakAraNamAM - vastInI pherabadalIne eka navA prazna upasthita karyAM che. jhINA sAhebanI A sUcanA vyavahArU che ke nahi tenI jIddA judA dRSTibinduethI AjanA sAyikAmAM ThIka ThIka carcA cAlI rahI che. AvI carcA karanArAe janAba jhINAne hajuM purepurA oLakhatA nathI ema kahevuM paDe che. potAnI amuka darakhAsta vyavahArU che ke nahi, tenAthI lAbha che ke nukasAna, te mAnuSI che ke rAkSasI, tevI darakhAstane amala karavA jatAM sAmAnya janatAnI ~rhiMdu ane musalamAnA 'ubhayana kaeNthI pArAvAra duzA thAya-evI mAmulI vigata vicAravI ane tenuM nirAkaraNa karavuM e kAma janAba jhINAnu che ja nahi. temanI rAjyanIti hITalara jevI che. athavA tAM. hiMdI' rAjakAraNamAM te kevaLa era-khAMkhara' tu ja kAma karavAne nirmAyalA che. jema erobara phAve tyAM ane phAve tyAre dharatI upara eba nAMkhye jAya che ane tenuM nIcenI sacarAcara 'sRSTi upara kevu' dhara ane trAsadAyI pariNAma Ave che tene leza mAtra vicAra karatuM nathI, e ja pramANe jo ghellA paMdara varSa'nI jhINAsAhebanI kArakIdInuM avalena karavAmAM Avaze te bhAluma paDaze ke temaNe paNa hiMdusthAnanI dharatI upara--hiMdI rAjakAraNanI bhUmikA upara kevaLa era-khebara nu ja karyu che, je dharatI upara 'idu ane musalamAne nirAMte sutA hatA ane amanacamana karatA hatA te dharatI upara temaNe khAMga pukArI ke 'hiMdu musalamAna bhinna prajA che. ane te ekasAthe rahI zake tema nathI. pahelAM te| A khAbatanI sau kAe upekSA karI, paNa jhINuAmIyAe te potAnI mAMga cAlu rAkhI. tethI dhIme dhIme muslIma janatAnA manamAM bhramaNA pedA thI zarU thai ke jhINA jevA ApaNI muslIma lIgane saranazIna AvI vAta jyAre peAkArI pokArIne kahe che tyAre temAM jarUra kAMi tathya hovuM joie ane e rIte jhera pracAranI zarUAta thai.. A temanAM pahelA kheba. pachI Avye pAkIstAnane khaba. amane amAre mulaka joie, ame sAthe rahI zakIe ema nathI, amArI saMskRti ane amArA dhama' jokhamamAM che. amane hiMdusthAnathI alaga karo ane eka bAjue paMjAba, siMdha, ane vAyavya prAMta ane bIjI bAjue bagALa ane AsAma~A amArU pAkIstAna Ape. A vAta paNa zarUAtamAM vAhIkhata jevI lAgI pazu jhINAsAheba ane tenA sAthIonA zerabakAra vadhatA ja cAhyuM. evAmAM AvyuM. A vizvayuddha. kaoNMgresa jelamAM purANI ane jhINAne ane tenA sAthIone musalamAna kAmamAM bane teTalu jhera lAvavA mATe lAMbA gALAnA avakAza maLI gayo. ane je pAkIstAna kAma prazuddha eka vakhata vaLa hasavA yeAgya ane upekSA yAgya bAbata lAgatI hatI te AjanI eka mahAvikaTa samasyA banI gai. pachI te AvI hiMdane svataMtra ane svAdhIna banAvavAnI vAta. aMgrejasarakAra cAlI jAya ane pAkIstAna maLe nahi e jhINAsAhebathI kema sahevAya ?, eTale meslema lIge jhINAnI rAhabarI nIce sIdhApagalAne TharAva karyAM ane tenA pariNAme kalakattA ane pUrva agALanA hatyAkAMDai| temaja dharmAntara temaja apaharaNAnI pIzAcI ghaTanA banavA pAmI. A jhINAsAhebane trIjo khaba. mAtra potAnI kAmamAM ja hiMdu sAme dUSa phelAvavAthI sa tASa na mAnatA jhINAsAheba pachAta gaNAtA vargonI - vahAre dhAyA ane vacagALAnI sarakAramAM meslema * lIMge mokalavAnAM pAMca pratinidhimAM eka pratinidhi e vaga mAMthI, lIdhA ane e rIte hiMdu kAmanI aMdara aMdara eka bhAre athaDAmaNu ubhI thAya evI yajanaka paristhiti ubhI karI. A jhINAsAhebanA ceAthe khama. have ATalA hatyAkAMDa ane prajAjIvananI hAlAkIthI dharAyA ne hrAya ema jhINAsAhebe hiMdI rAjakAraNamAM bhIThAratA hatyAkAMDane AgaLa dharI dharIte . vasatInI pherabaMdalInA eka navA ja bhekha karyo che. pratipakSane ane AkhI hiMdI prajAne sadA kSubdha, trasta ane AkuLavyAkula rAkhavI, dhAkadhamakI ApavI, samuddhi mAne cAlu uttejanA ApyA karavI ane samAdhAna zAdhatA anya rAjakAraNI pakSa pAsethI musalamAna kAma mATe vadhAre ne vadhAre haDakA meLavavAnA prayatna A rIte cAlu rAkhavA-A jhINAnI rAjyanItinuM rahasya che. A kAraNe vasatInI pherabadalI thavI joie evA pAkAra uThAvavA ane enA ja pracAra karavA e jhIMNAsAhebanA adyatana vyavasAya banyo che. A vAta vAkhI che ke vyavahArU che evI carcA karanArA jhAnI dRSTie bevakuph lekA che. pariNAmaniSThuratA e jhINAnI meTAmAM mATI khAsIyata che. jhINA mAne che ane manAve che ke AvI rAkSasI nItithI pAte pAtAnI kAmanA bhAremAM bhAre ulhAra karI rahela che. paNa e bhramaNAne bhAMgavAne huve bahu vAra nathI. AjanI meslema lIganI doravaNInuM musalamAna kAma mATe bhAre bhayaMkara duSpariNAma AvavAnu che. A jene AMkhA che te kharekhara joI zake che. ApaNe icchIe ane antaHkaraNathI prArthIe ke haju paNa musalamAnabhAIe cete ane pAchA kare ane laya pAmatA jatA bhAIcArAne pharIthI cetAve ane hiMdue peAtAnAM ja bhAIbhAMDuo che ane banne krame sadA sAthe rahevA ane jIvavAne sarajAyalI che. e vAstavika satyane svIkAre ane ubhayanA uddhAra ane AjhAdIne jhaMkhatI ane te khAtara dina rAta mathatI keMgresa pratye potAnI vAdArI jAhera kare ane meslema lIga ane tenA saranazIna jhINAnI bhayakara deAravaNIthI kheMce. Aja sudhImAM je kAMI banyuM che tenu vikarALa svarUpa barAbara samajI le ane evA mAge nahi javAnI pratijJA laIne hiMdu sAthe hAthe hAtha mIlAve ane AvI rahelA svarAjyane apanAve. Ama nahi kare te AvelI Di cAlI jaze, svarAjya hAcamAMthI sarakI jaze ane khIjAnu te thavAnuM haze te thaze paNa gAme gAma ane zahere zahera pAkIstAnA ubhAM thaze, samAja jIvananA satra be bhAgalA paDI jaze ane pariNAme musa lamAna kAmanI pAra vinAnI barabAdI thai besaze. AvI durdhaTanAthI ApaNe kheMcIe, musalamAna bhAIe bace, sau kAMte paramAtmA sanmati Ape ane ApaNA DubatA vakrANune bhagavAna bacAve ! paMDita java:haralAla naherUnA aitihAsika prastAva gayA DIsembara mAsanI navamI tArIkhe zarU thayela " badhArazuMsabhAmAM tA. 13 mI DIse'baranA rAja hiMdanA bhAvI baMdhAraNanu dhyeya ane hetuo spaSTa karatA prastAva paDita javAharalAla neharUe rajI karyAM che. A prastAva nIce mujabUta cheH-- 'hiMdusthAnane eka svataMtra sArvabhauma prajAsattAka rASTra ( Independent Sovereign Republic) tarIke jAhera karavAnA ane broTIza hiMdamAM AvelA pradeza, dezI rAjyAnA nAme oLakhAtA pradeze, e bannemAM jenA samAveza na thatA hAya evA hiMdanA aMtara bhAgA ane svataMtra sArvabhauma hiMdamAM joDAvAne icchatA heAya evA anya pradeza!-A sarvanu e saMdharAjya (Union) sthApIne tenA bhaviSyakAlIna kArabhAra calAvavA mATe rAjyabaMdhAraNa taiyAra karavAnA peAtAnA dRDha ane pavitra niradhAra A baMdhAraNa sabhA jAhera kare che. "hi'dusthAnanA 'saMdharAjya' mAM sAmela thanArA pradeza ne pachI tenI bhaugolika hado Aje che tema ja kAyama rahe athavA baMdhAraNasamitie nakakI karelA adhAraNa mujaba AjanI dAmAM je kukArA karavAmAM Ave te mujabanI hada vALA sarva pradezane svAyatta Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA !' kapa jya5 karAka 1 prabhu, jene tA. 1-1-47 : ekameno darajo ane zeSa sattA prApta thaze ane te temanI jutharacanAne jaTila zrazna pAse kAyama raheze ane madhyastha sarakArane je adhikAra apAyelA hiMdI rAjakAraNamAM Aje jutharacanAnA ane bhAre gaMbhIra di. haze athavA to saMdharAjya banavAthI je adhikAre svAbhAvika svarUpa pakaDayuM che. brITIza pradhAna pratinidhi maMDaLanI yojanA mujaba rIte ja tene prApta thaze te adhikAra sivAya bAkInI sarva baMdhAraNa sabhAne prAthamika vidhi puro thayA bAda teNe traNa vibhAgamAM bAbatane lagatA rAjyakArabhAranA adhikAro A svAyatta eka vaheMcAI javAnuM che. AmAM bI vargamAM baMgALa ane AsAma bhegavI zakaze. ane sI vargamAM paMjAba, siMdha ane vAyavya prAnta Ave che. : "A svataMtra sArvabhauma hiMdI saMdharAjyanI tema ja tenAM bI varganA be prAntamAM baMgALa muslIma pradhAna che ane tyAM ekamonI tathA judA judA sarakArI khAtAonI sarva sattAonuM Aje mehema lIgano vahIvaTa cAle che. AsAma hiMdu pradhAna che uddabhavasthAna hiMdI prajA ja lekhAze. ane tyAM koMgresanuM rAjya cAle che. baMdhAraNa sabhAmAM baMgALa ' "A saMdharAjyanI samagra prajAne sAmAjika, Arthika tema ja taraphathI muslIma lIganA 32 ane AsAma taraphathI muslIma lIganA rAjakIya bAbatomAM sarakho ja nyAya maLaze, sarvane darajajo eka 3 ema kula 35 pratinidhio che, A uparAMta baMgALanA bIjA sarakhe lekhAze, sarvane sarakhI taka maLaze, ane kAyadAnI daSTie traNa pratinidhio che-eka kRSaka prajAne (phajhalula hakaka), bIjo sarva tarapha ekasarakho vartAva rAkhavAmAM Avaze. vicAra, vANI, sAmyavAdI ane trIjo pachAta vargane (De. AMbeDakara). AmAMthI mAnyatA, dharma, pUjA, dha, samuhamIlana temaja cAlu pravRttio- phajhalula hakaka te molema lIgamAM joDAI gayela che. The. AMbeDakaranuM A sarva bAbatamAM dezane kAyade ane sArvajanika nItirItIne vaLaNuM Aja sudhI te meslama lIga tarapha raheluM che. sAmyavAdI AdhIna rahIne sarvane purUM svAtaMtrya maLaze. pratinidhi kAM te meslama lIga tarapha DhaLe ane kAM te taTastha rahe. "laghumatIo, pachAta vargo, AdivAsIo, dalita temaja bIjI bAjue baMgALa taraphathI kogresanA 45 ane AsAma taraaspRzya lekhAtA lokoe sarvanA vyAjabI sahakake surakSita kathI koMgresanA 9 pratinidhio che. A hisAbe bI vargamAM rahe evI A navA baMdhAraNamAM purI jogavAI karavAmAM Avaze. meslema lIganI pAkI bahumatI che ane aMgreja sarakAra kebIneTa '. A prajAsattAka rASTramAM antargata thatA pradezanuM akhaMDava mIzananI janAne je artha kare che te mujaba je kevaLa bahukAyama rAkhavAmAM Avaze tema ja jaLa, sthaLa ane AkAzane lagatA : matIthI nirNaya karavAmAM Ave te melema lIga ane baMgALa rASTranA sArvabhauma hakakane sudharelI prajAonA kAyadA ane nyAya , AsAma upara pitAne phAve tevuM baMdhAraNa ThokI besADI zake. paddhati anusAra puruM rakSaNa karavAmAM Avaze ane A purANubhUmi pariNAme madhyavartI kendranI ati maryAdita sattA ane prAtika strI': vizvanA anya rASTronI haroLamAM pitAne yeAgya ane mAnavatu sthAna. yatta zAsana e pAyA upara racAyelI kebIneTa mIzananI AkhI che. prApta karaze ane duniyAnI sulehazAMti jALavavAmAM ane mAnava- vaijanA artha vinAnI banI jAya. ane AsAmanuM bhAvI ghaDavAmAM jAtinuM kalyANa sAdhavAmAM pitAne svecchAprerita mahatvapUrNa AsAmane kazuM sthAna ja na rahe. AvI ja sthiti sI varganI che. huM , phALo Apaze." temAM AvelA traNe prAnta muslIma pradhAna che ema chatAM paMjAbamAM " A prastAva raju karatAM paMDita javAharalAla naherUe eka zikho tema ja hiMduo pAkIstAna virodhI che ane vAyavya prAnta atyaMta ojasvI ane udAratAbharyuM pravacana karyuM hatuM je ahiM koMgresa zAsita hoIne e paNa pAkIstAna virodhI che. ema chatAM paNa, jagyAnA abhAve ApI zakAtuM nathI. e pravacanamAM eka AjhAda A vibhAgamAM kevaLa bahumatI mujaba je nirNaya levAmAM Ave purUSanI aNanama khumArI hatI tema ja Aje teo dezanA ane prAMta prAMtanI svAdhInatAne avagaNavAmAM Ave te mAslema rAjakAraNamAM tema ja rAjakArabhAramAM je pramukhasthAna bhogavI rahyA lIganA e vibhAganA kula 18, pratinidhio bAkInA 17 pratiche tene anurUpa saMyama ane zANapaNa hatuM. nidhio sAme pitAne kAve tevuM baMdhAraNa ghaDI zake ane vAyavya ' 'upara jaNAvela TharAva upara che. ema. Ara. jyakare nIce prAMtane A muMge meDhe svIkArI levuM paDe. kebIneTa mIzananI yojanA mujaba sudhAre raju karyo hate - saMbadhe matabheda ubho thatAM phIDarala koI pAse cukAda le ane e * * "A baMdhAraNasabhA pitAne sudRDha ane uMDA dilane nizcaya cukAda sau koIe baMdhanakartA gaNavo evI samajutI Aja sudhI cAlatI : jAhera kare che ke A baMdhAraNasabhA hindanA bhAvI rAjyakArabhAra hatI. meslama lIge te A janAne svIkArIne nakArI che ane tene mATe je baMdhAraNa ghaDaze te svataMtra ane lokazAsita sArvabhauma- pAcho svIkAra kare te paNa meslema lIga A prazna upara pine A 2104 (Free and Democratic Sovereign State) H12 akhatyAra karelA vaLaNu upara ja mustAka rahevA mAMge che ane haze. paNa AvA baMdhAraNanA ghaDataramAM maslama lIga ane dezI sarakAre paNa phIDaralakorTane A prazna paratvenA cukAdAne pote rAjyane sahakAra maLe ane e rIte upara jaNAvela nizcayane baMdhanakartA nahi gaNe ema chaThThI DIseMbaranA potAnA nivedanamAM jAhera vadhAre baLa ane vega maLe te mATe A baMdhAraNasabhA A praznane karyuM che. 16 mI menI jAherAta bAda sarakAre eka pachI eka lagatI carcAmAM A baMne saMsthAnA pratinidhio temanI IcchA nivedana bahAra pADIne pitAnI mULa janAmAM kevA maulika pheraphAro na thAya te bhAga laI zake te hetuthI A praznanI vicAraNAne AgaLa karyA che ane te pheraphAra sarakArI javAbadAra adhikArIo taraphathI Bo upara mulatavI rAkhe che." karavAmAM AvelAM judAM judAM vidhAna sAthe keTalA virodhI che e che. upara jaNAvela paMDita javAharalAlanA TharAva ane zrI jayakarane saMbaMdhamAM koMgresanI kArobArIe eka lAMbuM nivedana bahAra pADayuM 'sudhAro A baMne upara baMdhAraNasabhAmAM ThIka ThIka carcA cAlI che ane A saMbaMdhe gya nirNaya karavA mATe A mAsanI pAMcamI hatI. A carcA daramiAna Do. AMbeDakare zrI. ema. Ara. jayakaranA tArIkhe dIlhImAM akhila hiMda mahAsabhA samitinI sabhA belAmuMdAne Teke ApatAM saMyukta hiMdanuM ane majabuta madhyavartI sarakAranuM vavAmAM AvI che. bahu bhArapUrvaka samarthana karyuM hatuM. A sAMbhaLIne sau koIne bhAre bhUtakALanA gANA gAme vartamAnane udhAra nahi thAya | Azcarya thayuM hatuM. ane De. AMbeDakarane A te hRdayapalaTo thaye thaDA divasa pahelA paMDita sukhalAlajI jeo lagabhaga che che ke zuM evuM sau koIe vismaya anubhavyuM hatuM. A prastAvanI sAta mahInAthI kAzI jaine rahyA che temane "prabudhdha jana' mATe carcA jAnyuArI mAsanI 20 mI tArIkha upara mulatavI rAkhavAmAM kAMIka lakhI mekalavA meM patradvArA vinati karI hatI tenA javAbamAM AvI che. temaNe mane eka lAMbe patra lakhyuM hatuM jemAMne agatyane bhAga ti , ? Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 11-47, paMDitajInI saMmatithI prabuddha jainanA vAMcako mATe ahi avatarita vadhAre dIpI uThaze. je loko maMdirate ke dharmasthAnane pUrNa utsAha ne karavAmAM Ave che. A patramAM prabudha jana mATe potAthI lakhavAnuM baMLathI sAcavI na zake che. tene zA mATe, badhe ? kuTuMe sAcavI kema nathI banatuM e viSe aMgata nivedana karavA sAthe teo jaina na jANanAra ke na zakanAra zA mATe kuTuMbanI balA vadhAre ?- AjanI samAjanI AjanI paristhiti para paNa keTalAka mananIya mantavya che te karatAM kAle bhayasthAno vadhAre ja AvavAnA che , e vastu " , raju kare che. temanA patramAM utAro nIce mujaba cheH- samajatAM have moDuM thavuM na joIe. sAdhuo sudhdhAM zarIrabaLa ne "have lekha lakhavAnI vAta sAmAnya rIte mAruM adhyayana manobaLa keLave. je nirbhaya na hoya ane maraNathI bI ne bhAgato bhUtakALanuM gaNAya. te viSe lakhavAnA vicAre ghaNIvAra Ave che. hoya te jaina sAdhupada para te zAbhI na ja zake. gRhastho enI rakSA vastu paNa kAMIka hoya che. paNa lakhavAnI zraddhA jAmatI nathI. karaze ke pitAnI ? ke potAnA parivAranI? have jagAe jagAe thI ' ema thAya che ke bhUtakALanA te viSayanA gANuM gAvAM ene thatAM upadhAne ane bIjA kriyAkAMDenI vAta jainapatra dvArA jANI ' vartamAna jIvana sAthe zuM saMbaMdha che? bhUtakALanA de je aneka ema kahevA mana thaI jAya che ke A sAdhuone temanA kriyAkAMDa che rIte vArasAmAM AvyA che ne atyAre jIvanamAM kAma karI rahyA che ghelA bhakate zuM kaI jUnA yugamAM jIve che je temaNe evuM to ' ' , te viSe rovAnuM cAlu rAkhIe te te ene koI saMskRti na kahe. tapa karavuM hoya te pachI bIjApura ke bIje jyAM bhAre tapa karavAM keTalIka sArI vAtonI sArI bhASAmAM punarAvRtti karyA karIe te te jevA prasaMge che tyAM teo kema nathI jatAM? A te dharmane paraMsaMskRtimAM lekhAya. paNa have mane lAge che ke evI saMskRtine 'parAnI vAta thaI, paNa AvA aneka prazno sAmAjika sudhdhAM che. vadhAre paDate parizcaya karavA karAvavAthI lokamAnasa bhUtakAlIna gaura- tethI have jJAna ne kriyA, vicAra ne AcAra viSe navesara-ja jIvana vanA nazAmAM cakacUra thaI jAya che ane eTaluM badhuM kamaLa ke ALuM jIvavA vicAravuM joIe. mane vartamAnanuM evuM spaSTa darzana nathI banI jAya che ke ene pitAnI truTio jevA ke sAMbhaLavAnuM gamatuMya ane tethI lakhatAM saMkecAuM chuM. bhUtakALa upara bahu bhAra Apa ke nathI. tethI have lokone saMskRtinA gANAM gAI saMbhaLAvavAM e vAnuM mana paNa thatuM nathI. nahiM te loko emAMja racyApacyA - bhale abhimAnapaSaka hoya, paNa vartamAna samasyAne ukela karanAra rahevAnA ne pITha upara phaTakA paNa khAtA rahevAnAM. huM kema nathI : te nathI ja. tyAre zuM cUka besavuM ? ema te nahi ja. pratyakSa lakhate enA kAraNanuM zika varNana karatAM ghaNI jagyA rokI: - kArya karavuM e ja rAjamArga che. huM evuM pratyakSa kArya karI nathI "lIdhI. patramAM te e bahu ja rekI kahevAya. paNa AthI mArI zakatA, eTale mAtra lakhANa ke upadezamAM rasa paNa nathI paDe. sthiti samajI zakaze." * A ja azraddhA ane lakhatA roke che. e gItAnuM-e arjunanuM zrI vacharAja dazInuM du:khadAyaka avasAna kalempa paNa hoya. - viMcAra karUM chuM tyAre mane lAge che ke hindusamAja ne - zrI vaccharAja trIbhovanadAsa dezInA paMcaganI khAte nIpajelA tadantata jaina jevA bIjA samAjanuM paNa kAna mAtra nivava , akALa avasAnathI eka sArA sevAbhAvI kAryakartAnI ApaNAM : che. emAM nathI marI phITavAne prANa; ke kAThAnA bhArane upADavA samAjane kheTa paDI che. teo muLa junAgaDhanA vatanI, paNa paca' jeTalI zakti. jayAre lehIne mAMsa eAchAM thAya tyAre kapaDAnA ThaThArAthI ganImAM saddagata vADIlAla sArAbhAInuM seneTerIyama keTalAMka varSa DALa sAcavavAmAM Ave che. e ja sthiti Aje samAjanA pratyeka pahelAM baMdhAyeluM tenI dekharekhanI javAbadArI prAraMbhathI ja temane aMganI che. ema mane lAge che. atyAre jaina samAjane laI spaSTI sepavAmAM AvelI tethI temane paMcaganI khAte ja lAMbA varSone - karaNa karavuM hoya te ema karI zakAya ke atyAre tenI sAme vasavATa hate. prastuta seneTeriyamanI saMbhALa levA uparAMta teo dharma che? maMdire, bIjA dharmasthAne ne dravya-bhaMDAre e badhuM koMgresanuM paNa kAmakAja karatA ane paMcaganI khAte Arogya punaH bhayamAM che tyAre ApaNe kahIe chIe ke dharma bhayamAM che. paNa prApti arthe jatA gujarAtI kuTuMbane teo aneka rIte upayogI AvA dhamabhayanI paraMparA hajAra varSa thayAM khAsa karIne chellA hajAra thatA. paMcaganI eTale vaccharAja bhAi-eTaluM badhuM temanuM nAma varSa thayAM te avicichana cAlatI AvI che. ItihAsa na jANanAra paMcaganI sAthe saMkaLAyeluM hatuM. gAMdhIjI paMcaganI jatA tyAre to mAtra vartamAnane ja bhayagrasta jue che, paNa AvI dharmanAzanI : temanI sagavaDa sAcavavAnI javAbadArI temanA zire ja rahetI. te ke dharmahAsanI ke sAmAjika chinnabhinnatAnI paraMparA bahu junI gAMdhIjInA tyAM khAtenA chellA nivAsa daramiyAna ArogyagRha tarIke che. ne jANe hADamAM utarI gaI che. tethI jagAe ' jagAe thatAM upayogamAM levA mATe zeTha zAntilAla maMgaLadAse eka meTa baMgala ' , upadrava joI ane sAMbhaLI mana thoDIvAra duHkhI thAya che ane kharIdIne gAMdhIjIne bheTa ApyuM hatuM. tene lagatI gAMdhIjIe - pAchuM rejanI pIMjaNamAM paDI jAya che. bhUtakALanA mahAnapurU ghaDelI janAmAM zrI. , vaccharAjabhAInI eka TrasTI tarIke nimaNuka | game tevo-samartha ke dUradarzI haze, paNa teo sAmAjika hAsa karavAmAM AvI hatI. jenA sthAnavAsI konpharansanI pravRttimAM paNa kAma jevAnI bAbatamAM eka pachAta hovA joiye. tatkALa pUrate vicAra teo khuba rasa dharAvatA ane sAre bhAga letA. zrI, muMbaI jaina *:, ne prayatna karI letA paNa bhAvInI daSTie samartha ne vyApaka prayatna yuvaka saMdhanA paNa teo thoDA samaya pahelAM ja sabhya banyA hatA. 'temaNe karyo na hato. e kAma have nAzekha samAjane meLe janmelA ne temanAM paralokagamanathI ApaNuM dila khinna bane che ane temanA para ucherelA navayuga mATe bAkI rAkhyuM hoya ema lAge che. AtmAne parama zAnti icche che. . " atyAre nirapavAdapaNe kumAra kumArIone ane badhA ja kSama zrI mahAvIra jaina vidyAlaya punAmAM zAkhA udhADe che, purUSane zArIrika vyAyAma anivAryapaNe karAvavAmAM dharma che. punAmAM bhArata jana vidyAlaya nAmanI eka saMsthA keTalAMya have je niyamita akhADAmAM Ave te badhAne biralAnI pilAnInI varSo pahelAM sthApavAmAM AvelI te saMsthAne udbhava muni jina dA saMsthAmAM Ape che, tema dUdha ApavuM joIe. ane emAM ja vijyajIne AbhArI che. eka zikSaNa kendra tarIkenuM punA zaheranuM prabhAvanA lekhAvI joIe. paisAdAre e ane enA jevA bIjA asAdhAraNu mahattva temanA dhyAna upara AvyuM ane AvA sthaLamAM "ke' saMgaThThanakArI kAryomAM paise khacI nAMkhe te te surakSita ja che. jaina vidyArthIo mATe kAMIka sagavaDa thavI joIe evI temanA paNuM, je te na kharce te koIpaNa khAtAnuM vadhAre paDatu dhArmika dilamAM icchA thai AvI ane temAMthI bArata jaina vidyAlaya mAM dvivyuM emAM sukhethI bacI zakAya. luMTArAo ke gUDAe laI jaze : janma thaye. A saMsthAmAM, tyAM kelejamAM bhaNatA Azare 36 ke bhoMyamAM bhaMDAreluM rahI jo te karatAM sAmAjika svAramAM te vidyArthIone mAtra rahevAnI sagavaDa A5vAmAM AvatI hatI. paNa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazAM jenA tA. 1-1-7 1 T" ne che ethI vizeSa kaI pragati thaI zakatI nahatI. A saMsthA vadhAre beMgaloramAM mI. bI. ena. gopAlarAva nAmanA eka sAmA sArA pAyA upara mukavAmAM Ave ane vadhAre vidyArthIone rAkhavAmAM nya be'ka kArakune zrImaMta thavAne eka kImiye zodhI kADhaye. teNe Ave ane rahevA, khAvApIvA tema ja bhaNavA vagerenI badhI eka jAherAta bahAra pADI jAhera karyuM ke, "InvesTaronA nANuM ; sagavaDa ApavAmAM Ave e hetuthI pitAne hastaka cAlatI saMsthA, jame rAkhavAmAM Avaze. ane e DIpojhITa mATe 30 thI 50 TakA tenAM makAna ane AsapAsanI kula ATha ekara jeTalI jamIna-o sudhI vyAja apAze.' DIpojhITa mUke eTalI ja rakamane vagara badhuM zrI mahAvIra jaina vidyAlayane suprata karavAnI A saMsthAnA tArIkhane ceka e ja ghaDIe InvesTarane ApavAmAM Avaze. temaja vartamAna saMcAlakonA dilamAM IcchA janmI ane e pramANe pitAnI je tArIkhe eTalI rakamanuM jeTaluM vyAja pAtuM hoya eTalI icchA eka patrakAra temaNe vyakta karI ane mahAvIra jaina vidyA- . rakamane e tArIkhane ceka paNa eja divase agAuthI apAze, 'layanI sAmAnya samitie A darakhAstane saharSa vadhAvI lIdhI. jyAre invesTara-nANAM DIpojhITa mUkanArane kaMI zaMkA paDe tyAre pariNAme AvatA juna mAsathI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI eja ghaDIe e vagara tArIkhe ceka upara tArIkha nAMkhI vaTAvI eka zAkhA pUnAmAM zarU karavAmAM Avaze ane temAM zarU- pite mUkelA nANAM pAchAM laI zakaze. AtathI Azare 100 vidyArthIo rahI zake evI goThavaNa A prakAranI jAherAta lokone madhalALa samI navaDI. 50 TakA karavAmAM Avaze. bhArata jana vidyAlayanA TrasTIoe potAne hastaka vyAja ane vaLI mULa rakama joIe tyAre pAchI maLe evI khAtrI cAlatI A pravRtti ane tene lagatI mAla mIlkata vizALa bhAvanAthI vALo agAuthI ceka !! le ke zrImaMta thavA umaTayA ! mI. gopAlaprerAIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayane saMpI dIdhI te mATe temane rAvanA vyAjanA ceka barAbara pAsa thatA hatA. ane lokone nANAM kharekhara dhanyavAda ghaTe che. jyAM TrasTIo TrasTanI mItanA jANe maLatAM emanAmAM eka prakArano vizvAsa jAmate jato hato. A che ke pote ja mAlIka hoya ema vartatA jyAM tyAM ApaNI najare rIte traNeka varSamAM ucca kuTuMbanA haMjAre loko, sarakArI amaladAre paDe che tyAM svAmitvanuM AvuM udAra samarpaNa kharekhara AvakAra- gorA muDIpatio nivRtta thaelA hiMdI temaja khristI aphasare, dAyaka ane dhanyavAda gya che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA saMcAlakane vidhavAo are, ucca keTInA mAnavI sudhInA hajAro mANasee punAmAM pitAnuM kendra zarU karavA keTalAMya varSothI manoratha hatA. te' emanI bacatamuDI A gopAlarAvane tyAM mUkI sAruM vyAja upamaratha Ama Aje ATalI saraLatAthI pAra paDe che e mATe e saMcA- jAvavA mAMDayuM. traNa varSa barAbara cAlyuM ane A rIte lagabhaga lakane jaina samAjanA abhinaMdana ghaTe che. je sthaLa upara bhArata jaina cAra karoDa rU. nI mIlkata gopAlarAtre jamAvI keine pitAnI vidhAlaya AveluM che te sthaLanI ramaNIyatA uparAMta te je sthAna mUkelI DIpe jhITa mATe ciMtA nahotI. sau vyAja khAtA hatA. ke, upara AveluM che tenuM paNa kAMI ochuM mahatva nathI. eka bAju tAjetaramAM eka invesTara gopALarAvane ApelI eka lAkha pharagyusana koleja ane koleja opha komarsa, bIjI bAju saravarsa rU. nI rakamanA badalAmAM gopAlarAve lakhI ApelA ceka para tArIkha ja | opha inDIA sosAyaTI ane bhAMDArakara rIsarca InsTITayuTa ane nAkhI beMkamAM vAvavA gaye. ceka pAcho pharyo. eNe bIjAone AvI ja AsapAsa bIjI aneka nAnI moTI jAhera saMsthAonI vAta karI bIjAoe paNa emanA mULa rakamanA ceka vaTAvavA beMka vacamAM bhArata jana vidyAlaya AveluM che. sabhAge bhArata jana para dareDe pADe. eke pAchA pharyA. vidyAlayanI ja bAjue sthAnakavAsI kenpharansa taraphathI sthAnakavAsI A pharebane bhega evI sArI sArI ane samAjamAM sthAna jaina vidyArthIo mATe eka chAtrAlaya baMdhAI rahyuM che. Ama jaina dharAvatI pratiSThita vyakitao banI hatI ke, A hakIkatane badhA samAjanA be moTA vibhAganA vidyArthIone bAjue bAjue dAbI devAno prayAsa karyo ane pAchA pharelA ceka aMge gapALarAva rahevAnuM ane bhaNavAnuM bane e atyanta AnaMdaprada ghaTanA che. para polIsa kesa karavAnuM koIne na sUjhayuM. evAmAM mIsIsa De. zrI. mahAvIra jana vidhAlaya A rIte eka mahatvanuM navuM pagaluM kesTAe enI pAsethI 50 hajAra rU. nI rakama gopAlarAve kevI . bhare che. te jeTaluM abhinandanIya che teTaluM ja tenI vadhatI jatI rIte paDAvI ane eo pharebamAM kevI rIte sapaDAyAM e vize ' vipula Arthika javAbadArInI draSTie gabhIra ane saMcAlakone pilIsamAM phariyAda ne dhAvatAM Akheya kisso bahAra AvyuM che. | cintAvyAkuLa banAve tevuM che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA gopAlarAvanI jALane bhega banelA keTalAka polIsa aphasaroe saMcAlakonI sevAtatparatA tema ja sAhasikatA A navA pagalAthI gopAlarAvanA ghera jaI kaMI rakama meLavavAno prayAsa karyo haze e vizeSataH puravAra thAya che. jana samAja A banne bAbatanI yaMgya aMge gopALarAve beMgalora kenTonamenTa polIsa inspekaTara ane kadara karaze ane Arthika bAjue vidhAlayanA saMcAlakonI citAne bIjA be polIsa aphasare sAme rAtre eka vAge enA gharamAM haLavI karavA samAjanA dhanike jarUra sacita banaze evI AzA dAkhala thaI lagabhaga 1 lAkha rU. nuM senuM, jhaverAta, hIrA ane rAkhavAmAM Ave che. 200 gInIo uThAvI gayAnI pharIyAda noMdhAvatAM pelA aphasarene DokaTaranI parIkSAmAM pasAra thavA mATe abhinandana. * pakaDavAmAM AvyA che jeo kasTaDImAM che ! polIsa tapAsa calAve che. chellI em, bI. bI. esanI parIkSAmAM zrI. zAntilAla (prajAbaMdhumAMthI sAbhAra udhdhata.) zAha tathA zrI. vAsubahena zivalAla pAnAcaMda zAha uMcI koTinA saMdhanA maMtrI zrI veNubahena kApaDIAnI mArkasa meLavIne pAsa thayA che. netra vijJAnanI parIkSAmAM zrI. sudharatI jatI tabiyata ': vAsabahena zAha pahelA naMbare AvyA che. zrI. ravIndra metIcaMda - amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke saMghanA maMtrI zrI veNI: gIradharalAla kApaDIAe paNa A parIkSA pasAra karI che. e sarvanuM bahena kApaDIA jemane thayelA akasmAta viSe tA. 1-12-46 nA *" saharSa abhinandana karavAmAM Ave che. paramAnaMda prabuddha janamAM jAherAta karavAmAM AvI hatI temanI tabiyata ThagAIne ajoDa kisso. . saMtoSakAraka rIte sudharatI jAya che ane sara harakIzanadAsa hospITalamAMthI che* yuddhajanya phugAvAnI paristhiti ane vagara purUSArthe jaladI teo be divasa pahelAM ja ghera AvI gayA che. Ama chatAM paNa zrImaMta banI javAnI lekalAlasAne lAbha laI amerikana ToLIne pahelAM mAphaka pharavA haravAnI sthitie pahoMcatAM ane sAmAjika paNa bhUlAve tevI arvAcIna paddhati pramANe cAra karoDa rU. nI sevAnI javAbadArIo saMbhALavAnI sthiti punaH prApta karatAM haju abhUtapUrva coMkAvanArI ThagAI thavAne kise bahAra Ave che. A temane ThIka ThIka samaya lAgaze ema lAge che.. kisse beMgaloramAM banela che. vigato nIce mujaba che. ' - A maMtrIone muMbaI jaina yuvaka saMdha, ' ' ' : * * * * * * * * Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA: 1-1-47, prazuM jenA te ja dikarI bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhI koIne kaheze. gAMdhIjI te vaLI kevA aparigrahI . ane tene ? " (pRSTha: 14thI cAlu): : paNa bhagavAna mahAvIranI barAbarInA e kema saMbhave ?-teo to Azrama bAMdhe che, aneka saMsthAo. emanI sthApelI che, eTaluM ja satyanI prApti koI eka AMzika jJAnane pakaDI tene saMpUrNa satya' nahi paNa tenI Arthika Adi badhI vyavasthA temanI icchA . mAnavAmAM nathI, paraMtu vastune jovAnA aneka mArgo che ane e - badhA mArgo vaDe eka ja satya sudhI pahoMcAya che. mATe jeTalA pramANe ja thAya che. karaDe rUpiyAnA beMkanA khAtAmAM TrasTI tarIke. kadAca temanuM nAma paNa haze. lAkha rUpiyAnA vahIvaTa tee saMbhALe darzane hAya, jeTalA matavAde hoya e badhAne samanvaya jainadarzana che. harijana phALAnA paisA jAte udharAve che, nANu pAse rAkhe che karI batAve che ane pArasparika virodhane zamAve che. che. AvI sthitimAM temane aparigrahI kema kahI zakAya ? mahAtmA gAMdhI kahe che ke satya eja Izvara che. te Izvarane A ane AvA prazno aparigrahane chIchare ane jarIvividha rIte bhajanArAo eka ja satya sudhI pahoMce che. mATe sarva dhamasamanvaya kara joIe, badhA dharmonA anuyAyIoe dekhItA purANo artha samajanArAne thayA vinA rahe ja nahi. kAraNa te jue virodhane AgaLa dharI paraspara laDavA karatAM eka bIjAne samajatA che ke bhagavAna mahAvIra nagna hatA-kapaDA paheratA nahiM-dharabAramAM vasAvatA nahiM, rUpiyA paisA rAkhatA nahi; mATe aparigrahI kahevAya? ane prazaMsatAM zIkhavuM joIe. judA judA dharmo eka ja satyane Avita karavAnA prayatno che. temAMnAM eka paNa prayatna nakAme che. ane AjanA digabara sAdhuo nAgA rahe che mATe aparigrahI , kahevAya che. ane bIjA sAdhue paNa na chUTake theDA kapaDAlatA rAkhe ' ' che nathI, niMdanIya nathI. Ama mahAtmA gAMdhI badhA dharmonA anuyAyIene pitAnI prArthanAmAM ekatra karI zake che. bhagavAna mahAvIranA che, paNa paisA vagere te nathI rAkhatA. mATe niparigrahI che. syAdAda ane mahAtmA gAMdhInA sarvadharmasamanvayamAM sAmya nathI A praznakartAne eTaluM ja pUchavuM joIe ke jeTalA rUpippA'. ema koNa kaheze? ane bhagavAna mahAvIranA samavasaraNuthI mahAtmA upara sattA, bIralA agara tAtAne che tethI vadhAre nahiM te teTalA gAMdhIjInI prArthanAsabhA kaI rIte utaratI kahevAya? rUpiyA upara sattA hovA chatAM gAMdhIjIne leke aparigrahI kahe che gAMdhIjI mAtra sarvadharmanA ja samanvayakAraka nathI, paraMtu ane bIralA agara tAtAne mUDIvAdI kahe che tenA kAraNune kadI AjanA rAjanaitikavAdionI vividhatAmAM paNa temaNe jIvaMta sama vicAra karyo che? vaLI A kahevAtA aparigrahI sAdhunA jeTalo vaya karI batAvyuM che. custa carakhAvAdIthI mAMDI moTA pAyAnA prabhAva vizvamAM nathI, jeTalo vizvAsa lokone nathI, tethI vadhAre vaidyogavAdamAM mAnanArA temanA anuyAyIo che. rAjasattAka taMtramAM prabhAva gAMdhIjIne zA mATe che ? ane leke ATale badhe vizvAsa mAnanArA rAjAo ane temanA divAne temanA anuyAyI che eTaluM ja gAMdhIjImAM zA mATe mUke che? nahi paNa kadara sAmyavAdIe paNa temane cheDI zakatA nathI. temanI kAranI beja karavAmAM Ave te spaSTapaNe temane niSparijhupaDImAM garIba kisAna ane meTA mAMdhAtAo ekaja Asane bese graha ja AgaLa Avaze. rUpiyA pAse rAkhavAthI agara beMkamAM che ane eka ja sarakhI pratipattine pAme che. bIralAnI milane nAma upara rAkhavA mAtrathI agara tenI vyavasthA karavA mAtrathI majadura ane svayaM bIralA gAMdhIjIne mana sarakhuM mahattva dharAve koIne parigrahI kahe e ayukta che, avicArita che. paraMtuM.' jevuM e joIe ke e mUDI zA uddezathI te vyaktie ekaThI che. A vyavahArU anekAntavAdane yugAnurUpa vikAsa nathI te bIjuM zuM che? te kaI daSTie ApaNe bhagavAna mahAvIrane karI che? mUDIvAdI vyakita parigrahI eTalA mATe kahevAya che ke te anekAMtavAdI kahIe ane gAMdhIjIne ekAMtavAdI? vastutaH ' tenI mUDIne upayoga te svArthanI pUrti mATe svacchedathI karI zake anekAMtavAdanI samanvaya bhAvanA bannemAM sarakhI rIte kAma karI rahI che. koi lebhI kadAca badhuM bheguM ja kare ane beMkamAM jamA ja karyA che e svIkAryA sivAya chUTako nathI. kare ane mojamajAhamAM na paNa vApare, eTalA mAtrathI paNa te 'aparigrahI nathI banI jatuM, paraMtu te nANAne te e ja AzAe brahmacaryanI matalaba che dayaniSThA. patnIne choDavAmAM brahmaca bhegA kare che ke A mArA ja che ane mAre ja vAparavA che. eTaluM yaMnI itizrI che e khyAla te jIrNa thaI gayuM che. dhyeyaniSThAmAM ja nahi paNa mArA mATe vAparavA che-mATe ja te lobhI parigrahI bhagavAna mahAvIra sadA apramata hatA te koNa kaheze ke Aja 78 che. tethI ulaTuM gAMdhIjI nANAM bhegA karavA chatAM, beMkamAM jamA varSanI umare ekalA pagapALA vihAra karatA ane roganA ghara pUrva karavA chatAM aparigrahI che tenuM kAraNa e ja che ke teo e nANuM baMgALamAM nadIo ane nALA uparanA vAMsanA pUle kUdatA gAMdhIjI pitAnA upayogamAM levA mATe nathI bhegA karatA, temAMthI potAnI apamAna nathI ?: strIothI dUra thaI brahmacaryanI sAdhanA karavI kadAca mejamajAhanI pUti karavA e bhegA nathI karatA, paraMtu e nANune saraLa haze, paNa pitAnI patnIne "bA" kahI saMbodhI brahmacaryanI teo pitAnI mAlikInA nahi-sArvajanika-mAne che ane tene sAdhanA karavI kaThora tapasyA nathI te bIjuM zuM che? upayoga lokakalyANumAM ja kare che. temAMnI eka pAine paNa durUpayoga : gAMdhIjI kachoTe ane pacheDI vApare che ane mahAvIra nagna temane asahya thaI jAya che mATe te nANuM rAkhavA chatAM aparigrahI hatA. temAM kAlAnurUpa bhAvanAne bAda karIe te nirmamabhAva * abhAva- gaNAya che. amUIita bhAva-bannemAM sarakho jaNAze. bhagavAna mahAvIre rAjya- bhagavAna mahAvIra AsapAsa nArUpAnA pheTanuM samavasaraNuM lakSmIne choDI hatI ane jaMgalamAM cAlyA gayA hatA. paraMtu temAM racAtuM ane temAM ratnajaDita Asana upara besI teo upadeza detA ; zraddhA evI hatI ke temane koI vastunI UNapa hatI ja nahiM, evI vAta che. vastra bhale paheratA na hoya paNa A samavasaraNuM paisA vagere pitAnI pAse rAkhavAnI AvazyakatA samajAI te emanuM ja kahevAtuM ne? chatAM ApaNe emanI aparigrahavRttimAM nahi eTale temaNe badhuM choDI dIdhuM. ane akiMthana thaI gayA. kadI zaMkA uThAvI nathI. te zA mATe? eTalA ja mATe ne ke teo eka temaNe bIjA pAsethI AhAra ane te paNe mAtra pitA pUrato badhI vastuone potAnI mAnatA na hatA, paraMtu lokenA pramoda mATe svIkAryA sivAya bIjI koI cIja lIdhI nahi. koI gharane pitAnuM hatI ane te te deve racatA. te ja pramANe gAMdhIjI viSe paNa karI rahyA nahi; saMdA vicaratA rahyA. bAhya draSTie gAMdhIjIe kahI zakAya ke rUpiyA paisA badhuM rAkhavA chatAM e' upara temane 14 ethI ulaTuM karyuM che. chatAM nirmohIpaNuM bannenuM sarakhuM che. ane leza paNa mamatva hoya tevI sAbItI che nahi. te rUpiyA paisA to banne samAna bhAve aparigrahI che ema mAnyA vinA chUTako ja " lokonA prabheda mATe che ane te AjanA dhanavAna lokoe ekaThA nathI. kAraNa aparigrahanI matalaba nimehapaNuM' che. karI temane ApyA che, kAraNa ke temane vizvAsa che ke gAMdhIjI kara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jena tA. 1-1-47 AmAMnI eka paNa pAIne du5yoga thavA nahi de. je temane zuM kAma sarca, 2 rAja nA gunarnavakA tevo vizvAsa na hoya chatAM Ape che ema mAnIe, te pachI prazna sAthe suNatAnAM prANInAmArsinArAnam II thavo joie ke evA vizvAsa vagara ja je teo ApatA hoya te mArA tamArA jevAne na ApatAM temane ja kema Ape che? eTale eka muja AtmAnI mukita nA vAMchavI, * aparigrahanI vyAkhyA je bhagavAna mahAvIre svamukhathI karI che ke jyAM sudhI jaga baMdhane saDe. mUcha-mamatva te parigraha ane amamatva te aparigraha-e ja svI- vizva taNu mokSa mATe sadA kAravI joIe. ane e svIkArIe te gAMdhIjInA ane bhagavAna huM jIvuM, huM mathuM, deha cho paDe. mahAvIranA aparigrahamAM kazo bheda nahiM jaNAya. sahasra-kare harajIAzrita mAnava taNAM jana sAdhuo prAyaH kahe che ke mahAvIra te nivRttinA upAsaka reTInA sAdathI Abha phATe, hatA, teo kriyA-pravRttithI viratA hatA, ane e kAMI temanI jevI cIra pAMcAlInA pUranAra kRSNanA che. tevI vizeSatA nathI. paraMtu mahAtmA gAMdhI te pravRttimArga che, che teo te aneka prakAranA kAryone bhAra pitAne mAthe upADe che, te bhakata ahIM TaLavaLe vastra mATe, che te baMnenA mArge te spaSTa bhinna jaNAya che. temanI tulanA thaI duHkha, dAridraya, nairAzya ne viphalatA ramI rahyA mAnavInA lalATe, to upara uparathI jotAM ema lAge ke baMnenA mArga bhinna che, mana mAnavataNuM mathI maMthI marI jatuM paNa temAM paNa kALabaLane vicAra karIe te ubhayanI pravRttinA prakAramAM sAMpaDe sukha nA keI vATe. bheda jarUra dekhAze, paNa bhagavAna mahAvIramAM pravRttine sadaMtara baMdhu badhA du:kha dariye DrakhyA abhAva hate evI ka9panA taddana miyA bhrama che ema svIkAryo zuM karuM ekale mokSa pAmI ? sivAya ApaNane nahi cAle.. jagatanA jIvanI zudhdha sevA kane - bhagavAna mahAvIra cAlatA hatA, vihAra karatA hatA, khAtA hatA, bhAsatI mokSa sididha nakAmI. k!' , upadeza ApatA, samavasaraNamAM jatA, grAmAntara jaI upadeza ApatA " ane A upakAre aneka lokone sumArge caDAvatA. temanA jIvanacaritra TakaDuM bihuM huM saravanA puMjazA { tramAM ApaNane eka paNa evI dhaTanAne ullekha nathI maLatuM ke jenA jagatajana sAgare ramI rahuM sadA, AdhAre ema kahI zakAya ke teo bIjAnA kalyANa athe zArIrika ura biMdu taNuM uchaLIne vinavatuM sevA paNa karatA-e sAcuM mAnIe tepaNa ethI ema te na ja mAtra muja mukita nA, sUryadevatA!? kahI zakAya ke sAce sAdhaka zArIrika sevA kare te pApabhAgI thAya, vADIlAla DagalI agara tevI kriyAne niSedha temane iSTa hate. vastutaH pravRttine niSedha nahiM paNa pApapravRttino niSedha ja bha. mahAvIrane iSTa hatA. pravRtti agara kriyAmAM koI khAsa deSa rahela nathI. jo tema hota * prabudhdha jaina te teo ekAMtamAM ja nizreSTa thaI besI rahyA hota. ane gAmegAma keTalAka samayathI prabuddha jaina nyusa pInTa upara chapAtuM hatuM. vicaravAnI takalIpha laI lekone kalyANumANamAM caDAvavAnI pravRtti A aMkathI have te prInTIMga pepara upara chApavAmAM Ave che. A dUra na karata.. kAgaLa nyusa prInTa karatAM vadhAre sAro ane meM heIne prabuddha jananA che . samayabaLe sAdhakane zIkhavyuM che ke mAtra upadezanI pravRtti prakAzana pAchaLa je kharca AvatuM hatuM temAM thoDe vadhAro thaze cheparyApta nathI, paNa sAthe sAthe zubha zArIrika pravRtti paNa karavAmAM ane pariNAme prabuddha jainanI pravRtti pAchaLa zrI muMbaI jana yuvaka ja Ave te ja janatAnI vadhu sArI sevA thaI zake che. eTale samayanA saMghane bhegavavI paDatI kheTamAM paNa vadhAre thaze. prabuddha jananI che. parivartana sAthe sAdhake e kalyANanI pravRttimAM mAtra upadezane ja sAmAnya maryAdA ATha pAnAnI hovA chatAM vAMcana sAmagrI bane nAnA prakAranI sevA pravRttine paNa sthAna ApyuM che. ane teTalI vadhAre ApavAnA hetuthI sAdhAraNa rIte daza pAnAM ane kadi A sau sAdhakAne uttarAdhikAra mahAtmA gAMdhIjIne maLe che. tethI kadi bAra pAnAM ApavAmAM Ave che. prabuddha jaina Aje aneka jaina kadi bAra pAnA ApavAmAM Ave che. prabuddha jana mAja temanA jIvanamAM nAnA prakAranI pravRttioe sthAna jamAvyuM che. jainetaro bahu rasa ane sadbhAvathI vAMce che. Aja sudhI je satya jenerA ba rasa ane che. vastutaH jaina daSTie vicAra karIe te kAyavyApAra hoya ke niSThApUrvaka prabuddha na calAvavAmAM Ave che te satyaniSThAne vaphAdAra niSTIpUrvaka prabuddha jana calAvavAmAM Ave ke Saa vacanavyApAra-te bane che te AtmAnA ja vyApAra ane mULata: rahIne jAhera khabara jevA sahajasulabha AvakanAM sAdhanane Azraya e . te bannemAM kAMdha bheda nathI, paraMtu e Atma vyApAranA AvarbhAvanA levAne prabuddha jananA saMcAlakoe kadi vicAra karyo nathI. je Adarza Tii vAhanabhedathI te jujavA nAmane pAme che. je AtmavyApAramAM ane vizALa bhAvanAnA dhoraNe prabuddha jainanuM saMcAlana karavAmAM Ave zarIra sahAyaka hoya te kAyathega agara kAyavyApAra ane je che ane rASTra temaja jaina samAjanI je patra ekasarakhI sevA karI vyApAranuM sAdhana vacana hoya te vacanavyApAra. eTale phalita e rahela che te dhyAnamAM laIne prabuddha jaina pratye Adara dharAvatA bhAI ja thAya che ke doSa maLe AmAmAM na hoya te vacanathI upadeza Ape bahenane A pravRttimAM potapotAnA vArSika lavAjama uparAMta bane ke zarIrathI kaI regInI cAkarI kare-emAM doSa lAgavAne saMbhava teTalI Arthika puravaNI karatA rahevA tema ja navA grAhako banAvI ja nathI. eTale je bhagavAna upadeza ApavAmAM nirdoSa vacana ApavA amArI vinaMti che. sAthe sAthe jaina temaja janetara vyApArano prayoga karI deSabhAgI na thatA hoya te gAMdhIjI nirdoSa vidvAne, vicAro temaja sevAparAyaNa baMdhuone jana samAja kAyavyApArane prayoga karI kADhI paracura zAstrInI sevA kare te temaja vizALa rASTrane sparzatA aneka prazno upara lekha temaja kaI rIte doSabhAgI thAya te mana te samajAtuM nathI. ' anubhavane mekalavA khAsa vinaMti karavAmAM Ave che. je dalasukha mAlavaNiyA. * taMtrI, prabuddha jana. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe tatrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 5-47 - dhanajI sTrITa, mubaI. A mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : - : 18 zrI mukhaI jaina cuvakasa dhanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI: maNilAla meAkamacaMda zAha, muMbaI : 15 jAnyuArI 1947 budhavAra, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya amadAvAda zAkhAnA udghATana prasaMge saradAra vallabhabhAI paTelanuM pravacana dhaNA vakhatathI zrI meAtIcaMda kApIne Agraha hatA ke kAI prasa Mge jyAre amadAvAda AvavAnu mAre thAya tyAre A zAkhA mArA hAthe khullI mukavAne temanA sa'kalpa purA karaveA, temanA kAgaLo uparAuparI AvatA hatA, paNa me' temane lakhyuM hatuM ke have huM aneka vyavasAyeAmAM paDelA hovAthI jhaTa AvI zakate nathI. amadAvAdamAM AvavAnI IcchA te dhaNI thAya che. ahiM aneka snehIone maLavAnuM Akazu paNa che. amadAvAdamAMthI meM jAhera jIvananuM bhAthuM bAMdhyuM che. mane ahI ghaNA junA smaraNeA tAjA thAya ' che. amadAvAdamAM evA kAi nAnaka meATA naMdu' haze ke jenI sAthe sIdhI ke ADakatarI rIte mArA sabaMdha nihuM hAya. amadAvAdanI galIe galIe hu' karelo chuM. myunIsIpAlITImAM ghaNA varSo sudhI meM samaya gALyo che. jyAre huM ahIM AvuM chuM tyAre bhaviSyane mAga khullA karavAmAM mane madada maLe che. have jaldIthI kAmamAMthI chuTIne avAtu nathI. kAma paNa khuba rahe che ane tabIyata paNa have pahelAM jevI cAlatI nathI. Regd. N. . B, 4266. zeTha bheALAbhAI jesa galAle zrI mahAvIra jaina vidyAlayane eka lAkhanI rakama aNu karI tenA pariNAme amadAvAda khAte zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI eka zAkhA gayA varSanA juna mAsathI zarU karavAmAM AvI hatI. A zAkhAne 'bhALAbhAi jesa'galAla vidyArthIgRha, nAma ApavAmAM AvyuM" hatuM. A zAkhAnI aupacArika uddhATanavidhi saradAra vallabhabhAI paTelanA hAthe amadAvAda khAte tA. 29--12-46 nA rAja karavAmAM AvI hatI ane sAthe sAthe zeTha bheALAbhAi jesa'galAlanI pratimAnuM paNa saradArazrInA hAthe anAvaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. A prasa Mge amadAvAdanA keMgresI kACkartAo, saMbhAvita gRhasthA temaja sakhyAbaMdha bhAibahene hAjara rahyA hatA ane aneka zubhecchAenA sadezAo saMbhaLAvavAmAM AvyA hatA. saMsthAnA bhaDALamAM prastuta prasaMgane anulakSIne rUA. 10000 lagabhaganI Avaka thajI hatI. prastuta zAkhAne udghATita jAhera karatAM saradAra vallamabhAi paTele nIce mujaba vyAkhyAna ApyuM hatuM :-- AvI saMsthAne sAtha ApavAnI te mArI pharaja hAya. je zubhecchAonA sadezAe vAMcyA che temAM mAre zuM umere karavAnA hoya ? huM paNa temAM mArI zubhecchA umerU chuM. bhALAbAi sAthe ghaNA vakhatane mAre sabadha che, mahobbata che. teo mane jyAM hu hA tyAM ghaNIvAra maLavA paNa Ave che. emanI jIvatI jAgatI mUrtinu basTa udhADAmAM mArI zI jarUra hatI ? emanu kAma e ja emanuM sAcu smAraka gaNuAya. jaina vidyAlaye ThIka kAma karyuM che. keLavaNInI kAMi maryAdA nathI. asalamAM te A saMsAra, A jagata e mahAvidyAlaya che. darekane janmathIM mAMDIne maraNa sudhI kAi ne kAMi zIkhavAnuM maLe che. samayane anukuLa jJAna meLavavuM e dhana che. A saMsthAmAM jaina dharmanA zikSaNanI vyavasthA che e sArI vAta che. AjanI keLavaNImAM dharmAMte sthAna nathI ema kahIe te cAle. mAtra bharaNapASaNane khAtara ja keLavaNI levI e sAmAnya vastu che. asalamAM te manuSyadehanI kIMmata zuM, tene upayega zI rIte thaze, deha paDayA pachI zuM thaze, deha ane AtmAne sabadha za che enuM jJAna jo na hAya tA grejyueTa thavAthI ApaNane lAbha che ema mAnaze nahIM, ema te Theka ThekANe ane galIe galIe grejyueTA lavAjama rUpiyA 4 athaDAya che. ethI hiMdane lAbha nathI. ajJAnanI khaDakIne daravAjo jaDatA nathI. jJAna te dIpaka che je aMdhArAmAM ajavALu' kare che. paNa jo tame sAcu' jJAna na meLavyu heAya te peTa te jAnavara paNa bhare che, eTale manuSyamAM je vizeSatA che tene jo manuSya na oLakhe te tene maLelu jJAna nakAmu che. A vidyAlayamAM jaina dharmanA mULa tavA jANavAMnI vyavasthA che e vizeSa agatyanI vastu che. evI sAcI vidhA maLe, jaina dhamanA sidhdhAMtenuM jo te pAlana karatAM zIkhe te sakhAvata karanArAne paNa sateSa, thAya. sAdhuonI mAphaka gRhasthAzramIone paNa dharma che. badhA sAdhu thAya te jagata kem cAle ? jo sAdhunA dharmAM kANu che teA grahasthInA dharma paNa sahelA nathI. jenA ThIka ThIka paisA kamAyA che., e vidyA tA emanI pAse che ja, e mATe emane kAi vidyAlayamAM javuM paDatuM nathI, paNa jana siddhAMtAnA teNe keTaleA amala karyo che. tenA para tene jaina kahevA ke nahi tenA AdhAra rahe che. jitendriyane jaina kahevAmAM Ave che. eTale teNe keTalA sayama keLa~A e mATe aMtaranA uMDANamAM utarIne teNe jovAnuM che. bAhya te dhaNuM thAya che. TIlAMTapakAM karavA, jAtrAe javuM, madiremAM javu, e teA dharmanI maryAdA che, dharmane samajavA mATe che. paNa tene dhama mAnIne asala siddhAMtane bhulI jAya te e nAmana jana kahevAya. ' ahiM'sA paramo dhama' e te jaMtAnA meTAmAM meATA siddhAMta che. ene jo barAbara samajyA heAe te dukAne beThA hAie, te dhaMdhe paNa ThIka cAlatA heAya ane na paDe. ke hullaDa thayuM, guMDA Ave che, eTale dukAnamAM je hAya te sa MkelI laIne bhAgavA mAMDavuM e jaina na kahevAya. eNe te je pAse hatu tene sAcI vastu mAnI, ane bhayathI bhAgyA. enuM nAma te| bhItA. kAyaratAne kAi dhama'mAM sthAna na he.i zake. jaina dharma'mAM te haragIjha nahi. koInI 'sA na karavI e kharekhara che, paNa kharA janamAM. maraNapathArI karavAnI zakita hevI joie. enAmAM evI tapazcaryAM ane AtmazudhdhinI zakita hAvI joie ke tene jokhane guMDAnA hAthamAMthI hathIAra heThA paDI jAya. Aje te mahAtmAjI -e dharmanuM sevana karI rahyA che, hiMda pAse te padArthapATha mukI rahyA che, dhAra tapazcaryAM kare che, ane aneka viTaMbaNAo vacce e siddhAMtane mukI rahyA che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-1-47 - 25. ApaNI AMkhamAM mela hoya, jIbhamAM jUTha bharyuM hoya, dilamAM malIna vRttio bharelI hoya te bAhya AcAra bajArUpa thavAne che. sAthe sAthe aMdaranI svacchatA karavI joIe. mahAvIranuM nAma vidhAlaya sAthe joDavuM hoya te temanuM smaraNa haMmezA hovuM joIe. ApaNe vighA levI hoya te mahAvIranI mUti ApaNI samakSa hovI joIe, emanuM cAritrya ApaNI samakSa hovuM joIe ane teo icche che e pramANe ApaNe jIvavuM joIe. te ja mahAvIra nAma sAthe joDAyeluM jaina vidyAlayanuM nAma zobhe. bAkI yunivarsITIo ane kolejo te ThekaThekANe nIkaLe che, paNa emAMthI lAbha meLavavuM hoya te dharmanA mULatane pakaDavA joIe. hiMda have Aja sudhI hatuM tevuM rahyuM nathI, AgaLa cAlI rahyuM che. duniyAnA bIjA svataMtra mulake sAthe te harIphAI karI na rahyuM che. hiMda duniyAno pAMcamo hisso che. have je vidyArthIo javAbadArI samaje te temane mAthe meTo bejo AvavAnA che. temane mATe jIvanamAM avakAza paNa khuba che. aneka prakAranA daravAjA temane mATe khulI javAnA che. Aje te jagyAo mATe lAyaka \. mANasa maLatA nathI. aMgrejo te have hiMdamAMthI javAnAM ja che. Aja sudhI thoDA aMgrejoe rAjya calAvyuM che, paNa have ApaNu para ATalA meTA mulakane be AvI paDayo che. eTale koI ema na kahe ke Amane kArabhAra calAvatA na AvaDe. ApaNe dunIyAne e batAvavuM che ke svataMtra hiMdano vahIvaTa ApaNane calAvatA AvaDe che. Aje te gAMDapaNa AvyuM che. paNa jyAre gulAmImAMthI mukita maLe che tyAre thoDo vakhata evuM gAMDapaNa Ave, bezuddha paNa thavAya. paNa have jaladI zuddhi AvavI joIe. hIMdamAM aneka saMpradAya che, dharmo che, jhagaDAo hovAM chatAM atyAra sudhI ApaNe ekaja bApanI prajA mAphaka rahetAM AvyA chIe tevI ja rIte rahevuM joIe. nahi te AjhAda hiMda AvatI kAle pharIthI parataMtra thaze. Ajano vidyArthI bhAgyazALI che ke tene svataMtra hiMdamAM pitAnI jIdagI zarU karavAnI che. have pachI pAchaLanAnI mAphaka ene laDAI karavAnI nathI. have te teNe racanAtmaka kArya upADavAmAM hisso Apa joIza. ene mATe lAyaka keLavaNI teNe meLavavI joize. te ja AvI sakhAvatenAM sArAM phaLa ApaNe cAkhI zakIe. eka lAkhanI sakhAvata karavA mATe bheLAbhAIne huM mubArakabAdI ApuM chuM ane che zrI mahAvIra jaina vidyAlaya AgaLa ne AgaLa vadhye jAya ema huM antaHkaraNathI IcchuM chuM. vezadhArIo ( junuM daphatara tapAsatAM keTalAMya varSo pahaeNlAM lakhAyelo A lekha maLI Ape che. ane lekhaka koNa haze tenI khabara paDatI nathI. Ama hatI nathI. Ama chatAM Aje paNa A lekhanI vastu ne eTalI ja upagI ane samayasaranI. che ema lAgavAthI ahiM pragaTa karavAmAM Ave che. ) ahI" paradhamIo sAthe ke vahevAra rAkhavAmAM Ave che ?? che IrAnanI bhUmi upara paga mUkatAM kavivara ravIndranAtha TAgere prazna karyo. pahelAM te ahIM jarathustIo ane bahaio upara khUba julama thatuM. paNa AjanA navA zAsanayugamAM sau samAna adhikAra bhogave che. dharmane nAme deSa ke hiMsA jevuM kaMI nathI rahyuM." eka adhikArIe uttara Apyo. che vidyAne vistAra jema jema vadhato gayo tema tema dharmagurU ene pAkhaMDI prabhAva meLe paDaze. te pahelAM te veza dhAraNa karavAthI koI paNa mANasa dharmagurU banI zakate. Aje have emane amuka prakAranI kasoTImAMthI pasAra thavuM paDe che. pariNAma e AvyuM che ke temAMthI nANuM pAkhaMDI nAsIpAsa banI vezane adhikAra kheI bese che. , zrI ravIndranAtha TAgora e prakaraNanA anusaMdhAnamAM nIcenA vicAre raju kare che: dhAro ke ApaNA dezamAM-hiMdusthAnamAM--A koI kAyado thAya ane jeTalA jeTalA paMDayA pure hite ane sAdhu-saMnyAsIo che temanI kAyadesara kasoTI karavAmAM Ave che ? "jeo kharekharA sAdhu-saMnyAsI che temanI gyatA parIkSAthI puravAra thaI zakatI nathI. e vAta barAbara che paNa jyAM marajI pramANe veza ane padavIo levAtAM hoya tyAM sAcI sAdhutA pArakhavI atyaMta kaThina thaI paDe che. ApaNe e veza ane padavIne ja sAcI sAdhutA mAnI laIe chIe. kevaLa vezadhArIo ane upAdhinA ADaMbaradhArIonA caraNomAM lAkho hiMduonAM mastaka mUke che. bhUkhamarAnA rogathI pIDAtA A dezanAM dhanadhAnyane bhAre durvyaya thAya che. AtmAne chetaravA sivAya ene . bIjo koI badale maLatA nathI. "sAdhutA athavA saMnyAsa jo potAnAM AdhyAmika kalyANanI khAtara ja hoya te veza ane nAma badalAvavAnI bhAgye ja jarUra rahe che, ane jo e badhuM bIjAnI khAtara hoya te parIkSA ke kaseTInI jarUra che. dhama jo AjIvikAno viSaya bane, athavA te lokamAnyatAne viSaya bane ane cokkasa prakAranA veza tathA vahevAra vaDe e dhArmikatAnI jAherakhabara phelAvavAmAM AvatI hoya te, Akhare bIjA kazA khAtara nahIM-svamAnanI khAtara e jAherakhabaramAM keTale daMbha-pAkhaMDa che te ApaNe saue samajavAnI takalIpha levI joIe." (IrAna-yAtrA) IrAnamAM dIkSA--pratibaMdha IrAnanA AjanA bhAgyavidhAtA rejhA zAha pahelavIe rAjasUtra hAthamAM lIdhuM tyAre dhaMTInA be paDa vacce dANe daLAya tema Akhuye IrAna lUMTArA ane dharmagurU-muhalAonI eDI nIce chuMdAtuM hatuM. lUMTArAonuM, jaDAbITa kAtAM rejhA zAhane jarA AkarUM te paDayuM, paNa aMdhazraddhALuo upara IzvaranA nAme ApakhudI calAvanArA ane rAjyanA zAsanataMtrane paNa uthalAvI nAMkhavAnI tAkAta dharAvanArA mullAenI sAme kallebaMdhI bAMdhavI e vaLI vadhAre AkarI vAta hatI. rejhA zAhe pite lazkaranI AgevAnI lIdhI ane rAjamArgo upara temaja aMdhArI-ekAMta jhaDImAM cAMpatA paherA goThavIne harAmakhorane temaja dhADapADuone jera karyo. eka jAdugara jotajotAmAM camatkAra karI batAve tema rejhI zAhe IrAnanA itihAsamAM e rIte eka navuM ja prakaraNa ughADayuM. paNa kharekharUM muzkela kAma te tene hajI have ja karavAnuM hatuM. sAmAjIka ke dhArmika sudhArA mAtrane dharmagurUone maheTa bhAga ke virodha kare che e ApaNe aMgata anubhava uparathI jANIe chIe. aMdhazraddhAnuM vAdaLa jarA vIkharAvA lAge ke te ja kSaNe A dharmagurUo keTalA bheda paDAve che ane kevI vicitra uzkeraNI phelAve che te paNa ApaNuM mAhItInI vastu che. irAnanA punaruddhAramAM e ja ItihAse pitAnI punarAvRti AdarI. tA. 18 mI junanA TAImsamAM eka vidvAna lekhaka pitAno aMgata anubhava nAMdhatAM A viSe eka sthaLe kahe che ke : "The Mullahs were the real rulers of Persia far centuries. They could support or smash &ny Government by the immense influence they had on ignorant and superstitious people. Every measure of reform was stifled by the bigoted priesthood; all progress was at a standstill. Canti ( anusaMdhAna pRSTa 155 juo ) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA para sh Chauhan,I.komarsa kAra karUNAmUrti bhAI vrajalAla meghANIno dehotsarga bhAI vrajalAla dharamacaMda meghANInA tA. 10-1-47 zukravAranA tyAM javAnuM Aja sudhI cAlu rAkheluM. Ama chatAM temanA svajana ja nipajela akALa avasAnanA samAcAra ApatAM atyaMta dilagIrI saMbaMdhIonuM AvuM jokhama nahi kheDavA mATenuM dabANa vadhatuM thAya che. jatuM hatuM ane temanA bhAie vyApAramAM joDAyelA hovAthI temanA zukravAre baporanA sADAbAra vAgyA lagabhaga gherathI peDhI upara dilamAM paNuM have cAlu nokarI choDI bhAIo sAthe vyApAra vyavasAyamAM jatAM pahelAM bhAI meghANI jee ghATakopara rahetA hatA temane joDAvAne vicAra cAlyA karato hate. tA. 10 mI ane zukravAranA belAvavA mATe temanI bAjumAM rahetA pADozIne meM TelIphina karyo. roja teo lAMbA gALAnI rajA levAnA hetuthI ja , sAdhAraNa rIte be traNa divase amane ekAda vAra maLavAnuM banatuM pitAnI ophIse gayelA. kamanasIbe teo pitAnI nekarI cheDavAne badale ApaNane savane sadAne mATe choDIne cAlI gayA. kALanI ja. temane chelle chaThThI tArIkha ane somavAre sAMje huM maLe ane ame keTakeTalI vAta karelI. A aMka taiyAra karavAne samaya gati gahana che ! vidhinAM nirmANa kaNa kaLI zakayuM che? pAkI rahyo hato ane temanI vArtAnI mane khAsa apekSA hatI. e paNa kevI kAramI ghaTanA che ke je pAnAMo upara Aje upara jaNAvela TelIphenanA javAbamAM temanA pADozIe bhAI bhAi vajalAla mevANInI koIne koI vArtA pragaTa thavI joto medhANI muMbaImAM khuba ghAyala thayAnA ane je. je. horapITalamAM hatI teja pAnA upara Aje temanI avasAna noMdha lakhavAnuM mArA hevAnA khabara ApyA ane mane phALa paDI. vadhAre tapAsa karAvatAM nasIbe AvyuM che ! prabuddha jainanA aneka vAMcakane bhAI meghANIne eja samaya lagabhagamAM paricaya ApavAnI jarUra temaNe dehotsarga karyAnAM che kharI ? temane pratyakSa khabara maLyAM. A rIte jANanArA bahu saMbaMdhe vadhAre vigate a9pa haze. paNa je meLavatAM mAluma paDyuM ke, mulAyama tane temane . hamezAnI mAphaka teo AtmA athavA to te divase savAre dhATaka sukSma deha banela hato parathI pitAnI ephIse tethI te, prabuddha jenamAM javA nIkaLelA. teo pragaTa thayelI temanI muMbaInI myunIsIpAlI aneka vArtAo dvArA, TInA meDIkala InsapekaTara'. prabuddha jainanA sarva tarIke chellAM ekavIza vAMcake bahu sArI rIte varSathI nokarI karatA paricita che. temanA hatA. temanI ophIsa javAthI "prabuddha jaina - musalamAnene je dhIca pAMgaLuM bane che. prabuddha lato gaNAya te madanapu. jananuM bhAvI saMcAlana rAmAM hatI. ophIse hajuM paNa mArA mAthe . pahoMcyA ane cAlu kAma jo nirmita hoya te patAvIne bhAI meghANI temanA abhAve huM kema bIja traNa DAkaTare calAvI zakIza e eka athavA te senITarI atyanta muMjhavatA prazna 'inspekaTara sAthe ekIsamAMthI nIce utaryA, Do. vrajalAla dharamacaMda meghANI jana puratA teo mArUM ane ceDA AgaLa cAlyA, tevAmAM be musalamAna guMDAe eka ananya avalaMbana hatA. prabudhdha jainane mArA jeTaluM ja temaNe bAjuethI AvI caDhayA. sauthI AgaLa cAlatA eka DaoNkaTara upara apanAvyuM hatuM. temanA javAthI hadayadrAvaka ane mAnavatAnA uMDA temane ghA paDaye, teo thoDA dhAyala thayA ane bhAgyA. pAchaLa saMvedanathI bharelI TUMkI vArtAone srota lupta thAya che. prabudhdha AvyA che. vrajalAla medhANI, jemanA upara pAchaLathI peTanA bhAgamAM jainanI A khoTa have kANu purI pADaze ? humalA karavAmAM AvyA, je a5 kALamAM jIvaleNa nIvaDayA. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanA baMdhAraNanuM AjathI lagabhaga pAchaLa rahelA be jaNA ekAeka pAchA pharyA ane bacI gayA. A varSa pahelAM navasaMskaraNa karyuM ane tyArathI te gayA varSa sudhI muMbaimAM ane AkhA dezamAM je komI hutAza chellA cAreka mAsathI te zrI, muMbaI jana yuvaka saMghanA maMtrI rahyA. prabudha jananuM saLagI rahyo che teNe ApaNA meghANIne A rIte jota jotAmAM paNa A AThamuM varSa cAle che. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanA bharakhI lIdhA. ' kAraNe ja temanI sAthenA mArA paricayanI zarUAta thaI hatI ane muMbaImAM komI hullaDo zarU thayA tyArathI te Aja sudhI prabudha jainanA kAraNe amAro paricaya uttarottara vadhAre gADha bhAI medhANa A musalamAnI lattAmAM niyamita jatA ane pitAnI banate calya hate. amArI prakRtinA ghaDataramAM keTalAka taphAvata hatA, nekarI purI vaphadArIthI bajAvatA. AvuM jokhama nahi kheDavA mATe paNa amArA vicAro ane sAmAjika temaja dhArmika prazno paranAM ame temane vAraMvAra cetAvatA, paNa 'meM kaMInuM kazuM bagADayuM amArAM dRSTikoNamAM ghaNuM ja sAmya hatuM. A kAraNe temanI atyaMta nathI. mane koI kazI ijA kare ja nahi' evI zraddhA upara temaNe najIka AvavAnuM sadabhAgya mane prApta thayuM. &tuM. mane aneka mana ja che Sr.' Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 15 1-47 vyaktionA nikaTa samAgamamAM AvavAnuM banyuM che, paNa bhAI sAdhAraNa rIte mane purate saMtoSa ApatA nahi. vArtAnA AlekhanameghANImAM meM je apUrva sauhArda ane duniyAnA duHkhI-hatabhAgI mAM ja temanI lekhanakaLA purabahAramAM khIlI uThatI. nIcalA tharanA mAnavIo mATenuM darda joyuM che tevuM meM anyatra bhAgye ja lekenI taLapadI bhASAnA teo paMDita hatA. vaLI ahiM e paNa anubhavyuM che. je kArUNya temanI prakRtimAM bharacaka bharyuM hatuM teja jaNAvavuM joIe ke temanuM vArtAlekhana kevaLa kalpanAne vihAra kArUNya temanI AkRtimAM pratibiMbita thatuM hatuM. ApaNe badhA te ke vilAsa nahotuM. temanI vArtAnA pAtra sAthe temaNe saMpUrNa aneka malInatAo ane vikRtiothI bharelA chIe. bhAI meghANI tAdAmya sAdhyuM hatuM. vaLI temanI ghaNI vArtAo ApaNA samAjamAM paNa paripUrNa hatA ema te kema kahevAya ? ema chatAM paNa bhAI re jabaroja banatI ghaTanAomAMthI ja uddabhava pAmI hatI. temanuM meghANI sAthenA ATalA lAMbA paricaya daramiyAna jene aMzata: vArtAnuM samagra sAhitya meTA bhAge vAstavikatAnI bhUmikA upara ja paNa malIna kahIe evuM nAnuM sarakhuM paNa tatva temanA vicAra, sarjAyuM hatuM. ' vANI ke vartanamAM meM kadi nihALyuM nathI ema jaNAvavAmAM huM A te temanA jIvananI eka bAjunI ApaNe carcA karI. jarA paNa atizayokti karato nathI. temane AtmA ane nirmaLa , paNa temanuM AkhuM jIvana, raheNI karaNI vartana ane vyavahAra A hatuM. temanuM cAritrya paNa eTaluM ja utkRSTa koTinuM hatuM. temanI sarve nispRhatA, sAdAI, saMtoSa ane saujanyathI bharelAM hatAM. vicAra, namratA ane niraMbhamAnapaNuM ane kazI paNa jAherAtathI dUra ane vANI ane vartananI temanAmAM ekarUpatA hatI. bhalAI e temane - dUra rahevAnI vRtti ajoDa hatI. huM temane sAdhAraNa rIte kaDaka viziSTa guNa hatuM ane e rIte teo eka pApabhIrU zrAvaka hatA. TIkAkAra hato. teo navI navI vArtAo ane kadi kada nibaMdha kaI paNu AdamIne du:kha na lagADavuM, keInuM paNa kAMI thaI zake lakhIne mArI pAse laI AvatAM. A badhuM prabuddha jana mATe ja te karIne chuTavuM, sAmAnA prema ane sadbhAva sivAya anya kazAnI E: ' hoya eTale mAre e badhuM lakhANa sAdhatta jevuM ja rahyuM. apekSA na rAkhavI, anyane utkarSa jeIne sadA rAjI rahevuM, ' koI vArtA mane bahu gamatI che ke mane sAdhAraNa lAgatI. jayAM zrImAnenI vacce rahevA chatAM svatva jALavIne rahevuM-A sarva mane je nahi gamatu tenI huM sakhta TIkA karate. teo mArI temanA vyaktitvanAM viziSTa lakSaNo hatAM, teo gayA ane tarapha TIkAne purA udAra bhAve jhIlatA; potAnuM dRSTibindu mane samajAvavA zItaLa prakAza vistArate eka dI elajAI gaye; suvAsa prasarAke ja prayatna karatA; paNa Akhare koI vArtA ke lekha le ke na le vatuM puSpa ekAeka kharI paDayuM; mI jaLane vahana karatuM jharaNuM athavA te temAM mane ThIka lAge tevA sudhArA karavA--A badhu teo AMkhanA palakArAmAM lupta thaI gayuM; kaI agamya dizAethI madhura mArI upara choDI detA. temane mArI upara apAra prema hatA ane pavananI lahari AvI ane ApaNuM saMtapta jIvanane ThAratI ThAratI - apUrva zraddhA hatI. meM temanuM lakheluM lIdhuM na lIdhuM ke mane ThIka acAnaka ananta AkAzamAM laya pAmI gaI. A vizALa duniyAmAM lAgyuM tema sudhAyuM te bAbata temaNe svapna paNa mArA viSe du:kha bhAI vrajalAla meghANI eka nAnI sarakhI, atyanta a95khyAta cintavyuM hoya ema huM mAnatA nathI. vyakti hatA. temanuM vyavasAyakSetra paNa keTaluM badhuM parimita hatuM ? temanAmAM maulika sAhitya zakti athavA te sarjaka zakti ema chatAM teo jyAM hatA tyAM keTalI badhI suvAsa mukI gayA che ? bharelI hatI. paNa temanI vArtAone pradhAna sura karUNarasa hatA. ghATakopara temanuM varSonuM nivAsasthAna, tyAMnI prajA rahe che. ApaNe samAjanA nIcalA tharanA jIvananA teo kevaLa abhyAsI nahAtA; kaI svajana ApaNe khoI beThA ema sau kaI anubhave che. temane te jIvanane sAkSAtkAra thaye hatuM. bhaMgI, camAra, mocI, smazAnamAM jyAre temane vinazvara deha thoDI ja vAramAM bhasmIbhUta koLI, kuMbhAra, paTela, vAdharI, mALI, dudhavALA bhaiye ane tevI ja thavAnI rAha jote suto hato, tyAre bhAI medhANInuM temanI bhAvanA rIte dabAyalI chuMdAyelI vidhavA, abaLA, athavA te aneka ane jIvanakAryane anurUpa ApaNe kAMIka smAraka karIe Avo muMjhavaNa ane mathAmaNa sAme Takakara jhIlate garIba vaNIe vicAra raju thatAM ekatra thayelA bhAIoe svecchApUrvaka nAnI -A lAkenA jIvananI akaLAmaNa, hADamArIo, temanA upara meTI rakamo jAhera karavA mAMDI, jene saravALe rU. 25000 upara ujaLA ane upalA tharanA lokonA gujaratA anyAya ane sAtame thaI gayA. jemanI vacce teo vasyA temane bhAI meghANI mATe ' -A savaM temanA manorAjyanI saMpatti hatI. samAjamAM banatI keTale badhe prema ane Adara haze tene A uparathI ApaNane nAnI meTI ghaTanAo jene ApaNane khyAla sarakhe paNa na hoya saceTa khyAla Ave tema che. te temanI draSTi pakaDI pADatI,. saMdharatI ane temAMthI navanavI aneka bhAI medhANI kuLa paraMparAthI jaina hatA, ane eja sarakAramAM vArtAe janmatI. karUNu rasanI apUrva jamAvaTa temane varelI hatI. ucharyA hatA. ema chatAM nAta jAta dharma ke saMpradAyane bheda temaNe bhavabhUti mAphaka temanA mATe paNa ApaNe jarUra kahI zakIe ke kadi jA nahatA. ulaTuM dharmanA nAme cAlate daMbha, durAcAra, temanI karUNa kathAo sAMbhaLIne vighAva hosthiti jJati vajhaca vahema, ane susthita vagane duHsthita vaga upara cAlatA dara joIne TUtha-paththara paNa rahe ane vajanuM hRdaya paNa jarjarita thaI temanuM dila sadA ukaLatuM rahetuM ane te ukaLATa temanI ugra jAya, kadi kadi teo atyanta karUNApUrNa vArtA laI AvatA ane bhASAmAM teo avAranavAra vyakta karatA. teo mUrti manta mAnavatA mane vAMcavA ApatAM. vAMcatA vAMcatAM mAruM dila eTaluM badhuM halI hatA, soLavaltha senuM hatA. buddhimattAmAM, prabhutvamAM, jJAnamAM, ye janA ' '' uThatuM ke akaLAine belI uThate ke "meghANI ! tame te kevA zakitamAM, khyAtimAM temanAthI caDiyAtI Aje aneka vyakitao " niSphara cho ? tamArA pAtrane asIma yAtanAnA bhaMga banAvavAmAM ApaNI AsapAsa harahameza joie chIe, paNa temanA hRdayamAM ane e rIte tamArA vAMcakone raDAvavAmAM tamane ATale badhe je amRta bharyuM hatuM, temanA vyavahAramAM je namratA bharelI hatI, AnaMda kema Ave che?" teo javAba ApatA ke "paramAnaMdabhAI ! temanI vANImAM je darda bharyuM hatuM te ApaNane bhAgye ja anyatra A kAMi narI kalpanA nathI. A te AkhI vastutaH banelI ghaTanA jovA anubhavavA maLe tema che. A ja kAraNe dhoLA ane kALA che. A kAMi mArA AnaMda mATe nathI lakhato, paNa mArI baLa- bajAra vaDe lakSAdhipati ane kareDAdhipati banelA aneka zrImAne tarAmAM anya janane bhAgIdAra banAvIne susaMdhdha karavAnA hetuthI paNa Arthika daSTie ati sAmAnya sthitinA bhAI medhANIne uMDA AvI ghaTanAone vArtAmAM utAruM chuM. temanA nibaMdhAtmaka lekhe prema ane AdaranI aMjali ApI rahyA che. te gRhastha chatAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * che - ke : ' - 1 . tA. 15-1-47 prabuNa jena para darada smazAna mAM potAnA mAMDe che e . sAdhu hatAM; maitrI, karUNA, prada ane mAdhyastha-A cAre bhAvanAo sadgata vrajalAla mevANa smAraka che ' temanA prANavAna vyakitatvamAM mUrtimaMta banI hatI. . . ghaTakaeNpara khAte tA. 10-1-47 zukravAranA roja sAMjane hI ': , ' ', " e divasanI sAMja ke jyAre temane" zreNuvidha deve vakhate nIkaLelI smazAnayAtrAmAM zro. vrajalAla meghANInAM mitre ghATake paranI. smazAnabhUmi upara A duniyAnI chellI vidAya snehIe, sagAMo ane saMbaMdhIo bahuM moTI saMkhyAmAM sAmela mAMgI rahyo hato, jyAre pazcima - AkAzamAM Athamato sUrya thayA hatA. smazAnabhUmi upara zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIAe, temanI plAna banelI mukhamudrA upara pitAnAM zItaLa kIraNo "zrI. amRtalAla dalapattamAI zeThe ane zrI. cImanalAla pipaTalAla chellI chellI vAra varasAvI rahyo hato, ane maMda maMda vahetA zAhe bhAI meghANIne bhAvabharI aMjali ApI, ane temanA vAyu temanA ThaMDA paDI gayelA dehane vadhAre Tha De banAvI AtmAnI zAnti mATe prArthanA karI ane jeNe pitAnA ayuttama rahyo hate- A samaye potAnA svajanane vidAya ApavAne ekatra cAritrya ane sevAparAyaNatA vaDe aneka le kAne snehamugdha karyA che thayelI meTI maMDaLI vacce beThAM beThAM manamAM je kAMI vicAro tevA-eka mUka sevakabhAI medhANInAM-temanA jIvanadayeya ane pasAra thaI rahyA hatA ane citi je kAMi AghAta pratyAdhAte anu bhAvanAne anurUpa-smArakane vicAra karavA vinaMti karavAmAM AvI. jo bhavyA hatA te zabdamAM zI rIte vyakta thaI zake? samAjamAM A vinaMtinA pratyuttara rUpe tyAMne tyAM ja nIcenA sAta bhAIonI visatA mAnavIne smazAnamAM javAnI koI navAI hotI nathI ane eka smAraka samiti nImavAmAM AvI ane prastuta smArakamAM je dareka smazAnayAtrA paNa kAMI eTalI udbodhaka ke romAMcaka hatI kAMI nANuM ekaThAM thAya temAMthI ghATakopara khAte athavA te upara nathI. paNa jyAre sUrya pitAne prakAza saMkelI le che ane rAtrI jaNAvela samitine yogya lAge tyAM ane tevI rIte bhAI meghANInuM paNa , aMdhakArathI dRSya jagatane AvaravA mAMDe che evA samaye, jyAM smAraka ubhuM karavAnI te samitine sattA ApavAmAM AvI. prastuta che. AkhI jIMdagIne chevaTane hIsAba cukavAI jAya che ane AtmAnuM samitinA sabhyonI yAdI nIce mujaba che. paMkherU uDI jatAM avazeSa rahelA dehane AkharI agnisaMskAra zrI. amRtalAla dalapattabhAI zeTha zrI. catrabhuja suMdarajI dezI che . A ApavAmAM Ave che evA gAmanI bhAgoLe AvelA aiekAna ,, bApAlAla rAmacaMda gAMdhI , durlabhajI kezavajI khetANI. nijana sthaLe, jenI sAthe varSonI mahobbata hoya ane jenA , vADIlAla catrabhUja gAMdhI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA sAthe anekavidha pravRttionA kAraNe varSone sahacAra hoya tevA , nyAlacaMda mULacaMda zeTha eka nikaTavartI snehIne-tenA dehAvazeSane-chevaTanI salAma ane eja vakhate tyAM ne tyAM bhAI meghANInA smArakamAM ApavAnA TANe, ApaNe je antaHkSobhamAMthI pasAra thaIe 3 25000 upara rakama bharAI gaI. A smArakane phALo cAlu che ke '' chIe, je vedanAthI ApaNe AtmA athavA te ApaNuM AkhuM ane nIce Apela yAdI mujaba Aja sudhImAM temAM rU. 28329 * cittataMtra valovAI jAya che te koI judA ja prakArane hoya che ane nI rakama bhAI cukI che. zrI. vrajalAla dharamacaMda meghANInA aneka tenI asara paNa bahu ja lAMbA kALa sudhI pahoMce che. bhaI prazaMsake che. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo sAthe te teo. medhANIne lagatI vidAyavyathA koI AvA ja prakAranI hatI, viziSTa saMbaMdhathI saMkaLAyelA che. prabudhdha jainanA grAhakone bhAI jenA bhArathI Aje paNa dila khuba dabAyeluM che ane mana meghANI suparicita che. pUrva AphrikAnA prabuddha jainanA grAhako bhAI: amuka prakAranI rUMdhAmaNa anubhave che. ApaNe sAthI game te meghANInI lekhinIthI ja prabuddha jaina pratye AkarSAyalA che. A - sadAne mATe gaye. gaI kAla sudhI je hasate, vAta karatA ane sarve bhAI bahenane sva. vrajalAla meghANInA smArakamAM potAnA . - ahiM tahIM vicaratA hatA te Aje sadAne mATe mRtyuzA upara dilamAM svAbhAvika rIte phure eTale phALe sattara mokalI ApavA . - peDhI gaye. vidhAtAe tene je TuMkI AvaradA ApI hatI te purI vinaMti karavAmAM Ave che. A phALe zrI. muMbaI jana yuvaka saMghanA karIne, eka sarakhuM udAtta, nirmaLa ane unnata jIvIne teNe ApaNuM maMtrIo. (4pAM47, dhanajI sTITa, muMbaI3) jema mekalI Apa- , , savanI hamezAne mATe vidAya lIdhI. te kayAMthI AvyuM tenI kone vAthI tene ye gya sthAne pahocADavAmAM Avaze. khabara che? te kayAM game te paNa koNa jANe che? Aje te je maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha. koI avaziSTa rahyuM te temanI sAthenA sahavAsanAM mIThAM smaraNonI sva. vrajalAla dharamacaMda meghANI viSe zAkaprastAva madhura suvAnuM. e suvAsanA kAraNe temaNe potAnA jIvanane tA. 13-1-47 somavAranA roja maLelI zrI muMbai ne A ane maraNane dhanya banAvyuM ane mavA chatAM teo amara banyA. yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitie nIce mujaba TharAva pasAra karyo cheH. temanA pavitra AtmAne ApaNe parama zAnti IcchIe ane temanA zrI. vrajalAla dharamacaMda medhANInA tA. 10-1-7pagale cAlIne ApaNA jIvanane bane teTaluM sArthaka ane zukravAranA roja muslIma guDAe.nA humalAnA pariNAme nipajela che suyazabhAgI banAvIe !!! avasAna paratve zrI. muMbaI jana yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitinI bhAI vrajalAla medhANInI - ummara 51 varSanI hatI. temane Aja re ja maLelI sabhA atyanta zokanI lAgaNI pradarzita kare - traNa bhAIo che, jemAMnA eka IsTa AphrIkAmAM che, bIjA IMglAMDamAM che, ane zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI temaNe karelI anekavidha " che ane trIjA bhAI DAkaTara che je muMbaImAM mATuMgA khAte prekaTIsa sevAonI kRtajJatApUrvaka dha le che. saMdhanA te mA dhaNA lAMbA kare che. temane cAra santAne che. eka putrI paraNAvelI che tethI nAnI samaya sudhI maMtrI hatA ane prabuddha jaina mATe temaNe aneka vArtAo . " putrI InTa ATarsamAM bhaNe che. pachInA be putra nAnI ummaranA lakhI ApIne prabuddha jainane samRddha banAvyuM hatuM. ghaTakoparanI che. temanAM patnI, bALake, bhAIo ane anya kuTuMbI jana-sau aneka sAmAjika pravRttio sAthe teo gADhapaNe saMkaLAyelA hatA. A ' . koIne-bhAI meghANInA svargArohaNathI je kheTa paDI che te kadi : temanI namratA, sevA tatparatA ane saraLatA vaDe saMdhanA sarva kArya karI purAvAnI nathI. temanI A AphatamAM sau koInI uDA dilanI kartAonAM dila temaNe jItI lIdhAM hatAM temanA avasAnathI saMdhane '': sahAnubhUti che. temanA A duHkhamAM sau koI bhAgIdArI anubhave che. nA jaya ra temaja vizALa, janasamAjane eka kAryadakSa mUka sevakanI . jadina : purAya evI khoTa paDI che. temanAM patnI, bALako tathA anya. . A atyanta viSama dhaTanAne svasthatApUrvaka pahoMcI vaLavA jeTaluM dhaya kuTuMbIjane pratye A viSama prasaMge A sabhA aMtaranI sahanubhUti ane tAkAta temane prApta thAya ema sau koI prAthe che. paramAnaMda, dAkhave che ane temanA pavitra AtmAne parama zAnti icche che." . . deza Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena ti. 15-1-47 eka bhavya AtmAnuM paralokagamana amo umayanI carcA ane cintAno viSaya banate. Aje prabuddha . AjathI paMdara varSa pahelAM che. vrajalAla dharamacaMda meghANI jana eka sArI keTinuM patra gaNAya che ane ghaNu loko bahu sAthe mArI oLakhANa thayelI. temanI lakhelI "duHkhInI dunIyA ' , rasathI vAMce che ane muMbaI jaina yuvaka saMghe paNa sArI pratiSThA mArA vAMcavAmAM AvI ane temane paricaya karavA mane icchA thaI meLavI che temAM bhAI medhANIne phALA : nAno suno nathI. ame AvI. temanI mane oLakhANa thaI ane temanAmAM rahelI hRdayasparzI bane sahamaMtrI hovA chatAM saMdhanA vahIvaTanI badhI javAbadArI ghaNuM mAnavatAne lIdhe huM temanA tarapha khUba AkarSA kharUM huM ja saMbhALate. Ama chatAM amArI vacce kadi paNa koI ane amAre saMbaMdha uttarottara vadhAre ne vadhAre gADha banate cAle. ATheka varSa bAbatamAM matabheda ke manabheda thayuM nahotuM. mArI upara temano pahelA muMbaI jana yuvaka saMdhanA baMdhAraNamAM keTalAka maulika pheraphAra anahada prema ane vizvAsa hato. mArAmAM teo haMmezA utsAha karavAmAM AvyA. jenA lIdhe saMdha eka phirakAne maTIne traNe phirakAne preratA ane dareka bAbatamAM purate sAtha ApatA. teo dilanA dariyAmAM athavA te AkhA jaina samAjane banyuM ane navA baMdhAraNa hatA. keInuM paNa duHkha dekhIne temanuM hRdaya karUNathI umarAtu anusAranI cuMTaNImAM maMtrI tarIke zvetAMbara vibhAgane huM ane ane bane teTalA prayane tenuM duHkha dUra karavA teo tacparatA dAkhasthAnakavAsI vibhAganA bhAI vrajalAla meghANI-ema ame banne vatA. kaMgALa ane kacaDAtA vargo pratye temanA dilamAM vahetI karUNa cuMTAyA, ane ATha varSa sudhI ame sAthe saMghanA maMtrI tarIke temanI aneka vArtAomAM pratyakSa dekhAI Ave che. ghATakoparane kAma karyuM. Ane lIdhe ame ekamekanI vadhAre ne vadhAre najIka temaNe potAnI janmabhUmi tarIke apanAvela hatuM ane tyAM vasatA AvatA gayA. ATha varSanA gALAmAM evuM eka paNa aThavADIyuM nAnA moTA loko temanI pratye apUrva prema ane AdarathI jotA. gayuM nahi hoya ke je daramiyAna ame be traNa vAra maLyA koI paNa sArA kAmamAM teo temanI salAha letA ane bhAI na hoIe. be traNa divasanA gALe sAMjane vakhate mArI peDhI meghANI salAha temaja sAtha bane ApatA. AvA eka ucca upara teo Ave aDadhI kalAka kalAka bese, sAthe kakSAnA mAnavInA koI guMDAnA hAthe nIpajelA avasAne ghATake paranA cA pIIe ane sAdhAraNa rIte dezanI, jaina samAjanI, tamAma nAgarikone tama je muMbaI jana yuvaka saMghanA sarva sabhyAna saMdhanI ane prabuddha jananI carcA karIe. muMbaI jana yuvaka saMdhu saMkhta AghAta pahoMcADe che. meM te eka antarane snehI ane * kema AgaLa vadhe, ane samAjane kema vadhAre ne vadhAre sevA Ape : svajana ja gumAvyA che. paramAtamAM temanA AtmAne jyAM hoya tyAM jaina samAjane traNe phIrakAnA bhAIo ekamekanI vadhAre samIpa purI zAnti Ape ane temanAM adhUrAM rahelAM kAryo pUrAM karavAnI kema Ave ane phIrakAbheda kema nAbuda thAya. tevI ja rIte prabuddha mArI jevA aneka bhAi bahenone preraNA temaja zakti Ape jainane kema vikAsa thAya ane phelA vadhe-eja, ghaNuM kharuM e ja prArthanA! maNilAla makamacaMda zAha, sva. vrajalAla meghANI smArakanA phALAmAM bharAyalI 2kamAnI yAdI - 5006 zrI. durlabhajI rAmacaMda gAMdhI 25] , lAlacaMda kALIdAsa meghANI 51] , lAbhacaMda kapuracaMda meghANI pa01] , catrabhUja suMdara dezI 2pa1) , jamanAdAsa jAdavajI udANI . 5] , cunIlAla kalyAguru kAmadAra 150] , kezavajI menajI khetANI 101 ,, narabherAma morArajI jhATakIA 5] , bAvacaMda kapuracaMda - 1501 , mULacaMda paraSottama zeTha 101] , cunIlAla jhaveracaMda (25) >> dalAla bhagavAnajI prAgajI ' 1501] , catrabhUja metIlAla gAMdhI ha. 10 , cImanalAla popaTalAla zAha e dalAla AzArAma gaurIzaMkara vADIbhAi 101) , maganalAla pipaTalAla zAha , nAnAlAla maMgaLajI. 150] , jecaMda kAnajI dezI ka. 10 1 , dhIrajalAla pAnAcaMda gAMdhI , dhIrajalAla turakhIyA haribhAI: 101] , bhUpendra pArekha , jagajIvana dayALa ' 1005 , kamANI bradharsa lI. 105 , maNIlAla gulAbacaMda zeTha ,, premacaMda pAnAcaMda bhAyANI 1001] , zeTha amRtalAla da. zeTha 101] , vallabhajI narabherAma 25 , dhIrajala la paramANaMda 100 , maNIlAla mekamacaMda 101] , menajI dAmodara >> vIracaMda bhAyacaMda dozI 501] , De. lAlabhAI zAha 11] , jayaMtilAla maMgaLajI cevaTiyA 25 , hIMdusthAnI pracAraka daLa 501] , jAdavajI savajI ha. nyAlabhAI 10 , narabherAma harakhacaMda koThArI , amratalAla nAgaradAsa (je.bhagavAna) - tathA rAmajI jAdavajI ka. manubhAI , catrabhUja vanamALI gesaLIyA pa* 1} , rAdhavajI goviMdajI saMdharAjakA. 101] , phUlacaMda kALIdAsa ha. bhAicaMdubhAI , vasaMtalAla vRjalAla gAMdhI 50y , maNIlAla na. pArekha 10] , TI. jI. zAha ,, papaTalAla ha. gAMdhI - 30] , kevaLacaMda a. zeTha 10) , cunIlAla kapuracaMda pArekha , narabherAma. mANekacaMda gAMsaLI : 251] , bekhe meTala rIphAInarI 10] , uttamacaMda DesAbhAI darIA , paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA , 251 , bhAicaMda amulakha 101] , vardhamAna zAha , lakSmIcaMda dozI P. 4. 251] , parattama bha. ghAMTalI A 10i , jAdavajI raNachoDadAsa 25] ,, dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha 25] , nAraNudAsa ca. nArIelavALA 101 , harajIvana jeThAbhAI 111 , vejalAla naMdalAla pArekha :11. 25 1) , phulacaMda mANekacaMda dozI 51] , cImanabhAI cakubhAI zAha , ratIlAla mANekacaMda ' ', 251] , nagInadAsa mA, mahetA 5) , nAthAlAla mevANI 1] , kapuracaMda rUpasIMha dezI 1 . 251] manasukhalAla che. pArekha 5,, hemacaMda aMdarajI meghANI 11) , rAyacaMda trIkamajI . . 251 ,, ratIlAla ja, saMdhANI 1) , bhAIlAla rAyacaMda turakhIA 51] . nAnAlAla sAkaracaMda 25] ,. ddArakAdAsa harIdAsa je. pI. 15 , bacubhAI vaiSNava pas , cunIlAla devacaMda ghelANI , motIcaMda devacaMda medI 251] , revAzaMkara maMgaLacha ha. prabhudAsa 51] , je. bI. zAha , mahAdevabhAI vaidharAja . . . 25] , naretamadAsa kezavalAla je. pI. 5) , vanamALI gaNeza | , jAdavajI mahArAja - F, 2pa1] , vIracaMda pAnAcaMdanI ku. 51] , kAntIlAla pAnAcaMda ' paS , premajI nAraNajI 251] , karageviMda rAmajI 5) , De. dhIrUbhAi vaidha 25, chaganalAla vIzarAma-dhA. vIThThaladAsa 51 ,, kIracaMdabhAI gesaLIo - 28329]. y y y y y y wy y y y y y y y y y ykhy m ykhy ykhy ykhy | Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-1-47 prabuddha jana vezadhArIe. (pRSTa 150 thI cAlu ) ously but firmly, with the whole-hearted supp ort of his ministers, the press and the intelligent public, the Shah has succeeded in relegating the priesthood to its legitimate position in the state. Mullah has to prove his innate worth for the sacerdotal service he presumes to offer. Putting on a Mullals' turban without the qualification for it is penalised... (saikA thayAM A mullAedharmagurUo-ja irAnanA sAcA zAsanakartA hatA. ajJAna ane vhemI prazna upara te je prabhutva dharAvatA tene lIdhe teo kAi paNa zAsanataMtranA bhukakA uDADavAne zakitamAna hatA. jarA jeTalA sudhArAne teo niratha ka banAvI zakatA, pragati mAtra thaMbhI gai hatI. rejhAzAhe peAtAnA amAyA, budhdhizALI vargo ane vartamAnapatrAnI madadathI A dha gurUonI sattA upara niya-traNa mUkayuM'. dhama'gurU banatAM pahelAM dareke potAnI pAtratA puravAra karI ApavI joie ema teNe - kAyadAthI TharAkhyuM. gurUpaNuAnAM bAhya cinha dhAraNa karavAthI kAi paNa mANasa dharmagurU na banI zake ane jo ke e rIte gurU banI bese te kAyadAthI tene sanna karavAnuM paNa umeyu'.) vaDeAdarA-rAjyanA dIkSA-pratibaMdhaka musaddAnuM ApaNane ahIM smaraNa thAya che. A musaddAne Azaya ayegya mANasane mAthe dha gurUpaNAnA bejo na AvI paDe athavA dhama'nA pavitra kSetramAM khATI bAMdhala na thavA pAme teTalI . sAvacetI rAkhavAnA che. chatAM e musaddAne aMge Aja sudhImAM keTale| kAlAhala macyo che ? keTakeTalAM bhabharyo abhinaya bhajavAyA che? yogyatAnI parIkSA e jANe ke pralayakALanAM bhayaMkara cinha hAya ane dIkSAne AkhA mAga ukhaDI jatA hAya" ema batAvavA keTakeTalA kAvAdAvA thayA che? sAdhue upara niyaM traNa ? sAMsAratyAgIo upara akuza ?, adhazraddhAnA siMhAsana upara besI ajJAna ane vhemI bhakata upara dera calAvanAMrA nhAnA--nhAnA rAjA-mahArAjAe zuM e badhuM muMge myuDhe sahana karI le? irAnanA AjanA zAsaka raeNjhA zAhane paNa prAraMbhamAM evA ja kaDavA anubhava thayA haze. sArA nasIbe ene niCya, kAbela maMtrIe maLI gayA, budhdhizALI purUSa ane agragaNya vartamAnapatre e enu' sama na karyuM". eTalu chatAM, kSINu banata-mRtyunA chellA krama kheMcatI-adhazradhdhA ane sAdhusattAe peAtAnA dhAradAra pUMchaDAM nahIM pachADayAM hoya ema kAMi kahI zakaze? TAImsanA upareta lekhaka kahe che ke "rejha zAhanI kaDaka rAjanItine lIdhe dhama gurUenA svaccha Mda upara eka sakhata phaTakA paDayA. ajJAnatA-hema-rUDhIvazatA ogaLatAM cAlyAM. je thoDA buddhizALI, samajadAra, vivekI dharma gurU hatA temaNe rAjakIya sAmAjIka kSetramAM mAthuM mAravAnuM mUkI dIdhuM. mullAMonI nAmazeSa banatI ApakhudI upara pachI teA kee AMkhamAMthI AMsunu eka paNa TIpu* na DhALyu. rUDhI, vhema ane gatAnutikatAnA aMkADA DhIlAM thatAM, irAnanA AtmA uce uDaye; aMdara-aMdaranAvara zamyAM; dharmanA nAme khelAtAM prapaMco badha paDayA; ane hAlamAM ja irAnanI musApharIethI pAchA karelA kavi-samrATa ravIMdranAtha TAgara kahe che ke Aje irAnamAM islAma dharmanuM prAbalya heAvA chatAM, hiMdustAnanA jevA hullaDa ke ramakhANunuM te kASThane svapna sarakhuM paNa nathI AvatuM. svacchaMdI dIkSA pravRtti upara cegya aMkuza mukAvAthI kAi dIkSA ja nahIM le ema Aje ApaNane kahevAmAM Ave che. paNa e eka khATI bhramaNA ubhI karavAmAM AvI che. irAnanA anubhavI lekhaka kahe che ke "ATalA aMkuza nIce paNa irAnamAM sArA, vidrAna dhamagurUo maLI Ave che. teo sudhAraNAnA virodha karavAne badale prajAkIya pragatinA mArgane niSka Taka nAvavA peAtAnAthI banatu kare che" te umere che: "IrAna mULathI ja svataMtra vicArakAnI bhUmi che. dharmana durAgraha ahIM kAI jANatuM nathI. te sa` dezanA ane sarva sapradAyanA mANasAnu* svAgata kare che. amArA dezanA ame ja mAleka chIe ane ame ja rahevAnA amArA dezanI soMpati lUTavAne kAine adhikAra nathI' e Adaza hamezA temanI najara AgaLa tare che." dhama nA matabheda dUra thatAM dezavAsI keTale udAra bane che? AryAMvata' peAtAnI udAratA ane sahiSNutA mATe vizvavikhyAta che. paNa kamanasIbe te ja deza Aje anekavidha saMpradAyA, durAgrahe! ane pAkhaMDane lIdhe chinnabhinna banyo che. adhurAmAM purU' tene evA zAsA sAthe panAre paDayA che ke je AvI upAdhi viSe sAva udAsIna rahI. zake che. eTale ja sAcA sAdhuonAM sthAna Aje mhArTa bhAge banAvaTI vezadhArIoe kabaje karI lIdhAM che. prajA pIDAya che; paNa sarakAranuM zAsanataMtra potAnA purANA cIle eja gatie cAlyuM jAya che. samAja ane rASTra paNa niHzvAsa nAkhe che, paNa adhikArIe tene sAMbhaLyA na sAMbhaLyA karI zake che. dezanI sa'patti ane zaktinA keTalA durvyaya thai rahyo che te te bhaviSyane kAi itihAsapremI ukelaze. irAnanI pragatinu' A prakaraNa vAMcatAM kAIne paNa evA prazna thaze ke 'hiMdustAnamAM rejha zAha jevA kAi zAsanadhuradhara pArka te sau pahelAM te zuM kare? ' AMdhaLeA kriyAkAMDa. paththara gArA te jhADavAM pUjyAM, pUjyAM pIMpaLa pAna, pUjyA udaraDA gAvI pUcha, zvAnane nIyu" dhAna, harijana tarasyA jANI, pAyuM nahi pAvaLuM pANI. dhRta sugaMdhI te puSpa caDAvyAM, dIdhAM kaLAnAM dAna, deva ! magAvIne degaDA moTA, ddhe karAvyAM snAna, bAluDAnA dUdhamAM pANI, pIDitAnI bhIDa nA jANI. ! tAre kAje me' tA vAdhA sivADayA ne sALa dharyAM zaNagAra, mahela samA tArA maMdira khAMdhyAM, sAva sAnAnAM dvAra, phATayuM bhagI gadaDu... mAge, khairI mArI laDavA lAge ! tAre kAje me keza vadhAryAM te lIdhe ajAne veza, cUramAM ceLAvyAM geramArAjone, nA ApI garIeAne veza. enDru juThuM mAMgavA Ave, nakara mAre| lAta lagAve. uMTa gadheDAne pANI pAvA kAje bAMdhyA haveDAne vAva, mAnava kuLane khAsaDe mAyu, pUchyo nahi kaMi bhAva. herajana utare ADA, bicArAnA bagaDe dahADA ! pANAmAM peThelA zAdhavA tujane AMkha mIMcI dharU dhyAna,. udhADI AMkhAnI sAme ubhele bhALuM nahi bhagavAna. chatI AMkhe AMdhaLA jeve!, mArA jevA kANune kahevA? gaMgA nAhyo, gAmatI nAhyo, nAhyo aDasaTha . nIra, haiyu mArU.. taye paththara peThe palaLyuM nahi lagIra. 155 pAkA kALA pANukA jevAM, nyA mahAdevanI jeveA. devakRSNa pItAMkhara joSI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 15-1-47 " te ApavA mAMge che. teya ApaNA khAdIvALA suddhAM kerIvALIne vecaahiMsaka arthazAstra vAnI garaja kahe che ke be Ane Apa, bahu rakajhaka karyA pachI bicArI (zrI vinobA bhAvenA eka pravacananA AdhAre ) lAcAra kerIvALI be Ane ApIne khinna mane ghera jAya che jyAre huM dareka vAtamAM gaNitane anusarIne cAlanAra chuM, chatAM kharIdanAra rAjI thAya che ke kerI ThIka sate bhAve maLI. A utpanna keTalIka bAbatomAM huM gaNitanA siddhAMta ane zabdaprayogane kore mArganuM AMdhaLuM arthazAstra keTaluM hiMsaka ane kAtila che, te mukI devAmAM mAnuM chuM. ane tethI kramazaH "dhIre dhIre' evA ApaNane pUrI samaja nathI. A arthazAstramAMthI hiMsaka yuddho na zabdanA prayoga mane bahu gamatA nathI. keTalIka bAbatamAM te pariNAme te zuM pariName ? je ApaNuM ja mana jAgrata heta te mULathI kuhADe mAravo joie. huM mArA jIvanamAM paNa Ama ja kaheta ke "mA! tArI kerInI kiMmata ATha Ane Dajhana che paNa mAre karatA AvyA chuM. 1916 mAM meM ghara cheDayuM. jyAre ghara choDayuM, ardho Dajhana kerI ja joIe che. eTale le A cAra AnA ane tyAre inTaramAM bhaNatA hatA. ghaNA mitroe kahyuM ke have be varSa mane cha kerI Apa". paNa samaju kahevAtA mANase paNa Aje Ama vadhu bhaNIne bI. e thaI jA; paNa meM badhAne kahyuM ke mArI vicAra nathI karatA. karavAnI e rIta nathI. ghara choDavA pahelAM huM pAsa thavAne lagatAM bIjo dAkhalo laIe. gAmaDAthI chANa ke lAkaDAnI bhArI laIne badhAM sarTiphikeTa bALavA beThA hatA. ane eka pachI eka culAmAM bhArIvALI gAmamAM vecavA Ave che. ke bhAvanI rakajhaka karIne kahe che nAkhe jatA hatA. mArI mAe puchayuM : "are A zuM kare che?" ke tene rAha jovA dyo eTale ThekANe Avaze. eTale sAMja paDe eTale savAra meM kahyuM, 'sarTiphikeTa bALuM chuM.' 'zA mATe ?' meM javAba ApyA karatAM paNa sastA bhAve mAMge che, ane rakhaDI rajhaLIne thAkI bhArIvALI mAre have tenI zI jarUrata ?" mAe kahyuMH "are, jarUrata na hoya te bhArIne boja upADIne pAchI pitAne gAma javAne badale e che paDayAM rahe temAM zuM vAMdhe che? bALe che zA mATe?" "paDayAM rahe te zuM paise vecI nAkhavAnuM pasaMda kare che. lenAra kahe che ke ApaNe vAMdho ?" e zabdomAM evI vRtti chupAyelI che ke kadAca tene phAvyA. paNa vecanArI garIba bAI te pitAne ghera du:khI dile upayoga karavAnI jarUra paDe te ? mane A vAtanI vAda cAra sAla pahoMce che. pahelAM AvI. sarakAre meTrIka pAsa thayelA matadAnane adhikAra Ama AjanuM arthazAstra e laDAInuM arthazAstra che, premanuM ApyA. mane A adhikAra maLI zake, paNa mArI pAse sarTiphikeTa nahi. lenAra ema jANe che ke vecanAra mane phasAvavA beThe che ane kayAM che? ekAda rUpIo bharIne tenI nakala kadAca meLavI zakuM. vecanAra ema jANe che ke lenAra pAsethI e sAdhana bane teTaluM vadhu paNa mane thayuM ke A sarTiphikeTanuM mAre zuM kAma che? 40 karoDa kheMcIne levuM ane ochAmAM ochA paisA ApIne vastu lAvanAra mAMthI mAtra 4 karoDane matadAnane adhikAra maLe che. bAkI 36 e catura gaNAya che. paNa hajI ApaNane nathI samajAyuM ke paisA karoDane na maLe. te huM temanI sAthe kema na rahuM ? ane eka - sAdhana che. A nahi samajAya tyAM sudhI gAMdhIjInI vAta nahi vAra jyAMthI pITha pheravI, tyAM pAchA zuM javuM ? samajAya, ane ahiMsAne marma paNa nahi samajAya. mane marAThAonA itihAsanI eka kathA yAda Ave che. marAThA. bahu mAtrane bhAva tenA upara kharcAyelI majurIthI aMkA sainya doraDAnI madadathI siMhagaDha upara caDI gayuM ane mogala senA joIe. ane darekane majurInI pUrI kiMmata maLavI joIe. pAsethI tene kabajo lIdhe. paNa laDAImAM zuravIra tAnAjI mAryo jhAjhA majurA jhAjhe parizrama karIne jhAjhI vastu banAve eTale e gaye. te mAryo javAthI marAThAnI senA himmata hArIne bhAgavA vastuonI kiMmata ghaTe te saravALe majurone nukazAna che, ane lAgI ane je deraDAnI madadathI te upara caDI AvI hatI tenA vaDe majurone nukazAna thavAthI temanI kharIdazakti ghaTe che, ane pariNAme ja nIce utarI javAne teNe irAde karyo, eTale tAnAjInA nAnAbhAI sArA samAjanA vepArane nukazAna thAya che. eka kuMbhAraNuM tamane sUryAjIe talavArathI e doraDAne kApI nAMkhyuM. ane bUma pADIne ghaDe be paise vecavA kare te tamAre turata kahevuM joIe ke tane A kahyuM: 'vIro, bhAgavAnuM nAma na lyu. e deraDAne te pahelethI kApI banAvatAM je samaya lAge che te jotAM. tane be AnA ApavA nAMkhyuM che. AthI jyAre marAThAoe jANyuM ke laDazuM ke bhAgazuM joIe. paNa maravAnuM te che ja. eTale pharI hiMmatathI laDayA ane siMhagaDha ThagAIne vadhu ApavuM eka vAta che, ane bIjAnI garajane hAtha karyo. Ama je doraDuM kApavAnI nIti che tene jIvanamAM ghaNIvAra lAbha na letAM tene vAjabI dAma ApavA e bIjI vastu che. - upayoga karavo paDe che. Ama hovAthI mArA vicAre ghaNAne avyava- ekamAM virodhane saMbaMdha baMgAya che, bIjAmAM AtmIyatA-premahArU lAge che. teo kahe che: "tamArA vicAro te umadA che, paNa saMbaMdha keLavAya che. tame se varSa pachI pedA thavA joitA hatA. Ajane samAja majUrane pUrI majUrI ApavI e ja samAjavAda athavA tamArA vicArane amala karI nahi zake,' tyAre bIjA keTalAkane sAmyavAdanA hiMsaka vAvAjhoDA sAmene eka mAtra ahiMsaka upAya mArA vicAre pAMca saikA jeTalA junA lAge che. teo kahe che ke che. meM kheMbaranI khAdI yAtrA vakhate mahAtmA gAMdhIjInI hAjarImAM sAdhu saMtonuM sAhitya vAMcI vAMcIne mArU magaja kevaLa bhaktanuM vidane eka maMtra uccAryo hato ke jenA zabdamAM jaNAvavAmAM banI gayuM che. tethI AjanA samAjane te upayogI nathI. AvyuM che ke je dhanika pitAnI AjubAjunA lokonI paravA karyA - sAcI nIti ane sAcuM arthazAstra eka vastu che, ane vagara dhana ekaThuM kare che, te aMte dhata prApta karavAne badale pitAne sAmyavAda je karavA cAhe che, tethI vadhune temAM samAveza che, e ghaNuM vadha" prApta kare che. samajatA nathI. hAlatAM cAlatAM ApaNe garIone je chaLa karIe " pustakAlaya mAMthI sAbhAra udhUna. chIe te viSe sAmAjika jAgRti ApaNe tyAM AvI nathI. dAkhalA tarIke vardhAmAM rAtre AMdhI AvI. tethI rAtre ghI kerIo paDI gaI. tethI ciMtAtura kerIvALI, A kerI vINIne vecavA AvI, sukhI saba saMsArame khAve aura seve; ane sAdhAraNa rIte ATha Ane Dajhana vALI karI cAra Ane Dajhana dukhIyA dAse kabIra gAve aura re, ' zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna': suryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 - kabIravANI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ne Regd prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, lavAjama muMbaI: 1 phebruArI 1947 zanivAra rUpiyA 4 e to saMhAranA svAmIne! , vrajalAla meghANIne ' ' . muMbaI khAte tA. 18-1-47 nA roja mahelI sadgata . (ghATakopara khAte maLelI sadgata vrajalAla mevANIne, lagatI jilAla medhANIne lagatI zekasabhAmAM zrI jhaveracaMda meghANIe zekasabhAmAM paMDita mAvajI dAmajIe saMbhaLAveluM bhAI medhANInAM rasa bhaLAveluM "svaracita prArthanAgIta.) 51 varSane sUcavatuM 51 paMkitaonuM AtmasaMvedana) meghANI te dIna duHkhItaNuM duHkha kApyAM ghaNAya, haLavA haLavA lecana le! * . tethI tArUM amara jagamAM nAma Aje gaNAya; vidhI mA 7 dhImA lecana khele re! sarve sanehI jana gaNa taNe kArameM neha jANI, lasa hAranA svAmI! thoDA Delo che ! tuM sUte che jIvanabharanI seDane Aja tANa. che, bhamarathI bhUpene khero he jI ! nAnAM bALe mahiM kadi banyo bALa meghANI tuM te, mi devA ! pa pa Na ne sUpa Da le, yuvAnomAM yuvaka samatA dhArI medhANI te te; svAmI! pAMpaNane sUpaDale re hiMdune ke yavana janane cAhato nehabhAve, sojo dharatInAM kastara jhATakI he che! sevAmAM huM kadi na vara janmathI bhedabhAve. A mImAM mAMDa mAlika ! trAjavAM ! tArA maMtre yuvaka janatA premathI re vadhAve, traNe khaMDane 9 taLI, tArA taMtre niyamitapaNuM sarvathA re batAve; sAde brahmAMDAne taLI re, Aje te te adhavaca mukayA kAma ze e pUrAya ? sAMdhaNa nava rAkho e ke vAlanAM ho ! re meghANI ! kadi nahi ahiM khoTa tArI pUrAya. daga re TADhI ne hemALa bharI ho jI ! meghANI te jIvanabharanI mitratA AcarI'tI, dITha dA vA na La ce tA vyA, meghANI te jIvanabharanI divyatA pAtharItI; * cogama hUtAzana cetAvyA, meghANI te ladhuvaya chatAM yoga tAro suhA, meghANI te jIvana jIvIne vaMza tAro dIpA. saLagyA siMdhu ne saLagyAM sAyarAM ho jI : Arate te garIbajananA jhuMpaDAne cItAra, mAthe viMTALyA dhaNIe rAphaDA ho ! vAMce tyAre kaMIka dIlanA thAya uMcA ja tAra; kabhI 2 rI ge ! phA che. jyAre jeI RSigaNataNI durdazA te akArI, che. kALA vAsaMgI guphaDe re, kIdhA yatna banatI rItathI ne dazA te sudhArI. bhAgyavAdI ne bhAgyA gArUDI he jI ! Aje tAruM smaraNa karaze nyAlabhAI jarUra, bhIDI palAMThI avadhu besiyA ho ! Aje tAruM smaraNa karaze zrI haribhAI ura; enAM aNucala che vegAsana, Aje tAruM smaraNa karaze zrI dalIcaMdabhAI, enAM mUgAM mUMgA zAsana re, jeNe kayAMthI vimaLa mukhaDu zrI catubhujabhAI ? phona cAra zabada vihu hAkema! sattA hAlatI he che! baMdhu badhu kahI samaraze " zrI prabhujI # hameza, ko ne kene ne miyA kene melaze ho ? bApu bApu kahI samaraze zrI savitA hameza kAkA karavAnI saunAM lekhAM leze, bhAI bhAI kahI samaraze putra nAno kadApi mA vArA pharatI lekhAM leze re, che nA tArUM vimaLa mukhaDuM dekhavAnuM tathApi. vira khAtAM sau saunAM khatavI rAkhajo ho ! tArA lekhe viNa rahI jaze jaina kerI kaTArA sahAranA svAmI ! tAre vAMka zo ho jI ! reje re je yuvaka ga Na mAM mA ra te tuM la TAre ta ma ne DhaMDha LI ja gayA, * sAcuM je je mana mahiM vasyuM te prakAzya tvarita che vadhu NI dha phe DI ja gADayA re, sevAbhAvI janagaNataNI hoya che e ja rIta. A jagavaNahArAne jugate jholajo ho jI. tArA je vimaLa mati baMdhu Aje maLe na rasa hAranA svAmI! tune vaMdanA che ! tArA jevo ladhuvaya chatAM karmayegI maLe nA to che ziva ane cheka suMdara, , , tArA je jagatabharamAM mitra zo jaDe nAga chesatya ane che. maMgaLa re hAjara 'tArA je paragaju ahA ! mAnavI re jaDe nA. Akhara to evAM rUpe rAja hA hA , zI rIte he visaruM tujane mitra mArA sadAnA - kAraNa rIte ha. visaruM tujane dharma baMdhu samAnAra che dIkarI ts' S Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 158 . tA. 1-2-47 - sva. Do. vrajalAla dharamacaMda meghANune Adara aMjali - zeka sabhAo tA. 19-1-47 nA roja savAranAM sADA ATha vAge ghATakopara che. A smAraka kAryane muMbaI ane bRhad muMbaInI janatA apakhAte zrI amRtalAla dalapatabhAI zeThanA pramukhapaNa nIce sadgata nAvI leze evI zraddhA A sabhA vyakata kare che. sva. De. De. vrajalAla dharamacaMda meghANInA avasAna para zoka pradarzita bajalAla dharamacaMda meghANInAM AtmAne A sabhA zAMti vAMche che." karavA mATe ghATakoparanI janatAnI jAherasabhA maLI hatI. A prasaMge potAnA pitrAI bhAI De. vrajalAla medhANInAM kuTuMbI janone ghATakoparanA zaherIonI A jAherasabhA sva. De. vRjalAla AzvAsana ApavAnA hetuthI ghATakopara AvelA zrI jhaveracaMda meghANI dharamacaMda meghANInAM akALa avasAna pratye zeka vyakta karavA ahIM paNa hAjara hatA. sadgata viSe zrI. cImanalAla popaTalAla zAha, ekatra thaI che, tyAre tene lAge che ke De. meghANI atyAranA zrI. nyAlacaMda mULacaMda, zrI. jhaveracaMda meghANI, pramukhasthAnethI zrI. kaTokaTInA samayamAM muMbaInI myunisipAliTInI nokarI karatAM karatAM amRtalAla dalapatabhAI zeTha tema ja anya vaktAoe De. medhANIne mRtyune bheTayA che, eTale muMbaInI pragatizIla sudharAI sva. Do. bahu bhAvabharI aMjali ApI hatI. paMDita mAvajI dAmajI zAhe meghANInI ucca keTInI temaja hiMmatapUrvakanI sevAonI kadaramAM De. medhANIne saMbodhIne raceluM eka marmavedhaka kAvya saMbhaLAvyuM yogya vaLatara Apaze ane temanI egya yAdagIrI ubhI karaze. hatuM, je A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyuM che. ApaNuM sva. De. medhANIe sudharAI temaja pitAnI kALajI nIce mukAyelAM jAhera jIvanamAM zokasabhA eka sarvasAdhAraNa ghaTanA che. AvI mANasanI je anupama sevA karI che tenI A pramANe yaMgya kadara zekasabhAe sAdhAraNa rIte aupacArika hoya che. paNa A zeka- karIne sudharAI pitAnA nokaramAM vaphAdArInI savizeSa bhAvanA jagAvaze sabhA te vAstavika arthamAM zokasabhA hatI. A sabhAmAM gherI evI AzA che." khinnatAnuM vAtAvaraNa anubhavagocara thatuM hatuM. dilanA uMDANane karI AvI ja bIjI zokasabhA eja divase muMbaI khAte zrI muMbaI rahelI vedanA vaktAonA uddagAromAM ane zrotAonI mukhamudrA upara jaina yuvaka saMdha ane jaina zvetAMbara sthAnakavAsI kenpharansanA aMkita thayelI jovAmAM AvatI hatI. keTalAkanI AMkhamAMthI Azraya nIce zeTha meghajI bhaNa jaina sthAnakamAM bharavAmAM AvI AMsuo TapakI rahyAM hatAM. zrI jhaveracaMda meghANInA hRdayasparzI hatI. A sabhAmAM paNa zrI amRtalAla dalapatabhAI zeTha pramukhasthAna vaktavya AkhI sabhAnA dilane hacamacAvI mukyuM hatuM. A azrubhInI levAnA hatA paNa ghATakoparathI AvavAmAM vilaMba thavAthI temanA sabhAe nIce jaNAvelA prasaMgocita be TharAva pasAra karyA hatA. badale zrI kedAranAthajI (jeo gAMdhI vartuLamAM 'nAthajI" evA TuMkA nAmathI bahu jANItA che) e pramukhasthAna zobhAvyuM hatuM. A "ghATakoparanAM zaherIonI A jAherasabhA ahIMnA sevAbhAvI prasaMgane yogya zokaprastAva raju karatAM zrI cImanalAla cakubhAI ane agraNI zaherI De. vrajalAla dharamacaMda meghANInAM muMbaInI zAhe De. medhANIne nIce mujabanI aMjali ApI hatI - sudharAInI pharaja bajAvatAM, keI guMDAne hAthe thayela akALa ane Do. meghANInA akALa ane karUNa mRtyuthI temanA kuTuMbIdu:khajanaka avasAna pratye pitAne uDe zeka vyakta kare che. De1; , tene ja nahi paNa ApaNane saune uMDe AdhAta thAya e vrajalAla dharamacaMda meghANI ghATakoparanAM jAhera jIvanamAM otapreta svAbhAvika che. A mRtyu jeTaluM karUNa che teTaluM ja eka rIte thaI gayA hatA ane temanAM avasAnathI ApaNane na purI zakAya dhanya che. te te pitAnI pharaja bajAvatA gayA ane ApaNane tevI khoTa paDI che. ghATakoparanI keLavaNI-viSayaka, saMrakAralakSI bedhapATha ApI gayA. dezamAM komI hutAzanane je dAvAnaLa saLage ane vaidyakIya-rAhatane lagatI harakoI pravRttimAM De. meghANI mokhare che te AvA keTalAya nirdoSa bhAga leze. De. meghANIne bhega eka rahetA. emanI vicArasaraNI pragatizIla hatI ane pitAnAM vicAro batrIsa lakSaNa purUSano bhoga che. AvA nirdoSa bhAga vRthA nahi hiMmatapUrvaka vyakta karavAnI temane zraddhA hatI. Aje De. meghANI jAya eTalI zraddhA ApaNane hovI joie. jevA zAMta, nirdabhI ane premALa kAryakaranI khoTa na pUrI zakAya che. meghANI mATe ApaNane saune prema hato kAraNa ke temanAmAM " tevI che. De. meghANInAM akALa avasAnathI temanAM kuTuMbane paDela saune mATe prema hato. teo koI mahAna parAkramI ke dhanADhaya na khoTa pratye A sabhA hArdika dilajI darzAve che. Aje Do. hatA, chatAM ATalo maTe samudAya temanA avasAnane AdhAta meghANInAM mitra ane zubhecchakoe temanuM suyogya smAraka karavAnI je zarUAta karI che tene A jAherasabhA hArdika AvakAra Ape anubhave che, kAraNa ke temaNe potAnA svabhAvanI mIThAza ane suvAsa sarvatra phelAvI hatI. temanAmAM mAnavaprema, dayA ane karUNAne strota zI rIte huM visaruM tujane dardIne TALanArA akhaMDa vahetA hatA. mANasanA duHkha, uMDI rIte vicArIe to, 75 zI rIte huM visaruM tujane kaikanA pALanArA? TakA pite pitAnA svabhAvathI, svArthabha, ajJAna athavA jaDatAthI tAre janmAntaramahi haze keI zatru jarU2, - uttapanna karela che. ajJAna ane jaDatAne lIdhe vinA kAraNa, ane jeNe tArA zarIra upare ghA karyo cheka kUra, svArtha ane lobhathI prerAIne ApaNe bIjAone keTaluM duHkha jA lI me e kapaTa karI ne vera kI dhuM vasUla, ApIe chIe tene vicAra karIe te khyAla Ave ke A du:kha te nIconA dilamahiM are kema re nAvyuM zULa kaI kudaratI nathI, paNa mAnavaprerita che. dareka vyakti eTale ja tArA vinA dama jagatamAM keNa Aje maTADe? nirNaya kare ke pote vicAra , vANI ke vartanathI keIne duHkha na tArA vinA daradIjanane keNa zAMti pamADe ? ApavuM ane bIjAnuM duHkha ochuM karavA pitAthI banatA prayatna tArI sevA sakaLajanatA pAmatI sarvakALe, karavA te mAnavajAtanuM 75 TakA duHkha ochuM thAya. dareka mahAtmA meghANI nuM svajana tajIne kayAM ga re akALe ? gAMdhI ke javAharalAla neharU thaI zakatA nathI, paNa pitAnA nAnA meghANInuM jIvana zikhave che badhAe javAnuM, kSetramAM dareka vyakti jarUra suvAsa phelAvI zake che. bhAI meghANImAM meghANInuM jIvana zikhave dhama dhAravAnuM, A guNa hato temaNe koI divasa keInuM buruM karyuM nathI, vAMchayuM kartAnA pathapara rahI karmacAgI thavAnuM.. paNa nathI ane satata bIjAonAM duHkhadardIomAM karavA potAnI paMDita mAvajI dAmajI zikita mujaba prayatno karyA che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , , ': : ',' 15 tA: 1-2-jauM " * : s "darekanI zakti eka jAtanI nathI hotI. bhAI medhANI meTA karmavIra na hatA, paNa kudarate eka bakSIsa temane ApI hatI te temanI kalama. temanuM antaranuM darda te vATe vahyuM hatuM. temaNe jyAM jyAM duHkha darda anubhavyuM tenA nivAraNa arthe ane samAjane AtmA jAgrata karavA pitAnI kalama calAvI. sAkSaratA batAvavA ke kaLAne khAtara temaNe eka zabda paNa lakhyuM nathI, paNa pitAnA aMtaramAM je mAnavaprema ane karUNA vahetAM hatAM teNe temanI kalamane vahetI karI, hajAranAM aMtara dravatAM karyA hatAM. mANase amara thavAne kAMIka phAMphA mAre che. dhanADhaye pitAnA paisAthI, sattAzALI pitAnA kIrtistaMbho racAvIne, mahAtvAkAMkSIo bIjI aneka rIte amara thavA prayatna kare che, sAce amara 'e thAya che je bIjAnAM aMtaramAM pitAnuM sthAna meLave che. bhAI meghANIe hajAronAM aMtaramAM evuM sthAna prApta karyuM che te Aje khabara paDe che. temanI mUka sevAnI Aje sAcI kadara thAya che. temanA jevAM pramANamAM nAnA kSetramAM vicaratI eka vyakti mATe smazAnamAM je 25-30 hajAra jeTalI rakama smAraka mATe ekaThI thAya, aneka zokasabhAo jAya, hajAro mANase temanA mRtyune AdhAta anubhave te batAve che ke temaNe saunA aMtaramAM keTaluM ciraMjIva rasthAna prApta karyuM che. te nathI koI paisAthI, sattAthI ke koI viziSTa zaktithI paNa te hatuM mAtra temanAmAM rahela mAnavaprema ane karUNAne lIdhe. temanA jIvanane ApaNane A saMdeza che. temanA mRtyune A bedhapATha che. izvara temanA AtmAne ciraMjIva zakti Ape evI ApaNA saunI prArthanA che!" tyAra bAda zrI maNilAla mokamacaMda zAha, paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA, cunIlAla kAmadAra, zrI jhaveracaMda meghANI, motIcaMda gIradharalAla kApaDIA, maNilAla jemala zeTha * Adi gRhasthAe prasaMgacita vivecane karyA hatAM. A prasaMge svAmI AnaMda tema ja vIracaMda pAnAcaMda zAhanA saMdezAo vAMcI saMbhaLAvavAmAM AvyA hatA ane chevaTe pramukhasthAnethI zrI kedAranAthajIe nIce mujaba upasaMhAra karyo hato : De. meghANI sAthe mAro paricaya bahu alpa hate. prabudhdha jainamAM emanA lekhe ane vArtAo pragaTa thatI hatI te huM vAMcato hato. "ALAM haiyAM " e nAmanuM emanuM pustaka meM vAMcyuM che. emanA lekhe uparathI emanA mananuM ane vicAronuM spaSTa darzana thAya che. emanI sAhitya upAsanA kevI hatI e viSayamAM ahiM anya vakatAoe je kAMI kahyuM che te sarva mane mAnya che. huM mAnuM chuM ke teo mAnavatAnA eka moTA upAsaka hatA. emaNe sAhitya mATe kalama hAtha dharI nahotI, paNa mAnavatAne mATe temanI ( kalama cAlatI hatI. emanuM jIvana sevAmaya hatuM. duHkhI anyAyapIDita mANase tarapha emanI karUNa draSTi deDatI hatI. DAkaTarI kAma teo paisA mATe naheAtA karatA paNa janasevAnI dRSTithI ja karatA hatA. e kAma karatAM karatAM-rejanI nekarI bajAvatAM bajAvatAM-temane dehAnta thayuM che. emanA mRtyumAM keTaluM gAMbhIrya bharyuM che, keTale artha bharyo che, emanA mRtyue keTale maharavapUrNa prazna ApaNI sAme upasthita karyo che ane hRdayane hacamacAvI mUkIne ApaNane kevA jAgRta karyA che enuM varNana zrI. jhaveracaMda meghANIe tathA zrI. amRtalAla zeThe hamaNuM je kAMI karyuM che temAM huM kaze vadhAro karI zakuM tema nathI. AjanI sabhA kevaLa zekasabhA hevAthI e be bhAIoe A gaMbhIra tema ja duHkhada ghaTanAnI bAbatamAM potAnA bhASaNamAM maryAdA jALavIne je saMyama dAkhavyA che ane mRtyunuM kAraNa tema ja tene upAya-janA vagere bAbato viSe emaNe je mauna dhAraNa karyuM che te mane barAbara yogya ane samAcita lAge che, ane " A bAbatamAM aimanuM je anukaraNa karavuM ucita dhArU .' - "De. meghANI pitAnuM kartavya bajAvatAM bajAvatAM ApaNI vaccethI acAnaka cAlI gayAM ! have ApaNe emanA kAryanI-emanAM jIvananI-kaMdara zI rIte karIe te ApaNe vicAravAnuM rahe che. kharI rIte emanI kadara to vidhAtAe emanA mRtyunI viziSTa ghaTanA dvArA ja . karI batAvI che ema je amRtalAlabhAIe potAnA bhASaNamAM jaNAvyuM che e yathArtha che, paraMtu e te vidhAtAnI yojanAnI vAta thaI. paNa ApaNe e mRtyu uparathI zuM bedha le tene AdhAra te ApaNuM jIvanamAM temanA guNonuM anukaraNa karavAno .. ApaNe ke prayatna karIe chIe tenA upara rahe che. De. meghANInA mitranAM Ape je bhASaNa sAMbhaLyo te uparathI ' Da. mevANInI yogyatAne Apane khyAla AvyuM haze. AmAMnA ghaNA kharA emane pratyakSa paNa jANatA haze. Ama chatAM paNa Apane huM saprema AgrahapUrvaka kahuM chuM ke zrI paramAnaMdabhAIe prabuddha janamAM emanA viSe je lekha pragaTa karyo che te Apa jarUra vAMcaze. che. medhANInuM jIvana mAnavatAnI dRSTithI keTaluM maulika hatuM ane mAnavatAne mATe kevA prakAranI sAdhanA teo jIvana paryanta karI rahyA hatA te 5 e lekha uparathI barobara jANI zakazo. sAthe sAthe mitranA viSayamAM sAcA mitranuM hRdaya kevuM hoya che ane guNAnurAgadaSTithI mitra mitranuM kevuM guNagaurava kare che A paNa Apa jANI zakaze. ATalo sAyapUrNa, bIlakula atizayatA rahita ane viveka ane lAgaNIthI yukta mRtyulekha Aja sudhI mArA vAMcavAmAM AvyuM nathI. " "manuSyanI parIkSA huM kaI viziSTa vicAraSTithI karuM chuM. siddhArtha gautama, vardhamAna mahAvIra ane e keTinA anya mahApurUe batAvyuM che ke zreSTha purUSa mAM maitrI, karUNa, muditA ane upekSA e cAra vRtti rahe che; bAkInI vRttio naSTa thaI jAya che. mAruM mAnavuM che ke De. meghANImAM paNa e cAra vRttio ja mukhyapaNe kAma karatI hatI. emanAmAM maitrIbhAva niHsaMzaya bharapUra hatA. jo emanAmAM e bhAva na hota te emanI pAchaLa emanuM guNagaurava karavA mATe ATale bahusaMkhya mitragaNa jagyAe jagyAe ekaThA kema thayuM hatuM ane ATale zokamagna kema banya heta? duHkhI jano saMbaMdhamAM emanA hRdayamAM je lAgaNI hatI te karUNAnA rUpamAM bahAra pragaTa thatI hatI ane e lAgaNI emanA hRdayamAM eTalI badhI bharelI hatI ke emanuM kArUNya emanA ' jIvanane pradhAnasura banI gaye hato. buddhivikAsanA kAraNe manuSya anya prANIo karatAM pitAne zreSTha lekhe che; paraMtu manuSyamAM prakhara tema je kuzAgra buddhi hovA chatAM paNa enAmAM kArya na hoya te , mAnavatAnI dRSTithI enI kevaLa buddhivizeSatA zuM kAmanI che ? mAnavatAnI siddhi mATe je karUNAvRttinI AvazyakatA che te che. medhANImAM vizeSa rUpamAM hatI. ane bIjAne sukhI joIne emanuM dila AnaMdathI ubharAI jatuM hatuM e uparathI emanAmAM rahelI che muditAne paricaya thatuM hatuM. mRtyunA samaye emanA dilamAM kevI lAgaNuM thaI AvI haze e jANavAnuM ApaNI pAse keI sAdhana che nathI, je zradhdhAthI e potAnA kartavyanuM pAlana karatA hatAame keinu buruM karyuM nathI-IcchayuM paNa nathI, te mane koNa duHkha devAnuM che?--A zraddhApUrvaka teo jokhamakAraka kSetramAM kAma harahaMmeza jatA hatA ane pitAnuM DokaTarI kAma-le kone du:khadadathI mukta karavAnuM kAma-karyA karatA hatA te zradhdhAthI virUdhdha anubhava karAvatA ghAtakenA hAthathI temane mRtyuvaza thavuM paDyuM e vakhate emane zuM lAgyuM haze-jIvanabhara piSelI pavitra ane udAtta zradhdhA ane Ama chinnabhinna banatI joine temane manamAM zuM zuM vicAro AvyA haze-tenI te ApaNe have kalpanA ja karavAnI rahI ! paraMtu A emanI saccAritratA ane mRtyuparyantanI emanI sajajanatA : ' vigere vicAra karatAM ApaNane lAge che ke mRtyunA vakhate paNa. ghAtaka saMbaMdhamAM emanA dilamAM kSamAvRtti ja jAgRta thayelI hatI. A amArI vANI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 1- 2-47 joIe ane A kSamA eTale upekSA buddhinuM ja adhika ujajavala "De. meghANInA duHkhada avasAnathI jaina samAje eka ane adhika zAntimaya svarUpa ja che. A ghaTanA uparathI ApaNe kartavya parAyaNa, samAja sudhAraka, viziSTa sAhityakAra, rASTra eka zuM bedha laie e judI ja vastu che. mUka rASTrasevaka ane mAnavasamAje eka aNumela mAnavaratva haMme"mahAbhAratamAM abhimanyunI vAta Ave che. bhAratayudhdhamAM zAne mATe gumAvyuM che. je 'sAMpradAyikatA ane kemI jaDatAjanya enI sAthe dharmayuddhanI virUddha eka sAthe cha mahArathIoe laDIne bhAvAvezanA teo bhega banyA che e dhamadhatA ane komI bhAvAveza ene mAryo. raNakSetramAM e divase jyAre e DhaLI paDela hate pratye A sabhA khedanI dRSTithI jue che ane jeNe evI tyAre ajuna tene zodhatA zodhato tyAM AvI caDhayo. enA zarI- aMdhatAne nirmaLa karavA mATe jIvanaparyata bharacaka prayatna ramAM haju prANa che ema arjunane mAluma paDayuM. arjunane karyo che evA De. meghANIne jIvanotsarga nirarthaka nahi bane joIne abhimanyunI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyAM. arjunane ema A sabhA mAne che ane sadagata vIrAbhAne apUrva zakti lAgyuM ke abhimanyu mRtyubhayanA kAraNe raDe che. A mATe ane - prApta thAo evI prArthanA kare che. abhimanyu viSe Azraya ane duHkha pragaTa karyuM ane kahyuM ke tyAra bAda adhyakSa mahAzaye sadgatanA mAnavatApUrNa jIvana, "zuM tuM vIra ane vIraputra hovA chatAM mRtyunA DarathI raDI rahyo nibhIMka spaSTavAdita, samAjo karthanI utkaTa bhAvanA, ane asAMpradAyika che? tuM nahete jANuta ke jayAM haMmezAM hajAronA prANa levAI manavRtti vagere guNo upara prakAza pADayuM hatuM. rahyA che tyAM eka divasa tArA prANu jagnane prasaMga paNu AvavAne . che? maravuM ane mAravuM e eka ja che ema zuM vIra puruSe nathI patro tathA saMdezAo samajatA?" enA javAbamAM abhimanyue jaNAvyuM ke "pitAjI! mane je duHkha thaI rahyuM che te maravAnA DaranuM nathI, athavA te sidgata vrajalAla meghANI viSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA kArya kartAo upara tema ja temanA kuTuMbIjano upara saMkhyAbaMdha pa AvyA che zarIra upara pAravinAnA ghA lAgyA che tenuM paNa nathI. dharmayuddhanA * tathA amArI upara keTalAka lekhe paNa AvyA che. A badhu prabuddha jainamAM niyamathI virUddha vatIne eka sAthe cha mahArathIoe mArI upara pragaTa karavuM azakaya che. tethI temAMthI tAravIne keTalI sAmagrI A aMkamAM humale karyo enuM paNa mane duHkha nathI. paNa ghAyala thaine A pragaTa karavAmAM Ave che ane bAkI rahetI keTalIka sAmagrI AvatA aMkamAM avasthAmAM huM jamIna upara DhaLI paDe, tyAra bAda jayadrathe mArA ApavAmAM Avaze. taMtrI. prabuddha jaina.] mAthA upara lAta mArIne mAruM ane vIradharmanuM je apamAna karyuM bhavya ane bheLI zradhdhArti che tenuM duHkha mane thaI rahyuM che. e duHkha Apane jaNAvavA mATe ja A ghaDi sudhI huM prANa dhAraNa karI rahyo chuM. e duHkha prastuta karUNa ghaTanAne aMge zrI kAkAsAheba kAlelakara mArA manamAMthI nahi jAya te mane vIragati prApta nahi thAya." jaNAve che ke:e sAMbhaLIne arjunane eka rIte saMtoSa thaye ane takSaNa eNe "bhAI vrajalAla meghANInA khUna vize sAMbhaLI mane e pratijJA karI ke "AvatI kAle sUryAsta pahelAM jayadrathanuM mAthuM te AghAta thaye ke jANe mane ja keie khaMjara bhoMkayuM hoya, tenA dhaDathI chuTuM karIne tArA ane vIradharmanA apamAnanuM huM tene mAro emane pratyakSa paricaya nahi je. zrI paramAnaMdabhAIne lIdhe purepuruM prAyazcita karAvIza. e pratijJA je huM purI nahi karuM te ame eka be vAra ja maLyA haIzuM! vrajalAlabhAi eTalA te e ja vakhate huM agnikASTanuM bhakSaNa karIza(eTale ke baLIne saMkocazIla ke je DAka maLyA temAM mAre ja emanAM lakhANa marI jaIza.)" eTaluM sAMbhaLatAMveMta abhimanyue zAntithI viSe je kahevuM hatuM te kahIne patAvavuM paDeluM. prANa tyAga karyo. prastuta ghaTanA prasaMge De. meghANIne AtmA paNa emaNe lakhelI vArtAo mATe mAre prastAvanA lakhavAnI paNa Ama ja pokArI rahyo haze ke "A rIte AvatA hovAthI e badhI huM dhyAnapUrvaka vAMcI gayA hatA. e vArtAo vAMcIne mRtyunuM mane kazuM duHkha nathI, paNa mArA mRtyunuM nimitta banatI, huM joI zakaze ke zrI vRjalAla meghANI sAhityapremI hatA enA karatAM ApaNA dezamAM keTalAka samayathI cAlI rahelI ane aneka vadhAre manuSya premI hatA ane temAMya khAsa karIne garIba--premI hatA. nirdone bhAga letI, mAnavatA mAtrane lopa karatI garIbanI kudaratI hADamArI te vikaTa hoya che ja, paNa mANasanI guMDAgIrI mArA AtmAne zuLanI mAphaka khUMce che. ane e bedarakArI, enuM AMdhaLApaNuM, svArtha ane nIcatAne kAraNe garIbone guMDAgIrIne A dezamAMthI nAbuda karavAmAM nahi Ave ane enI je hADamArI veThavI paDe che te joi A mAnava sevakanuM haiyuM bhayaMkara cuDamAMthI mAnavatAne mukata karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI pIgaLI jatuM ane kekavAra saLagI uThatuM. e akAraNa anyAya mArA vyAkuLa AtmAne keI kALe zAnti nahi maLe !" A temane pratye samAjanuM dhyAna kheMcavA mATe emaNe sAhityano Azraya lIdho pikAra ApaNe sAMbhaLIe, jhIlIe, ane ApaNuM sAmAjika ane akhaMDa lakhyA karyuM. jIvanamAM jaDa ghAlIne beThelI, sAmAjika prANune zekI rahelI guMDA sAhityanI samAjanA hRdaya upara thatI asaranuM mane bhAna gIrIne nAbuda karavA ApaNe sarva kaTibaddha thaIe ane e rIte che. sAhityanI zakita adbhuta che e huM jANuM chuM. pAramArthika De. mevANanA anyanA duHkhe duHkha vyAkuLa banelA AtmAne zAzvata vRttithI lakhelA sAhityanI keTalI jalada asara thAya che ene paNa zAnti prApta karAvIe e ja ApaNI prArthanA che ane e ja mane vAla che. chatAM anyAya-nivAraNane kAje sAhityanI zakita ApaNo dRDha nizcaya ho !! ! " tyArabAda sabhAjanonI vinaMtine mAna apurI paDe che e paNa meM joyuM che. sAhityanA vAMcanathI je ApIne zrI. jhaveracaMda megha NI e eka samayecitanA gIta saMbhaLAvyuM duniyA sudharI jatI hatI te balidAnanI AvazyakatA ja na raheta. hatuM je A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyuM che. paNa keTalAye bheLA loko AzA seve che ke sAhityane jere sAmAjika anyAya dUra karI zakAya. zrI vrajalAla medhANImAM ghATakoparanA De. 2jalAla dharamacaMda meghANInA Akasmika mAnavajAtinA prAthamika kALanI A bhoLI zradhdhA meM joI avasAnanA duHkhada zAka samAcAra jANIne banArasa hiMdu yunIvarsITI ane tethI temane meM kaheluM ke sAhityanI zakita anukULa vAtAvaraNa pAse Avela che. pArzvanAtha vidyAlayamAM paMDita sukhalAlajInA utpanna karavA jeTalI ja che. bahu bahu te anyAya sAme sAhitya adhyakSapaNA nIce zokasabhA bharavAmAM AvI hatI je prasaMge puNyakepa jagADI zake. paNa mANasane kAryapravaNa karaze ja eTale nIce prastAva pasAra karavAmAM AvyuM hatuM : vizvAsa sAhitya upara na rakhAya. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-47 prabuNa jena "zrI meghANIne sevAbhAva huM jANatA hatA. emanA pratye vistAra vacce pitAnA pharajane sthAne teo yogInI jema aDaga mArAmAM Adara jAgyo hato. sAmAjika anyAya sahana karI karIne rahyA ane mRtyune bheTayA. garIbanAM haiyAM keTalA ALAM thAya che tene citAra emaNe aneka AvA mRtyune zoka na hoya. dharmagraMthomAM sUryamaMDaLane bhedIne vArtAo dvArA ApyA hatA. eve anyAya akhaMDa karatAM karatAM ziSTa sIdhA svarge pahoMcanAra be ja varNavyA che: eka gI ne bIje samAjanAM haiyAM keTalAM rIDhAM thayAM che e tarapha emanuM dhyAna kheMcatI yudhamAM sAme meDhe maranAra vIra. meghANI kuTuMbane dhIMgANumAM kAma prastAvanA meM ApI hatI, paNa emanA e bheLapaNa pAchaLa keTale AvI javAne saMskAra priya vastu rahI eTale emanI zahAdatane kArUNyane sAgara bharelo hato ane e bheLapaNa pAchaLa mAnavajAti utsava heya, zoka nahi. pratye keTalI uMDI zraddhA rahI hatI te huM jANu hatuM, ane tethI emanuM jIvatara dhanya thayuM. kheTa ApaNA pAchaLa rahenArAne ja emanA pratye mArA manamAM khAsa Adara vasate hate. dise rahI. emanA guNenuM smaraNa ne anukaraNa karIe. anukaraNa - "ane tethI ja jyAre meM jANyuM ke je latAmAMthI teo ja sAcuM smAraka che. emanuM smAraka dhanika jaina kema paisA haMmeza pasAra thatA hatA te latAnA ja eka duSTa mANase emanA aMbAra karaze tenAthI nahi thAya ke devamaMdiramAM dhI bebhe nahi. para charI calAvI ane emanA prANa lIdhA tyAre emanI e bheLI thAya, paNa koI jAtanA kemI ke dhArmika bhedabhAva vagara AjanI paNa bhavya zraddhAnI mUti mArI najara AgaLa khaDI thaI. meM pazutA ane jheravera sAme prajAnI rakSA karanAra rakSAdaLa sthApIne koInuM kazuM bagADayuM nathI. kazA pakSapAta vinA badhA ja garIbonI agara tevAM rakSAdaLAmAM joDAIne ja thaI zake e dekhItuM che. banatI sevA huM karuM chuM. emanA para gujaratA anyAyanA nivAraNane samaDhiyALAthI zrI. vIracaMda pAnAcaMda zAha jaNAve che ke: * mATe satata prayatna karyA karuM . mAruM kANuM bhUDuM Icche? mane kANu mAranAra che?" evI tadana bheLI zraddhAthI teo nizcita De. meghANInA ati karUNa avasAnanA zeka samAcAra rahyA, ane tethI vAtakI charInA bhAga thaI paDayA. jyAM asaMkhya jANI ghaNuM ja duHkha thayuM. teo kamI kalahanA bhegA thaI gayA te garIba kazA ja gunhA vagara thatuM lekAnA anyAyanA bhAga thaI paDe jANatAM mane turata amerIkana pramukha abrAhama laMDananA avasAnanuM che ema teo divasa rAtra jotA hatA tyAM emanA je garIba smaraNa thayuM. vastunuM sAmya eTalA puratuM che ke temanA hRdayamAM kaI sevaka mAtra anyAyathI bacI jaze ema emaNe mAnavAnI bhUla kema pakSa tarapha aMza mAtra deva te nahAtA ja, paraMtu baMne pakSane najIka karI enuM ja Azcarya thAya che. lAvavA pitapetAnI paristhiti pramANe teone pramANika prayAsa hato. lIMkana te mahAna zakti ane mahAna vibhUti hatI. ApaNA "je mANase vrajalAla jevA mAnavasevaka para charI calAvI, nAnA jagatamAM De. medhANInuM sthAna-temanI lekhana zakita ane eNe pitAnA dhama upara charI calAvI che. eNe potAnAM dhamanuM maulika vicArAne kAraNe-aditIya hatuM. temanI vArtA "jainAbInI bhaviSya pitAthI thAya eTaluM kALuM karI mUkyuM che. pitAnA samA bakarI " vAMcatAM Aje paNa eka garIba, nirAdhAra vRddha musalamAna janI pratiSThA eNe bALI nAMkhI che, ane duniyAmAM ThIka ThIka bAI najara sAme dekhAya che! teonI garIbanI duniyAmAM nAtajAta zaktithI adhArmikatA ane azraddhA phelAvI che. pitAnA samAjanA na hatI! temanAM hRdayamAM chalochala karUNutA bharI hatI. huM temane lakAnA ImAna viSe duniyAmAM je kAMI zraddhA hoya te khuTADavAmAM chellA 32 varSathI jANatA hatA. temanA yogya smAraka viSe ja eNe potAnI zakti vAparI che. ATalI badhI. eNe karelI ke mitranI salAha laIne yogya karaze." - asevA dhaMI kADhavA mATe e samAje keTalIye tapazcaryA karavAnI raheze. e khunI mANasa AcaraNe nAstika hatuM ane eNe samAjamAM e amadAvAdathI zrI choTAlAla triIkamalAla pArekha lakhe che ke - nAtikatA phelAvI che. "meM gaI kAle prabudhdha jainamAM bhAIzrI medhANInA avasAna zrI. vrajalAla meghANInuM smAraka karavA mATe samAje kevaLa samAcAra ghaNu ja kheda sAthe vAMcyA che ane mane ghaNuM ja duHkha aMtaHphurtithI je rakama bhegI karI che te parathI samAja pratyenI lAgeluM che. tamAruM hRdayasparzI lakhANa vAMcatAM mane ema thAya che ApaNI AstikatA vadhe che, ane e rIte khunI mANasanA ke tamoe temanuM kharekhara bahu ja sAcuM citra AlekhyuM che. ane duSkRtyane teTale darajaje niSphaLa bane che. zrI. vrajalAla jevA tamee temane "karUNAmUti' zabdathI varNavyA che te vizeSaNa mane puNyAtmAnA balidAnathI Astika samAjanI unnati ja thaze." saMpUrNa arthamAM vAstavika lAgyuM che. huM AvA dayALu mANasa viSe tamArA karatAM vadhAre zuM lakhuM ? kharekhara temanuM jIvana dhanya | vApI 13-1-47 jIvana hatuM. madhyama ane nIcenA varganA lokonA du:kha samajavAmAM (vApIthI svAmI AnaMde mokalele sadeza nIce teo ghaNu kuzaLa hatA, ane tenA karatAM paNa tenuM nivAraNa karavA mujaba che.) mATe ghaNA ja lAgaNIvALA ane kAma karanAra hatA. temanA jIvananI priya bhAI paramAnaMda, A vizeSatAne lIdhe bIjA ApaNA bhAIo karatAM teo ghaNu ja : tamane kArDa lakhyA pachI meDI sAMje chApuM maLyuM temAM De. udAtta ane dharmazIla purUSa hatA. temanI sAthe mane paNa ThIka ThIka . meghANInA Akasmika ane AghAtajanaka mRtyunA khabara hatA. De. pazciya hatuM ane tevA puruSa virala ja maLe che ema kahevAmAM je mAnavatAnI dhagaza emanA jIvanane pradhAna sura hatI tenI huM jarA paNa atizayokti karatA nathI. teo jIvatA ja che ema preraNA taLe vasamAM jokhama vacce paNa pitAnI pharaja adA karatAM huM mAnuM chuM. jenA kAme jIvatA che te maratA nathI." karatAM ja temaNe pitAne prANu arpI dIdhe. mAnava pratyene emane zrI. moDala jaina yuvaka saMdhanA maMtrIe jaNAvela che ke: sadbhAva ane saMskAritAnI suvAsa emanAmAM eTalAM badhAM hatAM ke zrIyuta paramAnaMdabhAI, saune Ave che tevuM sAmAnya mata emane mATe kaDhaMgu lekhAta. Aje "janmabhUmipatramAM che. vrajalAla meghANInA avazahIdanuM mRtyu ja emane mATe hatuM. sAnanA samAcAra jANI amane bhAre AMcako lAgyuM che. kalAke zeheramAM cAlI rahelI atyAranI kAramI hevAniyata emanAM sudhI A te vrajalAlabhAI haze ke kema te ja ame nakakI nahotA jevA mR6 AtmAne kevI akaLAvI rahI haze e emane karI zakayA. paNa pharI pharI dhyAnathI vAMcyA bAda-" ALAM haiyAM" jANanAra harakeIthI samajI zakAya tevuM che, paNa tema chatAM jokhamI nAM lekhaka vrajalAlabhAI ja che evI amArI khAtrI thaI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI. mukhaI prabuddha jaina yuvaka saMgha -- vArSika vRttAnta ~~~ vi. sa. 2002 che. 194 vi. sa. 2002 nuM Akhu varSa eka yA khIjA prakAranA samagra dezavyApI sa'kSebhamAMthI pasAra thayu che. varSanI zarUAta AjhAda hiMda phejanA traNa mukhya amaladAro-kanala zAhanavAjha, kepTana sahagala ane lephTenanTa vIlana-uparanA dilhI khAte cAlelA aitihAsika mukamAthI thai. A muka`mAge ane te dvArA pragaTa thayela AjhAda hiMda phAjanA parAkramA ane e qAjanA sarasenApati zrI. subhASacaMdra khejhanI re;mAMcaka netAgIrInI vigatAe AkhA dezamAM eka avanavI rASTravyApI cetanAnI Aga saLagAvI ane nirAza ane hateAsAhu banelI prajAnA dilamAM AzA ane AtmavizvAsanI sIgArI pragaTAvI. tyArabAda AvyuM. hiMdI sAgarasanikAnI haDatAlanuM` prakaraNa, A haDatAle AkhA dezamAM jANe ke eka nAne sarakhA bhUMkapa thayeA hoya evA rAjakIya sa'kSeAna pedA karyAM hateA ane e kSebha mAtra AmajanatAne ja nahi paNa sarakArI sainyanA mama sthAnane paNa sparzI rahyo hateA. AjhAda hiMda phAje ubhI karelI bhUmikAne sAgara sainikonI haDatAlathI sarvizeSa samarthana maLyuM hatuM.. dezanA dabAi rahelAM arAjaka tatvoe paNa A ja divase!mAM khuba jora pakaDayu hatuM, eka pachI eka khAtAonA nekare haDatALa upara jaI rahyA hatA. luMTaphATa ane te kAnanI aneka ghaTanAo banI rahI hatI ane sthApita jIvanavyavasthAne hacamacAvI mUkatI hatI. tyAra bAda AvyuM brITIza pradhAna pratinidhi maMDaLa temanI sAthenI vATAdhATo lagabhaga traNa mahInA cAlI. AthI paNa deza-nI asvasthatAmAM khUba vRddhi thai. tyAra pachI AvI tAraTapAlanI haDatALa. tyArabAda muslIma lIge kebIneTa mIzananI lAMbhA mALAnI darakhAstane asvIkAra jAhera karyAM ane sIdhA pagalAnI nIti aMgIkAra karI. tenI pAchaLa AvyA. AgasTanI seALamI tArIkhaneA kalakattAne hatyAkAMDa. sapTeMbaranI pahelI tArIkhathI muMba paNa kemI AMdhImAM sapaDAyu, pUrvAMgALa ane khIdvAranA atyAcAree AkhA dezane hacamacAvI mukayA, Aje paNa muMbai haju A komI athaDAmaNathI mukata thayuM nathI ane AkhA dezanu vAtAvaraNa paNa haju eTalu' ja taMga cAle che ane kayAre kayAM zu thaze e cintA sarva kAryanA cittane rUMdhI rahI che. A viSamakALa daramiyAna zrI. muMba jaina yuvaka sadhe petAMtu aDhArasu vadha pasAra karIne ogaNIzamAM varSImAM praveza karyo che. avasAna noMdha gata varSanI kAyavAhInI vigata ApavAmAM Ave te pahelAM cAlu jAnyuArI mAsanI 10 mI tArIkhe nipajela sadhanA agragaNya sabhya zrI. vrajalAla dharamada medhANInA Akasmika ane akALa avasAnanI noMdha levI ghaTe che. zrI. vrajalAla dharamacaMda vrajalAlabhAi jo ke mAMDala nahutA AvI zakayA, ame temane pratyakSa maLI nahAtA zakayA, paNa ApanI bhalAmaNathI ame putra dvArA temane paricaya sAdhI zakayA hatA. ahIM AvavAnuM vacana ane AzA paNa ame prApta karI hatI. temanAM pustaka ane lakhANA ja emanI mAnavatA, mahattA vyakata kare che. evA purUSa je peAtAnI pAchaLa suvAsa ane prema karUNAnu guMjana mukatA gayA che. tenI smRti varSa sudhI ye nahIM bhUlAya. temanA kuTubIjane upara AvI paDela duHkhamAM ameA sa'pUrNa bhAgIdArI vyakata karIe chIe. arI vatI Apa temanAM kuTubIjane te amArA dilagIrI vyakata karatA saMdezA pAThavIza evI araja che. prabhu temanA AtmAne zAnti arpI ! jena tA. 12-47 meghANIe saMdhanA navasaskaraNa bAda prAraMbhathI ! varSa sudhI eka ma'trI tarIke saMdhanI se bajAvI hatI ane hajI gayA varSe ja maMtrI tarIke cAlu rahevAnA sava sabhyone Agraha hevA chatAM te javAbadArIthI te mukata thayA hatA. Ama chatAM paNa sadha pratyenI temanI mamatA ane sadhanI sevA bajAvavAnI AturatA eka sarakhI kAyama hatI. gayA varSA daramiyAna ja saMghane temaNe apaNu karela " ALAM haiyAM" nuM pustaka pragaTa thayuM hatu ane e pustaka pragaTa thayA bAda thaiDA samayamAM tenI sa nakalA lagabhaga khapI gai hatI, jemAMthI sadhane alabha paNa ThIka pramANamAM thayeA hateA. 'prabuddha jaita'nAM lagabhaga prAraMbhakALathI ja temanI vArtAe pragaTa thai rahI hatI ane te vArtAo pramuddha jainanuM eka ati magatyanuM AkarSaka aMga banyuM hatuM. saMdhanA kAne temaja 'prabuddha jaina'ne AgaLa dhapAvavA mATe zakaya teTaluM kArya temaNe karyuM hatu sa'dhanI rAhata pravRttimAM temane khuba rasa hatA. saMdhanA sabhyo temaja 'prabuddha jaina'nA grahake vadhAravAnI tee huMmezA khuba cintA dharAvatA hatA. nAnA moTA dhaNa prasaMge temanuM kAma 'ALAM haiyAM' rUjhavavAnu ane parasparanI ekatA jALavavAnuM temaja vadhAravAnu rahetuM, AvAM aneka kAraNane lIdhe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane temanA du:khada avasAnathI paDelI khe!Ta kAI kALe paNa purAya tema nathI. AvI ja rIte gayA varSanA julAi mAsamAM saMdha ! hu junA sabhya zrI. caMdrakAnta sutarIAnA avasAnanI paNa ahiM sakheda nedha levAmAM Ave che. temaNe jyAre bALadIkSAnA prazna upara jaina samAja anyanta kSubdha banele hatA te samayamAM sadha taraphathI pragaTa thatA prabuddha jana'nA taMtrI tarIke keTalAka samaya sadhI bahu me!TI sevA bajAvI hatI. ane temanA avasana sudhI saMdhanI vividha pravRttithyAmAM te khuba rasa lai rahyA hatA. rAhata pravRtti 'dha taraphathI 1963nA ekaTAbara mAsathI muMbaI ane parAMemAM vasatA jaina kuTubene Arthika rAhata pahoMcADavAnI eka ye janA hAtha dharavAmAM AvI hatI. A Arthika rAhatanI pravRttimAM samAja taraphathI cAlI rahelu Arthika sIMcana eka bAjue osaravA lAgyuM ane bIjI bAjue A yeAjanAnA lAbha je kuTuMbe keTalAka samayathI laI rahyA hatA temAM navI umeraNI pazu bahu kamI thAya che ema mAluma paDayu'. A kAraNe A Arthika madadanI pravRtti A varSathI adha karavAmAM AvI che. A yojanAnA prAraMbhathI Aja sudhImAM meTale ke saMdhatI vArSika sabhA bharAya che te tA. 26-1-46 sudhImAM jaina samAja taraphathI saMdhane kula rUA. 21500, maLyA che jemAMthI rUA. 21300, rAhatanI apekSA dharAvatA jaina kuTu" ene vaheMcavAmAM AvyA che. gayA varSe daramiyAna A khAtAmAM Avaka rUA. 4669, nI thai hatI ane rU|. 1849, apAyA hatAM. varSa Akhare bAkI rahetI rU!. 950, nI rakamamAMthI dIvALI bAda rUA. 750, cukavAyA che. ane Aje sIlaka rUA. 200 mAchI rahyA che. A rAhata pravRttinA aMgamAM gayA varSathI vaidyakIya rAhatanI pravRtti zarU karavAmAM AvI che. sadhatA maMtrI zrI, maNilAla mekamada zAhe 'dhane keTalAMka varSo pahelAM embe narsIMga esesIezananA DIplomA meLavavA icchatI keAI paNa jaina bahenane madada ApavA mATe rU|. 1000, nI rakama ApI hatI. A manA lAbha levA mATe lAMbA vakhata sudhI kAi paNa bahena upasthita naddhi thavAthI zrI. maNilAla mekamacaMda zAhanI cchA ane saMmatti anusAra tA. 10-4-46 nA rAja maLelI sauMdhanI kAryavAhuka samitie jaina samAjane vaidyakIya rAhata ApavAmAM e rakamane upayoga karavAne TharAva karyAM che. A rAhata traNa prakAre ApavAnI ce:janA karavAmAM AvI che. je kuTuMbamAM mAMdagI haiAya te kuTuMbane mAMdagInA kAraNe thatA vadhAre khamAM thoDI sarakhI Arthika Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-47 prabuddha jana rAhata ApavI, davA tyA IMjekazane makta ApavA temaja DAkaTarI madada paNa mata maLe tevI geThavaNa karavI. A bAbatanI prabuddha jainamAM sArI rIte jAherAta karavAmAM AvI che. Ama chatAM dilagIrI sAthe jaNAvavu paDe che ke A rAhatayAjanA jI bahu thoDA lAbha levAyo che. Aja sudhImAM A khAtAmAM upara jaNAvyA mujaba rUA. 1000 dIvALI sudhImAM rUA. 448, ane tyArabAda rU|. 158, ema kula rU|. 1606, nI Avaka thai che ane rUA. 126, vaidyakIya madada khAte apAyA che. prabuddha jana prabudhdha jaina ekasarakhuM cAlyA kare che, ane sAdhAraN rIte ATha athavA daza ane kadi kadi khAra pAnAnI vAMcanasAmagrI purI pADavAmAM Ave che. prabudhdha jaina 'mAM lavAjamanI Avaka rUA. 210pa nI ane madadanI Avaka rUA. 402 nI eTale kula rUA. 2507 nI Avaka thai che. ane kharca rUA. 3024 nA thayA che, jenA pariNAme rUA. 517-2-6 nI kheTa AvI chaeN. sadhanA Aje 344 sabhyo che temane prabhudhdha jaina sabhya tarIke maLe che ane te uparAMta grAhaka saMkhyA 600 AsapAsa rahe che. anya sAmAyikenA badalAmAM 21 nale ApavAmAM Ave che ane 74 nakala pratiSThita vyakitaone athavA te sasthAone vinA mUlye mekalavAmAM Ave che. tAjetaramAM grAhakasakhyA theADI ghaTavA lAgI che. Ama hovAthI sadhanA sabhyoe mahenata karIne prabudhdha jaina'nA grAhako vadhAravAnI khAsa jarUra che. prabudhdha jaina'nuM vArSika lavAjama rUpIA 3 hatu te uttarettara vadhatI jatI moMdhavArIne pahoMcI vaLavAnA hetuthI vadhArIne gayA varSanA ekapTembara mAsathI rU|. 4 karavAmAM Avela che. ema chatAM paNa cAlu varSamAM Azare rU|. 600 nI kheATa Avaze evA aMdAja kADhavAmAM AvyA che. prabudhdha jaina'nA prazaMsA ane saMdhanA sabhyo A khATane paDuAMcI vaLavAmAM ja mAtra nahi, paNa prabuddha jainanI vAMcanasAmagrI temaja phelAvA vadhAravAmAM chAne teTalA madadarUpa thAya evI khAsa vinaMti karavAmAM Ave che. zrI. ma. meDa. zAha sArvajanika vAMcanAlaya ane pustakAlaya saMdha dvArA cAlatuM zrI. 'maNilAla mAkamacaMda zAha sAjanika vAMcanAlaya tathA pustakAlaya pUrvavat cAlyA kare che ane tene lAbha AsapAsa vasatI janatA maheLA pramANamAM le che, khAsa karIne vAMcanAlaya te| harahameza vAMcanArAonI gIradIthI bharacaka rahe che. A pravRttine vikasAvavAmAM moTI ADakhIla sthaLa sakAcano che, vizALa sthaLanA abhAve vAMcakavRndane purI sagavaDa ApI zakAtI nathI tema ja sagavaDa temaja pustaka saMgrahanI dRSTie pustakAlaya vikasAvI zakAtuM nathI. A uparAMta pustakAlayanI vyavasthAmAM kuzaLa ane yogya mANasa nahiM maLavAnA kAraNe A pravRtti joie teTalI vyavasthita banAvI zakAtI nathI. A varSe A pravRtti mATe yogya mANasa meLavavAnI ame AzA rAkhIe chIe ane ema thatAM A pravRtti vadhAre vyavasthita ane suyaeNAjita pAyA upara mukI zakAze ema ame dhArIe chIe. A vAMcanAlaya pustakAlane zro maNilAla meAkamacaMda zAha taraphathI pustakAlaya mATe jarUrI pustakA kharIdavAmAM ja vAparI zakAya e maryAdA sAthe khIjI rU|. 1000] nI rakama apaNu karavAmAM AvI che. AvI udAra madada mATe sadha temane dhanyavAda Ape che. gayA varSoMmAM Ama tA A pravRtti khAte rUA. 770-14-9 nI kheATa AvI che. paNa gayA paryuSaNa daramina A pravRttimAM rU|. 30713 nI madada ekaThI karavAmAM AvI che je dvAla sthAyI krUDa khAte jame karavAmAM AvI che. paraspara saddakArathI sadhano sabhyAe ane khAsa karIne vAMcanAlaya-pustakAlaya samitanA matrI zrI tArAcaMda lakSmIcaMda kArIe paryu SaSNu daramiyAna upara jaNAvela 13 rU|. 3071] ekaThA karyAM che. temanA sarve ahiM AbhAra mAnavAmAM Ave che. mAvajatanAM sAdhaneA mAvajatanAM jarUrI sAdhane sadhanA kAryAlayamAM vasAvavAmAM AvyA che ane gayA varSamAM tenA 85 kuTuee lAbha lIdhA che. A sAdhanAnA lAbha nAtajAtanA kayA paNa bhedabhAva vinA ApavAmAM Ave che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA gata varSa daramiyAna yojavAmAM AvelI paryuSaNa vyAkhyAnamALA atyanta lokapriya nIvaDI hatI. ane tene lagata tA. 23-8-46 thI tA. 31-8-46 sudhIne nava divasane kAryakrama saphaLatApUrvaka pAra paDayeA hateA. A vyAkhyAnasabhAe vIThThalabhAI paTela reDa upara Avela AnaMdabhuvanamAM ane saMvatsaranI vyAkhyAnasabhA bhAMgavADInA thIeTaramAM bharavAmAM AvI hatI. nave divasa zrotAnI ekasarakhI bhIDa rahI hatI. nyAyamUrti harasidhdhabhAi dIveTIA, paMDita darabArIlAlajI, zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazI, zrImatI saralAdevI sArAbhAi, zrI. rAmanArAyaNa pAThaka, zrI kedAranAthajI, kAkAsAheba kAlelakara, De. khulajI vagere jANItI vyakitaoe A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAno ApyAM hatAM. zrImatI indumatIhete temaja zrImatI veNIolRne A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke pahelI ja vAra bhAga lIdheA hateA. jANItAM kIrtanakAra zrI kamaLAbahu~na ThAkare buDhDhA judA divase khe kItaeNnA sabhaLAvyAM hatAM. sa'vatsarinA divase zrI. rahInAbahene bhajana saMbhaLAvI lezane bhAvamugdha karyA hatA. A vyAkhyAnamALAmAM jaina samAje bahu rasabharyAM bhAga lIdhe hateA, ane tene saphaLa banAvavAmAM temaja sadhane kharcanI bAbatamAM cintaHmukta karavAmAM pUrenA sAtha ane sahakAra Apyo hatA. kAkAsAheba SaSThipUrti sanmAna samAra'bha paryuSaNa daramiyAna tA. 28-8-46 nA roja zrI. muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI kAkAsAheba kAlelakarane SaSTipUrti sanmAna samAraMbha yojavAmAM AvyeA hate. A samArMbakA mAM muMbainI sAditya vAGamaya, lalitakaLA tema ja zikSaNanI pravRtti sAthe saMbaMdha dharAvatI bIjI sALa saMsthAoe sAtha ApyA hatA. prastuta samAra'bha muMbai yunIvarsITInA konvokezana hAlamAM gaThavavAmAM AvyA hatA ane pramukha sthAne dIvAnabahAdura kRSNulAla mehanalAla jhaverI bIrAjyA hatA. A samAraMbhamAM mubainI aneka jANItI vyakitae bhAga lIdhe hatA ane hiMdusthAnanI aneka nAmAMkita vyakitae zubhecchA temaja kAkAsAhebanI prazasAnA saMdezAo meAkalyA hatA. muba jaina yuvaka saMdhanI Aja sudhInI kArakIrdImAM A prasaMga aneka dRSTie anupama hateA ane sadhanA khInakAmI mAnasa ane uMcI gupUjakatAne potaka hatA. kAkAsAheba kAlelakara sadha pratye uDe sadbhAva dAkhavatA AvyA che ane prabudhdha jainate potAnA lekho vaDe temaNe anekavAra zaeNbhAvyuM che. sadhe A samArabha yojIne kAkAsAheba pratyenuM rUkSNa alpAMze adA karyu" che. ane mubainI janatAne satya, ziva ane sundara-traNe tatvAnA samanvayane dAkhavatA kAkAsAhebanA vilakSaNa vyakitatvatA paricaya karAvyA che, egasTanI seALamInA kalakattAnA hatyAkAMDathI muMbanuM vAtAvaraNa taMga banatuM cAlyuM hatu. ane kAi paNa ghaDIe muMbaimAM kAnI kalahanI AMdhI caDhI Ave eve| bhaya rahetA hatA. AvA kSubdha vAtAvaraNamAM paryuSaNavyAkhyAnamALA ke kAkAsAhebane SaSTipUti samAraMbha pAra paDaze ke nahi te viSe bhAre zaMkA sevAtI hatI. sadbhAgye muMbaImAM kAmamAM sadhaNu zarU thavAnA AgalA divase ja A banne kAryakrama sagApAMga pAra paDayA hatA. vidhinI A eka moTI kRSA gaNAya ! Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 prabuddha jaina tA. 1-2-47 anya sanmAna samAraMbha. gata varSa daramiyAna prAntika dhArAsabhAnI cuMTaNIo thaI gaI ane judI judI dhArAsabhAmAM cuMTAyelA sabhyonI nAmAvalI bahAra paDI. muMbaInI baMne dhArAsabhAmAM cuMTAyelA jaina sabhyanuM sanmAna karavA mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAnazALAmAM saMdha taraphathI eka bhavya samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge muMbaImAM vasatA jaina samAjanA aneka AgevAne hAjara rahyA hatA ane niyaMtrita mahemAnone AvakAra ApatAM bhASaNa karyA hatAM ane mahemAnoe paNa ucita zabdomAM AbhAra mAnyo hato. muMbaInI dhArAsabhAnA jaina sabhya ane jena samA janA AgevAno vacce saMparka sthApavAne suyoga A sanmAnasamAraMbhe ubhe karyo hato ane jaina samAjanA tema ja rASTrane lagatA aneka prazno saMbaMdhamAM vicAronI paraspara bahu sArI Apale thaI hato. ' tA. 17-7-46 nA roja darabAra gopALadAsa ane zrI. DhebarabhAInuM saMdhanA kAryAlayamAM svAgata karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge darabAra sAhebe tema ja DhebarabhAIe preraka pravacana karyA hatAM ane temanI sAthe vicAravinimaya sAdhavAnI saMdhanA sabhyane eka sArI taka sAMpaDI hatI. kAThiyAvADa ane dezI rAjyanA praznonI A sabhAmAM sArI carcA thaI hatI. - tA. 20-7-46 nA roja De. bhUlacaMdajI jeo hiMdu yunIvarsITInA keTalAka samayathI adhyApaka hanA ane aMdherI khAte tAjetaramAM zarU karavAmAM AvelI meghajI mathurAdAsa kelejamAM jemanI prInsIpAla tarIke nimaNuMka karavAmAM AvI hatI temanI sanmAnasabhA jaina che. mU. konpharansanA kAryAlayamAM goThavavAmAM AvI hatI. A prasaMge De. bulacaMdajIe zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhane AbhAra mAnatAM bhAratIya saMskRttimAM jana saMskRttinuM sthAna ane rASTra ane dharmane paraspara virodhI saMbaMdha e muddAo upara uddabedhaka vivecana karyuM hatuM. saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha muMbaInI korporezanamAM koMgresanI bhalAmaNa upara eka sabhya tarIke cuMTAyA ane zrI zAntilAla harajIvana zAha baMdhAraNa vidhAyaka sabhAmAM nImAyA-te ubhaya baMdhuonuM sanmAna karavAnA hetuthI tA. 3-8-46 nA roja sabhA bolAvavAmAM AvI hatI, je vakhate saMdhanA. nimaMtraNane mAna ApIne jaina samAjanA AgevAno kAryakartAoe hAjarI ApI hatI. A prasaMge uparokta bane baMdhuonI Aja sudhInI jaina samAjanI ane vizALa rASTranI vividha sevAonI kadara karavAmAM AvI hatI. sanmAnita baMdhuoe javAba ApatAM koMgresa sarakArane vahIvaTa, baMdhAraNa vidhAyaka sabhA, vartamAna rAjakIya paristhiti, myunIsIpala keraparezanamAM janasevAne avakAza vigere bAbato upara prasaMgocita vivecana karyA hatAM. anya saMmelane tA. 28-3-46 nA roja zrI. cImanalAla nagInadAsa vidyAvihAranA AcArya zrI. jhINAbhAI ratanajI desAI jeo sAhitya kSetramAM "sneharazmi'nA nAmathI oLakhAya che teo saMghanA nimaMtraNane mAna ApIne saMdhanA kAryAlayamAM AvyA hatA ane saMdhanA sa sAthe temaNe keTale ke vArtAlApa karyo hato ane pitAnAM keTalAMka kAvya saMbhaLAvIne samAjanenA mana raMjita karyA hatA. tA. 5-4-46 nA roja zrI. muMbaI jana yuvaka saMghanA Azraya nIce zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAna zALAmAM eka jAhera saMmelana yejavAmAM AvyuM hatuM, je prasaMge zrI jhaveracaMda meghANIe lokasAhitya upara suMdara ane vicArapreraka vivecana karyuM hatuM ane e vivecananA anusaMdhAnamAM lagabhaga aDhI kalAka sudhI lokagIta temaja pitAnAM racelAM kAvyono strota vahAvyuM hatuM ane hAjara rahela maTI zrotAmaMDaLIne AnaMda temaja vismayathI mugdha karyA hatA. tA. 25-4-46 nA roja surata bAjue AvelA karADImAM kAryakaratA jANItA khAdI sevaka ane grAmodhoga pracAraka zrI dilakhuza dIvAnajIe saMdhanA sabhyo samakSa khAdInI navI nIti-pahere te kAMte ane te te pahere'-upara vicArapUrNa temaja anubhavagaMbhIra vivecana karyuM hatuM ane A navI nItine marma samajAvyo hato. A temanI rajuAta bAda sabhya temaja dilakhuzabhAI vacce rasabharI carcA thaI hatI. saMdhanI Arthika paristhiti zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdha pitAnI sarva pravRttio varSadvArA maLatI madada ane sabhyanAM lavAjamo upara calAve che. tenI pAse kaI meTuM phaMDa nathI ke tene nAnAM moTAM rokANanA vyAjanI kaI moTI Avaka nathI. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMghanI sauthI maTI Arthika javAbadArI zrI. ma. ma. zAha sArvajanika vAMcanAlaya-pustakAlayanI che. saddabhAgye gata varSa daramiAna payuMSaNanI vyAkhyAnasabhAmAM hAjara rahelA bhAI baheno taraphathI A khAtAmAM sArI madada maLI gaI eTale gata varSamAM saMdhanI Avaka jAvakanAM pAsA sarakhA thaI zakyA che. navA varSa mATe raju karavAmAM AvanAra aMdAjapatra mujaba saMdhanI vividha pravRttione pahoMcI vaLavA mATe ApaNe cAlu varSamAM rUA. 1925, meLavAnA rahe che. A javAbadArIne sau sabhyanA sahakArathI pahoMcI vaLavAmAM agavaDa nahi Ave evI AzA rAkhavAmAM Ave che. gata varSa daramiyAna saMdhanI eka asAdhAraNa sAmAnya sabhA belAvavAmAM AvI hatI ane saMdhanA sabhyanuM vArSika lavAjama bhAIo mATe rUpIA ja ane hene mATe rU. 3 hatuM te vadhArIne AjanI vadhatI jatI meghavArIne pahoMcI vaLavAnA hetuthI sau koI sabhyo mATe ekasarakhuM rUA. 5 TharAvavAmAM AvyuM hatuM. gayA varSe cuMTAyelI kAryavAhaka samitinI kula 10 sabhAo belAvavAmAM AvI hatI. saMghanA sabhyanI Aje kula saMkhyA 344 nI che, jemAM 294 bhAio che ane 50 bahene che. , upasaMhAra saMdhanA gata varSanA vRtAnanI A mukhya mukhya vigato che. saMbhava che ke AgaLanAM varSonI sarakhAmaNIe A varSanI saMdhanI gati kAMIka maMda banI che ema koIne lAge. chellA pAMca mAsathI cAlatI muMbaInI taMga kemI paristhitie jema ApaNuM cAlu jIvanane sthigita karI nAkhyuM che tema ApaNI sarva jAhera pravRttio upara paNa tenI bahu gaMbhIra asara nipajI che. kamI kalahanA zarUAtanA mahInAomAM saMghanI kAryavAhaka samitinI sabhA bolAvavAnuM ja zakaya nahotuM ane asAdhAraNa kAraNe sabhA bolAvavAmAM AvatI te kAryasAdhaka hAjarI meLavavAmAM bahu ja muzkelI paDatI. A kAraNe saMdhanI pravRttiomAM AgaLanA cha mAsane vega pAchaLanA mahinAo daramiAna dRSTigocara thatuM nathI. ApaNI maryAdita kAryazakti ane navA kAryakartAonI durlabhatA-A be kAraNo paNa ApaNA saMdhanI pravRttione AgaLane AgaLa vadhAravAmAM moTA antarAya rU5 bane che. muMbaI zaheranI AjanI paristhitimAM haju suratamAM koI moTe sudhAre thAya ema dekhAtuM nathI. Ama hovAthI ApaNe ApaNI saMdhazaktine vadhAre uMDI niSThAthI cAlu pravRttio upara kendrita karIe ane navI pravRttio paNa te dvArA zarU karavAne ApaNe daDha nizcaya karIe to ja zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vadhAre zaktizALI banI zake ane jaina samAjane temaja samasta rASTrane vadhAre prANavAna krAntilakSI sevAo ApI zake. A mATe ApaNA savamAM preraNA pragaTe, jarUrI baLa pedA thAya ane sahakAravRtti sudaDha thAya e ja yAcanA ane e ja prAthanA !!! maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-47 prabuddha jaina saMvata 2002 ne Avaka jAvakanA hisAba tathA saravaiyuM. prabudhdha jaina ja 1623- 7-0 402- 0-0 bheTanA 481- 8-0 yuvaka sa`dhanA sabhye . pAsethI prabuddha jainanA lavAjamanA. lavAjamanA 2506-11-0 517 206 kheTanA 3024- 1-6 1971-0-0 1271-0-0 lavAjama 339-0-0 bheTa 321-0-0 vyAja rIjha kuMDa janarala pheDa gayA varasanI bAkI cAlu sAlamAM sadhanI Avaka jAvakanA vadhArA prabuddha jainanI Avaka jAvakane ghaTADe zrI. mAMdAnI mAvajata khAtuM zrI. vyAkhyAnamALA khAtu zrI. rAta khAtu zrI. pustaka prakAzana khatu zrI. upalaka khAtu 5780 8 2 zrI. paracuraNa khAtAe zrI. vaidyakIya rAhata khAtu zrI. alpAhAra phreMDa khAtu 499 14 6 '280 117 ra ' zrI. 2003nu sabhya lavAjama khAtu zrI. ma. me. zAha. vAMcanAlaya-pustakAlaya khAtu 3024- 16 zrI. muMbaI jaina yuvaka sadha Avaka jAvakanA hisAba. 1100 . 57 3 248 10) 963 3474 to 1935- 0-9 zrI muMbai jaina yuvaka saMgha saMvata 2002 nu saravaiyu u 151 57 4 h 1 . 7 2 . e U . . O 644-12-6 429- 2-9 281-5 1616- 70 ' 13 4 1322 4 363 F va pagAra, bhADu, lAiTa, posTa khaca kAgaLa kheMca chapAmaNI khaca para-12-6 paracuraNa kharca tu 644-12-6 pagAra, bhADuM, lAiTa. 222-4-6 paracuraNa kharcanA. 27-1-6 pesTa kharcanA 29-7-0 sTezanarI kharcanA chapAmaNI kharcanA 30-0-0 481- e1435- 1-6 499-14-6 cAlu varSoMmAM vadhAre. lavAjama prabuddha jainanuM sabanA sabhya pAsethI. rAkANa 5 TakAnA embe myunIsIpAlITI DImencara rUA. 500 ] nI phesa velyunA pa TakAnAM dhI inDIyana yuna pAipa I lI. nAM DImencara za. 400] nI phesa velyunA 070 p 7 4236 'dur emAM temaja hAtha upara hAtha upara rokaDA dhI eka eka inDIyA lI.nA khAtAmAM 289 10 1628 14 8 bhAI zAntilAla ThAkarasIne khAte zrI. bhAratI sAhItya sauMdha khAte pyuna nArAyaNane khAte zrI. kAkAsaheba SaSTi pUti sa. samAra Mbha khAte 10306 11 1958 ra 25 . 1755 10 . . 15 eca. pI. kuMbhANInI rajIsTarDa ekAunTanTasa enDa eDITa muMbai, tA. 8-1-47. ra . . 14077 13 11 14077 13 11 amoe upallu' saravaiyuM, ceApaDA, vAucarA, rasIde ane e kapAsayuka sAthe tapAsyu' che ane AthI rIporTa ApIe chIe ke amArI mAnyatA mujba ane amete ApavAmAM Avela khabara ane khulAsA pramANe ane ceApaDAemAM batAvela che te pramANe amene arAkSara mAluma paDayuM che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 1-2-47 zrI. e. ke. zAha sArvajanika vAMcanAlaya-pustakAlayane Avaka jAvakane hisAba. u 883 4 0 vyAjanA 232 11 0 daMDanA 71 10 0 pAsabukanA 233 15 9 zrI. paracuraNa kharcanA 878 0 0 zrI. pagAra kharcanA ra70 0 0 chApAonuM lavAjama 129 0 0 zrI. chapAmaNI khAte 6 0 0 0 lAITa kharca 397 8 0 bhADA kharca 1197 4 0 770 14 9 boTanA 1968 7 8 1868 7 8 ma. mo. zAha sArvajanika vAMcanAlaya-pustakAlaya saMvata 2002 nuM saravaiyuM. zrI. ma. me. vAMcanAlaya pustakAlaya khAte jamA 26 326 1 3 rekANa zrI. DIpojhITa khAte jamA ... ... 3334 0 0 4 TakAnA dhI rAvalagAma zrI. pharatI lAyabrerI DIpojhITa khAte jamA ... 200 0 0 yugara phArma lI.nADInaeNcara zrI. ekasTrA DIpojhITa khAte jamA ... 10 8 0 rU. 1000) nI pheisa' zrI. pharatI lAyabrerI pustaka khAte jamA ... velyunA ... .. 1 zrI. pustaka khAte jamA 4372 14 0 47 TakAnA dhI bee TIma nevIgezana mu. lI.nA DIbeMcara rUA. 10 0 00) 3251 7 3 nI pheisa velyune ... 10000 0 0 5 TakAnA dhI baMne imyuvameMTa pTa lena rUA. 3000) nI pheisa velyunA ... 3615 , kamANI meTala varkasa lI. nA zera 5000 nI pheisa velyunA 5000 0 0 -----------28615 0 0 zrI. jaina yuvaka saMgha khAte. zrI. ravacaMda phojalAla khAte amoe upaluM saravaiyuM, cepaDAo, rasIda, vAucare ane beMkamAM temaja hAtha upara rokaDa beMka pAsabuka sAthe tapAsyuM che ane AthI rIpaTe ApIe hAtha upara rokaDa - 32 4 6 chIe ke amArI mAnyatA mujaba ane amone ApavAmAM AvelA dhI beMka opha inDIyA lI.nA khabara ane khulAsA pramANe ane copaDAmAM batAvela che te pramANe cAlu khAtAmAM barAbara mAluma paDayuM che. dhI senTrala beMka opha inDIyA eca. pI. kuMbhANInI ku. lI. nA cAlu khAtAmAM ... 3553 17 3 ---- - 5064 15 3 rajIsTarDa ekAunTansa enDa oDITasa. muMbaI, tA. 8-1-47. 34251 7 3 saMghanI vividha pravRttione tA. 1-12-46 pachI maLelI Arthika madada sva, De. vrajalAla dharamacaMda medhANI smAraka phaMDa 5) zrI. aMbAlAla lalubhAI parIkha 11, kaMcanalAla lAlacaMda talasANIyA vaidyakIya rAhata 51 dhI mIla sTora ku. 11) ,, kamaLAzaMkara pI. joSI 101 zrImatI maNibahena amIcaMda desAI 51 zrI kAMtilAla bhogIlAlanI ku. 15) , pAsubhAI khImasI purIA 51 zrI maNilAla hIrAlAla zAha 51 dhI ina sTora ku. 11] , caMdulAla zaMkaralAla vaidha 25 zrI zAntilAla ema. zAha enDa ku. 5 ,, dInakaralAla ela. koTharI. 152). 25. dhI bombe mazIna sTora ku. 5] , ramaNalAla hIrAlAla zAha zrI ma. e. zAha sArvajanika 25 zrI motIlAla kalyANadAsanI ku. | vAMcanAlaya-pustakAlaya, 25 dhI mIla sTora (InDIyA ejansI) 25 zrI menAbahena narottamadAsa zeTha 25 zrI choTAlAla nAthAlAla zAha prabuddha jana 25] , gokaLadAsa maganalAla zAha 21 dhI e Tayuba saMplAI ejansI 100 zrI zAMtilAla harajIvana zAha, 2 ,, maNilAla hIrAlAla zAha 15 zrI zAMtilAla ha. zAha (selIsITara) 15) dhI nyu hiMda ejInIyarIMga kuM. 25 zrI amIcaMda becaradAsa desAI 25] , navInacaMdra hemacaMda amaracaMda 15 De. amIcaMda chaganalAla (surata) - 15 zrI jayaMtilAla lallubhAI parIkha 125 10. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa. 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd No B. 4266, prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, a' : 20 muMbaI: 15 phebruArI 1947 zanivAra lavAjama rUpiyA 4 mAMDalamAM be divasa mAMDala vIramagAmathI lagabhaga 15 mAIla dUra AveluM A jamIna, makAne tathA carANa mATe meTAM moTAM bI dharAve che ane nava hajAranI vastInuM eka DIka ThIka meTuM gAma athavA te nAnakaDuM Dhera vagerene rAkhavAnI temAM bahu sArI sagavaDa karavAmAM zahera che. A zahera Ama te dhaNu junuM gaNAya che. atyaMta AvI che. tenI sarva vyavasthA purANI Dhaba upara ane tejasvI ane prabhAvazALI baMdhuyugala vastupAla tejapAlanI mAMDala junA khyAla upara racAyelI che ane tethI utpAdana ane janmabhUmi hovAnuM manAya che. A viSe keTalAka ItihAsa saMzodhaka gosaMvardhananI adhatana dRSTie temAM kazuM paNa navanirmANa zaMkA dharAve che, ema chatAM paNa vastupAla tejapAlane uchera te jevA mAM AvatuM nathI. Ama chatAM paNa tenA kAryakartAo mAMDalamAM ja thayele e vize sau koI ekamata che. mAMDalanI pAMjarApoLane vikasAvavA khuba AturatA ane khaMta dharAve che ane purAtanatA sUcavatAM aneka prAcIna avaze tyAM jovA maLe che. koI temane sarakhI kAryadizA batAve che te dizAmAM pagalAM mAMDavA mAMDalamAM musalamAnonI varatI sArA pramANamAM che ane keTalIka tatpara che ema mane lAgyuM. tyAMnI pAMjarApoLa jevI supratiSThita masajIde aitihAsika tema ja zi9narmANanI dRSTie jovA jevI ane sArI Arthika sthitivALI saMsthA gAMdhIjIe ApaNane che. AmAMnI be traNa evI masajade che ke jenuM zi95vidhAna ApelI gaurakSAnI ane carmAlayanI navI duSTi mujaba AjanI jotAM mULa hiMdu athavA te jana devasthAna hoya ane pAchaLathI vyavasthAmAM ane racanAmAM jarUrI pheraphAra kare te gujarAta ane musalamAnI AkramaNe tene saMsadamAM palaTI nAMkhela hoya ema kAThiyAvADamAM Theka ThekANe AvelI pAMjarApoLane jarUra dRSTAntarUpa lAge. gujarAtanA madhyakAlIna ItihAsamAM mAMDala bahu agatyanuM bane. tyAMnuM jana mahAjana eka sArvajanika davAkhAnuM, aMgrejI ' sthAna dharAve che. mAMDalanI AsapAsa rUpALI kArIgIrIvALo june cAra dheraNa sudhInI rASTrIya zALA ane pustakAlaya calAve che. ane kIle che ane eka bAjue Avela vizALa sarovarane lIdhe A traNe pravRttio tyAMnI janatAne mahAna AzIrvAda rU5 che.. tema ja cetarapha lagabhaga verAna jevA disatA pradeza vacce A zahera mAMDalanA jaina saMdha viSe eka navI ane bhAre protsAhaka bInA uMcANa bhAgamAM vaseluM hovAthI ane jhADapAnathI khuba bhareluM hovAthI te e jANI ke tyAM deDha varSa pahelAM svargastha AcArya zrI vijyamAMDala bahu ramya ane AlhAdaka sthaLa lAge che. mAMDalamAM be junAM dharmasarInA ziSya munizrI nyAyavijayajI jeo mULa mAMDalanA che ane jovAlAyaka jaina maMdira che. mAMDalamAM jananI vastI lagabhaga temanA cAturmAsa daramiyAna te munivaranA cAlu upadezanA pariNAme 1500 nI che ane tyAMnI prajAmAM jana samAja sauthI vadhAre tyAMnA jana saMghe devadravya ane sAdhAraNa dravya vacceno bheda kADhI. prabhutva dharAve che. mAMDalane mukhya dhadha rU, kapAsa ane kalAne nAMkhe che ane devadravyanA nAme thatI Avakane sArvajanika upayoga che ane te moTA bhAge tenA hAthamAM che. A jaine paNa karavAmAM Ave che. jaina maMdiramAM thatI Avaka "devadravyanA lagabhaga badhA ja zvetAMbara mUrtipUjaka vibhAganA che. nAme oLakhAya che ane A dravyane upaga maMdira ane mUrti A traNeka mAsa pahelAM mAMDala jaina yuvaka saMdhane varSAnta utsava hate. sivAya anya koI kArya mAM thaI na zake evI mAnyatA kaMi kALathI te prasaMge pramukha thavA te samayanA kartAe e mane bahu jaina samAjamAM jaDa ghAlIne beThI che ane pariNAme jaina maMdiraAgrahapUrvaka lakheluM, paNa te vakha Do . nimaMtraNane mAna mAMthI thatI lAkho rUpIAnI Avakane upaga mUrti enA senA ApI zakuM tema nahotuM. tyAra bAda paeNDA samaya pahelAM tA. cAMdI tathA jhaverAtanA dhareNAM gAMTho ane AMgI banAvavAmAM, 28-12-46 nA roja karavAmAM Avela zrI mahAvIra jaina vidyA maMdirane zaNagAravAmAM, bInajarUrI maMdira ubhAM kaye javAmAM layanI amadAvAda zAkhAnAM uddaghATana nimitte amadAvAda javAnuM ane meTA bhAge te gavamenTa lena, sIkyurITI, zera banyuM tenA anusaMdhAnamAM mAMDalanA bhAione bahu Agraha hovAthI temaja senuM, cAMdI ke sthAvara mIlkatamAM rokavAmAM thAya che. be divasa mAMDala javAne vega upasthita thayela hatuM. bahu ja nAnI ghaNI vakhata A devadravyanI mIlkata TrasTIonA hAthe veDaphAI ummare huM keTalAMya varSo pahelAM mAMDala gayele, paNa ATalI jAya che, paNa maMdira ane mUrti sivAya anya koI sArvajanika * hakIkatathI vizeSa mAMDala viSe mane kAMi paNa smaraNa raheluM nahi kArya mATe tene kaze paNa upayoga thaI zakatuM nathI. Aje je hovAthI A vakhate jANe ke huM mAMDala pahelI vAra ja gaye haiuM' samAja dhAre te devadravyanI AvakamAMthI keTalIye lokakalyANuvAhI ema lAgatuM hatuM. tyAnAM jaina samAja tema ja mAMDala jana yuvaka saMsthAo ubhI karI zakAya, ane aneka hADamArIothI pIlAtI saMdhanA kAryakartAone maLavAnuM paNa mArA mATe pahelI vAranuM ja hatuM. prajAne temAMthI rAhata ApI zakAya. paNa A te, "devanuM dravya mAMDalanA be divasanA nivAsa daramiyAna keTalAeka bhAione kahevAya ane tene janakalyANa mATe upayoga thai na ja zake-A paricaya thayuM, tyAMnI keTalIka saMsthAo jeI ane tyAMnI pravRtti vicAra ApazomAM majabutapaNe jaDAI gayA che ane A viSe ane vicArapragati jANIne mane bahu AnaMda thaye. tyAMnI buddhipUrvaka vicAra karavAnI ApaNe samAja sApha nA bhaNe che. pAMjarApoLa eka viziSTa saMsthA gaNAya che. A saMsthA vizALa pazcika viramaNa vrata e te jenI khAsa vizeSatA hatI evA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 tA. 15-2-47 saMsAra tyAge te devanuM dravya sAthe lagna ja zI rIte saMbhave ane keTalA prAgatika vicAre ane vaLaNu dharAve che te sUcavavA mATe maMdira e te eka sAmAjika saMsthA che. ane tyAM AvanAra pitAne egya duSTAnta purUM pADe che. saMdha taraphathI eka nAnuM sarakhuM pustadravya mATe meha choDIne samAjanuM bhaluM thAya e hetuthI pitAnI zakti kAlaya calAvavAmAM Ave che. ane tenI doravaNI heThaLa eka ane phuraNA mujaba nAnI moTI rakama eka yA bIjI rIte arpaNa vidhAtha saMdha sthApavAmAM aAvyuM che. jema mAMDala zahera nAnuM ema kare che ane AvI rIte arpAyalI rakamano sarvasAdhAraNa sAmAjika A saMdha paNa nAnuM sarakhe che ane temanI pravRttio paNa kAryomAM upayoga karavA sAme karaze paNa pratibaMdha na joIe. pachI nAnA pAyAnI che. ema chatAM paNa tenI pAchaLa je dRSTi te maMdira hoya, mUrti hoya, chAtrAlaya hoya, auSadhAlaya hoya ke rahelI che te kevaLa Adhunika che ane te dvArA samAjavidyAlaya hoya, janatAnA duHkhanivAraNanuM kArya hoya ke pazuonA sevA karavAnI temanI uMDI dhagaza vyakta thAya che. ghaNI vakhana pAlananuM kArya hAya-A kevaLa sAdI ane sIdhI samajaNanI vAta ApaNane zaheramAM vasatA lekane ghamaMDa hoya che ke gAmaDAMo che. Ama chatAM devadravya saMbaMdhenI cAlu praNAlimAM te kaMI paNa hamezA pachAta vicAranAM ane junI ghareDane vaLagI rahenArAM hoTa kALe pheraphAra thaI zake ja nahi-AvI cetarapha pravartatI vicArajaDatA che ane navA vicAra, navI bhAvanA, navAM AMdolana e ApaNI ja joIne bhAre vismaya temaja vivAda thAya che. devadravyanI prathAmAM ane menepelI" che. paNa ApaNI AvI mAnyatA amuka aMge kevaLa tene lagatI mAnyatAmAM ApaNe pheraphAra kare ja joIe ane e zramapUruM che. alabatta vizALa duniyAne rasI saM5rka meTAM zaherone thIjI jatA dravyane samAjahitanA bhAge vahetuM karavuM ja joie- ja hoya che ane tethI duniyAnA koI paNa bhAgamAM uThatA nUtana Avo vicAra huM kaMI kALathI sevane Avyo chuM, ema chatAM paNa vicAra ane navI bhAvanAnAM Asano sauthI pahelAM meTA A saMbaMdhamAM cAlu rUDhinA AgrahanAM mULa mane eTalAM badhAM uMDA zaheromAM vasatA prajAjanonA mAnasane ja paze che ane tyAMthI gayelAM mAluma paDatAM hatAM ke A bAbatamAM rAjyasattAnA Azraya AgaLa vadhatAM gAmaDAMnI prajAne pahoMce che. paNa bIjI bAjue sivAya bIjI koI paNa rIte pheraphAra thaI zake tema che ja nahi ema zaherI prajAmAM pUrvagrahonuM jora bahu hoya che ane temanA vartanamAM huM mAnatA hatA ane evI nirAzAnA kAraNe devadravyanA sArvajanika sAdhAraNa rIte dvidhAbhAva bahu jovAmAM Ave che. zarano Ageupayogane lagatA mArA vicArane amalI banAvavA mATe mane utsAha ja vAna pitAne AvatA vicArane vAstavikatA sAthe meLa meLavavAmAM Avato nahoto ane A saMbaMdhamAM huM eka prakAranI udAsInatA eTale badhe mazagula hoya che ke kAM te te kRtrima sudhAraka dekhAya sevo hate. paNa mAMDalanA jaina samudAye A mahatvane pherapha ra che athavA te aMdarathI heya tethI bahAra vadhAre rUDhicusta mAsuma svIkAryo che e bAbatanI jANa thatAM mArAmAM utsAhane saMcAra pADe che. ghaNI vakhata tenuM eka aMga sudhArakanuM hoya che ane thayo ane mArI nirAzA osarI gaI. mane lAge che ke ApaNe bIjuM aMga rUDhicustanuM hoya che. tenI pAse hoya che te te zaherI badhA navA vicAra dharAvanArA A bAbatamAM sakriya banIe ane vasavATanA ane jAhera jIvananA lAMbA abhyAsanA pariNAme pe tAne josabhera hIlayAla upADIe ane samAjamAM ApaNane maLelI je kAMI kahevuM hoya te vividha AkAramAM ane sAmAnA mana upara pratiSThAne pura upayoga karIe, te bahu thoDA samayamAM baMdhiyAra khuba chApa paDe tevI rIte bhArapUrvaka raju karavAnI kaLA, AmAM devadravyane sAmAjika kAryomAM vahetuM karI zakIe. Aje junI peDhI paNu apavAde hoya che ane vicAra, vANI ane vartananI ekarUpatA AthamavA lAgI che; kaMi kALathI sattAsthAne pakaDI beThelA vRddho dAkhavatA ane bhaviSyanI nADa parakhIne vartamAnane ghaDavA prayatna have A duniyAmAMthI vidAya laI rahyA che; junI rUDhio ane sevatA vicAratapasvI kAntadaza mahAnubhAvone moTA zaheramAM avAraparaMparAnA samarthanamAM ja pitAnI chavAInI jogavAI rahelI che ema navAra samAgama thAya che, je gAmaDAMnA lokone durlabha hoya che. mAnanArA AcAryo ane sAdhuo paNa Aje pratiSTahIna ane paNa bIjI bAjue gAmaDAMnA leke hoya te te sAdhAraNa rIte varcasvavaMcita banI rahyA che. senA ane maMdironA vahIvaTamAM dekhAya che ane temanA citta upara pUrvagrahanI evI majabuna navuM lohI saMcaravA lAgyuM che. maMdiranA TrasTIonA sthAne navA pakaDa hatI nathI. navuM navuM jANavA samajavAnI temanAmAM jIjJAsA vicAra dharAvatA yuvake nimAvA lAgyA che. A badhA navavicAra hoya che ane ApaNA game tevA vicArane samabhAvapUrvaka sAMbhaLadharAvatA bhAIo jo mana upara le ane ekamekane sahakAra Ape vAte-jhIlavAne-teo taiyAra hoya che. AvA gAmaDAmAM paNa keI te devene ApaNe bahu jaldithI dravyanI mAlIkInA Arepita devathI keI ArSadRSTi purUSa khuNe beThA beThA AmasAdhanA karatA, samAjanA mukta karI zakIe ane e dravyane vyApaka upayogamAM vahetuM karI. vyApaka prazno ukelA ane AsapAsanA lokajIvanane ajavALa zakIe. mAMDalanA jena saMdhane AvA mahAvinA sudhArAno amala najare paDe che. ane Aje te sarvatra navavicAranI uvA pragaTI karavA mATe huM dhanyavAda ApuM chuM ane A dizAe mArAmAM che ane navI jIvanabhAvanAnAM Adhelane tarapha prasarelAM che. navI AzA ane utsAhane saMcAra karavA mATe te saMghanA Age- gAMdhIyuge mAtra zaherane ja nahi paNa gAmaDAone eTalAM ja . vAne huM upakAra mAnuM chuM. jAgRta karyA che ane jevA vicAra ane kAnAtarage, samAjamAMDalamAM eka yA savA varSathI mAMDala jaina yuvaka saMghanI krAntinAM svapnAMo ane AjhAdInA manorathe ApaNe zaheranA le ke munIzrI nyAyavijayajInI preraNAthI sthApanA karavAmAM AvI che,' sevIe chIe teja punarUththAnanI bhAvanA ane cetanAnI jAgRti ane e saMsthA nAtajAta ke saMpradAyanA bheda vinA samAjasevAnAM gAmaDAnA lekane sparzelI che. tethI Aje ke gAmaDAmAM dAkhala thatAM kAryo kare che. tabIbI sAravAra, mAvajatanAM sAdhane, rAhata pravRtti, ane tyAMnI prajAnA samAgamamAM AvatAM ApaNe jANe ke soLamI sadInA mAMsabaMdhI, dArUbaMdhI-AvI keTalIka pravRttio teo calAve che. yugamAM dAkhala thayA hoIe evo anubhava thavAne badale ApaNA ja khAsa dhyAna kheMce tevI te temanI zahera saphAinI pravRtti che. ghaNuM vicArone pratidhvanita karatA ane A5zuthI paNa jANe ke be DagalAM kharUM dara ravivAre athavA bIjA koI anukuLa divase saMdhanA AgaLa bharavA mAMgatA hoya evI taralatA dAkhavatA yuvake ane sabhyamAMnI judI judI TukaDIe zaheranA judA judA lattAo sApha kAryakartAone samAgama gAmaDAomAM thAya che. mAMDalamAM vasatA kare che; gaMdu meluM upADatAM ane sApha karatAM teo jarA paNa bhAIonA sahavAse mane A anubhava athavA te lokajIvanamAM saMkoca anubhavatA nathI ane A rIte lekene svacchatAne pATha thaI rahela AmUla parivartanane sAkSAtkAra karAvyuM. mAMDalanA kArya zikhave che ane aspRzya pratyenA sAmudAyika aNagamAne teo kartAoe baparanA bhAgamAM mArA mATe eka jAherasabhA rAkhI haLave kare che. samAjasevAne A adhatana prakAra saMdhanuM AkhuM daLa hatI. rAtrInA carcA ane vArtAlApa geha0 hate. A baMne prasa ge Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-2-47 . evA ane aneka karyo hato. sadagata mahArAjA daramiyAna meM temane kazuM navIna-aNadhAryuM" mAnasika AdhAta sadUgata mahAsukhabhAI cunIlAla upajAve evuM -kahyuM hoya ema huM mAnatA nathI. baporanI sabhA temanI ArasanI pratimAnI anAvaraNakriyA karatAM rAtrInA vArtAlApamAM vadhAre AnaMda AvyuM hatuM ane prazno ( jagyAnA abhAve chellA be aMkathI addhara rahelI eka noMdha). ttarInA pariNAme aneka viSayane lagatAM mArAM mantavya huM vadhAre vIsanagara khate tA. 25-12-46 nA roja che. sumana vigatathI raju karI zakyuM hatuM. temanA prazno temanAmAM AvI mahetAnA zubha haste sata mahAsukhabhAI cunIlAlanI aMdaranI rahelI jAgRtinA sUcaka hatA. javAba ApatI vakhate mArA manamAM pratimAnuM anAvaraNa karavAmAM Avyu hatuM. A prasaMge vIsanagaranI ramI rahyuM che te ja temanA dilamAM ghoLAI rahyuM che ema mane, janatAnuM eka bhavya saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM ane lAgatuM hatuM. pharaka eTalo ja ke keTalIka bAbate huM vadhAre spaSTatAthI vIsanagaranA AgevAna pue mahAsukhabhAIne bahu bhAvabharI ane bhArapUrvaka raju karI zakatA hatA, je te sahajapaNe svIkAratA aMjalio ApI hatI. De. sumate paNa mahAsukhabhAInI lAMbI heya ema temanI sAbhAvika anuti uparathI jaNAtuM hatuM. ujajavaLa ane aneka kSetrane sparzatI jIvanakArakIrdIne pitAnA AsapAsanA pradezamAM mAMDala AgaLa paDatuM vasatikendra gaNAya bhASaNamAM vigatavAra ullekha karyo hato. che. rASTrIya mahAsabhAnuM paNa mAMDala - eka jANItuM mathaka che. ApaNo jana samAja mATe bhAge sadgata mahAsukhabhAIne samAja parivartanane vega ApanArA tyAM be cAra Adarza samAja- eka ja rIte jANe che. zvetAMbara mUrtipUjaka sAdhu-samAjamAMnA : sevaka paNa vase che. Ama chatAM paNa mAMDala nA lekanuM-jana keTalAka sAdhuone ziSya muMDavAnI eka prakAranI ghelachA lAgI hatI : yuvakenuM-pragatizIla vaLa mAMDala nI ja vizeSatA che ema mAna pAne ane tenA pariNAme nA ummaranA chokarAo bhagADavAnA aneka badale sarvatomukhI jAgRtinuM ja e ghotaka che e na mAnavuM vadhAre ye ... kIssAo banatA hatA. A bAladIkSAnI pravRtti aTakAvavA mATe che. tyAMnA jana yuvaka saMdhanA sabhyane temaja tyAMnA mahAjananA AjathI lagabhaga paccIza varSa pahelAM saddagata mahAsukhabhAIe eka agresane maLIne mane bahu ja AnaMda temaja sateja thayuM. temane jabaradasta jhuMbeza upADI hatI. A aniSTha prathAne nAbuda karavA vyakitagata ullekha karavAne ahiM avakAza nathI, paNa te sarvamAM mATe temaNe lekho, bhASaNo ane carcApatrone varasAda varasAvavA varaddha-lagabhaga 70 varSanI ummaranA-murabbI maphAbhAIne ahiM. mAMDayo hate. ane aMdhazradhdhAnA ghenamAM DubelA jaina samAjane A ullekha karyA vinA ane temanA eka udagAranI ahiM noMdha lIdhA bAbatamAM khuba saceta karyo hato. jana samAjamAM A kAraNe bahu moTe vinA huM rahI zakato nathI. AvaDI moTI vayevRddha ummara chatAM kSobha ubhuM thayuM hatuM. ane vaDodarA rAjyanuM A bAbata tarapha khAsa vicAramAM AjanA yuvako jevI ugratA dharAvatA maphAbhAIne maLIne .dayAna kheMcAtAM te rAjaye bAladIkSAnI aTakAyatane lagatA kAyade dhaDa meM dhanyatA anubhavI. AjanA ghaNu kharA sAdhuonI pramAdazIlatA hate. A kAyadAnA ghaDataramAM ane tene vaDodarAnI dhArAsabhAmAM maMjura ane vicArajaDatA viSe vAta nIkaLatAM temaNe pitAnI grAmya bhASAmAM karAvavAmAM paNa zrI. mahAsukhabhAIe agatyane bhAga bhajavyA hatA. jaNAvyuM ke "je sAdhu nI phada bahAra nIkaLatI hoya tene huM jaina paNu mahAsukhabhAInI jAhera pravRttio mAtra jaina samAja, , sAdhu tarIke svIkAratA nathI. tenI moTI phAMda batAve che ke te khAyuM puratI ke agya dIkSAnI virUddhanA pracAra puratI nahotI. pIe che ane tagaDAnI mAphaka suI rahe che. AvA sAdhune sAdhu teo gujarAtI sAhityanA eka upAsaka hatA, sArA lekhaka , kema kahevAya ?" maTI phAMda hamezA kAMI ALasupaNAnuM ja pariNuma hatA ane kavitAo paNa karatA. vIsanagaranA teo eka hoya che ema nathI, pazu Ama jaNAvIne sAdhu e haMmezAM udhoga- agragaNya AgevAna hatA ane visanagarane vikasAvavA mATe parAyaNuM ane samAjasevA ane AtmasAdhanAmAM nimagna ane sadA temaNe anekavidha pravRttio hAtha dharI hatI. Do. sumansa pravartamAna rahevuM joIe--e tathya upara temaNe mukele bhAra kahe che tema temaNe prAthamika keLavaNI ane mAdhyamika keLakharekhara bahu arthasUcaka ane dhyAnamAM levA lAyaka che e vaNIne sudhAravA mATenA prazno upADayA hatA, pitAnA aneka mitra viSe be mata hevA saMbhava nathI. jaina sAdhuone haMmezA kuza sAthe rahIne visanagara mATe hAIskula, horaTela, voTara vakarsa, zarIravALA ja varNavavAmAM AvyA che. taLAvapara hAvA devAnI sagavaDa mATe ghATa ane evArA, hepImAMDalane pravAsa mArA mATe eka nAnI sarakhI tIrthayAtrA Tela temaja gAmano ane prAntanAM ane AkhA vaDodarA rAjyanAM samAna hatuM. koI paNa sthaLa viziSTa devamaMdira hovAnA kAraNe ja pustakAlayanI vyavasthA karavAmAM temaNe utsAhabharyo sakriya bhAga tIrtha bane che ema kAMI nathI, temaja koI suvikhyAta devabaMdaranA bhajavyuM hatuM. " AvI ja rIte strIonI unnatimAM temane khuba dazane javuM eTaluM ja kAMI yAtrA zabdathI grahaNa karavAnI jarUra rasa hAine strI pustakAlaya, strI maMDaLa, vidhavAzrama vagere saMsthA- * nathI. saMtasAdhune samAgama paNa eka prakAranI tIrthayAtrA ja che. enI pravRtti mATe temaNe puSkaLa prayAsa karyo hato. vaDodarA ? tevIja rIte AmajanatAne ane dezanA nAnA meTA khuNe kAya prajAmaMDaLanI pravRttimAM temaNe agra bhAga lIdho hato ane vaDodarA karI rahelA prajAsevakone sIdhe paricaya thAya ane temanI sAthe dhArAsabhAmAM paNa temanI kAryavAhI niDaratA ane kuzaLatAthI anaranI vAta karavAnI ane vicAravinimaya sAdhavAnI taka suaMkita hatI. "visanagarane itihAsa' e nAmanuM visanagara maLe e paNa eka prakAranI tIrthayAtrA ja che. A rIte mAMDala gAma ane tAlukAne lagatI saMpUrNa mAhItI ApatuM pustaka khAtene be divasanA pravAsa mArA mATe tIrthayAtrA samAna banyA ' lakhIne temaNe pitAnI janmabhUmi visanagaranI cirasmaraNIya sevA hatA. te yAtrAe mane no sAkSAtkAra karAvyuM che ane navo karI hatI. AvA eka lekasevakanuM ArasanI pratimAnA AkAramAM eka utsAha, zraddhA ane preraNA ApI che. tyAM vasatA bhAionA mUrta smAraka visanagaranI prajA ubhuM kare e taddana svAbhAvika ane premapravAhamAM jaIne meM kavanasArthakya anubhavyuM che. AdaraNIya che. AvA sanmAnane saddagata mahAsukhabhAI aneka rIte paramAnaMda, 5 hatA. temaNe pitAnA samAjanI, vatananI temaja AkhA rAjacaMdra-subhASita rAjayanI apAra sevAo bajAvI che jenuM anya jainabaMdhuoe - gama paDayA vinA Agama anarthakAraka thaI paDe che. sasaMga anukaraNa karavuM ghaTe che. jevI rIte varasAda sarvatra varase che ane vinA dhyAna te taraMgarUpa thaI paDe che. saMta vinA aMtanI vAtamAM sUryane taDake cetarapha phelAya che tevI rIte zakitazALI ane zreye mukha : aMta 5mAtA nathI. lokasaMjJAthI kAgre javAtuM nathI. kalyANa AtmA nAtajAtUnA kazA paNa bhedabhAva vinA pitAnI kalyANamayI jIvanalIlA sarvatra vistAre che ane anaMtAna sukha, zAMti ane vinA vairAgya yathAyogya pAma durlabha che. svAdhyanuM saMvardhana kare che.' pamAnaMda Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI. ca'caLabahena TI. jI. zAha ,, ratIlAla cImanalAla koThArI tArAca'da . lakSmIcaMda kaTArI caMdrAbahena tArAcaMda kAhArI lIlAvatIbahena devIdAsa saMghanI vArSika sAmAnya sabhA tA. 26-1-47 ravivAra-svAtaMtrya dinanA roja zrI muqhubai jaina yuvaka saMdhanI vArSika sAmAnya sabhA jaina zve. mU. kAnd'sanA kAryAlayamAM zrI cImanalAla cakubhAi zAhanA pramukhasthAne maLI hatI. AsapAsanA lattAemAM jarA taMga vAtAvaraNune lIdhe sabhyanI hAjarI pramANamAM ochI hatI. AgaLanI asAdhAraNa sabhAnI noMdha maMjura thayA bAda sadgata vrajalAla dharamaca'da medhANInA akALa avasAna paratve hAjara rahelA sabhyoe be mInITa ubhA rahIne aMtaranA zAka pradarzita karyAM hatA ane sadgatanA AtmAne zAzvata zAMti cchI hatI. tyArabAda kAya vAhakasamiti taraphathI vArSika vRttAnta tathA gata varSane Avaka jAvakane hisAba ane saravaiyuM sabanA maMtrI zrI dIpacaMda trIbhovanadAsa zAhe raju karyAM hatA. A sabaMdhe sabhAnI majurI mAMgatAM pahelAM sa`dhanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe gata varSe darzamayAna jaina samAjane lagatI keTalIka agatyanI ghaTanA, saMdhanI vividha pravRtti ane khAsa karIne prazuddha jaina sabaMdhamAM keTalIka AlocanA karI hatI ane sadhanA uttarettara vikAsa sAdhavA mATe sa sabhyone sahakAra mAMgyA hatA ane tyArabAda vArSika vRttAnta temaja Avaka jAvakanA hisAba tathA saravaiyuM sarvAnumate maMnnura karavAmAM AvyA hatA. tyArabAda AvatA kAryavAhaka samitinA dr 33 "3 zrI, pAna'dra kuvarajI kApaDIA, 77, kalyANa hAusa, zekhamemaNu sTrITa TI. jI. zAha. 33 , - .. prabuddha jaina 22 22 tA. 15 24($ vanI aDasaTavAmAM AvelI Avaka jAvakanu aMdAjapatra raju thatAM te paNa sarvAnumate maMjura karavAmAM AvyuM hatuM ane sAramAda navA pramukha, upapramukha, e maMtrIe tathA koSAdhyakSanI sarvAnumate cuMTaNI karavAmAM AvI hatI. tyArabAda kAryavAhaka samiti mATe 15 sabhyonI cuMTaNI hAtha dharavAmAM AvI hatI ane sauthI vadhAre mata meLavatA 15 sabhyonA nAmanI jAherAta karavAmAM AvI hatI. A AkhI navI kAryavAhaka samitinI nAmAvala nIce ApavAmAM AvI che. antamAM sadhanA hisAba nirIkSaka mesarsa eca. pI. ku. bhANInI kaMpanInA saMdhanA hisAba tapAsI ApavA mATe upakAra mAnavAmAM AvyuM| hatA ane temanI ja AvatA varSa mATe saMdhara hiMsAnirIkSaka tarIke nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. ap pAhAra bAda sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMgha, saMdhanA navA adhikArIe ane kAryavAhaka samiti ' zrI. cImanalAla cakubhAI zAha paramAnaMdakuvarajI kApaDI NilAla, mAkamacaMda zAha dIpaca 6 trIbhovanadAha zAha veNIbahena vinayaca'da kApaDI prIcakra hemaca'da amaraca cuTAyalA sabhyA. TI, jI. zAha bIlDIMga, pAyanI DAkaTara ke davAne lagatI koi paNa prakAranI vaidyakIya rAhatanI apekSA dharAvatA muMbaimAM ke muLanA parAMomAM vasatA jaina bhAI bahenane upara jaNAvela vaidyakIya rAhata samitinA sabhyomAMthI koine paNa maLavA vinaMti karavAmAM Ave che. prastuta rAhata yojanAnI 23 32 sva.DA, trajalAla dharamacaMda meghANInA dhATakApara khAte thayelA smArakanI jarUrI vigato prabudhdha jainanA tA. 15-1-47nA 'kamAM ApavAmAM AvI che. A smArakane kALA vadhatAM vadhatAM Aje lagabhaga rU. 35000 sudhI paheAMcyA che. A smAraka kALA zuM' upayoga karavA te saMbadhI haju nirNaya karavAmAM AvyA nathI. A niNaeNya thoDA divasamAM karavAmAM Avaze, tyAra bAda e phALAmAM haju paNa sArI rakama bharaze evI Aza! rahe 23 jasumatibahena manubhAi kApaDIA ramaNalAla sI. zA TI. jI. zAhe nAnacaMdabhAi zAmajI 31 jaTubhAi mahetA. sa'dhanI kAryavAhaka samitie umerelA sabhyo vijyAbahena kApaDIA, -- bhAnukumAra jaina ' DA. vrajalAla meghANI smAraka 23 zro ka'canalAla lAlacaMda talasANI cImanalAla pI. zAha zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha sArvajanika vAMcanAlaya ane pustakAlaya samiti (cAra TrasTIo adhikAranI rUie) amIcaMda khemacaMda zAha zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDImAM ramaNikalAla makhulAla zAhu ratIlAla cImanalAla kAhArI navA cuMTAyalA sabhyA zrI. cImanalAla cakubhAI zAha zrI dIpacaMda trIbhevanadAsa zaha zrI cunIlAla kalyANujI kAmadAra zrI vaidhakIya rAhata samiti 15 menAbahena narottamadAsa ze 266/270 phrIyara reDa, kATa 5 jasumatIbahena manubhAI kApaDIyA sIlAla motIlAla khIlDIMga khI. bleka gIragAma TrAma TaramInasa pAse, maryAdAmAM rahIne ane samitinI 'nimaNuMka .. 33 32 ... vallabhadAsa phulacaMda mahenA bAbubhAi cokasI mednAbahenanarAttamadAsa zeTha sutIlAla kalyANujI kAmadAra ',, pramukha upapramukha maMtrI kApAdhyakSa zrI tArAcaMda ela ke rI, maMtrI dIpaca'da trIbhovanadAsa zAhu raNuvIra bIlDIMga, cothe mALa, prInsesa sTrITa ratilAla cImanalAla koThArI, matrI DAyamaMDa marcanDasa esesIezana. dhanajI sTrITa, teTalI vaidyakIya madada pahoMcADavA mATe A karavAmAM AvI che. ratilAla cImanalAla kArI, maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti. che. e kALAmAM bharavA IcchatA bhAi bahenene potapotAnI kame lakhI jaNAvavA vinaMti karavAmAM Ave che. A uparAnta zrI muMbai jaina yuvaka sadhanI kAryavAhaka sami tie Do. vrajalAla medhANItu sabhapuratu eka nAnuM sarakhuM smAraka karavAnA TharAva karyAM che. DA. medhANInu nAma saMdhanI koi pravRti sAthe joDAyaluM rahe e A smAraka yojanAno hetu che. e hetu kevI rIte para pADavAmAM Avaze tene AdhAra A smArakamAM keTalI rakama ekaThI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-2-47 thai zake che tenA upara rahe che, A smAraka phALA mATe zrI muMbai jaina yuvaka sadhanA sabhyone khAsa karIne apIla karavAmAM Ave che. A phALo kASThanA dabANa, kaheNa Agraha sivAya kevaLa svayaMprerita bhAvanA ane lAgaNIthI ja ekaTho thavA joie evI apekSA che. sadhanA sabhyo A phALAmAM nAnI meDaTI rakama jarUra mekalI Apaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. A phALAmAM atyAra sudhImAM nIce jaNAvyA mujaba rUA. 1477 nI rakama bharAi cukI che jemAM rUA. 501 zrI. maNilAla mekamacaMda zAha taraphathI bharavAmAM AvyA che. prabuddha jana'nA hallA eTale ke tA. 1-2-47 nA a'kramAM DA, medhANI smAraka kuMDamAM vasula thayelI kula rakama rU. 464nI 464jI tA. 1-2-47nA aMkamAM 3 500] zrI. maNilAla mokamacaMda zAhu 513 khuzAladAza jagajIvanadAsa zAha 51] pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda Hy 23 2] dIvAna bradharsa 21] jeAlAla rAmajIbhA 21 pI. ratIlAlanI kAM. ,, amIca'da khemacaMda zAhu 31 svIkArelA 23 sva. DeA. vrajalAla dharamacaMda meghANI smAraka phaMDa 2,, tArAcaMda ela. kAhArI 21] 253 15] 4; 37 21 pramukha jena 23 nAnacaMdabhAi zAmajI 25],, metIbahena jIvarAja 23, vAbhadAsa phulada mahetA rameza TreDIMga korporezana caMdulAla sArAbhAI medI ratIlAla cImanalAla ke:hArI 153 mehanalAla Ara. pArekha 1] ', bAbubhAi cokasI 1477] ne ATalA AghAta kema? 23 ' Ave zrIyuta paramAnaMdabhAInA patrathI De. medhANInA du.khada avasAnanI jANa thatAM ja mana upara AdhAta thayA. ThIka DIka vakhata pasAra thayA chatAM ya e Adhata meLA na paDaye.. mana khIjA kAmamAM parAyuM teya enI pAchaLa viSAdanI uDI rekhA evI a Mkita thayelI lAgI ke te kemeya karI meLI paDatI na dekhAi. huM vicAramAM paDaye kaeN DI. medhANI nathI aMgata saMbaMdhI ke nathI temanI sAthe ke nikaTanA svA-saMbadha ane chatAM ATalo viSAda ane AdhAta kema thAya che? eka yAdI pragaTa karavAmAM AvI che. yuvaka saMdha taraphathI upara jaNAvyA yeAjavAmAM Avyu che temAM bharAyelI che e bAbata ahiM spaSTa karavAmAM Ave che. svAbhAvika rIte ja ciMtanazIla mana kAraNanI zAtra tarapha vaLyu. pahelAM te ema thayuM ke AvA AdhAtanu kAraNa je rIte DokaTaranuM mRtyu thayuM che. te rIta che. gu'DAgIrInA kRtya sivAya mAMdagI ke tevA khInna sahaja kAraNathI mRtyu jema sahunuM Ave che tema A mRtyu paN thayu hota te Ave AdhAta na thAta. lehInI nadIe vahevA chatAM bIjA keTalAka deza jyAre hajI svataMtratAnI prAptithI ghaNuM dUra che tyAre gAMdhIjInA ahiMsaka purUSAtha ne pariNAme A dezamAM ugI rahela svAtaMtryanA prabhAtane guMDAgIrI aMdhakAramAM pheravavA mathI rahI e ja bhAvanA guMDAgIrI pratyenA aNagamAmAM samAyelI hatI-ema meM joyuM; paNa tarata ja e vicAra AvyA ke, jo gu'DAgIrI ja prabhuLa viSAdanuM kAraNa |ya te atyAra lagImAM keTalAya meghANI srIpurUSo gu DAgIrInA bega banelA che. ane "natA jAya che. tenA rAja-ba-rAjanA sAmAnya samAcArathI mana AjanI peThe uDe! AdhAta kema nathI anubhavatuM ? manamAM e pazu prazna thayeA ke, kalakattA, AkhalI, khidvAra ane gaDhamukatezvaranI guMDAgIrInAM nagna nRtya najare joi AvanAra vizvAsI snehIoe kareluM varNana jyAre sAMbhaLyu tyAre paNa ahiMsaka - purUSArthanA pariNAmanA vadhAtaka lekhe e guMDAgIrI pratye aNugamA te AvelA ane chatAM AjanA aNugame, te aNugamA karatAM vadhAre tIvra kema che? mana A praznano uttara sAdhavA mathatuM tu temAMthI ene je uttara maLI rahyo te ja A sthaLe De. meghANI pratyenI zraddhAMjalI rUpe lakhI nAMkhuM chuM. chevaTane uttara manamAMthI e maLyo ke De. medhANInA sadguNAne je thADebrA paricaya thaele tenuM tAjuM thayelu smaraNu ja sva. metrANInA eka yA bIjA prakAranA smArakamAM rakrama bharavA icchatA bhAi bahenane pote kayA smAraka phALAmAM-ghATakoparanA ke zrI muMbai jaina yuvaka 'dhanA-peAtAnI rakama bharavA icche che. e spaSTapaNe jaNAvavA vinati karavAmAM Ave che. maMtrI, mubai jaina yuvaka saMdha, 113 113 11] 11] 1] 11] i ] 1] 33 d. dw A yAdI zrI mubaI jata mujaba je eka juduM smAraka ane vasula thayelI rakameAnI 33 171 nalInIkAMta lakSmIcaMda zeThe menAbahena nare|ttamadAsa zeTha ramaNalAla cImanalAla ramaNalAla sI. zAkhuM chIladAsa kuAM. 25 bhagubhAI harajIvana ,, kAMtilAla DAhyAbhAi kArA gaMbhIralAla cunilAla DagalI A viSAdane tIvra banAvI rahyuM che. tethI temanA sAthenI mArI paricayakathA ja TUMkamAM atre ApavI yegya dhArU' chuM. 1936 nI karAMcInI koMgresathI pAchA pharI muMbai Avye ne aNadhArI rIte / meghANIne tyAM ja rahevAnuM banyuM. te vakhate te jakariyA masjidatI AsapAsa rahetA. ghera te pote ne temanAM nAnA bhAi prabhudAsa e be hatA. temanA dharane ekAMtavAsa mate vAMcana-ciMtanamAM anukULa hateA tethI ja tyAM hu rahele. me tyAM suvA-besavA te cA-pANI pUrane ja vyavahAra rAkhetrA. DaoNkaTara meghANIe mane prathama paricaye ja kahyuM hatuM ke, je ke atyAre dharavALA kei nathI, chatAM je amArA mATe khAvAnuM bane che temAM tame khuzIthI bhAgIdAra banI zako che. DokaTaranA divasane meTA bhAga temanI pharaja temaja temate caDanAra paricita dardIone ilAja karavA vageremAM pasAra thate. divasamAM bahu thoDA vakhata ame banne kayAreka sAthe besavA pAmatA; pazu rAtanA jarUra khesatA. huM temane temanA anubhavenI vAta pUchanA ne kiMda nahi sAMbhaLela ke nahi anubhavela evI du:khI duniyAnI vAte temane meDhethI sAMbhaLatA. Ama te DeAkaTara sAtra echAlA paNa huM temane cUpa rahevA detA nahi. zarUAtamAM meM eTalu' ja jANyu ke DekaTara medhANIne garIba, dalita te duHkhI mAnavatAnA anubhava jeTaleA sAce che. teTale ja te UMDe paNa che. dhIre dhIre mane mAluma paDeluM ke temaNe te 'jAgRti'patra dvArA A viSe khUba lakheluM' paNa che. ceDA ja vakhatamAM huM e paNa jANavA pAmyA ke, DekaTarane manevyApAra mAtra kacarAyela mAnavatAnAM tharezane anubhava karavAmAM ke tene mAtra lakhI kADhavAmAM virAma nathI pAmate; paNa te e duHkha pratye eTalI badhI sahAnubhUti dharAve che ke tene ochuM karavAmAM potAthI banatuM badhuM karI chUTavA teo mathe che. vezyAnA lattAmAM ke ati garIba majurAnI jhu MpaDIomAM teo potAnI pharajane aMge jatA, paNa te mAtra nekarI bajAvavAnA dekhAva pUratA ja uparauparanA rasa na letAM tenI sthitinAM uDAM kAraNo tapAsatA. temaNe mane vezyAjIvananI AsapAsa vIMTaLAyela anekavidha guMgaLAmaNA viSe. evA anubhave saMbhaLAvelA ke huM sAMbhaLIne TharI jate, keTakeTalI nAnI uMmaranI chekarIe e - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 172 prabuddha jena tA. 1pa-2-7 jALamAM phasAya che, kevaDA nAnA ane gaMdA makAnamAM te jIvana lokemAM kSobha jAgele. pUjya javAhiralAlajI keme karI namatuM gALe che, pAuroTI, breDa ne cA upara moTe bhAge te kevI rIte Ape nahi. upavAsa karanAra mare che te jANe. paNa teo te nabhe che, keTalI nirlajajatAthI anicchAe paNa temane rahevuM paDe kaI paNa rIte cauyamalajI sAthe mAMDavALa karavA taiyAra na hatA. che ane tyAra pachI A gaMdakImAMthI nIkaLavA ghaNIkharI bahene temanA aneka anuyAyIoe temane samajAvyA paNa badhuM havAmAM keTalI jhaMkhanA kare che ane chatAMya koI rasto meLavI zakatI AvA koI AghAtathI sva. durlabhajI jhaverI pUjaya javAhiralAlajInA nathI ane temane hAtha pakaDanAra koI vizvAsI maLatuM nathI-e bhakta chatAM temanI sanmukha mUchita thaI gayelA. tyAre che. medhAbadhuM jyAre DokaTara kahetA tyAre emanI karUNa AMsu rUpe ubharAtI. NIne mIjAja kAbumAM na rahyo. AkhA sthA. samAjamAM AgevAna DokaTarane pitAnI pharajane aMge vyApArIonI dukAne sIdhA ne mobhAdAra gaNAtA e pUjyajI sAme DekaTara medhANIe je ugra sAmAnamAM kAMI seLabheLa che ke nahi te nI parIkSA paNa karavI paDatI. vaLaNuM lIdhuM te joI tyAM hAjara rahenAra koIne paNa temanA pratye temaNe eka vAra evI parIkSAne pariNAme je seLabheLanA aniSTa sammAna thayA vagara rahe tema na hatuM. sAdhu ke pUjyapaNAne kaI to joyelAM te mane kahyAM tyAre huM navAI pAmyuM ke AvI paNa bhaya manamAM sevyA sivAya temaNe pUjya javAharalAlajIne jIvaleNa seLabheLa cAlavA chatAM prajA jIve che kevI rIte ? vyApArIo cakakhe cekanuM saMbhaLa.vI dIdhuM ke "tame pitAnA taraphathI mAMDavALa sajA ne daMDanA bhayathI lAMca ApI chaTakI javA icche e samajI karavA mATe namatuM ApavA taiyAra che ke nahi ? jo taiyAra na hai te ame zrAvake tamane badhA sAdhuone Aja makAnamAM pUrIzuM ne zakAya tevuM che, paNa medhANIne lAMca ke bIjuM koI prale mana lalacAvI bAraNAM baMdha karIzuM. jyAM lagI tame aMdaroaMdara pheMsale nava zake tema na hatuM. e te chevaTe pitAnA adhikArano upayoga karo tyAM lagI ame tamane bahAra AvelA devAnA nathI." che. vyApArInI vRttine sudhAravAmAM ja karatA. medhANI ane temanA jevA bIjAnI A dhamakIe tatkALa pUratuM strIonA duHkha pratyenI huMDI saMvedanAe temane vidhavAonA kAMIka kAma karyuM; paNuM huM te meghANInI nirbhayatAnI vAta karuM chuM. uddhAranI dizAmAM preryA hatA. huM emane tyAM hatA te daramyAna ja bahu vila gRva ke zrAvake evA hoya che ke, je aNIne temaNe be traNa ati saMkaDAmaNamAM Avela bALa-vidhavAone ThekANe prasaMge koI sAdhu ke pUjayajIne sAmesAma ATalI nirbhayatAthI pADI sammAnabhera jIvana gALatI karI hatI. e bALavidhavAe jana - saMbhaLAvI zake. hatI ne temanI, dhana temaja zIla-saMpatti temanA nikaTanA sagAM De. meghANInAM lakhANo khAsa karIne vArtAo "prabudhdha oe jokhamamAM mUkI temane rakhaDatI karI hatI. e bALavidhavA jaina " mAM prasiddha thatI. temanI vArtAlekhananI kaLA keTalI siddhahasta ene mATe maraNa sivAya bIjo koI rasto rahyo hoya tema lAgatuM hatI e te tenA vAMcanAra jANe ja che. chelle 1946 ne mArcanA nahi. te vakhate De. meghANIe temane ThekANe pADI. A vastu jANI aMta sudhI ame muMbaImAM maLyA ane jyAre maLIe tyAre tyAre De. meghANI pratye huM vadhAre AkarSa; ne temanA kahevAthI sAmAjika anubhave ne temanAM lakhANo viSe ja carcA karIe. chele temanI eka asAdhAraNu udAratA ane nikhAlasatAnI te vakhate hIrAbAgamAM thayela eka punarlagnamAM huM hAjara paNa raheze. nedha levI yegya dhArU chuM. emaNe 'prabuddha jana' mATe eka lekha sudhAraNa aMgenI badhI pravRttiomAM DekaTaranI manovRtti lakhelo. paramAnaMdabhAI te rahyA kaThaNu parIkSa; emaNe e lekha pasaMda krAntikAriNI hatI ne te dayAmUlaka hatI. De. meghANI sthAnakavAsI to karyo, paNa enA pUrvabhAga viSe kahyuM ke, A lakhANuM sAcuM jaina paraMparAnA hatA; tethI sthAnakavAsI jaina konpharansamAM paNa heya teya enI pAchaLa etihAsika bhUjhikA na hoya te e bhAga kAMIka rasa letA. temaNe ekavAra kahyuM ke, "ekIsano kharca ATale kADhI nAMkhavuM joie. DokaTare mahenatapUrvaka lakheluM eTale svAbhAvika cAya che tyAre kAma te mAtra sAmayika patra prakAzana pUratuM ja che rIte ja e bhAga lekhamAM rahe te temane pasaMda paDe. chevaTe ema kahyuM ane temAM paNa mukhyapaNe paMDita darabArIlAlajI lakhe che." meM temane ke mArI sammati levI. DekaTara pitAnA eka mitra sAthe AvyA kahyuM ke, "ATalo badhe mAsika kharca rAkhavA chatAM kAMI kAma thatuM ane, mane lekha saMbhaLAvyuM. meM kahyuM ke "ekaMdara A lekha sAre che ane temAM vartamAnakALa ne bhaviSyanuM viSenAM vicAre ne vadhAre na hoya ne mAtra sAmayika patra ja ane te paNa sAmAnya keTInuM sAcAM hovA uparAMta ce TadAra paNa che. paNa bhUtakALane lagate pUrvebhAga cAlu rAkhavuM hoya te bahetara che ke ekIsane kharca baMdha karI e sacoTa nathI." paNa hekaTare mArI pAsethI jANyuM ke e bhAga ne jyAM tyAM konpharansanI skolarazIpathI bhaNI rahela yogya vidyArthIo paNu vastuSTie te sAce ja che eTale temane mAruM samarthana prApta dvArA ja patra prakAzana cAlu rAkhavuM." temane e vAta gamI. eTale thayuM; paNa paramAnaMdabhAI ema che karane ke mane cheDe tema na hatuM. mane kahe ke "te cAle, tame amArA kAryakartAone samajAve. A chevaTe ame badhA pharI maLyA; A vakhate e pUrvabhAma rAkhave ke vakhate meM joyuM ke DokaTara sAmAjika dhanane upaga jarA paNa kADha-enI je madhura paNa ugra carcA cAlI te Aje paNa mArA nirarthaka thAya ene sAMkhI zakatA nahi. A pachI muMbaImAM paryuSaNa kAnamAM guMje che. DokaTaranuM kathana eTaluM ja hatuM ke, je vastu sAcI hoya vyAkhyAnamALAne yuga AvyuM. huM e prasaMge Avate. hekaTara meghANI vyAkhyAnamALA prasaMge pitAnA anubhavakathA kahe evI huM te etihAsika bhUmikA na hovA chatAM rAkhavAmAM zI aDacazu ? mAMgaNI karatA, paNa teo mane kahetA ke, mArAthI e viSe belI paramAnaMdabhAInI dalIla e hatI ke, je kALa viSe ApaNe lakhanA zakAze nahi. huM mAruM kAma lakhIne temaja pratyakSa banatuM karIne hoIe tenA pUratA purAvAonuM adhyayana karyA sivAya lakhIe te e patAvIza. DokaTaranI nirbhayatA ane krAntikArI nivRtti para pramANUika na gaNAya, paNuM emanI vadhAre saceTa dalIla te e hatI mane AgaLa maLe; tyAre huM temanA pratye prathamathI vadhAre AkarSAya. ke koI paNa lakhanAre lakhyuM hoya teTaluM chapAvI kADhavane ne - 1833 nA unALAmAM ajamera mukAme sthA. sAdhu saMmelana lene pIrasavAne moha zA mATe sevA joIe ? A dalIla hatuM. te vakhate temaNe tyAM zikSaNasamelana paNa jeluM. huM paNa sAMbhaLatAM ja DekaTare tarata ati namrapaNe kahyuM ke, "khuzIthI e zikSaNasaMmelana nimitte gayela. ajameramAM sthAnakavAsI sAdhu- bhAga kADhI nAMkhe. alabatta meM aitihAsika purAvAonuM adhyayana sAdhvIo baso uparAMta maLyA haze. lAkha uparAMta sthAnakavAsI 'nathI ja . sAmAnya vAcana ne kalpanAnA baLe lakhyuM che." DokaTaenI haTha tyAM jAmelI , sthAnakavAsI paraMparAne pratiSThita vayevRddha ne TagnI A nikhAlasatAnI mArA mana upara bahu UMDI chApa paDI. vidvAna keTalAka pUjya ne munio hatA. saumAM pUjya javAharalAla teo mane jyAre maLe tyAre kahetA ke huM lakhuM chuM paNa zIkhAu jInuM sthAne uMce gaNAtuM. temanA anuyAyI e dhaNA ane samRddha, chatAM e pUjya javAharalAla sAme De. medhANIne baLa chuM. paramAnaMdabhAI jevA mArA lekhanA kahaSNu parIkSaka na hAya te karavAne prasaMga prApta thaye. pUjya javAhiralAlajI ne muni cautha kayAreka kAcuM paNa kapAya. A chellA prasa ge meM mArI jAtane malajI banne eka ja paraMparAnA ne ema chatAM banne vacce hiMdu-musalamAna tapAsI te mane pazu lAgyuM ke huM lekhanA prathama vAyane jeTaluM aMtara ne kaDavAza. A aMtara na saMdhAya te annapANI na. te viSe cekakasa ne kaDaka abhiprAya na ApI zake e mArI levAM evA saMkalpathI muni mizrI lAlajIe upavAsa AdarelA. paNa nabaLAI kharI. paMDita sukhalAlajI, thaya mAnA mAM cAlI te mAro prayAsa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-2-47 sva. DeA, meghANInAM saMsmaraNe vIzeka varSa pahelAMnI vAta che. nyAtanA navA kAnune ghaDavA, samagra jJAtinuM baMdhAraNa nakkI karavA, dazAzrImALI jJAtinA agresonu eka samelana rAjakoTanI jaina meDi MgamAM maLyuM hatuM. sva. revAzaMkara jagajIvana jhaverInA pramukhapada nIce kAThiyAvADanA dareka zaheranA jJAti-AgevAne tyAM ekatra thayA hatA. AMTIvALI kAyiAvADI pAghaDI, mArakhIzAhI paiDAM jevI ge.La pAghaDI ane jAmanagarI vAMkaDI pAghaDI paherelA pIDha agresarA harAve ghaDatA hatA ke sagapaNa ane lagna prasaMge keTaluM'' dhareNu ane kapaDAM karavAM, ane khAreka-sepArInI keTalI levaDadevaDa karavI. A saMmelanamAM eka svayaMsevaka tarIke huM hAjara hate. A nirasa carcAmAM mane rasa paDate naheAte. AvA TharavAnI eka ka AvazyakatA paNa mane lAgatI nahetI. mane thayuM ke jJAtitA jIvAnenI ekArI dUra karavAnI kAi yojanA kema vicAratI nathI ? garIba vidhArthIonA abhyAsa mATe kai Arthika vyavasthAnI vAta * kema thatI nathI? lagna pachI tarata ja pativaheNI banelI vidhavAne punaHlagnanI chUTa ApavAnI kema kaMi vicAraNA thI thatI? paN huM kaMi pratinidhi naheAte ke AvI vAna A saMmelanamAM rajI karI zaku, ane pratinidhi hAta. te meM A meATI pAghaDIvALA pIDha puchyo mArA jevA nAnI umaranA chekarAnI vAta sAMbhaLata ke kema te prazna hato. huM te kevaLa svayaMsevaka hatA. eTale prekSaka tarIkenA mAtra haka mane maLyo hate. chatAM huM vimAsate| hatA. mArA kumaLA magajamAM vicAro AvatA hatA ane keLAtA hatA. ene vyakta karI zakAya evI kAi taka nahotI. paraMtu mArA Azcarya ane AnaMda vacce mArAthI thoDAM varSe meTA eka yuvakane ubhA thatA me joyA. aneka pAghaDIvALA vacce kadAca e eka ja TepIyALA hatA. eNe ubhA thaine, sa'pUrNa vivekapUrvaka, vinamra ane maMda svare prazna karyo : " A levaDadevaDanA hIka kAyadAo ApaNe ghaDI kADhayA che; paraMtu ApaNA samAjanI nirdoSa vidhavAnAM AMsu lUchavA ApaNe kaMi vicAra na karI zakIe ?" mane bahu Ana Mda thaye-jANe huM ja A sabhAmAM elI rahyo hatA. Abhekha jANe mArA ja aMtaranA paDaghe paDatA hatA. " anekavAra varagheDe caDavAnA hakaka dharAvatA ApaNe purUSo emane jIvanabhara vaidhavya TakAvI rAkhavAnI kuraja kema pADI zakIe ?" A prazna mUkanAra yuvaka te sva. DaoN. vrajalAla medhANI. emane prazna gerabaMdhAraNIya TharAvavAmAM AvyA. samelananA kAryakramamAM e viSayanI carcAne sthAna nahetu, eTale emane prazna nirUttara ja rahyo. sabhA pUrI thatAM huM emane maLyuM. A saMbaMdhamAM eka yuvaka samelana bharavAnI me emane vinIta karI. emaNe kahyuM "A tA kevaLa vicArane camakAre che. A vicAra-punala gnanI chUTa-mATe ju te ApaNA juvAne paNa sa Mmata nahi thAya. e mATe te khUba ja pracAranI jarUra che, vidhavA punaHlagnanI chUTa Aje mUkavAmAM Ave te paNa hiMmatapUrvaka vadhavAnA dvAya jhale evA yuvAne paNa ApaNe tyAM kayAM che ?" prazna mane muMjhavanArA lAgyo. paraMtu bhaviSyanA anubhave me jANyuM ke emanI vAta kharekhara sAcI hatI. mate yAda che ke rAjakoTanA jaina yuvaka saMghe vidhavA punarlaMganI khullI himAyata karyA pachI, ane punaCgna icchatI vidhavAne sahAya ApavAnI khullI jAherAta karyA pachI, e eka zaMkAmAM rAjakoTanI viSNuka jJAtimAM pAMcathI vadhu puna thayAM nathI. A prasaMgathI kahevAnuM tAtpa e che ke pahelA darajjAnA vicAraka hatA. koi paNa sUtra pravAhamAM utAvaLe kheMcAi jAya evA e nahetA. vicAro pAchaLa khUba uDI samaja hatI. prabuddha jaina DA. melANI eka ( Slogan )nA emanA sudhAraka 173 zrI. medhANImAM eka khAsa guNa hatA. temanA vicAra| bahu sthira thayelA aneka aMze kaDaka paNa hatA; paraMtu e rao karavAnI emanI rIta bahu vivekabharI ane namra hatI. jUnA vicAranA mANase pAse navA vicArA raju karavAnI emanI lAkSaNika zailI hatI. emanI rItathI jUnA vicAravALA bhaDakI javAne badale uMDA vicAramAM paDI jatA, aneAkhI kArya zailI eveA ja su'dara eka bIjo prasa`ga mane yAda Ave che. thoDAM varSa pahelAM ghATa kAparamAM sthAnakavAsI jaina konpharansanA maLelA adhivezana sAthe yuvaka saMmelana bharavAnI paNa geraNa thaI hatI. emAM hAjarI ApavA hu. ghATakopara AvyA, tyAre je rIte badhAraNIya pravRtti saMmelana a'ge thavI jotI hatI te thayelI nahi. eTale me" te samelananI pahelI ja ekamAM A utAvaLI ane avyavasthita racanA sAme ugra bhASAmAM bhAre rASa ThAlavyo, samelananA sayeAjakAne A na gamyuM, ane mArI ane emanI vacce thoDI garama carcA paNa thai gai. zrI. meghANI e sa MmelananA svAgata pramukha hatA. emaNe prathama pade ja samelananA ceAjakAnI e bhUlane svIkArI lIdhI. eTale mAre reSa kaMika aMze eThThA thaye. pachI emaNe kahyuM ke "tame badhuM dhAraNasara thavu joie. ema mAne che ne? cAlo ApaNe maLIe, ane badhu' dheAraNasara karI nAkhIe.' mane sa MtoSa thayo. tarata ja badhA maLyA, beDhA, ane zAnta citte vAta karI. pariNAma e AvyuM ke mArA ane samelananA yeja vacce samajaNu thai gai, aMtara dUra thayuM, ane anyathA ame paraspara virodhIe thai gayA hAMta, te sa MmelananA sayejA ane mArI vacce maitrInI eka ghADI gAMThuM baMdhAi gaI. kharekhara, amArA vicAreAmAM tAttvika matabheda naheAte. kAya'zailI viSe matabheda ubhA thayelA. te nirmULa thaI gaye. Aje samelananA e yeAjakA-zrI. khImacaMdabhAi vArA, sunIla:la kAmadAra, jagajIvanadAsa ajamerA ane zrI. durlabhajIbhAI khetANI vigere sAthe mArI maitrI snehapUrvaka TakI rahI che, je mAre kahevu. joie ke De. meghANInI dhIrajapUrvakanI samajAvaTa ane kArya zailIne AbhArI che. mUka kArya kara haju gaye varSe ja DA. medhANI eka lagna prasaMge rAjakoTa AvyA hatA. meM temane amArA saMskArama'DaLanA Azraye eka sabhAmAM pravacana karavA niyaMtraNa ApyuM; paNa emaNe dhasIne nA pADI. emaNe kahyuM. "huM" kaI sArA vakatA nathI ane bhASaUAnI bahu asara thatI hoya ema mAnatA paNa nathI. e karatAM te ApaNe pAMca-dasa mitrA ja eka sthaLe maLIe ane samAnabhAve zAntithI carcA karIe.' ati Agra, chatAM emaNe sabhA bharavAnI mArI mAgaNIne asvIkAra ja karyo; ane ame hevaTe mitrabhAve ja maLyA, ane vAta karI. kharekhara, mane lAgyuM ke A vAtethI je AnaMda paDayo hateA, je jANavA maLyu hatu, ane je nikaTatA ame anubhavI hatI, te jAhera sabhAnA bhASaNuthI na ja thayuM. heta. meTAi ane prasi hiMthI te e dUra ja bhAganArA hatA. dhAMdhala ane dhamAla emane leza paNa priya nahAtAM. e te sAcuM nakakara kAryAM gupacupa karI chuTavAmAM mAnanArA hatA. nikhAlasatA ane mamatA huM jyAre jyAre muMbaI AvatA, tyAre tyAre te ekAda sAMja emane tyAM gALavA mane nimaMtraNa ApatA. meADI rAta sudhI rAjakIya, sAmAjIka ane dhArmika viSayo para temane khelatA sAMbhaLavAnu mate khUba ja gamatuM. dara vakhate lAMbI carcAne ante te e bAbata acUka kahetA. eka to e ke "tame jarura pravRttiemAM je samaya Ape! che, temAM tamArA kuTuMba pratyenI tamArI pharajanI te avagaNanA nathI karatA ne? ' e kahetA ke Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 prabuddha jaina tA. pa ra-47 kavio, lekhaka ane jAhera kAryakaro temanI pravRttinI dhUnamAM kuTuMbane bhUlI jAya e mane nathI gamatuM. " bIjI vAta teo e kahetA ke " have ApaNe sUI jaIzuM. paNa tame uThaze e pahelAM te huM ghaNuM karIne mArI pharaja upara cAlI gayo hoIza. eTale tame tamArA kuTuMba vacce ja che, ema mAnIne tamAre rahA pI levAnI ane jamI levAnuM. huM te cha vAgye cAlyA jaIza ane bAra vAgyA sudhI pAcho nahi karuM." saraLatAthI e pitAnI sthiti raju karatA. emanI A nikhAlasatA bahu gamI jAya evI hatI. lAgaNI pUrNa kALajI cAreka mAsa pahelAM rAjakoTamAM maLanAra sAhitya pariSada aMge ghATakoparamAM eka pracArasabhA goThavavAnI hatI. huM ane mArA . mitra zrI bAlakRSNa zukla enI vyavasthA mATe savAranA ghATa para gayA hatA. chellI vyavasthA bAkI hatI, te aMge baporanA ekAda vAgye ame DokaTarane maLavA gayA. emaNe amArI vAta sAMtaLI pahelo ja prazna e pUchyuM ke "tame savAranA ahIM A che, te kyAMya jamyA ke nahi ?" ame kahyuM, "enI kaMI utAvaLa nathI. amAruM kArya amAre pUruM karavuM joIe." emaNe kahyuM: "nA. prathama jamI le. tyAra pahelAM huM tamArI sAthe bIjI kaMI vAta nahi karuM." e vakhate ame temanA eka paDezI mitrane tyAM hatA, ane tyAM ja amArA jamavAnI vyavasthA tAbaDatoba karavAmAM AvI. zrI. medhANI haMmezAM dareka kAryakara viSe jhINAmAM jhINI vigatamAM utaratA, emane keIpaNa rIte upayogI thavA prayatna karatA, ane emanI nAnAmAM nAnI muzkelI paNa dUra thAya ema hRdayapUrvaka IcchatA. emanuM hRdaya keTaluM kumaLuM hatuM, ene khyAla AvA nAnA prasaMgethI AvI zake che. mAnavatAnA zodhaka emanA para hale thaye enI AgalI sAMje teo mane jhaverI bajAramAM maLI gayA. mane kahyuM : " ravivAre ghATakopara Ave. ApaNe vAta karIe. A komI ramakhANa vacce paNa keTalAka mAnavatAnA banAvo banelA meM joyA ne anubhavyA che enI tamane vAta kahIza." mAnavatAne koI paNa prasaMga emane bahu ja gamete, ane enI vAta karavAnuM paNa emane eTaluM ja gamatuM. paNa vidhine karavuM che, eTale e ravivAra Ave tyAM sudhI e jIvyA nahi! vidhie nimyuM hatuM te thaI cUkyuM. manavatAnA prazaMsakanuM koI amAnuSI hAthae ja avasAna nIpajAvyuM, e duHkhanI vAta che! "meM keInuM buruM karyuM nathI, eTale mAruM koI buruM karaze nahi" evI aDaga zraddhA rAkhanAra mAnavaratnanuM A nirNaya khUna evI ja zraddhApUrvaka nirbhaya rIte sevAkArya karatA bIjA sevakonI zraddhAne DagAvI mUkaze to zuM thaze e ja eka vicAra Aje te mane muMjhavI rahyo che. jaTubhAI mahetA dayALu. DAkaTara "AvatI kAlanuM jagata kevuM haze te te nitya palagatA saMjogomAM koNa kahe? chatAMya je samAja, dharma ane rASTranA dhuriNA tene mAnavatAnI najadika rAkhyA karaze te te vikata te . nahi hoya, paNa surUpa haze eTalI to khAtrI che." sva. De. medhANInI "samAjamAM mArA pAMtrIsa varSanI lekhamALAnA A chellA vALe che. samAjanA AgevAne, jJAti paTela, ane dharmanA ThekedArone emaNe haMmezA jyAre jyAre kahyuM che tyAre kaDaka rIte kahyuM che, ane ghaNI vAra te AkhAbelanuM birUda meLavIne, muDIdAro tathA sattAdhIzane roSa herI laIne kahyuM che, bhASA ane kalama dvArA hakIkata raju karavAmAM teoe sva. vADIlAla me. zAhanuM kaMIka aMze anukaraNa karyuM che ema kahIe te khoTuM nathI. sva. vADIlAlanuM nAma raju karatAM mane yAda Ave che ke ame miDalaskulamAM bhaNutA tyAre sva. vADIlAlanA jai jaina hitecchu'nuM vArSika lavAjama bharAvI bhAI meghANIe amane grAhaka banAvyA hatA. e samayamAM eTale tA. 10-11 nA arasAmAM miDalakulamAM 'DIbeTIMga esayaTI' jevI saMsthA astitvamAM AvI tyAra pachI te bagasarAmAM bALamitramaMDaLa' zarU thayeluM ane teNe Ama prajA temaja darabArane sahakAra sAdhI, keTalAka lokahitanA kAma karyA. e arasAmAM ame prati varSe vekezanamAM "sozIyala gedharIMga" bhajavI banAvatA. ane e rIte zikSaka ane vidyArthIe samAjamAM bhaLI zakatA. gedharIMgamAM aMgrejI ane gujarAtI saMvAda ane nATaka bhajavAtA, bahArathI koI mahemAnene turatA ane ame sau pAve thatA, jemAM De. meghANIne meTo hisso rahe te ane rIhiyarasala mATe eka eka mAsanA ujAgarA thatA. De. meghANI ane temanuM maMDaLa jemAM zrI jhaveracaMda meghANI, giradharalAla desAI, narabherAma bajarIA, gulAbacaMda vakharI vagere hatA, e sau amarelI kalabamAM sAthe rahetA. dareka gevarIMganA divase mAM ghaNA rIsAmaNAM-manAmaNAM thatAM, paNa badhAne niveDe lAlamAM DokaTarane hisso mukhya hAya ja. 1816 mAM te teo amadAvAda ane muMbaI vacce hA, ahIM inphaluaMjhA yAne kaDakaDIyuM AvyuM ane turata temaNe bagasarA pahecI kAmacalAu davAkhAnuM zarU karyuM, ane ghera ghera ukALA vagere pahoMcADI bagasarAnI sevA suzruSA karI. che temanA pitAzrIe aneka dhaMdhA karyA, paNa temane muLa vadhe pArekhane. aneka prakAranA sIkakAo, kerI, kaDA, paisA bheLA karI zaheramAM vaTAvatA ane dhULamAMthI dhAna karavAne dhadha karatA. De. meghANInI pravRtinA TIkAkAra temanA pitA ja hatA te DokaTara temanA pitAzrInA tapa, japa ane upAzraya upara AkSepa kaTAkSa karatA, chatAM e badhu vinodamAM lekhAtu. emanI vidyArthI avasthAmAM paNa e sArA gAyaka, lekhaka ane kavi hatA. emanA e divasenA akSaro metInA dANA jevA hatA e Aje najara sAme che. - tyAra bAda "jAgRti' mAsikane aMge ame dUra hovA chatAM vadhu nikaTamAM Avela. dara mahine lekhenI Apale thAya. uparAMta aMgata patramAM samAjanA rUDhIcusta AgevAne sAme prakAro paDayA ja hoya. moTA munivaranI TIkA karavAmAM te kadi pAchA paDayA hoya evuM yAda nathI. "jAgRti' mAsika dazAzrImALI vaNikanuM mAtra rahe te temane aNagamatuM lAgyuM eTale mane sahataMtrI thavA kahyuM. pitAne badhuM ja saMbhALavuM paDatuM, lekho sudhArI maThArI ThIka karavA paDatA ane chatAM potAnA nAmano meha temaNe kadi rAkhe nahe. A samayamAM ghaNA lekhe teoe " vivekabuddhi nA takhalusathI lakhyA hatA. huM mArA kalakattAnA dhaMdhAthI nivRta thaye, saMgrAmamAM paDa ane bagasarAmAM ja bALakanuM kAma laI beThe, e dareka veLA emanuM pretsAhana ane kiMmatI thaI paDatA, harijana praznonA ukelamAM emaNe amane vAraMvAra sahAya kIdhI che. amane keTalIka aDacaNu ubhI thavA lAgI tyAre pitAnuM makAna ApavAnI icchA darzAvIne amane AbhAravaza kIdhA hatA. teo jyAre bagasarA Ave tyAre kalAke sudhI bALamaMdiramAM bese ane navanavA vicAro lave, amAre satata sAMbhaLyA ja karavuM paDe huM muMbaI jAuM, tyAre mane ghATakopara upa DI ja jAya. moDI rAtrI sudhI, balake huM ghasadhasATa UMdhI tyAM sudhI pitAnI vAte teo cAlu ja rAkhe. - amArI saMsthAnA teo thoDA samaya mATe TrasTI tarIke paNa rahyA hatA ane amane ThIka ThIka doravaNI ApI hatI. teo chelle chevaTa sudhI amArA nikaTanA sAthI rahyA hatA. temanuM ApaNe smaraNa karIe ane te dvArA temanA saujanya, salatA ane saguNAnuM piTa bharIne pAna karIe ane kRtArtha thaIe. bagasarA, svAtaMtryadina, 1847. lAlacaMda jayacaMdra verA, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-2-47 prabhu jena muMbaimAM kAmavAde lIdheluM eka mahA alidAna sane 1918 (saMvata 1974) mAM jyAre kAThIyAvADamAM ane lagabhaga AkhA hiMMdamAM inphluenjhAmAM haMmezAM dvAre| mANasA maraNa pAmatA hatAM tyAre bhAvanagaramAM huM bhaNutA hatA ane bhAvanagaramAM paNuM sAMja paDaye se pese| mAse nA dararAja bhega levAte hatA eTale svAbhAvika rIte ja sva. madyArAjA bhAvasa'hajIne - ciMtA thavA lAgI ke A rIte jo A mAraga cAlyA kare te peAtAnA zaheranI vastI ghaNI ja dhaTI javA pAme. emane kAie kahyuM ke rAjozIne elavIne pUchI te jue ke A rAgacALA hajI kayAM sudhI cAlaze ? sAmAnya rIte mahArAjA bhAvasajI AvI bAbatamAM bahu mAnatA nahAtA, te paN prajApremI te hatA, eTale temane lAgyuM ke kAlodasa paDayA (bhAvanagaranA rAjapure hita) ne khelAvavAmAM zuM jAya che? pachI te paDayAjIne potAnA nIlama bAga mahelamAM temaNe teDAvyA ane prazna pUchyuM ke bhAvanagara A AktamAMthI have kayAre chUTaze ? paDakAie javAba Apyo ke "AvI ApattigmAmAM jyAre kAi mahAbalidAna levAya che tyAre ja te zame che. hajI lagImAM evA ke hAbali levAye| nathI. paNa jo kai moTI vyakti A rAgathI maraNuM pAmaze te tyAbhAda ce!DA ja divaseAmAM AmAMthI ApaNu nagara mukita pAmaze." A bhaviSyavANI paDayAjIe bhAkhyA pachI ra1. mahArANI naMdakuvarabAne inphaluenjhA the|DA ja divasamAM thaye ane tee eka e divasanI mAMdagI bhogavIne svage sidhAvyA ane mane yAda che te mujaba rogacALA yAra bAda bahu thoDA vakhatamAM dha paDayA, A prasa`ga mane sva. medhaNIne aMge yAda Ave che. zu' muMbaimAM kAmavadanI Akta Ave paritra bali levAyo che eTale have khatama. thaze ? sva. DaoN. mezvANInA ati nikaTanA paricayamAM AvavAne mane hrAve maLyA hatA. huM sane 1939mAM bekAra hatA, "rAma nivAsa' (DA. meghANInuM nivAsa sthAna)mAM rahetA lakSAdhipati saMbaMdhIne tyAM huM A divaseAmAM hatA. meTaramAM krUratA, AMbAnI mesana hatI eTale jIMdagImAM koivAra nahAtA khAdhA eTalA mA khAvA maLatA paNa mAra. khIsAmAM phakata be cAra rUpIA ja hatA. mane mAgatAM mukatAphaLa maLe ema hatuM. darzAvIza rUpIA mAgu' te tarata ja so rUpIAnI neTa mane amArA dalIcaMdabhAI darabAra Ape ema hatA. pazu meM thoDI tapasyA AdarI hatI. e TAMkaNe ela-inDIA koMgresa kamITInI eTaka govALImA Teka para malI hatI. mArI pAse TIkITa kaDhAvavAnA paisA naheAtA ane tethI rAmanivAsanA zrImata snehIoe potAne mATe TIkITa lIdhela paNa tee paikI eka aMgrejI elluM jANatA hatA eTale temane khyAla Avyo ke ApaNe pote jaine kazu nahiM samajIe tenA karatAM rUpANI jAya te rAtre AvIne zuM thayuM tene purepurA khyAla Apaze. eTale mArA hAthamAM TIkITa AvI paDI. paNa pelA e cAra rUpIA khuTI gayA hatA eTale TramamAM javAte banne mAre te cAlIne javu paDeluM. A hakIkata meM DaoNkaTarane kahI nahetI. paNa kevaLa preraNAbaLathI te samajI gayA hatA ke dhruve AnA gajavAmAM paisA nathI eTale eka divase pAte savAre nekarI upara jatA hatA tyAre huM temane ghera hiMcakA para beTheA hate tyAMthI elAvIne mane kahyuM: "tame jene ghera memAna che. teo tamane je joie te ApI zake ema che te mane dhyAnamAM che, paNa tame mAMgavAnA nathI ane muMjhAi bharavAnA che te tamAre nAnakaDI rakama joie te mArA pAse mAgavA" ema kahIne samaramena pAsethI pacAsa rUpI laine mArA khamIsanA khIsAmAM nAkhI dIdhelA. A rakama keTalA khapamAM AvI haze tene lekha lakhavAnI jarUra nathI rahetI. Ama amAre saMbaMdha atyata gADha aneke. gate pachI te ema ja lAgavA mAMDayuM ke De. meghANInA svarUpamAM mane varyAM pahelAM maraNa pAmelA mArA meATA bhAI vrajalAlabhAinA bheTA thayA che. saune yAda haze ke DeAkaTaranuM nAma vrajalAla hatu.. huM mArA vrajalAlabhAi sAthe A vrajalAlabhAinI sarakhAmaNI karatA tenuM kAraNa e hatu ke beu vacce guNAnu' apUrva sAmya hatuM', muMbai sane 1939 mAM ANye. te pahelAM huM membAsAmAM hatA ane tyAM DaeNAkaTaranA nAnAbhAi zrI. DAhyAlAlane paricaya varSothI ne paNa ghATakoparamAM AvyA pachI jyAre DAkaTara pAse me' bAizrI DAhyAlAlanI zakti viSe vakhANa karyAM tyAre emane sateSa thaele kaeN paradezamAM paNa mArA bhAi meghANIkuTuMbanI pratiSThAmAM vRdhdhi karI rahyo che.. 175 pachI te| . DaeNAkaTaranA bhAi prabhujIe " TAimsa eph inDIA "mAM eka jAherakhabara vAMcI ke nyAsAleDanI sarakArane eka inDIana DAkaTaranI jarUra che. bhAi prabhujIe ghera AvIne De. medhANIne kahyu'. 'mane AphrikA (nyAsAleMDa) javA dyo.' DaoNkaTara svabhAve snehALa hAine temane thayu ke eka bhAi te paradezamAM ; vaLI khIjAne tyAM kayAM mekala? eTale bhAizrI prabhujIne temaNe lagabhaga nA pADI dIdhelI. paNa prabhucchane " jIvyA karatAM joyuM bhaluM 'e nyAye paradeza jovAnI dacchA hatI. vaLI mArA pAsethI teNe khAtrI karI lIdhela ke nyAsa leMDanA havApANI ekadama mAphaka Ave ema che eTale teo javA Atura hatA. ny De. meghaNI mArI pAse AvyA ane kahyuM: "tame prabhujIne AphrIkA javAnu uttejana zA mATe Ape che? reTI mATe paradeza javAne vicAra mane sukhaprada nathI lAgatA.'' AvA vadhe batAvyo tyAre me kahyuM ke "kamAvAnA hetuthI prabhujI nathI javA IcchatA. temane te mukhyatve e khyAlA che--eka te| navI duniyA jovAneA ane bIjo tyAM zarIra vadhAre sArU' thaze e.'' A beu vastu sAcI hatI. chevaTe prabhujI sidhAvyA. paNa mane te ghaNI vAra kahatA. "prabhujI svadezamAM ja mArI najara AgaLa rahyA hota te huM khuzI thAta." ApaNe sau mhaNIe chIe ke bhAizrI prabhujIe puna : paradeza javAnA vicAra paDate mUkIne dezamAM ja sthAyI thavAnuM nakkI karela che tenI pAchaLa peAtAnA moTAbhAinI kuTuMbabhAvanAne anusaravAnI vRtti hatI. AvI jhINI jhINI vastue keTalI lakhuM ? izvara e divya AtmAne zAMti Ape! meAhanalAla rUpANI, sAbhAra svIkAra prabuddha jana'ne nIcenAM pustaka avalokanAthe bheTa maLyA che jetA sAbAra svIkAra karavAmAM Ave che. ahAllA ane navA jamAne acalagaDha lekhakaH-De, je. 4. esalamenTa bhagavAna mahAvIranA samayanI mahAdevIe zatruMjaya tItha daIna hamIragaDha mahAvIra va mAna lekhakaH-zrI. suzIla lekhaka:-jhulacaMda haricaMda dozI lekhaka:-munizrI jayantavijayajI lekhaka:-munizrI jayavijayajI lekhaka: zrI jagadIzacaMdra jana taMtrI, pramuddha jaina. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 prabuddha jaina tA. 15-2-47 temAM ne chApa paDelI. caDayu 'pada haiyuM A naMdavyuM koNe? maLatA tyAre tyAre temanA ALAM haiyAMnA darzana thatAM. samAjamAM prasarI - thoDA varSo pahelAM du:khInI duniyA' nAmanuM vArtAnuM eka pustaka arahelI viSamatA, nIcalA tharane veThavI paDatI hADamArI, kurUDhione pari hAthamAM AvyuM. | para zrI vrajalAla dharamacaMda meghANI nAma joI, .me ubhI thatI gaMbhIra ghaTanAo-e sarva temanuM dila valAvanArI zrI. jhaveracaMda meghANInA bhAI haze ema samajI vAMcavuM zarU karyuM, paraMtu vyathAo hatI. temanuM mRtyu jo guMDAonA hAthe na thayuM hota, te e vArtAo e mArA mana upara bahu asara na karI. kalAgaNIne temanA avasAnane mATe A vyathA ja kAraNabhUta haze ema pahelI uzkeravAnI vRttithI e vArtAo jANe lakhAI haze; athavA temAM paLe mAnata; kAraNa ke temanI e vyathAo uparachalI nahatI; ekapakSI ja rajuAta che ema te vakhate chApa paDelI. e nAma temanA jIvanamAM vaNAI gaI hatI. pharI vakhata najare caDayuM "prabuddha jaina"mAM. avAranavAra temanuM koI * prabaDa na'mAM. avAranavAra temanuM koI sAhityanI duniyAnI dRSTie zo medhANInuM mUlyAMkana kadAca paNa prakAranuM lakhANa-vArtA ke nibaMdha-temAM heya ja. kadI dayAnapUrvaka juduM aMkAze; paraMtu mAnavatAnI dRSTie temaNe joyelI viSamatA. e lakhANa vAMcyAnuM mane yAda nathI. traNeka varSa upara, zrI. maNi te dUra karavA mATe temanAmAM jAgelI bhAvanA e mahatvanI hakIkata-- lAla mekamacaMda zAhanI dukAne acAnaka temane paricaya thayuM ane kadi na visarAya tevI banI raheze. pachI te muMbaI javAnuM thAya tyAre temane maLavAnuM bane ja. zrI meghANInA akALa avasAnathI "prabuddha janane te peTa. paraMtu temane vadhu paricaya thaye eka vArtA dvArA. 'mAdhe-zeTha paDI ja che; paraMtu vAMcakone tethIye vizeSa khoTa paDI che. mArA maTI sagara banya, e vArtAe eTalI badhI pakaDa rAkhI ke tyAra snehIomAMthI bhAgye ja koI evuM haze jemaNe temanI vArtAo pachI zrI. meghANInI lagabhaga dareka vArtA huM niyamita vAMcI ja. vAMcI nahi hoya, eTale kharI rIte kahIe te, samAjamAM TIpA. ane e vArtAo pustakAkAre pragaTa thaI tyAre pharI vakhata saLaMga TIpAI "rIDhAM thayelAM haiyAone ALAM karanAra eka "ALuM haiyuM" vAMcI gaye. eTalI badhI e gamI. AmAM eka hakIkate mahatvane akALe cImaLAI gayuM che. bhAga bhajavyuM. gayA julAImAM muMbaImAM ame maLyAM, tyAre "ALAM De. meghANIne AmAM jyAM heya tyAMthI pharI A viSamatAo haiyAMnI vArtAonI ame carcA karatA hatA. eka eka vArtA pAchaLanI vacce AvI. "rIDhAM haiyAMe"mAM pharI saMvedana janmAve, ane temanI temanI bhUmikA jANavA huM mathato hato. ane e jANIne Azcarya adhUrI rahelI yAtrA pUrNa kare, evuM huM hRdayapUrvaka icchuM chuM. thayuM ke temanI vArtAonA meTA bhAga pAchaLa vAstavabhUmi hatI. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, muMbaI myunisipala korporezanamAM meDikala inspekTara tarIke lAMbA samayathI kAma karatA hovAthI temane aneka anubhava thayelA. eka yuvaka mitra prastuta karUNa dhaTanA aMgenuM vaLI temanI pAse jovAnI dRSTi hatI ane ALuM haiyuM hatuM. AtmasaMvedana nIce mujaba vyakta kare che : eTale vastunI pakaDa jaladIthI AvI jatI. "kAyadAne kaDaka amala, A vakhatanA eTale ke tA. 15-1-47 nA prabuddha jAnA " jayanAbInI bekarI" e be vArtAo, temanA dilanI gaDamathala pahelA pAnA upara saradAra vallabhabhAI paTele amadAvAdamAM zrI. batAve che. "nArIhRdaya', ' mAtAnI jhaMkhanA ', " gAmanI dIkarI', mahAvIra jaina vidyAlayanI zAkhAnAM uddaghATana vakhate Apela bhASaNunuM pArakI mA" ane "rANI ' vArtAo je koI zipIne hAthe eka pAnuM vAMcI bIjuM pAnuM pheravatAM svargastha mAnanIya vaDIlabadhu kaMDArAI heta te sAcAM motInI jema dIpI uThata. e vArtAo pAchaLa bhAI vrajalAla mevANIne pheTo joI tenA uparanuM mathALuM vAMcatA ja ItihAsa che, eTale zrI medhANIne vAtakalAnI kuzAgratA varI gaI AMkhamAMthI AMsu nIkaLI paDayAM, ane saradArazrInuM adhurUM rahela hata te teo kuzaLa vArtAkAranI haroLamAM A saMgrahathI ja besI bhASaNa bAkI rAkhI vaDIla zrI. paramAnaMdabhAIe lakhela karUNAmUrti gayA hatA. vArtAkAranI hatheTI besI jatI hatI. tyAM temanuM haiyuM bhAI vrajalAla medhANIne dehatsaga vALA lakhANanA traNe pAnA temane nahi eLakhanAre kharekhara naMdavI lIdhuM. vAMcyA. vAMcIne raDavuM AvyuM, jANe ke koI mArA najIkanA snehInuM - mAnavatAnA rajakaNe jyAMthI maLe tyAMthI ekaThA karI janatA avasAna nIpajayuM na hoya ! pAse mUkavA ane mAnavInA udAtta guNo jagatane batAvavAnI temanI vaDIla zrI. vrajalAla meghANInI meM "duHkhanI duniyA' nAmanI manovRtti hatI. e manovRttie ja kalama levaDAvI hatI. pote je paDI traNa cAra vAra vAMcela, ane mane te cepaDImAM lakhela eka joyu te zabdaza: raju karavAnI temanI nema hatI. "pracAraka thaI eka vAta vAMcIne kAM te raDavuM AveluM athavA to zuM mAthusanuM jaze AvI vArtAothI" e jyAre meM bhaya darzAvyuM, tyAre hRdaya che e vicAra Avele. temanA lakhelI vAte AMkhamAMthI temaNe mAtra me marakAvyuM hatuM. sAhityakAra tarIke gaNavAnI temaNe kadI AMsu TapakAve che athavA "dhanya che" evA zabdo uccArave che. IcchA darzAvelI nahiM. pracAraka banavAnuM paNa temane mana nahotuM. temanI A navalikA vAMcyA pachI meM mArA pitAzrInI pAsethI temanI IcchA eTalI ja hatI ke ApaNe jyAM vasIe chIe, jyAM temanA viSe thoDuM paNa ghaNuM ja mAna utapanna kare tevuM sAMbhaLejha. tyAra rAta divasa gaLIe chIe tenI AsapAsanI vAstavika duniyA ye pachI eTale AjathI lagabhaga traNa-cAra varSa upara temane zrI. parazabdomAM raju karavI. ' mAnaMdabhAinI peDhIe the DIeka mInITa mATe mane paricaya thayela, ane e te kahetA : " mAnavatAnA udAtta ta e mane kheM' tyArathI temaNe sAdA chatAM Adarza purUSanI mArA upara UMDI chApa che; duHkhonI paraMparAmAM vIMTaLAyelAM samAjanA nIcalA tharemAM meM pADela. temanI te chApa "prabuddha jainamAM AvatI temanI vArtAo e udAtta ta joyAM che; ane e ta me mane mugdha karyo che. vAMcIne tAjI thatI. temanA avasAnathI mane ghaNuM ja duHkha thayuM mArAM e saMsmaraNomAM saune bhAgIdAra banAvavAnI ja mArI icchA che. mATe mArI jIMdagImAM pahelI vakhata ATaluM lakhANu-je ke che- pachI bhale te sAhityakRti tarIke prasaMzA na pAme. ' ghaNu ja nabaLuM hovA chatAM tamane lakhIne mekalI ApuM chuM. majabUta zarIra, amaladAre pozAka ane amaladArI anubhava, svargasthanA AtmAne prabhu zAMti arpe evI aMta:karaNathI uMcAI paNa sArI temane joI kAI na kahe ke zrI. meghANInuM haiyuM namra prArthanA che ! ALuM haze. mane paNa pahelAM nahotuM lAgyuM. paNa pachI te jyAre jyAre rasIkacaMdra choTAlAla parIkha, - zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa. 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra ' Regd. No B, 4266. prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, muMbaI: 1 mArca 1947 zanivAra, eka = 21 lavAjama rUpiyA 4 dakSiNane cheDe (ApaNA gujarAtanA suvikhyAta kavi, lekhaka tathA vivecaka zrI umAzaMkara jozIe gayA svAtaMyadinathI " saMskRti' nAmanA gujarAtI" mAsikanI zarUAta karI che ane e mAsikanI lekhasAmagrI jotAM ane temanA A sAhasamAM jANItA vidvAnane pure sahakAra che e ' jANutAM eka prauDha, vicAragahana ane sarvagrAhI mAsikanI uNapa bhAI umAzaMkare purI pADI che ema jarUra kahI zakAya. A mATe bhAI: umAzaMkarane dhanyavAda. A mAsikanuM vArSika lavAjama rU. 7 che. te meLavavAnuM ThekANuM zrI umAzaMkara joSI, cokazI nivAsa, kRSNa sosAyaTI pAchaLa, elIsa brIja, amadAvAda che. e "saMskRtinA prathama aMkamAM pragaTa thayela zrI kAkAsAheba kAlelakarane upara jaNAvela lekha prabuddha jananA vAcako mATe ahiM nIce sAbhAra avatarita karavAmAM Ave che. A lekhamAM kanyAkumArI jevA adbhuta sthaLanI apUrva bhavyatA varNavavAmAM AvI che ane eTalo ja gahana ane vicArapreraka tene cintanavibhAga che. saMbhava che ke prastuta lekhamAM tArAo ane nakSatrane lagatA keTalAka ullekhenA hArdane e viSayathI aparicita vAMcake yathAsvarUpe samajI nahi zake. ema chatAM paNa e ullekhe rAtrInA pragaTa thatA agatyanA tArAo ane nakSatrane oLakhavA, jANavA temaja mANavAnI abhirUci vAMcakemAM jarUra pragaTa karaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. paramAnaMda) (1) paNa uMce UDI sAgarasaritAnA asamAna saMgamanuM varNana e dhanuSakeTImAM, huM pahelavahele 20 varSa pahelAM Avela. mane bhUmikA para jaIne karavuM joIe. maraNa che, tyAM sudhI zrI. rAjAjIe mArI sAthe zrI. varadAcArIne paNa dhanuSakeTImAM te viSNu ane mahAdevanA milana, jevo jokala hatA. varadAcArI rAmAyaNanA bhakata, A raste rAmAyaNanI be samudrane sAgarasaMgama che. ratnAkara mAmAra (Mainar) nI . ja vAte cAlI hatI. ame dhAra keTI pahoMcyA ane varadAcArIne bAjuthI Ave che. mahodadhi pAka (Palk) nI sAmudradhunIne pratisanAtanI AmAM zrAddha karavAne talasavA lAgyuM. eka gya brAhmaNane nidhi che. e baMnene jhaTa maLavA kema devAya ?' pRthvIe jANe zadhI kADhI teo e vidhimAM mazagUla thayA ane ame ratnAkara rAmadhanuSyanI keTI ADI mUkIne e bene maLatA eka keza sudhI ane mahodadhinI bhavya zobhA jevAne svataMtra thayA. rAyA. A tarapha ratnAkara UchaLe che ane pelI tarapha mahodadhi garaje be nadIonA saMgama athavA prayAga aneka ThekANe jovAnuM che ane pavana sUve tema potAnA pravAha deDAve che. maLe che. saMgamanuM kAvya AryonA bhejA sudhI pahoMce eTale emane ane zA A be jaNanI saMtalasa! mahodadhi je lIlo raMga yajJayAga karavAnuM sUjhavAnuM ja. yajJayAga mATenA AvA pradUSTa athavA dhAraNa kare te ratnAkara sAva nIle thAya che, ane jyAre ratnAkara prazasta sthAnane prathAga kahe che. para lIlAza caDe che tyAre mahodadhi AkAzane paNa dIkSA ApI ' . be nadIo maLe che tyAre aMgrejI 4 jevI AkRti thAya zake e ghere nIle raMga relAvI de che. che. mahArASTramAM kahADa (Karhad) pAse be nadIo sAmasAme maLavAnI icchA hovA chatAM maLAtuM nathI ema jyAM sudhI AvIne maLe che ane pachI kATakhUNAmAM eka bAjue vahe che. lAge che, tyAM sudhI banne jaNAM dhUMApUMA thAya che. kSaNe kSaNe aMgrejI ' jevI pAMca kAMThAnI enI AkRti thAya che. be nadIo ne amarSa batAve che. paNa eka vAra maLavAnI chUTa thaI gaI sAmasAmI AvIne ekabIjIne bAthamAM le che mATe ene prIti- eTale jANe kazI ja utsukatA hatI nahi. maLavuM hatuM ane maLI saMgama kahe che. cUkyA, evI zAnti ane sahajatA moDhA para rAkhIne banne maLI gaMgAne jyAM yamunA maLe che tyAM paNa lagabhaga T je ja le che. asvasthatA jANe dUra pAchaLa mUkI dIdhI hoya evI rIte AkAra thAya che. mAtra emAM gaMgA sIdhI jAya che ane yamunA pANInA taLiyethA AgaLa vadhelA retInA bAMdhane kAraNe UchaLatAM ' . kazA Agraha vagara, ane kaMIka saMbhrama sAthe gaMgAne maLe che. mejAonI be hAra dUra dUra dekhAya che. eka hAra mahedadhi tarapha yamunA prathama te jJAna pravAi' dekhAya che. paNa eka- phelAyelI hoya che ane bIjI ratnAkaranI aMdara. paNa jyAM vacalA vAra gaMgAne maLI eTale banne baheno ullAsanA unmAdamAM AvI pradezamAM e be jaNanuM pratyakSa milana thAya che, tyAM te sarovaranI jAya che ane je eka bIjAmAM jhaTa maLI gayA te bhaLavAne zAnti ja phelAyelI hoya che, atamAM AnaMdanI parisImAM hAI ' ' AnaMda tyAM ja maTI jaze, e bIke dUra dUra sudhI banne maLyA ja zake che paNa tyAM unmAdane sthAna kayAMthI ? kare che. dhamakavioe e sthAnane prayAgarAjanuM nAma amastu dhanuSakeTIne cheDe ubhA rahIne eka vAra geLa cakakara karI ' nathI ApyuM. jovuM joIe. jyAMthI cAlIne AvyA eTalI jamInanI jIbha - paNuM jyAre nadI sAgarane maLe che tyAre e sAgarasaritA- bAda karIe te badhe mahAsAgaranA vizALa pANInuM kSitija sAthe saMgamane unmAda zivapArvatInA milana jevo adabhutaramya hoya che. banatu valaya ja jovAne maLe che. enuM varNana bhAvRttithI athavA saMtAnanI bhASAthI na ja thaI raMguna ke karAMcI jatAM madhadariye cArekera samudravalaya ane zake. mANase pote mANusa che e bhUlI jai pitAnI zakti karatAM kSitijavalaya eka thaI jAya che ene kepha ocho nathI hote. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 198 prabuddha jenA tA, 3 - - 7 pANInA A kSitijavistAra upara AkAzanuM eTaluM ja moTuM 5NuM ja nathI e maTI gayAnI vAta paNa zI rIte karAya? "saMgama''nI ja nathI e maTI gayAnI vAta paNa zI rAta ke anaMtagaNuM UMcuM UMDuM DhAMkaNuM rAkheluM che ane e dADezvaramAM eka ka9panA sAva bhUlabharelI che. kahevuM ja hoya to ene "saMbhavana" nAnakaDA jahAjamAM beThA "oTA TAyate"ApaNe, motInI peThe kaho. jyAM ekatA ja che tyAM game te bhAgane game te nAma saMdharavAmAM AvyA chIe evI kalpanA uThayA vagara rahetI nathI, ApI zake che. nAma ane rUpanuM daita ahIM moLuM paDe che, paNa jema jema vadhu vicAra karIe tema tema pitAnI tucchatA mana ogaLI jAya che ane pachI nyu ata pitAnI akhaMDa mastImAM. para vadhAre ne vadhAre hase che. ghUghave che. dhanuSakeTInuM evuM nathI. pRthvI sAthe ApaNe anubaddha chIe, kanyAkumArImAM je bhavyatA meM anubhavI che, tevI bhavyatA paga taLe majabUta jamIna che. ane e jamIna dhIme dhIme vistAra eka himAlayane choDIne ane gAMdhIjIne choDIne meM bIje kayAMya pAmIne eka vizALa deza ane khaMDa tarapha laI jaI zake che e anubhavI nathI. khyAla ApaNane AzvAsana Ape che eTaluM ja nahi paNa pracaMDa * kanyAkumArInuM mahatva pahelavaheluM meM gAMdhIjIne meDhe ja AtmavizvAsanA adhikArI banAve che. dhanuSakarIne cheDe jeTalI vAra sAMbhaLeluM. teo bhAgye ja dRzyanuM varNana karavA bese che. paNa pahoMcyo chuM teTalI vAra mane mANasa tarIkanA AtmagauravanuM bhAna kanyAkumArIthI AzramamAM pAchA AvyA pachI emaNe e sthAnanuM vizeSapaNe thayuM che. ane tethI huM mArI bhUmikA upara majabUta utsAhabharyuM varNana mArI AgaLa karelu. rahIne sAgaranI upAsanA karI zake chuM. jyAre ra7 nI sAlamAM, emanI sAthe dakSiNa hiMdustAnanI jyAre jyAre maMDapam choDIne pula upara thaIne pAmabana musApharI meM karI, tyAre nAgara-kavila AvatAMveMta emaNe pitAnA pahoMcyo chuM, tyAre. tyAre "raghuvaMzamAM lakheluM kAlidAsanuM A prade- mijamAnane khAsa bhalAmaNa karI ke "kAkAne kanyAkumArI javuM che. zanuM varNana yAda AvyA vagara rahetuM nathI. kAlidAsanI varNanazakti meTarano baMdobasta karaze. te divase emaNe be vAra tapAsa karI ke bhale mArI pAse na hoya, paNa huM ene samAnadharmA chuM e vize kanyAkumArI javAnI goThavaNa barAbara thaI ke nahi ? manamAM jarAye zaMkA rahetI, nathI. huM kyAM viza:ztha chuM ke pU. bAne lalacAvatAM mane jarA ya muzkelI nahi paDI. bIjAM kAlidAsa sAthe pitAnuM nAma detA saMkeca karUM? ane hasanArA be jaNa paNa sAthe thaI gayAM. TIkAkArone emanuM ja vacana saMbhaLAvI daIza : je dRzya viSenAM vakhANa pU. bApujIne meDhe sAMbhaLyAM hatAM - parvate paramANau ca padArthatvaM pratiSThitam // .. te dazya jovAnI utkaMThA mArAmAM gaLAbUDa vadhI hatI. ahIM AvyA paNa jyAre dhanuSakeTI pAse AvuM chuM tyAre kAlidAsane pachI te ene kepha ja caDhaye. tyAra pachI jeTalI vAra ahIM AvyuM bhUlI jauM chuM, ane laMkA zI rIte javAze enI mathAmaNamAM chuM teTalI vAra pharI pharI e ne e ja kepha caDhe che. paDelA hanumAnanI najare dakSiNa tarapha javA mAMDuM chuM. je je ane Azcarya e ke e kepha sAthe brahmacarya vizenA paNa vAnarayUtha-mukhyoe setunI kalpanA karI ane amalamAM mUkI UMDA vicAro manamAM UThayA vagara rahetA nathI. devI kanyAkumArInuM temanI najare talAImAnAranI dizAe jovA mAMguM ane e A sthAna che e khyAlane lIdhe evA vicAra manamAM uThe che rIte kalpanA deDAvIne thAkayA pachI cAra dhAmanI yAtrA pUrI karI ema mane lAgatuM nathI. koI kALe mane evuM lAgyuM nathI. svAmI rAmezvara pahoMcelA vRddha yAtrIonuM hRdaya dhAraNa karI kalpanA karUM chuM vivekAnaMde A sthAne AvIne e ja kepha anubhavyo hato, e ke "eka AkhI jiMdagI lagabhaga pUrI karI bhAratavarSa jeTalA mAhitIne kAraNe paNa kaI kALe manamAM ahIM AvatAMveMta bahAcarya. vizALa jIvanapradezane pharI vaje. have pAchA jaIne zuM karavuM che ? nA vicAre uThayA nathI. gAMdhIjInI bhavyatAnI bhavya sAdhanA sAthe IhalokanuM kAma jevuM tevuM pUruM thayuM. saphaLatA maLI ke viphaLatA, paNa e vicAra joDAyela nathI. paNa svayaMbhU paNe e vicAra manamAM paNa pharI e ne e ja jIvana ghuMTavuM nathI. have te e AkhuM , uDe ja che. jIvana pITha tarapha rahe e ja sAruM. pAchA vaLIne ene jovAne A vakhate (5-1-1947) trIjI vAra ahIM Avyo chuM. maraNarasa paNa rahyo nathI. have te sAMparAyane, parajIvanane paramArtha sauthI pahelAM samudranAM mojAM, AkAzamAM vAdaLAM, pUrva pazcimanI paNe vicAra karavAmAM ja zreya che." evI vicAraparaMparA manamAM kSitija ane pAchaLanA DuMgarA-badhAM snehI ene joI lIdhAM. uThI. mana eka rIte asvastha bane che ane bIjI rIte parama Aje piSane mahine che ane suda terasanI tithi che. Aje upazama anubhave che. caMdra rohiNImAM ke mRgamAM hovA joie. ame meTarane vege, kAMka A phere jyAre dhanuSakeTI AvyuM, tyAre paraMparAne anusarIne kaTake, kanyAkumArI tarapha deDatA hatA tyAre ja caMdra AkAzamAM siMce mahedadhimAM snAna karyuM. mahAsAgaranuM kSamApana paNa karyuM. paNa UThIne TAMpIne beThe hatuM ke suraja Athame ke tarata, vagara vilaMbe. manamAM te eka ja vicAra Ave ke A sthAne have pharI AvavAnuM AkAzane kabaje laI lauM. saMdhyAne pitAne varNavilAsa pAtharavAne nathI. silAnamAM keka vakhate javuM che, paNa dhanuSakeTInAM je darzana eNe jhAjho avakAza Ape nahi. paNa jeTale vakhata maLe teTakaryA te to chevaTanAM ja. Ama kema lAgyuM te kahevuM muzkela che. lAmAM saMdhyAe raMgonAM aneka dakSe batAvI te dIdhAM ja. paNa manamAM dharAyAne vicAra A ja vakhate uTho khare. sUryAsta jovAnI ghaNI abhilASA hatI paNa pazcimanAM vAdaLAMoe jarAka Thapako ApatAM amane kahyuM, "koIne asta dhanuzkeTI-rAmezvara, pachI kanyAkumArI. eka sthAna bhavya te jovA mATe talasatuM haze? kharuM jotAM sUryane asta thato ja bIjI bhavyatara. ahIM be nahi paNa traNa sAgara saMgama che. nathI. tamArA pUratuM prakAzane asta thAya che. ene mATe sUraja ne e saMgamanuM vAtAvaraNa abhedabhaktinA AnaMda jevuM che. A ahIM jevA karatAM udaya ke asta banne prasaMge e je ekarUpatA dhAraNa , hiMdI mahAsAgara pUro thAya che, ane ahIM muMbaI samudra ke baMgALa kare che tenA raMga ja kema na joI le ? ' samudra zarU thAya che ema te kahevAya paNa nahi ane manAya paNa udaye sasitA raktaH raktazvAstamane tathA / nahi. ahIM bhAratavarSane dakSiNane cheDo che ane traNe sAgara ene saMvatta vipattau mahatAnepattA | traNe bAjuethI vIMTaLAIne paDayA che. saMgama te ApaNe kahIe. A koka vAdaLAMoe paNa nAnapaNamAM moDhe karI rAkhyuM haze ! sAgara mATe ahIM saMgama jevuM kazuM che ja nahi. saMgamanI kalpanA sUraja jyAre kSitijanI taLe. game tyAre vAdaLAnAM bAkorAMApaNI che. sAgarane pUchIzuM to teo kaheze ke je bhedane hastI mAMthI sUrya prakAzana lAla mayUkho emAMthI upara sudhI phelAyA. ane Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-47 prabuka jena - 179 e thAkatAmAM saMsthA pazcimamAM diva jevA ane ra karavI. tyAM eka to lagabhaga vitha banAvI dhruvakumAra upara phelAyA enA karatAM dakSiuttara tarapha vadhAre phelAyA. bAkorAM ghaNuM na hatAM paNa je hatAM te meTAM hatAM. tethI kiraNane mayUkha lAla raMganA paTA kheMcyA hoya evA thayA hatA. ane AkAza pitAnA vaibhavamAM bhArekhama dekhAtuM hatuM. A zobhA dhAryA karatAM saheja vadhAre TakI tethI ene ja joyA karavAnuM mana kaMIka tRpta thayuM. jyAM kumArInA na-thayelA-lagna-nA akSata verAyA che, e bAjunA khaDaka upara mejAMonuM tAMDava jovA ame jaI beThA. jotajotAmAM saMdhyA pazcimamAM vilIna thaI ane caMdranuM rAjya zarU thayuM. vAdaLAMoe AkAzane gherI levAne manasUbe pUre karyo na hatA, eTalAmAM dakSiNanA vAdaLAmAMthI eka moTo tAre caLakavA lAgyuM. e bIjo koNa hoI zake ? e te agati mahArAja pite dakSiNapUrva dizA para ArUDha thatA hatA. sabhAgye yamunA ane yAmabhasya paNa trAMsI lITImAM AkAzamAM dekhAyA. dakSiNa dizAnuM dhyAna karyAnuM phaLa maLyuM. saMtuSTa thayelI AMkhe ame uttara tarapha najara pheravI. tyAM AkAzamAM devayAnI (kesIopiyA)ne 4 upara sudhI caDhaye hate. enA taLe lagabhaga kSitija pAse eka tADa jeTalI UMcAIe e tADanA pAMdaDAnuM ja Asana banAvI dhruvakumAre amane potAnAM subhaga darzana dIdhAM. devayAnIne ane dhruvane jotAM jotAM najara pazcima tarapha vaLI, tyAM kaMse kahyuM ke zravaNa te kayAranA AthamI gayA che. eTale pUrva tarapha najara pheravI, tyAM brahmahRdaye kahyuM ke brahmamaMDaLane vistAra ATalAmAM ja kayAMka he joIe. ame pharI dakSiNa tarapha moDhuM pheravyuM. agasti eTale badhe UMce AvyuM na hatuM ke ' enI jhUMpaDI nI kalapanA karI zakAya. paNa vAdha te dekhAvuM ja joIe. paNa vyAdha game teTale tejasvI hoya te ya vAdaLAMnA jADA paDene e zI rIte vIdhI zake ? ame amArI najare vAdaLAMonuM paDa vIMdhavAno prayatna karyo, eTale zaMkA gaI ke vAdaLAMmAM amuka bhAga UjaLuM dekhAya che enI pAchaLa ja vyAdha hovo joIe. vAdaLAMnI pelI pAra vyAdha ane A pAra amArI najara --baMnenA humalAthI vAdaLAM pAtaLAM paDayAM ane paDadA pAchaLa nATakanAM pAtra: dekhAya tevI rIte vyAdha dekhAvA lAgyA. jotajotAmAM vyAdha pUrNa rIte chate thayo ane pachI vyAdhi, agasti, yamunA ane yAmamasthanI zobhA telagu akSaranI zirorekhA jevI dekhAvA lAgI. hamaNAM mRga dekhAze, rohiNI caLakaze, prazvana DekiyuM karaze, ema AzAe AkAza tarapha ame tAkatAM hatAM eTalAmAM rajanInAthe pitAnI AsapAsa kuMDALuM phelAvyuM ane e suvarNavaya sAthe AkAzamAM vAdaLAMo paNa vadhyAM. AkAzamAM caMdrikA phelAI heya teya zuM? rAtanA vAdaLAM bahu dhyAna AkarSI zakatAM nathI. eTale ame kALomeza samudranA gaMbhIra jaLa upara nAcatI dhULA phI-gunI caLakatI lITIonI hAra joine ja AMkhane ujANI ApI. vidhavidha raMganA nAca samudranAM jaLa upara ane AkAzanAM vAdaLAM para dharAine joyA pachI A gaMbhIratA eTalI te tRptidAyaka lAgatI hatI ke e pti sAthe sthitaprajJane Adarza gAvAmAM ane sa dayAnI upAsanA sAdhavAmAM anero AnaMda uddabhaMbe. A sAgara pUrNa che. enA para phelAyeluM A AkAza pUrNa che. e benA. dazanathI jIvananI sathAsamaye hadayamAM udabhave upazamapradhAna AnaMda paNa pUryuM che. have e trividha pUNutAmAMthI game te kADhI laIe ke umerI daIe. pUrvamAM kazI, upara AvavAnI nathI. meLavelI pUrNatA khUTI zake che, kemake e kharI pUrNatA ja nathI. keLavelI pUrNatA sthAyI che, kemake e vArasA sAthe ja ApaNe janmyA hatA. tyAMsudhI pahoMcatAM vAra lAgI e ja UNapa. je keLavI te AtmasAt thaI. have tyAMthI caDhavA-utaravApaNuM che ja nahi.. je virATa che, bhUmA che, bRhattama che, tenI sAthe ekarUpa thayA pachI je jIvana jivAya che te ja kharUM brahmacarya che. vAsanA dabAvI dIdhI te te keka vakhate pharI uchaLavAnI. vAsanA mArI nAkhI te te bhUtanI peThe pajavatI rahevAnI. vAsanAne tRpta karavAnA ghATa ghaDavA te te vyasananI peThe akhaMDa vaLagavAnI. vAsanAone vadhArI dIdhI te mAthe enuM cakkara bhamyAM ja karavAnuM. vAsanAne te sAme thaIne pUchavuM joIe ke tuM koNa che? mitranA rUpamAM zatrutA karavA AvI che ke jIvanane samRddha karavAnI sAdhanA tarIke AvI che ? vAsanA jyAM sudhI spaSTa ane udhADI thaI nathI tyAM sudhI ja mehaka hoya che. meha aspaSTatAne hoya che, ekAMgI darzanane hoya che. vAsanAne vaza thavAmAM mukhya madada AMdhaLApaNAnI ja hoya che. vAsanAne AMdhaLe virodha paNa ene majabuta ja banAve che. be AMkhe jovAthI vAsanAne oLakhI na zakIe. ene, mahAdevanI ' ' paDe, traNa AMkhe jovI joIe. pachI enI zatrutA enI meLe ogaLI jAya che. vAsanAne sAmane kevaLa tapasyAthI nathI thaI zakatA ane prajJA sthira thayA pachI vAsanAne vidha ja nathI karavo paDe. jIvanamAM jyAM sudhI apUrNatAnuM bhAna che, tyAM sudhI brahma carya siddha thayuM na gaNAya. apUrNatA pate bAdhaka nathI. bALakamAM apUrNatA kyAM ochI che? e nirmaLa bhAve jIvatuM jAya che ane enI apUrNatA svAbhAvika krame maTatI jAya che. apUrNatAnuM bhAna AvyuM ke tarata mAsa pAmara thAya che. sAgaranI peThe pUrNa thayA pachI mojAM game teTalAM uchaLe, pANIne je game tyAM deDe paNa sAgarane vahevApaNuM nathI. e kArari tUaH che. tethI ja ene pitAnI mAjhA mUkavAnuM hotuM nathI. ene maryAdAnuM bhAna ja nathI. ane tethI ja e anAyAse abhAvitapaNe paLAya che. e ja kharUM brahmacarya'. prArthanA pUrI karI ane chellA cAra divasanAM saMsmaraNo noMdhI rAkhavAnI urmi jAgI. thoDIka seMdha karyA pachI ja uMgha AvI zakI. bIje divase savAre bhUtanI peThe samudrakinAre jaI besata, paNa varasAde jarAka reyA. prArthanAsamaye samudrakinAre jatAM jatAM pharI AkAza tarapha joyuM. dakSiNa dizA eTalI badhI sApha, suMdara ane pAradarzaka hatI ke pUrva tarapha bhegAM thayelAM vAdaLAMonI manamAM cIDha ja caDhI. e je dakSiNanuM anukaraNa karatA te emanuM zuM bagaData? dakSiNe trizaMku barAbara ubhe hate. jayavijaya enA dvArapALanuM kAma karatA hatA. kerInA athavA kheTa krama eka bAju para jaIne paDaye hate. e be vacce keTalAka evA te suMdara tArA caLatA hatA ke je varSa muMbaI taraphanA lokone AkhA janmArAmAM jevAne nahi maLe. uttara tarapha saptarSi sAva namrapaNe phelAyA hatA. dhruva rAtanI peThe lagabhaga jamInane aDavA AvyA hatA. svAti ane citrA mAthe caLakatAM hatAM. hasta sahejasAja vAMke thayuM hatuM. pazcime caMdra Athame te paNa caMdrikA hajI pitAnI hastI jaNAvatI hatI. punarvasanA heDakAmAMthI phakata prazvana ja vAdaLuM vIMdhIne DokiyuM karatA hatA. aTra ekAkI potAnA svabhAva pramANe prazvana madhA sAthe kadI karIne dUra jaI ubhe hato ! madhAnuM dAtaraDuM phAlganInA cerasane sAcavatuM hatuM. pUrva tarapha vizAkhA taLe gurU, zukra zebhatA hatA ane e baMne ThIka ThIka uMcA AvelA hovAthI pAtaLI anurAdhA, vAMkI pesTa ane aNiyALuM mULa emane AdhAra ApatA hatA. gurU, zukra jyAre pArita pAse Ave che tyAre e traNenI sarakhAmaNI sarasa thAya che. ane maMgaLa pAse na hovAnuM du:kha nathI rahetuM. (anusaMdhAna pRTa 186 ju mAM ) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 keTalAka samAcAra ane nAMdha prabuddha jaina aMgreja sarakAranI navI jAherAta tA. 2012 -47 nA roja. agreja sarakAre hiMdanI bhAvI rAjyaghaTanA sabaMdhe eka mahatvanI jAherAta karI che. A jAherAte AkhA deza mATe eka avanavI paristhiti ubhI karI che. A jAherAtane keTalAke bahu habhera vadhAvI lIdhI che; keTalAka tenI sakhta TIkA karI che: keTalAka A jAherAtane AvakAratAM chatAM 'paNa' zabdathI rArUAta karIne temAM rahelAM bhayasthAnene AgaLa dhare che. ApaNe paNa A jAherAtanA bhinna bhinna bAjuethI vicAra karIe. rASTrapati kripalANIjI kahe che tema A jAherAtamAM ATalI vAta te cokakasa che ja ke hiMdanA AjanA vAisaroya lADa' vevala mA` mAsamAM vidAya thAya che ane tenI jagyAe vAikAunTa mAunTabeTana Ave che. lADa vevala ane brITIza pradhAnamaMDaLa vacce kayA prazna athavA to prazno upara matabheda paDayA haze e viSe AdhArabhUta mAhItInA abhAve jAtajAtanI aTakaLA thai rahI che, leDa vevalane vidAyagIrI vakhate paMDita javAharalAla naherU temaja maulAnA abula kalAma AjhAda stutibharyA zabdomAM khIradAvI rahyA che, ema chatAM paNa ApaNA dezanI AjanI rAjakAraNI paristhitine ATalI badhI jaTila banAvavAmAM lADa vevale bahu agatyane bhAga bhajanyeA che e sau kAi Ne che. vacagALAnI sarakAranI racanA karavA paMDita javAharalAlacchane temaNe nimatraNa ApyuM ane e mujaba paMDita javAharalAlajIe navA pradhAnama'DaLanI racanA karI. tyAra bAda meslama lIgane sIdhA pagalAne harAva temaja navI adhAraNasabhA sAthenA lIgane asahakAra kAyama rahevA chatAM lIganA sabhyone vacagALAnI sarakAramAM lADa vevale dAkhala karyAM ane e rIte vacagALAnI sarakArane temaNe aneka rIte pAMgaLI batAvI dIdhI. tyAra bAda gayA DIsembaranI chaThThI tArIkhatI sarakArI jAherAtamAM karavAmAM Avela jItharacanA viSenu spaSTIkaraNa kaoNMgresanA mantratryathI taddana virUddha hAvA chatAM baMdhAraNa sabhAmAM meslema lIgane joDAvAmAM kAi pazu muzkelI na rahe te khAtara keMgresanI kArAbArIe sarakAranuM spaSTIkaraNa, svIkAryuM. ema chatAM paNa meslema lIge petAnu aNunama asahakArI valaNa pahelAM mAphaka ja cAlu rAkhyuM. kebIneTa mIzananI yeAjanA mujaba AvuM valaNa dharAvanAra meslema lIganA pratini dhione vacagALAnI sarakAramAM eka divasa paNa sthAna DrAi na zake ema chatAM temane haju sudhI cAluM rAkhavAmAM AvyA che. A sAme vacagALAnI sarakAranA anya sabhyoe sakhta vAMdhe uDAvyA hatA ane A bAbatanA sarakAra tatkALa nikAla kare e atyanta apekSita hovA chatAM prastuta jAherAtamAM A sabaMdhamAM kaze pazu ullekha ke khulAsA jovAmAM AvatAM nathI. paNa AnA anusaMdhAnamAM vevalane vidAya ApavAmAM Ave che ane navA mANusane vAisarAyapada upara lAvavAmAM Ave che-A eka kevaLa aNudhAryAM- aNukalpya pheraphAra ApaNane eka evA anumAna upara lai jAya che ke meslema lIganA sabhyone rUkhasada ApavAnI javAbadArI leMDa vevala levA mAMgatA na heAya te kAraNusara ja temane javu paDatu heAya. A kevaLa anumAna ja che ane te keTaluM AdhArabhUta che te te navA vAsarAya kevI nIti ane kevuM valaNlR dhAraNa kare che. tenA upara ja AdhAra rAkhe che. sarakArI jAherAtamAM jaNAvavAmAM AvyuM che tema jo agrejasarakAra ApaNune 1948 nA jIna mAsathI kharekhara taddana svataMtra ane svAdhI banAvavA mAMgatI hAya te AjanI kakSAe vacagALAnI sarakAranI punaTanA ane ekarUpatA karavAnI ayanta Avazyaka che. jo ATaleA paNa ati agatyane pheraphAra karavAmAM nahi Ave te sattAnI pherabadalI viSenI ATalI ta. 1-4-4 19 spaSTa jAherAta heAvA chatAM lokonAM dila agreja sarakAranI matAgata vRtta viSe haMmezA mujaba eTalAja saMzayakSubdha rahevAnAM. kaoNMgresanI ane dezanA rASTravAdI netAonI kaMi kALathI evI mAMgaNI hatI ke ApaNe tyAM game teTalA matabhede hoya ema chatAM paNa aMgreja sarakAra ahiMthI eka vakhata cekasa divase ane cokakasa ghaDie vidAya thAya. pachI ame amArU phADI lazuM. A ApaNI mAMgaNIne sarakAre pUrA arthamAM svIkArI che ane 1948 nA juna mAsamAM hiMdanA vahivaTa ApaNlRte suprata karI devAnI spaSTa zabdomAM teNe uddeSaNA karI che. A sAMbhaLIne ApaNuM dila harakhAya che ane varasa savA varasamAM ApaNe sau A sarakAranI cuDamAMthI jarUra chUTIzuM evI kalpanA Apayune e ghaDa AnaMda pramata banAve che. paNa A jAherAtanI bIjI bAju pazu che. kebIneTa mIza nanI yojanAnA pariNAme lokapratinidhi sabhA athavA te 'dhAraNa sabhA astitvamAM AvI che ane gayA DIseMbarathI A baMdhAraNa sabhAe peAtAnuM kAmakAja zarU karI dIdhuM che. A baMdhAraNa sabhA sAthe zarUAtathI ja meslema lIga asaddakAra karatI AvI che. A kAraNe potAnu kArya AgaLane AgaLa dhapAvatI A baMdhAraNa sabhA dviMdI janatAnuM purU' pratinidhitva dharAvatI gaNAya nahi. A te A paristhiti cAlu rahe te sattA suprata karavAne TANe kAi cokakasaprakAranA madhyavartI taMtrane athavA te keTalAka pradezo purAnI tatkAlIna prAntika sarakArane athavA te hiMdI praznane mATe sauthI vadhAre hitakara hoya ane purepurI vyAjakhI gaNAya e rIte aMgreja sarakAra brITIza hiMda! kArabhAra suprata karo-A pramANe prastuta jAherAta jaNAve che. A vidhAnA pAchaLa aneka anarthAMI zakayatAe rahelI che. eka te muslIma lIganA sahakAra-viThThANI baMdhAraNasabhA je kAMi navuM rAjyabaMdhAraNa ghaDI kADhe ane te game teTalu udAtta ane sarpa kAi ladhumatIeAne purepurI rAte vyAjakhI sadveSa Ape tevu' hoya ema chatAM paNa apUNa pratinidhitvavALI pratinidhisabhAe taiyAra kareluM baMdhAraNa svIkArI zakAya niha ema kahIne varasa deDha varasanI ApaNI mahenata aMgreja sarakAra eka DimAM dhuLaghaNI karI zake che ane badhAraNa sabhA dharDa te baMdhAraNa svIkAravAnI bAMdyadharIne A naherAtathI pheka karI zake che. khIjI dezanA tatkAlIna rAjyavahITa kAne sAMpavAmAM Avaze e sabaMdhamAM jagguAvavAmAM AvelA traNa vikalpAmAMthI tatkAlIna prAntika sarakArane paNa amuka pradezonA rAjyavAra soMpavAmAM Ave eA eka vikalpa raju karIne pAkIsta!nanI zakayatAne purU sthAna ApavAmAM Avyu che. ane e rIte pAkIstAnavAdI meslema lIgane peAtAnI asahakAravAdI nItine kAyama rAkhavAnuM baLavAna sUcana karavAmAM Avyu che. ane AjanI baMdhAraNusabhAthI alaga rahevAthI ja te dhAraNA khara a vavAnA vadhAre saMbhava che ema paNa uparanI AlecanA uparathI sahaja phalita thAya tema che. A rIte aMgreja sarakAra ahiMthI vidAya thane thane pazuDivile and Rule bhAgalA pADI ane rAjya kare'nI zAhIvAdI tAtrinI paripUrti rUpa Divide and Quit' 'bhAgalA pADe ane cAlI nIkaLe!'nI nIti prastuta jAherAta dvArA akhatyAra karI rahI hoya evI bhrAnti ApaNA dilamAM ubhI thAya che. kebIneTa mIzananI yeAjanA Ameya te dvimukhI hatI ja. e gejanAnA upedhdhatamAM pradhAnapratinidhimaDaLe pAkIstAnane asvIkAra ane akhaMDa hiMdustAnanA svIkAra karyAM che ane vigatemAM jItharcanA lAdIne pAkIstAnane purUM jora Apyu che. AvI ja rIte jate jate paNa AkhA hiMdusthAnanu rAjyabaMdhAraNu ghaDavA mATe umI karavAmAM AvelI samasta hiMdanA pratinidhionI baMdhAraNa sabhA artha vinAnI ane ana hiMdusthAna nAnA meTA bhAgalAmAM vaheM'cAi jAya ane e rIte taddana niLa, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-47 zIrNa vizIrNa ane koI paNa dizAethI AvatA AkramaNane sAmano karavA asamartha bane evI koI tarakIbanI A aitihAsika jAherAtamAM purI gaMdha Ave che. dezI rAjya viSene ulekha paNa A tarakIbanuM ja samarthana kare che. alabatta Ajane divase ane AjanI kSaNe paNa jo mAslema lIga baMdhAraNa sabhAmAM joDAI jAya ane baMdhAraNa sabhA- eka sarvasaMmata baMdhAraNa ghaDI kADhI zake te ApaNe tyAM mAtra AjhAdI ja nahi paNa AbAdI ane sukha zAntine. surya 1948nA juna mAsa pahelAM paNa uge. paNa "e dina kahAM ke mIyAM ke pAume jutIyA -ema e divasa kayAMthI meslema lIga ane tenA saranazIna mahamadaalI jhINAtA dilamAM A sattine udaya thAya ? Aje meslema-lIgane bhedabhAva bhulI koMgresa sAthe ekatra thavA dezanA AgevAne pharI pharIne apIla karI rahyA che, paNa e badhuM jANe ke paththara upara pANI hoya ema lAge che. meslema lIga pAse AkhA rASTranI AjhAdInI koI kIMmata ja nathI. kAM te aMgrejo cirakALa rAjya kare athavA te tenuM sthAna ame pacAvI pADIe e ja mAtra temanI manodazA dekhAya che. AjhAdI ApaNe AMgaNe AvelI tenI haTha ane dezadoDI doravaNInA kAraNe Aja sudhImAM anekavAra ThelAtI AvI che. Aje AjhAdI ApaNI sAme pharIthI nakakara svarUpamAM AvIne ubhI che. e AjhAdI pAchI AbAdI ane sukhazAMti Ave te ja lokone mata e AjhAdIne kAMI artha che paNa AjhAdI eTale hiMdusthAnanA TukaDA, Antaravigraha ane anavasthA hoya te e AjhadInI tAtvika daSTie game eTalI maTI kIMmata hoya te paNa lokone mana te elamAMthI cUlamAM paDavA jevuM ja lAgavAnuM che. meslama lIganI Aja sudhI mane dazA ane aMgreja sarakAranA hAthe tene maLato eka yA bIjA prakAranI satata uttejanA jotAM - aMgreja sarakAra Aje je rIte jAhera kare che te rIte 1848 nA juna mAsamAM hiMdane rAjyakArabhAra hiMdIone eka yA bIjI rIte sAMpavAmAM Ave te paNa ApaNe tyAM sulehazAntibharI rASTrIya sarakArane amala sthapAya te pahelAM haju aneka Aphatane ane rASTravirodhI tane ApaNe sAmane karavAnA che ane ApaNe bhAga pAra vinAnI yAtanAothI bharelo che ema bhaya rahe che. ApaNuM bhAvI haju dhuMdhaLuM che. Ama chatAM paNa aMgreja sarakAra jyAre jAte uThIne kahe che ke 1848 juna mAsathI amAre ahithI vidAya thavuM che tyAre ApaNe zraddhApUrvaka svIkAravuM ja rahyuM ke, ApaNe AjhAdInA mArge have josabhera gati karI rahyA chIe ane e AjhAdI hAMsala kavAmAM have koi paNa rUkAvaTa karI zake tema che ja nahi. A vAstavikatA jeTalI ApaNI sAme AvIne ubhI che teTalI ja moslema lIganI sAme ubhI che. aMgrejI satAnA baLe teNe game tevA manoratha sevA heya. paNa te jai rahI che tyAre te teNe have pitAnA paga upara ja ubhA rahevAnuM rahyuM. kAM te ApaNI sAthe te maLI jAya ane ApaNe sau sAthe maLIne ApaNA svarAjayanuM nirmANa karIe. nahiM te megnema lIga ApaNI sAthe atha DAya ane baLAbaLanI tulanA karI che, ane pitAnA vinAzane tare. akhaMDa AjhAda hiMdusthAna ApaNe koI paNa hisAbe siddha karavuM ja rahyuM. emAM ja ApaNe mekSa che ane emAM ja Apa sarvenI sahIsalAmatI che. aneka nirAzAone avagaNIne paNa ApaNe AzA rAkhIe ane zraddhA sevIe ke dezanA A kaTokaTInA vakhate mahema lIganA dilamAM prabhu vase ane svaparanA kalyANa mAga svIkAravAnI tene bhagavAna sanmati Ape ane AvatI AjhAdIne sabhAva ane zraddhApUrvaka jhIlavAmAM pitAne hAtha ane pure sAtha Ape ! lagnavirachedane dhAre eka vakhata e hatuM ke vidhat:vivAhanA prazna upara le che uchaLa paDatA ane sabhAomAM mArAmArI thatI. Aje supratiSThita lagnane amuka sagomAM visajita karI zakAya e dhAro muMbaInI , dhArAsabhA samakSa AvyA che. A saMbaMdhe jAhera janatAmAM nathI kazo mahatvane uhApoha ke khaLabhaLATa ane pratika dhArAsabhA paNa A dhAre zAtipUrvaka bahu moTI bahumatIthI maMjura karaze evI cakkasa AzA rAkhavAmAM Ave che. kALAntare lokamatamAM keTaluM gaMbhIra parivartana thayuM che tenuM A bAbata uparathI bahu pretsAhaka : mApa nIkaLI zake tema che. A bIlanI bhUmikA rUpe jaNAvavAmAM AvyuM che ke "hiMdu dharma mujaba lagna e koI eka prakArane karAra nathI, pazu dhArmika saMskAra che ane tethI hiMdu kAyadAmAM chuTA cheDA mATe kaze avakAza rAkhavAmAM AvyuM nathI. nIcalA varganA hiMduomAM ane khAsa karIne zudromAM chuTA cheDAne sarakArI adAlatoe maMjura karela che, paNa te te kAyadA jeTaluM ja te te kAmamAM pracalita rUDhinuM mahattva ane prabhutva svIkArIne karavAmAM AvyuM che. bIjI bAjue hiMdu kAyado ane patnIne maMjura rAkhe che ane 1946 mAM hiMdusamAja purate aneka patnI karavAne pratibaMdha karate kAyado pasAra karavAmAM AvyuM tyAra pahelAM koi paNa hiMdu puNyane game teTalI strIo paraNavAnI chuTa rahI che. "kALanA vahevA sAthe sAmAjika baMdhAraNa palaTAtuM AvyuM che, ane bhinna bhinna dezo ane bhinna bhinna saMskRti sAthenA saMparke lokonI raheNIkaraNI ane jIvanapaddhatimAM keTalAye pheraphAre karI nAMkhyA che. A pheraphAra mujaba kAyadAmAM paNa pheraphAra karavAnI jarUra ubhI thAya che. Ama hovAthI jyAre ema spaSTapaNe mAluma paDe ke lagnathI joDAyelI keI paNa strI ane purUSa vacce saMbaMdha kevaLa duHkhapUrNa banI gayuM che tyAre chuTAcheDAnI anukuLatA karI Ape tevA koI kAyadAnI temane sagavaDa ApavAnI jarUriyAta ubhI thAya che ane AvA lagnajIvanane sadAne mATe visajita karavuM eja e baMne vyaktionA temaja bahu janasamAjanA hitane eka mAtra asarakAraka upAya rahe che." A bhUmikA upara racAyela prastuta bIla nIcenAM saMgomAM chuTAcheDAnI rajA Ape che. . (1) pati athavA patnI nIcenA koI paNa kAraNusara chuTIcheDA mATe dAve mAMDI zake che : (ka) lagna karavAmAM AvyuM hoya tyAre prativAdI napuMsaka hoya ane dAda dAkhala karavAmAM Ave tyAre paNa prativAdInuM napusakatava cAlu hoya. (kha) dA mAMDavA pahelA sAta varSathI vadhAre mudata sudhI prativAdI gAMDe athavA te kevaLa jaDa (Idiot) hoya. (ga) dA dAkhala karyA pahelAM sAta varSathI vadhAre mudata sudhI prativAdI raktapittanA rogathI pIDAtA hoya ane e roma vAdI sAthenA saMsarganuM pariNAma na hoya. (dha) prativAdIe vAdIne satata sAta varSa sudhI tyAga karyo hoya. () je sagAMvahAlAne je prativAdI jIvato hoya te tene lagatI svAbhAvika rIte khabara hovI joIe tevAM sagAMvahAlAM ke najIkanAM mANasane sAta varSa sudhI prativAdI jIvate hovAnI kazI paNa khabara antara na hoya. . (2) 1946 nA aneka panI pratibaMdhaka kAyadAne amala zarU thayA pahelAM koI paNa purUSe eka strInI hayAtImAM koI bIjI strI sAthe lagna kayu" hoya ane dAvo dAkhala karatI vakhate te bIjI strI vatI hoya te pahelI vAranI strI pitAnA dhaNIthI chuTA cheDA meLavavA mATe dAva mADI zakaze. (ahiM e jaNAvavAnI jarUra ke 1946 nA upara jaNAvela navA kAyadA anusAra koI paNa eka strInI hayAtImAM anya strI sAthe lagna kare che te purUSa sAta varSa sudhInI kedanI zikSA thAya e jadArI guno kare che ane e navuM lagna bInakAyadesara eTale rada gaNAya che.) upara racAyela , (1) pati gAmAM chUTAcheDAnI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha upara jaNAvela chuTAcheDAne lagatAM kAraNA uparAMta ekane anyathI chuTA rahevA vasavAne edhikAra nIcenA sagAmAM maLI zakaze. (Judicial Separation) 182 (1) jo strI ke purUSamAMthI kAi paNa raktapittanA rogathI pIDAtA heya ane e rAga anya sAthenA saMsaga nuM pariNAma na hAya teA anyane te purUSa ke strIthI chuTA rahevAnA adhikAra che. (ra) jene kAyadAnI dRSTie dhAtakIpaNuM kahevAmAM Ave che tevu dhAtakIpaNu kAi paNa purUSa peAtAnI strI upara dAkhavatA hAya te te strI potAnA dhaNIthI alaga rahevAnA hakka prApta kare che. prastuta khIlanA A mukhya muddAo che. A khIla hAla turaMta sIlekaTa kamITIne soMpavAmAM Avyu' che, jemAM leAka abhiprAya dhyAnamAM laIne dhaTatA sudhArA vadhArA karavAmAM Avaze. ane e rIte sudhareluM khIla muMbainI dhArAsabhA samakSa manturI mATe raju karavAmAM Avaze. lagna e eka prakAranA pavitra ane paraNelAM strI ane purUSane atyaMta gADhapaNe sparzatA sabaMdha che. A kAraNe eka vakhata lagnajIvanathI grathita thayA bAda e saMbadhane kevaLa manasvIpaNe teDI nAMkhavAne kAi paNa strI ke purUSane adhikAra hAve na joie. AmAM paNa saMtatI thavA bAda lagnasaMbaMdha aMge ubhI thayelI parasparanI javAbadArI vadhAre gaMbhIra svarUpa dhAraNa kare che ane saMtatInA hita khAtara lagnathI joDAyalAM strI purUSa ekameka sAthe koi paNa bhAge joDAyalI rahe e atyaMta Avazyaka temaja iSTa bane che. AvI ja rIte ekapatnIvrata temaja ekatitrata kuTuMba temaja samAjanA svAsthya ane kalyANu khAtara atyaMta Avazyaka che. ApaNA hiMMdusamAjamAM lagnanA AmaraNAnta sthAyIpaNA upara A kAraNe ja ATalo badhe bhAra mUkavAmAM AvyeA che, pazu eTale bhAra ekapatnIvrata upara mUkavAmAM AvyA nathI, jenA pariNAme kAi paNa purUSa marajI paDe tyAre ekanI hayAtImAM anya strI sAthe lagna karIne vartamAna lagnanA vAstavika viccheda sAdhI zake che. lagna saMsthAnI AvI vivAdI paristhiti che bAjuethI sudhAraNAnI apekSA dharAvatI hatI. eka te! ekanI hayAtImAM anya strI karavAnI prathAnI kAyadAthI aTakAyata karavAnI. ane bIjI bAjue lagnasaMbadha game teTalA pavitra lekhavAmAM Ave ane tenA TakAupaNA upara game teTalA bhAra mUkavAmAM Ave te paNa evA asAdhAraNa saMyogA kalpI zakAya che ke jyAM lagnajIvanane cAlu rAkhavuM e mAnavatAnI dRSTie kevaLa anyAyabhayu" lekhAya. muMbanI sarakAre gayA varSa daramiyAna ekathI vadhAre stro karavA sAme kAyadesara aTakAyata mUkavAne dhArA karIne hiMdu samAjanI upayogI sevA bajAvI che. paNa e dhArAnI paripUrti rUpa cokakasa asAdhAraNa sa'yogAmAM lagnavicchadane kAyadAnI anumati ApavAnI paNa eTalI ja AvazyakatA ane apekSA hatI. A apekSA A navuM khIlapurI pADe che ane e mATe muMbai sarakArane dhanyavAda ghaTe che. Ama chatAM paNa prastuta khIla bahu khacakAtu che ane lagnavicchedanA praznane puro nyAya A ApatuM nathI ema kahyA vinA nahi cAle. lagnavicchedane samata karanArAM khIlamAM raju karavAmAM AvelA sayege puratAM nathI. gAMDapaNa, raktapitta tema ja parityAga mATe sAta sAta varSonI je muddata bAMdhI che te ghaNI ja lAMbI ane tatpariNAmI lagnavicchedane ghaNA aMze a zUnya banAvavA barAbara che. lagnaviccheda ma'nnura karavAnA hetu te| anya'ta duHkhapUrNa ane mAnavatAnI dRSTie anyAyapUrNa lagna saMbaMdhamAMthI kAi paNa strI ke purUSane mukata karIne te strI ke purUSane icchA haiAya te anya koinI sAthe nA lagnasaMbaMdha zarU karavAnI taka ApavAnA che. A kAraNe prastuta muddata kAi paNa sayeAgamAM traNa varSathI vadhAre na ja joie. A dRSTie kazA paNa samAcAra na heAya ene lagatI muddata pazu je sAta varSInI bAMdhavAmAM AvI che te paNa dhaNI lAMkhI che. te paNa AjanA tAraTapAlanA jamAnAmAM traNa varSathI vadhAre hAvI na joie. jena tA. 1-3-47 taduparAnta A khIla kaeNma paNa pariNIta purUSanuM peAtAnI strI pratyenuM dhAtakIpaNuM' te strIne potAnA dhaNIthI chuTA rahevAnI sagavaDa Ape che, paNa koi paNa saMyeAgamAM tene lagnavicchedanA hakka ApatuM nathI. AnI pAchaLa kalpanA e rahelI che ke brAtakIpaNu e kAi sthAyI rAga nathI ane Aje dhAtakIpaNuM dAkhavatA dhaNI AvatI kAle mRdu paNa bane ane potAthI judI thaine rahenAra strInA sahavAsanI apekSA karate thAya. paNa A kalpanA vadhAre paDatI che. dhAtakINuM mANusanA svabhAvanA rahelu eka prakAranu darda che ane te potAnI strI pratyenI kAi paNa kAraNe ubhA thayennA asAdhAraNu aNugamAmAMthI ubhu' thAya che. tethI jyAre purUSanA cAlu ghAtakIpaNAnI evI vigate kArTonA dhyAna upara lAvavAmAM Ave ke jethI A bannene lagna sabadhathI joDAyalA rAkhavA e te strIne jIvatA mRtyune anubhava karAvavA jevuM che ema kaiTane lAge tyAre te * strIne mAtra sahavAsanA baMdhanathI ja nahi paNu lagnabaMdhanathI mukata thavAnI ane e rIte peAtAnA jIvanane potAne yogya lAge te rIte sudhArI levAnI taka ApavI joie. alabatta A bAbatamAM strI sAme be vikalpo adAlata mukI zake che. sahavAsa-baMdhanathI mukita ane bharaNapoSaNunI dhaNInA mAthe javAbadArI athavA te lagnadhanathI mukti ane bharapeASNanI javAbadArIthI dhaNInI mukita. Aja dheAraNe kAi paNa strI ke purUSane cAlu vyabhicAra paNa lagnavicchedate maMjura karavA mATe ucita saMcAga lekhAvA joge ane AmAM paNa jyAre purUSa gunehagAra hAya tyAre upara jaNuAvyA mujaba anne vikalpAneA lAbha strIne maLavA joie. svabhAvanA vaiSamyanA kAraNe chuTAcheDAnA hakka maLavA joie eve paNa eka vicArapakSa che. parasparanA manameLa ane sahukAra dvArA jIvanasukhanI sAdhanA karavI e ja purUSanA lagnane hetu che paNa jyAM manameLa ja sabavate nathI ane je te bAbatamAM strI ane purUSa paraspara athaDAtAM ja cAle che tyAM temane pharajiyAta joDAyalA rahevAnI pharaja pADavI na joie. ane temane lagna saMbaMdhathI chuTA thavAnI taka ApavI joie-khAvI A vicArapakSanI vicArasaraNI che ane kevaLa kAlpanika dRSTie A vicArasaraNI nivadya ane vyAjakhkhI lAge che. Ama chatAM paNa A mudde nA vyavahAragata amalamAM aneka bhayasthAne rahelAM che. AjanA kAyadAne hetu lagnavicchedane bane teTalA saraLa banAvavAnA nathI paNa asAdhAraNa ane anivAya saMgAmAM lagnaviccheda mATe kAyadAne lagatI chuTa ApavAno che. dareka vyakitanI prakRtimAM atyathI echuM vadhatu asAmya hAya ja che. Ama chatAM paNa bAMdhacheADa karatA rahI ekamekane anukuLa thavA prayatna karavA ane e rIte patIjIvanane bane teTaluM apUNaeN -sukhapUrgu -banAvavu e lagnasa b dhane hetu che. kaI hada sudhInA prakRttivaiSamyane lagnaviccheda mATe yeAgya gaNavuM ene lagatI maryAdA bAMdhavI atyanta muzkela che. vaLI A chuTatA sadupayoga thavAne badale durUpayoga thavAne vadhAre sabhava che. lagna karavA ane bhAMgavA e jANe ke baccAMnA khela hAya-AvI je samAjanI paristhiti thAya e samAja TakI zaka nahiM ane kauTuMbika jIvanamAM gAMbhIya ane niSThA ane paraspara vAdArI pragaTe nahi. Avu jokhama dhyAnamAM laine AjanI kakSAe atyanta anivArya saMyoge puratA ja lagnavicchaMda maryAdita rAkhavA yogya che. vaLI kayA kayA saMyogAnA kAraNe lagnavicchedane sa'mata karavAmAM Ave che e Aje khAsa mahatvanA muddo nathI, paNa sthiticusta hiMdusamAja jema Aje aspRzyatAne tilAMjali ApavA kaTibaddha thaye che tevI ja rIte lagnavicchedanA siddhAntane svIkArI le e ja Aje kharA mahavanI vastu che. kAyado te samayAnusAra karyA kare che ane pharyA karavAnA che. koi paNa asAdha raNa sayeAgamAM paNa lagnavicchedanI svIkRti e ja AjanA hiM samAja mATe eka mahAna krAntikArI pagalu' che. ane Avu mahatvanuM pagaluM bharavA mATe hiMdu samAja kaoNMgresI kArabhAratanA aneka rIte rUNI bane che. dharmAna da Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 : * tA. 1-3-67 prabuddha jaina AjanI visthApI viSamatA kema TaLe? (prasiddha amerikana patrakAra zrI. luI phizaranA nAmathI aMgrejI vartamAnapatranA vAMcanAra bhAgye ja aparicita haze. atyaMta garIba gharamAM janma pAmI, jIvananI zarUAta temaNe zikSakanA dhaMdhAthI karI, pachI patrakAritvamAM jhaMpalAvyuM ane Aje teo eka niDara, svataMtra ane samartha patrakAra tarIke AMtararASTriya khyAti dharAve che. potAnA vicAranuM svAtaMtrya jALavavA teo eka niraMkuza patrache. pitAnA vicArane asara kAra-Free-lance, Journalist-tarIke kArya kare che. kare che." patrakAritvanI kArakirdInI zarUAtamAM teo raziyA gayA. tyAM raziyana yuvatI sAthe lagnagraMthithI joDAyA. tyAM bAra varSa rahI tyAMnI viziSTa paristhiti tathA yuropanA rAjakAraNane temaNe sukuma abhyAsa karyo. A abhyAsa temanI jagavikhyAta AtmakathA "mena enDa pelITIkasa'mAM dRSTigocara thAya che. 'kripsa mizana' hiMdusthAnamAM AvyuM tyAre teo paNa hiMdamAM AvyA hatA. pitAnA aMgata mitra javAharalAlajIthI mAMDI, vAIsaroya, kripsa, koMgresa tathA lIganA AgevAna vagerene maLIne piriyAlijhama anabhAskaDa' nAmanA pustaka dvArA kripsanI yejanAnuM pokaLapaNuM temaNe ughADuM pADayuM hatuM. kripsa amerikAmAM hiMda viSe kheTo pracAra karAvyuM tene paNuM A hiMdI AjhAdInA dete saMkhyAbaMdha reDiye be DakAsTa, vyAkhyAne, tathA lekho dvArA radiyo Apyo hate. - 1942 nI laData pahelAM teo gAMdhIjI sAthe seva grAmamAM aThavADiyuM rahyA hatA. gAMdhIjInI mAnavatA tathA vatI ahiM sAme A patrakAra para eTalI badhI asara karI hatI ke teNe amerikA jai "e vIka vItha gAMdhI' nAmanuM suMdara pustaka lakhI nAkhyuM, hatuM, jemAM '42 nI lekakrAMti anivArya hatI ane gAMdhIjI gharI rAjyanA mitra nathI e be vAta pazcimanI prajAne asarakAraka rIte samajAvavAmAM AvI hatI. bIjI bAju gAMdhIjInA mana upara zrI. phizaranI saccAIe eTalIbadhI asara karI hatI ke presiDenTa rUjhavelTa para gAMdhIjIe lakhelA eka agatyanA rAja dvArA patranA saMdezavAhaka tarIke temaNe zrI. phizaranI pasaMdagI karI hatI. hamaNAMja prasiddha thayelA temanAM chellAM pustaka "dhI greITa celenja' mAM te patra prathamavAra pragaTa thayuM che, - zrI. phizara udAra samAjavAdI che. lokazAhI ane samAjavAdanA sumeLa sivAya duniyAne Are nathI ema temanuM mAnavuM che. saramukhatyArazAhI ane sAmrAjyavAdanA teo kaTTara zatru che. mahArA nI vadhatI jatI su mrAjyalAlasA sAme temaNe ugra prahAra karyA che. dhIme dhIme 'vizvarAjaya'-World State-sthApyA vinA vizvayuddho aTakAvavA AkAzakusumatuM che ema temanuM maMtavya che. hamaNAM kebIneTa mizana yojanAnI vATAghATa vakhate teo hiMdanI uDatI mulAkAta laI gayA. tyAMthI madhyapUrva ane dUra pUrvanA prazno najare nihALIne temaja yuropamAM paNa baheLe pravAsa karIne teo vatana pAchA pharyA. tyAra bAda vizvane bharakhI jatA bhukhamarA sAme temaNe kalama uThAvI che. jagatanI AmaprajA mATe temanuM haiyuM drave che. mahAtmA gAMdhInA " hadayanA rAjakAraNe vizvanA rAjakAraNamAM mahatavane phALe Ape che ane ApaNe evI temanI khAtro che. temanI zailI spaSTa ane vedhaka che. zeSaNa ane nAgarika svataMtratA mATe temaNe pitAnI samartha kalamane upayoga karyo che. temanAM lakhANa tathA pustake sAme hiMdI sarakAre yuddha daramiyAna pratibaMdha pharamAvI temanuM bahumAna karyuM hatuM. temanAM prakAzamAM nIcenA pustake mukhya che - 1. erala, 2. mena enDa pilITIkasa, 3, empAyara sa, elIna ane hITalara, 5. ImpIrIyAlIjhama amArakaDa, 6. e vIka vItha gAMdhI, 7, dhI greTa celeja. A lekhakane tA. 16-2-47 nA bhArata :timAM pragaTa thayela lekhane nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. anuvAdaka) - I. sa. 1946 ne 1945 vacce ghaNuM ja sAmya che. ane 1946 ne 1936, 1928 ane 1818 vacce eTaluM ja sAmya che. kharI rIte, 1946 nI sAla 1914 pachInI badhI ja sAlanuM smaraNa karAve che. chellAM batrosa varSathI mAnavajAti kaI mArga kADhavA mathI rahI che. koI anaMta jhaMjhAvAtanI vacce vizva ubhuM che. jhaMjhAvAta avirata che ane ApaNI AMkha sAme ja che. AthI ja ApaNe ene barAbara joI zakatA nathI. - jyAre prathama vizvayuddha pUruM thayuM ke tarata ja lekee bIjA vizvayuddhanI vAta zarU karI. kaMI abhyAsI vidyArthI 1819 ane 1920 nA vartamAnapatranI phAIle uthalAve, te tene AMtararASTriya athaDAmaNa viSe te samaye thayelI bhaviSyavANI sAcI paDI che tema dekhAze ane evI ja rIte have jyAre bIju vizvayuddha purUM thayuM che tyAre trIjA vizvayuddhanI zakyatA viSe pazu vAto vahetI thaI che. "dhI janarala meTasa kAraperezana'nA saMzodhana vibhAganA upapramukha tathA "amerikana vijJAna-vikAsaka saMghanA pramukha che. cArlsa. keTariMge haju hamaNAM ja jaNAvyuM che ke "pRthvInA be abaja nivAsIone pUrate kherAka pUre pADI zakIe teTaluM ApaNI pAse vaijJAnika jJAna che. Ama chatAM vizvanI paNa bhAganI vastIne peTapUratuM bhejana maLatuM nathI. manuSya pote ja sajelI adhaTita dIvAle Ane mATe javAbadAra che" Do. keTariMge AgaLa vadhatAM spaSTa karyuM che ke "junavANI sAmAjika rUDhi, ajJAna, muryatA ane bhaya duniyAnA meTA bhAganA manuSyane vijJAnanA tadana prAthamika phAyadAthI vaMcita rAkhe che." haju sudhI koI sAmAjika jIvanapaddhati-muDI mAda, nAjhIvAda ke sAmyavAda-mANasanI badhI prAthamika dunyavI jarUriyAta pUrI pADI zakI nathI. ApaNAM Adhunika jIvananAM be mukhya satya che : DAmADeLa vizvazAMti tathA manuSyasarjita bInajarUrI daridratA. manuSya gaI peDhI daramiyAna virATa pragati karI che. paNa A pragatimAM cekakasa zAMti ane cekasa sAdhanasAmagrI bhulAI gayAM che. binasalAmatine AmAMthI udabhava thayela che. pUnI ane tenAM para vasatAM strI ane purU kei sarvatamukhI binasalAmatimAM sapaDAI gayA hoya tema dekhAya che. saMgakita thayelAM musadIonAM tarakaTomAM ja uparanI hakIkatanAM darzana thAya che ema nathI, pazu pratyeka vyakita jyAre vAstavikatAmAMthI chaTakI javA prayatna kare che ane salAmatI mATe jhaMkhe che tyAre paNa uparanI hakIkata spaSTa dekhAya che. je loko Arthika dRSTie salAmata che temane paNa vizvazAMtinI AjanI DAmADoLa sthiti cintAvyAkuLa banAvI rahI che. jyAre ApaNI pAse badhAne salAmata banAvI zakIe teTalAM pUratAM vaijJAnika sAdhane che tyAre paNa asaMkhya loke binasalAmata jIvana jIvI rahyAM che. Arthika dRSTie salAmata jIvana jIvatA manuSyane jyAre uparanI hakIkata dhyAnamAM Ave che tyAre kaMI vAra ardha-jAgRta avasthAmAM te kaI vAra jAgRta avasthAmAM, pitAnI mAnI lIdhelI salAmati pUrI jokhamamAM lAge che. upara uparathI jotAM, meTA keyaDAone ukela azakaya dekhAtAM, ane mahAna savAlanA aMtima uttara nahi maLatAM binasalAmata manuSya muMjhAI jAya che. ane A muMjhAyelo mANasa kaI aDaga, sthAyI, vizvasanIya, kriyAzIla ane AzAspada tane Azare zodhe che. binasalAmata manuSya ja pitAnA zarIra ane manane gulAma banAvI saramukhatyArazAhI svIkAre che. binasalAmati e ApakhudI ane saramukhatyArazAhInI jananI che. nirAzAjanaka saMdhipatra, Arthika durdazA tathA avirata damana-A sarvee maLIne I. sa. 1922 pachI eka pachI eka rASTranA lAkhe nAgarikone saramukhatyArazAhI tathA eka-pakSI-rAjyapadhdhatinAM meLAmAM dhakelyAM che ane haju A prakriyA avirata cAlu ja che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha vizvanI A mahAna kaTAkaTInA samaye sauthI vadhu du:khajanaka vAta te e che ke leke salAmati mATe nItine bhega ApatAM jarAye acakAtAM nathI. salAmatinI threDa-deDamAM nItiniyamene 'binajarUrI' samajI AvA haDaselI devAya che. musolinI samayasara TreineA doDAve che teA pachI te theDAM nArika jhuke chInavI le ke kArAgAre| pragatizIla nAgarikAthI bharI de tenI ApaNe zA mATe mAthAkuTa karavI? i. sa. 1939 nA besatA varSe hiTalaranA peAtAnA mukhapatra velezera khAbhezere baDAza hAMkatAM jAhera kareluM ke "nAjhI amala daramiyAna mAtAne rAhata maLI che, bALakAnA vIme utAravAmAM Ave, che, jamana kAmadAre ne zAstrIya saMgIta saMbhaLAvAmAM Ave che ane ekArI dUra karavAmAM AvI che vagere vagere.'' ATalu* karyAM pachI sArAe rASTrane te gulAma banAve ke vizvane raktasnAna karAve tenI ciMtA ApaNe zA mATe karavI ? vicitra vAta te e che ke sannAmatI mATenI zeAdha ja sannAmatInuM khUna kare che ane sAthe sAthe sadAcAra ane nati paNa vidAya le che, rASTro salAmati zaidhe che, paNa zodhanArane kadI salAmati maLatI nathI. hA, tee ceDI salAmati meLave che, paNa te khIjA rASTronI salAmatinA bhAge. je rASTro peAtAnI nabaLa;/nA kAraNe asahAya banIne moTArAjyenI 'lAgavaganA vartuLamAM Ave che temanA bhAga levAya che ane pAchaLathI A 'vartuLa' vacce ghaNu ubhAM thAya che ane yudghanA janma thAya che. AvI ja rIte, AjanI koipaNa vyakti paNa sapatti prApta karavA nItiniyamAne abharAIe caDAvI de che, paNa te mAge tene sukha kadI prApta thatu N nathI. mukhyatve, ApaNA yuganI kaTekaTI e naitika kaTokaTI che. ApaNe eka evA duSita jagatamAM jIvIe chIe ke je jagate koi paNa anyAya sAme peAtAnA kepa prazita karavAnI zakita gumAvI dIdhI che. zAMti sthApavA mATe mutsadIete maLatI niSphaLa tAnuM A meTAmAM meTuM kAraNa che. sArkA ane vAnjheTTI para kAma calAvavAmAM AvyuM ane dehAMtadaMDanI temane sajA pharamAvavAmAM AvI tyAre amerikA ate sAthe vizva khaLabhaLI uThayuM hatu. TAmamunanA kissAme paNa eTalI ja asara karI hatI. paN sAMjanAM rAja-ba rAja thatAM kAyadesaranAM lAkhA khUtA viSe vata mAnapatromAM kAM pragaTa thatuM nathI. jhAranI chupI pelise sAdabiriyAmAM AcarelA pApAcAroe, beljiyama kAMgAnA gulAmAnI durdazAe, yahudI virodhI ghaTanAee tathA miniyana katale ArgANusamI sadI tathA vIsamI sadInA prarabhamAM dUradUranA dezo upara paNa atyaMta asara karI hatI. pazu Aje lAkhe manuSyA kaeNnsenTrezana kempa mAM saDI rahyA che te viSe ApaNune kAi nAnA sarakhe| vicAra paNa AvatA nathI | ochAmAM ochA, dasa lAkha insAne 1942-43 nA bhUMgaLanA bhukhamarAmAM taraDI taraphaDIne khalAsa thai gayAM; ane Aje paNa cIna, hiMdusthAna ane yuropanA lAkhA nAgariko bhUkhamarAmAM saDe che. mA'la TiMTA, phrAnkA, sAlajhAra, perana tathA ii aneka saramukhatyAre e prajAnA adhikArAnAM dIpaka bujhavI dIdhAM che. rASTravAdanA eThA heThaLa ra'gabheda cAtaram prasarI rahyo che. 184 samRd pragatizIla adyatana vizvanI viTa'bAe tathA atyAcAro ApaNane atyaMta vyApaka tathA ananta bhAse che. vizva divase divase nAnuM banatuM jAya che. AthI tenI muzkelI nivAravAnu kAryaM sugama thai paDavuM joie. paraMtu duSita tattvAe eTalu vira Ta svarUpa dhAraNa karyu" che ke meATA bhAganA manuSyonI dRSTi dhuMdhaLI banI gai che ane lAgaNIe thIjI gaI che ke pachI kadAca AvA vicArene ApaNe petAnA mananI zAnti jALavavAnA hetuthI manamAMthI vidAya ApIe chIe ? evu vicarIte ke jiMdagImAM e A badhuM yAda karavA besIzu te jIvavu ja azakaya thai paDaze ? AthI Adhunika manuSya ajJAna, bedarakArI tathA udAsInatAne pasaMda kare che ane pAtaHnA aMgata jIvananI ciMtAmAM DubI jAya jena tA. 1 15 che. aMgata jIvananA kocalAnI bahAra peAtAnI keTalI azakata ane maryAdA che enI tene pUratI khAra hoya che. A kAraNathI ja asaMkhya loko sakrIya rAjakIya jAgRti pratye udAsInatA darzAve che. ane samAjanA dUSaNA dUra karatI tathA garIbeAnA duHkha dardI haLavAM karatI saMsthAeAmAM saMpUNaeN rIte kAya karavA nuja mANase AgaLa Ave che. ApaNe ekAda Delara ke ekAda kalAkane bhoga ApavA taiyAra thaie chIe. paraMtu kAya nI vizALatA pAse A kALA najIvA che. ApaNe jema jema udAsInatA batAvIzuM' tema tema vizvanu bhAvI aMdhakAramaya thatuM javAnuM. ApaNI lacArI vadhatI jaze ane guMDArAhI saramukhatyAra ke rAjakIya tene paga jamAvavAnI mAkaLAza maLatI jaze. jyAM sudhI A duniyAnI eka paNa vyakti ke rASTra gulAi, binasalAmata ke du:khI haze tyAM sudhI kAi paNa vyakti ke rASTra kharA arthamAM svataMtra, salAmata ke sukhI thai zake ja nahi e satyanA jJAna tathA pracAramAM AjanI kaTokaTInA ukela che. svAtha potAnA ja dhyeyanu khUna kare che. ApaNI jAtane sukhI karanAM pahelAM ApaNe bIjAne sukhI karavAM paDaze. AthI sauthI uttama vyavahAravAda AdarzavAda che. rASTrIya ke AMtararASTrIya rAjakAraNanI carcA sAmAnya rIte, pariSade', sadhio, rAtre, jAherAtA, vyApAra, telanI chuTachATa, matagaSNutrI ke pakSenI paribhASAmAM thAya che. ane te kAMi ayegya che ema nathI, paraMtu manuSyanI bhAvanA tathA nItirItine lamakSyAM lIdhA sivAyanI badhI ja carcA apUrNa che. naitika mUlyo nI pratiSThA karavAthI ja samAjamAM sthiratA ane sabhyatA praveza karI zakaze. mAnavajAtane atyAre kharI jarUra rAjakAraNa ane nItinA ekIkaraNanI che. sAmAnya rIte aMte bhinna tADAya tema dekhAya che; kayAreka virodhI paNa bhAse che. mahAtmA gAMdhInuM jIvana e rAjakAraNI dIrdhadarzitA ane mAnavatAnA sumeLatu' suMdara udAharaNa che. gAMdhIjI peAtAnAM sAdhane ane kArya paddhatinI cekhAi mATe khAsa kALajI rAkhe che. sAdhananI saphAi e lokazAhInu kharU saha che. sAdhana ke patinI cekhkhAnI paravA karyAM sivAya caina maeNna prakAreNu sAdhya hAMsala karavu' e a-prajAtaMtranI sAk nizAnI che. naitika jAgRti lokazAhIne ApattimAMthI bacAvI leze. A jAgRtinA zrI gaNeza vyakitathI bhaDAvA joie. dAnanI mAphaka, zAMti ane lokazAhInI zarUAta potAnA gRhajIvanathI thavI joie. zAMti ane lokazAhInI sthApanA prathama manuSyanA hRdayamAM karavI paDaze. mULa aMgrejI lekhaka : zrI lui phIzara, anuvAdaka-vADIlAla DagalI, AphrIkAnA grAhakone vijJapti Apa sarvAM grAhakonuM lavAjama eprIla mAsanA khInna aka sAthe purU thAya che. gayA sapTa'mbara mAsathI prabuddha jainanuM vArSika lavAjama rUA. 3 thI vadhArIne rU|. 4 karavAmAM Avyu che ane e dhoraNe AphrIkAnA grAhakaiAnu vArSika lavAjama rUA. pa TharAvavAmAM AvyuM che, A pramANe ApanAMthI je gRhasthA prabuddha jananA grAhaka tarIke cAlu rahevA icchatA huM temane navA varSoMnA lavAjamanA rUA. pa mesarsa DI. DI. meghANI (pAsTa ekasa na'. 163, mAMsA) tetyAM eprIlanI 15 mI pahelAM bharI devA vinaMti karavAmAM Ave che. ane e rIte lavAjama bharanAra mATe prabhudra jaina cAlu rAkhavAmAM Avaze. A uparAMta AphrIkAmAM vasatA je kAi baMdhune jyAre paNa pramuddha jainanA grAhaka thAvA pracchA haiAya tyAre upara jaNAvela ThekANe vArSika lavAjamanA rU. 5 bharIne amane lakhI jaNAvavuM ane te mujaba temane prabuddha jana mokalavAmAM Avaze. taMtrI, prabuddha jaina Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 1-3-47 prazadva jana vyAyAma ane AtmarakSaNanI tAlIma [tA, 6-2-47 nA roja pATaNa khAte che. mANekarAvanA pramukhapaNa nIce eka vyAyAma saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM ane tA. 10-2-47 sudhI cAryuM hatuM. vyAyAmanI harIphAImAM 500 vidyArthIoe bhAga lIdhuM hatuM. A saMmelananA svAgata pramukha zrI amIcaMda enmacaMda zAhe nIce mujaba svAgata - pravacana karyuM hatuM. taMtrI.] vIra vanarAja, siddharAja ne kumArapALa jevA rAjavIonI InAmomAMthI traNa InAma meLavyA hatA, ane hututunI ramatamAM prathama rAjadhAnI je hunnara, udyoga, vyApAra ne kaLA kauzalyanuM dhAma hatI, kasa- naMbare AvyA hatA, tema ja vaDodarA jImakhAnAnI hariphAImAM paNa rata zALAo ane sarasvatI maMdiranuM je kendra hatI, jemAM aneka jemane pAMca caMdrako maLyAM hatAM. A sivAya zaheranI judI judI sAhasika vyApArIo dezaparadeza vepAra kheDIne kAtinI davA vyAyAma saMsthAo mATe be varSamAM lIbela, hututu, khAkhe, lAMbuM ne pharakAvI rahyA hatA, mahAamAtya, amAtya, daDake, ItyAdi uMcuM kUdavuM, laMgaDI, ane kustInI hariphAio gohavavAmAM AvI hatI. mahAjananA prayAsathI, jenAM yazasvI kiraNa dezanI cAre dizAe temAM uttINa thanArane pAritoSika ApavAmAM AvyAM hatAM, 100 phelAI rahyAM hatAM, mahelAta, gaganacuMbI makAne, udyAne, jalAzayo yuvAnene taratAM zIkhavADavAmAM AvyuM hatuM, 80 yuvAnane ekavAra ane devamaMdirethI jenI zobhA apUrva hatI, ane jenI gaNanA pravAse laI javAmAM AvyA hatA. ane lokamata keLavavA patrikAo bhAratanA mahArAjyamAM mahArAjyanA pATanagara tarIke gaNAtI hatI, bahAra pADavAmAM AvI hatI. be varSanA gALAmAM AdarelI pravRtio te mahAnagarI aNahIlapura pATaNamAM bhaNyAnha yuga pachI. :niyama- pAchaLa lagabhaga rUA. 1100ne kharca thayuM hatuM, ane te dAtAonI nusAra saMdhyA AvI ane bahAdura chanAM duvyasanI karaNaghelo madadathI pUre karavAmAM AvyA hate. kamanasIba nIkaLe, tyArathI pATaNanI paDatInAM pagaraNa maMDAyAM. maMDaLanuM navuM baMdhAraNa tA. 1-4-46 nA roja maLelI dhArmika jhanune pATaNanuM gaurava lUMTayuM. chatAM te nagarI dhAyala dazAmAM sAmAnya sabhAmAM pasAra karyuM che. te anusAra rU. 101 ApanAra jIvatI hatI. kudaratane e na gamyuM, eTale kudaratanA kApe te haNAyuM AjIvana sabhya 5, ane vArSika lavAjama rU. 1 ApanAra ne lakhuM thaine sutuM. chatAM bhUtakALanI jAhojalAlI ne vaibhavanI sAkSI sabhya 110 maLI kula 115 sabhya che. 1945 ne aveSita rUpa tenAM jujajAja jarjarita smArake Aje ApaNane jovA maLe hisAba chapAvIne bahAra pADavAmAM AvyA che, ane 1946ne hisAba che. jyAM rAzI cauTAM, corAzI mAnava vastIne mahAsAgara paNa TuMka vakhatamAM bahAra paDaze. A uparathI Apa samajI hatuM, tyAM kRSikAre khetI karI rahyA che. bAkInA bhAga mATInAM zakayA haze ke pATaNa jevA paccAsa hajAra mANasanI vastIvALA DhagalA nIce daTAyele paDayo che. luTAyelA, vRAyelA, ne paDIne pAdarA zaheramAM maMDaLanA sabhyonI saMkhyA ghaNI nAnI che. koIpaNa thayelA pATaNanI bAjumAM ja, lagabhaga paMdarasenA saikAmAM, vartamAna saMsthA nANAM sivAya enA hetune barAbara bara lAvI zakatI nathI. je pATaNa vasyuM, jenA upara neka nAmadAra mahArAjA gAyakavADa sarakAranuM saMsthA pATaNanA bhAvI nAgarikane vyAyAma tAlIma ApI nirbhaya zAsana hAla cAle che. e ja pATaNanI bhUmi para vyAyAma saMmelana zaherI banAvavA mAMge che te saMsthAnA kAryamAM madadarUpa thavA, sabhya nimite ApaNe sau ekatra thayA chIe. aMtaranA umaLakAthI huM tarIke hajAronI saMkhyAmAM joDAvA huM AgrahabharI vinaMtI karuM chuM. A zubha prasaMge pATaNanI prajA taraphathI Apa sarve bhAI bahenanuM pATa zaheramAM 25 kasaratazALAo cAle che. temAMthI 6 huM svAgata karuM chuM. kasaratazALAo maMDaLanA daphatare sabhya tarIke seMdhAI che, bAkInI - - vaDodarA rAjyanI aMdara mahesANA prAntamAM dara varSe vyAyAma kasaratazALAone sabhya tarIke seMdhAI javA vinaMtI karuM chuM. 25 saMmelane bharAya che. e ja pramANe zrI pATaNa vyAyAma maMDaLa tara- kasaratazALAomAM traNathI cAra kasaratazALAone sAdhAraNa makAne phathI A pATaNa vyAyAma saMmelana bharavAnI maMDaLanA saMcAlakoe che, bAkInI kasaratazALAe vADIo ne bhADAnI jagyAomAM cAle jano karI che. temAM vadhAre sukhada ane prazaMsA bInA e che. temAMye 5-6 kasaratazALAe ThIka ThIka sAdhavALI haze. che ke jeo umare bujhama che chatAM vyAyAmavIra tarIke yuvAna che, mAre duHkha sAthe kahevuM joie ke eka paNa kasaratazALA saMpUrNa. jemanI vyAyAmanI pragatI mATenI aneka sevAo jANItI che, sAdhavALA nathI. A ApaNe mATe gaurava levA jevI vAta nathI. jeo vyAyAmanA khUba anubhavI che, tevA sevAbhAvI, rAjaratna ApaNe hajAre ne lAkho rUpiyA ApaNI mAnyatAo pAchaLa kharcIe che. mANekarAvane pramukha tarIke meLavavAmAM ApaNe bhAgyazAlI thayA chIe. te pachI ApaNuM ja bALakenA zArIrika vikAsa mATe suMdara chIe. eTale je hetue ApaNe vyAyAma saMmelana bharyuM che te sAdhavALI vyAyAmazALAo banAvavAmAM ATalI kRpaNutA kema ? , hetu bara AvavAmAM mane lezamAtra zaMkA nathI. tamane samAcAra ApatAM mane harSa thAya che ke zrI pATaNa jaina je maMDaLe A saMmelana thayuM che te maMDaLanI huM TuMkI samAja sevaka maMDaLe suMdara sAdhavALI kasaratazALA bAMdhIne sAva mAhitI ApuM te asthAne nahi gaNAya. ApaNA vatanamAM judA janika kasaratazALA cAlu karavAnuM bIDuM jhaDapyuM che ane tenA judA sthaLe cAlatI vyAyAma pravRttine kendrita karI pATaNanA yuvAnomAM bhaMDoLamAM lagabhaga pacIsa hajAra rUpiyA bhegA karavAmAM AvyA vyAyAmanI laganI lagADavAnA hetuthI bhAI rAmaprasAda jaDIyA ane che. ApaNe IcchIe ke jema bane tema jaladI e kasaratazALA keTalAka vyAyAmapremIonI preraNAthI tA. 21-1-45 nA roja zrI zarU thAya. pATaNa vyAyAma maMDaLanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. pATaNanI ApaNI pragatinA kAraNemAM zArirIka vikAsa paNa eka alaga alaga vyAyAma pravRtione saMgaThita karI eka dheraNe agatyanuM kAraNa che. AjanuM raziyA je unnati sAdhI zakyuM che calAvavA zakaya teTalI kezISa karavI, vartana ane hariphAImAM te tenA lokhaMDI zarIrane ja pratApa che. bhUtakALamAM thayelA ApaNA zista ane abhyAsanuM pradhAna sthAna rAkhavuM temaja vyAyAma pravRttio pUrvajonI vIrakathAo vAMcIe chIe tyAre ApaNane ema lAge bhArata zaheranA Arogya ane nAgarika jIvanane poSaNa maLe tevuM che ke ApaNe zArIrika zaktimAM khUba pachAta chIe, je ApaNI kArya karavuM, A te maMDaLane uddeza che. bedarakArInuM pariNAma che. e sthiti jarAe calAvI zakAya nahi. - A uddezane anulakSIne 1845 ane 46 nA be varSanA ApaNe paNa lokhaMDI zarIra, utpanna karavA prayatnazIla thavuM ja gALAmAM amadAvAdamAM be vakhata maLela gujarAta vyAyAma vIra joIe. te mATe mahele mahele vyAyAmazALAo khelavI joIe.' saMmelanamAM harIphe mokalavAmAM AvyA hatA, jemaNe kustInA cAra ane dAtAoe saMkucitatA tyAgIne udAratAthI madada karavI joIe. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 1-3-47 AS vyAyAmanA pratApe zArirIka vikAsanA gaurava bharelA eka be rakSaNa karavAnI hIMmata prApta karavI ja joIe. zAsaka mahelle dAkhalA ahiM raju karUM te asthAne nahi gaNAya. 1925 nI maholle ane zerIe zerIe polIsa nahi rAkhI zake, tema ghera ghera sAlamAM amerikAmAM mI. aralI lI Darapena tathI duniyA mATe cokIyAta paNa nahi rAkhI zake. kadAca e asaMbhavita saMbhavita zArirIka khIlavaNInI hariphAI goThavavAmAM AvI hatI, jemAM duniyA- banyuM, te paNa pagAradAra mANasa upara tamArI Ijajatane AdhAra mAMthI dareka kasaratabAje khullA badananA phoTA mekalavAnA hatA. A rAkhI gharanA khuNe bharAI besavuM ke nAsI chuTavuM e nirmAlyatA hariphAImAM duniyAnA judA judA dezomAMthI 25000 kasaratabAe che. eTale huM tamane vInavuM chuM ke tame zAnti ane nirbhaya rIte phoTA mokalyA hatA, jemAM A ja pATaNanA eka vyAyAmavIre zArIrika jIvavA mAgatA ho to rakSaNa karavAnI tAlIma levAmAM jarA paNa khIlavaNInA pheTA mokalAvelA. hariphAimAM 14 inAmo ApavAnA pramAda karaze nahi. amIcaMda khemacaMda zAha, hatAM, temAM AThamuM inAma e paTaNI vIrane maLeluM. InAmamAM 10 Delara rokaDA ane eka suvarNa caMdraka maLe. A jAtanuM inAma dakSiNane cheDe (paSTa 179 thI cAlu) meLavavAmAM hiMdI ane gujarAtI tarIke e bhAI pahelA hatA. hiMdustAnanI eka jyotirmayI vyAkhyA mane sUjhI che. je cAlIsa varSa upara nabaLA zarIranA eka bALake che. rAmamUrti kanyAkumArInI dakSiNe ApaNe gayA te dhruva dekhAtuM baMdha thAya. thavAnA umaMge zArIrika vikAsa mATe khUba mahenata AdarI. zarIra ane jo kAzmIranI uttare gayA te dakSiNe agasti dekhAya ja - vikAsanI pUrI taiyArIne tAlIma meLavI gujarAta, siMdha, paMjAba vigere nahi. eTale meM vyAkhyA bAMdhI che ke jyAMthI dhruva ane agasti sthaLoe aMgabaLanA aneka adUbhUta khelo karI batAvI prajAne baMne dekha I zake te ja ApaNA bhArata deza che. mugdha banAvI, ane aneka rAjavIo, mahAjane, gorA lephaTanTo ' prArthanA pachI badhAM prANIone karavuM paDatuM yajJakarma dharAIne ane karnala taraphathI senA cAMdInA aneka candrako meLavI kI- karyuM ane nAhavA mATe taiyAra karelA kuMDamAM ame utaryA. yuganA bhIma kahevAyA. A banne vyAyAmavIre pATaNanI vaNika A navI Dhabe bAMdhelA kuMDamAM samudranuM pANI akhaMDa AvyAM kAmanA che, zAhanI aTakathI oLakhAya che, ane hayAta che. eka kare che. ardho kuMDa cAra phUTa UMDe che. bAkIne ATha phUTa. kapaDAM bhAI muMbaImAM zArIrika khIlavaNInI zALA calAve che ne bIjA badalavA mATe be eraDIo paNuM bAMdhelI che. AvI sughaDa vyavasthA bhAI dhaMdhAmAM paDayA che. dhArmika puNyane ochI karanArI na ja gaNAvI joIe. nAhIne manuSyanI mIlakatamAM kIMmatImAM kIMmatI thApaNu zarIra che.. ame kanyAkumArInA darzane gayA. A maMdira trAvaNakoranA hiMdu tenI pUratI kALajI rAkhavA manuSya baMdhAyela che. zarIranI sudhAraNuM rAjyamAM AveluM hovAthI harijana mATe kayAranuM khulluM thayuM che. arthe "esiDano AhAra karanAra" mANase phAMphAM mAre che, tene maMdirane bAraNe sarakAranuM jAheranAmuM che ke jeo janma ke dhame badale vyAyAma, khullI havA, kherAka, ane saMyamarUpI sAdhana vaDe hiMdu che teTalA ja badhAne A maMdiramAM praveza che. zarIrasaMpatti ane mananI khIlavaNI karavI e ja sAco mArga che. - maMdiranuM sthApatya sAdu paNa prazasta che. patharanA thAMbhalA jema manuSyanI mIlakatamAM kImatImAM kImatI ApaNuM zarIra che, upara chata tarIke ADA patharA ja mUkelA hovAthI aMdarathI AkhuM tema rASTrane kIMmatImAM kIMmatI khajAne bALako che, eTale tenA maMdira bhegharAne khyAla Ape che. devInI mUrti ugamaNI dizA zArIrika vikAsanI jeTalI jabAbadArI vAlIonI che, tethI leza tarapha jue che, paNa e bAjune bahArano daravAjo baMdha hovAthI paNa ochI zAsakonI che ema koI paNa na mAne. hAlanI zALAo devIne samudranuM darzana thatuM nathI ane samudrane devInuM darzana thatuM akSarajJAna mATe jeTalo samaya le che, temAMthI zArIrika khIlavaNI nathI. bicArA baMgALa sAgare koI kALe dAta karyo nathI ke te mATe purato samaya rokavo joIe. jema zALAo ane chAtrAlaye pite janme ke dharme hiMdu che! ane samudra hei enAthI mAjhA mAM amuka viSaye pharajIyAta hoya che tevI rIte dareka keLavaNI mUkI maMdira praveza karAya nahi. dhAmomAM ochAmAM ochI savAra ane sAMja eka eka kalAka kanyAkumArInI kathA karUNa che. ahIMnA kinArA para verAyalI pharajIyAta vyAyAmanI tAlIma bALakone ApavI joIe. A rIte akSata jevI retI, mANekanA cUra jevI lAla retIne gulAla ane zAsaka ne vAlIo zArIrika khIlavaNIne mukhya aMga samajIne zAhIssa tarIke vaparAtI kALI retI, e badhI prAkRtika vastuo kALajIpUrvaka dhyAna Ape te daza varSamAM zArIrika khIlavaNImAM e karUNa kahANIne vadhAre karUNa karavAmAM madada kare che. je duniyAmAM ApaNe khUba AgaLa vadhIe evI mArI mAnyato che. badhAM ja mahAkAvye karUNAnta hoya che te hindI mahAsAgaranI zArIrika khIlavaNIthI taiyAra thayelA majabuta zarIramAM adhiSThAtrI devI kanyAkumArInI kathA paNa karUNAMta hoya e ja hiMmatanI paNa jarUra che. eka vyAyAmavIra AphatamAM paDelA anekane upapanna che. karUNarasamAM je uMDANa hoya che te dvArA ja jIvananI pratIti thaI zake che. jAtanA jokhame bacAvI zake che, jyAre bIje hiMmatanA abhAve bIkane mAryo maLazuddhi mATe khuNe khAMcarA khoLe che, ane aMdhArI dukhaM satyaM sukhaM mAyA jantoH paraM dhanam / rAte bahAra jatAM paNu gabharAya che. AvI bIka dura karavA dareka kula navanAtam yuvAne avAranavAra jaMgale, nadI, nALAM, ne parvatanI musApharIe chIcharuM jIvana mAne che ke sukha e ja jIvananI anubhUti javuM joie. tethI bIkanuM bhUta nAbuda thAya ne nirbhayatA Ave. che, jIvananuM sArasarvasva che. e bhramaNA bhAMgavAnuM kAma du:khane zAnta ane nirbhaya rIte jeo jIvana gujAravA icche che temaNe seMpavAmAM AvyuM che. du:khathI parAsta na thatAM je mANasa duHkhane duzmananA humalA sAme pitAne bacAva karavAnI tAlIma jarUra meLa- jIvananI sAdhanArUpa svIkAre che te ja sukhadu:khathI para jai ne vavI joIe. ApaNe ApaNuM rakSaNa mATe pilIsa ane cekIdAro jIvanasamRddhine AnaMda mANI zake che. e AnaMda sukhadu:khAtIta para AdhAra rAkhI temanA ezIyALA rahevAnI Teva nAbuda nahi hoI sAgara je gaMbhIra ane AkAza je anaMta hoya che. karIe te ApaNuM mATe pariNAma bhayaMkara che. e pariNAmathI e AnaMdanA bhAgyamAM koInI sAthe vivAhabadhdha thavAnuM lakhAyuM bacavuM hoya te ApaNe ApaNuM bAlabaccAnuM ane ApaNA dharmanuM ja nathI. kAkA kAlelakara zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI. mudraNasthAnaH sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No B. 4266 prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, varSa : 8 aMka : 22 muMbaI: 15 mArca 1947 zanivAra lavAjama rUpiyA 4. pApanI AtmakathA mAruM nAma pApa che, ane huM jANuM chuM ke tame sau pRthvI- ahiM paDe che, chatAM paNa huM kema na bhAge ?" javAba Tuka vAsIo sadIo thayAM mane khUba nide che ane mane kADhI mUkavA che ke "jene tame dhama mAne che te vAstavika dhama nathI, paNa aneka jAtanA prayatna karatA AvyA che. paNa dareka prayatnanI sAthe mArI ja jAdugarI che, mArI nATakanA takhtA paranI ramata che. eTale mArA paga vadhu ne vadhu majabuta thatA jAya che. huM pote paNa e paNa mArI jamAtane ja naTa che." ghaNIvAra bhramamAM paDI jAuM chuM ke kharekhara tame mane kADhavA mathA huM tamane kayAMnA kayAM pheMkI daiza ke tamArI durgati karI che ke rAkhavA ? kema ke Aja sudhI koI mane kADhI zakayuM nathI nAMkhIza evA kApanika DarathI tame mArAthI bIve che, paNa kharI ke kADhavA keie sAce prayatna karyo nathI, pazu dareka vidAya thatI rIte te huM mANasathI bIu chuM; kemake mane te kheTI rIte samajela peDhIe mAruM kAMDa AvatI peDhIne prema ane saMbhALapUrvaka sAMpyuM che. che ane khuba teNe mane anyAya karyo che. eTale te huM A kathA mArA ugamasthAna ane mane upana karanArA baLe ne tame kahevA nIkaLyo chuM ke "mAnavInI naisargika zakti ane saMpUrNapaNe jANutA nathI, kAraNa ke huM te tamArI pAse tamArA pragatine rUdhe te pApa' evA mArA kharA svarUpane oLakha pUrvajonA eka vArasA tarIke AvuM chuM. eTale tame mArA jIvananA ane mane anyAya karatAM aTake. amuka aMzane jANI zake, paNa huM te, mArA aneka paMpALanArAo mArI kathA te tamArI mukhya kathAnI eka upakathA che ane gayA chatAM ekanuM eka aneka svarUpe astitva dharAvuM chuM tamArA jIvana sAthe evI te vaNAI gaI che ke tene judI gotatAM tethI huM mArI jIvana kathA jANuM chuM ke jema zaMkarapatnI pArvatI tamane muzkelI paDe. eTale mArI saLaMga kathA jANavA mATe tamAre devIe pitAnA zarIranA melamAMthI gaNapatinI mUrti saracha hatI tamArI pitAnI utpatti ane vikAsakathA pahelI jANavI paDaze tema mAnavajAte mane potAnA jIvananA melamAMthI sarakyuM che ane ane e A pramANe che. hAlathI paMpALI pigyuM che. vaijJAniko mAne che tema pRthvI aMdaranI garamIthI bahAra mAruM svataMtra astitva te nathI; paNa jyAM jyAM mAnavInuM AvI hoya ke hindudharmanI mAnyatA pramANe varAhanI dAtaraDIthI jIvana akAratI ane paramajIvI che tyAM tyAM kASTa mAM rahelA che'cANane bahAra AvI hoya te vAtanuM bahu mahatva nathI, paNa garbhita agninI mAphaka bhinna bhinna svarUpe huM raheluM chuM. banne eka vAtamAM te sahamata che ke pahelAM te pANImAM DubelI mArI kathA e ekalI mArI pitAnI ja kathA nathI, mAnava hatI; pachI upara AvI, ane vasavA gya banI. temAM vijJAnanI jAtanI paNa bhegI che, ane teNe te jANavAnI eTalA mATe jarUra zeja pramANe ke hindunA daza avatAranI mAnyatA pramANe keTalAeka che ke ethI te mArA kharA svarUpane samaje ane mane dareka vAtamAM udamije kamazaH vikAsa pAmatA masya, kAcabe, varAha, nRsiMhe deSa detI aTakI pite paNa eka bhAre bhramamAMthI bace. (anara ane ardhapazu) ane chevaTe mAnavasvarUpa pAmyA. Ane Aje te jema nAnA ajJAna bALakane raDatuM zAnta rAkhavA Aryo purUSa ane prakRtinA nAme oLakhAve che. A vistAra vadhatA bAvA ke bApaDAne bAu batAvI tenA AtmabaLane nirarthaka rIte vadhatA atyAranI sthiti sudhI pahoMpe che. A badhI vAtenI carcA DAravAmAM Ave che tema bhAga bhUlelI mAnavajAtane mArA peTA karavAnI addhi eTalA mATe jarUra che ke kramazaH 5zutAmAMthI vikAsa bAuthI DarAvIne ke dharmanA ghugharAthI rAjI karIne tenI kharI pAmatI mAnavajAtImAM dhIme dhIme vikAsano atireka kema , zAnti ane pragati, kharUM svarUpa ane khare dhama khavarAvI haLAhaLa jhera kema nIkaLyuM ane tenI asarathI mUchamAM paDI gayelI tenI mAnavatAne mArI nAMkhavAmAM Ave che. mAnavajAtamAM mAro janma kema thaye te sahaja jANI zakAya. jAphTara jagate pite mAMDalI bhUlabhUlAmaNInI ramatamAM pApa jema jema janasaMkhyA vadhatI gaI tema tema te pitAnA ne ane puNyane paNa utAryA che ane tenA vepalaTA karAvyA che. Adivanana dhruva-pradezamAMthI khasatA khasatA, kherAka, pANI ane AthI ghaNI vakhata huM pote puNyanA svarUpamAM ane puNya mArA rakSaNanI draSTIe anukuLa hoya tevI jagyAe prasaratA gayA. pahelAM svarUpamAM-ema ame baMne jagatanA takhta raju thaIe chIe. te A loko lagabhaga nagnAvasthAmAM jhADanI chAyA ke pahADonI tame amArI A ramata-A indrajALa-jANatA nathI, eTale amArA kaMdarAmAM rahetA ane AjubAjumAMthI hAtha lAge te phaLa ke pazu nATakI svarU pathI kAM te malakAo che ke, kAM te khIjAo cho, ane meLavI udara bharatA. zramamAM navA bhrama janmAvI vivekazanya bane che. bAkI kharI vAta teonI duniyA nAnI hatI, vyavahAra ke vaLagaNuM tethIya to e che ke huM pote dharmanA nAmathI DaruM chuM ane jyAM tenA nAnAM hatAM. mAtra peTa mATe khorAkane khyAla teone rahete. te palAM dekhuM chuM ke sAMbhaLuM chuM tyAMthI, teja pAsethI timire bhAge maLatA AnaMda vaDe ane te na maLe tyAre AMsu pADI pitAnA tema, ubhI pUMchaDIe bhAguM chuM. tenI hAjarImAM mAruM astitva dilane bhAva vyakata karatA. A sivAya bIjI lAgaNI hoya te saMbhavatuM ja nathI. tame kadApi pUchaze ke "hajAra varSe thayAM dharma te vyakta karavAnuM teo jANatA nahi. pachI samaya jatAM nA nA upalA karAkhyA : vApamAna lakhatu hu pote Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 tA. 15 3-47 buddhinA vikAsa sAthe ja DIka jarUriyAta vadhI, tyAre tene mATe teone pitAnA hAthe ja kAma karavuM paDatuM. jhuMpaDuM hAthe ubhuM karatA ane vahakala paNa hAthe ja taiyAra karI letA. kAraNa ke teone paraspara madada levA ke devAne tyAM sudhI kaMI khyAla nahote. eka ' bIjAthI DaratA ane bhAgatA, tyAM bIjuM saMbhave paNa zuM? kALanI bAbatamAM jo koI paNa jAtane khyAla teone hoya te te bhUkhanI jAgrata saMjJAne kAraNe vartamAnakALane hate. bhUta ane bhaviSya mATe teo lagabhaga AMdhaLA hatA, paNa bhUkhanI tRpti mATenI muzkelI ane anizcitatAe teone tyAra pachI AvanArA kALa mATe vicAra karatA karyA. mAnavI svAbhAvika rIte ja sAmAjika ane Arthika prANI che eTale jema tema zArIrika pahelI lAgaNI bhUkhanuM bhAna hatI tema pahelI mAnacita ke jAtIya lAgaNI ke strI ane paheluM Arthika tatva kherAka hatA. tethI teo khorAkane saMdhare karatA zIkhyA. A teonI bhAvI Arthika pejanAnAM prathama pagaraNa hatAM. jyAre rUtunA kAraNe paDAva uThAvavuM paDe tyAre te saMdhare laI pharavuM muzkela lAgatAM teoe jaMgalamAM bhaTakatA prANIo ke jene teo Aja sudhI khorAka tarIke ja upayoga karatA hatA temane pALIne temane bhAra vadhavAnA kArya mAM upayoga karavA mAMDaze. e pramANe mANasanA prathama upagI mitre pazuo hatA. jyAM sudhI parivAra ane parigraha a9pa hatuM tyAM sudhI te bhaTakavuM paravaDayuM, paNa jayAre mANase ane pazunAM jUtha vadhyAM ane amuka sthaLanI mamatA baMdhANI, tyAre teo koI eka sthaLanA sthiravAsI, aMtevAsI thayA. AmAMthI jAte kALe makAna ane gAmanI racanA janmI. A vadhatI jatI sthitimAM mAnavIne ekAkI jIvana agavaDatAbharyuM lAgyuM, tyAre tene koI bIjAnI madadanI apekSA thavA lAgI. A samAna jarUriyAte bhinna bhinna ToLAMne ekamekathI DaratAM maTADI, najadika AyAM, ane eka bIjAne upayogI thatAM karyA. Ama nAnavImAM supta rahelI kudaratI lAgaNI vadhu pramANamAM pragaTa thaI. A saMbaMdha saune hitavAha lAge; Ane atyAre ApaNe samAja racanAnA nAmathI oLakhIe chIe. A racanAnI sAthe mAnavasukhane sarajanArI, vadhAranArI ane joDanArI sahakAranI eka vadhu kaDI maLI gaI, jemAMthI zramavibhAga, samuhazrama ane sahakArIzramanI rItIo jAgI. (Division & Labour, Collective Labour and Co-operative Labour) 242 711477 vAmanamAMthI virATa karI dIdhe. prathama kAmanA (zra bana) vinimayanI ane pachI dhIme dhIme vastunI letIdetI ane vyavahAranI bhAvanA ovel. (Barter System) | upagIpaNAnI bhAvanAmAMthI utpanna thayela A samAjaracanAmAM te vakhate jarAya kheTAI nahotI, pArthavRtti nahetI, chetarapIMDI naheAtI ane pitAnuM kAma karAvI levuM ane bIjAnA kAma vakhate beda-kArI ke dAMDAI dAkhavavI evuM paNa kazuM nahotuM. je je vastu e lekane upakAraka lAgatI tenI teo pujA ne - prArtha karI lAgaNI batAvatA, lAgaNInA avA sAdA bhajaniyAmAMthI saMgItaza strI sahaja sarajAI gayuM.. divase gAtAM gAtAM, killola karatAM karatAM sau kAma karatAM ane sAMje khullA meddAnamAM besI caMdramA, tArA ane nakSatranI pUjA ane prArthanA karatA. AmAMthI teoe khagoLanuM ane sUya', jaLa, vanaspata ane upayogI pazuonI pUjAmAMthI sUryanI gati, vanaspatinA gukhyadeva, jaLa pracaMDazakti ane mArgo ane pazu zAstranuM jJAna meLavyuM. vRddho pitAnA anubhavanI kahANI nAnaDiyAone kahetA. temAMthI zikSaNa ane itihAsazAstrI jamyA. A rIte jANavA yogya aneka bAbate uparathI udbhava sAra bhAga sahelAIthI yAda rahe, jaLavAI rahe ane bIjAne kahI saMbhaLAvAya teTalA mATe tene nAnA nAnA rahe ane bIjAne kahI rasa bheLavAya teTalA sUtramAM taiyAra karI kaMdastha karavAnuM A samayathI zarU thayuM. A ApaNuM sAhityanI prathama zarUAta ! zarUAtamAM jJAna ghaNuM parimita hatuM ane ka95nA aNuvikaraNI hatI. tethI mANase kadi paNa pitAnI jAtane ati mahattva ApyuM heya ane kartApaNAne bhAra vahyo hoya tema dekhAtuM nathI. kudaratamAM thatA pheraphArane ane aneka upayegI, upakAraka ke AzcaryakAraka to ke banAvene koI adraSya zaktinI kRti ke prasAdI gaNI tenI pAse namratAthI teNe mAthuM namAvyuM che ane tenI guNa gAthA gAI che. eTale jANavA yogya A anubhavavANI vedane (vidjANavuM To Know) pitAnI kRti na gaNatAM kudaratanI, IzvaranI kRti gaNI pitAnI ladhutA pragaTa karI che. ahi sudhI ekadhAre mAnavIne kudaratI vikAsane kALa hato, ke jemAM mAnavI saMpUrNa paNe kudaratane tAbe hate. pachI be pramatine kALa ke jemAM mAnavI kudaratane tAbe karavA ane tenuM mitaracIrI tene nihALavA gadhe. AmAMthI navIna samajaNa, jJAna, zakti ane harIphAI jAgyAM. eTale mAnavajAtimAM jayAM pahelAM zArIrika bAbatamAM cUnAdhikatA dekhAtI hatI tyAM buddhibaLanI nyUnAdhakatA paNa dekhAvA mAMDI. kudaratanA nigUDha ta khelI, temAMthI siddhi sarajavA mATe buddhino A vikAsa AvakAradAyaka hatuM, paNa koI vadhu buddhivALAe budhdhine duraupaga karI, potAnuM kAma karAvI laI, bIjAnA kAma vakhate bahAnAM kADhI bedarakArI batAvI ane zArIrika zramane badale narI buddhi upara ja tene jIvavAnuM sUjhayuM. eTale tenA kAmane be bIjA upara paDe. A vakhate mArA janma mATe mane yogya vAtAvaraNa maLI gayuM. eTale mAnavakuLamAM mAre janma thaye thaye. kemake zramavagara mAtra buddhi upara jIvavuM ane pitAne be bIjA upara nAMkhave e akudaratI hatuM. ane AvA vAtAvaraNa vinA mAre janma ke haiyAtI saMbhave ja nahi. tyAre te leke nIti anItine jANatA nahotA. tethI te vakhate huM tevA koI nAme na oLakhAye, paNa kAmacoranA kuDA nAme mane sau eLakhatA hatA eTaluM mane yAda che. thoDA vakhate mAre mitra dhama nItiniyama svarUpe janme. ane prajAne zaktinA durUkuMganA daMDa tarIke baMdhanamAM jakaDI tenA mAthA upara zAstra ane zAstrajJAne benja lAdI dIdhA. tyArathI ame nIkajI (shan Quarrel). karatAM karatAM saMtAkukaDI ramatA AvyA chIe. koI vakhate te chupAEl jAya che te koI vakhate huM chupAI jAuM chuM. zarUAtamAM kudaratasarajyAM badhA manuSya ekasarakhAM zramajIvI hatA, eTale tenAmAM varNa, varga ke sthitibheda ubho nahote thaye, paNa jyAre budhdhivAde kAmanI maryAdA ane pramANa vadhArI dIdhAM tyAre temAMthI jema saMgrahatti utpanna thaI, tema rasavRtti ane saudaryabhAvanA-kaLAnI bhAvanA-paNa mAnavajIvanamAM pravezI. eTale bhinna bhinna kAya mAM rasa lAvavI bhinna bhinna kAryamAM rasa lAvavA ane jIvananAM anya kSetre jALavavA buddhivAde mAnavajAtane zakti ane rUcinA pramANamAM cAra varNamAM vaheMcI nAMkhyA. mANasanA guNakamane khIlavavA mATe thayela cAra AzramanI e ja nAmAM jAte kALe bhayaMkara vikRti piDI. temAMthI vADA, peTAvADA, nyAne ane ucca nIcanA bhede jamyA. ane mAnavasamAjanA TukaDA thai ane ucca nIcanA bhedI jagyA. ane mAnavasamAjanA , gayA. ATalAthI A vikRti na aTakI, paNa teNe strIpuruSanA aMgata , praznone temAM saMDovI daI mANasanA dilanA paNa TukaDA karI tene pitAnA dilane badale bIjAnA bAMdhelA niyama pramANe pharajiyAta anusaratA karavA lagnavyavasthAne saMkucita karI nAMkhI. pApanA vikAsanuM A eka bhAre pagaluM hatuM. buddhivAde sarajela vikRtie aTakAvavA ke dAbavA mATe baMdhAraNa bAMdhavA mAnavIonI prathama pArlAmeMTa (samA) eka moTA jhADanI chAyAmAM maLI ane ekaThA thayelA * Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-47 * kabuka jena 189 AgevAnoe carcAo karI ane dhArAdhoraNe paDayA. A baMdhAraNa- ApatI. dhIme dhIme A rIte sthAyI sinya-Military Foreesniyama e pAchaLathI dharmanuM svarUpa lIdhuM. A rIte jagatanA zAnta ane kara--Taxation-A zAnta gAmaDiyAnI chAtI upara ane mukta vAtAvaraNamAM pahelI vakhata kAyadA (Legisleution) pA. caDI beThA. AgaLa jatAM khuda A sainyamAM paNa bhakSAvRti AvI. kAyadAnI samajathI loke deDa vakhate zAna rahyA, paNa cheDA eTale tenA saradAre tene laine dUra paDelA TeLA upara AkramaNa mANase ke jeNe samAjanI AmanyAnuM ullaMghana karyuM hatuM. teNe karyuM', saMhAra macAvya lehInI nake vahevADI ane Akhare teonI A kAyadAnI maryAdA paNa teDI. tethI pharI vakhata kAyadA bAMdhanArA nAnakaDI milakata, jamInanA TukaDA, cheDA pazuo, pAMca pacAsa te TeLAoe sattAthI kAyadAnuM pAlana karAvavAnI vAta vicArI kADhI. jhuMpaDA ane thoDIka strIone svAmI thaI temAMthI thoDe hisse A rIte vyaktigata pAzavatA aTakAvavA jatAM samAjamAM sAmudAyika, sIpAIone' ApI pote rAjA banI beThe. AvI rIte rakSaNa mATe sAmAjika pAzavatA ane bhaya dAkhala thaI gayAM. ane AnI nimAyelA rakhepiye rAjA thaye ane rAjataMtranA kALapagalAM pRthvI vyavasthA mATe eka lokataMtra e ToLAoe jayuM. AvI rIte @48 4541 (Monarch and Monarchism). zAsana sattA-Penal code ane zAsaka maMDaLa-Government atyAranuM rAjyataMtra, mahAjanataMtra, dhArAsabhA, karaverA, lazkarI mAnava samAjamAM dAkhala thayAM. racanA, ane nokarazAhInAM jhuMDa khUda mArA svarUpa che. eNe "saba jyAM sudhI A ToLAnI saMkhyA sahelAithI saMbhALI zakAya jamIna rAmakI, saba raghuvIrakA dAsa" maTADI daI, rAjo ane prajA, tevaDI hatI tyAM sudhI te badhA AvIne besatA ane nyAya karatA. zAsaka ane zAsita, ThAkara ane cAkara, muDI ane majura paNa jyAre ToLAnI saMkhyA sAthe janasaMkhyA paNa vadhI, tyAre nAmanA bhayaMkara vibhAge pADI nAMkhI mAnavajAtanuM moTuM ahita sagavaDatA khAtara ToLAne eka mukhI temanI vatI hAjarI Ape karyuM che, eTaluM ja nahi paNa mAnavanA svataMtra pravAsa ane tema TharAvyuM. A pratinidhio niSakSa paNe kAma karatA, paNa jyAre tenA vyakitatvane kAyadA, dharma, ke dharmazAstranA bejA nIce A paMcamAM paNa asahiSNutA ane aMgata tara pesavA la gyAM. kacarI nAMkhyA che. Aje mAnavajAta bicArI che. chatAM paNa DAhyAnA anubhavane badale svamAnanI taNAtA zuM thavA lAgI ane kharI kareNa te e che ke A sthitine paNa AjanI duniyA pariNAme paMcanA abhiprAya mAM matabheda paDavA lAgyA, tyAre tene pragati, vikAsa, dharma Adi meTA nAmathI oLakhI malakAya che. teDa kADhanAra eka madhyastha mANasanI jarUra jaNAtAM pitAmAMthI eTale jyAM sudhI mAnava jAta dharmanA A daMbhane na samaje, kharI kei ekana pramukha nImavAmAM AvyuM, je raphate raphate nyAyAdhikArI puNya bhAvanAne na samaje ane kudaratamaya zramajIvana pAchuM AvI madhyastha mAnavI-maTI ghaNIraNI thaI paDe ane tenA joDIdAre paNa mAnavadhama punaH na sthapAya, tyAM sudhI e vinAza aTakavAnuM nathI phAvatI sattA hAthamAM laI beThA. Ama prajA mAMthI saramukhatyArI ane huM ke mAre daMbhI bhAI-Aja sagavaDiyo dharma-ahiMthI Dietitorshipne janma thayo. javAnA nathI. jamAne AgaLa jatA hatA. vikAsanI sAthe sAthe vikRti mAnavatAnA dhoraNe nimaNu thatI samAjanI punaH racanA pragati karatI hatI. huM ane mAro oramAna bha I puNya paNa sAthe dhAre te mane kADhI zake. paNa e AzA phalita thavAnA kaI cihane sAtha cAlatA hatA. mArI ane tenI vacce AgaLa javAnI tIvra Aje te dekhAtA nathI. harIphAI cAlatI hatI. koI vakhate te AgaLa thaI jatA te ke sva. vrajalAla dharamacaMda meghANI vakhate huM tene pAchaLa raHkhI de. paNa aMtamAM te huM ane noMdha-A' uparanA lekha sadgata De. ijalAla meghANIe vikRti AgaLa nIkaLI gayAM ane puNya ane pragati bahu pAchaLa pitAnA avasAnathI vIseka divasa pahelAM mane Ape . te lekha rahyAM. eTale ame taddana niraMkuza thayA. ane AkhI mAnavajAtane vAMcI jatAM mane ema lAgyuM ke temAM raju karavAmAM AvelAM keTalAMka amArI rIte doravA lAgyA. ApaNe AgaLa joyu tema zAnta' manta pragaTa thAya e pahelAM te viSe lekhakanI sAthe vigatavAra vAtAvaraNamAM paDela: thaDA vikArathI kAyadA paThA. kAyadAmAM paNa carcA karUM te sArUM. A kAraNe e samaya daramiyAna e lekha vikAra tathA zAsanatAnAM pagalAM thayAM. temAMthI lokataMtra jammu pragaTa thaI zaka nahoto. tyAra bAda prastuta lekhamAMnA mahatvanA ane raphate te saramukhatyArI sudhI pahoMcI gayA. mAro vikAsa muddAo carcavA jeTale avakAza amane bannene maLe ja nahi ATalethI ja aTaka nahi, keIe aTakAvavA sAro prayAsa karyo nadi. ane De. meghANI ApaNa savane choDIne cAlI gayA ! A mArA puNyanA zAgIrdoe mane kADhavA mArA mULamAM ghA karavAne badale bhaya, hAtha upara rahelI temanI chellI lekha prasAdI prabuddha janane vAMcaka lAlaca ane bheda nItine Azare lIdhe, paNa nagada lAbhAlAbhamAM samakSa dharavAmAM Ave che. e lekhamAM "pApanI AtmakathA ALekhatAM , mAnanArA mArA bhakate evI vAyadAnI vAtethI ceDA kare ke mAne che. medhANIe mAnava saMskRtinA prAraMbhakALathI Aja sudhInA tevA hatA ? jenA hAthamAM zAsanasatA hatI. teone sattA mIThI itihAsanI je ati saMkSiNa chatAM atyanta arthagaMbhIra samIkSA lAgatI hatI ane janatAnI nabaLAI cAlu rAkhavAmAM ja tene lAbha karI che ane mAnava samAjanA kalyANa arthe uttarottara karavAmAM hatA, jyAre zAsita prajAmAM bedarakArI, Antara kalaha. sustI ane AvelI yojanAoe Akhare mAnavatAne ja ke vidroDa karyo che nabaLAI AvyAM hatAM. AvA kAraNee mane saMsAra mAM jakaDI rAkhe. te samajAvavA prayatna karyo che, te saMbaMdhamAM paMDita sukhalAlajIe - buddhivAde sarajela saMgrahavRttio ane sattAbhe zarU karela prastuta lekha vAMcIne pAThavelA keTalAka udgArA mArgadarzaka temaja zeSaNa ane luMTamAMthI jAte dahADe AkramaNanI bhayaMkara vRti jAgI. mananIya lAgavAthI prastuta lekha sAthe ahiM saMkalita karavA ucita ane gunDAthI rIDhA thayelA ke luMTAIne nirAza thayelA ceDA kALA dhAyuM che teo jaNAve che ke :mAthAnA mAnavIo bIjAnI nAnakaDI milakata jhuMTavI levA mATe "AkhA lekhano udeza viveka ane samatvabudhdhi jAgRta tenA zAntithI sutelA mAlikaTeLAne mAravA, vera levA ke lUMTavA karavAno che. draSTibindu taddana cokhuM ane parimArjita che. e bahAravaTe nIkaLyA, garIbene raMjADavA lAgyA ane jyAre te TALI draSTibindunI puSTi ane siddhi arthe temaNe pApanA mukhathI bhUtakALa ene pitAnI sahisalAmatI bhayamAM lAgI tyAre teoe rakSaNa varNavyA che, A varNanamAM De. meghANIe Adhunika samAjazAstra, karavA mATe sainyanI racanA karavA mAMDI. A sevAnA sIpAIo- prAcIna vaidika temaja jaina Adi paurANika-ka9panAo ke mAnyatAo, marajIvAo-jIvanA jokhame tophAnIothI TALAnuM rakSaNa karatA rAjyataMtrazAstra ane zAsanapaddhatine vikAsa, varNavyavasthAne ane prajA tenA nibhAva mATe thoDuM thoDuM pitAnA zramaphaLamAMthI itihAsa, vaijJAnika pragati ane dhArmika baMdhAraNAvALuM sAhitya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 tA. 15-3-47 vagere aneka viSayanuM karAyela AkaLa kaLAmaya rIte pUrvabhUmikArUpe citrita karyuM che. emAM atyukita jevuM kazuM che ja nahi. bahu uThAvadAra ane layasAdhaka jema emanA A lakhANamAM dise che. keI atyArane aitihAsika icche to emanA badhAM vidhAne ane vAkyane avataraNe zedhI zodhIne TekavI zake. AvuM bahuvyApI lakhANa lAMbA kALanA vistRta vAMcana ane suddhama manananuM ja pari NAma che. prastuta lekhamAM mAnavajIvanamata saraLatA, jaTilatA ane temAMthI udbhavatI samasyAonA ukela tarapha temaNe kaLAmaya rIte AMgaLI cIMdhI che. eTaluM kharuM ke puNya, pApa ane dharmanI vyAkhyAo razULa bhUmikAmAM amuka hoya che, jyAre sUkSama bhUmikAmAM tAvika vyAkhyAo bIjI ja hoya che. eTale haMmezA sthaLa bhUmikA upara ubhA rahelAo tAtvikadarzI lekhakanI sAme paDavAnA ja. puNya pApa viSe badalAtI dhAraNAone eka ramujI dAkhalo TAMkavAne lobha thaI Ave che. pise ane strI puNyanA phaLa lekhAya che. vadhAre paise hoya te vadhAre puNyavAna-e mAnyatA Aje paNa che ja. e paNa manAtuM ke vadhAre strIvALa maTo bhAgyazALI. A mAnyatA mAtra kathAomAM ja nahatI, jIvanamAM paNa kAma karatI. cakravartI ane vAsudevanI zahera vasAvAya eTalI moTI patnI saMkhyA purNanI lIlanA AdhAre ja samarthana pAmI che, ane bIjI rIte Aja lagI poSAtI paNa AvI che. puNyanA phaLa tarIke nArIparivAra purUSane lAdhe, to e ja dalIlathI ema paNa kema na kalpavuM joIe ke vadhAre puNyazALI nArI te ja hoI zake ke jeNe icchAthI vadhAre patio krame ke eka sAthe dharAvyA hoya? sAmAnya nArI karatAM pAMca pativALI draupadI uparanI dalIla pramANe vadhAre puNyazALI gaNAvI joIe. paNa ahiM ja puNyanI vyAkhyA loko judI kare che. e e vAtanuM sUcana che ke je kALe je samAjamAM je vastu pratiSThA pAmatI hoya te kALe te samAjamAM te ja vastune sAdhAraNa laka puNyanuM phaLa mAnI le che. vyAvahArika ane tAtvika dharma-adharmane bheda jeTalA aMze vadhAre spaSTa sama- jAya teTalA aMze lokamAnasane vikAsa che ema samajavuM joIe. bhAI meghANInuM lakhANa A vikAsa sAdhavAnI dRSTie lakhAyuM che." paramAnaMda, jaina saMskRti saMzodhana maMDaLa. kAzImAM keTalAka samayathI sthApavAmAM Avela jaina saMskRti saMzodhana maMDaLanI muMbaImAM zAkhA kholavA saMbaMdhe vicAra karavA mATe tA. 8-3-46 nA roja jaina ejyukezana sosAyaTInI vyAkhyAnazALAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nAce jenenI eka jAhera sabhA bolAvavAmAM AvI hatI. sabhAnA pramukhasthAnethI zrI cImanalAla cakubhAI zAhe sabhA belAvavAne hetu samajAvyuM hato ane kAzInI upara jaNAvelI saMsthAnA mukhya saMcAlaka De. bhUlacaMdajIne paricaya Apyo hato. tyArabAda De. bhUlacaMdajIe jaina saMskRti saMzAdhana maMDaLanA hetuo temaja pravRttio saMbadhe vigatavAra vivecana karyuM hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke Aja kAla jaina sAhityane abhyAsa karanAra vidyAthIe bahu virala mAluma paDe che. A vidyAthIo pitAne kolejane ke ema. e. athavA pI. eca. DI. ne abhyAsa puro karyA bAda zuM karavuM tenI bhAre muMjhavaNa anubhave che. temane rokI lenArI ke pitAne abhyAsa AgaLa ne AgaLa vadhAravAnI sagavaDa ApanArI kaI saMsthA ApaNe tyAM astitva dharAvatI nathI. pariNAme AvA vidyArthIne bIjA kSetramAM ja Akhare nokarI ke vyavasAya zodhavAnI pharaja paDe che. AvA vidhArthIone AgaLa vadhAravAnI ane saMzodhana kAryamAM lagADI devAnI khAsa jarUra che. A mATe sAdhanasaMpanna saMskRti saMzAdhana maMDaLanI khAsa jarUra che. AvA maMDaLamAM jana sAhityanuM eka saMpUrNa pustakAlaya joIe, jethI saMzodhana kArya sArI rIte thaI zake. taduparAnta Aje ApaNA mULa AgamanI kaI pramANabhUta ane joItI viSayasUci dharAvatI AvRtti upalabdha nathI. vaLI jainadharmane Aja sudhI saLaMga ItihAsa paNa haju sudhI taiyAra karI zakAyuM nathI, judA judA samayanI haphate haphane keTalIka vigato Aje upalabdha che, paNa saMkalanabaddha itihAsa taiyAra karavAnI khAsa AvazyakatA che. vaLI ApaNo dharma te prAcIna che. ema chatAM paNa tenA mULa sidhdhAnto Aje paNa eTalA ja upayogI ane mahatvanA che ema ApaNe mAnIe chIe, te paNa AjanI paristhiti upara e sidhdhAno kevI rIte lAgu paDI zake tema che ane AjanA praznone ukela lAvavAmAM te keTale sudhI kAma lAge te tene vartamAnane anulakSIne tAtvika draSTie vicAra karavAmAM na Ave tyAM sudhI A mAnyatAne kAMI artha nathI. A jUnana nirUpaNane prazna che. jo janadharma ane saMskRnie AjanA samayamAM TakI rahevuM hoya te A nUtananirUpaNane mArga svIkAryA sivAya bIje kaMi upAya nathI. Aja raNe nAnA moTAM niba che, temaja saMzodhana graMtho pragaTa karavA mATe eka suvyavasthita prakAzana khAtuM khelavAnuM Avazyaka bane che. A badhI bAbate jaina saMskRti saMzodhana maMDaLanA pradezamAM AvI jAya che. AvA maMDaLa mATe jema kAzI temaja muMbaI bahu agatyanuM sthAna che. kAzImAM AgevAna gaNAtA jainI vastI bahu kama che paNa hiMdu yunivasa nI huMphamAM e pravRtti cAlatI hovAthI saMzodhana kArya mATe uttama prakAranI sagavaDa temaja vAtA raNa tyAM maLI zake che. muMbaI zahera jaina samAjanuM eka bahu moTuM kendrasthAna che. ahiM vidvAne temaja dhArmika lAgaNI dharAvatA aneka zrImAnene sahaga sulabha che. muMbaimAM saMskRti maMDaLa khelavAmAM Ave te aneka dizAe bahu upayogI kArya karI zake. vaLI kAzInI pravRttinA anusaMdhAnamAM ahiMnI pravRtti cAlatI hoya to ekamekanA kAryamAM saMgIna puravaNI thaI zake. A kAraNe jaina saMskRti saMzAdhana maMDaLanI muMbaImAM zAkhA khelavAnI bahu ja jarUra che ema temaNe bhAra mUkIne jaNAvyuM. tyAra bAda zrI. metIcaMda giradharalAla kApaDIAe temaja anya gRhasthAe De. bUlacaMdajInA vicAronuM samarthana karyuM ane AvuM ma DaLa ahiM ubhuM karavAnI AvazyakatA svIkArI. chevaTe A sabhA AvA saMskRti saMzodhana maMDaLa nI muMbaImAM zarUAta karavAnA vicArane AvakAre che ane tenI rUparekhA nakakI karIne jana samAja samakSa raju karavA mATe che. bhUlacaMdajI, zrI matIya gIradharalAla kApaDIA, zrI cImanalAla cakubhAI zAha tathA zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIAnI samiti nImavAmAM Ave che. e zrI paramAnaMdakuvarajI kApaDIAe mUkele prastAva sarvAnumate svIkAravAmAM Avyo ane De. mulacaMdajIne A bAbatanI agatya tarapha jaina samAjanuM dhyAna kheMcavA mATe upakAra mA sabhA visarjana karavAmAM AvI. sva. De, vrajalAla dharamacaMda meghANuM smAraka phaMDa 1477 tA. 15-2-47 nA aMkamAM svIkArelA 101 zrI. narottamadAsa amaracaMda 105 , tArAbahena mANekalAla premacaMda pat] , jagajIvanadAsa sukhalAla ajamera 5] , lakhamazI ghelAbhAI , cImanalAla pI. zAha , sa yukata jaina vidyArthIgrahanA vidyArthI e raphall. , pratApabhAI haridAsanI ku. 25) , naMdalAla zAha , nathubhAI namIdAsa pArekha 11 , dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha che , ratanajI premacaMda (verAvaLa) bt 2 ) ja | 1855 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-47 prazuddha jaina vedanAmUrtinuM visarjana dantu DA. vrajalAla medhANInI avasAnane dhanI zAhI sukAI nathI evAmAM zrI. jhaveracaMda meghANInA avasAna samAcAra sAMbhaLatAM hRdaya eheza banI jAya che ane lekhinI stabdhatA anubhave che. hAtha uparanI hIrAnI vIMTI kei jhuMTavI gayuM enI hAya pekAra haju zamela nathI, eTalAmAM te niSThura vidhAtAe mAthAnA muguTamaNi jhaDapI lIdhA ane ApaNu sate zunyateja banAvI dIdhA. A ghaTanAe upajAvelI mamAraka vedanA kayA zabdomAM vyakata karavI tenI kASTha rIte sujha paDatI nathI. 191 hajI thoDA samaya pahelAM jAnyuArI mAsanI 19 mI tArIkhe savAramAM maLelI DA. meghANI viSenI zaeNkasabhAmAM mitree prasa'gAnurUpa kAMika gIta saMbhaLAvavA bhAi medhANIne vinati karI ane e vinaMtine sadgaja bhAve mAnya karIne saMhAranA svAmIne sa MbodhIne racelu* bhavya prArthanAgIta temaNe saMbhaLAvelu. temanA e bulaMda avAjanA bhaNuMkArA haju kAnamAM zamyA nathI, eTalAmAM te temaNe paNa peAtAnAM badhAM khAtAM khatavIte jIvanabharanuM saravaiyu sahAranA svAmInA caraNamAM dharI dIdhuM ! e gIta ApaNe temanI pAsethI chelluM chaeNlluM ja sAMbhaLI rahyA chIe evI svapne paNa koine kalpanA sabhavatI hatI kharI? kALanA kuDAraprahAra. AvA ja hoya che! kALanI niSThuratA ApaNane avAk banAvI de che. alabatta iMllAM hellAM be varSa daramiyAna temanu zarIra bhAMgatu' jatuM hatuM. harasa, saoNMdhivA Adi upAdhie temanA zarIrane kSINa banAvI rahela hatI. Ama chatAM paNa phulachAbanA ativyavasAyI taMtrIpaNAthI teo keTalAka samayathI nivRtta thayA hatA ane bhedamAM TharIThAma thaine beThA hatA. peAtAnI tabiyatanI anukuLatA mujaba tee pAtAnI sAhityapravRtti calAvatA hatA. moTA dIkare ci. mahendra patrakAratvanA pradezamAM ThIka ThIka geThavAi gayA hatA. meTI dIkarI ci. indune paNa vivAdgasabaMdha nakkI karI lIdhe hateA ane theDA samayamAM lagna karavAnI vicArA cAlatI hatI. eTale e bAjunI cintA paNa haLavI banI hatI. zrI. sva. jhaveraca'da citrAdevI bharatagu'thaNune svataMtra vyavasAya calAvI rahyAM hatAM ane meghANIbhAinI kamANImAM ThIka ThIka puravaNI karI rahyAM hatAM. e gharanAM ghara banAvyAM hatAM. ghera dudhALAM Dhora bAMdhyAM hatAM. aneka kAraNeAe avAranavAra asvastha banatuM rahetu. gRjIvana saraLa sapa:TI upara vahevA lAgyu hatuM. AvI uttarAttara anukuLa banatI jatI paristhitine aMge meghANI khuba prasanna ane saMtuSTa dekhAtA hatA. Aja sudhI temaNe ghaNuM karyuM hatuM, paNa ve pachIneA kAla te kAi judA ja prakAranA utaraze ema temanA nikaTatrI mitra ane zubhecchakA AzA sevI rahyA hatA. evAmAM kALanI karaDI najara haju krumaNAM ja nirAMta vALIne sutelA ane sukhabharyAM bhAvI jIvananAM svapnAM cintavatA bhAI meghANI upara paDI ane AMkhanA palakArAmAM te paraphekavAsI banI beThA ! A te ApaNu kevu. hInabhAgya ? meghANI kolejamAM bhaNatA hatA tyAranA mate temanI sAthe sabaMdha dute. ame lagabhaga samavayaska hatA. temanI sAthe mane gADha maitrI hatI ema huM kahI na zakuM, paNa temane mane sAre eve paricaya hatA. temanA leokasAhityamAM te mane rasa hateA ja. paNuM e uparAnta jyAre paNa prasaMga maLe, tyAre deza ane samAjamAM " banatI nAnI moTI ghaTanAe paratve temanI sAthe vicAra viniyama karavAne mane hu'mezA khUba leba rahetA. bhAvanagara gayA hai| tA avakAza maLye eka AMTA hu' meTAM gaya! vinA na rahetA. tee muMbai Ave tyAre paNa temane samAgama huM huMmezAM zeAdhyA karatA. eka te temanI nikhAlasatA, khIjuM cetaraph banatA banAvA viSe temanA cittanI jAgRti, trIju ananya savedanazIlatA. A kAraNone lIdhe temane maLavuM ane temanI sAthe kalAkanA kalAka sudhI vAte karavI e vahetI jJAnagaMgAmAM snAna karavA bareAbara hatuM. temanuM lakhelu sava sAhitya mArA vAMcavAmAM Avyu che ema hu" kahI na zakuM, paNa jyAre jyAre kAi paNa temanu lakhANa mArU' dhyAna kheMcatuM tyAre te viSe mArA mana uparanA pratyAdhAta huM temane jaNAvyA vinA na rahetA. AmAM temanI kRtinI prazaMsAe hAya, ane sakhta TIkA paNa hAya. A rIte temanI sAthe avAranavAra patravyavahAra paNa cAlyA karatA. temanI prazaMsAthI te caritArthatA anubhavatA. temanI TIkA te haMmezA tetaratA, AvakAratA. "medhANIbhAi 1 tamArU A mane na gamyuM. AvuM tame zuM lakhyuM ?" ema jyAre kahIe tyAre huMmezA teo purI zAnti ane prasannatAthI sAMbhaLatA, potAnuM dRSTibindu samajAvavA prayatna karatA; vizeSa carcAnA pariNAme potAnI bhUla lAge te tyAM ne tyAM ja te kabula karatA ane (2) nahi te paNa "bhAi, tame kaheA che e huM jarUra vicArI jaiza '' evAM te uttara vALatA. A bAbatamAM tame na samajo' evA uttara meghANInA maDhe kadi na saMbhave. Ave temanI sAthene mAre sudI paricaya hatA. Aje temanI sAthe karelI kalAkanA kalAkA sudhInI carcAonAM smaraNeA cittamAM jAgRta thAya che. temane lakhelA patrA ane temanA AvelA pratyuttara yAda Ave che. sAhitya, sAmAjika prazno, rAjakAraNa, gAMdhIjI,-A amArI carcAnA cAlu viSaye hatA. AvuM nirAMte maLavAnu ane vicArAnI phruTathI Apale karavAnu mArI jevA anekane mATe te eka meTu. avalabamedhANI nasthAna hatA. temanI prajJA sarvadezIya hatA. dezabharamAM cetarapha banatI ghaTanAenA te eka satata jAgRta cokIdAra hatA. AvA eka sAthI, samAnadharmI sahRdaya sanmitra gumAvatAM mArI jevA temanA aneka mitrane paDelI kheATa mApI mapAya tema nathI, purI kadi purAya tema nathI. AjanA sAhityakAremAM temanu sthAna melavavAnA mArA kAi adhikAra nathI. evI kai jarUra paNa nathI. temanuM vyaktitva samagra sAhityakArothI eTaluM badhuM nirALuM hatuM ke temane kASThanI upara ke nIce mUkavAne koi artha paNa nathI. ema chatAM pa mANasanuM mana evuM che ke tene sarakhAmaNI karyA sivAya cena paDatuM nathI. A rIte vicAratAM teo AkhA sAhityaka vargathI e bAbatamAM ekadama judA tarI AvatA hatA. mArA sadbhAgye aneka kavi, lekhakA temaja sAhityakArAnA ThIka ThIka paricayamAM AvavAnuM banyuM che. potapotAnA viSayamAM temanathI caDI jAya evI aneka vyakitae Aje samA jamAM astitva dharAve che. katritA mAtranuM chelluM sImAcihna medhANI hatA ema paNa ApaNe kahI na zakIe. paNa AvI asAdhAraNa sAhityapratibhA dharAvatAM chatAM namratAnI-nirabhimAnapaNAnI je parA kiTa bhAi meghANImAM anubhAge cara thatI hatI tevI . . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prabuddha jena tA. 15 3-47 anyatra kaMI paNa AvuM viziSTa sthAna dharAvatI vyakitamAM jANI, moTuM sadbhAgya ke e paripATInA vArasadAra meghANIne ApaNe sAMbhaLI ke nIhALI nathI. bIlakula ghamaMDa nahI evo sAhityakAra najare nihALyA, sAMbhaLyA ane mANyo ? ApaNe pahelavahela je hoya te te meghANI hatA. kAle | meghANInA jIvananA aneka bAjue che ane temanI sAhitya eka sthaLe kahyuM che ke Ama mahattAnA abhAnamAM mAnava vizenI carcAnAM paNa bhinna bhinna svarUpa che. paNa koI eka viziSTa sAcI mahattA rahelI che. A kathana medhANIne savaze lAgu paDatuM hatuM. lakSaNathI medhANIne oLakhAvavA hoya to huM eTaluM ja kahyuM ke meghANI temane anya sAhitya ane khAsa karIne kaviethI judA eTale vedanAmUrti. meghANI hase, bele, vAta kare, AnaMda vinodamAM pADatI bIjI bAbata e hatI ke temanAmAM kavitA sAthe je Dolana puro bhAga le-e badhuM chatAM ane e badhAM pAchaLa hatuM eka u hatuM tevuM Dolata-tanmayatA-mastI-pitAnA kAvya viSaya sAthenI eka- vedananuM tatva. temanA sarva sAhitya nirmANanI jananI paNa A rUpatA-meM te haju koI anya kavimAM nihALI nathI. teo bulaMda vedanA ja hatI. ApaNA uMcA sAtvidhana viSe lokonI upekSA, avAje koI paNa gIta gAvuM zarU karatA ke temanA paga tAla ApavA ApaNuM gulAmI ane nirmAlyatA, ApaNI garIbI ane ajJAnatA, mAMDatA, hAya jhulavA mAMDatA, AMkhamAMthI natya jharavA lAgatuM ane videzI rAjyasattAnuM damana ane prajAnI AjhAdInI tamannA, dalita madenmatta hAthInI mAphaka temane A paDa DelavA lAgata. vAstavika temaja patIta vargonI pAra vinAnI durdazA ane dhanavAnanA bephAma duniyA teo ekAeka bhulI jatA ane zrotA vargane paNa bhulavADI bhegavilAse, strIonI parAdhInatA ane jana samAjanI rUDhicastatAdetA. AvuM Delana bhAI meghANI sAthe ja te gayuM te gayuM AvI aneka bAbatenuM darzana temaja cintana temanI vedanAnuM mULa ja che. tene pratinidhi koNa jANe pAcho kayAre janmaze ! hatuM ane e vedanA emanA sarva vikAsa ane ghaDatarane pAye gAMdhIjIe. lekajIvananA vizALa kSetramAM je kArya karyuM che hato. bhAI meghANI viSenI mArA mana upara paDelI A chApa teja kArya bhAI meghANI sAhityanA sAMkaDA kSetramAM sAdhI gayA che. eTalI sacoTa hatI ke keTalAMka varSo pahelAM bahAra paDele temanA meghANI nahAtA tyAM sudhI rAjakAraNa mAphaka sAhitya kevaLa ziSTa yugavaMdanA nAmanA kAvya saMgrahane meM te yugavedanAnA nAmathI ja bhAgya vastu hatI. e sAhityane kharekhara lokabhogya banAvavAne oLakhe ane jyAre bhAI meghANI e mArI bhUla sudhArI tyAre sarva yaza bhAI meghANInA phALe jAya che. A uparAMta kahevAtA paNa te kAvya saMgrahanuM 'yugavedanA' e mujaba nAma badalavA meM lekasAhitya viSe pratiSThita sAhityakAronI kevaLa udAsInatA hatI, eTaluM nahiM paNa lokasAhitya pratye teo eka prakAranI ghaNA sevatA A avasAnanoMdhamAM bhAI medhANIne jIvananI eka khAma hatA. A lokasAhityanI vizeSatAo bahAra lAvavAnuM kArya bhAI bAjune ullekha na karUM te A nedha adhurI lekhAya. je medhAmeghANIe karyuM che, eTaluM ja nahi paNa lokasAhitya ane ziSya NInI AvI mahAna sAhityasevAnI ApaNe ATalA badhA gausvasa.hitya vaccenI abhedya dIvAla paNa bhAI meghANIe ja bhAMgI pUrvaka dha laIe chIe temanuM aMgata khAnagI jIvana kevuM ane che. lokasAhityanI hAkala bhAI meghANIe ghera ghera saMbhaLAvI che. keTalI yAtanAothI bhareluM hatuM tenI koIne khabara che kharI ? lokasAhityamAM raheluM apUrva navanIta jANe ane mANe" AvI Tela temaNe lagabhaga AkhuM jIvana garIbI ane khecamAM ja purUM karyuM" . bhAI meghANIe zerIe ane cauTe nAMkhI che. bhAI medhANI eka hatuM. paisA kamAvAnA keTakeTalAM prabhane sarasvatInI ekalakSI vakhata ekalA aTulA hatA. Aje to temane ubhaya pakSe-- sAhityakae upAsanAnI khAtara temaNe ThelyAM hatAM. dara aThavADIye icchA che ke temaja Ama janatAe-svIkAryo che, AvakAryA che, apanAvyA che. na che, preraNA ho ke na ho, tabiyata durasta che ke na hA-kalamenA AvI rIte pitAnuM jIvitakA bhAI medhANIe aneka rIte pAra kalame mAMgatuM ati vyavasAyI varSo sudhInuM patrakAritva temaNe udarapAyuM che. A kAMI jIvananI nAnIsunI dhanyatA nathI. nirvAha arthe svIkAreluM temAM pANu amuka aMze sarasvatInI ArAsAhityanA kSetramAM temanA purogAmIono vicAra karIe te dhanA thaI rahI che e samAdhAna ja temane TakAvI rahyuM hatuM. temanAM 'teo mIrAM, narasiMha mahete temaja premAnaMdanI paripATInA hatA ema AgaLanAM patnI sau. damayantIbahena cAra bALako mukIne vidAya ApaNe jarUra kahI zakIe. athavA te ema kahevuM vadhAre yogya gaNAya thayelAM. tyAra bAda lagna karavuM te kaI vidhavA sAthe ja karavuM e ne joine mIrAM, narasiMha mahete ke premAnaMda kevAM haze pratijJA citrAdevImAM pAra paDatI jANI temanuM pANI grahaNa karyuM". tenI ApaNe kalpanA karI zakIe chIe. kavi nhAnAlAle bhAI temanAthI paNa temane cAra ke pAMca santAne prApta thayAM. tIvra medhANIne vesTara skeTa sAthe sarakhAvelA. sAmaLadAsa kolejanA saMvedanazIla kalpanAparAyaNa kavi mAnasa, atyanta lAgaNI pradhAna prInsIpAla zahANIe meghANIne eka vakhata homara sAthe sarakhAvyA ane komaLa prakRti, nAne sarakho AghAta apanAvI levAnuM asAhatA. sAhityanA kSetramAM A mahAmAnavenI bhAta ja kaI judA madhya-evA ApaNA meghANI ane duniyAnI daSTie kevaLa vAstaprakAranI hoya che. nirAMte khAvuM pIvuM ane suvuM, svastha vetana vikatAne ja najara sAme rAkhatI patnI sAtheno saMsAra ane upara jIvananirvAha kara ane avakAza maLe te mujaba kAvyuM ke lekhe uttarottara vadhato jato saMtAna parivAra, nAnA meTAM kAraNoe ubhI thatI lakhavA ane saMgraha pragaTa karavA, janatAnA sanmAnanA adhikArI athaDAmaNo, vaLI pAchaLanA samayamAM zarU thayelI zArIrika asvasthatA lekhAvuM ane janatAthI ataDA rahIne vicaravuM-A bhAta temanI tathA kuTuMbamAM nAnI moTI mAMdagIe AvA viSama sAga vacce nathI. tIvra saMvedanethI sadA kSubdha banelA rahevuM ane pitAnA ane prAkRtika pratikuLatAo vacce bhAI meghANIe potAnuM lagabhaga dilamAM je rakRyuM te AmajanatAne saMbhaLAvavuM, ekatAre laine AkhuM jIvana pasAra karyuM che. bahAranI duniyA te temanI sundara jagatane khuNe khuNe bhamavuM ane potAnA jIvana-saMdeza sau koInA kRtio nihALe che, temanAM kAvyo ane romAMcapreraka rIte sAMbhaLI kAne nAMkha, sutelAne jagADavA ane jAgelAne kAryaprata karavA, temanI vAhavAha bele che, ane temane sanmAna samAraMbhethI navAje lokone raDAvavA, hasAvavA, uttejita karavA; tene na hoya khAvA che. paNa A badhuM kevI bhIMsa. mathAmaNu, mANasane kadi kadi pIvAnI nIrAMta ke sAdhana sagavaDanI svasthatA. eka ja dhuna, eka ApadhAtanA vicAre tarapha ghasaDI jAya evI guMgaLAmaNo vacce, ja tAna. mAnApamAnathI kevaLa beparavA. janatA sAthenuM apUrva moDI rAta sudhI jAgIne ane aDadhI rAte uThIne, kauTuMbika tAdAmya. te jyAM jAya tyAM loke tenI pAchaLa gAMDA bAphaka bhame javAbadArIone ane sau koI najIkanA mAnavIonI pAra vinAnI ane tenA zabdane amRta mAphaka jhIle. vyAsa vAlmIkAnA kALathI apekSAone mANu mANuM pahoMcI vaLatAM bacata rahetA samaya darajanatAnA kavionI AvI paripATI cAlI AvI che. ApaNuM keTaluM miyAna nirmANa thayuM che tenI koIne paNa ka5tA AvavI muzkela Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , tA. 15-3-47 prabhuSa jenA 13 che. temaNe duniyAnuM duHkha khuba gAyuM che, pitAnuM duHkha pitAnI ApaNe bhAI medhANImAM anubhavagecara karI che, je darda ane vedanAnA hAyavarALa atyanta nikaTavartI mitro sivAya koInI AgaLa vyakta tINA sura medhANInI vINAmAMthI uThatA ApaNe sAMbhaLyA che, karela nathI. AMkhanAM AMsuo khALIne temaNe sadA hasatuM meTuM te mAnavatA, te darda, te vedanA ApaNane te ApaNuM jIvanamAM rAkhyuM che. paNa jeo temanI bahu najIka hatA teo jANatA hatA anyatra lAdhavAnAM che ja nahi. keTala zakitasaMpanna AtmA? ane ke "meghANI be cheDe baLI rahyA che. medhANI aMdarathI bhAMgI rahyA ema chatAM keTalI badhI lAghavatA? keTalI agAdha vihatA ane che, Ama ne Ama cAle te medhANI lAMbe vakhata TakI na zake." sAhityasamRddhi? ane ema chatAM AjIvana vidyArthI, "mane gIte ane banyuM paNa evuM ke sukha ane svasthatAne dahADe zarU Ape, gAyane Ape, bhajana Ape, navA DhALo Ape" eve sadAne thaye na thayA, kauTuMbika svArasyanAM maMgaLa pagalAM maMDAyAM na maMDAyAM, e yAcaka ane saMzodhaka ! keTalI meTI jIvanasAdhanA? ane ema mitranI ciMtA haLavI banI na banI evAmAM te kALanuM kaheNa : chatAM 'paNa haju te mAre A karavuM che, te karavuM che, haju A AvyuM ane meghANI ApaNu sarvane choDIne jyAM koI viSamatA bAkI che, te jovAnuM che." ema kaMI kaMI karavAnA temane nathI ane jayAM vAstavikatA ane kavitA vacce keI kumeLa nathI koDa ane haju te pAzerAmAM pahelI pUNI che e uMDA dilane evI duniyA tarapha teo cAlI nIkaLyA. zrI amRtalAla dalapattabhAI asaMte! A mAnavI-A narapuMgava-ApaNane have kayAM zeThe medhANI saMbaMdhe pitAnAM smaraNe raju karatAM mane jaNAvyuM jovA maLaze ? teo kalAkanA kalAka gAtA ane loka sAhityanuM ke amArA sahavAsakALa daramiyAna keIe mane pucheluM ke ATalA ekadhAruM nirUpaNa karatA, sAMbhaLanAra thAke paNa saMbhaLAvatA na badhA lAgaNIparAyaNu mANasane tame zI rIte jALavI zake che? thAke eTale badhe temane adamya utsAha ane tamannA hatI, tyAre meM javAba Apelo ke "meghANIbhAine te amArA bhAve te Aga ane peTa bharIne khAo-A bharapura bhajana gujarAta kAThiyAvADanI eka vINuM samAna lekhuM chuM. vINA ane bhAtabhAtanAM miSTAnethI bharele rasathALa teo pIrasatA. A AMgaLIthI paNa na vAge. te mATe te tAranI nakhalI joIe. huM paNa atUTa kAvya pravAha have kANu vahAvaze ane ApaNane Ama uMDA kAvyameghANIne A rIte ATalI kamaLatAthI saMbhALuM chuM." rasamAMthI koNa taraboLa karaze ? muMbaI, gujarAta ane kAThiyAvADanI evI amRtalAlabhAInuM. A kathana temanA vartanane anurUpa hatuM, paNa eka paNa vyAkhyAnazALA nahi hoya ke jyAM medhANI gAjyA ane vidhAtAe meghANIbhAi pratye evI kamaLatA kadi dAkhavI nathI. garajyA nahi hoya. e vyAkhyAnazALAo Aje have koNa bhajavidhAtAe temane ghaNI vakhata ucethI nIce pachADayA che ane bhAgye vaze ane vIra, zRMgAra, ane karUNa rasanAM Adelane have kANu ja sukhacenamAM suvA dIdhA che. kadaradAna samAje paNa temanuM gaurava vahetAM karaze ? Ama jema jema vicArIe chIe tema tema meghANInI karavAmAM ane vadhAravAmAM ja saMtoSa cintavya che. temanI ke khoTa pAra vinAnI dekhAya che. eTaluM ja AzvAsana rahe che ke agavaDe muMjhavaNe haLavI karavAnI cintA pitAne haiDe dharI ja nathI. medhANI paNa kALane ja paripAka hatA. ApaNe tyAM zarU thayela meghANI ATalI nAnI ummare ApaNane choDIne cAlI gayA e utthAnakALane teo eka sImAstaMbha hatA. je kALe meghANI pedA pAchaLa vidhAtAnuM ane bekadara samAjanuM keI kAvataruM hatuM e karyA ane je rASTravyApI navanirmANe meghANIne AgaLa dharyA te AkSepa karavAnuM mana thaI Ave che. meghANInA mArge cAlI rahelA kALa ane navanimaNu ananta zakyatAothI bharelAM che. temAMthI aneka dhunI kAvyakAre, kaLAkAre ane sarasvatInA ananya upAsakanI kALAntare bIjA gAMdhI paNa pAkaze ane bIjA meghANI paNa AvI ja jIvanakathA sAMbhaLavAmAM Ave che, - jarUra ubhA thaze. A samAdhAna sAthe bhAI medhANIne ApaNuM bhAI meghANI karatAM vadhAre uMcI kakSAne kavi maLaze, hRdayanI aMjali apa e ane temanA vedatAgrasta AtmAne parama navalakathAkAra maLaze, vivecaka maLaze, patrakAra maLaze, zAti ane akhUTa svasthatA icchIe. anuvAdaka maLaze, gAyaka maLaze, paNa je mAnavatAnI ucca kakSA paramAnaMda navuM aMdAja patra vacagALAnI sarakAranAM muralIma lIgara nANAmaMtrI zrI. lIkata alIkhAnanA aMdAjapatrane mizra AvakAra maLe che. A prathama rASTrIya aMdAjapatre' jeTalI carcA ubhI karI che teTalI bhAgye ja bIjA koI aMdAjapatre ubhI karI haze. vaDI dhArAsabhAnA kAmadAra AgevAnoe A aMdAjapatranuM svAgata karyuM che. eka bAjue kAmadAra-AgevAnoe pitAnA bhASaNamAM jaNAvyuM ke sArUe aMdAja-patra nIDaratAthI dhaDavAmAM AvyuM che ane nANAmaMtrIe garIba AmajanatA pati pakSapAta darzAvyuM che, jyAre bIjI bAjue rASTranI vepArI kome A aMdAja-patranI virUddha jehAda jagAvI che. nANAmaMtrIe potAnA bhASaNamAM aMdAja-patrane be rIte nyAyayukata harAvyuM che; eka te rASTrane arthakAraNanI khAdha pUrI karavAnA sAdhana tarIke ane bIjuM naphAnI bane teTalI nyAyI dhoraNe vaheMcaNI thAya te mATe. A be muddAonA javAbamAM keTalAka le ke eTalA ja jorathI. jaNAve che ke rASTranA arthakAraNanI khAdha ApaNane ATalA badhA muMjhavI nAkhe tevI che ja nahi ane saMpUrNa Arthika Ayojana vaDe ane kara ugharAvanAra taMtranI vicArapUrvakanI purnavyavasthA dvArA e khAdha pUrI karI zakAta. samAna vaheMcaNInA javAbamAM ema dalIla karavAmAM Ave che ke sArI Arthika vyavasthAnuM Ayojana karyA sivAya, kaI khAsa varga pratye kaDaka vaLaNu akhatyAra karavAthI samAna nyAyane ja hetu mAryo jaze. e vAtane koI inakAra nahi kare ke yuddha-kALa daramiyAna kara-verAmAMthI chaTakI javA mATe aneka lokee jAta jAtanA chaLakapaTa karyA hatA, yuddhanA varSonuM A lAkSaNika cihna hatuM. ceDAM varSa pUrve sara jeremI reisamene jaNAveluM ke yuddha daramiyAna navA bhAre kara-verA nAkhyAM hovAthI Avaka vere ekaThA karatuM taMtra taddana zithila thaI gayuM hatuM. zrI. lIAkataalIkhAne pote ja emanAM bhASaNamAM jaNAveluM ke jo kara-verAgya rIte bharavAmAM ane bhegAM karavAmAM AvyAM hota, to pratyeka varSanI sarerAza Avaka trIsa lAkhanI kamANInA hisAbe, I. sa. 1941-42 thI I. sa. 1845-46 nA gALA daramiyAna 150 lAkha rUpIA kamAnAranA hAthamAM chevaTe mAtra 21 lAkha rUpIA ja rahyA hota. paNa vAstavika jIvanamAM ATalA gaMjAvara karaverA bhAgye ja bharavAmAM AvyA che. bIjI bAju, sarakAre kALA bajArane mAtra nabhAvI lIdhAM nathI, paraMtu aneka prakAre tene protsAhana ApyuM che. uparanI be hakIkate sarakArItaMtranI nirbaLatA ane nAkAmayAbI para pUrate prakAza pADe che.' A sarakArI-taMtrane suvyavasthita karI navacetana devAnI sucanA nANAmaMtrIe potAnA aMdAja-patramAM karavI joItI hatI. kAraNa spaSTa che. nANAmaMtrI jeTalI Avaka dhAre che tenA karatAM ye ghaNI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 prabuddha jaina tA. 15-2 47 vadhAre Avaka, hAlanAM karaverAnA dara anusAra, puvyavasthita taMtranI madadathI prApta thaI zake tema hatuM. Ama karavAne badale, nANAmaMtrIe kula AvakanI icchApUvaeNka ochI AMkaNI karI che. A AMkaNI sAme dezabharamAM zaMkA sevAI rahI che. A AMkaNI temaNe sAmAjika nyAya mATe sUcavelA avicArI pagalAMnI nyAyayukatatA siddha karavA karI che. temaNe sUcavelA pagalAMmAMthI nIcenAM mukhya che. (1) eka lAkha rUpiyA uparanI koI paNa kara laI zakAya tevI Avaka upara 25% ne naphA-vere nAkhe. (2) muLa muDInI kIMmatamAM rU. 5000 upara vadhAre thaye hoya te vadhArA upara kara nAMkhave. (3) keraparezana Tekasa nA eka AnAnA be AnA karavA. (4) "supara-Tekasa' vadhAremAM vadhAre laI zakAya evI Avakane AMka nA karyo. parizrama karyA sivAya thayelI Avaka (unearned income) uparane supara-Tekasa 35 lAkha rUpiyAne badale have 1-2 lAkhanI AvakathI upara levAze; jyAre parizramathI pedA karelI Avaka uparane supara-Tekasa 5 lAkha rUpiyAne badale 1-5 lAkhanI Avaka upara levAze. ' A badhA pagalAM vyApArI varga sAme levAmAM AvyA che e sAbita karavA koI dalIlanI jarUra nathI. mIThAvere nAbuda karavAmAM AvyuM che je mATe kharI rIte nANAmaMtrI javAbadAra nathI ane Avaka-verAmAMthI mukita meLavavA mATenI. vadhumAM vadhu Avaka rUA. 2000 ne badale rUA. 2500 sUcavavAmAM AvI che. nANAmaMtrInA aMdAja-patramAM A be noMdhapAtra hakIkato che. ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke sAmAjika nyAya uparAMta nANAnA phugAvAne aTakAvavAne paNa aMdAja-patrane hetu che. hamaNAM thoDA divasa pahelA ja zrI sI. ena. vakIle " kAma"mAM eka TuMke lekha lakhele. zrI vakIle te lekhamAM jaNAveluM ke teo makakamatAthI mAne che ke yuddhonara maMdI takALa bhaya nathI, paraMtu ApaNA dezanI Arthika paristhitimAM evA keTalAMka gUDha baLe che ke jene lIdhe yuddhotara phugAvAne vizeSa uttejana maLe ane A jugAvA pachI maMdI Ave. AthI jyAre pugA purabahAramAM te ane hiMdI sarakAre maMdI-virodhI pagalAM lIdhA hatA jayAre temane ghaNI ja navAI upajI hatI. vyApArI kome svapnAmAM paNa nahi dhAyu" heya tevA pagalAM sara acIMbA relenDjhamAM gayA varSanA aMdAja-patramAM sucavelAM. temaNe 'ekasesa phITa Tekasa nAbuda karyo ane keraparezana Tekasa yuddha pahelA te teTalo nIce karI nAkhe. A pagaluM audyogika ejanA dvArA, khAnagI udyoganA vikAsane vega ApavA bharavAmAM AvyuM hatuM. ane udhoganA vikAsathI yuddha purU thatAM je aneka loko bekAra banaze temane kAma maLaze evI paNa dhAraNA hatI. paraMtu dhAryo karatAM asara UMdhI thaI. uparanA pagalAMthI audyogika salAmatIonA bajArU-bhAva vadhyA ane vyApArI komane parizrama vagaranI Avaka thaI, jyAre bIjI bAju A pagalAMne pariNAme dezanA utpAdanamAM kAMI paNa khAsa vadhAre karyA sivAya, bilADInA TopanI jema aneka kaMpanIo phATI nIkaLI. nANAmaMtrI zrImaMto pAsethI kara ugharAve che tenA samarthanamAM ghaNuM kahevAnuM che; paraMtu je rIte teo udharAve che tenI sAme TIkA sivAya bIjuM kAMI hoI zake ja nahi. mIThAvere nAbuda karavA, rIjharva beMkanuM rASTrIyakaraNa karavA, saTTA bajAranuM niyamana karavA tathA IkonomI kamiTI sthApavA vaDI dhArAsabhAe sarvAnumate saMmata * ApI che. paraMtu be sUcanAone sakhata virodha thaye che-eka vyApArI-naphA uparanA AvakaverAnI sUcanA ane bIjI rokANanI vadhelI kIMmata uparanA meTA karanI sucanA. inkama-Tekasa navesTIgezana kamizana'nI sthApanA sAme paNa meTo udmAha thayA che. A kamizanane sAmAnya rIte janasamudramAM sIdhA karaverAnA pratyAghAta ahevAla raju karavAnuM kArya saMpAyuM che. A uparAMta vyaktigata kissAnI aMdara paNa tapAsa karavAnI A kamizanane sattA ApavAmAM AvI che. A tapAsa sAme koI sidhdhAMtika virodha karavAne kAraNa nathI, paraMtu tenI aNudhaDa ane Apakhuda paddhati bahu ja vAMdhA paDatI che. kAraNa ke A tapAsane khare hetu karaverAmAMthI chaTakI janAra le kone aTakAvavAne heya tema lAgatuM nathI, paraMtu sau koInI ke pachI sarakAra ane kamizananI AMkhe caDela vyaktionI dhanadolatanI puratI tapAsa karavAno sarakArane Azaya hoya ema lAge che. karaverAnI mukhya darakhAstA sAme mULathI ja vadhe che. badhI darakhAsto taddana geravyAjabI che. bIjA AgevAna dezamAM, yuddha pahelAnI sarakhAmaNImAM, kara-verAno dara 60% thI vadhe nathI, jyAre ApaNA nANAmaMtrInI darakhAsta anusAra karane dara 70% thI e vadhu uMce jAya che. AthI rASTranA arthakAraNanA mULa sukAtAM javAne purA bhaya rahe che. kAM te ApaNe khAnagI milakatanI saMsthAne doSakAraka sAbita karI nAbuda karavI joIe ane arthakAraNane pAye badala joie. nahIM te pachI, e saMsthAne, kaThora AghAta ApyA sivAya, samatalapaNe kArya karavA devI joIe. nANAmaMtronI darakhAsta pAMgaLI che, kemake uparanA bemAMthI eke kArya te sucavatI nathI. zrI. lIAkataalIkhAnanI darakhAsta jo amalamAM Avaze te rASTranI Arthika samate.latA jokhamAze ane saravALe, AmajanatAne saghana karavuM paDaze. je mANaso sahana karI zake temanA upara karane be lAdave joIe e kara-verAne suMdara siddhAMta che. paNa e mANasenA baraDA e bhAra kyAM sudhI upADI zakaze e vize paN keel nANAmaMtrI bedarakAra rahI zake nahi. karaverAnI Avaka e samagra sAmAjika samarthakAraNane eka mahavane bhAga che. A hakIkta hiMdI nANAmaMtrI visarI gayA che. kaI yegya sapATI upara bhAvene sthira karavAnI cejanA ghaDavAnuM temaNe munAsiba mAnyuM nathI. jIvananI jarUriyAta mATenI sAdhanasAmagrInuM vadhu utpAdana thAya tevI yejanA ghaDavAnuM temaNe gya dhAyuM nathI. ane e rIte rASTrIya AyeAjana, je sAmagrInA utpAdananuM mULa che, te paNa nANAmaMtrI visarI gayA che. upadaka che anutpAdaka rIte, koI vadhAre kharca karavAnI darakhAsta karyA sivAya, nANAmaMtrI vyApArI kema pAsethI gaMjAvara rakama meLavavA Icche che. vaLI meLavavAnI paddhati evI che ke jethI koI paNa vepArI muDI rokI vepAra karatAM acakAze. A rIte nANAmaMtrIe kRmAvAvirodhI je pagalAM sucavyA che te takalAdI che ane tethI samaya arthakAraNa mATe nukasAnakAraka che. mULa aMgrejI lekhaka :-Do. mulacaMdajI anuvAdaka :-vADIlAla DagalI, - jana vidyAthIone zubhAvasara zrI pArzvanAtha vidhAzramanuM navuM satra AvatA julAI mAsathI zarU thanAra che. saMpUrNa madhyamAM tathA jaina darzana zAstranAM abhyAsa karanAra chAtrane prathama sthAna ApavAmAM Avaze. jenA darzana zAstro abhyAsa karavA mATe saMpUrNa madhyamAM athavA tIya-parIkSAmAMthI uttI thavuM avazya che praviSTa chAtrane vidhAzrama taraphathI nivAsa-bhejadinI dareka sagavaDa ApavAmAM Avaze. M. A. mAM jana viSaya lenAra chAtrone paNa uparanI sagavaDa ApavAmAM Avaze. pravezArthI chAtroe Avedana-patra-niyamAvalI maMgAvI jaldI bharI tA. 25 ekIla '47 sudhImAM nIcenA saranAme mokalI ApavuM joie ' adhiSThAtA pAzvanAtha vidyAzrama banArasa hindu yunivarsiTI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-47 prabuddha jana zrI munazI hIraka maheAtsava munazInA sarva teAMsukhI paricaya mANekalAla munazIe tA. 7-1-47 nA roja prasaMga - 67 mA varSamAM praveza karyAM. A athavA teA SaSTIpUrti mahAtsavanA nAmathI muMbai temaja anyaH sthaLAe eka yA bIjI rIte ujavAi rahyo che. Ane lagatA eka bhavya samAraMbha muMbai khAte bhAratIya vidyAbhavanamAM zrI prANalAla devakaraNa nAnajInA pramukhapaNA nIce ujavAyeA hatA, je vakhate zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazIne rU. 137000thI thelI bheTa ApavAmAM AvI hatI ane e thelI zrI, munazIe bhAratIya vidyAbhavanane apaNu karI hatI. A prasa Mge mubainI aneka sa'sthA taraphathI zrI. munazIne phulahAra arpaNu karavAmAM AvyA hatA aMte aneka AgevAna purUSoe zrI. munazIne bhAvabharI prazastiothI navAjyA hatA. zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazI peAtAnI anekavidha viziSTatAo ane siddhinA kAraNe jAhera jIvanamAM Aje asA dhAraNa meTuM sthAna dharAve che. dhArAzAstrI tarIkenI temanI kuzaLatA suvikhyAta che. gujarAtI sAhityanA kSetramAM temanI anekavidha sevA jANItI che. teo eka ucca koTinA navalakathAkAra, lekhaka, vivecaka temaja itihrAsa-saMzodhaka che. gujarAtI sAhitya pariSadanA teo pramukha sUtradhAra che. AvI ja rIte gujarAtamAM asmitAnuM prabaLa Andolana ubhu', karavAne paza paN zrI. munazInA phALe ja jaya che. bIjA vizvayuddhane prAraMbha thayA tyAra pahelAM muMbaI prAntane vahIvaTa calAvatA pradhAna maDaLamAM teo gRhasaciva hatA. A adhikAra uparanI temanI kIrakIdI ujjavaLa ane lokapriya hatI. Aje saMskRti ane zikSaNune pracAra karatI keTalIye sasthAone udbhava zrI munazIne AbhArI che. temanA vahIvaTa daramiyAna temanI lAgavaga ane prayAsanA pariNAme cilDransa eiDa sAsAyaTI, du'sarAja meArArajI pablIka skula, ANaMdanu kRSibhavana ane bhAratIya vidya.bhavana astitvamAM AvI zakayAM che. A uparAMta kukhIbAI hAIskula, phelozIpa skula, paMcaganI hiMdu hAiskula, khIralA pablIka skula temaja evIja bIcha keTalIka sasthAonA nirmANa temaja saMcAlanamAM zrI munazIe bahu agatyane bhAga bhajavyA che. haju gayA varSe ja meghajI mathurAdAsa koleja ane nAraNadAsa manAradAsa insTITayuTa opha sAyansanuM udghATana karavAmAM AvyuM hatuM te paNa temanI ja mahenatanuM pariNAma che. gujarAta yunIvarsITI ubhI karavAnI je hIlacAla ATalI josabhera cAlI rahI che tenI kalpanAne paNa o muMnazIe prAraMbhathI asAdhAraNu vega ApyuM! che, 'sezIyala velaphera' nAmanuM eka sama sAptAhika patra temanA taMtrIpaNA nIce cAle che. akha' AjhAda hiMdusthAnanuM samana ane Aya sa MskRtinI vividha bAjunuM nirUpaNu A sAptAhika patranAM ati agatyanAM agA che. mULa ane temaNe ghAta vAna pAnA Ama zrI munazInI anekavidha vizeSatAe temaja pravRtti dhyAnamAM letAM ATalu vaividhya ane sAmarthyavALu vyakitatva ApaNA gujarAtamAM te bhAgye ja anyatra nihALavA maLaze. rASTranI AjhAdInI tamannA temaja hiMdane akhaMDa rAkhavAnI vyAkuLatA, gujarAtanA gauravanI saMtata cintA aMte ApaNI saMskRtinAM tatvane AgaLa lAvavAnI tAlAvelI A munazImAM rahelAM rAkhatAM mahAta preraka baLe che. temanI buddhi jeTalI kuzaLatAthI vAstavikatAnuM vitaraNa karI zake che teTalu ja sateja ane uDDayanazIlatA temanI kalpanAmAM rahelAM che. munImAM ullAsa che, rasikatA che, rAmAMca che. huM savedana che. temanAmAM cokakasa prakAranu Adaza manthana che, kevaLa bhautika nahi 195 evA unnata jIvananu' temane jhAMkhuM jhAMkhuM darzana paNa che. ekavaDIyuM zarIra ane ati alpa AhAra-Ama chatAM paNa Aje 60 varSanI ummare teo 25 varSanA yuvAna karatAM paNa vadhAre kAma karI zake che, kare che. temanAmAM kAya zakitane akhUTa dheAdha vahe che ane jema kAi paNa mANusa potAnA gharanA eka khaMDamAMthI nIkaLI bIjA khaMDamAM sahelAithI praveza kare che ane tyAMthI trIjA khaMDa tara dRSTi doDAvI zake che, eTalI ja sahelAuthI zrI munazI brI' purI karIne jjurI rahelI navalakathA AgaLa calAve ane temAMthI vaLI kAi nATakanA adhurA rahelo aMka purA kare che. ', ane evAmAM koi AvI caDhe te! tenI sAthe kAI navI saMsthAnI ceAjanA nakakI karavA besI jAya che, zrI munazInI A sarva mahattA,-zrI, sa Mpatti temaja aizvarya kevaLa sthApArjita che. te jaNAve che tema temanuM AkhuM jIvana sIdhAM caDhANa jevu' che. bALapaNa mAMdagI ane nabaLAIthI bhareluM tu'; Aje 60 varSe paNa te ThIka TIka sArI taMdurastI dharAve che. mAsika pAMca rUpInI vIzI athavA te lejathI temaNe potAnuM jIvana zarU karyu hatu; Aje teo sArI evI sagavaDa thI bhareluM jIvana bhAgave che. temane jIvananA prAraMbhamAM kai jANatuM' nahetuM ke pIchANatu' nahetuM, temaja kAi meTA mANasanu temate khAsa avalabana nahotuM. Aje temanI khyAti caitarapha pasarelI che. ane anekane te avalabanarUpa banI rahyA che. e vAkayA lakhatAM paNa jemane eka vakhata muzkelI lAgatI hatI temanA hAthe Aje gadya sAhityanA pradezamAM pacAseka nAnAM meTAM pustako lakhAyAM che. A sarva utkarSa ane jIvanasAdhanA zrI munazInI jAtamahenatanu ane uttarAttara vidhie dAkhavelI sAnukuLatAnu kaLa che. kAi meTA kuLamAM janma ke bahu jANItA ane samAjamAM agrasthAna bhogavatA mAbApanA santAna hevAnuM sadbha gyu zrI munazIne sAMpaDayuM nathI, sivAya ke garIba chatAM uMcA evA eka kuLamAM thayelA janma ane uchera dvArA temane maLela para parAgata dhArmi ka saMskAra, keLavaNI temaja tAlIma ke jeNe temanA ghaDatara temaja vikAsamAM dhaNA mahatvane bhAga bhajavye hAya eNma temanI AtmakathA uparathI mAluma paDe che. A rIte kevaLa svAzrayanA baLe ATalA uMce caDhelA zrI munazI aneka yuvanAne preraNA ane prAtsAhananuM nimitta bane te tadana svAbhAvika che. bhaNuM sAmAjika prazno paratve temanuM valaNa haMmezA eka uca sudhArakanu rahyu` che. vyAkhyAtA, lekho, navalakathAe temaja nATako, dvArA sAMmAjika krAntine temaNe pelI che, ane sAthe sAthe adhyAtma ane parabhavanA zuSka cintana ane segIdhAveDA uparathI aihika jIvananA AnaMda, auSaya ane ullAsa tarapha uMmatI prajAtI dRSTite vALI che. praNAlikA bhAgamAM temaNe purUSAyasiddhi mAnI che. sAmAjika kSetramAM temanI sevAenA saMgIta kuLo hovA chatAM ke sAhitya ane rAjakAraNa temanI pravRtinA mukhya kSetrA banyAM che. rAjakAraNanA kSetramAM e vakhatanA hemala lIgara sArabhAda nita vRtti dhAraNa karatAM dekhAtA, AgaLa jatAM mahAsabhAvAdI, vaLI pAchuM kaoNMgresamAMthA rAjInAmu` ane vaLI pAche : kaoNMgresamAM punaH pravezatemanA jAhera jIvananA AvA eka pachI eka aneka raMge unA gayA che. temaMnu samagra vyaktila eka mATe koyaDA che. temanAmAM purasparavirodhI evAM aneka tatve ekI sAthe najare paDe che. parazurAma temanA STa devatA che ane gAMdhIjI temanA ArAdhya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rAja | I . 196 - prabuddha jena tA. 15-3-47 mahAmAnava che. siddharAjane teo name che ane hemacaMdrAcAryanI 58 pachI 59 ane pa9 pachI 60 muM varSa Ave che paNa eka sarvottama jyotirdhara tarIke teo arcanA kare che. e rIte vicAratAM 60 mAM varSanI 60 mAM varSa tarIke kaI khAsa ahiMsA ane hiMsA vacce temanuM citta hamezAM jholA khAtuM mahattA nathI. Ama chatAM paNu potAnA bAhya temaja Antara jIvananI rahyuM che. teo saundaryanA Azaka che, zreyanA sAdhaka che paNa mukhya- khAsa samIkSA karavAmAM nimittarUpa bane e hetuthI temaja AsapAsane tAye zaktinA upAsaka che. temanA dhvajapratIka upara vacce parazu- samAja AvI kaI viziSTa vyakitanA samagra jIvana upara pitAnI rAmanI parazu bIrAje che ane eka bAjunI dhajAmAM siddharAja dRSTi kendrita kare ane tenI viziSTatAne samAne temaja utteje e jayasiMhane kukaDo ane bIjI bAjunI dhajAmAM kRSNacaMdrane garUDa kAraNathI mAnavInA AyuSyanA 25, 50, 60, 75, 100 evA zebhe che. pAtaMjala yogadarzana temane ArAdhya graMtha che ane bhAgalA pADavAmAM Ave che. sarerAza apAyuSI prajAmAM 6 0 varSa sudhI pRthvIvallabhane potAnA eka Adarza tarIke teo AgaLa dhare che, pahoMcavuM e parama saubhAgyanuM sUcaka lekhAya che. A sImAe pahoMcatAM stuti nindA viSe samabhAvane teo dAvo kare che. hIraka mahotsavanA svajana saMbaMdhIe tenuM sanmAna ane abhinandana karavA prerAya e prasaMge uttara ApatAM teo jaNAve che ke "huM vicitra prakAre taddana Ucita ane svAbhAvika che. paNa A te ApaNe vicAryo ghaDAye chuM. vakhANu ke nindA viSe huM kevaLa udAsIna chuM. jyAre svajana saMbaMdhI temaja prazaMsaka vagane dharma, paNa A kakSA-60 leke mArI TIkA kare che tyAre skoTalenDanI eka kolejanA mudrAlekhamAM varSanI sImA-prastuta mAnavI mATe te potAnI jAtanuM temaja jaNAvavAmAM AvyuM che ke "tae TIkA kare che. temaNe zuM TIkA pitAnA Aja sudhInA jIvananuM purUM gaMbhIratA ane samatApUrvaka karI ? temane phAve tevI TIkA karavA gho! "-sAdhAraNa rIte niMdA nirIkSaNa karavAne eka zubha ane ka9yANakArI avasara lekhAve stuti para mArA manane A ja kAMIka pratyAghAta hoya che. zrI. joIe. jainomAM sAMvatsarika pratikramaMNunA eka dharmavidhi che. A kRSNa kahyuM che tema mAnApamAna pratyenI samatva buddhi dvArA ja meM parva varSamAM ekavAra Ave che ane te divase zradhdhALu jaina varSa sauthI vadhAre baLa meLavyuM che." ane pitAnA mantavyane vaLagI bharanA jIvananI paryAcanA kare che ane potAnI cAlu jIvanarahetAM athavA to AgaLa dharatAM temaNe jAhera janatAne ugra virodha carcAnA heya aMzethI nivRtta thavAnAM ane uSAdeva azAmAM savianeka vAra netaryo che. Ama chatAM paNa pitAnI prazaMsA temane zeSa pravRtta banavAno nizcaya kare che. AvI ja rIte vaSTIpUti 60 jeTalI game che ane AvA sanmAna samAraMbhamAM teo jeTalA varSa purA karanAra mATe SaSTI-saMvatsara-pratikramaNanuM nimitta banavuM rAce che eTale temanI kakSAnA koI paNa mAnavIne rAtA ke pitAnI joIe. mAnavInA AyuSyanA purogAmI sImAcita karatAM 60 prazaMsAne mANute jANavAmAM AvyuM nathI. sanmAnaprazaMsA meha mI varSanA sImAcinanuM kaI juduM ja mahatva che. 60 varSa temanI nAnIsunI nabaLAI nathI. vaLI gujarAtane amitAnI bheTa sudhI paNa jene zarIra vArdhakayanAM cikane dekhAyAM na hoya tenuM dharatAM e asmitA emanA jIvanamAM paTTarANInuM sthAna prApta karI zarIra pagu 60 varSa bAda vArdhakraya anubhavyA vinA rahetuM nathI. cukI che ane e asmitA athavA te ahamahemikAnA pAzamAM sAdhAraNa rIte harakaMI mANasa 60 varSe vikAre ane manthanonI teo eTalA badhA jakaDAI cUkyA che ke mahAmAnava banavA mATenAM upazAnti anubhave che, caMcaLa prakRti sthira bane che, vicAromAM aneka to temanAmAM kendIbhUta thayelA hovA chatAM munazI ghaNI sthiratA ane pAkaTatA Ave che, jIvanakalaha ane tenI mathAmaNa vakhata nAnA mANasa lAge che. ane tene aMge satya ane pramANIkatAnA Adarzo sAthe karavI temanAmAM AvA citravicitra raMganI guMthaNI hovAthI munazI paDatI cAlu bAMdhachoDa-A badhAthI sAdhAraNa rIte mukana thaI zake che viSe paraspara virodhI abhipAye sAMbhaLavA maLe che ane temanA viSe ane A rIte AmULa jIvanaparivartana sAdhI zake che. TekarAbhinna bhinna dizAethI Adara ane avamAnanAnA sure zravaNugocara TekarI, vana upavana, jhADa ane jhAMkharAmAMthI athaDAnI pachaDAtI thAya che. temanA viSe-temanA vegavAna, kalpanApradhAna, AyeAjanakuzaLa, pasAra thatI saritA samudramIlana pahelAM jema vizALatA, svasthatA sadA pravRttizIla vyakitatva viSe-ApaNuM dila Adara ane abhimAna temaja gahanatA prApta kare tevI ja rIte mAnavI 60 varSa bAda dhAre anubhave che, paNa ApaNuM mAthuM temane namavAnI cokhkhI nA kahe te sahelAIthI samadarzitA, sthiratA temaja gaMbhIratA prApta karI che. mAthuM namavA mATe te joIe vicAra, vANI ane vartananI zake che. munazI mAne che, chatAM apUrNa che; kAraNa ke mAnavInI saLaMga ekarUpatA ane nirmaLatA, nindA ane stuti pratye sAcA mahattAnI kadi koI kALe sImA baMdhAI zakI ja nathI. pachI pUrti dilane samabhAva, pramANu buddhine lepa karAvatI ahaMtAnuM sarvate | munazI mAM uMDuM AtmanirIkSaNa prere ane te dvija hoIne paNa mukhI visarjana. aneka siddhionA sAdhaka zrI munazI -me A badhuM viziSTa dvijatvane pAme ane pitAne atyaMta priya evA gujarAtane te haju have sAdhavAnuM rahyuM che. Ama chatAM paNa zrI munazI temaja samasta bhAratavarSane haju anekavidha sevAo ApIne jevA che tevA Aje gujarAtamAM eka ja che. gAMdhIjI to jagatanA pitAtA avaziSTa AyuSyane caritArtha kare ema ApaNe sau aMtarathI mahApurUSa che ane vallabhabhAI paTelanI te bhAta ja judI che, paNa icchIe temaja A vizvanAM nirmasUtre jenA hAthamAM hoya e saMskRtinA ArAdhakomAM, zakti, sAmarthya ane pravRttinA vaividhyanI parama zakitane ApaNe evI prArthanA karIe ! paramAnaMda, draSTie ApaNuM gujarAtamAM zrI munazInuM sthAna agratama ane vaidyakIya rAhata ajoDa che ane eTalA ja mATe teo ApaNu sarvAnA sanmAna ane abhinandananA adhikArI che. muMbaI ane parAMomAM vasatA je jaina bhAI yA bahenane AvI aneka vibhutione varelA ane aneka zubha kAryonA vaidhakIya rAhatanI, davA ke inajekazananI tema ja DAkaTarI upacAra praNetA zrI munazIne hIraka mahotsava ujavAya e tadana yaMgya ane jarUra hoya temaNe dhana sTrITamAM Avela muMbaI jaina yuvaka saMghanA samayecita che. pitAnA AgevAna puSenI mahattAne yathAsvarUpe kAryAlayamAM tapAsa karavI athavA te mane ke vaidyakIya rAhata samitinA oLakhavI, temano Adara kare ane temanA mahAna kAryonI yogya sabhya jemanA nAma tA. 15-2-47 nA prabuddha jainamAM pragaTa karakadara karavI e dareka dezavAsInI viziSTa pharaja che. zrI kanaiyAlAla vAMmAM AvyA che temanAmAMthI koIne maLavuM. munazIe gujarAta gaurava khuba vadhAyu che ane temanA viSe gujarA ratilAla cImanalAla kekArI tIo jeTaluM gaurava cintave teTaluM ochuM che. maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti zro muMbaI jena yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'B' = TET - nIra - ' zrI muMbaI jena yuvakasaMghanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. 8,4266. prabuddha jaina taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha, 1pa : 8 aMka : 23 muMbaI : 1 eprIla 1947 maMgaLavAra. lavAjama rUpiyA 4 corAno pokAra ( 21 jhaveracaMda meghANInA je lekhe te vakhatanA "saiArASTa'nA taMtrI zrI amRtalAla dalapatabhAI zeThane sethI prathama AkarSyA ane je lekhe sva. maghANIne patrakAritvamAM praveza karAze te AjathI paccIsa varSa pahelAM lakhAyelA lekha Aje paNa eTalo ja jIvate che ane moTA zaheranA vikAse karelI gAmaDAM enI prANahAnine Aje paNa eTalI ja vAstavikatAthI raju kare che ema samajIne ahi udhRta karavAmAM Ave che. tI . ] eka nAnA gAmaDAnI aMdara jatAM joyuM ke tyAMne cera paDI zanA dahADAmAM ahIM besIne parANu bhAMgatA kaNabIonAM dhIrAM. gaye che. dIvAle phasakI paDI che. e cerAnI aMdarane khuda ThAkara dhIrAM pade haju gAje che. dvAra upaDI gayA che. ThAkara mahArAjanI mUrti have e cArAmAM saMdhyAnI AratI birAjatI nathI, lokee paNa pitAnI beThaka pheravIne corAnI pAse ane chellAmAM chellI yAda Ave che. pratyeka divasanA saMdhyAja dukAnanA oTA upara Asana lIdhuM che. core bhAMgI gayuM che. kALanI AratInI. nAnAM nAnAM, nANAM pUrAM chokarAo deDatAM AvIne ThAkara mahArAja upaDI gayA che, savAra sAMjanI AratInA dIvA tyAM hAthamAM jhAlara laI, bAvAjInI vATa jotAM besatAM. meTerAo mAthethI pragaTatA nathI, jhAlarane nAda- baMdha paDe che. lokoe Asana pAghaDI utArIne hAtha joDI UbhA rahetA. nirakSarane nirADambarI bA, pheravyuM, paNa le ke AghA jaI - zakyA nathI. nirjana, nistabdha jUnIpurANI eka AratImAM kheta prakaTAvIne je TokarIno raNakAra ane gaMbhIra e devAlaya-kahe ke lokAlaya-Aje kaI mela karate. tevI ja pelI jhAlara jhaMkAra karI UThatI. ThAkara mahArAjanA vadhAnI .. AtAvANI vaDe potAnA pelA gAmaDIA devane, potAnA jUnA- senerI kora e dIvAnAM jhAMkhA prakAzamAM jhaLakavA lAge, pratimA purANA ThAkara mahArAjane sAda karI rahyuM che. joke e pAkAra jANe hasIne sAmI Ave, laLIlaLIne bA enA melAghelA prabhunI sAMbhaLe che ke nahi? ... '" " ' ' ', ' ' . ' AratI utAre tritAlI. jhAlare eka pachI eka bALakeno hoyaMmAM : " . lakSmInAM ramakaDAM badalAya, ane khUNAmAM ekAda totIMga nagArUM kaI kaNabInA dhIMgA muMbai jevA zaheranI aMdara devamaMdira tUTe ke baMdhAya, hAthanI dAMDI paDatAM gAu gAu gAjI UThe. e tulasInA pANInuM . ItihAsanA cepaDAmAM enI kAMI ye gaNatarI nathI. enA paththaro caraNAmRta, e sAkaranI akakeka kaTakInI prasAdI ane e hArabaMdha ArasanA che ke senAnA he, e devAla devanAM nathI, ezvaryanAM beThelA bALakee goThavI mUkelI Atura aMjali. che. zrImatinI ekAda ghaDI-pI mejamAMthI e khaDAM thayelAM hoya che, akasmAta nathI e badhAM te lakSmInAM ramakaDAM che. prajAnA prANu enA pathara Aja re bhAMgI paDe che. paraMtu core kAMI akasmAtathI sAthe jaDAyela nathI te. zaheranI bhUmi pakAra karIne kahe che ke , nathI bhAMgele. e cArAnA pAyA te lekenA hRdayanI aMdara paDelA A badhAM mArA garbhamAMthI ApoApa nathI pragaTa thayAM; A te hatA. Aje leke e potAnA haiyAmAMthI ja e pAyA kADhIne pheMkI zrImatAe mArI chAtI upara cAMpI dIdhelAM, lasInAM saMtAna che." dIdhA. paMcAyate adRzya thaI. parAkramanAM yazogAna baMdha paDayAM. leMkajIvanano bhISmapitAmaha leka-jIvananA nirmaLa karlola aTakI gayA. ThAkara mahArAjanuM Asana lokonA hRdayamAMthI ja UpaDI gayuM. A badhuM ye banyuM; ane ekAda gAmaDAMmAmane core bhAMgI paDe e zuM batAve tyAra pachI ja cAre khaLabha. cerAnI durdazA te loka-jIvananI che? mATInI cAra dIvAlo te gAmaDAnI aMdara Thera Thera bhAMge che. durdazAnI mAtra eka nizAnI ja che. - kaI najara sarakhI paNa e khaMDera sAme karaze nahi. paraMtu cAre ' ' paTelIAo beThelA ane meM kahyuM ke, "bhAI ! cAre cheka e kAMI mATInI cAra dIvAlenuM chAparuM nathI. e dIva lenA para eTale sudhI gayA ke khuda ThAkaraduvAre paNa rahevA na pAme ?' mANue paramANue gAmane purANe ItihAsa lakhAyele paDe che. ' maMDaLImAMthI eka juvAne aTTahAsya sAthe kaTAkSamAM TAra karI cerAnI AsapAsa jamAnAonuM jUnuM leka-ivana vIMTaLAI rahyuM che, ke "hA te ya te me varase che' A kaTAkSanI aMdara zuM haze? zuravIre ahIM besIne kasUbe letA ne pitAnAM vItakanI hAMsI, upekSA ke kalpAMta ? gAmanA eka zeThI Ane A durdazAnuM dhIrI dhIrI vAta karatA. cAraNa goThaNabhara banIne ane koNI sudhI kAraNa pUchayuM, te kahe ke "AMhIMnA kaNabIo svAmIpaMtha bAMye caDAvIne ahIM zauryanAM yazogAna gAte ne dAtAonAM nAnAM pALe che, eTale cArA tarapha bahu bhAva na rahe. bIjA eka moTAM dAna meLavate. ahIMnA lokonI paMcAyata maLatI ne ThAkara sajjane kahe keH "phakata baso rUpiyAnI ja jarUra paDaze. muMbaI koI. mArAjanI sAkhe nirmaLa nyAya toLAte. sAdhusaMte ahIM AvIne jatuM hoya te rU. 20 0 paLavAramAM maLI jAya." utaratA. musApharonI A dharmazALA ane amaladArane paNa Aja : ' prANa kyAMthI maLe? ' utAre. Aja cekIdAranI cAvaDI, ke jyAM beThAM beThAM gAmamAM eka , ' barAbara che ! ApaNu devAlaya, upAzraye ne pazuzALAo * navuM kUtaruM dAkhala thAya tenI ye khabara rAkhI zakAtI. ane bhaja- muMbaI kalakattAnI sakhAvata upara nabhe. pacIsa pacIsa rUpiyA nikanA bhajananI dhUnanA te. hajuye AMhIM paDaghA bole che. navarA (anusaMdhAna pRSTa 186 juo). Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prabuddha jaina tA. 4-47 - tyahiM A zuM acAnaka, mAyA sameTIne, mRtyu taNI vIrA, vATe grahI! - [ sAhityasvAmI medhANInA akALa avasAne anekanA dilamAM nIpajAvelI marma dAraka vedanAne Abehuba mUrtimaMta karatu zrI karasana mANekanuM A kA janmabhUmimAMthI sAbhAra udadhRta karavAmAM Ave che. taMtrI.] ane chevaTa kerA juhAra karyA vaNa are, kAvya ne gItanI, mAnava-prItanI, tama haiyAnI amRta-nirjhariNI vIrA, tame mRtyuparka vahyA ! yAtrA tamArI adhUrI rahI H mahIMthI uThatA gIta kerA dhvani vIrA, memakA te juo, khUba pIdhuM teya gherA guMjI rahyA ama AtamamAM pIvA kAje hajU gUrI rahI ! hatuM jIvana gAnataNI laganI : kaI jUderI bhemanI vANI banIH rasa-ganI jANe akhaMDa dhuNI : (7) ane rasapAnanI pyAsa haju zatajhALa sadAya bhabhUkI rahyo uramAM aNachipI jhurantI rahI sunI kuMja pUche: mAre kokila kayAM ? rasa-brahma ArAdhanane agani : dilamAM rasa rasIMcatuM e dila kayAM? tyahiM A zuM acAnaka, mAyA sameTIne, are haiyAnA izvaNu homI hemI tame vIrA, e ja valopAta hIbakatA mRtyutaNI vIrA, vATa rahI ! dhUNI e dhIkhatI rAkhI hatI; puSmI sunI mAnava-mahephilamAM-- vIrA, vizvane dUka devA tame rAta di are, sukhanA sAgara relAvIne vIrA, - vIrA, Ama ekAeka kema rUThayAH jAtane jalatI rAkhI hatI ! Ama acAnaka jAvuM natuM : sudhA-gANuM adhUrUM melIne uThayAM ! are, oziMgaNa ama ura taNI chellI vIrA, ke rasa kerA hiMDala DolantI vIrA, mAnavatAnA khaMDera paDayAM : vaMdanA levA rokAvuM hatuM! - A mahephilanA puNyapu ja khuTayA ! mAthe keka tharo pazutAnA caDayAH are rAta ne vAtanI mastI hajU ane saccida-AnaMda sRSTinA A vadhu ne vadhu jAmatI jAtI hatIH aNu aNu zoka thakI prajaLyAM- tame jayAM ho tyahAM ghaDI thaMbhI vIrA, ane pyAsI haiyAonI AMkho haja vIrA, vIrA, AnaMda karI e sRSTine, zAkanA joI lejo vijogI uranA cIrAAzanA raMgathI rAtI hatI! . dAvAnaLathI uddhAravI'tI; cIre cIre lakhAyala yAda ane (3). vIrA, gItanI gaMgA vahAvI tamAre te pharIyAdanI eka abela girA. haju te tama kaMTha thakI suNavA mAnavatAne maherAvavI'tI! ..tame denI mRtyavihIna jamAtanI hatA sura ne tAna kaMIka navA timAM jyoti banIne bhaLyA: 0 haju bAkI hatA rasarUpa virATanA "dharatIne paTe pagale pagale tame jAtAM, tamArI bhAbhema taNA are, kaika rUpi gI ta mAM - thavA : jala dave olavuM gIta-jaLe" pApANa kALamIMDhAye ratha ! are e sahu erataDA uranA tame ghUmyA bAMdhI vaNathAka vIrA, aNupurala ura mahIM ja rahyA H evI tAlAvelI Dagale ne gaLe ! karasana mANeka dhanya jIvana meghANI tuM jIvI gaye! sva. De. medhANIne smaraNAMjali (rAga-odhavajI sadeze kahejo zyAmane) gariba taNe belI meghANI tuM hatuM, dardIne dUra karatAM te DekaTara kadI, vANIne varatanamAM bheda hate nahiM, karate sevA joyA viNa dina rAta jo ! paravA nava kIdhI paisAnI leza je ! muMge sevaka daMbha taNuM nahiM nAma ! bheda gaNyA nahiM te nAnA moTA taNa, mAnavatAne merAmaNa tujamAM hatA, dhATakupara, nava bhule tuja sevA kadI, nathI gaNuM te' uMcA nIcI jAta jo, pharaja bajAvyA viNa nahate uddeza jo! medhANI tuM karmavIra niSkAma che! dhanya jIvana medhANI tuM AvI gayA! (1) dhanya jIvana medhANI tuM jIvI gaye! (5) dhanya jIvana mevANa tuM jIvI gaye ! (8) dina duHkhIyAnAM duHkha dekhI dukhI thatuM, "prabuddha jaina" pepara jeNe vAMcyuM haze, mRtyu thayuM tuja succuM paDe tyAM prAsa, lakhyuM "garIbanI duniyA" pustaka mAMhya jo bhUle nahiM te meghANInAM lekha ! cakSumAMthI cAlI azru dhArajo ! "ALAM haiyAM" vAMcyuM haze jeNe kadI, ADaMbarane aMza nahiM emAM kadI, gariba taNuM tagadira gariba jANyuM thayuM', tuja dilanI komaLatA tyAM dekhAya jo! nagna satya kAje lIdhe te bhekha jo ! sUrya Athame thayuM timira te vAra jo ! dhanya jIvana medhANI tu jIvI gaye ! (2) dhanya jIvana medhANI tuM jIvI gaye ! (6) dhanya jIvana medhANI tuM jIvI gaye! (10) bALaka sAthe bALaka thaIne besato, dayA bharI'tI bharacaka tArA dilamAM, davA vinA zuM darda daphe thAze kadi ? bele tyAre puSpa jhare jubAna jo ! letAM tene lAbha dharAI leka je, e zuM vAta ajANI tamathI hoya che ? seivA dhama na mUkyo teM maratAM sudhI, phaLanI AzA svapna te sevI nathI, smAraka bhavya bhale karaze mitro maLI, jIvanamAM nahiM hatuM jarI gumAna jo! tuja sama sAce sevaka maLaze keka je. cha mAM tamArI beTa na pUre kAya jo ? dhanya jIvana meghANI tuM AvI gayo ! (3) dhanya jIvana medhANI tuM jI ga . (7) dhanya jIvana mevANI tuM jIvI gaye ! (11) hatuM ane gorava tArA nAmanuM, jevuM joyuM tevuM lakhavAmAM kadI, AthaDatAM ahIM mUkI mitra saMbaMdhIne, dhA sAMbhaLate lete duHkhamAM bhAga ne ! Daryo nathI duniyAthI tuM tala bhAra jo! raDatAM mukyAM bAMdhave baccAM bALa jo, have nirAzA vyApI tuja viyegathI, uttama guNa e medhANI tujamAM hatA, Ahuti daI deva taNI vIratA varSe " naMdanavanane nAza tha thaI Aga jo! gaMgAsama nirmaLa aMtara vyavahAra jo! amara baje tuM vahAlA e vrajalAla jo! dhanya jIvana meghANInuM jIvI gayo ! (4) dhanya jIvana medhANI tuM jIvI gaye! (8) dhanya jIvana mevANI tuM jIvI gaye ! (12) gekuLadAsa mULajI, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu jena ezIyAnuM maMgaLa prabhAta. (jITrAra ratAnAM vasudhaiva kuTuMm e sUtrane mUrti'manta karatA paMDIta javAharalAla naherUe tA. 23-3-47nA rAja zarU thayela ezIyAvAsIonI pariSadanu'udghATana karatAM karelu magaLa pravacana) mitrA ane sAthI eziyAvAsIe! tA. 1-4-47 dilhInA purAtana zaheramAM Aje ApaNe eziyAvAsIe dUra dUra dezAmAMthI bhegA thayA chIe. amArAmAMnA keTalAke Apane nima'traNa ApavAnu' khIDu' jhaDapyu' ane Ape tenA sahRdaya svIkAra karyAM che. A svIkAra pAchaLanuM preraka kAraNa phakata amArU nima traNa ja nathI, paNuM kAMika vadhAre uThe vaselI bhAvanA che. tihrAsamAM navA yugane 'bare Aje ApaNe sa ubhA chIe, e yuganA itikAsane judo karatAM pANInA paTa para ApaNe ubhA chIe. ApaNAM cakSu bhU'sAi gayelA bhUtakALa para pharI vaLI navA dhaDAtA bhaviSya para TharatAM jAya che, ezIyA Aje dhaNA varSe pharI duniyAnI najaramAM navI agatya dhAraNa karI rahyuM che. : Aja pratidvaMsanAM pU prakaraNA tapAsatAM ezIyAe ane tenI sAthe saskRtimAM sarva rIte sAmya dharAvatAM mIsara deze mAnavavikAsamAM adbhuta bhAga bhajavelA jaNAze. saMskRti ahiM janma pAmI, mAnavajIvananuM anaMta sAhasa ahIM ja prathama kheDAyu, ahIMA ja satya zeAdhate mAnavI prathama janmyA ane jagatane ujALatAM AkAzapradIpanA teja mAphaka mAnavIne AtmA pahelIvAra jhaLakI uThaze. . A jvalaMta khaMDa, jenI jyoti cAre dizAmAM phelAI hatI te ja khaMDa Aje sthira-pragatizUnya-thai beThA che. yAMtrika dizAmAM pragati karatI bIjI saMskRtie A khaMDane ekAeka DhAMkI dIdhe. te pachI khIjA khaMDanA zAhIvAda nIce A khaMDa kacaDAi gayA ane yuropakhaMDa saMskRti tathA pragatinuM kendra banI rahyo. paNa pharI pAchuM kALacakra badalAi rahyuM che. tvarAthI badalAtAM samayanA vaheNamAM pharI pAche ApaNA khaDa upara AvI ubhe che. ApaNe ajaba krAntikALamAM jIvI rahyA chIe ane jyAre ezIyA anya dezanI vacce peAtAnuM yAgya sthAna prApta karaze tyAre navI kakSAne ghATa nirmANa thavA mAMDaze. Ave vakhate deza paradezathI AvelA A khaMDanA vatanIonu svAgata karatAM amane garva ane AnaMda thAya che. ApaNA dezanI pragati, kalyANu ane mitratAnA pAyA caNavA ApaNe bhegA thayAM chIe. ezIyAnA badhAM ja dezanA pratinidhimmete bhegAM karavAne A vicAra taddana nave nathI. ApaNe Aja karatAM vadhAre vahelAM kema na maLyAM e bahu Azcaryajanaka che. sau sAthe maLI saoNMgaThThana karI sAthe sAthe pragati karavAneA ghaNA dezane vicAra AvelA, pazu samayanA ane sa MjogAnA baLAnAM dabANathI A ghaDIe A sabhA bharAI zakI che. ane te baLeA ja A dizAmAM kAma karavAnI ane AgaLa cAlavAnI ApaNane preraNA ApI rahela che. e ja preraNAne aMge amArI hAkala saue sAMbhaLI che. amArA nimaMtraNanA paDaghA sanA hRdayamAM paDayA che ane saue utsAhabhaye sAtha Apyo che. sarva dezadezAvaranAM pratinidhine, huM AvakAra ApuM chuM. cInanA pratinidhione amArA antaranA AvakAra che. ezIyAnI * saMskRti dhaDanAra A mahAdeza pAsethI bhaviSyamAM ghaNI ghaNI AzA rakhAi rahI che. mIsara deza ane Araba lekane ame satkArIe chIe. gauravapUrlR mahAna sa MskRtinAM vArasadAra e dezae hindane paNa saMskAra ApyA che. itiAsanA prabhAtIyAM gavAyAM tyArathI irAna ane hinde mitratA anubhavI che. kaM'DAnezIyA 189 ane DAcAinA hindanI sa'skRtinA pAraNe ja poSAyA che ane ucharyAM che. hindanI mAphaka ja te dezA svataMtrA mATe laDI, jhajhumI rahyA che. laData vagara svataMtratA prApta thatI nathI e pAThe hindane A ghaDIe paNa te zIkhavI rahyAM che. mahAna netAnI preraNAthI navayauvana pAmelAM TarkIte, kerIyA, maMgAlIyA, siyAma, phIlIpA- inane, sevIyeTa razIyAnA ezIyAi prajAmattAkAne-jemaNe ApaNI najara nIce jotajotAMmAM Azcaya janaka pragati sAdhI che-- amArA najIkanA paDaeNzI adhAtIsthAna, TIbeTa, nepAla, bhUtAna, khAM ane sIlaiAnane-jemanI sAthe gADha sahakAranI ame apekSA rAkhIe chIe-A sarvane amArAM AvakAra ane abhinandana che. ezIyAnA dareka deza ahI hAjara che. kAi ekAda be deza na AvI zakayA hoya te te duSkara saMjogone age. nyujhIlenDa ane sTrelIyAthI avale!kana karanAra pratinidhione paNu amArA svAgata che. amArI ane tenI vacce pesIphIka tathA agnikANanA pradezanA dhaNA prazno samAna che. ane emanI mitratAthI ja ApaNe e praznone ukela lAvavAnI AzA rAkhIe chIe, Apa sarvane dekhIne ezIyAne bhUtakALa cakSu sAme khaDe thAya che. hAlanA vikaTa saMjogA 'dhaDImara visAre paDe che. paNa huM bhUtakALanI gava gAthAe ke ceDA vakhata pahelAnI bhUtakALanI vitakakathAo ke jenA paDachAye haju paNa ApaNane gherI rahyo che tenI vAta nahi karU. chellAM e sakAe pazrimanA zAhIvAdanI thayelI utkrAMti thayelI ane eziyAnA ghaNA moTA bhAga saMsthAnIka ane ardha sa MsthAnika banelA joyAM che. ezIyA paranA pazcimanA varcasvanuM eka mahatvanuM pariNAma e AvyuM che ke ApaNe sarva deze| eka bIjAthI vikhuTA paDayA chIe. hiMdusthAnane sarva dezo sAthe saikAothI AMtarika saMbaMdha hatA, paNu A paradezI rAjyasattAnA dabANa nIce hiMdusthAnanA ezIyAi dezo sAthenA jUnA anusaMdhAne tUTI paDayAM. junA rAjamArgo baMdha thai gayA, ate phakta vilAyatane jaLamAga ja tene mATe khullA rahyo. ezIyAnA bIjA dezanu pazu AvuM ja thayuM. Ayi saMbadho pAzcAya deza sAthe badhAyA, eTaluM ja nahI paNa emanA Adarzo paNa pazcimamAMthI ja ghaDAvA mAMDayAM ane A nikaTavAsIo sarva visarAI gayA. Aje ApaNI vacce caNAyalI A kRtrima divAla tUTatI jAya che, gAjhArA zAhIvAda asta pAmatA jAya che, jamIna mArgo pharI khulatAM jAya che ane havAi vimAnAe ApaNI vaccenu 'tara dUra kayu" che. pazcimanA vasva chatAM ApaNA mana ane AtmAnI beMkatA abhinna rahI che. A pariSada ja enI sAkSI pUrI rahI che. A pariSadamAM kAi kAine netA nathI. koi kAchanA anuyAyI nathI. sava samAna che ane emanu dhyeya eka ja che. hiMdusthAna paNa svataMtratAnA prakAza dekhI rahyu' che. hiMda ezIyAnu bhaugAlika madhyabindu che; ane tethI ja ezIyAnI sava' caLavaLanuM madhyabindu paNa hiMda ja banI raheze. pazcima, uttara, pUrva ane agni ezIyAnu milana sthAna paNa e ja batI raheze. Aja kAraNasara hiMdanA ezIyAnA bIjA rASTro sAthenA sabaMdhane lAMkhe| itihAsa che. dhaNAM dezanI saMskRtinA pravAhe hindu jhIlyA che. mATe ja hiMdanI saMskRtimAM apAra vaividhya ane Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu jeta 190 apUrva bhavyatA najare paDe che. ane hiMdusthAnanI saMskRtinAM jharaNAM paNa tevI ja rIte AkhA ezIyAmAM phelAi gayAM che. hindunI saMskRtinA prabhutvane barAbara jANatu hAya te| adhAnIsthAna jAe, pazcima ke madhyaezIyAmAM jAe, cIna ke jApAnamAM jA, agni ezIyAmAM jAo. tyAre ja hindanI prANavAna saoNMskRtinI prabhutA ane vyApakatA Apa yathAsvarUpe jANI zakaze. prAcIna kALamAM irAna taraphathI eka mahAna saMskRtinu' pUra hinda para dhasI AvyuM'. pachI hindu ane cInanI saMskRtinuM milana thayu'. ane varSo pachI agniezIyAmAM hindanI saMskRtinI ane kalAnI ekAeka cheALa AvI. arabastAnamAMthI zarU thayelu eka saMskRtinu meAjuM irAnamAM rUpAntara pAmI hindusthAnamAM lavAyu'. A sarvAMnI hinda para bhAre asara thai, chatAM hiMdusthAna peAtAnu svatva jALavI rahyuM. sarva saMskRti svIkAratAM chatAM hindanI potAnI saMskRti eTalI prabaLa hatI ke pote peAtAnI viziSTatA gumAvI na enDru. chatAMya . ApaNe Aje ekamekanA raMge raMgAyA chIe ane tethI ja ezIyAmAM hindI game tyAM jAya tyAM sAmya ane baMdhutva anubhave che. Aja ApaNe navAM dhanethI ekameka sAthe badhA'zu', paNa sAthe sAthe hu' ahiMthI jAhera karavA mAgu chuM ke A pariSada bhegI karavA pAchaLa ApaNe kAi paNa Akramaka hetu dharAvatA nathI. ApaNe koi paNa khaMDa ke rASTra sAme mecA mAMDavA mATe ekaThA thayA nathI. jyArathI A pariSadanA samAcAra paradeza pahoMcyA tyArathI yurepa ane amerIkAnAM keTalAMka loko evA Dara sevI rahyA che ke A te yuropa tathA amerIkA sAme mAMDAMyalI ezIyana mahAna jhuMbeza che, kreinI paNa virUddhamAM amArI kAI jhuMbeza nathI. niyAbharamAM, jagatamAM zAMti ane pragati sthApavA mATene! ja amArA A mahA prayAsa che. atyAra sudhI ApaNe pazcimanI darabArAmAM bhikSuka jema ubhA rahetAM hatAM. e vAta have bhUtakALanI banI javI joIe. khIjA dezanA hAthamAM ramatanuM ramakaDu maTI ApaNe pagabhara thavu joie, yurApa ane amerIkAe mAnava pragatimAM ghaNA phALo ApyA che ene sahu ApaNe RNusvIkAra karIe chIe, emanI pAsethI ApaNe hajI ghaNu zIkhavAnu` bAkI rahyuM che. paNa eja pazcime ApaNane vAraMvAra saMgrAmamAM dhasaDayAM che. eka bhayaMkara yuddha jI samApta thayu' dekhAtuM nathI, tyAM te pharI pAchA khIjA yuddhanAM raNuzIMgA jhukAtAM sabhaLAya che. A aNumebanA yugamAM ApaNe zAMtine payagAma phelAvavAnA che. ezIyA jayAM sudhI A zAMtinA payagAma na phelAve tyAMsudhI jagatamAM vizvazAMti sthApAvAnI nathI. ezIyAne AtmA vizvazAMti sthApavA mATe ja kakaLI rahyo che. paNa vizvazAMti kayAre sthapAya ? te aa tyAre sthapAya ke jyAre dareka deza svataMtra hAya, dareka mAnavI anizcitatAmAMthI mukata hAya, ane sa'pUrNa taka hoya. svAtaMtrya ane zAntine rAjakAraNI temaja Arthika--ubhaya dRSTikaiAthI ApaNe vicAra karavAte rahe che. ezIyAnA sarva rASTro pachAta che. enuM jIvanadheAraNu khUbaja nIcu' che. A Arthika ka'gALIyatamAMthI ApaNe vakhatasara mukti nahI pAmIe te! ApaNI para bhayaMkara Aphata utaraze. sAmAnya mANusanA dRSTibinduthI ezIyAne mukta karavA ane vikAsanI taka ApavAnI dRSTithI ja ApaNAM badhAraNA ghaDAvAM joIze. ApaNI sAme ghaNI muzkelI paDI che. chatAMya " eka duniyA ' sarjavAnA, duniyAnA samavAya-ta Mtrane 5 ye nAMkhavatA samaya AvI pahoMcyA che. e Adaza pAmavA mATe ApaNe bhagIratha prayAsA karavAM joie. e Adata aMtarAya rUpa thAya evuM rASTranuM" kAi paNa rasaMgaThThana ApaNe nathI karavu. tethI ja ApaNe tA. 1-4-47 navI janma pAmelI saMyukta rASTronI saMsthAne AvakArIe chIe. paNa jagatanA sarva dezeA ekatra thAya te pahelAM eziyAnA sa dezo vacce purepurA sahakAra sthapAve joie. A Aja eka adabhuta prasaMga che. Aje ApaNe bhemAM maLyAM chIe ane Aja te Aja kaika paNa sakriya na karI zakIe te paNa A eka mahAna AraMbha che. ezIyAnA itihAsa lakha ze tyAreja enu kharU' mUlyAMkana thaze. A pariSada eka yuga para paDado pADI khIjA yuganAM pravezara khAlI rahI che. ItihAsanA ghaDatara ghaDI rahelA ApaNane paNa A mahattAnA kaSTaka darzana thAya che. A pariSadamAMthI nAnI nAnI samitie nimAze. ane te sa sAmanya prazno carcA ze. dareka dezane peAtAnA AMtarika prazno te ubhA ja che. paNa e praznonI carcAne ahIM'A sthAna ApavAmAM nahi Ave. enI carcAmAM utarIe te ApaNu mukhya dhyeya bhUlAi jAya ane ApaNe vAdavivAdamAM paDIe evA bhaya rahe che. huM AzA rAkhuM chuM ke A pariSadamAMthI ApaNe eka sthAyI sasthA ubhI karIzu ke je ApaNI mitranA vadhAre ane ApaNA sAmAnya prazno ukelavAna kAya'mAM ApaNane madada kare. ApaNe zikSA ane vidharthIgmAne arasaparasa vinimaya sAdhIzuM tema ja bIjuM paNuM ghaNuM' karI zakIzuM paNa zuM karavuM ke zuM nahI te Akhare te Apane nakakI karavAnu' che. rASTrIyatAne ApaNe sAMkaDA mAnasa vaDe nathI teLavI. rASTrIyatAne ApaNe jarUra prathama sthAna a pIe, pazu AMtararASTriya vikAsane thAjI nAMkhe evI sa'kucita rASTriyatA ApaNe keLavavAnI nathI. ApaNe amerIkA tathA yurepanI mitratA mAMgI rahyA chIe ane AphrIkAnI paNa mitratA jarUra cAhIe chIe. AphrIkA tarapha te ApaNI khAsa pharaja che. tyAM padadalita mAnavI ApaNA 'tvanI khAsa apekSA dharAve che. vizvakuTubamAM emane ApaNe yogya sthAna apAvavAnu` che. ApaNI svataMtratA ApaNA ekalAnI, eka deza ke eka prajAnI nathI. jayAM sudhI e svata MtratAmAMthI kAi paNa deza ke mAnavI vicata rahe tyAM sudhI ApaNI svataMtratA adhurI raheze. Aje ApaNe eziyAnA mahAna svAta RzilpIene yAda karIe. suna-yAta-sena, jhagalula pArA, kamAla pAzA vagere emanA ropelAM khIjanAM phaLa ApaNe laNI rahyA chIe, ane sAthe sAthe jemanI preraNA ane prayAse hindusthAna svAta MtryanA AMgaNe AvI ubhuM che te vizvanI mahAna vibhUti mAtmA gAMdhIjIne paNa ApaNe yAda karIe. emanI uNapa ApaNate ahIM sAle che. paNa e te A DIe paNa sAmAnya mANasanI sevA karI rahyA che ane A pariSada paNa emane AkarSI zakI nathI. Akhu' ezIyA, vaTALa ane jhaMjhAvAtamAMthI zAMti zaidhI rahyuM che. hiMdusthAna paNa evA ja jhaMjhAvAtamAMthI pasAra thai rahyuM che ane jyAM tyAM A jhaMjhAvAte mAnavIne gugaLalI mUkayA che, paNa AthI hatAza thavAya nahi. navI prajAnuM ghaDatara haju te mATIpacu thayu che. hajI te| kuMbhArane cAkaDe dhaDAI tapaze tyAre sace| ane surUpa AkAra dhAraNa karaze. ApaNAmAM navI sarjanazakti janmI che. Aje mAnavajAta eka mahAna taMdrAmAMthI jAgI uThI che ane mAnavI potAnA vArase mAMgI rahyo che. prajA punaH vamAM sarI rahI che. saMkrAtinA kAcA ghaDataramAMthI pAkA ghaDataramAM AvatAM kaMika muzkelIe vaTAvavI paDaze. 'te ApaNA svapna muja ezIyA dhaDaze. navA mahAna baLe mAM ane nava sajAtA dazanamAM ApaNe zraddhA rAkhIe ane sauthI vadhAre te| je mAnavatAne ezIkhA anaika saikAothI mUti mata karI rahela che te mAnavatAnA AtmAmAM ApaNe zraddhA dharAvIe ane AgaLa ne AgaLa vadhIe. mULa aMgrejI: paMDita javAharalAla naherU anuvAdaka : zrI kapilAbahena ThAkora, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-47 prabuddha jaina keTalAka samAcAra ane neAMdha bhagavAna mahAvIrane ApaNAM aneka vandana hA! A caitra zuda 13 nA roja bhagavAna mahAvIrane janma divasa che. A divase bhagavAna mahAvIranA guruvizeSanu ApaNe smaraNa karIe, ane bhagavAna mahAvIra ApaNI ja jevA eka mAnavI hatA ane temanI sarva siddhie kAcha AkAzamAMthI utarI AvI nahAtI ke kai jaganniyantA izvaranI ApelI aNumelI bakSIsa naheAtI. paNa potAnA prabaLa purUSAya ane satata apramAdanu pariNAma hatu. ema samajIne temanA pagale cAlavAne vizvAsa ane zraddhApUrvaka prayatna karIe. bhagavAna mahAvIre tatkAlIna samAjanI paristhiti nihALI ane te vakhatanI vyApaka AcAra paraMparA ane dhanA nAme cAlatA kama`kAMDA ane yajJayAgA pazu nIndvAvyA, temane cetaraph ajJAna, vahema ane adharma dekhAya. tee cAlatA puranI sAme thayA. satya te ja dharma, zAstra te dhanaddhi-A temanA jIvananA mudrAlekha hatA. temaNe cAlu paristhitinAM aniSTa tave sAme jehAda zarU karI, rAjyamAnya temaja prajAMmAnya brahmaguvaga sAthe sIdhesIdhA athAyA, yajJayAga ane kriyAkAMDanA sthAne ahiMsA, tapa ane sayamanI pratiSThA karI, strI ane purUSane samAnatA arpI, varNa bhene sAmanA karIne mAnavI mAtrane aihika tema ja pAramArthi ka samAnatA ApI, bhagavaibhavane apratiSTita banAvI parigrahaviramaNu ane tyAganama te prAdhAnya ApyuM', mahAvratAmAM brahmacarya ne dAkhala karIne AdhyAtmika jIvananI sAdhanAmAM brahmacarya keTalu agatyanuM sthAna dharAve che te tarapha prayAdhArI zrAvAtuM ane ni ya sAdhuenuM khAsa dhyAna khecyuM, leAkAtIta tapa karIne svAdajya vinA sayama zakaya nathI eve temaNe jagatane saMdeza ApyA. AvA parama puraSa bhagavAna mahAvIranuM temanA janma divase gujhugAna karIe, temanI janmatI ujavIe ane temanA satata smaraNu vaDe ApaNI dinacaryAne, jIvanavyavahArane, AcAravicArane ujALIe, uttarettara vizada banAvIe ane temaNe je pada prApta ka" che te padanA abhilASI ane kALakrame adhikArI banIe ! kavi lalitanA sva vAsa tA. 25-3-47 nA rAja nipajela kavi lalitajInA svavAsathI sAhityapremI sau kASTha gujarAtIe uMDA khedanI lAgaNI anubhavI rahyA che. eka vakhata lalinajInA mazkarAne raNakAra ghera ghera saMbhaLAtA hate. ane sabhAe sabhAe zravaNugAcara thatA hatA. teo paNa kavi temaja gAyaka hatA ane peAtAnAM racelAM padA bhaktiprata kaMThe gAIne sabhaLAvatA. teo pete jevA saumya, saraLa ane sA hatA te mujaba ja temanAM kAvyeA niLa, sahaja samajAya tevAM ane unnata bhAvanAnu' sundara zabdemAM nirUpaNa kare tevAM hatAM. ApaNe tyAM kavi ane sAkSarAnI AthamatI peDhImAMthI eka pachI eka viziSTa vyakti vidAya lai rahI che. sAkSara AnaMdazaMkara bApubhAi dhruva thADAMka varSo pahelAM parakSAkavAsI thayAM. kavisamrATa nAnAlAla haju gayA varSe ja svargastha thayA. temanI haroLanA lalita 71 varSanI vaye vidAya thatAM have koNa rahyA? zrI ba. ka. ThAkAra ane zrI aradezara ph khabaradAra. Ama eka bAjue ApaNe daridra banI rahyA chIe. bIjI bAjue temanuM sthAna pure evI bahu virala vyaktie kSitija upara ArUDha thatI najare paDe che! lalitacha keTalAMka varSothI muMbai cheDIne lAThI jaine vasyA hatA. tyAMnA- ThAkarasAheba temane bahu sanmAna ane AdarapUrvaka rAkhatA tA. temaNe sapUchyuM aMzamAM jIvananivRtti svIkArI hatI. haju thoDA samaya pahelAM tee rAjakATatI sAhitya pariSadanA samelanamAM maLyA hatA. temanAmAM khetI e ja namratA ane sAdhutA najare 20\ 191 paDatI hatI. kavI tarIkenI pratibhA nAnAlAla ke kharadAra jeTalI - uMcI nahi. paNa saujanya, saraLatA ane namratAmAM te sauthI caDhI jAya. bhaktibhAva ane dezadAjha e temanI kavitAnA pradhAna sura hatA, te AkhA jIvanamAM bhAgye ja kASTha mANasa sAthe athaDAyA haze...evI temanA jIvananI rUvrutA hatI. temanu AkhuM' jIvana nirdoSanA ane pApabhIratAnI puNyakathA jevu hatu . teo potAnI pAchaLa khe satAnA mukI gayA che. purAtana ane sanAtana. tene pitAnI sAkSaratAne vArase maLye che. bhAi purAtananA cintanapradhAna lekhe aneka sAmayikAmAM jovAmAM Ave che. lalitajInA pavitra AtmAne zAzvata zAnti maLeA evI ApaNusanI kharA dilanI prAnA hA! AmaraNAnta anazana! kacchamAM Avela patrI nAmanA gAmanA nivAsI zrI lakhamaMzI kezavajIe eka lAMkhI, ujjavaLa tathA sevAparAyaNu kArakIrdIthI bharelI 71 varSanI jIvanalIlA svecchAe AmaraNAnta anazana svIkArIne sameTI lIdhI ane 29 mA upavAsanA divase tA. 17-2-47 nA roja temaNe samAdhimaraNa prApta karyuM. temanuM jIvana prAraMbhathI ja dharmaparAyaNa hatuM.. pariNIta vananA pariNAme prapta thayela eka putrathI sa'teSa mAnIne 30 varSanI umare temaNe brahmayayavrata svIkAreluM. 35 varSanI ummara sudhImAM je kAMi dravyApArjana thayuM tethI saMtuSTa banIne temaNe vyApAnivRtti a'gI- . kAra karelI. pachI te paradezanAM paribhramaNamAM sameTI lane patrI gAmamAM ja teo sthira thayA ane tyAMnI aneka sAmAjika tema ja rAjakIya pravRttionu temaNe varSo sudhI saMcAlAna karyuM". kanyAzALA, jJAnaravibha'DAra, zrAvikAzALA, pAMgaLApALa, jaina upAzraya, derAsara temaja dhama zALA-AvI aneka pravRttionuM temaNe aneka rIte sIMcana karyu ane eka sarakhu sevAparAyaNa jIvana gALyu. chellAM pAMceka varSathI A sevAnA mehathI paNa teo mukata thayA hatA ane kevaLa AtmaparAyaNuM jIvana gALI rahyA hatA. dhyAna, tapa, sAdhanAmAM ja temanA sarva samaya pasAra thate. keTalIkavAra rAtrInA kAryoMtsaga mAM kalAkanA kalAka teo vyatIta karatA. Ama karate karate temanAmAMthI jIvavAnA mADhu paNa esarI gaye ane jema kASTha mANasa gAmatar kare tema temaNe A duniyAne svecchAe tyAga karIne anya duniyA tarapha prayANa karyuM. AmaraNAnta anazana viSe ApaNA aMgata khyAleA game te prakAranA hAya ema chatAM paNa AvI uccakeTanI vyakti viSe ApaNA dilamAM Adara ane bhaktibhAva upajyA vinA rahetA nathI. yeAgya ummare, jANe ke, peAtAnu' jIvanakArya purU" thayu hAya evI pratItinA pariNAme, purI prasannatApUrvaka AmaraNAnta anazana svIkArIne yamarAjane AmatraNa mAkalavu* ane tenA khelAvyA nahi paNa sAmethI kaheNu mokalIne yamasadana tarapha sIdhAvavuM--A paNa eka asAdhAraNu kATinI vIratAnA prakAra che. AvA pavitra AbhAne ApaNuA aneka vandana hA! - dhana jananI te Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prabuddha jaina tA. 1-4-47 jamAlabhAine judo cAtare! ane AjanI keLavaNImAM bharelI che. AjanI A vAstavikatA je "jaina" jaina samAjanuM eka bahu junuM ane jANItuM sAptA joI zake che teNe svIkAryuM ja chuTako che. hika patra che ane temAM raju karavAmAM AvatI vicArasaraNa A sAthe e paNa ApaNane sahaja pratyakSa che ke AjanA sAdhAraNa rIte pragatizIla hoya che. junAnuM samarthana karavuM ema vizALa jAhera jIvanamAM temaja rASTrIya pravRttiomAM jene sauthI chatAM vartamAna paristhiti je sAmAjika pheraphAro mAMgI rahela che kadAca agrasthAne na hoya to paNa bIjA AgaLa paDatA vargonI te paNa caigya AkAramAM jana samAja samakSa raju karatA rahevuM - barobara hoLamAM rahIne bhAvanA temaja dhagazapUrvaka sAre eve AvI jaina patranI nIti che ane A patrane zvetAMbara mUrtipUjaka bhAga laI rahela che. ApaNA dezanI evI eka paNa sarvasAmAnya vibhAgamAM bahu sAro phelAve che. e patranA tA. 9-3-47 nA * pravRtti jovAmAM nahi Ave ke jemAM jene sArA pramANamAM bhAga akamAM 'rASTrIya sevaka saMdha' e mathALA heThaLa eka sAMdha praya letA na hoya. ane A badhI pravRttimAM jane bhAga le che te kAMI karavAmAM AvI che. e noMdha jana patranI upara jaNAvelI nIti jamAlabhAIno jude cetara karIne nahi paNa anya sarva vargo sAthe baMdhabesatI nahi lAgavAthI khAsa dhyAna kheMce che. e noMdha sAthe purepurA tadAkAra banIne bhAga le che. AvA vizALa sajInIce mujaba che: vanamAM khAnapAna vagerenuM dharaNu lagabhaga sarvasAmAnya hoya te rASTrIya svayaMsevaka saMdhamAM dAkhala thayelA jaina yuvAne mATe taddana svAbhAvika che eTaluM ja nahi paNa ISTa paNa che. hAlamAM eka navI samasyA UbhI thavA pAmI che. rASTrIya svaya A rIte vicAratAM uparanI neMdha bhAre pratyAghAtI ane sevake-jeo mukhyatve vaidika saMpradAyanA hoya che teo-prArthanA . ugatI prajAne bheTI deravaNI ApanArI bhAse che. Aje vakhate gAyatrI maMtra, sUryamaM'tra vigere samasvare uccAre che. custa ApaNe tyAM meTuM vaicitrya te e jovAmAM Ave che ke jyAre koI jaina yuvAna zistanI khAtara e niyamanu" bhale pAlana kare, paNa paNa saMsthAno prazna ane tene lAbha lenArAonA niyamana ane e paddhati svataMtra hiMdamAM vadhu vakhata nIbhAvI zakAze ke kema e zistane lagatI bAbata ubhI thAya che tyAre rAtrIbhAjana ane kaMdaeka samasyA thaI paDI che. jana yuvAne-jemane kuLa-paraMparA ke mULabhakSaNane kaTTara niSedha karanArAomAM evA paNa keTalIka gRharathI zraddhAne aMge jUdA ja sarakAra mA hoya che teo pana .saMkalita . heAya che ke jeo pote rItasara haMmezAM 2 vALu karatA hoya che. anusaravA taiyAra nathI hotA. A stuti uparAMta rASTrIya svayaMsevaka ane cAlu athavA te vAre tahevAre kaMdamULane paNa upayoga karatA saMdhanI bIjI keTalIka pravRttio jana niyame sAthe athaDAmaNamAM hoya che ane Ama chatAM "A te amArA dhamaeNnI mau laka bAbata Ave che. mukhya athaDAmaNu te rAtribhojananI che. vaidika arthAta che. bIjI badhI bAbatamAM pheraphAra thaI zakaze, paNa A be hiMdu bhAIone rAtribhUjana viSe kaMi vAMdho nathI hotA. teo bAbate te yAvacaMdradi pAkarau acaLa ane aTaLa raheze. gaLyA vinAnuM aNugaLa pANI paNa chUTathI vAparI zake che. svayaM AvuM jhanuna teo taraphathI A e saratA jatA AhArasevakanA khAsa jalasAomAM jaina yuvAnane na chUTake rAtribhUjana karavuM niyamane TakAvI rAkhavA mATe dAkhavavAmAM Ave che. AvA anubhava paDe che. gaLyA vinAnuM pANI paNa vAparavuM paDe che. jenA kAryakartAo uparathI upara ApelI neMdha lakhanAra paNa pite rAtrIbhAjana kare mAne che ke rASTrIya svayaMsevaka saMdhanI saMsthAoe have potAnA che ane kaMdamULa vAparavA sAme vAMdha dharAvatA nathI ema mAluma niyame pharI tapAsI javA joIe. je jana yuvAne A saMdhamAM paDaze te mane duHkha paNa nahi thAya ane Azcarya paNa nahi thAya. joDAyA hoya temaNe have spaSTa zabdomAM saMdhanA vyavasthApakone uparanI naMdhamAM jaNAvela "rASTra sevaka saMdha' e kaI jaNAvI devuM joIe ke jaina kuLamAM ucharelA ane zramaNa saMska- saMsthA che e bAbatanI spaSTatA karavAmAM AvI nathI. saMbhava che tamAM zraddhA dharAvatA jana yuvAne kaMdamULane AhAra karavA taiyAra ke hiMdu mahAsabhAnA Azraya nIce cAlatI A nAmanI svayaMsanathI tema rAtribhUjana sAme paNa emane eTalo ja ugra virodha vakonI saMsthAne udezIne uparanI noMdha lakhavAmAM AvI hoya. che. sAmAnya zistane bhaMga na thAya eTalA sArU Aja sudhI jaina koNe kaI ane kevI pravRttimAM joDAvuM e bAbatane viveka karavAjuvAne bhale mauna rahyA, paNa have hiMda jayAre svAtaMtryanA ure ne te rahe ja che ane kema ghoraNe ubhI karavAmAM AvelI ane AvI ubhuM che ane bIjA ghaNA jaina juvAne saMdhamAM potAnI kamI vikhavAda vadhAravAmAM nimittabhUta banavAnI jenAmAM saMbhAvanA sevA ApavA taiyAra thayA che, tyAre saMdhanA saMcAlakoe pahelI take hoya tevI koI paNa saMsthAmAM joDAvAnI ApaNe koIne paNa jainone saMtoSa thAya tevI rIte punardhaTanA karI vALavI joie." salAha ApI zakIe. paNa AnA sthAne rASTrIya mahAsabhAnA eka vakhata e hatuM ke jyAre rAtrIjanane ane kaMdamULane rASTrIya sevAdaLamAM athavA te' evA ja keAI bInakAmI pAyA upara sarvathA tyAga jananI dainika AcAranI mukhya gaNAtI bAbate hatI rASTrakalyANane paSatI sasthamAM sakriya bhAga levAnI apaNe ApaNuM ane e bane niyamanuM jaina samAjane ghaNo moTo bhAga purI yuvakane jarUra baLavAna preraNA ApavI joIe, ane sarvasAmAnya zraddhA ane AgrahapUrvaka pAlana karate hate. vaLI e samayanI prakRttionA saMcAlanamAM jainone agrabhAga heya ema paNa ApaNe bIjI vizeSatA e hatI ke vyApAra ke dravyatpAdaka vyavasAya sivAya jarUra IcchavuM joIe. ane badale upara ApelI noMdhanuM pariNAma jene jenetara sAthe bahuja ochuM maLatA haLatA. jainonA sarva je kAMI AvavAnuM hoya te pratyAdhAnI ja AvavAnuM che. jenA samAja saMbaMdhe ghaNuM kharuM pitAnA samadAyamAM ja baMdhAtA ane khAnapAnanA aTapaTA niyama pALI zakAya evI sagavaDa kaI paNuM tapurato ja maryAdita rahetA. Aje samaya badalAta cAlyo che ane sArvajanika saMsthA ApI zakavAnI nathI. A te rASTrIya sevaka upara jaNAvela banne bAbate jainenA dainika AcAramAMthI ekasaratI saMdha ke rASTrIya sevAdalane prazna che. AvatI kAle bhutaLa saMnya che cAlI che. gAmaDAM karatAM zaheromAM ane AthamatI peDhI karatAM navI naukAdaLamAM dAkhala thavAne prazna Avaze, tyAre paNa uparanI noMdha peDhImAM A bAbatane Agraha ekadama kamI thaI rahela najare paDe lakhanAra AvI ja salAha Apaze ke ? che. meTAM zaheromAM vasatA jemAM daza TakA pramANa paNa evuM alabatta je kevaLa AtmasAdhanAnA mArge cAlI rahela che, nahi maLe ke jeo rAtrInA bIlakula khAtA nahi hoya ke kaMdamULane athavA te jene AvI sAmuhika pravRttiomAM rasa nathI athavA eka yA bIjI rIte-eTale ke gharamAM nahi te bahAra-upayoga te ce kaMkasa niyamaupaniyamanA bhege koI paNa vyApaka pravRttimAM karatA nahi hoya. khAnapAnane lagatA bhAtabhAtanA niyama-upaniyamo je bhAga levA mAMgatA nathI teo jarUra pitAnA mantavyane pratye udAsInatA athavA to svecchApUrvakanI upekSA AjanA pavanamAM vaLagI rahe ane paLAya teTalA niyama pALe ane e rIte kaDhagu, - - - - - - - - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-47 prabuddha jaina saMyamapradhAna jIvana akhatyAra karavA sAthe jeTalI zakaya hAya teTalI samAjanI sevA kare, paNa Aje jyAre vAstavika jIvanamAMthI A bAbatanA agraDa sAdhAraNataH lupta thai rahyo che tyAre jyAM tyAM A bhAkhatA AgaLa dharyAM karavI e yegya nathI, tethI kazA paNa lAbha thavAne nathI, mane bhaya che ke A noMdha jana samAjamAM bhAre TIkApAtra banaze ema chatAM Aje A bAbatamAM kAie spaSTapaNe kahevAnI jarUra che tethI ja huM kahuM chuM ke AAjanA parivartita ceAgAmAM ane mahatvanA pheraphAro pAmI rahelI cAlu jIvananI raheNIkaraNImAM rAtrIbheAjananiSedha ke kaMdamULaniSedhane 'bahu ja ochu sthAna rahyuM che. sAthe sAthe ema paNa kahevAnI jarUra che. ke A banne bAbate jainadharmInA mULamAM rahelI che ane te jayA sAthe jaina dhama rasAtALa javAneA che-AvI mAnyatA asAdhAraNa atizayatAthI bharelI che ane zreNIka rAjA jevA mRgayAvihArI ane ataHeva mAMsAhArI rAjAne paNa pAtAmAM samAvanAra jaina dharmanA vizALa svarUpanA kroDa karanArI che. alabatta Aje ApaNA dhama jarUra rasAtALa jai rahyo che, paNa te AvI koi zithilatAnA kAraNe nahi. paNa ApaNA cAritryanA ArapAra peAlApaNAne lIdhe, dharmanA AtmAne! tyAga karIne dhamanA khekhAne vaLagI rahevAmAM anubhavAtA mithyA abhimAna ane Atmasa'teSane lIdhe mATe Aje paNa e bahu jarUrI che ke ApaNe DALapAMkhaDAMne thaDa mAnI levAnI bhUlamAM na paDIe, vAstavikatA samajIe, svIkArIe ane tapratikuLa bAbatene anyane upadmasanIya banIe e rIte jyAM tyAM AgaLa dharyA na karIe. uparanI noMdhamAM eka e bAbata jaNAvavAmAM AvI che ke AvI saMsthAmAM jeDAnArane aLagaNu pANI pIvAnI pharaja pADavAmAM Ave che. pANI gaLIne pIvu' e kAMi jaina AcAranI ja kei vizeSatA nathI. e te| Aregya ane svacchatAne sAmAnya niyama che. ane prastuta saMdhanA adhikArIonA dhyAna upara A bAbata lAvatAM jarUra te sudhArA karI Apaze ema AzA rAkhI zakAya. paNa dhAre| ke uparI adhikArIee A bAbatamAM mantratA dAkhavI te paNa dareka svayaseka peAtAnu' pANI peAtAnA pyAlAmAM gaLIne pI zake che. aLagaNu pANI pIvAnuM pharajiyAta kema banI zake te jaldi kalpanAmAM AvatuM nathI. ane cethI bAbata prAya nAnI. AvI samuhaprAthanA vaidika haiA ke avaidika-Akhare te paramAtmatatvanuM cintana e ja tene Azaya heAya che. e prAthanA-yeAjakA jainetara hAne prArthanAnu svarUpa vaidika dhoraNe yeAjAyu haze. jainA Agraha karaze te jetenAM paNa pado ke bhajane temAM jarUra sAmela karavAmAM AAvaze. pa AvI bAbatamAM paNa haTha pakaDIne na besAya. A hiMsAme te prastuta lekhaka gAMdhIjInI prA'nAnA jaitAne sarvathA bahiSkAra karavAnuM kaheze evA bhaya rahe che. du:khanI vAta te e che ke prastuta noMdhanA lekhaka jaNAve che ke A badhuM Aja sudhI teA khIcArA ta vAtAe zistanI khAtara sahI lIdhuM, paNa hiMda have jyAre svAtaMtryanA uMbare AvIne ubhuM* che tyAre te A badhI bAbate asatya lekhAvI joie. bhalA mANusa ! jyAM sudhI svAtaMtrya sAme nahetu dekhatu tyAM sudhI sAMpradAyika manasvItAe 'ApaNe nirUpAye nIbhAvI lIdhI, paNa have te AvI sAMtradAyika manasvItAne lezamAtra sthAna maLavuM na joie. svAtaMtrya maLyuM che te sapradAyabhedAne puSTa karavA mATe nahi, bAra bhaiyA ane tera ceAkA' karavA mATe nahiM, paNa sa'pradAyabhedone gauNu karavA mATe, paraspara nikaTa AvavA mATe ane ekarUpa banavA mATe, eka, akhaMDa ane avibhAjya 'danI sthApanA karavA mATe. A ApaNe kharekhara samajIe ane AvI vicitra vAteA karIne ApaNI ugatI prajAne vizALa sAmudAyika pravRttiothI ke sahakArI sa'mIlanethI vimukha anAve tevAM sUcana ke mAna ApatAM aTakIe ! 193 rAtrIbhojana ane kaMdamULa bhakSaNa uparanI carcAnA anusa"dhAnamAM koi gerasamajutIne avakAza na rahe te mATe A anne khAkhatA viSe mArAM matape paNa ahi raju kara' e vadhAre ceAgya lAge che. divasa ane rAtrInA cakramAM kALanu nirmANa cAlyA kare che. divasa pravRti mATe che ane rAtrI nivRtti mATe che e paNa A nirmANa pAchaLaneA hetu DhAya ema lAge che. A uparathI divase mAjhusa jarUrI pravrutio kare, managamatAM AhAravihAra kare ane rAtre kevaLa ArAma le e mAnavI jIvananA svAsthya temaja Arogya mATe yeAgya temaja svabhAvika krama lAge che. A dheAraNe rAtrIbhejananA niyama mAtra ahiMsAnI dRSTie ja nahiM, paNa janatAnA svAsthya ane kalyANanI dRSTie AdarayeAgya lAge che. paNa Aje ApaNI raheNI karaNI temaja vyavasAye ane rAkANAnuM svarUpa eTalu' badhu* palaTAi gayu* che ke Aje A niyamanu' anupAlana khAsa karIne zaherI jIvanamAM sAmAnya janatA mATe vyavahArU nathI rahyuM, eTaluM ja nahi paNu, zuA kharA loko mATe rAtrone jana lagabhaga anivAya` banI gayu che. A jeTalu gRhasthA zramIone lAgu paDe che teTalu ja vidyArthIone lAgu paDe che. satata pAMcathI cha kalAkanA zALAjIvana pachI zArIrika vikAsa ane skruti arthe kasarata ane ramata gamata dareka vidhArthI mATe atyaMta jarUrI che ane A bAbatane ane rAtrIbheAjana-niSedhane kAi meLa maLI zake tema che ja nahi. zArIrika Aregya, kasarata tathA ramatagamatamAM jene khIjA vargo karatAM aa vadhAre pAchaLa che tenuM kAraNa paNu divAbhejanane lagate jaina paraMparAnA Agrahu ane te kAraNe ramata gamata temaja zarIrakhIlavaNI viSe jaina samAjamAM pravaMtI sarva sAmAnya upekSA che. A rIte vicAratAM jaina chAtrA layeAmAM Aje rAtrIbhojanane je sakhta pratibadha jovAmAM Ave che ane asAdhAraNa saMyogAmAM paNa kazI chuTachATa ApI na zakAya evA AgraDa dAkhavavAmAM Ave che te vaLaSNu badalavAnI khAsa jarUra che. AmAM paNa jyAM saMsthAnA saMcAlake A niyama pALI zakatA na heAya tyAM A niyamanuM kurajIyAta pAlana eka bhAre kaDhaMgI paristhiti ubhI kare che. vastusthiti evI che ke sa'cAlakA dhaNAkharA rAtrIbhajana kare che, kAlejamAM bhaNunAra jaina vidyArthIo paNa agavaDe sagavaDe rAtre jamI le che, ane jaina samAjane khAsa karIne moTA zaheramAM vasatA moTA bhAga paNa rAtre khAya che ane ema chatAM A vAstavikatA svIkAravAnI ane tadanusAra AvA niyamo haLavA karavAnI krAi hIMmata dharatu nathI. rAtrIbhAjanane lamatA A daMbha athavA te kevaLa uparanA dekhana jeTalA vaheze| dUra thAya eTalu sau kAchanA lAbhamAM che. kaMdamULane lagatA dhAmika pratibaMdhanu mahatva huM kaju sudhI samajI zakayA nathI. temAMnA ana takAyitvanA vijJAnadvArA kAI paNu khulAzA zedhyA jAte nathI. anaMtakAyapaNuM svIkArIe te paNa je dalIlathI AmiSAhArane badale vanaspatinA AhAra vadhAre svIkArayeAgya gaNAya che teja dalIlanA AdhAre pratyeka vanaspatikAyane badale ana takAyanA AhAra vadhAre svIkAya' kema na lekhAya e prazna che. Aje prANadhAraNa ane svAsthya-savone nanI dRSTie ApaNA bhejya padArthAnu khuba saMzAdhana cAlI rahyuM che. A sa`zAdhana sukA karatAM lIlAnA upayoga upara dhaNA vadhAre bhAra mUke che ane A dheAraNe kada mULamAM lekhatI keTalIka cIjo zarIrane bahu lAbhakArI che ema jaNAvavAmAM Ave che. jene AkhA samAjanA svAsthyavardhananI ciMtA che te A praznanI upekSA karI na zake. dAkhalA tarIke, DuMgaLI ane lasaNu garIba mANusene kasturInI garaja sAre che ema kahevAmAM Ave che. gAjara paNa eTalI ja upayegI vastu lekhAya che. alabatta jatadhA pAye sayama che ane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 - prabuddha jaina - tA. 1-4-47 saMyamane mATe AdhAra svAda jaya upara che ane svAdajayane sAdhaka saMyama keLavavA mATe potAnA khAnapAna upara jeTalAM niyaMtraNa mUke eTalAM ochAM che ane e rIte rAtrI bhojanaparityAga ke kaMdamULatyAga jarUra AvakAradAyaka che ane e rIte be vakhatane badale mANasa eka vAra khAya ane khAvAnI cIjo ochI karate cAle te sarvanuM paNa saMyamalakSI mUlya jeTaluM AMkavAmAM Ave teTaluM ochuM che. paNa sAmAnya janasamAjanuM jIvana kevaLa Aja dharaNe nakakI karI zakAtuM nathI. sAmAjika dRSTie vicAra karatAM saMyama ane svAdakaratAM vadhAre agatyanA nahi te tenA jeTalI ja agatyanA-ArogyasaMvardhana ane zArIrika * tAkAtanI vRddhinA-prazno dhyAnamAM levAnA rahe che. ane A rIte vicAratAM kaMdamULa viSenuM sakhta virodhI vaLazu paNa ApaNe AjanA sage ane khAnapAnane lagatI lekenI abhirUci dhyAnamAM laIne haLavuM karyA sivAya cAle tema nathI. aneka patnI pratibaMdhaka kAyado eka AdheDa umaranA jaina DokaTara eka patnInI hayAtImAM bIjI ( patnI karavAno vicAra karI rahyA che evI khabara maLatAM e saMbaMdhI tapAsa karavA mAMDI ane A bAbatamAM tAjetaramAM ja muMbaInI sarakAre sakhta kAyade karyo che ema chatAM A bhAI A vicAra kema karatA haze evo prazna manamAM ubhA thatAM ane dhAre ke pahelAMnI patnInI A bAbatamAM saMmati hoya te AvuM lagna guhAdita | gaNAya ke nahi athavA te ahiM rahetA mANasa muMbaI sarakAranI hakumata na hoya evA keI sthaLe jaine lagna karI Ave te lagna karanAra kazA gunhAmAM Ave ke nahi evA prazno upasthita thatAM AvAM lagnanI aTakAyata karatA kAyadAnI - vigato jANavAnuM mana thayuM ane Ane lagatI puchaparacha karatAM A saMbaMdhamAM purI mAhitI dharAvatA hovA joIe evA mitre paNa A kAyadA saMbadhe purA vAkephagAra nathI em mAluma paDyuM. Akhare bebe gavarmenTa gejheTanI phAilamAMthI A dhAre zedhI kADho. AvA agatyanA kAyadAnI jAhera janatAne purepurI jANa hevI joIe ke jethI jyAre koi paNa ThekANe kAyadAnA ajJAnane vaza thaine Avo anartha karavA koI paNa vyakti taiyArI karI rahI hoya tyAre tene pitAnAM kAryanA pariNAmane puro khyAla rahe ane " AsapAsanA loko paNa A anartha upajate aTakAvI zake ane A anartha karanArane purI nasiyata pahoMcADIne evA anya anarthe nipajatAM aTakAvI zake-A hetuthI e kAyadAne upayogI bhAga ahiM Apa ucita dhAryo che. tAjetaramAM muMbaI sarakAre lagnavicchedane lagatuM bIla muMbaInI dhArAsabhAmAM raju karyuM che. tenA anusaMdhAnamAM paNa A kAyadAnI mAhItI jarUrI che. prastuta dhArAne amala 1946nA naveMbaranI chaThThI tArIkhathI zarU thayuM che ane tyAra pachI thayelAM AvA lagnane A kAyade lAgu paDe che. muMbaI ilAkAnI sarakArI sarahadamAM vasatA hiMduo mATe A kAyade karavAmAM AvyuM che ane hiMdu zabdamAM hiMdu uparAMta zIkha, jaina, bauddhadharma, AryasamAjI brahmosamAja ane pitAne mULa dharma choDIne jeNe hiMdu dharma aMgIkAra karyo hoya te sarvane samAveza thAya che, ane A kAyadA mujaba 16 varSanI nIce hoya e sagIra (Minor) gaNAya che. rItasara lagna saMbaMdhathI joDAyelI eka patnInI hayAtI daramiAna anya koI strI sAthenA lagna aTakAvavAnA hetuthI A kAyade karavAmAM AvyuM che. A saMbaMdhamAM koI paNa kema ke jAtine game te rIta rIvAja, rasama ke kAyade hoya ema chatAM paNa (1) A kAyado amalamAM - AvyA pachI ekanI hayAtImAM bIjI strI sAthe muMbaI ilAkAnI sarahadamAM lagna karavAmAM AvyuM hoya athavA te (2) A kAyade, - lAgu paDayA pachI muMbai prAntanI bahAra koI paNa sthaLe AvuM lagna karavAmAM AvyuM hoya ane AvuM lagna karanAra strI ke purUSa ke banne muMbaI prAntanA rahevAsI (Domiciled) heya te ' AvuM lagna rada gaNavAmAM Avaze ane evA lagna karanAra sagIra na hoya te strI temaja purUSa vadhAremAM vadhAre sAta varSanI sakhta majurIne pAtra gaNAze. je kaI jANapUrvaka AvA lagnanI vidhi karaze athavA te AvA lagnamAM agatyane bhAga leze athavA te AvA lagnane uttejana Apaze te cha mAsanI zikSA temaja daMDane pAtra thaze. sagIra-ummaramAM AvI rIte paraNanAra vyaktinA mAbApa ke rakhevALa je koI AvA lagna thavA de athavA te temAM sAtha Ape, athavA te AvuM lagna thatuM aTakAvavA mATe jarUrI pagalA na bhare te te paNa cha mahInAnI keda ane daMDane pAtra thaze. A uparathI mAluma paDaze ke AgaLanI patnInI saMmati ke bIjuM lagna karavA mATe levAmAM Avane muMbaI prAMtanI bahAranA koI paNa sthaLane Azraya ekanI hayAtImAM bIjI strI sAthe lagna karanArane kazI rAhata ApI zakatA nathI. A noMdhanA prAraMbhamAM je DokaTarane ullekha karavAmAM AvyuM che temaNe hAlaturata te eka yA bIjA kAraNane lIdhe navuM kSetra kheDavAno vicAra mAMDI vALe che ema vizvAsapAtra sthaLethI jANavA maLyuM che. ApaNe icchIe ke A temane nirNaya kAyama rahe ane jenI sAthe varSothI pite joDAyelA che temanI pratye jIvanabhara vaphAdAra rahe. dara lAkhanI sabhAnayelI! - vacaneSu kiM daridratA ? "zrI vidyAvijayajI-hIraka-mahesa' e mathALanuM eka nivedana bahAra pADavAmAM AvyuM che. ane tenI eka nakala mArI upara mokalavAmAM AvI che. A nivedanamAM zrI vidhAvijayajI mahArAja 60 varSanI bhavya ummare pahoMcyA che ane Aja sudhImAM temaNe aneka sevA karI che tenI kadara rUpe temane gAliyara rAjyamAM AvelA zivapurI khAte A varSa daramiyAna sanmAna samAraMbha ujavavAnI IcchA jAhera karavAmAM AvI che temaja A prasaMge daza lAkha rUpI AnI thelI ekaThI karIne temanA caraNamAM arpaNa karavAnI bhAvanA raju karavAmAM AvI che ane A thelImAM yathAzakti phaLe taraphathI ekaThA karIne mekalI ApavA vinaMti karavAmAM AvI che. A yojanA upara jANItI temaja ajANI evI 104 vyaktionI sahI che, jemAM ApaNI bAjunI keTalIka vyakitaonA nAma nIce mujaba che. zrI kRSNalAla mohanalAla jhaverI, karAMcIvALA jamazedajI nasaravAnajI mahetA, Do. sI. kojhe (subhadrA devI), DuMgarazI dharamasI saMpaTa, caMdravadana cImanalAla mahetA, caMdulAla becaradAsa paTela, gekuLadAsa dvArakAdAsa rAyacurA, zakarAbhAI lallubhAI manoradAsa, TI. jI. zAha, ratilAla phulacaMda mahetA, khImacaMda maganalAla vorA, bhagavAnadAsa jeThAbhAI, paMDita mAvajI dAmajI. A hIrakamahatsava samiti . nIcenA gRhanI banelI che: adhyakSa zrI vAmanarAva sUryavaMzI, upAdhyakSaH karnala ema. pI. dubesAheba tathA zeTha ToDaramalajI sA. mAMDIta, keSAdhyakSa zeDa kAnamalajI sA. sAMkaLA, maMtrI zrI. satyanArAyaNa paMDayA, sabhya : zrI. svarUpasiMhajI sAheba, rAmacaMdrajI zeThI sAheba, 5, rAmagopAlAcAryajI, paM. zrIrAmajI gauDa sAheba, zeTha kAlurAmajI rAheba, zeTha vijayacaMdajI sAheba. Aje keTalAya samayathI munizrI vidyAvijayajI zivapurI khAte bIrAje che ane saMvAsI zrI vijayadharmasUri mahArAjanA smarazumAM ubhI karavAmAM AvelI zikSaNa saMsthAne vahIvaTa hAla temanI dekharekha nIce cAle che. prastuta harakamahatya samitinA sabhyathI A bAjunA leka lagabhaga ajANa che ane temAMnA ghaNAkharA. zivapurI bAjunA ja hoya ema lAge che. A uparathI ema mAnavAne kAraNa rahe che ke A AkhI sanmAnajanA muni vidhAvijayajInI ( zAre 11 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-47 prabuka jena 194-ka preraNuthI ubhI karavAmAM AvI che athavA to A pejanAne temanuM darzAvelI. upara jaNAvela patramAM daza lAkhanI thelInI bAbatano saMpUrNa anudana che, isAro sarakho paNa karavAmAM Avyo na hato temaja pragaTa karavA dhArela nivedananI nakala e patra sAthe mokalavAmAM AvI nahotI. jaina sAdhusamAjamAM munizrI vidyAvijayajInuM zuM sthAna che, ema teo jaNAve che. jyAre prastuta nivedana ane temAM antargata temanI sevAo tema ja temanA aritryanI pratibhA kevA prakAranI che, karavAmAM AvI daza lAkha rUpIAnI bAbata temanAM jovAmAM AvA asAdhAraNa sanmAna ane ethI paNa vadhAre asAdhAraNa AvI tyAre temane bahu duHkha thayuM ane AvI rIte sahI ApavA thelInA samarpaNa mATe teo keTalI yegyatA dharAve che te badhA badala temane bahu pastAvo thaye ema jAhera karavAnI teo rajA prazno bAjue rAkhIe te paNa e nivedanamAM je be bAbate Ape che. saMbhava che ke AvI ja rIte anya sahIo paNa meLaupara khAsa bhAra mUkavAmAM AvyuM che ke "munirAja zrI vidyA vavAmAM AvI hoya ane temanA hAtha upara prastuta nivedana AvatAM vijayajI aparigrahadhArI che, ane kaMcana tathA kAminInA tyAgI temanA dila upara paNa Aja prakAranuM pratyAdhAta thaye heya. AkhA che" temAMnuM jaina sAdhunuM parigrahaviramaNa vrata dhyAnamAM letAM AvI hIraka mahotsavanI ejanAmAM temaja daza lAkhane phALo ekaThA sanmAnathelI jana sAdhu svIkArI zake ke nahi te eka zAstrIya prazna karavAmAM munizro vidhAvijayajI bahu rasapUrvaka bhAga laI rahyA che : vicAravA jevuM lAge che, alabatta e thelI svIkArIne te teo evA khabara paNa vizvAsapAtra sthaLethI maLyA che. sAdhu ho ke !' prastuta nivedanamAM jaNAvela be traNa mahAna kAryamAM e rakama ApI zrImAna, vidvAna che ke dhImAna, A jamAne ja Abhaprasiddhi ane . ' devAnA che e IrAde jAhera karavAmAM Avyo che. ema chatAM paNa Atmaprazasti che ! e te svIkArelI vastunuM dAna karavA jevuM bane che. A bAbata zAstrokta sAdhudharma sAthe baMdha besatI che ke nahi e A sAdhu- - jaina sAdhuonI zithilatA jananuM sanmAna karanArAo tathA temAM sAtha ApanArA bhAI bahenoe thoDA divasa pahelAM dainika patramAM evA samAcAra pragaTa thayelA temaja munizrI vidya vijayajIe vicArI levuM ghaTe che. ane ke eka jaina sAdhue koi khrIstI bAI sAthe lagna karyuM che. A bIju je aneka zANu samaju bhadra lekee A nivedanane | samAcArathI jaina samAjamAM thoDe khaLabhaLATa thAya e svAbhAvika pitAnI mAnavaMtI sahIothI zobhAvyuM che temaNe zrI che. eka vakhata jaina sAdhuonA cAritryanI vizALa janasamAjamAM vidyAvijayajInuM Aje jana temaja janetara samAjamAM je sthAna bahu moTI pratiSThA hatI. anya sAdhu saMnyAsIe ke dharmAcAryonA , che te tathA temanI Aja sudhInI vividharaMgI kArakIrdI layamAM bhraSTAcAranI vAta sAMbhaLatAM ApaNe jeno garvapUrvaka kahetA ke e letAM temaja Aje viparyAsa pAmI rahelA Arthika saMyogo dhyAnamAM badhe goTALe bIjA saMpradAyamAM cAle, paNa amArA jaina sAdhuonuM letAM AvI moTI rakama ekaThI thavI zakAya che ke nahi tene pure vicAra zIla ane cAritryanuM dhoraNa ja eTalI uMcI kakSAnuM che ke AvI karIne pitAnI sahIo ApI che ke "prastuta hIraka mahotsavanA zithilatA jaina sAdhusaMsthAmAM saMbhave ja nahi. koI e apasaMcAlakone patra Ave che, mahArAja sArA che, kAma sAruM che- vAdajanaka dAkhalo ubhA thAya te AkhA jana samAjane A bAbaAvI bAbatamAM koNa nA kahe? varane jiM ridratA ?' ATaluM tamAM eTalI badhI ceTa hoya che ke AvA sadhue kAM te bahu ja mAtra vicArIne dareka vyaktie pata pitAnI sahI ApI che? meTuM prAyazcitta karavuM paDe athavA te teNe le kenuM bahumAna haMmezAne. A dhRSTatA bharyo chatAM kevaLa vyavahArU prazna sahI karanAra mahAzayane , mATe gumAvavuM paDe. jaina sAdhune veza aMdara rahelI pavitratA, tyAga pUchavAnuM mana thaI Ave che. daza lAkhanI mAMgaNI karavAmAM Ave ane vairAgyanuM sarvAze pratibiMba hatuM. Aje have A sthiti rahI ane lAkha rUpI paNa bhemAM karatAM muzkelI paDe te munizrI nathI. Aje jyAM tyAM jana sAdhuonI zithilatAnA, asad AcA- ' vidhAvijyajI, hIraka mahotsava samitanA sabhya ane prastuta ranA, bhraSTatAnA, pakhaMDanA banAvo avAranavAra saMbhaLAyA kare che nivedana upara sahI karanAra sarva keine bhAre zaramAvA jevuM ane ema chatAM paNa enA eja sa dhuo jaina samAjanA mAna lekhAze. muni vidhAvijyajInuM sthAna ane AjanA uttarotara sanmAna pAmyA kare che. haju thoDA samaya pahelAM caMdrodayasAgarane viSamatara banatA jatA saMgo jotAM daza lAkha rUpIAnI rakama bahu jANItA kIsso banI gayuM. temanA viSe je vigato bahAra ekaThI karavAnI vAta kevaLa upahAsanIya lAge che. saMbhava che ke AvI hatI te temane jaina sAdhu tarIke nAlAyaka, lekhavA mATe samAja pAse mAMgavuM tyAre chuM zuM mAMgavuM ema samajIne puratI hatI. ema chatAM paNa temanI muMbaIthI vidAyagIrI bAda AvI upahAsanI mAMgaNI karavAmAM AvI haze. paNa A bAbata- aMdherI mukAme temanuM zrAvakasamudAya taraphathI bhavya svAgata mAM ubhaya dRSTie kAMIka pramANubuddhi dAkhavavAmAM AvI hata te karavAmAM AvyuM hatuM. Ama jananI sAdhusaMsthA uttarottara vadhAre yogya lekhAta. bAkI SaSTIpUrti sanmAna samAraMbhe Aje vadhAre ne vadhAre zithila ane hInasa banatI jAya che. AnuM aneka nAnI meTI vyakitaonA ujavAI rahyA che ane tevA samA- kAraNa zuM? AnAM aneka kAraNe che, paNa mukhya kAraNa te e che raMbhe meTA bhAge najIkanA prazaMsakonA ane hita dharAvatAonA ke apramANIkatA ke kucAritrya sAme ApaNA dilamAM khare DaMkha ja meLA jevA hoya che. AvA samAraMbhamAM eka vadhAre sanmAna samAraMbhanI rahyo nathI. kharI rIte ApaNA pitAnA jIvananuM ja sAdhusaMsthAmAM umeraNI thAya temAM koIe kazuM kahevAnuM ke virodha karavAnuM leza- pratibiMba paDe che. ApaNe eka yA bIjA kAraNe game tevAM juThANAM mAtra kAraNa heI na ja zake. ApaNe paNa munizrI vidyAvajyajIne ke kuzIlane nIbhAvI levAne taiyAra hoIe chIe. ApaNe sAdhuA prasaMge cirAyuSa IcchIe ane temanA hAthe haju saMsthAnI Antarazuddhi nathI mAMgatA, paNa bahAranA dekhAvanuM ujaLApaNa jaina samAjanI aneka sevAo thAya ema prAthae ! paNuM kema jaLavAya e ja ApaNI ciMtAno viSaya hoya che. paritA. ka. prastuta nivedana upara sahI karanArAmAMthI eka zrI. TI.. zume jyAre paNa koI jaina sAdhu saMbadhe ayogya hakIkata bahAra jI. zAha sAthe A saMbaMdhamAM carcA karatAM jaNAve che ke temanI Ave che tyAre ApaNe tenI cekhavaTa ane sAphasuphI nathI IcchatA, upara hIraka mahotsava samitinA maMtrI zrI. satyanArAyaNa paMDayAne paNa te aMdara aMdara dabAI kema jAya tevA ja prayatna gatimAna thAya evI matalabane eka patra Ave ke teo munizrI vidyAvijayanA che. Aja dhoraNe keTalAka samaya pahelA jANItA janAcArya vijaya hIraka mahotsava saMbaMdhI eka nivedana bahAra pADavA icche che jemAM rAmacaMdrasUrie pitAnA eka bhraSTAcArI mAluma paDelA ziSyane dUra temanI (eTale ke zrI. TI. jI. zAhanI) sahInI apekSA che. AnA karavAne badale yena kena prakAreNu vaLagI rahevAne ja Agraha dAkhavele. javAbamAM pitAnI sahI mUkavAnI zrI. TI. jI. zAhe saMmati A badhAnA pariNAme sAdhusaMsthAne saDe vadhate ja jAya che ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194-5 prabuddha jaina eka vakhatanI satyata ujaLI ane bhAratavarSanA gauravamAM vadhArA karanArI jaina sAdhusasthA tejohIna, satvahIna, pratiSTAhIna. thatI cAlI che. sAdhusaMsthAnA adhaHpatananuM khILuM kAraNa je A tene muDavAnI vRtti ane zAstrasa Mmata para parA che. keTalAka leAkA kevaLa edarakArInA mAryAM dIkSA le che. keTalIka vidhavAonu... nirAdhArapazu temane dIkSA tarapha haDasele che. AjanA dIkSaghelA AcAryaMte dIkSA mATenI yogyatA ke pUrva taiyArInI kAi kalpanA ja huAtI nathI. jema jaina gRhastha peAtAnI dhanasa Mpatti vadhAravAmAM jema AkuLavyAkuLa hAya che tema ja jaina dharmagurU ziSyaparivAra vadhAravA pAchaLa gAMDeAtura mAluma paDe che. navadIkSitamAM bhAgye ja sAcA dilanA tyAga ane te pAchaLa antaramAMthI ubhA thayeyeA vairAgya hAya che, aparipakava mAnasa ane eTale ja. aparipakava vairAgya e AjanA navadIkSitenu lagabhaga sarva sAmAnya lakSaNa jovAmAM Ave che. jo sAdhusa'sthAne mULamAMthI sudhAravI haiAya ane AjanA kALane anurUpa banAvavI hAya te| sAdhanA keTalAka khyAle paNa badalavAnI jarUra che. ane sAthe sAthe jaina sAdhu banavu e keTalI meTI javAbadArI che e dhyAnamAM laine sAdhu banavAnI yAgyatAnu uMcu' dheAraNa nirNIta thavu' dhaTe che ane tene lagatI pUrvataiyArI ane jarUrI tAlImanI paddhatisaranI yeAjanA paNa vicAravAnI atyanta AvazyakatA che. A dheAraNe bALadIkSAnI sakhtamAM sakhta badhI thavI dharTa che, sAthe sAthe sAdhAraNa strI purUSo mATe te uMce gRhasthAzrama ja svAbhAvika ane parama upakAraka vastu che e paNu samajI levAnI khAsa jarUra che. kharekhara uMDA dilanA vairAgya hAya, tyAganI bhAvanA prabaLapaNe jAgI hoya, gRhasthajIvanamAM pazu, lagabhaga sAdhu jevuM ja jIvana jeNe jIvI khatAvyu` hAya ane saMyamadhama svIkAravAnI jenAmAM kASTa paNu rIte vArI, TALI ke khALI na zakAya evI-khecena khecena banAvI mUke tevI-tamannA jAgI heAya te ja paripakava ummaranI strI ke purUSa dIkSA lai zake evA samAjamAM sapta prabaMdha thavA joie. AthI jarUra sAdhusakhyA ghaTaze, paNa thoDA paNa ujaLA sAdhuothI ja samAja dIpavAnA che. ane samAjane udhdhAra thavAnA che. melA-ujaLA sAdhuonA zaMbhumeLA nathI potAnA udhdhAra karI zakavAne ke nathI samAjate, ulaTu Ave za MbhumeLa ubhayane mATe moTAmAM moTuM bhayasthAna che. alpa mUlyAMkana' mATe hArdika abhinandana ! sadgata jhaveracaMda medhANInA avasAna bAda tA. 10-3-47nA rAja zrI amRtalAla dalapatabhAi zeThe nIce mujabanI jAherAta karI che. amArA saddagata sAthI zrI jhaveracaMda medhANInuM avasAna thatAM temanI sevAnA alpa mUlyAMkana tarIke rU. 25000 temane caraNe dhAravAne janmabhUmi kAryAlaye ni ya karyAM che, temanI sa Mtati saMpUrNa zikSaNa pAme tenI vyavasthA temAMthI prathama thaze. zeSa rakama emane priya evI sAhitya pravRttimAM kharcAze. amRtalAla dalapatabhAi ze" A 'alpa' chatAM apUrva mUlyAMkana mATe zrI. amRtalAla dalapatabhAI zeThane khuba dhanyavAda ghaTe che, peAtAnA sAthInI AvI kadaradAnI anekane dRSTAntarUpa banaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. amRtalAlabhAIne je jANe che te jarUra ema kaheze . ke A kAya' amrutalAlabhAinI umila, snehavatsala prakRtine sarvathA anurUpa che. amRtalAlabhAimAM truTi-vizeSatAo game te hA, paNa jenA pratye temanu dila rIjhe te vyaktine temaja je pravRttimAM temate rasa ane vizvAsa pedA thAya te pravRttine potAthI bane teTalI navAje e temanI vilakSaNutA che, dila te pahelAM hatu etu e ja Aje che. paNa Aje dila ane dravyanA suyoga thayA che. prastuta mUlyAMkana te rAjAdilanI ja prasAdI che. pAnada, 6 jIvavu kayama' zIkhavADA ! ura sUtA zana bhAve jAge, palaka palakatI pAMpaNa mAMge, tA. 1-4-47 mujane 'jIvavuM' kayama' zIkhavADe ! prabhujI ! jIvavuM yama zIkhavADA ! paga mAMDuM tyAM pALe, niLatA tame TALeA !-mujane. cha bhe A mRta reDI ! cetana ra sa tere DeA !-mujane, keDI eka ci"dhA De ! kiraNu eka pugADe!-mujane, vADIlAla DagalI bha, lAlaca ne zaMkA kerI sAce sAcu' nahi kaeNvAnI teNe mastI, gAla gulAkhI, tana-vINAnA tAra pagamAM vana vA --A da aaN ke rU jhaLAM jhaLAM te caturdiza bALu, metrANIhAla gujarAta sAhitya sabhA taraphathI smAraka gujarAtanA eka agragaNya sAhityakAra, Adhunika gujarAtanA ghaDataramAM amUlya phALo ApanAra, prajAnA moTA varganA haiyAmAM vasanAra, ApaNA svastha kavizrI jhaveracaMda medhANInI smRtine mUrtarUpa ApavA gujarAta sAhitya sabhAe nirNaya karyo che. ene aMge gujarAtanA pATanagaramAM, gujarAtI sAhitya ane sarakAranI pravRttionA kendra samAna 'meghANI hAla--medhANI sabhAgRha'nI sthApanA karavAne samAnA niradhAra che. AvA kAyamI smAraka dvArA ja svastha pratyenu' RNa yatkiMcit paNa adA karI zakAya ema che. gujarAta sAhitya sabhA gujarAta kAThIyAvADa ane mRd gujarAtanA sau kAi medhANIpremIone AgrahapUrNAMka vinati kare che ke, Apa A mahattvanA kAya mAM potAne banI zake teTale kALe ApI chUTaze, ane e rIte gujarAtI sAhitya ane enA eka agraNI pratye potAne prema prakaTa karazeA! phALAnI rakama matrIo-gujarAta sAhitya sabhA, khelenTAinanI havelI, traNa daravAjA pAse, amadAvAda, e saranAme meAkalavA vinati che, caitanyaprasAda meA, dIvAna kezavarAma kA. zAstrI dhIrajalAla dha. zAha maMtrI gujarAta sAhitya sabhA, amadAvAda, AphrIkAnA grAhakone vijJapti Apa sarva grAhakonuM lavAjama eprIla mAsanA bIjA aka sAthe purU thAya che. gayA sapTeMbara mAsathI prabuddha jainanu vArSika lavAjama rUA. 7 thI vadhArIne rU|. 4 karavAmAM AvyuM che ane e dheAraNe . AphrIkAnA grAhakanuM vArSi ka lavAjama rU|. 5 TharAvavAmAM AvyuM che. A pramANe ApamAMthI je gRhasthA prabuddha jainanA grAhaka tarIke cAlu rahevA icchatA hai| temane navA varSoMnA lavAjamanA phA. pa mesarsa DI. DI. medhANI (pAsTa ekasa na. 163, mAMkhAsA) te tyAM eprIlanI 15 mI pahelAM bharI devA vinati karavAmAM Ave che. ane e rIte lavAjama bharanAra mATe prabuddha jaina cAlu rAkhavAmAM Avaze. A uparAMta AphrIkAmAM vasatA je kAi baMdhune jyAre pazu prabuddha jainanA grAhaka thavA icchA hoya tyAre upara jaNAvela ThekANe vArSika lavAjamanA rU. 5 bharIne amane lakhI jazuAvavuM ane te mujaba pramuddha jaina mekalavAmAM Avaze. tatrI, prabuddha jaina Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-47 prabuddha jaina lokajIvananA Adarzo cAraNa, vagera meM vAMcI. lokasAhityane huM rasI khare, paNa meM ene pitAnuM kSetra mAneluM nahi. mArI namratAne kAraNe huM kazuM lokamAnasa, lokajIvana, ane lokasAhityanI ekAgra niSThAthI lakhu nahi. mane emane thayuM ke huM emane bahiSkAra karuM chuM. bhakti karanAra zrI jhaveracaMda meghANIne jeTa gUjarAtamAM ja zuM koI sajajana mitra pAsethI meM A vAta jANI tyAre temane hindusthAnamAM maLa muzkela che. Ama kahetI vakhate paMjAbanA * maLavAne pahele moko maLatAveMta meM mAro khulAso ApyA. sAhitya-phakIra zrI devendra satyArthIne huM bhUlyA nathI. jhaveracaMda- lokasAhityane aMge meM kazI ja pravRtti karelI nahi. amArA saMgItabhAInI sevAne tele Ave evI sevA lekasa hityane phALe hajI zAstrI nArAyaNarAve khare pAsethI gujarAtanA lokasaMgIta. upara bIje kayAMya AvI nathI. bulaMda avAja, bulaMda bhAvanA ane notations sAthe eka copaDI meM taiyAra karAvelI, ene mATe bulaMda pravRtti te jhaveracaMda meghANI. prastAvanA lakhelI. ane rU. gIjubhAI, mane hukama karIne, mArI e vadhAre jIvyA hota te lekasAhityanI ghaNI ghaNI sevA pAsethI je lakhAve teTale ja apavAda. mAro khulAse meghANIbhAIe karata. dhaNuM jIvavAne emanA adhikAra hatA. emanA keTalAya svIkAryo eTale kazI gerasamaja rahI nahi. saMkalpa bara AvavAnA bAkI hatA. chatAM emanAM avasAnanuM zAka tyAra pachI avAranavAra jyAre taka maLe tyAre emanI pAsethI karavAnuM mana nathI thatuM. emanAM mRtyuthI sAhityasevAne bhAremAM emanAM lokagIto sAMbhaLate. keTalAka mitre paNa mane kahe "medhANI-' . bhAre kheTa gai che enuM duHkha tIvra che. paNa jhaveracaMda meghANI bhAI AvyA che. cAlo ApaNe emanAM gIta sAMbhaLIe. tame jevA jIve itihAsanA ke samAjazAstranA koI niyama pramANe haze te pitAnI kRtio umaMgamAM AvIne gAze." AvatA nathI. pachI ApaNI apekSA pramANe jIve evI icchA ane kharekhara, jyAre jyAre meM emanI pAse mAMgaNI karI ApaNe zI rIte rAkhI zakIe ? emaNe kareluM kAma emane che, tyAre tyAre mevANIe vagara saMkoce medha varasAvyo ja che. keIe saMpyuM na hatuMemanI pAsethI e kAma chInavI levAnI gujarAta vidyApITha calAvatA hatA tyAre meM eka vyAkhyAnakAinI zakti na hatI. lokasAhityanI sevAmAMthI emane caLAvavA paNa mALA mATe mu. Takakara bApAne lakhyuM hatuM. emaNe pitAnI azakitanI koI samartha nIvaDayuM nahi. emaNe lokasAhitya, lokagIta ane DhAla AgaLa karI mane TALe. meM meghANIne vinaMtI karI ke "lokalokasaMgItanI sevA karavA pUratI ja uchavanasiddhi meLavI hatI. zarIra sAhitya upara vidyApIThamAM eka vyAkhyAnamALA Apa ! e pustakAcAlyuM tyAM sudhI e sevA emaNe akhaMDa karI. bAkI badhA kAre chApIzuM." emaNe hA pADI. ene aMge emane mAre ThIka saMkalpa ane murAde emaNe gauNa karyA. zarIra TakyuM tyAM sudhI ThIka patravyavahAra thayuM. e vyAkhyAnamALAmAM zuM zuM AvavuM sevA karI ane upavanamAMthI kiMjarAja uDI jAya tema ApaNI joIe ema emaNe pUchayuM. meM mArI kalpanA lakhI mokalI, paNa vaccethI teo uDI gayA. maMdavADane ke evA ja koI kAraNe teo na AvI zakyA. pachI te ' hamaNAM hamaNuM ja meM jANyuM ke teo dharmasaMpradAye jana sarakAre vidyApIThane ja kabajo laI lIdhe, ane e vAta rahI gaI. hatA. jANyuM kharuM, paNa meM mAnyuM nahi. svabhAvamAM ane jIvanamAM pachI huM gujarAta cheDIne vadhu rahevA gaye. paNa eka teo Adarza cAraNa hatA. cAraNa eTale badhe ekaniSTha hoya che vAra vaDedarA rAjya taraphathI keTalAka sAhityikone vyAkhyAna ApavA ke ene pitAnI draSTi ane pitAnuM jIvana ekAMgI thAya te enI mATe, dakSiNa sAthe, AmaMtraNa hatuM. te vakhate medhANIbhAI ane ene jarAya paDI nathI hotI. ekAgratA e ja ene kuLadharma. huM ekatra AvyA. ame DAbhejIno killa jevA paNa gayA hatA. cAraNane niSThA pheravavAnI chUTa hoya che, paNa ukaTatAmAM teo tyAMnI aitihAsika daMtakathAo ame sAMbhaLI. meghANIbhAIe eka thatukiMcita paNa moLA nahi paDe. vyAkhyAna ApyuM. arthAt e saMgIta sAthe hatuM. jo ke te maMtra- zrI medhANIne ane mArA saMbaMdha bahu utkaTa thAta, paNa mugdha sApanI peThe DelatA hatA. vaDedarAnI sabhAmAM pazu lokonI mArI gaphalatathI tema na banI zakayuM. enuM ya mane duHkha nathI, e ja hAlata thaI hatI.' kemake emanI apekSA huM pUrI pADI na zakata. vahue vagovyA meTA kheraDA re" vALI lokakathA jyAre zrI raNajItarAma vAvAbhAIe lokagItane eka saMgraha kare. pitAnI mevagaMbhIra vANIthI teo gAtA, ane vacamAM vacamAM suratanA bhAI zelate te chApI kADhaye. kavizrI nAnAlAle enI vivecanapUrvaka samajAvatA, tyAre te madhyayugane jamAne najara prastAvanA lakhI ApavAnI hA pADI. lagabhaga varasa thayuM haze. AgaLa jIvate thatA. prastAvanA na maLI. huM te vakhatane navajIvanane ute lekhaka hamaNAM hamaNAM bhAI IzvaralAla davee mane kahyuM ke "meghANIhite. 'dakSiNI hovA chatAM gujarAtI lakhe che" e kautuka. bhAIe ravizaMkara mahArAjane meDhe sAMbhaLelI mahIkAMThAnI vAte lakhI viSaya hate. hRdayathI gUjarAtI thaine lakhe che e eka Azraya kADhI che. ene mATe prastAvanA Apaze ?" mane hA kahetA vAra ' manAtuM. zrI zetale mane pUchayuM. bhIDabhaMjana tarIke meM hA pADI na lAgI, kema ke emAMnI keTalIka meM jelamAM rasapUrvaka vAMcI hatI. ane "rasAsvAda" nAme eka prastAvanA lakhI ApI. gUjarAte vidhApITha vyAkhyAnamALA vakhate je aMjali huM ApavA mAMgatA enI kadara karI. hatA te ApavAnI mane taka maLatAM meM ghaNuM ja saMtoSa anubhavyuM. . zrI jhaveracaMda meghANIe te ja arasAmAM lokasAhityanI mArI prastAvanA meghANIbhAIne gamI. emane eka kAgaLa AvyuM, sevA AdarI hatI. teo mane maLyA. ame lokasAhitya viSe vAte javAbamAM emane Thapako ApatAM me kahyuM ke "vidhApIThamAM vyAkhyAna karI. pachI emaNe pitAnI eka copaDI mane vAMcavA ApI. huM mALA ApavA AvyA hota to kyAranuM e badhuM ane ethIya dhaNuM zI rIte jANuM ke emane ene mATe prastAvanA joIe che? . vadhAre huM vyakta karI zakata, eTaluM ja nahi paNa emanI ethe cepaDI laIne huM musApharIe gaye ane vAMcavAnuM rahI ja gayuM. lokasAhitya mATe vidyApITha mAraphate, ghaNuM ghaNuM karI zakata. ghaNe divase prastAvanAnI ugharANI AvI. prastAvanA hatI ke rivyu gujarAtamAM lokagIta mATe ke 'lekasAhitya mATe je keie ? hate e ke huM bhUlI gayela chuM. mArAthI e na banyuM ane meghANI- kAMi paNa karyuM che tene meghANIbhAInI madada ane AzIrvAda bhAine mAThuM lAgyuM. karatUrInA parimalane keInA sogananI maLyA ja che. ugatI peDhInA ci. satIze paNa jyAre yunivarsiTInA zI jarUra? emanuM kAma dhamadhe kAra cAlyuM. emanI keTalIka inAma mATe eka nibaMdha lakhyo tyAre ene joItuM dizAdarzana paDIe dA. ta. "saurASTranI rasadhAra" "raDhIyALI, rAta" meghANIbhAI pAsethI ja maLyuM hatuM. ka R'', '' Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina ' tA. 1-4-47 jAra, guja dharmAla, zrI jhaveracaMdabhAI meghANI jevA ekaniSTa sevaka koi paNa paDI khaTakatI hoya, ema A zaherI manuSya gAmanI vacce nirALA bhASAne maLe che te bhASAnuM ane te jamAnAnuM asAdhAraNa bhAgya che ro rahyo gAmaDAMnAM hRdayamAM kheMce che. ja che. meghANInA avasAnane kAraNe huM zaka nathI karatA. enuM sAda sAMbhaLe che? kAraNa emane huM bhagavAnanI gujarIgirAne bakSisa mAnuM chuM. deva AjathI soLa varasa pahelAM bAbu ravIndranAtha ThAkure avAja nA dIdhelA evA varadAnane kRtajJatApUrvaka vadhAvI laIe. varadAna uThAvela ke "rAjyakrArI ramata ne prapaMce mUkI de, dezanAyake ! vadhAre na maLyuM ke lAMbA vakhata sudhI na cAlyuM evI pharIyAda gAmaDAMne sajIvana kare, Thera Thera meLA bharo, ujANIe kare, karAya nahi. izvaranI IcchA AgaLa mANasanI icchA stabdha thAya rAmAyaNa-mahAbhAratane rasa prajAjanone pAvA mAMDe." gAmaDAMne - e ja AstikatAnI nizAnI che. sajIvana karyo ja ugAre che. janmabhUmi Aje nAnI nAnI nadIo madhyakAlIna lekajIvana, e jIvananA ekAMgI paNa utkaTa ne kinAre UbhI UbhI, gArAnAM jhUMpaDAMnAM pelAM jUthanI aMdarathI Adarze jIvatA karavAnuM kAma jeTaluM medhANIe karyuM che teTaluM, DakiyAM karatI karatI pitAnAM nAselAM saMtAnone bolAve che. e sAda mane nathI lAgatuM, bIjo koI sAhityika cAraNa karI zake che. koI sAMbhaLe che ke?. kemake kAlanA udaramAM jaI sUtelA jamAnA sAthe ekarUpa thavA mATe joItuM hRdayanuM tAdAmya ane kalpanAnuM uDDANa koI virala vibhUti sva. meghANI viSe zokaprastAva pAse ja hoya che. meM je kahyuM che ke medhANInI amuka kRtio vizvasAhityamAM tA. 13-3-67 gurUvAranA roja zrI muMbaI jena yuvaka sthAna pAmaze, emAM jarAya atizayokti nathI. kemake emanI e saMdha, lekhakamIlana, kalama maMDaLa, saMskAra maMDaLa vagere saMkhyApravRttimAM utkaTatA, ekAgratA ane pAramArthikatA TIpI TIpIne baMdha maMDaLanA Azaya nIce lAvavAmAM AvelI muMbaInA bharelAM che. - kAkA kAlelakara, zaherIonI jAhera sabhA zrI rAmanArAyaNa pAThakanA pramukhapaNA nIce maLI hatI, je vakhate nIce mujabane zekaprastAva pasAra cArAnA pokAra karavAmAM AvyuM hatuM:(mukhapRSTathI cAlu) gujarAtanA jIvana ane sAhityane gaurava ane prANa ApamuMbaInA dhanavAne ApaNA moM sAme pheMkI de, ApaNe e dAtA nAra, gujarAtI lokasAhityanA ratno dvArA dharatInA dhAvaNane guja enI mAyalI hAlatane vicAra na karIe, ane muMbaImAMthI upA rAtanI janatA samakSa raju karanAra ApaNA rASTrIya zAyara zrI. 'DIne ApaNe ApaNAM gAmaDAMnA haiyA upara ekAda dharmAlaya cAMpI meghANInA akasmAta avasAnathI samasta gujarAtanA sAhityarasiko daIe. e paisAnA patyAre te maLaze, e pattharane suzobhita ane saMskArapremIone pracaMDa AghAta thayuM che. e avasAna guja khaDakale paNa thaI zakaze. lekene mana te e ke paradezI cIja rAtanA jIvanamAM na purAya evI kheTa mukI gayuM che. jevuM thaI paDaze, paraMtu emAM kone prANu zI rIte praveza karI - "muMbaInA nAgarikanI A sabhA pitAnuM uMDuM duHkha vyakata zakaze? konI mamatA ene patthare pathare nathI baMdhAvAnI. karavAnI sAthesAtha saunA lADakavAyA e kavi lekhaka ane vivecakanI bhAMgI gayelA e devAlayamAMthI je Thokara mahArAja cAlyA gayA che, avismaraNIya ane bahumulya pratibhA-prasAdI mATe potAnA hRdayanI tene pAcho lAvavA hoya, te eka keka AdamI jaIne gArAnuM eka keka . kRtajJatA vyakta kare che." gAMdaLuM laI Ave ne hAthohAtha caNatara caNe. paraMtu eTaluM thAya te pahelAM te lokonA hRdayanA ThAkaraduvArAnI marAmata thavI joIe. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinI tA. le kene jUnA jIvananI kaDakaDIne bhUkha lAvavI joIe. mATInuM 24-3-47nA roja maLelI khAsa sabhAe nIce mujaba TharAva ekakeka gAMdaLuM laI AvavuM sahela nathI. pasAra karyo hate - jIvanane nAza sAhityasvAmI saddagata jhaveracaMda meghANInA akALa avasAna - Aja te gAmaDAnuM nikaMdana cAlI rahyuM che. corAo paDI viSe A sabhA atyanta khedanI lAgaNI pradarzita kare che. temanA gayA hoya tyAMye zuM ? ane mejUda hoya tyAMye zuM? cerAnuM jIvana javAthI gujarAtI sAhityanA vizALa kSetramAM paDelI khoTa kaMi te cAlyuM gayuM che. lokonuM haiyuM dhabakatuM baMdha pADavA lAgyuM che. kALa sudhI purAI zake tema nathI. teo kavi hatA, navalamosame mesamanA tahevAre agAu AvatA temaja haju Ave che, kathAkAra hatA, temaja samartha vivecaka hatA. lekasAhityanA ane lekene hAthe lagAre Adara pAmyA vinA hatAza thaIne upekSita pradezane ajavALAmAM lAvavAne sarva yaza temanA cAlyA jAya che. dAyare have uDI gayuM che, cAraNano sAda jAya che. temano janma ane uchera jaina kuTuMbamAM thayuM hatuM. e saMbhaLAtuM nathI. hutAzaNI te varase varasa pragaTe che. paNa duhAone jaina saMskAranI gherI chAyA temanA vilakSaNa vyaktitvamAM ArapAra avAja durbaLa banatuM jAya che. punamanI rAta te mAse mAse najare paDatI hatI. temanI sAdhanA ane tapazcaryAnA pariNAme pitAnuM sauMdarya laIne Ave che, paNa pilA bhajanike kayAM ? gujarAtI sAhityane janatA sAthe saMparka sadhAyo hato. temanI vepArIne chokare vayamAM Ave ke turata muMbaI kalakattA deDe, sarva sAhityasevA pAchaLa prakhara rASTravAdanI baLavAna preraNA hatI lakSmIvAna bane, gAmamAM pAcho AvIne cUnAbaMdha meDIo caNAve. ane tethI "rASTrIya zAyaranuM advitIya birUda teo gAMdhIjInA hAthe e meDImAM e pote nathI rahI zakate; enI bimArI ja rahe che. pAmyA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha sAthe temane gADha saMbaMdha gAmanA jIvana upara enI prIti jAmI zake nahi. enI pAse paisA hatA ane jayAre jayAre temanI sevAnI mAMgaNI karavAmAM AvatI che. gAmamAM AvIne beTho beThe e zAka pAMdaDAMnA ne dUdhanA dara tyAre tyAre vinA saMkoce purA sadabhAvathI temaNe saMdhanI mAgaNIne caDAvI mAre che. enAthI loko dUra nAse che. enI vANImAM, apanAvI hatI. AvI eka viziSTa vyakti mATe jana samAja enAM vastromAM ane enI rItabhAtamAM lokone kRtimatA ja bhAse jeTaluM gaurava cintave teTaluM ochuM che. temanA saMvedanazIla che. jIvatA zarIranA lehamAMsamAM eka marelI mATInI kaNI paDI AtmAne saMdhanI kAryavAhaka samiti parama zAnti Icche che." zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. sudraNasthAnaH saryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 '. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 8 aka : raja zrI mu`baI jaina yuvakasabanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jena taMtrI : maNilAla meAkamacaMda zAha, muMbaI : 15 eprIla 1947 magaLavAra. mANasA ane bIjA prANIo vaccenA taphAvata viSe aneka tA~, abhiprAye varte che. temAMnA eka evA che ke mANasamAM * buddhi che, prANIomAM buddhi nathI. vaLI eka jagAe ema vAMcyu ke prANIomAM nahi evI mAnavanI sauthI uttama zakti te kalpanA che. ApaNA ci'takAe varasa pahelAM bahu sAdI rIte eka mahAna satya kahyuM che, zrAhAranidvAbhayamaithunaM ca sAmAnya metatpazubhirnarANAm / dharmo hi teSAmadhiko vizeSaH dharmeNa hInAH pazubhiH samAnAH // kAla saMjJA [ 'sarakRti'nA pahelA ane cothA akamAM zrI rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThakanA mAnavanI vizeSatA' ane 'mRtyu viSe ka'ika' e mathALA vALA anukrame e lekhA pragaTa thayA che.. A banne lekho ekamekathI anusa'dhita che ane kALasannAe mAnavI jIvanane anya jIvasRSTithI keTaluM bhinna ane viziSTa banAvyu che. e prazna upara zrI rAmanArAyaNa pAThake A lekheA dvArA eka mAlika vicAraNA raju karI che; AmAMnA pahelA lekha ahiM saskRti'mAMthI sAbhAra udadhRta karavAmAM Ave che, paramAnaMda] AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna A mANase ane pazumekamAM sAmAnya che. dhama' ja mANasanuM vizeSa che. mATe kahe che ke dha vinAnA mANasa hAya tA te pazusamAna che. vaLI ema paNa kahyuM ke mAsamAM Values che--tAratamya budhdhi che-te pazugmAmAM nathI. mANasa kharU.-khATu', sArU. narasa', suMdara-suMdarane oLakhI zake che te prabhaNe pazu oLakhI zakatAM nathI. Ane ja bIjI rIte ema kahI zakAya ke pazumAM vivekabuddhi nathI. vaLI kAI ema paNa kahe che ke mANase te bhASA che, pazuone bhASA nathI. A dekhItuM satya che, paNa Ane. dhaNA, upara kahI te eka kaeN aneka zaktiomAMthI phalita karIne, ene judI na gaNAve. paNa ApaNe sthUla rIte manuSya ane pazuone taphAvata samajavA icchatA heAIe te bhASAne eka dhaNuA ja mahattvane taphAvata gaNuvA joie. alabata A badhA ci'tanamAM, pazumAM amuka amuka nathI e ApaNI mAnyatA che. ApaNane ApaNI rIte vicAratAM lAgyuM' ke pazuomAM amuka nathI. ane ethI vizeSa mANusa zuM karI zake ? mANasa je rIte khIjAM mANusAne samaje che, pAtAmAM ane khIjAmAM je samAna 'heya tene pArakhe che, e rIte samajavAne pramANika prayatna karI jotAM tene jaNAyu ke pazumAM buddhi ke kalpanA ke dhama ke vivekabudhdhi nathI. 200 A badhuM sAcu che. pazu A saMbaMdhI vadhAre vicAra karatAM mane ema jaNAya che ke pazuemAM ane mANaseAmAM je eka mUlabhUta mahAna taphAvata che te kAlabudhdhi (3ense of Time) te che. ApaNane jevI kAlabudhdhi che, tevI pazuone nathI. pazuone digbudhdhi, sthalabhAna che, paNa kAlabhAna nathI. kadAca sthUlabhAna paNa ApaNA jevu' spaSTa nahi hAya. sthalabudhdhi ane kAlabudhdhi baMne ekabIjAne upakAraka che ja, e rIte jotAM kAlabudhdhinA abhAva Regd. No. B, 4266. lavAma payA 4 ke nibaLatAthI diggudhdhi paNa niLa heya e mane mAnavA jevuM lAge che. paNa kAlabudhdhi tA mANasa jevI pazumAM nathI e mane svata:sidhdha jevuM jaNAya che. Ama kahetAM keTalAMka prANIo lAMbA aMtarA varasa sudhI bhUlatAM nathI e dAkhalA mArA dhyAnamAM che. kAdiyAM kabutarA tenA prasidhdha dAkhaleo che, ane keTalAMka jIvaDAM, bhamarI vagere adbhuta rIte peAtAnAM sthAne zeAdhI zake che. temaja keTalAka jaMtue madhamAkhI, ma'kADA kIDI, udhai, vagere bahu jatanathI bhaviSyane mATe sadharA kare che, paNa e badhu kevaLa dhapreraNAthI kare che, buddhipUrvakajJAnapUrvaka karatAM jaNAtAM nathI. jema prANIe peAtapeAtAnI Rtue RtunAM AkarSaNane AdhIna thAya che, temAM kAlabuddhi hAtI nathI, A 'tu sadharA kare che, temAM kAlabuddhi hAtI nathI. pharIthI kahu chu ke, alabata, A ApaNu, mA", eka mAnava tarIkenu' matavya che. kIDIe ke pazue pote zuM vicAre che te pratyakSarUpe jANavAne mane ke kAne kazu ja sAdhAna nathI. paNa e rIte vicAra AgaLa calAvatAM mAre e kahevAnu che ke A kAlabuddhimAM ja A sapta zakitae . vikasI che, ema mane jaNAya che. ' kAlabuddhi e ja eka rIte mane kalpanAkina jaNAya che. gata anubhavane kAi paNa rIte vartamAnamAM smaravAnI, tene oLakhavA pUratA e anubhava pratyakSa karavAnI zakti nahAya tA kAlabuddhi che ema ja na hevAya. mAtra kAlAnukrame anubhava karavAmAM krAlabuddhi AvatI nathI, paNa bhUta ane vartamAnane manamAM eka sAthe tenAthI ja kAlatatvanuM bhAna thAya che. tyAM smaraNu ane kalpanA ane kAma kare che ema kahevu joIe. ane tAratambuddhi paNa tyAM ja, e sa MyogamAM ja kAma kare che. jinna bhinna kAlanA anubhavAnA tekSana vinA tAratampU azaya che. ane e telanabuddhi e ja amRta (Abstract) vicArA, tattvacaMdguNa, ane sAmAnya ke jAtigrahaNunI jayitrI che. e ja bhASAnI utpattinu' nimitta che, ane e ja khakhe', satyAsatya vivekanu" nimitta che. huM mAnuM chuM ke A kAlabuddhi manuSyajAtimAM TujI joie tevI paripakava ke siddha thai nathI. mANasa jeTalI sahelAithI ane spaSTa rIte dikamAM vicAra kare che, teTalI sahelAithI ane spaSTa rIte kAlamAM vicAra nathI karI zakatA. kAlamAM bhavyatAne bhAva rasajJezane suparicita che. " bhavyatAnA eka vibhAva ananta vistArane che. AkAza, samudra, parvata, adhArI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 prabuddha. jenA tA. 15-4-47. kALacoghaDIyA vAgI rahyAM che ! tephAne phATI paDayAM. A to pAzerAmAM pahelI pUNI thaI. kahe che ke AMtaravigraha te haju AvI rahyo che. thaI rahelAM tophAnonI Aje seDa tANIne suvAno samaya nathI ! gaNatarI te hajI chamakalAmAM thAya che. (" kAlapraharI tamArAM bAraNAM ThokI rahyA che." e mathALA nIce AjhAdImArga avarodhAto jAya che tA. 28-3-67 nA phulachAbamAM nIcene lekha pragaTa thayela che. evAM aNadhAryA ane aNacIMtavyAM pariNAma AvI rahyAM najadIkanA bhaviSyamAM ApaNA dezanI uttarottara vikasatI jatI vAstavikatA keTalI bhayAnaka che ene A lekhamAM Abehuba citAra che. musadIo muMjhAI paDe evAM, mahArathIonA mAthAM bhamI jAya evAM, rAjakAraNanA sAgara-vAvaDAnA aThaMga anubhavI sukAnIne paNa ApavAmAM AvyuM che. khAsa karIne kAThiyAvADanI paristhitine anu gothAM khavarAve evAM. dezanA vahevAramAM jeTalI arAjakatA ubhI lakSIne A lekha lakhAyeluM che. AgAmI me mAsamAM muMbaI khAte thaI che enA karatAM vadhu te mAnavInA magajamAM kolAhala mUo kAThIyAvADa prajA saMmelana bharAvAnuM ane AgAmI rAjakIya paristhitine che. parAdhInatAmAMthI svAdhInatAnA pravezamArgane e saMkrAntikALa ja kema sAmano kare te viSe nirNaya karavAnuM che. A prasaMge haze. kadAca becAra varSanI ja e vAta haze. paNa eTalA samayanI dezanI rAjakIya bhUmikAnuM kAlpanika citra raju karate A lekha uthalapAthala te pralaya macAvI che. vizvayudhdha kAMI dasakAo sudhI cAlatAM ahiM sAbhAra udadhRta karavAmAM Ave che. paramAnaMda) nathI, paNa enAM pariNAmo te sikAo sudhI sahana karavo paDe che. zAMta thAo, zerabakora cheDe, yuddha nahi paNa AjhAdI AvI e be cAra varSanI vajI dIvAle pAchaLa bhAvie ApaNuM rahI che, enAM sanmAna karavA tatpara thAo. tamArAM vANIvartana mATe zuM saMgopI rAkhyuM che e jANavAnI ArSadRSTi ApaNI upara kAbU rAkhe, rakhe kaveNa kADhIne apazukana karAvatA ! prajAnA pAse nathI. e bhAvi ghara kALAza ghU TeluM che ke raphaTika zuM adhIra kAne upara vAraMvAra A zabda athaDAyA karyA che. yudhdhathI dIptimAna che enI kalpanA karavA jeTalI svasthatA konAmAM che ? nahi jevI ja TevAyelI prajAne sajaja thavAnA nahi, paNa yuddhanA svAMga nahi. sajavAnI vAraMvAra salAha ApavAmAM AvI che. AjhAdI rAjamArga sapha thavAne badale avarodhAto jAya che. svacha samajaNa upara nahi AvI zakate mAnavI AvatI aMdhA- emAM khoTuM zuM che ? briTane 1948 nA jUnanI kaI tArIkhe A dezane saMpUrNa svAdhIna banAvI devAne draDha kayAM dhuMdhI bhALIne mUDha banI beThe che. A kemI asuranI bephAma lIlA nathI pITa ? briTananA vaDA pradhAna eTalInI e jAherAte samagra aSTanA lekha te Ukale tyAre kharA. paNa Aja AvI deza upara gulAbI svapnanI bichAta bichAvI dIdhI. paNa svapnanI rahelI aMdhAdhuMdhIne nahi oLakhI laIe te gharaAMgaNAnI lIlI 'e gulAbInI moja mANyA pahelAM ja deza ane dariyApAranAM aniSTa baLA ukaLI uThayAM. svapna saratuM gayuM ne gulAbI raMge vADIo nimiSamAtramAM veDAi jaze. gharaAMgaNethI prajAne DhaLavAnI, gherI lAlAza pakaDI. A deze vigrahanI vAto ja sAMbhaLI che, jAgrata karavAnI, sAvadha karavAnI AkharI take vahI rahI che. noA khalInA amAnuSI atyAcAro seMkaDo mAIla dUra bhajavAyA. bihAranuM najare nathI joye. eTalInI jAherAta hiMdamAM AMtaravigraha pedA kaubhAMDa eTaluM ja AchuM hatuM. sarahada ane paMjAbanI kalle AmathI karaze evA kALabelanA paDadhA ya pUrA nahotA zamyA tyAM TheraThera ApaNe thatharI gayA. paNa hajI ApaNI haiyAjaDatAnA mULamAM bhUkaMpa rAta, e badhAMmAM daizika anaMtatAthI bhavyatA niSpanna thAya che. nathI neMdhAyA. paNa hajI ApaNuM samartha mahAkavio paNa eTalI sahelAIthI lIga ane koMgresa vaccenI samajUtI aMge have koI anaMta kAlanA varNananI bhavyatA, niSpanna karI zakatA nathI. mane. bekhabara na rahe. paMjAbadina sAme gAMdhIjIe citkAra karIne bebhAanaMta kAlane eka dAkhale yAda rahI gayela che. vyA, paNa pAkIstAnadina te lehiALa ramakhANonI chAtI upara yAvasthAsyanti girayaH saritazca mahItale / hajI gaI kAle ja ujavAya. ekatA ane anekatA vacce samAdhAna . tAvaddAmAyaNakathA lokeSu pracariSyati // nahi saMbhave tyAM sudhI komI ramakhANa nahi thaMbhe, nahi thame jyAM sudhI dharatInA tala upara parvata che ne nadIo che tyAM jyAM sudhI kema kemanI nADe mAM vahetA lohImAM phUkela jherane nitAra sudhI rAmAyaNanI kathAne lekomAM pracAra raheze." nahi thAya tyAM sudhI. A komI asurane koI dharmanAM baMdhane nathI anaMta kAlanuM AmAM suMdara varNana che, paNa AnAthI bhinna tema koI prAdezika baMdhane paNa nathI. kaI rItithI kAlanI anaMtatA keI darzAvI zakayuM hoya evuM mArI * aMgrejI sattAnI lagAme DhIlI paDatAM briTiza salatanatanAM jANamAM nathI. gaNitanA AMkaDAthI varSe ke prakAzavarSe gaNAvavAM melAM baLee pitAnA vikhavAdI ghaDalA chUTAdera melI dIdhA che. e anaMtatAnuM prAkaTaya nathI e kahevAnI jarUra nathI. enI pAsethI bIjI AzA rAkhI zakAya nahi. sarahada, siMdhava ne huM mAnuM chuM ke hajI mAnavabuddhi kAlatatvane joIe teTaluM paMjAba enAM saLagatAM udAharaNa che. samajI nathI. briTananI sarakAre hiMda cheDatI vakhate dezI rAjyanuM sAva mane ghaNI vAra ema lAge che ke je mANasa kAryane sva- bhaumatva hiMdanI kaI kendrIya sarakArane ke khuda dezI rAjyanI prajAne rUpathI vastune samaje che, te vastune vadhAre sArI rIte samaje che, na saMpatAM rAjAone ja sepavAnuM nakakI karyuM che. briTiza bemAtra dimAM samajavuM te karatAM dika-kAla bannemAM samajavuM te neTanA baLe amalacena ane julamajahAMgIrI karato A rAjavI vadhAre utkRSTa samajaNa che. sAhitya vastune dikkAlamAM raju kare - varga ApakhudIne akhaMDa jALavavA prajAvirodhI moraco racI rahelA che ane tethI enAmAM tane pragaTa karavAnI zakita vadhAre che. citra che. A rAjavI maMDaLa paNa kemavAdanA rAhumAMthI bacyuM nathI. * sthApatya bane mAtra digavistRta kalAo che. saMgIta mAtra samayamAM rAjyo zAnI taiyArI kare che? saMtata rahela che, mATe kadAca samajavAmAM atyaMta gahana kalA che. salAmatone bhaya jema mANasane eka ane atUTa banAve mATe ja abhyAsamAM aitihAsika paddhatinuM mahatva che. temAM tema enAmAM bhaya ane avizvAsa paNa pedA kare. ApaNA prAMtamAM vastu dezakAla baMnemAM pragaTa thAya che. Aje badhAM ja melAM tavehuMkAra karatA jAya che, 48nI aMdhA- mAnuM chuM ke jyAre manuSyajAti kAlane vadhAre sArI rIte dhuMvImAM moTuM rAjaya paDozanA nAnA rAjyane nahi khAI jAya enI samajaze tyAre kadAca paramatattvane vadhAre sArI rIte samajI zakaze. koI khAtarI nathI. AvA avizvAsa ane bhayanA vAtAvaraNa vacce apUrNa. rAmanArAyaNa vi. pAThaka, (anusaMdhAna pRSTa 201 juo ) * * Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAromAM rilIjha ANO tA. 15 4-47 prabhu jena 188 -- satsaMgano sparza gaNIe te evA saMta chavAmAMnI hAlanI dazA ApaNane spaSTa sUcavaze ke teo potAnI dizAmAM masta jevA che ja, ane [ sAbaramatI harijana AzramamAM vasatA zrI. nadalAla bhegIlAla zAhe AmadazAnAM zAstrokata lakSaNo emanA jIvanamAM ke emanA paricayamAM eka sAdhupuruSe lakhelA patranI nakala prabuddha jainamAM prakAzana arthe keTalAya AvelAMne apakSapaNe anubhave samajAya evAM hoya che. jo tevuM samaya upara mekalelI je nIce pragaTa karavAmAM Ave che. ta'trI. ]. temanA vize ApaNane lAge te pachI ApaNI saddabhAvanA temanA pUjya..bA. viSe pUrI hovA chatAM te ApaNe bhAva kriyAtmaka zaktinA pravAha tamAre tA......ne patra maLe che. AvAM anuSThAne karyo. rUpe kema nathI banI zake e prazna to uThe ja, rU5 upara senAnA karavAthI mAnavI jIva kAMI eciMteM ziva nathI banI zakate, mAtra DhoLa caDhe, paNa vaparAzamAM AvatAM te DhoLa utarI jAya; ema e jIvanI gati kriyAtmaka svarUpe thavAnI zakyatAo emAMthI satsaMgane pAsa te lAge, paNa pAchAM mAnavI jIva saMsAramAM paDIne sAMpaDavAne saMbhava hoya che, eTaluM ja. enuM sevana, cintavana bhAvanAnA svarUpamAM cAlu rAkhI zakatAM na kRpA karIne eTaluM jANI rAkhaje ke je manamAM koI vRtti hovAthI Avela ke caDhele bhAvane sparza tadana meLo paDI jAya che uThatAM te sthagita-Statie-ke sthitisthApaka nathI rahI zakatI te ane te mAnavajIva pite khAlIne khAlI jevo ja rahI gayuM hoya sadbhAva ke vastu paratvenI vRtti ke bhAvanA sthagita kema rahI ema tene lAge che. te zuM sasaMgane sparza paNa meLa paDI jatA zake ? kiMtu banne prakAranI vRttimAM pharaka rahe che. eka che prakRtti hoya che? zuM e paNa nakakara vastu nathI? evA savAla paNa janya vRtti ne bIjI vRtti paNa je mAtra prakRtijanya guNatmaka uThe. sasaMganA sparzanA aMtaramAM saMskAra paDavA eka vAta che bhUmikA parathI levAyA jaze eka mAtra vRttinI najare-te ane te sparza hAlanA jIvanamAM kAma karate kevI rIte banI rahe emAMthI jIvane tAtkAlika tatvalAbha thavA vAre kadI paNa janmI che te eka vaLI judI vAta che. satsaMgane sparza e kaMI eka zakaze nahi. sasaMga Adi bhAvanA mAMthI kriyAtmaka zaktine pravAha bAju nathI. ene meLa ApaNe ApaNAthI karavuM paDaze. jIvana janmI zake te mAnavIne vicAravuM rahyuM.. enA cintavanane nanA sarve anya kSetra karatAM enuM mUlyAMkana sahastragaNuM mAnavInA dhadha satata ekadhAre cAlu vahyAM kara ghaTe. je mArge javuM che manathI aMkAyeluM hovuM joize. jIvananA sarva prasaMga-vartana- " e mArga upara jIvanuM daDha nizcayAtmaka valaNa ekAgrapaNe kendrita saMbaMdha-vyavahAramAM enuM mana jIvananA sabhAvanA mahatvanI rIte thayuM nathI e ja ene artha nIkaLI zake. tethI jIvanuM dayeya pravartatuM thaI gayeluM hovuM joize. ene jayAM tyAM yuddha ApyAM ja, jaNAtuM hAya-prabhubhAva paratvenuM te bhale,-paraMtu e dhyeya upara karavAnuM banyA karaze. jema jema bhAvanAnuM sAtatya jaLajIvananuM maMDANapUrvakanuM sthiratApUrvakanuM-valaNa haju thayuM nathI. vAze tema tema yuddhanI tevI aneka paraMparAo ane cheka uparachalI buddhi vaDe ja satsaMganI pravRttimAM baLAtkAre rasa hAramALAe enA jIvanamAM akhaMDa dhArAvatuM pratyakSa te levAI rahyo che. enuM kAraNa te aMtarane sUkama anurAga e anubhavaze; eTaluM ja nahi paNa temAM te jhaMpalAvyA vinA rahI * paravene rahe che. e sUkSma anurAgane jIvanamAM, jIvananA zakaze nahiM -evuM e jIvananu' lakSaNa banI gayeluM mAluma paDaze. kSetramAM sarvavyApI-sarvabhakSI cetanAtmaka svarUpe batAvavAnI enuM mAnasa saMsArI ghaTanAone sAMsArika rIte vicAratuM ja kaLA hastagata karavAnuM sadbhAgya che jene kharA jIvananI dhakha- aTakI jaze. jamIna upara che evuM lAgatuM hovA chatAM enA te dhakhatI ' bhUkha lAge che evA ja pAmI zake che. jIvananuM satasaMgatA sparzatA bhAva ane prakAra evA keI ora che ke tenA ciMtana karyA vinA-athavA te enuM ekadhArApaNuM ane manebhAvanA jamIna uparathI uce uDatA vimAna jevI banI jaze. kaI rIte calAvyAM karyA vinA mAnavInuM mana pIgaLI zakatuM nathI. eTale e mAnavIchava saMsAramAM hovA chatAM saMsAranA saMbaMdhamAM, sadabhAvanI bhUmikA hevI e eka vastu che ane ene jIvananA vatanamAM, vyavahAramAM, vicAravRttimAM e badhAmAM kaMI eka cetanApariNAma ke paripAkamAM kAma karAvatI-anubhavAtI-jevI e bIjI yukata sAMkaLe joDAyelI te anubhavaze. ApaNA saMbaMdhamAM Ama vAta che. evI maLelI bhUmikA hovA chatAM je jIva paDI ja rahevAnuM bane ema IcchA hovA chatAM banatu kema nathI ? kAraNa ke ApakaratA hoya che ane jenI zakti hovA chatAM je jIva saLavaLavAnuM NAmAM evI adamya icchA pragaTI nathI. evI irachA prakaTatAM ApaNAthI karatuM nathI te maLelI mUDI hovA chatAM bhikhArInI dazAmAM paDI pachI besI rahI zakAtuM ja nathI. tyAre evI icchA pragaTAvavA karavuM rahevA jevuM karatA hoya che. jo evuM vAstavikapaNe hoya te evA zuM? e icchA antaramAM te paDelI che ja; bahArane durga teDI jIve karavuM zuM? e prazna saheje UThe che. zaktI nathI. to ene teDavAne sabhAvabharyuM ciMtavana-prArthanAevA jIve bhAvanA-prAbalya karI buddhinA jore jIvananA saMsAranA sava saMbaMdha, vartana, vyavahAra, vicAra AdimAM te te prasaMge mAM-saMbaMdhamAM-vatanamAM-prabhubhAvanI dhAraNA jIvatI rakhAvavA rIte eTale ke rAgadveSAdinI bhUmikAthI vicAravAnuM vartavAnuM nA ke rahyAM kare te rIte vartavA mATe bhagIratha prayatna karavo joIze. rAkhatAM kharA jIvanane bhAva Take, vadhe e rIte temAM ApaNuM kaI kaI ThekANe pANI najIkamAM hovA chatAM upaluM paDe evuM te sthirapaNuM Take evuM je thaI zake te icchAne pAMkho AvyA vinA , kaThaMzu patharavALuM hoya che ke suraMga pheDatAM paNa te tUTatuM rahe ja nahi ane ema thatAM jIvananI ucca gati ane sthiti sahaja - nathI. amArA eka AzramamAM evuM vaLuM AvyuM hatuM. vyuM hatuM. ane sthA ane svAbhAvika banI jAya. tyAM sarvene praNAma ane maraNa. pANI cheka najIka che evAM spaSTa lakSaNo dekhAvA chatAM pattharanuM . vaidyakIya rAhata upaluM vaLuM suraMga devA chatAM tUTI zakatuM na hatuM. be cAra ThekANe muMbaI ane parAMomAM vasatA je jaina bhAI yA bahenane tevuM karavuM paDayuM ne ghaNI ja mahenate te sarakhuM karAvatAM pANI vaidyakIya rAhatanI, davA ke IjekazananI. temaja DAkaTarI upacAranI nIkaLyuM. jene savastu paranI bhAvanAyuta samajaNa che, jeNe jarUra hoya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela muMbaI jaina yuvaka saMghanA saMta jIvAtmAne satasaMga sevyuM che te jIvane paDI rahele jotAM kAryAlayamAM tapAsa karavI athavA te mane ke vaidyakIya rAhata samitinA dilamAM duHkhanI kaMpArI vachUTe che. te zuM sasaMganI bhAvanA sabhya jemanA nAma tA. 15-2-47 nA prabuddha janamAM pragaTa karayugayugathI samAjamAM cAlI AvelI che ane Aje paNa e * vAmAM AvyA che temanAmAMthI koIne maLavuM. bhAvanA marI paravArI nathI-e sAcI ke khoTI? jo e sAcI ratilAla cImanalAla koThArI gaNIe te khAmI ApaNuM ke satsaMganI je satsaMganI khAmI maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti.' Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a dharmamAM rAjasattA ane jaine dharmAMmAM rAjasattA' e mathALAnA zrI. kizAralAla dha. mazarUvALAnA lakhelA eka lekha, tA. 15-12-46 nA 'harijana baMdhu'mAM alekha tarIke pragaTa thayele. e lekhaneA kendrastha vicAra nIce mujaba hateA. ' zuddha jaina jyAre jyAre koI dhamanA utsAhI AcAryAMnA dilamAM rAjakIya sattA prApta karI tenI madadathI potAnA soMpradAyanA pracAra karavAnA lAbha jAgyA che tyAre khunarejI ane amAnuSI atyAcAra tenI pAchaLa AvyAM che. junA vakhatamAM rAjyamAM badhI sattA rAjAnA hAthamAM ja rahetI, tyAre sahelI rI1 rAjAne peAtAnA cele banAMvI, tenI mAraphate te dharmane rAjyane dhama jAhera karavAnI hatI. tenI sAthe ghaNuM khara' je te dharmAMte svIkAre temane kAMika lAbho ane je svIkAravAne inkAra kare temane kAMi sajA maLatI. sajAe ekAda khAsa karathI mAMDIne IMnkAra karanArAone buddhidhdhAra, keda, gaccheda, rikSAvIne meta, mAlamIlakatanI japtI, dezanikAla, strI ane niLane jabaradastI vaTALa, tathA pizAcavRtti zodhI zake evI khIjI aneka rIte sudhI paheAMcatI, khIjA dezAmAMye Aga ane talavAranA baLe peAtAnA pathatA pracAra karavA prayatna thatA" A vicAranA samarthanamAM zrI kizoralAlabhAe ApaNA dezanA temaja anya dezAnA utihAsanA keTalAka dAkhalAe TAMkayA hatA ane upara raju karavAmAM Avela vidhAna jema anya sAMpradAyikAne tema ja jatene paNa lAgu paDe che ema temaNe jaNAvyuM hatu ane AgaLa AvatAM temaNe nIce mujabane niSkarSI tAravya tAH-- Ama jyAre kAi rAjye sAmika matathathI para rahI, peAtAnI prajA kayA matapa thavALI che tenI rAjakArabhAramAM upekSA karI che ane sarve rAjasevakane dhAmi~ka bAbatAmAM bilakula niSpakSa rahevA pharamAvyuM che, tyAre ja prajAne peAtAnA antaH karaNane rUcatA dhama mAnavAnI svata MtratA sAMpaDI che ane prajA paNa vividha pace| pratye sadgiSNutA jALavatAM zikhI che, "aneka yAtanAo veThI ane kANu anubhavamAMthI pasAra thai hiM'dustAnanA dhArmi ka pathee sAmAnyapaNe paramatasaddiSNutAne guNu keLavyA. zaiva, vaiSNava, jaina, baudhdha, ekezvara pUjA, vividha devapUjA, bhUtapUjA ane narI nAstikatA paryantanA parasparavare dhI jevA lAgatA aneka pathe chatAM e samagrane jo hiMdudharmI nAma ApavuM yogya hoya te te eTalA ja kAraNasara ke, e badhAmAM je eka sAmAnya guNu tarI Ave che te dhAnika sahiSNutAne che." A lekha saMbaMdhamAM ela inDIA jaina peAlITIkala rAiTra prIjharvezana kamITI' nAmanI kAi eka samiti jenu mukhya kAryAlaya madhya prAntamAM Avela sIvanI khAte che te samitinA maMtrI zrI sumeracaMdra jaina divAkarane zrI kizeralAla dha. mazarUvALA sAthe thayele patravyavahAra jaina samAjanI jANa mATe prabuddha jaina mAM pragaTa karavA mATe zrI. kizAralAlamAe mekalI. ApyA che, je sAdara pragaTa karavAmAM Ave che. ahiM pAnada, zrI sumeracaMdrajIe tA. 28-2-47 nA roja zrI kizoralAla bhAi upara nIce mujaba patra lakhyA hateA :~ priya kizArIlAlajI tA. 15-4-4$ atyAcAro karyAM hatA tevI ja rIte jyAre jana rAjAe sattA upara AvelA tyAre jaina dharmanA anuyAyIe paNa anya sapradAyanA anuyAyIo pratye eTalA ja dhAtakI (equally merciless) banyA hatA--AvuM' asatya vidhAna vAMcIne mane bhAre Azcarya thayuM che. hiM'du rAjAonA hAthe janene avaNuM'nIya trAsa bhogavavA paDayA hatA e viSe kAi zaka nathI. A khAbata madurAnA jANItA mInAkSI maMdiramAMnA keTalAMka bhIMtacitra uparathI saheje mAluma paDe tema che. mArA bhAi pakhavADIA pahelAM madurA gayelA tyAre teNe jAte A citrA joyAM hatAM. jainoe khIjI kAmanA leke upara AvA trasa gujAryo DAya evA dAkhalAe tihAsamAMthI tAravIne mane jaNAvavA Apa kRpA karaze ? athavA te eka sadyastha tarIke temaja satya ane ahiMsAnA mahAna upAsaka gAMdhIjInA sAthI tarIke ApatI bhula kabula karavAnI ane hiMdI harijananA vAMcakAne sAcI mAhitI purI pADavAnI dhRSTatA (nudacity) Apa dAkhavaze| ema huM Apane vinaMti karI zakuM? huM AzA rAkhuM chuM ke A khabatanI Apa upekSA nahi kare| ane mane tura 1 javAba pAThavaze." jayahiMda ! hiMdI harijanamAM pragaTa thayela dhama meM rAjasattA' e mathALAnA ApatA lekha mArA vAMcavAmAM AvyA. e lekhamAM jaina dharma viSe je evuM vidhAna karavAmAM Avyu' che ke jevI rIte khIjA sa MpradAyanA rAjAoe mate, bauddho vagere upara A patranA tA. 6-3-47 nArAja zrI kizorala hAbho nIce mujaba javAba lakhyA hateH"zrImAna paDita divAkarazAstrIjI, jaya hiMda ! ApanA tA. 28-2-47nA patra mate tA. 3-3-47 nA rAja maLyeA. huM, mArA lekha pharIthI joi gayA. equally merciless' (eTalA ja dhAtakI) evA zabda prayoga na meM nathI karyAM, meM te eTalu ja kahyuM che ke jyAre paNa kA dhArmika sapradAya rAjyasattAnA baLa upara ArUDha thayela che tyAre anya dharmanA leAkeA upara kAne kAi prakArane julama thayA che. jena rAjAenI hrakumata daramiyAna jaina-jainetaronI sAthe samAnatApUNlR vaha 2 cAlatA hatA ema kahevu muzkela che, mArUM itihAsanuM jJAna te bahu alpa che, paraM tu vaidikA ane jatA vacce rAjakAraNuMne lagatI spardhA tA kai kALathI cAlatI ja hatI. Ama chatAM paNa Apano patra huM.........upara mokalu chu. jo teo mane vizvAsa Apaze ke jaita rAjAemanA zAsana daramiyAna sarva dharmanA leAkA sAthe ekasarakhe vartAva hatA ane peAtAne maLelI rAjyasattAne potAnA pathanA lokAne geravyAjabI phAyado pahoMcADavAmAM upayoga karavAmAM Avyo nahete te huM bahu khuzI'{I ane namratA sAthe e carcAnA anusadhAnamAM 'jaina' zabda pADA khe'cI laiza. 'ApanA patramAM 'zAlacity' dhRSTanA-A zabda mane jarA khaTaka, paNa huM mAnI lauM chuM ke e Ape bhulathI lakhI nAMkhyA haze. Apa kahevA mAMgatA hazo goodness, humility, courtesy, fairness, couage (bhalAI, namratA, sabhyatA, aucitya, hiM'mata) khera" tyArabAda zrI kizoralAlabhAie tA. 31-3-47 nA rAja zrI. sumeracadra jana divAkarane upara jaNAvela patranA anusaMdhAnamAM bIjo putra nIce mujaba lakhyA che. (mULa lakhANa aMgrejImAM che jene A anuvAda che.) priya bhAi 15-12-46 nA rijanamAM pragaTa thayela dharmamAM rAjasattA e mathALAnA mArA lekhamAMnA je vibhAgamAM janAne sAmela karavA badala Ape vAMdhA uThAvyA che te vibhAga nIce mujaba che: duniyAbharamAM koi paNa mahatvanA saMpradAyanA RtihAsa tapAsIzuM', te| AvA ja prakAranA julamA thayelA najare Avaze. je je sapradAyamAM sAMpradAyika jhanUna sAthe rAjasattA hAthamAM AvI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15 4-47 prayuddha che, tene hAthe ghaNuM kharU' bIjA sa'pradAyavALAoe atyAcAra sahana karyAM che. ane jo pAta:nA hAthamAM sattA AvI che te vaLatA evA ja atyAcArA bIjA upara gujAryAM che. A rIte ApaNA dezamAM vaidikA, baudhdho, jene liMgAyate, zaiva, vaiSNuvA, zikhe ane temanA upapthAe potapotAnI kArakIrdImAM eka kALe julama sahana karyAMnA, te khIje kALe (kadI temane rAjasattA maLI hoya te) julama gujAryAM! banAveA banyA che." tA. 6-3 47 nA mArA kAgaLamAM Apane me' jaNAvyuM hatuM te mujaba meM eka mitra mAkta tapAsa karI che. e jANItA vidhAna jaina sa'zaidhakAnI sAthe carcA karIne temaNe peAtAne abhiprAya mane jaNAvyA che jene sakSepamAM sAra nIce mujaba cheH- "sauthI prathama te| bahu vizALa pradeza upara ane te paNa lAMbA samaya sudhI jaina rAjAonI athavA teA sattAdhIzanI paraparA cAlI nathI athavA te jatAe rAjasattA bhogavI nathI. paNa je kAMi rAjasattA temaNe bhogavI che tene lagatI tArIkheAmAMthI evI kuzI mAhItI maLatI nathI ke jenA AdhAre ema kahI zakAya ke jevI rIte anya sapradAyAnA rAjAoe ke sattAdhIzAe peAtAthI bhinna sapradAyanA anuyAyIo upara amAnuSI atyAcAra ane khunarejI calAvI hatI, tevA amAnuSI atyAcAre tema ja khunarejI jaina sattAdhIze e paNa calAvI hatI. kharI rIte jene sAmAnya rIte julamagAra banavAne badale julamanA bhega ja banyA che. AnA artha e nathI ke peAtAnI kAmane AgaLa vadhA2A mATe rAjasattA meLavavAnA hetuthI jainAe rAjakIya khaTapaTa ane kAvAdAvAmAM kadi kazA bhAga ja lIdhe nathI athavA te peAtAnA dharmAMnA anuyAyIote ThIka pramANamAM lAbha paheAMcADavAnA hetuthI peAtAne maLelI rAjyasattAnA jatAe upayoga karyAM nathI. vaLI rAjakIya kSetranI bahAra jaina samAjanA peTA sapradAye e aMdara aMdaranA ya masarane lIdhe ekamekanAM kadi paNa lohI reDayAM nathI ema paNa mAnI levAne kazuM kAraNa nathI, taduparAMta jaina rAjAee potAnA bacAvamAM hiM'sA1 upaga karyAMnA paNa aneka dAkhalA banelA che ane ema karavA jatAM yudhdha sAthe joDAyalA sarva prakAranA atyAcAre temanA hAthe paNa nIpajyA DhuvA ja joie. Ama chatAM paNa Aje labhya evI sarva mAhItI uparathI ema kahI zakAya ke sAdhAraNa rIte jainoe Akramaka yudhdha karyA. nahAtAM ane temane je kAM yudhdhA.karavA paDayA hAya te Atma kSa athavA te| bacAvanA hetuthI karavA paDayA hatA. jaina zAsana sAdhAraNa rIte mAnavatAthI bhareluM ane keTalIka vakhata te cegya maryAdAne paNa vaTAvI jatI mAnavatAthI bharelu hatu. A svIkAratAM mane AnaMda thAya che. paNa Apane khyAla haro ke koi paNa dharma ke dhamiCka sa MpradAya upara atyAcAranu` ALa mUkavu e mArA lekhane mULa muddo nathI paNa "mAtra jyAre kAI rAjye sarvo dhArmi ka matapathethI para rahI potAnI prajA kayA matapathavALI che tenI rAjakArabhAramAM upekSA karI che ane sarve rAjasevAne dhArmika bAbatamAM bilakula niSpakSa rahevA pharamAvyuM che. tyAre prajAne potAnA aMtaHkaraNane rUcata dharma mAnavAnI svata MtratA sAMpaDI che ane prazna paNa vividha paMthe pratye sahiSNutA jALavatAM zikhI che.'-A mArA lekhane mULa muddo che ane A mULa muddo upara jaNAvelI bAbate kabula rAkhavA chatAM kAyama rahe che. tethI prastuta lekhanA koI vibhAgane sudhAravAnI koi khAsa jarUriyAta ubhI thatI nathI. Ama chatAM paNa A patrane Apate yAgya lAge te rIte upayega karI zake che." jaina 227 201 kALacAvaDIyAM vAgI rahyAM che ( pRSTa 198 thI cAlu ) ghaNA rAjAe jAmasAGekhanA nejA nIce jaI UbhA che. tenAM khe kAraNo gaNAvI zakAya : eka te ekalA-TakavAnI AMtarika tAkAtane abhAva ane khIjuM prajAnA kudaratI adhikAre pAchA se MpavAnI anicchA. Aje te udyaDu dekhAya che ke rASTra-divarAdhI baLe vadhu jora karatAM jAya che. kANu kahI zake ke A rAjyo '48nA. jUna pachInI paristhitine pahAMcI vaLavAne peAtAnI melI murAde baMra lAvavA taiyArI nahi karI rahyAM hoya ? e taiyArImAM gulAbachAMTaNAM te nahiM ja hAya. rAjakeTamAM chellI khelAvelI rAjavI sabhAmAM rAjavIonI ApakhudIte rAja paMpALatA resiDenTe jyAre A rAjAone salAha ApI ke have ame te jae chIe, paNa tame sayukata kArDiyAvADanI rIte kaika vicAro ane tamArA rAjyamAM the u jhAjhu' lokazAsana dAkhala karA, nahi te vAkara seTalamenTa jevA divase Avaze. enA javabamAM jAmasAheba jevA khelI uDelA ke ApanI salAha yegya che, paNa A salAha bahAra pADaze te amane nukazAna thaze. ame vekara seTalamenTanA divase nahi AvavA daie-vagere. AvI jAma-khAtarI upara kANe vizvAsa rAkhavAne ? binasalAmI rAjye e, tAlukadAroe ke prajAe? evA vizvAsa rAkhavA karatAM avizvAsa rAkhavAnAM kAraNe dinapratidina e vadhu ApatA jAya che. ejaMsI kAThI te! ucALA bhare che paNa bAkInAe 'dhavA jevu nathI. adhadhu dhInA divase AvI paDe te A rAjavI| kevuM svarUpa dhAraNa kare e kANuM kahI zake ? yAda rAkhe, kAThIyAvADanA kalevara upara aneka rAjyo khUMTA nAkhIne paDayAM che. salAmI, binasalAmI, te nAnA meTA tAlukadArA paNa te divase haidrAbAdanA nijhAma jevA sArvabhauma banavAnA koDa sevatA haze. prajAe te bhramaNAmAM rahevA jevuM nathIja, paNa A nAnAM moTAM rAjyae ne tAlukadArAe te khAsa karIne nahi. kAraNa 6 tALAi rahelA ceDA divase zANapaNanA nahiM paNuM gAMDapaNanA AvI rahyA che. yAda rAkhajo, prajAne bhUlaze te tame bhulAI jaze, prajAne taracheDaze te tame pheMkAi jaze, sAgaranA tAkAnamAM taraNAMnu zaraNu zodhaze mAM. e eLAthI asAvadha na rahetA ! bhayane khyAla karatAM ApaNI dRSTi seraThanA sAgarakinAre 'DAya che. e punitapAvana kinArA upara Aje AbhaDacheTanA oLA utarI rahyA hoya evA camakAvanArA samAcAro AvI rahyA che. jUnAgaDhanI navAbI svataMtra sidha sAthe bhaLavAnI vetaraNamAM che e jo sAcuM paDe teA kRSNanI A lIlAbhUmi upara pAkIstAnatAM kAmI daLA khaDakAya, kAphiyAvADane jIvanavahevAra jokhamAI jAya. kAThiyAvADa sAme e lIgI dhAbAMnA sa'rakSaka daLe khaDakAya te enI sAme bAkInI prajAnuM zuM? jUnAgaDhanI padara TakAnI eka laghumatI A bhUmi upara pAkIstAna unAre enI kalpanA thIjAvI ghe tevI che. paNa sAvadhAna! tarage Aje vastavikatAnuM jhaDapI svarUpa * pAme che te najare dekhAtI vAstavikatA avAstavika banI jAya che. aMdhAdhudhI AvI ja paDe te kAma, dharma ane kAlpanika bhaye uparAMta prAMta mAMDe ALasu paDelAM guDA tatvAne na visaratA. arAjakatAne la bha levA AvAM tA vidyutjhaDape UchaLI Ave che. tamArI mAmilakata ja nahi paNa kuTu'parivAra paNa te divase kALane trAjave teLAze. AjanI tamArI A gherI nIMda nahi UDe, AjanI tamArI A durAvasthAmAM keI %0vasthA nahi UbhI thAya, AjanI tamArI ekAmIne lIdhe gAjatA bhUkaMpanA pAvA nahi sabhaLAya te nAza anivAya che. UThe, jAgrata thAo, yugadevanA varada haste tamane AzIrvAda ApI rahyA che. e jhIlavA tatpara tA. kALanAM praharIe tamArAM bAraNAM ThekI rahyA che. tamane sabhaLAya che ? ****PLE, WHWA ADARSH Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-4 47 " svataMtra rUpI 1927nI sAlamAM pinDa ane rUpIyAne hiMdu vidhi anusAra lagna graMthIthI joDavAmAM AvyA hatA. 1891 mAM IgleMDe sonAnuM calaNa choDayuM, te pAchaLa bIjA lagabhaga badhA dezoe paNa senAnuM calaNa choDayuM, ane bIjA vizvayuddhanA asAdhAraNa saMjoge AvyA chatAM A lagnane viccheda thaI zakyA nahotA. hiMdu zAstranI strItvanI bhAvanA anusAra jagatanA arthasAgaramAM mAtA hiMdanA nANAnuM DubavuM ke taravuM te johana khulanA sAgaramAM mA, tuM mita aDhAra game te dezanA calaNI nANamAM rUpIyAne vaTAvI ApavAnI rIjha benkane sattA ApavAmAM AvI che. jo ke hAla turata hiMdanA khAte IzvamAM ekaThA thayelA alaga blekano pheMsale thAya ane para dezamAMnI hiMdanI nANAzaktine sarakArane khare khyAla Ave tyAM sudhI rUpI aDhaDara pesanA bAMdhelA bhAve mAtra pAunDamAM ja vaTAvavAnI agAunI rIta TuMka samaya mATe cAlu raheze. 2. aDhAra pensanA heDInA bhAva rIjharva benkane khAsa dhArA anusAra bAMdhavAmAM AvyA hatA. havethI jagatanA judA judA dezo sAthenA huDInA bhAvenuM niyaMtraNa hiMdI sarakAre pitAnA hAthamAM rAkhyuM che ane tenA kAraNumAM ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke (ka) huDI bhAvanA pheraphAra vadhumAM vadhu jhaDapathI ane khAnagI rIte karavI paDe (kha) AvA huMDInA pheraphAra karanAra pAse amaryAdIta sattA jarUra paDe (ga) duniyAnA aneka deze sacenA huMDInA bhAvo nakakI karavA paDaze, je kAma raheluM nathI. greTabriTananI rAjakiya gulAmImAMthI hiMdurathAna 1948 nA junamAM svataMtra thAya tyAre kharUM'. paNa pAunDanI gulAmImAMthI rUpiye atyArathI ja svataMtra thai cukyuM che. rAjakAraNanI sarakhAmaNImAM arthakAraNuM ochuM mahatvanuM nathI, teTale aMze A banAva aitihAsika ane mahatvano che. bApAlAla dezI. badalIne game lagnavicchedano kAyado AimaNa ane a rAjAe e ** 1927 mAM eka rUpIyAnI kiMmata aDhAra pensa nakakI karavAmAM AvI. te vakhate IgleMDanI pAunDanI calaNI noTa badalIne game tyAre pAunDanI senAnI mahera maLI zakatI hatI. 1931 mAM iMglaDe senAnuM calaNa choDyuM chatAM rUpiyA ane pAunDa vaccenuM aDhAra pensanuM bAMdheluM, huMDIomaNa jarAye pharI zakyuM nahi. pariNAme 1831 pachInA varSomAM hiMdamAMthI traNa abaja rUpiyAnI kimatanuM menu paradeza gayuM. AjanI kiMmate te paradeza gayeluM senuM echAmAM ochI daza abajanI kimatanuM thAya. have hiMdusthAnamAM hiMdu vidhithI thayelA lagnane viccheda thaI zakaze tevA kAyadA thaI rahyA che tyAre rUpIyA ane pAunDa vaccenA lagnane viccheda jAhera karavAmAM AvyuM che. dIlhInI dhArAsabhAe te mATe gayA aThavADIye khAsa dhAre pasAra karyo che. dezanA AMtarIka temaja AMtararASTrIya vepAra ane Arthika vyavahAramAM huMDIomaNa bahu mahatvano bhAga bhajave che. huMDIomaNa koI paNa dezanA arthataMtranA pAyA samAna che. - vIza varSathI pAunDa pAchaLa paravaza thaI paDeluM hiMdanuM huMDiAmaNa ane tevuM ja hiMdanuM arthazAstra Aje svataMtra thayuM che-tenuM Arthika ane rAjakiya mahatva atizaya che. chatAM koma vAdanA kalahamAM garaka banelI hiMdI prajAe A pheraphArane bahu ja ThaMDe AvakAra Ape che.' atyAra sudhI koI paNa deza sAthe ApaNe vepAra karIne paNa te dezane ApaNe sIdhuM nANuM nahatA mekalI zakatA. dAkhalA tarIke amerikAmAMthI vastu kharIdIne ApaNe Delara tyAM mokalavA hoya te pahelA rUpIyAne aDhAra pensanA bhAve pAunDamAM vaTAvavo paDate hate. pachI pAunDa ane Delara vacce je kAMI huDInA bhAva hoya te bhAve pAunDane DolaramAM vaTAvAtA hatA. piunDa ane DekalaranA DIAmaNanA bhAva hiMda ane amerikA vaccenA vyApArI ane Arthika saMjoge uparathI nahote nakakI thato ane na ja thaI zake. pAunDa ane Dolara vaccenA huMDInA bhAva IMgleMDa ane amerikA vaccenA Arthika, vyApArI, ane rAjakiya saMge uparathI nakakI thatA hatA ane hiMdusthAnane tenI pAchaLa ghasaDAvuM paDatuM hatuM. jethI amerikA sAthenA Arthika sabaMdhamAM hiMdanI sthIti hatI tevI duniyAnA badhA dezo sAthe hatI. have hiMdusthAna AMtararASTrIya Arthika pariSadanuM sIdhuM sabhya banyuM che. te pariSadanA dareka sabhyanA huMDInA bhAva AkhA jagatanA sarva dezo sAthe sIdhA nakakI karavAnA hoya che ane te atyArathI niyata karavA paDe che. te rIte hiMdusthAnane rUpIye havethI duniyAnA koI paNa dezanA nANamAM sIdhe vaTAvI zakAya te dhAro thaye che. paNa rUpiyAnI kiMmata atyAre jagatamAM che te kiMmata cAlu rAkhavAnuM hiMdI sarakAre AMtararASTrIya Arthika pariSadane jaNAvI dIdhuM che. chatAM jayArathI jagata sAthe rUpIyAnI huMDInA chuTathI kAmakAja zarU thaze tyAre Arthika ane vyApArIka saMjoga anusAra kayA deza sAthenA huMDIomaNunA bhAvamAM ke pheraphAra thAya te kahevuM atyAre muzkela che. hAla turata hiMdI sarakAre ATaluM ja karyuM che - (1) rUpI aDhAra pensanA bAdhelA bhAve mAtra pAunDamAM ja - vaTAvavAnI ' rIjha beMkane sattA hatI tenA badale duniyAnA muMbai sarakAra taraphathI muMbaInI dhAra, sabhAmAM raju karavA mAM Avela lagnavicchedanA kharaDAnI tA. 1-3-47nA "prabuddha jaina'mAM vistArathI samAlocanA karavAmAM AvI hatI. tyArabAda te kharaDe sIlekaTa kamITIne saMpAyA hatA ane te kamITIe sUcavelA sudhArA vadhArA sAthe e kharaDo muMbaInI dhArAsabhAe maMjura karyo che ane A rIte lagnavicchedanA kAyadAno muMbaI prAntamAM amala zarU thaye che. A pramANe sudhArelA kharaDA mujaba lagnavicchedanI zreSatA mATe nIce jaNAvelAM kAraNo maMjura rAkhavAmAM AvyA che. (1) lagna karavAmAM AvyuM hoya tyAre temaja dA dAkhala karavAmAM Ave tyAM sudhI prativAdI napuMsaka hoya, (2) dA mAMDavA pahelAM sAta varSathI vadhAre mudata sudhI prativAdI gAMDe athavA to kevaLa jaDa (idiot) hoya. ' (3) dA dAkhala karyA pahelAM sAta varSathI vadhAre mudata sudhI prativAdI raktapittanA rogathI pIDAtA hoya ane e roga vAdI sAthenA saMsarganuM pariNAma na hoya. . (4) mULa kharaDAmAM sAta varSa hatA tenA badale sudhArelA kharaDA mujaba satata cAra varSa sudhI prativAdIe vAdIne tyAga karyo hoya. (5) je sagA vahAlAMne prativAdI jIvatA hoya to tene lagatI svabhAvika rIte khabara hovI joIe te sagAvahAlAne ke najIkanA bhANune prativAdI jIvatA hovAnI kazI khabara antara na hoya. 6) 1946nA aneka patnItva pratibaMdhaka kAyado pasAra thaye te pUrve je koI purUSane ekathI vadhAre pariNItA strIo heya te temAMnI dareka strIne chuTA cheDA meLavavAne adhikAra maLaze (mULa kharaDAmAM A prathama pariNItAne ja A adhikAra maLato hato) (7) je kAI purUSane rakhAta hoya athavA kaI purUSanI patnI bIjAnI rakhAta tarIke rahetI hoya athavA te nAyakAnuM jIvana gALatI hoya te saMgamAM prastuta strI athavA te purUSane anukrame chuTA cheDA meLavavAno adhikAra maLaze. apavAda: A badhuM hovA chatAM upara jaNAvela sAtamA temaja cethA kAraNu sivAya vIza varSanA satata paraNetaravALA A yA purUSane anya koI paNa saMgamAM lagnavicchedane haThaka maLI zakaze nahi, A uparAMta mULa kharaDAmAM temaja sIlekaTa kamITImAM jaNAvavA mujaba A kAyadAne amala cAlu thAya tyAra bAda paNa je je jJAtionA rIvAja pramANe chuTA cheDA maLI zakatA hatA e prathA cAlu raheze. paramAnaMda, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-4-47 prabuddha jaina vivekavihIna pakSapAta ane zAstrAnI bimArI vartamAnakALa jema jema bhUtakALa banatA jAya che tema tema smRti cittane AnaMda Ape che. mAnava svabhAvamAM rahelI A vRttie mAnavane prAcInatapriya banAvyA che. je purUSa, zAsrA tathA AcAravicAra pratye ene Adara ane bhakti heAya che te jema jema bhUtakALanI vastu banatI jAya che tema tema enI bhakti jo satyAbhimukha vivekapUrNa nathI TakatI te e mamatvanuM rUpa pakaDatI jAya che. mamatvane AcaMDa pachI bhaktine atireka, adhazraddhA, pakSapAta ane rUDhijaDAne janma Ape che. pariNAme bhakta satyanA pujArI maTI vyaktinA pujArI banI jAya che. AthI enA propelAM zAstra e ja paripUNu` satya che ema mAnI te potAnI svataMtra vicAraNA, anubhava ane vivekadRSTine gu'gaLAvI zAstra bAMdhelI maryAdA bahAra jovAnI ja nA pADe che. Dagale ane pagale ene zAstradhAra joie chIe. enA vinA e AgaLa cAlI ja nathI zakate. zAstranI bimArInu' A pariNAma che satyane artha zAstra che,' 'badale zAstrane e ja paripurNa satya che' evuM mamatva baMdhAya che tyAMthI ja A bimArI zarU thAya che. A bimArI e kaeNvaLa jana sauMpradAyane ja vArase nathI. dareka sapradAye evI bimArImAM sapaDAyelA che. jyAre jyAre khA bimArInu" grahaNa sarvavyApI banyuM che tyAre ja navA dhanu' kahe ke satyanuM prAgaTaya thayuM che ane bhaviSyamAM paNa thatuM rahevAnuM che. navIna prAgaTaya samaye junAonA vilApa, kakaLATa ane virodha hAya e svAbhAvika ja che. banArasa hiMdu yunIvarsITInA jaina ceranA jaina dharmanA adhyApaka ane vidvAna vicAraka mAlavaNIyAnA prabuddha jainamAM AvelA bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhIjI'vALA lekhe evI aimArI bhegavatA samAjane ThIka ThIka AMcakA ApyA che. munirAja zrI nyAyavijayajI (trapuTI) e tA. 23-2-47nA 'jaina' aMkamAM 'eka asaMgata tulanA'vALA lekhathI karelA pratikAra e enA purAve che. munizrI nyAyavijayajI mATe mane bhAre Adara ane prema che. vaLI parepakArI vizvavatsala bhagavAMna mahAvIre ahiMsA ane svAdavAda, tyAga ane tapazcaryAM; ane brahmaya tathA samAnatAne Ada` zIkhavI je jagakalyANukArI pravRtithI jagata para bhAre upakAra karyAM che ane jenAM vAvelAM bIja evA uMDA utaryAM che ke Aje jagata enu' mADu' meDu' paNa bhAre mUlyAMkana karatu thayuM che enI kAithI nA kahI zakAya tema nathI, paNa tethI khIjo kAi enA jevA pArka ja nahi thA te thai zake ja nahi e mAnyatA e kevaLa zAstranI bimArI ja che. peAtAnA priya mATe atyaMta Adara ane bhakti hoya e samajI zakAya che, pazu tethI tenA jetre yA te saheja uNe ke moTA kAi AgaLa Ave che tyAre enA vyaktimADu ene samaja vAtA inkAra kare che. peAtAnA priyanuM Asana jhuMTavAi jaze evI bhItithI e khIjAne sAmAnya mAnavI manAvavA lalacAya che ane baLatI dalIle| meLavI je lIdhe enI sAme ja mukI zakAya tema che tenA upayega te sAmenA sAthe karI AtmasaMteSa anubhave che. huM Adhunika budhdha nathI paNuM sAmAnya mAnavI chuM. evA gAMdhIjInA zabdo-je emanI kevaLa namratA sUcave che-tA purAveA ene hAtha lAge che. paNa janasamAjamAM Adhunika yudhdhanA samedhananI jAgelI kalpanA ja lokahRdayamAM emaNe kevu* ucca sthAna prApta karyuM che e bhUlI jAya che. jagatanA DAghA vicAravaMta purUSo ene 'vartamAna jagatane kaMsu' kahe, dhadhelI bhAratIya prajAmAM enA nAme maMdira ubhA thAya, jyAM jyAM e vibhUtine paga *# paDe tyAM tyAM lAkheAnI janatA daza navelI khatI cemerathI ulaTa evI AkaSa Nuzakti zAne AbhArI haze e te bhUlI jAya che. sAmAnya mAnavI DhuvA chatAM dareka samAjoddhAraka asAdhAraNa vyaktine manuSya devakaiATIe sthApI pachI tenI vevalI bhakti ane pujAmAM ja pratikanyatA mAne che, je deva ekavAra ApaNA jevA sAmAnya mAnavI hatA te purUSAthanA jore ja AgaLa AvI zakayA che e vAta e bhUlI jAya che. mAnavasvabhAvamAM rahelI A vRttine lakSamAM rAkhIne ja 'huM eka sAmAnya mAnavI chu" e vastunuM mahAmAjIe jagata samakSa punaHrUccAraNa karyu" che ke jethI janatA gAMDIktimAM nahI paNa peAtAnA kartavyamAM jAgRta thAya, paNa ethI teo buddhakATInA maTI jatA nathI. jeee satya karatAM zAstranu` mahatva vizeSa mAnyu' che. tenI svataMtra vicArazakti ane tulanAtmaka nyAyabuddhi deSita banI jAya che. Dagale ane pagale ene zAstranA pramANe! joie che. jete zAstranA AdhAra nathI tene te nakAmu' gaNI pheMkI de che. AzcaryanI vAta te eja che ke 'jenA zAstrone e pramANabhUta mAne che te purUSoe kAtA AdhAra lIdho hate ? jJAnI purUSAnA anubhava vacano e ja samaya jatAM zAo banyA che. enu' smaraNu ene rahetu nathI. mahAvIra, buddha, gaiAzAlaka vi. nAM anubhavakathA e ja mahAzAstro banyA che, paNa samaya jatAM vyaktimehe e puztranA jJAnane ja pUrNa mAnI bIjAenA anubhava jANavAnI dRSTi baMdha karI de che. AthI ekanA bhagavAna bIjAnA pAkhaMDI ane che. eka nahi paNa aneka bhagavAne eka samaye viharavA chatAM darekanA anuyAyI ekane ja jJatI, sana ane pUrNa mAne ane bIjAne utArI pADI peAtAnA ja dhama' ane dhamadAtA sAcA che evA mithyA gava seve e bhaktinuM nahi paNa kevaLa kinameAhanu' ja pariNAma che. mahAvIre vyaktipUjAne banne gurupujA zIkhavI. 'ni'ne sthAne 'vItarAga'tu... sthApana karyu. satyanA bhinna bhinna dRSTika|N raju karatAM aneka bhagavAneAnA anubhavene anubhavanI kasoTIe kasI nyAya ApavAnA umadA bhArga batAvyA. sahiSNutA, udAratA ane uDI nyAyamuddhithI zAstro vacce samanvaya zIkhavavA syAdvAdanA tatvabhaDAra jagetane bheTa ApyA, vaizana saMgraha: kRti enadharma:' badhA ja darzItAnA sagraha enu nAma jaina dhama kaho ke satyadha eve vyApaka dhama zIkhavye. masjIda sahita gaNapati, hanumAna, ziva, viSNu Adi bhinna bhinna saMpradAyAnI mUrtie tathA vividha prAtha nArItA samAvatu ja bhiDa'nu' ekaladokala jainama dara (dhdhara, sTe.) bhagavAna mahAvIranA vyApaka dharmo-vizva dhama kevA hatA tenI pratiti karAvatuM Aja paNa gauravabharI rIte TakI rahyuM che. vIrane vyApaka dharma nityanavIna sAgaranI jema vRdhdhi pAmate rahevA sajAyelo, paNa mAnave ene vikRta, saMkucita ane sthi nizIla banAvI enA mulyAMkana ghaTADI mUkayAM che. pharI jyAre e kacarAyelA satyane jagatamAM pragaTatu' joie chIe tyAre ApaNune mahAvIranu' pada jhAMkhu paDatu' dekhAya che ane tethI ApaNe akaLAI uThIe chIe. paNa jo ApaNe iMDA utarI vicArIzuM te jaNAze ke mahAvIranuM pada jhAMkhu nathI paDatuM, pazu ANI sa`kucitatA, mithyAbhimAna ane mUkhatAnuM ja pada jhAMkhuM paDe che. je purUSe 2500 varSa pahelAM je tattvanA pAyA nAkhyA hatA te Aje varSo pachI paNa kevA suMdara rUpamAM phAlI nIkaLyA che? e vIre ApelA satyane amara sadeza jAgRta karanAra ane prayAranAra mahAtmAjIne sAnukuLa thai vIranuM gaurava vadhAravAne badale ET Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prazuddha jaina pratikuLa thai vIranI mahattAne ApaNe jhAMkhI pADIe chIe. e kharekhara ApaNA durbhAgyanI vAta che. maha'bhAjI mahAvIrane AMbavA dhasI rahyA che ke AkhI gayA che e judo prazna che. ApaNe evI mAthAkuTamAM kadAca na paDIe paNa mahAtmAjI mahAvIranuM adhurU' rahelu' kAya karavA AvyA che ema ApaNe zA mATe na kahI zakIe ? ane vacce kevuM adabhuta sAmya che te joie te jaNAze ke 1. 'tee ahiMsA'nA pAyA para ja potAnI samagra imArata ubhI karI che. 2. indriya-viSayanA sevanamAtramAM ane pApa' jue che. 3. sAdAi ane tyAga para anainA sarakhA ja jhoka che. 4. parigraha'mAM kha'ne hiMsA ane tethI doSa mAne che. pa. baMnee tapane upavAsane khuba mahatva Apyu che. 6. cAlu va`vyavasthA ekane mAnya nathI. mAnava mAtranI samAnatA ane sarakhI rIte ja prodhe che. cha. tee lAkabhASAnI pratiSThA sthApita karI che. 8. baMnee nArIjAtine uMce caDAvI che; ane samAnaka arpita karyo che. 9, eka anekAntavAdanA sthApaka che, khInna sarvadharmAMsamabhAvanA puraskartA che. 10, svAdajaya upara ane ekasarakhe bhAra mUke che. 11. eka nagna rahetA. bIjA anagna rahe che. 12. jarUriyAta uparAMtanI vastuonA upabhogate 'ne 'cerI' mAge che. 13, 'samaya goyama mA pamAyaNe' kSaNamAtrane pramAda baMnene sarakhA ja kahe che. 14. ane ekasarakhA purUSArthavAdI che. 15. tenI tapAmi baMgAla havAmAM kAi izvarI ghaTanA ja haze! eka rADha prAMtamAM cha-cha mAsanI ghera tapazcaryAMmAM saphaLa thai bahAra AvyA. bIjAe 'teAkhalI'mAM ahiMsAnI cakAsaNI karI. . emanA jIvanamAM je kaMi paNa bheda dekhAya che te tAttvika nathI, paNa paristhiti anusAra vastu mukavAnI padhdhatimAM che. baMnee jIvananA bhinna bhinna kSetrA ahiMsAnA pAyA para ja vikasAvyA che, chatAM eka ce!!khA dhArmika kSetra bhArata ane bIjAe sAmAjika ane rAjyadvArI kSetra mAraphata zarUAta karelI. jIvananI zuddhi e hurA thI a Mkita thayelA dhama mAga hAi dhArmika kSetra mAraphata kAma karanArane jIvanazuddhi prApta karavAnI prathama pharaja hatI. eTale mahAvIra ke enA jevA bIjA citAne prathama sAdhanAmArga hAtha karavA paDayA ane jIvanazudhdhi thayA bAda peAtAnA nirdela cAritryathI e jagakalyANa kara| zakayA. gAMdhIjIe rAjadvArI kSetra bhArata praveza karyo. ene kAi cekasa a'kita thayelA mArgo na hAi zake. paristhiti anusAra samAjavyavasthA rAjyavyavasthA judI judI paddhati mAMge eTale emane prathama sAdhanAmArganI jarUra na heAya. prAthamika taiyArI puratI sAdhanAthI e peAtAnuM kAma zarU karI zake. evu' kAma e ja sAdhanA anatI hAi sAdhanA ane sevA prathamathI ja sAthe joDAi tA. 15-4-4 jAya che. eka zuddha thai sevA kare che, jyAre bIjo sAthI zuSa thAya che. paristhiti mujaba 'tene Ama judI judI rIte jIvanana zarUAta karavI paDI che. eTale mahAvIrane saMsAra tyAga karave paDayA ane gAMdhIjIne sa`sAra kevA DAtrA joie tene Adara purA pADavA paDaye. eka vyakitagata ahiMsA zIkhavI, khIjAe sAmudAyika ekamAM uMDANu khUma che, te khIjAmAM vyApa khUba che. banne lakSaNu AMtarazuddhi ane samAjasevA che, chatAM ekanA eka vizeSa AMtarazuddhi tarapha ane bIjAnA samAjasevA tarapha che, jethI sama jatAM ekanA anuyAyIe samAjasevAmAM meLA paDayA tyAre bIjA anuya,yIe AMtarazuddhimAM nabaLA nIvaData hoya ema jaNAya je mahAvIra viSe ya| jaina saMpradAya viSe ghaTI zake che. harakoi sapradAya ke tenA Adya sthApaka viSe ghaTI zake che, pa ahiM mukhyataH mahAvIra ane gAMdhIjI viSe kahevAnuM hAi ma vIranA anuyAyIone gAMdhIjI mahAvIratulya che e lakhANa che. emane mana mahAvIra bhagavAnanA ya. bhagavAna che ane gAMdhI tAM eka sAmAnya jAhera vyaktithI vizeSa nathI. reka sa`pradAye peAtAnA ISTadevane eTalA badhA kahe bahAranA ucca sthAne mUkI dIdhA hoya che ke pachI e purUSa prerA mUrti khanavAne badale kevaLa pUjAyogya ja banI rahe che. meM pariNAma e Ave che ke khinna bhinna matapravata`kAnI sarasA harIphAi ekabIjAne gaDAvI pADe che, ane tethI ekanA pR bIjAnA pAkhaMDI, tiraskRta ane hAsyarUpa banI jAya che. saMpradAyanA coMpaDA AnA sAkSI che. peAtAnA priyane peAtAnA sthAne rAkhI khIjA taraph bhAva keLavave emAM ja priyanI sAcI bhakita che. kAkA-mAmA bhajInuM mahatva ghaTADAmAM pitAnI bhakti nathI, unna' e apamAnamAM--tiraskAramAM pitAnI ja hAMsI ane phajetI samAyelI pitA e pitA che, pUjya che. tethI kAkAne kAkA kahevAmAM ApavuM paDe che kharU? pitAnI gerahAjarImAM pitAnA vArasA satAnA bhAgave, pazu tethI prasaMge jIvatA kAkAnI salAha le ke tene vaDIla mAnavAmAM chekarA jo samaju hAya te| AnAkA kharA ? aDIyala dIkarAonI vAta judI. te te| prasa Mge ya kacarcA ne bApaneya hADe. janA mahAvIrane, khauddo yuddhane hareka sa pradAyanA anuyAyI potAnA dhama saMsthApakane ja zreSTha mAnI peAtAne ja soMpradAya eka satya che ema kahe tyAM sAcuM ane koNu khaTu ? niSpakSa ane zuddha nyAyabuddhidhanA kaipha utaryA ( prApta thavI azakaya che. dareka sapradAyeAe dhak eve! pA ane dharma je satyanuM pravezadrAra che ane sukhazAMti A mAdhi che. tene khatara eTalI badhI lehInI nadIo vahAvI dhama'. e ja bhayaMkara vastu che evI dhaNuAnI mAnyatA gai che. dhama e aMtaranI vastu che. sa'pradAyeA A dharmAMte praga nArI bhinna bhinna paddhatio che. svAdarUci mujaba ekate khArAka game; khIjAne bIjo game. kSudhApti e ja jyAM eka mAtra dhyeya che tyAM AgaDa zA? syAdvAdanI vAte ApaNe syAdvAdane jIvanamAM utArI madyAvIranA jIvanadhyeyane mUti'manta karIzuM' ? zrI muMba jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 mudraNusthAna : `kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 ratilAla maphAbhAi dhanajI sTrITa, muMbaI, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. B, 4266. prabhudA jaina taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha, * muMbaI : 1 me 1947 gurUvAra, vArSika lavAjama rUpiyA 4 kAla saMjJA . (gatAMkathI cAlu ) nihALavA prayatna karIe, tema mANasanI uttama medhAe mRtyunI mAnavanI vizeSatAnA mArA lekhamAM meM kahyuM hatu ke mAnavInI daze dizA pharI vaLI jovAne prayatna karyo che. tethI mahAna prazna unna je je vizeSatAo ApaNe mAnIe chIe te saMva mAnavanI thaye che ke mRtyu pachI zuM che ? mANasa koI divasa A prazna kAlabuddhimAMthI niSpanna thaI che ema huM mAnuM chuM. tyAM kahevI rahI jate karI zake ja nahi. A praznane saMtoSakAraka javAba na maLatAM gayelI eka vAta ahIM umerUM chuM. koIne ema lAge ke bahu nAnI vihavaLa thavuM e buddhinI nirbaLatA che. e javAba na vAtamAMthI bahameTI vAta huM niSpanna karavAno prayatna karuM chuM, maLatAM eTalI nakArAtmaka hakIkata upara paNa buddhine sthira karI paNa jIvasRSTimAM evuM bane che ene eka mahatvane dakhale, svasthatA bhogavavI emAM mANasAIne vijaya che. paNa e prazna prastuta hovAthI ApuM chuM. mANasanI ghaNI kharI jJAnendriya bIjA ' te che ja, rahevAne. pazuothI nirbaLa ane maMda che, chatAM tenI kAryazakti ghaNI vadhAre bIjI tarapha A mRtyunA darzanathI AyuSya daramiyAnanAM jIvache. tenuM eka kAraNa e apAya che ke tene hAtha che. mAnavanA' 'namAM kaMI pAra vinAnuM vaividhya AvyuM ane te jIvanamAM tAratamya pUrvaga prANIo cAra page cAlatAM, temAMthI mAnava prANI be page ' ' buddhi, pradhAnagauNa vayavasthA, vivekabuddhi AvI, jIvana ATaluM ubhuM thatAM zIkhyuM ane enA be hAtha chUTA thayA eTalI ja eka badhuM daSTa chatAM aMte te avadhivALuM ! te uparathI vicAra AvyA vAtamAMthI tene dhaNI zakti maLI gaI. velAthI gaTha vALI zakAya, ke je ema hoya te, jIvananI aneka vAsanAomAMthI ISTanama vastuo DhasaDIne khecI laI jaI zakAya, vastuo bAMdhIne upara kaI? vidhArthIne praznonA javAba amuka samayamAM ja ApI devAnA tANI laI zakAya, tenAthI mANasane athavA pazune bAMdhI zaka ya- che te te jayAM sauthI vadhAre guNa meLavI zakavAne hoya tevA . A badhuM mAtra chUTA thayelA hAthathI ja teNe jANyuM. Ama te praznonA javAbe pahelAM lakhe. tema je jIvita parimita ja che, ghaNuM batAvI zakAya. paNa mAre te A dAkhalAthI eTaluM ja kahevuM te badhI vAsanAomAM sauthI vadhAre jIvanarahasya hoya evI kaI ? che ke nAnI jaNAtI vAtamAMthI AvaDatuM meTAM pariName Ave e ja ATalA parimita kAlamAM dhanatama, ietama, uccatama jIvanatattva jIvananI-cetanyanI-khUbI che.. " kaI vAsanAomAM bheLavI zakAya? e uparathI vAsanAonuM huM AgaLa cAluM. mArUM e kahevuM che ke mANasane kAla- tAta, usA" tAratamya, uccAvacatA, IcchAniSTatA, preyasa, ane zreyasa, e buddhi thaI e mANasanI caDatImAM.. ghaNI mahatvanI siddhi che. A AvyuM. bIjI taraphathI A vyavasthAnI lagabhaga ulaTI dizAe kAlabuddhithI ja mANasane samajAyuM ke mANasa maryAM che. prANImAtra mANasa maryA che. prANImAtra dhasaDI jatAM vAsanAonAM vArasApta aMdha baLe, vege, sthULatA bhare che, maravAthI Dare che, maraNuthI bacavA prayatna kare che. paNa vagere. Ama jIvana anaMta raMgavALuM thayuM. manuSyatara prANI e badhuM mAtra jijIviSAnI vAsanAnA aMdha dhakake- A jIvananI parimitatAnA dAnathI ja vaLI halakI vAsanA lAthI kare che, e badhuM karavA chatAM te jANatuM nathI hotuM ke pote saMtoSavAnI adhIrAI thaI. pazuomAM ane ApaNAmAM je samAna maryAM che. bIjAne maratAM jue che, tethI tene zeka thAya che, ke sthULa vAsanAo che, temAM A bhAnathI adherya, vihvaLatAM ane pazunI 'paNa thAya che, paNa pote bhaya che ema e kadI jANatuM nathI. apekSAe asAdhAraNa regiSTha vega Avyo. kayAMka evuM citra mANasa ja kalamAM vicAra karI zake che, ane tethI jANe che ke joyuM che ke eka mahephila beThI che ane temAM eka dAsa mudu pheravI " bhaviSyamAM tene maravAnuM che. A paNa eka ghaNI mahatvanI samaja che. jAya che, ema batAvavA ke ate maravAnuM che, te atyAre bhagavAya eka bAju mANasamAM yugayugAntarathI, jIvasRSTi upUna te bhegavI le. (romana sAmrAjya samayanuM e citra hatuM thaI tyArathI, jijIviSAnI vAsanA upacata thatI thatI, tene ema yAda che.) ema mANasa pazuthI paNa pazutara thaye. bIjI vArasAmAM utarI che. kadAca chavAne artha ja ujhavavAnI : tarapha saMka" mATe paN adhIrAI thAya che-jo ke evI samaicchA che. e vAsanA mANase buddhithI joI tene eka rIte parAyaNa vyaktio ja keTalI ? ane tethI ravIndranAtha TAgora pitAnuM iSTa mAneluM che. bIjI tarapha e samaje che ke A Song of Leisure gAyuM che. (vastu e ja, nAmanI khAtarI AyuSyane avadhi che, A ISTanama vastu parimita che. temAMthI nathI) je meM 'prarathAnamAM eka vAra utAreluM. tene pahelAM nahi evI parimitatAnI-iyattAnI buddhi upanna thaI. paNa AthI paNa vizeSa : dhAre ke mANasa ajara mRtyuM che mATe ApaNe samayanI gaNanA karIe chIe, nahitara nuM ane amara hota, athavA tenAmAM kAlabuddhine lIdhe mRtyumAna karIe. dAjha' navasAmAmA "hu gaNatarI karanArAone kAla chuM." AvyuM na hota, te bahAdurIne kaze artha raheta kharo ? jIvana vegabaMdha dhasatI AvatI jijIviSA jANe mRtyunA sthANa parimita che, ISTatama che, ane chatAM mANasa tene tyAga karavA () sAme bhaTakAya che, ane tethI tenI AsapAsa cAre bAju tatpara thAya che, temAM ja tyAganuM rahasya raheluM che. pazu yuddhamAM laDe pharI vaLe che. jema ajANI vastune ApaNe cAre bAju pharIne ' che ane mAre che tyAre tenAmAM mAtra bhaya ke kedha ja hoya che, tAnuM mAne che. rAma vastu pariddhi, unna thaI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & tA. 1-5-47 I ( devadravya A prajAjAgRtinA yugamAM Arthika, sAmAjika ane dhArmika badhI rIte jIvananA je aneka prazno navI vicAraNA mAgI le che temAM devadravya" e ApaNA samAjane eka vikaTa prazna banI zake tema che. devadravyane prazna ukelavA tarapha haju ApaNuM dhyAna dorAyuM nathI, paNa je paristhiti ApaNI samakSa Aje AvI rahI che te tarapha durlakSa rAkhavuM ApaNane pAlave nahi. prathama devadravya eTale zuM ane tene aMgenI rUDha mAnyatAo Aje je rUpamAM pravarte che te para vicAraNA karI tenI che. gatA tapAsIe. atha-devadravya eTale devanuM dravya, devane nAme caDeluM drazya devane samarpita kareluM dravya ke devane nAme vAparavA saMka9pa kareluM drazya. mAnyatAo 1 devadraya maMdira, mUrti, pratiSThA, pUjA, pUjAnAM sAdhano, AMgI, muguTAdi alaMkAra vi. mATe ja kharca thaI zake. 2 bIjA kSetre avarAtA hoya chatAM temAMthI eka pAI paNa na vAparI zakAya. 3 devadravya atyaMta vadhI jAya te tenA sAcA metI kharIdI tene bharaDAvI, samudramAM nakhAvI devA paNa tene bIjA koI paNa zubha mArge upayoga na thaI zake. 4 devadravyane jANe ajANe paNa upayoga thaI jAya te anaMta karma baMdhana thAya mANasa ja tyAgavRttithI laDI zake che. ane mANase paNa jyAre yudhdhamAM bhaya ke krodhathI laDe che tyAre pazutara thaI laDe che. badhA tyAgane, badhAM dAnene mRtyunA avadhi sAthenuM e ja anusaMdhAna che. eka prazna thaze ke je mRtyunI avadhine lIdhe ja bahAdurI vagerene artha rahetA hoya te duniyAmAM purANomAM ja dehavALA amara laDavaiyAo Ave che tenuM zuM ? huM mAnuM chuM ke A kalpanAmAM rahasya che te e ke eka te emAM mANasa potAnI ajara amara thavAnI vAsanAnI tapti jue che. paNa vizeSa e che ke IzvaranuM aparimita baLa e pakSe raheluM che evI zradhdhA emAM mUta thAya che. ane vijaya ciraMtana che, e ene vyaMgyAthe che. rAkSase baLa mAMgIne paNa pitAnuM mota mAge che, emAM paNa satatu pitAnA svarUpe ja nAzavanta che e rahasya che. ane meM kahyuM te mRtyunuM rahasya emAM che ke, izvara paNu avatAra le che tyAre matya manuSya bane che. mATe ja ApaNAmAM pazu ane deva bane mAtra bhegani kahI che, mAtra manyuSpAvatAra ene ja purUSAIMvALe mAnya che. ane mane jIvananI sauthI moTI khUbI e lAge che ke jIvana iSTatama hovA chatAM, tenI aMdara ja koI e aMza che, jene siddha karavA mANasa A AkhA jIvanane tyAga kare che. mAre mana A caitanyane adabhuta keyaDe che. AgaLa jaIne huM ema paNa kahI zakuM ke jIvasRSTinA AdithI je aMdha jijIviSAbaLa anirUddha utaratuM AvyuM che tenuM rahasya, temAM raheluM A chAnAm ruda ISTAnuM iSTa, parama iSTa che. jijIviSA ApI ahI sAthe, caritArtha thAya che. ane ApaNe eka adbhuta virodhAbhAsamAM UtarI paDIe chIe ke jIvananuM sArthakaya jIvananA tyAgamAM raheluM che. tena thana munIyA: 'teno tyAga karIne bhagava,' athavA kahe ke tene tyAga e ja bhega che! tyAga ane bhAga e eka banI rahe e ISTatama utama jIvana ! - rAmanArAyaNa vi. pAThaka, na 5 zrAvakathI pagAradAra pUjArI ke maMdiranA nekara na banI zakAya. 6 svAdinI belI vi. nI upaja paNa devadravyakhAte ja jamA thaI zake. 7 dhamapracAra, paropakAra ke ahiMsakadi dharmanA pAlana mATe paNa devadravyane upayoga na thAya. AvI temaja AnA jevI bIjI nAnI moTI mAnyatAo devadravya aMge levAya che. prathama ApaNe 'devadravyano artha tapAsIe te muLe devadravya nI kalpanA ja nimLa che, je deva vItarAga hatA, je niraMjana nirAkAra che, jene eka paramANuM mAtranI paNa spRhA ke sparzanA nathI tene vaLI dravya kevuM? tenA nAme cAlatI peDhI kevI ? - eTale devadravyane arthe devanuM drazya nahi. e mujaba devanA adhikAra pazu nahI. adhikAra gaNAya te samAjanA saMkalpanA ja. kAraNa ke samAje ghaNIvAra devanA nimitte vAparavAnA saMka9pathI evuM dravya ubhuM karyuM hoya che. evA devadravyane upayoga maMdira, mUti, pratiSThA, pUjA, pUjAnAM sAdhano tathA maMdira aMgenI nAnI moTI cIjo mATe thatuM hoI e badhA sAdhanono bhaktA ke mAlika deva nathI banate paNuM khuda ApaNe poteja banIe chIe. e badhA sAdhane samAjanI dhArmikatA ane bhaktine piSavA mATe jayAM hAI devadravyane hetu samAjasevA banI jAya che. Ama de ne nAme caDeluM ke devane samarpita kareluM dravya evo zabdaprayoga ApaNe karIe chIe tyAre tene artha samAjanA upabhogane arthe samAjane samarpita kareluM dravya evuM banI jAya che. A rIte joIe te samAje samarpita karelA dravya para kevaLa samAjanA ja saMkalpane adhikAra rahe che. ane tethI ene potAne ThIka lAge; te zubha mAge upayoga karavA samAja svataMtra rahI zake che. bhUtakALamAM je rIte enI AvakanA sAdhano ane baddha maryAdAmAM ene upaga te rahyo haze te te yugane mATe anurUpa ane jarUrI vastu haze. te kALanA DAhyA purUe je kAryapradeza AMkI ApyA haze te te kALane mATe bahu DahApaNurUpa haze. paNa tethI ApaNe A yugamAM chatI AMkhe AMkha baMdha karIne cAlavAnI kazI ja jarUra nathI. AthI devadravyane aMge sevAnI mAnyatAo para je ApaNe jarA dayAnapUrvaka nirIkSaNa karazuM te e badhI mAnyatAo kevA pilA pAyA para ubhI che te jaNAyA vinA , raheze nahi. (1) maMdira, mUrti jevI vastu mAnI zakAya che, paNa kimatI mugaTa, rAjazAhI vaibhava ane dabadabAbharyo varagheDA vItarAgatAnI sAthe kaze ja meLa maLe tema nathI. e devane rA bhegI ane mAyAvI manAve che. emAM vItarAgatAnI ThekaDI che. vaiSNa hAnI hariphAImAM vItarAganI mahattA jhAMkhI thAya che. mahattA vaibha nahi paNa tyAgamAM, sAdAImAM hatI, paNa rAgamAM khucelA A vItarAgane ApaNA uMdhA gaje ApyA. devadravya je rIte vAparava. zAstrajJA haze te AjJA paNa sacavAtI nathI. ApaNe saMka95 avaLe mArge vanya hAI e saMka9pane pheravavAmAM kaze ja nathI, baTuke ApaNo dharma thaI paDe che. (2) janamArganuM hArda samajAyuM hota to A kadAgraha baMdhAta ja nahi, paNa (1) mujaba ApaNe bhIMta ja bhUlyA chIe eTale ApaNane dhamanuM 'hAda' kyAMthI samajAya? (3) jo AvI mAnyatA sAce ja sAcI hoya te e bevakupha magajane ja paripAka gaNAya. (4) Ane kAI zArAdhAra haze ke kema te zaMkA che. haze te paNa te kevaLa vahema ja che. , 13 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-47 ema mAnI CM (5) 'deva'ne paNa banAvI janAra vANIyAnI matharAvaTI melI haze yA te tenA para zAstrakArane khIlakula vizvAsa ja nahI hoya. ane tethI ' devadravya ' nyAyapUrvaka khAnArane pazu mA adhamI batAvyo haze, jema jema kaDaka vidhividhAna banatAM gayAM chaeN tema tema 'devadravya' hIka pramANamAM cavAtuM gayu` che. athavA te ema kahI zakAya ke jema jema enA durUpayAga thatA gayA haze tema bhAre pApa lAdavAmAM AvyuM haze. emAM ApaNI jAMga batAvavAnI vAta che. bAkI 'pApa'nA vahemane kaze ja AdhAra nathI. jo hAya te| anya kAmanA purjArI zA mATe ? zuM ApaNe bacI javA te anyone pApa oDhADavAnuM pApa karavA mAMgIe chIe ? devadravya khAvAnuM pApa karanAra nirdoSa pujArIe karatAM irAdApUrva'ka jANIbujIne pApa eDhADavAnuM pApa karanArA mATe kayu vizeSaNa yeAgya hAya jo A mAnyatA sAcI hoya te? paNa e kevaLa vahema ja che. (6) dravya devane samarpita karyuM nathI te dravyane paNa de dravya khAte jamA karAvI bInasamAjopayegI kArya mATe paDI rahevA daI, vyAja-lena vi.nI lAlace hiMsaka kArya karavA jevA kAmeAmAM rekavuM, evI khevakuSTI mATe zuM kahevuM ? (7) A paNu AvI ja gAMDI mAnyatA che. Ama hareka rIte devadravya agenI je mAnyatA che te badhI ja nirmUla, dhaprimukha ane kayAreka vahema ane jaDatAmAMthI utpanna thayelI hAi e badhI tyAjaya che. badhAi prazukSa na jo A vicArasaraNI sAcI DrAya -te| devadravya' e samA jadravya' Thare che. ane tene zubhamAge vAparavuM e samAjanI pharaja thaI paDe che. pazu eka baMdhana naDe che. saMkalpatu ! saMkalpanuM baMdhana e paNa aneka vaheme mAMhenA eka maheATA vahema che. sa'kalpanI pAchaLa vahema hAya, krUrajanA tyAga hAya, dhama pratye. AMkhamIMcAmaNA hAya te| e saMkalpane pheravavAmAM adhama nathI, paNa dharma che. saMkalpanI pAchaLa hetu dhanatA hatA, samAjasevAnA hatA, saMdhabhakti hatA. jo hetu satyatA-dharma tA-bhaktinA hoya te| ethI pratikuLa saMkalpane vaLagI rahevu emAM nibaMLatA che, kAyaratA che, rUDhinI gulAmI che. paNa ApaNe te joI gayA ke sakalpa ja mATe bhAge vItarAganA dhamathI vimukha jAya che, te pachI rAganA-bhAganA-bAdazAhI DhamADhanA--dvArA karatAM zuddha se AnAsamAjakalyANunA-mAge e devadravyanA upayega karavAmAM kazu` ja ahita nathI. ulaTu' dIzi tA te sevAnA kAraNe dharmAMkAya che. chatAM eka khIjI vAta khAsa yAda rAkhavAnI te e che ke jo haju ApaNe samayasara nahI cetIe te je navI samAjaracanA dhaDAi rahI che je navA pravAha dezamAM vahetA thai rahyo che te khInasamAjopayogI kAma mATe ene baLapUrvaka uthalAvI pADaze. haju yuvAna varga uparAMta rUDhine vaLagI rahelA vaDIle tathA mutimahArAjo saveLA cete ane zatruMjayane haka, bhAyakhallAnI jamIna vi.nI jema devadravyane kabajo na chUTI jAya e mATe prathamathI ja ghaTatuM karI leze; nahi te Aja nahi te kAla samaya te sarvane sIdhA karaze ja. devadravyanI vaparAza bAbatamAM amArA mAMDale je ceDI ghaNI zubha zarUAta karI anyane dAkhaleza khesADaye che te mATe gauravAnvita banI khIjAone cetavavA krI namratAbharI apIla karU chuM. 'jaina'mAMthI sAbhAra uSkRta, ratilAla maphAbhAI zAha dayabha 3 budhdha caritra ( ceADAM vaSaeN pahelAMnI muMbainI pa paNa vyAkhyAnamALAmAM Adhdha dharmazAstraonA kuzaLa paricAyaka adhyApaka zrI. dharmAnaMdadAsAMkhIe Apela eka vyAkhyAnanI noMdha.) sava` zAhmapurANeAmAM e vAta lakhI che ke kaliyuganA Ara bhamAM muddAvatAra thaze. viSNupurANamAM mAyAmeAhanI kathA che. keTalAka purASrathAmAM buddha viSe niMdA karavAmAM AvI che. paraMtu tyAra pachI ApaNA dezamAM yuddha vize satya mAhitI maLatAM tenuM rahasya, tattva ane sidhdhAMte samajAtAM gayAM. " lAiTa epha eziyA ka' arthAt " eziyAne jyoti "nA pracAra paradezamAM paNa thavA lAgyA. hiMdamAM paNa e saskAra paDayA. baudhdha dharmanA pracAra jApAna, cIna ane megeliyA sudhI che. A rIte jagatanA meTA bAga upara baudhdhamatA prabhAva paDe che. mAtra ApaNe ja ApaNA dezamAM budhdhanu nAmanizAna nathI rAkhyu. sanAtanIo ema mAne che ke yudhdha nAstika che. vedonI niMdA karavA ane pazuddhisA baMdha karavA mATe ja enuM Agamana hatuM. paraMtu e mAnyatA taddana bhUlabharelI che. buddha eka rAjakumAra hatA. jagatanA ja vicAro te prathamathI karatA. AthI tene paherA nIce rAkhyA ane tene rAjAne lAyaka banAvavAnA dareka prayatna karavAmAM AvyA. eka divase te bahAra pharavA gayA. teNe eka vRddha mANasane joyA ane pUchyuM e kANu che? javAba maLyo ke e vRddha che. dareka manuSyane A rIte vRd!vasthA Ave che. sarva kAi eka divasa vRddha thaze.' te gaye, ane vicAramAM paDayA ke A jagatamAM kaMi nathI. khIje divase teNe eka ja rita, dehavALA mAMdA mANasane joye ane pUchyu ke ' 'A kANu che?' javAba maLyo ke, 'mAnavaMzarIranI AvI sthiti thAya che.' tene vicAra thaye| ke zarIra khImArItu ghara che, te pachI tene bharose zu?' tyAra pachI eka zabane theADA mANase uMcakI lai. jatA hatA te joine pUchyuM ke e zuM che?' javAba maLya ke, e zabda che. zarIra nAzavata che ane Akhare tenI A gati thAya che. e zabane have bALI devAmAM Avaze. ' tenA aMtaramAM A dRzyo joyA pachI tumula yudhdha macyuM, te pachI teNe cha varasa sudhI dhAra tapazcaryA karI ane parama jJAna prApta karyu. uparanAM dRzyAnI asara baudhdha dharmanA kalAkauzalya upara paNa paDI che. chatAM A dRzyonI kIMmata eka kAvya jeTalI che, te itihAsa nathI. pAlI bhASAmAM suttanipAta nAmane eka jUnA graMtha che. temAM budhdhane vairAgya kema utpanna thayA tenuM TUMkuM vaSa~na Ave che - annA mayaM gAtuM, nanuM pallatha medhara saMvegaM kittavissAmi yathA saMvijataM mayA // phandamAnaM parja hisvA macche appodake yathA / bhajamanjehi vyAru hiMsvAyaM bhayamAvisi // "zastragrahaNathI ane jhadhaDatI janatAne joIne huM bhayabhIta banyA. mate savega (vairAgya) kema utpanna thayA te kahuM, adhUrA pANImAM rahelAM mAchalAM jema taDa che tema aMdara aMdara virodha karIne taDaphaDatI janatAne joi mArA aMtaHkaraNamAM bhaya pedA thayA. ' A uparathI spaSTa zcAya che. ke budhdhane vairAgya uparanAM dRzyamAMthI janmelA nathI, paNa loko aMdara aMdara jhaghaDA karatA hatA. temAMthI e janmele che. Aje paNa jagatamAM parasparanA jhaghaDAo jyAM jue tyAM najare paDe che. jAti jAti vaccenA jhadhaDA, hiMdu-muslImanA jhalaDA, rASTra rASTra vaccenA jhadhaDA-Ama arasaparasa ekakhIjA vaccenI athaDAmaNa cAlI rahelI che. dezamAM netAgIrI mATe paNa jhadhaDA cAle che. haMbalImAM yuthalIgamAM me'. eka yuvAnane pUchyuM ke ahiM 3 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dA : prabuddha jaina tA. 1-5-47 sAne artha zuM ? tame laDe che zA mATe ?" teNe javAba Apyoasteya e traNa upAMge samyaka karmamAM che. ahiMsAnA upAMgomAM ke, "matabheda ane jhadhaDA vagara te majA na Ave. e paNa eka manuSyanI ke bIjA koI prANInI hiMsA na karavI ene samAveza varga che ke jene jhaghaDAmAM ja AnaMda Avato hoya che. eka thAya che. ane bAkInAM badhAM aMga upAMgo manuSya manuSya sAthe zarAbInI dukAna para be mANaso vacce jhaghaDo thaye tyAre eka kAyA, vAcA ane manathI zuddha premathI kema vartavuM e ja zIkhave Ayarize pUchayuM ke "A jhaghaDe khAnagI che ke jAhera ? je jAhera che. prANIne vadha mANase zA mATe na kare? kAraNa ke, tema hoya to huM paNa emAM bhAga lau." karavAthI mANasa adherI bane che ane mANasAI tenAmAMthI cAlI jAya che. jagatamAM varasethI hiMsA cAlI Ave che, paraMtu ethI paNa samAdhAna-zAMtine koI mArga hajI hAtha lAgyuM nathI. budhane A jagatamAM be dhama che-jJAna ane karUNu. je tene pracAra na paNa ema ja vicAra thatuM hatuM ke, A jhaghaDA zA mATe ? laDIne karavAmAM Ave te e jenI pAse che tyAM ja rahI jaze. jJAna mANase zA mATe kare che? vicArazIla purUSe te e jhadhaDAne dayAnA pracAra mATe che. mAtra dayAnA khAlI ADaMbarathI madhyama mArga miTAvIne emAMthI zAMti ane samAdhAnane mArga ja zodhe che. jANI lIdhe ema kahI zakAya nahi. buddhane upadeza e che ke, pArzvanAtha hajAre varaso pahelAM thayA. e samaye jaina eka ja mahAna sAmAnya koTinA lokone upadeza kare, anekanA hita mATe upadeza saMdha hato. zvetAMbara ane digaMbara evA paMthe nahotA. tyAre karo ane cAre dizAomAM jaIne upadeza kare. brAhmaNa ane zramaNa evA be vargo hatA. zramaNo tapazcaryAne prAdhAnya keTalAkanI evI mAnyatA che ke, rAjA azokane lIdhe ja bauddhaApatA hatA. brAhmaNa yajJayAgAdi karatA ane samarasa pItA. matane pracAra thayuM che. paraMtu e hakIkatane AdhAra maLatA nathI. tathA brahmarSi ke e para jhadhaDo karatA. janaka rAjAe yajJa bhagavAna budhe ane tenA bhikSaziSya e sAmAnya janasamAjamAM ! karyo tyAre brahmarSi koNa kahevAya e para vAdavivAda cAlyo A dharma phelAvavA mATe puSkaLa prayatno karyA. temaNe A prayatno hatA. bRhadAraNyakaupaniSadamAM e vAta che. budhdha bhagavAnane kevI rIte karyA ane te prayatnone vikAsa kema thatuM gaye tene e ja Adeza hatuM ke kheDutanAM jAnavaro jabaradastIthI pakaDI lAvI itihAsa Aje saMpUrNa upalabdha nathI chatAM zastravijayathI ApakApIne yajJamAM homI devAmAM Ave che e zaramanI vAta che. kRSine pAsanA pradezane jItI lenArA azoka jevA sArvabhauma rAjAnA mana prAdhAnya ApanArA rAjAo pazuhiMsAmAM mAnatA nahetA, ethI upara A dhamane ATale badho prabhAva paDe tenA mULamAM budhanA teone zramaNo priya hatA. budhe je tapa karyuM te mekSa mATe ziSyae pitAnuM pracArakArya satata cAlu rAkhyuM e ja hovuM nahi paNa jagatanA kalyANa arthe karyuM hatuM. jhaghaDAomAMthI jagatanI joIe. khristI dharma upara paNa baudhdha dharmanI asara jaNAya mukti karAvavA mATe ja temanuM tapa hatuM. e tapane aMte temaNe che. azekanA samaya sudhI budhdha dharma silena ane pUrvamAM brahmadeza madhyama mAga zedhI kADhayo. A madhyama mArganuM rahasya e che ke vagere pradezamAM vistAra pAmyuM hatuM, baMne aMta upara na javuM. eka vaibhava-vilAsane ane bIje - koI ema kahe che ke bauddha dharmane zaMkarAcArye haThAvyo. A niSkriya dehadamanane. kAMTAnA bichAnA upara sUI rahevuM vagere bAbate mithyA dehadamana che, emAM nathI pitAnuM kalyANa ke nathI anyanuM. hakIktane paNa AdhAra maLato nathI. kAraNa ke bAramI sadInI, AthI ja temaNe jagatane madhyamapratipadA bhAgane baMdha karyo che, Akhara sudhI kAzI najIka sAranAthamAM bauddha dharmanA keTalAka mahe ke jethI jJAna pedA thAya. hatA ane mahammada ghorIe e teDAvyA hatA evI hakIkata maLe che. bhagavAna budhdha dhI kADhelo nave mArga te cAra AyaMsale prathama te gRhasthAzrama pachI ja bauddha dharmamAM bhikSa thatA. che. tene vistAra karIne tenuM vivecana karavuM atyAre azakya che. tyAra pachI bauddha dharmane pracAra karavA mATe bhikSuonI jarUra chatAM TUMkamAM tene ullekha karavAnuM yogya jaNAya che. prathama Arya jaNAvA lAgI eTale nAnI vayamAMthI paNa bhikSuo banAvavAnI satya eTale duHkha. manuSyajAtinuM duHkha eka che. saMsargajanya zarUAta thaI. vaLI e samaye baudhdha bhikSusaMdha zrImaMta thavA roge, dukALa ke dharatIkaMpa jevI bhautika Apattie ekAda deza lAgyA hatA. dA. ta. mAtra nAlaMdAvihAranA nibhAva mATe ja baso upara utarI paDe te tenI asara bIjA dezo upara thAya che ja. gAme inAmamAM maLelAM hatAM. A baMne kAraNone lIdhe bauddha dharmanI eTale badhI manuSyajAtinuM duHkha eka che e kahevAnI jarUra avanati thavA lAgI hatI. jaNAtI nathI. AvA saMyogomAM hiMsAvAdI pAzupata zaivadharmano udaya thayo bIjuM Ayasatya e che ke, manuSyanuM duHkha tRSNAmAMthI ane pAzupata saMnyAsIoe bauddha dharma ane jaina dharmane dhakake utpanna thAya che ane vadhe che. bIjA mANasane geralAbha uThAvIne mAryo. chatAM paNa bauddho ane jemAM ApasamApasanA jhaghaDA te ApaNe sukhI thavuM tene tRSNa kahe che. AmAMthI mANasa mArAmArI cAlu ja hatA. A baMne dharmo ahiMsA para racAyelA che; chatAM baMne tathA yuddha karavA tatpara thAya che. yuddha karIne bIjAne jItI lIdhA ekabIjAnAM mAthAM bhAMgatA hatA. eka kahe mAro dharma sAre ane pachI tenA zrama upara netAo moja mANI zake che. bIje kahe mAre vadhAre sAre. A jhaghaDAne nirmaLa karavAnA Aza yathI ja budhe ahiMsAne pracAra karyo. emAM mAtra yajJamAM thatI trInuM Arya satya e che ke, tRSNAnA nAzathI ja duHkhene pazuhiMsA aTakAvavAne ja hetu nahe. e ahiMsA jIvananA dareka nAza thaze, bIjA koI upAyothI thaze nahi. yajJayAgAdi upAye te kSetramAM sAMgopAMga utAravI Avazyaka che. agnimAM ghI homavAthI jema agni prajavalita thAya tema tRSNAne prajavalita karanArA che ane A kAryamAM tapazcaryAne mArga jhAjhe buddha dharma e ahiMsAvAdI dharma che. e ahiMsA mana, upagI nathI. tenAthI zArIrika duHkhamAM ja mAtra vRddhi thAya che. vacana ane karmathI paNa pALavAnI che. bauddha dharmanA sarva siddhAM. tane sAra e che ke, mAtra ahiM sA ja jagatane uddhArI tathA cethe Arya satya e AryaaSTAMgika mArga che. samyaka daSTi, ugArI zakaze. kAraNa ke hiMsAthI koInuM samAdhAna thaI zakyuM samyaka saMka9pa, samyaka vAcA, samyaka karmAnta, samyaka AjIva, nathI ane kadI thavAnuM paNa nathI. buddhane badhe e madhyama mArga samyaka vyAyAma, samyaka smRti, samyaka samAdhi A ANachAMgika jagatamAM sAcI zAMti sthApI zakaze. ane nirarthaka jhaghaDAno aMta mArganAM ATha aMge che. AmAMthI ahiMsA, avyabhicAra ane lAvIne jagatane zAMti ane ahiMsAne maMtra Apaze. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-47 prabuddha jaina to ApaNe garIba hatA ane temAM luMTAyA! Ama chatAM paNa zakaya teTalI keTalAka samAcAra ane noMdha uMcI bhUmikA upara ane bane teTalI vividhatApUrvaka prabuddha jainanuM prabuddha jainane navamAM varSamAM praveza saMcAlana thaI rahyuM che. ATha pAnAM ApavAno niyama dharAvatuM - prabuha jana Aje navamAM varSamAM praveza kare che. jotajotAmAM prabudhdha jana sAdhAraNa rIte daza pAnAMnuM kADhavAmAM Ave che ane varSe cAlI jAya che ane haju jANe ke gaI kAle zarU karelA kadi kadi bAra pAnAM paNa ApavAmAM Ave che. prabuddha jene Aje te ATha varSa purAM paNa karyA. prabudhdha A prabudhdha jaina ATalI tapazcaryA bAda paNa haju svAzrayI jananI tAtvika javAbadArI prabuddha jainanA taMtrI zrI. maNilAla banI zakayuM nathI e duHkhane viSaya che. prabudhdha jainamAM evI mekamacaMda zAhanI che, paNa prabudhdha jaina jevuM cAle che, temAM je koI truTio hovA saMbhava che ke jethI te jaina samAjanuM joIe lekhasAmagrI dara pakhavADIe pragaTa thAya che te sarvanI vAstavika teTaluM AkarSaNa sAdhavAmAM saphaLa banI zakyuM nathI. koI ema javAbadArI mArI che. A kAraNe A nedha huM mArI sahIthI ja kahe che ke prabuddha jaina bahu uMce uDe che eTale tethI grAhako pragaTa karuM e vadhAre ye e lAge che. vadhatA nathI. koI ema kahe che ke prabudhdha jananuM sAMpradAyika nAma * prabudhdha jainanA Aja sudhInA saMcAlana pAchaLa kaye Adarza ja prabudha jainane phelAvo karavAmAM mahAna antarAya rUpa bane che. ane zI zI kalpanAo rahelI che te viSe Aja sudhImAM judA game tema hoya ! prabuddha jainane prazaMsaka varga paNa ThIka pramANamAM judA prasaMgoe kahevAmAM AvyuM che. prabuddha jaina mAM pragaTa thatI ubho thayo che ema aneka mitro tathA snehIo dvArA jANavA maLe vividha viSayane sparzatI lekhavaratuo paNa prabudhdha jananA che. A prazaMsaka vargane prabudha jananI satya tema ja zubhaniSkAmAM AtmAnI jhAMkhI karAvavA mATe puratI che. Aje dezanI paristhiti pratIti baMdhAI hoya, prabudhdha jaina A svarUpe cAlu rahe tema ja ekadama palaTatI cAlI che. aMgreja sattAnuM prabhutva ekAeka vikasatuM rahe evI temanA aMtaranI IcchA hoya te grAhaka saMkhyA osaravA lAgyuM che. AvatA varSanA juna mAsamAM A dezamAMthI vipula banAvavAmAM bane teTalA madadarUpa thavA temane namrabhAve vinaMti rItasara vidAya levAnI aMgreja sarakAra uddoSaNA karI cukI che. che. A varSa AkharamAM prabudhdha jana svAzrayI thavuM ja joIe eka bAju lokapratinidhi sabhA dvArA AkhA rASTranI navI rAjya- e mAre ane mArA sAthIone abhigraha che. AvA patro racanAne AkAra ghaDAI rahela che; bIjI bAjue pAkIstAnI caLavaLa samAjanI Arthika madada upara lAMbA samaya sudhI nabhyA kare e hiMdusthAnane jarjarita mAtra nahi paNa chinna bhinna karI rahela che ISTa nathI. kAM te prabuddha jane jarUrI grAhaka saMkhyA siddha karI ane hiMdusthAnanA mAtra be nahi paNa aneka TukaDAo thavAnuM jokhama levI joIe. nahi te thaI teTalI samAjanI sevA karI ethI hiMdanA mAthe jhajhumI rahela che. Aje rAjakIya, Arthika tema ja saMtoSa mAnIne Atmavisarjanane mArga svIkAravo joie. A varSa sAmAjika aneka samasyAo koI kALe nahotI eTalA bhISaNa prabudhdha jananA saMcAlaka ane prazAsake-ubhayane mATe kaTIrUpa svarUpe ApaNI samakSa ubhI thaI che. dezanA kaMI kaMI bane ane temAMthI dhArI rIte pAra paDIe evA niradhAra ane bhAgamAM komI dAvAnaLa saLagI rahyo che ane jAnamAlanI zubha nizcayapUrvaka ApaNe navamA varSamAM praveza karIe ! pArAvAra khuvArI karI rahyo che. jaina samAjanuM bhAvI paNa gAMdhIjI ane jhINanI saMyukata jAherAta anya vargo sAthe eTalA ja AgathI ghaDadhuM rahyuM che tema ja chuMdAI tA. 15-4-47 nA nAmadAra vAIsaroyanA mahela uparathI rahyuM che. A sarva praznone-samasyAone-sAce khyAla tema ja ukela nIce mujabanI jAherAta karavAmAM AvI che :ApatA rahevuM e kalpanAthI prabuddha jainanuM Aja sudhI saMcAlana nAmadAra vAIsaroyanI preraNAthI ane temanI khAsa vinaMthaI rahyuM che. A kalpanA ane dayeyane prabuddha jena kayAM sudhI tithI zrI. gAMdhIe tema ja zrI. jhIcAe nIcenI jAherAta upara pahecI zakyuM che ene nyAya te prabuddha jainanA vAMcako ja ApI pitAnI sahI karI che ane te pragaTa karavAnI temaNe sattA zake. eTaluM kharuM ke manoratha game eTale moTe hoya chatAM Aje ApI che :upasthita thatI anekavidha samasyAone pahoMcI vaLavAnuM mArI ane tAjetaramAM arAjakatA ane hiMsAtAM je kR thayAM che mane sAtha ApatA mitranI ati e95 mAhItI ane tAkAta ane jeNe hiMdanA zubha nAmane kalaMkita karyuM che ane jeNe aneka jotAM atyanta viTa-lagabhaga azakaya jevuM-lAge che. mAnavInI nirdoSa loko upara bhAre Aphata utArI che-pachI bhalene AkramaNa zaktine Akhare maryAdA te che ja, pagoe te sAme banatI nAnI karanArA ane AkramaNUnA bhoga bananArA game te heya-AvAM kRtya moTI ghaTanAonI dharatIne vaLagIne ja tema ja pitAnI tAkAtano mATe amane uDe kheda thAya che. rAjakIya hetuo pAra pADavA mATe mApa mujaba ja cAlavAnuM rahyuM. paNa mastake anaMta AkAza tarapha baLajorInA upayogane ame sadAne mATe vakhoDI kADhIe chIe, pitAnI najara sadAkALa TekavI rAkhavAne prayatna apramattapaNe se ane hiMdanI sarva komane-pachI bhale te game te vicArasaraNI che eTaluM ja huM mArA puratuM kahI zakuM. saMbhava che ke koIne A dharAvatI hoya-sau koIne hiMsA ane avyavasthAnA sarva kRtyathI ja udgAramAM AbhalAdhA lAge athavA te mAnasika bramaNa lAge. mAtra nahi paraMtu AvA kRtyane uttejanA Ape evAM bhASaNa AjanA sAmAyikomAM prabuddha jaina koI, paNa vizeSatA dharAvatuM tema ja lakhANathI dUra rahevA-aTakavA-amo hAkala karIe chIe." hoya te te ATalI ja che. mahAtmA gAMdhIjInI Aja sudhInI ahiMsA vRttine upadezatI, prabudhdha jana 'gaju nAnuM ane manoratha moTo' e mujaba utejatI ane anudatI eka sarakhI nItine A jAherAta taddana pitAnuM kArya Aja sudhI karI rahyuM che. kamanasIbe sArA vicAra anurUpa che e vize be mata hevA saMbhava che ja nahi. paNa jeNe tema ja vidvAnane, prabuddha jainane apekSA che tenA pramANamAM, Aja sudhImAM anekavAra ahiMsAno upahAsa kIdhe che, potAnI nema bahu ja ochA sahakAra maLe che ane tethI prabudhdha jainamAM lekhako siddha karavA mATe hAlatAM cAlatAM jeNe pazubaLa vAparavAnI cAlu tema ja lekhonI dhArI vividhatA lAvI zakAtI nathI. AvI pari. dhamakIo ApyA karI che, jemAM ahiMsAne ullekha sarakhA nathI sthitimAM prabuddha janane saddagata vrajalAla meghANInI paDelI khaTa evA sIdhA pagalAne meslama lIga pAse jeNe TharAva karAkhyuM che, tenA pArAvAra sAle che. temanA vinA samAjanA trasta, pIDita, dalita kAryakramo racyA che ane pitAnA lAgavaganA pradezamAM te kAryavarganI hRdayasparzI kathAo kANu lakhI Ape ? e sadA dhabakatuM kramono amala karAvIne AkhA deza upara pAra vinAnI yAtanAone hRdaya ane karaNArasa jharatI lekhinI kayAMthI lAvavI? eka pravAha vaheto karyo che, ahaMkAra, asabhyatA ane guMDAgIrI jenI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jena tA. 1-5-47 nasenasamAM ane zabdezabdamAM bharelI che te janAba jhINAnI uparanI Avela patrikA naM. 2 mAM bhAratavarSanA judA judA bhAgomAM AvelI jAherAta upara nAmadAra vAIsaroyanA kahevAthI karavAmAM AvelI jana saMsthAone ane maMDaLane-uparanA uddezavALA kiMdhA emAM sahIne kaze artha che ja nahi. saMbhava che ke Aje pite ja pUrNa zraddhA dharAvatA khAtAone-satvara zrI muMbaI jata svayaMsevaka saLagAvela komI dAvAnaLanI bhayaMkara anartha paraMparA joine janAba maMDaLa, 20 pAyadhUnI, gADIonI cAla, muMbaI 3 e saranAme jhINAnA hRdayamAM kaI palaTa zarU hoya, paNa evuM te kAMI pitAnAM nAmo tathA vigatavAra saranAmAM ane jarUrI vigata mokalI temanA AgaLa pAchaLanA koI vartana uparathI jovAmAM AvatuM nathI. ApavA vinaMti karavAmAM AvI che. A pariSadanI svAgata samiti jo A nivedana pAchaLa temanuM kharekhara dila hoya te te dilhImAM racavAmAM AvI che, jenA sabhyonA rU. 10 ane . 5 ema be besI rahI zakatA nathI. teNe paNa gAMdhIjI mAphaka saLagatI Ageka vargo rAkhavAmAM AvyA che. svAgata pramukha tarIke zrI. dhIrajalAla olavavAnA mahAbhArata kAryamAM lAgI javuM joItuM hatuM. musalamAne chavalAla kezarIcaMdanI varaNI karavAmAM AvI che. A svAgata upara A nivedananI kazI ja asara thavAnI nathI. teo janAba samitimAM satvara joDAIne tAjetaramAM meLavavA dhArelI bhAratIya jhINAnI Aja sudhInI kevaLa hiMsaka preraNA ane evAM ja jaina svayaMsevaka pariSadanA kAryane bane teTale ke tema ja vega pravacanane vicAra kare ke AvI kevaLa aupacArika jAherAtane dhyAnamAM ApavA muMbaI jaina svayaMsevaka maMDaLanA maMtrIo taraphathI jaina le? A te mAnacita sabhyatAne jhINA sAhebe pATha bhajavI samAjanA sevAparAyaNa bhAI bahenane AgrahapUrvaka vinaMti karavAmAM bitAvyA che. nathI tethI musalamAna mAnasamAM kaze phera paDavAno ke AvI che. , dezanI bhayAnaka paristhitimAM kazuM parivartana nipajavAnuM. kavi medhANImAM chupAyeluM jainatva A prasaMge dUra dUranA bhUtakALamAM maha rAjA azokanA jIvananI zrI. jhaveracaMda meghANInA avasAnathI lagabhaga be eka mAsa eka ghaTanAnuM smaraNa thAya che. azake aneka deza chatIne cakravartI- pahelAM kAkAsAheba kAlelakara muMbaImAM AvelA ane medhANIbha I. pada prApta karyuM hatuM. eka kalIMga deza tene AdhIna thavAnI nA viSe temanI sAthe vAta nIkaLatAM meM temane jaNAveluM ke "bhAI kaheto hato. azake te deza upara caDha:I karI ane lAkho mANasane meghANI satrata vrajalAla medhANInA avasAnanA kAraNe potAnAM saMhAra karI e dezane sara karyo. paNa e saMhAranuM dRzya joIne svajanone AzvAsana ApavA mATe ahiM AvyA che.'' tyAre temaNe mahArAjA azakane Akho AtmA halI uTha. "A te meM zuM kahyuM ke "vrajala la meghANI te jaina hatA ne ?" meM uttara vALyuM ka" ? evI koI asahya arerATInI Aga tenA dilamAM saLagavA ke "vrajalAla megha NI te jana hatA ane jhaveracaMda meghANI paNa lAgI. pariNAme teNe potAne antastApa spaSTa zabdomAM pragaTa jaina ja che." tyAre temane khabara paDI ke jhaveracaMdabhAI jaina hatA. karyo; sthaLe sthaLe zilAo upara kotarAye; yudhdha pravRttine sadAne temaNe kahyuM ke teo jaina hovA chatAM temanA ATalA badhA vipula mATe tyAga karyo; ahiMsAtrata aMgIkAra karyuM; AkhA dezamAM suleha- lakhANumAM ema kaI paNa ThekANe khabara paDatI nathI ke khyAla zAnti, sukha ane salAmatInuM sAmrAjya sthApyuM. mAnavInA sva- AvatA nathI ke jhaveracaMda meghANI jana haze.' A temanA vizALa bhAvamAM rahelI naisargika uccatAmAM ApaNane zradhdhA hoya te kAryapradeza sAthenI tadarUpatA ane vicArapradezanI apUrva asAMpaApaNe paNa vizvAsa ane AzA rAkhIe ke eka divasa evo dAyikatAnuM pariNAma hatuM. Ama chatAM paNa bhAI meghANInA Avaze ke javAre janAba jhINAnA dilamAM paNa AvI ja arerATI jIvanamAM jIvatuM ane jAgatuM jainatva chupAyeluM paDayuM hatuM e ubhI thaze, dezane lehI, khuna, jagalIpaNuM, pAzavatAnA mArge darzAvavA mATe A noMdha huM lakhI rahyo chuM. ghasaDI javA badala tenuM dila asIma antastApathI saLagavA lAgaze teo kolejamAM bhaNatA hatA te daramiyAnanAM keTalAMka smaraNo ane pitAnA dilane ekarAra duniyA samakSa jAhera karaze. janAba nedhatAM zrI. catrabhuja dozI jaNAve che ke temane keAI phUla teDIne jhINAne athavA te jhINA-mAnasane varelA musalamAna AgevAnane ApatuM te teo khinna thaI jatA, temanI AMkhamAM AMsu AvI jyAre A bhAna thaze ane hiMsA ane kemI jheraveranA mArgethI jatAM ane kahetA ke " A phula jyAM hatuM tyAM ja sundara zebhatuM hatuM. pAchAM pagalAM bharavAnuM teo jyAre zarU karaze tyAre ja hiMdane tene Ama teDavAne ApaNane zuM adhikAra che?" zrImad rAjacaMdra sukhane dahADe jovA maLaze. tyAM sudhI jhINA sAheba AvI game eka sthaLe gAyuM che ke :teTalI jAherAta kare te paNa hiMdanA nasIbe bhAMgapheDa, bhAgalA, - "jyAM phulanI pAMkhaDI dubhAya, durdazA ane vinAza ja nirmAyalAM che. tyAM chanavaranI nahi AjJAya." AgAmI bhAratIya jaina svayaMsevaka pariSada vanaspatinA pradeza sudhI vistaratI ahiMsA vRtti jenA zrI bhAratIya jana svayaMsevaka pariSadanuM paheluM adhivezana keTa- hADamAM rahelI che tevA jaina mAnasamAM ja AvI vilakSaNa kamaLatAlAMya varSo pahelAM muMbaI khAte zrI. amRtalAla kALIdAsanA pramukha- 'mRdutAnI saMbhAvanA karI zakAya. A komaLatAnuM tatva bhAI meghApaNuM nIce bharavAmAM AvyuM hatuM. e pariSadamAMthI koI saLaMga NInA jIvananA sarva aMzamAM vaNAyeluM hatuM ane temanA paricayamAM kAryavAhI janma pAmI nahotI. Aje e pariSadanuM bIjuM adhi- AvanAra sarva koIne anubhavagocara thatuM hatuM. vezana bharavAnI zrI muMbaI jana svayaMsevaka maMDaLanA kAryavAhaka temanuM gujarAtane jaya" pragaTa thayuM te arasAmAM temane taraphathI pravRtti zarU thaI che. A adhivezana me mAsanI Akhara maLavAnuM baneluM. meM muMbai jana yuvaka saMdha taraphathI temanA tArIkhamAM athavA te jeTha mAsanI zarUAtamAM pAlItANA khAte lokasAhityane eka bhavya samAraMbha goThavavAnI IcchA darzAvI tenA bharavAno nirNaya karavAmAM AvyuM che ane e mATe jana samAjanI uttaramAM temaNe jaNAveluM ke "meM cAluM lokasAhitya te aneka sevA karatI aneka saMsthAo tema ja gevAna kAryakartAo upara ThekANe saMbhaLAvyuM che paNa jene te mAre bIjuM ja saMbhaLAvavuM nimaMtraNa mokalavAmAM AvyA che. "jana dharma ane samAjanI che. "gujarAtanA jaya 'ne aMge vastupALa tejapALanA samayanuM vividha prakAre sevA karavA ane ApaNuM jaina tIrtho tema ja sidhdhA- puSkaLa sAhitya mArA vAMcavAmAM AvyuM che ane te samayanA tene mAnya rAkhanAra sevakenuM saMgaThThana karavA jarUrI sAdhane ane jetAne itihAsa keTalo badhe ujajavaLa, vIratA ane gauravabharyo che sagavaDo sAthe kAyamI sevaka taiyAra karI ghaTatA upAye javA tene mane bhAre sarasa khyAla AvyuM che ane vastupALa ane ane tene amalamAM mUkavA ' e A pariSadane uddeza che ema tejapALanI te AkhA jagatanA itihAsamAM vIratA, vidvattA, jAhera karavAmAM AvyuM che. A pariSadane lagatI pragaTa karavAmAM saMskAritA, udAratA ane rAjakAraNI kuzaLatAnI bAbatamAM kaMI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-47 prabhu jena joI nahi maLe e mArA abhiprAya baMdhAve che ane A lokasAhityanI upAsanA pAchaLa ja karyo che. je koI ThekANethI jANIne eka jana tarIke mArI chAtI phule che ane A badhuM mAre lokasAhityanI sAmagrI maLavAnI saMbhAvanA dekhAya tyAM tyAM jaina samAjane vigatavAra saMbhaLAvavuM che." A temanI manISA bhaTakavAmAM temaNe kadi thAka anubhavyuM nahotuM. aneka cAraNe ane hatI. paNa kamanasIbe e yoga ApaNune kadi sAMpaDaye nahi. bhATenAM temaNe dila jItyAM hatAM. aneka saMkocazIla bahenane eka vakhata be ke traNa varSa pahelAM A hetuthI ja muMbaInI temaNe belatI karI hatI, ane TekarATekarI ane agocara pradezamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe bATAdathI nIka- teo bhaTakyA hatA. A rIte temaNe lokasAhityane apAra saMgraha Lela paNa amadAvAda muMbaI vacce relavenuM bhaMgANa paDatAM teo karyo hato. te saMgrahane pitAnAM lAkSaNika vivecana vaDe sajIva ane amadAvAdamAM ja salavAi paDayA hatA. sAthe karyo hate eTaluM ja nahi paNa e DhabanA ja paNa vartamAnakoI paNa ati zradhdhALu, ane dharmaparAyaNa jainane joze kALanI mudrAvALA lokasAhityanA teo pite nirmAtA hatA. te tenAmAM pAravinAnI namratA dekhAze, rakhene tenA eka nAnA A bhAI medhANI janma jaina hatA e hakIkatanA anusarakhA belathI paNa tamane duHkha na thAya evI ciMtA tenI saMdhAnamAM temanI AvI apUrva sAhityasevAno huM vicAra karUM badhI rItabhAtamAM tamane dRSTigocara thaze, koIne jarA paNa agavaDanuM chuM tyAre AjathI lagabhaga 95 varSa pahelAM 78 varSanI vaye videha nimitta na banavuMevI vyAkuLatA tenAmAM tamane najare paDaze. thayelA jaina sAdhu vIravijayajI jeo paMDita vIravijayajInA nAmathI A namratA, AvI ciMtA, vyAkuLatA medhANImAM ArapAra bharelI oLakhAtA hatA temanuM mane smaraNa thAya che, teo jAte brAhmaNa hatI ane te tenA ghaDataranA pAyAmAM bharelA jainavanI ja na hatA. temane janma I. sa. 1773 mAM thayeluM. samayAntare temaNe pranicchAyA hatI. alabatta koI paNa cokkasa prazna upara pitAne - 19 varSanI ummare jaina muni zubha vijayajI pAse dIkSA lIdhelI. temanA vicAra raju karatAM teo keIthI DaratA nahi tema ja keIne khoTuM lAMbA dIkSita jIvana daramiyAna temaNe jaina dharmazAstronA abhyAsa lAgaze ke kema tenI lezamAtra paravA karatA nahi, paNa sAmAnya sAthe lokasAhityane paNa bahu sAro abhyAsa karyo hato, eTaluM ja vyavahAramAM teo atyanta narama ane mRdu hatA ane keI aNu nahi paNa lokasAhityane sIdhe paricaya meLavavA mATe temaNe jaina gamatI vAta kahevI hoya te paNa sAkaranA sAta paDa caDhAvIne teo sAdhunA paraMparAgata AcAravicAranI paNa amuka aMze upekSA karI kahetA. AvI rUjutA athavA te mAEvatA temanI prakRti upara hatI. Ama, te teo upAzrayamAM rahetA paNa navarAtranA divase nAnapaNamAM sIMcAyelA jaina saMskAranuM ja pariNAma hatuM. daramiyAna kahevAya che ke mAthe pheMTIyuM bAMdhIne garabIe sAMbhaLavA AnA samarthanamAM mArA mitra bhAI mastarAma paMDayAe sva. teo nIkaLI paDatA. lokasAhityanA hAdane pAmavA mATe temane meghANI viSenI smaraNoMdhamAM eka prasaMga TAMkaye che te ahiM game tyAM jatAM karatAM lezamAtra saMkiya nahotuM. temanAmAM apUrva avatarita kara ucita lAge che. kAvyazakti hatI. eTaluM ja apUrva temanAmAM bhASAsvAmitva 1836 mAM bhAI meghANI " phulachAba'nA taMtrI banyA hatuM. e vakhate je kAMI lakhAtuM, racAtuM te moTA bhAge dharmatyAre * phulachAba'mAM AvelI eka hakIkata saMbaMdhI meM temanI sAhitya ja hatuM. kavio potapotAnA iSTa purUnA caritrane kAvyamAM pAse AkarI phariyAda noMdhAvI. bIje ja divasa khare bapore emanI utAratA ane potapotAnA anuyAyI vargamAM pracalita karatA. A gADI mAre ghera AvIne ubhI rahI. gharamAM pesatAM ja emaNe mane rIte rAtrInA je kAMi navA rAga, navA DhALa, sAMbhaLela hoya te ja zaramAvyuM. "kheTI hakIkata chapAI te mATe tame kahe te bhAinI rAga ke DhALamAM savAre uThIne teo bhajano, stavane, sAme, kSamA yAcuM. game tevo jAgrata taMtrI hoya te paNa tene keTalIka gahuLIo banAvatA. temanA padhomAM apUrva lAlitya ane rasarazULa maryAdAo che eTaluM tame samajaze te mane deSita nahi llAsa bharelAM che. mIThI, madhura kalpanAo paNa temanI racanAomAM gaNe. bacAva karuM chuM ema mAnazo nahi. koInuM mana dubhAya te jyAM tyAM verAyalI najare paDe che. jaina dharma upanI apAra zraddhA huM paNa dubhAuM chuM. nathI dubhAte eka satya hakIkata jAhera ane iSTa purUSa pratyene amApa bhaktibhAva temanAM mahAna preraka karatAM. " jeo ucca koTinA ane jaina nAmane sArthaka kare evA baLA hatAM; jaina gujarAtI kaviomAM temanuM sthAna sarvotkRSTa jenA sIdhA paricayamAM AvyA haze temane tevA jemAM ane lekhAya che. jemAM temanI sAhityaupAsanA ADe "cAritrya "nAM uparanA prasaMga dvArA pragaTa thatA bhAI meghANInA prAkRtika vaLaNumAM kaI baMdhana temane bAMdhI zakatA nahotAM tevI ja rIte temanI jarUra ghaNuM sAmya dekhAze. kAvyaracanA dvArA kevaLa bhakti, vairAgya ke zAktarasanuM ja teo vaLI eka rIte vicArIe te jaina dharma zAstronA pAyAmAM pAna karAvatA hatA ema nahotuM. teo te sarasIyA hatA ane khAmImAM rahelA anekAntavAda asaMpradAyiktAnI ja bIjI bAju tethI zRMgArarasa paNa temanI lekhinImAMthI addabhuta rIte Tapo che. jainone hate. AnuM pariNAma te e AvyuM che ke Aje paNa keTalAka , Ajane ApaNe kahevAte anekAntavAda te eka kevaLa ekAnta dRSTine varelA jaina sAdhuo paMDita vIravijayanI prakArane saMpradAya ja banI beThe che, paNa anekAntavAdanuM zuddha svarUpa koI paNa prakAranI sAMpradAyikatAnuM vidhI che. ane A sarva kRtione te nahi paNa amuka amuka kRtione aspRzya kaTimAM ja asAMpradAyikatAnuM tatva bhAI medhANImAM pUrNapaNe AvIbhUta mUke che. temaNe raceluM kAvya sAhitya ati vipula che ane aneka prade zAne sparze che. temaNe surasuMdarIne, dhamilane ane caMdrazekharane ema thayeluM joine bhAI medhANInuM gaurava e jaina saMskRtinA hArdanuM ja gaurava che evuM Atmagaurava cintavavA be ghaDi mana lebhAya che. jeNe . traNa meTA rAsa racyA che, cha pUjAe eTale amuka amuka viSayane anulakSIne amuka prakAranI racanAvALA padasaMgraho racyA che. jaina tarIke potAnI jAtane kadi AgaLa dharI nathI evA bhAI meghANIne jaina saMskRtinA eka pratinidhi tarIke raju karatAM mane ane A uparAMta chuTI chavAI saMkhyAbaMdha padyakRtio paNa temanA hAthe nirmANa thaI che. temaNe eka gujarAtI ane eka saMskRta bahu AnaMda thAya che. paramAnaMda, ema be moTA gadyagraMtha paNa lakhyA che. kavi meghANI ane paMDita vIravijayajI 4 ; paMDita dhIravijyajInI AvI aneka dezIya sAhitya sevAo bhAI meghANIe lokasAhityanuM kevI rIte kheDANa karyuM hatuM ane aneka lokabe padyakRtio dayAnamAM letA tema ja tene tenI aneka vigate ApaNe jANIe chIe. pitAnA cAlu thava- lagatI sAdhanAne viziSTa prakAra lakSyamAM letAM temanI ane bhAI sAyamAMthI temane jeTale avakAza maLatuM, jeTalI navarAza maLatI ke medhANI vacce ghaNuM sAmya najare paDe che. baMne eka ja prakAranI chuTA thaine bhaTakavAne jeTale pega sAMpaDatA te sarvane upayoga temaNe maratI, kalpanAuDDayana, janatAne rasALa karavAnI kAvya zakti ane Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ET prabuddha jaina tA. 1-5-47 bhASAlAlitya bharelAM hatAM. bannemAM brahANu vRtti ane jaina Ave che. smAraka samitie dhAyuM hatuM te gujarAta-kAThiyAvADanA vRttine utkarSa mUrtimatta thayA hatA. alabatta vIravijyajInuM aneka dhanavAna pAsethI eka ghaNuM moTuM smAraka phaMDa ubhuM karI zakela kheDANa amuka aMze ekadezIya hatuM; temane kALa e ja temanI hata, paNa e rIte e phaMDa janatAnuM pratinidhi banI zakayuM na hota. meTI maryAdA hatI. Aje te pUrva ane pazcimanAM meTAM saMgharSaNa zrI. jhaveracaMda meghANI garIba, madhyama sthitinA ane dhanavAna sau thayAM, ane navA sAhityano phAla utaryo. A navuM sAhitya prAMra". keInA hatA ane temaNe sau koIne eka sarakho cAha meLavyA - bhamAM kevaLa zigya ja hatuM. lokasAhityanI sAcI parakha hatuM. bhAI meghANI sAcA lokasevaka hatA. tethI temanA smArakanAM " karAvavI ane lokasAhitya ane ziSTasAhitya vaccenI bhedaka dIvAlane sarovaramAM pAMca pacAsa meTA jaLapravAho ThalavAya tene badale se jamInadosta karavI e bhAI medhANInuM jIvita kAryuM hatuM. A rIte se rUpI onI saMkhyAbaMdha saravANIo ThalavAya e ja medhANIbhAI meghANInI keTalIka jIvana siddhio paMDIta vIravijayajIthI bhAInA smaraNane vadhAre anurUpa che. alabatta temanA zrImAna prazajudI paDavAnI. ane teone vadhAre uMcuM sthAna apAvavAnI. sakee A smArakaphALAmAM mAtra so rUpIA bharIne saMtoSa Ama chatAM paNa umaya vaccenuM anekavidhI sAmya lakSyamAM letAM cittava ghaTatuM nathI. temaNe bane teTalI sArI rakama bharavI ja ema kahevAnuM mane mana thaI Ave che ke bhAI meghANI temanA joie ane tenA pariNAme maLatI smAraka graMthanI kaMI varSo pahelAMnA purogAmI paMDita vIravijayajInI ja eka bahu vadhArAnI nakala potAnA mitrone tema ja jAhera pustakAlayane moTI AvRtti hatA. bheTa ApIne A smAraka kAryane ubhaya rIte zakaya teTaluM protsAhana zrI meghANI smAraka samiti ApavuM joIe. paNa sAdhAraNa sthitinA bhAI bahene e paNa A saddagata jhaveracaMda meghANInuM ciraMjIva smAraka ubhuM karavAnA smArakamAM se enI rakama bharIne saMgata meghANIbhAI pratyenA hetuthI meghANIbhAinA nikaTa mitronI eka smAraka samiti ubhI pitAnA dilanA UMDANamAM bharelA Adarane mUrta svarUpa ApavuM ja karavAmAM AvI che. zrI. piTalAla lavajI cugara, zrI amRtalAla joIe. ApaNu sarvane A dharma ane pharaja che. dalapatabhAI zeTha tathA zrI mohanalAla mahetA A samitinA maMtrIo varasItapa: bhAizrI harSacaMdrane abhinaMdana che ane zrI rAmanArAyaNa pAThaka, umAzaMkara joSI, indravadana ThAkara, - jaina paraMparAmAM "varasItapa'nA nAmanI eka tapapraNAli ravizaMkara rAvaLa, naMdalAla beDIvALA, De. bhAnurAya zuphala, catrabhuja pracalita che. eka divasa upavAsa ane bIje divase ekAsaNuM, dezI, durlabhajI umedacaMda parIkha, sau. vijayAbahena parIkha, lAbhacaMda besaNuM ke dainika kema mujaba AhAra- prastuta varasItapane medhANI, mahendra meghANI, bhImajIbhAI suzIla, paramAnaMda kuMvarajI krama che. jenA prathama tIrthaMkara zrI rUSabhadeve amuka sagavazAtu kApaDIA, kakalabhAI koThArI, darabArazrI vAjasuravALA, vaDIAnA eka varSanA satata upavAso karelA. e ghaTanAnAM smaraNamAM upara darabAra sAheba, durlabhajI khetANI, nAthAlAla zAha, baLavaMtarAya jaNAvyA mujabanA varasItapanI praNAlikA jana samAjamAM lAMbA mahetA A samitinA sabhya che. A samiti taraphathI medhANIbhAInA kALathI rUDha thayelI che ane aneka jane ane moTA bhAge jaina mitre, prazaMsako tema ja hiMda tema ja hiMda bahAra sIlena, barmA, bahene AvuM varasItapanuM vrata le che ane vaizAkha suda 4 thI zarU AphrIkA vagere dezamAM vasatA gujarAtI bhAI bahenone meghANI karIne pachInA varSanI vaizAkha suda 3-akSaya tRtIyA-nA divase e smArakamAM echAmAM ochI rUA. 100 nI rakama mekalI. ApavAnI vratanI samApti karavAmAM Ave che ane zeraDInA rasanA anuvinaMti karavAmAM AvI che. AvI rIte rU. 100 nI rakama pAnathI te divase pAraNuM karavAmAM Ave che ane e vratanI pUrNA hutinuM sau koI pitapatAnI zakita mujaba udhApana kare che. bharanAra darekane meghANIbhAInuM pitAnA gharamAM niraMtara smaraNa rahe te hetuthI prastuta samiti taraphathI taiyAra karavAmAM AvanAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA agragaNya sabhya zro. harSacaMdra medhANI smAraka graMthanI eka eka nakala ApavAmAM Avaze. A kapuracaMda jemanA mudraNAlayamAM ApaNuM 'prabuddha jana' varSothI graMthanuM saMpAdana kArya zrI rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThaka, umAzaMkara chapAya che temaNe upara jaNAveluM varasI15 gayA varSe zarU kareluM " joSI, ravizaMkara rAvaLa, bhImajIbhAI suzIla tema ja lAbhacaMda ane gaI akSayatRtIyAne reja temaNe te vratanI pUrNAhuti karI. medhANIne soMpavAmAM AvyuM che. A graMthamAM zrI medhANIbhAInI AvuM varasItapa aneka jaina bhAIe tema ja bahene kare che paNa aneka chabIo sAthe temanuM savistara jIvanacaritra, pasaMda karAyeluM bhAI harSacaMdranA varasItapanI vizeSatA e che ke chellA ATha mahIemanuM keTaluMka kavitA sAhitya, emanI keTalIka nAnI nAnI nava- nAthI temane vyApAra vRddhi arthe paradeza-sIMgApura, malayA, sumAtrA likAo, temanI navalakathAomAM AvatA keTalAka viziSTa pAtronAM vagere dUra dezamAM cAluM paribhramaNa karavAnuM banyuM ema chatAM paNa nirU paNa tema ja citra, temanAM bhASaNe tema ja lekhe, temane game teTalI agavaDe tathA muzkelIo veThIne pote zarU karelA apAyelI aneka avasAna-aMjalio tathA temanI samagra sAhitya- varasItapane teo vaLagI rahyA ane te paNa pUrI prasannatA ane sevAnuM mUlyAMkana-AvI aneka bAbatono samAveza karavAmAM Avaze. ullAsa pUrvaka. A temanI aDaka Teka ane jaina dharma viSenI A graMtha 800 thI 1000 pAnAne thaze ane kaLAnI dRSTie apUrva zraddhAnuM dyotaka che. A mATe temane jaina samAjanA hArdika tene zakaya teTale suMdara banAvavAmAM Avaze. upara jaNAvela prastuta abhinandana ghaTe che. kamma zurA, dhamma zurA' e kahevata bhAI smAraka phALAmAM ekaThI thayelI rakamamAMthI aDadhI rakama sadgatA harSacaMdra varSaparyantanA tapazcaraNane pUrNa karIne kharI pADI che. medhANIbhAInA kuTuMbane suprata karavAmAM Avaze ane aDadhI rakamamAMthI temane vyavasAya tema ja dharmo pAsane uttarottara vikasatI rahe amadAvAda khAte theDA samayamAM zarU thanArI gujarAta yunIvarsImAM ema ApaNe sau antarathI IchIe ! gujarAta-kAThiyAvADanA lokasAhitya che. abhyAsane uttejana ane vega lagna vicherane kAyado-eka bhula sudhArI maLe tevI-je puratI rakama ekaThI thaI haze te lokasAhityanI "cera" - tA. 15-4 -7 nA prabuddha jainamAM A mathALAnI noMdhamAM ane nahi te evI kaI vyavasthA karavAmAM Avaze. kAyadAthI lagnaviccheda maLI zake tevA kAraNonI yAdImAM prativAdInA jemanI sAhitya-tapazcaryA ajoDa ane anupama che ane khabara antara na hoya evuM eka pAMcamuM kAraNa ApavAmAM AvyuM jemanA akALa avasAne gujarAta tema ja bRhada gujarAtane atyanta che temAM keTalA samaya sudhI khabara antara na hoya ene lagatI zekasaMkSubdha karI nAMkhyuM che tevA gujarAtanA A panotA putra mudatane ulekha kara rahI gayuM che. A mudata sAta varSathI vadhAre sAta jhaveracaMda meghANInA prastuta smArakane sAhityarasika naranA kALanI hovI joIe ema A bAbatane lagato kAyado jaNAve che. rI e purA bhAva ane utsAhathI apanAvaze enI AzA rAkha mAM ' paramAnaMda, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabutra jena saMyukata jaina vidyArthI gRha jaina samAjane namra vijJApana saMyukata jaina vidyArthI gRha sadUgata sAkSara zrI vADIlAla meAtIlAla zAhune jaina samAjane eka gauravaprada vArase che. AjathI lagabhaga 30 varSa pahelAM jyAre jaina samAjanI keLavaNInA praznane kevaLa prIrakAledanI dRSTie ja vicAravAmAM AvatA hatA tyAre sadgata vADIlAla mAtIlAla zAhe tema ja temanA bhAgIdAra zrI. maNilAla mAkramacada zAhe ubhayanI mesasa`khI. miNalAla kaMpanImAMthI rUA. 31,000 nI 2kama ApIne traNe prIrakAnA ucca zikSaNa letA jaina vidyAthI one rahevA vagerenI sagavaDa ApatI A saMsthAnI prInsesa sTrITamAM Avela pIrabhAI khIDI'ga naM. 2 mAM zarUAta karI hatI. e sasthA chellAM 25 varSathI muMbaI hAIkorTe nakkI karI Apela ceAjanA mujaba cAlI rahI che ane Azare 40 vidyArthIe tene lAba le che. saMsthA pAse rUA. 56,000 nI leAna che ane tenA vyAjamAMthI nirvAha karavAne hAine vidyAthI one mAtra rahevAnI sagavaDa ApavA uparAMta vizeSa kazuM paNa thaI zakatu nathI, Aje zrI mahAvIra jaina vidyAlaya temaja jaina ejayukezana seAsAyaTI bhinna bhinna phIrakAonA vidyAdhI Ane sArA pramANamAM saMbhaLI rahela che temaja temane aneka prakAranI sagavaDa Ape che. tathA dhArmika zikSaNanA paNa pratyeka sthaLe sArA prama'dha karavAmAM ALye che. paNa kazA paNa prIrakAbheda sivAya jaina vidyAthI Ane sagavaDa ApavAnI javAbadArI mukhai khAte mAtra sayukata jaina vidyArthI gRha ja vahana kare che. Aje AvI madadanI apekSA dharAvatA jaina vidyArthI enI sakhyA bahu moTA pramANamAM vadhatI cAlI che ane jagyA ane sagavaDanA abhAve vidyArthI enI sakhyAbaMdha arajIe pAchI ThelavI paDe che. saMyukata jaina vidyArthI gRhane anya chAtrAlayeAnI mAphaka bIjI paNa aneka rIte vikasAvavAnI khAsa jarUra che. jaina samAja dhAre te A saMsthAne AkhA jaina samAjanuM su'kha' khAtenuM eka mahatvanuM zikSaNakendra banAvI zakAya ane e bhUmikA upara jaina samAjanI sAcI ekatAnA pAca racI zakAya. A badhA manerathA sasthAne peAtAnu makAna na heAya tyAM sudhI pAra paDavA azakaya che ane tethI saMsthA mATe Azare 100 vidyArthI e rahI zake tevu' eka sAdhanasa'panna makAna ubhuMDa karavA mATe e lAkha rUpIA ekaThA karavAnI pravRtti amee keTalAka samayathI zarU karI che. A phALAnI zarUAta amArAmAMnA eka badhu, saMsthAnA TrasTI ane mukhya sa'cAlaka zrI madhulAla ekamacaMda zAhe rUA. 10000 ApIne karI che ane te phALAmAM Aja sudhImAM rUA. 86007 nI rakama bharAI cukI che. jenI vigatavAra yAdI nIce ApavAmAM AvI che. sAdhAraNa rIte amAe hajAra hajAranI rakamanI ja mAMgaNI karI che, jo ke je kAi jaina badhu ke bahena jeTalu vadhAre Ape teTaluM savizeSa AvakAradAyaka che ane Aje paNa amArA rU!. 200000 nA sImAcihnane ame jaddhithI paheAMcI zakIe ane makAna badhAvava!nuM kArya ame svastha citte sattpara hAtha dharI zakIe te mATe jaina samAjanA susthita bhAi vheneAne sayukta jaina vidyArthI gRhanA udAtta ane vizALa uddeze|ne lakSyamAM laine hajAra hajAranA ja dhAraNe peAtAnA udAra hAtha ane teTaleA lakhAvavA ame AgrapUka vinaMti karIe chIe, alakhatta Aje samaya badalAtA cAlyA che; vyApAramAM maMdInuM pura AvI rahyuM che; Ama chatAM paNa laDAinuM dhana hajI DhagalAba`dha sagrahAyakSu' paDayu che. jaina samAjaneA zrImAna va dhAre te A amArI mAMgaNI bahu ja sahelAithI ane taratamAM ja purI karI zake tema che. te jemAM jaina samAjanI ucharatI peDhIne atyanta jarUrI avalaMbana purU pADavAnA savAla che ane jemAM jaina samAjanA utkRSTa sadhAya evI aneka zakayatAe bharelI che. evA sayukta jaina vidyAthI gRhane sagInapaNe vikasAvavAnA amArA A prayatnane jaina samAjaneA susthita va AvakAraze ane purepurA Teke Apaze evI ame AzA temaja vizvAsa dharAvIe chIe. sAthe sAthe A saMsthAnA lAbha laine pasAra thayelA evA keTalAya vidyArthI e che ke jee Aje bahu sArI sthitimAM geAThavAyA che. A bhAione paNu peAtAthI ane teTalI madada karavA temaja peAtAnI lAgavaga pahoMcanI DAya tyAMthI madade meLavI ApavA ane e rIte A sasthA pratyenu' rUNa adA karavA amA khAsa vijJapti karIe chIe. madda mokalavanu Theka Nu-zrI, maNilAla mehakamacaMda zAha, 81, nAgadevI kresa lena naM. 1, mukhai 3. lI ApanA tA. 1-1-47 mANekalAla amulakharAya mahetA maNilAla mAmacaMdra zAha cImanalAla cakubhAI zAha 1000] zrI. maNilAla mekamacaMda zAha 750 cImanalAla pI. zAha khaMbhAtavALA 10] ,, amRtalAla dalapatabhAi ze janmabhU mivALA, 308] -, lAlacaMda hIrAcaMda. 20001 dhIrajalAla ena. kor 2000] dhIrajalAla jIvaNalAla 23 kezarIyada. 15] mANekalAla amulakharAya mahetA 1000] TI. jI. zAhu 1degdegdeg . 100] ,, manubhAi DI. zAha amadAvAda bAbarabhAi ane kIkAbhAi rAMderI, motIcaMdra gIradharalAla kApaDIA pravIdra hemada amaracaMda 22 100] caMdulAla vardhamAna zAhu 100deg ,, caMdulAla sArAbhAI medI - 100] 10deg deg) 23 zAntilAla harajIvana zAha zAntilAla vADIlAla zAha .. TrasTIo, sayukta jaina vidyAthI gRha, 1degdegdeg hIrAlAla amRtalAla zAha 1000] bhAgIlAla laheracaMda 1001] sara cunIlAla bhAcaMda mahetA 1000] zrI. krAMtilAla bhogIlAlanI kuAM, 1degdegdeg] hemacaMda me|hanalAlanI kAM. 1001] eka gRhastha taraphathI hA. zrI. ramaNIkalAla ema. zAhu 1000 zrI. zAMtilAla maganalAla zAha 1degdegdeg maNuilAla bhalAbhAI nANAvaTI ml 33 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] .. sarUpa'da ena. zropha 10] ,, amRtalAla kALIdAsa-zerabajAra 100''] zreyAMsaprasAda jana. .. 1000] DaoN. amIcaMda chaganalAla - surata 100] zrI. ma'gaLadAsa jeThAbhAi mIstrI amadAvAda. 1degdegdegJ maNilAla vADIlAla abhbhA amadAvAda. tdegdegdegJ sArAbhAI DAhyAbhAI-amadAvAda 50] premacaMda caturbhuja bhAyANI. zrI. dulabhajInI kuAM. 2000] 100 ] 1001] kasturacaMda ThAbhAI hA. amRtalAla jesi`gabhAI caMdubhAi. 33 "3 23 "" 23 "" 1o o o] tIlAla nathubhAI 100] .. cheoTAlAla cImanalAla munasak surata. 10jI 100 1} 100] 100 1] 10 01] 1degdegdeg bhAga lai zakaze. zuddha jaina zrI. bhAicaMda rUpacaMda dezI 1000} 100''] dw . "3 vIracaMda pAnAcaMda zAhanI kAM. ,, mahAsukharAma lallubhAI TrasTa amadAvAda 100] 100] 100] lIlAvatIbahena devIdAsa 100] ", vAlajI ladhAnI kuAM. 33 " " tApIdAsa jeThAbhAi dalAla eca. bI. zAhanI ku. Ana'dIlAla khecaradAsanI kAM. 22 15 jaya'tilAla lallubhAI. parIkha cunIbahena. zrI. cImanalAla mAnacaMdanAM mAtuzrI kAmANI baMdhasa maNuilAla jeThAlAla inAmI harIphAi A zrI. choTAlAla khAlAbhAI kArA taraphathI temanA sadgata pitAzrI bAlAbhAI gulAbacaMda kArAnI IcchA anusAra temanA sadgata vaDila baMdhunA smaraNAthe eka chanAmI nibaMdhamALAnI yeAjanA ane temAM jaNuAvyA mujaba rUA. 400 nI rakama amArI upara mekalI ApavAmAM AvI che, ane A nibaMdhamALA "DAhyAbhAi AlAbhAi kArA nibaMdhamALA"nA nAmathI oLakhAya evI icchA temaNe vyakta karI che. zrI mubai jaina yuvaka sadhanI kAryavAhaka samitie A yojanAnA amala karavAnA rAva karyAM che. rIte jaina samAjanA vicArakAne AkhA jaina samAjanA bhAvI viSe peAtAnA vicAra| vyavasthita AkAramAM raju karavAnI taka ubhI karavA mATe zrI cheTAlAla bAlAbhaI kArAne saMdhanI kAryavAhaka samiti taraphathI AbhAra mAnavAmAM Ave che. A yojanAnA kavA lAbha levAmAM Ave che te dhyAnamAM laine AgaLa upara AvA ja kA anya viSayo upara inAmI nibadhA lakhAvavAnI pravRtti cAlu rAkhavA peAtAnI IcchA che..ema zrI TAlAla bhAlAbhAi kArA taraphathI amane jaNAvavAmAM Avyu che. prastuta yojanAnI vigate nIce mujaba che. viSaya : "Adhunika samayane anulakSIne jaina dha ane samAja (cavidha saMdha) nA utkarSa kema thAya ?" inAma : A viSaya upara ekatra thayela nibadhamAMthI sauthI sArA niAdha lakhI. mekalanArane rUA. 250 ane tethI utarate nibaMdha lakhI meAkalanArane rUA. 150nuM inAma ApavAmAM Avaze. harIphAi keANa karI zake? A harIphAImAM mAtra jaine ja 86 007] DAhyAbhAI bAlAbhAi kArA nimaMdhamALA nibaMdhanu' ka6 : phulsakepa A pejInA 32 chApelAM pAnAM zAhaamadAvAda thAya e AsapAsa. bhASA : nibaMdhanI bhASA gujarAtI athavA hiMdI heAvI joie, samaya : cAlu varSanA egasTa mAsanI Akhara tArIkha sudhImAM je niA maLyA haze teTalA nibadhe ja harIphAimAM sAmela karavAmAM Avaze. 1000] DA. cImanalAla ena. zropha 1 0 0 0] kAMtAbahena aMbAlAla ela. parIkha. 100"] 100] 100''] 10 0 0] 1degdegdeg] 1000] 1000 1000] 4501} 4547, dhanajI sTrITa, muMba' 3. "" 6. bhagavAnalAla harakhacaMda ravajI sejapALa zAMtilAla jIvaNalAla ,, amulakha amIcadanI kuAM. premacaMda velajI mahetA hAthIbhAI galAlacaMda mahetA harajIvana nAgaradAsanI kuM, hA. prAgajIbhAI aMbAlAla ela. parIkha keTalAka gRhasthA taraphathI. .. tA. 15-47 31 ', parIkSaka samiti : A nidhe tapAsavA tema ja pahelA tathA bIjA inAmanI yugmatA nakakI karavA mATe nIce mukhA parIkSaka miti nImavAmAM Ave che. paDita sukhalAlajI, zrI cImanalAla cakubhAi zAha, zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDI, zrI. zAntilAla harajIvana zAha zrI. TAlAla bAlAbhAi kArA, nimadhenI mAlekI : A harIphAi mATe mekalavAmAM AvelA sava` nibadhA upara prakAzana vagerenI sa` mAlekInA pro zrI mu`bai jaina yuvaka sadhate raheze. temaja je nibaMdhane inAmA maLyA haze te nibaMdho pragaTa karavAne zrI cheoTAlAla bAlAbhAI karAte paNa haka raheze. A saratA dhyAnamAM rAkhIne upara jaNAvela viSaya upara vicArapUrNa lekhe! lakhI mokalavA jaina samAjanA vidvAna temAMM ja anubhavI bhAi mahetAne amArI savinaya prAthanA che. maNilAla meAkamacaMdra zAha dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha veNIbahena vinayacaMda kApaDIA matrIe, muMbai jaina cuvaka saMdha. dhArmika adhyApaka thavA IcchatA vidyArthIone madada =::= judA judA sthaLe rahI jaina tatvajJAnanA abhyAsa karI AvA vidyArthIgrahAmAM dhArmiCka adhyApaka tarIke kArya karI zake tevA vidhArthIene madada ane sagavaDa Apa| zrI mahAvIra jaina vidyAlaye (govALIA Treka rADa, mubai 26) yojanA karela che. A yojanAne lAbha levA icchatA vidhAthIoe nakakI karela arajIpatraka upara tA. 15 mI nuna 1947 sudhImAM arajI karavI. zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai. mudraNusthAna : su kAnta pri. presa, 4pa1, kAlabAdevI reDa, muMbai, 2 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va : e akaH2 mile # zrI muMbaI jaina cuvakasa dhanu' pAkSika mukhapatra prabudhdha jena taMtrI: maNilAla mAkamacaMda zAha, muMbaI : 15 me 1947 gurUvAra gAMdhIjI ane javAharalAla : vyaktitva ane netRtvanI eka tulanA mULa aMgrejI lekhaka atyAre jee vamAna hiMdanA itihAsa saraLa rahyA che temAM paMDita javAharalAla naherUnu sthAna viziSTa ketu che. eka gaNanApAtra rAjakIya paribaLa lekhe temaja eka AdarapAtra vyakitatva lekhe hiMdI paristhiti paratuM temanuM prabhutva mAtra gAMdhIjIthI ja utaratuM che. rAjakIya paribaLa tarIke emanA tAla bAMdhavA phAve tema nathI; ane vyaktitvanuM pRthakkaraNa karavuM ethI paNu muzkela che. eka mAtra gAMdhIjIne apavAdarUpa gaNIe te khIjA kAi paNa taitA karatAM hiMdamAM e vizeSa prItipAtra che, ane hiMda bahAra emanI pratiSThA gAMdhIjIthI pazu caDiyAtI che ema kahevAya che. khIjA ghaNA koMgresa-netAonI bAbatamAM banyuM che tema emanI lokapriyatA mAtra emanA potAnA prAntapUratI maryAdita nathI. e saunA lADIlA che ane jyAM jAya che tyAM prazaMsAbharapUra haiye leAkAnA the thAka emane jovA sAMbhaLavA ulaTe che. janatAnA sadhaLA varga emanA para vArI jAya che garImA emanA para vArI jAya che kemake temane e peAtAnA uddhAraka gaNe che; dhanavAne vArI jAya che kemake e gabha zrImaMta che; vidvAneA para e peAtAnAM lakhANethI chApa pADe che. ane TeLAMne e vAvaibhavathI mehamU pamADe che. krAntivAdIe emanI AgajharatI vANInA prazaMsA che; ane phezanebala sannArIe emanI mehaka mukhAkRti ane saMskArI vArtAlApanAM vakhANa karatAM dharAtI nathI. rAjkIya dRSTie yuropane bhAratanuM je AhvAna che tenA e pratIkarUpa che; bauddhika dRSTie hiMdu para pazcimanuM je RNu che tenA e saMketarUpa che; AdhyAtmika dRSTie pUrva ane pazcima ane vacce e kAM khAya che, 'idanI janatA emane bhaktibhAve name che; yurepanA buddhivAdIe emane prazase che. yurApavAsIone gAMdhIjI jeTalA agamya che teTalA pu'DitajI agamya nathI. pazcimane sadAya akaLa gUDha evA pUrvI e paryAya nathI. gAMdhIjInA samAgamamAM AvIne yuropavAsI mujhAya che. gAMdhIjInA vyakitatvanA pratApa ene sparze che, ene jAdu paNa e anubhave che, krAisTanI pratimAnI jema ene e aMtarathI sanmAne pazu che, ane chatAM gAMdhIjI ane gahana, akaLa lAge che. kaye vakhate e zuM karaze e sAva akalpya hAya che, e eka evI pratibhA che jenI ghaTanA pAra e pAmI zakatA nathI. paraMtu javAharalAlanA sa Msaga mAM AvyAthI yuropavAsIne AvI muMjhavaNu thatI nathI. ene e gharanA mANusa jevA lAge che, ane lAge che ke A kAka evuM mANusa che je peAtAnI mAphaka vAta kare che ane potAnA samAjanI zreSTa vyaktinI jema vicAre che. vIrA je mATImAMthI dhaDAya che te mATInA neharU ghaDAyA che. emane bhAvanAvAda yuropavAsIne suparicita che; emanI jIvanazraddhA leAka sAthe jaDAyelI che; emanAM mUlyA naitika che; emanI vicAraNAM buddhi 4 Regd. No. B, 4266. vArSika lavAjama rUpiyA 4 zrI kRSNa kRpAlAnI gamya che; emanA mAnasika pratyAdhAtAnI pUrva kalpanA karI zakAya tema che. TukamAM vIsamI sadInA saskArI manuSya pAsethI je vartAvanI AzA rAkhIe te rIte e varte che. neharU prakRtie karIne bhAratIya nathI ema kahevu'e te vartamAna bhAratane dhaDI rahelAM paribaLAnA UMdhA artha esADavA jevu thaze, hajAro varSonA jIvanamAM je svarUpa bhArate pratyakSa karyu" che teTaluM ja te nathI; enAM gAmaDAMmAM vasatA lAkhkhA ne karaDA manuSyane joine paNa enA rUpanu sapUrNa Akalana thai zake tema nathI; bhArata che te ja nathI, paNa je thavA mAge che te paNa che. enA jAgRta buddhizALI jate ene je dhATa ApavAnI AkAMkSA seve che te paNa e che. videzI saMskRtie AdhAta ApI ApIne ene enA kaeNcalAmAMthI bahAra AvavAnI, jUnAM mUlyAne navI palaTAtI duniyAnA prakAzamAM navA tela bAMdhavAnI ene ja pADI hoya evuM kaIM bhAratanA itihAsamAM pahelI ja vAra nathI banyuM. navA savAda upajAvavAne hajI Aje paNa mathI rahelA, navA te jUnA vaccenI hajI paNa asiddha evI samasthitinA nirmANanu prasavakaSTa veThI rahelA, je tAttvika ne vAstavika che tenA mithyA te avAstavikathI bheda karavAne hajI paNa asamartha evA hiMdanA javAharalAla pratinidhi che. Aja sudhI hatuM te hiMda sAthe emanA tAla maLate na dekhAtA hoya te tenuM kAraNa e che ke have pachI hiMdu jevu thavu joie ema e icche che tenI sAthe emanA tAla maLI cUkayA che. A prakAranA anubhava karanAra A dezamAM e kai ekalA nathI. hiMdanA samasta buddhijIvI varga tA emAM emane sAtha che. phera mAtra eTale che ke naihunA sArA ya ucherane lIdhe ane nAnapaNamAM iMglaMDamAM rahIne lIdhelI keLavaNIne lIdhe emanI bAbatamAM A maneAbhAva vizeSa svAbhAvika banI rahyo che. bhAratanA AtmAnI kheAja karatAM e zIkhyA te pahelAM kayAranAya pazcimanuM hArda e pAmI cUkayA hatA. e abhijJAnanI prakriyAlAMbI, duSkara, vedanAbharI hatI, chatAM ene aMte je harakhacamakA emane anubhava thayA te tA cepamenane hemara vAMcIne kITse je AnaMda enA seneTamAM ThAlavye che tenI yAda Ape che. ajANIne dhAvIne ucharelA bALakanA jevI emanI dazA che. peAtAnI sAcI mAtAne ALakhatAM emane dhaNA vakhata lAgyA ane have jyAre eLakhI che tyAre paNa enA kheALAmAM mAthuM mUkIne bhavane bhAra bhUlI javAne hajI emane sabhAna prayAsa karavo paDe che. A saMkrAntisamayanA bhAratanA gAMdhIjI paNa eka pratinidhi che, pazcimathI e paNa prabhAvita thayA che, paNa sAva judI rIte. teharU pazcimavATe hiMdamAM AvyA; gAMdhIjI hiMdamAM rahIne pazcimane nihALe che. eka bahAra rahIne hiMdane prabhAvita kare che; khIjo aMdarathI enI surata palaTI rahyo che, jyAM sudhI A baMne prakriyAe te temanAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pariNAme ekamekane cheda nathI uDAvatAM tyAM sudhI baMne Avazyaka ane ArAgyaprada che. gAMdhIjI peAtAnI rIte apUrva hovA chatAM 've rUve evA tA bhAratIya che ke e lagabhaga bhArata te ja che. ApaNe 'idue jene avatAra kahIe chIe tevA e bhAratanA avatAra che, bhAratanA AtmAnuM vyakata rUpa che. hiM`danI pAMca hajAra vanI tapasyA emanI nADIemAM vahe che. bhAratanA AtmA sAthe e evA te Atapreta banI gayA che ke emanI madhyakAlIna manedazA" naherUnI Adhunika manedazA karatAM ye vadhu Adhunika banI zake tevI khUbIvALI che. bhAratIya AkAMkSAne vadhAre saceSTapaNe e siddha kare che ane bhArata paNa tarata ene anukULa banI jAya che. pazcima kanethI e je kai le che-ane bIjA kAi paNa hiMdIe lIdhuM haze teTaluM peAtAnI rIte emaNe pazcima kanethI lIdhuM che ja-tene gAMdhIjI tatkAla bhAratIya rUpa ApI de che. jema keAi saka kalAkAra pArakA sAhityamAMthI kAi vAkaya ke vicAra lai Ave che tyAre prathama ene AtmasAt kare che tema videzamAMthI gAMdhIjI je kaMI laI Ave che tenAmAM ApaNI sa MskRtine anurUpa, evA prANu, evuM vyaktitva pUre che ke, keka divasa e te e ja vastu pazcimane ApaNe tyAMthI uchItI levA Avavu paDe. bIjI rIte kahevu hAya tA, zu` krAntikAra tarIke ke zu' rAjanItijJa tarIke gAMdhIjI sarvocca kakSAnA kalAkAra che. gAMdhIjI hiMdane dhaDe che ane neharU hiMMdane kheAje che tenuM kAraNa paNa A ja che, ane gAMdhIjInI kAyalipi jemane avagata che tevA emanA dezabAMdhavAne ekalAne ja gAMdhIjI sugamya che. tenuM kAraNa paNu A ja. gAMdhIjIne samajavAne mATe gAMdhIjInI kAya-lipinu potAnI lipimAM rUpAntara karavAnI paradezIone krUraja paDe che; paNa mUlagata saMskRtibhedane lIdhe A prakAranA meLa besADavAnuM emane phAvatu' ja nathI. gAMdhIjI emane pratyAdhAtI, jajUnavANI, pratizatru lAge che: bahu kare te cakrama sAdhu jevA ane tema nahi te gulAMTakhAja mutsadI jevA lAge che! zuddha jaina paNa teharU . emane sIdhA sAdA, sugamya ane AdarapAtra lAge che. paradezIne e akaLAvI mUkatA nathI amerikAvAsI, yuropa vAsI, cInavAsI badhA temane samajI zake che. e te game te dezanA vatanI thaI zakayA heta. neharU je guNe pragaTa kare che te ahiMdI nathI; paNa tyAre te khAsa hiMdanA ja kahI zakAya tevA paNa nathI. sadhaLI sama saskRtimAM sarvasAmAnya evA e guNA che. duniyAnA koi paNa mahAna susa'skRta dezamAM e janmyA hAta te jevA che tevA ja heta. game tyAM e sanmAnAyA vinA na raheta. rAjakIya jhaMjhAvAtanA samayamAM uddana pazubaLane paDakAranArA ane nyAya ane svAtaMtryane rakSanArA e vIrane lakAe potAnA nAyaka karIne sthApyA hota, zAnti ane samRddhinA samayamAM AgaLa paDatA udAra mata dharAvatA buddhivAdI tarIke potAne prabhAva e sthApI zakayA haiAta ane lAbha ane jaDatAne dhikakArI kADhI jIvananAM sUkSma mUlyo e AgrahathI sthApatA hata. koi paNa prajA jene viSe khuzIthI ga dharI zake, jenA smaraNamAtrathI saghaLA rASTranAM naranArIomAM samAnavRtti ubharA Ave e prakAranI emanI mAnavatA che. hiMdanA rAjakAraNamAM neharUnu sthAna apUrva che. netA tarIke emaNe sattA karatAM mahattA vizeSa sa'paDAvI che. bhakita karatAM Ada ranA e vizeSa adhikArI TharyA che. mutsaddI tarIke e samatha che paraMtu hajI pariNAmadAyI nIvaDayA nathI. emanI zehu badhe paDe che paraMtu dhAre e dizAmAM ghaTanApravAhane vALavAne e hajI asamartha che. prajAnA e lADIlA che paNa tenA svAmI nathI. bhinna bhinna dizAmAM gati karatAM je aLeA pravartI rahyAM che temanI madhyamAM vyUhAtmaka agatyanuM je sthAna e dharAve che. temAM ja temanu baLa tA. 15-5-47 samAyaluM che. e gAMdhIvAdI nathI te paNa khIjo kAi na DrAya eTalA badhA e gAMdhIjInA prema ane vizvAsanA adhikArI che. prauDha lekanAyakAne emanI niSThAnuM mUlya vase che. jyAre e ja prauDhAnA yuvAna pratispardhIo javAharanI nibhayatA para vArI jAya che. madhyamamA gAMdhIvAdIone e sarvathA anivAya che; jyAre uddAmavAdIone e anukULa paDe tema che. rASTravAdImene dharapata vaLe teTalA e AkramaNuzUra che; sAmyavAdIe tarapAya teTalA e AMtararASTrIya che; mUDIvAdI nica'ta bane teTalA e samajadAra che; ane samAjavAdIe icche che eTalA e uddAma che, akhila hiMda rASTrIya mahAsabhAnA chellA adhivezananA pramukha tarIke emanI varaNI thai tene prajAnA tamAma vargAe AvakArI hatI. keMgresamAMnA eka pazu pakSa ke jUtha sAthe emanuM nAma joDI zakAya tema nathI. eTale tamAma pakSene ema lAge che ke neharU thADeNe aMze peAtAnA pakSanA che. krAntikArane chAje tevI emanI dhagazane kaI inakAra karI zake tema nathI; ane emanI niHspRhIonimAM temaja sAhajika mahAnubhAvatAmAM sane vizvAsa che, keI emane droha karI bese paNa e kAinA ja droDa nahi kare evA e vizvAsa che, e svataMtra rIte pica.re che ane gAMdhIjInA uccatara zANapaNuM ke samUhakA nI zistane e mAthe caDhAvatA lAge tyAre paNa e pArakAnI bhASAmAM vAta nathI karatA. anyanA dRSTibiM'dune samajavAne e sadA tatpara hAya che je krAntikArane mATe te virala guNu kahevAya. matAntarane e sahI le che ane pratipakSI para paNa upakAra kare che. mutsaddImAM A guNA bhaya kara kahevAya ! eTale lakSAvidhi jateAnI A ArAdhyamUrti ekalI aTUlI heya te| emAM vismayane kAraNa nathI. emanAmAMthI ubharAtAM vIte ejas, emanA niyapraphulla yauvananI ane emanI dekhItI AkramakatA ne AtmavizvAsanI bhItaramAM viSAda, sa Mzaya ane ani'yate| eka gupta pravAha vahyA kare che, je emanAM lakhANAnA vedanapaTu abhyAsIne pratIta thayA vinA nahi ja rahyo hAya. prAcIne ane navInane, marI rahelAne aMte hajI nahi. avatarelAne, prazAnta sAgarane ane pradIpta javALAmukhIne sAMkaLatA setu para e UbhA che. eka paNa kAMThe emane mukAma nathI. emane cAhe che sau, paNa anusaratuM kAi nathI; emane sanmAne che sau, paNa AnA kASTha uThAvatuM nathI. e evA netA che jemane kaMi paNa pakSa para kAbU nathI. emane dalI karavI paDe che, dAkhalA ApavA paDe che. e hukamA cheDI zake tema nathI. sainya vinAnA e senAnAyaka che. paradezIe emane hiMMdanA betAja bAdazADha kahe che. vastutaH tAja te emane mastake che, paraMtu emaNe rAjyadaMDa dhAraNa karyo nathI. emane jee anusare che tee paNa anuyAyI kAka bIjAnA ja heya che. e evA tenA che je dAre che te karatAM deravAya che vizeSa. ane chatAM pArakAne nacAvye nacatI kaThapUtaLI jevA e nathI; kemake e svAyatta, svayaM paryApta che. gAMdhIjIne khuda karatA anya koinA karatAM emane prabhAva ane pratApa vizeSa che; paraMtu gAMdhIjI karatAM neharUnAM prabhAvapratApa aspaSTa, dhUMdhaLAM ane sattAmAM dharIbhUta na thAya tevAM che. paraMtu e eTalA badhAM abhijAta che ke pAtAne khAtara kadI sattAne lebha na kare. eTale sattA karatAM kItine premaNe vahAlI gaNI che. sAthe sAthe ema paNa kahevu joie ke gAMdhIjI paheAMcyA che tevI ucca avasthAe cha e nathI pahoMcyA ke jyAM sattA emane zedhatI zeAdhatI Ave. tattvataH emane prabhAva naitika kArTina che. emanI nibhayatA dRSTivizALatA, tyAgabhAvanA ane svabhAvanuM AbhijAtya e sA e pariyAka che. upara uparathI jotAM parasparavaredhI lAge taiyA guNAnA vicitra mizraNane lIdhe emanA vyaktitvamAM hRdaya itAnA ( anusadhAna pRSTa 17 muM jue) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-47 - prabuNa jena che eTale machavo AgaLa jAya che kharo, paNa eTale maMda ke devagaDha chappana varasanI bhUkha pahoMcatAM sAMja thaze." mane petAne emAM vAMdho na hato. DolavAne sauthI pahele huM kAravAra gayo, tyAre 1893-94 nI sAla AnaMda Akho divasa maLaze ane sAMja paDaye dIvAdAMDIne dIve haze, mAmagavA baMdara upara sauthI pahela hele caLakate samudra joI najIkathI jovAne maLaze. paNa ATalI majAnI vAta pitAzrInA huM avApha thaI gayo hato. rAtre nava vAge ame sTImaramAM beThAM. dhyAnamAM AvI nahi. emaNe kahyuM "e te nahi cAle" tADela sTImare kAMThAne cheDI samudramAM cAlavA mAMDayuM tyAre mAruM bhejuM kahe, "pavana pratikuLa che emAM amArUM zuM cAle ? AgaLa jatAM paNa pitAnA haMmezanA kAMThA cheDI, kapanA para taravA lAgyuM. savAra A ja pavana je jora pakaDe to ATaluM paNa aMtara kapAya nahI." thai ane ame kAravAra pahoMcyA. sTImaramAMthI hoDImAM utaravuM zAmaLazeThe pitAzrIne pUchayuM, "tyAre zuM karIzuM?" pitAzrIe raheluM na hatuM. dareka hoDI sAthe ulADIo (Outriggers) . kahyuM "bIjo Are ja kayAM che? pAchA jaIzuM." bAMdhelI hatI. AvI agavaDa hAthe karIne zA mATe ubhI karI haze? hukama chUTaye, "cAlo pAchA." saDhanI goThavaNa badalAI. e ema mane lAgyA vagara rahyuM nahi. pAchaLathI e ulADIonI badhuM kema goThavAya che e jovAmAM huM mazagula hate. evAmAM upagitA samajAI. amArI phate mArI pAchI dhakkA sudhI AvI paNa pahoMcI! jatAM musApharIne thAka utaratAMveMta ame samudrakinAre pharavA javA kalAkeka lAgyuM haze. pAchA vaLatAM pAMca miniTa paNa nahi lAgI lAgyA. kinArA parathI samudramAM traNa DuMgara dekhAtA hatA. eka deva- gADInA gheDA ja kAMI ghera pAchA vaLatAM utAvaLa karatA nathI. gaDhane, bIje madhaliMgagaDhano ane trIjo maMgaDhane. devagaDha upara ame jevA gayA tevA khAlI hAthe pAchA AvyA. phajetA dIpastaMbha hatA e enI vizeSatA. e dIvAdAMDInI paDakhe eka thayA hoie evuM viluM moTuM laIne huM ghera AvyuM. ame devagaDha pAtaLI dhajAdAMDI mAMDa dekhAtI hatI. samudrakinAre ramIne thAkayA hoIe, javA upaDayA hatA eTaluM paNa nizALanA gaThIyAone meM kahyuM nahi. eTale dIvAdAMDIne dI saLagela, sauthI pahele koNa jue che enI tyAra pachI pAMceka varasa kAravAra ochovatto rahyo haIza, paNa amArI vacce hariphAI cAlatI. A ja vizALa pANInAM paTa para thaIne ame pharI koI vAra devagaDha javAno prayatna ja karyo nahI. sUryAsta jyAre ame kAravAra AvyA hatA. tyAre rAtre raTImaramAMthI devagaDha thAya, devagaDhano dIvo dekhAya ane e parInA mulakamAM zuM haze ? kema na jo evuM paNa manamAM thaI AvatuM. e prazna manamAM ANI e huM kADhI nAkho. cAlIsa varSa pachI, . keAI sTImara AvavAnI hoya eTale devagaDhanI dhajAdAMDI para eTale ke AjathI dasa varasa pahelAM pharIvAra kAravAra gayo hate. lAla vAvaTo caDhAvatA. e joIne kAravAra baMdara pAsenA vAvaTA-- tyAre paNa devagaDha javAyuM nahi. kaTa para paNa dhajA caDhAvAtI. ahine mANasa dUrabIna laine devagaDha hamaNAM pharIvAra kAravAra game tyAre nizcaya karIne ja gayo tarapha tAkate rahe. tyAM vAvaTo dekhAya eTale ahiM paNa caDhAve. hatuM ke banI zake te devagaDha joyA vagara rahe nahi. tyAMnA mitrone keka koka vAra huM narI AMkhe devagaDha para caDhelo vAvaTo joI meM kahI ja rAkhyuM hatuM ke eka divasa devagaDha mATe jarUra rAkho. zakate. ane bhAu gaMdune Azcaryacakti karI mUko. devagaDhamAM khAsa jovA lAyaka kAMdha che ema te nathI ja. meM pitAzrIne ekavAra pUchayuM "devagaDha upara dIvo keNa saLa- paNa pacAsa varasane mAro bALapaNane saMkalpa devagaDha sAthe saMka- gAve che? vAvaTo koNa caDhAve che?" emaNe kahyuM ke "tyAM eka khAsa La che, ene chUTA karavAnI jarUra hatI. rAkhele hoya che. sAMja paDaye e dIvo saLagAve che. dUrathI mANasa devagaDha e kAravAranA kinArethI lagabhaga traNa mAIla samudranI AgabeTa AvatI jUe eTale vAvaTo caDhAve che. vahANe rAtre aMdara Avelo eka beTa che. kAravAra baMdaranI e bhAremAM bhAre devagaDhane dIve jUe eTale jANe, ke kAravAranuM baMdara AvyuM. dIvA zebhA gaNAya. samudra sapATIthI DuMgaranI uMcAI 210 phuTa che taLe khaDaka che e jANatA hovAthI vahANo dIvAnI AsapAsa ane enA paranI dIvAdAMDI 72 phuTa uMcI che. jatA nathI." madyapAna niSedhane aMge kasTamsa-vALAone samudranI cekI "dIvAdAMDI sAcavanAra mANasa tyAM khAvAnuM zuM karatA haze ? karavI paDe che. te mATe emanI pAse eka *vAphara hoya che ! e ene mIThuM pANI kayAMthI maLatuM haze ?' meM prazna pUche. varALa heDImAM amane laI javAnI goThavaNa karavAmAM AvI hatI. "heDImAM besI khAvApIvAnuM badhuM kAravArathI laI jAya che. amAre A laherane kAryakrama kartavyarUpa bIjA kAryakrana De devagaDha upara ekAda TAMkI ke kuve paNa vakhate haze jemAM varasA- na Ave eTalA mATe ame vahelA uThI, baMdara upara gayA. savAranI danuM pANI saMdharI rAkhatA haze." prArthanA athavA nAstA ghera karavA jeTalA arasika ame hatAM ja ApaNAthI tyAM na javAya? cAlene ApaNe eka vAra tyAM nahi. khalAsIo raheja meDA AvyA eTale gheDAnI peThe deDatA jaI AvIe. mane tyAM haMmezanuM rahevAnuM maLe te kevuM majAnuM! amArA vApharanA tAla sAthe cAlatI amArI prArthanA sAMbhaLavA mATe sAMja paDaye dIvA saLagAvavAne; ane AgaboTanI bhUMgaLI kAravAranA DuMgara pAchaLathI savitAnArAyaNa paNuM AvI pahoMcI zakyA. vAge tyAre vAvaTo caDhAvavAne eTaluM ja kAma ne? bAkIne badhe nArAyaNane janma ApI kRtArtha thayelI prAcI eTalI to khIlI hatI ! vakhata ApaNe pitAne ! game tema vaparAya. kaI maLavA Ave nahi samudranA pANI paNa e prasannatAne kAraNe caLakatI laheramAM AvyA jAya nahi! cAlone, tyAM ekavAra ApaNe jaI AvIe hatA. me jamInabhaNI joyuM. jamaNI bAju kAravAranuM baMdara nAnA moTAM pitAzrIe amArAM gharanA mAlika rAmajIzeTha telane pUchayuM. machavAone jagADatuM hatuM ne ramADatuM hatuM. tyAra pachInI khINamAM * temaNe pitAnI phate mArI mai nA tADela X sAthe masalata karI. ane nAriyeLInA jhADe pavananI rAha jotA ubhA hatA. Aja kAla je bIje ja divase devagaDha javAnuM nakakI thayuM. ame badhA gADImAM besI chuTatI ja nathI evI zanivAranI topa vAvaTA-nA-kaTTA parathI meM baMdaranA dhakakA upara gayA. moTI phate mArImAM besavAnI khUba majA vakAsIne nAhakanI bIka batAvatI hatI. tyAra pachInA suranA jhADa paDI. saDha phelAyA ane ame DolatAM DolatAM AgaLa cAlyA. phate mArI kAravAranI paheLAI mApatA kALInadI sudhI phelAyA hatA. bhAratIya . Dole majAnI, paNa jhaDapabhera AgaLa vadhavAnuM nAma le nahi. dhaNa yuddhanA rAjAo vizvarUpanAM meDhAmAM doDe tevI rIte traNa cAra vahANe vakhata gaye. pitAzrIe rAmajIzeThane kAraNa pUchayuM, rAmajIzeThe tADelane kALInadInA mukhamAM ghusatAM hatAM ane sadAzivagaDhane pahADa saheja . pUchayuM. eNe kahyuM, "vana anukULa nathI. trAMse che. khUbIthI saDha goThavyA bhrasarca karIne e AkhA pradezanI upara cAkI karatA hatA. saDhavALI mATI heThI-macha, 4 kaptAna, * * varALanA ejananA jore cAlatI DIsTIma lonca. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jaina tA. 15-5-47 amArI prArthanA pUrI thaI eTale vAphare samudranA pITha upara rele amAro rahe ane enA paranI jhapATAbhera adRzya thatI bhAta tarapha mAruM dhyAna gayuM. e bhAtamAM muktaveNInI dareka khUbI pragaTa thatI hatI. amane, devagaDha batAvyA vagara rahuMja nahiM, e nizcaya karI, vyavasthAnI badhI vigate tarapha cIvaTathI dhyAna ApanAra bhAI padmanAbha kAmate mane dakSiNa taraphanA DuMgarane taLIye phelAya caMdrabhAgI kinAre batAvyuM. eka kALe yuropIana strIo tyAM nahAtI haze. eTale enuM nAma Ladies beach (yuvatI-taTa) paDayuM che. . gevAnI saMskRtimAM taraboLa thayelA kavi barakara amArI sAthe hatA ane bhAI kAmate pitAnA taraphathI umero karavA mATe citrakAra ramAnaMdane sAthe lIdhuM hatuM. ramAnaMde pitAnI temaja moTA mahemAnonI sanidhimAM chAje evI namratA dhAraNa karI ThIka ThIka Amavilopana karyuM hatuM. paNa madhadariye AvatAMveMta pahADa, vAdaLAM, suraja, pakSIo, vahANanA saDhe ane samudranI umio e badhAnI asara taLe AvatAveMta ene kalAdhara AmAM amArI hastinuM bhAna bhUlI gaye. ane e aneka divasanA bhUkhyAM koI khAudharAnI peThe AsapAsanuM kAvya mITa mAMDIne AgavA lAgyo. ame AMgaLI cIMdhIne enA tarapha eka bIjAnuM dhyAna kheMcyuM paNa tethI kAMI enuM dhyAna taiyuM nahi. nAnI kuMdAnI AMkhe caMcaLa paNe badhe pharatI hatI. amArA kavi te amArI prArthanA pUrI thavAnI zAstrokta bhaktithI rAha jotA hatA. emaNe tarata ja sAgaranI laharInuM eka - khalAsIgIta cheDayuM. gItane DhALa bhale khalAsI DhaMgane hoya, paNa aMdaranA bhAva kAMI khalAsI hRdayanA na hatA. e gIta dvArA bheLA khalArasI belatA nahIM paNa mastImAM AvelA kavi pitAnI abhijAta bhAvanAnI sere eka pachI eka choDatA hatA. eTaluM kharUM ke te divase amArI ToLImAM svastha (sober) evuM koI na hatuM. hiMdU skUlanA AcArya zrI kulakarNa paNa laheramAM AvyA hatA. ci. saroje te pitAnuM sthAna cheDI beyalaranI AgaLanI bAjue ubhA rahevAnuM pasaMda karyuM hatuM. pitAne svabhAva vaTAvI eNe svIkAreluM e agragAmitva joIne mane majA paDI. meM ene machara sarovaramAM kAvya pIdhelA nArAyaNa malakAnInuM smaraNa karAvyuM. eTalAthI ja ame banne AkhI vastusthiti mUlavI zakayA! - samudranA pANI vaTAvavAnA judA judA prakAramAM judA judA rasa hoya che. majAnI thappaDe khAtAkhAtA bAhubaLathI taratA aMdara dUra dUra javAmAM eka jAtane AnaMda che. chAtI taLe meju ubharAtuM hoya, ane ApaNe enA upara savAra thatA hoIe ene rasa jeNe cAkhe che te ene koI kALe bhUlI na zake. nadInA pANI tamane DUbADavAne jema iMtejAra hoya che tevuM samudranA pANInuM nathI. samudranA pANuM bhoga le te te na chUTake ja. nahi te enI dAnata haMmezAM tArAone tAravAnI ja hoya che. sAMkaDI ane lAMbI hoDImAM besI eka ja halesAthI dareka majA sAme caDhautara calAvavI e vaLI bIjo AnaMda. be mojAM vaccenI khINamAM hoDI ADI thAya te musIbata kharI. eTalI eka vAta sAcavI hoya te samudranA AnaMda sAthe eka rUpa thavA mATe AnA karatAM vadhAre sarasa sAdhana maLavuM muzkela. AnA pachI meTI heDImAM joDI joDImAM besIne bane bAjUnA halesAM tAlamAM calAvavAno sadhika AnaMda te vaLI trIje. e prauDha AnaMda mUka paNe sevAya ja nahi. tAlane kepha eTalo te mAdaka hoya che ke emAMthI gAyana acUka TI nikaLavAnuM. vAramAM besavAne AnaMda A traNe karatAM kaMIka utarate gaNAya. te. eTalA ja mATe, ke emAM mANasanuM bAhubaLa jarAye vaparAtuM nathI. niyaMtraNacakra hAthamAM pakaDanAra ne kAMDA ne je kasarata thAya che teTalo ja purUSArtha purate avakAza vAramAM maLe che. paNa vAkuradvArA pANI cIratA javAnA ana tA AkhA rA vAphara jyAre sAsaruM doDatuM jAya che tyAre enI gati ApaNI rageragamAM pahoMce che. moTara calAvavAno AnaMda karatAM vAphara calAvavAno AnaMda anekagaNuM vadhAre hoya che. e AnaMda mANatAM mANatAM ane samudranA pANI ahiM, keTalA uMDA haze ene vicAra karatAM karatAM ame devagaDha bhaNI cAlyA. mane vicAra thayo "je pANI sauthI nIce che, te uparanA pANInA bhArathI cagadAI nahi jatAM hoya ? uparanA pANI karatAM nIcalA pANI vadhAre gADhA ane jADA hovA ja joIe. amuka mAchalIo te e jADA pANIne vIMdhIne nIce na ja utarI zaktI hoya. pArAnA sarovaramAM je ApaNe paDIe te lAkaDAnA kakaDAnI peThe ApaNe enA para taratAja rahIzuM, amuka prakAranI mAchalIonuM nIcalA jADA pANImAM ema ja thatuM haze. jema jema devagaDhanuM beTa najIka AvyuM, tema tema AsapAsanA nAnA nAnA beTo ane khaDake spaSTa dekhAvA lAgyA, AkAza ane samudra jayAM maLe che te kSitijanI reSA Aje ghaNI ja rekhIva hatI. ahIM pRthvI pUrI thAya che ane ahIM svarga zarU thAya che, ema kaI soya vatI barAbara cIMdhI ApatuM hoya ema lAgatuM." be phatamArIo pitAnA saDhamAM pavana bharI laIne musApharIe upaDI hatI. e saDhanA peTamAM pavana sAthe ugatA sUryanA kiraNe paNa bharAyA hatA ! e bhArathI saDha phATI jaze ke kema ema lAgatuM hatuM. sahe eTalA te caLakatA hatA ke e rezamanA che, ke hAthIdAMtanA che e nakakI thatuM na hatuM. saDhamAM jyAre pavana . bharAya che. tyAre keLanA pAMdaDAnI bhAta emAM ghaNI zobhe che. have ame devagaDhanI sAva najIka AvyA. TekarI AkhI nAnAM meTAM jhADAthI DhaMkAyelI che. uparanI dIvAdAMDI pitAne mobho sAcavI AkAza tarapha AMgaLI cIMdhatI hatI, have vAra AgaLa jAya ema hatuM nahi. bAkInuM TuMkuM chIcharuM aMtara pUruM karavA mATe amArA vAphare eka nAnakaDo phikara sAthe bAMdhI lIdhe hatuM. e nAnI hoDImAM ame utaryA ane beTa ne kinAre pahoMcyA. utaratAveMta lAla lAla pAkA beranAM phaLoe amArU svAgata karyuM. ame upara caDhatA caDhatA moTA moTAM vRkSanI DALa ane vaDanI vaDavAIo nihALatAM nihALatAM dIvAdAMDInI taLeTI sudhI pahoMcyA. dIvAdAMDInA dIpakAra eka bhalA musalamAna hatA. emaNe amAruM svAgata karyuM. beTa upara dIvAdAMDIne kAraNe thoDAka loke rahetAM hatA. emane kAraNe DAka bakarA ane maraghA paNa rahetA hatAM ane vakhatevakhata maratA hatAM) samudrakinArethI uDatA AvIne ahiMnA jhADa upara ArAma lenArA ane prAkRtika kAvyanA phuvArA choDanArA pakSIo te RSimunIo jeTalA ja pavitra gaNavA joIe.' vApharamAM besIne ame pareDhiye AtmAnI upAsanA karI hatI. ahiM eka khaDaka upara besI saue peTanI upAsanA karI, AsapAsanI zebhA dharAIne joyA pachI dIvAdAMDInA peTamAM thaIne ame upara gayA. dIvAmAMthI "vizvata" nikaLatA kiraNo khUbIthI vALIne emane pANInA pRSTa bhAgane samAMtara evo ghegha deDAvavA mATe aneka prakAranI bilorI kAcanI banAvelI be DhAla ame sauthI prathama joI. perAbelA ane hAyaparabelAnA gaNItane emAM pUra upayoga karelo hoya che. *zaMkuchedanuM gaNIta je jANe te ja AnuM rahasya samajI zake. tyAra pachI e dIvAne burakho eka bAjU khaseDI dUra sudhI sAmudriya zebhA ame nihALI ane ethI saMtoSa na thatAM dIvAnI AsapAsa goThavelI gelarImAM jaIne muktapaNe daze dizA ame jovA lAgyA. je dazya jovAnI jhaMkhanA chappana varasathI seva AvyuM hatA te drazya Aje joyuM! AMkhonuM pAraNuM phITayuM ! Akhe beTa haoio sections. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15 5-43. prabuddha jaina * jANe eka moTuM jahAja che. ane dIvAdAMDI enI saDha kAThI (mast) che, ane ame enA upara caDhIne cAre kora cekI karanAra khalAsI chIe. jahAjanI saDhakAMThI (mast) nI peThe A dIvAdAMDI DelatI na hatI e kharuM, paNa tAjetaramAM ja vApharanI musApharI karelA amArAM bhejAM e uNapa dUra karatA hatAM. ATalI uMcAIethI cAre kera jovAmAM eka anero AnaMda hoya che. kutuba minAra parathI hiMdustAnanI aneka rAjadhAnIonAM smazAna jovAthI manamAM je viSAda pedA thAya che te ahiM thata nathI. ahiMthI dekhAtA samudramAM prAcIna kALathI atyAra sudhI aneka vahANa DUkhyA haze paNa tenI gamagInI ahIMnA vAtAvaraNamAM jarAya dekhAtI nathI. samudramAM bhUta ane bhaviSyane sthAna ja hotuM nathI. kAM te vartamAnakALa; ane kAM te sanAtana anaMtakALa-be nuM ja sAmrAjya tyAM cAle che. jyAre tephAna hoya che tyAre lAge che ke A ja samudranuM sAcuM ane sadAnuM rUpa che. ane jyAre AjanI peThe sarvatra zAnti hoya che tyAre lAge che ke tephAna e te mAyA che. samudranuM moTuM kharekhara te buddha bhagavAnanI zAnti ane emane upazama vyakata karavA mATe ja sarajAyeluM che. AvaDA meTA samudrane AzIrvAda ApavAnI zakti pitAmaha AkAzanI ja hoi zake. AkAza zAnta citta badhe phelAine samudra upara rakSaNanuM DhAMkaNuM besADatuM hatuM ane e DhAMkaNAM para kazI ja bhAta nathI e sahana na karanAra pakSIo enA upara jAta jAtanI lITIo doravAnA asthAyI prayatna karatA hatA. koI bhArekhama mANasane hasAvavA mATe jema bALaka enI AgaLa bItAM bItAM thoDAka cALA karI jue che tema samudrane naLa raMga AkAzanI nIlimAne hasAvavA mATe aneka akhatarA karI jete hate. bhagavAnanuM AvuM virATuM darzana thatAMveMta bhagavadgItAne agIyArame adhyAya yAda Avavo joIto hato paNa ATalA prAcIna kALamAM jatAM pahelAM uzkerAyelAM cite visAmA mATe eka naLakane prasaMga pasaMda karyo. vIseka varasa pahelA laMkAne cheka dakSiNe, devendrathI ye AgaLa jyAre mAtArA gayA hatA tyAre tyAMnI dIvAdAMDI para caDhIne baporanA taDakAmAM AvuM ja paNa ethIya anekagaNuM vizALa dazya joyuM hatuM. tyAM te najaranI trijyA karI mANasathI jevaDuM meTuM vartuLa kheMcAya teTaluM kheMcIne ene dakSiNArdha hiMdI mahAsAgarane Apyo hato ane uttarArdha nArIyeLanA pAMdaDAnA mejA uchALatA ane baporanA taDakAmAM caLakatA vanasAgarane arpaNa thayo hato. ahi, devagaDha parathI, pUrvanI bAjUe sanArAyaNanA pAdapITha tarIke zobhato parvata dekhAte hate. enA taLe pAtharele kAravArane samudra zAntapaNe caLakato hato. enA paranI heDIonI bhAta sAva AchI AchI hatI ane pazcima tarapha te arabastAnanuM smaraNa karAvate eka ane akhaMDa mahAsAgara ja hato. e AkhuM dazya haiyAne guMgaLavanAruM hatuM. moDhAmAMthI eTalA ja. zabda nIkaLI 245 namo'stu te sarvata zreva sarva! aAyA mA virATa kALamAM DAhyAbhAI bAlAbhAI kArA nibaMdhamALA InAmI harIphAI zrI. choTAlAla bAlAbhAI korA taraphathI temanA sadgata pitAzrI bAlAbhAI gulAbacaMda kerAnI IcchA anusAra temanA sadUgata vaDila baMdhunA smaraNArthe eka InAmI nibaMdhamALAnI yojanA ane temAM jaNAvyA mujaba rU. 400 nI rakama amArI upara mokalI ApavAmAM AvI che, ane A nibaMdhamALA "DAhyAbhAI bAlAbhAI kerA nibaMdhamALA"nA nAmathI oLakhAya evI icchA temaNe vyakta karI che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitie A pejanAne amala karavAno TharAva karyo che. A rIte jaina samAjanA vicArane AkhA jaina samAjanA bhAvI viSe pitAnA vicAro vyavasthita AkAramAM raju karavAnI taka ubhI karavA mATe zrI rDoTAlAla bAlAbhAI korAne saMdhanI kAryavAhaka samiti taraphathI AbhAra mAnavAmAM Ave che. A yojanAne ke lAbha levAmAM Ave che te dhyAnamAM laIne AgaLa upara AvA ja koI anya viSaya upara inAmI nibaMdha lakhAvavAnI pravRtti cAlu rAkhavA pitAnI IcchA che ema zrI choTAlAla bAlAbhAI korA taraphathI amane jaNAvavAmAM AvyuM che. prastuta janAnI vigate nIce mujaba che. viSaya: "Adhunika samayane anulakSIne jaina dharma ane samAja (caturvidha saMdha) nA utkarSa kema thAya? inAma: A viSaya upara ekatra thayelA nibaMdhomAMthI sauthI sAro nibaMdha lakhI mokalanArane rUA, 2pa0 ane tethI utarato nibaMdha lakhI mokalanArane rU150 nuM inAma ApavAmAM Avaze. " harIphAI kaNa karI zake? A harIphAImAM mAtra ne ja bhAga laI zakaze. nibaMdhanuM kada: kullakepa ATha pijInA 32 chApelAM pAnAM thAya e AsapAsa. " bhASA: nibaMdhanI bhASA gujarAtI athavA hiMdI hevI joIe. samaya: cAlu varSanA ogasTa mAsanI Akhara tArIkha sudhImAM je nibaMdha maLyA haze teTalA nibaMdha ja harIphAImAM sAmela karavAmAM Avaze. parIkSaka samiti: A nibaMdha tapAsavA tema ja pahelA tathA bIjA InAmanI yogyatA nakakI karavA mATe nIce mujaba parIkSaka samiti nImavAmAM Ave che. paMDita sukhalAlajI, zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA, zrI. zAntilAla harajIvana zAha zrI. choTAlAla bAlAbhAI korA. nibaMdhonI mAlakI : A harIphAI mATe mokalavAmAM AvelA sarva nibaMdhe upara prakAzana vagerenI sarva mAlakInA hakko zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane raheze. temaja je nibaMdhane InAma maLyA haze te nibadhe pragaTa karavAne zrI choTAlAla bAlAbhAI kirAne paNa hakaka raheze. A sarate dhyAnamAM rAkhIne upara jaNAvela viSaya upara vica pUrNa lekha lakhI mokalavA je samAjanA vidvAna tema ja anabhavI bhAI bahene amArI savinaya prArthanA che. maNilAla mokamacaMda zAha 45/ 47, dhanajI sTrITa, re dIpacaMda trIbhavanadAsa zAha * - muMbaI 3, veNubahena vinayacaMda kApaDIA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha, ame nIce utaryA. jema gayA tema vApharamAM besIne pAchA AvyA. pAchA AvatA AsapAsanuM dRzya badhu jotA hatAM, bhANutA hatAM, kavinA kAvyane svAda pharI AnaMdathI cAkhatA hatA. paNa e badhuM paMca pakavAnanuM AkaMTha sevana karyA pachInA mukhavAsa jevuM ja hatuM, e kahevAnI jarUra che? amArA zaramALa citrakAre eTale vakhata eka khUNAmAM besI pAsenA khaDakanuM ane AsapAsanA samudranuM citra devuM. ghera AvatAM eNe e mane ApyuM! e suMdara bhAvapUrNa citra chapanna varasanI bhUkha bhAMgyAnA zubha prasaMganuM smAraka tarIke dIvAdAMDInuM kAvya Akhare pUrNatAe pahepyuM meM prasannatAthI svIkAryuM". kAkA kAlelakara, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha jene tA. 15-5-47 -- - jaina samAjanuM sAmAjika nirIkSaNa 15. (ka) ApanI jJAtimAM antargata tema bAhyagata vivAmuMbaI yunIvarsITInI yunIvarsITI skula opha IkonomIkasa hanA kayA niyamo che? enDa sezIolojI" (arthazAstra ane samAjazAstranI zAkhA) (kha) e niyamo sakhta rIte pALavAmAM Ave che? taraphathI hiMdamAM vasatA jana samAjanAM sAmAjika nirIkSaNa (Social (ga) Apa jaina samAja mAM AntarajJAtiya vivAhanA Survey )nuM kArya hAtha dharavAmAM AvyuM che ane AvI tapAsa pakSamAM ? mATe kazI paNa AdhArabhUta mAhItI upalabdha nahi hovAthI upara (5) jo Apa AtarajJAtiya vivAhanA pakSamAM che te e - jaNAvela khAtA taraphathI eka lAMbI praznAvali bahAra pADavAmAM bAbatane A5 kaI hada sudhI svIkAra karo cho ? AvI che. Ane lagatA paripatramAM prastuta praznAvali dvArA mAMga 16. (ka) evI kaI leka pagI saMsthAo (jevI ke chAtrAlaya, vAmAM AvelI vigate purI pADavA jana samAjanI aMgabhUta chAtravRtti, auSadhAlaya, haipITala vagere) athavA anya prakAranI vyakitaone vinaMti karavAmAM AvI che ane A rIte purI pADavAmAM saMsthAo (jevI ke hAusIMga sosAyaTI athavA te kelonI, keAvelI vigate atyanta gupta rAkhavAmAM Avaze ema jaNAvavAmAM opareTIva kreDITa sosAyaTI, beMka, kanjhayumasa sesAyaTI vagere) che AvyuM che. A tapAsakAyane zrI zreyAMsaprasAda jaina, bI. zAtiprasAda ' ke jenuM kAryakSetra ApanI jJAti athavA te peTAjJAti putuM ja jana, mAnyavara ke. esa. sIdIyA, zrI ratanacaMda hIrAcaMda, muni maryAdita hoya ? evI saMsthAonI yAdI Apaze. zrI chanavijyajI, zrI. metIcaMda gIradharalAla kApaDIA, zrI. cImanalAla (kha) e saMsthAone uddeza saphaLa thayuM che ema Apa mAne che ? cakubhAI zAha, De. bhUlacaMdajI, De. e. ena. upAdhya, zrI. (ga) evI saMsthAo samAjamAM bhedabhAva utpanna nathI karatI ? popaTalAla rAmacaMda zAha (punA), zrI. nAthurAma premI tathA zrI. ke. bI. hegaDe (megelera)-jaina samAjanA bhinna bhinna vibhAganA (dha) evI saMsthAo koI paNa paMtha jJAti, peTA jJAti, A AgevAnoe bahu bhAvapUrvaka AvakAryuM che ane jana samAjanI bhASA athavA te sthAnane vicAra karyA sivAya sarva jene mATe sAmAjIka paristhitinA AvA vaijJAnika nirIkSaNanI atyanta Ava khullI rAkhavAnI Apa salAha Ape kharA? 17. () ApanI jJAtine bhUtakALamAM koI viziSTa dhaMdhe zyakatA che ema temaNe jaNAvyuM che ane jaina bahene tathA athavA te vyavasAya hate kharo? - baMdhuone prastuta praznAvalimAM mAMgavAmAM AvelI vigato jema bane tema jadithI purI pADavA anurodha karyo che : (kha) e Aje paNa cAlu che ? prastuta praznAvali nIce mujaba che. (ga) je ema na hoya te ApanI jJAtinA loko kyA jaina samAjanuM sAmAjika nirIkSaNa dhaMdhAo athavA te vyavasAyamAM rokAyelA che? 1. aTakathI zarU thatuM AkhuM nAma 18. ApanI jJAti athavA te piTAjJAtimAM purUSo temaja 2. purUM ThekANuM strIonuM dezI tema ja videzI zikSaNanuM zuM parimANa che ? 3. dhaMdhe ke vyavasAya , 19. A jJAtione koI dhArmika pIThabaLa che? jo heya 4. paMtha (digaMbara, zvetAMbara, sthAnakavAsI ke terApaMthI) te tenuM pramANa Apaze. e sarva jJAtio prAcIna jaina masAjamAM 5. gotra athavA te evo koI vimAga ke jenA vivAha pracalita hatI? saMbaMdha javAmAM khyAla rAkha paDate heya. 20. (ka) ApanI jJAtimAM bhaTTArakanI saMsthA pracalita che? 6. saMdha, gaNa, gaccha athavA zAkhA (kha) je hoya te temanA nivAsanuM kendIbhUta sthAna zuM che? 7. jJAti ane peTAjJAti (Caste and Sub-caste) (ga) temanuM kartavya (dutis) zuM che? 8. (ka) ApanI jJAtijanonI lagabhaga saMkhyA keTalI che? (dha) temanI kevI rIte nimaNuMka thAya che ane temane kevI (kha) AkhA hiMdusthAnamAM e kevI rIte vaheMcAyelI che? rIte dUra karI zakAya che? 8. ApanI peTAjJAtine mULa jJAti sAthe temaja jenI | (9) temanI pAse keTalI mIlakata che? bIjI jJAtio sAthe Antara bhejana tathA Antara vivAha vagere (ca) temanuM lAkA upara koI niyatranuM che kharuM ? lakSyamAM rAkhIne ke saMbaMdha che ? phALo ke lavAjama vasula karavuM, jJAtinA nirNae ke cukAdAone 10. jana samAjanI antargata jJAtiomAM ucca nIcane kaI amala karAvo.) krama che ema Apa mAne che ? je mAnatA ho te Ape mAne | (cha) emanI vartamAna sthiti kevI che? krama kayA prakAra che? (je A bAbatane cokakasa khyAla na hoya (ja) zuM teo pitapatAnA sthAnamAM AvI jJAti paMcAyata te aMdAjathI khyAla Apaze) mATe sarvazreSTha sattA dharAve che? 11. (ka) ApanI jJAtimAM paMcAyata che ? (4) temanI sudhAraNA karavA mATe Apa zuM upAyo sUcave che ? (kha) tenuM baMdhAraNa kevuM che ? 21. ApanI jJAti tema ja peTA jJAtine kema udbhava thayo (ga) tenuM kartavya (duties) zuM che te Apa jANe che? jo zakaya hoya to tenA udbhavane khyAla (dha) jJAtinA sabhya pAsethI te zuM lavAjama ugharAve che? nA sabhyo pAsethI te zuM lavAjama ugharAve che ? Apaze. ' (3) jeo lavAjama na Ape temane teo ke daMDa kare che ? ' 22. Aje ApanI jJAtimAM sAdhue tema ja sAdhvIe pAravatata sAmAjIka paristhitine dhyAnamAM laIne A (jemAM muni, ArajA, pUjya, gArIjI vagere samAveza thAya , jJAtipaMcAyatone Apa nimna karavA Iccho cho ke e paMcAyatanuM che)nI saMkhyA keTalI che? punanirmANa karavA Iccho cho ? ane Apa punanirmANa cAhatA ho 23. amuka loko ja "pUjA' karI zake athavA to amuka loko te ApanA vicAra anusAra tene ke AvakAra Apa joIe ? ja sAdhuone AhAra paherAvI zake ane amuka loko pUjA na karI - 13. koI vAra jJAtijano thAya che kharA? ane AvAM bhejano jAtAM hoya te kayAre kayAre jAya che ? : zake ya sAdhuone AhAra paherAvI na zake-evA koI pratibaMdha 14. anya samAjomAM ApanI jJAtinA sadaza nAmanI tamArI jJAtimAM che? jo hoya te jaNAvaze. jJAtio che ? je hoya te tenI vigata Apazo tathA temanI sAthe 24. ApaNI jJAtimAM vidhavA vivAha thaI zake che ane e tamAre saMbaMdha kevA prakArane che te jaNAvaze. mujaba pracalita paNa che? jo hoya te kaI hada sudhI ? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-47 2 . ApanI jJAtimAM ekathI vadhAre paDanI thaI zake che? 26. ApanI jJAtimAM koI sAmAnya athavA TevAyelA aparAdhIo (Ordinary or habitual criminals) che kharA ? 27. ApanI jJAtipaMcAyate bAlavivAha, paherAmaNI vagere samAjavirodhI rUDhio tema ja rIvAjo jJAtimAMthI dUra karavA kaI prayatna karyA che? 28. ApanI jJAtipaMcAyatanI mAlIkInAM keTalAM maMdira che? te maMdiramAM ekaThuM thayeluM drazya tathA mIlkatane sAmAjika kAryamAM upaga thaI zake che? 29, ApanA kuLadevatA koNa che? 30, ApanA kuLanA janmabhUmi zuM che? je banI zake te ApanA kuLanA dezaparivartanane saMkSipta itihAsa Apaze, 31. ApanA kuTuMba parivAramAM koI pratibhAzALI vyaktio thaI gayela che? je bane te AvI pratibhAzALI vyaktionI TuMkI jIvanI Apaze. 32. ApanuM kuTuMba saMyukta che ke vibhakata che ? jo saMyukta hoya te kuTuMbIjanenI kula saMkhyA keTalI che? zuM e badhA sAthe rahe che? ema na hoya te judA rahevAvALAonA nivAsasthAna jaNAvaze. * 33. ApanA kuTuMba parivAramAM Antara-sAMpradAyika, AntarapeTAjJAtIya, Antara-jJAtiya, ane Antara-prAntIya lagnanI ghaTanAo banI che? 34. Apa kayA jaina parvomAM mAne che? Apa hiMduonA . sarva parvo ujave che? jo ema na hoya te je hiMdu parve A5 mAnatA ane ujavatA ho te parvonI yAdI Apaze. 35. Apa haMmezAM kaI kaI dainika jaina vidhio karo cho? 36. Apa kyA jaina saMskAronuM pAlana kare che ? 37. ApanAM lagna hiMdu vidhi vramANe thayA che ke jana vidhi pramANe? 38. Apa keTalI bhASAo vAMcI, balI athavA te lakhI zako cho te jaNAvaze. 38. Apa ya pavita pahero cho ? je paheratA che te tenuM mahatva zuM che ? 40. vivAha tema ja anya vidhi tathA maMdiromAM dainika pUjA tema ja abhiSeka karavA mATe Apa jaina pUjArIne belA che ke brAhmaNane ? ( 41. A5 mahinAmAM keTalA upavAsa kare che ? cAturmAsa daramiyAna Apa kaI khAsa upavAsa kare che ? 42. A5 kuTuMbamAM mRtyu bAda zuM zuM vidhi kare che ? zuM te hiMduo jevI ja che? 43. mRta vyaktinA smaraNamAM Apa koI mAsika ke vArSika divasa pALe che? 44. Ape kayA prakAranuM dhArmika zikSaNa lIdhuM che? dhArmika zikSaNuM jaina bALaka mATe pharajIyAta karavuM joIe ema A5 mAne che? 45. Apa hiMdu devatAone pUje che ? jene pUjatA he tenAM nAma Apaze. 46. jaina samAjamAM vidhavAonI saMkhyA ghaNI moTI che. e Apa jANatA haze. emanA praznane nIkAla karavA mATe Apa zuM karavAnuM sUcavo cho? 47. jana, saMskRti hiMdusthAnanI bIjI saMskRtiothI bhinna evI eka alaga saMskRti che ema Apa mAne che ? 48. koI paNa jJAti, peTA jJAti ke paMthathI nirapekSa sarva jaina samAjanA lAbhArthe kaMI kAma karato hoya evA koI ja saMdha ke saMsthAnA Apa sabhya che ? je che te tenAM nAma ane pravRttikSetrane nirdeza karaze. 49. zikSaNa tema ja anya bAbatamAM Apa zuM vizeSatA dharAve che ? zikSaNa, sAhitya, kaLA, saMskRti, ramatagamata vagere kSetramAM Ape ke ApanA kuTuMbIomAMthI koIe paNa je kAMI bahumAna prApta karyuM hoya te te darzAvavA kRpA karazo. 50. (ka) dezanA rAjakIya, sAmAjIka, Arthika tema ja sArvajanika kAryamAM A5 bhAga le che? jo letA he te ApanA kAryanuM saMkSipta varNana Apaze tathA te te pravRttio calAvatI saMsthA mAM ApanuM sthAna jaNAvaze. (kha) jaina samAje hiMdusthAnanI rAjakIya, sAmAjika, tema ja Arthika unnatinAM bhinna bhinna rIte mahatvane phaLa Ape che ema A5 mAne che? jo Apa ema mAnatA ho te te phALAne aMdAja Apaze. A praznonA javAba dareka praznanI bAjue ApavAnA che. javAba ApavA mATe aMgrejI, marAThI, hiMdI, gujarAtI tathA kenaDIAmAMthI koI paNa bhASA cAlaze. A uparAMta koI vizeSa noMdha paNa sAthe joDI zakaze. A praznAvali nIcenA ThekANe lakhavAthI meLavI zakAze. javAba paNa me ThekANe ja mokalavAnA che. prophesara vilAsa AdinAtha saMgave ema. e. " vijaya koleja vijApura, ema. esa. ema. relve.) jaina samAjanI dRSTie AvI tapAsanuM ghaNuM mahatva che ane tethI ja tene lagatI vigate purA vistArathI ahiM ApavAmAM AvI che. A tapAsanuM kArya te ja pAra paDe ke jo jaina bhAIo tema ja bahene ghaNI moTI saMkhyAmAM A kAryane purepura sahakAra Ape ane pramAda sevyA sivAya mAMgavAmAM AvelI mAhItIo satvara purI pADe. jyAM sudhI jainonI vipula saMkhyA A kAryamAM sAtha nahi Ape tyAM sudhI AvI tapAsamAMthI koI mArgadarzaka tAravaNI karavAnuM zakya ja nathI. sthaLa sthaLanA AgevAna jenAe tema ja jaina saMsthAoe pitApitAnA vibhAgamAM A kArya upADI levuM joIe. ema thAya te ja AdhArabhUta tAravaNI thaI zake ane te ja Ajane jaina samAja sAmAjika, dhArmika tema ja anya bAbatamAM Aje kayAM ubhA che ane tene AgaLa laI jA mATe apaNe zuM zuM karavuM joIe te viSe ApaNane sAcI sujha paDavA ? sAcI sujha paDavA saMbhava che. paramAnaMda zrI. dhIrajalAla jIvaNalAla kezarIcaMdane dhanyavAda - zrI dhIrUbhAIe pitAnA laghubaMdhunA lagna prasaMge samAjazreyane lagatA koI paNa kAryomAM upAya karavA mATe rUA. 51000) nI rakama alaga karyAnI jAherAta karI che. A rakamane upayoga zikSaNa viSayaka koI paNa pravRttimAM ke vaidhakIya rAhatane lagatA koI paNa kAryamAM karavAmAM Avaze ema jaNAvavAmAM Ave che. A mATe temane jaina samAjanA dhanyavAda ghaTe che. sAbhAra svIkAra zrI dhIrajalAla jIvaNalAla kezarIcaMda taraphathI zrI. maNilAla mokamacaMda sArvajanika vAMcanAlaya-pustakAlayane 351 sArAM pustako pitAnA pustakasaMgrahamAMthI kADhIne bheTa ApavAmAM AvyA che. A mATe temane antaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. tArAcaMda lakSmIcaMda jeThArI maMtrI, ma. ma. sA. vAMcanAlaya-pustakAlaya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16-kha prabuddha jaina tA. 15-5-47 bedhArI tALamAM jIvananA paNa che mana vagara jatI jaina sAdhuonI vArasAgata nabaLAi ane have brAhmaNa samAjane ja nimULa nathI karI rahyo paNa te badhI vaNasatuM jatuM sAmAjika svAthya jAtIonA athavA AkhA hindu samAjamAM svAthya upara prANAM tika prahAra karI rahyo che. musalamAnomAM dharmAdhatA che ema ApaNe (tA. 1-4-47 nA prabuddha jainamAM munizrI vidyAviyajInA AgAmI hIraka mahesiva sabaMdhamAM tathA rAtrI jana tathA kaMdamULabhakSaNa saMbaMdhamAM joIe chIe ane kahIe paNa chIe, paraMtu AkhA hindu samAje ne pragaTa thaI hatI tene anulakSIne prajJAcakSu paMDita sukhalAlajIe janA judA judA vargo ane paMthe mAM dhamadhatA uparAMta jAtImArI upara eka lAMbe patra lakhe che jemAM upagI bhAga temanI saMma- aMdhatA paNa che e ApaNe bhUlavuM na joIe. A bevaDa deva tithI nIce avatarita karavAmAM Ave che. paramAnaMda) ene nAza ja karaze. musalamAnomAM dharmAdhatA uparAMta krUratA jana samAjanA dareka phIrakAnA sAdhuvargamAM eka vArasAgata paNu vArasAgata che. evI krUratA hinduvargamAM nathI e puNyacihna A nabaLAI mATe bhAge jovAmAM Ave che te e ke vyAjabI-geravyA- gaNAvuM joIe, paNa krUratAne pratikAra saMdigdha dazAthI na ja thaI jabIpaNAne vicAra karyA vinA ja moTapamAM khape evAM prasaMgane zake. kAMte krUratA sAme vadhAre krUratA e ja tAkAlika trANune anya samAjamAMthI svIkArI levA. gurUmaMdira baMdhAvavAne roga upAya ane kAM te krUratA sAme niSkAma sarvAgINa buddhipUrvaka pUrA zamyA nathI tyAM te jayaMtI ujavavAne agara rajatasava "akraratA yA premavRtti e ja trApAya. paraMtu Aje sAmuhika ke hIrakasava ujavavAnuM na raga zarU thayuM che. pAgya ke ayogya daSTie hinduvarga nathI vadhAre krUra ke nathI buddhipUrvaka akrara. pitAnA sadgata gurUonA tevA prasaMgo ujavavAM ziSyoe zarU vArasAgata saMskArone kAraNe emAM akrUratA dekhAya che, paNa teNe karyA, ane e zarUAtamAMthI jIvita tevA ja gurUonI jayaMtIe nabaLAInuM rUpa pUrA arthamAM dhAraNa karyuM che. eTale tene te ujavAvA lAgI che ane chevaTe tevA prasaMge pitAnI jAte ja ekaMdara mAra khAvAnuM ja bAkI rahe che. vadhArAmAM briTIza pitAne mATe ujavavAnA kAvAdAvA paNa jyAM tyAM zarU thayAM che. nItine lIdhe samAjanAzanAM mULa uMDA naMkhAyAM che. A rIte ekalA muni vidyAvijayajI ja enA bheda nathI banyA. hamaNAM ja sAmAjIka ane rASTrIya svAstha bilakula vaNasI gayAM jevuM che. thoDAM divasa pahelAM muni cauyamalajI je sthAnakavAsI che ne je te vakhate je A pAkI zraddhAthI kAma kare che te ja kharI rIte pUjaya javAharalAlajInA pratispardhI che, temane mATe A ja jayaMtIne pAtra che. prasaMga citoDamAM ujavAI gaye. enI AmaMtraNA-patrikAo ne bIjI - jIvana saMgharSa te viSayanI khaTapaTa samAjanI nabaLI nADanA dhabakArA mAtra che. mahArA jIvananI eka paNa kSaNa maMthana vagara jatI nathI. hamaNuM digaMbara samAjamAM gaNezaprasAda vaNIne sene tALa- vicAronA vamaLamAM vaLavananAva paNa cakarAve le che. mAruM jIvana vAnI carcA ubhI thaI che. pratiSThAnA, padharAmaNInA ane snAtra pUjA bedhArI talavAra jevuM che. saMpUrNa zaktine kharcI nAkhuM chuM te AdInA ADaMbarAmAM A navA ADaMbare dhamaM abhivRddhinuM sthAna : paNa koI rIte yogya mArge cAlI zakAtuM ja nathI. levA mAMDayuM che. koIne e vicAra nathI AvatuM ke samAjane ubhA hadaya saMpuNa mAnavatAbharyuM" maLyuM che, jyAre jIvana eka rahevAnI ane TakavAnI bhUmi ja jayAM sarakatI jAya che tyAM AvA mahAna keyaDe banI gayuM che. buddhimAM saMskAritAnI choLe uDe che, niSThANu manamanAmaNAMne mahela kayAM lagI Takaze! zrImAna vijayavala jayAre vartanamAM samatalatA jALavavAnA koI saMjoga nathI. sAmAbhasUrI jevA keLavaNInA himAyatI gaNAtA munie paNa kaze ja jika Adarza sAme vyaktigata AdarzanuM mahAna yuddha cAle che. nyAyaviveka AvI bAbatamAM dAkhavatA dekhAtA nathI, tyAM bIjA viSe zuM priya svabhAva hovA chatAM ene sArthaka karavAno mArga ati vikaTa kahevuM? zrImAna AtmArAmajI mahArAjanI janmazatAbdino utsava te lAge che. satyanA upAsaka thavAnI tIvra jhaMkhanA hovA chatAM, haju thoDA samaya pahelAM ujavAye ja hate. hamaNAM vaLI nirvANa asatyane sAmane karavAnI zakti khUTI jAya che. ardhazatAbdi ke evA kaMIka nimitta jayaMtI ujavavAne bhAre he deva! te evuM visaMvAdI jIvana ApI hArI mAnavatAnI samAraMbha paMjAbamAM cAlI rahyo hato. AjakAlamAM e tithio kevI kameTI karavA dhArI che? deva! hArI samakSa AvuM chuM, tyAre AvavAnI hatI. khabara nathI ke zuM thayuM? paNuM gujarAnavAlAmAM ane paMjAbamAM lIMgIoe te jayaMtI ujavI ja nAkhI che ane keTalAMe manora uchaLI paDe che. tyAre cIle cAlavAnI lAlacamAM ghelI banuM chuM. kSaNabhara ene mada caDhe che, paraMtu mArUM vAstavika hajI ujavaNI cAlu che. je gRhastha AtmarakSA mATe asamartha che tenA upara nabhatA sAdhuvargane pitAnA ane samAjanA jIvanabaLanI jIvana mane hatAza karI de che. vRddhine vicAra AvavAne badale jo AvA ADaMbarane ja vicAra mahAna purUSenuM caritra ghaDIbhara thanaganATa jagAve che. jIvaAvatA hoya ane zrAvake paNa tene uttejana ApatA hoya te nanI saphaLatA e ja bhargo dekhAya che, e mArga mehaka che, ane AkarSe che. kAlpanika AdarzanAM minArA para caDhIne saMteSa levAthI ema ja kahevuM paDe ke haju lIgIe pitAnI kalpanAnI jayaMtI kadIye tRpti thaI che? jema vadhAre ujave tema sArUM. kAraNa ke ema thayA vinA ApameLe he deva! ama jevA mAnanAM jIvanane keyaDe ukelavAnuM te sAdhu ane zrAvakanI AMkhe ughaDavAnI ja nathI. ' sAmarthya mAtra hArAmAM ja che. ' tame hamaNAM kaMdamULa ane rAtrI jana viSe je vicAre zuM nyAya ke anyAya? A amArI buddhine buThThI karanAre spaSTapaNe vyakta karyA che te paNa mane sAmayika lAge che. je dharma viSaya che. mAtra daMbhane pivIne paNa pitAnI caritArthatA mAne che, te pitAnA - chatAMye devI lhArA sahavAsamAM rahI yathAzakti hAre mAge nAzanI sAthe samAjano paNa nAza kare che. A doSa jaina-sabhA cAlavAne prayatna karatAM zIkhI chuM. mArI jAtane namra banAvI mAtra, nathI paNa badhA dharmomAM eka athavA bIjI rIte hAre caraNamAM aparNa karyuM e ja bhAvanAne pAvuM chuM. prabaLa rUpamAM dekhAya che. lAMbA vakhata thayAM poSAye jAtabheda eka bahenanI noMdhapothImAMthI, sva. Do, vrajalAla dharamacaMda meghANI smAraka, 1955 tA. 15-3-47 nAM aMkamAM 25 zrI. svarUpacaMda ena. epha 11) zrI. khubacaMda svarUpacaMda svIkArelA. 2] , ema. je. thANAvALAnI ku. 11] , vADIlAla manasukharAma 25 zrI. vanamALIdAsa gulAbacaMda 15 , cImanalAla vADIlAla 1durlabhadAsa jhaveracaMda 2 , manubhAI gulAbacaMda kApaDIA 15 , pipaTalAla bhogIlAla 25) , jI. viThThaladAsanI ku. 1] , haThIsIMga haragoviMdadAsa 259. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTaka vi kI tA. 15 5-47 cakita thaI rahe che. eka evuM che ne mane vAna thAya paNa gAMdhIjI ane javAharalAla: (puSTa 12 thI cAlu), niratizaya samRddhi game che; vaLI jIvana je saMdharSo UbhA kare che. ati virala guNa AvI vasyA che. bhASaNo jue te lAvAne te pratye jhAjhe aNagame, paNa nathI.' jIvananuM ane emane " ka 1 dhagadhagata nibaMdhu pravAha, paNa AcaraNa saMyamapUrNa hAvabhAvamAM uttejita karI mUke che' paNa aMdha banIne emAM racyApacyA AkaLA asvastha, nirNaya tyAre sucitita sunizcala; nAnAM nAnAM rahenAranI grAmyatA emanAmAM jugupsA pedA kare che. e vIryavaMta che , kAryomAM pitAnuM ja dhAryuM karAvanAra mamatIlA, te meTAM kAryomAM ane vedanazIla che ane eTale Aveza ke vedanAnI yAtanAmAMthI AtmavilopananI jANe mati; dhyeya krAntikAranuM, niSThA sthiticustanI; e ugarI zake ema nathI. raNabherI saMbhaLAtAM emanuM lehI dhamakoI hetunuM samarthana karavuM atyaMta Avezayukta, koI hetune utArI dhamavA lAge che, emanAmAM vasatA vIrane hAtha talavAranI mUTha para pADave atyaMta nyAyayukta; aMgata jokhama vize sAva lAparavAha, jAya che ane yuddhamAM jhaMpalAvavAne e adhIra banI rahe che. jemAM paNa rASTranA hitane AMca Ave ema hoya tyAM atyaMta sAvadha; AMkha mIce che tyAM vArevAre buddhanI pratimA baMdha nayanane avaA saMsAranI saghaLI sArI vastuo vize cAhanA, chatAM aMgata - kAzamAM taryA kare che. "zatadalakamala para virAjIta, zAnta ane mejazokha pratye sarvathA udAsIna; bIjAone e sattAsthAne caDhAve nirvika95, Aveza ane kAmanAothI para, jIvananA kalaha ane ane chatAM potAne mATe kazuM paNa bAvIne besavAnI badhA rogayukta jhaMjhAvAtathI dUra, eTalA badhA dUra ke dudharSa ane apAyuM." e ' ane nirlepa, mAnavasahaja rIte haLanAra bhaLanAra ane mAnavasamAja cakti thaI rahe che. A be virodhanuM-jIvananA ane AtmAnA sAthe kaMi ja saMbaMdha na hoya ema dUra paNa sarakI janAra-svabhAvanAM sAdanuM-upazamana thaI zake evuM zuM nathI ? buddhanI pratimA upara AvAM paraspareidhI lakSaNe emanAmAM bhegAM vase che. pariNAme dhaDImAM e punaH aMtaHkSane sthira kare che ne emane jJAna thAya che ke uSmAbharyA to ghaDImAM TaDhA, ghaDImAM garviSTha te ghaDImAM namra lAge. "e prazAnta ne nizcala dIsatI rekhAkRtionI pAchaLa paNa che che. samudAyanA premamAM paDele e vaibhavI dhanapati che; paradezInI Avaze ane Umie nathI ema nathI; paNa ApaNune paricita ' saMskRti pitAdvArA pragaTa kare e rASTravAdI che; enA che tethI sAva judA, adbhutatara prabatara e Aveze ne Urmio che pracaMDa jhaMjhAvAtamAM sapaDAyelo e buddhivAdI che. vyaktitvanA AvA che. buddhanAM netre mIMcelAM che, paraMtu e mIMcelAM netre mAMthI ke koI virodhAbhAsane lIdhe ja aneruM AkarSaNa emAMthI pragaTe che. parama Atmazakita vastu mAtrane bhedIne jue che ane samasta A mANasa je mijAje manasvI phAMTAbAja che, mAnyatAo dehamAM prANazakti ubharAI rahe che. yuga pachI yugo vIte che paraMtu jaDavAdI che, pathanirNaye bhAvanAvAdI che ane hRdaye karIne mAnava- buddha kaMI Aghe nIkaLI gayA lAgatA nathI; e ja mRduvANI hajI premI che te zuM mAne che vArU jemAMthI ene ATaluM badhuM naitika paNa ApaNAM kAnamAM guMje che ane kahe che ke "jIvanavigrahathI kAyaranI "baLa maLI rahe che ne enI jIvanazraddhA kaI che? dharmanI ene jema bhAgaze nahi, kintu zAnta citte ene pratikAra karajo; jIva jarAya paDI nathI, jo ke Discovery of India nAmanA namAM ja vikAsa ane pragati mATe eka ekathI caDe evI take ' pitAne pustakamAM upaniSado vize eNe mana mUkIne lakhyuM che. paDelI che. virodhanA AvA samAdhAnanI pratIti meLavavA / paNa e guNudarzana bauddhika bhUmikA rahIne karyuM che ane maulika vartamAna jagatamAM e AsapAsa najara pherave che. ane gAMdhIjI * paNa nathI kemake e sIdhuM aMgata anubhavamAMthI utarI AvatuM para jaIne e najara Thare che. e ja che prazAnta netravALA kAnti nathI. gAMdhIjInI jema e nItivAdI, gUDhavAdI ke adhyAtmavAdI. kAra, je dhi kAryA vinA laDI zake che, je sadA pravRttimaya chatAM sadA nathI. manuSyanA sAmAjika nirmANanI pAra jaIne jIvananA gUDha nivRta che, jenA lohImAM zivAjInuM ejisa vahe che, jenI AMkhabheda ukelavA mATe bhItaramAM vasato kaI AbhA emane Thelata mAMthI buddhanI kSamAne prakAza nItare che. ane eTale nAstika neharU lAgatuM nathI. "svargane zikArI zvAna" emanAM pagalAM suMdhate pUThe gAMdhIjIne Azaka bane che ene lehanuM khaDjha myAna karI suvarNa paLatA nathI. pitAnA mAnavabaMdhuonI e sevA kare che te manuSyamAM khaTTanA prakAzane anusare che. emane Izvara vasatA jaNAya che eTalA mATe nahiM; paraMtu pitAnuM e evA jagatanA sarjana mATe mathe che jemAM svArthalelubhAvI e sarvenA bhAvI sAthe saMkaLAyeluM che eTaluM samajavA patAnuM lokakalyANa sAthe, vyakti svAtaMtryanuM sAmudAyika purUSArtha sAthe; jeTalA e zANA che mATe. emanI dezabhaktinuM koI mAnasika ane rASTrIya hitonuM AMtararASTrIya zAti sAthe samAdhAna karavAmAM cAlakabaLa hoya te te abhimAna-arthAtu Abhagaurava che. e para AvyuM hoya. kevI rIte A prakAranA jagatanuM nirmANa sadhAze dezIo sAthe laDe che kemake gulAmI bilakula sAMkhI na zake tenI emane cokakasa khabara nathI chatAM emane zraddhA che ke manuSyane ' buddhiyukta dalIle thI samajAvI zakAya che ane pAramArthika svArtha eTalA badhA e abhimAnI che. e lokataMtravAdI che kemake jenA manuSyanAM kAryonuM preraka ne niyAmaka baLa banI zake che. e anyamAM para pitAne naitika adhikAra na hoya evAM sattAsthAno bacAvI pitAnI ja pratikRti jue che. pariNAme manuSyane vyavahAramAM je besavAnuM tuccha gaNe eTalA badhA e uccAzayI che. AtmagauravanI kaMi buddhisiddha nathI hotuM, paNa gUDha ke akalita hoya che te emane sAthe saMkaLAyelo bIjo Ave te hadayanI udAratA ne umAte chItA karI mUke che. emanI samajamAM ja e utaratuM nathI. emAM che. e samAjavAdI che kemake vyaktine lebha ane dhanapatine durvyaya rahelI zaktinI emane jhAMkhI khabara to paDe che, paNa enuM calanazAstra emanAthI saMkhyA ja nathI, ane udAra eTalA badhA che ke A e samajyA nathI. e jANe che ke gAMdhIjI enuM rahasya jANe che , ane e adbhuta zaktine prabhAva pragaTa karI zake ema che eTale duniyAnI badhI sArI vastu e saune bhAge paDatI Ave evuM ja jyAre mahAtmAjInAM kAryo ke nirNaya pAchaLa rahelI takesaraNI. e I che. gAMdhIjImAM emane AsthA che tenuM kAraNa theDeka aMze emane samajAya nahi tyAre e mane mUMge moDhe anusaravAmAM e e ke pitAthI mahattara evI zaktine svIkAra karavA jeTalA e satya saMtoSa mAne che. gAMdhIjI pratyenI emanI niSThA sAcI ane bhakata ane namra che; ane theDeka aMze e 5NuM kharuM ke emanA sva kasAyelI che; gAMdhIjIne emane vizene prema paNa uThe ne sthira che. baMne ekamekanA baLanA pUraka che. gAMdhIvinAnA neharU nipUribhAvamAM anusmRta evI je vRttionI nimaLatA che teNe karIne NAmI banI rahe; neharU vinAnA gAMdhI apUrNa rahI jAya. jyAre kalyANakara sAdhya mATe sAdhana paNa kalyANakAra pasaMda karavAmAM raheluM gAMdhIjI sAthe emane matabheda paDe che tyAre e pramANe te kahI DahApaNa e pAmI gayA che. bIjI rIte kahIe te emane saMpra. nAkhe che. te vakhate rUDhicusta emanI sAme vakramAve joI rahe che, dAya, je saMpradAya ene kahI zakAya te te susaMskRta mAnavatApUrNa ane rUDhibhaMjake emane biradAve che; paraMtu gAMdhI ane neharU vacce bhAtikavAdane che. ' kadI tUTa paDI dekhAtI nathI. baMne ekamekane pichAne che. e pichAemanA chellA graMthamAM emaNe kahyuM che te pramANe e pite * , namAMthI ja gAMdhIjInI mahattAnuM ane neharUnA DahApaNanuM mApa maLI rahe che. be aMtaronI A prakAranI eALakha e hiMdI rASTrIya mahAsa:nAritaka che ane nAstikanI jema emane prakRti ane jIvananI, bhAnI meTamAM meTI siddhi che. "prajAbaMdhu'mAMthI sAbhAra uMdhu, karI . Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuta jena 'tA. 15-5-47. tapasyA: du:khane cinmaya prakAza ( paramazrata "bAbu kSitimohana senane baMgALI bhASAmAM lakhAyale A lekha tA, 22-2-47 nA "rA' nAmanA sAmayikamAM pragaTa thayele, jene 'zrI nagInadAsa pArekhe karele anuvAda saMskRtinA mArca mAsanA aMkamAMthI ahi 'sAbhAra. UMkRta karavAmAM Ave che. jaina dharma tapapradhAna dharma che. e tapanI bhAvanAnuM A lekhamAM anya dArzanika graMthonA AdhAre atyaMta suMdara ane vicArapreraka nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, eTaluM ja nahi paNa tapanA paraMparAgata khyAlane koI judA ja AkAramAM raju karavAmAM Avyo che. A rIte vicAratAM tepa e ja AtmakhvAranuM ane jIva mAtramAM rahela ananta caitanyanA AzIrbhAvanuM eka ane amidha sAdhana che ema ApaNane pratIta thaI Ave che. ahiMsA jema jema samaye samaye judI judI rIte nirUpita thaI rahI che ane tenA pariNAme ja sadA vikasita thaI * rahI che tevI ja rIte tapano vicAra paNa navAM navAM nirUpAnI apekSA dharAve che. ema thAya te ja * ahiMsA tema ja saMpa mAnavInA jIvanamAM jIvatI bhAvanA ane krAntikAra zaktionuM sthAna laI zake. * paramAnaMda). mANasamAM aneka saMbhAvanAo, zaktie suptAvasthAmAM kahyuM, huM baLavA taiyAra chuM."... sarasurgevAnuM che ane paDelI hoya che, jema kASTramAM agni. duHkhanuM gharSaNa thatAM e badhI agninA prakAzathI aMdhakAra prakAzamaya banI gaye. saMbhAvanAo ane zakti prajavalita thaI uThe che, ane tyAre tApathI baLI javA huM taiyAra chuM ema bolatAM ja Adiya " tene mahimA joIne mANasa pote paNa Abhe banI jAya che. prakAzamaya banI gaye. tAmithAvi . 1-6-22. Ama chatAM mANasanI sAmAnya pravRtti duHkhane nivAravA ane mRtyune ane mRtyunI duHkhajavALAne atikramI javAnI hiMmata sakhate vaLagI rahevA pratye hoya che. mANasa samajatA nathI ke sukha karI mATe ja sUrya A dedIpyamAna che. ghaNAvANiyA: vA. e Static eTale ke sthitizIla che ane duHkha Dynamic gati mRtyumatikrAMtastapati / 1-3-14 preraka che. sAdhanAnA kSetramAM sthitizIlatA baMdhanarUpa che. gatipreratA Aditye pitAne zAMta ane tapta karyo eTale tarata ja temAMthI muktirUpa che. eTale, sAdhake samaje che ke duHkhamAM game teTale tApa yaza ane vIye utpanna thayAM-tapasa yara tatha zAsabhya taNau ane game teTalI javALA hoya toye te tApa vagara kaMI jIvanamAM thazo vIryam sAmA | -ra-1 teja AvatuM nathI. e tApanI bIke je baLavAnI hiMmata nahIM taittirIya upaniSadanI brahmAnaMdavallImAM A ja vAta vadhu cAle te sadA aMdhakAramAM ja jIvana kADhavuM paDe che. ravIndranAthanI jorathI ane atyaMta sahelI rIte kahelI che. pahelAM suSTi nahotI. eka kavitAmAM A ja vastu suMdara rUpe rajU thayelI che? tyAre kartAnA manamAM evI IcchA thaI ke huM vicitra vizvarUpe bhijAtATha azrajale bhAve rAtri divA, pragaTa thAu:javalaMta kAMThera AhA dIpti teja kivA. so'kAmayata / bahu syAm prajAyeya iti / 2-6 adhaMkAra koNe caDe bhare irSyA rege, tyAre temane samajAyuM ke IcchAnI sAthe duHkhamaya tapasyA bele Ami hena jyoti pAla ki suge. hevI joIe. eTale temaNe tapasyA karI. tapasyAnA duHkhamAMthI A ' javalaMta aMgAra bele, kAMcA kADha ege, , sRSTi janmI. sarva kAMI te duHkhamaya tapAsyAnuM ja phaLa che. ceSTahIna vAsanAya vRthA sumi bhego. sa tapo'tapyata / sa tapastaptvA idaM sarva amRjata / yadi kiNc|| AmarA peye chi jahA mariyA puDiyA, sAmavedamAMnA chAMdegya upaniSadamAM paNa ApaNe joie te mAri ki hAte tAhA A sibe uDiyA? e chIe ke prajApatie kaThina tapasyA karI, tenA phaLa rUpe je rasa - mijAka belebAbA, ke mare Agane. UbharAye tenAthI ja pRthvImAM timaya agni, ane aMtarikSa ', javalaMta aMgAra bele-tabe khAka dhuNe. le kamAM prakAzamaya Aditya dedIpyamAna banI gayA. prajJAtijAra' ' ( bhInuM lAkaDa' rAtadivasa AMsa sArIne nisAsA nAkhe. che. ApanuM roLAM gamAnAnAM ravAn gigg of gthigyA...... jhAriye che ke baLatA lAkaDAnuM kevuM teja che ?" te aMdhArA khUzuAmAM paDayuM fa: ! ka-17-1 paDayuM irSAnA rogathI pIDAya che ane pUche che ke mane AvuM teja badhI sRSTinA mULamAM duHkhane vadhAvI levAnI jarUra che , kayAre maLaze?' baLate aMgAra kahe che ke "he lIlA lAkaDA ! tuM rahelI hoya che. sarjanahAre paNa e tapasyAnA duHkhane TALavA purUSArtha vagaranI vAsanAthI nakAmuM duHkha bhogave che. ame je baLIne ne marIne meLavyuM che te tArA hAtha mAM zuM ema ne ema icchayuM nathI. e duHkha temaNe na svIkArI lIdhuM hota te UDIne AvavAnuM che ?" bhInuM lAkaDuM kahe che ke "bApare ! devatAmAM temane temanuM A aizvaryA kyAMthI maLavAnuM hatuM ? kayAMthI maLavAnI ke koNa mare ?" baLate aMgAra kahe "te tane kIDA cha khAtA." hatI A asIma vyApti ? kayAMthI maLavAnuM hatuM A mahattava ? " bAIbalamAM e suMdara kathA che (St. John 15. Hebrews. ' sAdhakane paNuM baLatAM baLatAM temane mArge cAlavuM paDaze, tyAre tene 19.5-II) : eka mALIne eka phaLaphUlane bagIce hate. je jhADa paNa baLatAM baLatAM sahuthI mahAna vibhUti maLaze. 99 uparathI phaLaphUla maLavAnI AzA hatI te jhADane bhALI roja kApate, chAMTatA, ane jenA uparathI phaLaphUla maLavAnI AzA nahotI jvalan eSa hi vyAptatamaH / epa eva jvalan eSa yavotkRSTaH / etad eva tene hAtha paNa aDADate nahIM. evAM jhADa kadAca manamAM malakAtAM jvalad etaddhi mahAvibhUti / (nRsiMhottaratApinyupaniSat 6) / paNa haze ke "ApaNe kevAM bhAgyazALI, ane pilAM kevAM kamabhAgI baLatAM baLatAM vidhAtAnuM je saMgIta udgasita thayuM te ja ke roja roja duHkha veThavuM paDe che !' paNa jyAre phaLaphulanI mAsuma sRSTi. samti 4 kaLItha: gyoga 2-12-1, ' . . AvI ane kAla beDe tyAre du:kha pAmanArAM jhADa potAnI sArthakatAthI dhanya thayAM ane duHkha na pAmanArAM jhADane mALIe ukhaDIne vidhAtAnI peThe sAdhaka paNa du:khanI javALAmAM baLatA baLa pheMkI dIdhAM. ja pUrNa thAya che, baLatAM baLatAM ja tenAmAMthI sRSTinI saMgItadhArA yajurvedanA bRhadAraNyaka upaniSadamAM A rahasya uttamarUpe urvAsita thAya che, tenA samasta prANu duHkhe duHkhe saMgItamaya banI vaNaveluM che. RSi kahe che ke pahelAM jaLa hatuM. paNa bha ijAya che, te du:khanA prakAzathI ja te saMdIpta banI jAya che. tyAre che thaI, te zrAMta ane tapta thavAthI je teja-rasa nIsaryo te ja te e duHkhanAM aizvaryathI vibhU bane che, e aizvarvathI te 'agni-du:khamAMthI ja agni ane tenA tejanI suSTi thaI. taea prabhu bane che, ane duHkhanI tithI tirmaya bane che. , zrotA teno ro ni vartatA (1-2-2). RSinI bhASAmAM te vakhate tene saMbodhana karIne ApaNe kahI * A vizvajagata timirathI achana hatuM. baLIne khAka thayA zakIe : safka pUrsi, 33thamati, sarva-mAnamar. "vagara prakAza maLatuM nathI. koNa emAM prakAza Ape? "agnie saMtati, vimUha, kamurata, taraNiA (. prArA -2-, zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI.* A mudraNasthAna : suryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 thavI ja jana : zrApamAMthI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : makara zrI mukhaI jaina yuvakasa dhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla meAkamacaMda zAha, muMbaI : 1 juna 1947 ravivAra darabAra gApALadAsanu tamArA svAmI nathI, huM bhAIe ane mahetA ! pacIsa varSanA gALA bAda tamane pharI A rIte maLatAM mane AnaMda thAya che. tameA jANeA che ke A zubhaprasaMga ujavavAnI ApaNane taka sAMpaDI che te mArA tamArA prayAseA karatAM pU. gAMdhIjInA satya ane ahiMsAnA vijaya che. ane pU. saradArasAhebanI ApaNA pratyenI bhAvanAnuM pariNAma che. . DhasA, rAya ane sAMkaLIne je divase sa*, 1967nA vijyAzamIne divase, me vahAvaTa saMbhALye te divasathI Aja sudhImAM mArI jAgrata avasthAmAM kai divasa te traNa gAmanA vatanIomAMthI eke ya gAmanA vatanIone me' parAyA gaNyA hAya evu mane smaraNu nathI. tame ane hu eka kuTuMbanA mANusA chIe, Izvare mane tamArA agraNI banAvyuM enA artha mAtra eTaleja me gaNyA ke tame tamArA sukhaduHkhanI ciMtA karavAnI ane tamArU` rakSaNu, pASaNa karavAnI javAbadArI mArA upara mUkI che. e. javAbadArInI bhAra Aja pacIsa varasanA gALA pachI prazvara karI mAre mAthe mUke che ane tenI icchAnAM amala karavAne mATe huM tamArI vayamAM Avyo chuM. - pacIsa varasa pahelAMne e divasa mane yAda Ave che, jyAre ApaNe sau bhAre haiye chuTA paDayA ane me' anizcitatAmAM jhukAvyuM. DhasAnA ghaNA paricita caherA huM Aje jotA nathI tenu mane du:kha thAya che, paraMtu tamArAmAMnA ghaNuMAne pacIsa varSo pahelAMnAM e divase yAda haze ke ApaNe tyAre keTalIye vastuo chuTathI karI zakatA nahAtA. dareka paLe ApaNane kai ejansInA zirastedAra, kAi prAMtanA prAMtasAheba ke kADhI bagalAnA lATa tarapha joine pagalAM mAMDavA paDatA hatAM. DhasAmAMthI kAMya javuM hoya te| ejansI adhikArIonI anukuLatAnA vicAra karavA paDatA. ApaNI gerahAjarImAM temaneM kAMi jarUra paDe te te jarUriyAta satevAne mATe prAdha karIne pachI ja baddhAra javAtu, jemane maLavA javAnuM hAya tene prAMtasAhebanA zirastedAra sAthe banAva che ke aNuzmanAva che e nakkI karyAM pachI ja te dizAmAM paga ma'DAtA, nAnAM amaladAranI ATalI zeha paDe te moTA amaladAranuM pUchavuM ja zuM ? "taradAra sAheba" "prAMtasAheba" e zabdo ApaNA magaja upara alaga prakAranI asara nipajAvatA, " temanI nAmanA uccAra sAthe ApaNI sarva kalpanAo, sarva gaNutrIe ane AzAe ApaNAM ja banAvI levAM paDatAM hatAM. te jyAM mAtra nAmanI ja ATelI asara paDatI tyAM temanA sadezA, temanA patrA ane temanI hAjarI zuM asara pADatAM haze e DA kalpI ja levu rahyuM. temaneA caparAsI je adAthI ane gathI saMdezA lAvate tenuM smaraNa hajI mArA mAnasapaTa uparathI bhUMsAyuM nathI. briTIza saltanatanI pAzavI tAkAtanuM hareka paLe Regd. No. B, 4266 vArSika lavAjama rUpiyA 4. zakavatI pravacana tamAre adanA sevaka chu " bhAna karAvavAne mATe thANurA, zirastedAra, patasAheba ane meTA sAhekhA prayatna karatA rahetA. briTIza hakumatanI kaDakAI ane tenI sakhtAi AMpaNAM dilanI a Mdara niraMtara pratiSThi'khita rahe tenI kALajI teo sau rAkhatA. seMkaDA varSanI gulAmIe, arasaparasanA kusu'pee ane ApaNAM svArthI mAnase ApaNane mANusa maTADI dIdhAM hatAM. prajAjana heAya ke tAlukadAra hAya ke rAjA haiAya- badhA briTiza hakumatanA sUtradhArAnA binaDresI caparAsIe! ja hatA. "ApaNuM" adhAHpatana eTalethI ja aTakayuM na hatuM. ApaNA mATe e sthiti svAbhAvika banI gai hatI ane keTalAka te e sthitimAM rAcatA paNa hatA. meTA sAhebanI kAThInuM AkaSa Nu emane mana kAzI ke makakA karatAM adhikatara hatuM, meTA sAhebanu veNu teo vedavAkaya samajatA. hajI paNa e badhu mArA dilamAM Aga pragaTAve che ane sAthe sAthe ApaNI kADhiyAvADanI prajAnI ane rAjavI AnI lAcAra te gulAmI mane dazAnAM karUNu smaraNA jagADe che. duniyAnI aMdara eka paNa rAjA-prajA evAM vasatAM nathI ke jeNe dezI rAjyanI prajAnI hade ApakhudI ane svAthanI ATalI hade kadamaesI karI haiAya. mArA saMskAradAtA sva. motIbhAi amIna.tarathI meM je saMskAro prApta karyAM hatA tene lIdhe mane A badhuM rUcatuM na hatu', paNa tenA ukelanA vyApaka mAga mate jAte na hatA. 1915nI sAla hatI. te sAlamAM dakSiNa AphrikAthI muMbaInA baMdara upara eka sUkalakaDI mANasa utaryo. kAThiyAvADI pheTA, kAThuiMyAvADI a'garakhu', kAThiyAvADI Dhakhe paherelu' dheAtIyu', AkhAi paga rakhAM ane gujarAtI bhASA khelavAne tene Agraha, tenI sIdhI ane saraLa jakhAna tenA AphrikAnA parAkramo karatAM ye mane vadhAre AkaSa ka " lAgyAM. kAThiyAvADa ane samasta hiMdanA sAdA ane saraLa mAnavIonuM temanI sAdI ane saraLa raheNIkaraNImAM, AcAravicAramAM ane bhASamAM. me' pratiSThi' joyuM, ane hu temane samajavAnI kozISa karavA lAgyA. temanA vacaneAnA paDadhA prathama vicAramAM ane pachI mArA hRdayamAM paDavA lAgyA. kheDA satyAgrahanA ahevAla ane rAleTa ekTa sAmenA AMdolane je vastu mane khaTakatI hatI tene vyApaka ukela batAvyA. temanA satyAgrahanA maMtramAM eka navIna prakAranI zakti me prathama bhALI ane pachI anubhavI. te AvyA, rAjakAraNamAM dAkhala thayA ane hiMdustAnanI sikala badalAvA lAgI. briTIza hakumatanI imArata ApaNI nabaLAio ane gulAmI- mAnasa upara sthapAI hatI ene Akhada khyAla emaNe ApaNane ApyA, e nabaLAi ane gulAmI mAnasane nAbuda karavAnI kaLA ApaNane zIkhavI, zuddha prajAkiya saMgaThThananA sAcA niyame paNune bhaNAvyA, mApaNu AtmabhAna jAgrata karAvyuM ane tyAga, ane alidAnanI dIkSA ApaNute ApI. navI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazuddha jaina tA. 1-6-47 RNI chuM. zrI. bhaktikhAnA vaDila badhu sadgata zrI. haribhAi amIne tayA bhatrIjA sadgata zrI. mahezabhAine paNa temAM keTalA hissA che te teeAnA AtmA ane ame baMne jaNAM ja jANIe chIe. * DhasAnA prajAjane meM upara kahyuM e pramANe A niNaeNyamAM DhasA ane rAyasAMkaLInI AbAdIne saMvAla pazu saDAvAyelA hatA. chellA pacIsa varSathI huM tamArAthI dUra rahyo chuM, mArA vahIvaTa daramyAna je kAMi anukULatA, sagavaDatAo, uttejana ke madada tamane maLatA te atyAre cAlu rahyAM che ke nahi te huM jANatA nathI. mArI gerahAjarIne pariNAme tamAre aneka dizAmAM sahana paNa karavuM N paDayu" che; paraMtu meM upara kahyuM tema pU. gAMdhIjInI briTiza hindustAnanI laData e tamAMrAM duHkha dardInAM nivAraNlRnI laData hatI ane hu' bahAra rahyo rahyo paNa te rIte tamArAM zoSaNanAM mULa dUra karavAnAM kAmamAM lAgelA hatA. pragaTelI AtmazraddhAthI--temaNe vahetA mUkelA vicArAthI--temaNe relI navI hiMmmatathI--temaNe UbhI karelI.kaMta niSThAnI bhAvanAthI AkhA deza raMgAyA. jagatamAM eka navIna camakAra banyA. 'idustAnanA AtmA varSonA dhena pachI saLavaLI uThaye, jAgRta banyA, leAkAe bhitA kha'kherI nAkhI, khalidAnA cepa phelAyA, " prAMtiya bhAvanA, kemI vikhavAda ane ` svArtha sAdhutAnu sthAna rASTriyatAe lIdhu. ane daridranArAyaNunI sevA elekAnu jIvanadhyeya banI gayu. eka adbhUta krAnti temaNe lAvI mUkI. e krAntinA meAjA' ApaNAM prAMtamAM paNu, athaDAvA lAgyAM. apamAna, zANu ane musIbatathI trAsI gayela prajAmAM kaMika navacetana Avyu. briTiza hukumatanI sattAnI sAme leAkAe bhITa mADI. briTiza hakumata mATe A asala hatuM. peAtAnI abAdhita, amaryAdita 'sattA sAme paDakAra karanArane jamInadAta karavAne te kaTibaddha thaI ane peAtAnI zaktinA paracA batAvavA mATe tathA rAjA-prajAnA dilamAM dhAka besADavAne mATe teNe damanakArI pagalAM bharavAnI nIti grahaNa karI. temAM pravAhamAM khAdI ane gavanaranI mulAkAta saMbaMdhamAM mArU vaLaSNu, pratyAdi te badhAM nimitto hatAM.. kharI vastu te e hatI ke pU. bApunuM nidAna ane pU. bApue sUcavela * ilAja e bannenI greTa briTiza hakumatane pahoMcI gai hatI. ane te sAmrAjyazAhInA aMta bhALatA hatA. ane e kAThiyAvADa ane khAsa karIne rAjAe na taNAya te jovA Atura hatA. hu judu ja mAnatA hatA, hiMdustAnathI vikhuTA ... evA kAThiyAvADa ane prajAthI vikhuTA evA rAjA hu kalpI zakatA. ja naheAtA, je raste hiMdustAna ane hiMdustAnanI prajA teja raste kAThiyAvADa ane kAphiyAvADanAM rAjavIonuM kalyANu samAyelu'. he ema hu' mAnate hate. je sthiti mane akaLAvI rahI hatI te have asahyuM lAgavA mAMDI. pU. bApunA vicArA ane siddhAntAnu aLa mane maLyuM na hAMta, temaneA ane pU. saradAra sAhebane sAtha ane TekA mane maLyA na heAta, zrI. bhaktibA mArI paDakhe na heAta ane kAThiyAvADa, gujarAtanAM aneka kAryakara bhAi bahenanuM AkaSa Nu mane na heAta te A niNaeNya jeTale| AsAnIthI huM lai zakayA teTalI AsAnIthI lai zakata ke nahi e kahevu 'muzkela che. A niNaeNyanI pAchaLa eka khIjuM paNa kAraNa hatuM. svadezanI caLavaLanA vakhatathI ja huM svadezInA upAsaka hatA. DhasAtA sudhAra banAve teja pharanIcara, DhasAnA mecI banAve teja joDA, DhasAnA vaNukara ane darajI anAve teja kapaDAM huM vAparatA, paraMtu pU. bApue AkhI rAjakIya ane Arthika paristhitinuM pRthakkaraNa karI samajAvyu` ke DhasA ane rAyasAMkaLInAM dardanAM mULa briTiza zAhI. vAdamAM paDelA che. jyAre A vastu samajANI tyAre ja mArA viza RRtu' citra sapUchyuM' banyuM. ane mArA nirNaya dRDha banyA. Aje e niNaeNyane pariNAme jIvanamAM meM je kAMi meLaLyu che. tene mukAbale chellA pacIsa varSamAM mAre bhAge je sahana karavAnuM AvyuM che tenI kazI visAta nathI. eTalA mATe e niSku'ya sUcavanAra parama kRpALu paramezvaranA jema huM RNI chu' tema pU. gAMdhIjI jemaNe mane jIvanadarzana Apyu, pU. saradAra sAheba jemaNe mane krU ane 2kA ApyAM, zrI bhaktimA jemaNe mArA nirNayanA pariNAme kuTubanI sarva javAbadArIe pacIsa pacIsa varSa sudhI upADI eTalu* ja nahi paNa mArA miSNeyane acaLa rAkhavAmAM mana, buddhi ane antaHkaraNathI mane sAtha Apyo ane gujarAta 'kAThiyAvADanA sahakAryakartAo jemaNe amAre rAhu saraLa banAvavAne mATe, amArA bhAra haLavA karavAne mATe pacIsa varSa satata ciMtA, karI temane sa'nA huM Aje dezanAM, "mArAM ane tamArA sarvanAM sadbhAgye 'e zeSaNunI jaDa ukheDavAmAM ApaNe saphaLa thayAM chIe. hiMdustAnanI navaracanA karavAnA adhikAra ApaNA hAthamAM ja AgnyA che. hiMdustAnane svarAja maLyuM che ane je zAvihIna samAjaracanA ubhI karavA mATe ApaNe sau sapatha laine bahAra paDayA hatA temane teve samAja ubhA karavAnI anupama taka prApta thaI che. kudaratanI e dhaTanA haze ke balidAnano yuga zarU thAya tyAre mAre tAlukA cheDavA ane navaracanAne yuga zarU thAya tyAre e tAlukAnI navaracanAne mATe pharI tamArI vayamAM hAjara thavuM. virAdha laData, asahakAra, jelagamana e badhAM jo me' sarakhI rIte pacAvyA haze te jema AtmabalidAnanAM yugamAM huM tamArI sevA karI zakaye| tema A navaracanAnAM yugamAM paNa huM tamane upayogI thai zakIza. jyAre navaracanAne vicAra karU' chuM... tyAre mArA manamAM aneka vicAra| udbhave che. AjanA jamAnA rAjAzAhI ke kaiApta zAhInA nathI. AjanA jamAnA sevAno che. hu. tamAre svAmI nathI, huM tamArA aMda sevaka chuM. tame mane tAlukadAra kahevAnuM pasa' kare, darabAra kahevAnuM pasa'da karo ke mane khIjI' kaMi nAma ke heddo Ape e tamArA peAtAnA akhatyAranI vAta che. paraMtu tethI mArI sevaka tarIkenI sthitimAM leza mAtra karaka * paDatA nathI. sevaka tarIke tamAre keTalI sattA mane soMpavI, keTalI tamArI pAse rAkhavI e paNa tamArAM akhatyAranI vAta che. tyAra pachI Ave che hukumatanI vAta. DhasAM eka nAnu gAma che. enI upaja paNu ja che. Adhunika taMtrane bhAra enA upara paDe te enA vikAsa paNa kuMThita thaI jAya, eTale DhasAne lAge vaLage che tyAM sudhI mArI dRSTie hukumatane prazna ubhA thatA nathI. DhasAnA lAkAe potAnuM joDANa kAi meTI hukumata sAthe karavuM ja rahyuM, tamane anukULa heAya te vaDedarA rAjya sAthe "tamArU" joDANa cAlu rAkhazo, agara tamane kai jAtane pheraphAra karavAnI jarUriyAta jaNAya te tema karavA paNa tame mukhatyAra che. tamArA niNaeNya mane mAnya raheze. trIjI vAta Ave che AMtarika vahIvaTanI, hindustAnanuM gAmaDuM eka rIte joie te eka svataMtra ekama thavAne sarajAyelu che. jeTale aMze A ekama AbAda thaze. eTale aMze A ekama niraeNgI banaze, eTale aMze hindustAna nireu khanaMze. jeTale aMze A ekama AjhAda banaze eTale aMze hindustAna paNa AjhAda banaze. huM tamane Ajane Aja Arthika AbAdI ke zArIrika AregyunI bakSIsa ApI zaku tema nathI. paNa je AjhAdInuM meM' kaoNMgresanA dhvaja heThaLa pAna kayu che. te AjhadI tamane ApI zaku ema chu, DhasAnA AMtarika vahIvaTa DhasAnA leAkeA svataMtra grAmapa cAyata mAraphata vahelAmAM vahelI take calAve ema hu jovA icchuM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-kaccha zubhecchAnA raheze, mAtra ApIne huM chuM. AvI svataMtra grAmapaMcAyatanuM baMdhAraNa tameja ghaDI kADhaze ane tenI racanA ane saMcAlana paNa tamAre ja karavAnuM raheze. A kAryamAM tame jeTale mAre sAtha Icchaze eTale avazya maLI raheze. chellA pAMtrIsa varasane mAro anubhava paNa tamAre caraNe mukIza, tevuM baMdhAraNa dhayA pachI tenA saMcAlananI aMdara mArUM mArgadarzana paNa tamane maLatuM raheze, paraMtu e vahIvaTanI tamAma sattA tamArI raheze. ' cethI vAta Ave che. Arthika vyavasthAnI. parApUrvathI gAmadhaNI e gAmanI pedAzane mAlika gaNute Ave che. nUtana hiMdustAnamAM koI paNa jAtanI pedAzane svAmI jenA zramathI e pedAza thavA pAmI haze e ja gaNAze. DhasAnI utpannanA svAmI tame ja gaNAze. mArA ane kuTuMbIonA nirvAha mATe zuM juduM rAkhavuM e uparokata grAmapaMcAyata nakkI karaze ane huM khAtrI ApuM chuM ke te rakama nAnI haze ke meTI, tamArA eka vaphAdAra sevaka tarIke mArI sarva zaktio tamArI sevAmAM niraMtara khAto raheze. AvuM baMdhAraNa tame dhaDe, e baMdhAraNa pramANe tame upaja, kharca nakkI kare, tamArA vikAsane mATe tame kAryakrama ghaDI kADhe. daramyAnamAM pacIsa varSa pahelAM jyAre huM tAlukAne vahivaTa karate hatA tyAre keTalAka sidhAMte ApaNe mukakara karyA hatA tene amala thaze. DhasAmAM veTha nahi hoya, koI paNa darabAra je pitAne mele gAmamAM sauthI zreSTha gaNe che te vagara paise kAma karAvIne pitAnA mobhAne jhAMkhapa lagADe che. DhasAne e niyama hato ke kaMI kheDuta I paNa kAraNasara darabAra pAsethI mahenatANuM levAnuM jatuM kare te tenA mahenatANunI rakama DhasA sevakamaMDaLamAM te kheDUtanA nAmathI jamA thatI, te ja pramANe have pachI banaze. paisAvaDIe chatAM anicchAe levAmAM AvelI kAmagIrI paNa veTha gaNAze. DhasAmAM jakAta nahi hoya, hiMdustAnanI aMdara eka ja jagAtI divAla haze ane te hiMdustAnanI sarahada upara. bAma verA lokone mATe vaparAze. te sivAya viTI uparAMta gAmaThANanA jamIna uparanA bIjA kheDuto pAsethI levAtA verA sivAya bIjA kazA karaverA prajAnI saMmati sivAya DhasAmAM nahi levAya. DhasAnI viTI saMbaMdhamAM dara varase cha grAmajanonI banelI samiti vigheTInI AnAvArI mukarara karaze, ane te pramANe vigheTI levAmAM Avaze. dasAmAM haptAnI mudata nahi hoya. kheDuta jyAre mAla vece tyAre viTInI rakama bharI zakaze. ane chevaTe DhasAmAM koI paNa kheDuta vighaTInI rakama vyAjabI kAraNasara pUrepUrI na ApI zake te tene bAkInI rakamamAMthI mukti ApavAmAM Avaze. bIje varase te bharavAne baMdhAyela nahi hoya. DhasAnA cAlate Avele A krama che, ane jyAM sudhI ravataMtra grAmapaMcAyatanuM baMdhAraNa na racAya ane tene 25mala zarU na thAya tyAM sudhI A krama amalamAM raheze. svataMtratAnI sAthe A badhA adhikAro Ave che tema ene aMge keTalIka javAbadArIo uThAvavAnI paNa Ave che. pahelAmAM pahelI javAbadArI tamAre zire tamArI aMdara aMdaranI ekatA sthApavAnI rahe che. DhasAmAMthI uMca nIcanA bheda sarva nAbuda thaze. DhasAmAM aspRzyatA sadaMtara nAbuda thavI ja joIe. bIjI javAbadArI tamArA gAmanI Arthika punarracanAnI rahe che. DhasAnI lAkha rUpiyAnI padAzamAMthI khAsa jarUriyAta sivAya eka paise paNa nirarthaka kharacAya nahi evo prabaMdha kare paDaze. DhasA svAvalaMbI bane, sAnI jarUriyAtanI vastuo kSAmAM utpanna thAma ane DhasAne dravyapravAha Aje bahAra vahI rahyo che te aTake nahi tyAM sudhI DhasA AbAda banaze ja nahi. DhasAnI svataMtra grAmya "paMcAyate Ane mATe nirNa levA paDaze. DhasAne nirakSaratA nAbuda karavI paDaze. eTalA mATe khetI ane gAmaDAne anukuLa keLavaNIne prabaMdha karavuM paDaze. DhasAmAM eka paNa bhAI agara bahena abhaNuM na hoya temaja nirUpayegI na hoya. DhasAe svacchatAnA ane nirogI jIvananA pATha zIkhavA paDaze. DhasAne juvAna ane DhasAnI kanyA koI paNa ThekANe jovAmAM Ave te bhAta pADe evAM tejasvI ane taMdurasta hovA joIe. DhasAnI zerI, DhasAnA gharaAMgaNAM ane DhasAnAM jhuMpaDAM svaccha ane AkarSaka hovAM joIe. DhasAnI khetI, DhasAnA Dhora, DhasAne kasaba, paNa anerAM hovA joIe. DhasAnuM eka paNa ghara Dhera vinAnuM ke reTiyA sivAyanuM hoya te ApaNe mATe zaramane viSaya gaNAze. DhasAnI svataMtra grAmapaMcAyata kAThiyAvADanI aMdara Adarza grAmapaMcAyata banavI joIe. tame evI jAtanI grAma paMcAyata racavA mAgatA haze te mAre mA anubhava, mArI tamAma zakti upara tamAro prathama adhikAra huM svIkArIza. tame ane huM Aje kameTI upara mUkAyA chIe. mane zaMkA nathI ke koMgrese ane pU. saradAra sAhebe prayatna karI A avasarane mATe ApaNane lAyaka gaNyAM che tene pAtra karavA mATe ApaNe pUre pUrI kozISa karIzuM, ane jo ApaNe tema karIzuM, te DhasAne ApaNe 'jarUra Adarza AbAda ane svataMtra gAmaDuM banAvI zakIzuM. A kAryamAM pU. gAMdhIjInA, pU. saradAra sAhebanA ane aneka zubhecchakonA AzIrvAda ApaNI sAthe che. temane sakriya sAtha ApaNane maLI raheze, mAtra jAgRtapaNe ApaNe kartavyazIla banIe. DhasAnAM zrImate ane vepArIone huM judo ullekha karatA nathI. DhasAno zrImaMta pitAnI saMpattine DhasAnI saMpatti gaNavA lAgaze ema huM AzA rAkhuM te vadhAre paDatI nahi gaNAya. atyAra sudhI huM mAtra bhUtakALa ane DhasA viSe be paraMtu AjanI duniyAmAM koI pradeza bIjA pradezanI asarathI mukta rahI zakato nathI. AjhAda ane AbAda kAThiyAvADa sivAya AjhAda ane khAbAda hasA saMbhavI zake nahi. kAThiyAvADa rAjakIya pariSadanA pramukha darajaje atyArane prasaMge huM kaMi kahuM tenA karatAM kAThiyAvADanA rAjavIomAMnA eka tarIke huM kahuM te te asthAne nahi gaNAya. pragatizIla, svataMtra ane prajAsattAka hiMdustAnanI bhUmikA upara ja kAThiyAvADanA rAjavIoe vicAra karI rahyo. kAraNuM AjhAda ane AbAda hiMdustAna sivAya AjhAda ane AbAda kAThiyAvADa ke tenuM eka paNa rAjya saMbhavI zakatuM nathI. gaI kAla rAjavIonI hatI ane Aje temanI nathI. eTalA khAtara dilagIra thavAnI ke hINapatabharele khyAla saMdharavAnI nathI. kudaratanA kramamAM hiMdustAnanI navaracanAne khAtara rAjavIoe adazya thavuM paDatuM hoya te tenA jevuM mahAbhAgya bIju huM kalpata nathI. ApaNe itihAsanuM eka eka jvalaMta prakaraNa lakhI cUkyA chIe. ApaNuM kArya samApta thaye Atmavilopana karavAthI hiMdustAnane artha sasta hoya te ApaNe mATe tevuM Atmavilepana gauravane viSaya gaNAvo joIe, kayAMya paNa AmAM dilagIrI ke hINapatane sthAna nathI. ulkAntinA niyamone AkhuM jagata vaza che. rAjAe paNa te ja rIte vicAre, ane hiMdustAnamAM zuddha lokazAsananI sthApanAne athe koI paNa bhAga moTo nahi gaNe, te mane zaMkA nathI ke hiMdustAnamAM tenuM sthAna amara banI jaze. lokazAsana mAgI le che ke gAmaDAthI mAMDIne AkhA dezanI baMdhAraNIya racanA konI dRSTie ane lokonA hitanI daSTie thAya. kAThiyAvADa rAjakIya pariSade dhrAMgadhrA adhivezanamAM eka ekamane TharAva karyo che ane te TharAvamAM kAThiyAvADanI baMdhAraNIya racanA kevI jAtanI hoi zake te paNa jaNAvyuM che. huM tenI punarUkti karavA ahIM bhAga nathI, aMgulInirdeza karavA mAguM . Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabhutva jena riaa. 1-6-47 kAThiyAvADanI sArvabhauma sattA kAThiyAvADanI prajA ja hoI zake. kAThiyAvADanuM bhaviSyanuM baMdhAraNa jenA zire e baMdhAraNane bhAra uMcakavAnI javAbadArI paDelI che teo, eTale prajA ja, ghaDI zake. nyAya ane vyavasthA, arthataMtra, vAhanavyavavAra, baMdaronuM Ayojana, vyApAra ne udyoga, khetI sudhAraNA, jaLamArgo, jaLAzaya, nahera ane sahakArI maMDaLIo, mAdhyamika ne uccatara keLavaNI, prAMtiya Arogya -A sarva kAThiyAvADanI madhyastha sattAne saMpAvA joIe ane madhyasthI dhArAsabhA, ane madhyastha pradhAnamaMDaLa mAraphata tene vahIvaTa thavA joIe. kAThiyAvADanAM kudaratI sAdhana upara tamAma kAThiyAvADanI janatAne adhikAra che, ane kAThiyAvADanA rAjavIone mArI namra apIla che ke teo A mULabhUta siddhAMtane svIkAra karIne lekazAsanane dharaNe A prAMtane AgaLa lAvavA mATe thatA prayatnamAM phALo Ape. bhAIo ane bahena ! prajAe chellA paMdara divasamAM taraphathI je lAgaNIne varasAda amArA baMne upara varasAvyo che ane Ape ATalI takalIphanI vacce hAjarI ApI che tene kathA zabdamAM AbhAra mAnI zakuM? pacIsa pacIsa varSathI tame amane nibhAvI letA AvyA che ane tamArA sneha ane tamArI , lAgaNInI hajI paNa bhUtakALa karatAM anekagaNI vadhAre amane garaja raheze. jeTalI udAratAthI amane tame bhUtakALamAM nIbhAvI dIdhAM che eTalI ja udAratAthI bhaviSyamAM paNa nibhAvI lezo evI amArI prArthanA che. " pharI eka vakhata ApaNI vahAlI mAtRsaMsthA rASTrIya mahAsabhAne, ApaNA pUjya rASTrapitAne, ane ApaNA vahAlA saradArane huM vaMdana pAThavuM chuM. ane janatA pratye mArI vaphAdArI jAhera karUM chuM. A prasaMgane mATe ne. gAyakavADa sarakAra tema ja vaDedarA divAna sAhebane jeTalo AbhAra mAnuM eTale e cho che. prabhu emanI sAthe ApaNA saMbaMdho dinapratidina gADha banAve ! darabAra gopALadAsa - keTalAka samAcAra ane noMdha. darabArazrI gopALadAsanuM rAjyArohaNa kAThiyAvADa rAjakIya pariSadanA pramukha darabAra gopALadAsane AjathI lagabhaga 25 varSa pahelAM temanI pAsethI chInavI levAmAM AvelI DhasA, rAya ane sAMkaLInI rIyAsata pAchI ApavAmAM AvI ane gayA me mAsanI 23 mI tArIkhe darabArazrI gopALadAse DhasAmAM vidhipuraH sara punaH praveza karyo ane tyAMnI prajAe temanuM atyaMta bhAvabharyuM sanmAna karyuM te prasaMge darabArazrI gopALadAse kareluM bhavya pravacana A aMkamAM anyatra ApavAmAM AvyuM che. koI rAjA mahArAjAne gAdIethI uThADI mUkavAmAM Ave ane evI rIte padabhraSTa thayelA koI rAjAne pharIthI padArUDha karavAmAM Ave temAM Ama prajAne kaze rasa nathI. paNa jevI rIte maryAdApurUSottama rAjA rAmacaMdrajIno gAdItyAga ane cauda varSanA gALe temaNe kareluM rAjakArohaNa ubhaya prasaMgamAM lokottara tatva raheluM hatuM tevI ja rIte darabArazrI gopALadAsane rAjyatyAga ane 25 varSanA gALe thatuM temanuM rAjyArohaNa ubhaya viziSTa tathI suaMkita banyuM che. rASTranI AjhAdInI tamannAe temanI rAjyagAdI jhuMTavI lIdhI; te ja tamannAthI prerita akhaMDa lekasevAmAM temaNe vacagALAnA 25 varSane vanavAsa vItAvyuM. Aje dezabharamAM AjhAdI pavanavege AvI rahI che tenA sUcaka cihnarUpe darabAra sAhebane gAdI pAchI maLI rahI che. A kAraNe prastuta rAjyArohaNanuM mahatva koI anerUM che. A maMgaLa ane atyaMta gauravapUrNa prasaMge darabArazrI gopALadAsane ApaNa sarvanA aMtaranAM abhinandana che. A vijaya tema nathI, paNa bhAratavarSanI prajAne che. ApaNe A prasaMganuM jeTaluM gaurava karIe teTaluM ochuM che, Aja kAraNe muMbaInA vaDA pradhAne A prasaMga upara hAjarI ApI hatI ane darabAra sAhebane mukta kaThe bhAre bhAvabharI aMjali ApI hatI. rAjyArohaNa prasaMge darabArazrI gopALadAse kareluM pravacana lAMbu hovA chatAM A aMkamAM sAdhaH eTalA mATe ApavAmAM AvyuM che ke e pravacananI paribhASA ane te pAchaLa raheluM udAtta mAnasa anya rAjavIonI rItarasama karatAM tadana judA prakAranAM che. ' rAjA eTale prajAno svAmI nahi paNa adane sevaka e A pravacanane pradhAna sura che. nAnI ke meTI eka rIyAsatanA darabAra sAheba Aje rAjA bane che. temaNe pitAnA pravacanamAM raju karelA vicAro, bhAvanAo, Adarzo ane te pAchaLa rahelI Adaramugdha banAve tevI namratA-AjanA svArtha lelu sAlebhI che ane kuDakapaTapUrNa mAyAjALathI bharelA rAjAo ane temanA divAne samakSa palaTAtA yugane sIdhe paricaya ApatuM navuM darzana raju kare che ane rAjA tarIke pitAnuM astitva TakAvavuM hoya te have A ja rIte e - astitva TakI zake tema che-anyathA haragIja nahi-AvuM spaSTa ane sacoTa aMgulidarzana kare che ane dezI rAjyanI prajA samakSa paNa pitAnA mAMdhAtA rAjavIo pAsethI kevI apekSAo rAkhavI joIe tenuM mArgadarzana karAve che-Ama ubhaya rIte A pravacananuM atyanta mahatva bhAsavAthI A aMkamAM te sAvaH pragaTa karavAmAM AvyuM che. aspRdhAra eTale hiMdu dharma ane hiMdu devone uddhAra DA divasa pahelAM madhyavartI sarakAranA majura khAtAnA sabhya zrI. jagajIvanarAma muMbaI AvelA tyAre pacAsathI vadhAre saMsthAonI banelI "jagajIvanarAma satkAra" samiti taraphathI satArA jIllAnA jANItA koMgresa-kAryakartA zrI. bAburAva pATIlanA pramukhapaNuM nIce zrI jagajIvanarAmane mAnapatra ApavAmAM AvyuM hatuM. te mAnapatrane uttara ApatAM zrI jagajIvanarAme keTalAka mananIya vicAro raju karelA. vadhAre mAnabharyuM jIvana hAMsala karavA mATe harijanee hiMdu samAjane tyAga karavo joIe evo je pracAra keTalIka svArthI ane ApamatalabI vyaktio taraphathI karavAmAM Ave che te viSe ullekha karatAM temaNe jaNAveluM ke "dharmanI pherabadalInI vAta karavI e kevaLa bAyalApaNAnI nizAnI che. kAraNa ke bAyo te jayAM jaze tyAM lAta ja khAvAno che ane Ama bAyalA banI besavuM e te amArA mATe chellAmAM chellI vastu hoI zake. amAro hiMdu. dhama choDavAne lagatI vAta hAsyAspada che. hajAro varSathI amI sArAmAM sArA hiMdu tarIke jIvatA AvyA chIe. hiMdudharmane tyAga karyA sivAya ATalI sadIothI ame harijana je yAtanAo sahetA AvyA chIe e yAtanAo 24 kalAkathI vadhAre samaya sahI batAvavAne koI paNa ucAmAM uMcA brAhamaNa athavA te kaI - paNa anya hiMdune huM paDakAra karuM chuM. ulaTuM harijane A badhuM ghAtakIpaNuM ane yAtanAo purI dhIrajapUrvaka khamatA AvyA che ane ema chatAM paNa pitAnA dharmane parI daDhatApUrvaka vaLagI rahyA che. enuM kAraNa e che ke amo hiMdu chIe ane hiMdu ja rahevAnA chIe." harijanane lagatI sAmAjika sudhAraNa para bolatAM temaNe jaNAvyuM ke "A badhuM jANe ke amArA hakkone svIkAra karAvavA mATe athavA te harijananA uddhAra mATe cAlI rahyuM che . ema huM svIkAratA nathI. A sudhAraNAo kharI rIte hiMdu dharmanA udhAra mATe ja atyanta jarUrI che. huM hiMdu maMdiramAM dAkhala - Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke tA. 1-6-47 ' prabudha jena thAuM chuM te hiMdu tarIkene mAro hakaka sthApita karavA mATe nahi pracAra kArya mATe eka vagadAra samiti nImavAmAM AvI hatI ane paNu avicArI ane niSphara buddhinA lokee maMdiramAM pratiSThita pracAra saMbaMdhe keTalIka "bhaLAmaNa karavAmAM AvI hatI. bAramA thayelA je devene temanA kharA bhaktajanothI kaMi kALathI vaMcita TharAvamAM jana samAjanI ekatAnI khavazyakatA upara bhAra mUkavAmAM rAkhyA che te deno udhdhAra karavA mATe huM hiMdu maMdiramAM praveza AvyuM hatuM. teramAM TharAvamAM vetAMbara mUrtipUjaka vibhAgamAMthI karuM chuM." kusaMpa dUra thAya ane aikyanI sthApanA thAya e mATe eka samiharijane saMbaMdhamAM dharma parivartana ane maMdira praveza A tinI jAherAta karavAmAM AvI hatI. caudamo TharAva AbhAra nivedanane be AjanA utkaTa prazno che. mAslama lIga harijanone dhamaMpari lagate hate. vartana karAvavA mATe bhAtabhAtanAM praleHbhane AgaLa dharI rahela che. Ama lagabhaga badhA TharAve te konpharansanI sthAyI ane hiMdu komane chinnabhinna karavAnA tenA saMkalpita kAryakramamAM samitine athavA te jaina samAjane sUcanAo athavA te bhaLAmaNe temane mana A eka bahu mahatvanA muddo che. bIjI bAjue karanArA hatA. A beThakanA pariNAme koI navI kAryadizA udhaDatI harijananA maMdira pravezane eka bAjue ThIka ThIka svIkAra thaI hoya ema beThakanI AkhI kAryavAhI jotAM dekhAtuM nathI ane A rahyo che te bIjI bAjue hiMdu samAjanA sthiticusta varga tara tadana svAbhAvika che. kAraNa ke A beThaka jaina samAjamAM ubhI phathI tene jorazorathI sAmane paNa thaI rahyo che ane te mATe thayelI koI navI paristhitine khAsa vicAra karavA mATe lAvavAmAM game tevA AMdhaLukIyA karavAnI teo taiyArI karI rahela che. A - AvI ja nahotI. konpharansanuM adhivezana maLyAne be varSa thaI gayAM; bane prazno saMbaMdhamAM zrI. jagajIvanarAme raju karela dRSTibindu adhivezana te turatamAM bolAvI zakAya tema nathI te akhila tadana sAcuM ane vAstavikatAne yathArtha svarUpe raju karatuM che. hiMda samitinI beThaka bolAvIe. e rIte vaDedarA khAte akhila samAjanA koI paNa patita vargane uMce lAvavAnI jarUra hiMda samitinI beThaka bharavAmAM AvI hatI. have bhegA thayA te te patita varganA kalavA mATe ja che ema nathI, paNa pachI ApaNe kAMIka TharAve te karavA ja joIe. A vicAraje vizALa samAjane te patita vaga eka aMga che te dhArAmAMthI upara jaNAvelA TharAvonI lAMbI hAramALA janma pAmI vizALa samAjanuM ja tema karavAmAM kharUM zudhdhIkaraNa ane hoya ema lAge che. AmAMthI kazuM mahatvanuM pariNAma na Ave urdhvagamana raheluM che. maMdira praveza pAchaLa paNa AvI ja te koie kheda karavAnuM ke khAsa nirAza thavAnuM kAraNa nathI. kAraNa daSTi rahevI joIe. jyAM sudhI je koI maMdiramAM harijana pravezane ke TharAvo raju thatI vakhate evI koI khAsa apekSA rAkhavAmAM avakAza nathI tyAM sudhI te maMdiranA adhiSThAtA deva sau koInA AvI hoya ema mAnavAne kAraNuM nathI. sAcA ArAdhya devatA banI zakatA nathI. je devane pRthyAspRzya A vivecanamAM kaIne haLavA kaTALa jevuM lAge che te te e koI bheda nathI te devanI mUrti sAthe spRsthApRzyane bheda kaTAkSa jeTale anyane lAgu paDe che teTalo ja mane lAgu paDe che; saMlagna karIne ApaNe ApaNA ISTadevatAnuM ja meTAmAM meTuM apamAna kAraNa ke kenpharansane huM paNa eka aMgabhUta sabhya chuM. ATalA karIe chIe. e apamAnanA pApathI bacavA khAtara, ApaNe varSothI jIvatI jaina zve mu. konpharansa ATalI badhI niSkriya kemaApaNAM maMdiranAM dvAra sau koI mATe khullAM karavAM joIe. A * . lAge che? tenI kAryazaktimAM keme karIne bharatI kema AvatI nathI ? rIte sadIothI cAlI AvatI sAmAjika bevakuphIthI ApaNe jema A saMbaMdhamAM eka rIte ApaNe ema AzvAsana laI zakIe bane tema jaTidathI mukata thavuM dhaTe che. tema che ke Aje lagabhaga badhI ja kemI pravRttio ATalI ja zithila-ATalI ja mRtaprAya-dekhAya che te pachI kelpharasanI vatakarAnI hAramALA ! mAna mRtaprAyatA viSe nakAme aphasesa zuM karavuM? paNa A AzvAsana akhila hiMda jaina zvetAMbara konpharansa samitinI beThaka e kAMI bacAva nathI. jenuM akhila hiMdane vyApatuM kAryakSetra che tevI tA. 10 tathA 11 mI menA roja vaDodarA khAte zeTha medhAjIbhAI jena ve. mU. konpharansa jevI saMsthA te ja pragatimAna rahI zake ke sejapALanA pramukhapaNuM nIce maLI hatI, je beThakamAM kula 14 je te saMsthAnI AkhA hiMdusthAnamAM sthaLe sthaLe zAkhAo ane harAva pasAra karavAmAM AvyA hatA. A darAvamAM pahele TharAva konpharaMsa viSe uDI lAgaNI dharAvatA kAryakartAo hoya. Aja sudhImAM avasAna noMdhane lagatuM hatuM. bIje TharAva madhyama vargane kenpharansa AvI kaI jamAvaTa karI zakI nathI. ulaTuM eka tAtkAlika rAhata kema ApavI tenA mArgo sUcavatA ane e ya bIjA kAraNe jaina samAjanA ghaNA moTA bhAgamAM konpharansa saMbaMdhamAM zuM karavuM joIe te saMbaMdhamAM jaina samAjane sAme virodha athavA te udAsInatA vate che. konpharansanI koI sUcanAo ApavAne lagatuM hatuM. trIjA TharAvamAM ucca dhArmika khAsa jarUra hoya ema jANe ke dhaNuM moTA bhAgane lAgatuM ja na 'keLavaNI viSe konpharansanI sthAyI samitine sAmAnya bhaLAmaNa hoya evI udAsInatA najare paDe che. AvA nirasAhajanaka saMyeantargata karavAmAM AvI hatI. cothA TharAvamAM zikSaNa saMsthAonuM gemAM karansanuM kArya te ja bhogaLa vadhI zake che ne kanpharansana saMgaThThana karavA mATe yogya karavA sthAyI samitine bhalAmaNa karavAmAM - umadA koTinA kAryakartAo sAMpaDe ane e kAryakartAo konpharansanA AvI hatI. pAMcamA TharAvamAM kenpharansanuM mukhapatra zarU karavAnI kAmane AgaLa vadhAravAmAM samaya, zakita temaja dhanane puSkaLa AvazyakatA svIkAravAmAM AvI hatI ane te mATe dhaTatI vyavasthA pramANamAM bhega ApavAne taiyAra hoya. AvA sAcA dilanA kArya karavAnI sthAyI samitine sUcanA karavAmAM AvI hatI, chaThThA TharAvamAM kartAo je konpharansane AgaLa vega ApavA mATe ahoniza bane jaina samAjane dAnapravAha kaI kaI dizAmAM vahevA joIe e teTaluM kArya karavA mAMDe ane tenA pracAra mATe sthaLe sthaLe ghumavA viSe dizA sucana karAvavAmAM AvyuM hatuM. sAtamA TharAvamAM dezanA mAMDe te jarUra lokamAnasamAM palaTo lAvI zake, samAjanI udArAjakAraNa ane jene parave ullekha karavAmAM AvyuM hatuM. navamA sInatA TALI zake, ane kenpharansanI kAryazakitane khuba vikasAvI karAvamAM AjanA kaTokaTInA vakhatamAM jaina samAjanuM saMgaThThana ane zake. paNa vastutaH AvA kAryakartAo ApaNe tyAM che ja nahi. saMrakSaNa kema karavuM te viSe jana samAjane keTalIka bhaLAmaNa kara- konpharansanA AjanA sarva kAryakartAe patatAnA vyApAra vyavasAyamAM vAmAM AvI hatI. dazamA TharAvamAM mahAvIra janma ka9yANukane tahe- DubelA, kAI kuTuMbanI upAdhiothI grasta te kaI tipitAnA vAranA divasa tarIke vaDodarA rAjaya jAhera kare e vaDodarA sarakArane AnaMdavaSApAramAM nimagna che. AvA kAryakartAothI kenpharansanuM anurodha karavAmAM AvyuM hatuM. agIyAramAM TharAvamAM kenpharansanA nAva AgaLa kema cAlI zake ? TharAva-niveda-bhaLAmaNa-tyAM ja Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zuddha jaina ne badhuM AvIne aTake. jo AvI AvI sthiti cAlyA karavAnI haya, ApaNI kAya zaktinuM AvuM dAridraya kAi paNa rIte kabhI thai zake tema na heAya te keransanI pravRtti cAlu rAkhavAnA kAi khAsa artha raheto nathI. sthiticusta varganA cAlu virodha, sAmAnya samAjanI udAsInatA ane jemanA hAthamAM kenpharansanu sUtrasa'cAlana che. temanI ati alpa maryAdita kA zakti-A sayeAgAmAM--temAMthI eka paNa yAgamAM palaTA na Ave tyAM sudhI jaina zve. mU. kAnse mRtaprAya dazAmAM ja jIvavAnu rahyuM ane jyAre adhivezanA bharAya tyAre jenI AgaLa pAchaLa ke I mahatvanuM kArya nipajavAnu na heAya evA lAMbA lAMbA TharAvo karIne ja sateSa mAnavo rahyo. AjanA tIvra sadhanA kALamAM potapotAnA va puratI sayeAjita pravRtti hAtha dharavA mATe-potapotAnA samudAyanI jarUriyAtane paheAMcI vaLavA mATe temaja pAra vinAnI hADamArIo dUra karavA mATe keAnsa jevI sasthAnI khuba jarUra che e viSe e mata hAi na zake. paNa e kAnpharansane purA sAtha ane sahakAra ApavAnI samAjamAM vRtti ja jo ubhI thai zake tema na heAya te| evI kAnpharansanu* hAla turata mATe visarjana karavuM e ja vadhAre cegya che. sabhavita che ke evA visarjanamAMthI ja samayAntare sAcA arthavALI navI kAnpharansanA janma thavA pAme. pAnaMda hiMdu eka ane akhaMDa ke? hiMdustAnanuM bhAvi the|DA divasamAM nakkI thaze, hiMda eka ane akhaDa raheze ke tenA TukaDA thaze te nakkI karavAnI paLa AvI paheAMcI che. navI dilhImAM aitihAsika nirNayo mATe vAyasaroya ane hiMdI netAe Avate aThavADIye maLaze. A bhAvi niSNuyA sa''dhe je avA ane ahevAla maLe che te nirAzAjanaka che. rAjadvArI vAtAvaraNu aMdhakAramaya dekhAya che. hiMdanA bhAgalA aneivAyuM che ane A anivAya`paristhiti koMgresa varkIMga kamITIe svIkArI che ema kahevAya che. A gADha aMdhakAramAM eka ja rUperI bhAdaLI che te che gAMdhIjInI akha'Da hiMdustAnanI zraddhA ane tene vaLagI rahevAne temane makkama niradhAra. chellA keTalAka divasathI gAMdhIjI prAthanA samaye bhArapUrvaka kahI rahyA che ke dukhIneTa mIzananI yojanA e ja hindustAnanA bhAvi baMdhAraNa mATenA aMtima nirNaya che ane temAM badhA pakSeAnI samati vinA koi pheraphAra karavAnA brITanane adhikAra nathI. mahinAnI ga'bhIra vicArA pachI kekhIneTa mIzana e niNaeNya para AvyuM ke kAi paNa draSTie hindustAnanA bhAgalA zakaya ke hitAvaha nathI ane hindustAnane eka sakhaLa rASTra banAvavu hAya ane AMtararASTrIya rAjakAraNamAM tene mahattvanuM sthAna prApta karavu' hAya te hinda eka ane avibhAjya rahevu joie, A yojanA kaoNMgresa ane muslIma lIga antae svIkArI. brITana te| tethI badhAyelu che ja. tyAra pachI kAMIka sAcA khATA bahAnA kADhI lIga karI beThI ane chevaTa vibhAgIya racanA kevI rIte thavI joIe te sabaMdhe matabheda thatAM lIga ane kregresanA netAe laMDana gayA. brITIza kebIneTe 20 mI DIsembaranA nivedanathI lIge karela atha majura rAkhyA ane koMgrese tenA svIkAra karyAM. chatAM na te lIMga leAkapratinidhi samAmAM joDAi, na teA vacagALAnI sarakAramAMthI tenA sabhya chuTA thayA. lIganI A cAla khullI beimAnadArI hatI. pazu lIge peAtAnA vacananI kIMmata jANI nathI. brITane helI 6ThI phebruArInA nivedanathI juna 1948 sudhImAM hindu cheoNDI javAnA peAtAne aitihAsIka niNaeNya jAhera karyAM. tema karatAM sattA kAne sAMpavI te prazna rahyo ane tyAM navI cAlabAjI zarU thai. brITana mATe te mA` khullA che ke kebIneTa mIzananI yojanA mujaba lokapratinidhi sabhA je baMdhAraNa ghaDe te teNe mAra rAkhavu. kAi pakSa--lIga }, 16-47 ke rAjAe temAM na joDAya te tenAM pariNAme te pakSa bhegave, paNa tema karavAne khadale brITane ema jAhera karyu ke je prAMta ke vibhAge leAkapratinidhi sabhAmAM joDAyA niha hAya tenA upara pharaja pADavAmAM Avaze. ddhi ane tevA prAMta ane vibhAgone sattA sAMpavAmAM Avaze. AthI lIMga ane keTalAka rAjyane peAtAnA rASTravirAdhI vaLaNamAM TekA maLyA ane lIge moTA pAyA upara guMDAgIrI zarU karI. tenA pariNAme khAsa karI pa`jAbanA zIkhA ane baMgALanA hinduoe te te prAntAnA bhAgalA pADavAnI mAMgaNI karI, jene kAMgresanI varkIMga kamITIe TekA ApyAnu kahevAya che. tene pariNAme hindanA bhAgalA karavAnuM nakkI thaI gayuM. ane kaeNkhIneTa mIzananI yeAjanA je eka ... ane avibhakata hinda mATe hatI te uDI gaI. have A bhAgalA kevI rIte karavA teja jANe nakI karavAnuM bAkI rahyuM che ! hinda eka ane akhaMDa rahe ane eka sabaLa rASTra ane te karADenI bhAvanA ane zraddhA che. hindustAnanA bhAgalA temane mATe akalpya che. varkIMga kamITIe zuM kAraNe Avo niNaeNya karyAM te prajA jANatI nathI. saMbhava che ke tene mATe sabaLa kAraNA haze ja. paNa AvA niNaeNya mATe prajAne sAtha ane saMmati anivAya hAvAM joie. paNa sadbhAgye gAMdhIjI A niyamAM paNa virUddha che. ane prajAnA kareADA mANusene gAMdhIjIne sAthe che. 50 varSanI hindanI laDatanuM pariNAma AvavAnA samaye hindanA bhAgalA thAya e mahAna durbhAgya lekhAya. prajAne mATe ane kregresa mATe eka ja mArga che. brITanane sApha kahI devuM joie ke amArI saMpati vinA dekhIneTa mIzananI yojanAmAM kAMi pheraphAra thaI zakaze nahi. prajAnI samati vinAM temAM pheraphAra karavA te vizva sadhAta che. te yAjanA amalamAM mUkavAnI brITananI tAkAta na hoya teAM teNe turata hinda cheADI javuM, pachI hindanu' game te thAya. paNa ApaNI sa matithI hindanA bhAgakSA thAya che ema na ja bane. AvI rIte prajA potAnA makakama niradhAra jAhera kare teA brITananI tAkAta nathI ke prajAnI marajI virUddhu hindanA bhAgalA te karI zake. kebIneTa mIzananI yAjanAthI brITana dhAyela che. lIganI gu'DAgIrIthI DarI jai athavA brITanane koi bhAge 'idamAMthI kADhavA mATe hiMdanA bhAgalA karavAnuM ApaNAthI kabula na thavAya. tema karatAM game te pariNAma Ave--svata MtratA- jo bhAgalA pADela hiMda svataMtra kahevAtu hAya tA evI svata MtratAAvatI hAya to bhale meDI Ave. paNa tema thavAnuM ja nathI.. . gAMdhIjIne AniNaeNya che. ApaNe AzA rAkhIe ke varkIMga kamITIne teja ni ya haze, prajA tene vadhAvI leze. lIganI guDAgIrIne tAme nahi thAya. cImanalAla cakubhAI zAha zrI pATaNa jaina maMDaLa paTaNI jaina vidyArthIo mATe hAraTelanI sagavaDa zrI pATaNa jaina maMDaLa taraphathI, meTrika ane tethI ucca keLavaNI letA paTaNI jaina vidyArthI ane temanA abhAve anya jaina vidyArthIo mATe nIce darzAvelA sthaLe eka hosTela zarU karavAmAM AvI cheH A hosTelamAM dAkhala thavA icchatA vidhArthIoe maMDaLanA kAryAlayamAMthI phAma meLavI lai tAtkAlIka arajI karavI. hesTelanu sthaLa :~~navanidhAna bhuvana, 37 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. kAryAlaya : chacha, marIna DrAiva muMbaI naM. 1. tA. .24-5-47. lI. phattehacaMda lallubhAI zAha bhagubhAi maNIlAla zAhu mAnad mUtro. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-47 prazuddha jaina gujarAtanA jainadhama eka aprasidhdha lekhanA punarUdhdhAra gujarAtI temaja marAThI sAhityanA prasiddha graMthakArone nimaMtrone temanI pAse judA judA viSayeA upara taiyAra karelAM vyAkhyAnA apAvavAnI eka yeAjanA vaDAdarA rAjya taraphathI keTalAMka varSoM pahelAM amalamAM mukavAmAM AvI hatI ane e yeAjanA anusAra vaDedarA khAte 1934 tathA 1938 mAM aMnukrame khe gujarAtI graMthakAra sa Mmelane bharavAmAM AvyAM hatAM ane 1934 mAM eka marAThI graMthakAra saMmelana bharavAmAM Avyu' hatu. 1938nA gujarAtI graMthakAra saMmelanamAM je vyAkhyAnamALA ceAjavAmAM AvI hatI temAM eka vyAkhyAtA muni jInavijyajI hatA ane temaNe gujarAtane jaina dharma' e viSaya upara vidvatApUrNa ane aneka mAhItIothI bharapura ane gujarAtanA saMskRtinirmANamAM jainae Apela gauravapUkhyu` kALAne bahu sundara rIte rajI karatuM eka preraka vyAkhyAna Apyu'huM tuM. A vyAkhyAna vaDedarAnA prAcya vidhAmaMdira taraphathI pragaTa karavAmAM Avela 'gujarAtI graMthakAra sa Mmelana 1938, vyAkhyAnamALA'mAM saMgrahita karavAmAM AvyuM che. Avu' upayAgI vyAkhyAna bahu.ja ochA lokAnA vAMcavAmAM ke jANavAmAM Avelu hAvAthI ahiM tene kramazaH pragaTa karavAnuM yogya dhAryuM che. muni jinavijyajI jaina samAjanI eka viziSTa vyakti che. muMbainA bhAratI vizvabhuvananA te Aje mukhya saMcAlaka che. gujarAtanA itihAsanA temanI jevA jANakAra paramazruta vidrAna anya koi maLavA lagabhaga muzkela che. sAhitya-saMzodhana e temane jIvanavyavasAya che. jaina dhama ane jaina itihAsa viSe temanA dilamAM je uDe adara bharele che te prastuta lekhanA vAkaye vAkaye ApaNane pratIta thAya che. A lekha vAMcIne AjatA jaina samAja bhUtakALanA jaina itihAsamAM rahelI aneka gauravabharI dhaTanA yathAsvarUpe samajaze ane AAjanA vakhata mATe tanurUpa purUSArtha prati prerAze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. paramAnaMda sajjanA ! parAMdhInatA ane pAmaratAnA bhAga thaI rahyA chIe tenuM kAraNuM, bIjuM kAMi ja nahi paNa ApaNI prajAtI e ajJAnajanya uDI 'dhazraddhA che. dharmanA koi siddhAMta ke samAjane koi niyama trikAlAbAdhita hoi zake ja nahui e sidhdhAMtA ane niyame banAvanAra kAi izvara ke mAnavetara zakita nahAtA, paNa ApaNA jevA ja zarIra ane saMskAra dhAraNa karanArA mAnavIe ja hatA. peAtAnA deza-kAlanI paristhiti pramANe potAna janasamAnA kalyANa arthe te te prakAranA sidhdhAMta-niyamo sthApita karavAnI temane AvazyakatA jaNAMi ane temaNe tema karyu. jyAM sudhI evI paristhiti cAlu rahI hoya ate e sidhdhAMta ane niyame prajAne lAbhakartA banI rahyA hAya tyAM sudhI prajAe temanuM pAlana karavuM e Avazyaka che. paNa jo paristhiti badalAi jatI hAya ane e siddhAMtA ane niyame lAbhanA badale ulaTA hAnikartA thai paDatA hAya te, ApaNe temAM parivatana karavuM ja joie ane ApaNI paristhiti pramANe ApaNe navA sidhdhAMte ke navA niyama ghaDI kADhavA joie. parivartana e te prakRtine abAdhita niyama che. vastumAtramAM rUpAntara bhAva utpanna karavA e te kAlanA mukhya svabhAva che. samagra cetana-acetana sRSTimAM prakRtine e niyama, kAlanA e svabhAva-abhyAhatapaNe pravarte che. jenI utpatti che teneA nAza paNa avazya che ja, akhaMDa brahmAMDa e mahAniyamane vazava che, te pachI ApaNe A kSetra mAnavasamAja temAM apavAda zI rIte hAi zake? prakRtinA e niyamathI ApaNe virUddha zI rIte vartI zakIe ? ane jo ApaNI ajJAnatAne kAraNe ApaNe e rIte vartavA jaie, tA prakRti te sahI paNu` zI rIte zake ? agnine svabhAva dAh utpanna karavAnA che. enA e svabhAvane na gaNuka:rI ApaNe enI sAthe virUddha vartana karavA jaIe te e peAtAnA svabhAvanA paracA khatAvyA vinA rahe kharA ? ajJAnamAM ajJAna bALakane ane vidyAnamAM vidrAna vRddhane paNa agni peAtAnA svabhAva sarakhI ja rIte batAvaze. tevI ja rIte prakRti paNa tenA niyamathI virUddha vanAra samAja ke dhamane potAnA svabhAvanA paracA ApyA vagara na rahe. enA niyamane oLakhI laI ApaNe enA anukULa bhAve. jIvananA siddhAMtA ke niyamo banAvIe te e ApaNA vikAsane vRddhi pAmavA deze ane jo tethI pratikULa bhAve ApaNe vana karazuM te te ApaNo nAza karaze. me' mArA AjanA vyakhyAnanA viSaya gujarAtane jainadhama e rAkhyA che. jainadharmanA Adhunika svarUpathI te Apa badhA sArI peThe paricita haze ja. tethI svAbhAvika rIte ja evu manamAM thaya ke jainadhama viSe vaLI khAsa vyAkhyAna ApavA jevu zuM hAi zake ? paNa mAro uddeza ahIM jainadharmanA vartamAna jIvana viSe kAMi khAsa kahevAne nathI. paNa atihAsika daSTie enA bhUtakAlIna vyaktitva viSe keTalIka mImAMsA huM karavA ucchuM chuM. jainadharme gujarAtamAMnA saMskRtijIvanamAM kevA ane keTalA kALe ApyA e viSe khuH jainAne paNa kazI vizeSa kalpanA nathI te jainetarane te te kayAMthI ja hAya ! 25 ApaNane ApaNA dharma, samAja ane saMskRtinA itihAsanuM kharAkhara jJAna nathI hetu aMte tethI ApaNe apaNA prajAkIya jIvananI dRSTie aneka bhramaNAomAM aTavAIe chIe. dhama ane samAjanA je vidyamAna vAtAvaraNamAM ApaNe jIvIe chIe tene ja ApaNe zudhdha ane sanAtana dharma samajI lakhe chIe. dezakALanI paristhitinA baLe dhama ane samAjanI nItirItimAM satata meTAM parivartana thatAM AvyAM che ane thayA ja kare che e vicArane hRdayaMgama karavA jeTalI ApaNI prajAnI buddhizakti tatpara nathI hotI, ane tethI ApaNe ApaNA prajAkIya jIvananI sAcI sudhAraNA ane unnatinA upAyane paNa zakA ane bhayanI dRSTie humezAM joyA karIe chIe ane dhArmika ane sAmAjika adhogatinA bhAga thaIe chIe. dhama ke samAjanAM kAI paNa siddhAMtA ane niyamo amuka aitihAsika paristhitinA kAraNe ja astitvamAM AvelA hAya che. paristhiti badalAtAM siddhAntA ane niyamA paNa badalAya ja che. te e rIte badalAtA siddhAntA ke niyamethI dhama' ke samAjane nAza nahi paNa vikAsaja thAya che, e vastu ApaNate tyAre ja buddigrAhya thai zake jyAre Apane e aitihAsika paristhitinuM yathArtha jJAna hvAya. AvA aitihAsika jJAnanA abhAve dareka prajA potAnA dharmanA siddhAMtA ane samAjanA niyameAne kAi izvaraprerita daivI purUSe sthApita karelA mAne che. ane temAM kAi paNa jAtanA parivartanane aniSTa ane akSamya mAne che ane e rIte je davA rAganA nAza mATe rAmabANu upAya tarIke gaNAtI hAya tene ja rAganI peSaka mAnI tenAthI dUra nAsavA prayatna kare che. ane pariNAme potAnA ja nAza vaDurI le che. ApaNI je dhArmika ane sAmAjika avanaMti thai che ane tenA kAraNe ApaNe je rIte Aje keTalAye saikAothI dhama ane samAjanI Adhunika vicArahIna paristhitinA kAraNe ApaNI prajAnI navI peDhI aneka rIte akaLAvA la.gI che. e peDhIne pratibhAzALI ane pragatigAmI varga, vidvege pari Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vane pAmattI jagatanI paristhiti sAthe ApaNI prajAkIya gati-- sthitinA kayAM ce meLa maLatA nathI e joi khUba muMjhAi rahyo * che; ane tene ApaNI AvI dazAnA kAraNamAM ApaNu vidyamAna dhArmika vAtAvaraNa ja mULarUpe dekhAya che ane tethI e . varga dharmInA nAmathI ja bhaDakavA lAgyA che. e varSAMte ema lAgI rahyuM che ke ApaNA sarva prakAranAM sAmAjika aniSTonuM mULa dharma che. dhame ja ApaNane. manuSyamanuSya vacce UMcanIcapaNAne bhayAnaka bhedabhAva khatAnyeA che, dhame' ja ApaNune eka jAtinA mAnavasamUhane bIjI jAtinA mAnavasamUha mATe spRsyAspRzyatAnI adhama buddhi keLavavAnI zikhAmaNa ApI che. dharmaja ekabIjI mAnavaprajAe vacce zatrumAva pedA karavAnI ane peSavAnI bhAvanA jagADI che. dhame ja strI-svAtaMtryanA virAdhanuM vidhAna karI, khAla-lagna, vaidhavyAdhana Adi aniSTa rUDhiodrArA strIjAtinI savAMgINI unnatine avarodhI che. dhamanI saMkucita bhAvanAne lIdhe hiMdu jAti seMkaDA--hajArA peTAvibhAgAmAM vheMcAi gai che, ane duniyAnI dRSTimAM te sAmarthya ane zakti ane saMgaThanahIna mAnava-samUha tarIke gaNAya che. dharmAMnI sakI vRttine lIdhe ApaNe jAtijAti vacce ane kuTuM'bakuTuMba vacce pazu ekarAga utpanna karI zakatA nathI ane sadhazakti keLavI zakatA nathI : te pachI AkhI mahAprajAnI te vAta ja zI karAya ? A ane AvI jAtanA khIjA aneka vicAro AjanI vicArazIla ane utkarSAbhimukha navayugIna prajAne dharmAMnI viddhamAM uzkerI rahyA che ane tethI dharmAMnA kSetramAM je kAM sArabhUta ane lAbhadAyaka tavA chUpAI rahelAM che tenA pazu, sUkA bhegA lIlAnA nyAye, uccheda karavA teo utsuka thai rahyA che. khIjI bAjue, enA pratyAdhAta rUpe, dharmonA rUDha ane mUDha upAsA, dharmAMte je sArahIna, mAtra bAhya AvaraNarUpa, bhAga che tene ja dharmanA AtmAM mAnI, tenA ja rakSaNamAM kRtakRtyatA samajI rahyA che ane je phUMkI devAnI ja vastu che tene ja sAcavI rAkhavAmAM ane je sAcavavAnI vastu che tenI upekSAmAM ja dhamanI rakSA mAnI rahyA che ! dharmanI A viDa MbanA, dharmanA yathAya' tattvanI je vyApaka ajJAnatA ApaNI prajAmAM sakAothI bahumULa thaI rahelI che tene ja AbhArI che. je vaga dharmAMte prajAkIya pragatimA virAdhaka mAne che, te kharI rIte dharmanA kaeNpta zuddha AtmA nathI, paNa tenI aMdara utpanna thaelA vikAra cheH ane je varga peAtAne dhaSThi tarIke oLakhAvI dhamanA je svarUpanuM pAte AyaraNu karI rahyo che te paNa dharmanuM keAI sanAtana tattva nathI; paraMtu prasaMga Avye kADhI nAkhavAlAyaka keLAnA chIlakA jevu dhama nuMeka niHsAra aMga che. prakRtimAM vikRti utpanna karavI e kALatA dhama' che. ane te vikRtine dUra karI pharI prakRtine zuddha karavI e manuSyanA purUSAtha'te dhama' che. e niyamAnusAra dhamamAtranA svarUpamAM kALe karIne vikArabhAva utpanna thayAne ja ane e vikArabhAvanA vicArazIla purUSArthIodvArA nAza paNa thavAnA ja. bhagavadgItAnA yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArata / abhyutthAnamadharmasya tadAtmAnaM sRjAmyaham || A suprasiddha zlAkamAM bhagavAna zrIkRSNe je bhAva vyakta karyAM che.te A ja niyamane lakSIne che. dharmAMnI zuddha prakRti kaSTa ane tenI vikRti kai enI carcAmAM utaravAnA ahIM uddeza paNu nathI, tema ja avakAza paNa nathI. ApaNane enu yathArtha jJAna jagatanA dhArmika pratihrAseAnu nirapekSa avaleAkana karavAthI thaI zake che eTalu' ja ahIM kahevu uSTi che. zu jena tA. 1-6-47 paristhitine anukUla evAM kazAya parivatA thAya te tene zaMkA ane bhayanI lAgaNIthI jue che ane rUDhicusta sattApriya vaga tenI sAme thAya che. jUnu eTaluM badhuM ja sArUM' ane ' sAcu evI tenI mAnyatA hAya che. jUnA graMthAmAM je kAMi lakhyu hAya te badhuM khuda tIrthaMkara mahAvIre ja kaheluM che ane temAM kazAya parivatana ke sazodhanane avakAza nathI. jema dareka dhama mAM che tema jainadhama'mAM paNa aneka sa pradAye pedA thAya che ane te dareka ekakhIjAne vadhatA ochA pramANamAM jainAbhAsa mAte--kathe che ane te peAtAne ja khuda mahAvIranA sAcA ane zuddha anuyAyI samaje che. A badhuM aitihAsika jJAnanA abhAvanu phaLa che. jema ApaNA dezanA badhAya dharmo ane samAjonI sthiti che tevI ja jaina dharma ane samAjanI paNa che. jaitA paNa Aje peAtAnA dharmanA siddhAMtA ane samAjanA niyameAmAM dezakAlanI vaLI, jainAnA viSayamAM jaMtara dharmonuyAyI vargamAM keTalIka judI ja jAtanI kheATI kalpanA ane bhramaNA rahelI heAya che. krAi tene nAstika mata gaNe che, koi tene bauddha matanI zAkhA samaje che ane kAI vaLI tene videzI paNa kahevAnI dhRSTatA batAve che. keTalAka videzI lekhakonA aMdha anukaraNlR karanArA vidva'nA islAmatI jema jainadharmAMte paNa eka taddana judA ja AcAravicAravALA ane tethI hiMdu prajA ke jAtithI tene taddana svataMtra bhAvanAvALA dhama mAnI te rIte tenI carcA kare che. keTalAkAnA janadharmanI sAme bhAre rASa hAya che. teo ema kahyA kare che ke e ahiM'sAnI bhAvanAe ja hiMdusthAnamAM eka rIte kAyaratA utpanna karI che ane tenA lIdhe A prazna paurUSane gumAvI beThI ane tethI vidharmI zatrue sAthe bAtha bhIDI na zakavAthI te Aje parAdhIna banI che. jainadhama' viSe AvI AvI keTalIka kheATI bhramaNA je janetara varSamAM rahelI dekhAya che tenuM kAraNa paNa paNa e ja aitihAsika jJAnanA abhAva che. . A badhI bAbate viSe vigatavAra carcA karavA jeTaleA A vyAkhyAnamAM avakAza nathI, tethI ATaluM sUcana mAtra karI, huM gujarAtanA jainadhama viSe keTaluka siMhAvaleAkana karI javA pacchuM chuM. gujarAta e jainadhamatuM Aje viziSTa kendrabhUta sthAna che. jatAnI saMkhyA ane zakti jeTalI gujarAtamAM dekhAya che. teTalI hiMdusthAnanA bIjA pradezAmAM nathI dekhAtI. jaitAnI dhArmika ane sAmAjika evI badhIya pravRttimAM je jAgRti gujarAtamAM dekhAya che te khIjA kASTha pradezamAM nathI jaNAtI. jaina dRSTie gujarAtane AvuM agresarala va'mAnakALamAM ja prApta thayuM che ema nathI. ene itihAsa gujarAtanA prajAkIya vikAsanA itihAsa jeTalA ja jUnA che. gujarAtanA pracIna sAMskRtika vikAsanA ane janamanA vikAsaneA paraspara agatyanA gADha saMbaMdha rahelo che. gujarAte jainadhama'nA vikAsamAM traNe meTA kALe ApyA che ane tevI rIte jainadhame paNa gujarAtanA vikAsamAM ghaNA agatyane bhAga bhajavyo che. gujarAte jo jainadhamate viziSTa rakSaNlR ane peNu na Apyu' hAta tA jainadharmanI Aje tenA karatAM taddana judI ja paristhiti hAta ane jo jainadhame paNa gujarAtanA saMskAra-vikAsa mATe viziSTa prayatna na karyAM hAta te gujarAtanI sa'skRti pazu je Aje che tenA karatAM kAika judA ja prakAranI hAta. jainadhame gujjara prajAne je prakAranA ahiMsA, saMyama,, ane tapanA Adaza 'skAra ApyA che tevA saMskAre khIjA pradezane nathI maLyA ane tethI gurjara prajAmAM saMskAra-samRddhinI je eka prakAranI viziSTa prabhA ApaNe joi zakIe chIe tevI khIjI prajAmAM nathI jovAtI. magha, mAMsa, mRgayA, prANIhisA ane vyabhicAra jevA mahA dugu NAthI gujara prajA je aneka a Mze Aje muta dekhAya che ane e susAritAnI je suMdara chApa khIjA badhA dezonI sarakhAmaNImAM, vadhAre sArI rIte paDelI jovAya che temAM jainadhamanA jUnA vArasAnA Ne moTA aza rahelo che ema ApaNe mAnavu' ne'e. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-47 prabuka jena ' 27 eka jaina chuM ane tethI jainadharmanAM A vadhAre paDatAM bAhaDa, sajana, soma, dhavala, pRthvIpAla, vastupAla, tejapAla, vakhANa karuM chuM evuM te Apa na ja mAnaze evI huM AzA pithaDa ane samarAzAha Adi anekAneka jaina vaNika rAjakArabhArIo rAkhuM chuM. huM te ahiM ApanI AgaLa mane mArA aitihAsika thaI gayA. jemaNe gujarAtanA rAjataMtrane susaMgaThita. sapratiSThita ane avalokanamAM je kAMI satya jaNAyuM che te taTasthabhAve pragaTa karavA suvyavasthita karavAmAM addabhuta buddhikauzala ane raNazauya batAvyAM IcchuM chuM. A viSayamAM te mArA ghaNA evA vicAro ane che. jainavaNikee pitAnA rAjanItipravINa pratibhAkauzaladvArA aNumantavyo haze, je janabaMdhuone paNa pasaMda nahi paDe ane tene hilapuranI eka nAnakaDI jAgIrane meTA mahArAjyanI pratiSThA apAvI; teo virodha kare.. ane gujara deza-jenI bhAratamAM kazIya viziSTa khyAti nahatIjenee gujarAtanA vANijya-vyApAramAM, rAjyakArabhAramAM, tene eka baLavAna ane suvizALa rASTranuM akSaya gaurava apAvyuM. kaLA-kauzalyamAM, jJAna-saMvardhanamAM ane sadAcAra-pracAramAM-Ama lATa, Anarta, saurASTra, abuda ane kaccha e badhA ItihAsaprasiddha prajAkIya saMskRtinAM sarve aMgomAM aneka rIte paNa mahattvane ane jagavikhyAta samRddhipUrNa prAcIna pradezane aNahilapuranA eka phALe ApyuM che. A chatra nIce susaMbaddha karavAmAM ane eka saMskRti ane eka bhASAdhArA - gujarAtanI vANijya zakti ane vyApArika kuzaLatA ghaNuM e badhI prajAone parasparanA prAMtabheda bhUlI jaI eka gujara prAcInakALathI AkhAya bhAratavarSamAM suprasiddha che ane gujarAtanA mahAprajAnA rUpamAM susaMgaThita thavAmAM jaina vyApArIo ane kArae vyApArI vargane dhaNe moTo bhAga jainadharma pALanAra che. bhArIoe je bhAga bhajavyuM che te ghaNo moTo che, emAM zaMkA nathI. gujarAtanA gAmaDe gAmaDe jena vANiyA pitAnI sAmAjika ane jainadharmanuM pAlana karanArA moTA bhAge vaio che. jainadharmanI vyApArI pratiSThA TheTha prAcIna kALathI Adarza rIte jamAvI beThelA ahiMsAnI bhAvanA jeTale aMze vaizyane mAphaka Ave che teTale te jovAmAM Ave che. gujarAtane jaina vaNika e "rASTrane mahAjana' che; aMze bIjA vargone nathI AvatI ema sama vicAra karatAM spaSTa . ane kharekhara bhUtakALamAM eNe pitAnuM e pada aneka rIte sArthaka karI jaNAya che. janadharmanI prakRtine jeTale sumeLa vaionI prakRti sAthe : batAveluM che. aNahilapuranI sthApanAnA divasathI laI Aja sudhInA thAya che teTale bIjA varSonI prakRti sAthe nathI thaI zakata. vaizyanA gujarAtanA sAmAjika ane rAjakIya ItihAsanuM jo siMhAvalokana jIvanavyavasAya sAthe zAMtine gADha saMbaMdha che. zAMtimaya paristhatimAM ApaNe karIe te ApaNane jaNAze ke A bAra saikA jeTalA samayamAM ja vyApAranI vRddhi ane sthiratA rahelI che. azAMta vAtAvaraNa gujarAtanI vaNika prajAmAMthI agaNita mutsaddIo, maMtrIo, kAra, vyApArInI prakRti ane pravRttine haMmezAM pratikuLa hoya che. janabhArIe, senApatio, codAo, vyApArIo, dAnezvarI, vidvAne, dharma e bahu ja zatipriya dharma che. hiMsA ane viSa utpanna kaLApremIe, tyAgIo ane prajApremIo pedA thayA che. emanI karanArAM tarave enI prakRtinAM sarvathA virodhI tarave che. tethI ja te nAmAvalI AMgaLIo vaDe gaNAya tevI najIvI nathI. e mahAja- - je vaga zAMtine cAhanAre hoya che tenA mATe tenAM to vadhAre * tenI saMkhyA seMkaDonI nathI paNa hajoranI che. sucAhya ane samAdaraNIya thaI paDe che. yudhdha, vijigISA, leTaphaTa - A bAra varSa jeTalA mahAyugamAM gujarAtanI sArvabhauma cAhanArA vargone e to priya nathI lAgatAM. sattA dharAvanArI rAjadhAnIe be thaI : prathama aNahilapura ane jana jAtione itihAsa jotAM jaNAya che ke keTalAka bIjI amadAvAda, aNahilapurane prathama nagarazeTha vimala poravADa jainAcAryonA viziSTa prabhAvathI AkarSita thaI seMkaDonI saMkhyAmAM jAtino vaNika jaina hatA ane amadAvAdano vidhamAna nagarazeTha kSatrie ane kRSikAroe jainadharmane svIkAra karyo hate; paNa tenI paNa e savAla jAtine vaNika jaina che. gujarAtanAM A be pATana- sAthe temane pitAnA jIvanavyavasAya paNa badalavA paDe hato ane garanA A AdhaMta zeThanI vacce bIjA seMkaDe zeThe thaI gayA, je kSAtradharma ke kRSidharmanA badale temane mukhya rIte vaizyavarNane vyaghaNA bhAge janadharma pALanArA hatA. kALanA mahApravAha sAme vasAya svIkAra paDayo hato ane A rIte vyavasAyAMtaranA gujarAtanA cakravartI hiMdu samrATe ane musalamAna bAdazAhanAM saMskAranA baLe ja teo sthiratApUrvaka janadharmanuM pAlana karavA saMtAne nAmapuratI paNa potAnI gAdI sAcavI zakyA nathI; paNa samartha thaI zakyA che. AthI huM ema kahuM ke je jainadharmanI A vaNikaputro pitAnI gAdI Aja sudhI akhaMDarUpe sAcavI zakayA prakRtine vANIyA vadhAre phAvyA che ane vANiyAna vyavasAyane janache; ane e ja emanI addabhuta vyavahArakuzaLatAnI nizAnI che. dharma vadhAre phAvyuM che te te kevaLa hAsyapuratuM ja kathana nathI paNa aNahilapuranA svajAtIya samrATo gayA ane dillInA vidharmI pUNuM vastasUcaka paNa che. sulatAne AvyA. e sulatAna asta pAmyA ane gujarAtanA sva jo ke e kahevAmAM kAMI atihAsika tathya nathI ke pUrvakataMtra bAdazAhe udayamAM AvyA. e bAdazAhe vilIna thayA ane LamAM gujarAtanA badhA ja vaye janadharma pAlanArA hatA; paNa mugalasamrATo sattAdhIrA banyA. mugalo nisteja thavA ne marAThAo eTaluM te kahI zakAya ke, vallabhAcAryane saMpradAya gujarAtamAM camakavA lAgyA. marAThAo nivatha thayA ane chevaTe aMgrejo A pracAra pAmyo te pahelAM gujarAtanA vaizyane dhaNe meTo bhAga bhUminAM bhAgyavidhAtA banyA. gujarAtanI bhUmi para A rIte ATa- jainadharma pALato hato. bAkI dharma viSe gujarAtanI prajamAM The ATalI rAjasattAo ubhI thaI, bheAMyabhegI thaI, paNa gujarAtanA prAcInakALathI ja bahu udAra bhAvanA cAlI Ave che, ane tethI vyApArakSetramAM ane prajAmaMDaLamAM te enA eja gujarAtanAM vaizya- jana, zaiva ke vaiSNava mate vacce ahiM kayAreya evI ugratA saMtAnanI abAdhita sattA akhaMDapaNe cAlu rahI; ane tethI utpanna thaI nathI ke jethI eka bIjA dharmo ke saMpradAya vacce Aja sudhI gujarAtanI dhanasamRddhi pramANamAM yogya rIte sacavAI virodhanI tIvra lAgaNI pedA thavA pAmI che. gujarAtanAM vaizya rahI, e sAcavaNImAM jenone hisso maTe che e ApaNe kabula kuTuMbamAM jaina, zaiva ane vaiSNava mate sarakhI rIte Adara pAmatA karavuM joIe. AvyA che, ane Aje paNa e AdarabhAva vadhatA ochA pramANamAM jema gujarAtanA vyApArakSetramAM jenoe AgaLa paDato bhAga kayAMka kayAMka daSTigocara thAya che. gujarAtI prajAno A eka viziSTa bhajavyo che tema gujarAtanA rAjakArabhAramAM paNa jainee ghaNA prakArane saMskAravArase che, jemAM jana dhameM paNa keTalAka moTo bhAga bhajavyuM che e ApaNane gujarAtane prAcIna itihAsa agatyane phALo Ape che. spaSTapaNe batAve che. maMtrI jAba, senAnAyaka neDha, maMtravIra daMDanAyaka A rIte ApaNe jANyuM ke gujarAtamAM jaina dharma pALanAra vimala, mahAamAtya muMjAla, sAMtva, Azuka, udayana, abaDa, mukhya vaivarga che. e vaizyavargane pradhAna jIvanavyavasAya vANijya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina vyApAra che. e vyavasAyArA gujarAtanA janAe. Aja sudhImAM aDhaLaka lakSmI prApta karI che. vyApAra uparAMta jAnA eka varga, upara jema ApaNe joyuM tema, rAjakArabhAramAM paNa jabaradarata sattA bhogavI che; ane e sattAnA pratApe paNa emanI pAse lakSmInA bhaMDArA ubharANA ' che. jaina dharmagurUe|e, prApta thayelI e lakSmIne sadupayoga karavA mATe, jaina zrAvakone ghaNA bhArapUrvaka vividha prakAranA satata khedha ApyA che; ane e medhanA baLe zrAvakae paNu dAnapuNya' Adi sukRtyomAM lakSmIne yayeSTa vyaya karyo che. janagRhasthAnAM jIvanakRtyamAM sauthI mukhya sthAna, janama'dirane ApavAmAM Avyu che. ane tethI dareka lakSmIvAna janagRhasthanI e mahattvakAMkSA rahI che ke jo zakti ane sAmagrI prApta DhAya te nAnuM meluM. paNa ekAdu navu. jaina maMdira baMdhAvavu', agara jUnuM maMdira samarAvavuM. ane jo teTalI zita na haiAya te| pachI samudAya sAthe maLIne paNu maMdira, mUrti Adi racavAmAM ke tenI pUjA pratiSThA Adi karavAmAM yathAzikana peAtAne phALe ApavA ane e rIte lakSmInA kAMika paNa upayega e kRtya mATe avazya karavuM. madiranirmANa pAchaLa te kALanA e jainacAryoe je ATalA badhA viziSTa bhAra ApyA ane A kArya dvArA puNyaprAptinI mahattvAkAMkSA jAgrata karavA mATe zrAvakAne temaNe je satatarUpe lakSmInI sACkatA upadezI tenA lIdhe ane e Aja sudhImAM gujarAtamAM hajArA jainamadirA adhAvyAM ane lAkhA janamUti e sthApita karI karAvI. gujarAtanAM gAmegAma ane nagarenagara nAnAMmoTAM asakhya jainamaMdira baMdhAyAM; ane e rIte gujarAtanI sthApatya kaLAne adbhuta vikAsa sadhAyA. e sudara ane suramya maMdiranA astitvathI gujarAtanAM keTalAMya kSudra grAmeAne paNa nagaranI zobhAprApta thai ane nagarezane peAtAnI suMdaratAmAM svarga purInI viziSTa Aka katA maLI. durbhAgye gujarAtanAM e divya devamaMdira ane bhavya kaLAdhAmane vidharmInA hAthe vyApaka vidhvaMsa thai gayA che, ane Aje te tenA hajArame hissA paN vidyamAna nathI. chatAM je kAMU theAMDA dhaNA avazeSA bAkI rahyA che temanAM dazanathI gujarAtanI sthApatya kaLAne Aje aa ApaNane je kAMika yukicita smRtisatAya yAya tevA ajIta thaI zake che te mATe ApaNe jainenA ja upakAra mAnavA joie. zatru ya, giranAra, tAraMgA, Abu ane pAvAgaDha jevAM guja rAtanAM parvatazikharA je Aje jagatanA pravAMsIene AkarSI rahyAM che, te para jo jainee bAMdhelAM e devama Mdire na heta te temanuM nAma paNa kANu leta ? amadAvAdamAM musalamAnanI masIde| sivAya, jo DIbhAjInu jainamaMdira na heAta te tyAM bIjuM kayu evu eka paNa hiMdu sthApatyanuM suMdara kAma che, jene kAi paNa hiMdu peAtAnI jAtIya zilpakaLAnA sundara sthAna tarIke eLakhAvI zake? avanatinA A chellA yugamAM paNa jaDIyA, kAvI, chAMNI, mAtara, khArejA, pethApura, pAnasara, serIsA, saptezvara, bhASaNI, metrANA, bhilaDIyA Adi gujarAtanAM aneka nAnAM gAmaDAMomAM ane dUra jaMgalAmAM jenAe lAkha rUpiA kharcI bhavya maMdirA baMdhAvyAM che. ane tema karI dezanI zaeNbhAmAM suMdara abhivRddhi karI che. serIsA, saptezvara, pAnasara ane bheNI jevAM atyaMta kSudra zrame pazu Aje bhavya janamadiranAM zikharethI jANe mukuTadhArI grAmavara anyAM che; ane yAtrArthIonA ArAma mATe ubhI karAyelI vizALa dhama zALAothI eka nAnakaDA suMdara zaherA dekhAva dhAraNa karI rahyAM che. . tA. 1-6-47 ujjaDa gAmaDAMo jainamaMdirezanA pratApe puNyadhAma banyAM che; ane sekaDA bhAvika jainA, prati prAtaHkALa serIsaro sakhesara pacAsarA re' evA nAmeGIta napUrvaka, hiMdue jema kAzI, kAMcI, jagannAyapurI jevAM mahAna dhAmeAnI prAtaHstuti kare che tema, emanA maMgalapATha kare che. jainAe A Adhunika maoNMdirAdArA guja rAtanI zilpakaLa'ne jIvatI rAkhI che. janAnI madiraracanAnI adyApi cAlu rahelI praNAlIe gujarAtanA zilpIne Aja sudhI petAnA hunnaramAM jema tema paNa TakAvI rAkhyA che, nahi te hiMdu sthApatyanA sidhdhAMta pramANe pattharane eka sAdhAraNa thAMmale ghaDI ApanAra salATa paNa ApaNune gujarAtamAMthI maLavA durlabha thai paData. e devamaMdirAnA darzanArthe hiMdusthAnanA sa` bhAgAmAMthI dara varSe seMkaDA hajAre janayAtrIe Ave che ane e grAmonI bhUmine puNya sthaLa gaNI temanI dhULane mastake caDhAve che. gujarAtanAM e devamaMdiranI racanA pAchaLa je udAra ane udAtta bhAvabharelAM dhyeye rahelAM che, je saskAra ane sadAcAranAM preraka tattvo rahelAM che te ApaNe bhUlI gayA chIe, ane tethI ApaNI Adhunika maMdirasasthA upakAraka thavAne banne aneka aMze apakAraka thai paDI che. AjanAM maMdirane ApaNe puNyadhAmeAne badale eka prakAranAM paNyAgArA jevAM banAvI mUkyAM che. dharmAjananA TekANe temane vyAjananI dukAne ApaNe banAvI dIdhI che. ane jate| A bAbatamAM vadhAre deSapAtra che, e paNa mAre jaina bane raSa vaherIne paNa, kaTu satya kahevuM joie. bAkI, vaiSNavAnAM madiza te Aje emanA nAma pramANe ja mAtra 'mahArAonI havelI' che. e madirAmAM-havelIomAM-jatAM ApaNane devama'diranA jarAya AbhAsa AvatA nathI; paNa koi vilAsI gRhasthanA kheDALa makAnamAM ApaNe AvI pahoMcyA hoie tevu bhAna thAya che. gujarAtanA vaiSNava madirAne A pramANe pANIenAM dhare jevAM AkAra-prakAramAM kANe ane kayAre pheravI dIdhAM tenI mane kazI mAhitI maLatI nathI. mAravADa, mevADa, mALavA Adi dezomAM sekaDA vaiSNuva ma Mdira che, je sthApatya ane pAvitryanI dRSTie jaina maMdiro jevAM ja bhavya ane prazasta che. kadAca dvArakA, DAkAra ke giranAra jevAM sthaLAe AvAM be cAra vaiSNuvamaM zi haze; te sivAya, gujarAtamAM kayAMye AvAM maMdira dekhAtAM nathI- jyAre gujarAtanA vaiSNuvA, jenA karatAM paNa vadhAre dhanavAna ane dharmacusta dekhAya che. ane, gujarAtanA zatradharma te Aje tadna zithila dazAmAM AvI paDayo hoya tema lAge che. AvA samRddha ane saskArI dezamAM eka mAtra se|manAtha sivAya zIju eka paNu kAi meTu* zaivadhAma ke bhavya zivAlaya dRSTigocara thatuM nathI ke jenI khyAti dUranA dezamAM phelAyelI hoya. je caulukayAnA samayamAM - gujarAtanA gAmaDe gAmaDe ane sImADe sImADe seMkaDA suMdara zivAlaye||bhatAM hatAM ane saMdhyAkAlanA samaye e zivAlayomAM thatA zakhani ane ghaMTAnAdethI gujarAtanI bhUminu' samasta vAyumaMDaLa zabdAyamAna thai rahetuM hatu te bhakanabhUmine jANe Aje bhagavAna za'kara cheADIne jatA rahyA che, ane temanI A zraddhALu dharatImAtA zokagrasta thaI sadhyAvaMdananA mA~galagAna-vAdanane sthagita karI, hatAza bhAve stabdha thai khesI gai hoya tema lAge che. harahara mahAdevanA jayagheSa Aje gujarAtamAM kavacita ja saMbhaLAya che. bhUdeve mAtra brahmabhojana kastI vakhate ja, mAdaka-daza nathI pramudrita thai, peAtAnA iSTadevanu smaraNu ane nAmeAccAraNa karatA jovA sAMbhaLavAmAM Ave che. te sivAya, ziveApAsanA Aje e zaiva samAjamAM nAmanI ja rahI che, ane dezamAMnA ziva-devakulanA moTA bhAga upekSAne pAtra thaI astavyatrasta dazA bhogavI rahyo che. ( pU) zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI mudraNusthAna : sa kAnta tri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai. 2 muni jinavijyajI, sTrITa, muMbaI, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. B, 4266 prabhui jenA taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha, 16 : 9 AMka : 4 muMbaI : 15 juna 1947 ravivAra, vArSika lavAjama rUpiyA 4 nokhalImAM gAMdhIjI sAthe eka saptAha ahiMsA reDIyamanI mAphaka kAma kare che" gAMdhIjInuM jIvana eka mahAkAvya che. te jIvananA khaMDa khaMDamAM vajabhUminA loko bahu kaThora hatA. tyAM kutarA karaDI na jAya te . apAra kAvya ane romAMca prerakatA anubhavagecara thAya che. te mATe bIjA zamaNe hAthamAM lAkaDI ke nALa laIne pharatA. keTalIkavAra jIvananA pade pade satyanI upAsanA ane virATa janatAmAMnA koI kutarAo mahAvIrane karaDatA ane temanA mAMsanI pezIo kheMcI paNu pIDita, trasta ke saMkaTagrasta samudAya mATe apAra karUNA ane kADhatA; chatAM evA durgama lADha dezamAM hiMsAno tyAga karIne ane anukaMpA bharelAM hoya che. naukhalImAM temane pravAsa AvuM ja eka zarIranI mamatA choDIne te anagAra bhagavAne AvI paDatAM saMkaTone aneka dRSTie mahatavapUrNa khaMDa kAvya banyuM che. gAMdhIjI e pradezamAM samabhAve sahyA ane saMgrAmane mokhare rahetA vijyavata hAthInI vicaratA hatA e daramiyAna zrI. DI. jI. Tendulakara eka aThavADIyuM jema e duHkhe upara jaya meLavyuM. gAMdhIjI sAthe pharelA. tene lagatAM saMsmaraNo "With Gandhi " keTalIkavAra lADha dezamAM ghaNe dUra cAlyA chatAM. gAma ja na in Naolkali e mathALA nIce tA. 23-3-7 nA bebe ' AvatuM. keAI jagAe gAmanI bhAgoLa pAse AvatAM ja gAmanA krenIkala sAptAhikamAM pragaTa thayela lekhamAM temaNe hRdayasparzI lo ke bahAra nIkaLIne temane mAratAM ane hAMkI kADhatA, kaI vAra bhASAmAM raju karyA che. A punita yAtrA gAMdhIjInA jIvanamAM atyaMta teo bhagavAnanA zarIra upara besI temanuM mAMsa kApI letA, keImahatvanI ghaTanA hoIne prastuta lekhane anuvAda ahiM nIce pragaTa vAra temanA upara dhULa varasAvavAmAM AvatI, koIvAra temane ucethI karavAmAM Ave che. nIce paTakavAmAM AvatA, te koIvAra Asana uparathI temane gabaDAvI A anuvAda karatAM karatAM AjathI 2500 varSa pahelAM dIkSA nAMkhavAmAM AvatA." ' jIvananA prathama cha varSa daramiyAna pitAnA sAdhanAkALamAM bhagavAna e pramANe lADha dezane yAtanIbharyo vihAra pUro karI mahAvIra mahAvIre baMgALAnA e ja pradezamAM pravAsa kare tenuM smaraNa te pradezamAMthI bahAra nIkaLyA. pUNukaLaza gAmanI najIka pahoMcatA ja thAya che. jema bhagavAna mahAvIre e pradezamAM pitAnI cAlu lADha dezamAM corI karavA jatA corene te sAmA maLyA. apazukana uchavana sAdhanAnI paripUrti arthe ja pravAsa kare ane teo pAra thayA mAMnI, te cero temanI upara kharza laIne tUTI paDayA. vinAno saMkaTo khamelA tevI ja rIte gAMdhIjIe paNa ahiMsAnI paraMtu chevaTe koNa jANe kevI rIte mahAvIra bacI gayA, ane te utkaTa sAdhanAnI dRSTie ja A pravAsanuM jokhama kheDayuM hatuM. e khaDagaprahArathI te baMne cAro pote ja haNAyA." vakhate AjanI jevA noMdha lenArA koI nahotA; evI koi vigata- - have ApaNe eja pradezamAM gAMdhIjIe karelA puNyapravAsanI vAra neMdha keie rAkhI hoya te te Aje upalabdha nathI. baMgA - nIcenA lekhamAM ApelI keTalIka vigate tarapha najara karIe. LAnA prastuta pradeza e samaye 'lAddha dezanA nAmathI oLakhAtA paramAnaMda : hatA. bhagavAna mahAvIranA e durgama pravAsane je kAMI ullekha. Aje hiMdamAM mANasajAte ubhI karelI aneka durghaTanAo AcArAMga sUtramAM maLe che te tAravIne zrI. gopALadAsa jIvAbhAI banI rahI che. AjhAdIne mArga gulAba caMbelInAM phulothI bharele paTele potAnA mahAvIra kathA' nAmanA graMthamAM Apela che. e te heI na zake, paNa je kAMTALA mArga upara ApaNe cAlI rahyA AkhA ullekhanuM avataraNa ahiM A prasaMge sthAne lekhAze ane chIe te rakhene prANadhAtaka te nahi nIvaDe ne evI AzaMkA ubhI pratyekanA amuka aMze sadaza purUSArthanI tulanA karavAmAM upayogI thaI rahI che. kaeNmIvAdanuM halAhala jhera Aje saMkhyAbaMdha mahAsabhAnIvaDaze ema samajIne ahi A avatarita karavAmAM Ave che. zrI vAdIenA hADamAM paNa pasarI javAne bhaya ubhuM thayuM che. gAMdhIjI gopALadAsa jIvAbhAI paTela te kALanA sadhaka zrI vardhamAna svAmInA ane bIjA keTalAka dezanetAo sivAya dezanA bIjA AgevAnane la 8 dezanA pravAsane anulakSIne jaNAve che ke:- . AmAMthI mArga kema kADhave tenI koI sujha paDatI nathI, athavA te "A badhA pradeza pitAnA pitAnA oLakhItA lokothI bharelA jema pavana vAya che tema teo AmathI tema ghasaDAI rahyA che. hoI, mahAvIre have jyAM kei e.LakhItA na hoya, tevA pradezamAM gAMdhIjIe ApaNane cetavaNI ApI dIdhI che ke "hiMdanI AjhAdI javAne vicAra karyo. te mujaba teo durgama evA lADha pradezamAM baMgALA ane bIhAramAM jokhamAI rahI che." padhAryA. AcAraMgasUtramAM te pradezanA pravAsa daramyAna temane paDelI kalakattAnA ramakhANamAMthI naukhalInI karUNa ghaTanAo banavA muzkelIo ane veThavA paDelAM kaSTonuM nIce mujaba hRdayadrAvaka varNana che. pAmI. bIhAre enuM vera lIdhuM ane dazagaNI hatyAo nIpajAvI, tyAM temane taddana halakI jAtanI zayA ane Asanane je ke. e vairane prakAra baMgALA jeTalo jugupsAjanaka nahote. A upayoga karavo paDayo hato. tyAMnA leke paNa temane bahu mAratA. joine keTalAye hiMduo aMdarathI ThIka ThIka malakAyA ane kahevA khAvAnuM bahu lUkhuM maLatuM ane kutarAM karaDatAM. keTalAka le ke te lAgyA ke gAMdhIjI game te dhAratA hoya paNa bIhArane lIdhe ja kutarAone rokatA te keTalAka te kutarAone chucchakArI karaDAvatA. naukhalInI bIjI AvRti ubhI thatI aTakI. gAMdhIjIe jaNAvyuM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-47 ke bahAranA lokoe pitAne bahuM nIcuM jovaDAvanAruM kAma karyuM karavI joIe." vaDA pradhAna suharAvardhInI vinaMtine mAna ApIne che. hiMdanI AjhAdI tenAthI pAMca DagalAM pAchI haThI che.'' gAMdhIjI kalakattAmAM dhAryA karatAM vadhAre rokAyA. e ramakhANagrasta mAnavatAnA dharma zaheranuM vAtAvaraNa temanI hAjarIthI haLavuM banyuM. baMgALAnA dezamAM cAlI raheluM saMhAratAMDava bahAranI durghaTanA bAda gavarnare naukhalImAM gAMdhIjI je kAma mATe javAnA hatA temAM bane thoDA vakhata thaMbhI gayuM hatuM. tyAra pachI pAche e dAvAnaLa teTalI madada ApavA mATe purI tatparatA dekhADI. gAMdhIjIe temane paMjAbamAM saLagI rahyo che. ane jyAM sudhI A praznanA mULamAM upakAra mAnya paNuM jINuvyuM ke " madada mATe ApanA karato leAke e ApaNe jaIe nahi ane gAMdhI jenI prarUpaNA karI rahela che cuTelA baMgALAnA vaDA pradhAna pAse javAnuM huM vadhAre pasaMda karIza. " te " mAnavatAnA dharma mAM dIlanA uMDANathI zraddhA dharAvatA ApaNe gayA navembara mAsamAM gAMdhIjI A saMhArabhUmi upara thaIe nahi tyAM sudhI A bAbata ATalethI aTakI zake ja nahi. AvI pahoMcyA. aneka AgevAne ahiM AvyA hatA ane pazcimanA rAjakAraNI tatvajJAnamAM paraspara madada-inutual aid- pAchA gayA hatA ane lAMbA lAbAM nivedano temaNe bahAra je khyAla che te khyAla "mAnavatAnA dharmanI kalpanAnI sauthI vadhAre pADayAM hatAM. bhagnAza nirAzritane saMbodhIne gAMdhIjIe samIpa Ave che. kalakattAmAM jyAre komI dAvAnaLa saLagI rahyo jaNAvyuM ke " eka sthaLethI bIjA sthaLe uDatA jatA evA koI hatA tyAre gAMjIe salAha ApelI ke " ahiMsAparAyaNa strI ke pracAra pravAsanA hetuthI huM ahiM nathI AvyuM. tamArAmAMnA ekanI purUSa pitAno bacAva karate karate athavA te strI jAtanA zIlanI mAphaka huM ahiM' tamArI sAthe rahevA Avyo chuM...meM pratijJA lIdhI rakSA karatA karatA kazA paNa verajhera, matsara ke krodha sivAya maraze, che ke huM ahiM nirAMte rahIza ane jarUra haze te huM ahiM ja ane ahiMsakane bharavAno Aja bhAga hoI zake. vIratAno A bharIza, paNa jyAM sudhI ahiM ubhAM thayelAM verajhera tadana zame nahi, uMcAmAM uMce prakAra che. je koI paNa vyakti ke mAnavI samudAya hiMsaka vRtti mULamAMthI nAbuda na thAya, ane ekalaDakhala kaI hiMdu A mahAna jIvanamArga" jene bhUlathI mArI doravaNuM tarIke eALa- chokarI musalamAno vacce chuTathI pharatAM haratAM jarA paNa bhaya anubhave khavAmAM Ave che tene anusaravo azakta hoya athavA te nahi tyAM sudhI huM be gALA choDIza nahi. tamArA hAthA bhavya anusuka hoya che tethI dhaNe ja utarate e bIje mAga' tilAMjali Ape e ja mAre mana tamArA taraphathI maLatI meTAmAM vairane athavA te AmaraNAMta sAmanAne che. DarapokapaNuM te meTI madada che. bhaya ke jokhamane sAmano karavAne badale tethI hiMsA karatAM paNa vadhAre nindanIya napusakatA che. bhIrU mANasa vaira dUra nArasI chuTavuM e mAnavImAM ane IzvaramAM ane potAnI jAtamAM vRttithI te bhareluM ja hoya che paNa maravAthI te Darate hoIne paNa zraddhAne inakAra karavA barAbara che. AvuM zradhdhAnuM devALuM tene bacAvavAnuM kArya koI bIjAo kare ane zakaya hoya te vartamAna jAhera karavA mATe jIvavuM e karatAM DubI maravuM e bahetara che." sarakAra kare evI te apekSA rAkhe che. bAyala AdamI mAnavI tarIke eAijI dudha zAma tamana atyanta vyAkuLa banA oLakhAvAne gya nathI. sAmAnya mANasathI paNuM tenI kaTi bahu paNa temaNe eka AMsu sarakhuM paNa AMkhamAMthI saravA dIdhuM utaratI che. strI purUSanA samAjanA sabhya thavAnI te yogyatA nahi. ema karyuM temane kema pAlave ? teo to bahenanAM AMsuo dharAvatA nathI." luchavAne a,vyA hatA. A bhAre muMjhavanArI ane akaLAvanArI naukhalInA anubhave gAMdhIjIe je kaheluM te puravAra karI paristhiti hatI. vAtAvaraNamAM vaira ane vahema bharelAM hatAM. ApyuM. tyAM luMTa, dhADa, baLa kAra, katala-badhuM kAMI thayuM paNa gAMdhIjIe potAnA eka sAthIne lakhyuM ke " avuiM. je rAjaya kazuM karI zakayuM nahi, athavA tyAM rAye kaza' karavAnI kAmamAM rokAye chuM' te kadAca mArI jIMdagInuM chelluja : kAma hoya ! darakAra ja na karI. baMgALAnA dhanADhaya jamInadAroe pitAnI baMduka je huM ahiMthI jIvate ane jarA paNa ijA pAmyA sivAya nIkaLuM zaraNe karI ane temanAmAMnA ghaNAe dhamaparivartana karavAnI athavA te mane bIjo janma maLyA barAbara lekhIza. mArI ahiMsAnA ' ahiM bhAre kasoTI thai rahI che." to meslama lIganA phALAmAM nANAM bharavAnI paDApaDI karI. kAravArAnA apUrNa ------ anuvAdaka paramAnaMda : rAjana rAya caudharIne ja eka e dAkhale banyuM ke jeNe pitAnA ' dhATakezvara khAte hospITalane zilAropaNa vidhi dharmanuM rakSaNa karatAM karatAM maravAnuM pasaMda karyuM". gAmaDAnA loke tA. 25-5-47 ravivAranA roja ghATakopara khAte zeTha vADIlAla guMDAonI dayA yAcI rahyA hatA. tyAM sAmudAyika luMTa cAlI ane, catrabhuja gAMdhI ane zeTha manajI amIdAsa vorA myunIsIpala sAmudAyika dharma parivartana thayAM ane keTalAka sthaLoe strIe upara hospITalanI zilAropaNa vidhi muMbaInA mukhya pradhAna mAnyavara zrI sAmudAyika baLAtkAra thayA. naukhalI tAluko ane TIparA tAlukAnA bAlAsAheba kheranA hAthe karavAmAM AvI hatI. A hospITalanA keTalAka vibhAge A arAjakatAnA bhoga banyA hatA. lagabhaga 450 makAna phaMDamAM zrI vADIlAla catrabhuja gAMdhI tathA zeTha' menajI' amIdAsa verI-dareke rU. 101101 ApyA che, zeTha dvArakAdAsa gAmaDAM smazAnabhUmi jevAM banI gayA hatAM-ethI paNa vadhAre vakhArIAe rU. 51000 ane zeTha catrabhuja metIlAla gAMdhIe bhayAnaka ghaNAjanaka dazAmAM pheravAI gayAM hatAM. 400 cerasa mAIlanA ' 3. 25000 nI rakama jAhera karI che. A uparAMta bIjI paNa vistAra upara mRta AtmAo kheravikhera tarapha paDelA hatA. keTalIka rakama maLIne sIDAtraNa lAkha uparAMtanI 2kama ekaThI thaI che - ' gAMdhIjI baMgALa javA upaDe che. ane haju bIjA be lAkha lagabhaga makAna tathA sAdhanasAmagrI mATe bharAvavAnA rahe che. | hAspIlanA cAlu nImAvanI javAbadArI keTalAya loke have bAlavA lAgyA "mahAtmA gAMdhI have baMgALA ghATakopara myunIsIpAlITIe svIkArI che. A rIte muMbaInA pazcima jAya ane tyAM jaIne pitAnA ahiMsAzAstra prayoga karI jue." . vibhAganA parAMo mATe jema vilepArale khAte eka hepIla ubhuM gAMdhIjI kaI mATInA banelA che tenuM A lokone kazuM bhAna ja karavAnI zarUAta thaI cukI che tevI ja rIte muMbaInA pUrva vibhAga nahotuM. navI dIlhImAM pitAnA mAthA upara raheluM agatyanuM ganA parAMo mATe A hospITalanuM khotamudrata karavAmAM AvyuM che, A hospITalane ubhuM karavA mATe lAkha rUpIA jevaDI moTI moTI kAmakAja temaNe potAnA sAthIone sepyuM ane kalakattA javA teo rakama A5nAra udAra gRharane dhanyavAda ghaTe che, ane temAM paNa upaDayA. "lekha lakhIne ke bhASaNo ApIne huM kazuM karI zakuM AvI sArvajanika para pakArI saMsthA ubhI karavA pAchaLa jyAre koI tema che ja nahi. mArI jAta sAthe meM dalIla karI ke e kamasejha jaina baMdhune 'mahavane phALe hoya che tyAre ApaNune savizeSa upara mAre te ja hAjara thavuM joie ane je sidhdhAntanA AnaMda thAya che. A bhAIzrI vADIlAla ke jemanA hAthe bIjA paNuM keTalAMka sArvajanika kAryo sadhAyAM che ane jemanA nAma sAthe avalaMbane mane Aja sudhI TakAvI rAkhe che ane mArI jIMdagIne ane mArA dAni ghATakoparanI eka hAIskula joDAyelI che. temane jaina samAjanA jIvavA jevI banAvI che te sidhAntanA saMgInapaNAnI bhAre kaseTI vizeSa dhanyavAda ghaTe che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-47 prabhu jena keTalAka samAcAra ane noMdha zrI bhAratIya jaina svayaMsevaka pariSadanuM adhivezana pAlItANA khAte zrI bAratIya jaina svayaMsevaka pariSadanuM bIjuM adhivezana tA. 31-5-47 tathA tA. 1-6-47 nA roja saphaLatApUrvaka bharAI gayuM. A pariSadanuM paheluM adhivezana AjathI 21 varSa pahelA zeTha amRtalAla kALIdAsanA pramukhapaNA nIce I. sa. 1926 ne ogasTa mAsamAM bharAyuM hatuM. te adhivezananI koI saMkalanabadhdha kAryavAhI astitvamAM AvI na hatI. e adhivezana mAphaka A adhivezana paNa muMbaI jaina svayaMsevaka maMDaLanI preraNA ane prayAsanA pariNAme upasthita thayuM hatuM. zrI dhIrajalAla jIvaNalAla pArekhe aneka sadvicArethI bharelA pravacanavaDe sau koInuM svAgata karyuM hatuM. pramukhasthAne mahArASTranA jANItA kAryakara, muMbaInI dhArAsabhAnA sabhya, jaina samAjanA AgevAna zrI pipaTalAla rAmacaMda zAha hatA. temaNe pramukhasthAnethI amedha vANIne varasAda varasAvIne AkhI pariSadane maMtramugdha banAvI dIdhI hatI ane maMdatA, zithilatA temaja kriyAzunyatAnA vAtAvaraNamAM navI cetanA utpanna karI hatI. A adhivezanamAM samAjanA aneka praznonI carcA karavAmAM AvI hatI paNa kAMI kAryakArI pariNAma AvavuM joIe e hetune lakSyamAM rAkhIne A adhivezanamAM nIcenA pAMca TharAvo sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyA hatAM. TharAva pahelo-racanAtmaka kAryakramadvArA jina samAjanI sarvAgI unnati sAdhavA nIcenI pravRttio vegapUrvaka hAtha dharavA A pariSada makama niradhAra kare che. ' (a) gAmegAma sevAmaMDaLo ane svayaMsevaka-sevikAdaLe sthApavA (ba) jaina samAjanI UgatI prajAmAM nirbhayatA, zista ane zArI rika samRddhi keLavavA tAlIma kendro UbhAM karavAM. (ka) pariSadanA uddeza anusAra uparokata saMsthAonuM ekIkaraNa , karI samAjanA punarvadhAna mATe pracArakAryakrArA sakriya prayatna karavA, ' TharAva bIjo:-A pariSada zrI muMbaI jaina svayaM sevaka maMDaLa sthApita "bhAratIya jaina sevAsadana"nI lejanAne AvakAre che ane dareka sevAmaMDaLane e kAryamAM sakriya pUrNa sahakAra ApavA AgrahabharI vinaMtI kare che. TharAva trIjo:-hAlanA kaTokaTInA kALamAM ApaNuM jinAlaye, amulya jJAnabhaMDAro ane dhArmika sthaLone saMpUrNa rakSaNa maLe che mATe AvI saMsthAonA vyavasthApakoe sAthe maLI savara saMgIna yojanA taiyAra karavI bahu ja agatyanI che ema A pariSada mAne che ane tene turata amala thAya te mATe sthAnika kendratha samiti ubhI karavAnI AgrahabharI vinaMti kare che. ' TharAva cothe--bA pariSada jenonA carama tIrthaMkara prabhu mahAvIranA janmakalyANakane divasa caitra suda 13 jAhera tahevAra tarIke pALavA hiMdanI dareka prAMtika sarakAra tathA dezI rAjyone AgrahapUrvaka vinaMti kare che ane je je sthaLoe A divasane tahevAra tarIke pALavAmAM Ave che temane abhinaMdana Ape che. TharAva pAcame :-AjanI maLela pariSada hAlaturata nIcenuM prAthamika baMdhAraNa svIkAre che. 1 nAma-A pariSadanuM nAma "zrI bhAratIya jaina svayaMsevaka pariSada' raheze. 2 uddeza-jainadharma, samAja ane rASTranI vividha prakAre se karavI ane ApaNA jaina tIrtho, sthAnaka temaja jaina siddhAMtane mAnya rAkhanAra sevakenuM saMgaThana karavA jarUrI sAdhano ane sagavaDo sAthe AjIvana sevako taiyAra karavA ane e mATe Avazyaka yojanA taiyAra karI tene amalamAM mUkavI. 3 lavAjama:- sabhya thanAra saMsthAne vArSika rU. 2) lavAjama ApavuM paDaze 4 sthAyI samiti -pariSadanA uddezane mAnya rAkhI joDAyelI saMsthAomAMthI darekanA eka eka cuMTAyelA pratinidhinI thAyI samiti banaze. 5 kAryavAhaka samitiH-pramukhane yogya lAgaze tevA vadhumAM vadhu 11 sabhyonI kAryavAhaka samiti e pote niyukta karaze. temAM niyukata thanAra sabhyone vArSika lavAjama rU. 3) bharavuM paDaze . ne pariSadane uddeza mAnya rAkhavo paDaze. A samiti pramukha, khajAnacI, be maMtrIo ane bAkInA sAta sabhyonI banaze. [maMtrI khajAnacI vagere hododAnI varaNI A kAryavAhaka samiti karaze.]. 6 kAryAlaya-pramukha ane maMtrIonI anukuLatA pramANe kAryAlaya raheze. 7 phaDa: nibhAva phaMDa mATenI vaijanA kAryavAhaka samiti ghaDI kADhaze. - A TharA vAMcatAM tema ja vicAratAM mAluma paDe che ke prastuta TharAvo ghaDavAmAM pariSadanA kAryakartAoe pitAnA sevAnA kAryakSetranI ucita maryAdA egya rIte svIkArI che. tema ja bahu lAMbA ane saMkhyAbaMdha TharAvone meha choDIne suzakaya ane vyavahArU kAryakrama sUcavI zakAya evAja TharAvo ghaDavA e daSTibindune apanAvyuM che. alabatta AmAMthI keTaluM vAstavika kAryo pariName che e jovAnuM rahe che. ema chatAM paNa A pariSadanA sarva sUtradhAro, ochAvadhatA aMze sevAnI sAcI bhAvanAthI raMgAyelA che ane Aja sudhImAM jana samAjanA paDe temaNe aneka sevAo dhAvelI che. tethI A adhivezanamAMthI saMgIna kAryA pariNAmanI ApaNe jarUra AzA rAkhI zakIe. A adhivekAnamAMthI saphaLa kAryavAhI janme e hetuthI lekasevaka pipaTalAla rAmacaMda zAhe rU. 2500 nI pitAnI nAnI sarakhI muDI A pariSadane caraNe dharI che, je mATe temane je samAjanA anekAneka dhanyavAda ghaTe che. A dAnanI kImata zrImAnenA pAMca paccIsa lAkhanI sakhAvate karatAM ghaNI vadhAre che. prastuta adhivezanamAM hajAreka bhAI bahenoe hAjarI ApI hatI, aneka jana saMsthAonA pratinidhioe bhAga lIdho hato, tema ja pariSadanA kAryane saphaLatA icchatA saMkhyAbaMdha saMdezAoe pariSadanA kAryane pratsAhita banAvyuM hatuM. ApaNe AzA rAkhIe ke A adhivezananI dhaTanAme je khAzA ane apekSA jaina samAjanA dilamAM ubhI karI che te AzA ane apekSAne zrI pipaTalAla rAmacaMda zAhanI doravaNI nIce ubhI karavAmAM AvanAra pariSadanI kAryavAhaka samiti pAra paDe ane AjanA vikaTa samaya ane kaThaNu saMgone vIMdhIne paNa kAMIka saMgIna kArya karI batAve. kAThiyAvADa prajA saMmelana muMbaImAM vasatA kAThiyAvADIonuM eka bhavya saMmelana cAlu juna mAsanI 7mI tathA 8 mI tArIkhe muMbaI khAte bharAI gayuM. muMbaImAM kAThiyAvADa rAjakIya pariSadanI temaja dezI rAjya pariSadanI beThaka AgaLanA 25 varSa darimayAna eka eka vAra bharAI gaI hatI, paNa AvuM saMmelana te pahelI ja vAra bharAyuM hatuM. ane A saMmelane, lokono utsAha ane janatAnI bharatI jotAM temaja tene A kAryakrama tathA pasAra thayelA TharAnuM rahasya vicAratAM dhoya karatAM anekagaNI vadhAre saphaLatA prApta karI hatI. svAgata pramukha zrI. sAmaLadAsa gAMdhIe pitAnI lAkSaNika zali vaDe saMmIlita samAja tathA nimaMtrita mahemAnonuM svAgata karyuM hatuM. temanuM vyAkhyAna bhASAnI jhaDajhamaka, vAkyone ammalita pravAha, AvezamayatA temaja prerakatA AvA viziSTa guNo vaDe atyanta rocaka banyuM hatuM. saMmelananA pramukha Do. paTTAbhi sItArA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ j prabuddha jaina maiyAe peAtAnA vidvattApUrNa vyAkhyAnamAM dezI rAjsAnI atizaya .jaTila samasyAnI sundara chaNAvaTa karI hatI. A saMmelane darakhArazrI gApALadAsanu bhAre bhAvabharyuM sanmAna karyuM hatuM ane eTaleA ja mIThA temane javAba hatA. AvA rAjakAraNI rA'melanenu sauthI vadhAre agatyanu' 'ga che temAM pasAra karavAmAM AvatA TharAvo. A TharAvo Aje prajA karyA ubhI che ane AgaLa karyAM javA mAMge che. tenu spaSTa mArgadarzana Ape che. vaLI Aja prakAranu saMmelana AgaLa upara bharAyuM heAya te te samelana ane Aje bharAtA samelana vacce prajAe keTalAM DagalAM AgaLa bharyAM che tenuM mApa paNa te samelaneAmAM pasAra karavAmAM AvelA TharAvo uparathI ja nIkaLI zake che. A bAbata dhyAnamAM rAkhIne prastuta samelanamAM pasAra karavAmAM AvelA kaeNTalAka agatyanA TharAve! nIce ApavAmAM Ave che. TharAva 1 (ka) kAThiyAvADanI janatAnA sAMskArika, Arthika, rAjakIya ane sarvadezIya vikAsa arthe, tathA svAdhIna hiMdanA samagra a'ga tarIke peAtAnuM yogya sthAna prApta karI zake te mATe tatkALa prajAnI sa ane saMpUrNa sattAvALA kAyivADanA rAjakIya ane vahITI ekamanI sthApanA Aje anivAyaeN banI che ema A samelana jAhera kare che. ane A dizAmAM yogya pagalAM bharavA kArDiyAvADa rAjakIya dhariSada ane kADhiyAvADanI janatAne anurAdha kare che. (kha) A sa Mmelana mAne che ke kAThiyAvADanu eka rAjakIya ekama mATenu baMdhAraNa taiyAra karavAne samaya AvI pahoMcyA che. AthI A samelana kAThiyAvADa rAjakIya pariSadane sUcanA kare che ke lokapratinidhi sabhA taraphathI prAMte mATe je baMdhAraNa ghaDAya tene 'anulakSIne samagra hiMdI sadhanA eka bhAga tarIke kAThiyAvADanA . ekamanuM baMdhAraNa taiyAra karavA mATe eka "dhAraNa--samitinI savara racanA kare. TharAva 2-tAjetaranI brITIza sarakAranI jAherAta mujaba hindamAMthI brITIza sattAnA aMtanI sAthe dezI rAjyA uparanu sArvabhaumatva lupta thAya che ane tene pariNAme sarAjasattA prajAne prApta thAya che. ane praznanI ja tene bhAgavaTA karI zake che ema A samelana jAhera kare che. rAva 3-samagra hiMdanuM eka svataMtra sArvabhauma prajAsattAka hAvu' joie, ane samagra kAThiyAvADa tathA kAThiyAvADanI prajA navA racAnArA Ajhada hiMdu saMdhanA aMga banavA joie evo A saMmelana peAtAne dRDha abhiprAya jAhera kare che. tethI A samelana kAThiyAvADanA rAjyone lekapratinidhi samAmAM tAtkAlIka joDAi javA anurodha kare che. upara muMjaba je rAjAmA lokapraninidhi sabhAmAM na joDAya tenI prajA svayaM lekapratinidhi sabhAmAM joDAi zake tevA prazna'dha karavAnI A samelana leAkapratinidhi sabhAnI vATAdhATa samitine vinati kare che. khInasalAmI ane bInahakumatI rAjyanA pratinidhie cUMTavA mATe tAjetaramAM tAlukadAre ne vyavasthA karavAnu sAMpavAmAM AvyuM che, tenA pariNAme tAlukadArA potAnA be pratinidhie pasaMda karI zakaze, eTalu ja nahi paNa prajAnA e pratinidhionI prasa'dagImAM paNa te peAtAne prabhAva pADI zakaze, ane tethI prajAne sAcuM pratinidhitva nahi maLI zake evI sthiti ubhI thai che. A kAraNe sayukta vATAghATa simitanI peTA-samitie agAu DhALyA pramANe te samiti prajAkIya sa'sthAe sAthe ma`traNA karIne prajAkIya pratinidhienI pasaM'dagI kare evI vyavasthA cAlu rAkhavA mATe theAgya prabaMdha karavAnI A samelana lokapratinidhi sabhAnA mAnanIya pramukhazrIne vinati kare che. rAva 4-kAphiyAvADa, gujarAta, rAjaputAnA ane mALavAnA kreTalAka rAjyAnA samUhataMtranI je yojanA nA, jAmasAhebanI 41. 94-8-869 AgevAnI nIce jAhera thai che te yojanAnuM svarUpa mAtra kAThiyAvADanA janahi, paNa samagra rAMSTranA sarvocya hitethI virodhI heAi A saMmelana tenA pratye peAtAnA ugra virodha pradarzita kare che, e ceAjanAnu bahAra AveluM svarUpa jotAM, enA dhaDanArAe hAlanI Apakhuda rAjAzAhI prayAne vadhu dRDha banAvavAnI, janatAnA adhikArAnI avagaNanA karavAnI, samagra rASTranI suyeAgya punarracanAmAM vighnarUpa banavAnI tathA kArDiyAvADa je kudaratI rIte ja eka ekama che tenI ekatA chInnabhinna karavAnI murAda dharAvatA hovAnuM jaNAI Ave che. AthI A yojanAne kAi paNa rIte amalamAM AvatI aTakAvavAne A saMmelana peAtAne makkama niradhAra jAhera kare che. ane dezavideza temaja kAThiyAvADamAM vasatI samagra kAThiyAvADI janatAne A yAjanAne amalamAM AvatI aTakAvavA sadhaLA prayatnA karavA hAkala kare che. TharAva pa-samagra kADhiyAvADanA eka rAjakIya ekamanu janatAne saMpUrNa javAbadArataMtranA dheAraNe, baMdhAraNa dhaDAine amalamAM Ave tyAM sudhI, dareka rAjAe peAtAnA rAjyanA sadhaLA kArabhAra prajAmAnya pratinidhionA hrAthamAM soMpI devA joie. ema A saMmelana mAMgaNI kare che. TharAva --sArvabhauma sattAnI vidAya ane navA rAjataMtranI sthApanAnA samaye, arAjakatA utpanna na thAya athavA thAya te tene pahAMcI vaLI zakAya te rIte janatAe cetI ja jAgRta ane saMgaThIta thavAnI khAsa jarUra che. prajAnA petAnA saMgaThThana sivAya AvI arAjakatA vakhate khIjI koI tAkAta tenuM rakSaNa karI zakaze nahiM. AthI samagra kayiAvADanI janatAne ane dareka rAjyanI prajAne peAtAnA jAnamAlanA rakSaNa athe' saMgaThIta thavA A sa'melana AgrahapUrvaka sUcanA kare che. kADhi rAja, pariSada, lokasevA temaja jAhera sathAne AvAM sagAne uttejavA tathA AgaLa vadhAravA vinati kare che. A prakAre janatA khInakAmI dhoraNe racayelAM tevAM sa'gaDhane dvArA petAnuM AtmarakSaNuyaeNgya rIte karI zake te hetuthI A samelana madhyastha sarakArane, tevAM sa MgaThanA puratA hathIArabadhIte kAyado tatkALa rada karavA vinati kare che. AvA prakAranAM sa'gaThAnatmaka kArya mATe kArDiyAvADa rAjakIya pariSadane sadhaLA prakAre madadagAra thavAnAM yogya pagalAM levA A samelana eka samiti nIme che: TharAva 7 junAgaDhanA rAjataMtramAM varSothI pravartatA ane paraprAMtiya tatvA dvArA dinapratidina ugra banatA jatA kAmIvAdane A sa'melana gabhIra ciMtAnI najare jue che. samagra kAyAvADanI sulezAMtine bhayarUpa banatA A kAmIvAdanA sAmanA karavA junAgaDha rAjyanI ane samagra kayiAvADanI janatAne A samelana anurAdha kare che. A TharAve!mAM kAThiyAvADanA dareka dezI rAjyamAM javAbadAra rAjyataMtranI sthApanA, dareka rAjya upara prajA sAbhauma sattAnA siddhAntanu" pratipadana, kADhiyAghrADanA sughaTita ekamanI prarUpaNA, lAka pratinidhi sabhAmAM joDAi javAne dareka rAjyane Agraha, jAmajUthanI yeAjanAnA sakhta vireAdha, AvatI arAjakatAne paheAMcI vaLavAnI prajAe karavI joitI taiyArI ane hathiyArabaMdhInA kAyadAne rada karavAnI mAMgaNI tathA junAgaDhanA rAjyamAM pravartI rahelA asahya banatA jatA kemIvAdanA karavA joitA sAmanA-A bAbate ne AgaLa dharavAmAM AvI che ane kAThiyAvADanI prajAne A khAtA upara potAnu dhyAna kendrita karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. A badhI ja bAbate Aje sarajAI rahelI nUtana paristhitinA mate sparze che ane prajAne saceta ane sakriya banavA AndvAhana kare che. prastRta samelananA anusaMdhAnamAM kAThiyAvADanI kArIgIrIte khyAla Ape evuM eka nAnuM sarakhuM pradarzIna bharavAmAM AvyuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1pa 6-47 prabuddha jaina * hatuM ane banne divasa rAtrInA lekaraMjaka kAryakrama goThavavAmAM Avyo hiMdusthAna joItuM hatuM; bIjI bAjue meslama lIgane tenI hatuM. A raMjaka kAryakramamAM jANItA cAraNa kavi dulA kAga ane kapanAnuM akhaMDa pAkIstAna joituM hatuM. sAmenA pakSe akhaMDa merUbhAe kAThiyAvADanA lokasAhityane pratibiMbita karatAM keTalAMka kAvyo pAkIstAnanI gAMTha choDI; ApaNA mATe hiMdurathAnane amuka aMze saMbhaLAvIne pariSadanA maMDapamAM samAvI na samAya evI virATa khaMDita svIkAryA sivAya bIjo vikalpa na rahyo. janamedanIne atyanta raMjita karI hatI. - hiMdusthAnanI rAjakAraNI samasyAne sAco ukela ane samagra sarvanAze samutpanne, ardha tyajati pNdditH| hiMdusthAnane parama kalyANakArI mArga traNa muddAonA svIkAramAM Aje dara pakhavADIe ane mahIne eka eka evI ghaTanA rahela ha. 1 rASTranI AjhAdI, 2 hiMdanI ekatA, 3 madhyavartI sattAnI bane che ke jene lIdhe hiMdI rAjakAraNanuM AkhuM svarUpa na palaTo majabutI (Strong centre). kebIneTa mIzananI vaijanAmAM madhyale che ane gaI kAle karelAM vidhAna Aje badalavAnI ApaNane vatI sarakArane bahu ja ochI sattA ApavAmAM AvI hatI. pharaja paDe che. A juna mAsanI trIjI tArIkhe aMgreja sarakAre vacagALAnI sarakAranA Aja sudhInA vahIvaTe, sattAvihIna madhyavartI hiMdanI rAjakIya punardhaTanAne aMge je jAherAta bahAra pADI che. sarakAra ane sarvasattAdhIza prAntAnI sarakAra-AvI racanAmAMthI teNe ekAeka taddana navI ane aneka asAdhAraNu zakatAothI keTalAM bhayaMkara pariNAmo nIpaje che tenuM ApaNane saceTa bhAna karAvyuM bharelI paristhiti ubhI karI che. Aja sudhI akhaMDa hiMdusthAnuM e che. ane tethI ApaNane pratIti thaI che ke madhyavartI sarakArane jema ApaNuM dhyeya hatuM tema ja kebIneTa mIzananI yojanA paNa e saMgIna sattA ane adhikAra maLavA ja joIe ke jethI te dhAre tyAre dayeyane ravIkArIne ghaDavAmAM AvI hatI. tAjetaranI navI pejanA kebI- koI paNa prAntanA aMdhera kArabhArane potAnA aMkuza nIce lAvI zake. neTa mIzananI yejanAne dhamuLamAMthI pheravI nAMkhe che ane hiMdanA hiMdusthAnanI AjanI vAstavika paristhitimAM upara jaNAvela traNe pAkIstAna ane hiMdustAna evA be bhAgalAne anumati Ape che. Aja bAbate ekI sAthe sidhdha thavI tadana azakaya banI hatI. sudhI " akhaMDa hiMdusthAnanI A jhAdI ' e ApaNuM cirakAlasevita Aje sarakArI taMtra nIce hiMdustha na eka ane akhaMDa che, e sva hatuM ApaNI sarva murAde, mahatvAkAMkSAo e svapnanI akhaMDitatA jALavI rAkhavI hoya to ApaNe badhA A bAbata sAthe saMkaLAyelI hatI. 'vaMde mAtarama' kahetAM kAzmIrathI ThanyAkumArI- upara ekamata na thaIe tyAM sudhI sarakArane ahiM cAlu rahevAnI je sudhI ane kalakattAthI karAMcasudhI evA hiMdusthAnanuM ApaNane darzana ApaNe vinaMti karavI rahI. kAraNa ke AjanA saMyogamAM sarakAra thatuM ane e hiMdusthAna jyAre AjhAda thaze tyAre jagatabharanA vidAya thatAM AkhA hiMdusthAna upara keI eka taMtranI hakumata sthAparASTra mAM AvuM prabhutvabharyuM sthAna prApta karaze ane pitAnA saMgati vAnuM zakya ja nathI, dhAre ke meslema lIga ekatAne muddo svIkAre prabhAva vaDe duniyAnA bhAvI dhaDataramAM ane suleha, zAnti ane ane ApaNe AjhAda thaIe te paNa madhyavatI sarakArane malema svAranI punasthapanAmAM A mahatvano bhAga bhajavaze-AvI lIga koI paNa rIte majabuta thavA de tema che ja nahi. ane pariNAme kaMi kaMi kalpanAo akhaMDa hiMdusthAnanA ApaNA svapnane sadA "prAntika arAjakatAne kadi cheDe Ave ja nahi. A badhuM vicAratAM uttejita ane protsAhita karyA karatI, Aje A hiMdusthAna be koI samAdhAnI bharyo mArga hiMdanI ekatAnA bhoge paNa najara . bhAgamAM vaheMcAya che. temAM eka bhAganI navaracanA kevaLa kemI sAme dekhAte heya ane Aja sudhI je maryAdA ApaNe svIkAratA dhoraNa upara ja karavAmAM Ave che. A jANIne ApaNane akathya AvyA chIe te maryAdAnA vartuLamAM samAya teTalA hiMdusthAnanI paNa vedanA thAya che ane jANe ke AjasudhInI ApaNI karI kamANI ekatA paNa jaLavAtI hoya to te mArga svIkAra lAmAM DahApaNuM che dhuLa maLatI hoya evI nirAzA ApaNe anubhavIe chIe. ema samajIne A5NuM AgevAna keMgresI netAoe hiMdanI je dezanetAoe--kogresanA AgevAnoe--A navI darakhAsta ekatAne bhega ApavAnuM ISTa dhAyuM che. kuTuMbamAM kaputa jAge ane svIkArI che teo paNa gaI kAla sudhI akhaMDa hiMdusthAnanA AkhA kuTuMba sAme bhayAnaka Aphata UbhI kare tyAre kuTuMbanA ja upAsaka hatA. Aje te evuM te zuM banyuM ke A ja netAo bAkInA bhAgane bacAvavA mATe e kaputane tene bhAga ApI Avo kaDavo ghUMTaDo gaLavAne taiyAra thayA che AvuM temanA vize ApaNe aLago karavo e sivAya zANA vaDilajane mATe bIje kaI mArga saraLa viramaya anubhavIe chIe. paNa AjanI vAstavika pari- raheto nathI. alabatta tethI AkhA kuTuMbanI ekarUpatA, saMgaThitatA, sthitinI bhUmi upara ApaNe jema jema navI yejanAno vicAra karIe prabhutA sarva kAMIne bhAre kSati pahoMce che. paNa e badhuM bacAvatAM chIe tema tema je thayuM che te ThIka thayuM che ema svIkArI levA AkhA kuTuMbane DubADavAnuM jokhama kema svIkArAya ? sivAya bIjo koI mArga dekhAtuM nathI ane ApaNane lAge che ke moslama lIga paMjAba ane baMgALanA bhAgalA svIkAre e mAslama lIga pUjA ane maga jo aMgreja sarakArane temanI jAherAta mujaba AvatA varSanA tenAM pUrvavartI nivedana jotAM koI kALe zakaya lAgatuM nahatuM, juna mAsamAM ahiMthI ravAnA karavA hoya ane sattAnI pherabadalInA AsAmanI mAMgaNI cheDI de e paNa eTaluM ja azakaya lAgatuM gALA daramyAna Antara vigrahanA dAvAnaLathI dezane bacAvavuM hoya hatuM. Ama Arthika dRSTie atyanta pAMgaLA dekhAtA khaMDita te hiMdusthAnanA bhAgalA svIkAryuM ja chuTako che. pAkIstAnane svIkAra kaztAnuM janAba jhINAne yogya lAgyuM che. ane hiMdusthAnane akhaMDita rAkhavAnI ApaNane sarvanI paMjAbanA bhAgalA thavA sAthe zikha kemanA paNa bhAgalA thAya che uDI tamannA hovA chatAM ApaNe e bAbata te kaMI kALathI ema chatAM paNa zikha kAmane paMjAbanA bhAgalA svIkArya che. svIkAratA AvyA chIe ke dezanA kei paNa vibhAgane baMgALAnA hiMduo paNa AkhA baMgALAne atyanta mamatvathI hiMdanA samuhataMtramAM baLajabarIthI pakaDI rAkhavAne ame cAhatA hovA chatAM baMgALanA bhAgalA mAMgI rahyA che. A badhA kadi paNa Agraha nahi dharAvIe. zrI. rAjagopAlAcArya ane saMge dhyAnamAM letAM navI yojanA aparihAya aniSTa tarIke gAMdhIjInI darakhAsta paNa A kalapanA upara racAyelI hatI ane svIkAravI dhaTe che. ' temAM sUcavavAmAM AvyuM hatuM ke musalamAnanI vipula bahumatIvALA A navI pejanA nAce je hiMdustAna yunIyana ubhuM thaze pradeza je che te hiMdanA samuhataMtramAMthI jarUra chuTA rahI zake te pitAnA bavata taMtrane dhAraze teTaluM majabuta banAvI zakaze. che. A dharaNane jo slama lIga svIkAravA taiyAra hoya te A eka ghaNo moTo lAbha che. vaLI mahema lIganuM pratyAdhAtI evA vibhAgo upara hiMdamAM temaNe joDAyelA rahevAnuM ApaNAthI tatva sadAne mATe dUra thatAM aneka prAgatika ane krAMntikArI pagalAM dabANa kema lAvI zakAya ? eka bAju ApaNane akhaMDa A navuM yunIyana bharI zakaze, deza paradezamAM pitAnI pratiSThA bahu Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prabuddha jaina uMcI kakSA upara jamAvI zakaze; keLavaNI temaja udyoga vikAsanA kSetramAM chUTe hAthe kAryo karI zakaze, sAmAjika temaja dhAmika kSetramAM jarUrI sudhArAonA amala karI zakaze, kheDute ane majuronA hitane yathecchapaNe AgaLa vadhArI zakaze. meslema lIgane jyAM sAtha hAya evI leAkapratinidhi sabhA ane te dvArA ubhA thatA yunIyanamAM- samuhata tramAM--A badhuM azakaya hatuM. prazna teA e che ke janAba jhIMNuAnA gaLe Avu khaMDIta pAkIstAna kema utarI zakayu ? ene paNa AjanI vAstavikatAno vicAra karyAM sivAya cAle tema na hatuM. kAI paNa AkAranuM pAkIstAna keMgresI netAe ke zikhA kAI kALe paNa svIkAraze evI tene AzA nahiM hAya. pAkIstAnanI sImA karatAM svataMtra AjhAda pAkIstAna e bAbatane teNe vadhAre mahatvanI lekhI hAya. tenA manamAM ema paNa hAya ke Aje jevuM maLe tevA pAkIstAnane svIkAra thavA gho. pachI AgaLa vadhavu e te khAvaDAnA khAnI vAta che ne? A ja AzakA ApaNAmAMnA ghaNAnA dilane pIDI rahI che ke jhINuAnI mahatvAkAMkSA ATalethI ja tRpta thaze ema ApaNe tenI Aja sudhInI nItirItithI zI rIte svIkArI zakIe ? ATalu' pAku thayA pachI bAkInA paMjAba upara ane bAkInA baMgALA upara te AkramaNa kema nahi kare ? A a` teA e thaye ke te jenA upara AkramaNu karaze te te tene maLI ja javAnuM ema mAnIne ApaNe cAlIe chIe. jo Ama heAya te te dhIme dhIme AkhuM hiMdusthAna paNa sara kema nahi kare ema ja ApaNe pUchavu' rahyuM. kharI vAta te ema che ke AjanA yogamAM anivAya` samajIne hiM'danA je bhAgalA vicAravAmAM AvyA che te ApaNe svIkAravA rahyA. tyAra bAda upasthita thatA hiMdusthAna yunIyanane ApaNe evu majabuta banAvavu rahyuM ane temAM vasatI prajAnI tAkAtane evI rIte ApaNe sarhuita karavAnI rahI ke pAkIstAna yunIyana hiMdusthAna yunIana sAme najara sarakhI paNa karI na zake eTaluM ja nahi paNa kaRpaNuM gaDabaDanuM pariNAma bAkInu paMjAba ane bAkInuM ba'gALA khAi esavAmAM ja Avaze eve tene bhaya lAge. e tAkAta keLavavAmAM nahi Ave te Aje paNa je kAMi ApaNA hAthamAM che te paNa ApaNe AvatI kAle gumAvI besavAnA chIe e ApaNe kharekhara samajI laie. navI racanA nIce ubhA thatA e yunIyananA pariNAme dezI rAjyAnA prazna samasta hiMdusthAnanI dRSTie atyanta muMjhave speve banyA che. kebIneTa mIzananI yAjanA pramANe . aMgrejonA hiMda ADI javA sAthe dareka dezI rAjA svataMtra bane che. A rAjA hiMdamAM ubhA thatA navA madhyavatI ta MtramAM joDAi jaze. evI AzA e yeAjanAmAM vyakta karavAmAM AvI hatI paNa evA kai dabANane e yejanAmAM sthAna nahetuM. ApaNe paNa A bAbata svIkArI lIdhI hatI ema samajIne ke hiMdusthAna AkhAnuM jyAre eka svAdhIna prajAsattAka rAjyataMtra ubhuM karavAmAM Avaze tyAre dareka dezI rAjyane A tataMtramAM joDAvA sivAya bIjo vikalpa ja nahi rahe. rAjyanu peAtAnuM hita, peAtAnI prajAnuM hiMta, temaja AsapAsanA sava dhaTakAnu dabANu tene AvI pharaja pADaze. ema chatAM kAi mAthAbhArI rAjya svataMtra rahevAne Agraha cAlu rAkhaze te tene ceogya samaye joi levAze. AvA khyAlene vaza thane mIzananI yAjanAnA A muddAnA kaoNMgrese khAsa vireAdha karyAM nahetA. neTa have ApaNA dezamAM khe yunIyana ubhAM thavAnI zakayatA sAthe dezI rAjya puratI AkhI paristhiti badalAi gai che. eka yunIyananI kalpanAnA AdhAre dezI rAjyeA upara A yunIyanamAM joDAvAnuM khANuM lAvavAnI je zakayatA hatI te zayatA have khe yunIyananA udbhava sAthe dhaNI dhaTI gaI che. A navI yAjanAe dezI rAjAone peAtAne kAve tema vartavAnI ane jenAmAM tAkAta tA. 15-6-4' hAya tene svata MtratA jahera karavAnI eka aNadhArI ane aneka anarthInI zakayatAthI bharelI taka ApI che. mULa yeAjanA mujaba hiMdI yunIyanamAM ApaNI sarate dezI rAjyane joDAvAnI pharaja paDe evA sa'yeAgA ubhA karI zakAya tema hatuM. navI racanAmAM dezI rAjya kAi paNa yunIyanamAM potAne jyAM vadhAre anukuLatA lAge, peAtAnA adhikAra jyAM vadhAre surakSita lAge tyAM joDAvAne svataMtra ane che, banne bAjue sedA karI zake che ane cAhe te svata MtratA jAhera karI zake che. A bAbatamAM pAkIstAna yunIyana atyanta anakArI bhAga bhajavI zake tema che. hiMdusthAna yunIyananI murAda khate teTalAM dezI rAjyAne pAtAmAM joDAvAnI ane e rIte te te rAjyanI prajAne mukta karavAnI rahevAnI, pAkIstAna yunIyananI murAda hiMdusthAnanA jeTalA bane teTalA bhAgalA pADavAnI ane svataMtra ghaTako ubhAM karavAnI rahevAnI. navI yAjanAmAM A sauthI ma|Tu bhayasthAna rahelu che. haidarAbAda ane trAvaNakAre A raste peAtAnI kuca zarU karI dIdhI che ane aMgrejo javA sAthe svataMtra anavAnI jAherAta paNa vahetI mukI che. jema meslama lIgamAM jhINA tema dezI rAjyAnA praznamAM- sar sI. pI. rAmasvAmI Ayare dezadrohanA bhayaMkara prakaraNe nirmANa karavA mAMDayA che. je dezamAM jhINA ane sI. pI. rAmasvAmI jevA pAke te dezanI kamanasIbIne kayAre ane Ave tenA ni ya karavAnuM mAnavInI kalpanA mATe azakaya che. navI vastusthiti AvI hAvAthI dezI rAjyanI prajAne pe,tAnA uddhAra mATe pAra vinAnAM yuddho khelavA paDaze. jo prajA sutI raheze te| AjanA satAlelupa rAjyA kazA paNa dharama karamanI khevanA sivAya potAnI Apakhuda sattAne bane teTalI ciraMjIva banAvavA mATe phAve tevA sAdAo karaze, jAtajAtanAM joDANa uMmAM karaze, aneka hiM du rAjye pAkIstAnamAM joDAvA sudhInI paNa duSTatA dAkhaze, jenAmAM tAkAta haze te sArvabhauma sattA tarIke peAtAne jAhera karaze ane A rIte aneka anarthonI paraMparA zarU thaze, navI yojanAmAM rahelu A meTAmAM moTu bhayasthAna che. A bhayaMkara bhAvIne TALavAnu-vidAravAnu-te ja bane ke jo dareka dezI rAjyanI prajA jAgRta bane, sakriya bane ane saMgarhuta tAkAtavaDaeN jarUra paDaye meATA pAyA upara baLavA karIne paNa potapotAnA rAjA mahArAjA, navAba ke nijhAmanI buddhi ThekANe lAve ane khetapeAnAne lAgatAvaLagatA yunIyanamAM pratyeka mugaTadhArIne joDAvAnI pharaja pADe. hiMdusthAnanA be bhAgale paNa hiMdusthAna mATe AzA che, ane AntararASTrIya jagatamAM potAnu' vastra sthapAya evI zakyatA jIpazu bhAgalAnI paraMparAmAM te hiMdusthAnanA Akhare vinAza ja che. paramAnada, mudraNa zudhdhi karate 'chappana varasanI bhUkha' e mathALAne lekha pragaTa thaye che. prabuddha jainanA tA. 15-5-47nA aMkamAM kAkAsAheba kAlelatemAM chelluM vAkaya nIce mujabU chapAyeluM cheH-- e sundara bhAvapUNa citra chappana varasanI bhUkha bhAMgyAnA zubha prasaMganuM smAraka tarIke dIvAdAMDInuM. kAvya Akhare pUNutAe pahoMcyuM. me' prasannatAthI svIkAryuM ?' A vAkaya nIce mujaba sudhArIne vAMcavuM:-- "e sundar bhAvapUrNa citra chappana varasanI bhUkha bhAMgyAnA zubha prasaMganA smAraka tarIke me'prasannatAthI svIkAryu ane e rIte e dIvAdAMDInu'kAvya Akhare pUNutAe pahAMcyuM." tatrI prabudhdha jaina, adhyApaka dharmAnaMda kAsamInuM juna mAsanI ceAthI tArIkhe nIpajela avasAna badala ame atyanta zAkanI lAgaNI anubhavIe chIe. jagyAnA abhAve A aMkamAM pragaTa thai nahi zakatI temanI avasAna noMdha AvatA akramAM pragaTa karavAmAM Avaze. taMtrI prabudhdha jaina Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 5 6-47 prabuddha jaina gujarAtano jainadharma ( gatAMkathI cAlu ). mahArAja mUlarAje siddhapuramAM rUdramahAlayanI sthApanA karI pAmavAnAM AzAniketane che, ane AdhivyAdhi upAdhithI jIvane ane tenI pUjA-arcA mATe eka hajAra brAhmaNone uttara bhAra mukita ApanArAM mokSamadiro che. " tamAMthI ghaNuM dAna-mAna sAthe teDI lAvI gujarAtamAM temanI brahma- prAcIna kALamAM, ApaNuM devamaMdira e ja ApaNuM sAmApurI vasAvI. temanA nirvAha mATe teNe aneka gAme dAnamAM jika kAryamAM sabhAmaMDapa hatAM, devamaMdira ja ApaNA vidyAgraha ApI yAvaccadra-divAkaraunAM temane tAmrapatro karI ApyAM. mUlarAjanA hatAM. devamaMdiro ja apaNAM atithibhavane hatAM. devasthAne ja vaMzajo uttarottara e dAna ane mAnamAM vRddhi karatA rahyA ane AkhA nATayagRha, nyAyAlaye ane dharmAdhiSThAna hatAM. ApaNI sarva 'gujarAtamAM e brahmaNa vaMzajone sukhazAntipUrvaka jIvanayApana prakAranI rASTrIya, sAmAjika, sAMskRtika, dhArmika ane AdhyAtmika karavAnI temaNe vyavasthA karI Apo, pATaNanA e rAjavaMzanA patana pravRttinAM kendro ApaNuM A devamaMdiro ja hatAM. ane tethI sAthe brekane hAthe aNahilapura ane siddhapuranAM e vibhUtimAna ApaNu pUrvapurUSoe devamaMdironI racanA ane rakSA karavAmAM zivAlayane paNa vidhvaMsa thaze. emAM siddhapuranA rUdra mahAlayane manuSyajanmanI kRtakRtyatA mAnI che. samrATathI laI sAdhAraNamAM sAdhAto punarUddhAra te te vakhate zAha sAliga dezalaharAe karAvyuM, je raNu prajAjananI jIvananI mahattvAkAMkSAnuM e eka lakSyasthAna zatruMjaya jaina tIrthane mahAna udhdhAraka samarAzAhane baMdhu hato ane mAnavAmAM AvyuM che. paraMtu vartamAnamAM, mAtra je sivAya jAti e savAla ane dharme jaina hatA. Itara hiMduomAM A bhAvanA ghaNI zithila thaI gaI che, ane ' paraMtu te pachI koI paNa zaiva bhaktajanee ke e devanA jema meM upara sUcana karyuM che tema, pitAnA devasthAnonI upAsaka evA sahastra-sahastra brahmabaMdhuoe e mahAlayanI rakSA rakSA karavAmAM jene jeTalA jAgrata rahyA che teTalA karavA ke yathAtathA jIrNoddhAra karavA paNa kazeya prayatna karyo hoya janetara nathI rahyA. devamaMdiranI pavitratA sAcavavA jainAe je tema jANavAmAM AvyuM nathI. meganA adhikAranAza pachI e udAratA batAvI che ke je bhAvanA keLavI che tene anyadhami'emAM sthAna, sadbhAgye zivAjInA sainika saradAra marAThAonA zAsana nIce. ghaNA bhAge abhAva dekhAya che; ane tethI ja jainanA mukAbalAmAM AvyuM ane bhAgyabaLe sirAja jevA ja saMskArazciya zrImaMta ' itara hiMdu deva maMdire Aje ApaNe AvA samRddha ane dharmazIla sarakAra sayAjIrAva mahArAja Aje e zrIsthaLanA svAmI che, cakra dezamAM paNa, aneka rIte mahattvahIna ane astavyasta dazAmAM vartI siddharAjano svargavAsI AmAM evI AkAMkSA nahi rAkhane paDelAM hoya tevAM dekhAya che. hoya ke enI jIvana-sAdhanAnA mahAna kAryarUpa evA e rUdramahA- TheTha vanarAjanA rAjyAbhiSeka samaye sthapAyeluM pATaNamAMnuM layane eno samAnadhama ane enI priya bhUmine samartha svAmI paMcAsara-pArzvanAthanuM jinamaMdira Aje paNa jyAre dezadezAMtarenA punarUddhAra kare ? hajAre yAtrIone AkarSI rahyuM che, tyAre caulukya cakravartIoe kalela pAse AvelA serIsA gAmamAM pArzvanAthanuM eka prasiddha sthApelAM ane AkhIya gujaramajAnAM rASTramaMdiro gaNAya tevA tIrtha hatuM, jyAM vastupAla tejapAle bhavya maMdira baMdhAvyuM hatuM. 'semezvaraprasAda " ane "tripurUSaprasAda' jevAM mahAna zivAlayanA svecchAe e sthAnane evI rIte teDI-phADI ukhADI phekI astitvanI paNa dezavAsIone kazI khabara rahI nathI. dezamAM dIdhuM ke jethI eka pAra paNa tyAM jaDI Avavo vasanArA lAkha zaivadharmIe-jemAM anekAneka rAjA mahArAjA-jAgIdurlabha thaI paDaye. paNa amadAvAdanA eka dharmapriya ane dileradila radAre-saradAre- keDAdhipatio vagerene paNa samAveza thAya che teo zeTha sArAbhAI DAhyAbhAIe e tIrthane punarUddhAra karavAmAM pitAnI pitAnA rASTra ane dharmanA iSTadevanI AvI upekSA kare e asthira lakSmIne sadupayoga karavA mAMDe. ane tenA phaLarUpe Aje kharekhara zocanIya che. e jagyAe aSTamaMgalapata mahAja ane suvarNa ke jethI sama- ApaNAmAMnA keTalA ke AbunI yAtrA karI haze. AbumAM acalagaDha laMkRta zikharavALuM eka suMdara ane suvizAla janamadira sebI upara acalezvara mahAdevanuM moTuM tIrthadhAma che. e acalezvara, rahyuM che. prativarSa seMkaDo hajAro yAtrIo e sthAnanAM darzana karavA lAkho kSatriyenA ISTa deva che, zirehInAM rAjAnA te e kuladevatA Ave che ane seMkaDe varSo sudhI naSTaprAya thaI rahennA tIrthane ja che ane te sivAya bAkInA paNa badhA rAjaputAnAnA rAjAonA punarUddhAra thayelo joI AnaMda ane AhAda anubhave che, jene ziva parama upAsya deva che. e acalezvara devanA maMdiranI kevI taraphathI A rItanuM tIrthodhdhAranuM kArya AkhA dezamAM thoDA ghaNA ke mAla hAlata che te jeNe joyuM haze tene te khabara haze ja. e pramANamAM satata cAlu che. jenI A devabhakti ane tIrtharakSAnI acalezvaranI pAsenI ja eka TekarI upara jenuM maMdira che. te keTaluM bhavya bhAvanAnuM ziva ane vaibaNue paNa anukaraNa karavuM joIe svaccha, bhavya ane suMdara che te baMnene paraspara sarakhAvatAM khApaNune ane naSTa-bhraSTa thayela dezamAMnAM tIrthasthAne yogya rIte punarUddhAra kayAM rAjA bhoja ane kayAM rAMka gAMgo telI ?" e kahevata ja karI dezanI zilpakaLA ane rUpazebhAnI abhivRddhi karavI joIe. sIdhI yAda Ave tema che. jenoe e AkhA parvatazikharanA suMdara ane bhavya devamaMdiro e grAma ane nagaranAM vibhUti- rastAne sarasa rIte bAMdhI lIdho che. upara aneka nAnI moTI dharma. bhAna alaMkAre che, pavitratAnAM preraka dhAmo che, usa ane ujA- zALAe bAMdhI che. yAtrIone rahevAkaravA mATe badhI sarasa sagaNIo mATe AnaMdabhavano che, ajANyA atithio mATe utsukta vaDa karI che. pANInI vyavasthA karI che, bhejanAlayanI vyavasthA karI AzrayasthAne che, zeka ane saMtApanA nivAraka' raMgamaMDapa che, che, tAja zAkabhAjI ane phaLaphula maLI zake tenI paNa thoDIka garIba ane tavaMgara sau koi prajAjanone samAna Asana ApanArAM sagavaDa karI che. devAlayamAM jANe sAkSAta devatAo AvIne nAcatA vyAsapIThe che, bhakata ane mumukSaene AdhyAtmika bhAvamAM ramaNa hAya teTaluM svaccha ane surampa tenuM prAMgaNa che. dhUpa, dIpa ane karavAnAM muLa krIDAMgaNa che, saMgIta ane nRtyanI sArika zikSA puSpathI maMdiranA maMDapa mahekI rahe che. jANe dUdhanA prakSAlanathI. ApanArAM uttama vidyAlaye che, te ane paMDitAnI jJAna-vijJAna- maMdirone dhoI nAkhyA hoya tevAM te ujaLA ane sudhAdhauta lAge che. 1. pUrNa vANI sAMbhaLavA mATenAM vizada vyAkhyAnagRha che, rAjA ane tyAre e acalezvaranuM maMdira-meluM, gaMdu, kadarUpuM jyAM tyAM kacarAthI raMkane sarakhI rIte hRdayanA du:khamAra dUra karavAnAM ane Adha sana bharelu, mahine paNa purUM jhADuM na devAtuM hoya tevuM dhULaDhAMkeluM khAya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 buddha jana che. ma`diranA cokamAM ja gaMdA khAvA paDelA hAya, rAMdhatA hAya, evADa nAkhatA hoya, tyAM ja thuMkatA hAya-are pezAba pANI paNa tyAM ja karatA hoya. huM jyAre jyAre tyAM jauM chuM tyAre tyAre mane e badhu' joIne bhAremAM bhAre du:kha thAya che ane ApaNI ATalI badhI dhArmika adhogati joi manamAM atizaya glAni thAya che. kayAM e acalezvaranA te upAsakA jemaNe lAkhe| maNu sUva nAM tyAM dAna ApyAM hatAM ? kayAM te aneka bhAvika nRpatigye jee rAjapATanA vaibhave DI e mahAyogInA mahAmadiramAM divasa ane rAta 'ziva' ziva'mA mahAdhvani karatA samAdhinI sAdhanAmAM tallIna thaIne besI rahetA hatA ? kayAM te aneka brahmarSi jee! e pazupatinA puNya sAMnidhyamAM parabrahmanI prApti karavA varSonAM varSo citana ane gAyatrIMgAna karyA karatAM hatA ? karyAM te aneka yAgIe jegmAe jyAMtIzvaranA garbhAgAranA suvarNaghaTita ghaMTanAdothI guMjAyamAna thatI girimekhalAnI ekAMta ka'darAmAM yugAnA yugA mAtra kaMdamULa ane phUlaphUla khAi, kaThora tapa tapatA hatA ane ceAganI divya vibhUtio harataMgata karatA hatA. te kALe bhAratanA khUNe khUNethI lAkhA nara-nArIe aneka prakAranAM 'kaTA ane kaSTA veThI e dhAmanI yAtrA karavA AvatA hatA ane e mahezvaranI zeSane mAthe caDhAvI, jIvananI kRtakRtyatA anubhavatA hatA. mArA mane acalezvara e amuka 'ze AkhIya gujara saMskRti ane gurjara'paurUSanu preraka dhAma che. gujaralene e kailAsa che. aMte gurjara kSAtradhamanI e yajJavedI che. evA e puNya dhAmanI, upara jaNAvI tevI Aje duHkhadAyaka durdazA che. zirAhI mahArAja ne bIkAnera mahArAja, jayapura darabAra ne udayapura darabAra, ne tevA bIjA keTakeTalA rAjA, darabAro Ajeya e acalezvaranA darzane jAya che: chatAM koi paNa mahArAja ke kAi paNu darabArane e nathI sUjhatu` ke je devane temanA pUrvajoe potAnA deha suddhAM arpaNa karI dIdhA hatA te devane yegya evA pUjAprakSAlananI te kaika bhALa le, tenA madirane kaLIcunAthI dhALavavAnI te kAMika vyavasthA kare. ziAhInA mahArAjAe kAI Trevara nAmanA eka gArAMgadevanI smRtine amara karavA mATe lAkheka rUpI kharcI e Abu upara eka Trevara TAlara' nAme pANInA adha bAMdhI ApyA ane temAM mAtra gorI cAmaDIvALA senTara - te ja nAgA thaI nAvA mATe ane temAM thatI mAchalIone khAvA mATe puNyakArI vyavasthA karI ApI ! paNa e ja acalezvaranA sevaka kahevaDAvatA e rAjyanA A jamAnAnA kASTha rAjAe tyAMnA pavitra gaNAtA maMkinI kuMDamAM zauca jatA leAkAne aTakAvavAnI paNa kazI darakAra lIdhI nathI. mahAdhAma vaLI, AvI je durvyavasthA me mevADanA ekali'gezvaramAM paNa keTaleka aMze joi che, ane ujjayinInA mahAkAlezvaramAM paNa joi che. enA mukAbalAmAM jainonA zatruMjaya, giranAra, tAra`gA, kaisarIAcha vagere tIrthI jue ane temanI vyavasthA jue. e emAM ApaNane eTalA taphAvata dekhAze, jeTalA muMbaImAM vAlakezvaramAM AvelA dhanAnA mahAlayAmAM ane bhUlezvaramAM mahetAenA mALAmAM taphAvata jaNAya che. jaina ane caitramaMdiranI vyavasthA viSe karelI A TIkAne Apa evo ulaTa a` te nahi leze ke A kathana karavAmAM mArA Azaya jainanI baDAI hAMkavAnA che ke jainetarAnI halakAi batAvavAne che. mArA Azaya to mAtra eTale ja che ke janA je rIte peAtAnA devasthAnanI pavitratAM sAcavavA yathAzakti prayatna kare che te rIte jainetara varga nathI. karatA ane tethI jainetara devasthAnAnI Aje joie tevI bhavyatA nathI daSTigAcara thatI. huM A vastusthitine ApaNI prajAkIya ane dhArmika bhAvanAnI bhAre kSati sUcavanArI bAbata samaju chuM. jaina hAya, zaiva hoya, vaiSNava hAya, bauddha hAya ke pachI -- tA. 15-46 khristI hAya kaiM islAmI heya, kAi paNa prajAnAM dharmasthAneAnI adhagati e te prajAjIvananI ja adhAti sUcavanArI bAbata che. ApaNe jANIe chIe ke iMglAMDa, phrAMsa ke jarmanI jevA yurepIya jaDavAdI dezamAM Aje dharmanA bhAva AcaraNane kazuM ja mahattva maLatu nathI. dharmagurue ke dhagraMthA upara Aje tyAM kazIya bani ke zraddhA jevI vastu rahI nathI. chatAM tyAMnA dha sthAne -'carcA'nI pavitratA ane pratiSThA teTalI ne teTalI ja jALavavAmAM Ave che. tyAMnA lekA devaLete-carcA'ne Aje mekSa pAmavAnu daivI sthAna nathI mAnatA, paNa temane petAnI jAtIya saMskRti ane asmitAnAM preraka sthAna tarIke ghaNA ja AdarathI svIkAre che. rASTrIya kalA ane kauzalyanA anya smAraka tarIke te temanI khUba mahattA gAya che ane game teTalA dhana ane jananA bhege paNa temanI rakSA karavA te sadA tatpara rahe che. bhautika vijJAnanA sarvocca zikhare paheAMcelI jamana prajA Aje paN jAtIya saMskRti ane sthApatyanA uttama nirdeza'ka evAM aneka navAM 'navAM 'carcA' badhe che, ane temAM lAkhA karoDA rUpI prativarSa rASTrIya khajAnAmAMthI kharce che. tyAMnI prajA samaje che ke ca' e khAkhI jAtinI sarva sAdhAraNuM saMpatti che, AkhAya rASTranI e sayukta milkata che, dareka prajAjanane te peAtAnI svakIya vastu la ge che ane tethI dareka jana tenA prati mamatvabhAva rAkhe che. durbhAgye, ApaNA dezamAM AvI prajAkIya bhAvanA jAgRta nathI ane tethI ApaNe ApaNI rASTrIya asmitAne khIlavI zakatA nathI. dhama,kema ane sa'pradAyanI saMkINa' bhAvanAe ApaNA rASTragauravane gu MgaLAvI, gataprANa banAvI dIdhuM che. jaMtAnAM bhavya maMdirane joine kASTha vaiSNavane AnaMdi upaje ane kai vaiSNava suMdara dhAmane joi janAne AhvAda ni Ave. zaiva, vaiSNava, bauddha, jaina badhAnI AvI dazA che eTaluM ja nahiM paNa janamAMye zvetAMbara gadira tarapha digambarane dveSabhAva hAya che ane diga'bara maMdira tarapha zvetAMbharanA abhAva hoya che. e prakAranI ApaNI sa'kI bhAvanA ApaNI rASTrIya ekatA ane asmitAnI mATI khAdhaka che ane tethI ApaNI prajAkIya unnatinI te meTI vidhAtaka che. bhale ApaNI dhArmika mAnyatA judI hoya ane e mAnyatA pramANe ApaNe dharmanAM devasthAnane ApaNA AdhyAtmika kalyANunA sAdhanabhUta sthAna tarIke na pUcho, paNa e sthAna paNa ApaNA ja dezanI eka bahumUlya sapatti che, ApaNA ja rASTranI eka uttama vibhUti che, ApaNA ja kArIgaranu eka suMdara kalAkama che, ApaNA ja nivAsasthAnanuM eka manerama AbhUSaNa che, ane ApaNA ja paDezIbaMdhuonu eka pavitra dhAma che; e dRSTie ApaNe te sthAna tarak mamatvabhAva na rAkhIe ? ane tene joine kema AlhAda anya kema na pAmIe ? ApaNe dhanasa'pAdana karavAmAM koi kAma, dha` ke sapradAyane vicAra karatA nathI. paisA maLatA hAya te jaina vaiSNava sAthe bhAgIdArI karavA taiyAra hAya che, vaiSNava zaiva sAthe bhAgIdArI karavA taiyAra hAya che, pagAra sAro maLatA hAya te hiMdu-musalamAnane tyAM. nekarI karavA tapara heAya che. ne musalamAna khristIne tyAM rahevA taiyAra hAya che. AvI rIte jyAre duniyAdArInI matalabanI bAbatamAM ApaNane kAi kema ke dhanA. saskAro naDatA nathI te pachI dhama jevI eka pAramArthika bAbatamAM e sa`skArAM zA mATe ApaNI ADA AvavA joie ? ane zA mATe paraspara dveSa ane duzma nAvaTa keLavavA joie ? evA dveSa ane duzmanAvaTathI nathI ApaNI bhautika pragati thavAnI ke nathI ApaNI AdhyAtmika unnati thavAnI. ethI, ekAnta . avani ane azAnti ja prApta thavAnI che. ApaNI prajAe A vastu sauyA pahelAM samajavAMnI jarUra che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-47 astu. A te huM jarA viSaya upara AgaLa vadhIe. prabhu viSayAMtara karI gayA. suve mULa jema sthApatyanI kaLAne vikAsa karI janAe gujarAtane apUrva ane AkarSIka robhA ApI che tema, sAhityaviSayaka vividha racanAdvArA janee gujarAtane anupama jJAnasamRddha banAvyuM che, gujarAtanI sAhityasampatti ghaNI vizALa che. ahilapuranA abhyudayakALathI mAMDI Aja sudhImAM jaina e gujarAtamAM rahIne je sAhityaracanA karI che tenI tulanAmAM bIjo kAi deza khesI zake tema nathI. prAkRta, saMskRta, apabhraMza, prAcIna gujarAtI ane navIna gujarAtI ema vividha bhASAonA hajArA graMthethI gujarAtanA jJAnabhaMDArA bharapUra che. prAkRta bhASA, je ApaNA dezanI badhI Aya bhASAonI mAtAmahI che tenA vipula bhaMDAra eka mAtra gujarAtanI sapatti che. vallabhI yuganA AraMbhathI lai, cheka mAgalainA aMta samaya sudhImAM gujarAtanA jaina yati prAkRta graMthonI racanA karatA rahyA che, ane e rIte prAkRta bhASAneA akhaMDa paricaya gurjara prajAne teo ApatA rahyA che. prAkRta bhASAnA e paricayasAtatyane laine, gujarAtI bhASAnA vikAsakramanA itihAsa ApaNane khUba ja sulabha ane suspaSTa rIte prApta thai zake che. hiMdI, marAThI, baMgAlI ane gujarAtI bhASAnI sAkSAt jananI je madhyakALanI apabhraMza bhASA gaNAya che tenu paNa jeTaluM vipula ane viziSTa sAhitya gujarAtanA jainabhaDArAmAM prApta thAya che teTaluM khIje kayAMye upalabdha nathI. vanarAja cAvaDAnA rAjyAbhiSekanA yugathI mAMDI, karaNa vAghelAnA patana sudhInA samaya daramyAnanA dareka saikAnI, jaina yatie racelI evI keTalIya apabhraMza kRtie aNuhilapuranA bhaMDArAmAMthI ApaNune jaDI Ave che, jaina paDite hamezAM prAcIna ane vartamAna ba'te prakAranI bhASAnA UpAsako rahyA che; ane temaNe baMne prakAranA bhASA-sAhi tyane potAnI kRtiethI ala'kRna kayu" che, prAkRta ane saMskRta e khe purAtana bhASA sAthe apabhraMzayugamAM temaNe apabhraMza bhASAne samRddha karavA aMdhe temAM paNa teTalI ja racanA karI; ane e yuga vItyA pachI, jyAre gujarAtI bhASAne yuga ArabhAye tyAre temAM paNa teTalI ja tatparatAthI tevI racanA karavA mAMDI. hemacaMdranA jIvananI samApti sAthe apabhraMza bhASAnA jIvananI paNa samApti thai; ane gujarAtI bhASAne udayakALa-prAraMbha thayo. e udayakALI Adi kSajuthI lai Aja sudhI jaina vidvAnAe gujarAtI bhASAnI avirata sevA karI che ane jenI barAbarI kASTa paNuM dezabhaSA na karI zake eTalI badhI kRtithI e bhASAnA baDArane emaNe bharyAM che. vidyAvilAsI ane sarakRti-pratibhUti mahArAjAdhirAja sayAjIrAvanA prazaMsanIya AdezathI saddagata sakSarazrI sara cimanalAla dalAle pATaNanA bhaMDAranuM savistara paryavekSaNu karyu hatu, ane tenA pariNAme gujarAtI bhASAnA e purAtana amUlya jhaverAtane jagat AgaLa mUkavAnA ananya udyoga karyo hate. e udyoganA pariNAme ApaNane e jhaverAtanA mahAna khajAnAe kheLI kADhavAnI jijJAsA prApta thaI che. jaina-sAkSara zrI mAThunalAla dalIcaMda dezAi chellAM vIzeka varSathI gujarAtI bhASAmAM racAyelA jaina sAhityanI zeSoALa karI rahyA che ane tenA phaLarUpe temaNe atyAra sudhImAM lagabhaga hajAra-hajAra pAnA jeTalA daLadAra traNa graMtha taiyAra karyAM che. e prathA jovAthI Apane kalpanA Avaze ke jaina vidyAe gujarAtI bhASAnI kevI utkRSTa sevA karI che. aNuhilapura, bhakSya, khaMbhAta, kapaDava'ja, dhaLakA, dhaMdhukA, karNAvatI, Dabhei, vaDAdarA, surata, pAlaNupura, pATaDI, caMdravatI, iDara, vaDanagara, vagere vagere gujarAtanAM dareka madhyakAlIna nagarAnA uSAzraye mAM vasI jaina yatiee asaMkhya saMskRta graMthenI racanA karI che; ane e graMthamAM vyAkaraNu, kAvya, keSa, alaMkAra, jena sAhitya, chaMda, nATaka, nyAya, vaidaka, jyAtiSa, gaNita, AkhyAna, prabaMdha Adi jJAna-vijJAnanA sarva viSayAnA samAveza karyAM che. sekaDA evA mAtra kathAyA che jemAM gujarAtanA sAmAjika ane lokajIvana viSenI vividha mAhiti ApaNane maLI Ave che. te kAMLamAM pracalita gujarAtanI seMkaDA lAkakamAne laukika saMskRta bhASAmAM parivartita karI, temanA paNa aneka saMgrahA. temaNe graMthita karyAM che. gujarAtanA madhyakAlIna itihAsanI yathAzruta dhaTanAone graMthazraddha karavA, ane e rIte gujarAtanA itihAsane surakSita karavA temaNe aitihAsika-adha -aitihAsika evA sakhyAdha prabaMdhanI racanA karI che. gujarAtanA rASTrIya itihAsanu jeTaluM sarakSaNa jene e karyu che tenA sahasraza jeTalA bhAganuM paNa rakSaNa jainetarAe kayu nathI. dhAmi~ka manevRttinI sI' bhAvanAthI jo ApaNe jenenA e mahAna rASTraRNunI halakI kiMmata AMkIe ke nAkabulAta karIe te eka prakAranA rASTradroha ja karyuM samajAya. gujarAta pAse tenA potAnA ja satAneAnI jJAna-vijJAnanA satra viSayonI uttamAttama kRti vidyamAna che, ane e rIte janee gujarAtane sAhitya-sAmrAjyanI dRSTie sarvataMtra-svataMtra rASTra banAvyuM che, alabatta A rIte gujarAtanI sAhityika samRdhdhinA bhaDArAne bharapUra karavAnA yaza jainene dhaTe che, paNa e sAhitya-sarjana karavAmAM jatAne preraNA kayAMthI ane kevI rIte maLI, te paNa jarA vicArI joie, jo ke A vicAra khUba lAMbu vivecana mAMgI le che. enI pUrvabhUmikA tapAsavA mATe ApaNe gujarAtanA jUnA itihAsanAM ghaNAM pAnAM ukelavAM joie. e mATe ahIM pUratA avakAza nathI; chanAM huM bahu ja saMkSeparUpe e viSe thoDAMka vAkayA kahevA icchuM chuM. sA gujarAtanA 'suvaNaeN kAla racanAra caulukaya nRpatie utkaTa svadezapremI hatA. temanI mahattvAkAMkSA gujarAtane bhAratanu mukuTamaNi banAvavAnI hatI. zakti, saMskRti ane samRddhimAM gurjaradeza, anya dezeA karatAM jarA paNa pAchaLa na rahe e temanI sAmrAjya nItinA mahanIya mudrAlekha hatA. tee jeTalA zauryapUjaka hatA teTalA ja saskArapriya hatA. sAhitya, sthApatya ane saMgIta Adi sarkalAnA teo khuba zokhIna hatA. kaLAkeAvidonA tee zraddhAvAna bhakta hatA. teo potAnA zauya baLathI jema gujarAtanA sAmrAjyanI sImAe vadhAravA IcchatA tema uttamAttama sthApatyanI racanA dvArA gujarAtanA nagarAnI' zAbhA vadhAravA icchatA. vidyAnA ane vizeSajJezane samUha-saMgraha karI temanA dvArA sAhitya sarjana karAvatA ane gurjara prajAnI jJAnajyoti vikasAvatA. bhAratanA anya rAjyAmAM jevAM viziSTa devasthAnA ke jalAzayA vagere sthApatyanAM suMdara kAmA thayAM hAya ke thatAM hAya tevAM kAme gujarAtamAM paNa thavAM joie; bIjA prAMtAmAM jevA vidyAmo ane sArasvata bhaMDArA vidhamAna hAya tevA bhaThA ane bhaDArA gujarAtamAM paNa vidyamAna hAvA joie; bhAratanA anya rAjadarabArAmAM jevA sama vidrA, paMDita, kavi, matrI, rAjadUta, sainAnAyakA, nItivizArada, vyApArapravINeA ane anya kaLAnipuNa purUSo vidyamAna hoya tevA ne tethI paNa caDhe evA zreSTha purUSaratA gujarAtanI rAjasabhA zobhAvanArA paNu sadA rahevA ja joie H e temanI sAmrAjya jigISAnu mukhya dhyeya hatu. gujarAtanI zakti ane saMskRtinI koi paNa bAbata viSe yatkiMcit paNa AkSepa thAya ke laghutA batAvAya te temane svapne paNa sadgha thatuM na hatuM. temanA evA utkaTa dezapreme ane saMskAra-zekhe temane peAtAnA dezamAM rUdramahAlaya, tripuraprAsAda, somezvara ane tevAM khIjA seMkaDe| bhavya mahAlayA bAMdhavA preryAM, kaN sarAvara, minalasarovara, siddhsara jevAM aneka mahAsarAva racavA utsAhita karyAM, sthAne sthAne suMdara teAraNe ane Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. GU38 prabuddha jena ' tA. 15-6-47 - ~ kIrtistaMbha ubhA karavA utkaMThita karyA; meTA moTA sArasvata bhaMDAre caulunA zAsanakALamAM jeno gujarAtamAM ghaNuM AgaLa paDatuM sthApana karavA ane satrAgAra sAthe vidyAma bAMdhavA pravRtta karyA. me bhogavatA hatA e ApaNe upara joyuM che. te uparAMta e na dharma ane upAsanAnA viSayamAM teo bahu samadarzI hatA. vaMzane sauthI vadhu pratApI ane zUravIra rAjA kumArapALa jainadhatemanA samayamAM gujarAtamAM mukhyapaNe be ja prajAdharmo pravartatA maMmAM saMpUrNa zraddhAvAna banI e dharmanI teNe, pAchalI avasthAmAM, hatA-zava ane jana. caulune kuladharma zaiva hato. chatAM teo gRhasthacita daDha dIkSA paNa svIkArI hatI. e rAjAe pitAnA jainadharma tarapha paNa pUrepUre sadbhAva rAkhatA. jainamaMdirane rAjya AkhA sAmrAjyamAM jIvahiMsA thatI baMdha karavA mATe AgrahapUrvakanI taraphathI pUjA-sevA mATe moTA pramANamAM bhUmidAna vagere apa* rAjAjJAe jAhera karI hatI ane mAMsAhAra na karavA mATe temaja vAmAM AvatAM. pa ane utsavonA prasaMge rAjAo janamaMdiramAM devIdevatAone paNa pazu pakSIonuM balidAna na ApavA mATe khUba ThAThamAThathI jatA ane zraddhApUrvaka stuti-prArthanA karatA. rAjyaSaNAo karAvI hatI. mAMsAhAra temaja jIvahiMsAniSedhaka - temanI AvI dhArmika samadarzitA ane saMskArapriyatAnA AvI satata pravRttione lIdhe gujarAtanI prajAmAMthI e vastu lIdhe jaina AcAryo e rAjAe tarapha prAraMbhathI ja viziSTa azA- ghaNI ochI thaI gaI. Aje AkhA hiMdusthAnamAM sauthI ochA bhAva dhAraNa karatA hatA, ane e rAjyanI mahattA ane kIti mAMsAhAra gujarAtamAM che, ane sauthI ochI prANIhiMsA gujarAvadhe tevuM hRdayathI IcchatA ane tadanukULa pravRtti karatA rahetA. tamAM thAya che. mAMsAhAranI sAthe jenoe madha-niSedha ane caulukyanA zAsana nIce jainadharmane utkRSTa prakAranuM saMrakSaNa mAtra vyabhicAra niSedha upara paNa teTalo ja parizrama uThAvyo che. ja maLyuM hatuM ema nathI, paNa uttama prakAranuM poSaNa paNa maLyuM gujarAtanA ucca gaNAtA prajAvargamAM e duvyasanane, hatuM ane tethI jaina vidvAne nirbhaya, nizcitta ane nizcala manavALA sarvathA nahi to, ghaNA moTA pramANamAM paNa je prazaMsanIya abhAva thaI aNahilapura ane tenI AsapAsanA susthAna ane sugrAmanA jovAmAM Ave che temAM, e pUrvakAlIna jaina upadezakenI ghaNI upAzrayamAM besI ukata prakAranI vividha sAhityika racanAo karI moTI asaranuM pariNAma raheluM che. gujarAtamAM madhano pracAra mAtra karI, gujarAtanI prajAne jJAnasamRddha banAvatA ane gujarAtanAM halakI gaNAtI kemomAM dekhAya che. ane te paNa aMgrejonA pratispardhI rAjyomAM gujarAtanuM guNagaurava vadhAratA rahetA. gujarA- zAsananA pratApe eTalo vadhyuM che. mAMsa, madha ane vyabhicAranI . to AvI jJAnagarimAe gujarAtane "viveka bRhaspati "nuM mAna. prabaLatAnA abhAve prajAmAM khUna ane saMtrAsanI pravRtti paNa bhareluM biruda apAvyuM hatuM, ane temAM A rIte jaina vidvAnoe ochI hoya e svAbhAvika che. AkhAya bhAratamAM, Aje gujarAtI agragaNya bhAga bhajavyuM hatuM. prajA ekaMdara zAtipriya, saumya svabhAvavALI, viziSTa: dayAbhAva sadAcAranA viSayamAM paNa janameM gujarAtanI prajAne samu dharAvanArI ane dakhitene udAra dilanI madada karanArI tarIke vakhajata karavAmAM savizeSa bhAga bhajavyo che. janadharma e AcArapradhAna . NAya che ane e guNomAM unnata thavA aneka aMze ene jana dhama che. yama-niyama tapa-tyAga vagere upara jenadharmamAM dhaNe saMskArIe satata preraNA ane protsAhaka bhAvanA ApI che evA viziSTa bhAra ApavAmAM AvyuM che. ahiMsA e jana khAcAra- mAro namra mata che. vicAranuM dhrubiMdu che. ene lakSIne ja jainadharmanI sarva pravRtti apUrNa | muni jinavijayajI. enuM saMvidhAna karavAmAM AveluM che. ahiMsAnI saMpUrNa vyAkhyA te ghaNI gahana che. enI pUla vyAkhyA e che ke manuSya ke eThe ramI re......... paNa manuSya pazu-prANa Adi jIvanI hiMsA na karavI-koI paNa prANIno nAza na kara. e sthUla vyAkhyAnA paNuM utsarga-apavAda oSTha ramI re prabhu prArthanA ke Adi aneka bheda-upabheda ane gauNu-mukhya Adi vividha prakAre kRtye adharmI nava thAva ka' di che. enI sUmatAmAM utaravAnI ahIM jarUra nathI. zraddhA ure. A nija sthAna pAme sAmAnya rIte . eTaluM ja jANavuM agatyanuM che ke jainadharmanI: ne yAda tArI na bhulAya nAtha ! - dIkSAne sarva prathama ane sarvapradhAna niyama e jIvahiMsA-tyAgano evAM kR niza dina karUM nAtha he! zuddha bhAve che. je manuSya jIvahiMsAne tyAga na karI zake te jainadharmane ke pastAvo nava kadiya re kAryo mArA. taNuM ke, anuyAyI na thaI zake. moTe bhAge sthUla jIvahiMsA manuSya mAMsAhAra nimitte ja kare che. mAMsAhAra nimite ja jagatamAM nityaprati AthamaNe Dubate ravi, khaya regI, vAcALa lAkho-karoDe pazuo, pakSIo, mAchalIo ityAdi prANIone saMhAra thAya che. e prANI-saMhAra tyAre ja ocho thaI zake bahu baccAnI mAtanuM paLa paLa hIra haNAya. jyAre manuSyo mAMsAhAra kara ocho kare. e daSTie jeno mAMsAhAranA sauthI vadhAre virodhI rahyA che, ane jyAM jyAM temanuM maya, dAyaNa ne mitratA, dilanAM dIdhAM dAna cAle tema hoya tyAM tyAM teo mAMsAhArano niSedha karavA-karAvavA janakaThe vakhaNAya jyama jyama jUnA thAya, sadA prayatnazIla rahetA AvyA che, ane tema karI teo jIvahiMsA -- --thatI ochI karavA pitAnI zaktine saMpUrNa upayoga karatA AvyA gAMdhIjIne che. akabara bAdazAha jevA mugala samrATane paNa jaina AcAryoe : thoDAM mAkhaNa kAja goLI chAsa valovatAM pitAnA sadupadeza dvArA ahiMsAnA niSedha tarapha surucivALo banAvyo | mukti mAkhaNakAja bApu! hADa vAvatAM. hate; ane tethI teNe pitAnA sAmrAjyamAM sAtabharamAM keTalAye divasa sudhI jIvahiMsA na thavA devAnAM pharamAne kADhayAM hatAM tathA - vADIlAla DagalI, teNe jAte paNa varSamAM amuka amuka mahinAo ane divase mAMsA * zrI. sAne gurUjInA eka marAThI kAca parathI. hAra sarvathA na karavAno niyama lIdhA hatA. - + dArU zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI. mudraNasthAnaH sayakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI rADa, muMbaI. 2 mAre * . 11 mI amuka amA, rimAno dahako : _hAra sarvathA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. P. 4236. prabhu jenA taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, varSa ke : : 9 5 - muMbaI : 1 julAI 1947 maMgaLavAra vArSika lavAjama * * rUpiyA 4 sadhI eka pAchaLa rahelo nokhalImAM gAMdhIjI sAthe eka saptAha "ahiMsA reDIyamanI mAphaka kAma kare che" (gatAMkathI cAlu) bejha-mAtra A be jaNanI sAthe gAMdhIjIe kajhIrakhIlamAM paDAva ahiMsAnI kharI kasoTI nAMkhyuM. pitAnA anya sAthIone AsapAsanA pIDita pradezamAM navebaranI 10 mI tArIkhe datAparAnI eka prArthanAsabhAmAM ane gAmaDAomAM potAne sujhe tevI rIte kAma karavA gAMdhIjIe belanAM gAMdhIjIe jaNAvyuM ke "mArA musalamAna bhAIone huM ravAnA karyA. have temaNe potAnI sarva zaktio nakhalInA prazna je kAMI kahevA mAMgu te A che. teo eka prajA tarIke rahe upara ja kendrita karI, ane harijana mATe lakhavAnuM paNa temaNe ke be prajA tarIke rahe-temaNe hiMduo sAthe mitra tarIke rahevuM joIe, je evI rIte vartavAnI temanI IcchA na hoya te temaNe ekaja daya e mujaba sa phasApha jaNAvI devuM joIe. ema banaze te huM jAnyuArInI bIjI tArIkhe 78 varSanA A vRdhdha purUSa hAryo ema huM kabula karIza." temaNe umeryuM ke "pUrva baMgALAmAM savAranA sADAsAta vAge pitAnI yAtrAe nIkaLI paDa. zrIrAmavasate dareka hiMdu cAlyA jaze te paNa huM te pUva' baMgALAnA purathI potAnA be sAthIo sAthe temaNe pagapALA pitAnA pravAsanI musalamAne vacce cAlu rahevAne, ane teo mane je kAMI Apaze zarU Ata karI ane eka aThavADIyuM teo cAMdIpuramAM rokAyA. e ane temAMthI je kAMI mArA mATe levA yogya haze te khAIza. huM vinAza ane vizvasane bega banelA pradezamAM 'eka gAmaDuM eka mAre khorAka bahArathI lAvIza nahi. mane mAMsa ke macchInI jarUra divasa' evA krama vALA pravAsa kheDavAno nirNaya temaNe jAhera karyo, nathI. mane te mAtra thoDAMka phaLa, zAkabhAjI ane kaI paNa bakarInuM ane le ke pAse yAcanA karI ke "huM Izvara pAse prArthanA karuM chuM dudha-ATaluM ja joIe chIe." ane tamane paNa e prArthanAmAM joDAvAnI vinaMti karuM chuM ke je prAraMbhamAM musalamAna vastI udAsIna hatI. temanI prArthanAsabhAmAM 'pravAsanI meM gaI kAlathI zarUAta karI che te chevaTa sudhI eka bahu thoDA musalamAne AvatA hatA. gAMdhIjI namana kare te sAmethI sarakhe paripUrNa thAo ane tenI pAchaLa rahelo hetu sidhdha karakeTalAka namana sarakhuM paNa karatA nahi. naukhalInA hiMduo jAheramAM vAmAM huM saphaLa nIvaDuM !... mArI najara sAme eka ja hetu che, eka ja pitAnA iSTadevenuM nAma letAM paNa bItA hatA. maMdiranA dhaTa vAgatA baMdha dayeya che ane te taddana spaSTa che. te hetu e che ke Izvara hiMduo thaI gayA hatA. hiMduo pitAnA ghetIvAone luMgInA AkAramAM ane musalamAnonAM dila sApha kare, pavitra kare, ane bane kAmo paheryA pachI ja pitAnA gharanI bahAra nIkaLavAnI hiMmata dharatA ekameka viSenAM bhaya ane AzaMkAothI mukta bane." - hatA. gAMdhIjIe A bhayagraMthIthI mukata banavA temane vAraMvAra jAnyuArInI 26 mI tArIkhe ahiMsA ane satyanA kSetramAM kahyA karyuM. nAnapaNamAM rAmanAmanA . jApa vaDe pote bhayane cAlI rahele A viziSTa prAga jAte nihALavA mATe bAMsA khAte kevI rIte jI have tenuM gAMdhIjIe varNana karI dekhADayuM. nAMkhavAmAM AvelI gAMdhIjInI chAvaNImAM huM pahoMce. savAranA zrotAmaMDaLIne gAMdhIjIe jaNAvyuM ke rAma ane rahIma eka che, 11 lagabhaga samaya hato ane gAMdhIjI telamardana ane snAnathI ananya che. paNa A badhuM bahuMja dhIme dhIme tyAMnA lokonA paravArIne beThA hatA. keTalAMka gAmaDAnA loko-purUSa, strIo ane dhyAnamAM utaratuM hatuM. bALako-triraMgI dhajA pharakAvatI gAMdhIjInI jhuMpaDIne dhArI dhArIne pitAnA eka priya sAthIne gAMdhIjIe lakheluM ke, "addhinuM nirakhatAM hatAM. te divasa svAtaMtryadina hovAthI ghaNI nuM paDIe mAruM kArya Aja sudhInA kAryo sAthe sarakhAvatAM sauthI vadhAre upara triraMgI dhajAo pharakI rahI hatI. Ama chatAM paNa dhvajajaTila, aTapaTuM ane vikaTa che. pahelAM koI divasa meM ATaluM vaMdananI kriyAmAM gAMdhIjIe bhAga lIdhe nahi ane te ema jaNAvIne badhuM aMdhAruM anubhavyuM nahotuM. rAtrI khuba lAMbI lAge che. ekaja ke ema karavAthI keTalAka musalamAnanI lAgaNI, saMbhava che ke, dukhAya. AzvAsana che ke huM hIMmata hAryo nathI ke nirAza banI beThA nathI. tyAMnA prazna sAthe sIdhe saMbaMdha dharAvatI na hoya evI temaja jenAthI huM koI paNa saMga ke ghaTanA mATe taiyAra chuM. "kare ge yA mareMge' lokalAgaNIne jarA paNa pratikuLa AMcako lAge tevI dareka e sUtranI ahiM kaTa karavAnI che. 'kareMge'ne ahiM e artha bAbatathI teo dUra rahevAnuM pasaMda karatAM. che ke hiMduo ane musalamAne e sulehazAnti ane bhAicArAthI - prArthanA ane aMgata saMparka sAthe rahetA zikhavuM joIe. ema na bane te e prayatna karate karate mAre maravuM rahyuM. e kharekhara bahu ja kaThaNa kAma che. jevI sAMje sADA cAra vAge teo prArthanA sabhAmAM gayA. loke IzvaranI IcchA ! " temane atyanta atura nayane vaDe nihALI rahyA. te sabhAmAM hiMduo navebaranI 20 mI tArIkhe temanA TAIpIsTa parazurAma ane hatA tema ja temanAmAM seLabheLa thaIne beThelA ghaNA musalamAne paNa temanA baMgALI anuvAdaka ane navA maMtrI adhyApaka nirmaLakumAra hatA ane sau koI prArthanA ane pravacana daramiyAna purI zAnti yeya che ane nIpala .. mArI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43. prabuddha jaina tA. 1-7 4. dhAraNa karIne beThA hatA. gAMdhIjInuM hiMdI bhASAmAM karavAmAM AveluM pravacana bhAgye ja saMbhaLAI zake tema hatuM. tyAra bAda adhyApaka . nirmaLa bAbu ubhA thayA ane temaNe gAMdhIjIe je kahyuM te sAdI chatAM joradAra baMgALI bhASAmAM samajAvyuM. lokenI mukhAkR- tio upara AnI asara spaSTapaNe tarI AvatI hatI. prArthanAsabhA purI thatAM loko besI rahyA ane gAMdhIjI koI musalamAnanA ghera javA ubhA thayA. keTalAka loko temanI pAchaLa pAchaLa theDA antare cAlavA lAgyA te hiMduo ane musalamAnonuM mizra TALyuM hatuM. chellI dArUNa ghaTanA bAda kadAca pahelI vAra ja Ama teo sAthe sAthe cAlI rahyA hatA. hathiyArabaMdha polIsa badhe samaya tyAM hAjara hatI, paNa tenI hAjarI bIlakula arthaSinAnI dekhAtI hatI. gAmaDAMnA chokarAo temanI sAthe athaDAIne AgaLa jatA hatA ane gAMdhIjI pAchaLa deDatA hatA. muralIma yajamAnanAM dharanI ozarImAM gAMdhIjI eka zaNagArelI khurazI upara beThA hatA. e khurazI khadIthI DhAMkavAmAM AvI nahotI ane evI khurazI upara beThelA gAMdhIjI kAMIka vicitra lAgatA hatA. te kuTuMbanA mANase A mAnavanta mahemAnanuM hAtha joDIne sanmAna karatA hatA. kuTuMbanA bALake tyAM ekaThA thaI gayA. hatAM ane eka pachI eka gAMdhIjInA caraNane sparza karI rahyAM hatAM. gAMdhIjI temane TApalI mAratA hatA ane temanI sAthe tareha tarehane vinoda karatA hatA. gAMdhIjIe pitAne mATe yajamAna taraphathI lAvavAmAM AvelAM phaLo A bALakone vaheMcI ApyAM. gAMdhIjI jyAre rastA uparathI pasAra thayelA tyAre pitapetA nI jhuMpaDImAM besI paDadAnI bahene gadhIrane ekI Taze joI rahI hatI. Agekucakadama bIje divase savAre gAmaDAMnA lake paroDhIyAthI gAMdhIjInI. jhuMpaDI AsapAsa TeLe maLI ekaThA thayA hatA. sADA sAta vAge gAMdhIjI bahAra nIkaLyA. gAmaDAMnI bahene e gAMdhIjInA kapALamAM kaMkuno cAMdalo karyo ane temane caraNasparza karyo. temanI upara temaNe phula varasAvyAM ane AnaMda darzAvavAnI tyAMnI rIta mujaba "ulu' zabdano pikAra karyo. gAMdhIjI dhanuSyamAMthI bANu chuTe tevI rIte te TeLAmAMthI ekadama chuTA paDIne AgaLa cAlavA lAgyA. temanI sAthe cAlavuM e polIsa mATe pachI AkarUM kAma nIvaDayuM. AkhuM gAma temanI pAchaLa pAchaLa cAlI rahyuM hatuM. hiMduo ane musalamAne temanA darzananI rAha jotA rastA upara ubhA hatA. AgalI rAte ja khetaramAMthI A rasto taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM. gAMdhIjI AgaLa pagalAM bharI rahyA hatA te daramiyAna ja AgaLane rasto sApha thaye jatuM hatuM ane te upara pukhe veravAmAM AvatAM hatAM. A duSya jotAM rAmanA vanapravezanuM smaraNa thatuM hatuM. sarvatra zAnti pasarI rahI hatI. rastAmAM teo vAta karatA hatA, vinoda karatA hatA ane AsapAsanA leke je kAMI kahe te sAMbhaLatA hatA. A rIte pravAsa AgaLa ne AgaLa vadhye jato hate. hiMduo ane musalamAne najIka AvatA jatA hatA. prArthanA sabhAomAM gAMdhIjI lokone bhUtakALa bhUlI javAnI ane AkhuM jIvana navesarathI zarU karavAnI vinaMti karatA hatA. temaNe ekameka sAthe pADezIo mAphaka vartavAne ane rAjakAraNanI bAbate dezanetA upara choDI devAne upadeza Ape. hiMsAmAMthI kazuM ja pariNAma nahi Ave ema temaNe temane jaNAvyuM. gharane Aga lAgI hoya tyAre Aga olavavI eja sauthI pahelI pharaja hoI zake. A mATe lIgare meslama lIgane ke koMgresIoe koMgresa kamITIne puchavA javAnI kazI jarUra che ja nahi.lADI hA ke aNuM basa . . bane pAchaLa eka ja hetu rahe che. hiMsA tenA keI paNuM AkAramAM aniSTa che ane sarva kaMI mATe anarthakArI che. AnI A ja vAtamAM thoDA pheraphAra sAthe temaNe judI judI prArthanAsabhAmAM saMbhaLAvI hatI. lokomAM koI paNa prakAranI uzkeraNI thAya ke lAgaNIo uttejita thAya evo koI saMbhava ja nahotuM. e kevaLa "yAtrA" ja hatI. prasiddhine lagatI sarva prakRtine temaNe jarA paNa AvakAza maLavA dIdhuM nahatuM ane chApAvALAone mulAkAte ApI nahatI ane samAcAra-sAdhana-sAmagrIvALAone tyAMthI vidAya karI devAmAM AvyA hatA. khudAnA mANasa' gAMdhIjI pitAne dainika kAryakrama ghaDioLanA kAMTAnI mAphaka amalamAM mUkatA hatA. potAnA ja dAkhalAthI temaNe grAmyajanone svaccha ane niyamita jIvanane bodhapATha ApyuM. prArthanAsabhAo tema ja vArtAlApa daramiyAna temaNe zuM khAvuM, kema khAvuM ane . cAlu jIvanamAM ekamekane kema madadarUpa thavuM e badhuM tyAMnA lokone zikhavyuM. Akho divasa teo kAma ja karyA karatA hatA. kAryakartAo sAthenI baporanA gALAnI vAtacIta daramiyAna gAMdhI khATalA upara sUtelA najare paDatA hatA ane temanA mAthA ane peTa upara bhInI mATInI paTalI paDelI dekhAtI hatI. pitAnI zakitaone khare vakhate puro upayoga thaI zake e mATe e zakitaene gAMdhIjI bane teTalI saMgrahita karatA hatA. sAdhAraNa rIte rAtre nava vAge teo ArAma levA jatA hatA, paNa ghaNI vakhata jyAre jarUra jaNAya tyAre savAranA aDhI vAgyA sudhI dIvAnA jhAMkhA prakAzamAM pitAne patravyavahAra saMbhALatA teo draSTigocara thatA hatA. temaNe grAmyajano upara kharekhara keTalI asara nIpajAvI che te huM jouM to khare ema mane vicAra Avyo. khetaramAM kAma karatA musalamAna kheDuto sAthe meM carcA karI. temaNe jaNAvyuM ke gAMdhIjI te khudAnA mANasa che." teo hiMduo jeTalI ja gAMdhIjIne jovAnuM ane jANavAne Atura hatA. naukhAlI pesTa ophIsamAM kAma karatA musalamAna kalAe mane kahyuM ke gAMdhIjI jyAre temanA gAmaDAmAMthI pasAra thavAnA hoya tyAre mAre temane cokakasa khabara ApavA. gAMdhIjInA A bAju AvavA bAda temanuM kAmakAja khuba vadhI gayuM hatuM ema temaNe mane jaNAvyuM. koI purU saranAmuM karatuM ja nahotuM. paNa mAtra "gAMdhIjI, beMgala" e saranAme ja ghaNA kharA kAgaLa AvatA hatA. temanI hAjarInI sau koInA dila upara bahu UMDI chApa paDI hatI. ahiMsA ane reDIyamanuM sAduSya eka divasa huM mArI meLe ja gAmaDAMnA lokone paricaya sAdhavA nIkaLI paDaye. keTalIye jhuMpaDIe jamInadosta thayelI ane kATamAlanA DhagalAmAM pheravAI gayelI najare paDatI hatI. ema chatAM paNa tyAMthI nAsI chuTelA keTalAka garIba hiMduo A prasaMge ahiM AvI caDhayA hatA, kAraNa ke mahAtmAjI pitAne gAma jyAre page cAlIne Ave tyAre pite tyAM hAjara na hoya e khyAla tenA mATe asahya banyA hatA. meM pAMca mAsenuM eka kuTuMba gAMdhIjInuM svAgata karavA mATe AvIne ubheluM joyuM. temane rahevAne dhara nahotuM; zarIre teo cIMtharehAla hatA; badhA vacce suvAne mAtra eka blekeTa hatuM. temaNe kahyuM ke "mahA mAjI amane amArA gAmaDAmAM pAchA AvavAnuM kahe che. ame paNa jANIe chIe ke amArI jamIne choDIne bIjAnI dAnavRti upara nabhavAnuM amArA mATe zakya nathI. gAMdhInA AgamananA A maMgaLa divase ame amArA gAmamAM amArUM jIvana navesarathI zarU rarIzuM.' pitAnI Ijajata bacAvavA mATe pite nAsI chuTI ane ema karavA jatAM potAnuM bALaka kema gumAvI beThI evI pitAnI karUNu kathA e kuTuMbanI mAtAe mane saMbhaLAvI. bALaka hAthamAMthI paDI gayuM ane tyAM ne tyAM ja maraNa pArakA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-47 prabhu jena kezarIAjI tIrtha ane udepura rAjyanI jAherAta zrI udepura rAjya taraphathI tA. 23-5-47 nA 24 mahArANA pratApanA janma divase majakura rAjyanA baMdhAraNamAM mahatvanA pheraphAro karatuM ane pAMca varSanA gALAmAM te rAjyanI prajAne saMpUrNa javAbadAra rAjyataMtranI samIpa lai jatuM. eka ulleSaNuApatra bahAra pADavAmAM AvyuM che ane sAthe sAthe pratApa vizvavidhAlaya' ane 'devasthAna nidhi' e nAmanI rAjya taraphathI ubhI karavAmAM AvanAra e sarathAonI paNa jAherAta karavAmAM AvI che. tyArabAda kezarIAcha tIyanA dhvajadaMDa AraiNane lagatI digabara ane zvetAMbara mUrti pUjaka jaine vacce kaiM varSothI cAlatI takarArane aMge udepura rAjya taraphathI tA. 5-6-47 nA rAjaM cukAdo bahAra pADavAmAM Avela che. A banne jAhera te kezarIAjI tItha nI vartamAna temaja bhAvI sthiti sathe atyanta gaDha saMbaMdha dharAvatI heine te saMbaMdhamAM jeTalI hakIkatA DAla turata upalabdha che te anya sAmayikAmAMthI ahiM avarana karavAmAM Ave che. pratApa vizvavidyAlaya ane devasthAna nidhi [nIcenu* lakhANa tA. 20-6-47 nA varazAsanamAMthI sAbhAra uSkRta karavAmAM Ave che.] tA. tA. 23 mI me 1947 nA rAja pratApajayaMtInA avasara para mevADa rAjyamAM navuM vidhAna lAgu karavAmAM Avyu' che. 26-5-'47 nA mevADa gejheTamAM te prasiddha thayu' che. e vidhAnanA kruharista na 1 mAM devasthAna maMdire ane milkatAnuM lIsTa ApavAmAM AvyuM che. rAjyanA devasthAna mahukamenA AdhipatyamAM jaina ane hiMdu maLIne kula 85 mandirA jaNAvyAM che. e 85 mandiramAM (1) zrI kezarIAjI tInA zrI RSabhadevajI bhagavAnanu mandira tathA (2) cheATI sADI (mevADa) nA zrI AdIzvarajI bhagavAnanuM maMdira-ema e zvetAMbara jaina mandirano paNa ullekha che. majakura 'lIsTamAM sUcavelAM saghaLAM pAmyuM. teNe te jagyA batAvI ane tenu uMcu bharAi AvatAM tyAM ne tyAM ja te DhaLI paDI. huM paNa AkuLavyAkuLa banI gayuM. tene me' eTalu ja kahyuM ke bApu ahiM Avaze ane tamane maLaze. Aje sAMje temanI prAnA sabhAmAM tame jarUra jajo." te ubhI thai ane peAtAnA khALakanu zIvazI paheraNu khesavA mATe mArI AgaLa teNe dharyuM, gAMdhIjI ja Ave camatkAra karI zake'me' mArI jAtane kahyuM' ane bAre haiye tyAMthI huM AgaLa calye. gAMdhIjInA pravAsanuM Aje cemmu saravaiyu' kADhavu' muzkela che. paNa eka bAbata cekkasa che ke A kSaNe te hiMdu ane musalamAnIne najIka te jarUra lAvI zakayA che. mRta AtmAe potAnI smazAna zayyAmAMthI jAgRta thayA che. A vAtAvaraNa karyAM sudhI TakI raheze te kAi kahI zake tema nathI; alabatta tene AdhAra tA tyAMnI sthAnika prajA ane temanI kAryakSamatA upara rahe che. pazu AjathI daza varSa pahelAM gAMdhIjIe je uccArelu te temaNe naukhalImAM puravAra karI ApyuM cheH "ahiMsA jyAre kriyamANu thAya che tyAre reDIyamanI mAphka kAma kare che. kensarane jyAM udbhava thayo hoya tyAM reDIyamanA eka nAnA sarakhA paNu aNu dAkhala thayA bAda e aNu kara paNu avAja karyA sivAya satata ane jarA paNa aTakayA sivAya jyAM sudhI zarIrane e duSita bhAga mULamAMthI tadna sak ane zuddha ane niregI na thAya tyAM sudhI kAma karye ja jAya che. evI ja rIte sAcI ahiMsAnuM nAnuM sarakhuM paNuM tatva zAnta, akaLa, aMte adRSTa rIte peAtAnuM kAya kaye ja jAya che ane AkhA samAjanuM rUpAntara karI nAMkhe che.' anuvAdaka : paramAnada 41 mandirAnI mIlkata, mevADamAM thanArA zrI pratApa vizvavidya.layane aNu karI devAmAM Avela che. mevADanA navA vidhAnanA AThamA niyamamAM te sAdhI sUcana che. e ArDanA niyamanA sArabhAga nIce mujaba cheH mevADane peAtAnI samasyA che, mevADa, e dharmasthAna, "dirA ane sadAvratenI bhUmi che. e dharmasthAne, maMdira ane sadAvrata amArA pUrvajonI aneka peDhIe tathA mevADa ane bhAratanA anya bhAgonA zraddhALu dAtAe sthApita karela che. te dharma sthAnAdithI AkarSita thaIne sArA bhAratavarSanA yAtriko ahIM Ave che. AthI eka dRSTie mevADa e bhAratanuM tIrtha sthAna che. maMdira, bhUmi ane anya prakAranAM dAMte, ke je atyAra sudhI rAjyanA bajeTanI bahuAra eka alaga TrasTanA rUpamAM devasthAna vibhAgeAmAM rahetAM AvyAM che, te zatAbdi thayAM A dhama nA pAvaNanA kendra tarIke rahyAM che. have te sa sthAne sarakArI kSetranI bahAra eka Dha ane acala AdhAra upara mUkI devAmAM AvyA che. A sa mandira, satrane ane anya prakAranAM dAnAne ekatra karIne " zrI devasthAna nidhi ' e nAmathI eka TrasTanA rUpamAM tene karporezananuM svarUpa apAyuM che, ke jene peAtAnI mudrA ( Seal ) raheze. kAi eka samaye mevADa jJa.nI bhUmi banyu rahyuM hatu. ane tenAM mandiranAM AMgaNAMmAM pAtAMnI vividha zAkhAo sAthe hindu zAstronuM adhyayana tathA vikAsa thatA jatA hatA. A uddezane vata mAna paristhitione anukUla rItie krI sthApita karavAne mATe, vidhAnamAM evuM TharAvavAmAM Avyu che ke-zrI devasthAnanidhi eka zikSaNukendra sAthe sadhdha rahe. e zikSaNukendrI mahArANA pratApanuM nAma joDavu. ane amArA pUrvajoe tathA amArA vIra prajAjanAe jenI rakSA mATe petAnAM jIvaneA dIdhAM che, te hindu saMskRtinA punaH prakAzananuM kendra bane. A vizvavidya.laya hindI mAdhyama dvArA kAma karaze ane anyAnya uddezAnI sAthe Ane e paNa eka uddeza raheze ke saMskRta vA yanuM ucca adhyayana karAvavuM tathA AyurvedanA ucca abhyAsakramonI sthApanA karavI, ke jene ame bhAratamAM zikSaNunI AdhArabhUta AvazyakatA mAnIe chIcche. vizva vidyAlayamAM je zikSaNunI vyavasthA thaze, te A dhama~nA zikSatuM eka avibhAjya aMga haze. vidhAna dvArA, zrI devathAna nidhi' ane 'pratApa vividhalaya' bannene svAdhInatA (Autonomy) ApavAmAM AvI che. 'zrI devasthAna 'nidhi'nA TrasTI ja vizva vidyAlayanI prathama zAsanasamiti tarIke raheze. A vizva vidhAlayane zikSaNunu akhila bhAratIya kendra banAvavAnI dRSTithI, zrI devasthAna nidhi ane pratApa vizva vidyAlaya-pariSanA prathama vArana. TrasTI banavAne mATe ame evI vyaktione nimaMtragu karyuM che, ke je vyakitae jIvananAM aneka kAryakSetramAM pratiSThA prApta karI che, amane AnaMda thAya che ke TrasTI tarIke AmaMtrita vyakita paikI zrImAna mahendra mahArAjA sara yAdavendrasiMhajI pannA nareza, bhArata sarakAranA maMtrI mAnanIya DeoN. zrI rAjendraprasAda tathA zeTha zrI jugalakizAra khIralAe devasthAnanidhinA TrasTI sabhya cAnA amArA AmaMtraNane svIkAra karyo che. e vAta jAhera karatAM amane prasannatA thAya che ke amArA nimA~trathI zrI kanaiyAlAla munazIe sadbhAvapUrvaka zrI devasthAna nidhinA prathama adhyakSa ane pratApa vizvavidyAlayanA pahelA vAisa cAnselara thavAnu svIkAyu che. mevADa, e dhanavAna rAjya nathI paNa vizva vidyAlayanA kAne sArA AdhAra para zarU karI devAne mATe ame ane amArI sarakAre upalabdha saghaLAM ja sAdhana ekatra karIne prastuta karyAM. che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-7-47. amArA rAjya vizva vidyAlayane kamathI kama 68 lAkha rUpI AnI kiMmatanI saMsthAo, makAno tathA saMpatti ane cIDamAM eka hajAra ekara jamIna uparAnta be lAkha pacIsa hajAra rUpIAnI AraMbhika vASika sahAyatA ApavAno nizcaya karyo che. zrI devasthAna nidhinI vadhArAnI Avaka paNa pratApa vizvavidyAlayane prApta thaze. bhavana nirmANane mATe daza varSanA gALAmAM vIsa lAkha rUpIAnI vadhu sahAyatA ApavAne paNa ame nizcaya karyo che. ame vizva vidyAlaya TekSa paNa lAgu karavAno nizcaya karyo che ane tethI paNa AgAmI tA. 1 okaTobarathI pratApa vizva vidyAlayane dara varSe sArI Avaka thayA karaze. A saMsthA kevaLa mevaDanI paNuM nathI ane kevaLa rAjasthAnanI paNa nathI, paNa ame A saMsthAne akhila bhAratIya vizva vidyAlayanI bhUmikAnA svarUpamAM sthApita karI che. amane AzA che ke-TrasTIonA yogya mArgadarzana dvArA A vizva vidyAlaya jJAnanuM eka evuM kendra banI jaze, ke jyAM ApaNI saMskRtine uttamattama prakAza meLavavAne mATe samasta duniyA AvI zake. ' "A zabdonI sAthe ame mevADa vidhAnanI antargata nirmita mevADa sarakAra ekaTa sane 1947 ne lAgu karIe chIe tema ja A sAthe ame pratApa vizva vidyAlayanuM uddaghATana karIe chIe." [ upara jaNAvela devasthAna nidhimAM ajameranA jANItA daMgabara jaina AgevAna zrImAna bhAgacaMda senI paNa eka TrasTI tarIke joDAyA che ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che. kezariyAjI ThavajadaMDa ArohaNa (udepura rAjyanI A bAbatane lagatI tA. pa-7-1947 nI aMgrejI jAherAtane anuvAda tA. 22-6-7 nA jainamAMthI sAbhAra udhUta karavAmAM Avela che.) 1. saMvata : 1990 nA vaizAkha vadi 1 nA roja, nekanAmadAra mahArANu sAheba bahAdure nIcenA sabhyovALI dhvajadaMDa kamiTI nImI hatI. 1 vorAnA rAjA amarasiMha). 3 mI. bI. ela. bhaTTAcArya. 2 mI. sI. jI. zenDIkSa Trenya: 4 mI. Ara. ema. antANuM. A kamiTIe tA. 10--1935 nA roja pitAne ahevAla raju karyo hato. - 2. A ahevAlamAM nIcenI hakIkato phalita thaI che. ka rUSabhadevajInuM maMdira mULa te digammarI maMdira che to ye te kigArI maMdira che to ye anAdi kALathI ja hiMduo-jemAM bhIlane samAveza thAya che-ane badhA ja jaina saMpradAye tenI pUjA karatA AvyA che. kha tenI milkata ane phaDe, devasthAnane ja bhAga che, ane hAlanA tabakake AnA para udepuranA mahArANuno TrasTI tarIke kAbu che. be saikA thayA teo vyavasthA temaja aMkuza-jemAM maMdiramAM koI paNa vidhi karavAnI rajA ApavAnA hakano samAveza thAya chetene lagatI sattA bhogave che. ga dhvajadaMDa caDAvavAnI kriyA, nIce darzAvela vidhio sAthe saMkaLAyela eka mahatvano bhAga che. (ka) mUrti ke vedInI maMdiramAM pratiSThA karavI. (kha) maMdiranA keI paNa mahattvanA bhAgane jIrNoddhAra 7 dhvajadaMDa caDAvatI vakhate tArI agara digambarI janane kriyA karavAmAMthI aTakAvavAmAM Ave che e purAvo maLyA nathI. ' 3. upara darzAvela ahevAla-jeno mahArANa sAheba svIkAra kare che-te mujaba, e spaSTa che ke devasthAna khAtuM ke je khAtuM maMdiranA pUjA karanArAonI vatI TrasTI tarIke rahela mahArANA sAhebanI vatI maMdira para aMkuza rAkhe che ane tenI vyavasthA kare che te khAtAe badhA ja pUjA karanArAone pitApitAnA dhArmika rivAja mujaba koIpaNa jAtanI dakhalagIrI vinA pUjA karavAnI sagavaDa maLe te jovAnuM che. vaLI neka nAmadAra mahArANA sAheba bahAdure , tA. 23--47 nA roja, maMjura kareluM rAjyabaMdhAraNa anusAra, AkhuM devasthAna maMdira ane saMsthAo, ane tene lagatI milakatajemAM rUSabhadevajInA maMdirane samAveza thAya che te sarva TrasTI tarIke "devasthAna nidhi ne ropavAmAM Avela che. 4, A ahevAla ane bhaviSya mATe karavAmAM AvelI bhalAmaNa mujaba, nAmadAra mahArANu sAhebe nIce mujaba TharAvela che. ka. kalama 2 ga. (ka) ane i. (kha) mAM sUcavela koIpaNa saMjoga ubho thAya tyAre jIrNoddhAra, pratiSThA agara te vajadaMDa . caDAvavAnI kriyA karavA IcchanAra zakhsa devasthAna nidhinI paravAnagI meLavavI, ' ( kha. daMDa salAmata hoya ane mAtra nijane ja badalavAno hoya tyAre paNa dhvajadaMDa caDAvavAnI kriyA karavI ane te dhajA caDAva. ga. dhvajadaMDa caDAvavAnI kriyA vakhate, devasthAna nidhie pitA potAnA kharce pitAnI kriyA karavA mATe dareka saMpradAyane AmaMtraNa ApavuM. kriyAnuM dhyAna rAkhavA mATe devasthAna nidhi eka amaladAra nImaze. gha. kriyA zarU karavAnA haka mATe be pakSo vacce harIphAI thAya te, A hakanuM lIlAma karI, vadhAre rakama ApanArane rAkho. te ja pramANe bethI vadhAre pakSe hoya te te pachInA pakSoe paNa pitA potAnA vacce A haka mATe upara mujaba lIlAma karavuM. ( Da. A lIlAmanI je kAMI rakama Ave te TrasTa phaMDamAM levI. ca. je koI paNa zamsa kriyA karavA mATe taiyAra na thAya to devasthAna nidhie cogya vidhi mujaba vajadaMDa caDAvo. che. A bAbatane lagatI bIjI koI paNa bAbatane nirNaya devasthAna nidhie karavA. pa. A pharamAna anusAra, devasthAna nidhie yogya divase no vajadaMDa caDAve. (sahI) manaharasiMha, ekaTIMga mukhya divAna, mevADa gavarnamenTa (A viSathanI savistara samAjanA AvatA aMkamAM karavAmAM Avaze.) hiMdIstAna ane pAkIstAna samAdhAnanA rAjakIya ane Arthika pratyAghAta Akhare hiMdanI rAjakIya maDAgAMTha ukela koI vacalA mAge samAdhAnathI nathI thaI zakya, paNa laghumatI komanI je vadhumAM vadhu mAMgaNI hatI te pAkIstAnano siddhAMta svIkAravo paDe che. chellA thoDA mahinAothI hiMdamAM je khUnarejI cAlI ane temAMthI rItasara AMtaravigraha thavAne bhaya ubho thayo hato te sthitine AnA pariNAme hAla turata aMta AvyuM dekhAya che teTalA puratuM prajAe rAhatano dama kheMcyA che. be koma vaccenI athaDAmaNanA pariNAme prAMtIya ane madhyastha zAsana nIce Arthika, sAmAjIka ane rAjakIya pragati sAva aTakI paDI hatI. laDAImAM parezAna ane pAyamAla banelI garIba hiMdI prajAnI adhogatI parAkASTAe pahoMcI rahI hatI. have bhale bhAgalA paDe, paNa dareka bhAgane pitAnI pragatine. gha vajadaMDa nIcenA saMjogomAM vidhisara caDAvavAmAM Ave che. (ka) peTAkalama (ga)mAM darzAvela saMjogomAM. (kha) jyAre dhvajadaMDa nIce paDI jAya tyAre. (ga) jyAre dhvaja phATI jAya che ane na lAvavAmAM Ave che tyAre AvA prasaMge badhI kriyA maMDapamAM daMDanA mULanA bhAgamAM karavAmAM Ave che ane june vajadaMDa temane tema rahe che chatAMye kharuM jotAM A vidhi dhvajadaMda caDAvavAnI ja che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-47 prabuddha jaina 43 mArga khullo thaze te gaNatarIe paNa prajAne hAlaturata zAnti upara jaNAvyA te badhAM kAyamanAM jhagaDAnAM kAraNe che. tene thaI dekhAya che. nikAla sahakArathI thAya che ke nahi tenA upara. hiMdIstAna ane - Arthika dRSTie pAkIstAna nabaLuM che ane hiMdIstAna sabaLa pAkIstAna baMne dezanA bhAvine meTo AdhAra che. uparAMta hAla che. rAjakIya daSTie khurazI khAtara jhAvA nAkhatA ajJAna ane turata nikAla karavo paDe tevA mahatvanA Arthika prazno A che (1) jhanunI muslIma bIrAdarane kAbumAM rAkhavAnuM kAma lImanA Age- sTarlIga anAmatanI vaheMcaNI (2) rASTrIya devuM (lena) (3) vAne mATe muzkela banaze. pariNAme samayanA vaheNa sAthe pAkIstAne madhyastha sarakAranI sthAvara milakata vigere vigere. hiMdIstAna sAthe bhaLI javuM paDaze, buddhizALI vargamAMthI paNa AvI ane sauthI mahatvanI vAta e che ke pAkIstAna tadana khetIAzAe paNa A samAdhAnathI AtmasaMtoSa anubhave che. pradhAna deza che. hiMdIstAna khetIpradhAna hovA chatAM tene kAcI cIjonI mahAsabhAe varSo pahelAM laghumatI komanA AtmanirNayane jarUrIyAta raheze. udyoga ane khANo badhuM hiMdIstAnamAM che. kAcI ravIkAra karyo hato. te sidhdhAnta anusAra A samAdhAna thayuM che. cIjo mATe hiMdIstAne pAkIstAna upara AdhAra rAkhavo paDaze, agAu gAMdhIjI ane rAjAjInI darakhAsta anusAra mahAsabhAe je - jyAre audyogIka vastuo ane dhAtu mATe pAkIstAne hiMdIstAne ApavA dhAyuM hatuM tethI vadhu AmAM apAyuM nathI. muslIma lIganI upara AdhAra rAkhavo paDaze. baMnemAMthI eke deza Arthika dRSTie atizayokti bharelI keTalIka mAMgaNIo A samAdhAnamAM nakAravAmAM svAzrayI nathI. chatAM aMdaroaMdaranA vepArane A prazna-khAsa karIne AvI che. ulaTuM paMjAba ane baMgAlAnA bhAgalAne svIkAra atyAranA kaTokaTInA samaye-sahakArathI ukelAya che ke nahi te ochA karIne lIge khaMDita pAkistAnane snIkAra karyo che, mahatvanI vAta nathI. bApAlAla dozI - hiMdanA rAjakIya samAdhAnanI saMkSipta samIkSA ane tenA - jainasaMdha ane harijano ' tAtkAlIka thayelA pratyAdhate upara mujaba che. paNa tenA lAMbA DheDha camAra, bhaMgI ane vaNakara A badhA mATe pU. gALAnA pariNAme tethI vadhu mahatvanA che ane te bhulavA jevA gAMdhIjIe harijana zabda yojelo che. ethI prastutamAM paNa "harijana" nathI. ezIyAnA udayakALanI zarUAta thatI jAya che ane kahevAthI te DheDha vagere le kone samajavAnA che. vaidika paraMparAnA havenA samayamAM AMtararASTrIya takhtA upara ezIyAnuM varcasva sAdiyamAM bhale pAchalA samayamAM e DheDha vagere mAnavajAtane paNa vadhatuM jAya tevI ApaNI AzA ane abhilASA che. te aspRzya gaNavAmAM Avela che ane tethI ja Aje e sAhityanI AzA ane abhilASanuM maMDANu hiMda, cIna ane bIjA asarataLe AvelA sanAtanI le ke haju sudhI asapRzyatAnuM ezIyAnA mahAna dezanI svataMtratA ane samRdhdhi upara che. nAMDu choDatA nathI, paraMtu jeo e sAhityanI asarataLe mudala paNa svataMtra thayA pahelAM hiMdanA be bhAgalA paDI cuke che. nathI eTaluM ja nahIM paNa jeo e sAhityane pramANabhUta paNa rAjasthAnone prazna haju ume che. cInanA paNa avidhisara be mAnatA nathI evA jenenuM e che ke pratye kevuM vaLagu hovuM bhAgalA paDelA che ane te be bhAge vacce AMtaravigraha cAle che. joie? e prazna-A kALe ke jyAre harijanenI aspRzyatAne pelesTAInamAM te ja sthiti che. bIjA nAnA dezanA AMtarapravAho nAbuda karavAnA nAde cAre kora vyApI rahyA che, moTAM moTAM joIe te tyAM paNa AvA bhAvInAM bIja ropAtAM dekhAya che. hiMdumaMdiro jemane mATe khullo mukAI rahyAM che ane pU. gAMdhIjIe jApAna amerikAnA varcasva nIce che. ezIyAnI khumArI ane ekavAra jemane sArU bharaDA jelamAM pitAnA prANu suddhAM paNa khamIra toDavAnI koInI A mahAna AMtararASTrIya cAlabAjI te hoDamAM mUkelA hatA tyAre vicAravuM joIe ja, nahi hoya ne ? vartamAnamAM jaina lokonI-gRhasthanI ke temanA gurUonI yuropamAM aneka nAnAM rAjyo varSothI hayAtImAM che. jIvana munionI-ddhi jotAM te teonuM harijane sAthenuM vartana aspRzyaazakya bane tevI muzkelIo chatAM A rAme potAnI svataMtratAmAM mAnanAra custa sanAtanI brahmaNa jevuM lagabhaga dekhAya che. hayAtI TakAvI rAkhe che, aMdaroaMdara laDIne khuvAra thAya che. vaLI vartamAna jainasaMdhanA koI viziSTa adhikArIe, gRharathe ke yuropanA kAraNe ja ane yuropanA takhtA upara ja chellA be vizva- AcAryo harijana sAthenA vartana viSe pitAne jAhera mata paNa yudhdha thayAM che. chatAM yuropanA deze eka saMyukta rASTra banI zakatA jaNAvyuM hoya evuM yAda che tyAMsudhI jANyuM nathI tema jainakanphanathI, banavA mAMgatA nathI. te ja rIte eka vakhata hiMdanA rajo yA evI ja bIjI kaI jainasaMsthAe e viSe spaSTa mata bhAgalA paDayA pachI te eka thaI jaze tevI AzA sArthaka thaze ja jAhera karyo hoya evuM jANamAM nathI. eTalA mATe harijane sAthenA tema mAnavuM vadhu paDatuM che. sparza viSe jana lekanI zI mAnyatA che e bAbata jarU2 tethI ulaTuM hiMdIratAna ane pAkIstAna vaccenA Arthika vicAravA jevI che. " zanivina zakumatam" e nyAye prazno evA aTapaTA ane eTalA mahAna che ke dunIyA AkhImAM koI ema kahevA taiyAra thAya ke harijanone aDakavAne jene niSedha banyuM che tema A Arthika prazno bhaviSyamAM A baMne vacce karatA nathI eTalA mAtrathI teo aspRzyatAne nathI mAnatA ema gharSaNanuM kAraNa na bane te sArUM. tevA Arthika praznonI TuMkI mAnavAne bAdha nathI; paraMtu AvA jarUrI ane dharmanA prANasama yAdI A nIce ApI che. vyavahAramAM navam namatam nyAyathI calAvI levA karatAM e . 1. hiMdurathAna ane pAkistAnanuM calaNI nANuM juduM raheze mATe spaSTa khulAsAvAra uhApoha thavo dhaTe ane e viSe jana ke eka ja ? paraMparA zI vicArasaraNI dharAvI zake e mATe jarUra cekhavaTa 2. calaNI nANuM juduM' rahe te baMne dezanI Arthika thavI ja joIe. ulaTuM keTaleka sthaLe harijane jANe aspRzya saddharatA upara huMDInA bhAva paNa judA rahe. hoya ema mAnIne janasaMghe pitAnAM maMdiro vagere sthAne upara 3. je huDInA bhAva judA rahe te AMtararASTrIya vepAramAM pATiyAM mArelAM hoya che e jotAM paNa AvA mahatvanA prazna baMne dezo vacce hariphAine bhaya ubho thAya. viSe nividram zanumatam nyAyathI kAma calAvI ja na zakAya. . 4. AMtararASTrIya vepAranI hariphAImAMthI jakAtanI hariphAI jainaparaMparAmAM vaidika paraMparAnI peThe mAnavasamUhanA cAra thavAne bhaya che. bhAga mULathI ja kalpAyA nathI. vaidika paraMparA pramANe brAhANuM 5. jakAtanI hariphAImAMthI baMne pradeza vacce jakAta-cerInA brahmAnuM mAthuM che, kSatriya bAhu che, vaizya jAMdha che ane zUddha paga dhaMdhA ane tene aMge sarahadI jhagaDA ubhA thavAne bhaya gaNAya. che. AvI koI kalpanA janaparaMparAmAM mULathI ja hayAta nathI. eTale Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prazuddha jaina tA. 1-7-47 tiya ca prANIo paNa jai zakatA ane petAnI zakti pramaNete bedha meLa (tA te pachI ema kAi kahI zakaze ke temanI e pravacana sabhAeAmAM kAi camAra, bhaMgI, Dhe, vaNakara, dUSNu ke bIjo kAi anAya nahIM gayeA hAya ? vA gaye hAya te tene pAcho kADhavAmAM Avela haze ? jo jIvatA tIrthaMkaranI pravacanasabhAmAM mAnavamAtra bhe bhAva vagara vA jAtipAMtinI naDatara vinA jaI zakatAM hoya to hamaNAM jyAM temanI kevaLa mUrtio che tevA maMdiremAM ane jyAM temanA pravacananI vANI saMbhaLAvAya che tevA upAzrayeAmAM vata mAnamAM mAnavamAtra kema na jaI zake? vA jatA mAnavamAtrane kavAM e adhama che. e kANu nahIM mAnI zake? eTale have madirAnA vyavasthApakAe 'A murdiza namATe vA madirAnI zAbAne jovA sArU mAnavamAtra mATe 'mezA tenA samaya pramANe unnADAM ja che' evAM meTA akSareAmAM pATiyAM mArI devI joie. paMDita becaradAsa jIvarAja kAzI, harijana maMdirapraveza dhArA jainaparaparA pramANe mAnavamAtra mAnava tarike eka sarakhA che ane temAM kASTha UMca nIca nathI. jainapara parA mAnavasamuddhane me bhAgamAM vaheMce che. eka Aya ane bIjA Aya nahIM tevA, AmAM paNa zilpa, bhASAAya vagere bhede che. zilpa mAM jainaparaparAe vaNakare ne samAvelA che. A jotAM jainaparaMparA mAnavanI kAi jAtane kevaLa jAtane kAraNe aspRzya mAnI zakatI nathI. vaLI, khIju jaina Agame jotAM e spaSTapaNe mAluma paDe che ke kAI mAnavamAM kevaLa janmathI UMcatA ke nIcatA haii zakatI nathI te te mAtra mAnavanA guNA upara ja avalaMbe che. eTale jenAmAM kSamA, dayA, maitrI vagere sadgagA hAya te, game te jAtanA mANasa pazu uMce ja gaNAya che ane jenAmAM krUratA, lapaTatA, svArthI dhatA vagere durguNA heAya te, bhalene jaina jAtane heAya te paNa nIce ja gaNAya che. A jAtanI jaina-pravacananI mAnyatA hovAthI temAM kei mAnava, mAtra jAtane kAraNe aspRsya saMbhavI zake ja nahI. eTale jainazAstra jotAM ane tenI guNaeN uparanI pratiSThAne lIdhe kaeNpa mAnava kevaLa te DheDhe che vA camAra che eTalA mAtrathI aspRzya saMbhavI zake ja nahIM. bhagavAna mahAvIre potAnA saMdhamAM caMDALa kuLamAM janmelA lokene paNa sthAna ApI temane nigrathanI dIkSA ApelI hatI evI spaSTa noMdhe AgamomAM maLe che. eTale paNa AjanI jainapara parA aspRzyatAnA nADAne pakaDI rAkhatI hoya te te bhagavAna mahAvIranI pravRtinI avahelanA kare che ema ja kahevAya. pratihAsa te kahe che ke jema Aje gAMdhIjI aspRzyatAne jaDamULathI ukheDI mUkavA pAtAnA prANanI paNa paravA rAkhyA sivAya prabaLa prayAsa karI rahyA che tema AjathI 2500 cemAsA pahelAM bhagavAna mahAvIre ane bhagavAna budhdhe e aspRzyatAnA dAnavane dUra karavA bhAre prayAsa karela ane te mATe temaNe prANAMta kA paNa khamelAM. uttarAdhyayanasUtramAM AveluM rikezI baLanu ane yajJIpa nAmanuM adhyayana vAMcatAM e hakIkata kAne paNa spaSTapaNe pratIta thayA sivAya rahe evI nathI. A rIte jainaparaMparAnA tIthakara zrI mahAvIra khudda pote ja aspRzyatAnA kaTTara viredhI hatA ane temanu pravacana paNa eja hakIkatane batAvI rahela che te pachI jainaparaMparAmAM aspRzyatAne sthAna zI rIte saMbhavI ja zake? uttarAdhyayanasUtramAM koi jAti vizeSa nathI' evA spaSTa zabdo paNa che. Ama chatAM jo jainasadha aspRzyatAnuM nADu pakaDI rAkhatA hAya vA e vize potAnA nakAranA ceAkA ekarAra jAhera na karatA hAya te| mArI samaja pramANe e, tIrthaMkaranI ane tenA AgamanI avahelanA kare che ane tIrthakaranI tathA AgamanI avahelanA karanArane je daMDa dhaTe te ja daMDanA adhikArI bane che. A paristhiti che. mATe hu. jainasaMdhanA AgevAne ne, jainasabhA samitinA AgevAne ne ane jaina maMdiranA vahIvaTa karanArAone vA evI peDhIene namra paNe vinati karUM chuM ke havethI teee temanA spaSTa zabdamAM ' jainaparaparAmAM aspRsthatAne muddala sthAna nathI ? evA DhaMDherA pragaTa karI devA maherabAnI karavI ane enI cekakhI nAMdha rahe mATe sabhAmAM evA spaSTa harAve paNa karI janajanatAne jAgatI banAvI devA jarUra lakSya ApavuM. have rahI ma'dirapravezanI vAta. jyAre jana para parAmAM aspRzyatAne sthAna ja nathI te tItha karenA maMdiramAM paNa darzana karavA sArUM vA maMdiranI ze|bhAne jovA sArU game te svaccha mAnava AvI zake che. pachI bhale te game te jAtane hAya vA game te dhadho karatA hAya. kahevAya che ke jyAre bhagavAna mahAvIra pravacana karatA tyAre temanA pravacanamAM kutarA, bilADAM, nALiyA, sApa, sa'huM, bakarI vagere muMbai prAMtanI sarakAra taraphathI muMbainI dhArAsabhAmAM harima*dirapravezanA aMge je kAyadAne musaddo rajju karavAmAM AvyA che. tenI agatyanI kalame nIce mujaba che. ja A kAyado AkhA muMbai prAMtane lAgu paDe che. A kAyadA mujaba 'harijana' zabdano artha sana 1936 nI hiM'dusthAnI sarakAranA (ziDyulDa jJAti bAbatanA) eDara mujaba jene ziDayulDa jJAti gaNI hoya tevI koi jJAti, jAta athavA ToLInI vyakti tevo thAya che. 'hiMdu kAma e sa'jJAmAM jenene samAveza thAya che.' maMdira' eTale je jagyA sAmAnyata: hiMdu kAma jAhera dhArmika pUjA carcAnI jagyA tarIke vAparatI hoya, tene apaNu karI hAya, athavA tenA lAbhAthe aNu karI hoya, athavA hakakathI tenA upayAga karatI hAya, te jagyA samajavI, pachI te game te name oLakhatI hoya. pUjA arcA' e sattAmAM kAi paNa madiranI aMdara athavA tenA ceogAnamAM sthApela devadevI athavA devadevIonI mUrtinAM darzana karavA mATe sa`diramAM hAjara rahevAnA samAveza thAya che. koi paNa TrasTakhAtAnI zaratemAM, aNunI zaratAmAM, sanadanI zaratamAM, athavA lAyakAta dharAvatA korTanA hukamanAmAmAM athavA hukamamAM game te kahyuM hoya te chatAM athavA vidyamAnakALe amalamAM haiya tevA koi paNa rIvAja, rUDhI athavA kAyadA virUddha matalabanA huAya te chatAM, sAmAnyataH khIjA hiMdu jyAM jatA heya. tevu dareka maMdira sAmAnyataH bIjA hiMdu jevI rIte ane jeTale sudhI pujA cArco karatA heAya tevI rIte ane teTale sudhI, pUjA arcA karavA sArU harijana mATe khullu raheze ane maMdiranA cogAnamAM athavA te bahAra AvelA maMdiranA kAi paNa pavitra taLAva, kuvA, jharaNu athavA jaLamAga mAM nAhavA athavA tenuM pANI vAparavAne sAmAnyata: bIjA hiMduno jema ja ane jeTale ja huka rijanane raheze. jo kei (ka) A ekaTa anvaye kAi paNu hra!ka vAparatAM hirajanane aTakAve athavA (kha) e kAi paNa huka vAparavAmAM harijanane herAna kare athavA harakata kare athavA karAve athavA harakata thAya tevu kare, te gunegAra TharethI tene cha mahInA sudhI kunI athavA daMDanI athavA e banne sajA thai zakaze. vaidyakIya rAhata muMbai athavA parAmAM vasatA je jaina kuTubene vaidyakIya rAhatanI apekSA heAya temaNe zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA kAryAlaya (45/47 dhanajI sTrITa mubai 3,) mAM maLavuM. ratilAla cImanalAla keAhArI maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-47 buma paDyuM sva.kAzAMbIjInAM preraNAdAyI smaraNAM ( prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI adhyApaka dharmAnaMda kazAMbInA bahukALajInA nikaTavartI mina, zrI. dharmAMnajInA avasAna-sAbhAra sAMbhaLatAM paMDita sukhalAla"ne meM kAMika lakhavA vinati karI. temaNe mArI vijJaptine mAna ApIne je lAMbI rasaprada streNanoMdha lakhI zehalI te ahiM AkhI saLaga pragaTa thavI joitI hatI, paNa jagyAnA abhAve temAMnA aDadhA bhAga ahiM pragaTa karavAmAM Ave che ane bhASAnA vibhAga jemAM dharmAMna chanA anazana vicAranI be|dhaka samAlecanA karavAmAM AvI che te AvatA 'mAM pragaTa karavAmAM Avaze, pravAsa daramiyAna takalIpha veThIne pa`DAe kalakattAthI A noMdha mekalavA kRpA karI te mATe temanA jeTale AbhAra mAnIe teTalA Dresa che. mAnada } adhyApaka kauzAMbIjInuM nAma na jANatA hoya evA vidvAn ane vicAraka bhAgye ja haze. jo ke emaNe potAnAM keTalAMka jIvanamaraNA ApavItImAM AlekhyAM che paNa te smaraNe AkhA jIvanane lagatAM nathI. temaNe amuka samaya sudhInAM ja potAnA khAsa khAsa keTalAka jIvana--prasage ApavItImAM AlekhyAM che. tema chatAM jeNe e TUMkI ApavItI vAMcI DhaMge tenA upara kauzAMbIcchanI buddhi, purUSAtha ata cAritryanI uMDI chApa paDayA vinA rahI ja nahi hAya. hU' pAte tA krAi paNa jijJAsu bhAI ke bahenane vAMcavA lAyaka pustaka sucavavAM hAya tyAre temAM ApavItI'nI pasaMdagI prathama karUM chuM. zuM karavuM? raste kAi sUjhatA nathI. sahAyaka nathI, evA evA mAyakAMgalA vicAra sevanArAnI Aje kamI nathI. tevAo mATe mArI dRSTie kezAMkhIchanI ApavItI' e preraNAdAyI bAibala bane tevI che. Ama hovA chatAM jeNe kauzAMbIjIne ThIka ThIka pratyakSa paricaya sAdhyA haze ane je dRSTisa'panna haze teja kauzAMbIjIne kharI rIte oLakhI zakaye haze ema mane lAge che. temanI sAthe mAre sAkSAta paricaya lAM vakhata lagI rahyo hata| ane chelle hamaNAM kAzImAM paNa ame banne sAva nikaTa hatA. tethI huM temanAM keTalAMka smaraNo AlekhuM te te anubhavamUlaka che ema samajI vAMcanAra vAMce. sauthI pahelAM hu kauzAMbIjIne punAmAM 1917 mAM temane makAne maLyA. te vakhate te kgyusana kolejamAM pAlInA adhyApaka hatA, meM temanuM budha ANi sadha' e pustaka vAMcelu eTale temanA pratye mArA ananya adara te prathamathI ja utpanna thayele; paNa huM' pratyakSa maLyA tyArathI te temanA pratye bhArI judI ja dRSTi khaMdhAi. huM' mAM agAu keTalAka vakhata thayAM. bauddha pAlI vADamaya gurUmukhathI zIkhavA icchatA hatA. jenuM krama'zAstra ane bIjA evA viSayA viSe vicAratAM temaja lakhatAM mane ema thayelu ke bauddha vAGamayanA pUrA ane yathArtha abhyAsa vinA mArUM abhISTa kAma adhUrja rahevAnuM che. huM cAgya adhyApakanI zodhamAM hatA. ane kauzAMbIjInA acAnaka bheTA thayeA. eTale mArI jijJAsA sateja banI temaja kauzAMbI pratye vizeSa AkarSAya. pazu te vakhate mArI AcchA siMha na thaI ane huM AgrA cAlyA gayA. beeka varSa pachI pharI huM punAmAM gayA, paNu ghaNuM karI te vakhate kauzAMbIcha tyAM na hatA. temanA eka pratibhAzALI ziSya pre. rAjavADe maLelAM paNa emanI mulAkAta mArA mATe te kauzAMbIjI pratyenA ApaNumAM ja pariNamI. . jo ke huM maLe tyAMthI marAThImAM prasiddha thayela auduM vAGamaya meLavI mArI jijJAsA alpAMze sateSane hatA, chatAM taka maLe tyAre kauzAMbIjI pAse ja baudhdha vADamaya zIkhavAnI utkaTa vRttinAM bIjo rApAye jatAM hatAM. ** huM kAzI cheADI 1921 mAM amadAvAda AvI gayelA ane gUjarAta purAtatvabhadiramAM rahetA; paNa hajI lagI huM e saMsthAmAM sevaka tarIke joDAyA na hatA. purAtatva madiranA badha ja viziSTa adhi kArI mate emAM joDAvA kahetA, paNa hajI lagI huM e saMsthAmAM taTastha rahIne ja kAma karye jatA. 1922 nA chellA bhAgamAM punA kheThAM mane samAcAra maLyA ke kauzAMbI purAtatvama'diramAM nImAyA che. A samAcAre vijaLIka asara karI ane huM purAtatvamadiramAM joDAvAnA nirNaya upara AvI gaye te joDAyeA. have hu kauzAMkhIne savAsI banyA. mArUM purAtatva maMdiramAMnu kAmata judu ja hatuM, paNa A sahavAsanI take mane emanA aMtevAsI paNa banAvyo. kauzAMbIjI pAse bauddha pAlI 'dhe zIkhavAnI zarUAta te purAta tvamaMdira ane maDhAvidhAlayanA keTalAya adhyApakAe karelI, paNa huM jANuM chuM tyAM lagI temanA pAsethI satata zIkhavAno yAga mArA ja bhAgyamAM lakhAyeA hate. eka bAju hu emanI pAse baudhdha granthe zIkhate ane JIjI bAju aneka vijyenI emanI sAthe carcA karatA. pharavA jatI vakhate kauzAMbIjI pete ja mAro hAtha pakaDI le ane mArA pUchelA ke aNupUchelA savAle viSe anekavidha carcA kare. teo je bauddha viSayo viSe marAThImAM lakhAve ke grantha ce te mane prathama saMbhaLAve. te mArI sUcanA upara dhyAna ApatA, mArI zaMkAnuM samAdhAna paNa karatA. mane animitte khUba jANuvAstu maLatuM. A krama dhaNu karI pAMceka varSe cAyA haze, tyAra bAda teo raziyA gayA te thoDA vakhata mATe e krama tUTI gaye. kauzAMbIjI sAthe mArA sahavAsa mAtra adhyayana-adhyApana pUratA ja na hate. " te lagabhaga covIse kalAkanA rahete. te mane jIvana-vyavahAranA aneka prasa`gemAM mitranI peThe mahattvanI sUcanA ApatA. nAhavA ke khAvAmAM ke evI bIjI bAbatemAM kAMI pazu kahevu' hAya te| te niHsa keca kahetA. kauzAMbIjInA svabhAvamAM kaDakAinuM tattva bahu UMca hatuM. ene lIdhe kaeNTalIka vAra dhaNA nikaTa mitrA sAthe paNa tee athaDAmaNImAM AvatA. huM paNa e athaDA bhaNIne sAn apavAda rahyo chuM ema te na ja kahI zakAya; paNa eve prasa'ga u' sAva mauna rahI jate|. kAraNa ke me emanI kaDaka prakRtimAM nikhAlasapaNAnuM ane kSaNikapaNuAnuM tatva rAra jANI lIdheluM. kauzAMbIjI paNa ceDI vAramAM ThekANe AvI jatA; meALA paDI jatA ane ghaNIvAra paMDita' evA madhura bhatrathI sodhI marI paNa mAMgatA. kauzAMbIjI mULe gAvAnA, ane mahArASTramAM vizeSa rahelA. temanA jIvana-vyavahAramAM paNa mahArASTrIya uparAMta bibhruka dharmanu tattva hatu. teoe baudhdha bhikSu tarIke sIlena, bA~ ane bhAratamAM chAna gALelu. khau-paraparAnA kSaNikavAdanI emanA jIvanamAM sajIva chApa hatI. videzamAM vizeSe karI amerikAmAM emaNe jIvana gALelu eTale pAzcAtya raheNI-karaNInA paNa emanAmAM sarakAraza hatAM. kSaNuivAdanA ane pazcimanA saskAro te temanA AkhA jIvanamAM kAma karyu che ema mane ThaMDe sudhI lAgatu hatuM. kAi pazu sthAna ke kAi paNa kAmane sanAtananI per3e coMTI rahevAnI temanI prakRti ja na hatI. pratyeka kSaNe navuM navuM vAMce ane vicAre temaja lAMbA vakhata lagI sevelA saMskArone eka kSaNamAtramAM pheMkI devA sudhInA purUSArtha paNa kare. emane jANunAra dareka e samajatA ke kauzAMdhIjI potAnI yojanA game tyAre aNadhArI rIte badalI nAMkhaze. tema chatAM temanAmAM eka ananya vaphAdArI hatI. je kAma emaNe lIdhu hAya, jevu vacana Apyu. hAya te game te bhege purU ja kare. ane potAnA kAmate ane teTaluM' sarvAMgINlR temaja vicArayu karavAnI kozISa paNa kare. garIbImAM AgaLa vadhelA ane zikSakapaNumAM varSAM gALelAM eTale temanAmAM zarUAtamAM meM AtithyavRtti kAMika ochI joyelI, pazu temaNe gUjarAtamAM ghaNAM varSoM gALyAM ane dhaNA gUjarAtIAnA asAdhAraNa AtithyanA pagale pagale anubhava karyAM. tyArabAda me' Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-7-47 temanAmAM e saMskAra badalayalo joye. teo pote gujarAtanA jaina ane janataronA Atithya viSe jyAre prazaMsAnA uddagAra kADhatA tyAre huM joI zakatA ke temanA upara gujarAtanA AtithyanI jevI chApa che tevI bIjA ekeya prAntanI nathI. kauzAMbIjhane netaravA ke temanI pAse besavuM eTale TUcakAM, itihAsa, vijJAna, tattvajJAna, rAjakAraNa, sAmAjika jIvana vagere jJAnagaMgAnI aneka dhArAo vacce snAna karavuM; tethI aneka mitro temane netaratA, ane temanI pAse carcA arthe jatA ane temanAthI sAva juduM dRSTibindu dharAvanAra paNa temanI sAthenA vArtAlApa mATe lalacAto. kauzAMbIjI jeTalA ugra prakRti teTalA ja spaSTabhASI. emane kAMI chUpAvavAnuM na hatuM. game tevI virodhI ane samartha vyaktine paNa pitAnI vAta kakhA zabdamAM saMbhaLAvatA. lekamAnya tilake gItA-rahasyamAM dhammapadanA eka padyane artha anyathA karela. te kauzAMbIjIe temane pUrI rIte ThIka ThIka pakaDyA ane bhUla kabula karAvI. tripiTakAcArya tarIke prasiddha zrI rAdUlajIe dhammapadane. anuvAda karyo che. jemAM emanI maulika bhUla rahI gaI che. kauzAMbIjIe emane ekavAra ADe hAthe lIdhA ane rAhUla temane namI paDayA tathA pitAnI bhUla paNa kabula karI. lakhANa, uccAraNa. vAcana, prapha Adi koI paNa bAbatamAM pite saheja paNa bhUla calAvI na le. koI evI bhUla kare te tene jarAya na sAMkhI letAM cakakhe cekanuM kahI de eTalI emanI ekasAI. maha ma gAyakavADa mahA ja sayAjIrAva kauzAMbIjhanA ananya bhakta. paNa evA cora samartha ane sahAyaka rAjavI suddhAne kauzAMbIjI temanI bhUle ke kuTa viSe khakhaDAvI nAMkhatA. zrImaMta sayAjIrAva ane temanA patnI cImanAbAI sAthenA aneka kaTuM-madhura smaraNo teo mane TheTha sudhI prasaMge prasaMge saMbhaLAvatA. te uparathI huM temanI nirbhayatA, satyavAditA ane nispRhatA pArakhI jatA. - kAkA kAlelakara temanA aMgata mitra ane sajAtIya, kAkA ne ja kauzAMbIjIne purAtatvamaMdiramAM lAvelA ane sevAgrAmamAM temane ja hAthe kauzAMbIjIne agnisaMrakAra thaye. kAkA bahAragAmathI AvyA ane kauzAMbIe maunapaNe jevA ke tarata ja DI vAramAM prANa che. ATalI nikaTatA chatAM eka prasaMge kauzAMbIjI kAkA suddhAMne nArAja karatA khaMcakAyA na hatA, kauzAMbIjI mane kahetA ke "ame- rikAmAM yaMga InDiyA vAMcate tyAre mane ghaNIvAra AMsu AvI jatAM. gAMdhIjInA ahiMsA temaja vizvapremanA vicAro navA rUpamAM vAMcI mane thatuM ke A eka ahetu che. e ja buddhie mane amerikA choDAvyuM ane amadAvAdamAM lAvI mU ye." kauzAMbIjhanI gAMdhIjI pratye TheThasudhI kevI ananya zradhdhA hatI te ApaNe TUMkamAM AgaLa upavAsa prasaMge joIzuM. Ama chatAM ghaNI bAbatomAM kauzAMbIjI gAMdhIjInI TIkA karatA. keTalIkavAra teo e TIkA bahu saMkhtapaNe paNa karatA. gAMdhIjI upavAsa ane bIjA dehadamano upara je bhAra mUke che tene kauzAMbIjI buddhinI dRSTie nihALI agya lekhatA. ane tethI ghaNI vAra kahetA ke, gAMdhIjImAM je tyAga, je ahiMsAvRtti che tenI sAthe AvA tapane koI meLa nathI. kauzAMbIjI A TIkA saunI samakSa paNa karatA. jeo gAMdhIjInA pratyeka vyavahAra ane vicArane akSarazaH mAnatA ane anusaratA teo keTalIkavAra gAMdhIjInI TIkAthI kauzAMbIjI pratye akaLAtA paNa kharAM, chatAM saumAM kauzAMbIjInI niSThA ane pramANikatA viSe ekasarakhI zradhdhA joI zakAtI. dareka ema samajatA ke kauzAMbIjI mAne che tema kahe che ane koInI zehamAM leza paNa Ave tevA nathI. dareka jaNa ema samajo ke kauzAMbIjhane buddhithI samajAvI zakAya, paNa dabANa ke lAlacathI nahi. gAMdhIchArA prArthanA upara je bhAra apAtA ane gItAnuM je ananya mahatva aMkAtuM tenA sAme kauzAMbIjI ane dalIle sAthe manoraMjaka TIkA karatA. koI bacAvamAM utaryA ke enuM AvI banyuM. te vakhate kauzAMbIjInI prajJA ane dalIlazaktine pravAha ke vahetA e te tyAM hAjara hoya te ja samajI zake. kauzAMbIjI mAtra anya saMpradAya ke dharmonA ja TIkAkAra na hatA. teo bauddha hovA chatAM baudhdha-paraMparAnI truTIonI pUrNa paNe TIkA karatAM. jeNe temanuM "ahiMsA ANi saMskRti' pustaka vAMcyuM che te joI zakaze ke kauzAMbIjI vahemo ane dhArmika dabhonA keTalA virodhI hatA; A pustaka temaNe kAzImAM lakheluM ane mane AkhuM marAThImAM ja saMbhaLAveluM. kAzIvidyApIThanA prANa zrI zivaprasAda guptA temane bahu mAnatA. guptAjIe kaheluM ke tamAruM pustaka hu hindImAM chapAvIza, paNa kauzAMbIjI mane haMmezA kahetA ke kapijhITara ke anuvAdaka, vikretA ke bIjA koI je hindu haze ane veda-purANa-saMskRtine mAnatA haze te mArUM khUna na kare te huM pADa mAnIza. ane banyuM paNa temaja. lagabhaga 12 varSa vItI gayAM, ene guptAjIe karAvela hindI anuvAda paNa taiyAra paDe che, chatAM hajI lagI ene chApanAra koI maLyuM nathI. je emAM veda-purANa temaja gItAnI spaSTa samAlocanA vAMce che te ja chApavA ke prakAzita karavAnI hiMmata karI zakatA nathI. chelle chelle 1846nA julAImAM teo jyAre sarayUtaTe dorIdhATa upara anazana levA gayA tyAre mane e hindI anuvAda soMpI zrI nAthurAma premIjIne mekalavAnuM kahI gayA. emane vizvAsa hato ke premIjI nirbhaya ane vaphAdAra che, tethI teo avasara AvyuM chApatAM ke chapAvatAM pAchA nahi paDe. zrI zivasAda guptAe kAzI vidyApIThamAM kauzAMbIjI mATe temanI ja sUcanA pramANe nAnakaDuM paNa sagavaDiyuM makAna bAMdhI , ApeluM. temAM rahI kauzAbIjI 'ahiMsA ANi saMskRti' e pustaka lakheluM. meM temane pahelethI ja kaheluM ke A pustaka pUruM thAya ke sthAnAMtara karavuM ane joyuM ke bahu cAhake paNa ene pragaTa kare. che ke nahiM ? temaNe emaja karyuM. zeTha jugalakizora biDalA jevI paisAdAra che tevI ja dAnI ane udAra che. hindu saMskRti pratye temanI ananya niSThA jANItI che. biDalA ja eka evA che ke jemaNe hindu paraMparAmAM baudhdhone sammuilita karI levAne sajIva prayatna karyo che. biDalAkha jeTalA gItAbhakata teTalA ja bauddhagranthanA bhakata che. bauddhagranthanA hindI anuvAde rasapUrvaka vAMce ane sAranAtha jevA vizvavikhyAta badhatIrthamAM ekAntamAM besI te upara manana paNa kare che eTaluM ja nahi paNa temaNe kalakattA, dilhI ane hindu yuniva rasITImAM bauddhazAstronA adhyayana mATe temaja bauddha maMdira ane dharmazALA mATe anekavidha eTalo moTo kharca karyo che ane hajI kare che ke te jANanAra ja biDalAchanI hindustAnamAM pharI baudhdha-paraMparA pratiSThita karavAnI dhagaza jANI zake. AvI vRtti dharAvanAra zrIyuta jugalakizora biDalAe muMbai-parelamAM eka baudhdha-vihAra baMdhAvI A ne temAM kauzAMbIjhane rahevA temaja kAma karavAnI sagavaDa karI ApI. kauzAMbIjI garIba ane dalita jAtionI sevA karavA icchatA, tethI teo e vihAramAM rahyA ane temaNe tenuM . bahujana vihAra" evuM nAmakaraNa karyuM.. bahujana' zabdanI pasaMdagI temaNe pAlI-granthane AdhAre karelI, jene Adhunika bhASAmAM sAdhAraNa janatA athavA lokasamAja e artha thaI zake. kauzAMbI e vihAramAM rahI parelA lattAmAM vasatA majuro ane harijanomAM saMskAra siMcavAnuM kAma karatA. kauzAMbIjhanA e kArya mAM aneka jaina gRhasthone Arthika temaja bIjA prakArane sakriya sahaga hatA. AvuM sevAmaya vAtAvaraNa jAmeluM, chatAM temAM pelA ghahiMsA zAgi haMRti'e pustaka vina upasthita karyuM. kauzAMbIe jyAre jANyuM ke ukata pustakamAM temaNe karela gItA Adi vaidika granthanI nirdaya samAlocanAthI bIDalA saheja nArAja Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-47 prabhu jena 47. thayA che tyAre temaNe e vihArane ja choDI devAnuM pasaMda karyuM. temaNe karyuM. pahelAM temanA lekha gujarAtImAM prasidhdha thayelA ane je ke biDala.nI evI koi vRtti na hatI. ane pAchaLathI gUjara tamAM to mukhyapaNe vetAmbara jeno ja eTale temanA puNyakauzAMbIjIne temaNe kaheluM meNu kharuM ke "tame bahujana vihAra zA prakope bahu UMDAM mULa dhAlyAM na hatAM; paNa marAThI budhdhacarita mATe cho ? tame tyAM rahe ema huM IcchuM chuM" paNa kauzAMbIjI prasidhdha thayA pachI te judI ja sthiti AvI. mahArASTra ane mane kahetA ke, teo game teTalA bhalA ane udAra hoya chatAM je sI. pI.-bIrAramAM marAThIne pracAra vizeSa; tyAM digambara jainenI mArA lakhANuthI temanI sAMpradAyika lAgaNI dubhAtI hoya te temanI pradhAnatA ane temAMya vizeSa kaTTarapaNuM; eTale digambara samAje kaI paNa sagavaDa laI dabANa taLe rahevuM te karatAM bIje game tyAM kauzAMbIjI virUddha hiTalarI adelana zarU karyuM. e delanamAM rahevuM e ja hitAvaha che. khuda gAMdhIjIe paNa temane kaheluM ke tame gUjarAta paNa joDAye. yu. pI. ane baMgALamAM paNa enA paDaghA bahujana vihAra" zA mATe che.De che ? paNuM temaNe e vihAra choDayo te paDayA. eka rIte bhAratavyApI Akhe janasamAja kauzAMbIjI sAme choDaye ja, te ne pitAnAM lakhANa viSe eTalI jAgRta pratIti ukaLI uThaze. kauzAMbIone prativAda karavA aneka sthaLe maMDaLe ane hatI ke, te khAtara teo game te saDavA taiyAra rahetAM. eja pustakanuM pariSade sthapAyAM. temane korTe ghasaDavAnI dhamakI paNa ApavAmAM AvI. gujarAtI bhASAMtara prasidhdha thavAnuM hatuM tyAre temaNe mane prastAvanA teo pitAnuM vidhAna pAchuM kheMcI le te mATe temane lAlace paNa lakhavA sUcavyuM. mAre mATe A prasaMga 'nadISAghanyAya' je ApavAmAM AvI. aneka paricita mitro temane aMgata rIte maLyA. hato. eka tarapha kauzAMbIjI sAthe mAre gADha saMbaMdha ane bIjI paNa kauzAMbIjI eTaluM ja kahetA ke Ama tamAre ukaLI javAnI tarapha emanAM pratipAdana viSe kayAMka kayAMka mArUM juduM paDatuM daSTi- jarUra nathI. huM korTe sukhethI AvIza ane mArA kathanane khulAso biMdu. huM game teTalu mRdubhAve lakhuM teya kauzAMbIjhanA amuka karIza. jayAre emaNe kaTTara digaMbara paMDitane ema lakhI ApyuM vicArIne virodha thatuM ja hatuM. tema chatAM temanA AgrahathI meM ke je kAMi meM lakhyuM che te te prAcIna Agamone AdhAre lakhyuM Abu upara kAMIka prastAvika lakhI kADhayuM. jo ke meM emAM che, digaMbara grAne AdhAre nahi, tyAre digaMbara samAjane reSa kauzAMbIjInI amuka ekAMgI' ugra vRttinA prativAda karyo ja hane te eka rIte zame. eNe vicArI lIdhuM ke nathI kauzAMbIjI dhamachatAM amArA be vacce kayAreya aMtara paDayuM nahi. ulaTuM huM mArA kIthI DaravAnA ke nathI lAlacamAM AvavAnA ke nathI paisAdAranI pratye temane uttarottara vadhato jato prema ja nihALI zakatA. eka zehamAM AvavAnA ane teo digabara granthane te pitAnA AdhAra athavA bIje kAraNe mAruM e prAstAvika nathI chapAyuM te tenI mAMthI bAtala rAkhe che te emanI sAthe bAkhaDavuM nakAmuM che. eTale . vAta che, paNa ahIM te prazna kauzAMbIjanI makakama vRtti ane digaMbara samAjanuM AMdolana zamyuM; paNa zvetAmbara samAjamAM e nikhAlasatAno che. AMdelana bevaDA vege zarU thayuM. gUjarAtamAM te pahelAM paNa AMdo- kauzAMbIjI 'bahujana vihAra' choDI sAranAtha AvyA ane tyAM jAgeluM. have enAM mejA rAjaputAnA, yu. pI., paMjAba ane rasIlonI temaja bIjA baudhdha bhikSukonA AgrahathI eka jhuMpaDI baMgALanA vetAmbara samAja sudhI pharI vaLyAM. AnAM chAMTAM mane jevA sthAnamAM rahyA. badhA ja mikSuke temane guatuM mAnatA ne mane paNa sparzavA lAgyAM. pahelAM mahArASTra ane sI. pI. mAMthI temanI pAse bhaNatA. sau IcchatuM ke teo ejanma (aaN ja rahe. aneka digabara bhAIonA mArA upara pa AvatAM ke "tame Ane 60 karoDa jeTalA bauddhonA mAnya e pavitra tIrthamAM rahevAnI javAba lakho. tame kauzAMbIjhanA paricita che ane kadAca tame ja temanI vRni paNa hatI. chatAM bIjAne mana najIvA gaNAtA vicAra- jainazAstra viSe temane mAhitI ApI haze." munizrI jinavijayajI bhedane kAraNe temaNe agavaDanuM jokhama vaherI e sthAna choDI upara paNa evI ja matalabanA patra AvatA. keTalIka vAra keTalAka dIdhuM. vicArabheda mukhyapaNe eTale ja hatA ke kauzAMbIjhane tyAMnA lekhake amane evI paNa dhamakI ApatA ke tame javAba nahi, bauddhamaMdiramAM ekatra thatA arthasaMcaya pasaMda na hatuM. bhAte ane lakho te tamane paNa devapAtra gaNavAmAM Avaze ityAdi. have yu. yAtrIe je ApI jAya ke caDAvI jAya te badhuM ja paramArthamAM pI, rAjaputAnA ane gUjarAtamAMthI paNa aneka paricata -aparicita takALa vAparI nAMkhavuM" ne maMdira ke mUrti limitte kAMI paNa kImatI jaina gRhasthanA ane tyAgIonA patre mArA upara AvavA lAgyA. rAkhI na sUvuM e kauzabIjhane sidhdhAMta hatA. kauzAMbIjI kahetA ke, emAM kAMIka dabANa, kAMIka anurAdha ane kAMIka dhamakI paNa rahetAM, buddhanA ananya tyAga sAthe AvA saMcayane meLa che ? jo ke, ekAda evA patrane bAda karI meM koIne yadyapi uttara vALyuM nathI. bIjA badhA ja baudhe namrapaNe emanI vAta mAnya rAkhatA paNa ghaNA mitro A mudA viSe mane meDhe pUchatA ane carcA paNa karatA. ke cAlu paraMparA virUdhdha jaI zakatuM nahi; tethI kauzAMbIjIe kauzAMbIjI A vakhata daramyAna kAzI vidhApITha ane sAranAthamAM sAranAya rahevuM ja cheDI dIdhuM ane pharI kAzI vidyApIThamAM AvyA. rahetAM. chevaTe teo 1945 mAM muMbaI maLyA. temaNe pitAnI virUddha tyAM temane lAvanAra ane temane mATe sagavaDa karI ApanAra che. janamAM ubhA thayela vyApaka adelana viSe mane vAta karI ane bhagavAnadAsa De. sAheba emane emanI vidvattA, vicArasamRdhdhi | temane kAzImAM kevI rIte lalacAvavAmAM ane zaramAvavAmAM AvyA ane tyAgavRttine kAraNe gAMdhIjInI peThe ja mAnatA. AcArya narendra- ke kevI rIte dhamakIo ApavAmAM AvI e viSe badhI vAta karI. devajI vagere badhA ja vidyApIThanA kAryakartAo temane meLavAmAM - have teo muMbaImAM ja hatA ane muMbaImAM to seMkaDe jene, gaurava lekhatA. temanA cAhake temaja virodhIo paNa hatA. je temanA cAhako zaizAMbI purAtattavamaMdiramAM hatA tyAre ja temanI sAme hatA teo paNa temanA vidhAnathI virUddha hovAne kAraNe temanI pAse jaina paraMparAne puSpaSakepa pragaTele. prAcInakALamAM jaina bhikSuo khulAso meLavavA iMtejAra hatA. keTalAya sAdhu-sAdhvIo temane paNa baudhdhamikSuonI peThe prasaMge mAMsAdi letA evuM temaNe buddha utAre carcA arthe jatA, keTalAya zikSita ane dhanika jaina mitro viSenI lekhamALAmAM lakheluM. A vidhAnane lIdhe mAtra kauzAMbIjI pitAne tyAM nimaMtrI temanI sAthe prastuta carcA karatA. kauzAMbIjI ja nahi paNa temane Azraya ApanAra gUjarAta vidyApITha ane A badhI vAta mane maLatA tyAre kahetA ane ema kahetA ke mane temanA sahavAsamAM rahenAra ke AvanAra badhA ja jaina mitra ke je koi aitihAsika AdhAra ane dalIlathI mArI bhUla samajAve paMDite paNa jana paraMparAnA puNyaprakopanA pAtra banyA hatA. A te huM Apane Aja mAruM vidhAna badalI nAMkhuM. paNa kazuM vastu saMpUrNapaNe bhUlAI na hatI tyAM pharI navo dhaDAke thaye. vizeSa bolyA vinA badhuM sAMbhaLI leta. jANato hato ke jainakauzAMbIjIe marAThImAM "budhacaritra' lakhyuM temAM paNa e vidhAna paraMparA bacAvamAM je vAta kare che te potAnA ahiMsaka siddhAntanI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prabuddha kSet bhUmikA pramANe amuka dRSTie vAta kare che, jyAre kauzAMbIjI amuka aitihAsika bhUmikAnA AdhAre vAta kare che. bannenI paraspara athaDAtI dRSTinu aMtara sAMdhavA ke samajavAne mane eka raste sUjhI AvyA ane meM te kauzAMbIjIne sUcavyA. kauzAMbIjIe emAM sahumata thayA ane peAtAnA sudhArA sAthe temaNe eka nivedana pragaTa kayu". tenA Azaya e hatA ke temanu vidhAna niSpakSa pa'ca tapAse. e pacamAM hAi kAnA saMskRtajJa nyAyAdhIza haiya ane te gujarAtI ja hAya, paMca je phesalA Ape te banne pakSane mAnya rahe. kauzAMbIjInA A nivedana pachI AgaLa AMdelana cAlyu DhAya te te huM nathI jANutA. jyAre cemera kauzAMbIjInI virUdhdha AMdelananA dAyAgni saLagI rahyo hatA tyAre kauzAMbIjI temanA svabhAva pramANe vinedamAM kayAreka kahetA ke ahiMsaka jaine mArI DisA te nahiM kare ne? A sAthe ja kauzAMbIjI kahetA ke game tema hoya chatAM huM jainAnA mArA pratye prema te evA ja jou chu. mane AmatraNanimatraNa ApanArAemAM meTA bhAga jaitene ja che, mane mada karanAra pazu mATe bhAge jaine ja che, ane mArI sAme virodha karanAra paNa jaitA mane khUba maLe che, cAhe che ane satkAre che. tyAre huM' temane eTaluM ja kahetA ke jeteAnu AMdAlana paNa ahiMsaka ja hAya che. kauzAMbIjIe zrI jugalakizAra biDalAnA Azrayane tyAga karyA pachI pharI temanI kAi paNa jAtanI madada svIkArI nahi, jyAre jaina samAjane TheTha sudhI ugra virodha hovA chatAM temaNe jaina mitrAnI anekavidha madada kRtajJatApUrvaka svIkArI che tene huM sAkSI chuM. enu` ekamAtra rahasya e ja che ke kauzAMbIjI budhdhanA upadezane anusaravA mathatA ane ema mAnatA ke budhdha e asAdhAraNa vibhUti che chatAM temane vArasA te jaina tIrthaMkara pArzvanAthanA dharmanA ja maLyo che. kauzAMkhI ghaNIvAra kahetA ke huM zramaNu-saMskRtimAM mAtu bru. ene jIvanamAM utAravA mathuM chuM, e zramaNu-saMskRtine aitihAsika mULa AdhAra bhagavAna pArzvanAtha che.' pArzvanAtha pratye emanI je ananya niSThA me' joi che te para parAMgata jatA karatAM judI ja hatI. jaina paraparAnA ugra tapa Adi keTalAka muddAo viSe temanu valaNa ne khu' hatu e kha', paNa jaina paraparAnA mULabhUta AcArA viSe temanI jIvaMta zradhdhA hatI. e zradhdhA te janAnI paribhASAmAM ane jana rUDhikArA pragaTa karI na zakatA eTale rUDha ane sthUla saMskAravALA jaine temane jaina virodhI lekhI kADhatA. kauzAMkhI"ne sAcI samajavAnI dRSTi, emane vikAsa kai bhUmikA upara thaye che e jANuvAmAM ja rahelI che. chatAM mane noMdha letAM ekadara AnaMda thAya che ke khIjI kAi paNa paraMparA karatAM jainapara parAge . temane vadhAre apanAvyA ane satkAryAM che. A bAbata kauzAMbIcchanA dhyAna bar3hAra na hatI. tethI ja te humezAM jaina mitrAnI ' udAra vRtti viSe ane peAtAne nabhAvI levA viSe prazaMsAnA udgAro kADhatA. chelle chelle kauzAMbIjIe me pustakA marAThImAM lakhI mate soMpyAM ne kahyuM ke AnI laTe te vyavasthA kare. eka pustaka ' pArzvanAthanA caturthAMga dhama' " upara che, jemAM ema pArzvanAtha pratye bhArAbhAra zradhdhA ubharAya che ane khInnu pustaka odhisattva' viSa che, e nATaka rUpe lakhelu che ane bauddha vAGamayanA jIMdagI sudhI karelA parizIlananu gaMbhIra dehana che. emanI sammatithI meM e lakhANA muMbaI zrI, nAthurAma premIchane dhaTatI sUcanA sAthe gayA varSamAM kAzIthI mekalAvI ApyAM che. mAkhI apUrNa paMDita sukhalAlajI gujarAtanA jainadhama A lekha avaziSTa bhAga bIjI tatkALa vadhAre agatyanI lekha sAmagrI // kAraNe tAM. -8-47 nA arkamAM pragaTa karavAmAM taMtrI, prabudhdha jaina, Avaze. tA. 1-7-46 satyazIla dharmAMnada kAzAkhI gayA juna mAsanI ceAthI tArIkhe nIpajela adhyApaka dharmonanda kauzAMkhInA avasAnathI bhAratavarSane bauddha dharmAMzAonA eka prakhara abhyAsI, satyazIla, sAdhupurUSanI moTI khoTa paDI che. temanI sAthe kai varSoM pantanA paricayanAM smaraNA cittamAM jAgRta thatAM ApaNe eka kevI aNumela vyakti gumAvI beThA chIe tenA khyAla Ave che ane hradaya upara uMDI gamagInInI chAyA patharAi rahe che. temanuM saujanya, saraLatA, vArtAlApanI kuzaLatA, peAtAnA viSayane lagatI mama'grAhI nipuNatA ane Aje ane sa kALe dekhAtI virala evI satyaniSThA ApaNane bhAgye ja anya vyaktimAM jovA maLe tema che. temanA janma 1876 mAM gAvA bAju AvelA kAi eka gAmaDAmAM thayeleA, 23 varSanI ummare bauddha zAstranA abhyAsa karavA mATe temaNe gRhatyAga karelA. kAzImAM temaNe saMskRta bhASAnA abhyAsa karyAM. tyAra bAda bhagavAna buddhanA caritra sAthe joDAyalI puNyabhUmiemAM te pharyAM tema ja nepAla pazu joi AvyA. laMkA jaine pAlI bhASAnu" temaNe jJAna meLavyu. bamAM jate tyAM ehu dharmIonA sIdhA paricaya. sAdhyuM. bauddhadharma nA jANakAra tarIke temanI khyAti temanAM pustakA temaja pravacano dvArA vadhatI cAlI ane temAMthI amerikAnuM adhyApanakAya temane lAdhyuM", amerikAthI teo 1918/19 AsapAsamAM pAchA pharyAM. e vakhatanA rAjakIya dhruvALamAMthI vidyApIThanA tema ja purAtatva sa zAdhana maMdirane udbhava thayo ane te temAM joDAyA. 1930-32 nI sAmudAyika vinaya bhaMganI laData daramiyAna temaNe keTaleka samaya jelavAsa bhogavela. tyAra pachInA dazakAmAM temaNe muMbaimAM parela bAjue eka baudhdhavidvAra ubhuM karelA ane tyAM sthira thaIne kaTaleAka vakhata majurAmAM kAma kareluM. 1940 pachInA arasAmAM temaNe sAranAthamAM vAsa kare. chellA cha Ardra mahInAthI vRddhAvasthAne aMge jarjarita banatI jatI pAtAnI kAyAne vicAra karatAM temanA dilamAM eka evA khyAla ubhA thavA lAgyA ke A jarita deDhu ke jenA have kazA upayega rahyA nathI ane je dvArA kazI dharmanI ke dezanI rovA zakya nathI ene TakAvI rAkhavAnA zu' artha che ? zarIranI nabaLAIjhmA vadhatI jAya, indriyA zithila banatI jAya, budhdhi ane mana paNa dhIme dhIme kSISNusatva banatAM jAya ane jIvavA mATe dareka bAbatamAM bIjA upara ja AdhAra rAkhavo paDe evI dazAvALuM jIvana jIvavAnA paNu zu atha che?" A vicArazreNI uparathI temanuM mana AmarAnta anazana tarapha dhasaDAye jatu hatu. A vakhate tee kAzInI najIkamAM kAi ekAnta sthaLe rahetA hatA. uparanA khyAothI prerAine te annanuM pramANa ghaTADatA jatA hatA ane bahu the|DA samayamAM zuddha anazana upara javAnI taiyArI cinhavI rahyA hatA. evAmAM gAMdhIjIne A bAbatanI khabara paDI; temaNe tAra karIne temaja khAsa mANasa mekalIne A raste AgaLa vadhatAM aTakAvyA. ane zarIramAM tAkAta Ave ane pravAsa karI zake evI sthiti prApta thAya ke turata peAtAne maLe ema gAMdhIjIe kahevarAvyuM. potAnA mananu samAdhAna nahi thavA chatAM gAMdhIjInA anazananA abhigraha temaNe mulatavI rAkhyA. kamanasIbe dezanA viSama banatA jatA soge gAMdhIjIne ga'gALA ane tyAMthI nIhAra.' dhasaDI gayA ane dharmAna gAMdhIjIne nirAMte maLI zake eve kAi suyoga upasthita thaye| ja nahi, dharmAna jI muMbaI AvyA ane keTalAka samaya potAnI putrI sAthe rahyA. te vakhate temane maLavAnuM mane banyuM hatu. tyAre paNa temanuM mana AmaraNAnta anazana taraph ja kheMcAyalu mAluma paDatu hatu. A bAbatanA samanamAM temaNe mane jaNAveluM' ke "A AmaraNAnta anazanane khyAla mane jana dha zAstromAMthI prApta thayuM che. jaina mAnanI khAtara Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-47 prabuddha jaina 49 --- - kathAsAhityamAM AvAM aneka dRSTAnta che. vRddhAvasthAne kAraNe ne!" ema kahI temaNe putranI sevAnI apekSA na rAkhI; parigrahanAM zarIra azakta ane asamartha bane tyAre koine paNa bIja zevAya e bIke temanI sevA levAne vicAra paNa na karyobhArarUpa na banavuM e khyAlathI jaina sAdhuo koI paNa giri- ane khaDatala satyAgrahI tarIke aparigrahI rahI dehanuM visarjana guphAmAM, saravaratIre ke upAzrayamAM anazanavrata letA ane karyuM. jana sAdhu paNa na AcarI zake evuM emanuM saMyamaparAyaNa, samAdhi maraNa sAdhatA. ucita samaye ane yogya saMgamAM aparigrahI ane abhyAsI sAdhujIvana hatuM. pitAnA jIvananuM samabhAvapUrvaka visarjana karavAne sau koIne hakaka jIvajaMtune temane Dara nahoto. jhuMpaDImAMthI kaMika maLI Avaze che. huM paNa e ja mArge javA icchuM . mAtra gAMdhIjInA kaheNathI e AzAe cAra loko kadIka temane herAna karatA. teo baMnene temanI rAha joIne huM ubhe chuM." pachI te gAMdhIjInI sUcanAthI kahetAH "tamArI sAthe mAre vera nathI; hare, pharI, majhA kare." teo vardhA gayA. gAMdhIjI suratamAM vadhu pAchA phare e asaMbhavita ane "nAhaka zA mATe tasdI le che, ne mane herAna karo cho ? AhIMthI tamane kazu nahi maLe." baMne tarapha temane samabhAva hate. banatuM gayuM. enA e ja vicAranI pakaDa dharmAnaMdajInA citta eka vakhata temaNe kaheluM ke "parigraha rAkhIe te upAdhi vadhe upara vadhAre ne vadhAre majabuta banatI gaI. chevaTe dharmAnaMdajInA ne? e upAdhimAMthI nIpajatI mAnasika upAdhi vadhu trAsa Ape." AvA nirdhAra gAMdhIjIe paNa saMmati ApI. dharmAnaMdajIe paryuSaNa parva vyAkhyAnamALA (amadAvAda) ne chelle divase temane ana cheDayuM; dudha cheDayuM. phaLane rasa levAnuM paNa krame krame baMdha vadha javuM hatuM-muMbaI thaIne. TikiTa maLe nahi, ame kahyuM karyuM. eka mAsa sudhI teo pANI upara rahyA. jeTha suda pUrNimA Apa phikara na kare; sAMje Apa taiyAra rahejo; ApanI vyavasthA temanA mATe bhAre hatI. dehavisajananI temanI pUrNa taiyArI hatI. thaI jaze. temaNe nA kahI. pitAne mATe thaI kaIne parezAna Akhare vada 1 nA roja savAranA bhAgamAM temanA purANA mitra karvanuM temane na rucyuM. ame gADIbhADuM vidyApIThamAM Agraha kAkAsAheba kAlelakara muMbaIthI vardhA AvyA; temane maLyA na karI kahyuM. Azcarya sAthe trIje divase bhADu jatAM vadhelI cAra maLyA; eka be kalAkamAM purI cittazAnti ane amajAgRti AnAnI rakama amane pAchI maLI. parigraha nadi vadhAravAnI vacce temaNe A vinazvara dehane ane kSaNabhaMgura duniyAno | manovRttivALA kosakhIjIe cAra AnAnI vadhArAnI rakama rAkhI tyAga karyo. naja zakAya e amane bedhapATha Ape. rakama najIvI hatI tethI zuM ? dharmAnaMda kauzAMbInA patnI haju hayAta che. temane eka putra ane A parigraha parimANanI manovRtti keTalI hada sudhInI bahu moTo gaNItazAstrI che, temanI be putrIo beMgale ra ane eka hatI tene khyAla eka divasa AvyuM. banArasathI temaNe paMDitathI putrI muMbaImAM rahe che. A badhAM sagapaNanAM baMdhane temaNe kaMI becaradAsa para kAgaLa lakhyo hato ke umara thaI gaI che; zarIra kAma kALathI visajita karyA hatAM ane tethI ja temAMnA koI paNa vardhA karI zakatuM nathI; mATe have koIne bhArarUpa na thavuM." AthI pite AvIne temanI cittazAntine vikSobha na kare evI temanI IcchA anazana zarU kare che. paMDitajIe temane patra lakhe; paNa hatI. antasamaye paNa pitAnA mRtadehanI antima kriyA pAchaLa koIe asara gAMdhIjIe karI. jaina sAdhuo zarIrane nirUpayegI thayeluM eka pAI paNa kharcavI nahi evI icchA temaNe vyakata karI hatI. joI, samAjane upayogI nahi thaI zakAya evuM samajI, samAjane AvA eka pavitra dharmazIla purUSe kAkAsAheba kAlelakara, zrI. vinobA bhArarUpa na thavAya te mATe anazanavRta letA, tenuM pratyakSa udAharaNa jo tema ja anya AzramavAsIo vacce je bhAge sAmAnya kosakhIjIe ApyuM. mAnavIe asahAya banI aniccha:e jAya che teja mArge svecchAe sAhityanI draSTie temanuM mUlyAMkana pAlI bhASAnA ane sabhAna dazAmAM prayANa karyuM. AvA pavitra, satyaniSTha, saumyadarzana bauddha dharmane vidvAno karI zake; gujarAtI vAcakavarga temane ApavItI'thI oLakhe che, ane "ApavItI' che tyAM sudhI temane koI AtmAne ApaNAM aneka vandana hai ! bhUlaze paNa nahiM. temanI abhyAsa parAyaNu vRtti, satyAgrahIne sAdhu kauzAMbIjI Adarza, aparigrahI sAdhu paNuM, svAzrayI jIvana, kartavyaparAyaNa bauddha dharmazAstronA temaja pAlI bhASAnA prakhara vidvAna ane niSThA-vagere guNone lIdhe teo ApaNe mATe amUlya mArgadarzana AjhAdInI laDatanA sAcA satyAgrahI adhyApaka dharmAnaMda kauzAMbIe mukatA gayA che; sAdhuonuM ne zrAvakenuM, jIvana AvA prakAranuM hoI zake juna mAsanI cothI tArIkhe ApaNasanI vaccethI vidAya lIdhI che. tema nirdeza karatA gayA che. teo umaralAyaka hatA; jIvanamAM thaI gujarAta purAtatva maMdiramAM AcArya tarIke joine teo zake eTaluM avirata zrama laI kArya karI cUkyA hatA, eTale gujarAtI thayA; paMDita zrI sukhalAlajI, munizrI jinavijayajI ane temane ya ArAmanI jarUra hatI; AthI temanA dehanA utsargathI paMDita becaradAsajInA sAthIdAra banyA. ardhamAgadhI, pAlI ane zeka na thAya e svAbhAvika che. ' saMskRta bhASAne saMgame tyAre amadAvAdamAM thayeluM. bauddha ane paraMtu temanA avasAnathI, pAlI bhASAnA eka prakhara zramaNa sAhityanA uMDo abhyAsa mATenAM pagaraNa tyArathI maMDAyelAM. abhyAsInI hiMdane kheTa paDI che, e sthAna pUrI zake evuM kaI vidvAna Aje najare caDe tema nathI. . A vidvAne paraMparAne mAna Ape tevA hatA; sAcave tevA nahiM; rUDha thayelI mAnyatAone vicAre tevA hatA; svIkAre tevA nahi vargasthanA AtmAne, jyAM ho tyAM zAMti maLe! dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha abhyAsane aMte saue vADamayane samRddha karyuM che; vikasAvyuM che. saMghanI vividha pravRttione maLelI Arthika madada ApaNe tyAM sAhityakAronAM sanmAna, rAjakAraNamAM rasa letI vyakti o jeTalAM ke tethI ochAM javalle ja thAya che; nahi te A sva, Do. vrajalAla dharamacaMda meghANI mAraka phaMDa vidvAne AgalI harolamAM heta. 2150) tA. 15-5-47 nA aMkamAM svIkArelA temAM 15 eka ochAmAM ochA parigrahI kombIjI maLatAvaDA khUba hatA gRhastha taraphathI. 11 zrI. vinodacaMdra je. zAha. 11 sI. baMgaDI vALA-1 ku. 10 zrI. ratIlAla sArAbhAI 2aaaa eka gRhastha taraphathI.. paraMtu jenI sAthe dila maLyuM tenI sAthe. abhyAsaparAyaNa maLIne kula rU. 2199ii thayA che. manovRtti, eTale temAM ja temaNe jIvana kharcI nAMkhyuM. jIvananAM - vaidyakIya rAhatamAM rUA. 10 zrI. caMdrakAMta nagInadAsa zAhanA chellA varSomAM temaNe keTalIya vAra raseI hAthe pakAvI che; ane zrI. ma. mo, sAvajanika vAMcanAlaya pustakAlayane kapaDAM hAthe dhevAM che; koIne bejArUpa thayA ja nahi ema kahIe zrI. ratilAla sArAbhAI jhaverI taraphathI temanA sadagata patnI zrI. te cAle. "pu sArI jagAe che-temanI sAthe rahevA jauM, paNa sundarabAInA smaraNamAM rUA. 100 nI rakama arpaNa karavAmAM je mAyAne meM tyAga karyo che, tenI sAthe pAchI vaLagaNI thAya AvI che. maMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMdha Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-7-47 virodha jAhera kare che ane A cukAdAmAM rahelI vAMdhA paDatI bAbato saMgha samAcAra - rada karAvavA mATe jarUrI hIlacAla hAtha dharavA jaina samAjane tA. 25-6-7 nA roja maLelI zrI. muMbaI jaina yuvaka anurodha kare che. saMdhanI kAryavAhaka samitie nIce mujabanA TharAva pasAra karyA hatA. DAhyAbhAI bAlAbhAI kArA nibaMdhamALA sva. adhyApaka dharmAnaMda vaizAMbI viSe prastAva inAmI harIphAI adhyApaka dharmAnaMda kauzabInA avasAna paratve zrI muMbaI * zrI. choTAlAla bAlAbhAI kArA taraphathI temanA saddagata jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samiti pitAnI atyanta khedanI pitAzrI bAlAbhAI. gulAbacaMda korAnI IcchA anusAra temanA lAgaNI pragaTa kare che. teo bauddha dharmanA uMDA abhyAsI hatA. saddagata vaDila baMdhunA smaraNArthe eka InAmI nibaMdhamALAnI ane sAthe sAthe temaNe anya darzanone paNa uDe paricaya sAdhya janA ane temAM jaNAvyA mujaba rU. 400 nI rakama amArI hato. temanuM saujanya, saraLatA ane sAdhutA anupama hatAM. temanuM upara mokalI ApavAmAM AvI che, ane, A nibaMdhamALA "DAhyAbhAI - jIvana jeTaluM vIratvathI bhareluM hatuM teTaluM ja vIratve temanA bAlAbhAi kerA nibaMdhamALA'nA nAmathI oLakhAya evI IcchA AmaraNAnta anazanamAM temaNe dAkhavyuM hatuM. temanA javAthI eka temaNe vyakata karI che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka tatvacintaka vidvAno ane satyaniSTha sAdhujananI A pagu dezane samitie A yojanAne amala karavAno TharAva karyo che jadithI na purAya evI khoTa paDI che ane jagate aNumela rIte jaina samAjanA vicArakone AkhA jaina samAjanA bhAvI viSe mAnavarana gumAvela che. temanA pavitra AtmAne A sabhA zAzvata potAnA vicAre vyavasthita AkAramAM raju karavAnI taka ubhI zAnti icche che. ' karavA mATe zrI choTAlAla bAlAbhaI kerAne saMdhanI kAryavAhaka . harijana maMdira praveza dhArAne anamedana samiti taraphathI AbhAra mAnavAmAM Ave che. A pejanAne ke lAbha levAmAM Ave che te dhyAnamAM laIne AgaLa upara AvA ja muMbaI prAMtanI sarakAre harijana maMdira pravezano je dhAre ke anya viSaya upara InAmI nibaMdha lakhAvavAnI pravRtti cAlu muMbaInI dhArAsabhAmAM maMjurI mATe raju karyo che te dhArAne muMbaI rAkhavA pitAnI IcchA che ema thI cheTAlAla bAlAbhAI kerA jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samiti aMtaHkaraNa pUrvaka AvakAre taraphathI amane jaNAvavAmAM AvyuM che. prastuta ejanAnI vigate che ane A pramANe ApaNA dhArmika kavanamAM jaDa ghAlI beThelI nIce mujaba che. aspRzyatAne nAbuda karavAnA ApaNI koMgresa sarakAranA prayAsane viSaya: "Adhunika samayane anulakSIne jaina dharma abhinaMde che. A prasaMge A sabhA jAhera kare che ke ane samAja (caturvidha saMgha) ne utkarSa kema thAya? " jaina dharmamAM aspRzyatAne kazuM paNa sthAna hoI zake ja nahi inAma : A viSaya upara ekatra thayelA nibaMdhamAMthI sauthI ane jina maMdiramAM darzanArthe AvatA koI paNa mAnavIne mAtra sAro nibaMdha lakhI mekalanArane rUA. 250 ane tethI utarate nAta jAtanA kAraNe bahiSkAra thaI zake ja nahi. Ama chatAM paNa nibaMdha lakhI mokalanArane rUA. 150 nuM inAmuM ApavAmAM Avaze. AjanA ApaNA jIvanamAM aspRzyatAne je kAMI aMza vidhamAna , harIkAi keNa karI zake ? A harIphAImAM mAtra jano ja che te nAbuda karavA mATe temaja vartamAna jinamaMdiramAM koI paNa bhAga laI zakaze. mAnavInA pravezanI aspRzyatAnA kAraNe aTakAyata karavAmAM AvatI nibaMdhanuM kada: phullakepa ATha pejInA 32 chApelAM pAnAM hoya to te rada karAvavA mATe AkhA jaina samAjane AgrahapUrvaka thAya e AsapAsa, anurodha kare che. bhASA : nibaMdhanI bhASA gujarAtI athavA hiMdI hovI joIe. udepura rAjyanA cukAdAne virodha samaya : cAlu varSanA ogasTa mAsanI Akhara tArIkha kezarI A tIrthane vahIvaTa ane dhvajadaMDa ArahaNane lagatA sudhImAM je nibaMdha maLyA haze teTalA niMbadhe ja harIphAImAM digaMbara jaina ane zvetAMbara jano vacce varSothI cAlatI takarArane sAmela karavAmAM Avaze. nIkAla lAvavA mATe AjathI tera varSa pahelAM nImAyela kamIzananA * parIkSaka samiti: A nibaMdhe tapAsavA tema ja pahelA rIpeTa uparathI udepura rAye tA. 5-6-7 nA roja je cukAdo tathA bIjA InAmanI gyatA nakko karavA mATe nIce mujaba parIbahAra pADayuM che te aneka dRSTie anyAyathI bhareluM che ane kSaka samiti nImavAmAM Ave che. paMDita sukhalAlajI, zrI cImanalAla jaina samAjanA kezarI AjI tIrtha paratvenA maulika hakakaeN upara cakubhAI zAha, zrI para mAnaMda kuMvarajI kApaDIA, zrI. zAntilAla aghaTita rIte tarApa mAranAra che. vizeSamAM vajadaMDa kamIzane harajIvana zAha zrI. choTAlAla bAlAbhAI kerA. pitAne saMpAyelA muddAonI bahAra jaine keTalAka niSNue raju nibaMdhonI mAlakI: A harIphAI mATe mokalavAmAM karyo che je niNaye bAra varSanA gALe ekAeka svIkArIne udepura . AvelA sarve nibadhA upara prakAzana vagerenI sarva mAlakInA hakko rAjya kevaLa ApakhudI bhareluM pharamAna bahAra pADayuM che ane sAthe zrI muMbaI jana yuvaka saMdhane raheze. temaja je. nibaMdhane InAma sAthe udepura mahArANAe jana samAjanI vatI kevaLa TrasTI tarIke maLyA haze te nibaMdha pragaTa karavAne zrI choTAlAla bAlAbhAI karAne paNa haJka raheze. pitAne hastaka rahela kezarIyAone bhaMDAra temaja Avaka devasthAna A zarate dhyAnamAM rAkhIne upara jaNAvela viSaya upara nidhi nAmanuM eka drasTImaMDaLa ubhuM karIne te TrasTImaMDaLane pratApa vizva vidyAlaya' nAmanI ubhI karavAmAM AvanAra saMsthAnA vicArapUrNa lekha lakhI mekalavA jaina samAjanA vidvAna tema ja upayoga mATe kevaLa manasvI rIte suprata karela che ane A bAba anubhavI bhAI bahene amArI savinaya prArthanA che. tamAM jaina samAjanI icchA ke abhiprAya meLavavA ke jANavAnI 45/47, dhanajI sTrITa, re ) maNilAla makamacaMda zAha darakAra sarakhI karI nathI. A kAraNathI AkhA jaina samAjane * dIpacaMda trIbhavanadAsa zAha . muMbaI 3. atyanta AdhAta thayuM che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka veNubahena vinayacaMda kApaDIA samitinI Aja roja maLelI rasabhA A cukAdA sAme pitAne sakhta maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha, zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI. mudraNasthAna: suryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. B. 1266 prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, muMbaI: 15 julAI 1947 maMgaLavAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 aMka : 6 Arthika athaDAmaNanA Are ubheluM jagata laDAI daramyAna suleha, zAnti, sahakAra ane saMpanI bhavya atyAre hiMdusthAnanI sthIti evI che ke nikAza ochI nIti jAhera karanArA jagatanA mahAna deze atyArathI be chAvaNI- thAya che. ane AyAta vadhu thAya che. vaLI nikAsa karI zakAya omAM vaheMcAvA mAMDayA che. rAjakIya matabhede AMtararASTrIya tevuM vadhArAnuM chuM ane zaNu pAkIstAnamAM jAya che. eTale paradezathI Arthika kSetramAM utaravA mAMDayA che. laDAI pachI jagatamAM Dolarane mAla maMgAvavA mATe alaga ke DolaranI ApaNe svataMtra dukALa paDaze te te raste cAlatA mANasa kalpI zake tevuM hatuM. te vyavasthA karavAnI haze te hiMdusthAnanI sthiti viSama banavAne AvatA banAvanI bhIMsamAM jagatanA lagabhaga badhA dezee bhaya che. paNa AvI sthIti AkhI duniyAnI che. AkhI duniyAnA amerikana-prerita Tana vuDajhanI AMtararASTrIya Arthika pejanAne arthataMtrane bhayamAM muke tevo A gaMbhIra prazna che. eTale A svIkAra karyo hate. te pejanA bhArata Arthika sahakAra pAchaLa bAbatamAM duniyAnuM thaze te hiMdanuM thaze. te gaNatrIe have rAjakIya sahakAra sadhAvAnI AzA ubhI thaI hatI. paNa te pahelAM duniyAnI A jAtanI sthitine vadhu vigatathI vicAra karIe. amerikana-prerita bIjI mArzala yejanA amalamAM mukavAnI taiyArI amerikAnuM rAkSasI utpAdana cAle che. A pejanAthI rAjakIya matabhedo vadhu tIvra ane spaSTa banavAno bhaya ubho thayo che. mArzala janAnA nAme Arthika - AkhI duniyAne amerikAmAMthI mAla kharIdavA che. ameri. rAhata meLavavA jatAM rAjakIya viSama sthati jagata sAme AvI kAmAM kAcI cIjo ane audyogIka vastuonuM utpAdana atizaya ubhe che. AvA samaye jagatanA atyAranA Arthika Antara pravA vadhu che. 1938 mAM amerikAmAM badhI vastuonuM utpAdana aDAlI honI AchI samIkSA karavAno A lekhane Azaya che. abaja DolaranuM hatuM. 1940mAM satANuM abaja DelaranuM hatuM. te vadhIne 1844 mAM base ATha abaja Dolara thayuM hatuM. 1946 nA julAInI paMdara tArIkha hiMdusthAnanA Arthika itihAsamAM sapTembaramAM ekase eMzI abaja Dolara hatuM. eka bAju duniyAnuM eka yAdagAra divasa banI raheze. te divase rUpIyA ane sTala ga utpAdana ane bIjI bAju ekalA amerikAnuM audyogIka utpAdana vacce thayelA hiMdu-lagnanA chuTA cheDA thaze. huMDIne aDhAra pensane banne eka sarakhAM che. 1938mAM amerikAnA loko satAzI abaja bAMdhele bhAva chUTo thaze. alaga mAraphata ja duniyAnA dezo sAthe Delarane mAla kharIdavA hatA ane 1944mAM eka bAra abajane rUpIyAnI levaDadevaDa karI zakAtI hatI te have baMdha paDaze. laDAinA mAla kharIdatA hatA. 1944mAM amerikAnA lokonI ATalI moTI samayathI rUpI sTarlI ga blokamAM gaMdhAyeluM hatuM te have svataMtra kharIda nANunA phugAvane aMge temaja laDAI daramyAna khAlI thayelA thaze. have duniyAnA koI paNa dezanAM nANuM sAthe rUpIyo sI vaTAvI sToka bharapAI karavA mATe haze. haju sudhI amerikAnA lokonI zakAze. tevA vaTAva sAme hiMdI sarakAra sivAya koIne aMkuza AvI joradAra kharIdI cAlu hatI. have temAM kAMIka eTa avatA nahi hoya. ane huMDInA atyAranA bhAva cAlu rAkhavA agara temAM jAya che. saMjogo sAmAnya thaze tema A kharIdI hajI heja juja pheraphAra karI zakAya te saMbaMdhI hiMdI sarakAra ane AMtara ghaTaze tevI gaNatrI che. eTale amerikAne ochAmAM ocho potera rASTrIya beMka vacce sIdhA karAra thayA che te mujaba huMDInA atyAranA abaja DolaranI kiMmatano mAla dara varSe duniyAmAM vecavo paDaze. bhAva cAlu raheze. temAM koI parAyI sarakAra dakhala nahi karI zake. nahitara tyAMnA udhoge ane loko bekAra banavAno bhaya ubho thaze. rUpIAnI svataMtratAnA saMjogo A rIte amerikAne duniyAmAM potAne mAla vecyA vinA chUTako nathI. A rIte rUpIo svataMtra bane che tenI aneka sagavaDo che paNa atyAre amerikA sivAyanA jagatamAM vastuone dukALa tema temAMthI keTalIka guca ane muzkelIo paNa ubhI thAya che. * hoya tevI sthiti pravarte che. eTale vastuo kharIdanArA garajavAna che. laDAI- daramyAna hiMdusthAne laMDananI benka opha iMglaMDamAM moTI garajavAnane akakala na hoya tema Aja sudhI dareka deze amerikArakamanI alaga purAMta jamA karI che. jo A alaga purAMta mAMthI mAla kharIdIne te sAme Dolara cukavavA mATe pitAnI dhaNI atyAre ja kaTake kaTake hiMdanA vaparAzamAM AvI zake tevA koI karAra kharI IskayAmata kharcI nAkhI che. duniyAnA 13 dezamAMthI mAtra briTIza sarakAra sAthe thai jAya te sArU, nahitara eTale mAla 11 dezane amerikA sAthenA vepAramAM saravALe jamA pAsu rahe hiMdamAMthI alaga upara cAlatA dezamAM jAya teTalI ja kimatane che. pariNAme atyAranI gaNatrIe amerikAmAMthI AyAta karatA mAla alaga upara paradezamAMthI maMgAvI zakAze. alaga purAMta- nikAza vArSika agIAra abaja DolaranI vadhu thAya che. uparAMta mAMthI hiMdane dara varSe thoDA DolaranI sagavaDa maLatI rahe tevI amerikAne paradezamAMthI bIjI traNeka abajanI ADakatarI Avaka sagavaDa thAya te sArU, nahitara ApaNe amerikAmAM jeTalo mAla che. A rIte atyAranI gaNatrIe dara varSe amerikAne mokalI zakIe teTale ja mAla ApaNane amerikAmAMthI maLe tevI AjanI duniyAnA dezae cauda ajaba DolaranuM bharaNuM karavuM paDe rithati ubhI thaze. tevI sthiti che. ATalA bharaNAmAM atyArathI duniyA thAkI gaI che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura prazuddha jaina DAlaranA dukALa ATalI moTI rakamanI vastunI kharIdI amerikAmAMthI karavA mATe nANAMnuM bharaNu' traNa rIte thai zake (1) amerikAnA mAla kharIdanAra dezomAMthI amerikAe vastu kharIdavI (2) amerikAmAMthI vastu kharIdanArA dezae seAnuM agara Delara cukavavA (3) amerikAmAMthI vastu kharIdanArA dezane amerikAe moTI rakamanA DelaranI leAna ApavI. te rakama amerikAmAMthI vastu kharIdavAmAM vaparAya. AmAMthI pahele upAya amerikAne pasaMda nathI; temaja AjanA duniyAnA sa'jogAmAM tenI moTA pramANamAM zakayatA nathI. paradezI vastuonI AyAta sAme amerikAmAM meATI jakAta che, AMtararASTrIya mukta vyApAra ekadara amerikAnA hitamAM che ane amerikA tenI himAyata kare che, chatAM amerikAe AyAta jakAta hajI kADhI nAMkhI nathI, paNa garama kApaDanI mAyAta upara amerikA navI jakAta nAkhavAne dhAre| taiyAra kare che, eTaluM ja nahi paNa jApAnamAM hiMdanA bhege amerikA peAtAnu rU vadhu pramANamAM ghusADavA mathe che. A rIte amerikA AyAta karavA mAMgatu nathI paNa nikAza vadhAravA mAMge che. paNa amerIkAnA mAlanI kiM'mata cukavavA mATe duniyAnA dezo pAse setu' ke DaeN.lara nathI rahyAM. duniyAmAM DaoNlaranA dukALa paDayA che. pariNAme evI sthiti ubhI thaI che ke kAMte duniyAne amerikA sAthenA vepAra baMdha karavAnI pharaja paDaze chAgara potAne vepAra cAlu rAkhavA mATe amerikAe duniyAnA dezAne lena ApavI paDaze. vepAramAM udhAra pAsu duniyAnA dezomAM Dalarane dukALa paDavAnAM kAraNe vadhu vigatathI vicArIe te A sthitinA ukela viSe kAMika kalpanA AvI zakaze. evI gaNutrI che ke laDAI daramyAna dakSiNa amerikAnA deza ane keneDA samRdhdha thayA che ane teo pAse DAlara ane seAnAnA sArA saMgraha ekaThA thayA che. Ama chatAM keneDA ane ArjenTAIna jevA mukhya samRdhdha dezo DaeNlaranA dukALanI buma mAre che. pachI yureApa ane ezIyAnI vAta ja kayAM karavI ? AyAta bAda karatAM amerikAnI nikAza (phevarebala elAnsa) laDAi pahelAM keneDAmAM 1090 lAkha DAlara hatI te. atyAre eka abaja DAlara che; briTanamAM 3250 lAkha DAlara hatI te atyAre 11410 lAkha che; pazcima yureApamAM 1950 lAkha hatI te 29510 lAkha che. ane dakSiNu amerikAmAMthI laDAi pahelAM amerikA nikAza jatAM 580 lAkha DolaranA mAla vadhu AyAta karatu hatu. tenA badale atyAre amerikA yAta jatAM te dezeAmAM 16080 lAkha DolaranA vadhu mAla nikAza kare che. IMgleDe dhara sALu` rAkhIne peAtAnuM kAma calAvyu` che. calaNI nANAM sAme senAnA sattAvara saMgrahune jarAye vadhAre dekhADayA vinA iMglaMDa mInasattAvAra rIte peAtAnA seAnAnA khanagI sa'grahamAM vadhAreA karye jAya che. evI gaNutrI che ke 1946 mAM duniyAmAM senAnuM utpAdana 96 karoDa DolaranI kiMmatanuM hatuM. temAMthI jarA pazu senuM duniyAnA kAi paNa dezanA sattAvAra sarakArI sa'grahamAM gayuM nathI. eTale amerikAnA mAla sAme nANAM cukavavA jema DAlaranI sagavaDa vadhatI nathI tema senAnI sagavaDa pazu vadhatA nathI. 1946 nA senAnA utpAdanamAMthI lagabhaga trIsa kareDa DeAlaranuM seAnuM iMgleMDanA khIna sattAvAra khAnagI saMgrahamAM gayuM che ane bAkInuM ezIyAnA dezomAM gayu che. eTaluM ja nahi paNuM laDAInA anta sAthe amerikAe iMgleMDane meTI rakamanI leAna ApI sAthIdAra laDayAne Arthika madada karI te jANItI vAta che. te lenamAMthI 1946 nA pAchalA cha mahinAmAM sATha kare|Da Delara vaparAyA hatA; 1947 pahelAM cha tA. 15-7-47 mahinAmAM khIjA eka abaja pIstAlIza kareADa Delara vaparAyA hatA. ve 1947nA pAchalA cha mahinAmAM bIjA eka abaja sIttera karADa Dolara vaparAya eTale lenanI AkhI rakama khalAsa thAya che. Arthika athaDAmaNa A rIte atyAre duniyA DAlaranA dukALane lIdhe AMtararASTrIya vyApAranI kaTAkaTInA Are AvIne ubhI che. AvI Arthika kaTokaTI kASTanI kalpanA aDhAra nahatI, balke saunI ane khAsa karIne amerikAnI kalpanAmAM hatI ja. eTale laDAinA 'tanI sAthe AMtararASTrIya Arthika sahakAra mATe amerikAnI preraNAthI breTanavuDjha yojanA amalamAM AvI; ane tenA pariNAme mAMtararASTrIya enka ane AMtararASTrIya krUDa nAmanI sasthAo ubhI thai. paNa A sasthA peAtAnA racanAtmaka kAryAMnA amala kare te pahelAM pahele ja kALIye mAkhI Ave te rIte DeAlaranA dukALamAMthI ubhI thayelI Arthika kaTAkaTI sAme AvIne ubhI che. te nivAravAnuM kAma A saMsthAenI zakti bahAranu che. amerikA samaje te| ja A kaTAkaTI nivArI zakAya. kharekhara, A gaMbhIra kaTAkaTI kASTa rIte nivArI zakAze nahi te AkhA jagatanu' aMtaMtra hacamacI jaze, amerikA sAthena vepAra aTakaze. amerikAmAM vastunI chatanA lIdhe dukALa bheda thaze ane bekArI Avaze. bAkInA jagatamAM vastuonA sukA dukALa ubhe thaze. bhukhyA deze! aMdaroaMdaranA vepAra vadhAravA mATe hAMDalA khakhaDAvaze. gumAveA vadhaze. jugAelA nANAnI kimata ghaTavAthI huMDIkhAmaNanA bhAva dhaTADone paradeza sAthene vepAra vadhAravAnI jIvaleNa hariphAio thaze. jagatanI riphAimA pazu thAya. laDAI pahelAM AMtara rASTrIya vepAra ane akAraNanI je sthiti hatI tevI sthiti svAbhAvika rIte ja ubhI thavAne bhaya gaNAya. tema thAya te huMDIyAmaNanA bhAva sthira rAkhIne AMtararASTrIya vepAra svataMtra ane sahakAranA dheraNa upara lAvI mukavAnI badhI . yAjanAe niSphaLa naya. AMtararASTrIya rAjakAraNu ugra matabhedane viSaya banI rahyuM che te baLatAmAM Arthika dhanu dhI homaya te| jagatanI aAranI karUjI sthIti have pachI keTalAgaNI karUNa bane tenI kalpanA paNa bhayaMkara che. jIvavA mATe jIvADA paraMtu amerikAe pote jIvavA mATe khIjAte jIvADavA paDaze. jema laDAimAM pote bacavA mATe amerikAe bIjAne bacAvavA javuM paDayuM hatu, tema bIjA dezane nANAM dhIrIne pazu amerikAe AMtararASTrIya vyApAranI jIvAdorI chavatI ane dhIkhatI rAkhyeja chuTakA che. ApAlAla dozI. AcArya kaiAsAMkhI viSe eka anubhannasmaraNu AcAya dharmAnaMda kausAMkhIe peAtAnA bhagavAna budhdha" nAme pustakamAM jaina dharma' ane mAMsAhAra bAbata je lakhANuM lakhyuM hatuM. te satyathI vegaLuM che. evuM jainanA traNe phIrakAnA dhaNA meATA bhAganu mAnavu' hatuM. A bAbatamAM jenee khuba ja uhApA macAvye hatA, meTI meTI sabhAe bharI, lekho lakhyA hatA ane kausAMbIjI sAme sArA naThArA AkSepo paNa khUba karyA hatA. A udmapAddha pura josamAM cAlatA hatA te daramiyAna mArA sAMbhaLavAmAM AAvyu ke zrI kausAMkhIjI mubaImAM Avela che. tethI jenA lakhANa sAme ATalA badhA jabarajasta virAdha jAgyA che te lakhANu nyAyI ke anyAyI che. tenI cekhavaTa mULa zreNI sAthe ja zA mATe na karI levI e hetuthI huM zrI kauzAMbIcha pAse gaye ane jainanA traNe phIrakAnA adhikArIo sAthe e vAtanI carcA karavA mAre ghera AvA meM' AmatraNa Apyu. AmatraNanA dIvase bhAre prasannacitta kauzAMbIjI mAre tyAM Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-7-47 prazudhdha jaina kezarIA tIrtha ane udepura kezarIAjI AkhA jaina samAjatu ane khAsa karIne digaMbara tema ja zvetAMbara mUrtipUjaka jainAnuM eka bahumAnya prAcIna tI che. te mevADa rAjyamAM udepurathI lagabhaga 40 mAila dUra dhuLevA nAmanA gAmamAM Avela che. A tIrtha 'rIkhadevajI'nA nAmathI paNa oLakhAya che. A tIthanI kayAre sthApanA thai tenI kAi pAse cokakasa mAhItI nathI. mukhya mUrti mULamAM zvetAMbara sapradAyanI che ke digambara sa pradAyanI te viSe paNa kASTha pramANabhUta mAhItI ke ullekha nathI. eTaluM ja ke mUrtinA kaTibhAgamAM dArAnI rekhA che ema tyAM jaI AvanArA yAtrALue jaNAve che ane mUrti upara sarva zAbhA zaNagAra zvetAMbara padhdhati mujaba kacha varSothI karavAmAM Ave che. A tIrthamAM AvatA yAtrALu upara . yazapara MparAnA keTalAya hakakAnA dAvA karatA ane prakSAlana, pUjA, vagerenI Avaka sIdhesIdhI ucApata karatA paDayAnA ahiM eka moTA samudAya kAnuM? A A maMdira vase che. temanA A tIrtha upara jAta jAtanA cAlatA Ave che. A tItha' karavAnA adhikAra kAne ? caDhAvavAnA duka kAnA? keTalAka digabarA ane zvetAMbarA vacce kai varSothI jhagaDA cAlatA AvyA che. khIjI bAjue paDayAnI jenA uparanI johAkI ane tInI AvakanI temanA hAthe thayelI ucApatA ane haju paNa cAlatA keTalAka gATALAne aMge jana samAjanI tyAMnA paMDayA sAthe paNa varSothI athaDAmaNu cAlatI Ave che. A anne prakAranI athaDAmaNAne lIdhe tItha nA vahIvaTano kabajo udepura rAjye peAtAnA hAthamAM keTalAMka varSothI laI lIdheA che. A tIrthanA tema ja evA ja anya jaina-jainetara tIthaeNnA vahIvaTa calAvavA mATe rAjya taraphathI eka devasthAna khAtu kaIka vaSa~thI sthApavAmAM AvyuM che. A khAtA taraphathI nImAyela bhaMDArI zarIAcha padhAryAM. A prasaMge murtipUjaka bhASA taraphathI zrI. metIca gIradharalAla kApI ane zrI. cImanalAla kroka e ja sivAya anya koi phIrakAnA koi adhikArIe AvyA nahAtA. jaNA ameA cAre jaNAe lagabhaga eka kalAka carcA karyAM bAda kausAMbIjIe jaNuAvyuM ke kechatA paNu pakSa na kare evA eTale jasTIsa bhagavatI jevAne ApaNe paMca nImIe ane temanA phaisale ApaNe sau kabula rAkhIe. banne pakSanI dalIla sAMbhaLyA bAda jo paMca mArI virUddha abhiprAya Apaze te te dhaNI khuzInI sAthe huM kabula karI laza. ane tamArI badhAnI sAk sAph mASI mAMgIza. ame badhAe javAba ApyA ke je adhikArIe ahu' nathI AvyA temane amAre pUchavu' joie. Ama vicAra karI ame| chuTA paDayA. tyAra bAda ameAe zu' karyuM tenI tapAsa karavA kausAMkhIcha bIjI vAra mAre tyAM AvI gayA. huM zuM javAba ApuM? paMca amArI virUddha nyAya Ape te amane majura nahatA. amAre amane gamata nyAya joitA hatA. AvA lAmAe tIrthanA upara varSoMthI vahIvaTa dhvajadaMDa pro parave kausAMbIjInA A e vakhatanA sahavAsathI mate temanA viSe bhAre mAna pedA thayuM hatu. te jakharajasta ahiM'saka, niDara satyAgrahI, agAdha sAhityapremI ane prakhara sevAbhAvI hatA. tyArathI temanI pavitratAnI mArA hRdayapaTa para bhAre gherI chApa paDI hatI. jyAre temane sujhayuM ke have jagatanI sevA karavAnI potAnI zakti rahI nathI tyAre temaNe gAMdhIjInA vardhA AzramamAM jate eka custa jainane chAje tevI rIte anazana vRtta AdarI peAtAnI jIvanalIlA potAnI meLe ati prasanna ciMte sa`kelI lIdhI. dhanya hA evA mahApurUSane dhanya hA enI jaNetAne !! TI, jI. zAhu 53 rAjyanI jAherAta tIrthane vahIvaTa calAve che. A tIrthanA bhaMDAra udepura rAjyanA kabajAmAM che. ane A tImAM thatI Avaka paNa udepura. rAjyamAM tItha khAte jamaiM thAya che. udepuranA mahArANA A maMdirane mAnanArAonI vatI peAtAnI jAtane eka 'TrasTI' tarIke oLakhAve che . ane tIthaeNnA bhaMDArane eka 'TrasTI' tarIke jALave che. upara jaNuAvyA mujaba dhvajadaMDa caDhAvavAnA hakaka kAnA ? zvetAMkharAnA ke digabarAnA? e jhagaDA kai kALathI A be vaga vacce cAlatA Avye che. AjathI 19 varSa pahelAM A hukka zvetAMbarAnA che evA rAjye cukAdo Apele ane pariNAme 1928 nA eprIla mAsanI 24 mI tArIkhe vi. sa'. 1928 vaizAkha zuda 5 nArAja pATaNanivAsI sadgata zeTha punamacaMda karamacaMda kATAvALA taraphathI kezarIjInA maMdira upara dhvajadaMDa caDhAvavAmAM AvelA. A dhvajadaMDa-AreApaNu sAthe eka kamanasIba hatyAkAMDa joDAyelA che. e hatyAkAMDanI vigata Aje purI smaraNamAM nathI. paNa evo kAMika khyAla che ke dhvajadaMDa caDhAvatI vakhate sulehazAMti jALavavAnA hetuthI maMdiranA ceAgAnamAM rAjyanI polIsa hAjara hatI. vipakSa taraphathI kAMika dhamAla ke garabaDa thai; peAlIse lAThI cArja karyo ke goLIbahAra karavAnI dhamakI ApI, ekaThA thayelA lokAnI bhAganAsa thai, maMdiranI bahAra nIkaLavAnA daravAjA baMdha hatA, bahAra nIkaLavA mATe mAtra nAnI DelI udhADI hatI, jemAMthI leke mATe eka sAthe nIkaLavAnuM azakaya hatuM. eka sAthe nIkaLavAnI bhIMsamAM ke khIjI rIte Azare dazeka mANaso marI gayA; khIjA keTalAka dhAyala thayA. A rIte zvetAMbara samudAya taraphathI karavAmAM Avela dhvajadaMDanuM ArepaNu raktasrAva ane prANuddhAnithI kalakita thayuM' ane baMne pakSeA vaccenA kalaha vadhatA cAlyA. 1932 nI sAla AsapAsa vAvAjhoDAne lIdhe dhvajadaMDane nukasAna thayu' ane e dhvajadaMDa vidhipura:sara utArIne nave dhvajadaMDa caDhAvavAnI jarUriyAta ubhI thai. A dhvajadaMDa utAravAnI kriyA AgaLa jaNAvelA cukAdA mujaba zvetAMbara jaine dvArA temanA koi sAdhu ka, yatinA hAthe thavI joitI hatI. tenA badale udepura rAjyanA adhikArIe, saMbhava che ke zvetAMbara dikharAnA A prazna paratvenA jhagaDAne dhyAnamAM laine, brahmaNeA pAse vaidrika vidhi mujaba uparA'1 dhvajadaMDa utAravAnI kriyA karAvI ane dhvajadaMDanA sthAne eka vAMsanI vaLI geThavIne te upara eka bhagavA raMganI nAnI sarakhI dhajA bharAvavAmAM AvI. A AkhI prakriyA jana sa`pradAyanI vidhithI kevaLa viparIta prakAranI hatI e jaNAvavAnI jarUra che ja niha. Aje paNa upara jaNAvela daridra dhvajadaMDa kezarIAjInA zikhara upara karakI rahyo che. AgaLa jaNAvyu tema zvetAMbara digaMbaranA dhvajada'Da aMgenA prazna tIvra svarUpa dhAraNa karye jatA hatA. baMne vacce hakakanI mArAmArI ane baMnenA rAjyanA Apakhuda vatana sAme virAdha-AvA A AkhA prakaraNanA yogya nikAla lAvavA mATe 1934mAM udepuranA rAjye vanerAnA rAjA zrI amarasiMhujI, zrI. sI. jI. envIkasa Trensa, zrI. bI. ela. bhaTTAcArya ane zrI. Ara. ema. antANIe cAra sabhyonI eka dhvajadaMDa kamITI nImI, A kamITIe banne pakSanI rajuAta sAMbhaLI ane sAkSIonI ulaTapAlaTa tapAsa karI. zvetAMbara pakSe sara cImanalAla setalavaDa ane zrI. makanajI juThAbhAI mahetA hatA. pAchaLathI sara cImanalAlanA ThekANe zrI. meAtIlAla setalavaDa AvelA. digambara pakSe zrI. mahaMmadaalI jhINA hatA. pAchaLathI ddigaMbara pakSe zrI. jhINuAnA sthAne zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazI AvelA. banne pakSe lagabhaga eka eka lAkhano kharca thayAnuM jaNAvavAmAM Ave che. tA. 5-6-4 nA udepura rAjyanA hukama je gayA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prabuddha aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che tenI zarUAtamAM A kamITInA ullekha karavAmAM AvyA che. upara mujakhanI rajuAta tema ja jukhAnIe levAyA bAda dhvajadaMDa kamITIe kayAre rIporTa karyAM ane zu' rIpe karyo te viSe Aja sudhI udepura rAjya taraphathI kAra paNa prakAranI mAhItI ahAra pADavAmAM AvI nahetI. mAtra upara jaNAvela tA. 5-6-47 nA hukamamAM pahelI ja khAra ApavAmAM Ave che ke 1934 mAM nImAyela dhvajadaMDa kamITIe 1935 nA eprIla mAsanI 10 mI tArIkhe peAtAnA rIporTa rajI karyAM hatA. ane tyAra bAda e rIpeTamAM kRlita thayelI keTalIka hakIkatAne e hukamamAM nirdeza karavAmAM AvyA che, jemAM eka hakIkata nIce mujaba che; "rIkhavadevajInuM maoNMdira mULa tA digambara maMdira che te ye kaMi kALathI hiMduo-jemAM bhIlene samAveza thAya che-ane badhA ja jana sauMpradAyA tenI pUjA karatA AvyA che," A pratipAdita hakIkatanA anvaye udepura rAjye je hukama karyAM che tenA pariNAme A madiranI pratiSTA karavAno ke dhvajadaMDa caDhAvavAnA hakaka mAtra jaineAne ja nahi, paNa jaina jainetara sau kAi hiMduaine ApavAmAM AvyA che ane e vidhi sauthI vadhAre uchANI je kAi khelaze tene tenA potAnA sapradAyanI rIta mujA karavAnI raheze ema e hukamamAM jaNAvavAmAM Avyu che. A eka bhAremAM bhAre anyAya karavAmAM AvyuM che. kAI pazu tIya anekamAnya hAvu e eka bAbata che; paNa te tIya'nI pratiSThA, dhvajadaMDa-AropaNa vigere kriyAe te tIya je saoNMpradAyanuM heAMya te sapradAyanI rIta rasama mujaba ja thavI jAIe ane e kriyA karavAnA huka paNu e sa...pradAyanA anuyAyIo sivAya anya kASTane hAI na ja zake. kezarIAjIne bhIla, kaNukhI ke kALI kASTa paNu bhale mAnatA hAya, paNu e tI' jaina saMpradAyanu che e viSe kAithI pazu nA kahI zakAya tema che ja nahi. AvA tIyanI agatyanI dhArmika kriyA karavAnA hakka' sau kAi hiMdune Apave e tInA mULa svarUpane sadantara palaTAvI nAMkhavA kharekhara che. A AkhA prakaraNamAM Azcaryajanaka ghaTanA te e che ke dhvajadaMDa caDhAvavAnA huka saMbaMdhI mULa jhagaDA mAtra vetAMbara digabarA vaccenA hatA. 1928 te hatyAkAMDa paNa A be vaganI athaDAmaNamAMthI ubhe thayeA hateA. prastuta dhvajadaMDa kamITI paNu A be vargo vaccenA jhagaDAne nIkAla lAvavA mATe ubhI karavAmAM AvelI. peAtapeAtAnA hakaka sAkhIta karavA mATe lagabhaga lAkha lAkha rUpIAne kheMca paNa mAtra A che samudAye ja karelA. ane e kamITInA rIpe uparathI rAjyanA tA. 5-6-47 nA roja je hukama karavAmAM Ave che te hukama digambara vetAMbara vaccenA viSe kazuM pazu nahiM jaNAvatAM prastuta tIya' sarvAM'idu-mAnya che evI eka hakIkatane AgaLa karIne dhvajadaMDa caDhAvavAnA hakane sahiMdusulabha banAvI de che. kamITInI AkhI tapAsa zvetAMbhara digambaranA hakanA muddA upara cAlatI hatI ane Aje e hAMkanA lAbha jeNe kadi mAgyA ye ke vAMye naheAte| evA sa hiMdusamudAyane ApavAmAM Ave che. AthI vadhAre nyAyaviDa banA bIjI kai hAi zake ? udepura rAjyanA prastuta hukamamAM rahelA anyAya pAchaLa eka evI dRddhinI gaMdha khAve che .ke A tItha upara jana samAjane kAI khAsa hakaka lAgatA nathI-A tI AkhA hiMdu samAjanu che--prema sthApita karavu ane pachI e rIte peAtAne hastaka cAlatA anya hiMdu tIrthInI mAlamIlkatanA udepuratu rAjya jevA upayAga karI zake che tevA ja upayoga kezarIAcha tIyanA bhaMDAra tema ja mAla mIlkataneA karI zake che evA rAjyanA adhikAra AgaLa dharavA. A AkhA hukama bhAre kaDhaMgA che; kAMI phAi kalamanA atha' ke Azaya paNu spaSTa samaMjAtA nathI; vaLI eka jhagaDA jaina tA. 15-7-47 ThekANe te evu' ajJAna darzAvavAmAM Avyu che ke A TharAvanA dhaDanArA dhvajadaMDa vidhi zuM... te ja barAbara samajatA na heAya ema Apazune lAgI Ave. A dhvajadaMDa caDhAvavAnA huka saMbadhe jaNAvavAmAM Avyu che ke * kriyA zarU karavAnA hrakA mATe be pakSe vacce harIphAi thAya tA, A hakakanuM lIlAma karI, vadhAre rakama Apa nArane rAkhavA. te ja pramANe bethI vadhAre pakSA hoya teA te pachInA pakSAe paNa potapotAnA vacce A hakaka mATe upara mujabaM lIlAma karavuM. A kalama laDanArAone kAMika evA khyAla lAge che ke jevI rIte pUjA karanArAonI harIkAimAM pahelI pukhta, khIjI pUjA ema uchANI khelavAmAM Ave che ema ja dhvajadaMDa caDhAvavAnI kriyA paNa uttarAttara eka pachI eka pakSa karatA haze. dhvajadaMDa te eka kAra caDhaye te caDhayA, caDhAvavAnI kriyA kAMi e traNa vAra karavAmAM AvatI nathI. A te sAmAnya anubhavanI vAta che. paNa A hukama dhaDanAranuM dhyAna te lIlAmanI Avaka kema vadhe ane AgaLa upara jevuM ApaNe vivecana karavAnA chIe e devasthAnanidhimAM kema jAya te upara ja coMTelu che. tethI adhikasya adhika phUla' ema * dhvajada'Da caDhAvavAnI kriyAkSe traNa vAra thatI hAya ane e rIte vadhAre Avaka thaI zakatI hAya te tene lAbha zuM kAma na levA ? AvI viparIta dRSTie . A AkhA TharAva dhaDAye che ane A jAherAta karavAmAM AvI che. AmAM kezarIAjInI sAMpradAyikatAne ane jaina samAjanA A tIya aMgenA viziSTa adhikArAnA leApa karavAmAM AvyuM che ane A kAraNe A Akhe hukama jaina samAjane atyata aravIkAya' bane che. n, du:khanI vAta te e che ke je dhvajadaMDa kamITInA rIpeTanA A hukamamAM ullekha karavAmAM AvyA che te rIpe` te haju rAjya tarathI bahAra pADavAmAM Avyo nathI. e kamITIne kayA kayA muddA ni yane mATe sAMpavAmAM AvyA hatA ane e sabaMdhe kamITIe vigatavAra carcA karI che. tenI bahAranA kAne kAMi khabara nathI. tA. 10-4-35 nA rAja e rIpeTa raju karavAmAM AvyA hatA ema je jaNAvavAmAM AvyuM che e kharekhara kharekhara che ke e rIperTa paNa AjakAlamAM ghaDavAmAM Avela che ane tenI upara 10-4-35 nI tArIkha lagADI devAmAM AvI che e . paNa eka prazna che. AvI za'kA uThAvavI sAmanyataH anucita gaNAya, paNa dezI rAjyAmAM AvuM kai kai banatuM AvyuM che, kAi paNu hisAbe A rIporTanI nakalA udepura rAjye jaina samAjane turatamAM pahoMcatI karavI ja joie. udepura rAjyanA prastuta hukamamAM devasthAnanidhine ullekha karavAmAM AvyA che. A devasthAnanidhi eTale zuM e samajavA mATe bIjI keTalIka vigata ahiM rajI karavAnI AvazyakatA che. zrI. rAdhavAcAya lagabhaga chellA eprIla mAsa sudhI udepura rAjyano dIvAna hatA. A dIvAna ane udepuranA mahArANA vacce sakhta matabheda ubhA thatAM dIvAne rAjInAmu ApyuM ane rAjyathI chuTA thayA, AjanA kaTAkaTInA vakhatamAM keAnI salAhu laIne AgaLa vadhavu e bAbatanI mahArANAne muMjhavaNa thai. zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazIne rAjyane sAthe AgaLane sArA saMbadha hAchaMne temane salAha mATe muMbaithI khelAvavAmAM AvyA ane keTalIka masalatanA pariNAme temane rAjyanA baMdhAraNa viSayaka salAhakAra nImavAmAM AvyA. zrI munazIe rAjyanI AgaLa pAchaLanI sa paristhitinA abhyAsa karIne javAbadAra rAjyataMtranA keTalAka tatvovALu' eka khadhAraNa ghaDI ApyuM', A baMdhAraNu sAthe zrI. munazIe 'pratApa vizva vidyAlaya' ane 'devasthAna nidhi'nI eka sayukata yeAjanA paNa taiyAra karI ApI. rANA pratApanA pavitra nAma sAthe joDIne mevADamAM eka vizvavidyAlaya ubhuM karavuM, A vidhAlayane hiMdu saMskRtinA pracAranu kendra banAvavuM ane hiMdIne sarva zikSaNunu mAdhyama banAvavuM--AvI pratApa vizvavidyAlayanI kalpanA che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15 7-47 prabuddha jaina 55 vAmAM te saMbaMdhamAM eka budhArAoe nathI javAba A vizvavidyAlayane Arthika dRSTie pagabhara karavA mATe udepura rAjyanI uddaSaNamAM je rAjakAraNI pheraphAro sUcavadevasthAna nidhi nAmanI eka saMsthA ubhI karavAmAM AvI che. vAmAM AvyA che tenI AlocanA ke TIkA karavAnI ahiM jarUra A devasthAna nidhine udepura rAjya hastaka je nAnA moTAM nathI paNa te saMbaMdhamAM eTaluM jaNAvavuM jarUrI che ke uparana, tIrtho yA maMdirano vahIvaTa karavAmAM Ave che tevAM kula 85 . jAherAtamAM sucavAyelA rAjakIya budhArAoe te rAjyanI prajAne tIrtho yA maMdironA bhaMDAra, mIkata temaja Avaka suprata karavAmAM agragaNya kAryakartAone pure saMtoSa Apyo nathI. javAbaAvela che. AnI aMdara kezarIyAjI ane choTI sAdarI ema be dAra rAjyataMtranA dekhAva sAthe mahArANAnI dhaNI sattAo abAjaina tIrthone samAveza thAya che ane ekaliMgajI nAmanuM suprasidhdha dhita rAkhavAne e vaijanAmAM prayatna karavAmAM AvyA che. vaLI jainetara tIrtha paNa AmAM AvI jAya che. A maMdironA bhaMDArAnuM devasthAna nidhi jevI karoDo rUpIAnI mIlakata dharAvatI saMsthAne bhaDaLa 6800000 lagabhaganuM aDasaTTavAmAM Avela che. A devasthAnonI navI ubhI karavAmAM AvanAra prajAkIya dhArAsabhAnA pradeza ane rokaDa, ghareNAM, AbhUSaNe, sIkayorIkIo, tene lagatA sadAvratanA hakumatathI tadana alaga rAkhavAmAM AvI che, ane tene mahArANAnI sIdhI hakumata nIce mUkavAmAM Avela che. phaDe, tene bheTa apAyelAM gAmonI Avaka ane evAM bIjA nAnA A devasthAnanidhine kezarIAine mAtra bhaMDAra ja nahi paNa phaDo,- A sarva devasthAna nidhine soMpavAmAM AvyAM che. kezarIAinA kula mIlkata upara jaNAveMla hetuo mATe suprata karavAmAM AvI chebhaMDAramAM Azare paMdara lAkha rokaDa che ema kahevAmAM Ave che. A bAbate AkhA jaina samAjamAM asAdhAraNa kSobha ane virodha evI ja rIte ekalIMgajInA bhaMDAramAM paccIsa lAkha jame hovAnuM utpanna karyo che. kezarIAino bhaMDAra temaja tenI sarva mIta manAya che. A devasthAnanidhie potAne maLela upara jaNAvelI mAtra eka drasTI tarIke udepura mahArANAnA tAbAmAM hatI. A mIlkatane nIce jaNAvela traNa hetuo mATe upayoga karavAnuM che. maMdira athavA te tIrtha jana saMpradAyanuM che ane A Avaka paNuM (1) zrI paramezvarajI ekaliMgajI mahArAjanA maMdiranA pUjA pATha, kevaLa jene dvArA thaI che. AvI rIte ekaThAM thayela bhaMDoLane jaina kriyAkAMDa, vArSika utsavo vagere maMdiranibhAva pAchaLa niyama samAjanI saMmati sivAya koI paNa anya saMsthAne soMpavAne ke temAMthI mujaba cAlu kharca karavo temaja te maMdiranI marAmata pAchaLa jarUrI kharca karavo. eka paNa che. koI paNa anya kAryamAM kharacavAne udepura mahArANAne (2) evI ja rIte anya maMdirane paraMparAprApta rItarasama hakaka nathI. pratApa vizvavidhAlaya hetu ane pravRtti ubhaya prazasya mujaba nIbhAvavA ane calAvavA. che. tenI sthApanA sAme koIne vAMdhA ke virodha nathI. te mATe (3) pratApa vizvavidyAlayane madada karavI. udepuranA mahArANAne ke ka. mA. munazIne jeTalA dhanyavAda ApaA pratApa vizvavidyAlayane devasthAna nidhi dvArA moTI Arthika pAmAM Ave teTalA ochA che. AvI ja rIte kezarIAjInA bhaMDAramAM sahAya maLaze. e uparAMta rAjyataraphathI vizvavidyAlayanA makAne je kAMI dravya ekaThuM thayuM hoya tene AvA vizvavidyAlaya bAMdhavA mATe dara varSe be lAkha ema daza varSa sudhImAM kula jevA kArya mATe uga thAya che te kAraNe paNa navA 2000000 ApavAmAM Avaze ane A saMsthAne nibhAva vicAravALAnI dRSTie khinna thavAnuM kAMIpaNa kAraNa nathI. mATe dara varSe rAjya taraphathI rU. 225000 ApavAmAM Avaze. paNa udepura mahArANAe pitAne eka TrasTI tarIke prApta A uparAMta cItaDamAM athavA cItaDa pAse jyAre jarUra paDaze thayelA bhaMDAra ane mAla mIlakatane je rIte devasthAna nidhine manasvI tyAre rAjya pratApa mahA vizvavidyAlayane 1000 ekara jamIna bheTa rIte soMpI dIdhA che ane te pitAne managamatA upaga , Apaze. taduparAnta vizvavidyAlayanA nibhAva tema ja vikAsa mATe mATe--e rIta sAme junA ane navA vicAra dharAvanAraudepura mahArANA pitAnI sattAnI rUie sizvavidyAlaya Tekasa nAMkhI sarva koI janane sakha vAMdhA ane virodha che. A eka zakaze. A TekasanI vadhAre kazI vigate haju bahAra pADavAmAM prakArano vizvAsa dro che; paramArtha-sAdhanAnA oThA nIce karavAmAM nathI AvI. paNa A Tekasa anya rAjyomAM koI koI ThekANe jema AvatI luMTa che. AmAM nyAya nathI, nIti nathI, sabhyatA nathI. yAtrALuo upara kara ke muMDakAvere nAMkhavAmAM Ave che te ja koI zrI. kanaiyAlAla mANekalAla munazIe udepuranA mahArANAne AvI Tekasa hovAne ema ghaNA lokonuM mAnavuM che. salAha kema ApI haze e eka bhAre Azcaryajanaka bInA che. upara jaNAvela devasthAnanidhi judI judI rIte nImAyalA A lAMbI samAlocanAnA pariNAme eka maulika prazna yA tAM cuMTAyelA 26 sabhyanuM banaze. A devasthAnanidhi ane ApaNI najara sAme AvIne ubho rahe che. kezarIAi pratApa vizvavidyAlaya ubhaya svataMtra saMsthAo banaze ane navI tIrthanI AvI durdazA kema thai rahI che? tenA upara AvA hastadhArAsabhAne tenA AntaravahIvaTa upara kazuM paNa niyaMtraNa karavAne kSepa kema thavA pAmyA che? kezarI Acha jainenuM tIrtha hovA chatAM adhikAra nahi rahe. devasthAna nidhinA sabhya e ja pratApa e tIrthane vahIvaTa, bhaMDAra, mAlamIlakata upara jene vizvavidyAlayanI sIneTa athavA te pariSadanA sabhya gaNAze. - kaze ja kAbu na maLe enuM zuM kAraNa? tIrthanI Avakane A devasthAna nivinA sabhya thavAnuM je keTalIka vyaktioe moTo bhAga paMDayAo pacAvI pADe; bAkI rahyuM te badhuM rAjya svIkAryuM che temAM pannA mahArAjA, Do. rAjendraprasAda, ane gaLI jAya ane e dravya ke jenA upara tene kAyadAsarano kaze zrI jugalakizora bIralAne samAveza thAya che. zrI. ka. mA. munazIe adhikAra nathI te dravyanI madada vaDe eka mahAna vizvavidyAlaya ubhuM devasthAnanidhinA ceramena ane pratApa vizvavidyAlayanA prathama vAisa karyAne lahAvo le ! AvuM badhuM kema banI rahyuM che ? AnA mULamAM ceselara thavAnuM svIkAryuM che. A mujabanI jAherAta tA. vetAMbare ane digaMbaronA jhagaDA sivAya bIjuM kazuM ja daSTigocara 23-5-7 nA roja rANA pratApanA janma divase udepura mahArANA thatuM nathI. vetAMbaro ane digaMbara A tIrtha paratvenA pitataraphathI karavAmAM AvI che. - pitAnA haka mATe Aja sudhI laDatA ja AvyA; lAkha rUpIA A badhI vigate udepuranA mahArANA taraphathI pragaTa thayela barabAda karatA AvyA ane uttarottara badhuM khAtA ja AvyA. tA. 23-5-57 ne uSaNA patramAMthI tAravIne ApavAmAM sAdhuoe ane AcAryoe paraspara laDavAnI ja preraNA ApyA AvI che. devasthAnanidhi ane pratApa vizvavidyAlaya viSe sarakhI karI. kadi koIne paNa e na sUjhayuM ke A ApaNe zenA mATe ane pramANabhUta mAhItI prabuddha jananA vAcakone upalabdha thAya ' laDIe chIe ? ane evI te kaI IMca che ke ane tenA anusaMdhAnamAM devasthAnanidhi ane kezarIAino saMbaMdha jene ApaNuM pAMca DAhyA mANase ekaThA maLIne nIkAla barAbara khyAlamAM Ave e hetuthI ATalI laMbANa vigato na ja karI zake? ApaNe eka pitAnA santAna, eka ja tIrthanA ApavI jarUrI dhArI che. . "ane eka ja mUrtinA upAsaka ane ema chatAM ApaNe samAdhAnIne Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-7-47 A te dravya ke durUpayega? eka janAcAryanA upadezathI jainoe zatruMjaya pahADa upara eka AgamamaMdira lAkhAne kharce baMdhAvyuM che. A maMdiramAM jainonA Agama-sUtronA pATha ArasapahANa upara kotarAvIne tene ceDavAmAM AvyA che. jainanA pIstAlIsa AgamonA lAkho leka e rIte patthara para utAravAmAM AvyA che. A kAma temaNe zA mATe karyuM ? jainAcAryane lAgyuM ke jJAnanA bhaMDArarUpa Agamo pustakomAM lakhavAthI vahelA moDA nAza pAmI jaze, paraMtu zilAmAM kotarAvIne rAkhavAmAM Avaze te ciraMjIvI raheze. jUnA vakhatanA zilAlekha ApaNI sAme Aje mejUda che, te joIne temane patharanA lekhonI ciraMjIvitAmAM vadhu vizvAsa beThe ane temaNe te kAma pAchaLa zrAvakonA lAkho rUpiyA kharcAvyA. eka bALaka paNa samajI zake tevI vAta che ke A vimAna ane bambanA jamAnAmAM pattharanAM bAMdhelA maMdiro ane pattharanA kotarelA lekha kevAka ciraMjIvI lekhAya! ane A vizALa daniyAmAM eka pahADa para kAtarelA zilAlekhenuM maMdira bAMdhavAthI ja zuM emAMnuM jJAna ciraMjIvI rahe kharuM? e Agama maMdiranuM kAma pUruM thayuM ane pachI e jenAcAryane khyAla AvyuM ke e patharane Aga-pANIthI bacAva thAya, paNa bembamArA AgaLa te TakI zake nahi; eTale have eja AcArye tAmrapatramAM jaina Agamo kotarAvIne suratamAM tenuM tAmrapatra-- maMdira baMdhAvI 10 lAkha rUpiyA kharcavAnA kAmane prAraMbha karyo che ! suratamAM e kAmane prAraMbha karavAmAM AvyuM tyAre eka agre. sara zrAvake bhASaNa karatAM kahyuM hatuM ke " Agama jJAna aMte duniyAnI gUMcavaNone nikAla karaze, te vakhate ahiMsAnA saMdeza ghera ghera pahoMcaze ane tema thaze tyAre ApaNuM AgamanuM jJAna keTaluM amUlya che te duniyA samajaze. paNa e ujaLe divasa Ave teTalA vakhatamAM ApaNuM Agama sAhitya jALavI rAkhavuM joIe. enI mahattA ke upagitA mATe be mata nathI, paNa tene jALavI rAkhavA mATe anekavidha prayatna karavA joIe. AgamanA khAsa abhyAsI zrImAna sAgarAnaMda surIzvare Arasa 5ra ene pAkA karI zrI pAlItANAmAM AgamamaMdira sthApI kAyama karyA. ene laine Aga-pANInA bhayathI AgAme mukta thayA; paNa patharane dharatIkaMpa . vagereno, AkAzamAMthI bembavarSAno bhaya paNa gaNI zakAya, te pachI tene tAMbAnA pattarA para kAyama karyA hoya te be hajAra varSa sudhI te enuM kAyamIpaNuM jaLavAI rahe. kadAca rAjyaviplava, krAnti ke bIjA avanavA prasaMgo Ave to paNuM e vastu jaLavAI - raheze te tene lAbha lenAra jarUra nikaLaze. A dRSTithI AgamanA addabhuta jJAnane tAMbAne patare kAyama karI tene jALavI rAkhavAno vicAra eja AgaddhAraka suripuMgavane thaye. ApaNe atyAre azokanA samayanAM tAmrapo te najare joIe chIe, ane be hajAra varSa mATe goThavaNa thAya te bhaviSyamAM vaLI koI zuravIra nikaLI AvI tene pharI udhAra karaze." kaI vacalo mArga zodhI ja na zakIe ? A ApaNuM sarva mATe bhAre zaramanI vAta che. A amArA ekalAnuM ja tIrtha che e ghamaMDamAMthI A sarve anartho jamyA che. A ApaNuM sahIyArUM tIrtha che eTalI vAta svIkAravAnI sAthe samAdhAnanAM dvArA sahajapaNe khullo thaze. vetAMbarane mana digaMbara ane digaMbarane mana vetAMbara pitAne dharmabaMdhu che e tathyanAM svIkAra sAthe ApaNA hakko upara aghaTita tarApa mAravAmAM AvI che, ApaNuM kezarIAjIne bhaMDAra ApaNane puchayA sivAya ucApata karavAmAM AvyuM cha-A DaMkha jenA viSe ApaNane sAlI rahyo che te rAjya sAme ApaNe jesabhera laData calAvI zakIzuM ane ApaNuM gumAveluM jarUra pAchuM meLavI zakIzuM. Aje thaI rahelI zikSAmAMthI ATalo bodhapATha ApaNe laIe ane have zuM karavuM tene sau sAthe maLIne vicAra karIe. paramAnaMda A kathanamAM sArAsArane jarAye viveka jovAmAM AvatA nathI. aDhI hajAra varSa para thaI gayelA mahAvIra svAmIe ApelA. upadezonuM jJAna Aja sudhI akhaMDa rahyuM ane have pachInA vijJAnanA, chApakhAnAnA, philmanA, rekarDone ane havAI vimAnanA yugamAM te akhaMDa nahi rahe ema mAnavAnuM koI ja kAraNa nathI. bembavarSothI pattharanuM maMdira nAza pAme. te eTama bombathI tAMbu ane suvarNa paNa bhasma thaI jAya ene vicAra kema na karavAmAM AvyuM ? pathara ane tAMbuM purAtana kALathI vaparAtuM AvyuM, te AjanA vimAnayugamAM te ja vAparavuM evI paraMparAbhaktimAM narI aNasamaja ja rahI che. jJAnanA sAdhananA saMrakSaNa mATe bhale lAkha kharcavAmAM Ave, paNa te AvI rIte ? patthara ke tAMbAmAM utArelA lekho nAza pAmatAM vAra nahi lAge, paNu TakAu kAgaLa upara chApelA be-pAMca hajAra Agama graMtho je duniyAnI badhI lAyabrerIomAM mUkavAmAM AvyA hoya te te game tevA vaijJAnika vinAza chatAM taddana nAbUda te na ja thAya. be-pAMca hajAramAMthI baso pAMcase lAyabrerImAM e Agama haze tene pharI chapAvIne temAMnuM jJAna sahelAIthI pravAhita rAkhI zakAze, teno vicAra zuM kaI ja jainane Avyo nahi; ke jJAnane akhaMDa rAkhavA lAkhonA kharce patthara ane dhAtuno Azraya levAnuM yogya mAnyuM ? jJAna to pravAha dvArA ja ciraMjIvI rahI zake che. mahAvIra bhagavAnanA Agamo hajAra-bAra varSa sudhI te sAdhu-zramaNonI smRtimAM jaDAyelA rahIne uttarottara sajIva rahyA. pachI te graMthArUDha : thayA. tene paNa hajAra varSa vItI gayAM. tADapatra upara e jJAna seMkaDo varSa rahyuM, chUTA kAgaLa para paNa seMkaDe varSa cAlyuM ane have pustakamAM pravAhita rahyuM che. e pravAha vaDe ja jJAna sajIva rahyuM che. je koI dhanike AgamagraMthane sonAnAM patarAmAM ketarAvIne rAkhyA hatA, paraMtu paraMparA dvArA. emAMnu jJAna pravahita na rahyuM hota to Aje e senAnAM patarAMnI zI dazA hota tenI kalpanA karone ! jevI rIte jJAna vinAno mANasa deva-devInI mUrtine pagathiyAMnA patthara tarIke vApare che, tevI ja rIte, jJAna vinAne mANasa e senAnAM patarAMmAMnA akSarane nirUpayogI mAnIne tenAM ghareNAM ke vAsaNa karAvata, kiMvA koI rAjAnA hAthamAM e patarAM AvyAM hatA te te kayAranAya gaLAine TaMkazALamAM sIkakAnuM rUpa pAmyAM hota. kAntikALamAM raziyAnA devamaMdire tyAM ispItAlo, saMgrahasthAne ke moTaronA tabelAnuM rUpa pAmyAM che, tevI ja kaI krAnti hiMdamAM Avaze te Agama-maMdiranA oraDAmAM koNa jANe keNa rahevA jaze-ane tAmrapatro ya akhaMDa raheze tenI khAtrI A parivartanazIla jagatamAM mahAvIra bhagavAnane sidhdhAMta paNa ApI zake tema nathI. paraMtu evA kALamAMya Agamo eka sthaLe jaDa AkAre purAIne rahevAne badale hajAro pustakAlayamAM pustaka rUpe rahyAM hoya, temAMnuM jJAna e rIte pravAhita rahyuM hoya te kALAMtare paNa e jJAna sajIva rahevA pAme, ke jevI sajIvatA patthara ke tAMbAmAM . AMkelA akSaronI ka9pI paNa zakAtI nathI. A rIte lAkho rUpiyA kharcanArA jainAe ekAda " ardha bhAgadhI keleja" sthApIne jainAgamanA abhyAsa mATe yuvAnane ane vidvAnone uttejana ApyuM hatuM, paradezanA paMDitane paNa AkarSA hota, te AgamajJAna kevuM pravAhita ane ciraMjIvI rahyuM hota tenI kalpanA paNa koI janane AvI nahi, ane AvA maMdira bAMdhavAnuM ja sUjhayuM tyAre te kahevuM joIe ke jemAM jJAnabhUkha nathI paNa dhanitAe nIpajAvelI kIrtibhUkha ja vahI rahI che ane temanA vidvAne tathA AcAryo ane surIzvaro paNa e bhUkhane A rIte tRpta karI rahyA che. (bahurUpI"mAMthI sAbhAra udhRta) pathika Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-7-47. prabhu, jenA pa7 sva.kauzAMbIjInAM preraNAdAyI smaraNe (gatAMkathI cAlu) temaNe sAranAthanI asahya lUnA divasomAM eka kapaDAnI the chellA be traNa varSa thayAM kauzAMbIjI jyAre maLatA tyAre besI dhyAnane abhyAsa karelo. e ja vIratAne lIdhe teo brahmaeka mAtra jIvanAntanI ja carcA karatA. teo kahetA ke "meM dezanAM jaMgalomAM bhayAnaka jherI jaMtuo vacce ekalA rahI mAruM kAma pUruM karyuM che. lakhavAnuM bane teTaluM lakhyuM che. maLyA samAdhimAgane abhyAsa karavA gayelA. emanA pratyeka jIvanakAryamAM te pAtra chAtrone zIkhavavAmAM paNuM kacAza rAkhI nathI. chokarA vIratA bhArebhAra dekhAtI. game tevA mobhAdAra viThAne ke zrImaMta chokarIone pUratuM zikSaNa ApyuM che ane svAvalaMbI banAvyA che. hoya ane teo kAMI bolavAmAM bhUle te kauzAMbIjI nAnI ke te pachI have vadhAre jIvI meghavArImAM umero zA mATe karavo ? meTI koI paNa pariSaddamAM tenI khabara lIdhA vinA rahI ja na zakatA. ane vadhAre ghaDapaNa bhogavI, bistare paDI aneka lokonI sevA meM evA aneka prasaMgo joyA che. zaktine nakAmo upaga zA mATe kare? tethI have jIvanane . emanI vIratAe emane sujhADayuM ke tuM mRtyune bheTa paNa aMta kare e ja mArI ciMtAno viSaya che." ItyAdi temanA A mArAntika lekhanA jevI tapazcaryAnA mArge ja mRtyune bheTa. vicAro sAMbhaLI ame badhA paricito akaLAtA ane kahetA ke kauzAMbIe AvI saMlekhanAne vicAra te mane be eka varSa tamArA jIvanane, tamArI vicAraNAone rASTrane bahu khapa che. pahelAM ja kaheze, paNa teo te mATe yogya sthAna zodhatA. ane ane bhale tamane sIttera jeTalAM varSa thayAM hoya chatAM tame amArA mane paNa tevA sthAna mATe pUchatAM. evA sthAnanI pasaMdagImAM : karatAM bahu sazakata cho." keTalAka mitroe khAsa karI jaina mitroe temanI mukhya zarata e hatI ke jyAM teo lekhanA zarU kare tyAM temane jyAM rahe tyAM kharca ApavAnuM zraddhApUrvaka AzvAsana ApeluM. darzanArthIonI dhamAla na rahe, ke jANe nahi, ane emanI evI kauzAMbIjhanA ekanA eka putra prodAmodara kauzAMbI paNa pitR: paNa icchA hatI ke maraNa pachI koipaNa jAtane ADaMbara karI bhakta che. teo paNa pitAnA pitA mATe banatuM badhuM karI chUTavA dhanazakti ke janazakti veDaphavI. mane te tyAM lagI kaheluM ke taiyAra ja hatA. emanI yeSTha putrI mANekabena ane jamAI De. mRtazarIra bALavA mATe kare ite lAkaDAno kharca na karatAM prasAda paNa kauzAMbIjI mATe badhuM ja karI chUTe tevA hatA kauzAMbIjInA tame badhA ene jamInamAM ja dATa agara jaLapravAhamAM vahevaDAvI vRdhdhapatnI paNa sevAmUrti che. emanA aMgata kuTuMba uparAMta dareka dejo. A vicAre pAchaLa emane haiye garIbo pratyenI lAgaNI prAMtamAM emane jANanAra aneka vidvAne ane dhanike, emanA vaselI hatI. teo icchatA ke teTalo kharca garIbone madada karavAmAM jIvananI sakriya kALajI sevatA tene paNa huM sAkSI chuM ane thAya. ema lAge che ke buddha pratyenI temanI ananya bhaktie temane chatAMya kauzAMbIonI jIvanAnta karavAnI vRtti keme karI zakI nahi. buddhanA jIvanamAMthI jAte duHkha veThI bIjAnuM bhaluM karavAnI karUNAtemanAmAM AvI vRtti kema janmI te te pUrNa paNe kahI na zakuM vRttine saMskAra aryo hoya. game tema che chatAM temaNe jIvanachatAM teo pitAnI vRttinA samarthanamAM je keTalAka Adhunika ane vilopanane nizcaya te karI ja lIdho hato ane te paNa mAraNAnika purAtana dAkhalA TAMktA te uparathI huM eTalI ja kalpanA karI zako salekhanA dvArA. ke kauzAMbIjI ghaDa5Nane bhAra koI paNa upara nAMkhavA mAMgatA nathI vyaktigata daSTie jIvanazuddhi mATe prayatna karI saMtoSa ane paga ghasIne parANe jIvana pUruM karavA IcchatA nathI. meLavyuM hoya ane sAmuhika dRSTie saMdha pratyenA kartavya bajAvI teo jevI rIte hasate meDhe jamyA, hasate moDhe AkhI kRtArthatA siddha karI hoya evo sAdhu amuka paristhitimAM samAdhijaMdagI gALI, tevI ja rIte prasanna citta koInA upara bhAra maraNanI dRSTie AjIvana anazana kare evuM je ati jUnuM jaina nAMkhyA sivAya mRtyune bheTavA mAMge che. teo mane kahetA ke vidhAna che ane je Aje paNa jainaparaMparAmAM kayAreka kyAreka juone zivaprasAda guptA kevI rIte bebhAna dazAmAM bistare varSo jIvatuM jovAmAM Ave che te vidhAna kauzAMbIjIne bahu gamI gayuM thayAM paDayA che ane temanI zArIrika hAjate mATe paNa aneka ane pitA nizcaya mATe upayogI lAgyuM. tethI teo jayAre nekarane kevuM rokAvuM paDe che. teo ema paNa kahetA ke, paMDita jIvanAntanA nirNaya viSe vAta karatA tyAre jaina paraMparAnA maraNAntika mAlavIyajI jevA paNa ati lAMbA jIvanathI keTaluM duHkha anubhave saMthArAnuM hadayathI samarthana karatA. meM aneka varSo lagI temane che? bauddhagrantha ane bIjAM zAstromAMthI teo aneka udAharaNo meDhethI jana ugra tapasyAne sakhta virodha sAMbhaLeluM ane have jayAre TAMkI mane kahetA ke, "juo ! pAkuM pAna kharI paDe te rIte teo maraNAnika saMthArA jevI jenI ugra tapasyAnuM samarthana prAcIna saMta ane tapasvIo vRddhAvasthAmAM kharI paDatA. jIvanane karatA tyAre prathama karatAM temanA valaNamAM paDela pheraphAra huM spaSTa aMta bahAdurIthI karatA, mRtyuthI na DaratAM ane kartavya karyAne joI zakate. chatAM huM e viSe kAMI bolato nahi ane teo kahe saMtoSa meLavyA pachI teo jIvaMvA mATe tAMDiyo na mAratA. te mUMge moDhe sAMbhaLyA karate. mane kauzAMbIe chellA varSomAM tethI huM paNa vIratA, smRti ane jAgRtipUrvaka mRtyune bheTavA anekavAra kahyuM ke mahAvIrasvAmInI tapasyA paNa ghaNIvAra upayogI IcchuM chuM." huM badhuM sAMbhaLI cUpa rahe. ane bacAvanI dalIlomAM che. teo anazana karavA te icchanA paNa sAthe ja keTalAka sudhArA na utarate. kyAreka kyAreka mArA dharmabhaginI motIbena jIvarAja- temAM dAkhala karavA viSe paNa kahetA. sthAnakavAsI sAdhvI raMbhAkumAjemanA upara kauzAMbIjanI bahuM zraddhA hatI te-patAnI dalIlo . rIe anazanapUrvaka dehotsarga karyAne dAkhala temanI sAme hate. kauzAMbIjI sAme AdarapUrvaka paNa bhArapUrvaka vahetI mUkatA. chatAM huM evuM anazana kauzAMbIone pasaMda hatuM; paNa evA anazana-prasaMge joI zako ke kauzAMbIonA valaNamAM kAMI phera na paData. je dhamAla thAya che, je darzanArthIonI bhIDa jAme che, je dUra-dUranA jIvanane aMta karavAnI ugra vRttie temane jenA cirapracalita yAtrIothI ladAyelI Trene Ava-jA kare che ane je AgaLapAchaLa saMthArAvata pratye vALyA. kauzAMbIjI kAyaratApUrvaka * mRtyune bheTavA besumAra paisA avivekathI veDaphavAmAM Ave che te kauzAMbIjIne icchatA nahi. tethI temane takALa maraNane zaraNa thavAne sahele jarAya pasaMda na hatuM; tethI teo anazanaThArA samAdhi-maraNa raste pasaMda na hatuM. temanI nasenasamAM pitRka vIratAnAM saMskAra sAdhavAnA nizcaya upara AvyA hatA paNa teo evA sthAna ane hatAM. e ja vIratAne lIdhe teo 1930 nI satyAgrahanI laDAInA evI paristhitinI zodhamAM hatA ke jyAM anazana levAthI samAdhianusaMdhAnamAM jelavAsa paNa karI AvelA. e ja vIratAne lIdhe maraNa sadhAya ane sAthe ja ADaMbara ke vyartha vyayathI mukata rahI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 58 prabuddha jaina tA. 15-7-47 | | zakAya. AvA sthAnanI zodha cAlatI ja hatI tyAM anukuLa sayAga lAdhyuM. gayA julAI mAsanA aMtamAM jyAre meM kauzAMbIjIne deharI. ghATa viSe vAta karI ane kahyuM ke huM tyAM javAnuM chuM tyAre temaNe paNu je jAuM te ekavAra AvavAnI icchA darzAvI. deharIghATa e kAzIthI 50-60 mAIla dUra Avela eka sarayUnadIne prasiddha ghATa che ane tyAM javAnuM mAruM AkarSaNa mukhyapaNe svAmI satyAnaMdajIne lIdhe hatuM. svAmIjI mULe e pradezanA brAhmaNa ane Aya samAja paNa pAchaLathI lAlA lajapatarAya dvArA sthApita leka-sevakasamAjanA AjIvana sabhya thaelA.. teo grejayueTa che ane svabhAvathI ja sevAnI jIvita mUrti che. temaNe te dhATa upara sthApela harijana-gurUkuLa" eka prANavAna saMsthA che jemAM yu. pI. jevA kaTTara jAtibhedavALA pradezanA keTalAka brahANe kaI paNa jAtanA bhedabhAva sivAya harijane sAthe rahe che. havAmIjhanI anekavidha pravRttimAM eka mukhya pravRtti gAmaDAMomAM carakhA calAvavAnI ane svAvalaMbI khAdIutpAdananI che. huM svAmIjIne pahelethI ja jANute. hamaNAM teo jelamAMthI zrI 1942 mAM polIse e bALI tema ja naibhraSTa karI nAMkhela gurUkuLanA punarAdhAra--kAryamAM parovAyA hatA. mane e viSe. rasa hoI tyAM ekavAra javuM pasaMda hatuM. svAmIjI paNa kAzI mAre utAre Avela hatA. ema te kauzAMbIjI paNa svAmIjI viSe thoDuMka jANutA; paNa jyAre meM baMne vacce vizeSa paricaya karAvyo tyAre kauzAMbI temanI sAthe javA lalacAyA. ha palAMka bIja kAraNasara te vakhate sAthe javA azakata hatA tepaNuM svAmIjInA AzvAsanathI kauzAMbIjI te temanI sAthe deharIdhATa gayA ja, tyAM jaI joyA pachI ThIkalAge te tee anazana leze ema te temanI vAtacIta uparathI huM jANatA ja hatA. e prasaMge paricaryA ane sevAne pUrata prabaMdha karavAnI ciMtA mane hatI ja. svAmIjIne temanA sahakAryakartA ane tyAM rahetA harijana vidyArthIo upara bharose te have ja, paNa koI jANIto aMgata sevAbhAvI mANasa sAthe jAya ane rahe e amane badhAne iSTa hatuM. devayoge e paNa suyoga sAMpaDaye. L1836 nA eprilanI 20 mI tArIkhe kalakattAthI pAchA pharatAM kAzI utare ne tyAM ja rokAyele. daramyAna caitanya je kayAreka cunIlAlajI nAme sthAnakavAsI muni hatA ane je lagabhaga 13-14 varSa thayAM muniSa choDI saMtabALanI peThe rAtadivasa samAja-sevAnuM kaThaNa tapa Acare che te hApuDathI mArA belAvyA kAzI AvyA hatA. temanI sevAvRtti ane saraLatAthI huM taddana paricita hato. teo prAkRtika cikitsAnA abhyAsI ane te viSe UDe rasa dharAvanAra che. upavAsa, anazana Adi prasaMge kema vartavuM e badhuM teo saheje jANe che. ane vadhArAmAM kauzAMbIjhanA paricita paNa kharA. meM temane ja kAzabAjI sAthe javAnuM kahyuM ane tee gayA paNa kharA. deharIdhATa jatAMveMta kauzAMbIjIe prathama te ekAzana zarU karyA. pachI dhIre dhIre mAtra dUdha upara AvyA. krame krame dUdhanuM pramANu paNa dhaTADatA gayA ane chevaTe ene paNa tyAga karyo. mAtra pANI letA. ane pAchaLathI caitanyajIe temane pANImAM lIMbune rasa paNa ApavA mAMDe. ekAzananI zarUAtathI anazananA prAraMbha ane tenA tyAga sudhInA rojerojanA pUrA samAcAra cetanyajI amane posTathI pAThavatA ane kAMIka sUcanA paNuM mAMgatA. sAthe sAthe teo kauzAMbIjhanA zArIrika ane mAnasika badhAM pheraphAranI nedha rAkhatA jenI DAyarI hAjI temanI pAse che. caitanyajIe paricaryAne e suMdara ane sarvAgINa prabaMdha karyo hatuM ke kauzAMbIjanI ugra prakRti paNa tethI pUrNapaNe saMtoSAI hatI. caitanyajI De. suzIlA nAyara ane gAMdhIjI pAsethI keTalIka sucanAo maMgAvatA. kauzAMbIjI game teTaluM gepavavA icche chatAM emanA je vizvavikhyAta mAsa anazana upara utare ane e vAta sAva achatI rahe e asaMbhava hatuM. svAmIjIne pitAnA kAme alAhabAda, dehalI, lakhanau vagere sthaLe javAnuM banyA karatuM. purUSottamadAsa TaMDane svAmIjIne kahyuM ke, game te bhege kauzAMbIjIne prANa bacAve. e mANasa pharI nahi maLe. gAMdhIjI dIlhImAM hatA. temaNe caitanyajIne tAra karyo ke, kauzAMbIjI upavAsa choDI de. kauzAMbIjIe javAba apAvyuM ke, bApujI ahIM AvI mArA mananuM samAdhAna kare te ja huM upavAsa choDavAno vicAra karUM. eka bAju kauzAMbIjhane aTala nirNaya hatuM ane bIjI bAju cemerathI upavAsa choDAvavAnA prabaLa prayatna paNa thatA. sauthI vadhAre dhyAna gAMdhIjInA kathana upara apAtuM. kauzAMbI sAva kSINa thaI gaelA. paDakhuM paNa pheravI na zakatA. belI paNa na zakatA. badhI zArIrika hAjate sutA sutAM ja caitanyajInA yogakauzalyathI patAvavAmAM AvatI. kauzAMbIjhanI smRti. jAgRti ane prasannatAmAM kAMI phera paDaye na hatuM. chevaTe lAMbA upavAsa pachI kauzAMbIjI gAMdhIjInA dabANane vaza thayA ne pAraNuM karyuM. pAraNA pachI uttaraghara mAMdagI vadhI. caitanyajI paNa muMjhAyA. chevaTe emane kAzI lAvavAmAM AvyA. mane kauzAMbI kahe, "paMDitajI! huM gharanI ke ghATane rahyo nathI. upavAsa te choDaze paNa mAMdagI vadhI ane bIjA pAsethI sevA na levAnI je vRttie mane anazana tarapha dhakelyA hatA te ja vRttine dabAvI Aje aneka pAsethI vividha sevA levI paDe che." ame emane leza paNa ochuM na Ave te ja rIte badhA vyavahAra karatA. emanA sadAnA yajamAna che. pavAra ane bIjA aneka DokaTara-vaidya Adi mitre emane mATe zraddhApUrvaka khaDe page rahetA. emanA putra ane putrI taraphathI amArA upara uparAupara aneka patro AvatA ke amArA pitAnI kIMmatI chaMdagI game te rIte bacAva ane Iti badho kharca phTathI karo. emanA putra ceka mokalyuM ja jatA. ame pAsenA mitre paNa kazI gaNatarI karyA vinA ja temane ArAma ApavA badhu karatA. chevaTe traNeka mAsa pachI teo kAMIka besatA-UThatA thayA, beTAM paDela aMge kAMIka kriyAzIla thayAM. meM temane kahyuM ke, ekavAra muMbaI jAo ne kuTuMbane maLe. emanuM mana paNa evuM hatuM ke gAMdhIjIne maLavuM ane zakaya hoya te sevAgrAmamAM ja jaI vasavuM. teo muMbaI gayA, ne pAchA vardhA AvyA. varSA kyAre AvyA te huM nathI jANatA paNa temanI mAMdagInA uDatA samAcAra maLelA. junanI 10 mI tArIkhe kAkA kAlelakara aNadhArI rIte mane kalakattAmAM siMdhIpArkamAM maLyA tyAre temaNe kauzAMbIjInA anazana viSe vAta karatAM kahyuM ke teo 27 divasa lagI mAtra jaLa upara rahyA ane chellA traNa divasamAM te jaLane paNa tyAga kare. kauzAMbIjI kAkAne maLavA iMtejAra hatA. ne jevA kAkA bahAragAmathI AvyA ne maunapaNe ekabIjAe AMkha meLavI ke thoDI ja vAramAM temane prANapaMkherU uDI gaye. kAkAe kahyuM ke, chellI kSaNa lagI kauzAMbIjInI rakRti, jAgRti ane prasannatA akhaMDa ja hatAM. mane A sAMbhaLI AnaMda thaye ane ema thayuM ke deharIghATavALuM anazana e chellA ane pUrNa anazananI taiyArIrUpa ja nIvaDyuM. e abhyAse temane, chelalA mAsika anazana dvArA samAdhi-mRtyu sAdhavAmAM bhAre madada ApI. kauzAMbI A leka choDI gayA ema harakeIne lAge, paNa jyAre emanI jIvatI. vividha kRtio ane akhaMDa purUSArthanA samAjaprANamAM saMkrAnta thaelA saMskArono vicAra karuM chuM tyAre ane teo aneka rIte jIvatA ja dekhAya che. punarjanmane vyavahArU ane saunI budhimAM sahelAIthI utare evo A eka ja khulAse che. emanuM ATaATaluM lakhANu, emanA ATaATalA saMskAragrAhI ziSya, emanI ATaATalI sevA ane tyAgavRtti, emane saMskArI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-7-47 prabuddha jena - sAdhu dharmAnaMda kosaMbInI aMtima kSaNe he rAhula! A pramANe AnApAna smRtinI bhAvanA karavAthI huM temane jaI maLuM evI temanI IcchA hatI. rAtre bAra vAgyA ane te praguNita karavAthI, mRtyumukhe paDelA manuSyanA AzvAsa sudhI temaNe mRtyunI rAha joI ane pachI temaNe badhAne suI javA prazvAsa paNa tenI sAvadha avasthAmAM ja thaMbhI jAya che. asAvadha kahyuM. paraMDhamAM pAMca vAgatAM temaNe kahyuM ke have traNa-cAra kalAka rahetAM nirodha pamAte nathI. anApAnamRti jene sAdhya thaI hoya bAkI che. tA. 4 thInI savAre dasa vAgatAM huM temanI pAse jaI te maraNakALa AvI pahoMcyA chatAM mUcchita thato nathI. tenA pahoMce ane maje. zvAsocchavAsa tenI jAgratAvasthAmAM ja baMdha paDe che." hAthanI IzAratathI temaNe pitAnI prasannatA vyakta karI. budha bhagavAnanAM A vacane sAdhu dharmAnaMda kosaMbIe pitAnI "putrane ane putrIne chevaTanI ghaDIe AvIne Apane jeI javAnI aMtima kSaNomAM siddha karI batAvyAM. pahelAM temaNe yukataprAMtamAM anujJA che ? " evuM meM pUchayuM. temaNe spaSTa rIte "nA" kahI. huM deharIdhara khAtenA AzramamAM anazana karIne dehatyAga karavAnA kalAkeka pAse beTho. pachI turata ja temaNe AMkhe tAravI. zvAsa saMkalpa karyo hate. mahAtmAjInI vinaMti parathI temaNe te saMka9pa kaThina thavA lAgyuM. eka vAgatAne sumAre temaNe bhInA kapaDAthI choDI dIdhe. AhAra levAthI zakti AvatAM ja te muMbai khAte pitAnI zarIra luchAvarAvyuM. deDha vAgatAM temaNe jhuMpaDInA cAra daravAjA putrIne ghera jaine rahyA. paNa parivrAjake kuTuMbamAM paNa rahevuM khulA karavA kahyuM. aMtima kSaNa avatAM ja paricAraka zaMkaranane joIe nahi ema lAgavAthI te gAMdhIjInA AzramamAM sevAgrAma hAtha pitAnI chAtI para gADha rIte dharI rAkhyo ane chelle zvAsa khAte jaine rahyA. anazana karIne maravAne saMka9pa temaNe choDI che. DekaTare mAnatA hatA ke pANI levAnuM baMdha karyA pachI 24 dIdhuM hatuM, te paNa jIvavAne saMka9pa paNa punaH majabUta thatA kalAkamAM te mUchita thaze, paNa temanI yogasAdhanA temane upayogI nahe. jijIviSA ( jIvavAnI IcchA ja jyAM kSINa thaI hatI thaI paDI. zvAsocchavAsa para dhyAna karavAthI ane te sAthe dehanI tyAM annanuM pAcana paNa vyavasthita rIte kayAMthI thAya? ane smRti rAkhIne kAyasaMskAra zAnta karI, niSkAma prItisukhane anubhava auSadhe paNa zuM karI zake ? sevAgrAmanA AzramamAM rahevA jamavAnI laIne, cittasaMskAra jANIne, tene zAMta karIne, pramudita cittane vyavasthA uttama hatI. nAmAMkita DokaTaro sevAmAM hatA. keTalAya samAdhAnapUrvaka vimukta karIne anityatA tathA vairAgyanI smRti paricAra bhakitapUrvaka ane tapuratAthI paricaryA karatA hatA. jI. rAkhavAthI nirvANune raste mekaLA thAya che. jamanAlAlajIe pitA mATe baMdhAvelI paNa gAMdhIjIe ja vAparelI dharmAnaMdajIe ghaNA divase pUrve pitAne dhvahika saMskAra zuM paDImAM temane rahevA mATenI vyavasthA karI hatI. kuTuMbIjane kevI rIte kare te saMbaMdhe savistara sUcanA ApI rAkhI hatI. pAse na rahe e jo ke temane Agraha hatA, te paNa Azrama "mRtyu pachI mukhamAM gaMgAjaLanAM cAra TIpAM nAMkhaje. mAre mATe vAsIoe kuTuMbIjanonI uNapa bhAsavA dIdhI nahotI. prArthanA karavA maMtra kAMI karazo nahi, pravAsa mATe navuM kapaDuM jIvavAne rasa ja kamI thayA pachI dUdha pacavuM baMdha thayuM. paNa vAparazo nahi. AzramamAM kAma karanArAone bhojananI aDacaNa pachI phaLane rasa paNa nahi pacavAthI baMdha karavAmAM AvyuM. paDe nahi evI rIte dAhasaMskAra karajo. kharca bahu thavA na joIe....' bhAjInuM pANI mAtra laI zakAtuM hatuM. chevaTe barAbara eka mahine vagere keTalIya sUcanA temaNe ApI rAkhI hatI. te mAtra pANI para rahyA. enimA-bastInI madadathI piTa tadana sApha ' mRtyu pitAne harI javA Ave tyAre jIva bacAvavAne rAkhavAmAM AvatuM hatuM. chellA traNa divasa te te pANI paNa laI sArA-mAThA badhA prakAre karanArA leka jagatamAM asaMkhya che. mRtyu zakyA nahi. parivrAjakanuM maraNa tadana svaccha hevuM joIe eve viSe beparavA rahIne nityanAM kAma karanArA leke paNa maLe che. temane Agraha hate. pANI choDayA pachI temanuM bolavuM paNu kSINa paNa pitAnuM jIvanakArya pUruM thayuM che ema jANIne pite ja thaI baMdha thayuM. paNa kAna mAtra tI rahyA hatA. magaja uttama mRtyune AmaMtraNa ApIne ane sarva prakAranI vyavasthA rIte kAma karatuM hatuM. hAthapaganI nADIe kAma karatI thelI gaI. karIne utkaMThAthI mRtyunI vATa jonArA sAdhupurUSe jagatamAM te paNa zva.secchavAsa chAtI pUrate niyamita calana hatuM. pUchelA virala ja hoya che. e mATe ja dharmAnaMdajInA aMtima divasanuM prazno te IzAratathI javAba ApatA hatA. chellA prayANa mATe varNana upara jarA vistArathI ApyuM che. aMtima anazanane lIdhe temaNe jeTha mAsa nI pUrNimA TharAvI rAkhI hatI. pUrNimAne dine temanuM zarIra eTaluM badhuM kSINa thayuM hatuM, sukAI gayuM hatuM ke temane UMcakavAne bhAra paNa koIne jANavA jevuM lAgyuM nahi. vizALa putra-putrI-parivAra-A badhuM hovA chatAM jo sthULa dehane aMtima yAtrAe temane pahoMcADavA mATe je strIpuruSe ekatra thayAM abhAva ja pUrNa mRtyu gaNatuM hoya te evuM mRtyu anivArya hatAM, temAMnA koInA mukha para vihavaLatA ke glAni nahotI. badhAya he I te leza paNa ciMtAno viSaya hovo na joIe. A bhavya prasaMganuM gaMbhIratAthI manana karatAM hatAM. duniyAnA traNa ane bIjA mitro muMbaI payuSaNa vyAkhyAnamALAmAM khaMDamAM pravAsa karIne pitAnA prakAMDa pAMDityanA baLathI bauddha kauzAMbIjhane AmaMtraNa ApatA tyAre teo temAM vyAkhyAna ApavA dharmazAstrane pracAra karanArA ane pitAnI pAchaLa ujajavala ziSyaAvatA. jyAre jyAre meM emanI pAsethI koipaNa vighAkRtya sAdhavA paraMparA mUkI janArA vidvAnanA jIvanane te vicAra karatAM hatAM. iccheluM tyAre teoe prasannatApUrvaka mane madada ApelI che. temanI muMbaInI mInA kAmadAronI sevA karavA mATe temanI vacce jaIne sAthenA mArA nAnAmoTA anekavidha smaraNe ane temaNe kahelA rahI temanAM sukhaduHkhanuM adayayana karanArA A rASTrasevaka sAdhupitAnAM jIvana-prasaMge jema takALa mRtipathamAM nathI AvatAM tema purUSa mATe lokonA manamAM AdaranI mAtrA kAI gheDI na hoya. te A maryAdita lekhamAM samAveza 5Nu pAmI nathI zakatAM. kauzAMbIjInA marAThI "harijana'mAMthI - kAkA kAlelakara, badhA ja paricita mitrae pitApitAnAM smaraNo ane temanI sAthenA | gujarAtane jaina dharma prasaMge lakhI te uparathI punarUkti vinAnI eka kauzAMbI jIsmRti- A lekhano bAkI rahela vibhAga AvatA aMkamAM pragaTa thaze. pathI taiyAra karI hoya te ja temanuM samagra citra kAMIka aMze satyazIla dharmAnaMda kauzAMbI AlekhI zakAya.. A mathALAne gayA aMkamAM pragaTa thayela lekha zrI. paramAsama-. paMDita sukhalAlajI. naMda kuMvarajI kApaDIAne lakhelA hate. taMtrI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) a prazuddha jaina kAsakhInAM aMtima vacanA (zrI. dharmAnaMda kAsaLIe peAtAnI chellI mAMdagI daramyAna De. vADadekarane keTalIka vAte lakhAvI hatI. mULa marAThInu gujarAtI ahIM ApavAmAM AvyuM" che.) 9 ane 15 me. vacce mahAtmA gAMdhIjIe (AmaraNa upavAsamAMthI ) mane bacAvye e sArUM' kayu" kema ke te vakhate mArA zarIrane kazuM kaSTa na hatuM. kruta manane ja kaSTa hatu ane tene pahoMcI vaLavu kANu jaNAtuM. humAM zarIrane kaSTa che paNa manane kazI akaLAmaNu nathI. 17-5-47 gai kAle ekAeka eka vicAra manamAM AvyA. mane peAtAne e upayegI nathI, paNa bhaviSyanA lokone dha maLe. e hetuthI noMdhI rAkhavA jevA lAge che. julAimAM gayA ( 1946 ) jUna daramyAna huM mAMdeA hateA. sAjo thayA, paNa manamAM vicAra Avye ke jIvIne have mAre hAthe kazu kAya thavAnuM nathI. mATe jema jUnA kALamAM ApaNA janakAdi rAjAe araNyamAM jai ne tyAM ja marI gayA tema huM paNu jANI joIne maraNa svIkArUM", AvA vicArathI deharIdhATanA harijana gurUkuLamAM jaine 22 mI ogasTa 1946 thI meM upavAsa zarU karyo. AzramanA pramukha svAmI satyAdanA ene TakA hatA ane 'upavAsanA khAra kAine ApIza nahIM,' ema emaNe kabUlyuM hatuM', paNa lakhanaumAM zrI Ta'Dana AgaLa e vAta kahevAi gai. emaNe svAmIjIne tarata bApu pAme mokalyA, gAMdhIjIe mane kAgaLa mokalye, meM gAMdhIjIne tAra dvArA javAba meAkalyo ke "huve mane Agraha (jIvavAnA) karaze| nahIM, mane svasthapaNe maravA deze." mahAtmAjIe mArI e vAta na svIkAratAM bIjA e tAra karyo. huM mUMjhAye| ane Akhare nirNAya upara AvyA ke have vadhu na tANatAM upavAsa cheDI devA joie. mane banArasa lai gayA. tyAM sajA thatAM lagabhaga be mahinA thayA. Disembara 1947 nA prAraMbhamAM huM muMbai Avyo ane mArI dIkarIne tyAM rahyo. tyAM DAkaTare|e mane tapAsIne kahyuM ke rAga kazA nathI. snAyu azakata thayA che. ene mATe viTAmina nI levu.' e davA lenAMveta-eka aThavADIyAnI aMdara-zarIre khajavALa zarU thaI je hajI kAyama che. injekazanA lIdhAM, prakALabhasma lIdhI, sevAgrAma AvIne naisagika upacAranA prayAga karyA, paNa khaMjavALa maTatI nathI. mukhya vAta kahevAnI te e ke - deharIdhATa jai me' je upavAsa zarU karyAM te mArI bhUla hatI. emAM kAyaratA hatI. Do. rAmamanohara leDhiyAe 16 jUna, 1946mAM ja gevAmAM je satyAgraha karyAM hatA te bahu saphaLa thayA nahIM, te paNa tene pariNAme amuka jAgRti te| thaI ja. e kAma huM kazI dhAMdhala vagara karI zakata; ane ghaNuM karIne poTu gIjha rAjyakartAnA sarkajAmAM na Avata. pU. bApujI jema AkhalImAM eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI karatA rahyA che, te pramANe hu' saheje karI zakta. emAM mane eka ja bIka lAgatI hatI ke gAvAnA kherAka-bhAta-hu pacAvI na zakata. mane karI karI saMgrahaNI-DisanTrI-ne vikAra thAta. paNa khUba sAcavIne raheta te varSa e va jarUra jema tema nabhAvI zakata ane e regathI marI jAta te! emAM kazu khATuM na thAta. paNa huM gabharAyA ane e raste me cheDI dIdhA. A sAce kacega na kahevAya. kayegIe tA chellI ghaDI sudhI satkarma karatA rahevu. joSTae. buddha bhagavAne e ja' karyuM. te traNa ke cAra mahinA bhayaMkara rIte bImAra hatA. e ja tA. 15-7-47 saMgrahaNInA rAgathI te pIDAtA hatA. temAMthI sAjA thatAMveMta temaNe potAnu pracArakAryAM zarU karyuM. rastAmAM saheja apath thatAM e ja rAgathI ekAeka parinirvANa pAmyA, ene ja hu' sAcA satkama'yoga kahuM chuM. e ja kAma Aja pU. bApujI karI rahyA che. huM bIkaNu nIvaDayA. khIjI vAta e ke me' mArUM kSetra bhrUNa' ja sa`kucita karI mUkayuM. kevaLa cApaDI jeTalu ja hu' jovA lAgyA. cepaDI lakhavAnuM sAmarthya' jo mArAmAM nathI te jIvavAmAM sAra zA ?- evI dizAbhUla meM karI lIdhI. A sakucita kSetramAMthI nIkaLI jai, gAvA jakhate tyAMnA lAkhA lAkAne nahIM teNe chAvanA leAkAne huM jagADI zakIzaeTalu mane sujhayu* nahIM A uparAMta te vakhate me' jaina dharmInu adhyayana calAvyu hatuM. evuM paNa mArA para vilakSaNa pariAma thayuM. prAcIna kALanA jaina sAdhu ane gRhasthI dhaDapaNumAM upavAsa karIne prANatyAga karatA hatA. A vratane emanA graMthamAM marAMtikI salekhanA kahe che. e ja Dhabe evA ja kaiMka upavAsa karI marI javu ema mane iSTa lAgavA mAMDayu. khera. janAnAM badhAM vrata vagerene hu vakheDatA nathI. emanAM vrata ane upavAsaneA kai ja upayoga nathI ema nathI. vivekapUrvaka e vrata AcaravAthI Aje paNa ethI lAbha thai zake che.. ane chatAM buddhanA kayeAgaja-athavA Aje pU. bApujI AcarI rahyA che e ja kayAga mane adhika pasada che. satkama yAgIe eTalI eka vAta dhyAnamAM rAkhavI joie ke. eka kSetramAM peAtAnI gati na cAle te te badalIne khIjAmAM praveza karavA. lakA hasaze athavA vakheDaze ene vicAra sarakhA karavA nahIM. sekreTisane badhA lekee humalAkanu jhera pIvAnI sajA karI, khristane krosa para ThekI dIdhe, yunAne vatA bALI nAkhavAmAM Avyo. paNa A ka yAgIoe duniyAmAM keTalI jabaradasta krAMti karI dIdhI ! kama yAga athavA satkamayeAga eTale bApadAdAe calAvela dhaMdhA AgaLa calAvave e nathI. jethI karIne bahujananuM kalyANa thAya te ja . sAcA kayega-ane te paNa atyaMta anAsakta budhdhithI karavA joie, have zita kSINa thatI cAlI che, khelavAnI tAkAta rahI nathI. eTale bhatu hirane nIcenA zloka yAda karI viramuM chuM': mAtar meTrini, sAta mAsa, bhale tena, sugaMdho nana, bhrAtara vyoma, nibaddha zreSa bhavatAM dhanyaH praNAmAMjaliH / yuSmat saMgavazopajAta sukRta sphArasa sphuran nirmalajJAnApAsta samasta mohamahimA jIye pare brahmaNi // 'harijanaba'"mAMthI sAbhAra uSkRta, DAhyAbhAi bAlAbhAi kArA nidhamALA spaSTIkaraNa A nizrRdhalekhana sabaMdhI e bAbateAnI ceAkhavaTa karavAnI jarUra jaNAi che. (1) hiMdI bhASAmAM nibaMdha lakhanAre hiMda lipine ja upayAga karavAnA che, urdunA nahi. (2) nibaMdha DusakeSa kAgaLanI athavA meTI sAijhanA leTara peparanI eka bAjue lakhavAne che. (3) nibaMdhanuM kada Tulsakepa A pejInA 32 chApelAM pAnA AsapAsa heAvu joie enA atha pulsakepa sAijhanA lagabhaga 16 thI 20 hAthanAM lakhelAM pAnAM thAya. ma`trI, muMbai jaina yuvaka saMdha, dhanajI sTrITa, muMbaI. zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla meAkamaca'da zAha, 45-47 mudraNasthAna sU kAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI rADa, mubai. 2 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va : aka : plu zrA muMbaI jaina yuvakasadhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla mAkamacaMda zAha, muMbaI : 1 1947 oMgaSTa zukravAra, : apane hAtha jalAjA: noLI mata nA... 4 jalabala + huI bhaskakI DherI .nonI mata nA... jyotameM gyota milAna.......logI mata nA - vivecana -- saMtavANI (TalAka divasa pahelAM. savAranA samaye kaMi kAmakAjane a Mge mArA mitra zrI. hIrAlAla amRtalAla zAhane tyAM javAnuM banyuM. teo pAtAnA eka mitrane grAmekeAnanI amuka rekarDa saMbhaLAvatA hatA. pUchatAM mAluma paDayu` ke te rekarDa truthikA roye gAyelA mata na, matakta, mata na' e dhruva padmavALA mIrAnA eka padanI hatI. huM paNa te sAMbhaLavA kheDA, bhAi hIrAlAle mIrAnA bhajana saMgrahamAMthI kADhIne e padya mane vAMcavA ApyuM, ane e padanA artha samajAvyA. pachI e rekarDa sabhaLAvI ane te upara temaNe keTaluka vivecana karyuM. jIthikA royanu A pada pahelAM keTalIye vAra sAMbhaLyuM haze, paNa ATalI samajaNapUrvaka pahelI ja vAra sAMbhaLyuM. bhakata kavi mIrAnu A dhana pada ane jANe ke e padamAM pAtAnA Akhe AtmA DhalavAi jatA hoya evI Urmi, halaka ane naisargIka kaLAthI pAtAnA kabara ke vaDaeN rajI karanAra truthikA roya-AvI suMdara meLavaNInuM hArda huM Aje ja samaye ane e samajatAM sAMbhaLatAM maiM koi parama AhAda anubhanyA. meM bhAi hIrAlAlane e pada uparanu` vivecana lakhI ApavA vina'ti karI. mArI mAMgaNInA temaNe svIkAra karyAM ane tenu je pariNAma Avyu te ahiM nIce pragaTa karavAmAM Ave che. kumArI truthikA royanI upara jaNAvela rekarDI sAMbhaLavAnu' jenA mATe zakaya hAya te e rekarDa A khyAlapUrvaka sAMsaLIne A vivecana vAMcaze teA prastuta vivecananA mate te vadhAre sArI rIte grahaNa karI zakaze. A pada aneka gAyakrAe sAmAnyatA: bhairavI rAgamAM gAyu che, paNa zabdArthane ane padmanA AtmAne uDANathI pIchANIne tA mAtra truthikA roye ja gAyu che ema prastuta karyuM sAMbhaLatAM ApaNane sacATa anubhava thAya che. ahi paNa A padanA rAga bhairavI ja che, nonI mata nA......mata_nA.......mata nA....... noLI, mata nA, matajJA, mata nA, paramAnada ) pAMva vahuM maiM toI......nonI mata nA... 2 prema bhakti ke paira 1 he nyAre ghUmo zaila *vatAnA.... . nonI mata nA... 3 agaracaMdanakI citA racAUM ane zrama lagA[[... 5 mIrAM ke prabhu giridhara nAgara dekhItI rIte A pada bahu aspaSTa che: eka kaDIneA bIjI sAthe ane badhI kaDIne samagrapaNe kazA meLa dekhAte| nathI, chatAM AkhA pa6mAM kAMika avanavuM lAge che paN te zuM che te saheje varatAtuM nathI. vastuta: A asAdhAraNa suMdara pada che, bhAvanA, vedanA, vyAkuLatA ane avAhI gaMbhIra dhvanithI bharapUra che, hRdayanI pU. lAgaNIo vyakta kare che ane sAthe sAthe yegamArgamAM kayAre te kai rIte bAkitamAga antagata thAya che tenu darzana karAve che. mIrAM mATe-hadaya mATe--matimAga ja hatA ane tenuM sa MpUrNa gAna mIrAMe A padamAM karyu che. yAgamAganI pratIkSA thatAM bhakitamArganuM pUrNa svarUpa dekhADayu che. Regd. No. B, 4266 A gAna karanAra satI yogInI che. 'yegIne uddezI gAnanA pravAha chUTavA mAMDayeA che. strIpurUSane (purUSa ane prakRtine--AtmA ane cittavRttine) anaMtakALathI sahacAra rahelA che ane paraspara sahAyaka rahIne AgaLa vadhatAM rahyAM che. zarUAta mAnavabhUmikAmAM kadAca dAMpatyajIvanathI thai haze. saMsAramAM purUSarUpe ane prakRtirUpe bannee vikAsa meLavI pAtAtAne yoga sAdhyo che. saMtoSa-Ananda-prasannatA bannenI akhaDita rahI che. ekabIjAne + pagalAM pagadaMDI rastA * DhagalI ke bhaDabhaDa baLIne, vArSika lavAjama rUpiyA 4 upakAraka ane zaiAbhItuM avalaMbana thayuM che ane jIvanamAM dhaNuM siddha karyu che. hajI sudhI kazI bhinnatA ke kaze! visaMvAda thayo nathI. Akrama have. badalAvAnI dazA AvI che, samAdhidazAe pahoMcatAM yAgIne cittavRttinA laya karavAnA rahe che. savikalpa samAdhi sudhI yogI ke yogInI ekalAM paDatAM nathI, paraMtu tethI AgaLa nirvikalpa samAdhi prApta karavA jatAM dhRtara sarvanA nirAsa karavo paDe che--te vakhate badhuM etapreta thai eka ja teja svarUpa rahe che ane sarva temAM samAi gayeluM hAya che, yogInA ane yAgInInA paNa temAM lApa thanAra che, paraMtu te kha MtenA eka sAthe leApa sabave kharA? padamAM e khulAsA che ke yegInI te prathama yAgImAM laya pAme che ane te rIte sahacAra avicchinna rAkhI pAchaLathI yegI sAthe tejamAM laya pAme che. anaMtakALathI purUSa sAthe rahelI prakRti potAnuM gaurava sidhdha kare che. A kevI rIte thAya che tenA khulAsA padanA gAnamAM che--padamAM che-te gAnathI pratIta thAya che. cirakALanI snehamathI samasvarUpa letI jAya tema tema anupama thatI jAya che ane te purUSahRdaya karatAM strIhRdayane vadhu andhana karanArI che. granthI chUTavA mAMDe-ke tUTavA mAMDe-te strIhRdayane asahya haiAya che. kAraNa ke prema ne bina jenA prati che tenA viraha ubhA thAya che. hRdayane te viraha poSAya tema nathI. jogI' vikhUTA paDe temAM parama vedanA che. te prasaMganI kalpanAmAM ja cItkAra che. kadI chUTA na paDavAnI AzAne bhaga che tevo prasaMga ubhA thayA tenA ArttanAda zarU thatAM prathama paMkti cAlu thAya che-'matajA-matajA matajA'-Ama puna: punaH kahI prAthanA abhyanA rUpe prakaTa thAya che ane tema karatAM karatAM A paristhitinA peAtAnI rIte peAtAne mATe ukela sUjhatAM yAgInIne thADuMka khaLa Ave che megInInA saMkalpa dRDha thAya che ane padanI pahelI kaDIneA AraMbha thAya che. nirAzA te viSAda-virahanI Aza'kA-pagale pagale rahe che ane pratyeka kaDImAM dekhAva de che. hRdayanI vyAkuLatA ne vedanA hAra paDI jANe vizvabharamAM phelAya che te pAchI hRzyamAM samAvavA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha jenA 62 tA. 1-8-47 - strIhRdaya prayatna kare che. gAmanI pratyeka kaDImAM A vyathA uparanA mAnamAM strIhRdayanI bhAvanAnA-AzaMkAnA-vyathAnAubharAya che. virahavedanAnA-AkAMkSAnA-viSAdanA maherAmaNa uchaLe che, hRdayanI - A padamAM ArjavatA che te utkRSTa nAyikAne viSAda che. bhAvanAonA jora upara dharmanuM jora vadhe che tenuM nirUpaNa che. temAM vinamratA bhAre bhAra che. page paDIne punaH puna: rokavAnI IcchA laya pAmavA tatpara thayelA bhavya yogInI pratimA akhaMDa rahe che che, paNa rUdana ne vilApa nathI. tema ja vadhu ujajavaLa thatI Ave che. vividha saMka95 ne saMjepite ekalI paDI jaze te khyAla paNu yogInIne asahya gemAM prema bhakti" yoganA mArgamAM kevI rIte joDAI laya pAme che. yegI koI vakhate vinarU5 aMzathI paNa hatuM nahi ane te che tenAM darzane che jemAM svArpaNanuM prAdhAnya che. virahane prasaMga rIte yogInI paNa megInA mArgamAM aMtarAyarUpa hatI ja nahi. ubho thatAM megI mATene yogInIne Adara himAlaya rUpa dhAraNa kare Avo meLa siddha thayA te bhAga have zuM baMdha thAya che? che, svarga najIka-mokSa najIka pahoMce che. nirarthaka che? A padamAM je je bhAvo rahelA che te te bhAvone gAnanAM gInInI premabhakti mArga sujhADe che. te pote je jANe svarUpamAM che kaI samartha gurUe juthikA reyane bhaLAvyAM lAge che tethI Itara bhAge tene ajANe che eTale megIne yAcanA che ane pitAne thayela gurUprasAda juthikA roye kaMThathI saMtavANInI kare che ke tuM have paramakalyANakArI mArge jAya che te galI amane sevAmAM dharyo che. grAmophona rekarDa te jALavI rAkhe che. ApaNuM batAva-tArI pagadaMDI amane pratIti karAva. Ama kahetAM kahetAM paNa te satenA padomAM je arthavAhI bhAvanA che tene ghotaka vibhUti pagadaMDI kadAca na samajAya ane rakhene yegI vikhUTo paDI jAya kALe kALe maLI rahe che e ApaNuM sadbhAgya che. tenI AzaMkA kaMpArI upajAve che. ane te aMge paNa "mAtA"nI saMgItamAM padanI zabdaracanA parathI bhAvavAhI sUra para javAnA yAcane cAlu rahe che. mAgaNI karatAM hRdaya jANe tuTuM tuTuM thAya che vividha rastA che. zabdane vaLagIne bhAvonA raNakAra ApavAne paNa kAraNa ke kadAca pitAnI ne yegI vacce AMtaro paDI gaye eka prakAra che ane te juthikA royane che. zabdane choDIne paNa te AzAbhaMga thavAnuM sahacAra gumAvavAnuM-cagInIne pAlave bhAnA pratibiMbe khaDA karanArA bIjA samartha saMgItakAre paNa - tema nathI. ane tethI sAthe rahevAne saMkalpa navA AkaramAM che, kAraNa ke bhAva prathama upaje che-zabda mAtra bhAvane vAhaka che prakaTe che. gInIne samaja thaI che ke kazI paNa ne pachI upaje che. paraMtu A padanA gAnanI yojanAmAM viziazudhdhi megInA havenA mArgamAM vinarUpa che eTale tevuM kazuM STatA e che ke padanA zabda ane padanA bhAvanI parasparanI maryAdA je pitAmAM hoya te pavitra mAM pavitra vastuthI paNa tene bhasma karI pUrepUrI svIkArI tenI aMdara ja gAnane bhAvavAhI karavA mATe . devuM ke jethI megIne chUTA paDavAnuM kAraNa na rahe. mAyAno laya surane upayoga karavAmAM juthikA reya phaLIbhUta thaI che ane bhAvathavo joIe-prakRtine tamAma khela saMkelAI ja joIe-vRtti nAne padanA zabdonA bandhanathI aMkti karIne sura mAraphata padane saMpUrNapaNe nivRtta thavI joIe te ja raste premabhakitanI rIte vadhu sliSTa kare che. pitAnA svApaNuMmAMthI ubho thAya che-lakSya avicaLa rahe che ane - koI paNa citrakArane prayatna ke lekhanane prayatna ke saMgItane pitAnA balidAnathI mAgInI e laya siddha kare che.--laya jegI prayatna bhAvavAhI thAya ane dhvani Ape tethI sakaLa thAya che. te '. e sAthe kALAntare paNa aviyega che. A rIte padane madhyabhAga, rIte A padanuM gAna sarva rIte saphaLa thayuM che. - upasthita thAya che. yogInA zreyamAM, thogInA parama kalyANamAM hIrAlAla amRtalAla zAha pitAnuM zreya ne pratibiMba jonAra gInIne nirNaya para AvatAM vilaMba thato nathI. yogIne saMkalpa . daDha ne avicchinna rahyo che tenAM sUcaka svarUpe megIne mIrAMnI adbhuta sAdhanA hAthe ja citA saLagAvavAnI prArthanA chUTe che. jAne vega pUro bhAratanA saMtomAM mIrAMnI bhAta anerI ja paDI che. alhAda, thaya ne nava yoga cAlu thAya tenI vaccenA rUpAntarane A naciketA, zibI ane harizcaMdranI peThe mIrAMe paNa satyAgrahI gya prakAra cheH balidAna sAthe bhaviSyanI AzAne meLa che ne jIvananI tejasvitA dAkhavI che. lekarUDhI ane lokalAjane nahIM sAthe sAthe viSAda choDavAnA prayatna sAthe potAnuM kartavya karyAne gaNakAravAne prAraMbha eNe pitAnA musalamAna nAmathI ja karyo haze. saMtoSa ubhe thate Ave che. paNa strI hRdayanI vyAkuLatA jatI nathI. giridharanAgara enA prabhu hatA, pati hatA, gurU hatA-sarvasva hatA. citA baLI baLI rAkhanI DhagalI rahe te kalpanA dhrujAvanArI zIta rAjasthAna, mALavA, gujarAta, kAThIyAvADa-e enI saMcAraupajAvanArI che ja, paraMtu yogIne iSTa thayuM temAMthI na raste bhUmi hatI. pariNAme enI kavitAmAM e badhA ja pradezanI bhASAnA bane mATe ubhe thaye che. roja bhasma lagAvanAra jogIne A vAdaki adA mAlA gayA che. e uparAMta bIjA koI paNa satanI DhagalInI bhasma lagADavAmAM kazuM aMtarAya rU5 nathI ane bhasmarUpe "vANI karatAM mIronI vANImAM pAchaLanA lokoe ghaNA kaeNrakAra karyA paNa vizuddha ane ciraMjIva thayelI gInIne vegIno meLApa che ane keTalAka padI tA bIjA ja nAnA moTA kavioe mIrAMne * nAme caDhAvyA che ! rUpAtarathI anaMtakALa mATe thaI jAya che. sadacArInA saubhAgyamAM sama enAM jIvananI vigato paNa ApaNI pAse vizvAsapAtra bhAgI thavAne bahAne navesarathI prApta karyAne "premabhaktine AnaMda che. ' rUpamAM nathI. AvI sthitimAM mIrAMnA padenA bhAvArtha viSe have pagadaMDI samajavAnI ke te bhUlAI javAnI cintA rahI ja nathI. nizcayapUrvaka kAMI paNa lakhavuM muzkela che. chatAM mIrAMnI sAdhanA mAyAnA nAzanuM svarUpa sidhdha thatAM have pachI rAganuM paNa ane enI anubhUti eTalI utkaTa che ke enI pAchaLa ka9panA baMdhana baMnemAMthI ekeyane nathI rahyuM. cittavRtti AtmasvarUpamAM ja deDAvyA vagara rahevAtuM nathI. laya pAmI gaI ane premabhaktine mAga vegIne paNa sahAyaka che. A prastuta bhajananA jogI '' koNa che e ApaNe jANatAM . A saghaLuM pAra utare te vicakSaNa ne samartha parama zakitamAna nathI. A bhajanamAM je prasaMga varNavyA che te mIrAMe pite 'garidharanI kRpAthI ja utare ane tenI kRpAthI ja jyotimAM ti anubhavyuM che ke pitAnI kAvyazaktithI utpanna karyo che te kahevuM '' saMpUrNapaNe maLI jAya ema mIrAM lalakArI lalakArIne kahe che. paNa muzkela che. ' premabhakitae A yojanA megIne kahI batAvI ane tema hamaNAMja eka nehIe A bhajananI eka grAmephina rekarDa kahetAM kahetAM paNa punaH punaH prArthanA cAlu rahe che ke A mujaba saMbhaLAvI ane samajAvI. temAMnuM pUtikA reyanuM saMgIta A bane tyAM sudhI tuM mata jA" arthAt vikhuTA na paDa, vikhuTo na paDe ! bhajana upara asAdhAraNuM prakAza pADe che. ' ' SU1 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-47 prabuddha vajana A bajana pramANe, mIrAM pitAnA gurU jevA koI sthitaprajJa yegIne. vinave che ke e ene choDIne jAya nahi. jogI zA mATe choDI jAya che? mIrAMne jogI pAsethI zuM joIe che? gurU gasAdhanAmAM mAnate haze ane mIrAM premalakSaNA bhakitamAM rAcatI haze. gurUe joyuM ke jyAM ATale sAdhanAbheda che, tyAM pote zI rIte sahAyaka banI zake ? e javA taiyAra thaye. - mIrAMne potAnA premabhakitanA mArga upara avicaLa zradhdhA che. . ene emAM anubhavane Teko paNa maLe che. paNa sAthe sAthe gamArga pratye ene azraddhA nathI eTaluM ja nahi, paNa gamArge enA jogIe siddhi meLavI che eneya te svIkAra kare che. yegI pratye enAmAM avicaLa ziSyabhAva che, tethI samasta abhi bhAna tajane "pAMva 5DuM mai terI" kahIne e pitAnA bhakitamArgane gurUnA mArge AgaLa gauNu karavA paNa taiyAra che. pahelIja lITImAM enI AtaM vANI yegIne na javA mATe uttarottara vedanAthI vinave che. chatAM jyAre ene zaMkA jAya che ke e te javA ja nIkaLe che, tyAre "jogI" zabda upara te eTalI saphaLatAthI bhAra mUke che ke jANe kahetI hoya ke "he jogI, tuM kema bhUle che ke tuM yegI che ? yegI thaIne ta.rAthI javAya kharuM? je sAco yogI hoya enAthI kartA bhraSTa thayA vagara javAya ja kema ? yUtikA roya pitAnAM gAyanamAM "yegI' zabda parane e Akho bhora eka ja vAra mUke che, paNa te hRdayane vIMdhI nAMkhe che ! - tyAra pachI mIrAM manamAM ja yogIne javAba kape che. jo yogI kahe ke "huM hArIne nathI jato, upekSAthI nathI jato, paNa ApaNuM mAga judA che. bhaktimArga mIrAMne gamANa jogI zI sAdhanA batAvI zake ?" enA javAbamAM mIrAM kahe che ke "bhaktimArga choDI te na zakuM, paNa gamArge AgaLa ene gauNa karatAM mane saMkoca nathI. je e banne paMtha izvarane sAkSAtkAra karAvanArA ja hoya te e be vacce virodha hoI ja na zake. eka ja karIne zikhare caDhanArA aneka mArgo nIcalI bhUmikAe bhale bhinna dekhAya, paNa Toca upara to e badhA eka ja thaI jAya che-eka thavo ja joIe. mATe jogI pAsethI pathaparicaya karAvanArI sUcanAo levAmAM ene vAMdho nathI. bhakitane prAraMbha bhakta ane bhagavAnanAM daMtamAMthI ja utpanna thAya che. daita vagara bhakita saMbhavatI ja nathI. bhakitane rasa ja daitamAMthI utpanna thatAM AkarSaNa che. paNa bhakitanI pariNati advaitamAM ja thAya che. be maTIne eka ja rahe, tyAre ja bhakita kRtArtha thAya che. gamArga paNa aMte eja sAdhanA mAMge che. bhakitane mAga rasika hoI sahelo gaNAya che. paNa emAM e rastAne nakaze kyAMya derele hete nathI. vacalA mukAme paNa cokkasa goThavelAM hotAM nathI. bhakitamAM cakarAvo utpanna thaI zake che. emAM AgaLa vadhavApaNuM paNa hoya che ane pAchaLa paDavApaNuM paNa hoya che. ene sAdhanAkrama vicitra hoya che. mATe ja emAM AzAnirAzAnAM delane sahana karavA paDe che. gamANane rastA bhale aghare heya paNa emAM dherI raste ane enI galIkucIo badhI nizrata che. enA nakazAo dorelA che. yogI e badhAne bhemI hoI eNe e badhA sAthe paricaya karAvavo ja joIe. eTalI sevA karyA vagara enAthI na ja javAya! harijanamadirapraveza dhAre ane jeno thoDA divasa pahelAM tA. 11-7-67 nA roja maLelI jaina vetAMbara mUrtipUjaka konpharansanI sthAyI samitinI sabhAmAM harijana maMdira praveza dhArAne prazna nirNaya mATe upasthita thaye hato. harijana maMdira praveza dhArAmAM 'hiMdu' zabdanA arthamAM jainone samAveza karavAmAM AvyuM che ane e kAraNe A dhAre jaina maMdirone paNa anya hiMdu maMdire jeTale ja lAgu paDe che. A bAbatamAM AmAre zuM karavuM ema be traNa sthaLoethI kenpharansanA maMtrIone puchAvavAmAM AveluM ane e rIte A navA kAyadAnI bAbata konpharansanI sthAyI samiti samakSa raju thaI hatI. A prazna upara ekatra thayelA sabhyo vacce khuba carcA thaI hatI ane Akhare eka yA bIjI bAjue kaze paNa nirNaya na levAtAM, A bAbatamAM jana janatAne abhiprAya ekatra karavAnuM ane tyAM sudhI prastuta prazna upara nirNaya karavAnuM mulatavI rAkhavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. konpharansanI sthAyI samitine A nirNaya be rIte yogya nathI, eka te A dhAre A ogasTa mAsamAM maLanAra muMbaInI dhArAsabhAnI beThakamAM rajU thavAno che. e pahelAM A prazna sAthe saMbaMdha dharAvatA bhinna bhinna saMpradAe tema ja saMsthAoe A navA dhArA saMbaMdhe pitapetAnA abhiprAya jAhera karavA jarUrI che. ema karavAthI ja evA abhiprAyanI asara muMbaInI dhArAsabhAnA sabhyo upara prastuta kAyadAne maMjurI yA nAmaMjurI ApatAM pahelAM pahoMcI zake, ane sAmAnya prajA tema ja judA judA vargonuM A bAbatamAM zuM valaNa che tene temane kaMika aMdAja khyAla AvI zake. jana janatAne sarvadezIya abhiprAya A samaya pahelAM meLavI zakAya ane tyArabAda bhinna bhinna abhiprAyenI tulanA karIne konpharansanI sthAyI samiti pitAne nirNaya jAhera karI zake e zakaya ja nathI. prastuta nirNayanA anaucitya saMbaMdhamAM bIjI bAbata e che ke konpharansanI sthAyI samiti bhinna bhinna vicArapakSe dharAvatI ane chellA adhivezanamAM cuMTAyelA pratinidhionI banelI che. AvI samiti pAsethI harijana maMdira praveza saMbaMdhamAM bhinna bhinna sthaLanA maMdiranA vahIvaTakartAo temaja ArAdhake mArgadarzananI apekSA rAkhe e tadana svAbhAvika che. ane AvI sthAyI samitie jaina samAjane AvA agatyanA ane sAme AvIne ubhelA prazna upara cekasa ane spaSTa mArgadazana ApavuM joIe e eTaluM ja Avazyaka che. Ama karavAne badale eTale ke harijana maMdira praveza saMbaMdhe pitAne spaSTa abhiprAya raju karavAne badale sthAyI samiti pote ja jaina samAjana-jana janatAne-abhiprAya ekatra karavAno TharAva kare-pote mArgadarzaka banavAne badale ulaTuM vizALa jaina samAja pAse mArgadarzananI apekSA kare-e sthAyI samitinA gauravane temaja dharmane anurUpa nathI. A to konpharansanI sthAyI samitinA TharAvanA sAmAnya svarUpanI ApaNe AlecanA karI. have e praznane lagatI je carcA thaI hatI te daramiyAna prastuta dhArAnA virodhamAM keTalAka muddAo upasthita karavAmAM AvyA hatA, jene ahiM ApaNe thaDe vicAra karIe ane te e hetuthI ke jyAre jana samAjanI aMgabhUta vyaktione temaja pramukha saMsthAone A bAbatamAM sthAyI samiti taraphathI tipitAne abhiprAya vyakata karavAnuM kaheNu AvavAnuM che tyAre te te vyakitaone ane saMsthAone pitapatAno abhiprAya cekasa karavAmAM A carcA amuka aMze ugI nIvaDe. prastuta dhArAnA virodhamAM mukhyapaNe traNa muddAo raju karavAmAM AvyA hatA. jethI Aja * bhale nathI. ahi gItane eka khaMDa pUro thAya che. bIjA khaMDamAM baktinI ane ganI sAdhanA eka ja che. bhakitanuM jIvana prAkRta jIvana te na ja hoya. sAdhanAmAM je zarIrane anne lepa karavAnuM hoya che te zarIra paNa bhaktinA kamiyAthI caMdana banI gayuM che. have e caMdananI ja citA racavApaNuM hoya che. bhakitae zarIranuM caMdana karyuM te saMdharavA mATe nahapaNa baLIne suvAsa ApavA mATe. tethI e caMdananI citAne agnine sparza karAvavAnuM kAma bhegInuM che. e karyA vagara paNa yogI jaI ja na zake. (anusaMdhAna pRSTha 90 jue) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-47. . - * () jaina maMdiramAM jaina sivAya bIjA koIne dAkhala thavAne nahi. surisamrATanA A phatavAnI sarakhAmaNIe uparanA vaLaNamAM daDaka che ja nahi. jarUra udAratA rahelI che, paNa duHkhanI vAta to e che ke AvA (2) je harijana, jaina na hoya tene jana maMdiramAM dAkhala dekhAtA udAra vicAranI pAchaLa paNa vaizyabuddhi ja kAma karatI hoya thavAne haka hoI ja na zake. evI gaMdha Ave che. Aje te kaI harijana jana nathI ne? (3) hiMdu zabdamAM jainone dAkhala karyA che te asvIkArya che. eTale pachI atyAre ATalo udAratA dAkhavavA chatAM koI harijanane ' pahelAM muddAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke jyArathI harijana ApaNA jaina maMdiramAM dAkhala karavAne. prazna ubhuM thatuM nathI ane maMdira pravezanI bAbata kevaLa carcA ane vicAravinimayane prazna deva ane dAnava ubhayane prasanna rAkhI zakAya che. AgaLa upara na rahetAM amalamAM mUkavAnI bAbata banI rahI che tyArathI keI kAI jyAre keI harijana jana thaze tyAre vaLI joyuM jAze. paNu ahiM jana maMdiranA daravAjA upara "A madiramAM jeno sivAya bIjA prazna te e ja che ke jo ajaina evA anya hiMduo mAtra ja kAIne dAkhala thavAnI rajA nathI' AvAM pAtIyAM caDelAM najare nahi paNa pArasI, musalamAna ke prIstI suddhAMne ApaNe jana maMdiramAM paDavA mAMDayAM che. vicAranI vizALatA ane AcAranI udAratAne dAkhala karIe chIe ane Aja sudhI karatA AvyA chIe, te ajaina dA karanAra jaina samAjanA dilamAM AvI saMkIrNatAnuM jyAre evA harijanane ApaNe kayA hisAbe TALo karI zakIe ? darzana thAya che tyAre bhAre duHkha thAya che ane janasamAja unnatinA eTale AvI udAratAno dekhAva karavA chatAM harijane viSenI vaMzamAge che ke avanatinA mAge e prazna upasthita thAya che. jaina paraMparAgata dhRNa ApaNuM jaina samAjamAM Aje paNa eTalI ja maMdira tema ja jana upAzraya jaina-jainetara sau koIne mATe haMmezA kAyama che e spaSTa che. "mitti me sava bhuesane ApaNe game teTale khullAM rahyAM che, eTaluM ja nahi paNa sau koIne AmaMtraNa ApatAM pATha karatA hoIe, ema chatAM paNa ucca nIca ane aspRzyanI rahyAM che. jaina dharmanuM dvAra paNa samasta janatA mATe sadAne mATe bhAvanA ApaNA dila upara eTalI ja daDhapaNe cITakI beThelI khulluM che. janmathI ja te ja jana, jaina hoya te ja jinamaMdi hoya che ane jayAre sthiticusta hiMduonI maMdirane lagatI ramAM AvI zake, jana hoya tene ja jaina sAdhu upadeza Ape kIlebaMdhI taDAtaDa tuTavA mAMDI che tyAre paNa eka yA bIjA AvuM sAMkaDApaNuM jaina samAjanA Aja sudhInA itihAsamAM azrata kAraNe ApaNe aspRzya gaNAtA vargane bane tyAM sudhI aspRzya ja ' hiMdudharmanI eka zAkhA hovAM chatAM jana dhanA * rAkhavA mAMgIe chIe. jena dharmanA siddhAnta ane dhArmika Aja viziSTatA che. "sarva jIva karUM zAsanarasI' A bhAvanA vyavahAra pAchaLa sahajapaNe pragaTa thatI mAnava-samAnatAnI buddhine upara ja AkhA jana dharmanuM Aja sudhInuM ghaDatara thayeluM che. anurUpa ApaNe ApaNe sAmAjika vyavahAra paDaye heta te ApaNuM jaina maMdira tema ja upAzraya sau koIne mATe khullAM che. aspRzyatA sAmenI jehAdamAM jaina samAja mekhare ubhe heta. e eTaluM te nahi paNa jyAre jyAre jenetarane ApaNA maMdiramAM kAryane ApaNe ApaNuM pitAnuM ja lekhyuM hota. Ane badale darzana karavA AvatAM ApaNe joyA che tema ja jyAre jyAre jene Aje janenA nasIbamAM vizALa hiMdu samudAya pAchaLa kevaLa tane ApaNA dharmAcAryonA upadeza sAMbhaLavA AvatA ApaNe ghasaDAvAnuM ja lakhyuM che. sAme AvI ubhelA aspRzyatAnihALyAM che tyAre tyAre ApaNA dharmanI bhAre prabhAvanA thaI rahI nivAraNanA kAryane paNa ApaNe Aje AvakAravAne ane che ema mAnIne ApaNe harakhAyA chIe. AvI ApaNI Aja apanAvavAne taiyAra nathI. kAyado thAya ane vAMkA rahIne sudhInI rItarasama ane paraMparA hovA chatAM ane maMdiramAM ane svIkArI le eTaluM ja ApaNane AvaDe che. ApaNAmAM sivAya bIjA koIne dAkhala thavAnI paravAnagI nathI' evAM pATIyAM nathI purUSArtha, nathI sAhasa, nathI netAgIrI, nathI koI paNa Aje ApaNAM maMdira upara kema caDAvA lAgyAM che? kAraNa ke prakAranuM krAntadarzana. navuM je koI Ave tenI sAme thavuM, je cAlu aspRzyatAnA rAhuthI anya hiMdusamAja jeTalA ja ApaNe prasta hoya tene vaLagI rahevuM ane kALabaLa parANe je kAMI choDAve te chIe ane tethI je bIjAnA mATe jana maMdira khullAM che ema asahAya banIne choDavuM-AvI nirmAlyatA jaina samAjanA pratyeka kahIe te pachI harijanone ApaNe kema aTakAvI zakIe? A aMgamAM dRSTigocara thAya che. koI paNa kAmanI mAMthI vadhAre zAcaApaNI muMjhavaNu che. tyAre zuM A prakAranA vyApaka pratibaMdhane jaina nIya dazA bIjI zI hoya zake ? .. dharmazAonuM koI samarthana che kharuM? bIlakula nahi. jaina dharmanI vizA- have ApaNe trIjA muddAno vicAra karIe. jene hiMduomAM LatA, jena AcAranI udAratA, jana maMdira tema ja upAzrayane sarvasulabha samAveza karavAmAM AvyuM che te barAbara che ke kema ? ApaNAmAM banAvatI paraMparA, koI paNa vyakita jaina dharmamAM dAkhala thaI zake evo keTaloka varga che ke jeo jana tarIke potAne hiMduethI che evI dharma parivartananI saraLatA-A badhuM vicAratAM jaina alaga gaNe che, ema gaNAvAmAM teo abhimAna le che ane evI maMdiramAM jene sivAya anya koi dAkhala thaI zake ja nahi e gaNunAthI jena kemane vadhAre lAbha thavA saMbhava che evuM paNa vicArane kSaNabhara paNa sthAna hoI zake ja nahi. harijana maMdira teo spaSTapaNe ke aspaSTapaNe mAnatA lAge che. ApaNI ane pravezane A rIte jaina samAje vicAra ane apanAva ghaTe che. anya sarva hiMduo vacce AdhyAtmika, dhArmika temaja sAmAjika harijana maMdira pravezane virodha karate bIjo mudo nIce dRSTie eTaluM badhuM sAmya che ane e sAmyanI apekSA jaina mujaba che. "jaina na hoya tevA harijanane jaina maMdiramAM dAkhala dharma athavA saMpradAyanA bAhya AkAranuM judApaNuM eTaluM badhuM thavAne haka hoI ja na zake. A bIjA muddAne evo artha najIvuM che ke jene ne hiMduothI judA gaNavA e 80 thI 5 nIkaLI zake che ke je harijana jana hoya te tenA maMdira- TakA svatvane ja inakAra karavA barAbara che. jenA ane hiMduonAM praveza sAme ApaNe jarA paNa vAMdho laI na zakIe. zatruMjaya mukhya mukhya AdhyAtmika vaLaNe ekasarakhAM ja che. pApa, puSya, tIrthanI bAjue AvelA kadaMba- giri upara zrImad vijayanemi AtmA, ekSa-A badhI bAbatone lagatI ka95nAe ubhayanI ekasurinI preraNA ane prayAsathI ubhA karavAmAM Avela bhavya sarakhI che. AcAranI bAbatamAM jainenA pAMca mahAvrato e ja jinAlayamAM evA AzayanuM eka pATIyuM mAravAmAM AvyuM anya hiMduonA pAMca yama che. sAmAjika bAbatamAM che ke Aje te koI aspRzya jana nathI paNa kALAntare jenenuM anya hiMduothI juduM paDatuM evuM aMza mAtra paNa kaI aspRzya jaina dharma aMgIkAra karaze te paNa paNa sAmAjika jIvana tAravI zakAya tema che ja nahi. e aspRzya A maMdiranI aMdara dAkhala thaI zakaze jAtijJAtinI uccanIcatA, lagnanI saMsthAnuM baMdhAraNa, janma . . G , , , Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1 847 prabuddha jaina maraNane lagatI rUDhio-A badhu bannemAM eka sarakhu ja najare paDe che. badhA nAte kevaLa hiMdu kAyadA ja lAgu paDe che. samAja vyavahAramAM paNa jainA hiMdu sAthe eTalA ja Ataprota thayelA che. gAmaDA gAmamAM jaina jaina tarIke oLakhAtA nathI paNa zAhukAra vANIyA tarIke ja eLakhAya che. ane varSoMthI eLakhAtA AvyA che. A te badhAM sAdhaka pramANe vicAryuM, paNa aspRzyatAnuM khAdhaka pramANu vicArIe te tenI jaDa AkhI duniyAmAM mAtra hiMdu samAjamAM ja uMDI kheDelI che. ane jaitA paNa hiM...du samAjanA eka aMga hAne ja aspRzyatAne kaSTa kALathI sa'pUNa paNe apanAvatA AvyA che. jaita hiMdue che. evu A ja eka meTAmAM meTuM anumApaka pramANu che ane te eTale sudhI ke jaina dharmanI tAtvika vizALatA aspRzyata:nI atyanta viredhI hAvA chatAM jaina samAje kadi paN aspRzyatAne viredha karyAM nathI. ane e ja puravAra kare che ke ApaNe prathama hiMdu chIe ane pachI jaina chIe. A uparAMta jaina samAja hiMdu samAjamAM antagata hAIne ja keTalAka lAbho ane sagavaDatAo ane sahI. salAmatIo bhegave che. dhArAsamA, myunIsIpAlITI vagere lekamatanA AdhAre ubhI thatI saMsthAjhmAmAM janA hiMdu hAine ja peAtAnI saMkhyA karatAM ghaNA vadhAre pramANamAM pratinidhitva dharAve che. Ama vAstavikatA ane vyavahArU DadvApaNa ane jatene hiMdusamAjamAM antata lekhavAmAM rahelA heAvA chatAM ApaNAmAM evuM kaccha kAmI dhama'Da ghara karI kheTheluM jaNAya che jenA prerAyA. ApAnAMnA keTalAka bhAie peAkAra uThAve che ke "nahi, ame jaina chIe, ame hiMdu nathI, hiMdune ane amAre zI levA devA ? " A eka prakAranI ghelachA ane ajJAna che. ApaNu ahika hita ane pAramArthika kalyANa hiMdu sAthe Atapreta banI rahevAmAM che e ApaNe kharekhara samajI levuM ghaTe che, kamanasIbe ApaNI gaLathuthImAM ekarUpatAnAM tatvAnI bhAre uSNupa hAya che, judAinAM tavA khIcekhIca bharelAM 'DAya che. vizALa mahAsAgaranA biMdu lekhAvAmAM ApaNane jANe ke nAnapa-hINapata lAge che. TabuDInu` TIpu' banAvAmAM ja jANe sava' purUSArtha nA sAra AvI jatA hoya evuM ApaNuM vaLaSNu ane vana najare paDe che. kAmI ane sAMpradAyika ahuMkAre ApaNA mAnasane vikRta karI nAMkhyu che. " huM hiMdu chu', hiMdI chu ke nahi tenI mane paravA nathI. hu' jaina chuM; hiMMdu kAma sAthe mane zuM lAge vaLage ? hu zvetAMbara mUrtipUjaka jaina chuM, bIjA sa'pradAyanA jainAne jaina kahevA ke nahi eka savAla che. huM tapagacchane chuM. lAMkAgaccha ke kharataragaccha kevaLa mithyAtvI che." Ama uttarAttara nAnA vADAnAM meTAM mAnavI lekhAvAmAM ahaM'pUti' anubhavavAnI ApaNI maneAdazA che, jema vADA nAnA tema huMkAranA huMkAra mATeA. khAkhAcIyAnA deDakA banavAmAM ja ApaNane Ana Mda ane sateSa che. AvI ApaNI mane dazA ja ApaNI prakRti ane dhaDataramAM ThAMsI ThAMsIne bharelA hiM'dutvanA inkAra karavAne ApaNAmAMnA keTalAkane avAranavAra preryAM kare che. A sAMkaDa paNAthI ApaNe chuTavu joie. ane koi paNa vizALa vartuLanA agabhUta lekhAvAmAM ApaNe ApaNuM gaurava samajavu joie. A rIte harijana maMdira praveza dhArA sAme jaina samAjanI dRSTie je je vAMdhA raju karavAmAM Ave che. te te vAMdhA pAyA vinAnA che ane jaina dharmanAM svarUpa, bhAvanA ane Adaza sAthe jarApaNa dhabesatA nathI, e puravAra karavAne ahiM prayatna karyo che. A vicArasaraNa jene jene svIkAya hAya te dareka jaina khadhue ane bahene harijana maMdira praveza dhArAne antaHkaraNathI AvakAravA joie ane jaina dharmanA pAMyAmAM rahela vizvabandhutvanI bhAvanAne) ja A kAyadA dvArA vadhAre vyApaka amala zakaya banavAnA che ema samajIne A kAyadAnA amala saraLa bane evu' vAtAvaraNu sattvare pedA karavu joie. paramAnada, kezIAjI tI 65 ane jaina samAjanI vicAraadhIratA udepurarAjyanI Adhunika jAherAtanA anusa'dhAnamAM ApaNe prabuddha jainanA gayA aMkamAM kaeNzarIAjInA tIne lagatI keTalIka carcA karI hatI. tenI aMdara digaMbara zvetAMbaranA ApasaApasanA jhagaDAoe kezarIAjI tInI zI dazA karI che tene paNa keTaleka khyAla ApavAmAM AvyA hatA. Aje ApaNe kezarIAcha tIne lagatI khIjI keTalIka bAjuonA vicAra karIe. gAme gAma ane zahera zahera dareka sapradAyanAM aneka devAlayeA hAya che, paNa A badhAM devAlayA tItha sthAna kahevAtAM nathI. jyAre kAi amuka devasthAna pachI te zaheranI madhyamAM hAya, nadI kInAre hAya, ke kAi paryaMtanA antarnIMga yA te| zikhara upara hAya--AvA kAi devasthAnanA darzane jyAre dUra dUrathI paNa sakhyAbaMdha lokA AvavA lAge che, tenA viSe lekAnA Adara ane AsthA cetara phelAvA lAge che, ane AvA koi devasthAna upara AvIne aneka lekA kRtakRtyatA anubhave che tyAre e devasthAna tI padane pAme che. AvA tI sthaLa viSe lokonA dilamAM asAdhAraNa bhaktibhAva ubhe thavA mATe te te saMpradAyanA mahApurUSanA caritra sAthe prastuta tIrthanA eka yA bIjA prakAranA saMbaMdha, sthaLanI, maMdiranI ke mukhya mUrtinI kAjI asAdhAraNa bhavyatA, e tItha upara javAthI mananI kAmanA pAra paDe che ane sAme AvI ubhelI AktA nAza pAme che AvI pracalita lokamAnyatA, sthaLa, madira ke mutinI koi ati prAcInatA-AvAM eka yA aneka kAraNe! hAya che. AvA tIrthAMnA, ahiM' je carcA karavI che tenA dRSTibinduthI, sAmAnyataH e bAga karI zakAya. eka mukhyatve karIne prabhubhakti ane izvaranI ArAdhanAnAM keMdro ane khIjAM mukhyatve karIne dha zraddhA ane vahemanAM khathakA. AjanAM tIrthAMmAMthI kAi tIne prathama kArTimAM mukI zakAya jema ke zatrujya, zikharajI ke gIranAra; kAne bIjI kArTimAM mukI zakAya jema ke kezarIAjI ke bhANIjI. kezarIAjha tIrtha AsapAsa je adhazraddhA, pAyAvinAnI mAnatA ane vahemamanAM jALAM badhAyAM che tevAM jALAM jaitAnA bIjA kAi paNa jANItA tIrthanI AsapAsa vIMTaLAyalAM jovAmAM AvatAM nathI. A vahema ane adha mAnyatAnA pariNAme jainA tyAM dravyanA jeTalA apavyaya kare che ane nitAnta khevakuInu cAlu prazana kare che tevA apavyaya ane khevakurInuM prazana paNa anyatra bhAgye ja jovAmAM Ave che. kAi paNa gharamAM mAMduM paDe, vyApAramAM ke saTTAmAM koi-meTI khATanu jokhama ubhuM thAya, khIjI koi aNadhArI asAdhAraNa muMjhavaNa ke Aphata AvIne ubhI rahe ke emAMthI pAra utarAze te kezarIAjha jazuM ane bhagavAnane ATalA rUpInuM kezara caDhAvIzumAvI mAnatA mAnavAnI aneka jaina kuTumamAM Aje prathA cAle che. AvI ja rIte putra prApti, dravya prApti, prabhutva prApti pazu kezarIAjI mATe DhagalAbaMdha kesaranA lAbhamAM pariName che. jaina sa`pradAyanI mUrtipUjAnI kalpanA ane te pAchaLa rahelI bhAvanA karyAM ane kezarI. AjI upara kesara DhoLavAnI A evakurI bharelI prathA kayAM ? Ane kAi ema javAba Ape ke je devane je game te tene arpaNa karavu joie. tumAna telathI rIjhe ema kezarIjI kezarathI rIjhe ane ApaNI manekAmanA purI kare. A javAbamAM keTaluM ajJAna ane mithyAtva bhareluM che e samyak dRSTi jainane samajAvavAnI jarUra che kharI ? uparanA javAbanA jarUra pratyuttara vALI zakAya ke meSakuSTI e kAi eka ja kAma ke vatA IjArA na ja hoi zake. hanumAnanA pujArIe tela DhALIne malakAya. kezarInA pujArIe kezara DhALIne bhale harakhAya. paNa e te jarUra samajI Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-8-47 vuiM ghaTe che ke te paNa kezarathI khuzI te nathI levuM ghaTe che ke telathI- anna thanArA koI hamAna haze ke nahi tenI mane khabara nathI, paNa kezarathI khuzI thanArA ane evA bhakatajananI mane kAmanA purI karanArA koI kezarImAjI te nathI ja ane kadAca evA koI kezarIAi hoya to te koI ja tIrthakara te na ja hoI zake e huM khAtrIpUrvaka kahI zakuM chuM. A vAta dIvA jevI spaSTa che. ema chatAM paNa kezarIAjI upara kezara toLavAnI ane e rIte hajAro rUpIA barabAda karavAnI paraMparA cAlyA ja kare che. Ane virodha nathI koI samajI zrAvaka karatA ke nathI koI sujJAta jana sAdhu karate. jANe ke ane deranArA paNa eTalA ja aMdha hoya evI. mAnavInI buddhine zaramAvanArI kevaLa mukhaI ane ajJAnathI bharelI A kezaraparaMparA kaMI kALathI cAlyA ja kare che. have ahiMthI ApaNe AgaLa cAlIe. kezarIAjImAM paDayA ene eka moTo varga che. teo kezarI AjInI yAtrAe AvatA jena yAtrALuonI vaMzaparaMparAnA caeNpaDA rAkhe che ane pitAne paDe noMdhAyelA yAtrALuone kezarIAimAM kayAM rahevuM, zuM karavuM vagerenI badhI sagavaDa karI Ape che, athavA te sujhADe che. AvI sevAnA badalAmAM yAtrALuo jyAre vidAya thAya che tyAre pitAnA paMDayAone pitAnI zakita ane paMDayAonA dabANa mujaba kaMine kaMI dravya Ape che ane AnA upara A paMDayAnA kuTuMbane sAdhAraNa rIte nirvAha cAle che. A tIrthopajIvI vaga sAdhAraNa rIte dhaNA tIrthomAM hoya che. pAlItANAmAM bhATa leke yAtrALuonI AvI ja garaja sAre che. mathurAnA cabAo jagavikhyAta che. sevAnA badalAmAM Arthika madada ApavAmAM Ave e sAme koIne kazuM kahevApaNuM na ja hoya. paNa A paMDayAo yAtrALuonI namrabhAve sevA karavA mAtrathI ja saMtoSa mAnIne besI rahetA nathI. temanA kezarIAinA tIrtha upara jAta jAtanA lAgA hoya che. prakSA na, pUjA, Arati vagerenIhore rUpIAna uchANI je kezArIjInA bhaMDAramAM ja javI joIe tenA badale te sIdhe sIdhI paMDayAnA bhaMDAra mAM ja ThalavAya che. AvA lAgA sAme koI AMgaLI cIMdhavAnI hIM'mata dharI zakatuM nathI. rAjyane temane A bAbatamAM puro sAtha che. A kAraNe kezarInA paMDayAo mAtelA sAMDhanI jema vate che ane devadravyanI A rIte - luMTa calAve che. A bAbata dareka - yAtrALuM jANe che. ema chatAM AvI uchANIomAM yAtrALuo hajAre rUpIA verI nAMkhe che ane nirUdhamI paMDayAe A Avaka upara tAgaDadhInnA kare che, tIrthe javuM. bhagavAnanAM darzana karavA, bhakti karavI, pUjA karavI, ArAdhanA karavI e eka vAta che paNa , bhakitanA nAme cAlatI AvI uchANIomAM bhAga le ane paMDayAonI jhoLI bharavI e tadana bIjI vAta che. AnI pAchaLa bhaktinI ghelachA ane buddhinuM dIvALuM ja raheluM che. prakSAlana, pUjA ane AratinI gAMDapaNabharI harIphAI upara ja A prathA cAlI rahI che. zANo gaNAte jana samAja AvI bevakuphIne cAluM * bhoga kema banI rahyo che e kharekhara bhAre Azcaryajanaka che. AthI paNa AgaLa cAlIe. A tIrthanI yAtrAe AvatA . ' zradhdhALu yAtrALuo kezarIyAjInA bhaMDAramAM paNa puSkaLa drazya bheTa dhare che. A dravyane bhaMDAra udepura rAjyanA . kabajAmAM rahe che ane tIrthanI badhI Avaka paNa udepura rAjayamAM jame thAya che. A tIrthane vahIvaTa rAjya kare che ane e vahIvaTa upara jene kaze kAbu nathI ke jene kaze avAja nathI. A tIrthanA bhaMDAramAM ekatra thayelI ane thatI sarva rakamane udepuranA mahArANA pitAne ThIka lAge te uga karI zake che e ApaNe haju hamaNuM ja mahArANAe jAhera karela devasthAnanidhi ane pratApa vizvavidyAlayanI yojanAo dvArA babara joI zakyA chIe. A badhuM jANavA chatAM paNa dara dIvALIe copaDI- pUjana karatI vakhate jene pitAnA cepaDAnA pahelA pAne zrI kezarIAine maMDAra bharapura ho" ema lakhe che ane e bhaMDAra mAM hajAro rUpIAnI ame Thalavye jAya che. A paNa eka prakAranI ApaNI vicArabadhIratA nahi te bIjuM zuM che? paramAnaMda. * saMdha samAcAra saMghanA sabhyone vijJapti saMdhanA sabhyanAM lagabhaga trIjA bhAganA lavAjama haju sudhI AvyAM nathI, te je sabhyanAM lavAjama bAkI hoya temane saMdhanA kAryAlayamAM pitAnA lavAjama turata mokalI ApavA vinaMti karavAmAM Ave che. najIkanA lavAjame te mANasa mAraphata vasula karavAmAM Ave che, paraMtu dura dareka ThekANe lavAjama vasula karavA pahoMcI zakAtuM nathI ane eka AMTe lavAjama na ApavAnI moTA bhAganA sabhyanI Teva hoya che, Ane lIdhe varSa daramiAna purepurA lavAjame vasula karatA bahu ja muzkelI paDe che. te lavAjama mANasa levA Ave tyAre pahele ja AMTe ApavA ane je sabhya dUra rahe che temane saMdhanA kAryAlayamAM lavAjama turata mokalI ApavA pharIne AgrahapUrvaka vinaMti karavAmAM Ave che. saMdhanuM kAma thoDuM haLavuM banAvavA mATe dareka sabhya pAse ATalA sahakAranI jarUra AzA rAkhI zakIe. tA. 16-11-46 nA roja maLelI asAdhAraNa sAmAnya sabhAmAM thayele nIcene TharAva paNa dareka sabhyonI smRtti mATe nIce Apela che. * "je koI sabhya cAlu varSanuM lavAjama e varSanI Akhara sudhImAM na bhare te sabhya Ape5 sabhya tarIke rada thayelo gaNAze." maMtrIo, zrI. muMbai jaina yuvaka saMdha.. jaina kuTuMbo mATe rAhatanI yojanA zrI. mAnava rAhata samiti ane zrI muMbaI jena svayaMsevaka maMDaLa saMcAlita zrI. vizrAma maMdira samiti taraphathI muMbaI tathA parAmAM vasatA jaina kuTuMba mATe eka rAhata yojanA zarU karavAmAM AvI che. temAM rezanIMganA anAjanA bIlanAM je paisA cukavAyA heya tenA paccAsa TakA ApavAmAM Avaze ema nakakI karela che. te uparanI yejanAno lAbha levA icchatA jaina bhAI bahenoe pAyadhunI upara AvelA goDIjInA daherAsare lagADelA borDamAM jaNAvelA rAhata kendrone maLavuM, vidyakIya rAhata zrI muMbaI jena yuvaka saMdha taraphathI muMbaI athavA parAmAM vasatAM jaina kuTuMbone vaidyakIya rAhata eTale ke DokaTarI madada, davA. iMjekazana vigere daradIne jarUriAta puratI zakaya madada ApavAmAM Ave che. koI paNa bhAIbahenane AvI rAhatanI apekSA hoya temaNe zrI muMbai jana yuvaka saMdhanA kAryAlaya (45-47 dhanajI pahele mALe, saMbai-3 ) mAM maLavuM. . ' ratIlAla cImanalAla koThArI * maMtrI vaidyakIya rAhata samiti - sva. De, vrajalAla gharamacaMda medhANI smAraka 21494 tA. 1-7-47 nA aMkamAM svIkArelA. . , 25) zrI. dalIcaMda nAnacaMda 25] , vanecaMda kALIdAsa - 15 ,, devacaMda kuMvarajI 11 ,, trIkamalAla maganalAla 5) , veNIbahena kApaDIA 2280pAtra zrI muMbaI jana yuvaka saMdha taraphathI goThavAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 11-9-47 thI tA.18-9-47 sudhI rAkhavAmAM Avela che. . . . Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-47 prabuddha jaina TI gujarAtane jainadharma ( tA. 15-6-7 nA aMkathI anusaMdhita ) gujarAtamAM halakAmAM halako gaNAte prajAjana paNa sarpa, e ja kAraNasara cakravartIonA mahAsainyanA paNa te saMhAra karI vIMchI jevA bhayakAraka ane jherI jIvone ya vinAkAraNu ghAta karavAmAM karAvI zake che. A rIte ahiMsA dharma pusumApi omanna ane pApa mAnaze, ane kAraNa maLe paNa tenI hatyA karatAM saMkoca vagrAva kraTora che. tenuM zuddha AcaraNa khAMDAnI dhAra para cAlavA pAmaze, tyAre keTalAka anya pradezamAM vasatA ucamAM ucca barAbara kaThina kArya che. sarvasva tyAganI taiyArI vagara e ahiMsA brAmaNujana paNa sarpAdika nAma sAMbhaLI tenI hatyA karavA utsAhita dharmanuM saMpUrNa pAlana zakaya nathI; ane rAgadveSanI vRttio upara thaI jaze. gujarAtanA kheDuta unALAnA divasomAM sukAI jatA vijaya meLavyA sivAya ahiMsAnI sidhdhi thaI zake nahi. Adhunika talAvaDAmAMnA mAchalAone bacAvavA mATe aneka prayatno karato najare jainasamAja AvI ahiMsAnI sAdhanA karato hoya tema mArUM paDaze, tyAre baMgALa, bihAra Adi pradezomAM brahmavAdI ane maMtavya ke vataMya nathI, paNa jenadhamanI ahiMsAnI vyAkhyA tevI sazAstrapAragAmI bhUdeva paNa mAchalAM mAravA-bharAvavAnI vyavasthita che; temAM zaMkA nathI. dezakAlanI paristhitine vivekapUrvaka vicAra pravRtti karatA jovAmAM Avaze. karyA vinA, mUDhamAre je koI samAja ahiMsAno AMdhaLI pravRtti anAtha ane apaMga pazuonA pAlanapoSaNa ane rakSaNa karatA hoya te te vAstavika ahiM sAM nathI; te pravRttinuM pariNAma karanArI pAMjarApoLa jevI prANI -dayAnI puNya saMsthA sthApana karavAnuM jo bahu janasamAjane hAnita thatuM hoya te te narI hiMsA ja ' sauthI vadhu zreya gujarAtI prajAjanane maLe ema che. mAravADa che. ane AvI AMdhaLI pravRni avazya deva ane tiraskArane mevADa ane mAlavA Adi prAMtomAM A saMsthAnuM je astitva dekhAya pAtra hoI zake che. che, te gujarAtanI ja asarane lIdhe che. pAMjarApoLa saMsthAnA pradhAna paraMtu ahiMsAnI AvI rUDha ke AMdhaLI pravRtti sAthe paNa pracAraka ane saMcAlaka je che e sarvavidita vAta che. e judI prajAnI parAdhInatAne jarAye saMbaMdha nathI. ahiMsAnA nAmanuM bAbata che ke Aje e pAMjarApoLa saMsthA, enA ajJAna ane paNa jemane kadI ya svapna AvyuM nathI, evA aneka prajA vargo asamayanuM saMcAlakonA hAthe ghaNI dayAjanaka ane duvasthita dazA jagatanA itihAsamAM parAdhIna banyA che, ane banI rahyA che. bhogavI rahI che ane tethI vicArazIla varga dvArA te niMdAne pAtra ahiMsAnI AvI tAtvika vicAraNA mUkI daI ApaNe vyAvahArika thaI rahI che. paraMtu e deSa vyavasthAne che. saMsthAne nathI. daSTie vicAra karIe te ApaNane jaNAze ke jenoe, ahiMsAno saMsthAne mULa uddeza te prANIonI zudhdha sevA karavAnuM che. A anartha te kayAre ya karyo nathI, jethI prajAnI zauryavRtti kSINa ane te dvArA mAnavahRdayanI bhUtadayA pratyenI bhavya bhAvanA khIlava-ka thaI hoya. UlaTuM, jaina samAjane ane gujarAtane prAcIna itihAsa vAno che. jene e kArya-arthe, dara varSe Aje paNa lAkho : te e batAvI rahyo che ke potAnA dezanuM rakSaNa karavA mATe, jenoe rUpiA kharce che; ane jeTalI kALajI, anAtha ane asamartha meTA moTA kSatriyavIre karatAMya vadhAre utsAha batAvyuM hatuM. evA jaina bALakanA ya saMrakSaNa ane pAlana-poSaNa mATe levAmAM gujarAtanA sAmrAjyanA utkarSa mATe jainadharmI vIra yudhdhAoe nathI AvatI teTalI kALajI mUka pazu-prANIonA pAlana-poSaNanA aneka raNasaMgrAma khelyA che ane adbhuta yuddhakauzalya batAvyAM che. nimitte levAtI jovAmAM Ave che. paNa vyavasthAnA doSane laIne gujarAtanI raNabhUmi upara, keTalIka vakhate, je durghaSa kArya kSatriyae kAryamAM moTe bhAge puNyanA badale ulaTuM keTaluMka pApa paNa putro na karI zakayA te A kahevAtA vaNikaputroe karI dekhADayAM che. upArjana karavAmAM AvatuM haze. samayAnukULa suvyavasthAnA pariNAme - AbunA jagaprasiddha kaLAdhAma jevA AdinAtha maMdirano A saMsthA AjanA ApaNu daridra dezane aneka rIte vadhu upakAraka nirmAtA vimalazAha jaina e pracaMDa senAnAyaka thayo jeNe thaI zake tema che. " gujarAtanAM sainyane siMdhu nadInAM nIra tarI jatAM zIkhavyAM jIvadayAnI AvI pravRtti ane tenA dvArA karAtI ahiMsAnI ane gajanInA sImADAo khUMdatAM karyo. maMtrI udayananA putra puSTi viSe keTalIka vakhate evI TIkA thatI sAMbhaLavAmAM Ave che, ke daMDanAyaka AMbaDe gurjara sinyane sahyAdrinA dhATo kema pAdAkrAMta jainAe karelA AvA ahiMsAdharmanA pracArane lIdhe prajAmAMthI karavA tenA anubhavapATha, sAthe pharIpharI ApyA ane zauryavRtti ane kSAtradharma zithila thayAM ane pariNAme Arya prajA pitAnA samrATonI zatruvijigISA kema pUrNa karavI tenI paurUSahIna thaI parAdhIna banI vagere-vagere. sepa pattika zikSA ApavA arthe mallikArjuna jevA ahiMsAnI bhAvanA viSenA AvA vicAra sarvathA bhramAtmaka baLavAna kAMkaNAdhIza nRpatinuM svahaste kaMikartana karI te mastakarUpa ane tattvazUnya che. meM jemAM prathama sUcana karyuM che tema, jana zrIphaLa dvArA gujara narendranI caraNapUjA karI batAvI. gujarAtI dhamanI ahiMsAnI kalpanA ane vyAkhyA ghaNI vizALa ane ' ddhAone viMdhyAcalanI aTavIo kema khUMdI vaLavI ane temAM gaMbhIra che, e vyAkhyA pramANe dekhAtI ke kahevAtI ahiMsA, vihAratA gajavuthone kevI rIte keLavI aNahilapuranI hastizAtAvika hiMsA hoI zake che, ane sthUla dRSTie lAgatI hiMsA, LAone ajeya banAvavI tenI apUrva vidyA maMtrI lahare zIkhavI saiddhAtika ahiMsA paNa hoI zake che. hiMsA-ahiMsAnI siddhi hatI. dhanuvidhA pravINa e ja daMDanAyake aNahilapura pAse vidhyaane sAdhanAne AdhAra mAtra bAhyapravRtti ja nathI, paNa tenI vAsinI devInuM moTuM pITha thApana karI tenA prAMgaNamAM gujara pAchaLa rahelA hetunI zuddhatA-azuddhatApUrvakanI AMtarika vRtti che. sainiko ane prajAjanone dhanuSyavidyAnA zauyapUrNa pATha bhaNavA jaine ke bIjAo jene ahiMsA samajatA hoya ane potAnI bhaNAvavAnI pAThazALA UbhI karI hatI. - je pravRttine ahiMsAnI piSaka mAnatA hoya te, A tattva- udayana maMtrIe soraTha upara caDhAI karI rA'kheMgAranuM rAjya daSTie vicAra karatAM, vAstavika ahiMsA hoye kharI ane nahi naSTa karyuM ane siddharAjane cakravartinuM pada apAvyuM. maMtrI vastupALe paNa hoya. tadRSTi ahiMsaka ahiMsA dharmanuM pAlana karavA eka gujarAtanA svarAjyane naSTa thatuM aTakAvavA mATe potAnI jiMdagImAM vakhate jyAre kIDI jevA mudramAM zuddha pANInA prANa bacAvavA saTha tresaThavAra, yuddhabhUmi upara, gujarasenAnuM saMcAlana karyuM hatuM. - khAtara paNa potAnA prANano nAza karI zake tyAre anya vakhate tenA yuddhakauzalanA pratApe dilhInAM islAmI sainyane paNa gujarAtanI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina - tA. 1-8-47 , vaMstupALa- tema che. * nIce AbanI sImAmAM zikasta khAvI paDI hatI. bhImadeva bIjAnI nAbAliga udAratA batAvanAra ane anya dharmasthAna mATe AvI rIte aDhaavasthAmAM eka sajjana karIne jana senAnAyaka hato jene savAra- | Laka lakSmI vAparanAra tenA jevo bIjo koI purUSa, bhAratavarSanA sAMja pratikramaNa karavAne draDha niyama hato. yuddhaprasaMge upasthita ItihAsamAM mane te jJAta nathI ja. jainadharme gujarAtane vastupALa thatAM te hAthInA hoddA upara beThe beThe ja ghaDIbhara ekAgracitta thai jevI asAdhAraNasarvadharma samadarzI ane mahAdAnI mahAmAtyanI pitAnA ahiMsA dharmanA AdhyAtmika niyamanuM pAlana karI lete anupama bakSisa ApI che. ane bAkInA vakhatamAM zatrusaMhAranI raNahAka karI pitAnA prAkIya vastupALa-tejapALa jevA sarvathA aditIya bhAgyavAna te nahi ? rASTrIya dhamanuM pAlana karate. tenA senAnAyaka nIce AbunI', paNa temanA guNa sAthe aneka rIte samAnatA dharAvanAra te taLeTImAM zahAbuddIna jevA mahAna sulatAnane laDAImAM moTI hAra pachI pATaNamAM sAha samarA ane sAliga bhAIe thayA. jemaNe . khamavI paDI hatI, jene svIkAra musalamAna tavArIkhamAM paNa alAuddInano pralayaMkara AkramaNukALa vakhate, gurjara prajAnI aneka karavAmAM Avyo che. rIte adbhuta sevA karI hatI. temaNe potAnI asAdhAraNa rAjakIya gujarAtanA itihAsamAM AvA AvA aneka vRttAMte maLI lAgavaga dvArA gujarAtanA seMkaDo jaina ane hiMdu devasthAnene Ave che, jemAM janadharmanA samartha upAsaka vaNikoe kSatriyanA musalamAnonA hAthe sarvanAza thato aTakAvyA hatA ane naSTabhraSTa jeTalAM ja raNazaurya batAvyAM che, ane zatruonA saMhAra dvArA yuelAonA punarUddhAra karyo-karAvyA hatA. hajAre prajAjanone temaNe pitAnA rASTradharmanA pAlananI saMpUrNa sAdhanA karI dekhADI che. A musalamAnanA jIvaleNu julama ane kedakhAnAomAMthI mukita apAvI cheka mugalenA jamAnAmAMya dihI ane rajapUtAnAnAM rAjyamAM aneka hatI. pATaNanuM svarAjya naSTa thayuM te vakhate gurjara prajAne ApatazuravIra jaina vaNika thaI gayA che, jemaNe moTA senAdhipationAM - kALamAM AzvAsana prApta karavAmAM je koI mahAjane sahAyaka thayA UMcAM pade bhagavyAM che, ane jemanA nAyakala nIce hajAro ! te saumAM A sAta samare ane tenA bhAIo agraNI hatA. "rAjapUte, mugale, ara ne paThANu vaiddhAoe, yAdagAra aMge 6 vastupALa tejapALanI mAphaka emanA satkRtyane itihAsa paNa ghaNo khelyA che. jayapura, jodhapura, udayapura Adi rAjapUtAnAnA vIra. suvistuta che. - rAjyanA kRtihAsamAM nAM dhaNAM pramANa maLI Avaze. e | saMvata 1313-14 ane 15 mAM gujarAta ane tenI AsaparathI ahiMsAdharmanA upAsakee kSAtradharmane zithila karI dIdhe pAsanA pradezamAM sarvabhakSI evo mahAbhayaMkara duSkALa paDaze. te vakhate che, ke prajAnA paurUSane hatetsAha banAvI dIdhuM che. e kathana garIba prajAjanone te zuM paNa vIsaladeva joyA mahArAjAo ane sarvathA ajJAnasUcaka ane itihAsa virUddha che. 6 siMdhanA meTA amIrane paNa pitAnA Azritene khAvA dhAna ': ; pUrvakALanA jene jeTalA dharmapriya hatA, teTalA ja rASTrabhakta ApavuM durlabha thaI paDayuM. te vakhate kaccha-bhadrezvaranA rahevAsI hatA; ane jeTalA rASTrabhakata hatA teTalA ja prajAvatsala paNa hatA. sAha jagaDu vANiye, jeNe pitAnA gurU pAsethI bhAvI bhayaMkara . temanI lakSmIne lAbha dharma, rASTra ane prajAgaNa saune sarakhe duSkALanI AgAhI jANI laI hajAro lAkhe bhANAM anAja Aga maLatuM. teo sAdharmika vAtsalya paNa karatA ane prajAsaMdha paNa nathI saMgrahI rAkhyuM hatuM; te anAja dukALapIDita prajAne mukta jamADatA. teo jaina maMdiro paNa baMdhAvatA ane sArvajanika hAthe vaheMcI ApI gujarAtanA lAkhe manuSyanA te vakhate teNe . sthAna paNa karAvatA. teo jana yaMtione sakAratA ane brAhmaNa- prANa bacAvyA hatA. '' : ' , , , vargane paNa sanmAnatA. zatruMjaya ane giranAranI yAtrAo sAthe ? akabaranA rAjya daramyAna hIravijayasUri ane temanA ziSyoe teo somanAthanI paNa yAtrA karatA ane dvArakA paNa jatA. pitAnA upadezakauzala dvArA akabarane rIjhavyA ane tenI pAse . 1. vastupALa-tejapALa bhAIo Adarza jaina hatA. jainadharmane gujarAtanI AkhIya prajAne lokapIDaka jayAre mApha karAvyuM. prabhAva vadhAravA mATe jeTale dravyuSyaya temaNe karyo che eTale bIjA akabaranA sainya soraTha cho tyAre tyAMnAM hajAre prajAjanene teNe . . koIe karyo hoya tevuM itihAsamAM noMdhAyuM nathI. madhyayuganA baMdI banAvyAM, jemane hIravijayasUrinA ziSya bhAnucaMdra upAdhyAye ItihAsakALamAM je kaI samartha janazrAvaka thaI gayA che temAM vastu- bAdazAha pAsethI mahAmusIbate. zAhI hukama meLavI choDAvyAM hatAM. pALa sauthI mahAna hatA, jainadharmane te sauthI zreSTha pratinidhi hatA. bIjA paNa AvA keTalAya jainoe musalamAna bAdazAha ane eka sAdhAraNa jainayatinA apamAnanA badalAmAM teNe gujarezvara mahA sulatAna pAsethI gAya-bheMsa jevA dezanA bahumUlya pazudhananI hatyA rAja vIsaladevanA sagA mAmAne hastakeda karAvI nAMkhyA hatA. na thavA devAnA paravAnAo meLavyA hatA ane tema karI dezanI sajIvatenuM dhamAbhimAna ATaluM badhuM ugra hatuM. chatAM jaina dharmasthAne saMpattinI samaye samaye surakSA karI hatI. A ane AvA bIja uparAMta teNe lAkho rUpiyA jainetara dharmasthAne mATe paNa kharco ghaNu dAkhalAo che jemAM jenee dhama uparAMta pitAnA dezanA hatA. semezvara, bhRgukSetra, zukalatIrtha, vaidyanAtha, dvArikA, kAzIvizvanA hita khAtara paNa teTale ja prayatna sevyuM che ane dezanI kaMthAzaya nAtha, prayAga, godAvarI Adi aneka hiMdu tIrthasthAnanI 'uttama sevA karI che. . . . pUjAarcA nimitte teNe lAkhanAM dAna karyA; seMkaDo brahmazALAo che gujarAtanA utkarSakAlIna itihAsanI smRtinuM rakSaNa paNa sauthI , - ane brahmapurIe baMdhAvI ApI; pathika janenA ArAma mATe vadhAre jainae ja karyuM che e te have suvizrata hakIkata che. mULa- ' ThekaThekANe agaNita kuvA, vAva baMdhAvyA; aneka saravare racAvyo rAjathI lai kumArapALa sudhInA caulukaya mahArAjAonA vaMzanuM aneka vidyAmaThA karAvyA, saMkhyAbaMdha arakSita gAmane pharatA sukIrtana AcArya hemacaMdra jevAe kAvyabaddha karyuM. e vaMzanA keTa karAvyA, seMkaDo zivAlaye samarAvyAM,. seMkaDo vedapAThI rAjarSi kumArapALanuM dharmajIvana semaprabha, yazapALa, prabhAcaMdra, brAhmaNone varSAsana bAMdhI ApyAM ane e badhAMya karatAM merataMga, jayasiMhasUri ane jinamaMDana Adi ghaNu jaina vidyAnee . ativizeSa ane anupama kAya teNe, e karyuM ' ke graMthabadhdha karyuM. prabhAcaMdra, merUtuMga, rAjazekhara Adi prabaMdhakAree-- musalamAne mATe paNa namAja paDhavA aneka madA bAMdhI ApI che. mULarAja, bhImadeva, sidhdharAja, kumArapALa Adi rAjAonA yathAzruta ' hajAra rUpIA kharca karI gujarAtanI zilpakaLAnA suMdaratama ativRttonAM keTalAMka prakaraNa pustakabudha karyo. vastupAlanI kIrtikathA namUnArUpe eka utkRSTa kotarakAmavALuM ArasapahANanuM veraNa karAvI thanAra graMthakAroe viradhavaLa vAghelAnA vaMzane ItihAsamAM amara teNe cheka islAmanA pAka dhAma" makakAzarIphanI bheTa mokalAvyuM hatuM. karyo. ane e uparAMta aneka bIjA graMthakAre ane lekhake pitapitAnA dharmamAM atyaMta custa hovA chatAM anya dharma pratye AvI pitAnA samayanA keTalAka nRpatio ane amAtya vagerenA nAnA . Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke tA. 1-8-47 prabhu, jenA meTA ullekho dvArA, temanA astittva ane samaya AdinI prakIrNa tarUpe kahI batAvatA ane A dRSTAMtakathanamAM keTalIka vyaktiono paNa upayogI evI mAhitI pAchaLa mUkatA gayA che, je kiMcita vadhu paricaya ApavA mATe tenA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI ItihAsanA AMkaDAo joDavAmAM ghaNI madadagAra thaI paDe : koIka bIjI paNa nAnI moTI aitihAsika bAbatane teo ullekha tevI che. eka kAzmira choDI, hiMdusthAnanA bIjA badhA karI jatA. AvI rIte teo je aitihAsika banAve varNavatA ya pradeze karatAM gujarAtane madhyakAlIna itihAsa vadhAre vistRta, vadhAre athavA lekhabaddha karatA te sarvathA ItihAsa saMgata ja che ke kAMI vyavasthita ane vadhAre pramANabhUta maLe che ane tene mukhya yaza nyUnAdhika rUpe che, je ghaTanAne saMbaMdha je vyakita sAthe nirdiSTa jaina vidvAnone ja ghaTe che. karavAmAM Ave che te yathAbhUta che ke anyathA che, tenI vicAraNAmAM keTalAka ati-AlocanApriya itihAsagaveSake jainAnI A UtaravAnuM temane kazuM viziSTa projana upasthita thatuM na hatuM. itihAsasevAne svamataraMjita ataH eva atizayektigrathita mAnI ane tethI vAtR zAM zAkRza uttattirNa e sUtranuM ja sAmAnya rUpe kathI enI vAstavikatAne alpatAnuM rUpa ApavA yadAkadA prayatna : temaNe e prabaMdhAmaka graMthanI racanA karavAmAM anusaraNa karyuM karatA najare paDe che. e prayatnamAM mane itihAsaniSTa karatAM kAMIka ' hatu. e jUnA prabaMdha graMthane ApaNe A ja dRSTie jovA saMpradAya--asahiSNutA vadhAre bhAga bhajavatI hoya tema lAge che ke, samajavA prayatna karavo joIe, ane te rIte ja temane yogya ane tethI merUtuMge je kahyuM che ke tavI nahi te kathanane ' upayoga karavo joIe. game te rUpamAM paNa ApaNA dezanI vadhAre puSTi maLatI sAbita thAya che. alabatta e badhI jaina yatkiMcita paNa jUnI smRtine e prabaMdhakAre e ja jALavI rAkhI aitihAsika sAdhanasAmagrIne ApaNe pAkirUpe UhApe avazya che; nahi te bIjI rIte ApaNane Aje e sarvathA aprApya kara joie, ItihAsavivecananI paribhASA pramANe tenI vivecanA ja thaI heta. paNa thavI joIe, ane sAdhakabAdhaka pramANenI kasoTI dvArA tenA A rIte gujarAtanA jaina dharmo, pitAnI AzrayabhUmine ze sAcAkhe TApaNu parIkSA paNa karavI ja joIe; paraMtu te sAthe ' phALo Apyo che tenuM keTaluMka rekhAcitra derI batAvavA meM prayatna mAtra te jenalekhakanI lakhelI che ane jenadharmane lagatI che tethI te karyo che. gujarAtane e jainadharmane paricaya kayAre ane kevI rIte ukti athavA vArtAne sadA ane sarvatra zaMkAcihnanI sAthe te na ja mUkavI prApta thayo tenuM paNa jarA TUMkuM siMhAvakana karavuM ahIM joIe. prabaMdhakAranAM e kathane sarvathA itihAsasiddha ja che ema te prApta thAya che. ' ' . . . . koI paNa itihAsakAra mAnI zake tema nathI. temaja khuda e vAstavika rIte gujarAta e jainadharmanI janmabhUmi' nathI * prabaMdhakAronuM paNa tevuM kathana nathI. paraMtu jyAM sudhI ApaNI temaja jaina dharmane koI mukhya pravartaka purUSa gujarAtanI bhUmimAM pAse enAthI virUddha koI vizeSa sabaLa purA na hoya tyAM sudhI avataryo nathI; chatAM, jema ApaNe prathama vicArI gayA tema, e kathanane ApaNe eka sAmAnya ItihAsagarbhita kathana tarIke ' gujarAta e janadharmanuM sauthI zreSTha ane sauthI priya AzrayasthAna pha, ravIkArI laIe te temAM anaitihAsikatAne doSa gaNAya tema nathI. banyuM che, itihAsayugamAM janameM pitAnA prabhAvane je kAMI e prabaMdhakAroe, jema jainadharmane lagatI aneka bAbate lakhI utkarSa sAthe hoya te gujarAtamAM ja sAdhyuM che ane gujarAtamAM che tema, dharmanirapekSa paNa aneka hakIkate nedhI che; ane je te sauthI vadhu phAlya-kulya che. gujarAtanI bhUmi e eka rIte taduparAMta jainetara dharmanI mahatvasUcaka paNa teTalI ja kiMvadaMtIo jainadharmanI dRSTie dattaka mAtA jevI che chatAM tenA khoLAmAM samAnabhAve saMgrahI che. tethI temane hetu mAtra janadhamane jainadharme pitAnI janmadAtrI bhUmi karatAMya vadhAre vAtsalya ane mahimA gAvA pUrato ja hatA ema te ApaNe na ja kahI zakIe. vadhAre prema prApta karyA che. gujarAta ane jaina dharmanA AvA bhale e hetu mukhya rahyo hoya, chatAM gujarAtanA itihAsanI prakRtimeLamAM kayA atihAsika kAraNoe ane sAmAjika tatvoe sarvasAdhAraNa ane sArvajanika ghaTanAone graMthabaddha karavAnI paNa bhAga bhajavyuM che tene ItihAsa bahu rasaprada ane krAMtisUcaka che temanI abhirUci avazya rahIM che ja, nahi te mIlanadevI che paNa enI vizeSa vivecanAmAM utaravAne ahIM avakAza nathI, e somanAthanI mahAmatrA karavA gaI ane te tIrthanA dareka yAtrI pAse mATe to ApaNe jarA vadhAre vigatamAM utaravuM paDe tema che. levAto muMDakAvero joIne te bahu khinna thaI, ane tethI siddharAja jainadharmanI AcAra-vicArAtmaka prakRtinA paricaya sAthe, gujarAtanA pAsethI te vero baMdha karAvI e mahAtIrthanI yAtrAne lAbha. je prajAjanoe jainadharmane svIkAra karyo temanA lAkSaNika jAtisarvajana mATe sulabha karAvyuM. ItyAdi prakAranI je aneka sarvasAmAnya paricayanI te mATe ApaNe mImAMsA karavI joIe. ane te uparAMta hakIkata merUtuMge pitAnA prabaMdhaciMtAmaNI graMthamAM tathA rAjazekhare gujarAtanA rAjakIya parivartananI ane bhaugolika paristhitionI prabaMdhakoSamAM noMdhI che temano janadharma sAthe zo saMbaMdha batAvI paNa vistRta vicAraNA karavI joIe. zakAya tema che? kharI rIte, e prabaMdhakArane dezanI jUnI kathAvArtAo, jema dareka vyakita ke jAtinI koI khAsa prakRti hoya che, tema saMgrahIta karavAno zokha hatuM ane tethI temaNe je kAMI vAMcyuM sAMbhaLyuM. dareka dharmanI paNa khAsa amuka prakAranI prakRti hoya che. brAhmaNa, bauddha, tene pitApitAnI paddhati ane rUci pramANe lekhabaddha karI pustakArUMDha ziva, vaiSNava, jaina Adi dareka dharmanI tevI khAsa khAsa pravRtio karyuM te kALanA e prabaMdhakArane AjanI ApaNI ItihAsadRSTi jJAta che. jema amuka prakAranI prakRtivALA manuSyane amuka pradezanI na hatI ane kramabaddha ItihAsa lakhavAnI paddhati paricita na hatI. AbohavA vizeSa anukULa ke pratikULa thaI paDe che tema dharmo mATe paNa vyaktivizeSanA jIvanane karyo banAva aitihAsika dRSTie vadhu maha- : keTaluMka prAdezika vAtAvaraNa anukULa pratikULa thaI jAya che. jainadharmanI vane che ane kaye sAmAnya che tenI tulanA karavAno ke te dRSTie ahiMsApradhAna prakRtine gujarAta ane tenI AsapAsanA pradezanI tene nirdeza karavAne temane jarAya prayatna na hato. temane uddeza sAmAjika, rAjakIya ane bhaugolika badhI jAtanI paristhiti vizeSa moTe bhAge upadezAtmaka ane kAMIka aMze manoraMjanAtmaka hate. anukULa thaI paDI ane tethI e dharma A pradezamAM sArI peThe teo e aitihAsika ghaTanAone pitAnA zrotAo AgaLa e jAmyo ane vikAsa pAme eTaluM ja huM ahIM nirdezarUpe mATe varNavatA ke jethI teo, upadezakane je vastu pratipAdana kare che jaNAvavA uchuM chuM. gujarAtanI bhaugolika paristhitivAnI hoya tenI, sapramANatA svIkArI zake ane temAMthI yogya vizeSatAne lIdhe A bhUmimAM TheTha prAcInakALathI aneka jAtinA upadeza grahaNa karI zake. upadezanA hetu sivAyanI bIjI keTalIka janasamUho ahIM AvIne vasatA gayA che, ane aneka jAtanI ghaTanAo teo mAtra prasaMgocita sabhAraMjana karavA mATe je dRSTAM- bIjI prajAo sAthe A bhUmimAM vasanArAone satata samAgama Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 prazuddha jaina tA. 1-8-47 bhillamALanI rAjalakSmInA astaMgamana pachI aNuhilapuranA bhAgyadaya thaye| ane gujarAnA ja eka rAjavaMzamAM janmelA vanarAja cAvaDAnA chatra nIce e prAcIna gurjara dezanI dhana-janAtmaka samagra saMpatti aNahilapuranA sImADAe mAM AvIne gADhavA, zrImALanA nAmanI smRti mATe temaNe sarasvatInA tIre zrIsthalanI paNa navIna sthApanA karI. theADA ja dAyakAmAM e zrIsthaLa ane aNahilapuranI AsapAsanA samagra pradeza bhillamALanA jUnA pradezanI jema gujaradezanA navIna nAme bhAratavidyuta thayA. zIlaguMNusUri nAmanA eka jainAcAya ne varaprada hasta, bALapaNamAM ja vanarAjanA mastake mukAyA ane temanA maMgalakAraka AzIrvAdathI tene vaza ane tenu pArTa---- nagara abhyudayanA bhAgI thayAM, alipuranI sthApanAnA divasathI ja jainAcAryAM e bhUminAM sukha, saubhAgya, sAmarthya ane samRddhinI magaLakAmanA karavA lAgyA hatA. . temanI e kAmanA uttarettara saphala thai ane aNahilapuranA saurAjya sAthe gurjara prajAnA ane te dvArA jainadharmInA paNa utkarSa thayAM. 'rahyAM karyAM che. A ane anAya vaidika ane vaidika, grIka ane rAmana, ijizciyana ane parziyana, sithiyana ane pArthiyana, hR ane araba, irAnIana ane magelIana: Ama vividha jAtanA lokeA ane videzavAsIe, bhinna bhinna samaye, nAnI meTI saMkhyAmAM, A bhUmimAM AvIne vasyA che ane temAMnA dhaNAkharA dhIme dhIme potapotAnu jAtipA kaya cheoDI dai eka mahAhiMdujAtinA rUpamAM mizrita thayA che. islAmanA udaya pahelAM, A bhUmimAM..AvI vasanArA evA aneka bhinnajAtIya janAnA adbhUta sa mizraNavALA gujarAtanA e prAcIna hiMdusamAja hatA. e samAja tyAre koI viziSTa prakAranAM rUDha dhAmika sarakArAthI jakaDAyelA na hatA temaja jAti ane varNano saMkINatAnA vartulamAM gherAyelA na hatA. evA samayamAM jainadhame gujarAtanI bhUmimAM paTTANa karyu hatu, jainadhamanA niSparigrahI, nirdebhI, nirbhIya ane tapasvI upadezakeAnA dAna, sIla, tapa ane bhAvanApeSaka satata pravacane e gujarAtanAM e hArA prajAjatAmAM jainadhama pratye viziSTa zradhdhA utpanna karI. dhIme dhIme kSatriya, vaizya ane kRSikArAnAM aneka kuTuMba jainadharmane svIkAra karatAM gayAM ane je jAti ke va mAM mAMsAhAra ane madyapAnanA pracAra hatA tene te tyAga karI samAnadharmI kuTukhenI judI gASmIonA rUpamAM saMgati thatA gayA. dareka gAmanA AvA saMgaDhita thaelA jaina gASTie potapotAnA sthAnamAM jainama"diro baMdhAvA mAMDayAM ane temAM te pAtAnI sarva dhamakriyAe! karavA lAgyA. lATa, Anata, saurASTra ane mALavAnA pradezAmAM jyAre kSatraponI sattA pravatatI hatI tyAre jainadhamane A rIte e pradezamAM dhIme paNa sthAyI pracAra zarU thayA hatA. e pachI gheADA ja samayamAM Na ane gujara leAkeAne eka parAkramazAlI janasamUha paMjAba tarathI dakSiNa-pUrva bhAgamAM AgaLa dhasyA ne dillI-AgrA-ajameranA pradezomAM thatA te azru'dAcalanI pazcime AvelA marU pradezamAM AvIne thebhyA. siMdha, kaccha ane marU bhUminA sImADA upara AvelA bhillamALa nAmanA sthAnane temaNe potAnI rAjadhAnI banAvI tenI AsapAsane badhe pradeza krUSNa ane gurjara leAkeAthI AbAda banyA. gujarAnI sakhyAbahulatAnA lIdhe e pradezanI gurjara deza tarIke abhinava khyAti thai ane e rIte ApaNA gujarAtane nUtana janma thayo. aNuhilapuranA uddaya pahelAM gurjara sa MskRti ane sa-tAnuM kendra bhillamAla hatuM. gujarAnA parAkrama ane purUSAnA baLe e sthAna zrI ane samRdhdhithI ubharAvA lAgyu* ane tethI enuM bIjuM nAma zrImALa tarIke paNa prasiddhimAM AvyuM. zu ane gUrjara lokone jainadhamatA upadeza ApavA keTalAka samartha jainAcAryAM e gurjara dezamAM jaI paheAMcyA. temanA jJAna ane cAritryanA prabhAvathI bA gurjarA AkadhaMdhA lAgyA ane temanA upadeza pramANe jainadhama'nA svIkAra karavA lAgyA. bhillamALa U zrImALamAM meTAM moTAM jainamaMdirA badhAvA lAgyAM ane prativarSa se'kaDA kuTu jaina gASmIkA tarIke jAhera thavA lAgyAM. paramArA, pratidvArA, cAhamAnA ane cAvaDA jevA kSAtradharmI gujarAmAMnAM paNa seMkaDA kuTue jaina banavA lAgyAM. jainAcAryoMe temane eka navIna jaina jAtinA samUhurUpamAM sagaThita karyAM ane zrImALa nagara e navA janasamAjanuM mukhya utpattisthAna heAvAthI e jAtinuM zrImALava'za evuM navuM nAmAbhidhAna sthApita karyuM. e zrImALavaza pAchaLathI vaTavRkSanI mAphaka asakhya zAkhaprazAkhAo dvArA AkhA dezamAM vyApta thayA. e vaMzanI eka mahAzAkhA pAravADa vaMzanA nAme prasidhdhimAM AvI jemAM vimaLazAha ane vastupALa-tejapALa jevAM purUSaranA pedA thayAM. gujarAtanA viSNukAnA ghaNA moTA bhAga eja zrImALa mahAva'zanAM saMtAneA che. gujarAtanA janadhama viSe ane teNe ApelA saMskAraviSayaka phALA viSe A rIte me mArA keTalAka digdarzonAtmaka vicAre ApanI AgaLa pragaTa karyAM che. A vicAre mAtra digdazana karavA pUratA ja che. A vicAranuM sapramANa ane savistara varSoMna karavA mATe te AvAM ghaNAM vyAkhyAnA karavAM paDe. vaDeAMdarAnA A vizALa nyAyamadiramAM mane Aje A rIte je jainadhama viSe mArA vicArI prakaTa karavAnuM mAnaprada ane AnaMdadAyaka AmaMtraNa ApavAmAM Avyu che te mATe huM zrImaMta sarakAra sara sayAjIrAva mahArAjanA * suyogya maMtrImaMDaLapratiita mArA hrAdika AbhArabhAva prakaTa karU. chu ane Apa badhA zrotAjanAe mArA A vicAra sAMbhaLavA mATe je rasa ane utsAha batAvye che te mATe huM ApanA paNu hRdayathI AbhAra mAnI, mArUM" A vaktavya pUrNa karU chuM. munizrI 'janavijayajI satavANI ( pRSTha 63 thI cAlu ) je zarIra cadanarUpa thayu, ane have dhIme dhIme baLIne bhasmanAM DhagalAnAM rUpamAM rahI gayuM' tene paNa cegI tyAga na karI zake. vairAgyane paNa eka dha DrAya che. vairAgIe sAdhanA daramyAna je bhasma pedA karyuM. tene aMgIkAra karI eNe e peAtAnAM zarIra upara caDhAvye ja chUTakA. mamAMta zarIram / * Ama zarIranI bAbatamAM yogI sAthe baLIne ekarUpa thayA pachI mIrAM giridharanagara prabhu yogIne chellI vinatI kare che ke have eNe peAtAnI jyotinAM mIrAMnI jyota samAvI levI joie. ema kahetI vakhate byUtikA rAmanAM gItamAM mIrAM' zabda evA te halaka sAthe gavAya che ke zarIra bhasma karyAM pachI jeTalI zubha vAsanA ane sakArA kheMcI gayA hAya te badhA bhegA karI potAnu jIvana sastra ekaja piMDamAM apaNu karIne e sastra dvArA-kevaLa zabda dvArA nahi-paNa peAtAnI samagra vibhUti dvArA mIrAM eka navI ja prAthanA kare che ke "huM prabhu! have mArI ... jyotimAM peAtAnI jyAti meLavI de." chevaTe prabhue ja AtmApaNu karavAnu hAya che. prabhu-gurU tema na kare tyAM sudhI enAthI javAya ja nahi. ane eTalu karyAM pachI e jAya kayAM ? yogIne dhama' ja yoga karavAnA-joDI devAnA-mIlana karavAnA ane akhaDa ekAkAra ekakarasa thaine rahevAne che. mATe ema paNa kahI zakAya ke mIrAMe sarvasva ApaNu karI te jogIne ja bhAga lIdhe che. e prabhumAM samAi gai te * pahelAM eNe prabhune ja petAnAmAM samAvI dIdhA. Ama yoga ane bhakita banne mIrAMmAM kRtArtha thayAM. phAkA kAlelakara sTrITa, mukhai. zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNuilAla mAkamaca'da zAha, 45-47 dhanajI mudraNusthAna : sUryakAnta tri. presa, 51, kAlabAdevI rADa, mubai, 2 9/1 yay Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va A la ka : 2 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra prabhudha jaina taMtrI : maNilAla mAkamacaMda zAha, muI : 15 oNgaSTa, 1947, zukravAra, 15 mI ogasTa: AjhAdI dina. ' jaya maMgaLa priya janmabhUminuM gAvIe !' khIsakeAlInA AtmasASa Regd. No. B, 4266 zrI rAmacaMdrajIe rAvaNu upara caDhAi karavAnI taiyArI karI. zvetabiMdu rAmezvara pAse sarva sainya ekaThuM thayuM. lakA paheAMcavA mATe vacce AvatI samudranI nIka eLaMgavAnI hatI. vAnarAe meTI meTI zilAe upADI lAvIne eka moTA setu bAMdhyA, eka khIsakailIne paNu icchA thai AvI ke bhagavAna rAmacaMdrajInA A mahAna kAryamAM huM paNa kAMika phALe ApuM. teNe paNa jamIna uparathI kAMkarI kAMkarI laine samudramAM pheMkavA mAMDI. bhagavAna rAmacaMdrajInuM sainya setu upara thaine samudra eLaMgI gayu, rAmacadrajIe rAvaNanA nAza karyo, ane sItA punaH prApta karI. A prasa Mge sau koinA AnaMdane pAra na rahyo. khIsAlI paNa meM mArAthI banatuM kAMIka karyu che. eve AtmasaMtASa anubhavavA lAgI. vArSika lavAjama rUpiyA 4 A dezamAMthI aMgreja sattAno nAza karavA ane gumAvelI AjhAdI punaH hastagata karavA gAMdhIjIe prajAne AndvAhana karyuM; rASTrIya mahAsabhAne deravaNI ApI; aneka lokoe pAravinAnAM balidAna ApyAM; keTalAMye jAna gumAvyA; keTalAye potAnI mAlamIlkata kunA karI. pariNAme sarakArI sattA nAbuda tha; prAte AjhAdI puna: prApta thai. AjhadIpanI AjhAda thAya che; khase hakumatane! AjathI aMta karelA rAjyA dhAraNa hAthe AjathI amala pramuddha jaina chellAM ATha varSathI janasamAjanI yathAzakti sevA karI rahyuM che, tenA saMcAlana pAchaLa rASTranI AjhAdI e huMmezA pradhAna ane preraka hetu rahyo che. e saMkalpa upara ja prabuddha jaina AjasudhI gatimAna rahyuM che. jaina samAja AgaLa paNa teNe khIjI aneka bAbate sAthe A bAbata haMmezA mukhyapaNe AgaLa dharI che. dezanetAo ane prajAjanAnAM apUrva alidAna khAgaLa pradhyu jainanA nAnA sarakhA phALAne zu hisAba ? ema chatAM paNu Aje jyAre aMgreja sarakAra vidAya pAme che, rASTra svAdhIna ane svataMtra bane che, sarakAra sattAsthAneA upara rASTrIya dhvaja pharakavA mAMDe che, samasta prajAjanAnAM dila AnaMda ane gauravathI jyAre uchaLI rahyAM che tyAre prabuddha jaina paNa potAnA Aja sudhInA jIvananI mukhya manISA saphLatAne pAmelI joine ciratA'tA anubhave che pelI khIsakeAlI mAka A mahAna sidhdhimAM potAthI khanate kAMika kALA ApyA che evA AtmasaMteSa ane dhanyatA prabudhdha jaina anubhave che. jema prajAjIvanamAM tema ja prabuddha jainanA jIvanamAM AjanA divasa eka apUrva pa` samAna che. taMtrI, prabudhdha jaina. paryAlAcanA A paMdaramI tArIkhathI ApaNe! deza varSoMthI dezabharamAM sthApita thayelI brITIza Ave che. ApaNA pratinidhioe majura anusAra ApaNA rAjyavahIvaTane ApaNA ja zarU thAya che. je AjhAdInI laData eka rIte 1857 mAM zarU thaI hatI, je laDate 1905/6mAM baMgabhaMganA kAraNe nAnA svarUpamAM dana dIdhuM hatu, ane je laData 1920/22, 1930/32 ane ane 1942/45 daramiyAna uttarettara vadhAre ne vadhAre vyApaka AkAramAM rASTravyApI banI hatI te laDatane Aje aMta Ave che ane je temathI e laDatanA prAraMbha karavAmAM AvyA hatAM. e tema Aje prajA sidhdha kare che. 1920-22 nI asahakAranI laData, 1930-32 nI satyAgra ane kAyadAbhaganI laData, ane 1942-45 nI kvITa inDI'--'hiMda cheADI jAo'nI laData-traNe laDatA rASTrIya madyAsabhAnI prerita ane prayAjita hatI ane jo ke trIjI laDate amuka aMze bhAMgaphADanuM hiMsaka svarUpa pakaDayuM hatuM' ema chatAM paNa mahAtmA gAMdhIjInI dairavaNI nIce rASTrIya mahAsabhA pratyeka laDatanA kAryakramamAM ahiMsAnI nItine ekasarakhI vaLagI rahI hatI ane e rIte Aje ApaNA hAthamAM Avatu' svarAjya eka dara rIte ahiMsAnI sAdhanA ane prajAnA amApa balidAnanuM pariNAma che ema kahevAmAM ApaNe leza mAtra atizayatA karatA nathI. varSoMthI je svapna ApaNe sevI rahyA hatA te Aje siddha thAya che, je kAmanA ApaNAne akhUTa u-ttejanA ane baLa ApI rahI hatI te kAmanA litAtha bane che, je vastu ApaNuM jhaMkhI rahyA hatA te ApaNA hAthamAM jANe ke ekAeka ane aNudhArI jhaDape AvI paDe che. 1942 nI laDatane aMgreja sarakAre amAnuSI damana ane julama vaDe dAbI dIdhI hatI. prajAmAM nirAzA ane anusAha vyApelAM hatAM A sarakArane A dezamAMthI kADhavA mATe hrantu vaSa~ joize ane haju keTalAMye alidAna ApavA paDaze ema .sau kAine lAgatuM hatuM. bIjA vizvayudghanA ante ApaNA dezanI AvI kalAnta mlAna maneAdazA hatI. paNa A vizvayudhdhe duniyAnI paristhiti ulaTa pAlaTa karI nAMkhI hatI, duniyA uparanuM brITIza prajAtu" prabhutva naSTa karI nAMkhyu hatu. eka bAju amerikA ane bIjI bAju razI ema be rAkSasI sattAeno udaya thayA hatA. ezIAnA sarva deze! jAgRta thayA hatA ane paradezI dhuMsarIne have kAi paNa rIte sahI levAne taiyAra nahotA. hiMdI prajAne paNa ArapAra mAnasapaTA thai cUkayA hatA. e ja mAnasapalaTA hiMdI sainyane paNa sparzI cukayeA hateA. AjhAda hiMda phojanA senApationI dIlhInA lAlakIllAmAM je aitihAsika tapAsa cAlI hatI ane te vakhate dezabharamAM je vidvegI AMdelana pragaTayuM hatuM. teNe aMgrejasarakAranI AMkha udhADI nAMkhI. 0 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 prabuddha jaina tA. 15-8-47 eTalu ja nahi paNa AvAM rAjye hiMdanI bhAMgItuTI ekatAne paNa bhAre jokhamarUpa banI rahyAM che. A rIte hiMdI ekatAnu mIThuM' madhurU' svapna jANe ke Aje aneka bAjuethI chedAi rahyuM heya evA du:khada mama dhAtaka pratyAdhAta Aje Apa sarve anu bhavI rahyA chIe. gayA vizvayuddhamAM te hiMdane jema tema brITIza sattA nIce jALavI zakAyuM. paNa have te hiMdane sArI rIte zastrasajja karavAmAM na Ave te duniyAnI navI paristhitimAM hiMdamAM sthapAyalI throTIza hakumata TakAvavAnu` kA` azakaya banI gayuM hatuM. ane e uparAMta hiMdanI-hiMdI sainyanI-sarakAra pratyenI vaphAdArI have khIlakula vizvAsanIya rahI nahotI. hiMda have lAbhanA viSaya maTIne bahu meTI javAbadArInA viSaya banI gayuM hatu. aMgreja prajAnA duraMdezI rAjyakartAoe A vastusthiti yathAvarUpe parakhI lIdhI ane hiMdI prajA navI laDatanA ..vicAra karavA mAMDe te pahelAM hiMdane sava' rAjyaadhikAro suprata karavAne temaNe ni ya karyAM. e vanI lAMkhI vATAdhATA, aneka azAntijanaka dhaTanAe ane kAmI kalamAMthI pasAra thavA bAda Aje ApaNA nAmaDaLamAM AjhAdIne sUrya uge che ane tenAM prakAzakiraNe cirakAlIna rAtrInA gaDha timirano nAza karI rahela che. AvA apUrva divasa jovA mATe jIvatA DAvu e mAnavIjIvanane kAi nAnA sarakhA lahAvA na gaNAya. Ama Aje ApaNA dezamAM asAdhAraNu apUrva ghaTanA banI rahI haiAvA chatAM e ghaTanAnA mamane yathAsvarUpe jhIlate evA prajAnA dilamAM utsAha nathI dekhAte enu' zuM kAraNu ? zu Aje maLatI AjhAdI sAcI AjhAdI nathI ? Aje zuM ApaNI ke! vacanA thai rahI che ane aMgreja sattAnI dhuMsarI eka nahi ane bIjA AkAramAM ApaNA mAthA upara hajI cAlu rahevAnI che ? Aje je kAMi ApaNI AMkha sAme banI rahyuM che te jonAra haragIja kahI zake tema nathI ke ApaNane hastagata thatI AjhAdI leza mAtra zaMkAspada che. aMgreja sattA cetaraphathI sakelAi rahI che ane ApaNA vartamAna ane bhAvInI sava javAbadArIo ApaNA upara AvI rahI che. Aje ApaNA gavanara-janarala aMgreja che, sainyanA keTalAka hAvedArA 'greja che, rAjyavahIvaTanA keTalAka sUtradhArA paNa aMgreja che. A badhuM rAkhara che, paNa temanuM kAyamI rahevu te kAMi aMgreja sattAnA baLane lIdhe nathI paNa ApaNI peAtAnI svecchAjanya anumati anusAra ane tAtkAlIna sagavaDa khAtara ja che. te pachI Aje AvA anusADa, AvA viSAda kema ? AnAM keTalAMka kAraNeA che. ekatA eka ane avibhAjya hiMdanI AjhAdI e ApaNu cirakAlasevita svapna hatu te pAkIstAnanA ugama sAthe kha'Dita thayu' che. AjhAdI te Ave che paNa hiMdanA bhAgalA paDe che, A bALatanuM darda prajAnA dilane uMDANamAMthI kArI rahyuM che ane te game teTalA vicAra karavA chatAM ane vartamAna sagAmAM pAkI stAna anivAya` khanI gayu. hatuM. ema buddhithI svIkAravA chatAM e darda kAi paNa rIte zamatu nathI. khIjuM A bhAgalAprakaraNa mAtra pAkIstAnanA udbhavathI ja samApta thatu nathI. aMgrejasarakAre hiMdanA sava dezI rAjyeAne ogasTanI 15 mI tArIkhathI svataMtra jAhera karIne hiMdI prajAne bhAremAM bhAre droDa karyAM che. A vyavasthAe dhaNA dezI rajAonAM magaja bhamAvI nAMkhyAM che. ane have te| pete phAve tema vartI zakaze ane potAnI prajAne phAve tema dabAvI zakaze evA taragAmAM te rAMcI rahyA che. alabatta kharA dezI rAjye hiMdI yunIyanamAM joDAi rahyA che, pazu e joDANukhAte paNa dezI rAjyanI prajAnI sthiti bhAre kaphoDI karI che. dareka rAjyano prajAe potapotAnu lokazAsita rAjyataMtra hAMsala karavA mATe khetapeAtanA rAjA mahArAjA sAthe hajI laDavAnuM bAkI che. A kAraNe hiMdI yunIyanamAM joDAyalA dezI rAjyAnI prajAmAM Ana Mda ane ullAsa karatAM nirAzA ane ciMtA vadhAre che. ane haidrAbAda, bhopALa jevA je dezI rAjye haju hiMdI yunIyanamAM joDAvA mAMgatA nathI, tyAMnI prajAne mAruM te|" matyaMta vikaTa che. trIjI, pAkIstAna svIkArAvA chatAM kamI kalahane aMta AvyA che ema mAnavAne hajI kazu' paNa kAraNa nathI. chellA bAra mahInAthI ApaNe je joi rahyA chIe, sAMbhaLI rahyA chInne, kAmI kakAsane lIdhe je pArivanAnI yAtanAe; pAyamAlI khamI rahyA chIe, kalakattA, navA khalI, khIhAra, paMjAba, vAyavya prAMtamAM je kAMiAja sudhImAM banI gayuM ane Aje paNa banI rahyuM che te sarva ApaNA smaraNamAMthI kSaSNabhara paNa kharI zakatuM nathI. pAkIstAnanA adhikArI Aje laghumatIone sahIsalAmatInI khAtrI ApI rahyA che. ema chatAM paNa temanA pradezamAM banatI khInA A khAtrIne inakAra karI rahI che. A prakAranI khecenIe ApaNA dilane cAre taraphathI gherI lIdhu che. ceAthu, vana mAna anna, vastra ane vasavATanI hADamArIethI prajA kAyara ane behAla banI rahI che. koMgresa sattArUDha thavA chatAM A hArDamArIo leza mAtra ghaTavAne badale utarettara vadhatI ja cAlI che. evAmAM Aje varasAdanI bhAre kheMca paDI che. ane duSkALanA oLA cetara6 najara pasaravA lAgyA che. je Amane Ama varasAda nahi ve te AgAmI duSkALa keTalo bhayAnaka haze tenI kAi kalpanA thai zakatI nathI. Aje paNa jAnArA maravA lAgyA che, mAnavIe atyanta akaLAvA lAgyA. che. kamanasIbe janatAnI AjanI hADamArIo dUra karavAmAM potAnI kramaAvaDatane lIdhe athavA te peAtAne jenA upara kAbu nathI evA AsapAsanA. anivAya sayeAgAne lIdhe AjanI koMgresa sarakAra eTalI badhI alpasAmarthyavALI mAluma paDI che ke sapUrNa sattA hAthamAM AvavA chatAM navI AjhAda sarakAra ApaNI e ukelI rAkaze ke kema te bAbatamAM lokAne haju vizvAsa paDatA nathI, tethI Aje badhI bAjuethI nirAzA, glAni, ane dRSTibadhiratA najare paDe che. AkhI rAta sakhata vAvAjheDu vIjaLI, varasAdanA gaDagaDATa ane tephAna cAlyA .kayu" hAya, AkAzamAM vAdaLeA gADhapaNe vAyalAM hAya, haju paNa vAvAjheDu ke- teAAna zamavAnA kAi cihnanA dekhAtA na hAya, pUrvAkAzamAM dRSTigocara thatA prabhAtane udaya paNa sarvatra vyApelA sunakArapaNAne bhayagrastatAne, udAsInatAne vidAravAmAM asamaya banate hAya, pasAra thavA AvelI rAtrI karatAM pazu AgAmI divasanA garbha mAM rakhene vadhAre Aphata, hai!nArata ane yAtanA bharelI nahi hoyane ? evA koi vicitra prazna sau kAinA dilamAM ghumyA karatA hAya-Aje AjhAdInA A magaLa prabhAte, svarAjyanA zubha Agamana prasaMge ApaNI mane dazA kAMika AvA prakAranI varte che. Aja kAraNe AjhAdI AvyAnA ullAsa ApaNune AgaLa dhakaoNle che, vartamAna vikarALa paristhitinuM darSoMna ApaNA ullAsane bhAMgI nAkhe che, Ama hovA chatAM paNa ApaNe barAbara samajavuM joie ke AjanuM AhvAmaNu' vartamAna aMgreja sahakAranI satata zASaka ane kAma kAma vacce athaDAmaNI ubhI karanArI e sadInI rAjyanIti ane chellu kAlakarALa vizvayuddha-e e kAraNeAnuja sahaja pariNAma che. e yudhdha purU thayAne khe varSa thavA AvyAM che; aMgreja sarakAra Aje vidAya lai rahela che, Aje je che te AvatI kAle nathI rahevAtuM. mULa chedAtAM dhAtaka rpAraNAmAne laya thavA ja joie. AvI zraddhApUrvaka ApaNe vamAnane vicAra ane bhabhiSyanI kalpanA karavI joie, Aja dRSTie AjanA divasa hiMdusthAnanA RtihAsamAM keTalA apUrva che tenI ApaNe yathAsvarUpe " Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-47 prabuddha jaina avasara che ke grahaNa karavuM' joie. hiMdusthAnamAM divyApI sAmrAjyeA jarUra sthapAyA che ane laya pAmyAM che. aMgrejo pahelAM megala sAmrAjye A dezanA dhAmeTA bhAga upara potAnuM prabhutva sthApita kayu* hatuM. uMDA bhUtakALamAM azekanI ane guptarAjyAnI rAjyasImA hiMdusthAnanA lagabhaga sarakhuNuAone spazI rahI hatI, paNu te banne sAmrajyeA rAjazAhInA pAyA upara racAyalAM hatAM, temAM leAkazAsananuM tattva nahi jevuM hatuM athavA te khIlakula hatuM ja nahiM, hiMdanA pratihAsamAM A pahele ja jyAre lokazAsananA dheAraNu upara hiMdanI prajAnA pratinidhi peAtAnu rAjyabaMdhAraNa ghaDI rahyA che ane hiMdusthAnanA rAjyavahIvaTa prajAnA nImelA pratinidhi hastaka cAlavA zarU thayeA che. duniyAnA ItihAsamAM A pahelA ja prasaMga che ke jyAre eka jabarajasta rAjyasattA ATalA meATA deza upara patharAyalI peAtAnI rAjyasattA saMkelI levAne peAtAnA niNaeNya ekAeka jAhera kare che. ane tene amala satvara zarU kare che. AjathI zarU thatA yuganI bhavyatA agAdha che, avarNanIya che. haju sapUrNa svAtaMtryanA yuga zarU thavAne uMbare ApaNe ubhA hatA. evAmAM inDonezIyA upara Daca leAkAnuM AkramaNa zarU thayuM ane sa Myukta rAjyeAnI saMsthA upara dabANa lAvIne ApaNe Daca lokonA vadhatA jatA AkramaNane aTakAvI zakayA. hiMdamAM svarAjya sthapAvA sAthe keTalAMye sattAsthAne, kAryakSetre ApaNA mATe khullAM thaze; dezamAM rahelI amApa buddhizaktine dezAyegI rAkANunA avakAza maLaze; prajAnA AtmA paradezI prajAnI gulAmInA rUdhanamAMthI mukta thatAM svAtaMtryanI-svatnIuSmA vaDe seLe kaLAe khIlI uThaze. ane pAkIstAnanA zrApanI savaLI bAju paNa ApaNe kAM na vicAravI ? aAja sudhInuM' hiMdI rAjakAraNa, kAi paNa rIte ApaNI vacce ekatA ubhI thAya te tamannAnA kAraNe, meslema lIganI uttarAttara vadhatI jatI anyAyamarI ane hiMdanI bahumatI komanA hakA adhikAra upara ati AkramaNa karatI mAMgaNIonA cAlu svIkAra upara ja avalaMbita hatu. ane A badhA sAthe kebIneTa mazInanI yAjanAnA pariNAme hiMdI ekatA nAmanI jaLavAi rahe ane hiMdanA pAMca prAntanu eka baLavAna pAkIstAna ja ubhuM' thAya-evI paristhiti ubhI thai hatI. vaLI meslema lIganI cAlu pratyAdhAtI nIti ane jyAM tyAM ADakhIle ja ubhI karavAnI paddhati hiMdI rAjataMtrane sukharUpa cAlavA de evA kAi sabava dekhAtA nahe te; AjanA navA nirmANamAM brITI hiMdanA dhaNA moTA bhAga eka hiMdI yunIyananA taMtra nIce mukAya che. madhyavati tatra have zithila ane alpa sattAvALu' nahiM rahe, prAntA phAve tema vartI zake e arAjakatA dUra thaze, koi paNa krAntikArI yojanA ke racanA hAtha dharatAM meslema lIganI ADe AvatI cAlu ADakhIlI dUra thaze, paradezI rAjyanIti paNa dvidhA ane Dha'gI maTIne ekarUpa ane ApaNA AdarzIne anurUpa keLavI zakAze, zikSaNu ane keLavaNInA pradezamAM pazu kAmI khyAlAthI mukata rahIne rASTravanane je rIte vikAsa thAya ane unnati sadhAya e rItenA rASTravyApI prayAgane ApaNe amalamAM mukI zakIzuM, kAmI natAdhikAra dUra karIne sayukta matAdhikAranI sthApanA karI zakIzuM', musalamAnane dhArA sabhA, myunIsIpAlITI, lokala eDa . vageremAM maLatu aNudhaTatuM pratinidhitva-pramANa dUra karI zakAze, ane sarvAMgINu pragati saraLatAthI susAdhya banaze. - ane dezI rAnyAnA lagabhaga 90 thI 95 TakA bhAgane hIMdI yunIyanamAM joDAvu ja paDaze. amuka meTA rAjgyA e dhaDI nAcavuM hAya teTalu nAcI le, haidrAbAda sAthe saMbhava che ke tyAMnI prajAne ane kadAca hiMdI yunIyanane the / vakhata Takkara jhIlavI paDe, pazu Akhare tenA mATe paNa khIjo bhAga rahevAne nathI. 73 svAtaMtrya dina 15mI ogasTe hibru videzIonI parAdhInatAmAMthI mukti meLavaze. 'videzIonI parAdhInatA' zabda hetupUrvaka vAparyAM che kAraNuM ke saprakAranI parAdhInatAmAMthI mukti maLe che tema kahI zakAya tevuM nathI, atyAre prApta thatI svataMtratA, rAjakIya svataMtratA che, sarva dezIya svataMtratA mATe A prathama pagalu che. paradezIonu zASaNa dUra na thAya tyAM sudhI khIjA koi vikAsanA avakAza rahe nahi. ApaNe je svarAjya kalpya che te te hajI dhaNuM dUra che. tevuM svarAja meLavavA keTalAya bhega ApavA paDaze. chatAM atyAre je prApta thAya che te kharekhara, mahAna, aitihAsika ane apUrva che. hindustAnanI prajA mATe ja nahi paNa jagatabharane mATe, 40 karADanI prajAnI mukita je havA phelAve, je AMdolanA pedA kare temAM bIjA badhAya parAdhIna dezanI svAdhInatAnAM bIja ApAya che. braTIza prajA mATe paNa A banAva gaurava levA jevA che, svecchAe sAmrAjya jatu karavAne jagatanA itihAsamAM A pahelA ja dAkhalA che. sAmrAjyo temanA saDAthI ja naSTa thayA che paNa svecchAe eka prajA ke rAjya bIjI prajA ke rAjya uparanuM Adhipatya jatuM kare evA A pahele ja banAva che. e sAcu che ke kALabaLa ane AMtararASTrIya paristhitie AmAM madada karI che, chatAM kALabaLane pArakhavuM ane te pramANe vartavuM sahelu nathI. je vaga nAza thavAne sajA hAya te kALakhaLane eLakhI zakatA nathI, tene dAkhale| ApaNA rAjAe. brITIza prajA AvuM mahAna parivata na leAhI reDayA vinA kare che te batAve che ke tenA AtmA hajI jAgRta che. hiM*sAthI gherAyelA vAtAvaraNumAM Aje ApaNane na samajAya te paNa e nirvivAda hakIkata che ke ahiMsaka sAdhanAne lane ja hiMdane A vijaya TuMkasamayamAM ane ochAmAM oche bhAge maLyA che. ahiMsAnI mi'mAsA karavAnuM A sthAna nathI paNa bhaviSyanA itihAsakAra tenu sAcuM mUlya ane sthAna nakkI karaze. AvA mahAna ane apUrva prasaMga chatAM prajAhadayamAM utsAha kema nathI ? AjhAdInI mastI kema nathI ? tenAM kAraNeA sama zakAya tevAM che. eka te A banAvanuM mahatva hajI ane pAkIstAna sAthe ApaNe haMmezAM athaDAyA ja karIzuM ema mAnI levAne kazuM ja kAraNu nathI. ApaNane tenI sAthe mIThA saMbaMdha rAkhavAne jeTalAM kAraNe che te karatAM teNe hiMdI yunIyana sAthe salukAi jALavavAnAM vadhAre baLavAna kAraNo che. AjanI taMgadIlI jarA DhIlI paDe, vAstavikatA taraph badhAMnI najara jarA vadhAre kendrita thAya, pachI parasparanA svArthI ja pratyekane evI sadguddhi ane sujha Apaze ke jemAMthI banne yunIyanane salagna kare evuM ane e rIte hiMdI ekatAne mahad aMze punarjIvita kare evu' paraspara sahakArI yunIyana ubhuM thayA vinA nahi rahe. A rIte dhAra timiramAMthI, leAkhaDI jajirAmAMthI, sarvavyApI prajAzASaNamAMthI ApaNA udhdhAra karatu, vikAsa ane unnatinAM navAM dvArA kheAlatu', 'satya, ziva ane sundara'nA nityanavIna ane sadA cetanavantA pradezamAM praveza karAvatuM AjanuM AjhAdI ApaNe purA AnaMda ane ullAsathI ujavIe ane jeNe jeNe peAtAnA balidAna ane bhega vaDe, zakti ane sAmarthya vadhu A ujaLA divasa ApaNI samakSa ATalA samIpa lAvavAmAM kaLA ApyA che te sava pratye ApaNA dilanI kRtatatA dAkhavIe ane jemanI de|ravaNI vinA Aje ApaNe keTalAye hatyAkAMDa nirmANu karI beThA hAta ane ema chatAM paNa rASTranI AjhAdI hajI dUranI dUra rahI heAta tevA rASTravidhAtA jagandha mahAtmA gAMdhIjI pratye AjanA maMgaLaprabhAte ApaNA antaranA Adara ane gusvIkAra namratApUrvaka pragaTa karIe. paramAnada, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 kazuM jenA tA. 15-8-47. dhIra kRtya, beTananI nAvyA che jarAya dezanAM prajA samajI nathI kAraNa ke tenAM pariNAme samajavA jeTalI keTalA samAcAra ane noMdha kalpanA nathI. pariNAme bhAvinA garbhamAM che ane tAtkAlika koI dhyAna kheMce te pheraphAra prajA jIvanamAM jaNAve - devadravyane sArvajanika upayoga : nathI eTale rojIMdA jIvanamAMthI uce AvI bhaviSya nihALavAnI haju paNa ApaNe nahi samajIe? utkaMThA nathI. hiMsaka laDAI pachI vijaya maLe temAM unmAda Ave kezarIAino bhaMDAra ane mAla mIta tathA Avaka-sava e ke A prasaMga nathI. rAtrimAMthI divasa thAya ane uSA te kAMI devasthAnanidhine suprata karyAnI udepura rAjayanI jAherAta parivartanane saraLa banAve tevI saraLatAthI A parivartana thAya che, viSe vicAra karavA mATe thoDA samaya pahelAM zrI muMbaI jaina yuvaka eTale AjhAdInI uSA chure che ane svataMtratAne sUrya have tapaze saMdhanI kAryavAhaka samitinI sabhA maLelI, jyAre e tenI kalpanA nathI. tAjetaramAM banI gaela banAvoe ApaNane jAherAtanuM anumodana karatAM eka sAthI mitre jaNAveluM gherI lIdhA che. baMgAla ane paMjAbanA ghora kRtyae manane AnaMda ke, "alabatta udepuranA mahArANA eka jaina tIrthane pitAnA kabahaNI nAMkhe che. sauthI vizeSa dezanA bhAgalA pADayA tenA AghAte Apa jAmAM rahelo A vipula bhaMDAra jaina samAjane puchayA gAyA ne mUDha banAvyA che. A AghAta je te nathI. lorDa mAunTa- vinA pratApa vizvavidyAlayane madada karavA mATe devasthAnanidhine beTananI nimaNuMka thaI tyAM sudhI dezanA bhAgalA thAya e sarvathA soMpI de e vyAjabI nathI. ema chatAM paNa udepura mahArANAe azakya manAtuM hatuM. bhAgalA thavAnA hoya evI dareka janAne eka udAtta hetu mATe "A bhaMDAra suprata karela che e dhyAnamAM ApaNe sarvathA asvIkArya gaNI hatI. acAnaka A vastu laIne mahArANunA A kAryane ApaNe virodha karavA na ubhI rahI. te svIkAravA prajAnI taiyArI bIlakula na hatI. vijaLIvege joIe. kAraNa ke dhAro ke A bhaMDAra devasthAnanidhi banAva banI gayA. ane prajA vicAra karI nirNaya karI zake te pahelAM pAsethI pAcho laI levAmAM Ave eTaluM ja nahi paNa jaina te badhuM nakI thaI gayuM ane amalamAM mUkAtuM gayuM. prajAnA manamAM samAjane suprata karavAmAM Ave te devadravya tarIke lekhAtA bhAre roSa pedA thayo ane ema thayuM ke koMgresa hArI ane lIga jItI. A A dravyamAMthI prastuta maMdiranA upayoga mATe karavA joItA DaMkha manamAMthI jAte ja nathI. Ane eka ja javAba che. A vastu jarUrI kharca sivAya A draya viSe saMgraha ane vRddhi sivAya jaina anivArya hatI. bhAgalA svIkAryA na hatA te AthI vadhAre bhayaMkara samAja AgaLa bIjI koI kalpanA ke yejanA che ja nahi. ane sthiti utpanna thAta, deza chinnabhinna thaI jAta, AMtaravigraha tethI je dravyane A rIte sArvajanika sadupayoga thavA saMbhava che jAgata ane akathya khuvArI thAta. koI ema kahe ke AvI sthiti te dravya paDayuM paDayuM saDavAnuM ja che. A ApaNuM paristhiti utpanna thavA ja zA mATe dIdhI? A have carcAne viSaya nathI. dhyAnamAM letAM udepura mahArANAe je kAMI karyuM che te vyAjabI : prajAnA mAnItA, kasAyelA, kuzaLa netAone, A vastu svIkAravI ja karyuM che ane tethI te sAme virodha kara ucita nathI.'' A paDI che. temAMnA keTalAka ema mAne che ke hiMdane kaI vakhata paNa kathanamAM bahu moTo taththAMza rahelo che, ane te bAbatane ApaNuM bhaviSyamAM eka thavAne kai mArga hoya to A eka hatA. e bahu uMDo vicAra kare dhaTe che. uparanA kathanane sAra te musalamAne AthI jItI gayA che ema mAnavuM bhUlabhareluM che. e thAya che ke eka jarA jarjarita, sthiticusta ane lagabhaga rAjakIya jhanuna pIchehaTha karavA na de paNa anubhava batAvaze ke temane bIchAnAvaza jIvana jIvate mahArANa pitAnA hastaka rahelA aneka AthI koI lAbha thayo nathI. maMdironA bhaMDArone (mAtra jainanA ja nahi) A sArvajanika paNa atyAre te prajAmAM koMgresa ane tenA netAonI sadupayoga karavAnI tatparatA dAkhavI zake che, paNa eTalI tatparatA bIjabAdAra TIkA karavAnI eka harIphAI cAlI che. tene mATe ane vizALatA jIvatA jAgatA jana samAjamAM Aje jovAmAM joIe teTalA dekhItA kAraNe maLI rahe che. Arthika guMgaLAmaNa, AvatI nathI. A zuM satya che ! lAbhAlAbhane vicAra karavAmAM - annavastra ane jIvananI jarUriyAtone abhAva, vadhatI jatI apAra kuzaLatA dharAvato Avo pragatizIla samudAya ATalo moMghavArI, vigere kAraNoe prajAmAM asaMtoSanI AMdhI jagAvI che. badhe buddhinya saMbhave khare ? saMbhave te nahi, ema chatAM paNa A badhA saMjogomAM A banAvanI mahattA ane jaina samAjanA moTAbhAganI madazA Aje to AvA ja prakAranI che, gaurava ApaNe na bhUlIe. ApaNuM bhAvi nakI karavAnI ' e viSe be mata nathI. A bAbata kevaLa kezarIAjInA bhaMDArane ja ane dhaDavAnI ApaNane taka maLe che. ApaNI jeTalI tAkAta lAgu paDa che ema nathI, paNa digaMbara *vatAmara ane samudAyanA haze tenA pramANamAM A takane ApaNe lAbha laI zakIzuM ane sarva maMdirane e ja pramANe lAgu paDe che. devadravya saMgraha ane nahi hoya te te tAkAta khIlavavI paDaze. hajAro bhUle thaze, vRddhi e be hetupUrvaka ja dareka maMdiranA TrasTIo pitApitAne paNa ApaNAM bhAgyanA vidhAtA ApaNe thaie chIe e ja vahIvaTa calAve che. A paraMparA eTalI badhI rUDha che ke muMbaInA enuM gaurava che. svAdhIna hinda jagatanI prajAomAM pitAnuM eka mukhya jaina maMdiranI AvakamAMthI muMbainA dhIca yogya sthAna prApta kare che ane samasta eziyAnuM netRtva laI lattAmAM eka vasavATanuM makAna bAMdhavAmAM AveluM. A makAnamAM parAdhIna prajAonI mukitanuM dvAra khele che. hajI kaMIka laData laDavI jana . kuTuMbane sastA bhADe vasAvavA evI amuka bAkI che. prajAvirodhI, samAjavirodhI to sAme satata, TrasTIoe darakhAsta karelI, bIjA TrasTIoe A makAavirata laDavuM paDaze ane je svarAjyanI ApaNe kalpanA karI che : nanuM purepuruM bhADuM upajAvavuM joIe e vicAra AgaLa dharelo tene sarjavA taiyAra thavuM paDaze. te mATe mAga' khullo thAya che, ane jana gRhastha mATe parigraha parimANa, samAjanI jarUriyAta, Aja e maMgaLa dina che. cImanalAla nabaLA dharmabaMdhuone rAhata-AvA badhA khyAla hoI zake paNa jina maMdirane koI parigraha pariNAma hoI zake ja nahi tema ja svAtaMtrya dina-snehasaMmelana tenI milakatano koI kaze paNa sArvajanika ke sAmAjika lAbha uThAvI tA. 15-8-47 savAranA 8 vAge zrI muMbaI jaina yuvaka "zake ja nahi evI rUDha paraMparA dhyAnamAM laIne muMbaInA eDavokeTa saMdha taraphathI muMbaI dhArAsabhAnA pramukha zrI..sIrAdiyAjInA pramukha janarale prastuta makAnanuM purepuruM bhADuM jainakuTuMbo pAsethI vasula sthAne zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAna zALAmAM saMdhanA karavuM evo cukAde Apela. A pAchaLa rahelI vicArabadhiratA ane sabhyanuM eka sneha-saMmelana yojavAmAM AvyuM che. zuSka vaizvadRSTi upara vadhAre vivaraNa karavAnI jarUra che ja - - - - - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15 8-47 prabuddha jaina nahi. jevI rIte kezarIAjI tIrthanI bIjI keTalIka bAbatamAM ke sthAnakamAM ekaThA thaelA dravya bhaMDAro AjanI sthagita dazAmAM tevI ja rIte devadravyanI A vyApaka bAbatamAM jaina samAja akhaMDa rahI zake e saMbhavita che ja nahi. e dazAmAM Akhare kevaLa vicArazUnyatAnuM ja pradarzana karI rahela che. zAstramAM lakhyuM che, kapALa ja kuTavAnuM rahevAnuM che. to pachI devadravyanA pravAhane kiMI kALathI manAtuM AvyuM che ke devadravyane bIje kaze ja sArva- janasevAnA, ajJAnanivAraNanA dAridrayaErIkaraNanA kAryamAM vahetuM janika upayoga thaI zake ja nahi! maMdira moTuM kare, mUrtinA karIne e uparanuM AjanuM ApaNuM svAmitva zA mATe sArthaka zabhAzaNagAra vasAve ane vadhAre, navA navA maMdiro baMdhAve, na karIe ane e rIte sAcI anukaMpAmAM ja jaina dharma rahe che bahu bahu te junAM maMdiranA jIrNoddhAra karA! ane Aje evI duniyAne pratIti kAM na karAvIe? maMdiranI cAlatI maTI meTI peDhIonA vahIvaTadAre navAM bInajavAbadAra AgevAnI maMdira baMdhAvavAnI ke junAM maMdiranA jIrNoddhAra karavAnI - rAdhanapuranA mULa vatanI ane muMbaImAM varSothI vasatA zrI TImAM, jevI rIte dhanavAne pitAnI dhanADhayatAne leza mAtra jIvatalAla paratApasI, kAntilAla IzvaralAlakaThalabhAI bhudaradAsa AMca na Ave evI rIte nAnAM meTAM phaDemAM nAnI moTI rakama vakIla, dhIrajalAla gIradharalAla, mANekalAla nAthAlAla vakhArIA, - bhare che tevI rIte, pitapotAnA maMdiranA Arthika prabhutvane jarA paNa tathA caMpakalAla jamanAdAsa-A pAMca gRhasthanI saMyukata sahIthI AMca na Ave e rIte nAnI moTI rakama bharI Ape che. paNa tA. 31-7-48nA nUtana gujarAtamAM nIce mujabanuM eka nivedana maMdiranA TrasTIonI sAmAnya nIti maMdiranI dhanavipulatAne bane bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM:teTalI surakSita rAkhavAnI ja hoya che. A nIti pAchaLa kevaLa "rAdhanapura rAjya kayA DomIniyanamAM joDAze, te bAbatamAM parigraha vRtti ja kAma karI rahI che. te pAchaLa nathI kazuM dura- 'chApAmAM hamaNAM hamaNuM ghaNa khabaro pragaTa thaI che ane 15mI dezIpaNuM ke badalAtA jatA kALabaLanI kazI pakha. udepuranA ogasTa pahelAM rAjya koI paNa nirNaya upara AvI javuM joIe mahArANA parANe dhama karAvaze te ApaNe karIzuM, AgAmI dhArA- tevI prajAnI mAnyatA hAI kudaratI rIte rAjyanA nirNaya mATe prajA sabhAe kAyadAo karIne maTha ane maMdiranA bhaMDArI sArvajanika utkaMThA sevI rahI che. A bAbatamAM rAdhanapuranA nA. navAbasAhebane upayoga mATe jhuMTavI leze te ApaNe muMge moDhe svIkArI lezuM. rUbarUmAM maLI kharI hakIkata meLavI prajAne jANa karavAnI ane paNa Aje devadravyanA nAme ApaNI pAse ATalI muDI che, jarUra lAgI. amArA nAM. navAbasAheba vAisaroye tA. 25-7-47 ATalI cAlu Avaka che, jaina komanI ATalI tAtkAlika jarUriyAta nA roja bolAvela pariSadamAM padhAravAnA hoI amoe te takano che, sArvajanika kAryamAM ATalo phALA te ApaNe Apa ja lAbha lIdhe. ane ame nIce sahI karanArAo tA. 24-7-47 joIe, asahAyatA, bImArI, nirakSaratA, A badhAnA nivAraNa pAchaLa nA roja dIlhI mukAme teozrIne rUbarUmAM maLyA. saheja paNa saMkoca ATaluM te ApaNe jarUra karI chuTIe, duSkALa, ativRSTa, kudaratI vinA amoe lagabhaga eka kalAka sudhI temanI sAthe khullA 'kopa, kamI Aphata-A badhAmAM paNa ApaNe thoDI ghaNI rAhata dIlathI vAta karI ane te vAtacItane sArAMza (lagabhaga temanA ApavI ja joIe-AvI kaI vicAraNA ApaNe karatA ja nathI. pitAnA zabdomAM) nIce mujaba che:kaI avarNanIya vicArabadhIratA ApaNA vartamAna jIvanane "hiMdustAna athavA pAkIstAna e be DomIniyanomAMthI koI sarva ba.juethI gherI rahI che. emAMthI chuTavuM ane jaina paNa sAthe joDAvAnA nirNaya upara haju sudhI huM Avela nathI. samAjane choDAvavA e ja AjanA jaina yuvakanuM pramukha DomIniyanamAM nahI joDAyelAM sTeTa mATe be varasa sudhI egrImenTa kartavya che. karavAnI geThavaNu che ane tethI utAvaLathI koI paNa ekamAM Aje jyAre maMdiro ane maMdironI mIlakata taraphathI joDAI javAnI mane jarUra jaNAtI nathI. huM sauthI pahelA jokhamamAM AvI paDatAM lAge che, A hetuzanya paDelAM dravyabhaMDAre rAdhanapurI chuM ane rAdhanapurI ja rahIza. rAdhanapura rAjyanuM hita rakhene navanirmANa pAmatI rAjyaracanA pitAnA upayoga mATe jhaDapI dareka rIte vadhu sacavAya te dRSTibiMdu dayAnamAM rAkhIne ja huM te nahi le evI dahezata jaina samAjanA AgevAnone jyAre gherI yogya pagaluM bharIza. koi paNa jAtanuM utAvaLIyuM ke AMdhaLuM rahI che tyAre e dravyamAMthI jaina maMdire AsapAsa, temane vadhAre pagaluM nahI bharuM', tenI tame jarUra khAtrI rAkhajo. konsTITayuanTa ne vadhAre surakSita banAvavA khAtara, meTI maTI dIvAla baMdhAve, esembalIne baMdhAraNa taiyAra karatAM ghaNI vakhata lAgaze. ane jInAM maMdire samarA, navAM maMdira baMdhAve-AvI buma chApA dvArA tyAM sudhIne mATe yunIyana opha inDIyAnuM sTeTa DIpArTamenTa, taTastha uThatI saMbhaLAya che paNa jenA mATe jaina maMdira che e rahelA rAjyo sAthe saMbaMdha rAkhaze eTale ApaNane vicAra karI kevaLa madhyama varganI lekhAtI ane ekAeka kAMgatI jatI je nirNaya karavA mATe puratI taka maLe tema che te zA mATe jatI samAjane e dravya vaDe Teko ApavAnuM, cetarapha atyAcAra, upadrava, karavI? chevaTe te izvaraicchA pramANe banavAnuM che. mATe hAlamAM kAMI durbhikSa ane luMTaphATane lIdhe guMgaLAtI jatI vizALa janatAne paNa utAvaLa karavAnI jarUra nathI. zakaya hoya teTalI rAhata pahoMcADavAnuM koIne svIkArya nathI. devadravya patromAM judI judI aphavAo rAdhanapura saMbaMmamAM Ave e sAmAjika dravya che. e dravya sAmAjika upayoga thaI zake ja che, paNa tevI aphavAe uparathI prajAe koI paNa jAtanI sAcI nahi Ama kahevuM e narI buddhizanyatA nahi te bIjuM zuM che? - beTI kalpanAo karIne gabharATamAM paDavAnI jarUra nathI. huM sthaLa sthaLanA saMghe e ekatra maLIne A bAbatane purI gaMbhIra- tamArI mAraphate mArI prajAne khAtrI ApuM chuM ke, mArA rAjyamAM tAthI vicAra karavo ghaTe che; e saMdhatA yuvAnoe A bAbatamAM sulehazAMti jALavavA mATe huM yogya karIza. rAjya ane prajA ghara karI rahelA rUDhicusta mAnasamAM satvara palaTo lAvavA mATe vacce je sumeLa che te teja TakI rahe evI mArI bhAvanA sabhera hIlacAla zarU karavI ghaTe che. Aje devadravya tamArUM che. ane icchA che. vadhumAM tamane bolAvIne megya carcA karyA bAda ja te aneka sakAryomAM tame icchA mujaba kharacI zake che ane chevaTane nirNaya karIza." anekavidha kalyANa sAdhI zake che. kALabaLa para ane A uparathI rAdhanapuranI prajA samajI zakaze ke, rAdhanapuranA zAstranA ullekho ane rUDhinA baMdhanonI gulAmI joDe ! AvatI nAmadAra navAba sAheba haju sudhI koI paNa DomInIyanamAM bhaLyAM kAlanI AMdhImAM e badhuM devadravya ghasaDAI javAnuM che. dezanI nathI, ane chevaTane nirNaya karatAM pahelAM ApaNane ApaNuM jarUriyAta eTalI badhI vadhatI javAnI che ke kaI paNa sthaLamAM daSTibiMdu raju karavAnI taka maLaze ja." Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 prabuddha jaina tA. 15-8-47 * A nivedana vAMmAM keine paNa ema lAge ke rAdhanapura te e jAtimAM janmela che ke jemAM hAthInI sAme thavAnuM sAmarthya rAjayanI prajA jene ghaNo moTo bhAga hiMdu che ane je rAjyanI koI kALe saMbhave nahi.-2ajha dattA AsapAsa gAyakavADa rAjyanI cotarapha hakumata pravarte che te rAjya muMbaImAM vyApAra dhaMdhe kare, potAnA vatananI sAmAhiMdI yunIyanamAM ja joDAvuM joIe e bAbata rAdhanapuranA navAba nya prajAnA sukhaduHkha sAmuM kadi jevuM nahi, jokhamasAhebanA dilamAM ThasAvavA mATe uparanI jaNAvela pAMca gRhastha ne vakhate vatanamAM jokhama jevuM je kAMI hoya te muMbaI laI rAdhanapuranI prajAne jANe ke eka pratinidhi maMDaLa tarIke dIlhI AvavuM ane dIlhImAM prajAnI vatI navAbasAheba pAse pratinidhi gayA hatA. ane rAMdhanapuranI prajAnuM samagra hita jenA haiDe hoya maMDaLa laI javuM-A be vAtane koI divasa meLa maLe ja nahi. evA AgevAnonuM kharekhara A kartavya hatuM e viSe be mata AvA lokoe kaI AvI ADI teDI bAbatamAM paDavuM ja na joIe hevA saMbhava che ja nahi. paNa jo teo A AzayathI ane ane jo evI hIMmata ane kharekharI dAjha hoya te mAtra dIhI AvI pharajanA khyAlathI rAdhanapuranA navAba sAhebane maLavA gayA uDI AvI pitAne leza mAtra AMca na Ave evuM bhIratAbharyuM hoya te te mulAkAtanA pariNAme temanA taraphathI bahAra pADavAmAM nivedana bahAra pADavA mAtrathI na cAle. AvA kaTokaTInA samaye AvA AveluM uparanuM nivedana bhAre zaramAvanAruM ane dilagIrI upajAve gRhasthAe rAdhanapuramAM jaIne thANuM nAMkhavuM joIe, khabhe khaMbhA tevuM che ema kahyA sivAya cAle tema nathI. meLavIne prajAnI paDakhe umA rahevuM joIe, navAba jene nA pUrvajo eka kALe dezanA rAjakAraNamAM bhAre mahatvane sAheba pAse niDarapaNe prajAnI icchA vyakata karavI joIe, bhAga bhajavatA hatA. gujarAtanA hatihAsamAM temanA nAme pUrvakALamAM gabharAtI bhayagrasta prajAne bane teTalI rAhata ane rakSaNa aneka yazasvI rAjakIya ghaTanAo noMdhAyelI che, paNa kamanasIbe A ApavuM joIe. A bethI AvA javAbadAra gRhastha mATe trIjo paraMparA Aje naSTa pAmI che ane Ajane jaina samudAya keI mArga hAI na ja zake. "paDe te barAbara paDe, uMDA utaro, ane khAsa karIne AjanA jana zrImAne potAnI zakita ane jAnamAlanI paravA choDI gho. nahi te dUra rahe. prajA pitAnuM ane vRttinI maryAdA samajIne potapotAnA vyApAramAM ja pheDI leze. navAbanAM kAMdhIyA banIne prajAne koI kALe droha na mazagula rahe che ane bahu bahu te rAjakAraNI phaMDaphALAmAM karaze !" ATalo ghaDe A ghaTanA uparathI teo le ane kAM to nAnI moTI rakama Ape che. AvI pitAnI maryAdA prajAnA AgevAna thavAnuM cheDI de athavA te je AgevAnI karavI bhulI jaIne je bAbatanI potAnAmAM AvaData na hoya evA hoya te AvuM bInajavAbadArIbharyuM ane rAjakAraNI anarthanI kAryamAM kaI paDe ane khAsa karIne AjanA gaMbhIra rAjakAraNamAM , zayatAvALuM kAma teo kadi paNuM na kare ema ApaNe jarUra IcchIe. mAthuM mAravA jAya te che ke kaDhaMge dekhAva karI bese e harijana maMdira praveza ane bAbatamAM A nivedana bahu sUcaka dAnta purUM pADe che. A jaina ma, konpharansanI sthAyI samiti nivedanakAre 'vaNupUchayA vaNabolAvyA navAba sAhebanA gejheTa banyA che. navAbasAhebane zuM kahevuM che e zuM tA. 8-8-47nA roja maLelI jaina . mU. konpharansanI navAbasAheba pote jaNAvI zakatA nahotA ? vaLI navAbasAheba sthAyI samiti samakSa harijana maMdira praveza dhArAne prazna nirNaya pitAne kayA yunIyanamAM joDAvuM tene be varSa sudhI nirNaya karavA mATe upasthita thayela hatA. sabhAmAM hAjara sabhyonI saMkhyA 11 mAMgatA nathI. A vaLaNa AkhA rAjya tathA prajA mATe kevI kaDhaMgI nI hatI. A prazna saMbaMdhe abhiprAya mAMgatA lagamaga 400 patre ? paristhiti ubhI kare che. A sagamAM prajAe zuM karavuM. ane lakhavAmAM AvyA hatA temAM Azare 75 javAbe 25,vyA hatA rAjyamAM vadhatI jatI guMDAgIrIne prajAe zI rIte sAmane karave, jemAMnA labhabhaga 70 javAba eka yA bIjA kAraNe harijana navAbasAheba jema bane tema jaldathI hiMdI yunIyanamAM joDAI maMdira praveza dhArAno virodha karanArA hatA. A sabhAmAM keTaluMka jAya te mATe navAbasAheba upara jarUrI dabANa lAvavAne prajAe vivecana thayA bAda 8 pakSamAM 3 virUddha mate prastuta dhArAmAM have zA zA upAye hAtha dharavA-A bAbate viSe A nivedana- hiMduomAM jenono samAveza karavAmAM AvyA che te samAveza rada kArone kazuM kahevAnuM nathI. navAbasAheba, kayA yunIyanamAM karavA muMbaI sarakArane vinaMti karavAne harAva karavAmAM AvyuM hatuM joDAvuM tene niSNuye karaze tyAre pahelAM ApaNane jarUra pUchaze- ane A bAbatamAM muMbaI sarakAra upara mokalavA mATe. vigatavAra ATalI khAtrI navAba sAhebe ApI che te puratI che ane AthI nivedana taiyAra karavAne niSNAtonI eka samiti nImavAmAM AvI vadhArenI apekSA rAkhavAno ApaNane adhikAra nathI evo bhAva hatI. upara jaNAvela sthAyI samitino nirNaya eka sAthe be hetu A nivedanakAre pragaTa kare che, "rAdhanapuranA nAmadAra navAbasAheba sidhdha kare che. (1) jeno hiMduothI alaga kema che. (2) Ama haju sudhI koI yunIyanamAM bhaLyA nathI ane chevaTano nirNaya hovAthI hiMduone lAgu paDate maMdira praveza dhAro jainene lAgu karatAM pahelAM ApaNane ApaNuM dRSTibindu raju karavAnI taka paDI na zake. prastuta nirNaya A dhArAno sIdhI rIte virodha maLaze ja." Ama jaNAvIne jANe ke mATe IDara gaDha jItI karatA nathI, paNa ADakatarI rIte virodha kare che. jaina maMdiramAM harijana AvyA hoya evA bhavya AtmasaMtoSapUrvaka teo pitAnuM nivedana pravezanA praznanI carcAo ApaNe gayA aMkamAM karI che. sAthe sAthe purUM kare che. navAbasAhebane koI paNa ThekANe jarA paNa duHkha hiMduomAM jaina samAjanA samAveza viSe paNa te lekhamAM keTalIka carcA na lAge evI saMbhALa ane cIvaTapUrvaka A AkhuM nivedana karavAmAM AvI che. ahiM te sthAyI samitinI carcA daramiyAna A prazna ghaDavAmAM AvyuM che. para eka navo mudo kenpharansanA maMtrI zrI caMdulAla vardhamAna zAha eka vakhata jaMgalamAM bhaTakatA ziyALane siMhanuM cAmaDuM taraphathI raju karavAmAM AvyuM hatuM ke 'hiMdu samAja ane hiMdu maLI gayuM. e cAmaDAne zarIra upara dhAraNa karIne vananA pazu dhama taddana bhinna vastuo che ane jaina samAja hiMdu samAja mAM ' prANIone teNe DarAvavAnuM zarU karyuM. A vaLI koI navI jAtane antargata thAya che. e ApaNu sarvane kabula che. paNa tene artha : siMha AvyuM che ema samajIne sau koI tenAthI bacavA lAgyA. ema karavAnuM che ja nahi ke jaina dharmane hiMdu dharmamAM samAveza eka divasa te koI hAthInI haDapheTamAM AvyuM ane hAthIne je thAya che. hiMdu dharma eTale ja jaina dharma eka alaga ane svataMtra ke te bhAgyuM. koIe pUchayuM ke "A siMha Ama kema bhAge che ?" dharma che. ane maMdira praveza e dhamane lagatI bAbata hAIne nItizAmakAra javAba Ape che ke te bhale siMhane veza kADhe, paNa tene lagatA dhArAmAM hiMduomAM jone antargata karavAmAM Ave te Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-47 prabhuSa jena 77 bhAgye ja anya zA ja rokha. te kalA rahetA hatA. tene ApaNe sakhta virodha karavo ja rahyo. " A mudo keTaluMka spaSTIkaraNa ane vivecana mAMge che. jevI rIte hiMdu samAjamAM aneka jAtio ane vargone samAveza karavAmAM Ave che tevI ja rIte hiMdu dharmamAM aneka saMpradAyane samarveza thAya che. hiMdu samAjane ApaNe jayAre vicAra karIe chIe tyAre eka prakAranI varNavyavasthA, nAtajAta, aspRzyatva-Adi samAjaracanAnA keTalAka sarvasAmAnya khyAla ApaNuM dhyAna upara Ave che. jyAre tevI ja rIte hiMdu dharmane ApaNe khyAla karIe chIe tyAre dehathI atirikta evuM AbhAnuM astitva, AtmAnuM bhavabrimaNa, karmabaMdhana ane AtyaMtika mokSa, evA sarvasAmAnya khyAle hiMdu dharma nIce AvatA aneka saMpradAne ekatra karI rahela che e sahaja rIte ApaNuM dhyAna upara Ave che. A hiMdu dharmanuM pRthakakaraNa karatAM tene be rIte ApaNe vicAra karI zakIe chIe. eka te bra dvANu paraMparA ane zramaNa paraMparA evA be vibhAga karIne, A bane paraMparAnA garbhamAM rahelAM mukhya mukhya bhaktone sAra eTale hiMdu dharma. hiMdu dharmanA bIjI rIte ApaNe vaidika ane avaidika ane avaidika nIce jana ane baudhdha evA vibhAge karIne paNa hiMdu dharmanuM samagrapaNuM ApaNe yathAsvarUpe grahaNa karI zakIe chIe. : ghaNI vakhata AvI bAbatamAM dharma zabda mAnasika TALe ume kare che ane mULa, zAkhA ane prazAkhAone samAna kakSAe nihALavAnI bhulabhulAmaNImAM ApaNe guMcAI jaIe chIe. jevI rIte yunATeDa sTeTasane ApaNe AkhA amerikAnA nAmathI oLakhIe chIe, Aje hiMdI yunIyana hiMdusthAnane eka vibhANa hovA chatAM samasta hiMdanA nAme oLakhAI rahyuM che tevI ja rIte jana saMpradAyane svataMtra jaina dharmanA nAme ApaNe oLakhIe chIe, oLakhAvIe chIe. mULane dharmanA nAme ane tenI zAkhAone bhinna bhinna saMpradAyanA nAme je ApaNe oLakhavA lAgIe te A goTALe na thAya, paNa cAlu belImAM AvI cekhavaTa jaLavAtI ja nathI. have je hiMdu samAjamAM ApaNo jana samAja aMtargata thAya che e vAta ApaNe kharekhara kabula rAkhatA haiIe te hiMdu dharmathI jainadharma judo ane svataMtra che evuM ApaNuM bhavya TakI zakaze nahi. A bAbatane A5Ne pheDa pADIne kahyA karIzuM ema chatAM paNa kAM te hiMdu samAja ane hiMdu dharma eka ja che ane jaina samAja ane jaina dharma tenI zAkhA che ema svIkAravuM paDaze athavA te hiMdu samAja ane hiMdu dharmathI jana samAja ane jana umaya dhama alaga che svIkAravuM paDaze. A bethI koI trIjo vikalpa koI samajaze nahi, ema ravIkAraze nahi. ApaNI lAbhAlAbha buddhi ane narI vAstavikatAne khyAla hiMdu samAjathI jaina samAja alaga che e mantavya svIkAravA de tema nathI ane tethI tenuM samAntara bIju mata paNa ApaNe choDavuM ja dhaTe che. ApaNA dharma pratyenA mamatvane lIdhe Aje ApaNe ApaNI kemane hiMduothI alaga gaNAvavAnA nAda upara cAlIzuM te ApaNe AkhA jaina samAjane, tenA vartamAna prabhutva ghaNuM gaMbhIra nukasAna karIzuM, je ladhumatIonA praznane hiMdane pArAvAra nukasAna karIzuM te hiMdunI jaTila samasyAmAM eka vizeSa ladhumatInA praznano umero karIzuM ane Aje jayAre hiMdanI navI rAjyaracanAmAM ladhumatIne. vadhAre paDatI 2jI rAkhavAnI nItine jarA paNa AvakAza rahyo nathI tyAre ApaNuM mATe keTaluM kamAyeluM gumAvavAnuM jokhama ubhuM thaze. A bAbata yathAsvarUpe dhyAnamAM laine hiMduomAM jene antargata na karavAnI muMbaI sarakAra samakSa mAMgaNI karavA pahelAM vaijana zvetAMbara konpharansanI sthAyI samitine bahu uDe ane lAMbe vicAra karavA huM vinaMti karuM chuM. A raste javAmAM jokhama che, nukasAna che, vartamAna vAstaviktAne inkAra che. ATalA mATe alagapaNAnA tAnamAM muMbaI sarakAra sudhI deDI javA pahelAM jana the. mU. konpharansanA adhikArIoe A bAbata pharI pharIne vicAra karavAnI jarUra che. sAdhucarita choTubhAi kerAnuM paralokaprasthAna kerA enDa bhaTTa kaMpanInA bhAgIdAra zrI. choTubhAI bAlAbhAI kerAnAM tA. 8-8-47nA roja nIpajela 54 varSanI ummare avasAnathI dezane eka ucca koTinA AtmAnI ane mUka lokasevakanI kheTa paDI che. temane Ama te huM ghaNa varSathI jANatA hatA. paNa 1930 32 nI laData daramiyAna be vakhatanA jelavAse temane mane nikaTa parina caya karAvyo hato. temane dha enjiniyarsa ane kone TrekaTarsane hato. 1933 mAM jelamukta thayA bAda teo dezasevAnA eka yA bIjA prakAranA kAryamAM vadhAre ne vadhAre rokAyelA rahetA hatA. mULathI temane vAMcanane ghaNo ja zokha. temanI jeTalA jhaDapI vAMcanAra bhAgye ja anya koI maLaze. jelavAsa daramiyAna temanA jeTaluM koI paNa sahakArAvAsIe vAMcyuM nahi heya. temanuM jIvana sAduM ane pavitra hatuM. namratA e temane apUrva guNa hatA. kevaLa niSkAma sevA, jAherAtathI sadA dUra bhAgavAnI vRtti, koI paNa sattAsthAna ke adhikAraprAptinI svapna paNa AkAMkSA nahi-- A temanA ekadhArA vizada sevAparAyaNa jIvanane mama hate. lakSmInagaramAM-khAramAM-teo khAdI bhaMDAra saMbhALatA hatA. bAjue Avela harijanakendra kheravADInI paNa temanA mAthe ghaNI moTI javAbadArI hatI. mahAra ko-opareTIva hAusIMga sosAyaTI temanI eka mukhya pravRtti hatI, berIvalImAM eka grAmodyoga kendra teo khuba parizrama laIne vikasAvI rahyA hatA. harijana, mahAralako, mAchImAre-AvA padadalita vargo ane halakI koTinI lekhAtI jAtionI sevA ane khAdI ane grAmodyoganI pravRttio-Aja mAtra temanA priya vyavasAye hatA. dhaMdhA viSe temaNe chellAM chellAM te lagabhaga nivRtti ja svIkArI hatI. 1942 nI laDatamAM paNa temaNe khuba kAma karyuM hatuM, paNa A kAmakAja daramiyAna paNa ahiMsA ane satya viSayaka temano Agraha ekasarakhe kAyama hatA. temanuM sevAkArya cAlu ja hoya ane emAMthI bacatA vakhata dhArmika, AdhyAtmika tema tAtvika sAhityanA vAMcana tema ja manana pAchaLa teo gALatA. mana, vANI ane karmanI ekatAe temanA samagra jIvananI viziSTatA hatI. mArI ane temanI bhinna bhinna pravRtine lIdhe temane maLavAnuM bahu ochuM banatuM. ema chatAM paNa jyAre maLatA tyAre ThIka ThIka samaya ame judI judI bAbatanI carcAmAM pasAra karatA. e carcA daramiyAna temanAmAM uDuM AmalakSIpaNuM ane satyaprAptinI jhaMkhanA huM anubhavatA. sadA prasanna, mitabhASI, sAragrAhI temano svabhAva hate. sevAmAM ja jIvananI kRtakRtyatA teo samajatA. nakakI karelA jIvanasiddhAntane barAbara vaLagIne cAlavuM e Agraha ane TekIlApaNuM haMmezA jovAmAM AvatuM. teo janma jana hatA ane temanA AcAra vicAra upara jaina dharmanA bahu uMDA saMskAra hatA. AvI eka vinamra, zAnta, ane muMgA lekasevakane gumAvIne ApaNe kharekhara daridra banyA chIe. temanA jIvananI ucca pratibhA viSe zrI. kizoralAla mazarUvALA temanA eka patramAM jaNAve che ke emanuM sAdhutA bhayuM madhura vyakitatva na bhulAya evuM hatuM ane raheze. emanA jevAne lIdhe mAnavajAti dhanya ane zradhdhApAtra banI zake che.' AvuM jemanuM pavitra ane udAtta jIvana hatuM tevuM ja sukhamaya kazI paNa upAdhinI pIDA ke yAtanA vinAnuM temanuM mRtyu hatuM. kAma ja manana ane AdhyAtmika tema nA hoya ane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 prabuddha jaina tA. 15-8-47. . hameza mAphaka muMbaInuM kAma patAvIne korA khAra Ave che, sAMjanuM - kamajora sAtvikatA vALu kare che, mitro sAthe kalAkeka vArtAlApamAM gALe che, rAtrInA daza vAgyA, suvAne vakhata samajI ArAma kare che. temanA patnI (mULa hiMdustAnI uparathI) kAMtatAM kAMtatAM adhurI rahelI pUNIo kAMtavA bese che. thoDA samayamAM bhaNelA ane vicAra karanArA lokone eka evo varga ApaNA teo uThe che, pitAne atyanta parase thatAM potAnI patnIne prazna kare dezamAM maLI Ave che ke jeo manathI bhalA che, bhalAI icche che che ke "Aje kharekhara garamI bahu che ke mane ja Ama parase ane bhalAIne raste cAlIne pitAnAM mana ane karmone vadhAre pavitra thAya che?" kAraNa teo paraseve nItarI jatA hatA. evI koI karatA rahevA cAhe che, paNa sAthe ja teo pitAmAM eka jAtanI garamI te hatI ja nahi. DAkaTarane bolAvyA; hRdaya uparane A kamajorI jue che. teo potAnA nizca para sthira rahevAnI ane humale che ema temane lAgyuM, ijekazana ApavAnI jarUra lAgI, teno amala karavAnI pitAmAM zakita jotA nathI, ane jene pakaDIne ghera paDelAM ijekazane laI AvavA mATe DAkaTara ghera gayA. pAchaLa e ja pote sahelAIthI unnatine raste cAlyA kare te kAI sAro AdhAra paraseve nItaratA nItaratA, kazA paNa dukhAvA, akaLAmaNa ke muMjhavaNa maLe ema apekSA kare che. pitAnI AjubAju kAI evuM vAtAvinA korA bAjIe beThelAM petAnAM patnI upara DhaLI paDayA ane 'varaNa teo jotA nathI ke je temane sArAM kAme ane vicAronI AMkhanA palakArAmAM sau koInI vidAya letA cAlI nIkaLyA. kevuM haMmezAM preraNA Ape, temanAM joza ane utsAha vadhAre sukhapUrNa mRtyu! kevI vilakSaNa vidAya ! smazAnamAM temanA agni- ane temanI saddabhAvanAone amalamAM mUkavAnI koI taiyAra saMskAra prasaMge hAjara rahelA temanA mitra muMbaInA mukhya pradhAna tajavIja ke yukita batAve. ulaTuM, teo potAnI AsazrI bALAsAheba khere zrI choTubhAi korAne bhAvabharI aMjali pAsanuM vAtAvaraNu-gharamAM, jAtimAM, gAmamAM, maMdiro ane ApatAM gadagadda kaMThe jaNAvyuM ke "jyAre madharAte bhAI kerAnA ava- maThAmAM, sarakArI daphataramAM tathA sArvajanika saMsthAomAM-ravArtha, sAnanA mane TelIphonathI khabara maLyA tyAre be ghaDi huM stabdha taMgadilI, daMbha, chaLakapaTa vagerethI bhareluM jue che. pariNAme, koI banI gaye. pachI svastha thaIne bhagavAnane meM prArthanA karI ke paNa jagAe temanuM mana zAMti pAmatuM nathI. jyAre paNa tArI IcchA thAya tyAre e bhagavAna! mane korA jevuM evA pratikuLa vAtAvaraNathI trAsIne keTalAka tarUNo eka ja mRtyu Apaje ane sAthe e paNa mAguM chuM ke je prakAranuM divasa utsAhamAM AvIne dhara cheDI de che ane kaI dUra sthAnamAM nirabhimAnI, namra, unnata ane mauna sevAmAM ja ekAnta AvelA koI prasiddha purUSa ane temanA Azramane Azraya zodhe che. pariNuta baneluM jIvana kerA gALI rahyA hatA evuM ja mArUM have uttara tarUNa dakSiNamAM jAya che ane dakSiNune uttaramAM. ghaNI pachInuM avazeSa jIvana banAvaje." AvI jene aMjali Apa vAra te tyAMthI te pharIne nirAza thaIne pAchA ghera Ave che. vAmAM AvI che e mArA mitra hatA ema kahetAM huM paNa keTale ane pachI bhalAI ane unnati paranI tenI zraddhA ja UThI jAya ahobhAgI chuM evuM mane gaurava cintave che ane sAthe sAthe evA eka che. duniyAmAM bhalAI karavAmAM kazo mAla nathI" e enA svajanane gumAvavA badala dila agAdha zokamAM DubI jAya che. jeNe A bhava sAthe che tene parabhava sadhAyelo ja che. tenA mATe anubhavane sAra che. zAzvata zAnti sunizcita che. emanA lokottara jIvananuM smaraNa ApaNA paraMtu A pramANe ekavAra paNa gharaAMgaNuM choDI zakanAre jIvanane sadA ajavALatuM rahe. eja ApaNI prArthanA che ! - lokeye gaNyA gAMThayA ja hoya che. hajAro mANasane mATe A svargastha jeThAlAla rAmajI rastoye baMdha je che. nAnapaNathI kauTuMbika baMdhamAM teo evI rIte phaselA hoya che ke gharathI dUra javuM ane pitAnA jIvanane rastA tA. 11-8-47 nA roja bAra kalAkanI ekAeka mAMdagInA pariNAme zrI. jeThAlAla rAmajI 65 varSanI ummare paralokavAsI banyA che-A banAve che aneka 14 oNgasTanI madharAta ke jeThAlAlabhAinA paricayamAM AvelA te sau koInA dilamAM uMDA zokanI lAgaNI pedA karI che. zrI muMbaI jaina yuvaka go saMghe uMDI sahAnubhUti dharAvatA eka mitra gumAvyo che. zrI jeThAlAla mIThAM lAgyA te mane rAtanA ujAgarA! bhAI keTalAMka varSothI lagabhaga nivRta jIvana gALatA hatA. temaNe jatI'tI svAdhInatAnI vATa je...madharAte hoMze ujAgarA! jaina samAjanI, sthAnakavAsI samudAyanI, muMbaI jana yuvaka saMdha aMdhArI rAta toye utaryA ajavALI, jevI aneka saMsthAonI anekavidha sevA karI hatI ane rASTrIya caudamI augasTanI rAta re... madharAte hoMze ujAgarA ! pravRttimAM paNa sAre bhAga lIdho hato. teo zrImanta hovA chatAM khuba sAdA hatA. temanuM saujanya, namratA ane guNagrAhIpaNuM--e TakaTakanA Takore tArA bhaNakArA vAgatAM, temanA udAra vyakitatvanA khAsa AkarSaka guNa hatA. jaina dharma gulAmInA visaruM dhAsare... madharAte hoMze ujAgarA viSe temane apUrva zraddhA hatI. cAlu dharmakriyAmAM temane khuba bAranA Takore purI AjhAdI AvatAM, rasa hato. pitAnA samAnadharmIo sAthe dharma, tatvajJAna, adhyAtmane bhAratamAM prasare ullAsare...madharAte hoMze ujAgara! lagatI carcA karavI, satya zodhavuM, samajavuM ane bane teTaluM dilhInA takhtathI paradezI utaryA, amalamAM mUkavuM-A temanA kavananI khAsa karIne pAchalA bhAganA sattA svIkAre javAhIra re..madharAte haze ujAgarA! jIvananI pradhAna vRtti ane vyavasAya hatA. temanA javAthI prAgatika lAkha lAkha dIvaDA bhAratamAM pragaTayA, vicAra dharAvatA jaina samAjane ekameTI khoTa paDI che. temanA AtmAne pharakyA triraMgI nizAna re...madharAte hoMze ujAgarA! ApaNe sau zAzvata zAnti IcchIe ane prArthI ne ! paramAnaMda. DaMkA nizAna vaLI dhaTArava gAjIyA, paryuSaNa vyAkhyAnamALA ' AjhAdInI davA vadhAI re....madharAte hoMze ujAgarA! tA. 11-9-47 gurUvArathI zarU.. . samaya: savArano 8 thI 10; sthaLaH AnaMda bhuvana, . . kAnti devaDA vIThThalabhAI paTela reDa muMbaI. - = = = .* Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-47 prabudhdha jena bilakula judo karI le e temane mATe saMbhavita nathI. eka taraphathI temanAmAM eTale utsAha ane kartava nathI hatuM ke teo pitAnI AjubAjunI muzkelIo sAme laDIne ucca dhyeya tarapha sthiratAthI jaI zake. bIjI tarapha emanI ucca jIvana ane vAtAvaraNanI bhUkha kAyama rahe che. pariNAme, "na sadhA svArtha ke na sadhAye paramArtheH ahIMnA rahyA ke na tyAMnA e pramANe teo nirAza, hamezAM atRpta ane aprasanna rahe che, ane temano svabhAva paNa dhIre dhIre sArikatA ane sA pravRtti tarapha vadhavAne badale ke, ALasa, karI tRtvacarcA, ghethA vedAMta, akarmaNyatA ane bIjAomAM dareka prakAranA ucca zodhavA tarapha vaLate jAya che. mane samajAya che tyAM sudhI ema lAge che ke, A badhAnA jIvananI mukhya samasyA A che :-emanI katazakita, tyAgazakita ane AtmasaMyamanI zakita maryAdita che, te paNa emanI unnatinI abhilASA sAcI che. teo kevI rIte pitAnI AsapAsa ja unnati tarapha laI janAra vAtAvaraNane pedA kare ? vicAra karatAM mAlUma paDaze ke, A manodazAnI pAchaLa eka taraphathI sAtvikatAnuM ane bIjI taraphathI kamajorInuM mizraNa che. ApaNuM samAjamAM AvI meLa vagaranI avasthA pedA thavAnAM kAra nI zedha karIe te mane lAge che ke lagabhaga nIce lakhelI paririthatiomAMthI koI eka ke vadhAre che ema mAlUma paDaze : 1. nAnapaNamAM ane juvAnInI zarUAtanA divase mAM prasanatA sAthe zArIrika mahenata karavAnI rUci ane Tevane abhAva; gharanuM kAma, ramatagamata, vyAyAma, hAthapaga calAvIne koI vastu banAvavAnI athavA sudhAravAnI mahenata ane kalA tarapha arUci. 2. divasane moTo bhAga vAMcavA lakhavAmAM gALavAne zokha. pachI te vAMcavA lakhavAnuM zALAnA viyenuM ya, navalakathAonuM hoya ke dhArmika sAhityanuM hAya. 3, athavA temAM paNa arUci, ane kevaLa ALasu besI rahevAnI, ghaNe vakhata sUvAnI athavA nakAmI gapATA mAravAnI Teva. 4. pitAnI je kAMI zaktio ke saguNa hoya tene vadhAravAnA vicArane badale pitAnI UNapanuM ja cintana karavAnI Teva. 5. badhe anAsthA, azradhdhA ane bhAvanAonI zuSkatA. 6. nirIkSaNa, abhyAsa ane anubhava dvArA tattvajJAnanA aMtima siddhAntanI pratIti karavAnA prayanane badale ka9panA, tarka ane zAstrArtha dvArA, tathA ayAsa ane kevaLa aNu karIne nizcaya karavAno prayatna. : 7. dhArmika graMthanI ayuktivALI ane ekAMgI kathAone vartanane Adarza samajavAnI bhUla-jema ke, atithisahakAra mATe kabIra 1 celaiyAnuM AkhyAna, nAmasmaraNa viSe ajAmilanI thA, vigere. 8. koI eka guNa, dharma athavA sAdhana badhA guNo, dharmo ane sAdhanone paripUrNa kare che evuM samajavAnI bhUla. udAharaNa rUpe "ahiMsA paramo dharma :" ema kahyuM che. paraMtu eno artha evo te nathI ja ke, bIjA guNo, dharmo ane sAdhananI koI jarUra nathI ane eka ahiMsAnI parAkASThA thaI eTale, jema zarIra sAthe chAyA Ave che tema, bIjA guNo dharmo ane sAdhane pitAnI meLe ja pUrNa thaI jAya che. 9, vrata-tapa-saMyame viSe eka taraphathI ghaNA ja uMcA ane asAdhya AdarzanI kalpanA ane bIjI taraphathI bhegamAM sAmAnya niyamonuM pAlana karavAnI paNa azakita ane mAnasika asthiratA. 10. evuM sAdhana ane yukti zodhavAnI IcchA ke jethI jIvana sukhamAM vIte, dhaNo purUSArtha ane tyAga kare na paDe, sAdhana-saMyama vagerenAM kaSTa uThAvavAM na paDe ane chatAM jIvanane pUrNa utkarSa ane zAMti prApta thAya. 11. "cheDIne saghaLA dharmo, mArUM ja zaraNuM dhara; tane sarva pApathI choDAvIza, naciMta thA." gItAdhvani. 18-66. ema kahIne evI sAdhanA ane kartavyapAlananA parizramamAMthI mukita, ApanAra gurUnI zedha. bIjA paNa keTalAMye kAraNo batAvI zakAya-jema ke, asaMskArI, kevaLa dhanalelu5 ane jUnA vicAromAM mazagula parivAranI vacce jIvana, bALavivAha vagere. kamajora sAttvikatAnuM A nidAna je sAcuM hoya te e spaSTa che ke, mANasa A kAraNone jeTale aMze dUra karI zake teTale aMze pitAnI unnati sAdhI zakaze, jIvanamAM sahetukatA, prasannatA ane zAMti anubhavI zakaze, ane pitAnI AjubAju pitAne ane bIjAone mATe paNa sAruM vAtAvaraNa pedA karI zakaze. . A kAraNone dUra karavA mATe traNa vastuonI jarUra che: (1) keTalIka bAbate viSe zrama-nirAsa, (2) dhati eTale sthiratApUrvaka satata prayatna ane (3) anukuLa kame Aga. dareka viSa thI 1. nirAdharma ane sAdhanayoga sAthe saMbaMdha rAkhanArI aneka bAbatamAM ApaNA mana para khoTA tatvajJAnanA athavA sAcA tatvajJAnanI peTI samajaNanA ane beTA Adarza athavA sAcA AdazanI khoTI kalpanAonA saMskAra paDelA che. mArI samaja pramANe, manuSyanI katRtvazaktinA pravAhane sUkavI devAmAM athavA tene rokI devAmAM zuddha ajJAnanA karatAM bhramajanaka jJAnane hisso ghaNo moTo che. udAharaNarUpe keTalAka kheTA khyAlo nIce pramANe che: (ka) jJAna ane mekSa. "te jJAnAnna mutti: jJAna vinA mukti nathI," evuM upaniSaddanuM sUtra che. paraMtu jJAna zuM ane moNa zuM e viSe ApaNuM mana para vicitra khyAlanA saMskAra paDelA che. jJAna parathI sAkSAtkAra athavA koI anokhIgUDha vastunuM darzana, vIsa tanI sUkSma chaNAvaTa mAyAvAda, aliptatA vagerenA khyAlo AvelA che. mokSane artha janmamaraNathI chUTakAra-ene ApaNe jIvanano sauthI UMco ane zreSTha purUSArtha mAne che. pachI jIvana sAthe saMbaMdha rAkhanArI seMkaDe bAbato viSe ghora ajJAna ane bhrama hovA chatAM, ane mAnavI urSanA aneka Avazyaka guNone abhAva hovA chatAM, pitAnI vAsanAonuM parIkSaNa karyA vagara ane te dUra karavA gya ilAja meLavyA vagara ja ApaNe ekadama jJAna ane mokSanI prAptine pitAnuM dhayeya samajavAne khyAla rAkhIe chIe, aneka kRtrima sAdhanonI pAchaLa lAgIe chIe. ApaNe abhimAna laIe chIe ke, ApaNA deza adhyAbhavidyAmAM parAkASThA karelI che ane kevaLa avinAzitva ja nahIM paNa enuM brahma-eTale vizvanA mULa tatva-sAthe tAdAmya siddha karyuM che. te paNa keTaluM Azcarya che ke, ApaNane janmamRtyune jeTale Dara che teTale koI bIjI ajJAnI mAnava thA mAnavetara jAtiomAM paNa nathI. vastutaH jaie te janma te thaI gayA che ane garbhavAsa tathA janmasamayanA duHkhasukhanuM ApaNane kazuM smaraNa nathI. sAcuM te e che ke, e paristhitimAM dasa mAsane gabhavAsa je jIvana mATe surakSita sthAna hoya che ane tyAra pachI gya samaye enuM bahAra nIkaLavuM hitakara che. paraMtu kalpanAthI ApaNe bhaviSya kALanA janmanuM citra khaDuM karIe chIe. ane kavie garbha vAsanI yAtanAonuM je kAlpanika varNana dhArmika graMthomAM karyuM che tene sAcuM mAnIne temAMthI chUTavAnI ciMtAmAM paDIe chIe. A vAta mRtyunIye che. mRtyune bhaya eka rIte svAbhAvika kahI zakAya. ene mATe Abha-anAtma viveka ThIka che, je eTaluye mANasa daDha karI zake te pUratuM che. e na karI zake teye. che . parabananI kaI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1pa-8-47 jagyAnuM nizcaye mRtyu, mUAne janma nizcaye; zAstrIya graMthamAM dhRtinA mahatva ane vikAsa para ochuM dhyAna mATe je na TaLe temAM tane zeka ghaTe nahIM." apAyuM che. ApaNA vidvAnamAM buddhine nAme sama tArkikatAne (gItAdhvani, 227) vadhAre vikAsa thayo che. paraMtu temaNe dhRti viSe e vicAra pAko karI le teye basa che, paraMtu ApaNA mana para ghaNo ocho khyAla kare che ema jaNAya che. kRtine te A dehanA mRtyune nahIM paNa aneka janmonA bhAvI mRtyune artha dhAraNazakita. budhdhithI eka sidhdhAntane nirNaya te karyo, bhaya savAra thayela che, ane kalpanAthI banelA e janma mRtyunA paNa niSThAthI e sidhAnta para pitAnI jIvanavyavasthA karavA mATe bhayathI chuTakAro meLavavo e ApaNuM jIvananuM lakSa bane che. je daDhatA joIe temAM ApaNe ghaNu DhIlA chIe. siddhAntamAM (kha) nAmasmaraNa-AApaNA sAdhanamArgamAM 5Na evI ghaNI . ApaNe badhA vedadharma. jainadhama, bauddhadharmI prANImAtranI samAnatAnA kRtrimatAo ane vilakSatAo utpanna thaI gaI che. cittazuddhinI siddhAntane eTalA vyApaka rUpamAM pratipAdana karIe chIe ke je sAdhanAmAM nAmasmaraNa e eka sArI madadarUpa thAya che ane temAM mATe koI musalamAna ke khristInI himmate na thAya. japanI saMkhyA karatAM satata jAgRtinuM mahatva che. paraMtu kavie vidvAna vinayI viSe, tema cAMDALane viSe, ene mahimA varNavatAM aneka kheTAM dRSTAte ubhA karyA che, ethI gAye, gajeya, dhAneye jJAnIne samadRSTi che." koI paNa rIte mALA pheravatA rahevuM ane japabenkamAM japanI (gItAni 5-18) rakama jamA karAvavI ene ja sAdhanA mAnelI che !. eTalA vizALa rUpamAM samatAnuM pratipAdana karavAnI sAdhAraNa (ga) saMyama--mana, jJAnendriyanA saMyama niyaMtraNa sivAya koI musalamAna ke khristInI himmata nahIM thAya. kamamAM kama, manuSya purUSa yA strI pitAne zArIrika, bauddhika yA mAnasika vikAsa ane ane itara prANIonI vacce bhedadaSTi rAkhavAnI kadAca te pitAnI guNAkarSa karI zakatAM nathI. paNa enI ekeka bAbatanuM vigatavAra pharaja paNa batAvaze. paNa ATalA moTA siddhAntanuM zikSaNa varNana ApavAmAM Ave che tyAre darekano eka mATe vilakSaNa maLyA chatAMye ApaNA dharmomAM thA brahmaniSTha paMDita ane Adarza ane mahimA ubhe karavAmAM Ave che. svabhAvanI prAkRtika- ApaNa aneka sudhAraka vicAraka-paraMtu moTA parivAramAM naisargika preraNAone susaMskRta karavA ane tenA para pitAnuM rahenArA-kAryakartAonI hiMmata thatI nathI ke teo potAnA svAmitva jamAvavAne krama-mArga nirmANa karavAne badale e preraNA- gharanA aMdaranA bhAgamAM achUtane-harijanane laI jAya ane ene nAza karavAne Adarza rAkhavAmAM Ave che ane judI judI pitAnA Asana para besADe tathA te sAthe bhojana kare. AnuM jAtanAM IndriyadamananAM vrata-tapa ane kRtrima niyamonuM AcaraNa - kAraNa e che ke, ApaNe buddhine vadhArI che-dhatine vadhArI nathI. karavAmAM Ave che. enuM pariNAma e Ave che ke, sAtvika vRttinA AcArane vakhate Dagale ne pagale vyAvahArika muzkelIone vicAra lekenI ghaNI zakita e preraNAone dabAvavAnA niSphaLa prayatnamAM karIe chIe, pariNAmethI arthAtu pitA para AvanArI muzkelIkharcAI jAya che. jIvananA aMta sudhI damananI pUrNa siddhi che. ethI DarIe chIe, ane kAMIka ne kAMIka bahAnuM kADhIne siddhAnta maLatI paNa nathI. vacamAM vacamAM jorathI prakRti pitAnuM baLa batA- para cAlavAnuM TALIe chIe, dhRtizaktine vadhAravI e kevaLa pinA vatI rahe che ane tene laine vyakita ekAdI jabaradasta ane zarama- mATe nahIM paraMtu buddhinI zuddhi vRddhi mATe paNa ghaNuM jarUrI che. janaka bhUla kare che ane varSonI tenI sAdhanA ane pratiSThA para kAraNa ke, jyAre kei siddhAnta para ApaNe keTalI hada sudhI cAlI pANI pharI jAya che; ane kaI kaI vAra te te daMbhanA narakamAM zakIe chIe e najare tenI parIkSA karIe tyAreja siddhAntonA paDe che. enA karatAM te je leke sAdhanAnI pAchaLa na paDatAM pratipAdanamAM kAMI saMzodhananI jarUra che ke kema te ApaNe zodhI AcaraNanI eka dhamma maryAdAmAM rahIne niyata jIvana gALe che zakIe. ane e yAda rAkhavuM joIe ke, jyAM sudhI potAnA teo vadhAre tejasvI, kartavyaniSTha, prasannacitta ane nirogI pazu siddhAMnta ane vartanamAM meLa besatA nathI tyAM sudhI kaMI prAmANika jaNAya che. mANasane zAMti maLI zakatI nathI. barAkI karmendriye rAkhe, cittamAM smarato rahe (3) ghanukULa kramaiyo -je ApaNe vRtinuM mahatva samajI viSayane mahAmUDha-mithyAcAra gaNAya che. laie te e mATe anukULa karmayoganI anivAryatA tarata ja manathI Idriya nImI Asakita viNa Acare, mAlUma paDaze. eka siddhAntane jo ApaNe mAnIe ane enA karmendriya karmayoga, te manuSya vizeSa che." para daDha rahevAnI jarUriyAta svIkArIe to tene--nAnA pAyA para (gItAvani 3-6, 7) ja kema na hoya-zarU karavAnuM jarUrI thaI paDe. koI bAhya sAdhaA pramANe aneka jAtanA Adaza, sAdhanA, pUjAvidhi, sadAcAra - nAnI jarUra paDe te tene prApta karavAnI ceSTA karavAmAM Ave; durAcAranA niyame, pUrNatA-apUrNatAnI kalpanA vagere viSe khoTA keInA sAthanI jarUra lAge te sAthI zodhavAmAM Ave; mAhitI khyAlanA ApaNu mana para UMDA saMskAra paDelA che. e ApaNI prApta karavI hoya te sAhitya vAMcavAmAM Ave. zArIrika zakinAnIzaktione nAza kare che ane pratyakSa ajJAna, roga, dAridraya, saMyamanI kamI jaNAya to ene vadhAravAnI koziSa karavAmAM Ave. * ApasanAM vera, chaLakapaTa, gulAmI vagere je duHkhemAMthI mukta thavA upAsanAnI UNapa jaNAya to tene tIvra karavAmAM Ave. TUMkamAM, mATe ApaNI sAtvika buddhine upaga tha joIe ane ApaNI e besI raheto nathI, udyogaparAyaNa thAya che, ane potAnI kartavazakti lAgavI joIe te duHkhane dUra karavAno puruSArtha kara- najIkamAM vAtAvaraNa pedA karavAmAM te saphaLa thAna che. vAmAMthI roke che. bhramanI zilA nIce A5NA purUSArthone jhare huM AzA rAkhuM chuM ke, A thaDa vicAro pitAnI sAravachupAyelo che. e zilAne dUra karyA vinA e jhare bahAra na katAnI kamajorI dUra karavAnI IcchA rAkhanArA mitrane kAMIka nIkaLI zake. bhadagAra thaze. (2) vRti-A bIjI mahatvanI vastu che. gItAmAM , kizoralAla dha, mazarUvALA, * buddhi ane dhRtinA bhedanuM pAse pAse varNana che. te paNa ApaNA "zikSaNa ane sAhitaya'mAMthI sAbhAra udhdhata - zrI muMbaI jena yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha; 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, ka51, kAlabAdevI roDa, mubaI. 2 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI : maNilAla meAkamacaMda zAha, muMbaI : 1 sapTembara, 1947, somavAra e yAdagAra divasa rASTramuktinA amRtapAnamAM cakacura banelI janatAnA harSoMnmAdane kANu vaNuvI zake? TALe 2LAM maLIne nIkaLI paDelAM e mAnavI vRnde-te gaganabhedI jayanAdo pekArI rahyA hatA, ekameka sAthe athaDAi rahyA hatA, parasparanuM abhinandana karI rahyA hatA, AMkheAmAMthI Ana MdanAM azrva vahAvI rahyA hatA-AvAM unmAdadhelAM mAnavIrRndo najare pahelAM kadi nihALyA nahatAM, kAne kadi sAMbhaLyA nahatAM. varSa ka : Regd. No B, 4% 76. vArSika lavAjama rUpiyA 4 te divase je joyu te badhuM zabdomAM utAravu-vaNa vavuM-azaya che. e madharAtanI Di ke jyAre muMbainI vyApAraparAyaNa janatA eka ma`bhedI AnaMdapUrNa saMvedanathI kSubdha banelI mAnavatAmAM palaTAi gai hatI-te vakhate banI rahelI dhaTanA koi pArthiva dhaTanA naheAtI; e te| hatI koi vilakSaNa daivI dhaTanA. te zukravAranI rAtre je jovAmAM AvatuM hatuM te mAtra naranArInu TALu nahetu'; e te| hatu' Aja sudhI je zaeN'khalAe temane dhRNApAtra gulAmImAM jakaDI rahI hatI te zRMkhalAnI chellI kaDI teADIne utthAna pAmelA rASTranA virATa AtmAnuM koSTaka alaukika darzana. jyAre citta koI utkaTa AnaMdathI kSubdha bane che, tyAre vANI e Anadane vyakata karavA mATe asamatha nIvaDe che. jyAre ApaNe leAkAne tatkALa baMdhanamukta banelA joie chIe, e adbhuta vijayanI aNumela Die temanA dilanA UMDANumAMthI nIkaLI AvatA AnaMdabharyA udgArA ane SanAdo ApaNe sAMbhaLIe chIe, ane temanI sAthe ApaNe pazu kASTha romAMcakAraka navanirmAMNunA udgamane samAna saMvedanapUrvaka anubhavIe chIe tyAre citta stabdha banI jAya che, mananA tarkavitarko zamI jAya che, e AhvAdaprama-ta janatA sAthe ekarUpa banI javAnuM, e samIpastha jIvanakrAntimAM tapa banavAnuM ApaNane sahajapaNe mana thai Ave che ane te viSe kAMi paNa carcA ke AleAcanA karavI e udaya pAmelI krAntinI AzAtanA-avamAnanA-karavA kharekhara lAge che, AjanAM utsavasamAraMbha daramiAna Ave ja anubhava thai rahyo hatA. sabhAe| jyAM tyAM maLI rahI hatI; zaheramAM karavAmAM AvelI-kadi kalpanAmAM na Ave evI-rezanIneA jhaLahaLATa AMkhAne AMjI rahyo hatA; mukhya pradhAna kherasAheba khelI rahyA hatA ane udgAre udgAre ApaNI AMkhAmAMthI AnaMdanA, ullAsanA, na kahI ke vaNuvI zakAya evA kASTa divya savedananA AMsue vahAvI rahyA hatA. A badhI dhamAla, dhoMdhATa ane kalabalaTa vacce jANe ke ApaNe ghuMTaNIe paDIe ane AvuM apUrva dRSya najare nihALavAne hrAvA maLavA badala jene lekA zvara kahe che, khuddA kahe che, te parama tatvanI namrabhAve prAthanA karIe evI kAi sphuraNA ApaNe antaramAM anubhavI rahyA hatA. A janatAjanAdananAM darzana karavAM, baiMka gAu sudhI laMbAtu saradhasa, 'hAma gADuM'OM'te apAyalA rASTradhvajanI aNuvidhi, samkArI kacerImAM svAtaMtryavRkSanuM, ArApaNu, pradhAnAnI segavividha, evalanA medAnamAM karavAmAM AvelI bhavya lazkarI vyuharacanA, nagarapatinA zAnadAra bhojanasamArabha, govAliyA TeMka uparatu dhvajavandana, kAmagAra medAnanI virATa sabhA, ane e savanI upara seMkaDe judA judA sthaLAe bharAyalI pArivanAnI nAnI nAnI sabhAe ke jyAM loko mukta mane peAtAne sadAnA pyAre triraMgI vAvaTA kazI paNa rUkAvaTa vinA pharakAvavAnA AnaMda mANI rahyA hatA ane apUrva rezamAMca anubhavI rahyA hatA-Asa jovuM, najarAnajara nihALavu, e jIvanane meTAmAM mATe mahAvela hatA. ogasTanI paMdaramI tArIkha AvI ane ga! e divasa sadAne mATe ApaNA smaraNapaTamAM suvarNAkSare kAtarAyalA raheze! anuvAdaka : paramAnada 16-8-47 nA krI presa jalamAMthI udhRta. e preraNAdAyI pravacana (ogasTanI caudamI tArIkhanI madharAtane e samaya, dIlhImAM maLelI lekapratinidhi sabhAnI bhavya beThaka, jagatU Akhu jenI pratIkSA karI rahela hatu te apUrva De, lekapratinidhi sabhAnA pramukha bAbu rAjendraprasAda e apUrva avasaranuM sAMgopAMga daMna karAvatuM pratibhApUrNa pravacana kare che, paDina javAharalAla naherU ekatra thayelA sabhyoe levAnI pratijJA raju karatAM adbhuta vANIsa'yamathI zaiAbhatu prasaMga-cita nAkhyAna kare che, meslema lIganA pratinidhi caudharI khalIkAjhamana temaja vyAkhyAnavAcaspati zrI sarvapallI rAdhAkRSna temanu samana kare che, rAtrInA barAbara bAra vAge che, zaMkhA phuMkAya che, dubhi vAge che, tepA chuTe che, svarAjyasthApanAnI jAherAta thAya che, ane pratinidhisabhyo AjIvana dezasevA karavAnI pratijJA le che. sucetA kirapalANI 'sAre jAMse acchA hiMdostAna hamArA ' 'janamana gaNamana adhinAyaka jaya he' gAya che ane samArabha purA thAya che. A bhavya prasaMganuM savistara varNana, e prasaMge apAyalAM prauDhatApUrNa semAMcapreraka vyAkhyA e sa ahiM ApavAnuM A nAnA patramAM samAvavAnuMame game teTaluM icchIe to paNa zakaya nathI. tethI prastuta prasaMge bAbu rAjendraprasAde je sarvagrahI pravacana karyuM' hatu. tene ja mAtra ahiM anuvAda ApIne amAre sateSa dharavA paDe che. taMtrI) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA.' 1-9-47. ane mathe asara nI tAnArI mahAtmA gAMdhI sAthe siddhi kRtajJatA nivedana ApaNA itihAsanI A yAdagAra ghI ke jyAre dezanA rAjyavahIvaTa mATenI sarva sattA ApaNe hastagata karI rahyA chIe tyAre ApaNane prApta thatI AjhAdI mATe jeNe jeNe jahemata uThAvI che, ane dukho sahana karyA che te sarvanI sevAo ane balidAnanuM ApaNe kRtajJatApUrvaka smaraNa karIe! AkarI kaseTIo ane bhayaMkara yAtanAothI bharelA A lAMbA. varSo darami' yAna jemaNe ApaNane cAlu preraNA ane doravaNI ApI che ane vRdhdhAvasthAnI asara nIce dabAyelA hovA chatAM, je haju karavAnuM bAkI che te kArya jeo potAnI rIte purUM karI rahyA che te ApaNu vartamAna itihAsanA nirmAtA mahAtmA gAMdhIjIne A aitihAsika maMgaLa prasaMge ApaNe vandana karIe . sAthe sAthe ApaNe e paNa kRtajJatApUrvaka jAhera karIe ke jo ke AjanI siddhi ApaNe bhagavelI yAtanAo ane ApelAM balidAnane kAMI ochI AbhArI nathI, ema chatAM paNa dunyavI baLee tema ja AsapAsa banI rahelI aitihAsika ghaTanAoe AvuM sukhada pariNAma lAva. vAmAM ocho bhAga bhajavyuM nathI, eTaluM ja nahi paNa duraMdezI brITIza rAjyakartAoe ane AgevAnoe dIrghadraSTi vAparIne ApaNane je vacana ApyAM hatAM te vacane Aje vAstavika svarUpe amalI banI rahyAM che ane brITIza prajAnI lekazAsananI aitihAsika praNAli AjanI ghaTanAmAM mUrta svarUpe pragaTa thaI rahI che. e prajAnA pratinidhi tarIke barmAnA vAIkAunTa mAunTabeTana ane temanAM patnI ke jemaNe eka mahAna nATakanI AvI sundara pUrNAhuti nIpajAvavAmAM ghaNo agatyano bhAga bhajave che ane chellA divaso daramiyAna jemaNe ghaNI jahemata uThAvI che te daMpatIyugalanuM Aje ApaNI vacce tevuM atyanta sukhaprada che. hiMda uparanI aMgrejI hakumatane Aje anta Ave che ane briTana sAthene have pachIne ApaNA saMbaMdha paraspara saddabhAva pioSAya ane lAbhadAyI nIvaDe evI samAnatAnI bhUmikA upara sthapAya che. hiMdanI vAstavika ektA Ajano divasa niHzaMkapaNe ati AnaMda che. paNa mAtra eka vicAra AjanI sukhada ghaTanAne Adhata pahoMcADe che ane te ghaTanA pAchaLa rahelI AnaMdamayatAmAM uNapane anubhava karAve che. hiMda jene izvare ane kudarate eka banAvyuM che, ane hajAro varSanI saMskRti, paraMparA ane itihAse paNa jenI ekatAnuM sadA samarthana karyuM che te hiMdanA Aje bhAgalA paDe che. Aje eka sImAnI bIjI bAjue evA ghaNAve che je ApaNe sAthe A bAju joDAyelA rahevAnuM jarUra pasaMda karate. temanI pratye ApaNe dilase cha vyakata karIe, temanA tratyenA ApaNA mamatvanI temane khAtrI ApIe ane gabharATa ke nirAzA nahi sevatAM potAnA pADozIo sAthe sulehapUrvaka zradhdhA ane dha dhAraNa karIne teo rahe ane vaphAdAra nAgarikanA dharmo yogya rIte bajAvIne pitAnuM yogya sthAna prApta kare evo ApaNI taraphathI temane saMdezo pAThavIe. te bAju Aje sthapAI rahelA navA saMsthAnane paNa ApaNI zubhecchAo pAThavIe ane navA rAjyavahIvaTanI muzake. lIone pahoMcI vaLavAnA ane tyAM vasatA sarva nAgarikone sukhI ane samRddha banAvavAnA vikaTa kAryamAM tene purI saphaLatA maLe ema ApaNe antarathI icchIe. jeo A bhAgalA pADavAno Agraha sevI rahyA hatA ane bhAgalA ubhA karavAmAM jeo nimitta- bhUta banyA che, teo paNa hiMdanI marmabhUta ekatAne svIkAra karatA thAya ane ApaNe badhA pharI pAcho ekatra thaIe e - divasa jadira uge evI ApaNe AzA rAkhIe ke prArthanA karIe. sAthe sAthe ApaNe e paNa barAbara samajI levuM joIe ke A ekatA baLajorIthI AvI nahi zake, paNa ApaNuM dilane purepurUM udAra banAvavA vaDe ja ane jeo ApaNAthI chuTA paDayA che temane sAce dhaDe maLe evI rIte A bAjune vahIvaTa calAvIne ja ApaNe gumAvelI ekatA punaH prApta karI zakIzuM. AvI ka95nA keIne eka taraMgasamAna lAgaze, paNa jemaNe bhAgalAnI mAgaNI karI temanI ka95nAthI A kapana kAMi vadhAre vicitra ke kaDhaMgI nathI ane saMbhava che ke Aje ApaNe kapI zakIe chIe te karatAM paNa vadhAre jadithI uparanuM akhaMDa ekatAnuM ApaNuM svapna vAstavikatAmAM parivartana pAme. hiMdanuM dhyeya Ajano divasa AnaMdane che e karatAM paNa vadhAre te je bhAvI hiMdanuM ApaNe svapna sevI rahyA hatA te hiMdanA nirmANa arthe ApaNI jAtane arpaNa karavAne A avasara che e ApaNe. barAbara samajI laIe. bhUtakALa upara ceTalI ApaNI najara ukheDIe ane bhaviSya upara ApaNuM daSTi sthira karIe. anya prajAo ane rASTra sAthe ApaNane koI paNa takarAra nathI, ane ApaNI sAthe koI kadi kaze jhagaDe na kare evI a.paNe prArthanA karIe chIe. itihAsa ane paraMparAthI ApaNe zAtipriya prajA chIe ane hiMda AkhI duniyA sAthe suleha zAntithI vartavA cAhe che. hiMdanuM anya deze uparanuM sAmrAjya bIjA sAmrAjya karatAM bhinna prakAranuM hatuM. hiMde anya dezo upara vijaya meLavyuM hate te vijaya paulika nahoto; AdhyAtmika hatA. e divijaye anya prajAo upara leDhAnI ke senAnI beDIo lAdI nahotI paNa anya prajAone ane anya dezone senerI rezamanI-saMrakRti, ane sabhyatAnA-dhama ane vijJAnanA-baMdhana vaDe bAMdhyA hatA. eja paraMparAne Aje paNa ApaNe anusarIzuM ane je vraja nIce Aje ApaNe vijayane prApta karyo che te vajane uce rAkhIne A yuddhavyAkuLa duniyAmAM zAnti ane svataMtratAnI sthApanA karIzuM ane jeNe aDavuM apUrva pariNAma siddha karI ApyuM che te ahiMsAnA zastra vyavahArU AkAra duniyAnA deze samakSa raju karIzuM. AvA udAtta dhayeya pAchaLa ApaNI nAnI sarakhI zaktine phALo ApavA sivAya ApaNane anya kedI mahatvAkAMkSA nathI. hiMdane bhAvI duniyAmAM ghaNo me.To bhAga bhaja-.. vavAne che. tenA prANu ane saMskRtimAM evuM kAMIka che, jene lIdhe kALanA aneka humalAo sAme te Aja sudhI TakI rahyuM che ane je ApaNe ApaNA Adarza ane bhAvanAone vapha dAra puravAra thaIzuM te Aje eka evA yugane udaya ApaNe nihALI rahyA chIe ke jemAMthI niHzaMka vizva kalyANavAhI pariNAme nipajaze. ApaNuM svarAjya kevuM haze? A dezamAM ApaNe evA saMge ane evI paristhiti pedA karIzuM, ApaNane maLelA svarAjyanuM evuM ghaDatara ghaDIzuM ke jenA gariNAme dareka dezavAsI svataMtra banaze, AtmIya vikAsa sAdhI zakaze, ane pitAmAM rahelI zakayatAo pragaTa karavA mATe tene purepure avakAza ane sagavaDa prApta thaze, jyAre dAridraya, bekArI, ajJAna ane anArogya adRSya thayAM haze, jyAre nIcA ane uMcA vacce, garIbI ane tavaMgara vacce , bheda laya pAmyo haze, jayAre pitAnI dhArmika mAnyatA jAhera karavAnI, tene pracAra karavAnI ane te mujaba vartavAnI , darekane purI chuTa haze, eTaluM ja nahi paNa dezanA dharmo ekamekane judA pADanArA vibhedaka baLa tarIke nahi, paNa mANasa mANasa vaccenA bheda zamAvanArA ane ekamekane najIka lAvanArA-sAMdhanArA-sAMskRtika baLA tarIke kAma karatA haze jayAre aspRzyatA keI glAni upavatA rAtrInuM mAphaka bhulAI gayelI vastu banI gaI haze, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-947 prazukSu jena khAtAomAM nAkarI. karatA adhikArIoe zAsaka ane sattAdhArI maTIne, anya AjhAda dezomAM che tema, prajAnA sAcA sevaka banavAtu che. prajAe ane sarakAre temane potAnA vizvAsa ApavA che ane je prajA vacce rahIne temaNe kAma karavAnuM che te prajAnA jIvanane anurUpa vaLatara ane sagavaDe te adhikArIone maLe e temaNe jovAnu che. baMdha ane khAsa jyAre mAnavInAM hAthe cAlatu mAnavInuM zeSaNu jyAre hiMdanA AdivAsI ane bIjI pachAta jAti varSAMte te pahoMcI vaLe eNvI sagavaDA gAThavaNA ukhI karavAmAM AvI haze, jyAre A bhUmi tenA lAkhA mANusene purUM paDe eTalu dhAnya. pakAvatI haze eTalu ja nahi paNa jyAre A bhUmi upara dudhanI nadIo vahutI thaze, jyAre strIo ane purUSa sau koi khetaramAM ane kArakhAnAmAM kAme lAgI gayA haraze ane sau kAinA moDhA upara AnaMda ane sa MtASanuM hAsya khIlI uyu haze, jyAre dareka dhara ane jhu'paDuM grAmedyoganA saMgItathI guMjI uThayuM haro ane kumaLA kanyAe pazu jAtajAtanA udyogAmAM rAkAyalI huze ane e saMgItanA nAdamAM DAlavA lAgI haze, jyAre sUrya ane caMdra sukha pUNa vasatisthAnA upara ane smitazAlI mukhamudrA upara uSNu temaja zItaLa kiraNA varasAvI rahela haze ! AjanuM ApaNuM kartavya thayuM haze, mATe uparanA A badhuM nirmANa karavA mATe ApaNane bhAvanAkhaLanI, Adaza daza nanI, AtmabhoganI, jeTalI budhdhizakita ane dhairya, jeTalI nizcayazakita ane vyavasthAkita ApaNe ekatra karI zakIe te sanI. ApaNune jarUra che. ApaNe tyAM dhaNA pakSe che ane te pakSe bhinna bhinna Adarza ane samAjaracanAnI kalpanA dharAve che. te dareka pakSa potapotAnI kalpanA mujaba dezanuM bhAvI dhaDavAnA ane potapotAnA draSTibindune anurUpa khaMdhAraNa ane vahIvaTI taMtra ubhu* karavAnA prayatna karI rahela che. A pakSane potAnA anuyAyIo taraphathI vaphAdArInI apekSA rAkhavAnA jarUra hakaka che. ema chatAM paNa ApaNe sarve e kharekhara samajI levuM tema ja svIkAravuM' ghaTe che ke Aje ApaNane sauthI vadhAre jarUra che mahAna racanAtmaka prayatnanI, nahi ke jhagaDAnI; sakhata saMgIna kAyanI, nAMdu ke dalIlabAjInI ane A dizAe sau kAi pAtapotAnA phALA jarUra Apaze evI ApaNe AzA rAkhIe. kheDuta vadhAre dhAnya ugADe ema ApaNe mAMgIe chIe; majuro vadhAre mAla pedA kare ema ApaNe icchIe chIe; udyogapatie temanI budhdhizakti ane sAdhanasamRdhdhinA janatAnA bhalA mATe upayega kare evI ApaNe apekSA dharAvIe chIe. sau kAine yAgya ane AreAgyapUrNa jIvananA sayogA prApta thAya ane AtmasudhAraNA ane AtmabhAna mATe purA avakAza maLe--A bAbatanI ApaNe saune purI khAtrI ApavI joie. je mahAna kAya ApaNA mAthA upara ubhu che tenI sAdhanA pAchaLa lAkAe peAtAnI sava' zakita ApaNu karavAnI che, eTalu ja nahi paNa jemanA hAthamAM dezanuM vahIvaTI taMtra mukAyalu che. ane je prajAjIvananA zAsaka ane niyAmaka che temaNe sattAdhArInA rUAba choDIne prajAnA sAcA sevA banavAnu' che. ApaNu lazkare dUra dUranA pradezamAM bahAdurI ane laDAyaka kuzaLatA mATe amara khyAti prApta karI che. ApaNA sainiko, nAyikA, ane vaimAnikAe have samajavAnuM che ke jenA upara ApaNane maLelI AjhAdInI rakSA karavAnI javAbadArI rahelI che. eTalu ja nahiM paNa navajIvananA nirmANukAya'mAM paNa jeNe aneka rIte madadarUpa thavAnu che evA eka rASTrIya sainyamAM potAnI jAtane have palaTavAnI che. ApaNA sainyamAM evuM eka paNa adhikArasthAna nathI ke je ApaNA lokAne sulabha na hAya, ane ethI paNa vizeSa AvakAradAyaka bInA te e che ke ApaNA AkhA sainya upara hiMdIonu* savavyApI prabhutva sthapAya e mATe mahatvanAM sarva adhikArasthAne upara hiMdI jema bane tema jaldithI gAThavAi jAya evI apekSA rAkhavAmAM Ave che. ' judA judA sarakArI je rAjyA hiMdI yunIyanamAM joDAyA che temane ameA AvakAra ApIe chIe ane te te rAjyanI prajA taraph amArA maitrIbhAva jAhera karIe chIe. rAjAmahArAjAe te ame jaNAvIe chIe ke temanI virUddha amArA dilamAM kazI paNa pratikuLa kalpanA ke yeAjanA nathI. ame AzA rAkhIe chIe ke te IglAMDanA rAjAnA dAkhala,te anusaraze ane baMdhAraNIya zAsaka banavAnuM pasaMda karaze. chellA be vizvaviSradghA daramiyAna jyAre yurApanI keTalIye rAjyasa'sthAe visarjita thai cukI che tyAre je rAjyasaMsthA aneka AdhAtAnA sAmanA karIne Aja sudhI TakI rahI che. te brITIza rAjyasaMsthAne peAtAnA Adarza tarIke svIkAravAnu te pasada kare ema ApaNe icchIe chIe, brITIza saMsthAnAmAM ane anyatra vasavATa karI rahelA hiMdIte ame amArI zubhecchAo mAkalIe chIe ane temanA sukhakalyANunI amArA dilamAM satata kALajI hAvAnI khAtrI ApIe chIe. amArI laghumatI kemete paNa ame khAtrI ApIe chIe ke temanA pratye vyAjakhI ane nyAyI vartAva rAkhavAmAM Avaze ane temanA hakAne badhI rIte sanmAnavAmAM ane rakSavAmAM Avaze. ApaNA mAthA upara atyAre sauthI moTI javAbadArI te hAla dhaDAi rahelu baMdhAraNa purUM karavAnI che. e badhAraNa evu hAvu joie ke je dvArA sau kASTane svataMtratA ane svAdhInatAnI purI pratIti maLe, eTaluM ja nahiM paNa e svataMtratAnAM mIThAM mULAM ApaNe sau jaldi prApta karIe ane bhAgavatA thaIe. A badhAx raNa ghaDavAnuM kAma ApaNe jema bane tema jaldiI purU karavu joie ke jethI jenA viSe ApaNe sau gaurava cinhavI zakIe evA ApaNA potAnA banAvelA baMdhAraNu nIce jIvavAnu ane kAya hAtha dharavAnuM ApaNe zarU karI zakIe. e ba'dhAraNanu rakSaNa karavuM ane ApaNA cirasthAyI kalyANu mATe ane jagatnI sevA arthe tene TakAvI rAkhavuM e ApaNA parama gaurava ane utkRSTa adhikArane viSaya lekhAve joie. e baMdhAraNa dhaDavAmAM ApaNe svAbhAvika rIte khIjA dezonA ane prajAenA anubhavanA temaja ApaNI paraMparA ane AsapAsanA samegAne lagatA jJAnI purepurA lAbha uThAvIzuM ane saMbhava che ke kAi kAi ThekANe vartamAna tihAse nakakI karelI rekhAenI ApaNane avagaNunA karavI paDe ane prAMtAnI ja mAtra nahi paNa adhikArI ane sattAsthAnanI paNa ApaNe navI sImA nirmANa karavI paDe. ApaNuM dhyeya evuM baMdhAraNu ghaDavAnuM che ke je dvArA janatAnI icchA vyakata thaI zake temaja te puchA mujaba rAjakIya amalatI racanA thai zake ane te dvArA vyaktisvAta Mtrya surakSita ane eTaluM ja nahi paNa bahujanakalyANu sAthe te vyakitasvAta MtryatA sumeLa sAdhavAmAM Ave temaja tene AdhIna karavAmAM Ave. Aja sudhI ApaNane AjhAdI sara karavAnI ane te khAtara tareha tarehanA saMkaTA veThavAnI ane balidAnA ApavAnI pratijJA levI paDatI hatI. have evA vakhata AvyA che ke jyAre ApaNe khIjA prakAranI pratijJA levAnI rahe che. kAi ema kalpI na le ke kArya karavAnA ane Atmabhega ApavAnA samaya purA thayA che ane AjhAdInAM mIThAM phaLe bhegavavAnA samaya AvI pahoMcyA che. ApaNe e barAbara dhyAnamAM rAkhIe ke bhaviSyamAM utsAhanI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhu ja ane nisvAtha kAryo karavAnI tAkAtanI AvazyakatA pahelAM 19 kALe hatI ethI vadhAre kadAca nahi te eTalI te je mahAna dhyeya ApaNuM AhavAhana karI rahela ApaNe pharIthI ApaNI jAtanuM samarpaNa karavAnuM che. ubhelI che ja.. che. tenA caraNe kA mahAna e apUrva ghaTanA gAMdhIjI pahelAM paNa nAvAkhalI jai AvelA ane keTalAka samaya tyAMnI janatA vacce pasAra karI AvelA. gAMdhIjI tyAM hatA te vakhata daramiyAna tyAM kAMika zAnti, kAMIka svasthatA, kAMIka rAhata jevu dekhAtu hatuM. paNa tyAMthI pAchA karavA bAda e pradezanA je ahevAlo AvatA hatA te uparathI gAMdhIjInA A prayAsane kazA ja atha nathI-gu MDAgIrIne irAdApUrvaka varelA lekane kAI ThekANe - lAvavA samartha nathI--e pradezomAM 'idu-musalamAnA vacce ekatA thavAnI AzA rAkhavI e kevaLa AkAzakusumavat che. ema ApaNane lAgatu hatuM. paNa A nirAzA ane zradhdhA ApaNI hatI. gAMdhIjI te| kAzmIranA kAryakrama puro thayo ke tevAkhalI javA mATe sIdhA cAlI nIkaLyA. hiMdanA leA egasTanI 15 mI tArIkhanI AvatI AjhAdInA bhavya udyApananI taiyArI karI rahyA hatA. gAMdhIjI kha'gALA tarapha jatAM na dIlhI rAkIyA-na AgAmI Ana samAra'bhamAM peAtAnu pramukhasthAna saMbhALavAnI temaNe leza mAtra paravA karI. ogasTanI dazamI tArIkhe teo kalakattA paheAcyAM. kalakattA kAmI ramakhANeAnAM vAdaLAthI gherAyelu hatuM. luTakATa, mArAmArI, Aga, kheba-vaira prativairanI sADamArIe! kalakattAne AvarI rahI hatI. gAMdhIjI kalakattA pahoMcyA. te divase ane pachInA divase sekaDaeNnI saMkhyAmAM lekA dhavAyA hatA ane keTalAya mANaso mRtyuzaraNu banyA hatA. bAramI tArIkhe kalakattA zaheranA ramakhANavistArAmAM gAMdhIjIe lagabhaga paccAseka mAIlanA pravAsa karyAM. 13mI tArIkhe baporanA bhAgamAM gAMdhIjIe izAna khuNAmAM AvelA khelIAdhATanA taphAnagrasta vistAramAM eka musalamAnanA makAnamAM vasavATa karyAM. A vakhatanA zAntikAmAM temane sahakAra ApatA zrI. suharAvadI paNa temanI sAthe ja hatA. elIAbATamAM hiMdu-musalamAnanI mizra vastI che. tAjetaramAM A vistAramAM sauthI vadhAre tAnA thayAM hatAM. gAMdhIjI tyAM paheAMcyA da hiMdu yuvAna cheAkarAe bahu moTI saMkhyAmAM tyAM ekatra thayA ane mahAtmA gAMdhI pAchA jAva', 'suharAvadI pAchA jAva evA pAkArA joraze|rathI karavA lAgyA. temanA pratinidhioe gAMdhIjIne pUchyuM ke 'gai sAla egasTanI 16mI tArIkha pachI jyAre hiMduonAM makAnamAM Aga bhabhUkI rahI hatI tyAre tame amArI pAse kema na AvyA ?' gAMdhIjIe temane Nu samajAvyA pazu temanA ukaLATa zamyA nahi. bahAra ubhelA TALAe baLapU'ka kampAunDanA daravAjA khAlI nAMkhI aMdara praveza karyo ane paththaramArA zarU karyAM, gAMdhIjInA eraDAnI bAjunA khaMDanI bhArIenA kAca tuTI gayA. gAMdhIjIe TALAne jaNAvyuM ke mArI bhUlanI mane tame jo khAtrI karAvI Apaze te huM ahiMthI jarUra khasI jaIza, paNa jo tame tekAna karazo te hu tamane kahu chu ke tame mAtra mArA jIva vinAnA kheLIone ja ahiMthI khaseDI zakaze." kalakattAnA tA. 1-9-47 che, samaya sarvathA anukuLa che. ApaNe prArthanA karIe ke e kAryane paheAMcI vaLavA mATe Avazyaka baLa, zANapaNa ane taiya ApaNAmAM sadA pragaTatAM rahe. anuvAdaka : pUramAnada, A hatI . egasTa mAsanI 13mI tArIkhanI paristhiti. gAMdhIe . te pAtAnu kArya aNanama cAlu rAkhyuM jyAM tyAM jApamAna ane haDadhutInA pAkArA saMbhaLAyA karatA hatA. ema chatAM sAmAnya janatA upara gAMdhIjInA prayAsanI kAMika asara paDI rahI hAya evAM cinA dRSTigocara thai rahyA hatAM. leAkeAnA dilamAM vahema, bhaya, avizvAsa bharelAM hatAM. 14mI tArIkhanI rAtre e arAjakatAgrasta pradezamAM vasatA loko mAraphADathI thAkelA, kiMta vyamUDha banelA-AvatIkAla kevI paDaze tenI jANe kazI paNa sujha paDatI na hoya evI stabdhatA dAkhavI rahyA hatA. AnI pAchaLa vaLI pAchuM bIjuM kayuM tezvAna AvavAnu haze evA tarka vitarkA vaDe sau kAine khecena banAvatI nirava zAnti caitara* patharAi rahI hatI. rAtrInA peNAbAra vAgyA bAra vAgyA, savA bAra vAgyA ane e nirava zAntine ekAeka anta Avyo. jANe ke kAi jAdui asara nipajI cukI hAya tema hiMdu ane musalamAnanAM sakhyAMbaMdha TALAMe eka bIjAnI najIka AvavA lAgyAM, ekamekane maLyAM, bheTayAM ane kai rIte- chuTA na pADI zakAya evI rIte ekamekamAM bhaLI gayAM. sAdhAraNu rIMte AvA TALAM khATalI, meSeA ane charA vaDe ekamekanu svAgata karatA hatA tene badale phulahAra, abhinandana, dhanyavAda, namaskAra, salama ane AliMgAnAM jyAM tyAM darzana thavA lAgyAM. hiMdue ane musala mAtA sAthe maLIne nAcavA lagyA, kudavA lAgyA. temaNe bhegA thane saradhase| kADhayA, 'jaya hiMda', 'hiMdu musalamAna eka hA',nA gaganabhedI pAkAre vaDe AkhA zaherane gajAvI mukyu. gai kAlanA tekAnakendro 15mI tArIkhanI savAre AnadasamArabhanAM mathAmAM palaTAI gayAM. te divasathI Aja sudhImAM kalakattAmAM banne kAme vacce bhAicAre vadhate ja cAhyo che. kAi paNa sthaLe eka pazu ti banAva banavA pAmyA nathI. mahAlluM mahelme gAMdhIjInI prAthanAsabhAgevAya che. e prArthanAsabhA hiMdu latAmAM DaeNAya ke musalamAnI lattAmAM-drujArenI sakhyAmAM hiMdu ane musalamAne ekaThA thAya che, 'mahAtmA gAMdhIjI nI jaya'. 'hiMdu musalamAna eka hA inakIlAba jhIndAbAda' AvA pekArethI gaganane gajavI muke che. gAMdhIjInuM kalakattAnI janatA sarvatra aNupyuM bahumAna kare che, temane purI zAnti ane AdarathI tee! sAMbaLe che, ane gai kAlanu jaMgalIpaNuM temane zaramAvI rahyu hAya evI namranA dInatAbharyA vadane ekamekane nihALe che ane gumAvelI. mahebUta pachI ekAeka pragaTI uThI hAya ema paraspara umaLakAthI bheTe che ane ekamekanu lekhAtA abhinandana kare che. gai kAlanA kaTTara virodhI sujhurAvadI paNu Aje gAMdhIjI sAthe rahIne kAmI ekatAnu AdaeNzana cetaraka purA vegamAM vahetu kare che, AjhadInA AnaMdamAM ane kAmI ekatAnA ullAsamAM AkhuM kalakattA nimagna anI gayuM che. A rIte asAvita vAstavika banyuM che; azakaya lekhAtI ghaTanA zakaya banI che. AjhAdInA aupacArika utsavathI dUra bhAgatA gAMdhIjIe A rIte sAcI AjhAdInuM' jagatane dazana karAvyu' che. AvI aNudhArI rIte sAyalI ekatAnA bhavya darzanathI gAMdhIjI kRtakRtyatA anubhavI rahyA che ane A kamanasIba dezamAM chinnabhinna thayelI kAmI ekatAne punarnArja vita karavAnA bhagIratha kAryamAM pote jarUra saphaLatAne pAmaze evI zradhdhA gAMdhIjI anubhavI rahyA che, augasTanI dazamIthI padaramI tArIkha-e cha divasamAM kalakattAnaMgaranI A te kevI kALA-palaTa ? 11 mI temaja 12 mI tArIkhe daramiyAna te| kalakattAmAM kamI dAvAnaLa purajosamAM saLagI rahyo che. 13mI tArIkhe gAMdhIjInA nivAsasthAna upara leAkeAnu" gAMDu TALu humalA karI rahyuM che ane gAMdhIjInA jAnane jokhamAvI rahyuM che. 14mI tArIkhe kAmI * vIkhavAdamAM eTa AvatI lAge che. e ja divasanI madharAte AkAzane gherI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-47 daMpa rahelAM amaMgaLa vAdaLe ekAeka osarI jAya, vAvAjhoDuM nAcIe chIe. vadhAremAM vadhAre ApaNe eTaluM ja karI zakIe zamI jAya ane nirmaLa ravaccha AkAzamAM 'tArAo cama- ke tenA nAcamAM virodha na karIe, paNa tene vaza rahIe, jemAM kavA lAge ane caMdranI dhavaLa rozanI vasuMdharAne AnaMda-ulasita pramANe te eTaluM ja kahevAya ke A camatkAramAM teNe amane banAvI muke tevI rIte lokenA dila uparathI ghara karI beThele vera- beune vAparyA ane vAparI rahela che. mAre sAruM che eTaluM ja jherano bhAra ekAeka utarI jAya che, prema ane mahembatanAM jharaNAM umerUM ke bacapaNathI je cIjanuM svapna sevyuM che te phuTe che ane gaI kAlanA duzmane Aje bhAI bhAI mAphaka bheTe zuM have uttara avasthAmAM kharUM paDaze ? zuM zuM thAya che. che ! A te kevo ajaba palaTA ? zatruo mitra banyA ! azAnti "je Izvara upara purI zraddhA rAkhIe te je banI rahyuM hatI tyAM zAnti pANI ! boMba pheMkAtA hatAM tyAM puSpo che te nathI camakAra, nathI akasmAta. evI jAtanAM banAve varasAda varasya ! jyAM gamagInI ane glAni hatI tyAM AnaMda ane banyA che ke jethI hiMdu-musalamAna bheLA thavA taiyAra thaI gayA ullAsa vahete thaye ! devene paNa durlabha evuM dRSya ApaNe Aje hatA. tevAmAM ame be AvI caDayA ne yazanA bAgI banyA. kalakattAmAM banatuM joyuM. atyAre te mane khIlAtanA AraMbhanA divase yAda Ave lekamAnasamAM AvuM adbhuta parivartana khATalA 95 sa- che. te vakhate te navuM ja hatuM. vaLI khIlAphata ane svarAjadhare pI yumAM zI rIte ni pajavA pAmyu ? A eka moTo prazna che. baMgA. Adarza hatA. Aje te evuM kAMI nathI. 2 pAlo pIdhA |LAnA bhAgalA paDavA, kalakattAnuM pazcima baMgALAmAM antagata thavuM, che eTale A bAIcArArUpI amRtanA pyAlA bahu mIThA lAgavA pradhAnamaMDaLamAM pAyAne palaTo Ava, musalamAnone badalAyalI jaIe ne e pItAM idI thAka ja na lAgave jaIe." paristhitinuM purUM bAna thavuM ane temanI sAna ThekANe AvavI, A pAtaMjala yogadarzananuM suvikhyAta sUtra che. zariMarattaSThANA ogasTanI 15mI tArIkhe dezabharamAM AjhAdInI prANapratiSThA Ins: ahiMsAnI jyAM pratiSThA thAya che tyAM vairavRtti vilaya pAme che, thavI- AvA aneka kAraNee upara varNaveluM parivartana pedA A sUtranuM kalakattAnI A apUrva ghaTanAe anupama daSTAnta karavAmAM mahatvano bhAga bhajavyuM hoya e saMbhavita che. purU pADayuM che ane ahiMsA viSe osaratI jatI zraddhAne navuM paNa gAMdhIjI kalakattA AvyA na heta te A camatkArika jIvana ApyuM che. gAMdhIjInuM jIvana e ahiM sAM ane satyanuM palaTo ATalI jaldithI koi kALe AvyuM na hota. A sarva pratApa eka mahAkAvya che. e mahAkAvyanuM A prakaraNa jeTaluM romAMche kAMdhIjInI kriyamANa, vIryavAna nirbhayatAyukata, sAhasapUrNa cakArI che teTaluM ja preraNAdAyI che. pade pade gAMdhIjI nUtanayuganuM ahiMsAne, gAMdhIjInA hAthe nipajelA aneka camakAromAM A nirmAgu karI rahyA che. zrI ka. mA. munazI kahe che ke gAMdhIyuma camakAra sauthI moTo che, adabhUta che. Ama chatAM paNa bA have khatama tha che, bane naheruyuga zarU thayA chesaMbhave che apUrva ghaTanAno ullekha karatAM gAMdhIjI . "harijanabaMdhu'mAM pitAnI ke deza have svAdhIna banyuM che ane rAjyavahIvaTanAM sarva sattAsvAbhAvika namratA mujaba jaNAve che ke "Ane camatkAra kahIe sthAne have mApaNe saMbhALavAnA che e rIte vicAratAM pramukha adhike akaramAtuM ? A bhAIcArAne game te nAma ApIe, eTaluM sApha kArasthAnI vaheMcaNI nI daSTie gAMdhIyuma kadAya khatama thayela hoya che ke mane je yaza cAremerathI ApavAmAM Ave che te muddala ane naherU yuga zarU thaye. hAya paNa hiMdanuM sAcuM unnatikaraNa barAbara nathI. tyAre zahIda sAhebane ? e paNa barAbara ane vizvanI kalyAgu sAdhanAnI daSTie gAMdhIyuga haju sapUta nathI lAgatuMkoI eka be mANasanuM A kAma nathI. [za jIvana che. AthamatA gAMdhIyumamAM kalakattAnI adhatana ghaTanA IzvaranA hAthamAM ApaNe badhA ramakaDAM chIe; te naya tema koI kALe saMbhave ja nahi. paramAnaMda vaDavAnI ane zAna sudhAkara Adhunika hiMdanA be zanivAmIoH eka kAyade Ajhama sahavAsIone tene kazo meha nathI. zasta, piDina, padadalita jhIzu ane bIjA mahAtmA gAMdhIjI-temAMthI eka pitAnI hiMsA- mAnavIonI akathya yAtanA kAne sAMbhaLIne, najare nihALIne, meka ane asatyapracUra kAya- (1ti vaDe hiMdanA bhAgalA karAvyA, sAmayikomAM vAMcIne te becena behAla banela che. hiMdanA pATanagara pAkIstAna ubhuM karyuM, ane e pAkIstAnanA siMhAsana upara dIlhIthI te thAke che, trAse che, lAge che, trasta lo konI vahAre pite ArUDha thayA. bIjAe ahiMsA ane satyAgrahanA mArge jAya che. temanI vacce rahevuM, temanI vacce pharavuM ane temanI prajAne svarAjya sAdhI ApyuM ane ema chatAM e svarAjyanA vacce maravuM-Aja temanA dIlanI AjanI tamannA che. pUrva saranazIna thavAne badale navAkhalIne araNya tarapha pitAnI kuca baMgALanI vadhumatI komane kema sthira karUM, temanI muMjhavaNo kema zarU karI dIdhI. eka pAkIstAna upara sthapAyelA prabhutvamAM haLavI karUM, pazcima paMjAbanA hiMduone kema svastha karUM, vAyavya jIvananI kRtakRtyatA anujAve che; anya Aje hiMdamAM nirmANa prAntanI laghumatInI akaLAmaNu kema dUra karuM -Aja temanA pAmatA svarAjyanuM svarUpa nihALI khinna bane che ane e linI Aje laganI che. svarAjyanA nirmAtAne loke sanmAnavAne asAdhAraNa AturatI keTalAka prazna pUche che ke A vakhate gAMdhIjI ApaNu AgevAnone sevI rahyA che tenI sarvathA upekSA karIne nauvApalInA hatAza hiMdu. daravaNI ApavAnuM chedIne navAkhalI tarapha kema lAge che ? Ama pUchaone baLa ApavA, temanAmAM AzA ane nirbhayatAne saMcAra nArA gAMdhIjIne oLakhatA nathI, gAMdhIjInI bhamabhedI vyathAne samakaravA, temanA duHkha ane kamanasIbInA sahabhAgI banavA, ApaNAthI jatA nathI. apAra yAtanAo ane atyAcAranI kathA sAMbhaLIne dUra dUra jaI rahela che. eka che kevaLa sattAmUrtAi; bIjo che sevA- ukaLI uThelA amAne ukaLatI bhUmimAM jaIne vasavA sivAya mUrti. eka che sa mAsurI zakitaone kendrIbhUta AmA; anya bIjI koI rIte zAnti bhaLe tema nathI e teo jANutA nathI. "tame che daivI saMpattine adhiSThAtA. eka che game teTalA meTo paNa DAhyA mANase tamane ThIka paDe tevu. baMdhAraNa ghaDe, yogya lAge tevA rAmadaMpathI bharele pAmara mAnavI; bIje che dekhAve nAno ane AkAranuM svarAjya ubhuM kare temAM Aje mane koI rasa nathI. mAruM samAve ati namra chatAM IzvaranA avatAra same, payagaMbaronI para dila navAkhalI, paMjAba ane vAyavya khAte pAya mAtA banelA parAne vArasadAra sAdhucarita saMta, tene mAna apamAnanI kai pIDita, trasta ane dharabAra vinAnA kuTuMbamAM che, ane tyAM javA para nathI; koI sattane tene leba nathI; aMdagIbharanA sAthI sivAya bIjI koI rIta nirAMta bhaLe tema nathI. temane AjI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina , 1-9-47 nirmAlya dazAmAMthI kema uMce lAvuM, temanAmAM AtmavizvAsa zI rIte ubhA karUM, nirbhayatAne zI rIte saMcAra karUM e ja mArA dilanI baLatarA che." AvuM ja kAMIka gAMdhIjIne tyAM Aje pokArI rahyo hoya ema bhAse che. Ama eka mahAmAnava pazcima pradezane zahenazAha bane che; anya mahAmAnava pUrva pradezanI prajAne caraNakiMkara bane che. ekanuM prabhutva aihika sattA ane pazubaLa upara nirbhara banyuM che; anyanuM prabhava AdhyAtmika bhAvanA ane apAra anakaMpA upara nirmAyaluM che. eke eka hatA tene be karyA che; anya anekane eka banAvyA che ane Aje paNa tuTeluM sAMdhavA pAchaLa, dhavAyaluM rUjhavavA pAchaLa, bhedAyaluM sujita karavA pAchaLa potAnI sarva zaktio ane prANune kharacI rahela che. - hiMdamAM AvIne gAMdhIjI sAbaramatInA satyagraha AzramamAM sthira thayAM hatA; 1930-32 nI laDatamAM dhAyu dhyeya siddha na thayuM ane tethI potAnI pratijJA mujaba e Azramane temaNe vikherI nAMkhe ane vadhu khAte sevAgrAmamAM AvIne teo vasyA. komI hatyAkAMDoe ane kalpanAtIta atyAcAroe temane AkuLavyAkuLa banAvI dIdhA. sevAgrAmane pheMkI daine Aje agocara pradezamAM, pratikuLa vAtAvaraNamAM, parAyI banelI vastImAM teo pagalAM mAMDI rahyA che. nirmama ane karUNAne A dAkhala bhAgye ja anyatra jovA ke sAMbhaLavA maLaze. nAmadAra jhINA mULa muMbaIvAsI. keTalAka samayathI teo lagabhaga dIlhIvAsI banyA hatA ane tyAM beThA beThA matsara ane vairajherane varasAda varasAvye jatA hatA ane kAma kema vacce kaMkAsa, kalaha, mArAmArI, kApAkApInAM bIje vAgye jatA hatA. temAMthI pAkIstAna mUrta rUpe uMgI uThayuM. te pAkIstAnanI lANI karavA teo have karAMcI sidhAvyA che. mahattvAkAMkSA, saM bha, saramukhatyArI temane jyAM laI gaI tyAM teo gayA che. Ama temaNe paNa utarottara sthaLAntare ja karyA che. paNa enA sthaLAntaramAM ane bIjAnA sthaLAtaramAM keTalo badhe taphAvata che? jeTalo pharaka rAtrI ane divasamAM che, amAvasyA ane pUrNimAMmAM che, grISma ane varSomAM che, hutAzani ane dIvALImAM che. eka bAjue aMhakAra ane sattA priyatAmAM ane bIjI bAjue namratA ane vizvabaMdhutamAM che teTalo ja pharaka A banne mahAmAnanI prakRtimAM ane temanA vicAra, vANI ane vartanamAM che. AmAMthI eka IslAmI saMrakRtine pratinidhi che ane anya hiMdu saMskRtine pratinidhi che ema kahevuM yaMgya nathI. islAmI saMskRtimAM ahiMsA upara joIe teTalo bhAra mUkavAmAM AvyA nahi hoya, paNa zrI jhINAnI pracAranIti ane kAryapaddhati je asatyanA cAlu avalaMbana upara racAyelI che te asatyane IslAmI saMskRtimAM koI mahatvanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che ema kahI nahi zakAya. islAmanA payagaMbara mahamada sAheba ahiMsAvAdI nahAtA e kharuM, paNa temanI satyaniSThA viSe be mata hovA saMbhava nathI. vizvabaMdhutva e te islAmane pAme che. evI ja rIte ahiMsA ane satya upara bhAra mUkatI hiMdu saMskRti aspRzyatAnA kalaMkathI ane ucca nIcanI bhAvanAthI ArapAra duSita thayelI che. vaLI purANakALathI mAMDIne Aja sudhInA itihAsamAM jhINanI AvRtti samA hiMdu mAnavapuMgave nahi ja maLe athavA te gAMdhIjInI AvRtti samAM musalamAna santo nahi ja maLe ema nahi kahevAya. zrImad bhagavaddagItAmAM AsurI saMpatti ane daivI saMpattinAM keTalAMka lANe ApavAmAM AvyA che te lakSyamAM letAM jhINA AsurI saM5- ttinA svAmI che ane gAMdhIjI daivI saMpattinA svAmI che ema ApaNe kahI zakIe. A rIte eka AsurI saMskRtine pratinidhi banela che, anya daivI saMskRtine pratinidhi che ema kahevAmAM ApaNe - junAgaDha hindanI rASTrIya ekatAnA virodhI be mukhya tatve hatA. eka muslIma lIga ane bIjuM dezI rAjAo. bannenAM bIja aMgrejoe vAvyA hatA ane baMnene aMgrejonuM poSaNa hatuM. muslIma lIganI mAgaNI aMte kabula karavI paDI ane hindanA bhAgalA thayA. dezI rAjAonA je kAMI kelakarAra hatA te hindI sarakAra sAthe hatA. IsTa inDIyA kapanI ke brITIza sarakAra sAthe te hoya te paNa hindI sarakAra tarIke hatA. paNa pitAnI zAhIvAdI nema purI pADavA ane phaTaphuTa pADI rAjya karavAnI nIti anusAra 1920 mAM baTalarakamITI nImI eka tuta aMgreja sarakAre ubhuM karyuM ke dezI rAjAonA kelakarAra hindI sarakAra sAthe nahi paNa brITIza tAja sAthe che. A sutane 1835 nA garvamenTa opha inDIyA ekaTamAM kAma karyuM ane vAyasaroya ane tAjanA pratinidhi evI be padavI svakArI dezI rAjAone tAjanA pratinidhi sAthe joDayA. 194ramAM krIsamIzana ane 1946 mAM kebIneTa mIzana samaye A nIti cAlu rahI. 1947 mAM briTanamAM majurasarakAra AvatAM A nIti kAMIka badalAI, paNa temane je vArase maLyo hato te pheravI na zakyA ane hindanI ekatA rAkhavI jarUrI che te bhAna thayuM te paNa muslIma lIganI mAMgaNI ravIkAravI paDI ane brITIza sattA jatAM dezI rAjAo svataMtra che ema svIkAravuM paDayuM. AmAnAM kaI rAjA svataMtra hatA nahi ane AjanI duniyAmAM svataMtra rahI zake tema nathI e nirvivAda hakIkata che. tethI hiMda svataMtra thatAM, brITIza sarakAre ema jAhera karyuM ke dezI rAjya svataMtra thAya che paNa temaNe eka athavA bIjA phemInIyanamAM joDAvuM paDaze. brITana sAthe sIdhe saMbaMdha rAkhavA keTalAka rAjAoe prayatna karI joya paNa temAM niSphaLa gayAM. svataMtra rahevAnAM keTalAke prayatno karI joyAM ane keTalAkanA prayane hajI paNa cAlu che, paNa paristhiti vicAratAM eka be rAjya sivAya bIjAM badhAM eka athavA bIjA phemInIyanamAM joDAvA taiyAra thayA. kayA DemInIyanamAM joDAvuM tene nirNaya karavAno adhikAra jANe rAjAne ja hoya ane temAM prajAno kAMI avAja na hoya tevI rIte keTalAka rAjAo vartI rahyA che. kayA mInIyamamAM joDAvuM tene nirNaya manaravI lezamAtra ayukita karatA nathI. A AsurI saMskRti eTale jemAM sAdhya tema ja sAdhananI vizuddhine kaI khyAla na hoya, cakkasa sAdhya nakkI karyA bAda koI paNa sAdhana vaDe e sAdhya siddha karavuM e ja ekAnta nItine jenA pAyAmAM svIkAra hoya, jene satya ahiMsAnI kazI kIMmata na hoya, aihika mahattA ane sattA e ja jenA ArAdhya devatA che. ane daivI saMskRti eTale ke sAtha ane sAdhananI saMpUrNa vizuddhi, satya ane ahiMsanuM nirapavAda avalaMbana, Atmavilepana ane janakalyANanI sAdhanA e ja jenI mukhya vRttio. itihAsamAM je paraMparA rasIkaMdara, ane sIjharathI zarU thai , che ane Adhunika kALamAM nepAlIyana, kaisara, muselInI, ane hITalaramAM mUrti manta thaI che e ja paraMparAnA kAyadeAjhama jhINuM vArasadAra che. bIjI bAjue rAma, buddha, mahAvIra, sekreTIsa ane IzakhrIstanI jagavikhyAta paraMrAne zobhAvanAra mahAtmA gAMdhI che. hiMda aneka vaicine nirmANa karate deza che. AvI be mahAna parasparavirodhI mAnavazakitao eka ja kALe eka ja dezamAM pAke, parasparanA saMdharSaNamAM Ave, eka pArjita pAkIstAnamAM siMhAsanArUDha bane, anya pArjita savarAjyamAMthI svecchAe nirvAsita banI pUrva baMgALAnA araNyamAM jaIne vase-A kAMI ochuM gaDha vaicitryanirmANa nathI. AnI pAchaLa kaI IzvarI lIlA hoya te te kharekhara agAdha che ! paramAnaMda, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta. 1-9-47 prabuddha che rIte koI rAjA karI zakato nathI. bhaugolika, Arthika, rAjakIya, sAMskArika saMbaMdha ane prajAno abhiprAya lakSamAM laIne ja A nirNaya thAya e khullI vAta che. lorDa mAunTabeTane khUba AgrahapUrvaka rAjAone AvI salAha ApI ane ekaMdare rAjAe.ne meTo bhAga DahApaNa vAparI hindI yunIyanamAM joDAye. paNa badhA musalamAnI rAjAonuM valaNa judA ja prakAranuM mAluma paDayuM. haidrAbAdathI mAMDIne nAnA nAnA bAMTavA ke mANAvadara sacIna ke khaMbhAta jevA rAjyanA rAjavIo paNa udhADA satyane evagaNI kAMIka ramata ramavA mAMDayAM badhA musalamAna rAjAonuM A valaNa koI akasmAtuM na hatuM. e kaI janAnuM pariNAma heya tema lAgyA vinA rahe nahi. hindI yunIyanamAM joDAvA mATe sabaLa ane anivArya kAraNe jene che tevA musalamAna rAjAo paNa rAha joI rahyA. keTalAka chevaTa joDAyA, bIjAo hajI paNa sadehabharyuM valaNa rAkhI rahyA che. temAM junAgaDhanA navAbe pahela karI. ane pAkIstAnamAM joDAvAne pitAne nirNaya jAhera karyo. junAgaDhanA navAba musalamAna che te eka hakIkata sivAya pAkIstAnamAM joDAvAnuM junAgaDhane koI kAraNa ke nathI. vastI 82 TakA hindu che ane tene mata suvidita che. bhaugo Arthika rAjakIya sAmAjIka ane sAMskArIka draSTie junAgaDha rAjya kAThIyAvADanuM avibhAjya aMga che. A rAjyanA pradeza hindu, jaina ane baudhdha traNe dharmonA mahAna ane prAcIna tIrthakSetranI pavitra bhUmi che, bhagavAna kRSNacaMdranI bhUmi che, nema-rAjulanI bhUmi che, azokanA dharmastonI bhUmi che, bhagavAna somanAthanuM dhAma che, narasiMha mahetAnuM nivAsasthAna che. tyAre junAgaDhanA navAbe pAkIstAnamAM joDAvAne nirNaya kema karyo? haidrAbAda paNa je nathI karI zakyuM te junAgaDha jevAM nAnA rAjya karavAnI hIMmata kema karI? junAgaDhane A nirNaya junAgaDhanI prajAne ane kAThIyAvADanI prajAne droha che, vizvAsaghAta che. 11 mI eprIle junAgaDha jAhera karyuM ke kAThIyAvADanI ekatAmAM junAgaDha mAne che ane kAThIyAvADane eka ekama banAvavAnI yojanA tenI pAse che. A jAherAtanuM 22mI eprIla ane 15mI me-ema be vakhata pharIthI jAhera rIte gejheTamAM bahAra samarthana karyuM ane junAgaDha tathA kAThIyAvADanI prajAne khAtrI ApI. AvI jAherAtonI avagaNanA karIne junAgaDha ekAeka pAkIstAnamAM joDAvAno nirNaya jAhera karyo. A nirNaya junAgaDhanA navAbano nirNaya nathI. A nirNaya mI. mahamadaalI jhINune che. A nirNayanA gaMbhIra ane hiMdavyApI pariNAme mI. jhINAne laya bahAra na hoya. hiMdustAnanI dharatI upara pagapesAro karavA ane hiMdanI saMrakSaNa-haraLa ane dariyA kInAro bhedavAne A mArga che. je gheraNe hiMdanA bhAgalA muslIma lIge bhAgyA ane ApaNe svIkAryA te dhoraNanI AmAM saMpUrNa avagaNunA che. musalamAnanI bahumatIvALA pradeza musalamAna rAjyamAM rahe, jethI hindu muslIma vacce zAnti rahe e siddhAMte pAkIstA- nane janma Ape. paNa hITalara peThe mI. jhINAnI mahatvakAMkSAne koI maryAdA nathI. hinduo ane hindustAnanI zakita mApavAne temaNe A pagaluM bharyuM che. junAgaDha pAkIstAnamAM joDAya te prazna mAtra junAgaDhanI prajAne nahi, mAtra kAThiyAvADano nahi paNa samasta hindano che. be rAjyo vaccene e prazna che. mI. jhINAnI dAnata sApha heta te junAgaDhanA navAba bevakuphIthI pAkistAnamAM joDAvA jAya te paNa mI. jhINAe sApha kahevuM joie ke amo junAgaDhane pAkIstAnamAM laI zakatA nathI. - hindI saMdhe, A saMbaMdhe je kAMI pagalAM levA joIe te to te leze ja, paNa junAgaDha ane kAThIyAvADanI prajAne te e dhamAM thaI paDe che ke junAgaDhanA navAbane A nirNaya koI vAte saMgha samAcAra AjhAdI udyApana tA. 15-8-47 zukravAranA roja savAre 8 vAge zrI mahAvIra jana vidhAlayanI vyAkhyAnazALAmAM svAtaMtryadine nomana zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sabhyanuM eka snehasaMmelana goThavavAmAM AvyuM hatuM. muMbaInI dhArAsanA pramukha zrI kuMdanamala phIdivA pramukhasthAne bIrAjyA hatA. prAraMbhamAM bahenoe 'janamanagaNu AdhinAyaka jya he!' gAI saMbhaLAvyuM. tyAra bAda zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIAe zrI kuMdanamalajI phIdiyAne Aje samasta rASTrane prApta thatI svataMtratAnuM rahasya samajAvavA ane te aMge ApaNane prApta thanA kartavyane khyAla ApavA vinaMti karatAM rASTrIyatAnI daSTie anya jaina saMsthAonI apekSAe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI viziSTatA raju karI hatI ane saMdhanA sukhapatra "prabudhdha jana'nA pAne pAne AjhAdInI tamannA ALekhAyelI che ane tethI Ajano divasa zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha daSTie ati mahatvanuM che ane e kAraNe ja saMgha taraphathI AjanuM saMmelana goThavavAmAM AvyuM che ema jaNAvyuM hatuM. tyAra bAda zrI kuMdanamala phIrodIe AjanA divasanI apUrvatA, 200 varSanI gulAmI bAda dezamAM thatI svAtaMtryanI pratiSThA, hiMdanA glAnijanaka . bAgalA, baMgALA ane paMjAbanuM du:khadAyI vibhAgIkaraNa, AjhAdInA janaka gAMdhIjInI mahattA, gAMdhIjI ane mahAvIrasvAmI-umaye mULe ahiMsA upara bhAra, svAtaMtryasidhi dvArA pragaTa thata AMha sAme vijya, vairabhAva virUdhdha saMyama, mana vANI ane karmanA nigrahanI. AdaraNIyatA, lAhora amRtasaramAM prajavalita thayelA komI dAvAnaLanI bhayAnakatA, AjanI kakSAe suleha zAMtinI parama AvazyakatA, rAjakIya AjhAdInA anuSaMgamAM Arthika temaja sAmAjika AjhAdInI anivArya agatyatA --AvI aneka bAbate pitAnA pravacana dvArA cacI hatI. e pravacana purUM thatAM zrI. kuMdanamalajI radIyAne zrI. veNIbahena kApaDIAe AbhAra mAnyo hato. tyArabAda "vade mAtarama' gavAyuM hatuM ane tyArabAda prasaMgacita alpAhAra pIrasavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge bhaginI samAja taraphathI cAlatA sevAmaMdiranI harijana bahene e keTalAMka rASTragIta saMbhaLAvIne sabhAnuM mana raMjita karyuM hatuM. A samAraMbha harijana bahenonA AgamanathI savizeSa sArthaka banyuM hatuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitinI eka sabhA tA. 23-8-47 zanivAranA roja maLI hatI, je prasaMge sata amalamAM AvavA de nahi. junAgaDhanA navAba ane pAkIstAnanI sarakAra keTalI hade javA taiyAra che te jovAnuM rahe che. saMbhava che ke prajAzakti ane saMgaThThana majabUta haze te teo pIchehaTha karaze. paNa jarApaNa nabaLAI dekhaze te pitAnuM baLa ajamAvaze. kAThIyAvADanA bIjA rAjavIone paNa pitAnI prajA ane rAjyanA rakSaNa mATe . junAgaDhanA navAbanA A nirNayane pitAnI zakti vAparI virodha karavAno dharma che. rAjavIo pitAnA A dharmamAM cUkaze te saMbhava ke junAgaDhanA navAba prajAne eka navo ja mArga batAvaze ane samasta rAjavI saMsthAne nAza notaraze, prajA A adhama kaI vAte sAMkhI zakaze nahi. hindustAnamAM vasatA musalamAne zAMtithI rahevA icchatA hoya ane hindI saMdhane aneka vaphAdArInI je khAtrIo have teo Ape che te zuddha dAnatanI hoya te temaNe ane junAgaDhanA musalamAnoe junAgaDhanA navAbane spaSTa kahevuM joIe ke junAgaDha koI paN saMjogomAM pAkIstAnamAM joDAI zakatuM cImanalAla, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 prabuddha jaina tA, 1- 9-47 zrI choTubhAI kArA ane zrI. jeThAlAla rAmajI viSe nIce jaNA , saMdhane maLelI AthIka madada velA zokaprastAva sAdara pasAra karavAmAM AvyA hatA, ane svAtaMtryaprAptinA AnaMdamAM zrI. dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavIe AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna zrI. muMbaI jana yuvaka rUA. 151 ne ceka saMdhane gya lAge tevI saMdhanI pravRttiomAM saMdha taraphathI cAlatuM zrI. maNilAla mekamacaMda zAha sAjanika vAMca- vAparavA mATe mokalI Ape che, jemAMthI rU. 50] prabuddha jenane, nAlaya pustakAlaya ane prabudhdha jananA cAlu kharcamAM puravaNI thAya , rU. 50 payuMSaNa vyAkhyAnamALAne, ane rUA. 51] zrI. maNilAla te hetuthI rU. 25, 50, 100 nI pahecabuke taiyAra karAvavAnuM mekamacaMda zAha sArvajanika vAMcanAlaya pustakAlayane ApavAnuM saMdhanI ane temAM ekatra thAya te rakama e banne pravRttione kAryavAhaka samitie TharAvyuM che. e ja nimitte zrI. muLacaMda sarakhA upara bhAge vaheMcI ApavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. hIrajI taraphathI rUA. 5 nI rakama saMdhane bheTa maLI che. upara nirdezelA zokaprastA nIce mujaba hatA: zrI. vrajalAla dharamacaMda smAraka phaMDamAM rUA. 2280-10-0 saddagata choTubhAI kArA viSe zAkaprastAva ekaThA thayA hatA. A phaMDamAM zrI. vIracaMda pAnAcaMdanI kaMpanI zrI choTubhAI korAnA akALa avasAna paratve zrI muMbaI taraphathI rUA. 100 tathA zrI. zAntilAla manasukhalAla taraphathI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samiti atyanta khedanI lAgaNI rUA. 15 bheTa maLyA che. maMtrIo, muMbaI jana yuvaka saMdha pradarzita kare che. teo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya hatA. prakIrNa neMdha temanuM jIvana meTA bhAge sevAparAyaNa hatuM. rASTranI AjhAdI khAtara temaNe avAranavAra jelavAsa bhogavyuM hatuM. khAdI, varasAde nIpajAvelI lIlAlahera . grAmodyoga, harijanasevA, AdivAsIone udhdhAra, majura-A varSArUtunA divaso upara divase varasAda vinAnA vacce jatA, sava temanI priya pravRttio hatI. temanuM jIvana sAduM ane pavitra hatA. vaizAkha jeThanI grISma adhika zrAvaNa sudhI laMbAI rahI hatuM. temanA avasAnathI rASTrane eka sAcA muMgA kAryakartAnI hoya athavA te vacamAMthI varSaratu lupta thaI gaI hoya ane bhAdramoTI khoTa paDI che. temanA pavitra AtmAne saMdhanI kAryavAhaka pada AzvinanI zarada rUtu zarU thaI gaI hoya evuM nirabhra AkAza samiti parama zAnti Icche che. dekhAtuM hatuM ane ukaLATa divasa rAta sau koIne akaLAvI rahyo sadUgata jeThAlAla rAmajI viSe zAkaprastAva hatuM ane sAyaMkALanI saMdhyA paNa osarI gayelI varSAne jANe ke * zrI jeThAlAla rAmajInA avasAnathI zrI muMbaI jana yuvaka sUcavatI hatI. samudranuM svarUpa paNa eTaluM ja zAnta, sthira, u. saMdhane jaldi na purAya evI khoTa paDI che. zrI muMbaI jana yuvaka viheNuM dRSTigocara thatuM hatuM. AvI paristhitimAM AgAmI bhayAnaka saMdhanI sava pravRttiomAM temane khuba rasa hato ane saMdhane duSkALa sivAya bIjuM kazuM paNa najare paDatuM. nahetuM. kalpanA paNa teo aneka rIte madada karatA haitA. mAMgaroLa zaheranI temaja eja vicAre vaDe kaMpatI hatI. ogasTanI 15 mI tArIkha muMbaImAM vasatA mAMgaLavArasIonI temaNe anekavidha sevAo leoe-janatAe-purA damAmathI ujavI, paNa uparanA AnaMda karI hatI. sthAnakavAsI jaina saMdhane paNa temanI aneka - pAchaLa sau koInA dilane uDe uDethI eka ja cintA bALI sevAone lAbha maLyA hatA. sAthe sAthe teo custa rASTravAdI rahI hatI ke Amane Ama varasAda nahi Ave te mApaNu sarvanuM hatA; harijanakAryamAM. teo khuba rasa dharAvatA hatA. thaze zuM? teo zrImAna chatAM sAdA hatA ane jaina dharmamAM uMDI zraddhA ogasTanI 15mI gaI, 16mI pasAra thaI ane 17 mInA dharAvatA hatA. temane svabhAva saraLa hatuM ane spaSTavakatRtva reja AkAzanuM svarUpa badalAvA lAgyuM, vAdaLAe AkAzamAM temanI vizeSatA hatI. pAchaLanAM varSomAM teo moTA bhAge Atma ubharAvA lAgyAM ane varasAdanI zarUAta thaI. muMbaI, gujarAta, lakSI jIvana jIvatA hatA. temanA avasAna paratve saMghanI kAryavAhaka kAThiyAvADanI tarasI dharatIne pANI maLyuM, dharAI dharAIne pIe samiti uMDA zokanI lAgaNI pradarzita kare che ane temanA eTaluM pANI maLyuM, ane karamAtA cheDemAM, vavAyelA bIjemAM AtmAne parama zAnti Icche che. navA prANu AvyA. vidhAtAnI eka pIMchI pharI vaLI ane AkhuM sabhyonAM caDhelAM lavAjama dRSya badalAI gayuM. duSkALano bhaya dUra thaye, khAvA dhAtI dharatI saMdhanA je sabhyanAM lavAjama haju vasula thayA nathI temane lIlIchama banI gaI ane AkhI sRSTi upara manahara hAsya saune paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna potapotAnAM lavAjama bharI phUTa devA khAsa vinaMti karavAmAM Ave che. bhAdaravA vada 0)) sudhImAM kALanI gati akaLa che! paMdara divasa pahelAM kevI nirAzA jemanAM lavAjama vasula na thayA hoya teo ApoApa sabhya ane muMjhavaNa hatI ! Aje tarapha kevI praphullatA varasI rahI tarIke rada thAya che e dhyAnamAM rAkhIne caDhelAM lavAjama bharI che, ane kaI bhayaMkara AphatamAMthI ApaNe ugarI gayA hoie. ApavAmAM koI sabhya pramAda na dAkhave eTalI vinaMti che. evI nirAMta ApaNa sarvane protsAhita karI rahI che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA paMjAbamAM phATI nIkaLelA komI javALAmukhI A ja aMkamAM anyatra jaNAvavAmAM AvyuM che te mujaba vidhAtAnA nirmANavaiciyanuM A che eka citra. have ethI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 11-9-47 gurUvArathI savAranA 8 taddana ulaTA prakAranuM nirmANa pAmatA anya citra; tarapha ApaNe vAge viThThalabhAI paTela roDa upara Avela AnaMdabhuvanamAM cAlu kama najara doDAvIe. ogasTanI paMdaramIe AkhI prajAmAM eka anusAra zarU karavAmAM Avaze. A vakhate paMDita sukhalAlajI, avanavI cetanA pragaTAvI ane ApRNA dilamAM bhAta bhAtanI kedAranAthajI, kAkAsAheba kAlelakara, nyAyamUrti harasidhdhabhAI dIveTIA, AzAo cetAvI. AMnaMda unmAdanA abhUtapUrva AMdolanamAMthI zrI. vIThThaladAsa jerAjANI, zrI indumatI bahena cImanalAla, De. AkhuM rASTra pasAra thayuM. kalakattAmAM ekAeka aNadhArI rIte hariprasAda desAI, paMDita becaradAsa, De. bulacaMdajI, zrI zIrIna pasarelI komI zAntie A AnaMda, ullAsa ane AzAomAM phojadAra, zrI maganabhAI desAI, zrI kAkubhAI, zrI motIcaMda gIra- era vadhAre karyo. have sukha, zAMti ane samRdidhanA divaso dharalAla kApaDIA vagere vidvAna vakatAe pitAnI vidvattA ane najIka Ave che evI pratItie ApaNa sarvane be ghaDi AnaMdaanubhavano lAbha Apaze evI amane AzA che. chevaTano kAryakrama mUchita karyA. evAmAM paMjAbanA kalpanAtIta hatyAkAMDe zarU thayA ane haju have naDakI thavAne che. " ApaNe sarva AnaMda, ullAsa osarI gayA. paMjAbamAM banI rahelI ' - phUTI nIkaLI gati akaLa che kavI prastuhalatA, re Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-47 prabuddha jaina dArUN ghaTanAe ApaNAthI kahI jatI nathI, sahI jatI nathI, kalpanA karatAM paNa kapArI chuTe che, ApaNAM veravAM khaDAM thAya che. eka bAju kalakattAmAM gAMdhIjInI baLavAna preraNA nIce kAmI ekatAnI bhabdha ImArata ubhI thaI rahI hatI. ane ahiM thayu che evu badheya thaze, ane ApaNe bhAie pAchA eka thaizu, ane hiMdustAna pAkIstAnanA bhedo-bahu jaddhithI bhuMsAi jaze evI AzAenA ayanta sukhaprada sacAra ApA dilamAM anubhavI rahyA hatA. khIjI bAjue bhUtakAlanuM kalakattA, teAvAkhalI, khIhAra, vAyavya prAnta-badhAMne bhulavADI de evI vyApaka katalakhAjI, luMTaphATa, atyAcAra, dhArmika AkramaNA pajAbAntane cetaHthI gherI vaLela che. A AMdhInA nirmAtA kevaLa mukalamAne che ema nathI. A te vaira prativaranAM tAMDava khelAi rahyAM che. hiMdu ane zikhA paNu AmAM sAmela che. kuTumbenAM kuTuMe kai rahyAM ; kAphenI mIlakata phanA thai lahI iM; rAjyavahIvaTa asta pAmyuM che; guMDAgIrI ane khunI mAnase AkhA prAntane kabajo lIdhA che. jyAre gAMdhIjInAM ahiMsaka baLe kalakattAnA smazAnamAM sva' saraLa rahyAM che. tyAre ane teja Die jhINuA ane meslema lIge vahetA mUkelAM pIzAcI khaLApa jAmanA svagate smazAnamAM palaTAvI rahyA che, eTalu ja nahiM paNa jhINuAnA pIstAnane, naherUnA hiMdI yunIyanane ane AkhA rASTranI Ajhane jokhamAvI rahyA che. A badhuM ApaNe dUra beThAM kheDAM jovAnu rahyu, sAMbhaLavAnu rahyuM, baLavAnuM rahyuM. AvA ukaLATa, AvI vedanA, AvI mAnasika yAtanA kadi kAi kALe anubhavI nahotI. AvA hatyAkAMDa kadi kAi kALe sAMbhaLyA naheAtA, kalpyA nahAtA. * pazcima pajALamAM zve. mU. samAjanA jANItA AcArya zrI vijayavallabhasUri ziSyasamudAya sAthe gujarAMvALAmAM vase che. AvI ja rIte bIjA paNa keTalAka sthAnakavAsI saai tema ja ubhaya sapra dAyanI sAdhvIe paNa e bAjue ja cAturmAsa karI rahela che. A saunu zu thayu haze te kANuM kahI zake? sarvavyApI hatyAkAMDe temane paNa bharakhI nahi lIdhA haiAya evI cintAthI akhA jaina samAja AkuLavyAkuLa banI rahyo che. kaveTA ane khIMhAranA dharatIka'pathI pazu vadhAre bhayaMkara ane anajanaka mAnavasamAjanA A prakapu che. mAnavatAnuM AthI vadhAre meTu dIvALuM vidhAtAne paNa e Di stabdha banAvI de tevuM-khIjuM kayu heAi zake? mAnavI kharekhara hevAna banyA che.! saMyukta jaina vidyArthIgRha A aMkamAM bAjunA pAnA upara jaNAvyA mujaLa saMyukta jaina vidhArthIgRhanA zarU karelA kuMDamAM Aja sudhImAM za. 103023 bharAyA che. A sarva e saMsthAnA eka TrasTI zrI maNilAla meAkamacaMda zAha ane temanA madadanIzAnA prayAsanu` kLa che, temaNe haju khIjA rU|. 7000 ekaThA karavAnA rahyA. je dhagazathI zrI. maNuibhAi A pravRtti pAchaLa paDelA che te jotAM bAkI rahelI rakama paNa dhIme dhIme jarUra purI thai jaze evI AzA ApaNe anubhavIe chIe. Aje jana samAjamAM dhA TrasTo ane AvA kAryomAM vAparavA mATe judI karI rAkhelI rakamA paDelI che. AvAM TUTA ke AvI rakama sAthe saMbaMdha dharAvatA bhAio jo dhyAnamAM le te A kA bahu sahelAIthI ane bahu jaldithI purU thai zake tema che. sAthe sAthe A saMsthAnuM baMdhAraNuM navesarathI - dhaDavAnI paNa have eTalI ja jarUra che. Aje te A saMsthAne AkhA vahIvaTa mAtra pAMca TrasTIemanA hAthamAM che. jo A sasthAne sArA pAyA upara mUkI hoya ane jaina samAja A saMsthAmAM sakriya rasa dharAvatI thAya e apekSita hAya te zrI. mahAvIra jaina vidhAlaya ane jaina ejyukezana sosAyaTI mArke A sa`sthA mATe paNa lokapratinidhitvanA tatvAne antata karatuM eka navuM adhAraNu dhaDavAnI khAsa jarUra che. Ama bane te ja A sasthA jaina samAjanA purA vizvAsa prApta karI zake ane A sasthAne paNa uttara|ttara navA navA zaktizALI kAryakartA maLI zake. saMsthAnA vartamAna sacAlakane A bAbata dhyAnamAM levA ane jema ane tema jaldithI hAtha dharavA vina`ti karavAmAM Ave che. paramAnada AjhAdI gItA (15mI ogasTanI baLavAna preraNA nIce kai kai kAvye sarAyA ane gItA nirmANa pAmyAM. ahiM emAMnAM che. gItA rajI karavAmAM Ave che. taMtrI ) munizrI satabAlajI ke je amadAvAda jillAnA eka bhAga rUpe bhAla naLakAMThAnA pradezamAM dhamadraSTie samAjaracanAnu pAyAnuM kAma karI rahyAM che. teoe nIcenAM e gIte khUba vyApakadRSTie racyAM che. emAMnA prathamamAM nUtana Ajhada hiMdanuM have pachI kevuM sarjana thaze, ane temAM yuvAtenI zI pharajo haze te aMgenu' citra derI yuvAnane hAkala karI che. bIjAmAM satya ane ahiMsAnI sAdhanA karatAM karatAM vyakitae vikAsanA mArge jaine satuM kalyANa karavAnuM sUcana che, te gItA khUba udAtta bhAvanAya ane dhyeyasparzI che. ane prabhAtapherI, saradhasanI samUhakUca vakhate ane sabhAnI zarUAtamAM ke aMte sudara halakathI gAi zakAya tevAM che. jayakAnta kAmadAre UDa jAta UThe javAna haiA sabhAna ! kara navasamAjanAM nirmANa ! nA UMcAM kAi nImAM jemAM, nA heThaLa kei upara temAM, guNa vadhAthI varga pIchANa, paNa saiA mAnava jAta samAna, eka tAna eka zAna...... ........: saMskArI zramajIvI pahelAM, budhdhijIvI paNa zrame vaLelAM, satya prema ne nyAya nizAna, dharma jIvIne hAtha sukAna eka tAna eka zA................. anUnIonAM tADa savanAM dharmajhanUnA, dhanajIvInI dhanajaya dhUnA gumAna, jagADavIrA aMtar jJAna vya eka tAna eka zAna.................320 prajA prajA sA prIte bheTa, hisra yuddhathI rahIne cheke, vizvazAMtimAM sthApe dhyAna, sonuM saiA cAhe kalyANa eka tAna, eka zAna, phar nava samAjanAM nirmANa ! phUnya gIta pagale pagale sAvadha rahI, aMtarane ajavALe vIrA ! kAMTA Ave, kakara Ave, khAMDAnI dhAre te dhAre, hiMmata tArI khAte nA, zista zAMti ne sulehata, UThe javAna....... satamAla premaLatA pragaTAvye jA ! patha tArA kAryo jA! patha tAro kApyuM jA! dhema dhakhatI retI Ave; Uya dhArI cAlyA jA ! zauya dhArI cAlyA jA pagale... svArtha sAme jote nA, pATha saune ApyuM jA 1 durgoMma paMca kApyuM jA! pagale...... satamAla Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-9-47" saMyukata jaina vidyArthIgRha jaina samAjane namra vijJApana e suvidita che ke saMyukta jaina vidyAthI grahane 100 vidyArthI ono parI sagavaDatA pUrvaka samAveza thaI zake evuM pitAnuM eka makAna prApta thAya te mATe rUA20 0 0 0 0 nI rakama ekaThI karavAno prayatna amArA taraphathI keTalAka samayathI cAlI rahyo che. A phALAmAM Aja sudhImAM nIce jaNAvela yAdI mujaba rU. 10323 nI rakama ekaThI thaI che. sAdhAraNa rIte amoe jaina samAjanA zrImAna baMdhuo pAse eka eka hajAranI rakamanI mAMgaNI karI che, je ke je kaI baMdhu jeTalI vadhAre rakama Ape te AvakAradAyaka che. haju sudhI ame aDadhe raste pahoMcyA chIe. dAdara sTezana pAse amoe 180 0 vArano jamInano TukaDo A saMsthAnA makAna mATe kharIdyA che, jenA Azare rU. 70, 0 0 0 ApavA paDaze. have jyAM sudhI rUA. 20 0 0 0 0 purA na thAya tyAM sudhI te jagyA upara makAnanI zarUAta thaI na zake. A saMsthA jaina samAjanA traNe phIrakAnA vidyArthIo mATe che ane A phALAmAM traNe pIrakAnA zrImAna baMdhuoe nAnI moTI rakama ApI che. vakhata vadhatuM jAya che tema navI rakama bharAvavAnuM kAma muzkela banatuM jAya che. bIjI bAjue jamInane sade thaI gayA pachI makAna baMdhAvavAnuM kArya paNa jeTaluM bane teTaluM jalidathI hAtha dha2vuM jarUrI che. hajI jaina samAjamAM evA ghaNA sArI sthitinAM bhAI baheno che jeo manamAM le te A phALo suratamAM pure bharAI jAya. temane savane A amArA keLavaNI pracAranA sevAkAryamAM madadarUpa thavA ane madada meLavI ApavA Agraha bharI vinaMti che. madada mokalavAnuM ThekANuM:-zrI maNilAla makamacaMda zAha. 81, nAgadevI kosa lena, muMbaI 3, lI. Apane mANekalAla amulakharAya mahetA zAntilAla harajIvana zAha aNilAla mokamacaMda zAha zAntilAla vADIlAla zAha cImanalAla cakubhAI zAha TrasTIo, saMyukta jana vidyAthIgRha, 100 00) zrI. maNilAla mekamacaMda zAha 10 0 0 zrI. maMgaLadAsa jeThAbhAI mIstrI 10001 zrI. harajIvana nAgaradAsanI kuM. 7pa00) ,, cImanalAla popaTalAla zAha amadAvAda, ho. prAgajIbhAI - khaMbhAtavALA 100 , maNilAla vADIlAla abbA 1000 zrI. kAntAbena hIMmatalAla ema. , amaMdAvAda.. zAha. 500 , amRtalAla dalapatabhAI zeTha 10 0 0] , sArAbhAI DAhyAbhAI, amadAvAda. 1000) zrI. aMbAlAla ela. parIkha janmabhUmivALA 50 ]] ,, premacaMda caturbhuja bhAyANI 1000), chaganalAla kasturacaMda, khaMbhAta 0] , lAlacaMda hIrAcaMda , - 1 0 0 0 , bAbubhAI phakIracaMdu. surata : . dhIrajalAla ena. zropha 10 00 , amRtalAla jesIMgabhAI. 1000) zAMtilAla harajIvana zAha 2000) , dhIrajalAla jIvaNalAla kesarIyada 1001] , kasturacaMda jUThAbhAI hA. caMdubhAI salImITara 150 , mANekalAla amUlakharAya mahetA 1000] , ratilAla nathubhAI ' 100) , chaganalAla rAyacaMda parIkha 2000] mesarsa bI. durlabhajInI kaMpanI . 1000) , choTAlAla cImanalAla munasapha 100) , mANekalAla premacaMda. amadAvAda 2000) zrI. jesaMgabhAI ujamazI-amadAvAda surata. 10001 ,, nemacaMda pipaTalAla vorA 1501] eka gRhastha mAraphata 1000] , bhAIcaMda rUpacaMda dozI amadAvAda 1007 zrI. TI. jI. zAha 100U , tApIdAsa jeThAlAla dalAla. ' 1000) , dhanarAja je. paramAra. surata 100 ) ,, manubhAI DI. zAha, amadAvAda 1000) , eca. bI. zAhanI kaMpanI. 100 , zAntilAla popaTalAla 1000 , bAbarabhAI ane kIkAbhAI rAMderI 100] , AnaMdalAla becaradAsanI ku. 100U jayaMta meTala menyuphekacaraNa 1000 ,, metIcaMda gIradharalAla kApaDIA 100 zrI. vIracaMda pAnAcaMda zAhanI ku. 100) , mathAbhAI maNilAla telI 100) che.pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda 1000) , mahAsukharAma lallubhAI TrasTa amadAvAda.. 1000) , kAMtilAla udANI 100S , caMdulAla vardhamAna zAha 1000) , vAlajI ladhAnI kaMpanI 50] , rAmajI karasanajI 100S , caMdulAla sArAbhAi medI 1000] , jayaMtilAla lallubhAI parIkha 50] , lakSmIcaMda hArIlAla coraDIA 1001 , hIrAlAla amRtalAla. zAha. 100 , lIlAvatIbena devIdAsa 50 , baMsI enDa kaMpanI 100] , bhegIlAla laheracaMda jhaverI 10 01] , cutIbena H zrI cImanalAla che , talakacaMda narotamadAsa 1001) ,, sara cunIlAla bhAIcaMda mahetA mAnacaMdanA mAtuzrI 0) , cImanalAla durlabhajI mUA. 1001 ,, kAMtilAla bhogIlAlanI kaMpanI 100 9 mesase kAmANI bradhasa 501 , dhIrajalAla trIbhovanadAsa. suta. 100 ) , hemacaMda mehanalAlanI kaMpanI 10 0 ) zrI maNilAla jeThAlAla zAha , caMcaLabena chabIladAsa. 100 eka gRhastha-hA. ramaNikalAla amadAvAda 1000 De. cImanalAla ena. zropha 50) , jamanAdAsa eca. mahetA, ema. zAha 100) zrI zAMtilAla maganalAla zAha 1000) thI. kAMtAbena aMbAlAla ela. parIkha 50 ) , vallabhadAsa phulacaMda mahetA. 100) , maNilAla bAlAbhAI nANAvaTI, 1000] , bhagavAnadAsa harakhacaMda 50] >> caMdulAla jesIgabhAI TrasTa amadAvAda 100) , svarUpacaMda ena. zropha 10.7 , ravajI sejapALa '500) , popaTalAla premacaMda zAha 100] >> amRtalAla kALIdAsa. 1000) , zAMtilAla jIvaNalAla amadAvAda zerabajAravALA 100 , amulakha amIcaMdranI kaMpanI " 50 , kAntilAla nAnAlAla maganalAla 1000 , zreyAMzaprasAdajI jaina, 1000) , premacaMda velajI mahetA '1000 De, amIcaMda chaganalAla suratavALA. 1000) , hAthIbhAI galAlacaMda mahetA rUA. 103023 kula. 0 0 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-47 prabhu varjana - - - aMgrejI hakumata: Adi, madhya ane ata. svataMtratAne artha huM arthazAstra, itihAsa, ke rAjakAraNane jJAtA agara pAmatAM pAmatAM Aje kSINuprAyaH thaI gayuM che ane sAva sukAI abhyAsI nathI. tema chatAM dezanI sthitinA sAmAnya paricayamAM karamAIne vaNasI gayuM che, jene lIdhe saMkhyAnI daSTie mAnava rahevAnuM mane haMmezA rUdhyuM che. mAtra ATalA ja AdhAra upara mane samAjanI AbAdI hovA chatAM jIvananI dRSTie dezane mAnava AvatI svataMtratA viSe je kAMi vicAra Ave che tene TuMkamAM samAja kaMkAla je raktamAMsa ane vIrvahIna banI gayuM che. AlekhavA icchuM chuM. aMgrejI zAsana pahelAMnI dezamAM pravartatI dhArmika, sAmAjIka ane vyavahAranA ane dunyavI kaI paNa kSetramAM svataMtratAne keLavaNInI sthiti aMgrejI zAsana sthapAyA pachInI te viSayanI nirapekSa artha zodhavo zakya ja nathI. eTale jyAre svataMtratAnA sthitinI sarakhAmaNImAM ekaMdara pAmara ane ekadezIya ja hatI. artha viSe vicAra karIe tyAre sApekSa dRSTie ja vicAravAnuM prApta dezamAM dhArmika vAtAvaraNa vyApaka ane dhana hatuM kharuM, paNa e thAya che. deza svataMtra thayuM che, ApaNe svataMtratA prApta karI che. vAtAvaraNamAM, jeTalI paralokAbhimukhatAnI ane vahemI kriyAkAMDanI evA evA udgAro kADhavA ane tene pracalita evo sAmAnya pracUratA hatI teTalI ja aihika jIvananA saLagatA ane takALa artha le che e bahu agharUM nathI temaja svataMtratA prApti nimitta ukela mAgatA prazno pratye udAsInatA temaja purUSArthahInatA hatI. thanArA upara uparanA phAra samajavA ane te nimitta thanArA zraddhAnuM'. ati ane AMdhaLuM dabANa buddhi temaja tenA utsava ne ujavaNIomAM rasa levo e paNuM saheluM che. paraMtu prakAzane bahu saraLatAthI guMgaLAvI nAkhatuM. samAjamAM strIzakita AvI rahelI svataMtratA Apa zu jIvanane kai rIte sparza kare sAva upekSita ane suSuma hatI. tenuM svAtaMtrya hatuM te te mAtra che temaja pratyeka vyakitanA jIvana pradezanA kayA kayA budhdha dvArA dharaAMgaNAnA jIvanane dIpAvavA ke kSubdha karavA puratuM. varNa khullAM kare che temaja e svataMtratA-janita mukitamAMthI kayA prakAranI vyavasthAnuM samagra baLa nAtajAtanA asaMkhya vADAo ane ekAkartavyaparataMtratA anivArya rIte phalita thAya che e samajavuM vadhAre vRtti temaja uccanIcapAnI bhAvanAmAM, samAI jatuM. brahma adharUM che ke je ravataMtratAnuM kharUM hArda che. ane anya gurUvarganI temaja tene sIdhe Teke ApatA Itara svataMtratA AvI eTalA uparathI ATalI bAbata te saunA savarNonI jeTalI mattA ane mahanIyatA hatI teTalI ja dalita manamAM vaselI ja che ke ApaNe aMgrejI hakumatanI parataMtratAthI ane aspRzya gaNAtA vargonI kSudratA ane niMdanIyatA rUDha thaI amara videzI zAsananI gulAmImAMthI mukita meLavI. videzI gaI hatI. samagra cha vanamAM mahatvano bhAga bhajave evA lamanA zAsananI gulAmIne vicAra A tAM ja ApaNe e paNa vicAravA saMbaMdhe aicchika ke guzrita bhAgye ja bacavA pAmyA hatA. prerAIe chIe ke zuM briTIza hakumata pahelAM ApaNe gulAma na gharamAMgaNe nyAya ApanArI ane samAdhAna karAvanArI paMca temaja hatA ? ane na hatA te te kayA arthamAM temaja je gulAma hatA mahAjananI junI saMsthAomAM sevA karatAM sattAno dora savizeSa hate. te te kayA arthamAM? vaLI e paNa vicAra Ave che ke videzI AkhA dezamAM keLavaNInuM dheraNuM sastu ane sulabha hatuM, zAsanane A dezamAM gulAmI ladI ane gulAmI pavI paraMtu zuM paNa e keLavaNI jeTalA pramANamAM ucca gaNAtA varga ane vargane eNe mAtra gulAmI ja pelI che ke eNe svataMtratAnA bIjane paNa parzatI hatI temaja tene vArasAgata hatI teTalA ja pramANamAM vAvyAM che? A ane Ane jevA prazno ApaNune bahu lAMbA balake tethIye vadhAre pramANamAM te keLavaNIthI dezane meTo varga nahi te TUMkA bhUtakALa u ra taTastha dRSTi nAMkhavA prere che. sAva vaMcita rahetA. ane AkhAye strIsamAja te moTe bhAge vidyA yurepanA judA judA dezamAMthI videzIo AvyA te vakhatanI temaja sarasvatInI pUjAmAM ja zikSaNunI aMtithI samajata. keLaane aMgrejI hakumata stha pita thai tyAra sudhInI ja dezanI vaNInA viSaye hatA te aneka, paNa te badhA viSayenuM mukha mATesthitine vicAra karIe ane tene aMgrejI hakumata sthApAyA bhAge paralokagAmI ja banI gayuM hatuM, ane tethI tevA viSayanI pachInI dezanI sthiti sAthe sarakhAvIe te ApaNane samajavuM keLavaNI aihika jIvanamAM jaIne rasa purI pADI zakatI nahi. vadhAre saraLa thaI paDe ke aMgrejI hakumata daramyAna ane te emAMthI sevA karavAne badale sevA levAnI bhAva ja pradhAnapaNe vAte. paDelAMnI deza zI sthiti vacce keTaluM ane kevuM aMtara hatuM. vaLI brahmAnI ane adaitanI gaganugAmI bhAvanAo ciMtanamAM avazya e paNa samajavuM vadhAre saheluM thaI paDe ke aMgrejI zAsane hatI, paNa vyavahAramAM tenI chAyA nAmamAtranI hatI. vaijJAnika kaI kaI bAbatamAM gulAmI lAdI agara pANI ane kaI bAbatamAM kahI zakAya evA zikSaNane cheka abhAva na hatuM. paNa e zikSaNa, eNe jumI gulAmInAM mULa ukheDyAM ke DhIlA karyA. e paNa mAtra ka95nAthI AgaLa vadhI prAyogika bhUmikAmAM bhAgye ja jatuM. samajavuM vadhAre saraLa thaI paDe ke videzI hakumate ApaNe IcchIe rAjakIya sthiti te sAva chinnabhinna thaI nirNAyaka sainya tevA arthamAM svataMtratAnA navAM bIje A dezamAM IcchAe ke jevI pravartatI. pitA-putra, bhAI-bhAI ane ghaNIvAra svAmI-sevaka anicchAe, jANe ke ajANe kayAM kayAM ane keTalA pramANamAM vacce rAjyasattAnI lAlaca mahAbhArata temaja gItAmAM varNavatA rApyAM ke jenA pariNAme Aje ApaNe svataMtratA prApta thayA kaurava pAMDavanA gRhakalahane sadAya sajIva rAkhatI. AkhA dezamAM te kRtArthatA eka athavA bIjI rIte anubhavIe chIe. zuM paNa eka prAMta sudhdhAmAM saMvAdI kahI zakAya evuM mAtra prajAhitI aMgrejI zAsana sthapAyA pahelAM dezanuM Arthika jIvana zAsana bhAgye ja TakatuM. tala kAra, bhAle ane baMduka pakaDI zake, svataMtra hatuM. eTale dezanI khetIvADInuM utpAdana, te baheMcaNI, ane calAvI zake tevI eka ke aneka vyakitae game tyAre prajAudyoga dhaMdhA, kaLA kArIgarI-e badhAnuM jIvanadAyI vaheNa mAtra jIvanane besura karI nAMkhatI. pazI ke svadezI humalA sAme purepuruM dezAbhimukha hatuM. tethI game tevA duSkALamAM paNa peTane khADe kAma Ape tevI sAmuhika traNazakita sAva nirjIva banI gaI hatI eja pUravAnuM kAma briTIza zAsananAM sukALanA divase karatAM anekagaNuM kAraNe aMgrejo bhAratane jIta 2aa ane hastagata karavAmAM saphaLa thayA. saheluM hatuM. mAnavajIvananA mukhya AdhArarUpa pazujIvana aMgrejI zAsananA prAraMbhathI ja dezanuM Arthika vaheNu , ane vanaspati jIvana tadana bAda ane lIluMchama samRddha paradeza tarapha vahevuM zarU thayuM hatuM. te e zAsananI sthiratA ane hatuM, je briTIza zAsananI stha 5nA pachI uttare.ttara hAsa ekarUpatAnI vRddhinI sAthe ja eTale sudhI vadhI gayuM ke Aje Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 2 sthAna jyAre aMgrejI zAsana Ape Apa vidAya le che tyAre AkhA dezamAM svataMtratAnI prAptinA utsava mANavA jeTalI paNa kharI Arthika samRdhdhi rahI nathI. aMgrejI zAsanathI kei paNa meTAmAM meTe TakA paDayA hAya te| te dezanA Arthika ane Adyogika jIvana para paDeaA che. aMgrejI zAsane eka athavA khIje kAraNe rUdra ane sIdha`baLAne pekhyA che athavA te tene TakAvyA che e sAcu', paNa sAthe sAthe e zAsananI chAyAmAM dezanA dhAmi`kakhaLAmAM ghaNA vAMchanIya vega paNa AvyA che. aneka aMze vhemenu sthAna vicArAe,paraleAkAbhimukha jaDa kriyAkAMDenuM sajIva aihika sevAdharmoe, ane bhakitanA vevalApaNAnuM sthAna jIvaMta mAnavabhakitae lIdhuM che. aMgrejI zAsana daramyAna tarkavAdane je baLa maLyu' che. teNe jeTale 'ze aniSTa karyuM... hAya te karatAM vadhAre aMze zradhdhA ane buddhinu saMzAdhana ja karyu che. aMgrejI zAsana AvyA pachI je jAtanI keLavaNI apAvI zarU thaI ane je prakAranI navI saMsthAe ubhI thai tene lIdhe keLavaNInA junA dheAraNa ane jItI saMsthAe upara phaTakA paDayA che ema upara uparathI jotAM lAge che, paNa khArIkIthI vicAra karIe teA e dekhAi Avaze ke navI keLavaNI ane navA- prakAranI sasthAo dvArA ja bhAratanA AkhA jIvanamAM krAntikArI vAMchanIya pheraphAra thayA che. paradezI zAsanane hetu para pakArI hatA ke potAnuM svArthI ta Mtra calAvavAneA hateA e prazna ahIM aprastuta che. prazna eTalo ja che ke paradezI zAsane zarU karela keLavaNI, tenA viSaye ane tenI sasthAe e badhuM eka dara e zAsana pahelAMnI dezanI keLavaNIviSayaka sthiti karatAM pratizIla che ke nahiM ? taTasthapaNe vicAra karanAra bhAgye ja evA abhiprAya Apaze ke navu` keLavaNItaMtra pragatikAraka nathI. A keLavaNItaMtrane lIdhe karavA lAgyA. ane paradezInA sahavAsa temaja dezaMtaranA vadhatA jatA pravAsane lIdhe aneka sAmAjIka bAbatemAM aMgrejI zAsana daramyAna mULane takAvata paDI gayA che enI kAithI nA pADI zakAya tema nathI. dalita ane aspRsyAne jIvananA dareka kSetramAM potAnA jevA gaNukAnI ane temane 'cA uThAvavAnI divase divase baLavattara thatI bhAvanA dareka savaSNunA manamAM mULa nAMkhatI jAya che. suSupta strIDita jAgRta khanI dareka kSetramAM purUSane sAtha ApI rahI che ane tenA mojo haLavA karavA sAthe sAthe tenA abhimAnane paNa haLavu' karI rahI che. paMca ane hAjatAnI saMsthA leAkataMtranI tame punarjIvana pAmatI jAya che. ane tenI gati sevAnI dizAmAM vadhye jAya che. aMgrejI zAsana sthapAyA pachI ja ApaNe AkhA dezanI akhaMDatA ane ekarUpatAnI kalpanA te pahelAM sAMskRtika ekatA hatI e khare, paNa rAjakIya ekatAnA mAtra sUtrapAtaja vahiM, vahIvaTI anubhava sudhdhAM briTIza zAsane jevA karAvyuM che tevA bhUtakALamAM kayAre paNa na hatA. nAnI meTI rAjasattA mATe adarAaMdara AkhaDatA sAMDhA jevA jamInadArA, ThAkare| ane rAjAmahArAjAone agrejI zAsane ja nAcyA ane prajAjanane kAMika nirAMta vaLe evI sthiti ubhI karI. brITIza taMtre peAtAnu' ja jIvana TakAvavA te vikasAvavA A dezamAM je je karyu che tenAM aniSTa pariNAmo AchAM nathI, chatAM teNe je leAkatatrA pannA pADe ApyA che ane je keLavaNInuM dRSTibindu purU pADayu che temaja zikSaNu, vyApAra ane pravAsa mATe je meTA pAyA upara paradezanAM dvArA khullAM karyAM che agara te je jaLa ane sthaLanA baMdhanA teADI. bhArata ane itara dizAne vadhAre ne vadhAre najIka ANyA che tenI sarakhAmaNImAM khIjA' aniSTa nagaNya jevA lAge che, briTIzataMtra daramyAna sAMpaDela A eka ja zuddha jaina tA. 1-9-47 lAbha e che ke jemAM svataMtratAnAM badhAM khIjonA samAveza thai jAya che. atyAre bhAratane svataMtratA prApta thAya che tyAre briTIza zAsana daramyAna pedA thayela aniSTa tatvA ane te daramyAna sAMpaDela sidhdhie e banne ApaNune vArasAmAM maLe che. have ogasTanI 15 mI pachI ApaNe mATe svata MtratAnA ze| atha hAi zake e vicAravAnuM kAma ApaNu che nahiM ke aMgrejonu', maMgaladine uparanI dRSTine . anusarI svarAjyaprAptinA svataMtratAnA artha saMkSepamAM A pramANe tAravI zakAya. (1) itihAsane vaphAdAra rahI vartamAna paristhitinu taTastha valekana karI bhAvi maMgala-nirmANunI dRSTi rAkhI je anekavidha pheraphAro karavA paDe te karavAmAM pUrNa ullAsa ne rasa anubhavavA (2) jIvananA judAM judAM kSetrAmAM je dekhe ane khAmIo jaDa dhAkSI kheDela che ema dekhAya tenuM nimU La nivAraNa karavAmAM have svarAjya maLyA pachI kAi bahAranuM tattva aMtarAyarUpa ke ADakhIlarUpa nathI e vizvAse dareka prakAranI kheDA dUra karavA kaTibaddha thavu' (3) keAI pazu vyakti ke prajA peAtAne prApta thayela sidhdhie sAcavavAnu kAma ane navI sidhdhi meLavavAnu` kAma pUrepUrI javAbadArI uThAvavAnI ane te mATe khapI javAnI kartavyaparata MtratA pacAvyA sivAya sAdhI zake nahiM, evI samajaNa aMdarathI keLavavI. upara sUcavela che te arthI ApaNane izAvasya 'nA mULa matrane mudrAlekha banAvavA prere che. te mudrAlekha e che ke jo kAi vyakti ke prajA lAMbu ane sukhI savAdI jIvana jIvavA icche te teNe Avazyaka badhAM ja kata byA karatAM rahevu joie. arthAt purUSA hInatAmAM dhama mAnavo na joIe. vyakita ane samaSTinA madhura saMbaMdhe TakI rahe ane vadhe te mATe e maMtra sUcave che ke svakatavyanA phaLane upabhega tyAgapUrNAMka ja karavo dhaTe. te khIjAnA zramaphaLanI lAlacanA pAzathI chuTavu dhare. 'izAvAsya'nA e. maMtranA ukata sAra dhama, jAti, adhikAra ane sapattinA svAmIone svarAjyaprAptine divase ema kahe che ke tame potapeAtAnI sattAnA lekhe tarehatarehanA dAvAe AgaLa na dharA ane janatAnA hitamAM ja peAtAnuM hita samajo ! nahi' te aMgrejonA zAsana pahelAM hatI te karatAM paNa vadhAre bhUMDI arAjakatA ubhI karavAnA kAraNu banaze| ane videzI AkramaNune karI nAtarI pote ja pahelAM gulAma banaze. paMDita sukhalAlajI. - payuMSaNa vyAkhyAnamALA dara varSa mAphaka A varSe paNa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI gAThavaNa ` karavAmAM AvI che. tA. 11-9-47 gurUvArathI A vyAkhyAnamALAnI zarUAta karavAmAM Avaze. pahelAM sAta divasa savAranA sADA AThathI sADA daza sudhI vIThThalabhAipaTela roDa upara Avela AnaMda bhuvananI vyAkhyAnazALAmAM sabhAo bharavAmAM Avaze. haMmezA sArA jANItA vidvAna vyAkhyAtAe taraphathI khae vyAkhyAnA thaze. vyAkhyAtAo temaja vyAkhyAna viSaye| purepurAM mukarara thayela nahi hovAthI AkhA kAryakrama A akamAM ApI zakAtA nathI, AThamA divasanI vyAkhyAna sabhA viSe have pachI jAherAta karavAmAM Avaze. sarve bhAi mahetAne A vyAkhyAna sabhAomAM vakhatasara padhAryA ane vyAkhyAnA dAmayAna purI zAnti jALavavA vinaMti karavAmAM Ave che. matrI, mubai jaina yuvaka, sadha zrI mukharjI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mukhapru. mudraNusthAna : sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, mukhai. 2 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va : aMka 10 zrI suI jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabudha ta'trI: aNilAla mAkamacaMda zAha, muMbaI : 15 sapTembara, 1947, somavAra, du:khane vinAza kaI rIte ? samasta vizva cAre tarapha bhayaMkara duHkhathI gherAyeluM' che. A saMsAramAM duHkha e pratyakSa che, ane temAMye vaLI vatamAnakALamAM te tenuM prAbalya savizeSa jovAmAM Ave che. A du:khate vinAza kai rIte thAya te mATe atyAra sudhImAM ApaNA aneka tatvajJAtIee aneka vAdo vahetA karyA che. ApaNe tyAM aneka vAde nyAle che jemake-AtmavAda, anAtmavAda, izvaravAda, anIzvaravAda, dvaitavada advaitavAda, ekezvaravAda, anekezvaravAda, AvA te khIjA dhaNu vAde che. vaLI ApaNe kama kAMDAne paNa theDu mahatva ApyuM nathI. dA. ta. mUrti'pUjA, budhdha, saMdhyA, tapa, snAna, yAtrA ityAdi. paraMtu A sava` vAdo tathA kama'kAMDAthI duHkhe upazama pAmyAM haiAya evA anubhava ApaNe karyo nathI. ane upara jaNAvela dAnI lAMkhITUMkI carcAe calAvyA chatAM du:khathI ApaNe mukata thai zakayA nathI. tyAre duniyAmAM pravata mAna A sava duHkhonA vinAzane mAga ze| haze ? e duHkhane ApaNe dUra zI rIte karI zakIe? A praznanA uttarane mATe ApaNe bhagavAna budhdhe temanA eka ziSyane ApelA upadeza-samajavA tathA vicAravA jevA che. e upadeza meM - mAdhurI' nAmanA mAsikanA 1947 mArca mAsanA aMkamAM eka 'dRSTi kANu' karIne lekha hatA tene AdhAre A nace Apela che. duHkhanA vinAza kai rIte thai zake te samajavA mATe te upayegI nivaDaze evI huM AzA rAkhuM chuM, mAlu kayaputra nAmanA eka bikSue gautamabuddhane keTalAka dAe~nika prazno pUchyA hatA. tenA uttara khudeve ApyA hatA. tenA TUMka bhAvAtha ahIM Apela che. vAMyakAne te prazno tathA tenA uttarA dhyAnapUrvakra vAMcI javAnI bhalAmaNu che. prazno tathA uttarA banne vicArapUchyuM tathA jJAnavadha ka che. A uttarethI buddhadevanAM dAzanika mata paNa vAMcI jANI zakaze. mAlu'yaputra bhikSunA manamAM nIce. jaNAvela prazno upasthita thayA hatAH-- 1, A sasAra zAzvata che ke azAzvata? A lAkanA (sasAranA) aMta che ke te ananta che? 2. zuM jIva ate zarIra eka ja padArtha che? athavA jIva ane zarIra judA judA che? mRtyu pachI tathAgata arthAta mukta purUSanI zI dazA thAya che? zu mRtyu pachI tathAgatanuM astitva rahe che ? zuM mRtyu pachI tathAgata nathI rahetA ? mRtyu pachI tathAgata vata mAna (cAlu) rahe che athavA nathI paNa rahetA, A khate vAte zu' satya che ? zu mRtyunI pachI tathAgata vamAna nathI rahetA athavA vamAna rahe che? A banne vAtA zu satya che ? upara jaNAvelA bhikSu manamAM A prakArano bhAva utpanna thayeA ke "bhagavAna mudeva ne A praznonA uttara Ape te huM emanA matane mAtu ane bauddha rahIne zraddAcaya nuM pAlana karUM, paraMtu Regd. No. B. 4266) 2 na vArSika lavAjama rUpiyA 4 jo teo A praznonA uttara nahIM Ape, athavA nahIM ApI zake te huM pharIthI gRhasthAzramane svIkAra karIza eTale ke mAre Ura pAche cAlyA jaze. pILe che? * A pramANe vicAra karIne billu yudevanI sevAmAM upasthita thayA tathA temane potAne vicAra jaNAvyo. tyAre budhdhadeve mAluMkayaputrane uddezIne kahyuM; biththu, tu. sama le ke eka manuSyanA zarIramAM eka bANu vAgyu che. te bANunI aNI upara viSa lagADelu che. dhAyala purUSanAM AtmIya svajanA tathA bandhu bAMdhavA tenI cikitsAne mATe kAi vaidyane melAvI lagyA. paraMtu te dhAyala purUSe kahyuM ke, tu' keTalAka prazno pUchavA mAMgu chuM. je tenA uttara mane nahI maLe te huM mArA zarIramAMthI bANu kADhavA nahI. dauM. mAnI le ke tenA prazno A pramANe hatA. 1. huM jANavA mAguM chuM ke jeNe mane bANa mAryuM che te brAhmANu che ke kSatriya ? vaizya che ke zUdra ? 2. te purUSanuM nAma tathA gAtra zu che? 3. te purUSa lAMkheA che, 'igA che ke madhyama kadanA che ? 4. te purUSane raMga kALA che, zAmaLe che, gAre che ke 5. te kayA gAmamAM, kayA kasabAmAM ke kayA nagaramAM rahe che? 6. te dhanuSya, jenAthI teNe bAju mAyu che, te kamAnavALu che ke mATuM dhanuSya che ? 7. te dhanuSyanI derI sAMDAnI chAlanI, muMjanI rassIthI ke snAyuthI banAvelI che ? 8. te bANu kayA prakAranA ghAsamAMthI banAveluM che? 9. te bANunI pAMkha gIdhanAM ke meranAM pIchAMthI banAvela che ke khInna kAI pakSInA pIMchAmAMthI banAvela che ? 10. te bANu kayA prANInA snAnunA tAMtaNAthI bAMdhyu' hatuM ? gAyanA, bheMsanA, haraNanA ke vAMdarAnA snAyunA tAMtaNAthI bAMdhyuM hatu? 11. je bAjuthI mane mAravAmAM AvyA te kevA AkAraprakAranuM hatuM? zuM... te zalyanA AkAranu hatuM? khurapInA AkAranuM hatu ? ke kareNunA pAMdaDAnA AkAranu` hatuM? have te dha yala puNya je ema kahe ke A sarve vAte jANyA sivAya zarIramAM peThelA bANune huM kADhavA nahI dauM" te zu' pariNAma Avaze ? te adanI jarUra maraNa pAmaze. have juo. jo kAi kahe ke A jagat, jIva, de, muktapurUSa vagerenu' tattva jANyA sivAya huM dhanuM AcaraNa ke brahmacaryanuM pAlana nahIM karU ane krImI badhanamAM AMdhanAra gRhasthAzramamAM cAlye jaiza te avasya tenA vinAza ja thaze, akANu thaze. tyAra pachI gautamabudhdhe pharIthI kahyuM jue tame je pUvA mAMgeA che, te tattva para dhama-jIvana nirbhara nathI. A susAra \) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-9-47 / / nA pravartamAna samayamAM duniyAnA A zAMtine , zAzvata hoya ke azAzvata, jIva tathA deha alaga alaga hoya che ne barAbara samajI tRSNArahitapaNe sAdu saraLa jIvana jIvavuM , eka hAya, mRtyu pachI tathAgata rahe athavA te kaI bIjI ava- joIe. alabatta upara jaNAvelI rIte to nahIM ja paNa sAcA sthAne prApta kare-AmAMthI koI mata satya hoI zake; koI mata arthamAM. pravartamAna samayane anukuLa, sAdu saraLa jIvana jIvavA je asatya paNa hoI zake; paraMtu saMsAramAM janma, maraNa, jarA athavA manuSya prayatna karaze te jarUra A duniyAnAM duHkha tathA vipattio vRddhatva, zoka, parivedanA athavA kheda, duHkha, daumanasya tathA tene jarA paNa du:khI karI zakaze nahIM ane parama zAMtine te leza ityAdi je jaNAya che te nitya satya che. teonA A samaye paNa meLavI zakaze. astu ! astitvanI bAbatamAM te keI zaka che ja nahIM. huM, A ja - kamaLAbahena ratanacaMda sutarIA ema. e. mata para anuzAsana karyA karuM chuM ke, A sarvano vinAza kevI prathama prabhAtanI prArthanA rIte thaI zake, saMsAra zAzvata che ke azAzvata, jIva tathA zarIra eka che ke alaga, tathAgata mRtyu pachI rahe che ke nahIM, ke koI prANuM Aja AjhAdInA prathama prabhAta bIjI ja avasthAne pAme che-A tatvonI vyAkhyA meM karI nathI. vizvapitA kane hasta joDI, nata mAthe- te e mATe nathI karI ke e sarva tatvacarcA nirarthaka che, temane sadIonI zRMkhalAo jyAre jAya tUTI, jANavAthI koI lAbha thato nathI, brahmacaryanuM pAlana karavAmAM te dAsAva ne dainyamAMthI jAo mana chUTI. kaMI madada karatA nathI, tenA jJAnathI nirveda, vairAgya, nirodha, upa bhUlA vidhAtA! jUnA khyAla, jUnI sRSTi, zama, abhijJA, saMbaMdha ke nirvANa maLatuM nathI. duHkha zuM che, Ape navAM kSetra, navA rasa, navI daSTi. duHkhanI utpatti zAthI thAya che, duHkhane nirodha zuM che, ane duHkha jarA vadhu AtmazraddhA, jarA ochI bhIti, nidhane mArga zuM che, A sarva vAtonI vyAkhyA meM karI che. ' jarA eAchA rAgadveSa, jarA vadhu prIti, A sarva vAtanI vyAkhyA meM eTalA mATe karI che ke e sarvathI hAtha dharyA taNuM hAma je he anivArya, duHkhanA nAzanuM prayojana siddha thAya che. te jANavAthI nirveda jarA thaDA samArajo, jarA vadhu kArya. vairAgya, nirodha, upazama, abhijJA, saMbadha ane nirvANunI prApti nitya rahA yAda ke zuM mukhya ne zuM gauNa, thaI zake che. (majijhamanikAya, 63 sUtra.). jarA ochAM nivedana, jarA vadhu mauna. gautamabudhe A loka (saMsAra) vagerenA viSayamAM taravanI pAmI tuja AziSa ghaDIzuM navI mUti', vyAkhyA karI nathI ane A vAta ahIM spaSTapaNe temaNe rASTra taNI; aMge navAM joma, navI skUrti, karI che. temaNe A vAtanI vyAkhyA mAtra eTalA ja mATe nathI karIe prayANuM maLI sahu paMtha nave, karI ke te vaDe dharma-jIvananuM kaI kalyANa thatuM nathI. tenI zraddhAthI unnata zire, gaMbhIra gaurave, vyAkhyA na karavAnA kAraNe teo e saMbaMdhe kaMI ajJAna hatA pracaMDa paurUSe, daDha saMkalpanA baLe, ema na hatuM. A bAbatamAM gautamabudhdha potAnA ziSya vacchagetrane je jIvanajAnhavI chalakAo navAM jaLa ! kahyuM hatuM te judA ja prakAranuM che. te uttarane dArzanika uttara kahI zakAya. ('svAtaMtrya prabhAta'mAMthI sAbhAra udhUna) nAthAlAla dave, te uttara A pramANe che:-"(1) evA aneka prazno che ke jenA uttara "bhArata muktinAM gIta gAye!" hA" athavA "nA 'mAM ApI zakAtA nathI. tathAgata mRtyu pachI vartamAna rahe che ke nahI e prazna A zreNIne che. (2) rUpa, bhAratajananA haiye nAce taraMga kaMI ullAsa taNu, vedanA, saMjJA, saMskAra, tathA vijJAna A pAMca kaMdhethI mAnava AjhAdInA nUtana prabhAte gIta gAje AzataNA; jaMjIra mAtAnI tUTatAM AtmA jANI zakAya che. teone nAza thavAthI AtmA viSe kaMI ' Aje apUrva AnaMda thAye ! paNa jANI zakAtuM nathI tathA tenA viSe kaMI paNa kahI zakAtuM nathI. tathAgata. A pAMce upAdhiothI atIta thaI jAya che. tethI jaya, jaya" nA pukAre Aje dhajI dharatI, dhUchyuM gagana, karIne tathAgatanA viSayamAM kaMI paNa kahI zakAtuM nathI (3) hiMdu-muslIma sahunA Aje harSahiloLe DolyAM mana; sAmAnya mAnavInuM jJAna deza tathA kALanI (samaya) paridhimAM baMdhAyeluM - bhAratamAtAnA nayanomAM Aje harSAzru chalakAya ! che, ane tathAgata deza tathA kALathI para che. tethI karIne ApaNe tathAgatane jANI zakatA nathI. dezakAla laka bhASA, bhAva tathA che, mukata rASTranA mukata gaganamAM mukta triraMgI priya jJAnathI dezakAlAtItane ame kevI rIte jANI zakIe? upaniSadUmAM svataMtratAnA eka pratIka che, vijayadhvani raNakate; paNa brAnA saMbaMdhamAM neti neti' (A nahIM, A nahI) karIne jhADe ajara amara pharakatA nirdeza karyo che; "A che' ema kahyuM nathI. e pramANe mukta AmAM Aje AkAze laherAye! (tathAgata) nA viSayamAM paNa kevaLa neti neti'ne ja nirdeza karI zakAya. mAtAnI mukitane kAje, vIree tana hemyA'tA, gautamabudhdha vachAtrane je yukitathI uttara Apyo che te bhAratamAnA kaMIka supune uranA zeNita siMcyA'tA; dArzanika yukita che ane mAlukayaputrane temaNe je uttara Apyo enA balidAnanI smRtie che te sAdhanAmUlaka che. A sarva tanuM jJAna jIvanasAdhanAmAM Aje haiye garva na mAye! ' koI paNa prakAranI madada (sahAyatA) karI zakatuM nathI. tethI ja gharaghara divaDA pragaTayA Aje, AjhAdInA unmAde, - buddhadeve tenI vyAkhyA karI nathI." AMgaNu rASTradhvaje zaNagAryA, ghaMTArava maMgala A gAje uparyukata buddhadevane upadeza vAMcyA pachI ApaNane eka ' ' videzI bhAratathI jAtA vastu te jarUra samajAya che ke duHkhanuM zamana izvara ke che, * * Aje yuga sadhaLA palaTAye ! tenuM svarUpa zuM che, AmA zuM che, paramAtmA zuM che, jIva ane yuga palaTaye ne palaTayuM bhArata, palaTaya aMge avani taNuM, zarIra eka che ke judA judA, brahmA ane jagatanuM svarupa zuM che, e dhanya dhanya che mahAtmA gAMdhI, preraka, dAtA mukita taNuM; badhI vastuonI carcAthI thatuM nathI. vaLI kamakaDa paNa duHkhane jenA AtmabaLe Aje nAza karI zakatA nathI. tyAre sAcI vastu te eka che ane te e bhArata mukitanAM gIta gAye ", ke manuSya dukhanuM svarUpa ane duHkhanuM mULa kAraNa tRSNA-te banne " gItAMjali. hari amI' (varI badhA vana tI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-47 prazuddha jena cAlA karIe pratikramaNa ! gai varSe varSe saMvatsarI Ave che ane rivAja pramANe kAne-mAtrAmiDI-AdinI bhUla vagara pratikramaNa thAya che. paraMtu pratikramaNa karyAMne saMteSa maLyA chatAM pratikramaNtu phaLa maLatuM nathI. tenu kAraNa kharI rIte pratikramaNamAMnA "AvatI kAlanA pratyAkhyAna' e aMza upara bhAra devAtA nathI e teA mukhyarUpe che ja ane gauNurUpe 'bhUtakALanuM pratikramaNa" tenA kharA artha mAM thatuM nathI e paNa che. pratikramaNa kharI rIte vyaktigata skhalananu tA thavuM' ja joie paNa e paryApta nathI. AjanI vyaktinuM jIvana samAja ane rASTranA jIvana upara jeTale AdhAra rAkhe che teTalA AdhAra tenA vaiyaktika gaNAtA dhArmika jIvana upara nathI rAkhatuM. jaina pratikramaNavidhi eka te jUnI thaI che. vaLI te eka vyaktinA vartamAna jIvanane pazu tenA kharA amAM sparza karatI nathI. tyAM e vidhimAM sAmAjika ane rASTrIya pratikramaNunI AzA te| kayAMthI rAkhI zakAya ? jUnA sama yanA samAjamAM vyakita adhArmika gaNAya tevA je deSo AcaratI tenu pratikramaNa kadAca e kALamAM temane lAbhakartA thatuM haze, paraMtu vartamAnamAM te gAya, gheADA ke dheDAhArane badale meTara ane moTaragereja nikAnA baMgalAmAM zaiAbhI rahyAM che. tyAM adhe' 'vahe' tyAdi aticAranI gaNunA mAtrathI vyakitagata pratikramaNa paNa kevI rIte pUNuM thAya ? navA jamAnAnA navA deSo che. e doSonA spaSTa paNe nirdeza ApaNI pratikramaNuvidhimAM na hoya tyAM sudhI pratikramaNa kema karIne pUrU' thayuM gaNAya? meTara rAkhanAra kALAbajAranu peTrela vApare che. temAM keTalA jaNAne cerI karavA prere che ? vaLI dhruvarane TAima-meTAima bAMdhI rAkhyA. hAya che. tene khyAla badhe" ema elavAthI Ave che? vaLI gAya jevA upayegI jAnavarane gharamAMthI kADhI mUkIne bArUM dUdha levAnI Teva pADavAthI geAvadhane! dhIkato dhaMdho vadhAravAmAM ApaNe nimitta thayA chIe tenu pratikramaNa kayAM thAya che? sarakArane arajI upara arajI karIe chIe ke kAyadesara gauvadha baMdha karo, paNa ApaNI pharaja te viSayamAM zI hatI tene vicAra jo pratikramaNanI kriyAmAM na AvatA hAya teA pratikramaNu pUrUM N kevI rIte thayu' gaNAya? AjanA kALAbajArane laine garIbene ApadhAta karavA paDayA che. te e kALAbajAramAM levA ke vecavAmAM ApaNe ze! hAtha che ? jo A vicAra ApaNane pratikramaNa karatAM na Ave te| pachI krUDa tele' 'phUDa mANe kahI javAthI zu' vaLavAnu che? AjanA vyApArI jo saTTo karatA haiAya te tene kAMi tALavAnu ja nathI ane dalAla haze te paNa tene mAthe e nathI. je cIja bahuArathI Ave che te ja Ape che ane chatAM temAM AjanI paribhASAmAM cerI kahI zakAya tevuM ghaNuM karI zake che. Ama zAstranI paribhASAmAM eka aticAra na karatA chatAM te mahAna ati cAra nahi paNa anAcAranuM ja sevana karatA heAya che. tene jo e vastu pratikramaNamAM na sujhe teA kayAre sajhe ane te kayAre sudhare ? jyAM vyakitagata deSA jenA sudhAratA ghaNA AdhAra vyakitanA ja mAtra ni ya upara AdhAra rAkhe che, tenuM bhAna ja nathI, tyAM tenA sudhAranI AzA kayAMthI rAkhI zakAya? te pachI samAjagata agara rASTragata doSanuM nivAraNa karavAmAM te ApaNuM pratikramaNa kevI rIte kAragata thavAnuM hatuM? ane kharI rIte samAja ke rASTra paNa chevaTe te ja sudharI jo vyaktie pote ane samUhamAM maLIne sudhAranI AkAMkSA setre ane prayatna kare? kAraNa samAja agara rASTra kharI rIte vyaktionA samUhanuM ja eka nAmakaraNu che. 95 pratikramaNamAM vicAra karavA prApta thAya ja che. eka jainavyakitane samAjanI sAthe saMbadha aneka rIte dhaTamAna hoya che. * vyApArI samAja vacce te vyApArI che, jaina dhArmika samAjamAM te jana che, jJAtisamAjamAM te zrImAlI agara esavALa Adi che. Ama aneka prakAranA samUha-samAjo sAthe te judI judI rIte sakaLAyelA che. te pratikramaNa samaye e paNa vicAravu' prApta thAya che ja ke vyApArI samAjanI ke jaina samAjanI ke jJAtisa'sthAnI kaI truTie evI che, jethI e samAjanuM adhaHpatana thayuM che? vyApArI tarIke enI pharaja che ke lAkAte Avazyaka cIjo pUratA pramANamAM nyAyI dhoraNe naphe laine pUrI pADavI. A krUrajanuM bhAna vyApArI samAjamAMthI cAlyuM javAthI AkhI samAjavyavasthAmAM gAbaDu paDayuM che. prathama khUba kamAvu ane pachI rAhataphaMDamAM dAna ApavuM tenA karatAM vadhAre sArUM te e ja kahevAya ke vyApArI evI paristhiti ubhI kare ke kAne kAinI pAse lAMkhe| hAtha karI -bhikSA mAMgavI ja na paDe vyApArIo dhAre te| ATaluM sahajabhAve karI zake che, paNa e te ja khate jo teo AkhAM kALAM gaLI javAnI Adata cheADe. pratikramaNa prasaMge vyaktigata vanamAMnA patananA prasaMge uparAMta je samUha yA. samAjamAM te rahetA haiAya te samUha yA samAjanA adhaHpatananA prasa`ge| ane tenAM kAraNeAne pazu jaina samAjanA sabhya tarIke e vicAre ke je jaina dhama viSe vizvadharmane yogya hevAne ApaNe dAvA karIe chIe te ATalA mAtra 14-15 lAkhamAM ja kema aTavAi gaye! ane temAM paNa dharmanAM mULa tatvAne khale tenA AtmAvinAnA kheALiAvuM ja pAlana loko krama karatA thaI gayA? harijanane madira praveza na maLe teTalA khAtara ApaNe e paNa kahevA taiyAra thai gayA ke ame hindu nathI. te tame zuM che? zrutAzruta tame mAtA cho ke nahiM ? jo mAnatAM hai| tA tame hindu ja che ane na mAnatA hA te ATalA badhA kAlAhala zAne ? harijana tamArA maMdiranA mAlika thai jaze e bhaya che ? bhale thai jAya. ma"diranA mAlika thaze eTale zuM ? teo vadhAre bhAvathI bhagavAnane pUjaze e ke khIjuM kAMi ? jo tema hAya te pachI tamAre rAjI ja thavu joie. ane maMdiranI milkatanA mAlika thaze e bhaya hAya te| te khATA bhaya che. teo e raste cAle che chatAM tenA mAlika nathI thayA, teo davAkhAnAmAM davA levA jAya che chatAM tenA mAlika nathI thayA. te e gADImAM musApharI kare che chatAM tenA mAlika nathI thayA. ane tamArA maMdiramAM mAtra darzana karavA Avaze teTalA mAtrathI mAlika thaI jaze? hinduoe paNa A dilo te nathI karI ke hirajanA maMdiramAM Avaze te mAlika thai jaze. ApaNe temanA devane pira grahI batAvIe chIe ke te te paDakhe strI rAkhIne mese che ityAdi paraMtu ApaNe bhUlI jaIe chIe ke ApaNe paNa vItarAgane hIrAthI maMDita karIne temane parigrahI ja banAvIe chIe. jo Ama na hoya te| pachI ApaNe DaravA jevu zuM che. tyAre zu? ema samajavu ke hinduone te dhAmika khAdhA che mATe te harijanane maMdiramAM nathI AvavA detA, paNu jainane maMdiranA mAlikI+- jAya che mATe AvavA detA nathI ? maMdiranA mAlikIhakka jo koInA mAtra darzana karavAthI thai jatA hoya te teA svaya' jainAe ja AbunA maMdiramAM zire hI darabArane Tekasa kadI ApyA ja na hota ane jayAM kAMi jaina svayaM jainamaMdiramAM jAta tyAMnA vahIvaTadAra svayaM pAte ja banI gayA hata. paraMtu sau kAi jANe che ke jainA tIrthA ane ma MdiranA vahIvaTa aneka judA judA nAme cAlatI peDhIo kare che ane tenA vahIvaTAmAM darzane janAra koi bahAranA jainatuM kAMi ja cAlatu nathI. tA kharI vAta e che ke janeAmAM paNa zrutAzruta mAnavAmAM Ave che. ane e eka AbhavacanA ja che ke je ApaNe ema kahIe ke amArA dhama te bahu ja udAra che, paraMtu zuM karIe ke te amArA maMdiranA mAlika thaI jAya eTale ame temane maMdiramAM AvavA devA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-9-47 mAgatA nathI. svayaM bhagavAna-jIvita bhagavAnanI pAse te badhA harijana maMdira praveza dhAro manuSya vinA bhedabhAve jaI zakatA ane pavitra thatA. paNa ApaNe je bhagavAnane pattharamAM pUrI dIdhA e eTalo badho pavitra (?) jaina , mU. kenpharansanuM pratyAdhAtI nivedana thaI gayuM ke tenA darzana mAtrathI sAmAnI apavitratA harijana maMdira praveza dhAre je keTalAka samayathI muMbaI gaLI javAne badale e apavitratAthI svayaM bhagavAnanI prAntanI dhArAsabhA samakSa raju karavAmAM AvyuM hatuM te tA. mUrti paNa apavitra thaI jAya che ? pArasamaNi koNa-paththara ke 11-8-47nA roja sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyuM che. A achUta? kharI rIte ApaNuM mana ja melAM thaI gayAM che, saMkucita rIte savarNa hiMduo ane harijane vacce Aja sudhI paraspara thaI gayA che eTale ApaNe bhagavAnanI mUrti je pArasamaNi che, vyavahAramAM je koI bhedabhAva dAkhavavAmAM AvatA hatA te sarva tene mAtra paththaranI tele ApaNuM AcaraNathI ja siddha karIe bhedabhAva kAyadAthI have niSiddha bane che. ane havethI he TelamAM, chIe. anyathA ema zA mATe na mAnIe ke je koI achUta dharmazALAomAM bAgabagIcA ane ramatagamatanA medAnamAM, nizALe, bhagavAnanA darzana karI pavitra thAya te achUta rahI zake ja nahi? sInemA, ane dharmasthAnakamAM temaja kuvA, heja, taLAva ke nadI te te parama pavitra banI jAya. kharI rIte ApaNane ApaNuM nALAonA sArvajanika upayogamAM-jyAM jyAM anya hiMduo jaI zake bhagavAnamAM ke temanI mUrtimAM sAcI zraddhA ja nathI, paraMtu ApaNe che, khAI zake che, rahI zake che ane darzanaupAsanA karI zake che te bhagavAnane ane temanI mUrtine ApaNI vAmaNI budhdhiIthI mApIne sarva sthaLe harijane paNa eTalA ja upaga ane upabhega karI temane paNa ApaNI jevI tuccha koTimAM mUkI daIe chIe. A zakaze. muMbaI prAntanA padadalita vargane A rIte udhdhAra karavA vastune vicAra je pratikramaNamAM na Ave te dhArbhika jIvananI mATe ane savarNa hiMduonI samAna kakSAe temane pahoMcADavA zuddhi kevI rIte thavAnI hatI ? bhAratavarSe A ja varSe je svAtaMtrya prApta karyuM che te tenA ja mATe muMbaInI kegresa sarakArane dhanyavAda dhaTe che. A bIlanI nahi paNa duniyAnA itihAsamAM apUrva che. chatAM Aje eTale sAme sthiticusta hiMdu samAje ThIka ThIka jhuMbeza upADI hatI joIe teTalo AnaMda prajAmAM zA mATe nathI? A vastuno vicAra paNa muMbaInI dhArAsabhAnI prajAe cuTelA sabhyomAMthI eka paNa. paNa pratikramaNamAM rASTrajIvananI draSTie kare Avazyaka che ja. sabhya meM sthiticusta samAjanI taraphadArI karI nahi. upara jaNAvela virodhanI jhuMbezamAM jaina bhave m konpharansanI sthAyI hindustAnanA TUkaDA thayA tenAM mULa kAraNomAM mAtra brITIza rAjyane doSa daI besI rahevAthI jaDamULa ghAlIne besI rahelA ApaNA samitie muMbaI sarakAra upara eka nivedana mekalI pitAne rASTrajIvanamata doSanuM nivAraNa nathI thavAnuM. sura purAvyuM hatuM. pragatizIla hovAno dAvo karatA koI paNa samAja - bhAratavarSamAM aneka jAtio. AvI ane temAM samAI gaI. mATe A zaramajanaka lekhAvuM joIe. e nivedanathI jana samAja paNa jayArathI bhAratavarSamAM evI jAtionA samAvezanI prakriyA kheTA mArge na dorAya e mATe e nivedananI savistara samAbaMdha thaI gaI ane judI judI jAtio pitAnA vADa bAMdhIne lecanA ane Avazyaka che. jaina zvetAMbara mUrtipUjaka kenpharansa besI gaI ke temAMthI koI nIkaLI paNa na zake ane temAM koI ' taraphathI tA. 1-9-87 nA roja muMbaI sarakAra upara je dAkhala paNa na thaI zake, tyArathI ja AjanA vibhAjananAM mULa naMkhAI nivedana mekalI ApavAmAM AvyuM che tene anuvAda nIce mujaba che :gayAM hatAM. e Aje jeTaluM dIvA jevuM dekhAya che te kadI pahelAM muMbaI sarakAranA mukhya pradhAna joga, muMbaI dekhAyuM na hatuM. ane tethI ja Aje ApaNAM pratyeka netA eka ja hiMdanI vetAMbara mUrtipUjaka jaina kopa. taraphathI ame hari vAta para bhAra Ape che ke bhAratanI prajA eka ane avibhAjaya che, e jana maMdira praveza dvArA saMbaMdhamAM nIce mujaba nivedana raju kare che. ' sthiti ApaNe svIkArIzuM nahi tyAM sudhI A dezanI unnati ke icchIe chIe. paNa prakAre thavAnI nathI. ane e vAta svIkAravI eTale jAti (1) e dhArAnI kalama 2 upakalama "bI'mAM ema jaNA pAMti te choDavI ja jaze paNa e uparAMta paNa mUDIdAra ane ' vavAmAM AvyuM che ke hiMdu kAmamAM jainone samAveza thAya che. majUra vaccenA kRtrima bhedene paNa bhUMsI nAkhavA paDaze. rASTramAM ame jaNAvavA mAMgIe chIe ke jene hiMdu kAmamAM samAveza pratyeka vyakitane samAna hakako ane samAna take e AjanuM sUtra karavo na joIe. che. e jyAM sudhI nahi svIkArIe tyAM sudhI rASTrajIvananuM patana ja thavAnuM. utthAnanI AzA na rAkhI zakAya. (2) A dhArAnA hetuo ane udezane lagatA nirUpaNamAM Ama bhUtakALanuM pratikramaNa karyAMthI mAtra AvI bhUla thaI ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke je jAhera pUjAnAM sthAnake che tenI yAdI karyA mAtrathI ApaNo uddhAra nathI. te te vAraMvAra (Places of public worship) sAmAnyataH anya sarva hiMduo "micchAmi dukkaDa" denAra sAdhunA jema niSphaLa thAya. pharI e bhUla mATe khullA mUkavAmAM Avela hoya te sthAnakamAM harijananI na karavAne daDha nirNaya he joIe eTaluM ja nahi, paNa unnati. cha aTakAyata upara pratibaMdha mUkavAne A dhArAne hetu che. ame athe je je bAdhaka hoya te badhAthI dUra rahI unnati sAdhaka upA- jaNAvavA mAMgIe chIe ke amArI, komanA maMdire anya yomAM lAgI paDavuM joIe. Ama thAya tyAre ja sAMvatsarika prati- sAmAnya hiMduo mATe khullo mukAyelA pUjAnA thAnakanI kaTimAM kramaNa saphaLa thayuM gaNAya. dalasukha mAlavaNiyA, AvatAM nathI. amArA maMdiromAM amArI komanA ja leka hakakanI vaidyakIya rAhata rUie. praveza karI zake che ane pUjA karI zake che. e jANItI | muMbaI ane parAMomAM vasatA je jaina bhAI yA bahenane hakIkata che ke bIjI koI paNa kemanA lekane amArA maMdiramAM vaidyakIya rAhatanI, davA ke injakazananI temaja DAkaTarI upacAranI dAkhala thavAne ke pUjA karavAno, ThaMDaka nI phuIe, ke I adhikAra : - jarUra hoya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela muMbaI jaina yuvaka saMdhanA nathI. AnA anusaMdhAnamAM pArasI agiyArIone dAkhalo kAryAlayamAM tapAsa karavI athavA to mane ke vaidyakIya rAhata samitinA ame ApanA dhyAna upara lAvavA mAMgIe chIe. A sabhya jemanA nAma tA. 15-2-47 nA prabuddha jainamAM pragaTa kara- agiyArIomAM pArasIo sivAya bIjA koIne dAkhala thavA ' vAmAM AvyA che temanAmAMthI koIne maLavuM. , devAmAM AvatA nathI. evI ja rIte. amArI komanA maMdiromAM ratilAla cImanalAla kerI amArI maMjurI sivAya hiMdu athavA te anya kAmanI koI paNa maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti vyakitane dAkhala thavAne ke pUjA karavAne haka che ja nahi. Ama navA 4jI na thAya ke Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-47. prabuNa jena 97 hovAthI hiMdu kAmamAM karavAmAM Avela jainene samAveza prastuta dhArAnA hetuonA nirUpaNunA zabdathI virUddha jAya che. (3) amArI komanAM maMdiro amArI kemanA sabhyae ubhA karela che ane temane nibhAva paNa jana kemanA paisAmAMthI ja thAya che. amArI kAmanA sabhya amArA dharmanA sidhdhAMta mujaba pUjA kare ane AdhyAtmika unnati sAdhe te hetuthI A maMdire ubhA karavAmAM AvyAM che, bIjI kAmanA mANase amArAM madirAmAM pUjA karavA mATe AvatA nathI. maMdire jovA mATe paNa bahu ja gheDA loko Ave che ane temane amArI maMjurIthI dAkhala thavA devAmAM Ave che. amArA maMdiramAM dAkhala thavAne temane koI haka nathI temaja evA hakakanI temaNe kadi mAMgaNI karI nathI. A maMdiro amArI komanI mIlakata che ane tenA nibhAva mATe amArI keme jAhera janata: pAsethI rAjya saMsthA pAsethI eka paNa pATha kadi lIdhI nathI. Ama hovAthI anya kAmanA mANasane AvA maMdiramAM praveza karavAne hakaka Ape te nyAya ane nItinA nizcitta siddhAntanI virUddha che. (4) jaina dharma ane tatvajJAna hiMdu dharma ane tattvajJAnathI taddana bhinna prakAranuM che, ane jaina maMdiramAM karavAmAM AvatI pUjAvidhi paNa anya hiMdu maMdirethI judA prakAranI che. e jANItuM che ke hiMdu dharma eTale vaidika dharma ane te vaidika dharmanI zaiva, vaiSNava vagere keTalIka zAkhAo che ane jaina dhama' hiMdu dhamanI zAkhA nathI. e paNa jANItuM che ke "zramaNa (jaina) saMskRti ane bra dvANu saMskRti ekamekathI judI hovAnuM svIkArAyaluM che ane anAdikALathI eka sAthe astitva dharAvatI Avela che. (5) anAdi kALathI hiMdusthAnamAM vaidika hiMdu dharma, jaina dhama, bauddha vagere aneka dharmo aritala dharAvatA AvyA che. Aje mukhyatve karIne vaidika ane jana ema be dharmo hayAtI dharAve che ane te be dharmonI aneka zAkhAo ane upazAkhAo che. e jANItuM che ke je dhamane anusaratA hajAro lokoe jaina dhamane tyAga karyo hato ane hiMdu dharmane svIkAra karyo hatA ane AvI rIte hiMdu dharmane ravIkAra karavAthI jana kemanA sabhya tarIkenA je kAMi hakako hoya te hakake temaNe gumAvyA hatA. evI ja rIte uMcA varNanA hiMduoe ane hiMdu dharmane anu- ratA bhAvasAre, kaNabIo jevA zudroe jaina dharmane svIkAra karyo che ane Ama karavAthI AvA mANase jaina maMdiramAM dAkhala tha pAnA ane pUjA karavAnA hakadAra banyA che. jAhera hiMdu maMdiramAM pUjane lagate kriyAkAMDa pUjArIo kare che ane anya upAsakekane mUtine sparza karavA devAmAM AvatA nathI ane maMdiranA garbhAgAramAM dAkhala thavA devAmAM AvatA nathI. bIjI bAjue jina maMdiramAM dareka jana upAsaka maMdiranA garbhAgAramAM dAkhala thaI zake che ane mUrtine sparza karI zake che ane badhI pUjanakriyAo pite karI zake che. jene nirAmiSAhArI che ane temanA dharmanA kAnunathI madha sAMsa levAnI temane sakhata manA karavAmAM AvI che. tethI hari. jano ke jeo madhamAMsAhArI che temane hakanI rUie maMdiramAM dAkhala thavA devA te aga; che, anyAyI che. (6) e suvidita che ke harijana jana dharmanA anuyAyI nathI, tema ja pUjA karavA mATe praveza kacchanI temaNe kadi mAMgaNI karI nathI. badhA harijane hiMdu dharmanA anuyAyIo che ane tethI jaina dharmane anusaratA leke je hakaDa bhe gave che temAMnA koI paNa haka ke temane ApavA e ye nathI. Ama hovA chatAM paNa jo temane kAyadAthI amArA maMdiromAM dakhala thavAne hakaka ApavAmAM Ave te teo potAne maLela pravezakaka puravAra karavA mATe ja, ane nahi ke pUjA mATe, teo jaina maMdiramAM dAkhala thaze ane bInajarUrI azAnti ane upAdhi ubhI karaze. (7) chevaTe hiMdanI baMdhAraNa sabhAe nyAyapUrNa mULabhUta hakakone lagatA je TharAva pasAra karyo che te tarapha ame ApanuM dhyAna kheMcIe chIe. A TharAvathI hiMdI saMsthAnamAM vasatI judI judI sarva kamene saMpUrNa aMzamAM dhArmika svAtaMtrya ApavAmAM AvyuM che. ane tethI namratApUrvaka raju karIe chIe ke A dhAra upara jaNAvela mULabhUta hakanA zakha ane bhAvanathI virUddha che, ane tethI A dhArAne kAyadAnuM svarUpa ApavuM na joIe. na joIe. (8) ame mAnIe chIe ke A dhAre jAhera janatAnA abhiprAya arthe cetarapha pheravavAmAM AvyuM nathI. aneka kamenA dhArmika svAtaMtryamAM dakhalagIrI karatA A dhArA sabaMdhamAM jAhera : janatAne pitAne abhiprAya vyakata karavAnI purI taka ApyA sivAya ane judI judI kamene abhiprAya meLavyA. pahelAM A dhArAne kAyadAnuM svarUpa ApavAmAM na Ave e atyanta jarUrI che. A saMyogomAM amArI namratApUrvaka mAMgaNI che ke jaina kemane hiMdu samAjamAM samAveza tha na joIe ane kalama 2, upakalama "bI" rada karavI joIe; namrasevaka medhajI sejapALa-pramukha caMdulAla vardhamAna zAha dAmajI jeThAbhAI | mukhya maMtrIo, zrI jaina zvetAMbara konpharansa A nivedana traNa muddAo mukhyapaNe AgaLa dhare che. (1) hiMdu komamAM jaina kemane samAveza karI na ja zakAya kAraNa ke jana kema hiMdu komathI eka alaga kema che. (2) jaina maMdiramAM jana sivAya anya keine hakkanI rUIe dAkhala thavAne adhikAra nathI, () harijanamAM koI na hovAnuM jANavAmAM nathI tethI jaina maMdiramAM temanA pravezano koI prazna upasthita thato ja nathI.' AmAMne pahelo mudo ApaNe AgaLanA aMkamAM vigatavAra caryo che. ApaNuM sAMpradAyika abhimAna ApaNI koma ane dharmane hiMdu kAma ane hiMdu dharmathI alaga gaNAvavAne Apane Aje prerI rahela che. paNa A alagapaNAnI bhAvanA ApaNI samAjaracanA, AdhyAtmika bhAvanA tema ja sAMskArika ghaDatara-e sAthI virUdhdha che ane jana kAmanA tema ja dharmanA vAstavika vArtha ane hitamAM paNa bhAre anarthakArI che. atyAre punarAvartanane deSa vaherIne 5Nu e bAbata spaSTapaNe ahiM raju karavAnI mane jarUra lAge che ke samAja baMdhAraNa, racanA ane sAmAjika vizeSatAo temaja truTie-e sarvanI dRSTie pArasI, musalamAna, yahudI ke prIstI mAphaka jana kema eka alaga koma nathI, paNa hiMdu komamAM antargata thayelI ane pramukhasthAna dharAvatI eka zAkhA kAma che. A vAstavikatA che ane A vAstavikatAe ja jaina samAjane Aja sudhI TakAvI rAkhe che, ApaNe hiMdu kimathI alaga thaI zakIe ema nathI, temAM DahApaNa paNa nathI. A saMbaMdhamAM prastuta nivedana jaNAve che ke jaina dharma ane tatvajJAna hiMdu dharma ane tatvajJAnathI taddana bhinna prakAranuM che ane jana maMdiramAM karavAmAM AvatI pUjAvidhi paNa anya hiMdu maMdirathI judA prakAranI che. e jANItuM che ke hiMdu dharma eTale vaidika dharma ane te vaidika dharmanI zaiva, vaiSNava vagere keTalIka zAkhAo che ane jaina dharma hiMdu dharmanI zAkhA . nathI. e paNa jANItuM che ke zramaNa (jaina, saMskRti ane brAhmaNa saMskRti ekamekathI judI hovAnuM svIkArAyeluM che ane anAdi kALathI eka sAthe astitva dharAvatI Avela che' A vidhAne satya hakIkatathI bahu vegaLA che, hiMdu dharma eTale mAtra vaidika dharma nathI paNa e dharmanA be vibhAga cheH vaidika ane avaidika. vedane Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 prabuddha jaina - tA, 15 9-47 svAtaMtrya praveza - pravatinI mahAsatIjI ujavalakumArIjInA pravacanane sAra saM. naTavaralAla kapuracaMda zAha Aje paMdaramI ogasTe ApaNe AjhAda thaIe chIe. AkhuM bhArata varSa AjanA AjhAdInA parvane ghaNuM ja utsAhathI manAvI rahyuM che. AjhAdI, svataMtratA thI mukti eja ApaNe sAmAjIka, rAjakIya, ane dhArmika Adarza che. anekavidha muktimAMnI eka mukti Aje ApaNe hAMsala karI che. tene apAra AnaMda mAnavinA haiye haiye uchaLI rahyA che. svAdhInatAmAM ja janmasAphalya che; tethI Avo harSa tha svAbhAvika ja che, paNa ATalAthI ja ApaNe saMtoSa mAnI levAne nathI. jyAM sudhI mANasa kuvAsanAothI gherAyelo che, paristhitithI jakaDAyela che tyAM sudhI te parAdhIna ja che ane parAdhInatAthI maraNa kaMI juduM nathI. rAjakIya svAtaMtryanI sAthe bIjI dareka dizAnuM pUrNa svAtaMtrya ApaNe meLavI laie to ja sAcA svataMtra banI zakIe. ApaNuM zarIrane svastha ane sazakta banAvI roga ane durbaLatAthI mukta karavuM joIe; buddhine ajJAna, khoTA vicAro , ane vahemamAMthI mukta karavI joIe; kaThoratAnI lokhaMDI sAMkaLethI jakaDAyelA hRdayane AjhAdI ApavI joIe. bhaya, lAlaca, lAcArI, kAma, krodha, lobha, ane zudra svArthanI jaMjIrethI jakaDAyela manane svataMtra karavuM joIe, hAtha pagane karmavegamAM joDI, jaDatA ane AlasyanA baMdhana teDI nAMkhavAM jee; kAna, AMkha ane jIllAnA durUpayogone aTakAvavA joIe. ATaluM karyA pachI ja ApaNe pUrNa svataMtra banI zakIe.. pazcimanI saMskRti mAne che ke svataMtratA e mANasane janmasiddha haka che. dareka mANasa janmathI svataMtra che. vicAra svAtaMtrya, vANI svAtaMtraya, mata svAtaMgya, AcAra svAtaMtrya, bhramaNa svAtaMra, apaurUSaya mAne ane sarvopari pramANu tarIke svIkAre te vaidika dharma. vedanI apauruSeyatA ane pramANu-sarvoparitA na mAne te avaidika hiMdu dharma. avaidika vibhAgamAM mAtra jano tema ja bauddho ja nahi paNa AjIvaka saMpradAya, zAkata saMpradAya, kabIra paMtha, rAmAnaMdI paMtha, pAzupata saMpradAya jevA bIjA paNa aneka paMtho ane saMpradAyone samAveza thAya che. hiMdu kIle phInuM evuM eka paNa nirUpaNuM jovAmAM nahi Ave ke jemAM A vaidika saMpradAya ane paMthane samAveza karavAmAM Avela na hoya. AvI ja rIte hiMdu saMskRtine paNa be vibhAgamAM ja vicAra karavAmAM Ave che. brAhmaNa saMskRti ane zramaNa saMskRti, ane A zramaNa saMskRtimAM mAtra jaina darzanane ja samAveza thato nathI paNa baudhdha darzana, sAMkhya darzana, vega darzana tema ja kabIra, tukArAma, nAnaka, dAdu Adi mahAtmAo dvArA upasthita thayelAM arvAcIna darzanene paNa samAveza thAya che. A zramaNa saMskRtie brAhmaNazreSTatvane, varNavyavasthAno, aspRzyatva, veda, yajJano virodha karyo che ane sarvasamAnatA ane kriyAkAMDanI apekSAe jIvanazuddhi upara vadhAre bhAra mUke che. A baMne pravAha ekamekathI chuTA paDatA ane saMkaLAtA anAdi kALathI hiMdustAnamAM cAlatA AvyA che ane te ubhaya pravAhane samagrapaNe hiMdu saMskRtinA sarvasAmAnya nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A rIte vicAratAM jene hiMduomAM samAveza thato nathI ema kahevuM leza mAtra ucita nathI, itihA- sasaMmata nathI, vartamAna paristhitinuM samyak prakAre nirUpaka nathI.- apUrNa. paramAnaMda, mudraNa svAtaMtrya, khAna pAna svAtaMtrya, vagere ApaNe pazcimanI saMskRtimAMthI zIkhyA chIe; paraMtu ApaNI pUrvanI saMskRti ethI taddana juduM ja zIkhave che. pauya tatvaciMtaka kahe che ke mANasa janmathI baddha che. baddha avasthAmAM ja tene janma thAya che. athavA tethI ja janma le che. svataMtra to eka Izvara che ane jyAM . sudhI ApaNe Izvara thayA nathI tyAM sudhI baddha ja chIe. ApaNe badhAe svataMtra thavuM rahyuM che. IzvarI guNa ApaNAmAM AvyA vinA ApaNe svataMtra thavAnA nathI. Izvara premasvarUpa che; tenAmAM vizvavAtsalya che. e guNa jyAre ApaNAmAM Avaze tyAre ApaNe svataMtra thaI zakIzuM. e guNa mahAtmAjImAM AvavAthI ja teo pUrNa svataMtra banI, bhAratane lohInuM eka paNa biMdu vahevarAvyA vagara AjhAda banAvI zakyA che. A itihAsamAM anokhI ghaTanA che. jene prema vizva sudhI nathI pahoMcyo te baddha che; jene vAsanA che te baddha che; jene svArtha che te baddha che. baddha che. te svataMtra heI zakato ja nathI. tenuM niyamana bIjAe ja karavuM joIe. AMdhaLAne bhramaNa svAtaMtrya na apAya; mUkhane vicAra svAtaMtrya na apAya; unmattane AcAra svAtaMtrya na ApavuM joIe; bALakane mata svAtaMtrya ghaTatuM nathI; kajIyAkherane vAka svAtaMtrya apAya nahiM; TuMkAmAM ajJAnI ane anAcArIne koI paNa jAtane svAtaMtryane adhikAra nathI. svAtaMtrya e dareka jaNano haka nathI paNa atyaMta yogya manuSyane maLo adhikAra che. TuMkAmAM tRSNA e badhdhatA che ane tapti e svataMtratA che. tethI ja sAco svataMtra che. Aja kAla svataMtratA zabdane ghaNo durUpayoga thaI rahyo che. svataMtratAnA nAme keTalAka svachaMdI banI rahyA che. paNa bhulavuM na joIe ke svataMtra zabdamAM sva jeTaluM ja mahatva taMtra eTale. niyaMtraNanuM che. pitAnuM patA para niyaMtraNa tenuM nAma svataMtratA che. AvI svataMtratAne svaccheda sAthe koI paNa jAtane saMbaMdha nathI; sAcI svataMtratA saMyama vagara TakI ja na zake. saMyamathI sajaja thayelI svataMtratA ja sAcI svataMtratA che. zastro paNa te ja sAcAM kahevAya je mANasane AjhAdI mA mukti ApI zake. sAdhue paNa te ja zreSTha je mAnava samAjane sarva prakAranA dAsatvamAMthI AjhAda banAve. Aje mahAtmAjIne ApaNe zreSTha kATImAM gaNI zakIe chIe. rAjakIya dAsatvamAMthI ApaNune mukata karavAmAM temane ja moTo phALo che ane keTalAka sAmAjIka ane dhArmIka dAsatvamAMthI paNa hindI janatAne temaNe mukti apAvI che. vaLI AzcaryanI vAta to e che ke AvA cAlIsa karoDanI AjhAdInA prApti samaye teo kayAMya AdhA jaIne besI gayA che ! seMkaDe varSamAM nahI manAI huMya evI dIpamAlikA Aje hiMdustAna manAvaze mukhya sthAna para bhAratane AjhAda dhvaja pharakaze. e dhvaja paNa kaMIka-anekhA saMdezAo ApI rahyo che, emAM rAjakIya AjhAdI ane dhArmIka mukatine saMdeza bharela che. enA traNa raMge darzana, jJAna ane cAritrya e traNa mokSamArganA dyotaka che. kesarI raMga zraddhA batAve che, sapheda raMga jJAnasucaka che. ajJAna aMdhArAne dUra karI jJAna, ujavala prakAza pAthare che. lIlo raMga cAritrya batAve che. cAritryathI AtmaguNo haryA bharyA thAya che. enuM vaccenuM cakra darzana, jJAna, cAritranAM pratIkasama che. bIjo . ene artha zaurya, prema ane zAMtine che. ane cakra zrI kRSNanA sudarzanacakranI jema anyAya ane julmane pratikAra karavAno saMdeza ApI rahyuM che. bhAratanA AjhAda dhvajane kevaLa AkAzamAM caDAvI ja satela ne mAnatA tenA saMdezane mastake caDAvI hRdayamAM dhAraNa karajo. aMte bhAratane A AjhAda vaja dareka mAnavIne sarvadezIya mukita Ape e ja zubha kAmanA ! ' "jaina prakAza mAMthI sAbhAra udbhUta. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-47 ame akalolImAM AjhAdI zI rIte ujavI? muMbaI jevA zaherathI mAtra pacAsa mAIla dUra AvelA eka jamaNu hajI sudhI thayuM nathI, eTale A kAryakrama je goThavAya te gAmaDA pAse Aje cha varSa thayAM huM grAmasevAnI dRSTie jaI zA mATe jamaNuM maLe che tenI puchaparacha pachI gulAmI ane beTho chuM. A mudata daramiyAna mane khATAmIThA anubhavo thatA AjhAdInI vAtane kadAca khyAla ApI zakAya. A hetunI sididha cAlyA. A gAmanuM nAma "akalelI" che, e vajezvarInA vikhyAta mATe jamaNuM ApavAnuM nakakI thayuM. paraMtu varasAdanA abhAve maMdiranI bAjumAM Avela che. gAmanI hadamAM kudaratanA garama pANInA dukALa DokIyuM karI rahela che teve vakhate dANuM kema meLavavA e prazna jharA rAta divasa vahyA ja kare che, pAse ja tAnasA ane ratAnI thayA. AdIvAsI loko gAmanA kheDutonI je sevA kare che te nimite nAmanI nadIo che. AjubAjumAM nAnA pahADa, TekarIo ane kheDuto pAsethI temanA gajA anusAra dANu meLavI levA nakakI bAMbu tathA lAkaDAnA moTA jaMgalo AvelAM che. gAmanI vastI thayuM. bIjI savAre ame amArI jhoLIo laIne dANA 625 mANasanI, jemAM 175 (Azare) AdIvAsIo che. gAmanA ugharAvavA nIkaLI paDayA ane jarUrI cokhA meLavI lIdhA. lekino mukhya AdhAra bhAtanI khetI upara rahyo che. AdIvAsInI koInI pAsethI dALa, telI pAsethI tela ane dukAnadAra pAse jamIna nathI, eTale teo gAmanA kheDutonI jamIna para pAsethI mIThuM maracuM meLavyuM. have zAkanuM zuM ? cAlyA jaMgalamAM athavA jaMgalanA kAmamAMthI rAjI meLave che. kheDuta komamAM keTalAka ane jaMgalamAM aneka jAtanI bhAjI khAvAlAyaka uge che akSaro lakhI vAMcI jANe che tyAre AdIvAsIomAM eTaluM bhaNatara te lAvyA. amArA gAma pAse ja galI keLanuM jaMgala Avela che. paNa nathI pahoMcyuM. temAMthI keLanA pAMdaDAM maMgAvyAM. ATalI taiyArI pachI ATalA badhA A gAmane khAsa ane AjubAjunA gAmaDAo sAthe , mAthusanI raI mATe hAma vAsaNa kyAMthI meLavavAM ? A prazna paricaya karavA gayA pAMca varSamAM mane sujhe tevA prayatna kyo, gAmaDIyAoe suMdara rIte uke. jeTaluM anAja rAMdhavuM hatuM paraMtu karelA prayatnanA phaLanAM darzana durlabha dekhAyAM. pAMcame varSe huM tenA pAMca sAta hisA karIne teTalA kuTuMbane temanI pAsenA sakhata bimAra paDe. A paristhitimAM mAre have gAmaDAne choDavuM vAsaNamAM rAMdhI ApavA goThavaNa thaI. grAmalokonI sabhAmAM thayela e nirNaya thayo. A nirNayane amalamAM mukavA huM tajavIja ATalA nirNayanI vAta tarata ja AdIvAsIoe jANI ane AdarI rahyo hato te daramIyAna aitihAsika 15 mI ogasTa temane jamaNuM maLaze eno AnaMda thayo. bIje divase AdIvArasIAvI pahoMcI. ene ekaThA karyA ane tenI sAthe usavanI vAta zarU karI emane - 15 mI ogasTa jema jema pAse AvatI gaI tema tema 15 mIe zA arthe jamaNu maLavAnuM che tyAMthI zarUAta karI akalelI gAmamAM AjhAdIusava kema ujavavo enI vAta thatI ane jeTalI vAta e samajI zake teTalI thaI. parINAmamAM cAlI. 13mI tArIkhanI sAMja sudhI huM nirAza hatA kAraNa ke AdIvAsIo suddhAM AkhA gAme utsava ujavavAmAM bhAga lIdho. mArI vAtane amala thaze ke kema enI khAtrI na hatI. 14mIe sAMjanA gAmanA bALaka ne nAnA vAvaTA ane prasAda ApaNI sarakAre karela geThavaNa anusAra mAmalatadAra-kacerIe Apyo. kheDutene chokarAoe vAvaTo pote paherelAM kapaDAM para A gAmanA pilIsa paTelane bIjA gAmanA paTela sAthe notaryA. khe tyAre AdIvAsI bALake je vagara kapaDe AvyA hatA e AjhAdIutsava ujavavA sucanA maLI. zALAnA vidyArthIo mATe cAMda muMjhAyA-paraMtu 15 mInI prabhAtapherImAM AdIvAsI bALako game ane mIThAInA paDIkAM AvyA. tenI ja sAthe rASTrIya jhaMDe polIsa tyAMthI eka cIMtharuM meLavI tenA u ra vAvaTo lagADI AvyA ane paTelane soMpAye. maLelI sucanA pramANe usava kema ujava e emanA bherUo sAthe dhvajavaMdanamAM bhaLyA. AdIvAsI lokoe utsaarthe polIsa paTela ane gAma loko mArI pAse AvyA, carcA vamAM bhAga lIdho ane 15mI tArIkhe e badhA jamavA bheLA zarU thaI. keTalIka rUparekhA dorAI ane AkhA gAmane ekaThuM karI chevaTanuM nakakI karavA vicAryuM. thayA. A aitihAsika jamaNunA darzane gAma loko AvyA ane paTelanA be lAvyA gAma loko ekatra thayA, paraMtu AjhAdI patarAvaLAM pIrasAI rahyAM tyAre ema sahanAvavatu ne leka ane ene kAryakrama emane kema samajAvo A muMjhavaNa cAlI, gavAyA bAda jamaNa zarU thayuM. A jamaNa mATe ame rokaDa rakama kAraNake kaMgAlIyatanA nirAzAmaya jIvana vitAvatAM A bhAIone kharacI nathI, chatAM je vastuo vaparAi tenI kIMmata gaNatAM mANasa hindanI gulAmInI laDatanuM bhAna ke kaMI ja khabara nahotI eTale dITha jamavAno kharca aDhI AnA thayo. AmAM badhAe maLIne kAma kareluM hovAthI majurInuM kharca gaNAya nahi. AjhAdI usavanI samajaNa ApavA mATe vitAvela gulAmInI vAto karavI paDI. sAmAnya rIte bIje badhe je Dhabe usane kAryakrama muMbaI zaheramAM lAkhanA kharce utsavadhelA lokoe karela hate te goThavAye, paraMtu amArA AdIvAsIonuM zuM? emane ujANuM ane rozanImAM je u9lAsa hato te ja ullAsanAM samajaNa kema ApavI ? A muMjhavaNa ane thaI, kAraNa ke A darzana A gAmaDAmAM thayAM. jyAre pacAsa mAila dura thayela leke sAthe ApaNe vAta karIe to. paNa e vAta teo keTalI rozanIne prakAza - rAtre ame AkAzamAM jotA hatA tyAre samajyA che e jANavuM muzkela che. emanuM jIvana ja gulAmImAM amArI pAse te khAvA mATe paNa tela nahatuM te rozanI mATe vIte che. peTa bharIne khAvA bhAta nathI. vastramAM mAtra lageTI. te hoya ja kyAMthI ? eTale rozanInAM daza pacAsa mAIla durathI ane ziyALe unALe ke comAse khule zarIre rahe che. emanI karI ame saMtoSa anubhavyuM. strIonA mAthAnA vALa bAvAnI jaTA jevA guMcaLAM vaLI gayela AjhAdInA A kAryakramanI asara mArA upara thatI cAlI dekhAya, kAraNa ke temane nathI koI divasa mAthuM dhevA sAbu ane 14 mI tArIkhanA rAtrInA 12 vAgyA sudhI huM je nirAmaLe ke nathI tela ane kAMcakI maLI, jethI teo pitAnA vALa zAmAM gherAyA hatA te palaTAI gaI ane 15 mIe mANelI eLe. emanA nAnA bALakane laMgeTI paNa nathI, e amuka umara svataMtratAe mArAmAM navI AzAne saMcAra karyo ane A gAmaDuM sudhI nANAM ughADA ja pharyA kare. A badhA ajhAdI utsavamAM cheDI javAne badale temAM vadhAre ne vadhAre otapreta banavAnI mane bhAga laI zake evI emane samajaNa kema ApavI ? ene koI baLavAna preraNA ApI. gAma: akalelI ) vicAra karatAM ema TharAvyuM ke AdIvAsI strI purUSa bALaka badhAMne posTa vajezvarI viThThaladAsa va. jerAjANI eka TaMka peTa bharI jamADavA. akalelI gAmanA itihAsamAM AvuM ja thANu ) Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jaina kuzaLa vaidya hatA ane temanA jagataviSenA vicAro paNa temanI khetapeAtAnI anubhavadazA upara avalakhita hatA ane. kharI rIte te te vicAro sarvathA sApekSa hatA, eTale emAM kAi jAtanA virAdhane avakAza ja nathI. temaNe te anya anya mumukSusAdhakane temanI vanazuddhi je je prakAre thAya te te prakAre judI judI dezanA ApelI che eTale temane mULa uddeza eka ja . hAvA chatAM ApaNI adhikArabhUmi pramANe te ApaNune vicitra judA judo bhAse temAM navAi na gaNAya; e purUSAe mAnavanI ke,gyatA pramANe peAtAnI dezanA dvArA upakAra karela che. mATe temanI judI judI dezanAne! mULa abhiprAya samajyA vinA temanA upara AkSepa karavA te ApaNe mATe mahAanatha kArI che, jema AMdhaLA lekA caMdra upara AkSepa kare te.te asa Mgata lekhAya, tema ApaNA te te purUSonI uparane AkSepa paNa asaMgata ja che. saMtapurUSA je bhASaNa kare che te nizcita hoya che, sAragarbhita hAya che ane upakArajanaka paNa heAya che. te satA nArI dRSTivALA mAnavanI peThe jema tema bharaDatA nathI, mATe e traNe mahApurUSo sarvajJa che-kevaLI che ema ApaNe mAnavu joie ane ema mAnIne e traNe mahApurUSone abhiprAya samajavA prayatna karavA joie tathA temaNe prapa McakSaya mATe duHkha TALavA mATe je je upAyeA batAvelA che te jIvanamAM AcaravA joie. sauthI saraLa. ane sIdhe satya samajavA mAga AcaraNu ja che. eTale ApaNe tenA upara ja bhAra mUkavA joe ane prAcIna paMDitAnI peThe amuka kaLI che ane amuka kevI nathI evA vitaMDAvAdamAM na paDatAM dareka mahApurUSa tarapha samAnabhAva kavaLIne temaNe kahelu AcaravuM e ja ApaNe mATe hitakara mArga che. upara je hakIkata kahelI che tene maLatI AvatI hakIkata zrI haribhadrasUrie potAnA yogadRSTisamuccayamAM A pramANe ApelI che. 100 nirUpaNu karavAnI zakti ApaNAmAM nathI te pachI jee hajAro varSa pUrve thaI gayelA che temanA viSe tadana sAcesAcu nirUpaNa sarvathA azakaya che ema mArI mAnyatA che. tema chatAM vANI mANusanA manane samajavA mATe dIvA samAna che' e nyAye ApaNe te te puruSoMnI vANIne tapAsI joie ane te dvArA temanA svabhAvane paricaya kadAca gheADA NA pAmI zakAya te pAmIe. vartamAnamAM je vANI te te puruSonI kahevAya che te vANI paNa akSaraza: te te puruSonI che ke kema e eka moTA prazna che, hu Aje savAre eka vAta eka mANusane kahuM ane te vAta te mAjIsa dvArA phelAtAM phelAtAM Aje sAMje evI vilakSaSNu banI jAya che ke jANe te vAta me' savAre kahI hoya ema mane peAtAne paNa lAgatu nathI, te pachI te te puruSoe je vANI uccArelI che te vANIne Aja hujArA varSa vItI gayAM eTale e vANI akSarazaH evIne evI ja rahI hAya ema kahevuM' e anubhava virUdhdha che. ApaNe ema mAnI lae ke te te purUSonA te te mukhya anuyAyIoe e vANInuM jatana peAtAnA jIvanI peThe kareluM che ane temAM leza paNa parivartana temanA taraphathI karavAmAM nathI Avyu te paNa vANIne lokavANInA--je parivartanazIla svabhAva che te kayAM javAne ? eTale e vANI kharAbara akSaraza: utarI AvI che ema mAnavu'- kharAkhara jaNAtu nathI. tema chatAM te te purUSanAM Aje je je vacanA ApaNane maLe che tenuM tarathabhAve saMzAdhana karatAM ane te te purUSotu. jIvana-AcaraNu vicAratAM je kAMi phalita thAya che te A pramANe che. kapila, buddha ane mahAvIra e traNe rAjaputrA hatA ane temanI sAme asa.dhAraNa bhegasAmagrI hevA chatAM tene temaNe tyAga karIne aicchika garIkhI svIkArI hatI ane peAtAnu duHkha tathA temanI AsapAsanA samAjanu ane mAnavamAtranu' du:kha TALavA temaNe bhAre jahemata uThAvI hatI. te du:khane TALavAnAM upAya zodhavA temaNe peAtAnAM jIvana hADamAM mUkayAM hatAM ane e upAya zeAdhatAM emaNe dheAra kA hasate mAMe uThAvyAM hatAM. A badhuM jotAM ema te spaSTa mAluma paDe che ke e traNe mahAtmAe kASTa rIte ApaNI jevA svA parAyaNa vA bhAgaparAyaNa vA vAsanAvaza nahAtA ja teo traNe rathataprajJa, jitedriya ane vAsanA upara bhAre nigraha rAkhanArA hatA tathA emaNe du:kha TALavAnA je je upAyo jevA ke sa bhUtamaitrI, satyAcaraNu, aparigrahabhAvane! svIkAra ane vilAsenA sauthA tyAga tathA viveka, svabhAnanI jAgRti vagere batAvelA che te paNa temanA svabhAvane sAro paricaya Ape evA che. jo ke te traNenA jagata viSenA vicAra| judA judA che, chatAM jagatanAM du:kha TALavAnI bAbatamAM te temanA eka sarakhA ja vicAro che ane TALavAnA upAye viSe paNa temanA vicArasaraNI ekasarakhI che. jagata viSenA vicAra| judA judA hAvA e kAMi apUrNatAnI nizAnI nathI. evI judAi sAdhakanA anubhavadazA, lokaparisthiti ane mumukSu ziSyonI adhikArabhUmi vagere upara avalakhe che, jagatane je dRSTie jovA mAgIe te ja dRSTie jagataviSenA vicArA baMdhAya che. eTale kAie dravyapradhAnadRSTi eTale nityadraSTi rAkhIne jagatane vicAryuM, kAie parivatanapradhAnadRSTi eTale anityadRSTi rAkhIne jagatane zodhyuM, tyAre vaLI kAie banne dRSTie jagatanA vicAra karyAM eTale kAIne jagata nitya jaNAyuM, kAIne anitya jaNAyuM. ane kAine te nitya ane anitya ema banne prakAre samajAyu. Ama jagataviSenuM temanu saMzAdhana sApekSabhAve thayela che ane kharI rIte e sazodhana karatAM jagatanA du:khe TALavAnA je upAye zeAdhyA te ja temane mana pradhAna hatA ane te upAyAnA zAdhanamAM te temanI ekamatatA che eTale ApaNe have ema mAnavu rahyuM ke e traNe purUSa saMsAranA prapa McAtmaka rAgane dUra karavA mATe dhanvaMtarIsamAna 2 tA. 15-9-47 citrA tu dezaneteAM, pAt vineyAnupuththataH / yasmAt ete mahAtmAno bhavavyAdhi bhiSagvahAH ||" 132 yasya yena prakAreNa bIjAdhAnAdisaMbhava: / sAnubaMdho bhavatyete tathA tasya jagustataH // ekA'pi dezanaiteSAM yadvA zrotRvibhedataH / zracintyapuNyasAmarthyAt tathA citrA'vabhAsate // yathAbhayaM ca sarveSAmupakAro'pi tatkRta: / jAyate'vandhyatA'pyevamasyA: sarvatra susthitA // tadabhiprAyamajJAkhA na tato'vagdRzAM satAm | yujyate tampratideSo mahAnarthaMkara : paraH 11 nizAnAthapratikSepo yathAndhAnAmasaMgata: / tadddabhedaparikalpazca tathaivAvadizAmayam // na yujyate pratikSepaH sAmAnyasyApi tatsatAm / zrapavAdastu punarjihvAcchedAdhiko mata : B kuSTayAdivanno hyanto bhASante prAyazaH kvacit / nizcitaM sAravacaiva kintu satvArthakRt sadA / // 14 || 126 || 136 // 133 134 136 // 137 // (A zlokeAmAMnA amuka amuka zabdonI nIce mujaba TIkA ApavAmAM AvI che.) "tutevAM sarvajJAnamAM vijJa-lutArAnAm " vamAvete phamAna: sarvajJA:'' (132) te sUvaijJA:' (zlAkanI TIkA) ( 133 ) teSAM dharmajJAna thaTThA zrotRvietaH // (134 ) sazmitrAyam-sarvajJAmikAtham' (137) "rvajJAtizeSa:" (E) brAthavAra: su puna:-sarvajJatimavaH carca:" (1VT) HE SEVE Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-47 prabhu, jenA TI II kevaLI koNa? meM joyeluM che eTaluM ja nahi paNa anubhaveluM che ke te te darzananA taka graMthane racanArAe ukata kevaLI"nI bAbata para A prazna ApaNe eka jijJAsu ane upAdhyAya vacce bhAre jaMga macAvelo che, eTaluM ja nahi paNa bIjA pakSanA purUSa jAyalA kAlpanika saMvAda dvArA carcAe. , para bhAre anucita AkSepa karIne tene kevaLI TharAvavA bhAre prayAsa karelo che, mAdhA paNa aziSTa vAparelI che ane bIjI paNa jijJAsu-kevaLI zabda kaI akhaMDa zabda che ke temAM ghaNI asaMgata bAbata lakhelI che. amuka bhAga mULa che ane amuka bhAga pratyaya che? e A e jaMga paDito pUrata hota te paNa sahI zakAta, zabda kayA bhAvane batAve che? A paNa emaNe to e jaga prajAmAM pesAryo che ane ema upAdhyAya-zabdazAstranA niyama pramANe 'kevaLa" e akhaMDa karIne bheLI prajAmAM sapanAM bI vAvelAM che. junAM zAstro zabda nathI paraMtu temAM mULa zabda "kevaLa che. dhana' zabdane tenA . vAMcIe chIe tyAre sAruM mAluma paDe che ke jyAre mahAvIra, vAmI' evA arthane sUcaka 'ina' pratyaya lagADayA pachI jema pravacana karatA hatA tyAre tamAma jAtanI mAnavamedanI bhegI thaIne dhanI" zabda nIpaje che tema "kevaLa" zabdane te ja ane sUcaka che temane bhakita chaddhA sAthe sAMbhaLatI hatI. e ja rIte jyAre budha cha" pratyaya lagADavAthI "kevaLI' zabda banela che. pravacana karatA hatA tyAre paNa temanA pravacanane tamAma loko bhAre amarakezikAra kevaLa zabdanA traNa arthe batAve che. kevaLa hAMza ane rasa sAthe sAMbhaLatA hatA ane e badhA zrotAo eTale nirNata-nizcita. kevaLa eTale eka-ekaluM-bIjA koInI pitApitAnA gajA pramANe e pravacanamAMthI sAra laI pitApitAnuM sahAyatAnI apekSA na rAkhatuM. kevaLa eTale kRtna-AkhuM-badhuM jIvana ghaDatA hatA, ahiMsA satya, brahmacarya, aparigraha, alabha paripUrNa. A rIte jotAM nirNata jJAnavALo athavA bIjA ke inI aSa vagere savRttione jIvanamAM lAvavA prayAsa karatA hatA. paNa sahAyatAnI apekSA vagarane athavA paripUrNatAvALo hoya te vaLI jyAre e darzanakAronA tarkathAne phela thayo tyAra pachI kahevAya. e ja kozakAra kevaLI' zabdane jana tIrthakaranA paryAya koI paNa jAna buddhanuM vacana vAMce nahi eTale samaje te kayAMthI ? tarIke paNa noMdhe che eTale kevaLI eTale jaina tIrthaMkara paNa kapilanuM vacana paNa sAMbhaLe nahi te vicAre te kyAMthI ? jainane kahevAya.' mana buddhanuM ane kapilanuM vacana mithyA che khoTuM che eTaluM ja . jaina AcArya hemacaMdra pitAnA anekArtha kezamAM ane abhi nahIM paNa dhamanuM vidhAtaka che. e ja rIte koI paNa bauddha mahAdhAna ciMtAmaNikAzamAM e ja zabdanA upara jaNAvelA traNa arthe vIranuM ane kapilanuM vacana vAMce nahIM, sAMbhaLe nahIM ane samaje uparAMta bIjA paNa be artha batAve che. kevala eTale kuhana ane te kayAMthI? tene mana mahAvIra ane kapila e bane madha purUSa kuhana eTale akSamA. ISyavRtti. kevaLa eTale jJAna tathA kevaLI che--nakAmA purUSe che. e ja rIte kapilanA anuyAyI paNa mahAvIra eTale te nAmane eka graMtha ane kevalI eTale tIrthaMkara, "kevaLI" ke budhanA vacanane aDake paNa nahIM te pachI vAMce, sAMbhaLe ke samaje te zAne ? ene mana to mahAvIra ke budha bane nAstika tIrtha'kara' zabdanI vyAkhyA ApatAM te AcArya kahe che ke "saMrvadhA che-pAkhaMDI che. A rIte dezanI prajAmAM eka prakAre paraspara chAvaraNavilaye cetanasvarUpAvirbhAvaH kevalam tad asya asti dveSa phelAyela che ane e daiva e bhayaMkara rIte pasarelo che ke chevI" (madhAna vRtti) arthAt sarva prakAre AvaraNano vilaya jene lIdhe mAnavamAnava vaccenA kevaLa mAnavatA upara ja racAyelA thatAM cetananA svarUpane AvirbhAva eTale pragaTabhAva enuM nAma sadbhAvasaMbaMdha paNa jatA rahyA che. eTale pariNAme jaina, bauddha kevaLa'. evuM kevaLa jene hoya te kevaLI', jaina paribhASA pramANe ke kapilane anuyAyI temanA mULapurUSanA vacana upara ja kuhADA rAga ane dveSane samULago nAza thaI jatAM jenA AbhAmAM saMpUrNa lagAve che, chatAM e dharma ja kare che evuM bhramita jJAna dharAvI cetanAzakita-jJAnazakitane udaya thaye heya te kevaLI' kahevAya. sarvajJa, rahyo che. jo A sthiti Ama ja cAlyA kare te baudhdha, jene sarvadarzI, trikALavettA, pAragAmI tIrthakara vagere aneka zabda ane brAhmaNo vacce dilane saddabhAva kadi ja sthapAi na zake ane kevaLI' nA paryAyarUpe amarakozamAM tema ja abhidhAna ciMtAmaNi, e saddabhAva sthapAyA vinA ahiMsAnI ArAdhanA paNa kema kezamAM ApelA che. prastutamAM je A chelle artha kevaLI zabdano thaI zake ? mATe ja "kevaLI keNa" e prazna mAre ApanI sAme batAvela che te ja amapreta che ane e kevaLI koNa che?" e upasthita kare paDe che. prazna paNa e arthane anulakSIne ja karavAmAM Avela che. upAdhyAya-tamAre prazna ekadama vyAjabI che. madhyayugamAM jijJAsu huM je je takazAstro vA darzanane lagatA pustako tema ja vartamAnamAM dharmane nAme je jaMgo thayA che tene lIdhe ja bhaNela chuM temAM te evuM kaheluM jaNAya che ke mahAvIra paNa A bhAratadeza chinnabhinna thaI gayela che ane pAraNAme te parataMtra kevaLI che; buddha paNa kevaLI che ane kapila paNa kevaLI banI dharmavihIna dazAe pahoMcela che. tenuM chelluM udAharaNa hiMdu che. arthAt jainadarzanakAro mahAvIrane ja kevaLI kahe che ane te ane musalamAnanA prazna je rUpa lIdhuM che te bA paNI rAme bhayaMkara sivAyanA budhdha vA kapilane kevaLI kahetA nathI. baudhdhadarzanakAre rIte khaDuM thayela che. tamArA praznane uttara huM mArA anubhavajJAna buddhane ja kevaLI kahe che ane te sivAyanA RSabhadevane vA vardhamAna- dvArA tema ja mArI tarkazakitadvArA barAbara ApI zake tema chuM. svAmIne eTale mahAvIrane ke kapilane kevaLI kahetA nathI. evI ja chatAM tema na karatAM jaina dharmanA eka suvihina ane atyaMta rIte sAMkhyadarzanakAra kapilane ja pUrNa purUSa kevaLI kahe che ane prAmANika zrI haribhadrasUrijInAM vacane dvArA ja Apu chuM ane budhane ke mahAvIrane kevaLI kahetA nathI. Ama te te darzanakArA- samabhAvI AnaMdanAMnadha vacano paNa e bAbata TAMkI banAvavAne pitatAnA darzananA mukhya purUSane kevaLI kahe che ane pitAthI chuM ane cheka chelle vartamAnakALanA mahA mAnavanAM paNa vacane TAMkI bhinna darzananA pradhAna purUSane kevaLI mAnatA nathI. ethI meM kahyuM batAvI tamArI jijJAsAne saMtuSTa karavA prayatna karanAra chuM. ke te te darzanakAro potapotAnI apekSAe mahAvIra, buddha ane juo sAMbhaLo : " kapilane kevaLI kahe che te AmAM khare kevaLI koNa? zuM e vartamAnakALe ApaNI sAme nathI kapila, nathI buddha ke nathI traNene kevaLI kahevAya, pUrNa purUSa kahevAya vA te traNamAMnA amuka mahAvIra. ethI ApaNe temanA kharekharA svabhAvanuM, temanI sAceekane ja mATe kevaLI" zabda vAparI zakAya ? Ane khulAse mAre sAMcI paristhitinuM ane temanA koI paNu gurudeva viSenuM kathana karI sarvaprathama apekSita che. zakIe evI sthitimAM nathI. pratyakSa hoya tevA mAnavanuM paNa kharU | Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 2. prabuddha jaina tA. 15-9-47 133.. 134. ' artha " teTaluM ja mAna ApaNe bIjAnA dharma pratye rAkhavuM ghaTe. AvI 1 viyenA eTale ziSyonA adhikAra pramANe e mahApurUSonI vRtti hoya tyAM ekabIjAnA dharmane virodha nathI saMbhavate, nathI dezanA judI judI thayelI che. kAraNa ke e mahAmAe saMsArarUpa paradharmIne potAnA dharmamAM lAvavAno prayatna saMbhavate; paNa badhA * vyAdhine TALavA mATe uttama vaidya samAna che. 132. ' dha mAM rahelA do dUra thAya evI ja prArthanA.......nitya ' je mumukSanA manamAM je rIte sasaMskAranAM bIjenuM AdhAna karavI ghaTe che.'' (maMgaLa prabhAta pRSTha 58) thAya ane AdhAna sthirapaNe pragaTe te prakAre te purUe ApaNe apUrNa te ApaNe kapele dharma paNa apUrNa.. badhA dharma apUrNa mAnIe te pachI koIne UMcanIca mAnavApaNuM athavA zrotAonA adhikArabhedane lIdhe teonI eka sarakhI rahetuM nathI. badhA sAcA che, paNa badhA apUrNa che tethI doSane paNa dezanA temanA aciMtyapuSaprabhAvane lIdhe (ApaNane) judI pAtra che. samabhAva chatAM ApaNe temAM deSa joI zakatA hoIe, judI bhAse che. pitAnAmAM paNa devuM joIe e dezane lIdhe tene tyAga na yogyatA pramANe e dezanAe lo ke upara upakAra paNa karela karIe paNa doSa TALIe, samabhAva rAkhIe, bIjA dharmomAM je che ema emanI dezanA saphaLa che. . 135, 'kAMI grAhya lAge tene petAnA dharmamAM sthAna ApatAM saMkoca (maMgaLa prabhAta puSTa 36 ) 2 te sarvane abhiprAya jANyA vinA ApaNI jevA tAjA zrI haribhadra karatAM paNa ghaNA prAcIna samayamAM nirmANa Adhunika paMDito te dezanA upara vA te mahApurUSe upara AkSepa pAmela "RSibhASita' nAmane eka jana graMtha maLe che. A graMtha kare te mahAna anarthakara che. 137. lagabhaga azuddha chapAyela che chatAM temAM je sarvadharmasamabhAvanI jema AMdhaLAone caMdra taraphane AkSepa vA caMdra vizenI dRSTie lagabhaga 45 ahatenAM vacano dhelAM che te A samaye temanI judI judI kalpanAo asaMgata che tema ApaNI jevA vizeSa manana karavA lAyaka che. jainaparaMparAmAM prasiddhi pAmelA ene te mahApuruSa pratyene AkSepa vA. temanI vizenI judI sthAnAMga ane samavAyAMga nAmanA mULa aMgarUpa Agama mAM A judI kalpanAo asaMgata che. 138. RSibhASita' graMthanuM nAma noMdhela che eTale A graMthanuM pramANa ' sapurUne sAmAnya mANasa upara paNa AkSepa karavAnuM ucita AgamagraMtha samAna ja kahevAya ane naMdIsUtramAM te A "RSinathI te pachI Aryapu eTale sarvajJapurUSe upara AkSepa bhASita' nAmanA graMthanI jana kAlikazratamAM gaNanA karelI che eTale te jIbhanA cheda karatAM vadhAre ghAtaka manAve joIe. 138. vaLI A graMthanA pramANemAM zaMkAne avakAza ja nathI. temAM je sapurUSe dhaNuM karIne kudaSTivALA purUnI peThe jema tema . 45 arahAnAM nAma lakhela che te badhA ahIM ApavA asthAne - bolatA nathI paNa teo je bele che te nizcita bele che, sAraMga- che. e bAbata te vaLI bIje prasaMge yathAsamaya lakhI zakAya, bhiMta bele che ane upakAraka bele che. paraMtu temAMnA keTalAMka nAme A pramANe che. 4 "sAtipuseNa budhdheNa arahatA yuita" (pR0 33) (upara jaNAvelA che jemAMnA amuka amuka zabdonI nIce dIvAyaMNeNa arahatA isiNA buitaM (., 35 ] mujaba samajutI ApavAmAM AvI che.) mAtaMgo grAhatA dRSiT surataM - 22) .. 3. "kapila sugata vagere e sarvajJa purUnuM." (132) jaeNavakkeNa arahatA isiNA buita (10) "kAraNa ke e mahAtmAo sarvajJa che" (132) maMtiputeNa brAhatA lagr , 8 ] - "e savo " (133) 4 "zAkyaputra budhdha arahate kahyuM che." (33). "e savAnI athavA zrotAonA bhedane lIdhe" (134) "daipAyana arahaMta RSie kahyuM che." (35) temanA abhiprAyane eTale e sarvenA abhiprAyane" (137) "mAtaMga arahata RSie kahyuM che." (23) "sarvAne pratikSepa-AkSepa yAjJavalkaya arahaMta RSie kahyuM che." (10) (138) "ane apavAda eTale sarvane paribhava" (138) "maMkhaliputra RSie kahyuM che." (9) . upara jaNAvelAM TIkAnA avataraNomAM aneka sthaLe AcArya arthAta-RSibhASita sUtramAM zAkyaputra buddha, daipAyana maharSi, mAtaMga haribhadra e traNe mahApurUSe mATe spaSTapaNe "rasava' zabdane RSi, yAjJavalkaya RSi ane saMkhaliputra RSi A badhAne upaga kare che. eTale have ApaNe "kevaLI koNa?' evI arahata" zabdathI saMbodhelA che eTaluM ja nahIM paNa teo badhA mAthAkUTamAM paDayA vagara ja saMpurUSenA AcaraNane anusarIe te mATe budha, virata, vipApa, dAnta, dravya . ane pharIthI janma nahIMApaNuM zreya che. lenArA evAM evAM vizeSaNo ApelAM che. AvI jainavANI jotAM maharSi AnaMdaghane pitAnA eka padamAM AcArya haribhasUri ema lAge che ke ghaNuM prAcIna samayamAM e dareka draSTAo je ja bhAva batAvela che. te pada suprasiddha che chatAM tenI ekAda pratye keTale badhe samabhAva haze ane temanA judA judA abhiprAya be kaDI ahIM TAMkI batAvuM chu. . samajavAnI keTalI badhI dhagaza A saMgrahakAramAM haze. anubhava te ema ja kahe che ke sarvadharma samabhAvanI "rAma kaho rahamAna kaho kou, kAna kaho mahAdeva rI dRSTie dharmArAdhana thavuM joie ane tema thAya te ja te saphaLa parasanAtha kaho kou brahmA, sakala brahma svayameva rI || rAma0 // 1 // che. chatAM je loko haju paNa zabdapramANI che temane khAsa ahIM vartamAna mahAmAnava A ja bAbatamAM potAnA anubhavanAM | RSibhASita ane haribhadra vagerenAM vacane utArelAM che. je vacane lakhe che te A pramANe che. "jagatanA pracalita prakhyAta , jInI peDhI viSe vizeSa na kahuM, paNuM yuvakanI navI peDhI A " dharmo satyane vyakata karanAra che, paNa te badhA saMpUrNa manuSya dvArA vastu dhyAnamAM leze te ApaNAmAM dharmane nAme cAlatA aneka vyakata thayelA hoI badhAmAM apUrNatA athavA asatyanuM mizraNa vikhavAda jarUra TaLI jaze, zAMti ! . heya che. tethI jevuM ApaNane ApaNA dhama" viSe mAna hoya, * paMDita becaradAsa jIvarAja dezI zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe taMtrI mudrake prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, mubaI. 2 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. B. 4266. prabudha jaina thayA che ane jyAre A kAra jhaLahaLI rahe che tyAre amane evuM mArgadarzana sAcI mahattAne taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha, vArSika lavAjama muMbaI : 1 okaTobara, 1947, budhavAra aMka : 11 rUpiyA ja - hiMdanI AjhAdI ane dunIyAnuM bhAvI [ A svAtaMtryaprApti parvanA ja zrI. mIrAM rIzAra jemane araviMda AzramanA sabhyo "mAtAjI" tarIke oLakhe che ane yoganiSTa zrI araviMda dhAma-te baMne taraphathI pRthaka pRthaka saMdezAo bahAra pADavAmAM AvyA hatA. te mULa a grechamAM hatA. tene anuvAda "prabudhdha jaina'nA vAMcake mATe ahiM pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI ] prArthanA e amArI mAtA ! hiMdanI AtmA! jyAre tArAM sattAne tArA zabdanI upekSA karIne bIje raste cAlavA lAgyA, bIjA mAlIkane AdhIna banyA, ane tAre jyAre temaNe inakAra karyo tyAre paNa tArAM te santAnone jeNe kadi tyAga karyo nahoto evI A snehuvatsala mAtA! jyAre tArAM sattAne jAgRta thayA che ane jyAre A muktikALanI uSAnA TANe tArA mukhAraviMda upara bhavya prakAza jhaLahaLI rahyA che tyAre A mahAna ghaDie tane amo namana karIe chIe! tuM amane evuM mArgadarzana karAve ke jethI amArI AMkho sAme ughaDatuM A svAtaMtryakSitija sAcI mahattAne raju karanAruM ane prajAsaMdhamAM tane yogya sthAna prApta karAvanArUM kSitija paNa bane! tArAthI amane evI doravaNI maLe ke jethI ame haMmezAM mahAna AdarzonA samarthaka banIe ane adhyAtmamArganA sUtradhAra ane mAnavajAtanA mitra tema ja madadanIza tarIkenA tArA satya svarUpane jagatane AkSAtkAra karAvIe! mAtAjI. 1947nA ogasTanI 15mI tArIkha eka aMgata nivedana karavAnuM mArA mATe zakaya che ane te paNa mAgasTanI paMdaramI tArIkha AjhAda hiMdano janma divasa che, eTalA mATe ke A ye ane Adarzo hiMdanI AjhAdI sAthe e divase june yuga pure thAya che ane navo yuga zarU thAya che. sIdhe saMbaMdha dharAve che ane hiMde bhaviSyamAM je kAMI mahAna kArya A dhaTanAnuM mahatva mAtra ApaNA deza puratuM ja nathI, paNa tene karavAnuM che ane jemAM teNe AgevAnI bharele bhAga bajavyA ezIA tema ja AkhI duniyA sAthe bahu mahatvane saMbaMdha che. sivAya chuTako nathI te mahAna kAryamAM A dhyeya ane Adarzone kAraNa ke A ghaTanA dArA prajAsaMdhamAM aneka zakayatAothI bharelI samAveza thAya che. kAraNa ke huM haMmezA evo abhiprAya dharAvato eka evI navI rASTrazakitane praveza thAya che ke je rASTrazaktine ane jaNAvate Avyo chuM ke hiMda jAgRta thaI rahyuM che, utthAna mAnavI jagatunuM rAjakIya, sAmAjika, sAMskArika tema ja AdA- anubhavI rahyuM che te mAtra pitAnA bhautika svArtho sidhdha karavA mika bhAvI nimaNu karavAmAM bahu mahatvane bhAga bhajavavAno che. mATe ja nathI athavA te mAtra AtmavistAra, mahattA, sattA A divasanuM mArAM aMgata jIvanamAM khAsa mahatva che, kAraNa ke ane dunyavI utakarSa sidhdha karavA mATe ja nathI-jo ke A A divasa mAre paNuM janmadivasa che ane te kAraNe mArA sarvenI te upekSA te karI zake ja nahi-tema ja anya rASTra upadezane svIkAranArA anuyAyIo dara varSe A divasane ujave che. mAphaka bIjI prajAo upara hakumata jamAvavA mATe paNa A A ja divasane Aje AkhA rASTrane maLatI AjhAdInA kAraNe utthAna nathI ja, paNa izvarArthe tema ja samagra mAnavajAtanA sahAyaka atyanta viziSTa mahatva maLe che e hakIkata svAbhAvika rIte tema sUtrasaMcAlaka tarIke lekaka9yANa arthe jIvana jIvavA mATe ja mane bahu saMteja pamADanArI nIvaDe che. eka adhyAtmavAdI tarIke hiMdanuM adhatana punarUtthAna nirmANa pAmI rahyuM che. A theye ane A ekIkaraNane huM kevaLa akasmAta ke arthavinAno ga lekhate Adarzo tenA svabhAvika kramamAM nIce mujaba hatAHnathI, paNa je daivI zakita huM janmyo tyArathI amuka mahAna () hiMdanI mukita ane ekatA sadhAya evI hiMdavyApI kArya mATe mane gherI rahela che te daivI zakitanI AvA ekIkaraNa krAnti, (2) ezIyAnI purnajAgRtti ane mukita ane mAnavasaMskapAchaLa koI cekakasa pejane ane preraNu huM anubhavuM chuM. khare tinA ghaDataramAM ezIe je agatyano bhAga bhajavyo che te ja khara jaganI je lagabhaga sarve hIlacAle mArA jIvanakALa daramiyAna bhAga ezaA pharIthI bhajavI zake tevA sAmarthya ane adhikAranI pitAnA hetuo sidhdha karaze ema huM AzA sevatA hate-je ke punaH prApti, (ka) mAnavajAta mATe vadhAre mahAna, vadhAre ujajavaLa e kALe to te badhuM kevaLa taraMgI svapna jevuM lAgatuM hatuM te ane vadhAre udAtta evA navajIvananuM nirmANa. A navajIvananI sava" hIlacAle Aje nAnA dhyeyane siddha karI rahI che athavA samagra sAdhanA evI haze ke jemAM bhinna bhinna prajAsamuhe potae siddhinI samIpa jaI rahI che. pitAnuM vyakitatva ane astitva kAyama rAkhavA chatAM A mahAna avasara upara mane saMdeza ApavAnuM kahevAmAM eka meka sAthe saMkaLAyelA raheze ane chuTAnA chuTA AvyuM che, paNa saMdeza ApavAnI sthitimAM huM bhAgye ja houM chatAM bhegAnA bhegA-evI susaMta sumeLavALI vizvaracanA ubhI chuM. Aje te je ane Adarzo meM bAlyAvasthA ane karavAmAM Avaze, (4) samagra jIvananuM AdhyAtmIkaraNa thAya te yuvAvasthA daramiyAna cintavyA hatA ane jenI paripUtinI zarUAta hetuthI pitAnA AdhyAtmika jJAna ane sAdhana sAmagrInuM hiMda Aje ApaNe joI rahyA chIe te me ane uddeze pUratuM mAtra taraphathI AkhI mAnavajAtane samarSaNa, (5) ane sauthI chevaTanuM "B1 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ' , tA. 1-10 --47 - te duniyAnA vikAsamAM eka evAM navA sImAcihnanI prApti ke jenA paristhitinA ane tenI tatkAlIna - dhunA ukela puratI maryApariNAme mAnavInI cetanA uccatara bhUmimane prApta kare ane dita na bane paNa bhaviSya tarapha mITa mAMDI zake ane tene samIpa jayArathI mANasa jAte vyakiMgata pUrNatA ane pUrNa samAjanAM lAvavA prayatnazIla bane evI dUraMdezI rAjyanIti je hiMda vikasvapnAM vicAravA ane sevavA mAMDayAM che tyArathI je aneka sAvI zake to eka AjhAda rASTra tarIke tene vizvasaMdhamAM the praveza samasyAo mAnavI samAjane guMcavatI ane muMjhavatI rahI che te Aje je kAMI dhIrI ane bhIrUnAbharI pragati thaI rahI che tene jarUra samasyAone ukela AvavA mAMDe. atyanta baLavAna vega ApI zake. saMbhavita che ke koI paNa aNudhArI hiMda svataMtra che, paNa ekatA prApta karI zakayuM nathI ane Aphata AvI paDe ane te Aphata je kAMI thaI rahyuM che temAM tethI tene maLelI AjhAdI jarjarita ane zIrNavizANe varUpavALI moTo antarAya ubhuM kare athavA te teto nAza paNa karI nAMkhe, * che. eka vakhata ema paNa lAgatuM hatuM ke aMgrejo hiMdamAM ema chatAM paNa chevaTanuM pariNA sunizcita che, kAraNa ke kudaratanA AvyA te pahelAMnI mAphaka ja hiMdanAM nAnAM nAnAM rAjyanA TukaDA- svAbhAvika vikAsakramamAM mAnavajAtanI ekatA atyanta Avazyaka emAM vahecAI jaze ane cotarapha anavasthA pasarI jaze. tenuM che, anivAryuM pariNAma che ane tenI siddhinI koIpaNa zaka vinA sadbhAgye hiMda A bhayAnaka ApattimAMthI ugarI jAya evI AgAhI karI zakAya tema che. bhinna bhinna rASTra mATe ekatAnI zakayatA pAkA pAye vikasI rahI hoya ema lAge che. baMdhAraNa AvazyakatA paNa eTalI ja spaSTa che, kAraNa ke tenI siddhi thayA sabhAnI zANapaNabharI kaDaka rAjyanItine lIdhe pachAta vargone vinA nAnAM nAnAM rASTranI AjhAdI kadi salAmata banI zake tema prazna kazA paNa bhAgalA ke gharSaNa sivAya ukelAI jAya nathI ane moTA ane zakitazALI ra.0 5NuM kharI rIte salAmatI ema have lAge che. paNa hiMdu mupalamAna vaccenA komI bhedabhAvanI anubhavI zake tema nathI.. Ama hovAthI mAnavajAtanI ekatA vRttimAMthI dezanA sthAyI rAjakAraNI bhAgalA te paDayA ja nirmANa thAya e sau koInA lAbhanI bAbata che. mAnavajAtanI jaDatA che. ema ApaNe AzA rAkhIe ke rASTrIya mahAsabhA ane samasta ane bevakUphIbharI svAtha dhatA ja mAtra A ekatAne avarodha prajA A nirmANa pAmelI ghaTanAne eka aphara ghaTanA tarIke nahi karI zake tema che. paNa A mAnavajAtanI ekatAne, kahevAya che te svIkAre ane eka kAmacalAuM yeja karatAM A ghaTanAne vadhAre mujaba, deve paNa rokI zake tema nathI. kudaratanI jarUriyAta ane mahatva nahi Ape. kAraNu jo A bhAgalA sthAyI bane ane daivI icchAne avarodhavenuM InAmAM sAmarthya nathI. rASTravAdanuM 'mazAne mATe TakI rahe te hiMda atizaya nabaLuM paDI jaze, yAjana e kALa samApta thayuM haze; atirarASTrIya bhAvanA ane pAMgaLuM banI jaze, kemI athaDAmaNanI zakayatA hamezAM ubhI dRSTine temaja antara rASTrIya paraMparAo tathA saMsthAone raheze, ane bahAranA humalAo ane paradezIonAM AkramaNonuM vikAsa karavo joIze. koI paNa mAnavI eka sAthe be rASTrAno ke jokhama paNa hiMda mAthe haMmezanuM ubhuM raheze. ApaNe AzA tethI paNa vadhAre rASTrone nAgarIka hoI zake, banI zake, evI rAkhIe ke AjanI taMgadIlI ochI thatAM, suleha zAnti ane prathAne paNa saMbhava che ke, have prAraMbha thAya; ane rASTravAdanI paraspara saMpanI agatya ane upayogItA vadhAre ne vadhAre dayAna- ugratA kamI thavA sAthe bhinna bhinna saMskRo potapotAnuM vyaki. . upara AvatAM, ekatrita banIne sarvasAmAnya pagalAM bharavAnI tagata varSe surakSita rAkhavA chatAM te sarvenuM kAI, adbhuta banne pakSane cAlu pharaja paDatAM paDatAM, ane emAMthI paraspara mAnya saMmIzraNa janma pAme e paNa eTaluM ja saMbhavita che. ekatAnI kaI avanavI bhAvanA mAnavajAtine jarUra vyApI vaLaze, bane evuM karAranAmuM ubhuM thatAM dezanA bhAgalA jarUra nAza pAmaze. A rIte koI paNa AkAramAM ekatA pAchI Avaze. jyA AkA hiMde duniyAne pitAnI adhyamika vizeSatAonI bheTa dharavA ramAM A ekatA pAchI Avaze e praznanI tAtvika dRSTie game mAMDI che. hiMdanI AdhyAtmikatA vadhAre ne vadhAre pramANamAM yuropa teTalI upaye gItA hoya, paNa vyavahArU dRSTie e prazna eTalA temaja amerikAmAM praveza karavA lAgI che. e hIlacAle tega mahatvano nathI. paNa game te rIte A bhAgalA javA ja joIe, pakaDavo ja joIe. Aje jyAre aneka AphatanA jhaMjhAvAto ane jaze ja. kAraNa ke te vinA hiMdanA bhAvIne ghaNo dhakako duniyAne akaLAvI rahela che tyAre duniyA hiMda upara vadhAre ne vadhAre lAgaze, ane ApaNI sarva AzAone ghaNe moTo phaTako lAgaze. AzAnI mITa mAMDI rahI che ane bhAratavarSanA dharmazAstra ja paNa ema banI zake ja nahi. mAtra nahi paNa tenI gasAdhanA tarapha paNa duniyA vadhAre ne vadhAre DhaLI rahI che. ezIA jAgRta thaI rahyuM che ane temAMnA moTA moTA dezo bAkI to badhuM mArI eka aMgata AzA, dhAraNa ane svataMtra thayA che athavA te A ghaDie svataMtra thaI rahyAM che temaja beya jevuM che ane te hiMda temaja pazcimanA AgaLa paDatA temAMnA bIjA keTalAka parAdhIna deza tareha tarehanI athaDAmaNo vicAro dharAvanArA mAnavIone AkarSI rahela che. mAnavIyAnA mAMthI pasAra thaine AjhAdI tarapha gati karI rahyA che. have mAtra bIjA koi kSetra karatAM A kSetramAM muzkelIo pAravinAnI che, paNa bihu ja thoDuM karavAnuM rahe che ane te Aje athavA AvatI kAle e muzkelIo te chatAvAne mATe ja ubhava pAmI che ane je thaI raheze. e dizAe hiMde potAno bhAga bhajavavAne che ane te bhAga sarvazreSTanI IcachA haze te e muzkelIo jarUra jItI zakAze. Aje paNa evI tAkAta ane kuzaLatApUrvaka bhajavI rahela che ke hiMda A dizAe paNa je duniyA AgaLa vadhavAnI hoya te, A jethI hiMdamAM zuM zuM zakyatAo rahelI che ane prajAsaMdhamAM te kevuM bAbata te AtmatatvanA ane AnaMtara cetanAnA vikAsamAMthI uddabhave sthAna prApta karanAra che tenI ApaNane kAMIka jhAMkhI thaI zake che. pAme tevI hoine, hiMde ja A dizAmAM pahela karavI joize ane mAnavajAtanI ekatAnuM ghaDatara je ke apUrNa rIte ema chatAM jo ke tenuM kAryakSetra vizvavyApI hovuM joIe ema chatAM paNa paNa bhISaNa antarAne sAmane karatuM karatuM AgaLa ne AgaLa gati 'hide ja e AkhI hIlacAlanuM madhyavartI kendra banavuM paDaze.' karI rahela che. e dhaDataranA garbhamAM bhAre vega, rahe che ane hiMdanA A AjhAdInA divase mArA saMdezano A sAra che. mAnavajAtanA Aja sudhInA itihAsa uparathI je ApaNe kAMI hiMda ane duniyA vaccene A saMbaMdha ubhe thaze ke nahi, pramANabhUta anumAna tAravI zakatA hoie te A mAnavajAtanI keTalo meDo ke keTale vahele ubhe thaze ene AdhAra te navA ane ekatA vikasatI vikasatI saMpUrNa ze siddha thavI ja joIe ema AjhAda hiMda upara ja rahe che. ApaNe jarUra kahI zakIe chIe. ahiM paNa hiMde AgevAnI - aMgrejI mULa lekhaka zrI aravinda, bharyo bhAga bhajavavAnuM zarU karI dIdhuM che ane mAtra vartamAna ' . . . . . . anuvAdaka :- paramAnaMda Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-47 harijana maMdira 105 pramukha jena praveza dhArA ane jaina zve. mU. kAnpharansanuM pratyAghAtI nivedana Aja sudhI eka paNa jina ma diranA daravAje A maMdiramAM kANu dAkhala thaI zake te viSe maryAdAsUcaka lakhaNu jovAmAM AvatuM naheAtuM. paNa jyArathI harijana maMdirapravezanA prazna upasthita thaye che tyArathI A maMdiramAM jatA sivAya anya koIne praveza karavAnA haDaka nathI evAM pATIyAM najare paDavA lAgyAM che. A nivedanakArA paNa Aje A ja vAta agaLa dharI rahyA che. AnuM kAraNa zuM? zuM khIjA hiMdu jaina maMdiramAM Ave e A bhAine kharekhara nathI gamatuM? evuM kazu ja nathI. AvA pATIyAM havA chatAM paNa aneka savaSNu hiMdue jaina maMdiramAM Ave tenA A pATIyAM caDAvanArA ane A nivedana dhaDanArA bhAiene jarA paNa vAMdhe nathI. paNa te ubhayanA dilamAM bharI che . aspRzya lekhAtA bhAio mATenI dhRNuA. e dhRSNA temane Aje khelAvI rahI che ke amArA madiramAM jatA sivAya bIjA kAne praveza karavAna jarA paNuM haka nathI. ane A dhRA dilamAM bharelI hovA chatAM AjanA jamAnAmAM e pragaTapaNe jAhera karavAnI emanAmAM hIMmata nathI ane tethI ja A khIlanA AvA ADakatarA virodha karatuM nivedana-uparathI videdaeNSa dekhAtuM' ema chatAM aMdarathI hiMdutvane iMnAkAra karavA sAthe aspRzyatvanuM samarthana karatu nivedana temaNe muMbai sarakArane mokalavAnuM ucita dhAyu' che. ema na hata te| A nivedanamAM aspRzyatA nivAraNanA mubai sarakAranA A mahAna prayatnanuM kAMI ne kAMka samarthana ApaNane jarUra najare paDavu joituM hatuM. ema na hota te| e nivedana ema jarUra jaNAvI zakatu hatu ke ame amArI jAtane hiMdu gaNatA nathI tethI e bhAva sUcavatI kalama Apa rada karA, paNa sAthe sAthe ame jaNAvIe chIe ke amArAM madira harijanA mATe hu'mezAne mATe khullAM che. A te dUra rahyuM paNa eTaluM paNa spaSTapaNe A nivedanakAre jaNAvatA nathI ke je kAi harijana jana haze tenA mATe amArAM dizA "mezAne mATe khullAM che ja. laTu durijanAmAMthI kai jaina nathI ane tethI amArA mATe rijana maMdirapravezatA krAi prazna ja sabhAne nathI ema jAvavAmAM prastuta nivedanakArA bhAre sate|Sa ane AzvAsana anubhavatA hrAya ane nirAMtanA ghuMTaDe pItA hAya eNvo dhvani AkhuM nivedana vAMcatA sabhaLAya che. ( gatAMkathI cAlu ) A badhI carcA karavA chatAM hiM'duomAM janatA samAveza karavA te yogya che ke nahi e eka evI bAbata che ke je upara pramANika matabheda hAi zake e samajI zakAya tevI vAta che. ane tethI jatA hiMduethI eka alaga kAma che e pratipakSanA dAvA ApaNe svIkArIe te paNa prazna aa e che ke A bhAie ema kahevAne taiyAra che kharA ke ame hiMduethI alaga evA jainA chIe ane ema hAvA chatAM ane kharI rIte te ema hAvAnA ja kAraNe amArA samAjamAM, dha'mAM aspRzyatvane kAi paNa prakAranu sthAna nathI. amArAM maMdira ane amArA upAzraye! sau koine mATe khullAM che ?" haragIja nahi. upara jaNAvela nivedana jaNAve che ke 'hakakanI rUe jana maMdiramAM mAtra jano ja AvI zake che. ame janetarane amArA madiramAM amArI marajI hAya te AvavA daie, paNu jaina sivAya bIjo kai paNa mANusa jaina maMdiramAM AvavAnA hakaka di karI zake ja nahi. AnA samarthanamAM pArasI agiyArI dAkhaleo devAmAM Avyo che. alabatta pArasI agiyArIomAM pArasI sivAya bIjA koIne dAkhala thavA devAmAM AvatA nathI. paNa pArasI agiyArIonI saMkucitatA kAM ane jaina maMdiranI paraMparAgata vizALatA karyA? jaina maMdirane abhagama dvAra ane akhaDadAra tarIke hu'mezA vaNu vavAmAM AvyuM che. jaina maMdiramAM kAi paNa samaye darzana karavA jai zakAya che. sagavaDatAnI khAtara rAtre 'diza 'dha rAkhavAmAM Ave te judI vAta che, paNu darzana mATe nimelA cAsa samayeA-evI kAi maryAdAne jaina maMdiranI saMsthAmAM sthAna nathI. evI ja rIte darzana karavA AvanAra sau kAne mATe jaina maMdira khulluM che. jaina dharmanA zAstragraMthaiAmAMthI kAi paNa sthaLe evA ullekha maLavA savita nathI ke je ullekha maMdirapravezane amuka ja jAti, dharma ke sapradAya purato ja maryAdita karate hAya. Aja sudhI AvI kAi maryAdA, Avo kASTha pratibaMdha jaina maMdira puratA jANavA ke sAMbhavAmAM Avyo nathI. ulaTu jaina maMdiramAM ja tarAnA thatA Agamanane janAe huMmezAM AvakAyu' che, utejyuM che, apanAvyuM che. ane na sapradAyanA svarUpa sAthe paNa A hakIkata taddana baMdha esatI che. A vizALa dezamAM jUnA haMmezAM eka ladhumatI vaga tarIke peAtAnuM astitva TakAvatA AvyA che, ane tethI pAMtAnA samAjane kema vistAratA rahevuM e cintA jaina samAjanA niyAmakAnA dilamAM huMmezAM vaselI haeNya che. jaina dharma tarapha anya janAne vALavAnI pravRttine jaina AcAryoe 'mezA uttejana ApyuM che. jaina' samAje jANe ke peAtAnAM dvAra saukAnA mATe khullAM hoya eve ja humezA vartAva dAkhavyo che, eTalA ja mATe anya saMpradAyanI apekSAe jaina saMpradAya Converting Religion dharmAntaranuM hu'mezAM anumedana karatA dhama' rahyo che. A lIdhe ja anya hiMdu devasthAnamAM jAta jAtanI pravezamaryAdA jovAmAM Ave che, jyAre jaina maMdira mATe AvI kAi pravezamaryAdA jaina zAstrakArAe kaddi pratipAdita karI nathI. AthI jyAre prastuta nivedanamAM jorazeArapUrvaka kahevAmAM AvyuM che ke jaina sivAya anya koi mAnavIne jaina maMdiramAM pravezakaravAtA huDaDa nathI, tyAre te sAme eTalA ja bhArapUrvaka jAhera karavAnI ApaNune jarUra paDe che jitezvara bhagavAnanAM darzana karavA AvanAra harakoI mAnavIne jaina maMdiramAM dAkhala thavAnA haDA che. A huDA jaina maMdiranI sarvAMgI kalpanAnA mULamAM rahelA che ane tethI dazana karavA AvanAra evA kai puN mAnavIne pAchA kADhanAra jaina jaina dharmanA mUlabhUta mantavyonA inkAra ane avajJA kare che. prastuta nivedana hiMduomAM janAne samAveza karavA sAme virodha dAkhavIne ja mAtra aTakatuM nathI, paNa tethI AgaLa cAlIne jaNAve che ke ''chevaTe hiMdanI baMdhAraNa sabhAe nyAyapUrNa mULabhUta hukAne lagatA je TharAve| pasAra karyA che te tara ame ApanuM dhyAna kheMcIe chIe. A TharAveAthI hiMdI sa'sthAnamAM vasatI judI judI sarva kAmAne sa'pUrNa aMzamAM dhArmika svAtaMtrya ApavAmAM AvyuM che. ame tethI namratApUrvaka rajI karIe chIe ke A dhArA upara jaNAvela mULabhUta hakAnA zabdo ane bhAvanAthI virUddha che, ane tethI AvA dhArAne kAyadAnuM svarUpa ApavuM na joie." Ama jaNAvIne A nivedanakAre jana zvetAMbara mUrtipUjaka vibhAganA nAme je sanAtanadhI hiMdu A khIlane sakhta virodha karI rahyA che te sanAtanadhamI AnI vahAre jAya che ane mULabhUta hakakAnA nAme A khIlanA mULamAMthI virAdha kare che. nivedanakArAnA mata mujaba harijano jaina ma MdiramAM te| AvI zakatA nathI kAraNa ke te dhame' jaina nathI, paNa custa sanAtana dhamI enA madiramAM pazu tee jai zakatA nathI, kAraNa ke ema karavAthI sanAtanadhamI onuM dhArmi ka svAtaMtrya chuMdAya che. hirajanAnA dhArmika svAta MtryanuM cAlu rUDhiArA sIdhesIdhu khuna thai rahyuM che e jovA samajavAnI A nivedanakArane jarA paN cintA nathI kAraNa ke harijAnA hAtha jhAlavAthI te tee abhaDAya che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-10-47. -- --- zrI jaina ve. mU, konpharansanI muMbaInI sthAyI samitie jALavavI ja rahI. ema ne varte te game te maMdira pravezano harijana maMdira praveza dvArA saMbaMdhamAM te mAtra eTale ja TharAva kAyadA heya-ApaNe jaMgalIpaNe vartAtA mANasane maMdiramAM dAkhalA karyo hato ke hiMduomAM jenone antargata nahi karavAnI ApaNe thatA aTakAvI zakIe chIe-dAkhala thayA hoya te hAtha pakaDIne muMbaI sarakAra pAse mAMgaNI karavI. A maryAdAne kenpharansanA bahAra kADhI zakIe chIe. javAbadAra adhikArIe A rIte vaTAvI gayA che ane harijanone eka evI dalIla karavAmAM Ave che ke eka vakhata harihiMdu maMdiranA praveza karavA devAnI e maMdiranA vahIvaTadArene janene ApaNe maMdiramAM dAkhala thavA daizuM pachI te te ApaNuM pharaja pADavAmAM Ave e sAme AkhA hai. mU. jaina samAjanA . AkhuM maMdira pacAvI pADaze. AnA jevI vAhiyAta bIjI kaI nAme temaNe virodha noMdhAvyo che. A atyanta duHkhada tema ja kalpanA hoI na zake. pravezaha eka vastu che; sAMpradAyika vahIvaTa, zecanIya che. pujApATha, kriyAkAMDa bIjI ja vastu che. ApaNane aneka sthaLoe A nivedanamAM eka dalIla bhAre vicitra karavAmAM AvI che pravezane hakaka hoya che. tenA lIdhe te sthaLa ke saMsthA upara ApaNane ke jene madha mAMsanA tyAgI che ane harijana madhamAMsanA bhagI che bIjo koI hakaka maLatuM ja nathI. A ApaNe sAmAnya anubhava tethI harijanane jaina maMdira mAM dAkhala thavA devA e gya nathI. jyAre che. ApaNe vaiSNava maMdiramAM, zaiva maMdiramAM, khrIstI maMdiramAM jaI jyAre A5Nu maMdiromAM meTA utsavasamAraMbhe cAlatA hoya che tyAre zakIe chIe. ApaNane koi aTakAvatuM nathI. paNa e praveza tyAre te gAma thI zaheranA u5riadhikArIo, kalekaTaro ane kekathI ApaNI hakumatamAM anya koI prakAre lezamAtra vadhAro dIvAne, ThAkora sAheba, mahArAja sAheba ane navAba sAheba- thatA ja nathI. AvA aneka sattAdhIzone page paDIne amArA maMdiramAM Apa paNa harijane AvavAthI ApaNuM maMdira abhaDAI jAyapadhAre ane amane kRtArthe karo" evI vinaMti ApaNe karatA AvyA apavitra thaI jAya tenuM zuM ? jeo AvI AbhaDacheTamAM mAnatA chIe ane temanA AgamanathI ApaNe dharmanI bhAre prabhAvanA hoya temanA mananuM jaddhithI samAdhAna karavuM muzkela che, paNa teo anubhavI che. AvA lokone nimaMtraNa ApatAM ApaNe kadi svapna jarA uMDANathI vicAra karavA mAMDe te A AbhaDacheTa kevI kAlpanika paNa vicAra karyo che kharo ke A le ke sAdhAraNa rIte kevA che ane jaina dharmane mULa pAye 'mitti ghaDya mUANu' enI aThaMga mAMsAhArI ane madyapipAsu hoya che paNa e te sattA keTalI virodhI che tene temane sahajamAM khyAla Ave tema che, dhIze che. emanI maherabAnIne ApaNane khuba khapa che. mATe AvI ja AbhaDacheTa ane suma dakSiNa AphrikAnA gorAo vastutaH ApaNane harijananuM mAMsabhakSaNa ke madyapAna nathI khuMcatuM ApaNuM viSa dharAve che. AvI ja AbhaDacheTa ane suga amerIkApaNa tenuM harijanapaNuM ja khuMce che. A dhRNA ja ApaNA moDhA- vAsIo habasIo viSe dharAve che. e AbhaDacheTanA khyAloe mAMthI AvI artha vinAnI dalIla kaDhAve che. A ghaNA jeTalI keTalA ghera anyAye pedA karyA che ane amAnuSI vartAvane duHkhada teTalI ja zaramAvanArI che. uttejana ApyuM che te ApaNe jANIe chIe. mAnavI vastutaH harijana maMdira praveza dhArane jaina maMdira sAthe vAsta- mAtra sarakhA che; mANasa mANasathI kadi abhaDAtA nathI, "vika rIte jeTalI nisabata che tethI te dhArAnA jana AgevAna AvI AbhaDacheTa jevo bIje kaMI amAnuSI vahema nathI. darzanAthe vidhIoe te saMbaMdhamAM ghaNI vadhAre bhaDaka pedA karI che. Aje AvatA keI paNa mAnavIthI koI paNa devamaMdira ane khAsa digaMbara jaina ane zvetAMbara mUrtipUjaka jaine paNa jyAM eka karIne jinamaMdira kadi abhaDAtuM nathI, apavitra thatuM nathI. jina mekanA maMdiramAM bhAgye ja darzana karavA jAya che tyAM harijanA ke maMdira e te gaMgAnadI vahete pravAha che. temAM je kaMI praveza jemane jana maMdira sAthe kazI levA devA nathI teo darzanArthe kare che tene te pavitra banAve che. Ama chatAM paNa AvAM pavitra jaina maMdiramAM Ave evuM bhAgye ja banavA saMbhava che. Ama chatAM sthAne kadi paNa amuka mANasenA AvavAthI apavitra thatA hoya paNa pAMca harijana bhAIe ApaNA maMdiramAM dhAre ke darzanArthe te te uparathI melAM paNa sAdhAraNa rIte aMdarathI bheLA harijanathI AvI caDhyA te e ghaTanAne te ApaNe anta:karaNathI vadhAvI nahi, paNuM uparathI ujaLo paNa aMdarathI melA evA bhadrakethI levI joIe. ApaNe ema cintavavuM joIe ke ApaNA nasIba thAya che e ApaNe barAbara samajI laIe. kayAMthI ke ApaNuM maMdiramAM harijana Ave ! "sarva 194 karUM zAsana , A badhI bAbate bAnamAM laIne ApaNe prastuta pratyAdhAtI rasI ene te mAtra A ja artha hoI zake. nivedananI upekSA karIe, tAjetaramAM pasAra thayela harijana maMdira harijana maMdira praveza dvArA viSe eka ka95nA evI karavAmAM Ave praveza dhArAne AnaMdapUrvaka vadhAvIe, apanAvIe ane sAmAjika che ke A kAyado thayo eTale game tevA gaMdA, gaMdhAtA harijananAM sarva bAbatamAM harijanene ApaNe samakakSAe sthApIe ! ToLeToLAM mAtra pitAne haka puravAra karavA khAtara ApaNu maMdi paramAnaMda ramAM deDI Avaze. mAthe melAnA DabA haze te bAjue mukIne tA. ka, zrI. jana che. mU, kenpharansa taraphathI muMbaI sarakAra ApaNuM maMdiramAM teo sIdhe sIdhe dAkhala thaI jaze. A kapanA upara harijana maMdira praveza dhArA saMbaMdhamAM mokalavAmAM Avela pAchaLa vastusthitine kAraNa vinA ghaNAjanaka citaravAne kevaLa-prayAsa nivedana tA. 8-8-47 nA roja maLelI majakura konpharansanI rahelo che. dareka maMdiramAM dAkhala thanAre sarvasAmAnya sabhyatAnAM sthAyI samitie karelA TharAvanI maryAdAne kevI rIte oLagI jAya che niyamo pALavAnA ja hoya che. e niyamane bhaMga karanArane te ApaNe upara joyuM, paNa e uparAMta saMsthAnA mukhya maMtrI koI paNa aTakAvI zake che. dhAro ke paccIsa jene jemane zrI caMdulAla vardhamAna zAhe ene lagatIsabhAmAM spaSTatApUrvaka jaNate haDakaMthI 5Nu jana maMdiramAM dAkhala thavAne adhikAra che veluM ke "hiMdu samAja ane hiMdu dharma taddana bhinna vastue che ane teo anya samudAyane cIDavavA khAtara nagna banIne ApaNA jana samAja hiMdu samAjamAM antargata thAya che e ApaNu sarvane maMdiramAM dAkhala thavA AvyA, jyAM strI purUSanA darzanArthe jarUra kabula che. paNa tene artha ema karavAnuM che ja nahi ke pravAha vahI rahyo hoya che tyAM AvA jaMgalI jene . jaina dharmane hiMdu dharmamAM samAveza thAya che. hiMdu dharma eTale ja ApaNe jarUra aTakAvI zakIe chIe. A ja pramANe je sabhyatA jaina dharma eka alaga ane svataMtra dharma che ane A rIte ane svacchatA jALavavAnI anya jinene ApaNe pharaja pADI raju karAyele A mudo konpharansa taraphathI mokalavAmAM AvanAra zakIe chIe te sabhyatA ane svacchatA Agantuka harijane nivedanamAM barAbara spaSTa karavAmAM Avaze ema paNa temaNe te Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-47 prabhu jena junAgaDhanI ArajhI sarakArane abhinandana ane vandana tA. 25-9--47 gurUvAra sAMjanA 6-17 nA samaye mubai khAte mAdhavabAgamAM zrI. nyAlacaMda mULaca'da zeThanA pramukhapaNA nIce maLelI kAThiyAvADanA prajAjaneAnI virATa sabhAmAM junAgaDha rAjya upara je navAbI hukumata cAle che. tenI sAme baLavA jAhera karatI nIce mujabanA cha sabhyonI ArajhI sarakAranI jAherAta karavAmAM AvI che. zrI sAmaLadAsa lakSmIdArA gAMdhI-pramukha dula bhajI kezavajI khetANI bhavAnIzaMkara e. AjhA 37 15 suragabhAI kALubhAI varU 15 maNilAla sundarajI dANI 1, narendra prAgajI nathavANI A sarakAranA sabhyone ApaNu sarvanAM abhinandana che. ane Ave. parama kArTine purUSArtha dAkhavavA badala te ArajhI sarakArane ApaNuM satranAM vandana che. koi paNa rAjyasattAne- uthalAvI pADavA mATe ubhI karavAmAM AvatI AvI samAntara ArajhI sarakAranI sthApanA hiMdusthAnanA itihAsamAM eka, ajoDa ane advitIya rAjakIya ghaTanA che. je navAbazAhIe prajAjananI asAdhAraNa bahumatInI upekSA karIne, bhaugolika paristhitinI avagaNunA karIte, tema ja nyAya, niti, tema ja aucityane lagatAM sarva kASTa dheAraNAne Thebe mArIne kAThIyAvADanI chAMtImAM jANe ke khaMjara bheAMkatI haiAya evu pAkIstAna sAthe joDANa karyuM. che te navAbazAhIe junAgaDha upara rAjyazAsana calAvavAnA sava adhikAra gumAvyuM che ane tene ukheDIne pheMkI devI e mAtra junAgaDhanI prajAne ja nahiM paNu kAThIyAvADanI prajAne anivAya dhama bane che. A dhamane amala karavA mATe ubhI karavAmAM AvelI junAgaDhanI ArajhI sarakArane jeTalA dhanyavAda ApavAmAM Ave teTalA ochA che. e navAbazAhIe khAsa karIne chellAM vIza varSa daramiyAna kevaLa kAmI rAjyanIti akhatyAra karIne potAnI hiMdu prajA je rAjyanI kula vastIne 82 TakA bhAga che vakhate khatrI ApI hatI. Ama chatAM paNa kenpharansa taraphathI mekalavAmAM Avela nivedanamAM AvI kazI cokhavaTa jovAmAM AvatI nathI. ulaTu hiMdue,mAM jaitAne eTale ke hiMdu kAmamAM jaina kAmatA samAveza thatA nathI e bAbata upara ja A nivedanamAM khuba bhAra mUkavAmAM AvyuM che, eTalu* ja nahi paNa e matalabanA mu`baI sarakAra upara tArA mokalavA konpharansa taraphathI sthaLe sthaLe sUcanAe mokalavAmAM AvI che. pazu A bAbatamAM kAnpharansanA mukhyamaMtrI caMdulAla vadhu mAna zAhane ApaNe bahu doSa na daie. kAraNa ke A nivedana upara temaNe tA mAtra sahI ja karI che. paNa A nivedana dhaDanArA te kuzaLa jana merIsTara, solIsITara ane vakIleA che, temane vizeSa vicAr karatAM jarUra mAluma paDayuM haze ke hiMdu kAma ane hiMdu dhama' ekamekathI judA pADI zakAya,tema che ja nahiM ane tethI jaina kAma ane jaina dharma saMbaMdhamAM bhinna bhinna prakAranuM vaLaNuM dalIlamAM TakI zake tema che ja nahiM ane tethI ja hiMdu kAmathI jaina kAmanI eka alaga kAma tarIke lekhavAne potAnA nivedanamAM temaNe Agraha karyAM jaNAya che. jaina samAjanu e sadabhAgya che ke jaina samAjane Ayanta nukasAna kare tevo prastuta nivedanakArAtA A dAvo muMbai sarakAre svIkAryo nathI ane harijana maMdira praveza dhArAne muMbai prAntanI dhArAsabhAe mULa svarUpamAM sarvAnumate maMjura rAkhyo che. pAna da 107 te hiMduprajAnI raMjADa karavAmAM bAkI rAkhI nathI. A jANe ke ochuM na haiAya tema AjanA navAba sAheba pete musalamAna che che eTalA ja kAraNasara AkhI prajAne pAkIstAna sAthe joDI devAnI dhRSTatA karI rahyA che, duSTatA dAkhavI rahyA che. e navAbane dhiAkara junAgaDhanI gAdI upara cAlu rahevAne leza mAtra rahyo ja nathI. meslema lIganA AgevAne, musalamAna navAbe ane nijhAmeAA sarvenAM mAnasa kANu evI te kaSTa pizAcI mATInAM banelAM che ke je svAbhAvika rIte sujhavu" joie te temane sujhatu ja nathI ane je rIte aMdara tema ja bahAranAM sukha, zAnti ane AbAdI jaLavAya te rIte temane vartavuM gamatu' ja nathI ? ema na hoya te| 82 TakA hiMdu vasatInA pAlaNuhAra navAbane pAkIstAnamAM dAkhala thavAnuM sujhe ja kema? ane ema na hAya te AvA junAgaDha 'rAjyanA joDANane pAkIstAnanA saranazIna sa`mata kare ja kema ? haidrAbAdanA nijhAma paNa peAtAnI 85 TakA hiMdu vasatI hovA chatAM hiMdI saMdha sAme potAne svataMtra jAhera karavAnI dhRSTatA dAkhavI ja kema zake ? Ama banavAnAM be kAraNo che. eka te temaNe peDhI dara peDhI cAlu ApakhudInA amala karyAM che ane bIjI' hiMdu prajAe Aja. sudhI ekasarakhI satvazunyatA dAkhavI che. junAgaDhanI ArajhI hakumate je kAya sidhdha karavA dhAryuM che te kAMi bALakane khela nathI, e mArge keTalI AktA ane ADakhIleA ubhI che tenu Aje kAI mApa nIkaLI zake tema che ja nahi. sAmA pakSe junAgaDhanu kAmI rAjyataMtra ane tene TekavanAra kAmI peAlIsa, kAmI lazkarI daLa tema ja zastrasajja moTA bhAganI muslIma prajA ane te badhAMnI pAchaLa ubhela pAkIstAnanuM pizAcI rAjyataMtra ane tenuM vipula sainya che. A badhA kIllAe tuTe tyAre ja navAbanI bheganidrAne cheDA Ave. A hetu khara lAvavA mATe samasta prajAe pAra vinAnAM balidAna ApavA paDaze, ane jAnamAlanI khehada khuvArI netaravI paDaze. sadbhAgye A bAjue kADhiyAvADanA sarva hiMdu rAjAe ApaNI sAthe che; hiM'dI yunIyananI pazu A bAjue ja sAhAnubhUti che. sau kAinA dilamAM e barAbara vasI gayuM che ke kAThiyAvADe potAnu svatva TakAvavu' hoya te, khAsa karI hiMdu prAe peAtAnA jIvanane, prANute, AtmAne anAmata rAkhavA hAya tA, kAThiyAvADamAMthI pAkIstAnanA kAMTA ukheDaye ja chUTakA, e kAMTA ukheDatAM navAbane paNa ukheDI nAMkhavA paDe te tene paNa te ja raste vidAya karyo ja chuTako. A sivAya jAte bacavAnA ane dezate bacAvavAnA bIjo 'kAi bhAga' ja DrAi na zake. AkhA dezanI ane khAsa karIne kAThiyAvADanI hiMdu prajA je nirmAlyatA, bhIrUtA ane suvALApaNuM peAtAnI prakRtimAM Aja sudhI vabhutI AvI che te nirmAlyatAnA, bhIratAneA ane suMvALApaNAnA vaLa have ukheDaye ja chuTakA che. AkhI hiMdu kAma sAme Aje pAMtanA astitvane-jIvanamaraNane prazna AvIne paDayA che. hiMdanA Aja sudhInA itihAsamAM A prazna kAi kALe paNa Aja jeTalA vikaTa nahAtA banyA. ApaNe kheva ane bheLA ke ApaNe e Di mAnI lIdhu` ke jhINA ane tenI meslema lIge je mAgyuM te ApaNe ApI dIdhu che. have te tenuM pAkIstAna saMbhALe; ApaNe ApaNA hiMdI yunIyanamAM khAzuM, pIzuM ane rAjya karazu. pazu bahu jaldiI ApaNaeNte bhAna AvI rahyuM che ke A ApaNI bhramaNA hatI. paMjAbanA prazna upara jhIA, lIyAkataalIkhAna ane gajhanaphraalIkhAnanAM juThANAMthI bharelAM nivedane temanI hiMdI yunIyana uparanI kudraSTi puravAra karavA mATe puratAM che. nIjhAmanuM hiMdI I Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prabuddha jaina tA. 1-10-47. * yunIyanamAM nahi joDAvuM paNa ApaNane aneka rIte sAzaMka banAvI rahela che. junAgaDhane svIkAra e pAkIstAne hiMdI yunIyana upara pazcima bAjuethI laMbAvele palAdI pajo ja che e sahajamAM sujha paDe tevI vAta che. Ama hovAthI samasta hiMdu keme jahidathI , saceta banavAnI, ane sukhacena ane ArAmane tyAga karavAnI jarUra che. dravyalAlasA ane sthaLa lAbhAlAbhanI gaNatarIthI bharelo jIvanavyAmoha-A be kAraNoe hiMdu janatAne bAyalI, nimolya, Darapeka ane svArtha khAtara saMtAnanuM paNa padaprakSAlana karavAne haMmezA tatpara-AvI svatvahIna praja banAvI dIdhela che. dharma ane ahiMsAnA nAme nirmAlyatA ane bhayanI ja upAsanA ApaNA upAsanA ApaNI lakAe karI che. A sarva guTiomAMthI hiMdu prajAe mukata banavuM ja rahyuM. junAgaDhane prazna e junAgaDhanI hiMdu prajAne ja nathI, mAtra kAThiyAvADanI ja hiMdu prajAne nathI; paNa AkhA hiMdustAnanI hiMdu prajAne che ema samajIne Aje je laData zarU karavAmAM AvI che te laDatane samasta hiMdu janatAe dhana, mAlamIlakata ane prANa-sarvasvanI Ahuti vaDe pAra pADavI ja rahI. AmAM leza mAtra pramAda, svArthaparAyaNatA ke bhIrUta dAkhavavAmAM Avaze te temAMthI sarvAvinAza ja pariNamaze e sau koI barAbara samajI le. jaina samAja paNa A laDatane zakaya teTale Teko Ape. gIranAra jevuM tIrthakSetra je rAjyanI hadamAM AveluM che te rAjyane pAkIsatAnanuM gulAma banatA aTakAvavuM ja jeue. A prazna A rIte AkhA jana samAjane bahu nikaTapaNe sparze che, Aje paNa navAbanA rAjyataMtramAM gIranAra tIrtha paratve ApaNI kevI parAdhInatA che, lAcArI che, ApaNI ja jagyAmAM tenI maMjurI sivAya ApaNe eka IMTa paNa mAMDI zakatA nathI-A badhI hAlAkI, ane gulAmImAMthI je jaina samAja chuTavA icchatA hoya, pitAnA tIrtha kSetrane pitAnI icchA mujaba vikasAvavA mAMgatA hoya te te mATe A ja kharI taka che. tethI ArajhI sarakArane bane te rIte madadarUpa banavA jana samAjane AgrahapUrvaka vinaMti che. alabatta AjanI laDatanA pramukha sUtradhAremAM keTalAka jANItA jana kAryakaro che. gayA gurUvAra tA. 25-9-47nI sabhAnA pramukha zrI. nyAlacaMda mULacaMda zeTha, zrI. cImanalAla cakubhAI zAha, zrI. amRtalAla dalapatabhAI zeTha, tathA muMbaInA kaThiyAvADa prajAmaMDaLanA navA pramukha zrI. mohanalAla pAna-A sarva baMdhuo jana che. A uparAMta ArajhI hakumatanA cha sabhyomAM be sabhya zrI. durlabhajI khetANI tathA zrI. maNilAla sundarajI dezI-ubhaya paNa jena che. zrI. cIlanalAla cakubhAI zAha muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha che. zrI, durlabhajI khetANI muMbaI jana yuvaka saMdhanA eka AgevAna sabhya che. A hakIkata jaina samAjane tema ja muMbaI jaina yuvaka saMdhane atyanta gaurava ApanArI che ane te eTalA mATe nahi ke te te bhAIoe jaina Ine amuka amuka sattAsthAno prApta karyA che, paNa A hakIkatanuM gaurava che eTalA mATe che ke prajAe A sarve bhAIone temanI darekanI mRtA svIkArIne prastuta laDatanA agatyanA sthAna upara niyukta karyA che ane A bhAI- - e junAgaDhanI prajAnA-kAThiyAvADanI prajAnA rAjakAraNI uddhAra arthe ubhI karavAmAM AvelI A jIvasaTosaTanI laDatamAM pitAnuM sarvasva arpaNa karavAnI ane pitAnA sarva zaktione A mahAna kArya pAchaLa kharacI nAMkhavAnI ane jAte phanA thaI javAnI tamannA dAkhavI che. Ama chatAM paNuM sAmAnya jana samAjane DhaMDhoLavAnI ane drapArjananI ghelachAmAMthI mukta banAvavAnI ane Aja sudhI sevelI udAsInatAne bAjue haDaselIne Aje mAthe AvI ubhelA navA kartabadha mane jaina samAja barobara samaje ane pAlana kare e rIte temane jAgRta karavAnI khAsa jarUra che. teo AjanI laDatane pitAnA tIrthanI laData samaje, potAnA dharmanI rakSAnI laData samaje, pitAnI jAtane bacAvavAnI laData samaje-e jeTaluM ISTa che teTaluM ja Avazyaka che. ane musalamAna bhAIone paNa jo A lakhANa kaI rIte pahoMcI zakatuM hoya ane teo moslama lIge ubhA karelA bhayaMkara pUrvagrahone be dhaDi bAjue rAkhIne samabhAvathI buddhi-' pUrvaka be vAta sAMbhaLavA mAMgatA hoya te temane paNa savinaya vinati ke junAgaDhanA pAkIstAna joDANane virodha kara ema jeTale hiMduone dharma che eTale ja temane paNa dharma che. kAraNa ke je pAyA upara pAkIstAnanI mAMgaNI karavAmAM AvI hatI ane je pAyA upara pAkIstAnane svIkAra karavAmAM AvyuM che te pAyA upara ja junAgaDha rAjya hiMdI saMdhamAM joDAvuM joIe evI ApaNI mAMgaNI che. A uparAMta teo-eTale ke je musalamAna bhAIo hidI saMdhanA prajAjane che teo-pitAne svArtha, sahIsalAmatI ane sukhacena icchatA hoya te te mATe paNa temaNe A prajAnA baLavAne purepuro Teko Apavo joie ane anyAya ane adhama umara ubhA rahelA navAbI rAjyataMtrane rUkhasada ApavAnA A kAryamAM pragaTa rIte purA madadarUpa thavuM joIe. paNa...paNa A vAta temanA gaLe utaraze ke kema eka savAla che ane tethI haju pharI pharIne temane kahevAnuM mana thAya che ke "tame AjanI vAstavika paristhiti barAbara samajo ane mananAM vaLaNu badale ! mesyula lIganI pIzAcI netAgIrIe amAruM, tamArUM, AkhA dezanuM satyAnAza vALyuM che. A deza- gAMdhIjInA netRtva nIce ahiMsAnI lokottara bhUmikAnuM avalaMbana laIne eka viziSTa sabhyatApUrvaka aMgreja sarakAra sAme varSothI laData calAvI rahela hatA. jhINu ane mema lIganI asatya ane hiMsAthI pracura daravaNIo tamArA magaja bhamAvyAM, amArAM magaja bhamAvyAM, tamArAmAMnA keTalAye bhAio hevAna banyA, ame paNa e dizAe kheMcAyA. kalakattA, navAkhalI, bIhAra, gaDhamukatezvara, paMjAba, vAyavya prAntanAM eka pachI eka hatyAkAMDa nipajyA. ethI trAsIne koMgrese bhAgalA svIkAryA. ema chatAM paNa paMjAbamAM pAcho kema javALAmukhI phATI nIkaLe ane kALo kera vartI gaye. ApaNe bane eka mAnA jaNyA be bhAIo hatA ane chIe. paNa tamArA saranazIna jhINAe kahyuM ke tame ane ame bhinna bhinna prajAe chIe.' tamoe bheLAbhAve e vAta mAnI lIdhI, gaNyAgAMThayA rASTravAdI musalamAne sivAya tamArAmAMnA koie paNa e vAtane virodha na karyo. ApaNI peDhI dara peDhInI mahebata muslIma loganI bharamAvyA tamoe jANe ke uparanuM eka kapaDuM hoya ema ghaDinA chaTThA bhAgamAM pheMkI dIdhI. A bAbatanuM amArA dilamAM bahu uMDu duHkha che. Ama chatAM Aje paNa ApaNe badhA bhAIo chIe ane eka ja mAtRbhUminA saMtAne chIe ema ame antarathI mAnIe chIe. paNa sAthe sAthe e paNa amAre tamane jaNAvavuM joIe ke amArA dilanA vizvAsane tamoe sakhta AghAta lagADe che ane tethI ApaNA saMbaMdho bahu ja aLA banyA che. AvI paristhitimAM tamAre amArI sAthe sukharUpa sthitimAM rahevuM hoya te tamArA saranazIna kAyade Ajhama jhINue zikhavelA dhaNu pATha tamAre bhulavA paDaze, tenA pratyenI vaphAdArIne tamAre AmULa tyAga kara paDaze, hiMdI saMdha pratye tamAre saMpUrNa vaphAdArI dAkhavavI paDaze. have guMDAgIrInA divase gayA che. Ajane hiMdu e gaI kAlano hiMdu nathI rahyo e tamAre barAbara samajI levuM paDaze. junAgaDha jevA praznamAM tamAre hiMduone puro sAtha ApavuM paDaze. dezamAM rahIne pAMcamI katAranuM tamArUM kaI paNa kAma have ahiMnuM rAjya ke prajA leza mAtra sahI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-47 praza4 jenA 1 0 9 nahi zake. AvA loko mATe pAkistAnanAM daravAjA jhINA sAhebe khelyA che. kaMI paNa samaju mANasa-hiMdu ke musalamAna -junAgaDha rAjyanA A Apakhuda atyAcArane sahI na ja zake. A laDatanuM upanuM svarUpa koine kadAca kamI lAge, paNa vastutaH A kaMI kemI laData nathI. A te atyAcAranI paraMparAthI niSphara banelA ane bhAgavilAsanA nIzAmAM jaDa banelA nAlAyaka navAba ane tenA duSTa karmacArIone sthAnabhraSTa karavAnuM-adhikArabhraSTa karavAnuM-dharmayudha che. bIjA keTalAye rAjya pAkIstAnamAM joDAyA che te sAme koIe ja rA paNa vAMdho uThAvyo nathI. junAgaDhanA pAkIstAnamAM joDAvAmAM navAbanI bevakuphI ane tenA karmacArIonI guMDAgIrI sivAya bIjuM koI paNa kAraNa najare paDatuM nathI" A AkhI vastusthitine sAra samajIne kAThiyAvADanA musalamAnabhAIe A laDatamAM puro sAtha Ape evI AzA ka9panA pradezamAM te jarA paNa vadhAre paDatI lAgatI nathI. bAkI haju paNa temane komI nIce utaryo na heya, haju paNa kAyade AjhanI hiMdIsaMdha upara laTakatI kuvADInA hAthA banavAnuM ja temane sujhatuM hoya te pachI jevuM temanuM nasIba! ene artha te eTalo ja ke jevI gati tevI mati ! haju hamaNAM ja AjanA dainika patramAM vAMcavA maLe che ke kAThiyAvADa muslIma lIganA pramukha hAjI dAdA hAjI valImahamade ane rAjakoTanA anya meslema pratinidhioe A laData para taTasthatAnI nIti jAhera karI che. temane ane te dvArA sarve musalamAna bhAIone ApaNe spaSTapaNe jaNAvavuM rahyuM ke AvI taTasthatAnI goLa goLa vAtethI have nahi cAle, have upara upara sahakAra, meDhAnI vaphAdArI ane phAve tyAre pharI besavuM-e nIti nahi cAle. amArAM saujanya, saraLatA, sabhyatAne tathA aivanI jhaMkhanAne tamArI mohena lIganA AgevAnoe khuba lAbha uThAvyo che ane jayAM jayAM temanuM varcasva hatuM tyAM tyAM nyAya nItinAM sarva dharaNo bAjue rAkhIne hiMdu prajAnAM hAlahavAla karI nAMkhyA che, katala, strIonAM apaharaNa ane baLAtkAra ane pharajiyAta dhama parivartana-e nItine temanI preraNAdvArA cotarapha ekasarakhA amala thayo che. AnA chAMTA hiMdu ane zikha koma upara paNa paDayA che ane evI ja hevAniyata temanA hAthe paNa keTalAeka sthaLAe nIpajI che e ApaNe zarama sAthe kabula karavuM joie, paNa e jaMgalIpaNanA mArge musalamAna ane hiMduone laI javAnI sarva javAbadArI moslama lIga ane tenA saranazIna kAyade Ajhama jhIzAnI che. A ja kAraNe Aje kevaLa mIThI vANIne 'kAIne vizvAsa paDe tema nathI. kevaLa taTasthatAnI vAta ja sAmA pakSane zaMkAvyAkuLa banAve tevI che. "Caesar's wife must be above suspicion" "sIjharanI patnInA zIlamAM kaI paNa zaMkAne sthAna rahevuM na joIe' A jANItI lokokita mujaba musalamAna bhAIoe temanA vaLaNu tema ja vRttimAM leza mAtra zaMkAne sthAna na rahe evuM vartana dAkhavavuM joie ane e prakArane sAtha ApaNane Apavo joIe. musalamAna bhAIo je ATaluM samaje ane te mujaba vate te pachI ApaNI ane temanI vacce koI paNa prakAranuM antara cintavavAne kAraNuM rahetuM nathI. AjanI navI palaTAyelI paristhitimAM musalamAna kema pAsethI A zuM vadhAre paDatI AzA ane apekSA che? paNa musalamAnabhAIe sAtha Ape ke na Ape-Aje upADeluM kA-junAgaDhanA navAbazAhIne khatama karavAnuM ane tenA rathAne prajAtaMtranI sthApanA karavAnuM kArya ApaNe pAra pADavuM e ApaNuM sarvathI prathama kartavya bane che. A mATe nImAyalI ArajhI sarakArane sau koI pitAthI bane teTale sAtha Ape, karAya teTaluM karI chuTe. kAraNa ke A laDatanI saphaLatA upara mAtra junAgaDhanI prajAnA uddhArane ja AdhAra nathI, paNa dezI rIyAsatanI prajAnuM bhAvI paNu A pAchaLa ghaDAI rahyuM che, pAkIstAnanA vikarALa AMkramaNane phelAtAM aTakAvavAne AdhAra paNa AnI upara rahele che, hiMdI saMdha ane tenI sAthe joDAyelAM sarva dezI rAjyanI zAnti, sahIsalAmatI, ane AbAdIne AdhAra paNuM A upara ja rahe che. junAgaDha ArajhI sarakAra jhIMdAbAda ! paramAnaMda, junAgaDhanI laDataH hiMsaka ke ahiMsaka ? . jyArathI rASTrIya mahAsabhAe svarAjyanuM dhyeya siddha karavA mATe baMdhAraNa puraHsaranI hIlacAcAlane tyAga karIne gAMdhIjInA netutvanIce aMgreja sarakAra sAme sIdhAM pagalAMnI laData zarU karI tyArathI te Aja sudhInI ApaNI rAjakIya laData sAthe ahiMsAne khyAla eTale badhe gADhapaNe saMkaLAyeluM che ke Aje jyAre junAgaDha rAjaya sAme kAThiyAvADanI janatA evI ja eka rAjakIya laDa. tanAM maMDANa mAMDI rahela che tyAre prastuta laData paNa puregAmI laData mAphaka ahiMsaka rahevAnI che ke hiMsaka e prazna ApaNI sAme AvIne ubhe rahe che. Aje A laDatanuM sUtrasaMcAlana jenA hAthamAM che temanAM nivedane vAMcatAM sAMbhaLatAM prastuta laDatane ahiMsaka paddhati sAthe karaze paNa sIdhe saMbaMdha hoya ema mAnavAne jarA paNa kAraNa nathI. ane Ama che te ApaNA ja kAryakaronA prastuta laDatanA AgevApomAM ahiMsAmAMthI hiMsAmAM Avo ekA eka palaTe kama A e prazna vicAravA lAyaka bane che. A praznanI pAchaLa mULabhUta prazna te e rahe che ke ApaNe jene ahiMsaka laData kahetA hatA te kharA arthamAM ahiMsaka laData hatI kharI? alabatta ApaNI laDatanA daSTA, netA temaja sUtradhAra gAMdhIjI hatA ane temanI ahiM saka vRtti ane vartana zuddha ane sAMgopAMga hatAM. A viSe be mata hovA saMbhava nathI. ApaNI laDatanuM bAhya svarUpa je mukhyatve karIne asahakAra, satyAgraha * tathA savinayabhaMga dvArA mUrtimanta thayuM hatuM te paNa sAmAntaH ahiMsaka hatuM e paNa nirvivAda hakIkata che. paNa ApaNuM dila, ApaNI cittavRtti-je ApaNe enuM Aje pRthakakaraNa karIe te-kharekhara ahiMsaka hatuM ema ApaNe nahi ja kahI zakIe. ApaNuM dilamAM aMgreja sarakAra sAme pure roSa bharelo hate. ApaNI vRtti aMgrejone jarA paNa hRdayapalaTa karavAnI hatI ja nahi. AvA hRdayapalaTAmAM ApaNane kadi zraddhA ja nahatI. ApaNI samagra vRtti aMgreja sarakAra upara bane teTaluM, dabANa lAvavAnI, tene muMjhavavAnI, akaLAvavAnI, tene koI paNa rIte pharaja pADavAnI hatI. ApaNe niHzastra hatA, tethI AvuM dabANa kema lavAya tenI ApaNune sujha paDatI nahotI. gAMdhIjIe zuddha ahiMsAdRSTi dhyAnamAM rAkhIne ApaNane keTalAka upAye dekhADayA. A upa sAthe ahiMsAnA dhoraNe antaraMga zuddhi atyanta apekSita hatI, paNa e antaraMga zuddhine ApaNe kadi vicAra ja nahoto karyo. gAMdhIjIe sUcavelA bAhya upAye ApaNe ajamAvyA; asahakAra ane savinayabhaMganA bhAge ApaNe temanI sAthe Aja sudhI pravAsa karyo ane e pravAsanuM ogasTanI 15mI tArIkhe thayelA svarAjya prAptimAM zubha pariNAma ApaNe najaronajara nihALyuM. paNa ApaNA dilamAM koI kALe sAcI ahiMsAnI pratiSThA thaI ja nahotI. gAMdhIjInA satata upadeza-mArgadarzana-dvArA ahiMsAnuM kAMIka jhAkhuM darzana ApaNane thaI rahyuM hatuM. e mArge prajA gumagu pagalAM mAMDI rahI hatI. paNa prajAnuM mAnasa sAcI ahiMsAnA sAkSAtkArathI atyanta dUranuM dUra ja hatuM. Aja bAbata gAMdhIjIe, amerikAnA eka adhyApaka TuarTa nelasana je gAMdhIjIne gayA ogasTa mAsamAM kalakattA khAte maLelA temanI sAthenA vArtAlApamAM, barobara spaSTa karI che. "prophesara nelasane gAMdhIjIne pUchyuM ke zAntinAM sAdhana vaDe pitAnI svataMtratA hAMsala karavAmAM ekaMdare saphaLa thanArA hiMdI e ja IlAjo vaDe dezanI prajAnI mAMhe mAMhenI laDAInI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 bharatIne khALavAmAM pAchaLathI na phAvyA e kevuM? gAMdhIjIe temane javAbamAM jAvyu` ke A eka muddAnA mULamAM utaranArA savAla che te tethI mAre tene javAba ApavA ja joIe. hu kabula karU chu ke meM' jene bhUlamAM satyAgraha mAnI lIdhe hatA te satyAgraha na hotA, paNa kevaLa niHzastra pratikAra hatA je nabaLAnuM thiyAra che. hiMdIe potAnA gai kAla sudhInA zAsanakartAone ahiMsaka pratikAra karavAnA dekhAva karatA hatA te vakhate temanI sAme dilamAM kaDavAza ane rASa sadharI rahyA hatAM. eTale sAcu jue te emanA pratikAranI preraNA brITIza prajAne hRdayapalaTA karavAne khAtara tenAmAM rahelI mANasAi para asara pADavAnI vRtti naheAtI, pazu hiMsAnI hatI. have brITIza leAkA rAjIkhuzIthI potAnI hakumata sakelI laIne ahiMthI cAlI nIkaLavAne taiyAra thayA eTale palakavAramAM hiMdIonI dekhAvanI ahiM'sA dhULadhANI thai gai. ame lekAe amArA dilamAM uDe uDe guptapaNe je hiMsAnI vRtti rASTrIya mahAsabhAe mUkelA aMkuza chatAM saMdharI rAkhI hatI te pAchI vaLIne amArA ja mAthAmAM vAgI ane sattAnI vaheMcaNInA savAla AvIne ubhe rahetAMnI sAthe ame ekabInanAM gaLAM rahe'savA lAgyA." (harijanabadhuM tA. 31-8-47) Ano artha e thaye| ke ApaNI AjasudhInI ahiMsAnI khaDA pAyAvinAnI hatAM; bAranuM vana sAmAnyataH ahiMsaka ane dilanA UMDANamAM ArapAra hiMsA bharelI-AvI ApaNI sthiti hatI. Ama chatAM paNa hiMdanA rAjakAraNI kSetramAM gAMdhIjhane ekalAne ja doravaNI ApavAno avakAza cAlu rahyo hota te prajAnA dilamAM rahelI hiMsAvRtti jarUra dhIme dhIme esarI jAta ane ApaNe jagate kaMda nahi joyelI ane jANelI evI eka utkRSTa saMskRti ane sabhyatAnu jagatane darzana karAvata. paNa kamanasIbe pachaLanA varSomAM zarU thayA jhINAyuga ane te lAgye dveSa masara, hiMsA ane asatyanuM vyavasthita zAstrIya nirUpaNu ane niSThura netAgIrI. teNe musalamAna kAma upara potAnuM abAdhita prabhutva jamAvyu ane e kAmanA mAnasane vadhAre ne vadhAre vikRta ane hiMsAparAyaNu banAvavA mAMDayu. tenA cepa anya kAmeAne lAgyA ane AkhA dezanu eka sAthe mAnasika, naitika, sAmAjika adhaHpatana thai kheDu, Aje gAMdhIjI sumAnya che, pazu temanI ahiMsA sAmAnya prajAne mana lagabhaga amAnya banI rahI che. jhIA tI saphaLatAbharI guMDAgIrIe leAkAnA dilanI ahiMsAparaka zradhdhA DagamagAvI dIdhI che ane tethI jyAre paNa praznane kAi paNu rAjakAraNI hetu sakriya pagalAM vaDe sidhdha karavAnA prasaMga Ave che tyAre prajA saheje hiMsaka padhdhati tarapha ja DhaLI paDe che. A pheraphAra ApaNe sauthI pahelAM 1942nI laData daramiyAna anubhavye. tyAra pachI te prajAnA baLavA ane haDatALA aneka atyAcAra ane luMTaphATa sAthe joDAyalA ApaNe sArI rIte nihALyA che. gayA varSanA ogasTa mAsanI 16mI tArIkhe kalakattAmAM kamI dAvAnaLanI zarUAta thai. tyAra pachI uttarottara banatI jatI dhaTanA ee prajAmAnasamAM 'DhAtI jatI `isAnuM ApaNane Abhehunna darzana karAvyuM che. prabuddha jaina tA. 1 10 -47 tyAra karavA mATe e tatva te joie ja joe. ekatA e rastedeAranAra. ahiMsA padhdhatine niSNAta netA tathA ahiM'sA viSe zradhdhA dharAvatA tenA mukhya sAthIo, khIjuM ahiM'sA viSe anukULa vaLaSNu dharAvatuM prajAmAnasa. Aje kamanasIbe junAgaDha rAjya sAmenI laDatamAM A banne tatvo vidyamAna nathI. A laDatanI netAgIrI Aje jemanA hAthamAM sarI paDI che, ane A laDatane derIsa'cAra jemanA hAthamAM che te ubhayane laDatanI ahiM saka paghdhatimAM jarA paNa zradhdhA rahI nathI. prajAmAnasamAM hiMsAvRni bharacaka bharI che. AvI paristhitimAM ApaNI- sAme e vikalpa AvIne ubhA rahe che. kAM te junAgaDhanA navAe pAkIstAna sAthe je joDANa karyu che te nIcuM mAM rAkhIne svIkArI levuM; athavA te| sAmAnya koTinA AgevAno ane sAmAnya koTinA anuyAyI ubhaye pAta,ne je rIte sujhe te rIte A pa.kIstAna-joDANane sAmanA karavo ane tema karatAM ane te kAraNe hiMsAnA sAtha levA jatAM tenAM sayegI je mAThAM pariNAme Ave te bhAgavavAne ubhaye taiyAra rahevu. prathama vikalpanAM pariNAme| atyanta bhayAnaka ane aneka anarthonI atUTa paraparA janmAvanArAM lAge che. te pachI vartamAna paristhiti ApaNane bIjA ja vikalpanu AvalaMbana levAnI pharaja pADe che, utkRSTa mA ahiMsaka sAmanAnA, paNa te mATe yeAgya netA upalabdha nathI, te krama gatimAna karAya tenu ApaNAmAMnA keSTha AgevAnane sAcuM darzana nathI. te pachI Aja sudhI mAnavajAta jyAre jyAre jyAM jyAM adheAra anyAya ubhA thayA che tyAre tyAre te anyAyanuM nivAraNa karavA mATe hiMsAtmaka sAmaneA akhatyAra karatI AvI che te ja mA ApaNA mATe avaziSTa rahe che. nunAgaDhanuM pAkIstAna sAthenuM joDAM svIkAravu tenAM je mAThAM pariDDAme ApaNe mAje kalpI rahyA chIe tenA karatAM hiMsAtmaka sAmanA sAthe saMkaLAyelA keTalAMka aniSTa jokhame pramANamAM echA anarthavAhI haze ema samajIne Aje ApaNe junAgaDhanI laDatamAM sAmela thai rahyA chIe. ane samasta prajAne e dizAe AndvAhana karI rahyA chIe Aje ApaNA parimita sa'yoge ane sa'sAmAnya vikRta manodazA vacce ahiMsaka laData avyavahArU lAge che ane tethI Ajane vikalpa ahiMsA--hiMsA vacce pasaMdagI karavAne nathI, paNu junAgaDhanA navAme je ayanta aTita pagalu bharyu che tene nIce meDhe svIkAra athavA te tenA bahAdurIbharyo inakAra A bemAMthI ekanI pasaMdagI karavAne lagatA ja rahe che. uparanA pRtharaNu uparathI e paNa spaSTa thayu haze ke A inakAra e sthirapratiSTha a`isAmAMthI hiM'sAtakanuM kASTha ekAeka prayANa ke parivartana nathI. jyAre jyAre kAi meTA anyAya ubhA thAya tyAre tyAre praznane sujhe ane ADe te sAmane karavAnI prajAmAnasamAM rahelI vRttine ja eka sahaja AviSkAra che. A AviSkAra hiMsAtmaka che te ApaNA dilamAM kaMi kALathI dhara karI rahelI paNa gAMdhIjInA pracarDa vasva ane netAgIrIne lIdhe adara dabAI rahelI hiM sAvRtti ja navI AvRtti che. A pAchaLa eka prakAranuM mAsika ' paNa raheluM che. ApaNe gAMdhIjIne antarathI pUjIe chIe, paNa ApaNe ApaNA raste ja huve pravAsa karavA mAMgIe chIe ApaNe sAtvikatAne ArAdhya gaNIe chIe, ema chatAM paNu ApaNAmAM rahelA rAjasI baLA ApaNA sAme judI ja kAryAdizA raju kare che. praznati yAnti bhUtAni, ni:risthati / A gItAvAkaya AjanI ApaNI uparathI dekhAtA dizApalaTane yathArtha rIte lAgu paDe che. AjanI vastusthiti A pramANe che. te ApaNe kharekhara samachae. ahiMsA viSe leza mAtra avajJA cintavyA sivAya, ApaNI tadviSayaka nabaLAI kabula karIne prastuta navAchI atyAcAra sAme prajAnI AjanI AvI sarvasAmAnya hiM sAtherI manedazA vacce akhA kAThiyAvADane ane Akhare, AkhA hiMdI sadhane gaMbhIrapaNe asara karatu junAgaDha-pAkIstAna prakaraNa AvIne ubhuM rahe che. junAgaDha pAkIstAnamAM joDAya e kAi paNa rIte nIbhAvI na zakAya evI eka bhayakara ghaTanA che. e ghaTanAnA uccheda thaveA ja joie. A viSe gAMdhIjIthI mAMDIne eka adanAmAM adanA mANasa vacce lezamAtra matabheda nathI. paNa A ghaTanAnA sAmane kema karavo? junAgaDhanA navAba sAme anivAya banelI laData upADavI zI rIte? ahiMsaka paddhatie kaeN hi Msaka padhdhatie ? ahiMsaka paghdhati a Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-47 . prabhukaNa jena - prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI gayA me mAsa daramiyAna gujarAtamAM uvArasada mukAme munizrI devendravijayajInI preraNAthI sva. jainAcArya zrI. vijayadharmasUrinI rajatajayantI ujavavAmAM AvI hatI. te prasaMganuM smaraNa kAyama rAkhavAnA hetuthI jana sAhityane samRddha karavAmAM yogya kALe ApanAra jana ke janetara vidvAnanuM sanmAna karavA "zrI vijayusuri jaina sAhityacaMdraka"nI pejanA karavAmAM AvI hatI ane tene amala karavAnuM bhAvanagaranI zrI yazovijayajI graMthamALA nAmanI saMsthAne soMpavAmAM AvyuM hatuM. Ama te sthAe A varSanA prathama caMdraka kAne Apa e nakakI karavA mATe munizrI puNyavijayajI, munizrI jayaMtavijayajI, paMDita becaradAsa ane zrI bhImajIbhAI suzIlanI eka samiti nImI hatI. A samitie A prathama suvarNacaMdraka paMDita sukhalAlajIne ApavAnI bhalAmaNuM karI hatI.. e bhalAmaNa mujaba paMDita sukhalAlajIne suvarNacaMdraka ApavAne eka samAraMbha zrI. choTAlAla trakamadAsa pArekhanA pramukhapaNa nAce bhAvanagaramAM yojAyelI zrI. vijayadharmasUri rajata jayaMtI prasaMge zrI. yazavijayajI jaina graMthamALA taraphathI tA. 28-9-47 ravivAranA roja ge ThavavAmAM AvyA hatuM. A avasara upara julAI mAsanA meDarna rIvyu'mAM zAntiniketananA eka adhyApaka mahAmahopAdhyAya zrI vidhuzekhara zAstrIe paMDita sukhalAlajIno eka lekha dvArA paricaya karAvyo che ane je lekhane anuvAda kaDI' nAmanA tAjetaramAM zarU karavAmAM Avela pAkSikamAM zrI. yazavanta dezamAM prakAzana karyo che tenuM prasaMge cita gaNAze ane te dvArA paMDita sukhalAlajI eka kevI viziSTa A baLavo karavA preratI ApaNI dharmabuddhi ApaNane je mAge sujhADe te mArge bahAdurIpUrvaka niDaratApUrvaka AgaLa vadhavuM e ja ApaNI pharaja banI rahe che, kamanasIbe Aje yuddhanA AvezamAM evI eka hiMsApracura bhASA pracalita thaI rahI che ke je uparathI "Aja sudhInI ahiMsAnI vAte kevaLa bevakuphIbharelI hatI, hiMsA e ja sAmanAnuM eka amogha ane advitIya sAdhana che, tepa ane taravAra ja sAcA uddhAraka che." AvI chApa sAmAnya janatA upara paDI rahI che.A bAbata ApaNA AgevAnoe barAbara yAna upara levI joIe ane AvI kAI khATI chApa le konA dila upara na uThavA pAme e bAbatanI temaNe purI sAvacetI rAkhavI joIe ane e rIte pitAnAM vANI ane vartanane purepurAM saMyamaparAyaNa banAvavAM joie. gAMdhIjInI ATalAM varSonI kAmagIrI bAda ahiMsA- viSayaka ApaNI kamatAkAta kabula karavAne badale jo ApaNe ahiM. sAnI A rIte avahelanA ane hiMsAnI zekhI karavA mAMDIe te havethI AMpaNe gAMdhIjIne inakAra karIne jhINAnuM anuyAyIpaNuM svIkAryuM che ane mAnavaprakRtimAM rahela divya aMzanA sthAne hevAniyatanI pratiSThA karavAnI zarUAta karI che ema ja ApaNe kabula karavuM rahyuM. ApaNA AgevAne A bAbata barobara yAnamAM le. hiMsAnI zekhIne pitAnA dilamAM ke pitAnI vANImAM leza mAtra sthAna na Ape ane hiMsA tarapha dhasaDI jatI pitAnI vaMzaparaM. parAgata pAmaratAne barAbara oLakhatA rahe ane ahiMsaka padhdhatinA samyagu darzananA abhAve eka ghara anyAyane sAmane karavA mATe hiMsaka paddhatine pitAne azraya le paDe che ema namra bhAve nikhAlasapaNe kabula kare ane koine paNa jarUra karatAM leza mAtra ijA ke nukasAna na thAya evI A AkhI laData daramiyAna teo purI kALajI rAkhe--ATalI vinaMti karavAnI ane ATalI cetavaNI ApavAnI A dhRSTatA junAgaDhanI laDatanA ApaNA AgevAne kSamya gaNaze evI ApaNe AzA rAkhIe ! paramAnaMda vibhUti che tene "kabudhdha jaina"nA vAMcakone kAMIka khyAla Avaze e hetuthI te anuvAda ahiM sAbhAra udhRta karavAmAM Ave che. paramAnaMda, paMDita zrI. sukhalAlajI saMghavI hiMdanA sauthI mahAna saMskRta 5 DitomAMnA eka che. hiMdamAM ja nahi paNa paradezamAM paNa emanA mATe dareke gaurava levA jevuM che. I. 1880mAM lIMbaDImAM emane janma thaye hato. praNAlikA pramANe zALAnuM bhaNatara niyata uMmare zarU thayuM ane sAta gujarAtI sudhI emane abhyAsa cAle. durbhAgye zItaLAnA jahAda vyAdhithI emaNe cakSu khayAM ane sALa ja varSanI vaye sAva cakSuhIna thayAM. paNa te kSaNe koIne pachI paNa kahapanA nahi hoya ke A ja bALaka ApaNA dezamAM saMskRtine eka prakhara paMDita banavAnuM che. mAMsacakSuthI vaMcita banavA chatAM utkRSTa kakSAnA prajJAcakSu banavAnuM emane mATe nimaNu thayuM hatuM. kharI rIte A dubhAMgI dRSTidha pachI ja emanuM sAcuM zikSaNa zarU thayuM. have emane saMpUruM AdhAra emanI pAse vAMcanAra paMDita upara ja hato. prathamathI ja emane saMskRta ane tatvajJAna upara naki kIti. kAThiyAvADathI e kAzI AvyA. tyAM sva. mahAmahopAdhyAya paMDita vAmAvaraNa bhaTTAcArya pAse nyAyazAstra zIkhyA. svargastha mArA sataryA hatA, kAraNa ke ame banne svargatha mahAmahepAdhyAya paMData kaeNla.sacaMdra bhaTTAcAryanA ziSyo hatA. abhyAsa mATe sukhalAlajIne mithilAne pravAsa paNa karavo paDayo. tyAM keTalAka vikhyAta adhyApako pAse emaNe zikSaNa lIdhuM. e adhyApakomAM sauthI jANItA mahA. paMDita bAlakRSNa mizra hatA. ahIM sukhalAlajInA jIvanane eka nAnakaDo prasaMga bane. e rasika che eTale ahIM TAMka joie. emanI Arthika sthiti sArI nahotI ane saMskRtane vidyArthI gurUne ghera rahe che e te jANItI vAta che. sukhalAlajIe eka gaMjIpharAka pahe,* hatuM. sarakRta zikSake e joyuM ne enAM vakhANa karyA. bIje ja divase mithilAnA sakhata ziyALAmAM potAnuM zuM thaze ene kaze ja vicAra karyA vinA e gaMjIpharAka gurUne ApI dIdhuM. ne pachI pite zuM karyuM? rAte zarIra upara DAka dhAsanA pULA pAtharI enI upara eka phATayAtUTa kAmaLa nAkhI temaNe e kaDakaDatI ThaMDInI rAne kADhI. vidyArthI jIvanamAM pitAnA bhojana mATe mAsika be ke traNa rUpiyAthI vadhu kharca emaNe kadI karyo nathI. emanuM e vrata hatuM. mithilAthI pAchA kAzI AvyA. ahIM thoDAM varasa sudhI saMskRta sAhitya ane tatvajJAnanA vividha zAkhAone abhyAsa karyo. A abhyAsa pAchaLa e rAtadavasa parizrama karatA ane e rIte emaNe samagra rIte saMskRta sAhityanuM sarvagrAhI jJAna prApta karyuM ane e sAhityanI sauthI vadhu muzkelImarI kRtio upara prabhutva prApta karyuM. dharma e jaina che eTale svAbhAvika rIte emaNe saMskRta ane prAkRta bhASAnA jaina sAhityane enI badhI zAkhAone AvarI lete abhyAsa karyo. jena tatvajJAna ke jana siddhAntanA viSayamAM emanA tAle Ave evuM koI nathI. kAzIthI e pAchA gujarAta AvyA. paNa ahIM AvatA pahelAM e theDA vakhata AcAmAM rokAyA. tyAM rahI emaNe ceDAMka hindI bhASAMtare ane TIkAonA granuM kAma karyuM. ane paMcapratikramaNa, pahelA cAra karmagraMtha, egadarzana ane vegavaMzikA jevA dhArmika ane tattvajJAnanAM rasika pustaka taiyAra karyA. gujarAtamAM mahAtmA gAdhIjIe sthApelI rASTrIya vidhApIThasamI gujarAta vidyApIThanA purAtanya maMdira mAM bhAratIya tatvajJAnanA prAdhyApaka tarIke temanI nimaNuMka thaI. ahIM rahyA te daramiyAna mahatvanuM noMdhapAtra kAma emaNe tarkazAstranA prathama jaina lekhaka siddhasena divAkaranA saMbhavitarka uparanI abhayadevana TIkAnA vividha upayogI mUlyavAna sUcio ane pariziSTa sAthe,800 upara pAnAMne graMtha saMpAdita karavAnuM kayu". ahIM e Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prabuddha jaina jaNAvavu' joie ke A kAmamAM paDita sukhalAlane gujarAtanA saMskRta ane prAkRtanA eka prasiddha vidvAna ane lekhaka paData ecaradAsa dozInI sahAya maLI hatI. A graMthanA pAMca pustako thayAM ane enA saMpAdanakAya pAchaLa ochAmAM ochAM dasa varSa lAgyAM. upara kahyuM che tema e prajJAcakSu che ane chatAM emaNe AvuM asAdhAraNuM kAma mAthe lIdhuM' ne patie paktie gahana abhyAsathI pUrNa mUlyavAna vidvatAbharI noMdhethI ene sapUNu karyuM' e jotAM Azraya' thAya che. sAmAnya rIte saMpAdananI zAstrIya paddhatithI mAhItagAra Adhunika vidvAna ja karI zake evu' soMpAdanakArya A dRSTihIna mAjIsa zI rIte karI zakayA e jANavAmAM kharekhara rasa paDe evu' che. emanA abhyAsakhaMDamAM bese che tyAre emanI khAsapAsa emanA ziSyA athavA sahakArI bese che te e darekanA hAthamAM eka eka hastaprata hAya che. darekane e vArApharatI pAThAMtarA vAMcavAnuM kahe che, e peAte emAMthI kaye pATha pAnAnA graMtha mATe uttama che. tenA uDA ciMtanamAM magna hoya che. ne chevaTe amuka pa graMthanA pradhAna bhAge rAkhI bAkInA pAMtarA nimnamAMdha tarIke mUkavAmAM Ave che. A graMthanA bhASAMtaramAM emaNe sauthI vadhu mahattvanuM ne mUlyavAna te sAthe sauthI vadhu muzkela kAma karyuM che. naiSThika brahmAcArI tarIke emanI jIvananI jarUriyAta alla che. na e jhajhu dravyApArjana karavAnI mAtha phUTa ke paravA karatA nathI. Adaza abhyAsI tarIke jeTaluM maLe teTalAthI e sAya anubhave che. emane maLatA vetanamAMthI paNa e ekAda be ziSya ke sahAyAne nibhAvatA ja hAya che. 1933mAM e gujarAta cheDIne kAzI AvyA. kAzI hindu vidyA pIThamAM jainadarzananA prAdhyApaka tarIke emanI nimaNu' thaI hatI. 1944mAM e. nAkarImAMthI e svecchAe nivRta thayA. A 11 varSanA gALAmAM emaNe sakhyAbaMdha kIMmatI saMskRta, hindI ane gujarAtI pustaka lakhyAM athavA sa MpAdita karyAM. jaina dharmoMmAM prathama saMskRtalekhana tarIke jANItA umAsvAtinA 'tattvArthasUtra'nI emanI gujarAtI ane hindI TIkA ane e bhASAomAM e graMthanAM bhASAntara e graMthanuM sAcuM rahasya spaSTa ane saraLa bhASAmAM samajavA IcchanAra mATe atyaMta upayegI che. enA pAThamAM AvatA badhA ja guMcavaNabharyA muddAonA emAM saraLa ukela che. emaNe saMpAdita karela jJAnabindu ane pramANumImAMsAmAMnI emanI prastAvanAe saMskRta pramANuzAstramAM mahatvanA kALA che. upara kahelI samatitaka uparanI vistRta gujarAtI TIkA te emanI kakSAnA mANusa ja lakhI zake. - gAyakavADa orIenTala sIrIjhamAM prasidhdha thayelI tattva pAvasahunI emanI AvRti khAsa ullekhapAtra che, kAraNa ke cArvAka dRSTibindunu emAM padhdhatisara nirUpaNu che ne cArvAka mate khIjAM badhAM danenu' emAM khaMDana karyu che. hetubindu e dhama prItinA baudhdha pramANuzAstrane eka sauthI vadhu mahatvaneA graMtha che. te akaTanI e graMtha upara TIkA paNa che. A megna'thenAM tIbeTanI bhASAmAM bhASAMtaro che. A TIkAnA sa'skRta pAThanu pa'DitajI gAyakavADa o. sIrIjha mATe saMpAdana kare che, ne e AvRttimAM enI upastIduveka mizranI upa-TITA paNa haze. A upa-TIkA mahApaMDita rAhula sAMkRtyAyane tIkheTamAM lIdhelI theDI tasvIro uparathI upalabdha thaI che. bihAra ane erirasAnI sodhana saMsthAmAM e tasvIrA cAcavI rAkhavAmAM AvI che. Gist visamAjamAM paMDita sukhalAlajInuM saMskRtanA abhyAsI tarIke te sAthe, eka utkRSTa caritrazIla mAsa tarIke paNa bahumAna thAya che. . e sa` prakAranI sAMpradAyikatA ke rUDha mAnyatAethI para che. emanI vicArasaraNI kAi saMkucitatAthI baMdhAi gai nathI, kAraNa ke pratyeka vastune e aitihAsika vikAsanI dRSTie nihALe che. ane zudhdha viveka ane buddhipUrvaka e viSe niyA kare che. AthI ja emanA rUDhicusta H sahadharmIo karatAM jainetaromAM e vadhAre pratiSThA pAmyA che. emanA udAra vicArene kAraNe jatA ghaNI va ra te sAva halakI bhASAmAM emane nAstika kahe che. paNa sAcA sarasvatImakta tarIke e kazAnI emanI upara asara thatI nathI. udAharaNa tarIke nigraMtha-sapradAya nAmanI emanI tAjetaranI ja hindI kRtinI vAta karuM. emAM jaina sAdhuenA rivAja ane vyavahAranu nirUpaNa che ane prAMcIna baudhdha ane brAhmaNa graMthamAMthI e viSenA tulanAdarzaka abhiprAyo ApyA che. aneka viSayo sAthe jaina sAdhueTamAM mAMsabhakSaNunI praNAlikAnI paNa emAM emaNe carcA karI che. jAte jana heAI jaina sAdhue eka kALe apavAdarUpe mAMsabhakSaNa karatA ema kahevu e jevI tevI hiMmata nathI. ahIM sAthe eTaluM kahuM ke A bakhatamAM paMDitajI sAthe mUkI zakAya evI eka ja vyakti che ane te muni jinavijayajI, ` munijI zikSaNa saMsthAonI vyavasthAnA viSayamAM mubai ane gujarAtamAM jANItI vyakita che.......... sukhalAlajInA cAritranuM huM jene sauthI vadhu mahatvanuM aMga mAnuM chuM tene ullekha karyAM sivAya A nAnA paricayalekhane pUre na karI zakuM. potAnA abhyAsa karatAM paNa potAnA ziSyanI muzkelIgmA, ne emanAM hina ane sagavaDane e vadhAre vicAra kare che. ziSyAnA chIcharA jJAnathI emane teya nathI thate|. kAi paNa viSayanA saMpUrNa` jJAnatA e Agra seve che. ane e mATe jAte emane badhI rItanI-paisAnI--sudhdhAM-madada kare che. vidhipUrvaka saMsAra yAgIne paMDita sukhalAlajI sAdhu nathI thayA, paNu e sAcA arthamAM sAdhu che. emane rahevAnu dhara nathI chatAM emane ethI kazI agavaDa nathI thatI, kemake e jyAM jAya che tyAM. emane sAcA dilathI satkAra thAya che ne AdaramAna mahemAna tarIke emane AvakAra maLe che. paMDitajI mukhalAlajInA mukhya mukhya graMthA 1 paMcapratikramaNa sUtra 2 cAra kamagraMtha 3 'OMka 4 yAgadarzana (yAviMzikA) tA. 1-10-47 5. nyAyAvatAra * tattvArthAdhigama sUtra sanmatitaka prakaraNa-7 bhAga ( 5. becaradAsajI sAthe ) 8 tattvo platrasiMha (jayarAzikRta) 9 hetubiMdu (bauddha dharma kIti kRta) 10 jainadaSTie brahmacaya vicAra 11 jJAnabiMdu 12 pramANamImAMsA 13 jaina tarka bhASA 14 vedavAda tri'zikA 15 AdhyAtmika vikAsakrama 16 dIdhaMtaparavI mahAvIra 17 dhamavIra mahAvIra ane kamavIra kRSNa 6, mahAvIranA nIyama : eka aitihAsika dRSTipAMta 18 18 nirgrantha sampradAya 20 jaina saMskRtikA hRdaya pAkIstAnamAMthI AvatA sthAnakavAsI bhAione sagavaDa zrI mu`baI sthAnakavAsI jaina sadhanA matrI jaNAve che. cAlu paristhitine aMge pAkIstAnamAMthI je sthAnakavAsI jaina badhuM muMbai AvavA icchatA hoya athavA Avela hAya athavA AvatA haiAya temanA mATe zrI dAmajIbhAI lakSmIcaMda jaina dhama' sthAnaka (kAlAcokI pesTa sAme parela roDa, cIMcapAkalI, muMbai na. 12 Te. naM. 43506) madhye zrI muMbai sthAnakavAsI jaina saMgha taraphathI rahevA temaja jamavA vigerenI sagavaDa ApavAnuM nakkI karela che. slilizationalist and Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-471 prabuddha, je * saMdha samAcAra vibhAga tema ja bIja paNa keTalAka samudAyanAM payurSaNa eka mahInA pahelAM pasAra thavAnA kAraNe zrotAvRndA AgaLa... mAkuka dhasAre, . A paryuSaNa vyAkhyAnamALA - nahotA. A, vyAkhyAnamALAne saphaLatApUrvaka pAra pADavA mATe * * A varSanI vyAkhyAnamALA zrI muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI amArA nimaMtraNane mAna ApIne je vyAkhyAtAo. aneka tA. 11-8-47 gurUvArathI tA. 18-9-47 gurUvAra sudhI muMbaI prakAranI agavaDe, veDIne tema ja pitAnAM anekavidha kANAmAMthI khAte yojavAmAM AvI hatI. AgaLanA sAta divasanI sabhAo vakhata kADhIne AvyA temane amAre sauthI prathama AbhAra mAnavo vartamAI paTela reDa upara Avela AnaMda bhuvanamAM savAranAM 85 ghaTe che, chetAo bhAIo tema ja bahene jijJAsu vRttithI Ave che. thI 1LA sudhI ane chello divasanI saMbhA kAlabAdevI roDa upara ane zAntithI pratyeka vakatAne sAMbhaLe che ane amo je je Avela bhAMgavADI thIeTaramAM savAranA 8 thI 1 sudhI rAkhavAmAM prakAranA zistanI apekSA rAkhIe chIe te zista sau koI AvI hatI. hamezA e' vAvAnetara mA zAvavAmAM AvyuM barAbara pALe che. temane A sahakAra paNuM ane kAryakama pAra hato ane AgaLathI bahAra pADavAmAM Avela kAryakrama eka apavAda pUDavAmAM bahu ja madada rUpa thAya che. chellA divasa mATe bhAMgavADI sivAya sAMgopAMga pAra paDayuM hatuM. zrI kedAranAthajInuM "izvara jJAna thIeTaranA mAlIka bahena uttamalakSmI tathA dezI nATaka samAjanA ane IzvaranA e viSaya uparanuM ThaMyAkhyAna-teo anivArya menejara zrI maNilAlabhAie amane emanuM thIeTara vAparavA - kAraNasara bahAragAma rekAI gayelA hovAthI-rada karavuM paDayuM hatuM. ApyuM ane mAMgI te badhI sagavaDa ApI te mATe ane temanA prajJAcakSu paMDita sukhala bhajIe pahelAM be divasa bAda karatAM bAkInA khuba rUNI chIe. dara varSe temanI A kRpAne lAbha, amane maLato chaye divasa pAkhyAnasabhAnuM pramukhasthAna zobhAvyuM hatuM. prastuta rahyo che ane tethI saMvatsari jevA mahatvanA divase sau koIne vyAkhyAnamALAmAM haMmezanAM be' vyAkhyAne e mujaba ge Thavale khuba anukuLa paDe evuM vyAkhyAnasthaLa ame meLavI zakIe vyAkhyAtAe tema ja vyAkhyAnamAM nIce mujaba hatoH chIe. chevaTe bhakatakavi mIrAMbAInuM smaraNa karAve tevAM zrI rahInA bahena tathA saMgItakAra zrI mAdhubhAi mAstarane A vyAkhyAmALAnA vyAkhyAtA vyAkhyAnaviSaya'' Adi ane antane maMgaLamaya banAvavA mATe ame antaHkaraNathI zrI purUSetamadAsa kAnajI (kAkubhAi) jagata zreSTha purUSomAM upakAra mAnIe chIe. , , gAMdhIjInuM sthAna , , kAkAsAheba kAlelakara... .., satyam zi m sundaram ; DAhyAbhAI bAlAbhAI kera nibaMdhamALA , zrI veNIbahena kApaDImA.... ... pUrNayuganI AchI rUparekhA - A nibaMdhamALAnI harIphAInI mudata ogasTa mAsanI ,, viThThaladAsa jerAjANI... ...: akalelImAM AjhadInI ujavaNI Akhara tArIkha sudhImAM purI thaI che. A harIphAImAM ane , motIcaMda gIradharalAla kApaDIA. zrI gautamasvAmI, kula 24 nibaMdhe maLyA che. Aja kAla TapAlanI aniyamitatA nyAyamUrti harasiddhamAI dIveTInA ... manava dhamAla dayAnamAM laIne sapTembara mAsanI cethI pAMcamI tArIkha sudhImAM zrI indumatIbahena cImanalAla ... zikSaNamAM dharmane sthAna AvelA nibaMdhane paNa A harIphAImAM dAkhala karyA che. A nibaMdhanI che. hariprasAda desAI ... ... saundaryopAsanA , parIkSaka samitinA eka sabhya zrI. choTubhAI bAlAbhAI kArAnuM zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA ... mahAtmA gAMdhI ane bhagavAna avasAna thayuM che. paMDita sukhalAlajI hAla amadAvAda , rahe che. ' mahAvIra anya sabhya paNa ati vyavasAyI che. tethI A harIphAnuM pariNAma ,, maganabhAI desAI ... ... samAja ane dhama naveMbara mAsanI paMdaramI tArIkha lagabhagamAM, bahAra pADI zakAze, paMDita becaradAsa jIvarAja dezI... pratyakSa paristhiti ane dhama" ema ame dhArIe chIe. Do. bhUlacaMdajI...'' ... ... jana saMrakRtinuM anveSaNa sabhyone lavAjama pahoMcADavA vizasta : zrI zirIna phojadAra... ... ' .. bahAI dharma A varSa purUM thavA AvyuM che. cAlu varSanA A , zAntilAla harajIvana zAha ... rASTrIya cAritryanuM ghaDatara vada 0)) sudhImAM je je sabhyanAM lavAjama vasula na thayA hoya paMDita sukhalAlajI.. ... .. bhagavAna mahAvIra e sabhyane sabhyapadethI kamI karavA e baMdhAraNane niyama che, zrI' thImanalAla caMkuMbhai zAha... bhagavAna buddha A varSa haju sudhI lavAjama vasula thayuM nathI evA sabhyonI A uparAMta chellA divase vayevRdhdha paMDita lAlana chellA saMkhyA ghaNI moTI che. te sarva sabhyane avAra navAra pisTakArDa divasanI sabhAmAM aNadhAryo AvI caDhayA hatA ane pitA! pavitra dvArA A bAbatanI yAda ApavAmAM AvI che. A bAbatanI eka vANInA sabhAjanone lobha Apyo hato.': ' - vadhu yAdI pachI mokalavAmAM AvI che. te dhyAnamAM laIne sarva A vyAkhyAnamALA nimitte muMbaI bahArathI khAsa nimaMtrita sabhyane potapotAnAM bAkI rahela lavAjame saMghanA kAryAlayamAM mokalI vakatA e nIce mujaba hataH paMDita sukhalAlajI, kAkAsAheba kAlelakara, ApavA vinaMti karavAmAM Ave che. sabhyanA lavAjamanI huphe saMdhanI zrI indumatIbahena cImanalAla, De. hariprasAda desAI, zrI maganalAi sarva pravRttio calAvavAmAM Ave che. saMghanA sabhya hovAnA kAraNe ? desAI, paMDita becaradAsa jIvarAja dezI, tathA zrI. zirIna phojadAra.' temanI upara prabuddha jana niyamita mokalavAmAM Ave che. jeo A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke zrI viThThaladAsa jerAjANI, saMdhanA saMbhya tarIke cAlu na rahevA mAMgatA hoya temanI upara De. hariprasAda desAI, tathA zrI. zirIna phojadAra sauthI pahelIvAra kazuM paNa dabANa karavAne amAro koI adhikAra nathI. teo -AvyA hatA. zrI.. paranAnaMdabhAIe ghaNAM lAMbA varSanA gALe A pitAnAM rAjInAmAM mokalI zake che, paNa pitA upara caDheluM lavAjama vakhate eka vyAkhyAna ApyuM hatuM. vyAkhyAnamALAne prAraMbha te temaNe jarUra mokalo ApavuM joie. kaI paNa sabhyane upara jANItA muslIma bhaginI zrI rahInAbahenanA bhaktipUrNa bhajanathI jaNAvela kAraNe amAre saMdhathI chuTA kara na paDe e mArA thayA hatA ane tenI samApti zrI mAdhubhAI mAstare aMtaranI AkAMkSA che. saMbhaLAvelA atyanta bhAvavAhI padathI thaI hatI. A vyA sAbhAre svIkAre . khyAnamALA. lAbha dara varSa mAphaka saMkhyAbaMdha bhAI zrI bhAratIya jJAnapITha kAzI taraphathI nIce jaNAvelAM pustako bahenee lIdhuM hatuM ema chatAM paNa A vakhate sthAnakavAsI "prabuddha jaina" upara avalokanAthe Ta maLela che. je mATe te Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 prabuddha jaina tA. 1-10-47 saMsthAnA kAryavAhakene ane khAsa karIne zrI zreyAMsaprasAda janane bharyA ane dekhAvaDAM hoya che. temanI strIone paheraveza purANo upakAra mAnavAmAM Ave che. che. teo majabUta bAMdhAvALI hoya che. (1) mahAbaMdha (2) de hajAra varSa purAnI kahAniyAM. - A nyAtamAM punarlagna karavAno rivAja che. chuTAcheDAnI prathA (3) hindI jaina sAhitya (4) Adhunika jana-kavi (5) muktidUta have lagabhaga lupta thaI gaI che. purUSavarge khUba pravAsa karela hovAthI (6) jainazAsana (7) patha-cinha. ane zikSita hovAthI gAMdhIjIne racanAtmaka kAryakrama temaNe bhImaramAM A pustakane sArvajanika upayoga thai zake te mATe zrI. zarU karyo che. tyAM temaNe "bhImapara svayaMsevaka maMDaLa'nI sthApanA maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAMcanAyala-pustakAlayane karI che. aspRzyatAnivAraNa, vyAyAma, khAdI pracAra, strI keLavaNI, ApavAmAM Avaze. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMdha, nirakSaratAnivAraNa, grAma-saphAI ane gRhaudyoga e tenI mukhya pravRttio che. maMDaLa garIba chokarAone pustaka ane davAnI paNa bhImapara svayaMsevaka maMDaLa madada kare che. Dumasa havA khAvA janArAone A gAmanI sAthe vadhu bhImapara sacIna rAjyanuM nAnuM paNuM ramaNIya gAma che. te nikaTamAM AvavuM paDe che. cepyuM ane svaccha dUdha, tAjAM zAkasuratanI najIka suprasiddha havAkhAvAnAM sthaLa Dumasa gAmanI najIka bhAjI, tathA rejanI jarUriyatAmAM khUTatI cIjo ahIMthI meLavI levAno ekAda mAIlanA aMtare mIDhoLA nadIne kAMThe AveluM che. tenI hoya che. huM havAphera mATe gayA eprIlanI adhavacamAM Dumasa gayela, vAstIne moTo bhAga kALI, mAchImAra (khAravA) ane bIjI jAtanI te vakhate bhImapira svayaMsevaka maMDaLanAM maMtrI zrI dhIrUbhAI IjAravastIthI vasAyeluM che. kula vastI Azare cAra sADAcAra hajaranI che. dAranA samAgamamAM AvyuM. teoe tyAM eka nAnI jevI mAchImAre svabhAve nikhAlasa, pramANika ane sAhasika bhajanamaMDaLI taiyAra karI che. DumasamAM havA khAvA AvanArane tyAM hoya che. emanAM ghare lIMpelAgU pelAM ane ghaNuM svaccha hoya che jaI teo bhajane saMbhaLAve che ane te badala pacIsa rUpiyA le je dekhAve sAdAM, paNa dezI kArIgarIthI zaNagArela hoya che. che. e paisAne upayoga maMDaLane vadhu kAryadakSa banAvavAmAM kare che. temanAM AkhA mahollAmAM pharIe te ApaNune judI judI jAtanI e maMDaLanA sabhya jyAre bhImapara hoya che tyAre mahinAmAM be jALA ane emanAM sAdhananuM jANe ke pradarzana bharAyuM hoya e vAra saphAI karI gAmanI gaMdakI dUra kare che. ane Aje te dekhAva bhAse. ghara paNa svaccha ane gaMdakIvinAnAM hoya che, mahelano kacaro mahelAnA yuvake ja sApha karI le che. gAmanA juvAno bALake ne reMTiyo calAvavAnuM, kAMtavAnuM paNa zIkhave che. e kemane mukhya udhama mAchalAM pakaDavAne tema ja vahANe, TI tyAMnA mArA vasavATa daramiyAna meM sAMbhaLeluM ke, aSADha maramAM dUra dUra khAravA tarIke pagAradAra nokarI karavAno che. yuddha mAsanA dara zanivAre, suratanA sahelANIo meTI saMkhyAmAM AvI daramiyAna paNa e , lAke bahAdurIpUrvaka AkhA samudramAM niDara gAmane avaLe paMthe dere che. jugAra, dArU vagere aniSTonA chAMTA paNe ghUmatA. varSanA ATha mahinA purUne moTo bhANa bahAragAma ja gAmamAM uDADI, gAmane raMjADI jAya che. A aniSTa prathA hoya che. e kAmamAM chUTAcheDAne rivAja nahivat che. temAM khAsa bhImapara yuvaka maMDaLane khUba sAlavA lAgI, AthI temaNe e badIne karIne te purUSa, strI game tevI hoya te paNa jIvanabhara nibhAvI levI dUra karavA kamara kasI. muMbaI AvyA pachI mane samAcAra maLyA ke, paDe che. koI asAdhAraNa saMjogo ubhA thAya te paMca belAvavAmAM maMDaLe A aniSTa dUra karavA mATe upaDelI jehAdane saphaLatA maLI Ave ane paMca je nirNaya kare e banne pakSane mAnya rAkhavA paDe. che. A varSe eka paNa gADIvALA ke sahelANIne gAmamAMthI koIe bIjI vastI keLAnI che. enI saMkhyA vadhAre pramANamAM che. utAro ApyuM nathI ane e rIte A badIne DAbhI devAmAM AvI che. teo paNa svabhAve nikhAlasa, ane pramANika hoya che. e kAma bhImapara svayaMsevaka maMDaLa jevI aneka saMsthAe hiMdabharamAM zikSita ane vadhu haze, paraMtu ApaNe mane lAgyo AjhAdIno raMga sukhI che. dariAI. tevI saMsthAethI pUrebAMdhakAmo tathA relvenAM lAgyo AjhAdIno raMga! nabhamaMDaLa AvaratI vijaLInA jhabakAre pUrA vAkepha nathI. mane pUla, saDake, meTAM Aja mane lAge AjhAdIne raMga!| - jhabakaye aMjhAdIne raMga, lAge che ke, bhImara garanALAM, moTAM sAgaranA uranA uchALe uchALe sUrajakiraNonI pratibhAnA payagAme svayaMsevaka maMDaLanI makAne, havAI ghare je AjhAdIno raMga, ujo AjhAdIne raMga... Aja mane. jema, dareka gAma temaja meTAM kArakha nadIonA vaheNAnA vahetAM pANIDAe dharatIthI nIkaLatAM akure aMkure pi ta pa tA ne mATe nAMo teo ke Treka, jhI AjhAdIno raMga.. Aja mane. phUTaye AjhAdIno raMga, AvuM svayaM sevaka TathI bAMdhI Ape che. TakarAtAM karatAM enA gajanamAM zahIdee apelA rakatanA siMcanathI maMDaLa sthApI, grAmasue loke kalakattA, trADa AjhAdIno raMga, kAla AjhAdIne jaMga... Aja mane, dhAraNAnuM kAma" a5karAMcI, raMguna vigere pIDitanI caDhatInI sRSTinA sarjanamAM AMbaliyA DALethI kephilanA kaMThamAM nAvI, racanAtmaka kArya dUra dUranAM zaheranAM pU AjhAdIno raMga... Aja mane. heko AjhAdIne raMga, tarapha khUba ja dhyAna konTrAkaTaro ane meTI tarUNAnA haiyAmAM, kavioe kavanamAM, bhAratanA gulazananA punAM vRdamAM Ape che, ApaNe meTI kaMpanIo sAthe gAya AjhAdIno raMga he AjhAdIno raMga. Aja mane, je AjhAdI meLavI saMbaMdha dharAve che, parvatanI Toca para TakarAtA pavanomAM dhanikone garIbanA bhedane TALIne che tene TUMka samayamAM ane tethI teo paNa kahe AjhAdIno raMga... Aja mane. pIje AjhAdIno raMga, ApaNe cogya nIvavarSa mATe bhAga bhAratanI bhUminA kaNa 2jakaNethI vikharelA bAMdhavanA milananI AzAthI eka . dhavatA zikSakanA cha DIzuM. ane ApaNI bahAragAma ja rahetA pharyo ajhAdIno raMga. siMce AjhAdIne raMga. Aja mane. ? sarakArane paNa pitAnuM hoya che. tenAM ghare sadIothI sabaDatA gulAmI mAnasamAM | cInubhAI gIradharalAla zAha madadarUpa banI zakIzuM.. " paNa svaccha, sagavaDa- A AjhAdIno raMga... Aja mane. " nUtana gujarAta mAMthI sAbhAra udbhUta ma, me, zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 e AjhAdInA e konTeka jhINanA vahetAM pANIDAe je AjhAdIne STinA sarjanamAM herAnAM pra ! Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 aka 9 : 12 zrI subaI jaina yuvaka SanuM pAkSika sukhapatra prabudhdha jaina taMtrI : maNilAla mAkamacaMda zAha muMbaI : 15 AkaTAkhara, 1947, budhavAra, Regd. No. B. 4266 'zrI vijayadharmasUri jaina sAhitya suvarNacaMdraka' samarpaNa samAraMbha tA. 28-9--47 ravivAranA rAja bhAvanagara mukAme zrI. va vijayajI jaina graMthamALA taraphathI amadAvAdavALA zrI. che|TAlAla trImadAsa parikhanA pramukhapA nIce paDita sukhalAlajIne zrI vijayadhamasUri jaina sAhitya suvarNacaMdraka' samarpaNa karavAnA samAra'bha yejavAmAM AvyA hatAM. prastuta sAhitya caMdrakanI yeAjanA kevI rIte upasthita thavA pAmI te sabaMdhamAM zrI. yazeovijayajI graMthamALAnA maMtrI zrI bhAIca'da amaracaMda zAhe mAhItI ApatAM jaNAvyuM ke gayA me mAsa daramiyAna uvArasada mukAme ujavavAmAM Avela svaratha zrI. vijayadhamasUrinI rajata jayaMtI prasaMge A sAhitya-caMdrakanI yojanA udbhava pAmI hatI, ane A mATe bhAvanagara mahAlakSmI mIsavALA zrI. ramaNIkalAla bhegIlAla taraphathI rUA. 1001 tathA uvArasada saMdha tarathI za. 501 ema rUA. 1501 ekaThA thayA hatA ane A ane AvI rIte bIjI ekaThI thAya te rakamanA vyAjamAMthI dara varSe ke dara traNa varSe jaina sAhityanA vikAsamAM mahavano phALo ApanAra kei paNa jaina jainetara vyakitane eka suvarNa caMdraka ApavA ema nakakI karavAmAM AvyuM hatuM. A caMdraka ApavAnu A varSathI ja zarU karavAmAM Ave e hetuthI pahelA varSanA suvarNa caMdrakane khAze| haragoviMdadAsa rAmajIe ApavA icchA darzAvI hatI. A prathama caMdrakanI yeAgyatAnu mAna pa'Dita sukhalAlate ApavuM. evA niNaeNya tene laga nImAyela vidvAna paMDitenI samitie jAhera karyuM hatuM ane e kAraNe prastuta samAraMbha yojavAmAM AvyA hatA. A prasaMge zrI yazovijayajI graMthamALAnA pramukha zrI. bhInajIbhAI harajIvana suzIle potAnA vivecana daramiyAna jaNAvyu hatuM keH-- ke! paNa sAhityanI uttama kRtine avalokavAnI amArI pAse AMkha nathI tema evI kRtio saMgrahavAnI zakita pazu nathI. 5. sukhalAlajIne paNa ame kahIe chIe ke Ane tame kadaradAnI na samajatA, ame tamArA parIkSaka chIe ane tame parIkSAmAM pAsa thayA che. ema paNu kRpA karIne na mAnatA. dhRtara bhAione huM kahuM chuM ke paDitajIne ame sanmAnyA che, sanmAnavAnI udAratA batAvI che e vAta manamAMthI kADhI nAMkhajo. A utsava te eTalA mATe ja che ke paDitajIne ame kahIe chIe ke tame je uttama sAhitya racI rahyA che, tenI ame AthI paheAMca ApIe chIe. kAi ALasu mAsa pAtAnA AtmIya jananA se kAgaLa meLavyA pachI eka kAgaLanA javAba lakhe enA jevu A che. Apa te kharU jotAM amArA kAklAnA musA ja nathI, ApanI musAkI te| zrI siddhasena divAkara, umAsvAti, akalaka, pramA' jevA dhudhara vidvAna ane tenI sAthe ze bhe. vArSika lavAjama 34 pazu vacce kALane eka mATe dariyA AvI paDayo. ApanA jJAnabiMdumAM Ape prAcIna AcAyaeNnA dAnika siddhAMtAnI je sarakhAmaNI karI che te jotAM te Apa akasmAtathI ja amArI vacce AvI paDayA hA ema lAge che, "jana saMdhamAM kaLA ane sAhityane ATale bhakitabhAva kayAMthI Avyo ? kSatriya ane vaizyanA A samAjamAM kaLAbhakti, sauda prIti, zilpapremanA jharA kayAMthI chuTI nIkaLyA ? rUpiyA, mAnA, pAimAM rAcanAro vaga vaLI mahAkAvyo racatA, zilpasamRddhi racatA zI rIte banyA ? dhaNuM karIne ApaNAmAM thai gayelA samaya brAhmaNu AcAryone e vArasA haze ane ethI AgaLa jaIe teA kAkA kAlelakare kahyuM che tema sa pradAyanA muLa purUSamAM je kaLA ane sauMdaya pUjA hAya che te enA anuyAyIomAM UtaryAM vitA rahetI nathI. eTale ba. mahAvIranA hRdayamAM satAyele e vArasA A rIte pragaTa thayA che ane vikasI rahyo che. " ('jaina' patramAMthI uSkRta. ) tyAra bAda pa. khecaradAsa jIvarAja dezI, adhyApaka pratAparAya medI, zrI padmanAbhajI, zrI jIvarAja edhavajI dozI, zrI zivajI devazI, tathA zrI ratilAla dIpacaMda desAi vagere keTalAeka vijJAna vakatAoe paMDitajInA jIvananA prasaMge tema ja sAmAjika, dhArmika, rAjanaitika tema ja AdhyAtmika prazno viSenI temanI uDI samajaNa tathA anyane yathAsvarUpe samajAvavAnI temanI adbhuta kaLA, vizada vicArasaraNI, mAnava prema, tema ja rASTravAdI tamannA vagere aneka bAbate viSe bahu sundara vivecana karyAM hatA. chevaTe sabhAnA pramukha zrI heTAlAla trIkamadAsa pArekhe paDita sukhalAlajIne a'gata sneha ane Adarane vyakata karatI aMjali ApatAM nIce mujaba pravacana karyuM hatuM : "paDitajI sAthenA mArA paricaya ane sabaMdha banArasa yazeovijayajI jaina pAThazALAnA sthApanakALathI che. huM te vakhate eka sekreTarI hatA, bIjA sekreTarI mArA vaDila sva. mAstara ratanacaMdra mULacAMda mahetA hatA. pAThazALAmAM bhaNuvA mATe banArasa jatA pahelAM, niyama mujam paDitajI amene vIramagAma maLelA, ane temane vIramagAmathI banArasa mokalelA tenuM mane jhAMkhuM smaraNa che. keTalAMka varSo bAda mArA pAThazALA sAthene saMbaMdha pUro thayo. parantu paMDitajI sAthetA mArA saMbaMdha ane snehu Aja sudhI jArI rahela che. paMDitajInA jIvanane Tu| paricaya chuM. mArI samaja ane -smRti mujaba ApavA icchuM chuM. vaDhavANa kempa pAse AvelA lImaDI gAmanA vIzAzrImALI vaNuika jJAtinA, khAnadAna ane meoTA saMdhavI kuTuMbanA te eka sajjana che. temane se.La vaSa~nI vaye zItaLA mAtA nIkaLavAthI kasabhAgye temaNe AMkhe gumAvI, ane 9 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 tA. 1pa-10-47 saMvata 1860 nI sAlamAM 22 varSanI uMmare teo zrI, je je dazamAnA hoya che te te darzananA abhyAsI rahe che. yazavijayajI jana banArasa pAThazALA ke je te vakhate ane jema vyApAramAM paDele le ke sAmAnya rIte rASTrIyatAnI vijayadharmasUrIzvarajInI preraNAthI ane dekharekhathI zarU thayelI hatI, bahu darakAra karatA nathI tema paMDite paNa sAdhAraNa rIte rASTrIyatAnI temAM teo bhaNavA mATe gayA hatA. tyAM temaNe khUba khaMtathI ane darakAra karatA nathI ane temAM rasa letA nathI. paMDitajIe gUjarAta avirata parizramathI suMdara jJAna saMpAdana karyuM. saMvata 1863 nI vidyApIThamAM kAma karela che ane rASTrIya bAbatomAM paNa teo uM sAlanA arasAmAM teo pAThazALA choDI gayA. tyArabAda mithilA jaIne lakSa Ape che. ane pitAnuM jJAna je rIte mAnavajAtane vadhAre bAlakRSNa mizra pAse temaNe vizeSa adhyayana karyuM. AgrA zaherathI upayogI thAya tevI dRSTithI bIjAone Ape che. nIti ane dharmane . temanA sAhityasarjanane prAraMbha thaze. gujarAta vidyApIThamAM purA- manuSya potAnA jIvanamAM kramazaH utAravAnI jarUriyAta upara ane tattva vibhAgamAM bhAratIya darzanazAstrI tarIke temanI nimaNuMka thaI. asaMgata jIvana nahIM jIvatAM susaMgata jIvana jIvavA upara paMDitajI tyAM 10 varSa parizrama karI siddhasena divAkara kata "saMmati tarka" haMmezA khuba bhAra mUke che. graMthanuM temaNe saMpAdana karyuM. A graMtha eka mahAna graMtha che. sane mahAtmAjInI chApa ghaNAnA jIvanamAM ochIvadhatI paDelI. 1933mAM banArasa hiMdu yunIvarsiTimAM teo jaina philosophInA jovAmAM Ave che. paMDitajInA jIvanamAM paNa gAMdhIjInI chApa adhyApaka tarIke teo joDAyA, te jagyAe tathA bIjI jagyAoe khUba suMdara rIte paDelI che. jeNe satyajJAnanI upAsanA karI te ja Aja sudhI bhaNavAne tathA bhaNAvavAne avirata vyavasAya temaNe jJAnI che. AvA jJAnImAM sahajapaNe svataMtra vicArazakita ane jArI rAkhe che. banArasa hiMdu yunivarsiTImAM teo rahyA te dara- vizALa daSTi pragaTe che. kAraNa ke tenuM jIvanadhyeya satya zodhavAnuM miyAna zrI umAsvAti vAcaka kRta 'tatvArtha sUtranuM temaNe saMpAdana hoya che. zrImad yazovijayejInuM jIvana AnA pratIka samAna hatuM. karyuM ane tenA gujarAtI tathA hiMdI anuvAdanuM kArya karyuM. tyAra temanI je maulikatA ane vizALatA hatA te temanI jJAnanI pachI thazevijayajI upAdhyAya kRta "jJAnabiMdu tathA jaina ArAdhanAnuM pariNAma hatuM. paMDitajImAM paNa je svataMtra ane tarka bhASA"nuM temaNe saMpAdana karyuM. ane kalikALasarvajJa hema- vizALa dRSTi rahelI che tenuM sanmAna karavuM te ja A suvarNa caMdrAcArya kRta "pramANa mImAMsA"nuM tema ja bauddha nyAyazAstranA caMdraka pAchaLa rahelI bhAvanA che. ' suprasiddha graMtha "hetuhiMdu"nuM temaNe saMpAdana karyuM. paMDitajIe sAhityakAranI pAchaLa eka ja daSTi hevI joIe ke badhAM darzanenuM gya jJAna meLavyuM che ane eka sabaLa ciMtaka janatAnuM citta jenAthI zudhdha thAya tevA sAhityanuM te saja'na kare. tarIke madhyasthabhAve rahI satya jANavA tathA samajavA temanAthI tene ja uttama sAhitya kahevAya ane te ja uttama tathA sAco banatu teo karI rahyA che, ane tulanAtmaka draSTithI temaNe dazanene sahityakAra kahevAya. paMDitajI AvA eka sAhityakAra che ane khUba UMDo abhyAsa karyo che, paMDitajInAM lakhANa sau kaiine tethI ja temane ApaNe caMdraka ApIne ' sanmAnIe chIe. saceTa ane cokasAIpUrNa, saraLa ane suMdara, jJAna ApanArA mAnavajAti tathA samAjanI unnati mATe jJAna eka agavAMcatAM mAluma paDayAM che. tyanuM preraka baLa che, paNa te jJAna sAmAnya tathA AkhAye In sAhityakAra avA, paNuM sAhityakAranA mAtra praza saka janasamuhathI samajI zakAya tevI bhASA mAMgI le che. jIvananA chuM. sAhityanI lAkSaNikatA, khubIo ane vizeSatA samajavA tathA aMtima dhyeya jevA AdhyAtmika vikAsa tathA mukitamArga tenI kadara karavA ane te saMbaMdhI gya vivecana karavA huM zakti mATe paNa AvuM jJAna ja eka prakAza ApanAra dI5ka che. mAna nathI. Ama chatAM paNa paMDitajInI vizeSatA ane lAkSaNikatA eTalA mATe ja ApaNuM samartha zAstrakAro kahI gayA che ke "vai je mane sujhe che te mane kahevAnuM mana thAya che. nA to yA' 'prathama jJAna pachI dayA' A kathana ja jJAnanI che paMDitajImAM vyutpana daSTi che ane te paNa khUba vizALa sAcI mahattA tathA utkRSTatA batAve che. Aje paMDitajI paNa che, saMkucita nahIM. jIvanamAM satya jANavAnI draSTi prApta thavI ghaNI eka ja Adarza sevI rahyA che ane te e ja ke jaina dharmane ane kaThina che, jyAre tevI dRSTi paMDitajIne prApta thayela che. vaLI sAhityanA sAcA tathA mULabhUta siddhAMte janatAne samajAvavA. kamapaMDitajInI vicArasaraNI svataMtra che. zAstronA hetu tathA tenA bhAgye jaina samAjamAM AvA paMDita virala che. enuM eka kAraNa rahasyane mULa uMDANamAMthI samajavAne teo sadA prayatnazIla hoya e che ke jaina samAja vyApArI hAI vyApAramaya ja banI gayo che, ane kevaLa eka darzana ke pakSa pratye teo kadi DhaLI jatA che. ane tethI ja jIvanamAM jJAnane tathA sAhityane je uMca tathA nathI. judAM judAM darzananA judA judA abhiprAyane sApekSabhAve agatyanuM sthAna ApavuM joIe te ApI zakyuM nathI. ApaNe vicArI tenI suMdara tulanA teo karI zake che, ane tema AdhyAtmika tathA dhArmika sAhityanI vAta bAjue mUkIe te paNa karavAmAM madhyastha bhAva rAkhI zake che. AvI suMdara dRSTi ane sAmAnya samAjanA saLagatA praznone carcAtuM, laukika jIvanavyavahAra zakti uparAMta temanAmAM samanvaya karavAnI zakita 5Nu, ajoDa che. samajAvatuM sAhitya paNa Adhunika jaina samAje bahu ochuM ApyuM sAmAnya rIte jotAM ghaTanAtmaka ane maMDanAtmaka zakita keTalAkamAM che. ApaNA ugatA sAhityakAre paNa preraNA tathA 5 utsAhane jovAmAM Ave che, paNa samanvaya zakita virala jevAmAM Ave che. abhAve jaina saMskRti tarapha vaLavA karatAM anokhA ja sAhityakSetrane te dRSTi ApaNane pitAne tema ja bIjAne upakArI ane lAbhadAyI apanAve che. A sthitimAM paNa ApaNI pAse paMDitajI jevA nIvaDe che. samartha vidvAna, taTastha vivecaka tathA satyaniSTha sAdhupurUSa che, te - pUjya zrImada yazovijayajI mahArAjanA graMtha jotAM emanI jaina samAjanuM eka bahu moTuM sadbhAgya che. AMkhane abhAva addabhuta ane asAdhAraNa satyadaSTi ane samanvayazakita tarI hovA chatAM ane tabIyata bahu nAjuka tathA pratikuLa hevA Ave che. temanA ja nAmanI zrI. yazovijayajI jaina banArasa pATha- - chatAM avirata parizrama vaDe teo jana saMskRtinuM saMzodhana zALAmAM paMDitajIe abhyAsa karela che. ane temanA ja nAmanI karI rahyA che ane ATalI vRddhAvasthA hovA chatAM Aje paNa teo ' zrI. yazovijayajI jaina graMthamALA kamiTi A suvarNacaMdraka paMDitajIne bhaNavA tathA bhaNAvavAnuM kAma karI rahyA che e ja temanI sAcI arpaNa kare che. A suga bahu AnaMdadAyaka che. ekaniSTha jJAnopAsanA darzAve che. . . paMDitajInA jIvanamAM rASTrIyatAnI suMdara chApa dekhAya che. te Aje apAte caMdraka, Aje bAlyAvasthAmAM che. paNa te temanA jIvananI bhAre vilakSaNatA che. sAmAnya rIte paMDite bhaviSyamAM jarUra raNajItarAma suvarNacaMdrakanI mAphaka sAhityavizvamAM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-47 budha jaina 11 - - eka agatyanuM preraka baLa bane ane mahatvanuM sthAna prApta kare che ane adhyApaka bhedI sAheba jevA, jeo taLelA zabda te ja prArthanA che. samAjanA AgevAne AvA satkArya mAM madada tathA bolatA hoya temanuM kathana-e be vacce jarUra bheda karo dhaTe. paNa sAhana Apaze evI huM AzA rAkhuM chuM. bhAvanagaranA utsAhI game tema hoya teya prazasti te TALavI ja joIe. jana dharma yuvAnone A mATe huM hArdika abhinaMdana ApuM chuM. vivekapradhAna dharma che. eTale e dRSTie prazastimAM paNa viveka zrI vijayadharmasUrijInA smaraNamAM A suvarNacaMdrakanI yojanA jALavavo ghaTe. zAstranI ke bhUtakALanI mAtra pratiSThA ke prazarita ghaNI gya che. samAjane Aje emanI pIchANa karAvavAnI jarUra gAvAthI kAma na cAle. saMskRtimAM te guru ane deza, baMneya nathI. tethI vidvatA ane sAhityanA parama premI hatA. temane AvI jAya. bannemAMthI doSane dura karavA mATe 5zu kevaLa prazasti yuropIya vidvAne sAthe saMparka paNa suvidita che. temanuM smaraNa bInaupayegI gaI paDe che. vaLI je kAMI guNa 25 hoya ja mAtra ApaNane eka vigha premanI avanavI preraNA Ape che. tenuM bahuM gAna karyA karavuM e paNa barAbara nathI. kAraNa ke guNagAna sAMbhaLavAthI mANasa phulAI jAya che, ane temAMthI enuM ' satyabhakti ane jJAnanI parama upAsa. e ja jIvanano patana thAya che. jana ane janetaronuM patana A ja kAraNe sAthe eka mahAna Adarza sevIne Aje paMDitajI tene pitAnA kAryomAM mUrtimaMta karI rahyA che. temAM ja temanA jIvananI kRtArthatA che. sAthe ja thayuM che. mAre te evo sAmAnya niyama che ke koInA guNa tenI AgaLa gAyA na karavA, paNa tenI kSatio tarapha tenuM - ApaNe emane zuM dhanyavAda ApI zakIe ? game teTale dhanyavAda ApIe te ocho ja che. jaina samAjane parama, gauravarUpa dhyAna deryA karavuM, jethI tene sudharavAnI bhUmikA maLI zake ane tatvadRSTA pUjya paMDitajInuM zarIrasvA ekasarakhu jaLavAI ema na thaI zake te chevaTe mauna rahevuM. rahe ane temane dIrdhAyuSya prApta thAya evI mArI antaranI bhAvanagaranuM vaiziSThaya prArthanA che. " ' cheka 1819nI sAlathI mAre e anubhava che ke bhAvanagaranI pramukhazrIe upara mujaba pitAnuM vaktavya purU karyA bAda bhUmi e bIjI kAThiyAvADanI bhUmi karatAM kaMIka vizeSatAvALI che. paMDitajIne suvarNacaMdraka arpaNa karyo ane sabhAjanoe A kAryane bhAvanagaranA yuvAno ane bIjA sthAnanA yuvAnomAM paNa kaMIka phera harSanAda vacce vadhAvI lIdhuM. tyAra bAda paMDitajI A sarva sanmAna che ane te e ke bhAvanagaranA yuvAne AgaLa cAle che. dheDAM vidhi ane vakatAone uttara ApavA ubhA thayA. paNa temanuM dila samaya pahelAM huM mArA kArya mATe kAThiyAvADanA koI viziSTa sthaLe lAgaNIothI bharAI gayuM hatuM ane bolatAM gaLagaLA thai gayA sthira thavAnuM vicAratA hatA tyAre mArI najara sAme bhAvanagara, hatA. cAra pAMca mInITamAM svastha thaine paMDitajIe tatkALa maukhika kadAca taLa bhAvanagara zahera nahIM, te tenI AsapAsanA pradeza ramatA hatuM ane tethI ja 1944 nA okaTobaranI bIjI tArIkhe gAMdhI. pravacana karyuM te nIce mujaba hatuM: jayaMtInA divase AMbalAmAM zrI nAnAbhAI bhaTTanI sAkSIe meM kaheluM prazasti! prazasti !! ke kAryakSetrane mATe bhAvanagara pasaMda karavAgya kSetra che. Aje ya ahIM mArA saMbaMdhamAM je huM e vAtane vaLagI rahuM chuM. "ema na samajaze ke emAM pheraphAra kaMI kahevAmAM AvyuM che te badhuM thayo che. jo ke pahelAM hatuM e bhAvanagara te atyAra nathI-Aje sAMbhaLyA pachI mane lAge che bhAvanagaramAM zrI nAnAbhAI bhaTTa nathI, Aje bhAvanagaramAM e dharmake A prasaMgano rasa pIkAra karavAmAM vRdhdha purUSa kuMvarajIbhAI nathI tyAranA bhAvanagavamAM ane atyAranA meM bhUla karI che. gayA payuMSaNa bhAvanagaramAM Ama keTalAya phera paDI gayuM che-Ama chatAM kAryakSetranI vakhate huM muMbaI gaye tyAre dRSTie bhAvanagaranuM viziSTha che ja e te huM svIkAruM ja chuM. mArA eka mitre mane kaheluM ke ApaNuM saMsthAo A vaLI zuM ?'' Aje mane - bhAvanagaramAM aneka saMsthAo che. samAjamAM bIje bIje lAge che ke meM bhUla karI che. sthaLe paNa aneka saMsthAo che. e - saMsthAone sudhAravA mATe, sauthI pahelAM jyAre A vAta mane kahevAmAM AvI ane me e saMsthAe yugAnurUpa samAja uddhAranuM kAma karavAmAM pitAne ene svIkAra karyo tyAre-mArUM yogya phALo ApI zake e mATe emane phaTakA mAravA paDe ema mane bhAre hatuM. huM medAna che. je saMsthAo mAtra mUDIne saMgraha karyA karatI hoya tenI vAdathI ahIM AvavA nIkaLe tyAreya mArU mana bhAre hatuM. jaDatAne nivAravA mATe paNa phaTakA mAravA jarUrI che ane je dhana ane Aje A badhI prazastio sAMbhaLyA pachI te mAruM mana sthira thaI jaIne baMdhAI javA jevuM thavA lAgyuM che tene gatizIla vizeSa bhAre thayuM che. mArA marI gayA pachI ke kamathI kama mArI banAvIne samAjamAM cetanA prasarAve evuM karavuM jarUrI che. A gerahAjarImAM A prasaMga jAya che te mAre kazuM kahevApaNuM mATe huM badhAne vinavuM chuM ke kevaLa paisA jame karI na rAkhaze. na raheta. paNa Aje te A badhuM mArI hAjarImAM ja kahevAyuM che. nahIM te mUvA sumajajo. zarIramAM jema jema carabI-dravya vadhatuM ethI mAre bhAra bahu vadhI gayuM che. meM hamezAM mAnapatro TALa- jAya che tema tema zakitabhAva sAcI zakita ghaTatI jAya che. tema vAne ja prayatna karyo che. keTalIya vAra uttama paherAmaNI maLavA saMsthAonuM paNa samajavuM. kharI vAta te e che ke jevA prasaMge AvI paDayA tyAre meM e paherAmaNIone paisAnI vadhu paDatI phikara ke cAhanA karavI nirarthaka che. je kAma upayoga mArI zarate karavAnuM kahyuM ane e paherAmaNIo jatI sAcuM haze te pisA maLaze ja. paise jyAM jayAM hoya tyAM tene rahyAnuM mane barAbara smaraNa che. kulIna mANasane potAnI prazaMsA zubha hetu mATe saMgraha nahIM paNa khUba kharca ja kara dhaTe che. sAMbhaLIne zarama Ave ja Ave. huM kulIna chuM ke nahIM te huM na saMgraha e jaina dharmane virodhI che. jyAM saMgraha tyAM jana dharma kahI zakuM. paNa ahIM je kaMI mArA saMbaMdhamAM kahevAmAM AvyuM na TakI zake. eTale ApaNI badhI saMsthAone mArI bhalAmaNa che che tethI mane hajAragaNI zarama Ave che. kahenAra mANasa bhale ke teo paise vadhAravAnI jaMjALamAM na phasAya ane paimAne chUTe - bhakitathI kahe paNa jenA vize kahevAmAM AvatuM hoya e pate te hAthe savya karyA kare, nANuM ApanAra dAtA je kharca mATe ja pitAnA gurune ke pitAnI khAmIone samajatA ja hoya che. nANuM Apato hoya, ane nANuM meLavanAra saMsthAo je khaya alabatta bhAvanA ke uminA AvezamAM je kAMI kahevAmAM AvyuM karavAnA bahAne ja nANu meLavatI hoya te pachI vahIvaTa karavA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 prabuddha jaina tA. 15-10 -47 mATe ke vyAja upajAvI bamaNuM traNagaNuM vadhAravA mATe nANAno paMDitajInuM Atmanivedana saMgraha karI rAkhavAne avakAza ja kayAMthI hoi zake ? ane chatAMya caMdraka arpaNa pAchaLa rahelI bhAvanA ema thAya te mahAna pAvaka thayuM gaNAya ane ene mATe ema kahI zakAya ke dAna ApanArA pApI nathI, paNa ene A caMdraka-apaNane vidhi vaiyaktika che ema huM nathI sama jate. amuka vyakita bIjI koI khAsa vyaktine jyAre AvuM kaMI saMgharanArA mahAna pApI che. A doSamAMthI ApaNe bacavuM arpaNa kare tyAre te vidhi vaiyaktika bane che. paNa huM te AvA che ke nahIM ene nirNaya ApaNI saMsthAoe karavAnI ghaDI AvI lAgI che. nANAMno saMgraha karavAnI vRttimAMthI je garIbAI ane vidhine mAtra zAstrIya jJAna tema ja satyasaMzodhaka vRttinI mUlavaduHkha sarjAyo che. enAM pariNAmarUpe ja Aje kemyunijhama ane NInI vidhi samajuM chuM. tethI AvA vidhiprasaMge mAre koIne seziyAlijhamanA paDachaMda saMbhaLAI rahyA che. e paDachaMdAne paNa AbhAra mAnavApaNuM rahetuM ja nathI. AvI arpaNavidhimAM eka athavA bIjI rIte bhAga lenAra badhA ja zAstrajJAna temaja satya ApaNI saMsthAo kAna daIne sAMbhaLe ane pitAnI dravyasaMgrahanI vRttine vegaLI mUke. saMzodhaka vRttinA eka sarakhA pUjArI che. jyAM pUjA eka ja hoya ane te eka ja guNanI tyAM emAM bhAga lenAra game teTalA A saMdeze hoya chatAM koNa kone AbhAra mAne? che. sAcuM saMbhaLAvavAnI TevanA kAraNe ke koInI paNa zehamAM na satyasAdhananA mArge huM kevI rIte vaLyo? taNAvAnI ke koInI khuzAmatamAM na paDavAnI mArI vRttinA kAraNe svabhAvika rIte ja ahIM upasthita heya evA badhAne kutULa keTalIka vAra mArI muzkelI vadhatI lAgI che, paNa e muzkelInI thayA vinA na rahe ke mArA je lAcAra sthitimAM paDela mANasa sAme jhajhumavAmAM sAce ja mane eka prakArano AnaMda AvyA che. chevaTe satyasaMzAdhanane Age kevI rIte vaje. tethI huM mArA jIvanane kuntImAtAnI e prArthanAmAM meM hamezAM mAre sura pUrAvyuM che ke lagatA eTalA ja bhAganI TUMkamAM kathA kahuM te te keTaleka aMze Tag: Hg na: zat (bale hamezAM muzIbato AvyA kare ) dhaNa kharAne pitAnI jIvanakathA sAthe maLatI dekhAze. ane emAMthI Ave avasare meM vadhumAM eTaluM ja vAMchavuM che ke evI AphatonA acaraja ke addabhutatAnuM tattva Ape Apa ochuM thaI jaze, jethI avasare mane mAnasika samatA maLe ! mAruM mana svastha rahe ! jIvananI sahaja sapATIne vicAra paNa karI zakAya. "mAre te anubhava che ke pragati mATe Apatti ane saMpatti mArI jijIviSA baMne samAna rIte upayogI che. vAta phakta ApaNI taiyArInI che. - je kuLa ke vaMzamAM zAstrIya jJAnane bhAgye ja vAra cAlyo paMDita javAharalAla jevAe saMpattimAMthI pragati sAdhI; mahAtmA gAMdhI AvatuM hoya, tevA mAtra vyApArI kuLamAM janmavA ane uchera jevAe ApattimAMthI pragati sAdhI. eTale mAre Apa saune pAmavA chatAM huM kula mArgathI jude raste gayo tenuM mukhyatve eka eka ja saMdeza che ke Aphata ke garIbIthI kadI gabhUrAze mAtra kAraNa jijIviSA che. jIvananI icchA baLavatI hoya tyAre nahIM ane kadI paNa dIna vadana dAkhavaze nahIM. Aje ApaNe te pitAnI siddhi mATe koI ne koI raste phAMphA mAre che. emAMthI nabaLA thayA e eTale mArI kyAreka sAmAnya rIte karyuM na A vAta kadAcA gaLe nahIM uta hoya tevuM pariNAma paNa Ave ja ~) ratI heya, ApaNI mUrtio che. seLeka varSanI uMmare mArUM netradaMtanuM vizva alepa thayuM tUTe che, tyAre ApaNe sarakAra ane aMdhakArAdaitanuM vizva AvI pAse jaie chIe, khUka khUba bhava 5 . zravaNendriya kuMThita paisA paNa verIe chIe, paNa thAya tyAre agara nAsikendriya nIDaratA vagara e badhuM nakAmuM kAma karatI baMdha paDe tyAre che. eTale ja huM pharI pharIne muzkelI avazya anubhavAya che. chatAM bIjI kaMI paNa IndriyanA kahuM chuM ke dInatAne dura karaje vadha karatA tetrane vadhu vadhAre ane nIDaratA keLavaje " muzkelI ubhI kare che. e vakhate jIvana vadhAremAM vadhAre gUMgaLatyArabAda AbhAra nivedana bhaNa anubhave che. mRtyune kinAre tema ja pramukhazrIne sahAravadhi lai jAya evI jIvanagUMgaLAmaNa thavA bAda sabhA visarjana kara ane saLavatI jijIviSA e vAmAM AvI hatI. prastuta banne vacce akathya 6% ubhuM prasaMgane aMge paMDitajIe eka thAya che. mAre mATe 4% eka savistara lekhita nivedana taiyAra * kALe mahAlabhramaramAM sapaDAyelA paNa kSemapUrvaka nIkaLavA mathatI karyuM hatuM, je bIjA divasanI naukAnA dvandra jevuM hatuM. ema ravargastha vijavadharmasUrinI rajata lAge che ke gUMgaLAmaNanA baLa jayantIne lagatI sabhAnA prAraM karatAM jiSAnuM baLa vadhAre bhamAM vAMcavAmAM AvyuM hatuM. hovuM joIe, tethI ja eNe A prastuta Atmanivedana nIce pitAnI sidhdhi arthe anekavidha phAMphAM mAravA zarU karyA. emAMthI mujaba hatuM : Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1pa-1 -47 119 . 1 1.9 nAma :-=- ene eka trANu-maNe lAA che. je vastu sAmAnya ane sahaja hatI paNa ene e paMtha para na lAge, vadhAre zuddha ane vadhAre " tema ja je gharaAMgaNe hatI te atyAra lagI nakAmI bAsatI, samartha evA saMskRta jJAnanI bhUkhe mane vyAkuLa karI cUkyA, paNa have te upayogI siddha thaI. eNe uMdha uDADI, svapna saba-svakhe evAM che. kuLaparaMparAgata dharmasaMsthA jANe huM avAranavAra AkAzamAM uDate haiuM. mane ema A vastu eTale kuLa paraMparAgata dharma saMsthAno Azraya, atyAre lAgeluM ke AkAzamAM uDavAnA A svano mAtra mAnasika asvahuM AvI dharmasaMsthAmAM sAmAnya rIte traNa bAbatane samAveza karuM sthatAmAMthI pedA thayela vAtavyAdhinuM pariNAma hAvAM joIe. chuM gurUvarga, zAstrajJAna ane sAMpradAyika AcAra. kuLadharma sthAna chevaTe ane saMskRtajJAna meLavavAnI samartha bhUmikA maLI gaI. vArasI hovAthI mane saheje A traNa bAbate prApta hatI. jijI | vijayadharmasUrino yoga viSa e jijJAsAne sateja karI, ane teNe saMka9pa tema ja prayatna AvI samartha bhUmikA pUrI pADanAra svargavAsI zAstravizAradA baLa apyuM. mArI jijJAsA kuLadharmanAM upara sUcavela traNa vijayadhama sUrIzvara. ahIM atyAre je hAjara che te zrIyuta aMgenI AsapAsa saMtoSAtI. e traNa aMgenuM vartula jeTaluM choTAlAhAbAI vakIla te vakhate kAzI yazovijaya pAThazALAnA sAMkaDuM tethI paNa vadhu sAMkaDuM mArI samajaNanuM vatuM . be paikI eka maMtrI. bIjA maMtrI temanA ja zikSaka zrIyuta eTale ravAbhAvika rIte ja huM je koI gurUne maLato ke racaMda mAstara hato. zrIyuta choTAlAlabhAI to te tenI pAsethI je kAMI zravaNa karate, agara je kAMI kuLa cAra vakhate hajI vakIlAtane abhyAsa ja karatA. temane pramAAcarato te ja mAre mATe te vakhate atima satya hatuM. NikapaNe ema lAgeluM ke sukhalAla kAzI jaze to tene vadhAre alabatta. uttarottara AgaLa vadhavAnI ane uMDA utaravAnI IcchA muzkelI paDaze. tethI te bane maMtrIo zarUAtamAM mane kAzI jAgrata rahetI. paNa ene pUrNapaNe saMtoSavAnAM kaI paNa sAdhana mokalatAM khacakAyA. paNa jyAre vijayamasUrIzvarane temanA upara sAme na hovAthI tene vega maLatuM nahIM. Ane lIdhe mArA mana mane tAkALa ravAnA karavAne tAra AvyuM tyAre teo mane ekalaupara chApa eka ja paDelI ke dharma sAco hoya te te jaina dha. vAmAM sammata thayA ane mane paNa nirAMta vaLI. e kahevAnI mArI jaina dharmanI te vakhatanI paribhASA upara sUcavela bhAgye ja jarUra hoya ke hajI lagI he patravyavahAra, uparAMta vijayasthAnakavAsI paramaparAnAM traNa aMgamAM ja sImita hatI. A dhasarIdharane koI paNa rIte jANune nahIM. meM mArI aMdhakAra dvaitabahArano bIjo koI dharma agara jaina dharmane bIjo koI phAMTe vizva nI sthiti che temane jaNAvelI ja. kayAM jhAlAvADa ane kayAM e mAre mana mithyA dhama je hatA. svataMtratA sAthe saMskRtanuM zihANa. tema chatAM vijayadharmasUrIzvarane jIvanamAM udhaDelI navI bhUmikA mane kAzI banAvavA mATe nirNaya karavAmAM eka paNa kSaNanI vAra paNa A rithati kAyama bane te pahelAM jijJAsAe palaga na lAgI. ene daivaye kaho ke ukaTa jijJAsAnuM pariNAma kahe, khAdhe. je kAMI sAdhanahIna gAmaDAmAM sAdhamALAnA mukhathI tenA paNa mAre mATe ahIMthI abhyAsanI navI sI bAne prAraMbha thaye. saMsargathI zIkhele te sAva apUrNa jaNAvA lAgyuM. ahIMthI pahelI mAnasika maMthana-saMskAra parivartana rasImAM pUrI thaI ane navI sImA zarU thaI. saMskRta jJAna vinA abhyAsa te karo hate saMskRta bhASA ane temAM lakhAyela jainazAstranuM jJAna sAva adhUruM ane pAMgaLuM ja hoI zake evI vividha zAstro , jenuM mane koI vizeSa bhAna na hatuM. paNa A pratIti thatAM saMskRta zIkhavAnI utkaTa tamannA jAgI, je be-cAra bhASA ane emAM lakhAyela zAo e badhuM sampradAyAdhI hovAthI saccarita sthAnakavAsI saMskRtinuM sAdhuo paricayamAM AvyA temanI enuM zikSaNa levA ane ApavAmAM aneka sthAne rahelAM che, paricaya ane sahAnubhUtithI huM saMskRta zIkhavAnA paMthe te paDaze, tema ja aneka virodhI baLo manane mUMjhavI paNa nAMkhe che. A g -......... ... ... SOL-11 paNa vyAkhyAnamALA daramiyAna paMDita sukhalAlajI mAre tyAM utaryA hatA. mArI, nIce mArA mitra zrI. ke. . 6 huM hebara rahe che, jeo eka jANItA citrakAra ane kaLAkAra che. paMDitajInA nivAsa daramiyAna zrI hebare paMDitajInA pAMca judA judA re rekhAcitro dorI ApyA che. je temanI anumatithI A aMkamAM chuTA chuTA pragaTa karavAmAM Ave che. prastuta rekhAcitro mATe che zrI hebaranuM "prabuddha jaina" rUNa bane che. paramAnaMda Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15 10 -417 - - sthitinuM bhAna have savizeSapaNe thavA lAgyuM, ne iSTa zikSaNa levA chatAM, aneka jAtanAM hadayane hacamacAvI nAkhe evAM maMthana paNa zarU thayAM. mArA prAthamika zikSaNanI vela je sthAnakavAsI paMthanI vADane avalaMbI theDIka vistarelI teNe dhArmika mAnyatA viSayaka keTalAka saeTa saMskAra mana upara nAMkhelA, jemAMthI traNekane nirdeza kare anivArya bane che. mUrtinI mAnyatA bilakula dharmavirUddha che ane te jIvanane paDanAra che e eka saMskAra; moDhe muhapatti bAMdhyA vinA dharmanI purNAhuti nathI thatI e bIje saMskAra ane batrIsa Agama bahAra bIjuM kAMI zAstrIya jJAna rahetuM ja nathI, bhagavAna mahAvIra Adi savA rUe je kAMI kahyuM che te badhuM batrIsa AgamamAM ja AvI jAya che ane te Agamane akSare akSara temaNe ja uccArelA che e trIjo saMskAra. kAzImAM saMskRta zikSaNa te yathAsAdhaka cAlatuM ja hatuM, paNa have A navazikSaNanI velIne bIjA paMthanI vADane avalaMbI vistaravA ane vikasavAnuM hatuM. e bIjo paMtha eTale zvetAMbara mUrtipUjaka paraMparasa. mAM paraMparAnI dhArmika mAnyatAo uparanA traNe saMskArathI sAva judI ane virUddha, tethI kAzInA vAtAvaraNamAM mArA mane bhAre mathana anubhavyuM ane te eTale sudhI ke pahelAnA janmasidhdha baLavAna saMskAra ane A navasaMskAro vacce zuM satya che ane zuM asatya che ene nirNaya na thavAthI huM tadana asvastha thaI jato ane mArI. vedanA keInI samakSa kahete paNa nahIM. bahArathI huM pUrNapaNe kAzI yazavijaya pAThazALAnA zvetAMbara mUrtipUjaka vAtAvaraNane anusarata, chatAM manamAM e viSe pUrI buddhipura:sara khAtarI thaI na hatI paNa , mana te satyazodhananI dizAmAM ja gati karatuM. te mATe vAMcavuM joie te vAMcata, vicAravuM joIe te vicArate ane kayAreka kyAreka vizvasta mitro sAthe bhIrU manathI, aprakaTa carcA paNa karate. paraMtu paraspara virodhI evA upara sUcita traNe saMskAra mAMthI satya tAvavA jeTale zAstrIya jJAnane paripAka paNa nahIM thayela ane svataMtrapaNe nirNaya bAMdhavA jeTale mAnasika vikAsa paNa nahIM thayele. kadAca ema paNa kahI zakAya ke e mAnasika vikAsa thayela, paNa janmathI paDela ane bIjA dvArA saceTapaNe pelAyela papratyayaneya buddhinA saMskAro ja e vikAsane vegya dizAmAM jatA rokatA. game tema che, paNa A maMthanakALa be traNa varSathI vadhAre na cAlyo. mane eTalI te pratIti thaI gaI ke je traNa saMsakAre janmathI paDelA che te bahu bhrAnta che, nirAdhAra che ane eka athavA bIjI bhUlamAMthI ja piSaNa pAmatA jAya che. mane dhIre dhIre koInI bAhya preraNA vinA svadiya ciMtana ane zAstrI vAcanathI sAdhAraNapaNe ema samajAtuM gayuM ke mUrtinI mAnyatAne jIvanane ukrAntikramamAM amuka sthAna che ja, ane e paNa samajAyuM ke meDha muhapatinA baMdhananI mAnyatA e mAtra eNkAtika ane haThadhAma che. e paNa dI jevuM bhAsya' ke jana za stra mAtra batrIsa AgamamAM ja samAI jAya che te vastu ta6 1 ajJAna ane zramanuM pariNAma che. mUrti mAnyatA - eka vAra kayAreka maMdiramAM navapadanI pUjA thANAvAtI. zarUAtamAM te huM paNa dekhAdekhIthI gatAnugatikatAne anusarI tyAM beThelo. paNa e bhaNAvAtI pUjAnA arthaciMtana ane temAM thayela cittanimajajanane pariNAme mArA mana upara eka ne camakAre thaye. ane mAruM kaThina hRdaya paNa bhakitajanya azru vAhane khALI na zakayuM. A vakhate mane upAsyarazUla AlaMbananI amUka bhUmikAmAM sArthakatA anubhavasiddha thaI. thoDAM dhaNAM zAstro te sAMbhaLyA ane vAMcyA ja, paNa acAnaka banelI, bIjI eka ghaTanAe upAdhyAya thazevijayajIne pratimAzataka nAmanA graMthane avalokavA mane preryo. enAM zAstrIya sacoTa purAvAone bAjue mUku' teya temAMnI eka prabaLa yuktie mUrti mAnyatA virUddhane mArA janmasiddha puSTa saMskArane bhAMgI bhUko karI nAkhyuM. paNa mArI saMskAra parivartana prakriyA hajI cAlu ja hatI. * navAM vicArakSetre eka ghaTanA evI banI ke mane digaMbara saMsthA najIka rahevAne avasara prApta thayela. digaMbara saMsthAnA tyAgI - varga paMDitagaNa ane viziSTa zAstrarAzine savizeSa paricaya sAdhavAnI e taka meM AdarapUrvaka vadhAvI lIdhI. ene lIdhe mArA amuka saMskAramAM kAMIka parivartana thayuM ane vicAravA eka navuM kSetra paNa maLyuM. tyAra bAda aneka prasaMge terApaMtha ane bIjA evA ja phAMTAo viSe paNa vicAravAnuM prApta thayuM. chevaTe hamaNuM hamaNuM kAnamuninA valaNa viSe vicAravAno prasaMga AvyuM. jene paraMparAnA junA ane navA vividha nAnA meTA phaTAo viSe pazu tAtvika dRSTie, atahAsika daSTie, sAhityaka ke zAstrIya daSTie mukata mane nibaMdhapaNe vicAravA ane abhyAsa karavAnI prakriyAne lagabhaga 50 varSa jeTalo bhAga AjalagImAM vItyA che. daramyAna bIjA aneka dArzanika pravAha ane dharma viSe paNa jANavAnuM prApta thayuM che. pUrvasaMskAranA navAM rUpAntaro kAzImAM te mukhya paNe nyAya, vaizeSika, sAMkhyoga ane pUrvauttaramImAMsAnA prAmANika ane prAcIna zAstrI ja gurUmukhathI paraMparAgata rIte zIkhe. paNa e adhyayana daramyAna mArUM janmaprApta janasaMskAra dharAvatuM mAnasa jainatatvajJAna ane dharma viSe paNu kAMI ne kAMI jANavA, vizeSa uhApeha karavA cUkatuM nahi. paNa haja lagI bhAratIya saMpradAya mAMnA eka pramukha saMpradAya-bauddhadharma viSe kAMI vizeSa jANeluM nahi, jene avasara AgaLa jatA AvyA ane te vakhate meM baudhdha paraMparAnI sthaviramArga ane mahAyAna bane zAkhAonA zAstrone samajavA ane tenA mane pakaDavA ThIka ThIka mahenata karI. mArI itihAsa ane tulanAnI dRSTi amuka aMze vikasatI jatI hatI, 5zu tene vadhAre vega to tyAre ja maLe, ke jayAre huM mAtra adhyApana ane vAcananA mArA priya kAma sAthe sAthe lekhananuM kAma karavA lAgyA. lakhavuM te pramANabhUta ja lakhavuM, ane bane tyAM lagI prAcIna vArasAmAM kAMIka navo phALo Apavo evI ugra nimAMthI ItihAsa ane tula-STine vadhAre vega maLe. e vegamAMthI vadhAre ne vadhAre nirbhayatA ane taTasthatA paNa AvatI gaI. have janaparaMparA ane tenI zAstrI ke vyAvahArika dareka bAju viSe huM yathAzakti navesara vicarate thaze ane dareka phAMTA viSe | mArA pahelAnAM saMskAro navuM rUpAMtara pAmavA lAgyA, tema ja vadhAre sacoTa ane spaSTa paNuM thatAM gayA. AvA rUpAMtaranI prakriyAmAM mAnasika maryAdAo uparAMta sAmAjika ane sAMpradAyika ghaNI maryAdAo ADe AvatI. je vastu AgaLa jatA sAva sahelI lAgI, te ja sAmAjika ane sAMpradAyika dabANa ke bhayasthAnane lIdhe zarUAtamAM bahu agharI lAgelI. mane chevaTe anubhA thaye ke mRtaka je, phekI devAne lAyaka saMskAra paNa chuTatAM keTalI zaktine bhAga le che? huM ghaNI vAra pAcho paDe chuM, paNa vicAra karatAM chevaTe je satya dekhAya tene svIkAravAmAM khullo ekarAra karavAmAM kadi hAryo has' ema yAda nathI. enuM kAraNa vicAratAM mane ema lAge che ke aNIne prasaMge game tevI lAgaNa, game tevI pratiSThA' - ke game tevo lAbha jato karavAnuM je mAnasika sAhasa maTayuM taNe ja bhAre madada karI. meM keTalAya pahelAnAM ziSya ane mitre gukha. , keTalAka dhaninI sahAnubhUti gumAvI che, eTaluM ja nahi paNa keTalAkanI khaphAmarajI ane keTalA yano vire paNuM vahe che, paNa te hasate meDhe-mane emAM leza Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-10-47 pazu du:kha thayu' nathI. Ave vakhate mArA peAtAne ja e anubhava madadagAra thayA ke mANusa navA navA prakAzamAM na vicare ane navI navI prAptasAmagrIne AdhAre nirbhayapaNe vicAra na kare te enuM mAnasa kevu jaDa thaI jAya che, kevuM durAgrahI thaI jAya che ane te satyanI vAta karavA chatAM satyathI kevu parAmmukha banI .gati kare che. uMDI mamatA dharAvanAra keTalAya sAdhu, sAdhvIe ane AcAryo sudhdhAMnI huM. meM e ja kAraNe jatI karI che, paNa emAM meM kazuM gumAvyu hAya eNma Aje paNa nathI lAgatu. ulaTu dhanyatA anubhavuM chuM; ema dhArIne ke huM jANI joine leba, lAlaca, dabANu ke LanusaraNane vaza thaI avidyA ke asatyane raste na gayA e kAMi nAnAsanA lAbha che ? dhaDataranirmANamAM bIjA khaLAnA phALA mArI jIvanadRSTi ghaDavAmAM ane satyazodhananI rUci tIvra banavAmAM zAstrIya vyAsaMga uparAMta bIjA paNa keTalAMka khaLAe kAma karyu che. e baLA eTale saMtamahAyAno sIdhe samAgama, jyArathI gAMdhIjI hindustAnamAM AvI sthira thayA tyArathI ja temane maLavAmAM, temanI sAthe carcA karavAmAM ane ane tyAre thoDA paNa temanA sahavAsa karavAmAM mane purA rasa hato. tene lIdhe dhaNA purvagrahe| badalAyA ane dhaNu! putra grahe vadhAre sa Mzodhita thayA. dhyeya zazarUvALAnA jAtasAgama ane pratyakSa carcA tema ja temanAM lakhANAnA vAMcane paNa vicAratu' navuM prasthAna purUM pADayuM'. pUjya nAthajI jevAM sama yAgabhyAsI sAthenI pratyakSa vAtacIta ane carcAoe paNa bhramanAM dhaNuAM jALAM teDayAM. A rIte zAstrIya vAMcana, ciMtana, satyajijJAsAnI niSThAmAM pariNamyuM. alabatta mAre kabula karavu joie ke mArI A niSA 4jI anubhavamAM utarI nathI. mAtra vicAra ane niya pUratI ja che ane tethI te parrekSa che ema ja kahI zakAya. paNa jyAre huM jou chu ke satyasaMzodhananI parekSa niSThA paNu mANusanA manane keTalu ajavALe che ane tene keTalu' baLa arpe che; tyAre aMdhakAra dvaitanu mArU vizva juduM rUpa dhAraNa kare che, mArU` sazodhanakArya jaina zAstro puratuM maryAdita kema ? ghaNAM varSo pahelethI mArAM nikaTanAM gaMbhIra vidvAna mitre mane hamezAM ema ja kahetA AvyA che ke tame jaina zAstronA anuvAda, vivecana ane saMpadanA pAchaLa zAne paDayA che ? chevaTe te jaina samAja khAbociyA jeTalA, temAMya samajanAra ane kadaradAna keTalo ? vaLI teo ema paNa kahetA rahyA che ke jo tame vaidika paraMparAnA vividha darzana ane bauddha darzanane jijJAsubhAve prANika abhyAsa karyAM che te e darzInA viSe mukhyapaNe kAma kema nathI karatAM? eka te enuM kSetra vizALa ane khImbu' tamArA zrama paNa vadhAre sAtha ka bane. mitrAnI e vAta taddana sAcI che ema hu' pahelethI ja jaNuM chuM, vaiddika darzana ane bauddha darzana viSe huM zAstrIya kAma karUM te kAyapradeza vistaravA uparAMta yazakate ane a lAbha paNa vadhavAno e viSe mane kadi sa Mdeha na hatA ane hucha paNa nathI. chatAM mane hamezAM ema ja thayA karyuM che ke hu paraMparAmAM janmyo chuM temAM kAma karavAnI mArI zakita hAya ane te avakAza paNa hoya te mAre bIjA dekhItA lAbene bhAge pazu e ja paraMparAnu' kAma mukhyapaNe karavu joie, chevaTe mAnavasamAja tA eka ja che. jaina samAja e meTA samAjanuM nAnuM paNa agatyanuM aMga che, tenI sAhitya ane saMskAra samRdhdhi prAcIna hevA uparAMta upayogI ane mulyavatI paNa che, te pachI enu saMzAdhana kAM na karavu ? chevaTe te o e zeAdhana sAcuM ane vyApaka haze tA khIjI dAnika paraMparAnA saMzodhanamAM paNa upayogI thaze. AvI zradhdhAthI huM chellAM trIza varSa thayAM avicchinnapaNe jaina paraparAnA zAstrIya ane vyAvahArika kSetrane alpAMze paNa zuddha jaina 21 kheDI rahyo chuM. e kheDANunI asara jaina sanAjanA rUDha varSoMmAM game teTalI ulaTI thai hAya chatAM vAstavika rIte eNe jaina para parAnA vicArapradezane pazu unnata karavAmAM ke parimArjita karavAmAM alpAMze paNa kALA. ApyA che ema huM anubhavathI kahu te kAi atyukti ke gavektina samaje; kemake chevaTe te| mArI pAmaratA ane azpata!tuM mane jeTaluM bhAna che teTaluM khIjAte bhAgye ja haze. ATaluM kathana paNu eTalA mATe karU chuM ke taTastha ane ni`ya vRttinuM pariNAma eka dara kevu iSTa Ave che te samajI zakAya. Aje apAtuM dhArmika zikSaNa me' sAmAjika ane rASTrIya dRSTie je vicAre karyAM che te karatAM dhama' ane tattvajJAnanI vyApaka dRSTie kAMika vadhAre vicArA karyAM che. athavA ema kahA ke evA vicAre, mAre karavA paDayA che. ene lIdhe me jana-jainetara samAjamAM cAlatI aneka saMsthAomAM apAtA dharma-tattvajJAnaviSayaka zikSaNa ane tenA pAThyakramanuM thatuM parizIlana paNa karyu che. mane anubhave lAgyuM che ke ApaNe tyAM apAtuM dharma ane tattvajJAnanuM zikSaNu bahu ja sa'kucita dRSTithI tema ja ayegya hAthe ayegya rIte apAya che. pariNAme evu zikSaNa lenAra, AgaLa jatAM je tejasvI heya te dharma ane tattvajJAnanA zikSaNa pratye azradhdhALu banI jAya che, ane jo te madhyabhaktinA agara prathamAdhikArI hoya teA sAva jaDa banI jAya che, te potAnu' satya khIjAte budhdhipUrvaka samajAvI nathI zakatA ane khIjAnu' game teTaluM sArUM tema ja saceATavaktavya heya te pazu tene kAM te sajI ja nathI zakatA agara te samajavAnI paravA nathI karatu. tethI jyAM dekhe tyAM dharma ane tattvajJAnanA zikSaNane pariNAme nisteja mAtAnu' ja yutha najare paDe che, ' adhyayana, vicAra ane vivekanI vadhAremAM vadhAre sAmagrInA A jamAnAmAM paNa jaina samAjanA dhama` ke tattvajJAnanA zikSako sAthe tejohIna ja dekhAya che, ane paisAdAra ke sattAdhArI ke madArIvRttinA gurUvaMganA ramakaDAM mAtra banI jAya che, temanuM dhama ane tatvajJAnanu' zikSaNa temane ja kedamAM pUre che. ane samAja te| jyAM hatA tyAM ja rahe che. jUnI DhabanI je pAdarALA dhama zikSakane taiyAra kare che agara je pAThazALAe evA dharmAzikSakAne Azraya Ape che, tema ja je navI DhabanAM gurUkuLa, brahmacaryAzrame ane chatrAlaye ke kAlejo A dizAmAM kAma kare che te badhAMnI eka dara AOM vakhate aze. Aja sthiti che. temAM zIkhanAra vidyArthI hAya ke zIkhavanAra paDita, mAstara ke adhyApaka hAya te badhA jANe paravazapaNe ane arUcithI ja e zIkhe-zikhave che ema game te jonAra joi zakaze. eka taraph dharma ane tatvajJAnanA zikSaNa pratyetA anurAga ApaNane hArDa hADa vyApela che. ane bIjI bAju tevuM zikSaNa lenAra ke denAra pratye khApaNI joie tevI bahumAnavrutti nathI eTaluM ja nahIM paNa moTe bhAge te| Avu zikSaNu lenAra ka denArane ApaNe tuccha dRSTithI joie chIe. Ane paDadhA dharmo ane tatvajJAnanuM zikSaNu lenAra vidyArthI ane denAra zikSakA upara paDe che. teo eka athavA khIMcha lAcArIne lIdhe temAM paDela hAya. che, paNa te potAnA manane cevIse kalAka kahyA kare che ke tuM A cakramAMthI mukata thA1 dhama-tatvajJAnanA zikSaNamAM jemaNe aneka varSAM gALyAM haiAya evA aneka tejasvIne me joyA che ke je haMmezane mATe te kSetra choDI de che, eTalu ja nahI paNa peAtAnI saMtati ke petAnA lAgatA-vaLagatA kAine e raste jatAM tadna rAke che. Anu mULa dharma ane tatvajJAnanu zikSaSNu lenAra-denAra pratyenI ApaNI tuccha dRSTimAM rahelu che. me* eka vAra samatha saMsthA calAvanAra eka bahenane kahelu ke tame Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 tA. 15-1-47. dharmAzikSaNane jeTalo Agraha rAkhe che, ochAmAM ochuM teTaluM bahumAna te dharmazikSaka pratye tamAre rAkhavuM ja dhaTe. jo tame dharmazikSakane hArdika AdarathI nahIM jotAM he agara na joI zake to kharI rIte emAM dharmazikSaNanI ja hatyA che. jUnI praNAlImAM deza jonAra navA zikSita gaNAtA varge pitAne Azraye cAlatAM vidyAlaya ke chAtrAlayamAM paNa dharma ke tattvajJAnanA zikSaNa viSe koI dhyAna kheMce e sudhAre karyo nathI e eka deva che. ghaNIvAra ema ja lAge che ke navazikSaNa pAmela vakIla, selIsITara, berIsTara, DokaTara, ke vyApArI-e badhA navI saMsthAomAM dharma ane tatvajJAnanuM zikSaNa Ape-apAve che te mAtra tIrtha pure hitanI vRtti jevuM che. evA purohite je tIrthamAM rahe tenI pavitratA ane mahattAnAM guNagAna kare che te phakata yAtrALuonI zraddhA sateja karI te dvArA dhana meLavavA. kemake pahite pote ja e tIrthonI pavitratA bhAgye ja sAcavatA hoya che. e ja rIte ghaNIvAra kahevAtI navI saMsthAne sutradhAre paNa bhale dharma ane tatvajJAnanA zikSaNanA nAme dharma pratye zraddhA dharAvanAra dhanavAnonI zraddhAne saMsthAnA hitamAM deravAnI sadgattithI prerAyA heya, chatAMya teo chevaTe dharma ane tatvajJAnanA zikSaNamAM mahatvane kaI pheraphAra karI zakatA nathI. ane jUnI pAThazALAonI navI AvRtti UbhI karatA dekhAya che. vizeSatA e hoya che ke junI pAThazALAnA ke kulA vidyArthIo baMDakhera nathI hotA, jayAre koleja ane yunIvarsITInA chAtre pUrA baMDakhera hovAthI vidyAlaya ke chAtrAlayanA saMcAlakanI pUrepurI ThekaDI kare che. ane e rIte dharma tema ja tattvajJAnanI vagovaNuM thAya che tethI A prazna navesarathI takALa vicAraNA mAge che. prAcIna pustakonA AjanA saMpAdaka prAcIna pustakanAM prakAzana ane saMpAdanane nAda lAge che te eka rIte sArI ja vastu che. paNa duve ema banyuM che ke A kSetramAM kAma karanAra mATe gurUvarga ke pativarga e dvArA samAja ke jJAnanI koI unnata bhUmikA sAdhavAne badale pitApitAnI nAmane, pitApitAnI judI peDhI ane potapotAnA judA kAne poSavA khAtara ja, kacarApaTTI jevAM prakAzana ke sampAdanakAryamAM samAjanI ane pitAnI samagra zaktine apavyaya kare che. jJAnamAM ke vicAramAM na phALe ApavAnI vAta to bAjue rahI, paNa ghaNI vAra evAM bhASAntare ane navI TIkAo racAtAM chapAtAM dekhAya che ke jyAM mULane samajavA mATe eka gurUnI jarUra hoya tyAM tenI saMskRta TIkA samajavA aneka gurUnI jarUra paDe. judA judA cAkAnI spardhA paNa evI ke eka sAdhu aNasamaju zraddhALu zrAvakane amuka graMthanuM mahatva hasAvI tenI madada le te bIje tethIya utaratA graMthanuM tethIya vadhAre mahatva pitAnA aNasamaju zrAvakane samajAvI tenI pAsethI vadhAre madada le. Ama jyAM dekho tyAM prakAzana saMsthAnI avivekI hariphAIne lIdhe nathI egya sAhityanuM yogya rIte sampAdana thatuM, nathI jarUrI navuM tava dAkhala thatuM ke nathI piSTapeSaNa aTakatuM. matabhedo ane pakSApakSInAM tumula yudhdha bhAratIya darzana sAhityanI eka vizeSatA jaina sAhityamAM paNuM AvI che. paraMtu te vizeSatA guNarUpe pariNamavA karatAM deSarUpe ja vadhAre pariNamI che. e vizeSatA eTale nAnA ke moTA game te muddA paratve matabheda hoya tyAM bIjAnuM khaMDana ane pitAnuM maMDana karavAnI zailI A zilI. mAtra vAdarUpa na rahetA vivAdamAM pariNAma pAmI che. eka to jaina samAja nAne, temAM tyAgI ke paMDita varga tethI ye nAne, temAM aneka phirakA ane gacchabhede vacce arasaparasa najIvA matabhedamAMthI moTI takarAro ane vivAdo ubhA thAya eTale evA prasaMge zikSaNa vakhate vArasAmAM maLelA khaMDanamaMDananI zailI ugra vivAdarUpe ane ghaNIvAra mUkhamIsUcaka carcArUpe bahAra Ave che. jaina paMDita ane jaina tyAgIone badhA aMdaroaMdara ja vAdavivAdamAM utaravuM paDe che. bIjA baLavAna saMpradAya ke dezanA vidvAna samakSa teo bhale cUpakIdI pakaDe, chatAM ghaNuvAra teo aMdaroaMdara AkhaDe che. evA vakhate vArasAmAM maLela akAtane prANubhUta samanvayasiddhAMta bAjue rahI jAya che ane sAmasAmI chAvaNIo racAya che. sthAnakavAsI ane mUrtipUjaka, digaMbara ane tAMbara, terApaMthI ane sthAnaka vArasI e ja pakSe aMdaro aMdara AkhaDatA hatA teya bahu na hatuM. paNa have te A roga eTale sudhI vadhyuM che ke eka ja phirakAnA ane ekaja gacchanA be judA judA gurU dharAvanAra pakSe paNuM tithibheda jevI najIvI bAbatamAM mahAyudhdhanA moracA mAMDe che. ane samAjamAM alpAMze jIvatuM rahela saumanasya ane aikaya dharmarakSAne bahAne veDaphI nAMkhe che. mAtra paMDito ke mAtra sAdhuo aMdaroaMdara laDI maratA hatA te bahu kahevApaNuM paNa na raheta. ahIM baMne pakSakAro zrAvakagaNane paNa saMDave che. zrAvake paNa eTalA badhA zANA ane udAra che ke pitAnuM samagra zANapaNu ane audAya hITalara tema ja sTelInane caraNe dharI de che. mane to e ja nathI samajAtuM ke jeo mahAvatI ane mahAzAstradhara ke mahAvakatA hoya teone temane ahiMsA ane sthAvAda sidhdhAMta AvA viSama prasaMge sUjhate kema nahi hoya agara temane sadAyaka thate kema nahi hoya ? je bhagavAnanA ahiMsA-anekAntanA sidhdhAM tanuM sAmAjika jIvanamAM AvuM devaLuM ja kADhavAnuM hoya te ApaNe bIjA samakSa kaye meDhe tenuM mahatva batAvI zakIzuM? e jarA vicAro ane jo ApaNe A rIte vaimanasya ane takarAnuM | viSapAna karatA rahyA tema ja evI takarAranA mevaDIone mAna ApatA rahyA te zuM ApaNe evI AzA rAkhI zakIe ke kayAreka paNa jaina samAjanA judA judA phirakAo sarvamAnya sAmAnya siddhAMta upara kharA dilathI eka takhatA Upara ekatra thavAnA ? Aja lagI game tema cAlyuM ane naLyuM hoya paNa have A sthiti eka kSaNa paNa nabhAvI levA jevI nathI. mane AvA zuddha matabhedanI mahA takarAranuM mULa kAraNa vicAratAM e lAgyuM che ke dharmakSetrane kurukSetra banAvanAra paMDite ane tyAgIonI sAme koI . mahAna racanAtmaka Adaza nathI. eTale temanI phAjala paDelI zakitao vArasAmAM maLela khaMDanazailIne Azraya laI bIjA sAme bAtha bhIDavAnI azakitane lIdhe aMdara aMdara aphaLAya che. ane samAjane chinnabhinna karI nAkhe che. nivAraNane upAya e ja che ke tevA vidvAna gaNAtA paMDita ane tyAgIe; sAhitya, samAja ke rASTranA koI paNa navapradezamAM pitAne racanAtmaka phaLa Ape. jyAre teo kAMI paNa navasarjana karavA prerAyA haze tyAre temane nakAmAM besavA, lakhavA ke takarAra karavA jeTalI phurasada ja nahi rahe. jo samayasara koI nahiM cete to thoDA ja vakhatamAM tevA vargane ane te varganA AzrayabhUta zAstrane kaI samajadAra bhAva paNa nahi pUche. . - uparanI carcA sAMbhaLanAra eka prazna jarUra karI zake ke samAjane navasajanane na phALo ApyAnI sarvamAnya kaseTI zI? mAre uttara e che ke zAstra, zikSaNa, samAja ke rASTra vagere koI paNa kSetramAM karAyela sarjaka prayatnanuM mulya ja jainetara samAjamAM aMkAya ane jainetara lo ke mATe paNa anukaraNIya bane te jarUra samajavuM ke jenenuM e navasarjana samAjane yugAnurUpa Ai paNa navaprakaravA prerAyA he nahi rahe. jo jaina saMskRti saMzAdhana maMDaLa prAraMbhamAM ja kahyuM che ke A caMdraka arpaNa vaitika nathI. jo ene preraka hetu zAstraupAsanA ane satya saMzodhanavRtti hoya te te caMdraka paNa chevaTe tene ja kALe javo joIe. huM atyAre vyaktigata rIte svIkAruM tethI te pace te evA preraka hetune ja. tethI A caMdraka huM jana saMskRti saMzAdhana maMDaLI bheTa ApuM chuM, kemake e maMDaLa pahelethI ja tevA satya saMzodhana Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-17 gy vRttinA AdhAra upara racAyu' che te te ja dizAmAM niSkAmaNe kAma karI rahyuM che jene huM sAkSI chu. e maDaLa karatAM vadhAre nirbhayapaNe ane vadhAre niSThA sAthe kASTa khIjI saMsthA jaina samA jamAM kayAMya kAma karI rahI hoya te te huM nathI jANatA. vaLI ukata maDaLatA hu eka vinamra sabhya chuM ane tenA sakriya kAryakartA paNa chuM, tethI je niSThAne lIdhe A caMdraka apavAmAM Ave che te ja niSThA sevanAra jaina maMDaLane A caMdraka enI icchA pramANe upayoga karavA mATe sAMpI dauM" te huM dharU chuM ke tame badhA prasanna ja thaze. huM dhruvaTe jeo jana saMskRti saMzodhana maMDaLa viSe ane tenI atyAra lagInI pravRtti viSe na jANatA hoya temanu' dhyAna e tarapha khecuM chuM ane mAgI lauM' hu` ke jee jaina saMskRtinA punaHzAdhanamAM theMDA paNu rasa dharAvatA hoya teme e maMDaLanA sabhya ane ane tenA sADityane vAMce...vicAre tema ja tenu dheAraNu sAcavI temAM potAne phALA Ape. antima vijJapti ane upasa'hAra ahIM je bhAI-baheneAnI upasthiti che temane mArI eka vinatI che. te e ke jeonI zakita ane rUci hAya te mArAM gujarAtI ke hiMMdI lakho vAMce. huM e nathI IcchatA ke kAI tene adha anugAmI khAte ja vAMce. mArI AkAMkSA tA huMmezAM e rahI che ke vAMcanAra vAMce te samAlocaka dRSTie vAMce. evA vAMcanamAMthI ja vAcaka ane lekhakanI bhUmikA unnata thAya che ane samAjanuM dhAraNa paNa UMcuM Ave che. alabatta samAlocanAmAM paNa viveka ane samatvanI te jarUra hAya ja che, chatAM samAlocanAneA mukhya sura sAMbaLela-vAMcelamAMthI asa'gata ke khATI vastuone tAravI dUra karavA-karAvavAnA hoya che. mArA lakhANane mATe bhAga jainapara parAne ja spaza kare che, tethI jenA mATe e jeTale aMze anukULa Ave teTale aMze janetAne Ave, agara samajavAmAM saraLa na paDe. chatAM kadAca anukuLa na 100],, esa. sI. ze 103, caMdanabahena DAhyAbhAI zAha 100], kAMtilAla bhegIlanI ku 50],, menAbahena nara|ttamadAsa zeTha 13 7 vallabhadAsa phulacaMda mahetA saMghanI pravRttiene Arthika sIMcana zrI. muMbai jaina yuvaka saMdha mAraphata cAlatI vividha pravRttione paryuSaNlR daramiyAna maLelI Arthika madadanI yAdI nIce ApavAmAM Ave che ane A rIte madadarUpa banelA bhAi bahenanA AbhAra mAnavAmAM Ave che. zrI. maNilAla mekamacaMda zAha sAvajanika vAMcanAlaya-pustakAlaya tathA prabudhdha jainane saMyukata bheTa. 100] zrI. tArAbahena caMdulAla jhaverI 1], TI. jI. zAhu 125] ,, nathubhAi nemIdAsa pArekha 10], cImanalAla prANujIvanadAsa (khaMbhAtavALA) 5] sArAbhAi (dhI che.mbe Tulsa e. vALA) p' suzIlAbahena (zrI navInacaMdrahemacaMdanA smaraNArthe) 33 5] kAMtAbahena hIrAlAla ema. zAhu pazu ke khuzAladAsa jagajIvanadAsa paNuM zrI jayasiMhuM iMoTAlAla saMdhavI. 10] zrI. bhoLAbhAI jaeNsi galAla 1 deg deg # pepaTalAla gIradharalAla (vI. esa. zradhasa vALA) maNilAla mehanalAla jhaverI 10] >> caMdulAla mohanalAla jhaverI 100], cImanalAla prANuvanadAsa 10 ] .. (khaMbhAtavALA) 5] >> pravINacaMdra hemacaMda amarada rasikalAla meDranalAla jhaverI 51) 39 5] >> 3] ' 2] 25) 213 6, 25) 23 * PS . 2 prabuddha par 16 huM pote ema mAnanAre chuM ke jJAna ane vicAranI bhumikAmAM A ke te pathanA cokA na ja rahevA joIe. jene jo epa mAnIne te ke, jainetara sAhitya ke zAstra vAMcavA-citavavAthI zA phAyado te te pete peAtAnI jainaparaMparAne paNa kadI pUrA nyAya ApI nahIM zake. e ja rIte jainetaro paNa pAtAnI AsapAsanI jainapara parA viSe vAstavikapaNe na jANe te tenI jJAnasImA paNa ekadezIya ane bhrAMta rahevAtI. vaLI tema ja vyavahAranA dareka kSetramAM jaina ke jatetara evA bheda nathI cAlate, tema ja tatvajJAna a dharmanA vicArakSetramAM paNa evA bheda asthAne che. me' pate tA AkhA abhyAsakALa daramiyAna vaidika, jazusta, islAma ane khrIstI Adi paramparAonA abhyAsa pratye eTalA ja hArdika AdarathI dhyAna ApyuM che, jeTalA AdarathI jaina paramparAnA abhyAsa pratye, pariNAme mane badhAMmAM bhiSAda ane khIjA evA sthULabheda sivAya vAstavika vanasparzI bheda jevuM kAMi dekhAyu' nathI, ethI te abhyAsamAM rasa poSAyA che ane jJAnanI pipAsA sateja banI che. huM dhArUM chuM ke A nyAya saune lAgu paDI zake che. me mAtra je paramparAne lakSIne lakhyuM che te te e dRSTithI ke tenu N sArDiya ane tenI vicArapraNAlikA ekadezIya TI yugAnurUpa vyApaka bane. eTale emAMthI jainetarane paNu bahu nahIM te zeDuMka paNa vicAravA jevuM maLaze ja, me jyAre jyAre samAjanI bAbatamAM lakhyu che tyAre mukhyapaNe jaina samAjane ja lakSamAM rAkhyuM che, tevu" kAraNu e nathI ke khIjA samAja karatAM jaina samAjane huM DiyA mAnuM chuM paNa tenuM kAraNu mAtra eTalu ja che ke huM mArU vakatavyU jaina samAjane samajAvI zaku ne keTalIka truTI tarapha tenuM dhyAna kheMcI zaku te te dvArA mArI pazikatanA upayoga bIjA samAjo mATe paNa sukara bane. A ja kAraNathI huM . jaina-jainetara badhAne samAnabhAve vAMcavA-vicAravA vinavu chu.. paDita sukhalAlajI "7 pI. rIlAlanI ku N. meAMdhIbahena hIra lAla hIrAcaMda dharamasI (mAMDaLavALA) haraviMdadAsa harajIvanadAsa hIrAbahena popaTalAla nAnAi zAma kAMtilAla zAntilAkSa paryuSaNa vyAkhyAnamALA bhAzerA pa) ,, ramaNalAla lAlabAi zeTha pU , suzIla bahena (zrI navI caMdra hema caMdanA ramarahumAM) ,, manubhAi gulAbacaMda kApaDIyA paryu 2] ka mAnabAi padamazI 13,, pAsubhAi IyasI kurIyA 1], gaMgAbahena 5 zrI muLacaMda hI20 25,, vijyAbahena duzzUbhacha parIkha 25] ,, khIjDa mAMDaNuM bhUjarIyA 25] . meghajI vijapALa gAlI 19 21] gulabahena cheTAlAla 2] , jasumatIbahena manubhAI kApaDIA 2.13 ,, mAnabAi padamazI zAhu 25],, mehanalAla kuMvarajI zAhu 213 253 21, kAMtAbahena turacaMda jhaverI 148ona paracuraNa * 73 1980na tArAkhahena cImanalAla zrok pAsubhAI khIyasI kurI sudhanA nibhAva mA 116 zrI gIradharalAla pI. kApaDIyA 25],, ramaNalAla sI. zAha 3;} vaidyakIya rAhata 6] zrI kezavalAla nagInadAsa maMtrIe, zrI muMbai jaina yuvaka sadha Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prabuddha jaina tA. 15-10-47 sadUgata zrImAna mohanalAla hemacaMda jhaverI tA. 3-10-47 zukravAranI rAtre muMbaIne jana bhave. meM javAba na Apate. temane mArA nikaTavartI vaDila jana tarIke huM vibhAganA eka AgevAna vayevRddha gRhastha zrI. mehanalAla hemacaMda lekhate ane Ama vartavuM te mArI pharaja samajato. ' jhaverI 83 varSanI ummare A phAnI duniyAno tyAga karIne paraleka- ApaNI kAmamAM ekatAnA abhAvanu-pakSApakSInA cAlu jhama vAsI banyA. temaNe garIba sthitimAM potAnA vananI zarUAta DAonuM temane mana haMmezAnuM duHkha hatuM ane A pakSApakSo ane karelI. Aje samRdhdha baheLA parivAra mukIne teo vidAya thayA kusaMpa huM dharUM te eTale ke emanI ka95nA mujaba huM sarakhe che. ekasarakhuM abAdhita zarIrasvA, 84 varSa jeTaluM dIrtha cAlu te sahejamAM dUra thAya evI kAMIka mAnyatA AyuSya, vizALa santAna parivAra, Arthika jAhojalAlI ane teo dharAvAtA. tethI jyAre jayAre A bAbatane hRdayanuM ekAeka acAnaka baMdha paDavA sAthe kazI paNa vyathA lagato koI prazna jaina samAjamAM utkaTatA dhAraNa karatA vinAne dehatyAga-Ane laukika paribhASAmAM atyanta bhAgyazALI tyAre mane khAsa bolAvIne A vakhate saMbhALI levA te mane mRtyu kahevAmAM Ave che. muMbaInA jaina samAjane AvA eka ajoDa Agraha karatA. huM AvA prasaMge zuM thaI zake ane zuM na thaI vayevRddha purUSanI kheTa paDI che. temanI mukhamudrA upara haMmezAM zake enI vigate temanI sAthe caryanA prayatna karate, paNa te e eka prakAranI prasannatA laherAtI dekhAtI. temanI AkRtimAM suvizada vadhAre sAMbhaLavAnI ke samajavAnI darakAra na karatA ane mAre A cAritryane pratibiMbita karatI tejasvItA dRSTigocara thatA. pAsethI vakhate bahu kheMcavuM nahi ema mane pharI pharIne vinavatA. temanA teo pasAra thAya ane koI jIvananA chellA chellA mahInApaNa eALakhItAne jue te emAM paNa jyAre jyAre huM belAvyA vinA na rahe. jene je temane maLo tyAre A ekakahevuM hoya tene teo ekAeka tAnI vAta mane yAda ApavAnuM meDhAmaDha kahI de, paNa manamAM teo kadi na cukatA ane sAthe kadi koInA mATe DaMkha ke sAthe temanA premALa hAsyathA pa na rAkhe-Ave temane jANe ke mane navarAvatA. svabhAva hatuM. temanI vANImAM temanuM zarIrasvAthya amuka prakAranuM vAtsalya hatuM. ATalI moTI ummare paNa Aje lagabhaga asta pAmelI adbhuta hatuM. AMkha, kAna, junI peDhInA teo jANe ke dAMta-badhuya eka sarakhuM sAbuta chellA pratinidhi hatA. paraM. hatuM. beThA bAMdhAnuM tandurastI parAgata dhArmika mAnyatAmAM . sauSThavabharyuM temanuM zarIra hatuM. uDI zradhdhA, ghaDiyALanA kAMTA navarA besI rahevuM e temanA jevI raheNIkaraNInI niyamitatA, svabhAvamAM nahotuM. teo jANe khAnapAnamAM apUrva saMyama, ke sadA gatimAna sadA pravRttiADe raste javuM nahi ke anya zIla hatA. ghaDuiM pahelAM keTamAM dizAe jevuM nahi, svabhAvagata zera bajAra pAse temane tame sthiticustatA, pitAnI komamAM joyA hoya; dhaDi pachI bahAraekatA kema jaLavAya ane * keTamAM temanI peDhI upara temane pitAnI kamanuM bahAra kema sAruM dekhAya e ja temanI aneka cintA- tame juo. chellA thoDA mahInAthI temanuM hRdaya nabaLuM paDavAne emAMnI eka cintA ane emAM ja temane AnaMda, nAnA lIdhe DAkaTaroe temanI hIlacAla upara keTalAka sapta pratibaMdha sAthe nAnA ena moTA sAthe meTA, saraLa ravabhAva, sAduM jIvana, mukelA, paNa te sivAya tame savAranA barAbara sADA ATha vAge temane kaI upara roSa Ave te paNa reSa ThAlavavA jatAM ekadama pheravI zAntinAthajInA derAsaramAM juo, baparanA bAravAge zera bajAranI taLe ane hasI hasAvIne chuTA paDe-AvuM temanuM viziSTa temanI ophIsamAM juo, sAMjanA cAra vAge bahArakeTanI temanI vyakitatva hatuM. mArA pitA upara temane khuba ja bhAva hato ane peDhImAM juo, sADApAMca vAge ghera, rAtre nava vAgye teo suI e kAraNe mArI upara paNa teo khuba vAtsalya dharAvatA ane gayA ja hoya. na koI zekha maLe, na koI divasa havAphera mATe e ja kAraNe temanI daSTie mArA dharmavireAdhI lekhAtA vicAre teo bahAragAma gayA hoya. tIrthayAtrA sivAya anya koI pravAsanI ane vartana temane khuba khuMcatAM, ane emane maLavAnuM to aMgata temane kadi kalpanA ja nahotI. AvI eka viziSTa vyakita lAMbu saMbaMdhane 'ge anekavAra thayA ja karatuM ema chatAM koI divasa chavaka kheDIne Aje ApaNI vaccethI vidAya thayela che. jaina samA, mArI sAme akaLAIne ke AvezamAM AvIne teo kAMI bolyA hoya jane ekatra thayela jovAnI temanI bhAvanAne temanI pAchaLanI ema mane yAda nathI. mane jue ane saMyogavaza tuM manamAM bahu peDhI jyAre saphaLa karaze tyAre ja temanA AtmAne sAcI zAnti Avega Ave te eka be vAkya kahI nAMkhe ane pachI mArA prApta thaze ema huM mAnuM chuM, ane tethI A bAbata dhyAnamAM pitAnI AbarUne pratiSThAne mAre khyAla rAkhavo joIe ema laIne ApaNe badhA ekamekanA matabhedane gauNa banAvIne eka mane TokIne temanuM kahevAnuM purUM kare. alabatta Ama bane tyAre banIe ane temanI pratyenuM ApaNuM rUNa e rIte cukavavA zakitatemane huM zAntithI hasatA moDhe sAMbhaLo ane kadi paNa sAme bhAna thaIe e ja prArthanA ! paramAnaMda, abhinandana :-tA. 14-10-47nA reja maLelI zrI. muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinI sabhAe zrI. durlabhajI khetANI jeo zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA agragaNya sabhya che tathA zrI. maNilAla sundarajI dezI e be jaina baMdhuonI junAgaDhanI ArajhI sarakAramAM nImaNuMka thavA badala temanuM hArdika abhinandana karate ane temanA vIcita yuddhakAryamAM saphaLatA icchatA TharAva karyo hato. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' tA. 1pa-10-47. gAMdhIjInI satyaniSThA [ gayA pakhavADImAM daramiyAna hiMdabharamAM sthaLe 2thaLe gAMdhIjIno janmaca-nI ujavAI gaI. gAMdhIjI hiMdanuM-hiMdu ane musalamAna-ane vAstavika rIte AjanA AkhA jagatanuM eka ane ananya AdhyAtmika avala bane che. temane ApaNA akizaH vandana hai ! teo dIrdhAyu prApta kare ane khADAkhaDIAmAM athaDAtA 5chaDAtA ApaNane satata mArga darzana karAvatA rahe e zubhecchA ane attaranI prArthanA sAthe bIjI ekabare vaDedarA reDI khAte zrI. kizanasiMha cAvaDAe ApeluM ane saMskRtinA okaTobara mAsanA aMkamAM "zradhdhAnI dIvA jaDI" e mathALA nIce pragaTa thayeluM vyAkhyAna ame ahi sAdara udhdhata karIe chIe.-tatrI] * satyanAM tAtvika vivecana ane tarkazIla vivAda karanArA gAMdhIjI hiMdusthAnanA rAjakAraNanA kSitija upara dekhAya tyAM paMDita ane tatvo ApaNA dezamAM ane jagatamAM jANItA che. sudhI vicAraNA ane AcaraNanA bheda upara ja rAjakAraNanuM nAvaDuM satyane siddhAMta samajanArAo paNa ghaNuM che. e siddhAMtane jIva- cAlatuM hatuM. rAjakAraNane raMga meMdI jevo hato. uparathI lIla namAM svIkAranArA pramANamAM ghaNuM ochA hoya che. ane ethI paNa jarAka kasIne juo te lAla dekhAya. gAMdhIjInA udaya pachI ochA mANase satyanA sattvane jiMdagImAM mANI jonArA hoya che. A dRSTi ane hakIkata bannemAM samULuM parivartana thayuM. vicAra paraMtu satyane jIvananA mULabhUta vyApaka siddhAMta tarIke jJAnapUrvaka ane AcAranI ekatAnuM mahatva svIkArAyuM ane rAjakAraNamAM svIkArI ene jiMdagInA pratyeka kAryamAM caritArtha karIne ene viSe cAritryanI AvazyakatA anivArya banI. satya ane ahiMsAnI buniyAda UMDI zradhdhA anubhavanAra satyasAdhakonI eka virala keDI che, enI upara eka navA ja jIvanadarzananuM baMdhAraNa thayuM. A ja darzanane AdhAre upara budha ane jisasanA samAnadharmI tarIke Aje gAMdhIjI gAMdhIjIe . svarAjanI vyAkhyA karI. rAjadvArI AjhAdI e ja pitAnI AtmazradadhAnA ajavALAmAM pitAnA ja zIlane Teke Teke mAtra laDatanuM dhayeya nahIM paraMtu jIvanavyApaka svarAja e ApaNuM vikaTa jIvanamArga kApIne bhavyatA sarajI rahyA che. ' nizAna nakkI thayuM. satya ane ahiMsAne potAnA dareke dareka 'gAMdhIjInI satyanI ArAdhanAne ApaNA deze ghaNA vividha vicAra ane AcAramAM jIvavAne gAMdhIjIne bhavya purUSArtha svarUpe joI che ane jIravI che. bhAratanI svataMtratAnI AkhI prajAe je. satyanA A AgrahanI ane pAlananI Teva gAMdhIjIne laDatanA sUtradhAra tarIke emaNe satyano je prayoga ane purUSArtha nAnapaNathI ja hatI ene purAvA emaNe pote ja Apyo che. karyo che eNe ApaNA dezane itihAsa ghaDake che. gAMdhIjInI A 1819 nI sAlamAM gAMdhIjInI paccAsamI jayaMtI ujavAtI hatI. satyazIlatA e ja emanA samasta jIvananuM niyAmaka baLa che. leke ene suvarNa mahotsava kahIne prema bhakita-pUrvaka e jayaMtI A ja 6 kita emanA nAnA ke moTA badhA ja nirNaya ane kAryomAM UjavatA hatA. AzramamAM paNa A utsava ujavAte hatA. e preraNArUpe DAya che. gAMdhIjInI A satyasAdhanA meTA ane mahattvanA vakhate AzramavAsIoe bApune be bela belavAne Agraha karyo. kAryamAM tathA nAnA evA jIvananA rojabarojanA kAryamAM kevI rIte kAma gAMdhIjIe kahyuM. "hu ghaNuM kahI zakuM ema chuM, paNa A prasaMga kare che ene sIdhe anubhava mane huM gAMdhIjIne gayA juna mAsanA mArA nimaje che eTale mAre mArA viSe je kAMI kahevuM joIe. chellA aThavADiyAmAM dilhImAM maLe tyAre thayuM. meM amArI loko mane moTo mAne che, zA mATe ? tame kaheze vidvattA mATe. mulAkAtane eka binaMgata hevAla taiyAra karyo hato te pote joI beTI vAta che. huM vidvAna nathI. mArA karatAM ghaNuM ya moTA jAya e hetuthI emanI pAse laI gaye. vidvAne hiMdamAM paDyA che. have tame kahezo huM berisTara chuM tethI.. e lekhamAM zarUAtamAM meM ema lakhyuM hatuM ke "gAMdhIjI paNa e ya beTI vAta che. mArA karatAM kayAMye vadhu pratibhAzALI sAthenI mArI vAtacIta pAse beThelAM rAjakumArI amRtakora paNa berisTare ApaNA dezamAM paDayA che. tame bAhya AkarSaNanI vastu bhAgye ja sAMbhaLI zakatAM hatAM." gAMdhIjIe tarata ja pensila upa paNa mArI moTAI mATe nahIM batAvI zake, kAraNa ke rU5, vANuM, DIne e vAkya sudhAryuM ane bhAgye ja'nI AgaLa "spaSTa' zabda vakatRta ke evuM kaMi mArI pAse nathI. have tame kahezo ke umeryo. ane hasIne mane kahyuM, 'rAjakumArI ApaNI vAtacIta sAMbhaLI AtmasaMyamane lIdhe. e paNa eTaluM ja khoTuM che. meM saMsAranA to zakatAM hatAM paraMtu "spaSTa' sAMbhaLI zakatAM nahotAM. ApaNAthI viSayane te mANasa jema rasa cUsIne geTale pheMkI de tema tene paristhitinuM jarA ya acokakasa varNana nA thaI zake." pUrNa upabhegA karyA pachI pheMkI dIdhA che. e kaMI saMyama gaNAya ? AnI sAthe ja lorDa Iravina sAthe gAMdhIjIne mazahUra cAle have huM ja tamane khare javAba ApuM. kharI vAta e che prasaMga yAda Ave che. e prasaMge loDa iravine carcAne aMte jyAre ke kudaratI kahe, saMskAranA baLe kahe ke game te rIte kahe paNa banne pakSo eka nirNaya upara na AvI zakyA ane eka ja nAnapaNathI mArAmAM bane tyAM lagI satyanuM pAlana karavAnI Teva hatI. hakIkatanI saccAI upara A nirNaya AvIne avalaMkhyo eTale ane huM jema jema moTo thato gayo tema tema tenI cIvaTa ane lorDa Iravine kahyuM ke, "gAMdhIjI je kaheze te huM svIkArI laIza." te mATenA prayatna vadhatA gayA. mArI mahanAnuM A ja rahasya che. iravinane khabara hatI ke e prasaMge e ghaNI moTI jokhamadArI satya mATe Agraha." laine briTiza sAmrAjayane gAMdhIjInI satyazIlatAnI AMTa upara * Aja rIte bApue satyanI sAthe ahiMsAnI paNa samAMtare muke che. paNa e kAbela aMgrejane gAMdhIjInA satyAgrahamAM uDI ArAdhanA karI che. ahiMsAne gAMdhIjIe prema e paryAya mAnya zraddhA hatI. aMte gAMdhIjIe satya hakIkata ja AgaLa karI ane che. ane ene vizenI pitAnI zraddhA dekhADatAM kahyuM che ke prema, emAM IravinanuM maMtavya sAcuM TharyuM. e prasaMge gAMdhIjIe hakIkatanA inAma, mAna ke pratiSThAnI jhaMkhanA rAkhatA nathI. tenI eka mAtra satya viSe "naro vA kuMjaro vA' karyuM heta te hiMdusthAnanA netAonuM IcchA pitAno pracAra karavAnI, ne sarvatra harSa ane sukha phelAdRSTibiMdu sAcuM Tharata na paNa gAMdhIjInuM satya sahana, karata. A vavAnI hoya che. eTale kaeNdha, bUrAI, dveSa ane virodhanI sAme prasaMga pachI leDa iravine gAMdhIjIne aMjali ApatAM kahyuM ke, thatAM tenA manamAM eka ja IcchA hoya che tenI upara AzIrvAda gaMdhIjI je uMDA AtmabaLathI prerAIne jIvanamAM vate che. ane vasAvI tene jItI levAnI." je AtmabaLe temane pitAne priya evI hilacAle mATe game teTalA ' A premane eka apUrva dAkhalo smaraNamAM uge che. Apabhega ApavAnI zakita ApI che, te AtmabaLanuM temanAmAM sAbaramatInA satyAgraha AzramamAM rahelAM eka vidhavA bahenane darzana karavAnuM huM kadI cUkyuM nathI." putra Avyo. gAMdhIjIne A ghaTanAthI bahu ja duHkha thayuM. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 pelAM barjuna pAtAnA bALakane laine bApunI pAse hAjara thayAM. gAMdhIjIe bALakane peAtAnA kheLAmAM suvADayuM. ane paMpALatA jAya, peAtAnA vAtsalyanI varSA varasAvatA jAya ane atizaya vIMdhAthale hRdaye pelAM bahenane peAtAnuM du:khadarada kahetA jAya. kAIe pAchaLathI pUchyuM, bApu, pelu bALaka te vyabhicAranuM pariNAma. tame ene kaeNma prema karyAM? bApue je javAba ApyA te gAMdhIjI ja ApI zake tevA hatA.' 'bha', emAM bALakanA zu doSa? e te niSphalaka che. potAnI mAtAnA vyabhicAranA pazu e te satya avatAra che. mArA jevA satyAgrahI ene prema ja kare. khIjuM kazuM ja enAthI thAya nahIM, '' gAMdhIjInA A prema mAtra mANusenI vyApakatA bAbatamAM ja Ama pragaTa thAya che ema nathI. enI eTalI badhI che ke e cheka pazu sudhI paheAMce che. eka vakhata bApu vardhAthI meTaramAM nIkaLyAM hatA. ATheka mAIla dUra javAnu hatuM, emAM rastAmAM meTara kheTakAi paDI. AsapAsathI kazI madada maLe evuM nahatu. chevaTe khAjunA gAmamAMthI gADuM maMgAvyuM. gAMdhIjI thAkayA pAkayA gADAmAM lAMLA thaine sUtA. gaDuM cAlyuM. baLada gheADAvege jatA hatA. gAMdhIjIne manamAM thayuM' ke A bAjunA baLada bahu sArA lAge che, DuMgarALa mulaka rahyo ne ? Ama vicAra karatA e te sa ghasATa UMghI gayA. paNa nagIne nue te hAMkanAranA hAthamAM tINI AravALe paraNe ! vAre ghaDIe e baLadane Ara bheAMkayA karatAM hatA ne baLada dADaye jatA hatA. thAka ane trAsathI baLada rebajheba thai rahyA hatA. jotAMveMta gAMdhIjIne kALaje dhA pAye. ekadama gADuM UbhuM rakhavyuM. gADAvALAnA hAthamAMthI paraNA laI lIdhe te pAte nIce UtarI gayA. bIcArA gADIvALe te gabharAi gayeA. teNe pAghaDI utArI, 'bApu sA'ba mA karo. have khaLadane kAi dI Ara nahIM mArU'. tame bhalA thaIne besA.' pAchaLa gaDAM dUra paDI gayAM hatAM. gAMdhIchane kheDUtanI paNa dayA AvI. Arane pote pRththarathI TecI nAMkhI ane karI gADAmAM kheDA. prabuddha jana A ja satya ane premanA pratiSThAnathI gAMdhIjInI IzvaramAM zraddhA thaI che. ane A bhareAMsA pote ja potAnI pratIti che. Anu eka rUDu udAharaNa bApunA eka upavAsaprasaMgamAMthI maLe che. hiMdumuslima te phrAnane kAraNe bApue ekavIsa divasanA upavAsa AdaryAM hatA. ene bAramA ke teramA divasa cAlatA hate. DAkatarAe gAMdhI jInA pezAba tapAsyA. temAM esITana nAmanuM jhera vadhelu hAya tema jayu'. DAkaTaro gabharAyA. gAMdhIjIne samajAvA lAgyA evA addabhuta A avadhUtanuM aMtara AMkha khAlI eka vAra juveza: ane bhItaramAM bhaDakA saLage, enu du:kha dekhI eka vAra ! varSagAMTha taNe ene harSa nathI, ene janmajayaMtImAM rasa nathI, lAkha vAjA' vAge, chatAM ura ene Aja A naM 6 ne upaka nathI : enA Atama te lakhadhArathI lohInA AMsuoe Aja rAi rahyo : cirasevela svapnanI sRSTine tUTatI AMkha sAme Aja joi rahyo! ane ekaja haiye hatI raTA : 'TALu lamanI avaLI bhramaNA ! ' ene dAnava-dAkhI dharA para re|pavA rAmanuM rAjya hatAM. zamaNAMene Aja AMsune heterame dRDhamUla thatI dekhI dAnavatA- Apa phaLane rasa nahIM lyA te jIvanuM jokhama che,' gAMdhIjIe dhIrajathI kahyuM, "izvarakRpAthI kAle e nahi dekhAya," e eka rAta puratuM jokhama kheDavA DAkaTaro taiyAra nahAtA. emaNe gAMdhIjIne Agraha karyo ke phaLa nahi te davA lye. meDhethI nahi te| ame injekazanathI ApIe. DAkaTaromAM hukIma ajamalakhAna, DAkaTara aNusArI vagere mitra hatA. emane khuba ciMtA thatI hatI. ghaNI rakajhaka cAlI. gAMdhIjIe kahyuM, 'tame mArI upara ATalI dayA kare. sAMja sudhI hIMmata rAkhe|." DAkaTaramitranI jIbha baMdha thai. gAMdhIjIne duHkhI karI kaMi jIvADI zakAya? DAkaTare rAte gAMdhIjI pAse suvAnu" nakkI karIne bistarA lai AvyA. temane purA bhaya hatA. gAMdhIjI nirbhaya hatA. emane bhagavAna upara bharAMsA hatA. saunA jIva uMcA hatA. AkhA dezamAM samAcAra pharI vaLyA hatA. kalAke kalAke tAra chuTatA hatA. sAMja paDI. pharI pesAba tapAsyA. jIe te aMdara jherI padArtha na maLe. DAkaTarA harakhAtA gAMdhIjI pAse AvyA ane melyA " gAMdhIjI! tamAruM kAma adbhuta che. " javAbamAM bApu mAtra hasyA. e hAsyamAM gAMdhIjInI izvara uparanI zradhdhA khelatI hatI. gAMdhIjInu kA jovu hAya te ApaNe ApaNI samagra rASTrIya cetanAne spardhA karavA joie. tyAM ApaNe jo saparka sAdhIe te ApaNane tarata samajAze ke A virATa purUSanuM bhagIratha jIvanakAryo keTaluM vyApaka ane keTaluM ciraMjIva che, ApaNI rASTrIya cetanAnA kramavikAsamAM gAMdhIjInuM astitva eka mahattvanuM sImAcihna che. Aje ApaNI vacce kAi naitika ke Adhyatmika baLa hAya ke jene AdhAre ApaNe ApaNu' durbhAgya jIravI laIe te te gAMdhIjI che. "ene mAnavatAne mahArAvavI'tI, devavADI dharApe lherAvavI'tI" le-karasanadAsa mANeka kATika jenA stutinAna re, jene darzana vizva badhu umare, mRta mAnavatAne jivADavAmAM jenI joDI nathI dharatIne paTe, tA. 15-10-47 AjanI asthira ane adhArI paristhitimAM AtmazraddhAnI dIvAdAMDI uparathI A satyAgrahI satya ane ahiMsAnAM ajavALAM pheMkI rahyo che ane aMdhArAmAM athaDAMtI prajAne mAgadazana karAve che ke nyAya ane satyane khAtara yudhdha pokAravuM paDe teya asatya ane anyAyanI sAme yudhdha peAkAro. jIvanamAM paLe paLe jANI jotAM A tapasvInuM tapa keTaluM Akar' che, keTalu dArUNyu che ene khyAla te dezane have ja Ave che. Aje jo ApaNe emane sAcI. ajali ApavI hoya te| emanA jevu ja AtmabaLa ane AtmazradhdhA khIlavIne ApaNe ApaNI ja dIvAdAMDI banavuM joie. kIzanisa'ha cAvaDA, enA aMtaranA tAratAra pArAvAra yAtanArUpa banI UnAM ! eNe mAnavapremanuM gANuM karyuM jhera jIravIne sudhAlhANuM karyuM ; ane jUThane hiMsAnI sAme sadA eNe . eka akhaMDa dhIgANuM karyuM; ane Aje enI tapasiddhikare TANe jAhe te jhera relAI rahyAM jene nAthavA AyakhuM gALyuM, te nAganA tAMDava Aja khelAI rahyAM ! ene mAnavatAne herAvavI'tI, devavADI dharA ke herAvavI'tI. hRdaye hRdaye prabhunA kamaleA karI, kAra ma divyAMkA rAva vI' tI. ane ukaraDA Aja DuMgara DuMgara jevaDA enI mAbhoma pare bae thakI rUdhatA Atamane-dekhI ura enuM kalpAnta kare ! A re, janmajayaMtI kerA rasiyA, khelA leAcana andhakAre gresiyAM jarI te nIrakhe dhana vedanAnAM vana antara je emane siyAM Dagale enI Atama sRSTine ucchedIne... enA dehanI AratI zIda karA... Dagale enu khUna karI, ene pUjavA puSpathI kAM nIsare ! " gamatAM ane kuma caMdananA urajhAA vadhu karAvana eka eka zvAse upahAsa kare evA dabhabha ryAM abhinandana nA jenI saccida-Anada sAdhanA Aja sahArane zaNita thI dIse, enu cIrAnuM attara utsavanAM raMgarAga mama ' pachI zeNe hIse ! evI janmajayaMtI te tyAre thazejyAre premanI bIna jaMge bhajazejyAre brahmanA aMkazA mukta AkAza te mukta dharA divyanA sajaze; ane mukata samIra te nIranA nRtyanI saMga milAvIne tAla sA are, mukata prakAzamAM mukata mAnavyanu nAcI raheze mana mukata taddA dhanajI sTrITa, muMbai, zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 sUrya kAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbai, 2 mudrasthAna : Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va 'ka : - : 13 zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla meAkamacaMda zAha, subaI : 1 navembara, 1947, zanivAra, harijana maMdira praveza harijana maMdira praveza khIlane aMge keTalIka carcA jaina samAjamAM cAle che. tene aMge cenI bAbata vicAraNA mATe rajI karavAnI A taka hAtha dharavAmAM Ave che. khIla : hiMdu ane jaine prathama harijanane jaina vikAsamAgamAM zuM sthAna che te tapAsIe. koi paNa vyakita amuka kuLamAM janme tene AtmasAdhana karavAnA tenA janmane kAraNe adhikAra jatA nathI, e prathama muddAnI hakIkata che. uttarArdhyana sUtranA pacIsamAM adhyayanamAM 36mI gAthA jANItI che, tenA bAvA' e che ke 'ka'thI prANI brAhmaNuM thAya che, kayA kSatriya thAya che, vaizya kathI thAya che ane kathI kSudra thAya chaeN.' kanA siMhAntane samajanAra jaina, azruta ke aspRsyuM kAi paNa prANI heya tema mAnI zake nahiM. kAi jIvane aDavAthI snAna karavuM paDe ke abhaDAI javAya e vAta jaina dharmAM jIvatu je svarUpa samajAve che, jIvane je vikAsamA batAve che, vikAsamAnA je sAdhane batAve che tene anurUpa saMbhavatI nathI. Regd. No. B. 4266 paNa ane bhagavAnanA samatrasaramAM kAi paNa jIva game te jAtino jIva jaI zake, khudda tiya ceAne hAya. ane jagalamAM AvelA derAsarA madiranA dvAra lAM amuka kuLamAM janmela prANI madiramAM praveza na karI zake e AkhI zramaNusaMskRtine lajAvanArI khInA jaNAya che. jai zake, vAMdho na alaga hoya maMdira prANIne pavitra banAve che. maMdira abhaDa nahi. maMdira prANIne unnata banAve che, kAi game tevA prANI maMdiramAM jAya tethI maMdira nacuM na bane. ga`gAmAM maDadAM paDavAthI maDadu pavitra bane che, gagA apavitra thatI nathI. maMdiramAM javAthI prANI pavitra bane che. enA AtmA vizudhdha vAtAvaraNanI aMdara vikAsa sAdhe che, e vikAsa mArge caDhe tyAre enA mA ke bApa kANu hatA te jovAnuM rahe nahiM, hoya ja nahi. ane vizudhdha vAtAvaraNa kAma kare tyAre AtmA anerI dazA anubhave te vakhate e A bhavamAM kayA kuLamAM janmela che te tapAsavAnuM ke vicAravAnuM heya ja nAGe. A vAta jo barAbara hoya, ma'dirane aDhAra snAtrathI vizudhdha karavAnI vAtaneA AvA prasaMga mATe vidhi batAvela paNa na hrAya ane pracalita paNa na heAya, teA pachI DheDha bhaMgIne tyAM janmanArane maMdiramAM praveza karatAM aTakAvavAnA prayAsa karI zakAya nahi. jaina zAstrakAra te kahe che ke 'evI koi jAti nathI, evI kai yuni nathI, evu kaMi sthAna nathI, evuM kAi kula nathI, jyAM A jIva anetavAra janmyA na heAya ke, jyAM ane'tavAra bharaNu pAmyA na haiya' ane A bhavamAM prANI DheDha ke bhagIne tyAM janmyA te tenI AbhaDachaeNTa keTalA bhava sudhI pahoMce ? ke bIje bhave e vANIe brAhmaNu thAya te pachI evu paNa' nAza pAmI jAya? vArSika lavAjama rUpiyA 4 ane A bhavamAM paNu e jo sAhebanA babaracI thAya, e krIzrIyana thai jAya, te maMdiramAM Ave te vAMdho nahi, paNa e jyAM sudhI DheDha ke bhagI gaNAya tyAM sudhI ja enA praveza sAme vAMdhe e vAta kAI rIte sAdI samajamAM utare tevI nathI. mAMsa khAnAra, macchI khAnAra, dArU pInAra musalamAna, krIzrIyana ke zIkha maMdiramAM Ave tene vAMdho levAta jANavAmAM nathI, te pachI sAsu thai bhaMgI ke DheDha maMdiramAM Ave tene vAMdha kema hAi zake ? ane maMdiramAM AvI. e AtmasAdhana kare, jijJAsA tRpta kare ane kadAca enI sthiti paripakava thai hoya te e dhamaprApti paNa kare. AvI dharmaprAptinA bhAgamAM ADe AvavAne ApaNA adhikAra kharo ? kayA prANI kayA sAdhanathI dharma pAmaze te jJAnI kahI zake, paNa enI zakayatA tA kharIne ? arka zakayatA hAya, te tene vacita rAkhavAnuM jokhama kheDavAnu sAhasa kAi kare te tene deSa lAge ke dui ? ane eka vadhAre mahattvanI vAta te zAstranA dAkhalAonI che. kizi munirAjIe upajye kuLa cAMDALa-e tA jANItI vAta che. tyAre e rikezi muni madiramAM jatAM haze ke ene mATe upAzrayamAM alaga jagyA rAkhavAmAM AvI haze! e zrAvakane ghera vahAravA jatA haze tyAre rasoDA sudhI AvatA haze ke dharanI bahAra enAM pAtarAmAM reTalI phekavAmAM AvatI haze ? e sAdhumaMDaLImAM sAthe pratikramaNa karatA haze ke ene cetare juTThA jamAvatA haze? ane metAya muninuM zu? ene te vAdharIye vIMTALyA tyAre te kadAca sAnInA gharamAM e ekalA haze, paNa atakRrkavaLI thaI mekSa gayA tyAre tenA mRtakane koi aDayuM haze ke ene kAi pAse DhasaDAvI tene dura pradezamAM agnisaMskAra karyAM haze ? ane mAchalA mAranAra haribaLa macchIne AkhA prasaMga zu batAve che ? AvA teA aneka dAkhalA che eTale jaina dhama AtmAnu je svarUpa batAve che, kramasAdhya muktimAga batAve che, sarva jIvone mATe yogya sAmagrIne sadbhAve yogya taiyArI karavAnI lAyakAta batAve che te jotAM amuka kuLamAM janma thavAne kAraNe enI dIkSA levAnI ke AtmasAdhana karavAnI lAyakAta jatI hAya ema lAgatu nathI. ate AgamanA eka pazu pAk DheDha bagIte dharma karatA aTakAve nAlAyaka gaNe evo jALuvAmAM nathI. ane jo aitihAsika dRSTie vicAra karavAmAM Ave te dIvA jevuM dekhAya tema che ke brAhmaNanA jJAnanA AkhA ijArA teADI pADavAnI je mahAna hIlacAla te yugamAM thai temAM jaina ane aidhdha saMskRtie mADA phALe ApyA, brahANenI mAnyatA hatI ke vaidanA abhyAsa brANu ja karI zake, amuka vaNune mAthe amuka kAya hAya, dhama'saMskAra brAhmaNA ja karavI zake, e AkhI bAbata sAme dhrujAra karanAra te kALamAM dhaNuA mate cAlatA hatA, temAM jaina, baudhdha, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 prabuddha jaina tA. 1-11-47 Ajivaka mana agrasthAna hatuM. e mAe brahANene mada Apane AdhArabhUta rIte jaNAvavAnI rajA lauM chuM ke AvI kaI toDaye, e mate e brAhmagunI ekahaththu sattA para AkramaNa karyuM paNa bAbata vizALa jaina dharmamAM nathI. meM viziSTa abhyAsIo ane khuda ka65satramAM pATha mukAvyuM ke " arihaMta, cakravartI, sAthe A viSaya para anekavAra lAMbA vakhata sudhI carcA karI che baLadeva, vAsudeva tuccha kuLamAM dAridra kuLamAM, brAhmaNa kuLamAM na ane temaNe svIkAra karyo che ke varNa ke Azrama jevI kaI cIja Ave; arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva rAjakuLamAM, bhegakuLamAM, jaina dharmamAM nathI ane AvA vizALa dharmamAM varNabhAvanA hoI harivaMzakuLamAM, kSatriyakuLamAM thAya." A mahAna sutranI pAchaLa te paNa zake kharI? .. moTe gaMbhIra itihAsa che. mahAvIrasvAmI, siddhArtha budha mahA ane zAstranA dAkhalAone kema visArI mukAya? utarAdhyayana rAjA ane bIjA mahAna dharmadhuraMdhara kSatriyakuLamAM thayA ane satramAM te A viSaya para eka AkhuM adhyayana che. spaSTatA khAtara brAhmaNanuM sAmrAjya teDI nAkhyuM. . jaNAvavuM paDaze ke varNa cAra jANavAmAM che, tevA ja cAra Azrama matalaba, varNane nAza karavo e ja dharmanuM te birUda hatuM, che. brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama. ema ItihAsa kahe che, prAcIna graMtho sAkSI pure che ane vikrama jana mate e Azramabheda svIkAryo nathI. e te hemacaMdrAcAryane saMvata eka hajAra sudhI jana dharmanI e sthiti kAyama hatI tenA ga jANe te brahmacaryAzrama daramyAna cethA AzramamAM mukI pAkA purAvA che. jaina dharma pAme te jaina, zudhdha deva, zudhdha gurU, Ape. A varNa ane Azramane teDanAra jaina dharma harijanane zuddha dharmane paricaya karI tene svIkAre jena. emAM jenane maMdiramAM praveza karavAnI nA pADe e AkhA jaina dharmanA svarUpanuM dIkare jana evI vAta nahotI, emAM ezavALa, zrImALa ke poravADa ajJAna athavA pAchaLanA vikRta svarUpane svIkAra batAve che, mULa agravALa hoya te ja jana, evI sthiti nahotI ane je prakArane mArgamAM e vAta nahotI, hei zake nahi, enI virUddhanA dAkhalA jaina dharma guNasthAnakramArehanI najare zrI viraparamAtmAe batAvyuM kAyama thaI gayelA che ane jene prathamanA paMdara varSane Itiche e daSTi hoI paNa zake nahi. jaina e kema nathI, jana e hAsa tenI sAkSI purI rahyo che. vAda nathI, jaina te AtmAnI dazA che, emAM jJAtine, vaDAne, ane brAhamaNukuLane adhama tucha kuLa zA mATe kahyuM? brAhmaNa maMDaLIne sthAna na hoya. AmAMnuM anaMta teja samaje, sAcA kuLamAM avatAra e nIca gotrane udaya zA mATe ? A AvI vAta khUba mArganI saddahaNa kare, AtmAne vikAsa karavA icche te jaina. vicAraNA mAge che. enI pAchaLa jaina tatvajJAna ane jaina vicArasamahAna upAdhyAyazrI yazovijayajI jana, kaho kayu have'nA svAdhyAyamAM raNI mahattA rahelI che. emAM manuSyanA dharmasAmrAjyanA svAtaMtryanI jaina ne barAbara vyAkhyA Ape che, emAM vANIA ja jana hoya parAkASThA che. emAM manuSya Izvara thaI zake e mahAna vibhUtinA ema kahetA nathI, paNa emanI vyAkhyAmAM AvanAra koI paNa javalaMta camakArA che, emAM manuSyasamAnatAnA viziSTa paThe che, AtmA jaina hoya che ema kahe che. tyAM DheDha ke caMDALanA kuLamAM e mAM Adarza jIvananA avazeSe che, ane emAM jIva-AtmAnI janmanArane adhikAra jana thavAne aMge jarA paNa kamI karavAmAM anaMta zakitane parace che. AvyuM nathI. A rIte harijana maMdira pravezamAM ApaNe ADA AvavA ane anaMta saMsAramAM rakhaDanArane dharmaprApti kayAre thaze, jevuM mane koI dekhAtuM nathI. mAtra chellAM base pAMca varSathI kema thaze e je ApaNe na jANatA hoIe te tenA mArgamAM je saMkucita manodazA dharmakSetramAM thaI paDI che ane dharmane . vacce AvavAnuM athavA ene maMdiramAM praveza thavA mATe nA pADa- vaDamAM bAdhI lIdhA che tethI ApaNane koI maMdiramAM praveze te nAra ApaNe koNa? e te jaina dharmanA mULa pAyAne uthalAvI madira apavitra thaI jaze evI bhramaNA besI gaI che. paNa e nAkhavA jevI bhayaMkara dazA che ane jaina vikAsa mAganuM navuM mULa vAtathI dUra che. jaina dharmanA sAcA svarUpane anurUpa ajJAna darzAvanAra vADAbhUmi che. vizALa jaina dharmane vADA na hoya, che. muddA ma rIte e kaDhaMgI vAta che ane na samajAya tevI vizALa jaina dharmane maryAdA na hoya, vizALa jaina dharmane anArya manodazAnuM hAsyAspada pradarzana che. AvA khADA-khAciyAthI deza ke bhUmi na hoya, jayAM hoya tyAM, jevo hoya tevo, game te jema jaldI dura thaze tema vizvadharma tarIke jaina tatvajJAna ane dazAmAM bhagavAnanA bhAgane svIkAre, Adara, Acare, te jaina, ane kriyAmArganI mahattA ApaNe jagatane ApI zakaze. bAkI jana te mATenA prasaMga prApta karI ApavAnI goThavaNa karavAnI ApaNI dhame je vizALa pAyA para racAya che, emAM amAnuM je pharaja rahe e te ThIka, paNa kAMi nahiM te temAM ApaNe pratyavAya je svarUpa batAvavAmAM AvyuM che, emAM je dharaNe AtmA paramAubhA te na ja karIe, itihAsa kahe che ke varNa ane Azrama tyA thaI zake che evuM dhAraNu svayaMsiddha svIkArAyuM che, ane enA sAme meTAmAM moTo virodha ubhuM karanAra jaina dharma che. enA mukhya mahattA je rIte bhagavAnanA yugamAM batAvavAmAM AvI che. temAM adhiSThAtAmAM zrI pArzvanAtha ane mahAvIra svAmIne vagara AkAMkSAe AbhaDacheTa ke aspRzyatAne sthAna hoI zake evI kalpanA paNa ItihAse sthAna Apela che. saMvata eka hajAra pachI je vADAdha duHkha upajAve che. tyAM te dararoja pAMcaso pADAne mAranAra te thaI gaye tenA bhAga banavA pahelAM ApaNe vIra paramAtmAe batA- , bhavamAM mekSa jaI zake che. tyAM te bhagavAnanuM eka vacana kAne vela ane zrI sudharmAsvAmIe sutrasidhdhAMtarUpe guMthela, Agama paDI jatAM reDhiya jevA cerane e ja bhavamAM uddhAra thAya che, joI jaIe. jo eka paNa sutra evuM nIkaLe ke amuka kuLamAM tyAM te hAthamAM manuSyanI kheparI lIdhela nIgaLatAM lohIthI janma thavAne kAraNe pANInI mekSamAM javAnI gyatA ghaTI jAya hAya kharaDanAra taddabhavamekSagAmI thayela che. bhagavAnanuM vacana che ke guma thaI jAya che te uparanI hakIkata radabAtala gaNavI; sAMbhaLanAra koinA kAnamAM jenee sIsuM reDAvyuM nathI paNa ghaNI carcA ane avagAhanane aMte huM jaNAvavAnI rajA lauM ke ukaLatAM garama tela nAMkhyo nathI. ahIM Ave, vicAre, chuM ke A vAta jaina dhamamAM hAtha nahi, che nahi, he I zake nahi. samajo ane tamArI nirmaLa budiSamAM utare te A tatvaje AtmavAda, svaparasvarUpa, kamane siddhAMta, guNasthAnakramAroha jJAnane svIkAra kare. ane sAdhana dharmomAM te jeTalI chuTa ane ane parabhava bhavAMtaranuM ja svarUpa bhagavAne batAvyuM che temAM svataMtratA jana dhameM' ApI che teTalI bIjA koI darzana, mate ke "achUta" varNane adhikAra kApI nAkhavAmAM AvyuM che evI vAta mAnyatAe duniyAne ApI nathI. A vizALa daSTi jainanI hoya. Agama graMthamAM nIkaLe te jaina dharmanuM ja svarUpa atyAra sudhI jaina dharmane A samaye chuM. mArI najare harikezi munine duniyAe jANyuM che temAM moTo vicAra pheraphAra thaI paDe tevuM che. A prabaMdha, metArya munine ane prasaMga ane evA aneka ane . Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-47 prasaMge pazu e ja vAta batAvatA hAya ema lAge che ane zrI mahAvIra bhagavAnane AkhA itihuAsa, e ja vAta batAve che. AvA vizALa dhamamAM bhagavAnanA maMdiramAM amuka prANI praveze ke nahiM evA prazna. mane dhanI najare, itihrAsanI najare, pracArane aMge, ane mUrtipUjAnI AkhI bhavyatAne aMge bhAre duHkha karAvanAra ane mULagata bAbatane sparzatA lAge che. chatAM emAM Agrahane kAMi kAraNa nathI. meM A savAlane aneka dRSTibiMduthI ati vidvAna munirAjo ane niSNuAta jaina paDitA sAthe carcyA che ane eka paNa sUtra evu lAdhyuM nathI ke jenI rUe DheDha jAgIne maMdiramAM praveza karavAnI dhadRSTie nA kahI zakAya. zArIrika svacchatAnI vAta judI che ane te te sarva prANIne lAgu paDatI che, paNa amuka kuLamAM utpanna thayA te khAtara te maMdiramAM AvI zake nahi e vAta mane samajANI nathI. kASTha vidrAna zAstranA * pATho ke dAkhalA sAthe samajAve te mane vicAra karavAne vAMdhe nathI. pazu huM amuka sasthAmAM jau Avu chuM tethI mArA pUrvagraha baMdhAi gaye che e AkSepta anucita che. meM varase pahelAMthI jijJAsArUpe mahAna AcAryaM sAthe A ja paddhatie vAta karI che. ane haju sudhI A abhiprAya pheravavAnu ekapaNu kAraNa mane maLyuM nathI. bIjo savAla hAlamAM carcAya che te jaina 'te hiMdu zabdamAM samAveza karavo ke nahiM tene aMgenA che. A savAla bahu sAde che ane vicAra karIne samajavA jevo che. zabda zabda parathI e zabda hiMdu zabda Adhunika che. tamane junA sAhityamAM e maLaze ja nahiM. ' sindhu AvyA che. 'idustAna mATe asala zabda bhAratavarSa che. bhAratavarSanA lAkA mATe eka zabda naheAtA. temAM hiMdustAna zabdathI meLAmyA ane tyAMnA asala rahenAra ane tyAM saMskAra meLavanAra mATe e zabdanA upayoga thayo. ene mATe kArikA nAce pramANe jANItI che. zrAsiMdhusiMdhuparyaMtA yastha bhAratabhUmikA, janmabhUH puSyabhUzcaiva sa eva hiMduriti smRtaH eTale samudrathI mAMDIne sindhu nadI sudhInI bhAratabhUmikA jenI janmabhUmi ane dharmAMpattibhUmi hAya te hiMdu kahevAya. janmabhUmi ane dharmAMnA udbhavanI bhUmi hiMdI ke baMgALI mahAsAgarathI mAMDIne siMdhu nadInI vaccenA pradezamAM bhAratabhUmimAM hAvI joie. te jenI huMya te hiMdu kahevAya. emAM muddo evo che ke tenI potAnI utpattinuM sthAna ane dharmanA mULanuM udbhavasthAna e ane bhAratabhUmimAM hoya te hiMdu. e rIte silenIjha ke jApAnojhanA mIte budhIjhama vagere uddabhavanuM sthAna bhAratabhUmi kharI paNa emanI peAtAnI janmabhUmi bhAratavarSa nahAvAthI te hiM'du nahi. te ja pramANe pArasIonI janmabhUmi bhAratavaSe kharI paNa dharmAMdbhava (jherA AraTIAnIjhama) te uddabhava irAnamAM eTale e hiMdunI vyAkhyAmAM na Ave. e ja dheAraNe musalamAna (khA, memaNa paThANu, vArA, ziyA) vagerene janma bhAratabhUmimAM kharA paNa enA dharmanA uddabhava arabastAnamAM mATee hiMdu nahi. A vyAkhyA pramANe jainane hiMdu gaNavAmAM Ave te vAMdha dekhAtA nathI. hindu eTale vedane anusaranArA vedAnuyAyI ke vedane apaukSya gaNanArA evA atha' thatA nathI ane e vAta svIkArAyalI che. hindu mahAsabhA e dheAraNe ja cAle che. jo hiMndu zabdathI vedane mAnanArA evA artha thatA hAya te jaina hindu na gaNAya, paNa bhAratavarSamAM utpatti ane dhamabhUmi jenI hAya tene hiMduM gA e vyAkhyA mAnya hoya te jainate sAthe gaNavAmAM vAMdhe nathI. hiMdu zabdanI A svIkArAyalI vyu.khyA che. bAkI moTI saMkhyAmAM hiMdu vedanA anuyAyI hAvAthI prabuddha na hiMdu zabdamAM gaNAvA jatAM jaine paNa vedanA anuyAyI thai jaze e bhaya asthAne che. atyAre AvA bhedane sthAna nathI ane jarUra paNa nathI. naiyAyika sAMkhya vRdAMta yAga pUrva mimAMsA uttara mimAMsA e vedavihita sa'pradAyA che. - e bhAratavaSaya bhA che. te ja mAtra hiMdu che evu nathI. A dRSTie vicAratAM ane janAne veda'nuyAyI sAthe thayelA saparka sabaMdha ane nAnI saMkhyAne aMge upajatI paristhitine aMge jaMnene judA gaNAvuM pAlave ke paravaDe tevuM paNa nathI. rItarivAja, kAyadA ane jIvana, arasparasa eTalA badhA Atapreta thai gayA che ke judA pADavAmAM aneka vicAraka tattvo vyavahAranI dRSTie pazu vicAravA jevA che, ane kanyA vyavahAra, bhejana vyavahAra ane navayugatI svataMtra vicArasaraNI tathA gAmaDAMnA janenI ekala aTulI sthiti para vicAra karatAM bhAratavaSa thI chuTA paDavu' e icchanIya paNa nathI. A vAta gaMbhIra vicAraNA mAge che emAM tAtkAlIka AvezamAM AvI javA jevu' nathI, chatAM eka vAta cekakhI che. 6. vedate AdhArabhUta mAnanAra e ja jo hiM'duM gaNavAmAM Ave ane uparanI vyAkhyA svIkArAya nahi te jaine hiMdu nathI. eTale iMdu zabdanI vyAkhyAnI cekhavaTa karavA jevu che. bAkI janAe gabharAvAtI ke utAvaLuM pagaluM bharI nAkhavAnI jarUra nathI. 129 uparanA viSaye para mULa pAThe, dAkhalAo ane vidvAnAnA abhiprAyA rajU karavA jeTalA samaya rahyo nathI, tethI bahu muddAo agatyanA lAgyA te atre rajU karyAM che. Ayade e viSaya para vistArathI lekha lakhavAnI icchA che. AvA vicArA jAhera karavAmAM rahetu jokhama ane javAbadArInA pUratA khyAla rAkhI dhaNA samayathI manamAM dhaDAyalA vicArene mUrta svarUpa ApyuM che tene aMge koi para AkSepa karavAnA charAdo nathI. huM jaina dhama' jevA samajyA chuM tevA AkAramAM tene bhAvI vikAsanI dRSTiye atre raju karyAM che. meAtIcaDha gIradharalAla kApaDIyA (jaina patramAMthI sAbhAra uSkRta) InAmI nibaMdha zrI AtmAnaMda jaina sabhAnA maMtrIe jaNAve che ke sAmAjIka rAjakIya ane dhArmika draSTie jaina samAjanuM bhAvi' e viSayapara gujarAtI athavA hiMdImAM nibaMdha lakhI meAkalavA mATe tamAma jaina ame ane hene tathA sAdhuyattiva te vinaMti karavAmAM Ave che. A nibaMdhamAM zramaNasaMsthA, zrAvakasaMsthA, Aditya maMdira, tIrthAM, vyApAra udyoga, rAjakIya samasyA vagerene nutana yuganI dRSTie saMpUrNa rIte vIcAra thavA joie. 1 nibadha 400 lITI jeTalA have joie. 2 phulaskepa kAgaLanI eka bAju lakhele hevA joie. 3 tA. 31-12-47 pahelAM nIcenA sthaLe pahoMcatA karavA joie. A niba'dhanI parIkSA nIcenA badhuenI banelI samItI karaze. (1) zrI motIca da gIradharalAla kApaDIA, (2) zrI tecaM da jhaverabhAi zAha, (3) dhIrajalAla TAmrarasI zAha. nibaMdho paikI prathama AvanArane rUA. 101, tathA bIna AvanArane rUA. 51 nu inAma ApavAmAM Aze, A nibaMdha pragaTa karavAne sarva haka saMsthAne hastaka raheze. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zuddha jaina cetana graMthA [zrI vijayadhama sUri-suvarNa caMdraka 'samarpaNa samAra'bha prasage zrI coAvicacha jaina graMthamALAmAM paDita sukhalAlajI sAthe eka vArtAlApa goThavavAmAM AvyA hatA. e vArtAlApa daramiyAna Aje kevA sAhitya-prakAzananI jarUra che e prazna ane e viSayane lagatA anya praznanAnA uttara rUpe paDiMta sukhalAlajIe je khAdhaka ane preraka vivecana karyuM" hatu te sa'kalita karIne nIce ApavAmAM Ave che. tatrI] sAhityanuM prakAzana eTale prAcIna sAhitya jevA rUpamAM maLI Ave tevA ja rUpamAM pustakA pragaTa karavA ema na samajavu, je kai prAcIna ke arvAcIna paNa sAhitya ``pragaTa karavAmAM Ave te navA vicArapravAhaiAthI yukta hevuM Te ane ema thAya te ja tenI upayogitA kahI zakAya. navA vicArapravAhaiAthI yukta eTale itihAsane barAbara nyAya ApIne taiyAra karavAmAM AveluM ' ane vartamAna jIvanane upayogI thai zake evI sRSTivALu pramANubhUta prakAzana, ane graMthamALA eTale mAtra jaDa pustakA ja nahIM, mAtra pustaka chapAvIne pragaTa karyuM` javA eTaluM ja enu kArya kSetra na hAi razake. kharI jarUra tA cetana graMthA taiyAra karavAnI che. ane atyAre tA e kAya ja sauthI prathama karavA jevu' che. cetana graMthA eTale graMthAM nahIM," graMthakAro-vidvAno samajavA. atyAra lagI AvA cetana graMthe! taiyAra karavA mATe ApaNe zuM karyuM che e vicArA, ane e taraphanI upekSAnuM pariNAma kevu' aniSTa AvyuM che e pa vicArA. ApaNe--ApaNA AkhA samAja-adhazradhdhAnA rUpamAM jai paDayA che. navIna yuganA pravAheAe ApaNI samajaNune kaiMka sateja karI che te ApaNI darzanazaktimAM vadhArA karyA che. tethI A aMdhazraddA ApaNune vadhu samajAvA lAgI che kharI, chatAM e samajaNane anurUpa ApaNI pravRtti nathI e duHkhanI vAta che. mANusA-cetana graMthe--taiyAra karavA mATe zu karavu dhaTe ene hajIya ApaNune joie tevA vicAra AvatA nathI. atyAranI ApaNI sa'sthA evI jAtatra jevI banI gai che ke temAM mArA jevAnu injekazana kAragata nathI nIvaDatuM. bhAvanagara ane khIjA sthAne mAMnI paNa sasthA chuTI ghuMTI rahe te kAka kA sAdhaka pariNAma na nipajAvI zake. nAmathI saMsthAe bhale judI judI hAya paNa kAryanI draSTie te badhI sasthAomAM ekarasatA ane ekabIjAnA pUraka thavAnI sapUNaeN' sahakAranI bhAvanA hAvI joie. cetanagraMthA-mANasa taiyAra karavA hAya te| sauthI prathama tenI Arthika bhUmikA sArI hAvI ghaTe. jo Arthika bhUmikA nabaLI rahI te| A vijJAnapradhAna yugamAM sAyansa cheDI tattvajJAna kANuM le? ane ApaNA kSetramAM te ArTsa kolejane ja bhArga Ave che, je atyAre Arthika dRSTie nabaLAM che. haju paNa ene ApaNe nabaLe! ja rahevA daIe te| tattvajJAna ke inDIlAjInA abhyAsa, je taraph samAjakalyANanI dRSTie ApaNI cAhanA che tene kANu apanAve? mAjIsa chevaTe bhaNe che te te gulAma thavA mATe nahIM paNa pAte peAtAnI meLe ubhA rahI zake te mATe ja, eTale jo tattvajJAnanA ke inDAlejInA abhyAsIonI Arthika bhUmikA sArI na thAya tA e kSetramAM prathama paMkitanA mANasamAM nahIM paDavAnA ane jo thaDakalAsa (nIcI koTInA) mANasA ja maLavAnA hAya tA evA hajAra mANusA ke evI hajAro sasthAothI paNa kazuM na thai zake? tA 1-11-47 A Arthika bhUmikA sArI thavAnI sAthe sAthe tattvajJAna jevA zuSka lAgatA kSetrane kheDanAranA kAmanuM mUlyAMkana ane tenI vidyAnI pratiSThA paNa thavI dhare, atyAre tA sthiti kevaLa aya pradhAna dRSTivALI ja pravarte che. emAM mUlyAMkana ke pratiSThAne jANe avakAza ja nathI rahyo. eka sAdA Akhalo laIe, tamAre ke mAre eka bahena ke dIkarI hAya, tenI yogya uMmara thatAM e kanyA pote vara pasjada karI zake evI na hAya, ane ApaNe enA mATe varanI pasadagI karavAnI hAya. vijJAnazAstrI ane tattvajJAnanA abhyAsI vacce varanI pasauMdagI karavAnI hAya te pratiSThA ane aya ane draSTie vijJAnazAstranI ja pasaMdagI thavAnI e niHzaMka che. Ane artha e nathI ke tattvajJAnane ApaNe nakAmu gaNIe chIe. tattvajJAnanI paNa purepUrI jarUriAta ApaNe svIkArIe ja chIe. phera mAtra eTalo ja ke vyavahAramAM tattvajJAnane je pratiSThA ane Arthika bhUmikA maLavI dharTa te maLI nathI. patu have A sthiti vadhu vakhata nabhAvavA jevI nathI. nahIM te prathama paMkitanA nIkaLI tattvajJAnanA abhyAsInA kSetramAM ApaNuM devALu' ja javAnu A mATe ApaNe ApaNI vibhakta zakitaone ekatrita karavI dhaTe ane atyAra sudhI dravya (eTale bAhya vastu) upara je vajana mUkayu che tenA bale bhAva upara vajana Apavu ghaTe, jo tavika kAma na thatu hAya to kevaLa dravya (nANu) bheguM karavAnA zA artha che ? mane to lAge che ke dareka sasthAe dravyanI maryAdA rAkhavI ghaTe. jo yogya mANusA nahIM hAya te e nAAM zu karI zakaze ? eTale jeTaluM bane teTaluM badhu' nANuM mANasee-cetana graMthA taiyAra karavA pAchaLa kharcavu dhaDe ane tethI mAse ne cetanaprathAne taiyAra karavA tarapha ApaNI dRSTi nathI te sthiti have tA zighra dara thavI ja ghaTe. jo Ama nahI thAya ane jevu' savahIna, dRSTihIna ane binaupayegI sAhitya atyAralagI ApaNe pragaTa karatA rahyA chIe e ja pravRtti jo cAlu rahI te sace ja mAnajo ke have vakhata eve Avyo che ke sAme paisA ApavA chatAM evu sAhitya kAi vAMcaze nahi. kharI vAta teA e hatI ke sa'zeAdhananI pAzcAtya pragatinI sAthe, sAthe ja lAMbA samaya pahelAM ja uMcA prakAre sazeHdhita sAhityane pragaTa karavAnI jarUra hatI. te te| na thayuM pazu have meDA meDA paNu ApaNe jAgIe ane junA sAthe vatamAna paristhitine samanvaya sAdhIe. jaina samAjamAM jene abhAva che te jJAna ane jJAnI pratyenI Adara ane bahumAna ke pratiSThAnI vRtti brAhmaNu samAjamAM Aje paNa jovA maLe che. jagadgurU za krAcAya' karatAM viziSTa paMDitanuM Asana pahelA mUkavAmAM Ave che e zuM sucave che? tame kalakattA yunivarsiTimAM jAo ane vidyAnI pratiSThA zuM e tarata ja tamane samajAze. ApaNe tyAM pratiSThA zuSka kriyAkAMDanI che, jJAnanI nathI e kamanasIbI che. jANe ema ja lAge che ke ApaNe tyAM jIvatA mANasAnA ja tATA paDI gayA che. A sthiti TALavI ja rahI. ane e TALavAnA eka mAtra upAya mANaso-cetana graMtha taiyAra karavA e ja che. itihAsanA artha ApaNe mAtra prazasti ja karIe chIe e ApaNI bhUla che. ema mAnavAthI kazuM kAma nahIM thAya. emAM tA sArA-khATA-pUrNatAM-apUrNatA e badhAnA samAveza thave joie. ema karIe te ja ...navI bhUleA karatAM ApaNe aTakI zakIe, ane navasarjanamAM jarUrI kaLA ApI zakIe. vaLI meTAmAM moTu du:kha te e che ke ApaNI pAse je che ene nabhAvavAnI . ApaNI vRtti, dRSTi ke taiyArI nathI. tyAM saune khetapeAtAne jude ceko joie che ane e mATe sau pAtapaitAne gamatI rIte nAnI meATI saMsthA racavAnI mAyAjALamAM sAyA che. paNa kharI rIte te have navAM navAM madirA karAvavAnI manevRttinA badale sa'kArAtyeAgI sAdhanA pAchaLa nANAM kharcavA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-47 prabhuz na paryuMSaNa vyAkhyAnamALA para uDatI najara prANAlikA mujaba A varSe paNa vatamAnapatramAM zrI. mu`bai jaina yuvaka saMdhanA Azraye thanArA vyAkhyAnane kAryakrama pragaTa thayA. dara varSe huM e khabara vAMcatA, paNa be varSa para eka munimahArAje vyAkhyAnamAM kahyuM hatuM ke pa paNumAM judI vyAkhyAnamALA geThavAya ja nahIM. e gAvanAra eka pAyukta pravRtti AdarI rahyA che ane paryuSaNmAM sAdhu mahArAjanA vyAkhyAna sivAya bIje gaDhavAtA AvA vyAkhyAna sAMbhaLavA javu e paNa evI pApabharI pravRttine vega ApavA barAbara che.' AvuM sAMbhaLIne dha' viSe kAMika samajavA mathatA mArA magaja para AchI chApa paDI ke AnaMda bhuvanamAM thatA pravacanemAM te na javAya.' chatAMya huM kAMi keI vAra tyAM jai caDhatA ane e svAda mate yAda rahI gaye| hAvAthI ane madyArAja sAhebanI vAta chelR varSa jeTalI junI thaI javAthI A varSe me vicAra karyAM ke game tema hAya paNa AnaMda bhuvanamAM te javuM ja che,' mane khAsa AkarSaNa te kAkAsAheba kAlelakara, nyAyamUrti harasiddhabhAi dIveTI, De. bulacaMdajI, paDita sukhalAlajI tathA zrI. cImanalAla cakubhAi zAha vagerenA pravacana sAMbhaLavA mATe tu. prathama divasanA kAryakrama ja evA hatA, hAla bharAi jAya e svAbhAvika hatuM. gurUvAra tA. 11mIe paheluM vyAkhyAna zrI. purUSotama kAnajI (kAkubhA) nuM ' jagatanAM zreSTha purUSomAM gAMdhIjInuM sthAna ' e viSaya para hatuM. zrI. kAkubhAie sekreTIsanA tathA khIjA mahAna purUSa!nA jIvananA keTalAya prasaMgo TAMkI mahAtmA gAMdhIjInuM ucca sthAna samajAvyuM. bIjA vyAkhyAnanA vakatAnA nAmathI garadI vadhI hatI. zrI. kAkAsAheba eka AkarSIka viSaya, 'satyam zivam sundaram para pravacana karavAnAM hatA. zrotAoe temane khUbaSTha phullitapaNe sAMbhaLyA. e vyAkhyAna viSe te prabhuddha jainamAM jarUra lakhAze paNu e te jemaNe sAMbaLyuM. haiya te ja tenA AnaMda mANI zake; eTale badhA pravacanA para noMdha lakhavAneA mAre Azaya nathI paNa AvA pravacane viSe mAre thADuMka jaNAvavAnuM che. dhaTe. emAMthI ja navasarjanane anukuLa evA mANusA--cetana graMthe taiyAra thai zakaze. Aje eve cetana graMtha samA eTale ke dakSiNAmUti vALA zrI. nAnAbhAi bhaTTa jeve eka mANasa te ApaNA samAjamAM batAve jenAM nAmathI kheMcAine vidyArthI cAlyA Ave? potAnI AsapAsanA ja vicAra karyA karavA ane khIje khIje sthaLe je vidyAdhAmA Adarza rIte cAlatAM hAya te tarapha dhyAna na ApavuM ane ApaNI junI draSTi mujaba ja navI navI sasthA ubhI karyAM karavI e kharAbara nathI. kharI rIte jyAM jyAM Adarza vidyAdhAma hoya tyAM jai kAma karI batAvavuM ane tyAMthI sAcI preraNA lai AvavI e vaDe ja ApaNI jJAnanI bhUmikA sI thai zake. ApaNe tyAM sUrie dhaNuAya che. paNa mAre mana te e ja sAcaH sUri che ke jeaisA nika saMsthAmAM ja kAma karI zake. aMtamAM mAre eTalu ja kahevu che ke tame tamArA putranA samagra bhaviSyane jema vicAra kare che tema je vidyArthI hAya-- vidyAnA a| hAya--tenA viSyanA pazu. tamArA bhAi tarIke ja vicAra karajo ane ApaNA tyAgI gaNAtA varganI bhUmikA 'cI karavI hAya ane have pachInA yugamAM temanI pratiSThA sAcavI rAkhavI hAya te mArA tamane saune eka ja sa Mdeza che ke-mAjIsA--cetanA graMthe taiyAra karI. e cetana graMthAthI ja ApaNA tyAgI te sataH preraNA maLaze, ane e raste Ape Apa taiyAra thavAnI pharaja paDaze. 1311 pahele divase eka bhAI AvyA ane vyAkhyAna te| cAlu hatuM eTale kAryakrama jovA gajavAmAMthI keTalAya divaseAthI sagrahIta evu... vata mAnapatranuM kaTIMga bahAra kADhyuM. tyAre mane saheje thayu ke keTalAya bhAibahene A pravacane sAMmaLavA rAhu joi besatA ze khIjA eka bhAi pravacananI gAMdha karatA hatA. temanI pena eTalI utAvaLI cAlatI hatI ke mane thayuM ke AA bhAi kadAca zabde zabdane potAnI neTabukamAM jhaDapI levAnA bhagIratha prayatna karI rahyA che. prathama divase aradhA hAlamAM khurasI mukavAmAM AvI hatI. temAM prathama hALamAM meM sapheda kI ane khAdInI TepImAM AnaMdathI ane ekacitte sAMbhaLatA eka bhAi-zrI. gIradha ralAla kApaDIA ane temanA putra lalItabhAIne joyA. khIje divase vadhu jagyA karavA mATe khurasI kADhI nAkhavAmAM AvI tyAre sTejanI ekadama najadIkamAM besI teone me zAMtIthI sAMbhaLatA joyA. A uparAMta me keTalAya bhAibahenane niyamItapaNe pravacanamAM joyA tyAre AvA vyAkhyAnanI upayegItA, jarUrIAta ane *bhAibaheneAnI rasavRtti samajAi. A badhA nAnA prasaMgA batAve che ke jA tema ja dhaNA anya dharmIo AvA vyAkhyAnemAM rasa dharAve che ane tenA lAbha uThAve che. sauthI mahatvanI vAta temane vyAkhyAnAnI bhASA viSe lAgI. upAzrayamAM sAdhu mahArAja vyAkhyAna Ape che ane payu gunA tahevAro daramiyAna khAsa graMtha; jevAke kalpasUtra ke bArasAmUtra vAMce che. meM savAre tathA bapAre vaMcAtA e sUtreA sAMbhaLyA che: mate eka za`kA thai hatI ke A bhAi ane tethIya vadhu saMkhyAmAM beThelI baheneAmAMthI keTalA zrotAo e mahArAja sAhebanI ane saMskRta yA bhAgbI bhASAnA graMthenI, ucca bhASAne samajI zakatA haze ? kadAca eka paNa nahIM. A mArA ekalAnA mata nathI paNa bIjA dhaNAta mata che. ane te paNa tyAM pArAvAra gIradI thAya che. khesavAnI jagyA mAMDamAMDa maLe te saMbhaLAya nahIM, ane sabaLAya te samajAya nahIM. hA, samajAya kadAca cAlu vyAkhyAna sAthe udAharaNu tarIke kahevAtI nAnI nAnI vArtAo. A zaMkA nivAravA meM eka munimahArAjane pUchyuM ke, 'sAheba, ApaNA meTA ane pavitra graMthaiAnu sAdI ane saraLa gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara karavAmAM Ave te jaina samAjane tathA anya dharmIone jaina-dhama samajavAmAM keTalA badha phAyadA thAya ?' paNa teeAzrIe taddana Tu kA pratyutara vALyeA. dharmanA pavitra pustakane anuvAda karavA e pApa che. vaDIla AcAryo je karI gayA che te ja uttama che' eTale basa ! pApanI vAta AvI ke prazna pUchanAre zAMta thai javu paDe. AthI jyAre me AnaMda bhuvana tathA bhAMgavADI thIeTaramAM yojAelAM vyAkhyAna sAMbhaLyAM tyAre prathama asara tenI bhASAzailInI thaI. dareka varga vyAkhyAnAnI saraLa bhASA samajI zakatA e ja tenI eka siddhi che. paMDita khecaradAse * pratyakSa paristhiti ane dhama' para pravacana Apyu hatu. aMte temaNe aMtamAM je zrotAone peAtAna kaTAkSeAthI AdhAta lAgyo hAya temanI mArI mAgI. te prasaganA anusaMdhA namAM zrI. cImanalAla cakubhAI zAhe A vyAkhyAnamALAnA uddeza samajAvyA ke 'jIvanamAM je jaDatA phelAyalI che te ukheDatAnI IM ane jIvana ane dhana saMbadha samajAvavA e ja Ane uddeza che, ane ethI karIne je kASThane AdhAta pahoMce temanI mArI mAgavAnI kAi jarUra nathI. jo ke AdhAta thaze teA te vicAra karatAM thaze ane dha, tenA kharA svarUpamAM samajAze ane tyAre ja Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 * prabuddha jaina tA. 1-11-47 amAre Azaya saphaLa thaya gaNAze." A ja vAta paMDita nathI." keTalI nikhAlasatA! kahe che, paramAnaMdabhAI khUba AnaMdI sukhalAlajI, tathA De. bhUlacaMdajIe jaNAvI hatI. ' ane ramujI che. mane anubhava nathI paNa eka nAno banAva tamane vyAkhyAnamALAne A nUtana uddeza meM jAye tyAre mane jaNAvuM. tArIkha 15mIe somavArane divase zrI. paramAnaMdabhAInuM vicAra Avyo ke ATha divasa vyAkhyAne apAya che ane saraLa ja prathama vyAkhyAna hatuM. paNa nasIba joge savAre sADAATha vaktAo Ave che tene badale cAra vyAkhyAnane vadhAre thaI zake vAge ja varasAda paDe ane vadhu zrotAjane AvI na zakyA. A khare? be vyAkhyAnane paryuSaNanA AgalA divase paryuSaNa mahAparvanuM prasaMge paramAnaMdabhAInA eka saMbaMdhIe hasatA hasatA kahyuM "Aje mahAmya samajAve tevA ane be vyAkhyAne payuMSaNa pachInA divase paramAnaMdabhAI balavAnA che eTale keI AvyuM nathI.' tarata ja (pAMcamane divase) jAya ane temAM, dhama phakata payuMSaNamAM ja na javAba maLe "e te jevA vakatA tevuM eDiasa." A javAba pALatA; jIvananI dareka kSaNe bajAvavo e viSe kAMIka kahI zakAya. vALanAra paramAnaMdabhAI hatA. tyAM bIjA koI gRhastha (kadAca teo vaLI vakatAo dareka vyAkhyAnamALAmAM dareka varSe lagabhaga eka paramAnaMdabhAine oLakhatA nahIM haiya) belI uThayA, "nA re, sarakhA ja Ave te karatAM dara vakhate navI navI vyakitao Ave paramAnaMdabhAI te sarasa bele che.' bIjo eka prasaMga jyAre maMgaLate vadhu lAbha thAya. vAra tArIkha 16mIe zrI. paramAnaMdabhAI AvI na zakyA tyAre A vyAkhyAne viSe koI vyakita ethavA sadhumahArAja sAMbhaLavA maLe. helanI bahAra Tebala upara besatA bhaIne koIe ema TIkA kare che ke "payuMSaNamAM te dharmane ja pracAra thavo pUchayuM, 'Aje paramAna bhAI nathI AvavAnA ?' javAba maLe, "nA, joIe." te mArUM te ema mAnavuM che ke A pravacano dharma Aje temane saheja sustI ane blaDapresara jevuM che mATe nahIM Ave pelA bhAI kahe evuM te mane roja thAya che" "emanAmAM sivAya bIju bahu ochuM zIkhave che. pravacananA judA judA . ne tamArAmAM ghaNo phera che' tarata ja saNasaNute javAba viSaya para heja najara nAkhazuM te tarata A vAta spaSTa thaze. jema ke "jagatanAM zreSTha purUSomAM gAMdhIjInuM sthAna," A viSaya dharmaja saMbhaLAya. samajAve che, kAraNa ke dareka vyakita e kabula karaze ke gAMdhIjInuM AvI ja bIjI vyakita zrI. maNilAla mekamacaMda zAha che. jIvana eTale dharma sivAya bIjuM kaMI ja nathI. ane jagatanA temanI vRddhAvasthA ane aravastha tabiyata chatAM sevAbhAvI svabhAvanA - evA zreSTha purUSa viSe kaMi paNa kahevAmAM Ave te e dhamaja ane kartavyapArAyaNutAnA darzana vyAkhyAnamALAnA divasomAM thayA. hoya. "satyam zivam sundarama' A traNa mAnavamAtranA jIvananA bIjI ghaNI vyakitao A rIte mAnavadharmane sAcA svarUpamAM aMga hovA joIe ane ene upadeza e dhama nahI te bIjuM samajI, bIjAne teno lAbha Ape che. zuM hoya ? badhA ya pravacanamAMthI keTalAka te khUba samajavA lAyaka A uparAMta bIjA viSaye jevA ke " samAja ane dhama'' ane uttama hatA, kAnA vakhANa karuM ane kAnA ne karuM e ja zrI gauttama svAmI' "mAnava dhama' "zikSaNamAM dhamane sthAna' prazna che. pravacananI noMdha prabudhdha jenamAM te jarUra lakhAze mahAtmA gAMdhI ane bhagavAna mahAvIra' 'bhagavAna buddha' pratyakSa ema mAnuM chuM. Avate varSe vadhu suMdara vyAkhyAnamALAnI rAha paristhiti ane dharma' "jana saMskRtinuM anaveSaNa" "bahAI dharma' joIe. bhagavAna mahAvIra A badhA viSaye eka yA bIjA svarUpe dharma araviMda mohanalAla pArekha, ja samajAve che. vaLI "akalelImAM AjhAdInI ujavaNI' e paNa - zrI viThThaladAsa jerAjANI nAmanI eka vyaktie akalelI jevA nAnA gAmamAM keTaluM kArya karyuM te samajAve che ane darekane evI jAtanuM kartavya karI, mAnava dharma bajAvavA kahe che. osaratI jatI mAnavatA - eka agatyanI vAta mane A pravacana daramyAna samajAI. eka mitra jaNAve che ke - sAdhu mahArAjanA vyAkhyAne jyAre meM sAMbhaLyA tyAre mane sAdhu , lagabhaga paMdara divasathI satata varasAda avAranavAra cAlu dharma pratye khUba mAna utpanna thayuM. sAdhu dha mahAna che ema rahetA hovAthI huM mArA haMmezanA niyama mujaba savAranA pATI paNuM lAgyuM. paNa sAthe sAthe vicAra AvyuM ke A saMsAramAM pharavA mATe jaI zakate nahote. Aje savAranAM varasAda AvavAno rahIne evo ja dharmapracAra karatI vyakitao paNa hovI joIe. saMbhava ocho jaNAvAthI pharavA nIkaLyA hatA. capATI upara puraMdara gAMdhIjIne dAkhale te najara samakSa ja hatA. paNa bIjI vyakitao hospITalanI jarA sAme phuTapAtha upara eka taMdurasta dekhAte mANasa viSe mane kaIka jANavA maLyuM. je vyakitao viSe huM lakhuM chuM AkhuM zarIra akaDAI javAnI sthitimAM udhe paDe ho. tapAsa teo te mane oLakhatA ya nahIM hoya, paNa temane viSe huM karatAM mAluma paDyuM ke e ja sthitimAM te mANasa traNa divasathI ' ' lakhuM te bIjAo paNa oLakhe. paDI rahyo hato. koI rAhadArI ke polIse Aja sudhI tapAsa * emAMnA eka che zrI. paramAnaMdabhAI. temanA viSe eka vAkyamAM karavAnI ke saMbhALa levAnI kALajI rAkhI hoya tema jaNAtuM nahatuM. kahuM te vyAkhyAnamALA eTale paramAnaMdabhAI ane paramAnaMdabhAI keTalAka garIba rAhadArIo, pATIvALAo tyAM bhegA thaI ene eTale vyAkhyAnamALA' lagabhaga dareka vaktA pitAnA vyAkhyAnanI hospITalamAM laI javA mATenI vicAraNA karatA hatA. be traNa ghoDA zarUAtamAM kahetA ke jyAre paramAnaMdabhAIe mane kahyuM ke tamAre gADIvALAne belAvatAM teo haspITalanI ane polIsavALAnI raMjADanA balavAnuM che ane mane mArA viSaya pasaMda karavAne kahyuM tAre.." lIdhe hospITalamAM laI javA taiyAra nahotA. chevaTe eka ghoDAgADIAthI vyAkhyAnamALA goThavavAmAM zrI. paramAnaMdabhAine keTale hise vALAnA manamAM mAnavatA vasI ane te laI javA taiyAra thayuM. meM haze te samajAze. zrI. cImanalAla cakubhAI zAhe paNa kahyuM ke teNe mAgyuM te bhADuM ApyuM. te mANasa sAthe be garIba rAha A vyAkhyAnamALAno jaza yA apajaza te paramAnaMdabhAIne ja dArIo hospITalamAM javA taiyAra thayA, ane e akaDAI gaelA mAthe che..... kaI paNa vaktA pitAnuM pravacana pUruM karatAM ane bhAIne gokaladAsa mArArajI hospITalamAM sAravAra mATe laI gayA. paramAnaMdabhAI te viSe kahetA "zrI. nuM vyAkhyAna ApaNe sAMbhaLyuM. mane vicAra thaye ke kharI mAnavatA meTA gaNAtA mANasamAM nahi, te viSe kAMI paNa kahevAno athavA TIkA karavAne mane adhikArI zrImatamAM nahi, paNa garIba vargamAM ja vaselI che." Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-47 prazudhdha jena AjanA ApaNA srIsamAja | bhAvanagaranA kumArikA sevAdaLanA eka saoNMmelanamAM zrI nama dAkhIna rAvaLe eka vyAkhyAna ApeluM, temAM AjanA ApaNA navayuganI baheno mATe keTalIka upayegI sUcanA karavAmAM AvI che. e bhASaNanI temaNe taiyAra karIne mokalI ApelI noMdha ahi pragaTa karavAMmAM Ave che. tatrI strIonuM saMgaThThana madada karavI ja ApaNI pramANe strIonu` sa'gaThThana e vAta Aje ApaNane bahu meTI lAge che, ane strIonuM saMgarTUna karavu joe tene ApaNe vicAra karavA paDe che, tene mATe prayatna karavA paDe che e ja du:khanI vAta che. strIoe strIone sukhadu:khamAM joie, tenA vikAsamAM sAtha ApavA ja joie e jInI srIo saheje ja samajatI hatI, ane te vatI hatI. tyAre khAje ApaNe zrI sa'gaThThanA vicAra kema karavA paDe che? Aje kuTu khe. tUTI gayA che. kAte vaDIle joitA nathI. kuTuMbanI jaMjALa kAine jotI nathI. chatAM kahevAtI bhaNelI baheneAnI vAta sAMbhaLuM chuM tyAre aMdarathI evo dhvani te Ave che ke temane kuTuMbanI vaDIla strIonI jarUra che ja, chatAM te sAthe te lokAne thoDA aMkuza Ave te temane pasaMda nathI. ane kuzanA hAuthI kuTuMbathI nAsatI krUre che, ane sAthe sAthe tenA labhe! gumAve che. kuTuba pachI Ave che pADAzI. pahelAM paDezanI strIe sArA mAThA prasaMge aDadhI rAtre mAthu ApavA taiyAra rahetI ane banatI badhI ja madada karatI, tethI ghaNI hu rahetI. te jo tame tamArAM meTIyA, kAkI ke mAmIne pUchaze| te khabara paDaze ka temanAmAM kevI bhAvanA hatI? tyAMthI AgaLa gAmanI strIonuM sa'gaThThana; vAratahevAre, devadaza te, kathAmAM ane aNugA (ujANI) mAM thatuM. e rIte ApaNI jInI strIomAM saMgaThThana hatu' ja. Aje e jamAnA vahI gayA che. ApaNe pazcimanI nakala karatAM thayAM chIe, kAraNa ke ApaNane keLavaNI ja ApaNA dezane anukuLa maLatI nathI. pazcimamAM vyaktivAda vadhAre vikasyA che, tyAMnA lekane te anukuLa haze. paraMtu ApaNA dezane te anukuLa che ke nahiM tenA kAI vicAra ja karatuM nathI. kadAca vicAra karatAM haraze te paNa have temAMthI chuTA thavu bahu muzkela che. tame joze te ApaNI baNelI ane nahi bhaNelI strIe vacce meTu' aMtara paDI gayuM che. te aMtara pahelAM te sAMdhavu paDaze. jUnI ane navI oe vacce khAsa vArtA thai zakatI nathI. kadAca thAya to navI strIe jUnI strIonA upadmAsa karatI dekhAze. TrenamAM musApharI karatAM mA anubhava che 6 navA yuganI strI DabbAmAM ekalI aTulI thaIne mesI rahe che, tyAre. jUnI abhaNa strIo vacce tarata ja tAra saMdhAi jAya che, ane evI eka thaine bese che ke jANe varSonA saMbadhana haiAya ? tyAM nathI kheda rahetA nAtaneA ke jAtane, nAnAnA ke meTAne. sA sukhaduHkhanI vAta e vaLage che. kaika jAtanI sAmAjIka vAte cAle che, kaIka jAtanI dhArmika jJAnavArtA cAle che, ane thoDA vakhata mATe ekInane madada karavAnI utsukatA sau kAi batAve che. tyAre AjanI strI ekalI aTulI thaine besI rahe che. kAraNu ke tene ema che ke huM kaMIka A badhAthI zreSTha chuM. Aje ApaNane ApaNA dharanI e sAthe ja sagaThThana karatAM AvaDatuM nathI. eTale jo ApaNe sAcu saMgaThUna karavu. heya te| kuTuMba, pADAzI ane zerIthI zarUAta karIe, ane dhIre dhIre gAma ane dezanI strI sudhI pahoMcIe. ApaNI pAse ja rahetI strISmAthI zarU karIzuM te jhaDapathI AgaLa jaI zakIzuM. bAkI vakhata eve Avyo che ke, ekabIjA sahakAra sAdhIne cAlIzuM nahi te TakI zakazuM nahiM. kuTuMbe tUTayAM che; nyA| tUTI che, AvA vakhate ApaNe AvA atyAre maMDaLa dvArA navI 133 ''tyAta'' ubhI karavI ja joIe. chUTA chUTA cAlavAthI ApaNe TakI zakIzuM nahiM. jo sAthe maLIne cAlIzuM te| ApaNe bahene mATe ghaNuM karI zakIzuM. AmAM nathI 432 ghaNA paisAnI ke nathI jarUra ghaNA mahutaranI; jarUra che sAcI bhAvanAnI, ane premanI, Aje dareka dezanI strIo jAgRta thaI che. ane sAthe maLI ghaNAM kAme karI rahI che. tyAre tame je kAma karI rahyAM che. te dhaNuM ja jarUratu che. temAM A be hainAe je dhagazathI ane bhAvatAMthI kAma upADayu che te prasa'sanIya che. A maMDaLa dvArA tame je zArirIka tAlIma ApavAne prAdha karyAM che te cegya ja che. Aje ApaNAM zarIra joze te| kevA mAikAMgalA che ! jANe kAcanA nahAya ? ApaNAM zarIre keLavavAnI pahelI jarUra che. mAje ApaNane zArirIka zrama karavAne khUba ja kaMTALA che. ApaNu potAnuM kAma karavAthI nAnapa lAge che. pariNAme ApaNI augmAnAM zarIra jumme.! pIjhA, pILAM, theMtharAi gayelAM. nathI sarakhuM cAlI zakAtuM, ke cAle te paga DhasaraDAya, ke keDa lacakAya, DAka maraDAya. kharaDAmAMthI vAMkA vaLI gayelAM, ane zarIrane sAcInAMkhavAnI te jANe phaeNzana paDI gaI hAya nahi ema lAge. ApaNe zArIrika zrama cheADIne beThADu' keLavaNIne mahatva Apyu tenuM A pariNAma che. meTrIka ke kAlejamAM bahutI bahenanA khArAka jue te sAva AchA, tenuM kAraNa cA che. rAtre vAMcavA mATe khArAkane badale eka kapa cA pIne vAMcatI bahenA me' ghaNI joi che. AvI baheneAnA mherA pIkA paDI jAya, vajana ghaTI jAya teA navAi na lAge. AvI bahene zarIrazrama kevI rIte karI zake ? AvI bahetA mATe kasaratanI kheArA jeTalI ja jarUrIyAta che. bhaNutI bahenene dharakAma karavAnI te phurasada ja hatI nathI. kravA javu hAya te jAya; kAraNa ke karavAnI paNa phezana thaSTa paDI che. paNa ekalA karavAthI ja zarIrane badhI jAtanI kasarata maLatI nathI, kavAnu dharaDA ane azakata mANasA mATe ThIka che. pazu yuvAna ucharatI mhetAe te nimita vyAyAma karavo ja joie. taMdurasta rahevA mATe vyAyAmanI jarUra che, teTalI ja svarakSaNa mATe paNa kasaratanI tAlImanI Aje jarUra che. Aje ApaNI strIe mAyakAMgalI raheze te nahi cAle. Aje ApaNe ekalA musAI karavAnI jarUrIyAta ubhI thatI jAya che; eTale TrenamAM gaDImAM ke page cAlatAM cera, luMTArA, badamAzA pazu eTalA ja najare paDe che. akasmAta AvA mANasAnI sAthe prasa`ga paDe te ApaNuM zarIra saMbhALatAM Apane AvaDavuM ja joie. evuM vakhate tAlImabadha zarIra hAya tA keTaluM upayogI thAya ! ApaNane dhareNAnA zekha che. zarIrane suMdara banAvavAne zekha che. paNa ApaNI pAse suMdaratAnI dRSTi nathI. jhIkArya zarIra upara pAuDara pa lagADavAthI saudaya' vadhatu nathI. zarIramAM lAlaceALa lehI hAya ane kasaratathI kasAyelu hAya te ja zarIra sudara dekhAya che. ApaNe saudaya'nI dRSTi pheravavAnI jarUra che. pASAkamAM sAdAi ane zarIra sudRDha hAya te ja zarIra sudara lAge che. A vAta ekalI ugatI bALAone ja mATe nathI. kasarata tA chekarIo ja kare ema mAnavAnI jarUra nathI. meTI ummaranI prauDha strIone te kasaratanI khAsa jarUra che. teo kaheze ke ame gharanA kAmamAM kasarata ja karIe chIe. kabula che ke tamAre dharakAmanA kheAjo ghaNA hoya che, cheAkarAMonI ja jALa heAya che; parantu jene ApaNe zarIranI kasarata kahIe chIe te khahu ja emane Le che. alabata je lokA dhaDI pherave che, pANI jAre che, kapaDAM ve che, tene pUrI kasarata maLe che, bAkI te ApaNAM ghaNAMkharAM kAma sAcI kasarata Ape tevAM hatAM nathI, tene mATe amuka niyamita kasaratanI jarUra rahe ja che. ApaNe mAMdA paDIe tyAre DokaTaranI davA pharajIyAta laie chIe. paraMtu mAMdA ja na paDAya tene vicAra karatA nathI. dhaNI meATI ummaranI bahunAne peTane dukhAvo thAya che, gesa vagere peTanA rAgA thAya che. AvI bahenA amuka kasarata ayavA Asane kare te zarIranuM Aregya jaLavAi rahe ane dhaNAM hA~ thatAM aTake. na dAkhahena rAvaLa. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) 134 zrI. meAtIcaMda gIradharalAla kApaDI sanmAna cAjanA (zrI. me tIca gIradharalAla kApaDIAnI Aja sudhInI anekaviSa sevAonI kadara karavAnA hetuthI tA. 7-9-47 ravivAranA rAja zrI. motIcaMdrabhAnA praza'sarkA taraphathI nIcenA sabhyonI eka sanmAna samiti nImavAmAM AvI hatI. zrI. sAkaracaMda meAtIlAla muLajI aAlacaMda kezavalAla medI maNilAla mAkamacaMda zAha zAntilAla puMjAbhAi zA .. zrI. kakalabhAi bhudaradAsa vakIla ,, raNacheDabhAi rAyacaMda jhaverI ,, pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda caMdulAla sArAbhAi modI mAdhavalAla hIrAlAla zAha seAbhAgacaMda bheALAbhA zAMtu maganalAla bhagavAnajI zAha caMdulAla vardhamAna zAha-mataMtrI vinAyaka kuMvarajI zAha-kASAdhyakSa 23. A samiti taraphathI mekalavAmAM Avela nivedana amArA sapUNa' anumedana sAthe ame ahiM pragaTa karIe chIe. ta'trI. sujJazrI, " .. vIsamI sadInA jaina itihAsanA pAnAe ughADatAM samAjamAM keLavaNI pracAra mATenA virATa AMdelaneAnA dana thAya che. aDhaLaka dhanasoMpattithI samRddha chatAM vidyApracAranA sAdhatAthI vaMcita jaina samAjane pragatinA mArge prayANa karAvanAra zrIyuta mAMtIcaMda girdhalAla kApaDIA, selisiTare sAmAjika, dhArmika, rAjakIya ane jAhera sevAnA kSetramAM vizALa ane dIrdha draSTibharI anekavidha bahu mUlya sevAo arpI che. teozrI ucca kArTinA vidvAna, vicAraka ane ta-ciMtaka hovA uparAMta lekhinI upara prabhutva dharAve che. gama'grAhI chatAM sAdI bhASAmAM emanA bhANe sAMbhaLanArane teozrInA ataramAM nivAsa zrI mAtIcaMda gIradharalAla kApaDIA ane samAjanI dIpazikhA akhaMDa rAkhI che. che, ane dara varSe samAjane caraNe sakhyAbaMdha uccakakSAnA grejyueTa dharavAmAM Ave che. dharmamaya jIvananI bhAvanA sateja rAkhavA jInAlaya, viMcanAlaya, kriDAMgaNu, pustaka prakAzana vibhAga, dhama zikSaNa vibhAga, kanyA chAtrAlaya, chAtravRtti sahAya vibhAga AdIthI vidyAlaya aneAnI keLavaNI mATe nUtana itihAsa saracha rahela che. A sa pAchaLa zrIyuta metIcaMdabhAinI kuzaLa deravaNI che. vidyAlayane tana, mana, ane dhanathI pazu ApI vikasAvavAmAM emaNe jIvananI dareka dhaDI.dhanya banAvI che, ane e rIte vidha lA rUpI dehanA te teo AtmA banI rahyA che. sevAnA kSetramAM aniza racI pacI rahelI A asAdhAraNa vyakitanA aneka prakAranA cirasmaraNIya kLe jaina samAja Aje cAkhI rahela che. te sevAe yatkiMcita kadara rUpe jaina samAja taraphathI eka 'pasa ' enAyata karavA amee eka sanmAna samiti niyukata karI jana samAjane 'parsa' mATe vinati karavAtu nakakI karyu che.. temAM sadguNAnurAga ane satkAryanI anumehanA ja rahelI che. zrIyuta meAtIcaMdabhAi samAjanA ratna che, jemaNe dhama' 21 prabuddha jaina tA. 1-11-47 aMtarIkSajI Adi tIrthAMnA rakSaNArthe temaNe khUba ja hemata uThavI che. A uparAMta zrI mahAvIra jaina vidyAlaya'nI sthApanA kara varSAthI emanI askhalita sarvazreSTa kiMmatI sevAe te bhalabhalAne Azcaya cakita karanArI che. nAmamAtranI puthI chAtra laya tarIke A saMsthAnI zarUAta karI Aje dara varSe Azare 250 jeTalA kaoNlejanA vidyArthIonA jIvana abhyudaya mATenI A saMsthA nAnA vidha.dhAma-vidhAlayanA nAmane sAce ja sAtha ka karI rahI che. Azare aDhI lAkha jeTalA vArSika kharcane te vahI rahI che, ane muMbaI, amadAvAda tathA punA jevA kendrastha zaherAmAM zAkhAo sthApavA samartha banI che. ATalI mahAna javAbadArI chatAM kAvyavasthA ane vahivaTasaMcAlana kuzaLatApUrvaka cAle rilAla ravacaMda zAha kAntilAla Da:thAbhAi kArA 33 karI rahela pratipeSaka vicArAnA jharA vahetA jaNAi gAve che. sAmAjika sudhAraNAne vega ApI nUtana yugane anurUpa jaina samAjane eka ApavA mATenA emanA aneka pustaka mUrkha ja Adara pAmyA che. emanu jIvana sIdhuM-sAduM', 'susa'skAra, saccAritra ane dhabhAvanAthI mhetu che. madhura vANIthI koi paNa mANusanA hRdayane jItI levAnI temanAmAM ajama kaLA che, zrI. jana zvetAMbara kendu ransa ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayayI mAMDIne jAnI aneka saMsthAnA te sukAnI banI; racanAtmaka kAryomAM netRttva dharAvatA rahyA che. selisiTaranA ati vyavasAyI jIvanamAM paNa te eka paNa paLa niratha ka ya na karatA sAhityopAsanA visaryAM nathI. temaNe aneka mahAna graMthAnu adhyayana kareluM che. upamitibhavaprapaMcakathA, AdhyAtmakalpadruma, zAMtasudhArasa, jainadraSTie yAga, sAdhyane mAge ane zrI AnaMdadhanajInA Adi Azare be Dajhana pustaka ane anuvAdo vid jaina samAjamAM AdarapAtra banyA che. gujarAtI sAhitya pariSadamAM varSoMthI rasapUrvaka agrabhAga levAnu teo cUkayA nathI. mukha myunisipala kAraperezananA sabhya hevA uparAMta kaoNMgresanA dezasevAnA kAryakramAne teoe apanAvI jelayAtrA paNa karI che. samAja ane jAhera jIvanamAM TrasTI, pramukha, maMtrI AdinA pratiSThAsa patna adhikAra te bhogavI rahyA che ane zrI evI viziSTa vyakitanI kadara karavAnA A kAya mAM ame sau pAsethI udAratAbharyAM Arthika sicananI apekSA rAkhIe chIe. vidyAyanA bhUtapurva ane vidyamAna vidyArthIoe te A sanmAna samAraMbhanI taka jIvananI sonerI ghaDI tarIke lekhavI joIe, niHsvArtha paNe rAtadivasa aneka kaSTo veThI jemaNe tamArA jIvanane abhyudaya mArge caDhAvavA satata saphaLa prayatneA karyo che temane Adara e prathama kabdha gaNAya. emAM nANA-tI RSNutrI na hAya. avasara era bera nahi' Ave' ema samajI potAnI zakti .jarA paNu ge| pachyA vagara sArAmAM sArI rakama A parsa mATe mekalI Ape emAM ApaNAM Adarzo ane sthAyI unnatinI abhilASAonI siddhi che . ane naitika RNu adA karavAnI kAmanA che. zrIyuta meAtIcaMdabhAI/ sanmAnAthe prApta thayela A avasara samAjane obhe e prakAre dIpAvavA mATe nIce jaNAvela ThekANe tapeAtAne kALA mAkalI * ApavA tema ja e saMbadhI jarUrI patravyavahAra karavA sarva sujJa ene, khaDUtane tathA prazasakAne vinati che: tA ka:-amane jaNAvatAM AnaMda thAya che, sanmAnathelImAM Aja sudhImAM judA judA gRhasthA taraphathI Azare kula tanI rUA. 25000 nI rakama ekaThI thai che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai. mudraNusthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI rADa, muMbai., 2 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd No, 3, 4366. prabhu jenA taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, muMbaI: 15 navembara, 1947, zanivAra varSa : 2 aMka : 14 vArSika lavAjama rUpiyA 4 AtmadaSTinuM Ansara nirIkSaNa [ keTalAka samaya pahelAM zrI. TAlAla trIkamadAsa pArekha jeo zrI jaina che, ma. kemakarasanI nIgALA khAte bharAyelA adhivezananA pramukha hatA teo potAnA dhaMdhAdArI kAmasara muMbaI AvelA, teo mArA eka mAnyavara murabI hAIne huM temane maLavA gaye, keTalIka vAtacIta daramiyAna temaNe jANItA sena padyakAra zrI. devacaMdrajInu' eka ratavana mane saMbhaLAvyuM ane tene bhAvArtha samajAve, te stavanamAM adhyAtmika daSTie ApaNa sarvanI cAla jIvanacarcAne saMkSepamAM chatAM suMdara ane saceTa rIte sarva sAra AvI jAya che. evI mArA mana upara chApa paDI. e stavananI meM nakala maMgAvI eTale temaNe agAsanA zrImad rAjacaMdra AzramavALA zrI. govadha nadAsajI taraphathI pragaTa thayela caityavaMdana covIzInI eka nakala mane mokalI ApI. pachI to e ratavana ma karI karIne joyuM ane mane ema thayuM ke AvA rahasyapUrNa stavana upara kaI vidvAna tatvadazI" para vivaraNu lakhI Ape te "prabuddha jana' dvArA e stavanane mumukSu janatAne sahaja paricaca karAvI zakAya. A mATe meM prajJAcakSu paM. sukhalAlajIne vinaMti karI. temanA cittane paNa A stavana eTaluM ja AkarSaka ane bhAvavAhI lAgyuM. temaNe e kAza laIne evuM ja rudara mArga darzaka ane marmagrAhI vivecana lakhI ApyuM. e ratavana ane e vivecana nIce pragaTa karavAmAM Ave che, paramAnaMda ] zrI vAdhara jina stavana vistRta jIvanacaritra zrIyuta maNilAla pAdarAkare lakhyuM che ane ("nadI thayunA ke tIra e dezI') te zrI adhyAtma-jJAna-pracAraka maMDaLa taraphathI prasiddha thayuM che. viharamAna bhagavAna, suNo muja vinati, jeo vizeSa vigata jANavA IcachatA hoya teo e pustaka joI le. jagatAraka jaganAtha, aA tribhuvana pati; ahIM te huM devacaMdrajI mahArAja viSe bahu TUMkamAM ja patAvIza. zAsaka kAlaka, tiNe jANe chati, teone janma vi. saM. 1746 mAM ardhAtu upAdhyAya thaze vijate paNa vItaka vAta, kahuM chuM tuja prati. 1, yajInA svargavAsa pachI tarata ja thayela ane temane svargavAsa huM svarUpa nija choDi, rame para pumale, vi. saM. 1812mAM thayele. eTale temane jIvanakALa lagabhaga 66 jhI ulaTa ANI, viSaya tRgujite; varSane ha. daza varSa jeTalI nAnI ummaramAM dIkSA lIdhelI, ane Asrava baMdha vibhAva, karUM rUci ApaNuM, AkhuM jIvana zAstrAdaya, ciMtana ane sAdhusulabha evA bhinna bhUlya mithyAvAsa, deva dauM paramaNI. . 2. bhinna pradezanA paribhramaNamAM vyatIta karyuM, tema ja temaNe AkhI jiMdagI sudhI navI navI racanA karavAmAM dhyAna ApyuM. teo avaguNa DhAMkaNu kAja, karUM jinamata kriyA, na tanuM avaguNa cAla, anAdinI je priyA; janma mAravADI osavALa hatA, paNa emaNe gujarAta, kAThiyAvADa daSTirAgane piSa, teha samakita gaNuM, Adi aneka pradezazAM vihAra karyo. saMskRta ane prAkRta jevI - svAdanI rIta, na dekhuM nija :NuM. 3. zAstrIya bhASAo uparAMta gujarAtI, mAravADI ane hindI bhASAmAM mana tanu capala svabhAva, vacana ekAMtatA, temaNe judI judI kRtio racI che. e badhI kRtione viSaya vastu anaMta svabhAva, na bhAse chatAM; mukhyapaNe eka mAtra je paraMparAnA kahevAya evA ja mudA rahyA je lokottara deva, namuM laukikathI, che. tattvajJAna ane AcAra sAthe saMbaMdha dharAvatI aneka bAbate | durlabha siddha svabhAva, prabhe tahakIkathI, 4. emaNe carcA che. e carcAmAM aneka sthaLe kathAnuyogane upayoga mahAvideha majhAra ke, tAraka jinavarU, karyo che, ane Aje paurANika kahI zakAya evI bAbate temaNe zrI vaMdhara arihaMta, anaMta guNa karuM; vAstavika mAnI eTale ke jema prAcIna kALamAM sAmAnya rIte badhA te nirdhAmaka zreSTha, sahI muja tAraze, ja lekhake mAnatA rahyA che tema sarvapraNIta lekhI-tenI bhUmikA mahAvaidha guNaga, bhAga, vAraze. upara jaina tatvajJAnane lagatA pitAnA nirUpaNanI mAMgaNI karI che. prabhumukha bhavya svabhAva, suNuM je mAhare, prastuta stavana emanI e janAne eka namUno pUro pADe che. te pAme meda eha cetana khare; kartA A stavanamAM mahAvideha kSetramAM atyAre vartamAna manAtA thAye ziva pada Aza, rAzi sukha vaMdanI, vIza tIrthaMkara paikI agiyAramAM zrI vajuMdhara svAmIne udezI sahaja svataMtra svarUpa khANuM ANuMdanI 6. pitAnI Araju-vinaMti-gujAre che. vaLagyA je prabhunAma, dhAma te guNA , mahAvideha kSetra ane viharamANa jina * dhAre cetanarAma, eha thiravAsanA; chellAM 75 ke 100 varSanA navayuga pahelAMnA jamAnAmAM devacaMdra jinacaMdra, hRdaya sthira sthApo ! Aje jovAmAM Ave che tevI vicAranI cALaNI agara saMzodhanajina ANAyukata bhakita, zakita muja Apaje! 7. vRtti kaI paNa dharmapaMthamAM bhAgye ja udaya pAmelI. hareka saMpradAya zrImAna devacaMdrajI. pitapatA paraMparAgata mAnyatAne moTe bhAge zaMkA uThAvyA sivAya prastuta stavanA kartA jaina samAjamAM khAsa karI letAbara ja mAnI leto, ane enI aitihAsika dhamAM na paData. zrImAna samAja mAM--jANItA evA zrImAna devacaMdrajI mahArAja che. temanuM devacaMdrajI janma ane kAryo jaina hatA, tethI dareka sAMpradAyika Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 prazuddha jaina mAnyatA temane hrADe!hADa vyApI heya te te svAbhAvika che. jana paraparAnI bhUgALamAM mahAvideha nAmanA kSetranuM khAsa sthAna che. jaMbudrIpa uparAMta khIjA khaMDamAM paNa bhAvidetu nAmanAM kSetre che. ane te badhAM maLI pAMca che. mahAvideha kSetramAM atyAre vicaratA hAya eNvA vIza jitenu astitva jaina paraMparA svIkAre che. e vidhamAna tIya karA viharamANu jina kahevAya che. jene uddezI paraMtuta stavana racayuM che te vIza paikI agIyAramA che ane temanuM nAma vadhara svAmI che. vIza viharamANumAM pahelAM jina tarIke 'sImadhara' svAmInuM nAma Ave che. ane A nAma bAkInA viddharamANeA karatAM eTalu badhu prasiddha che ke evA bhAgye ja kAI jaina haze ke jeNe sImadhara svAmInuM nAma sAMbhaLyuM na hAya, emanu padmavijayajIkRta 'suNA cA'thI zarU thatuM stavana jeTalu bhAvavAhI che teTalu ja jANItu' che. sImaMdhara svAmInuM nAma letAM ja mahAvideha kSetra ane temAM vicaratA khIjA jinenu` kalpanAcitra mana samakSa khaDu thAya che. sImadhara svAmI atya'ta prasiddha hAi temanA nAmanI AsapAsa aneka camatkArI vAtA temaja mAtra zradhdhAthI ja mAnI zakAya evI gUthaNIo gUMthAyelI che. ane te jaina paraMparAnA kai ke te eka phirakA mAtramAM nahi paNa tenA dareka dareka kirakAmAM astitva dharAve che, ane tevI gUMthaNIenA purAvA lagabhaga paMdaraseA va jeTalA teA jUnA che ja. jevI rIte digaMbara paraparAmAM AcAya zrI kuMdakuMdanA zrutanI pratiSThAnA AdhAra temanA peAtAnA mahAvideha kSetramAM javA upara tema ja tyAMthI sImadhara svAmI pAsethI te zruta lAvavA upara che tevI ja rIte AcArAMga ane dazavaikAlikanI khabbe cUlikAonI pratiSThAnA AdhAra paNa sthUlibhadranI heneAe jAte jaine sIma dhara svAmI pAsethI te cUlikA lAvavA upara che. gamakhrunathI AgaLa vadhI -ta zrutanA samayamAM paNa AvI ja eka ghaTanA nAMdhAyelI che. jaina nyAyamAM prasidhdha evA eka zloka mahAvideha kSetramAMthI lAkhyAnI noMdha paNa jUnI che. ATalI hakIkata jaina paraMparAnu zraddhALu mAnasa samajavA mATe pUratI che. AvuM zradhdhALu mAnasa jo atyAranA vaijJAnika ane parIkSApradhAna yugamAM paNa peAtAnu kArya karye jatu hAya ane zrI kAnajImuni jevAnI mahAvideha kSetramAM sImadhara svAmIne jaI maLI AvyAnI vAte viSe kazI ja zaMkA uThAvatu na heAya te AjathI aDhIse varSa jeTalA jInA samayamAM vartamAna zrI devacaMdrajI mahArAja pAtAnI kRtimAM e mahAvideDanI jUnI paraMparAne laine kAMi vadhyuna kare te temAM acaraja ke zakAne sthAna ja kevI rIte hAi zake? tA 11-11-47 kalpanA bhale na hAya, pazu emanA stavananA bhAva pUrepUro samajavA mATe rUDhazraddhALu ane parIkSaka zradhdhALu banne mATe upara sUcavela mahAvideha temaja viharamANu jinanI AdhyAmika kalpanA eka sarakhI upayogI che, tema ja nizcayaSTae vicAra karatAM e ja chevaTe dhArmika purUSane AdhyAtmika jIvana jIvavAmAM sahAyaka banI zake tema che, e pazu saMbhava che ke pracI / kALanA cidaMtakAe mULamAM evI ja koi AdhyAtmika kalpanAne sAdhAraNu janatAne grAhya bane e dRSNuie rUpakanuM sthUla rUpa ApyuM hAya ane sAdhAraNa janatA te ja rUpane vAstavika mAnatI thaI gai hAya, ane jate divase te rUpake kathAsAhityamAM ane khInna prasaMge mAM vAstavikatAnA UMDA mULa nAMkhyAM hAya. zradhdhALu ke parIkSaka banne prakAranA dhArmika tatvajJe te eka sarakhI rIte samajAya eve bhAra prastuta stavanamAMthI tAravave e ahiM mukhya uddeza che. jaLa, sthaLa ane AkAzanA mAlemAilanI noMdha rAkhavA mayatA ane caMdraloka tema ja magaLagrahanA pradeza sudhI paheAMcavA prayatna karatAM evA vaCmAna yuganI bhaugolika tema ja aitihAsika dRSTine ApaNe sateSI na zakIe te paNa ApaNAM mATe eTaluM pUratu che ke mahAvideha ane temAM vicaratA viharamANu tItha karIne kavinuM eka rUpaka mAnI tenA kalpanAcitramAMthI kulita thatA bhAveAne ja samajIe, ane prastuta stavanane artha e dRSTie tAravIe, mahAvideha e brAhmaNu, baudhdha ane jaina zAstromAM AvatA videDhu dezaja che ke khIjo kA jainamAnyatA mujabanA daratI svataMtra pradeza che ane temAM vicaratA kahevAtA kaI tIrthaMkara che ke nahiM e tapAsI te viSe niNaeNya ApavAnuM kAma atyAre aprastuta che. tema chatAM prastuta vivecana tA eTalA AdhAre paNa karI zakAya tema che ke AdhyAmika dRSTie, deDhu uparanI mamatAthI mukata hevuM e mahAvideha kSetra ane evI sthitimAM jIvana jIvanAra, hAya te harakeAi viharamANu jina, devacaMdrajI mahArAjanI dRSTimAM AvA mahAvideha ane AvA viharamANunI kalpanA stavananuM sAmAnya svarUpa prastuta stavanamAM cAra pAdanI eka evI sAta kaDIo che. stavana pradhAnapaNe vinatirUpa hovAthI e vATe mukhyapaNe kavine bhaktiyoga yA zradhdhAtattva ja vahetuM dekhAya che. tema chatAM e bhakti jJAnayogathIyA vivekajJAnathI zUnya nathI. eka Mdara rIte AkhuM stavana jJAnayega ane bhaktiyoganA sumeLa pUrA pADe che, jene jana paribhASAmAM samyagdarzana kahevAya. bhaktitattva pradhAna hovAthI kavinA bhaktipraRNu udgAra bhakitane ja anurUpa evA lahekAdAra kAmaLavI chaMdamAM pragaTa thayA che. akitatattvamAM bhakata tema ja bhakitapAtranu maiM auAya te anivAya che. eTaluM ja nahi paNa temAM bhakitapAtra pratye bhakata ati namrana ve-ati dInabhAve-jANe potAnI jAtane taddana gALI na dete haiAya tevA lAdhAthI ubhA rahI petAnI vItaka kathA anutApayukata vANImAM kaye che. tethI e kathAmAM zauya ke parAkramane vyakata kare evA uddIpaka zabdo agara chaMdane sthAna nathI hetu'. paNa evA AMtarika anutApavALA udgAra mAM namrapaNuM. ane dInapaNuM vyakata kare evA ja cha6 sAhajika bane che. kavie jaina ane vaiSNava pUrvAcAryoe vAparela evA ja chadanI pasaMdagI karI che. enI halaka evI che ke jo gAnAra yogya rIte . gAya te emAMthI kavinA hRdayamAM pragaTa thayela anunApayukata bhakitabhAva ane viveka e banne, anA uDA vicAra sivAya pazu, zrotAnAM mana upara aMkita thAya che. dareka pAdane aMte Avate anuprasa geya tattvanI madhuratAmAM umerA kare che ane zrotAnA mana upara eve raNakArA pADe che ke te pharI pharIne sAMbhaLavAnI ke gAvAnI lalaca sevyA ja kare ane e sevananA punarAvartanamAMthI anA uMDANamAM ApoApa saratA jAya. pahelI kaDI viharamAna bhagavAna, suNeA muja vinta, jagatAraka jaganAtha, che tribhuvanapati; bhAsa leAkA leAka, teA paNa vitaka vAta, niSe jANA chatI, kahuM' chuM tuja prati, 1. kavi jANe che ke ratuladeva sarvajJa hAvAthI peAtAnuM vakatavya paNa jANe che, ane tethI temanA pratye kAMi paNa kahevuM e tA mAtra punarUkti che--piSTapeSaNu che. Ama jANavA chatAM kavi punaHrUkti ane piSTapeSaNunA deSa vaheArI le che te enA hRdayagata sAcA anutApanuM sUcana che. jyAre hRdayamAM kharekharA anutApa eTale ke bhUlanA hubahu citAra khaDA thAya che tyAre mANu punarUkti ke piSTapeSaNudeSa vaherIne paNa potAnu dila peAtAnA bhaktipAtra pratye khAlI karyA vinA rahI zakatA nathI. e ja vastu paDelI kaDImAM sUcita thAya che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-47 varAha bIjI kaDI hu sarUpa nija chADI, ramyo para pugale, jhI ulaTa ANI, viSayatRSNA jaLe; AsravabaMdha nibhAva, karUM rUci ApaNI; bhUlo mithyA vAsa, doSa dau parabhaNI, jIvanatatvanA AdhyAtmika vikAsakramamAM je tattva para-chApAne mela choDI chevaTe tadana nirmaLa rUpe bAkI rahe che te ja tattva pAramArthika satya lekhAya che ane te ja sAdaya manAyeluM che, je tattva AdhyAtmika sAdhanA dvArA jIvanamAMthI haMmezane mATe sarI paDe che te ja para-chAyA athavA vaijJAvika kahevAya che. kavi AdhyAtmika mArgane payika che, ane tethI te pitAnA janaparaMparAnusArI saMskAra pramANe vivekathI pAramArthika ane vaibhAvika e be tane bheda jANI pitAnI svarUpamyutinuM varNana bIjI kaDImAM kare che. kavi ema jANe che ane mAne che ke te mULe tadana zuddhasvarUpI che, paNa akaLa kaLAthI ane akaLa kALathI te pitAnA e saccidAnaMda sAhajika svarU5thI cuta thaI paratamAM rata thaye che ane parane ja sva mAnI pitAnuM sahaja bhAna bhUlI gayo che. kavi ATalA kathanathI jana paraMparAnA jIva, ajIva, Asrava ane baMdha e cAra tAnuM sUcana kare che. bhAratanAM badhAM je AtmavAdI dazane A cAra tA upara ja pitatAnAM darzananI mAMDaNI kare che. sAMkhya darzanamAM je prakRti-purUSane viveka che tema ja vedAMtamAM je nityAniya che te ja jana darzanamAM chava-ajIvane viveka che. AvA vivekane udaya te ja saMkhyadarzana kahevAya che. AvA dazanathI ja AdhyAtmika vikAsakramamAM cothA guNasthAna ke cothI bhUmikAmAM praveza thAya che. kavi kathana kare che te kaI bhUmikAethI e samajIe te ja enA kathanane bhAva samajAya. ane kavinI bhUmikA AnaMdadhana ke zrImad rAjacaMdranI peThe samyagdarzananI ja che ema mAnI levuM joie. samyagdarzana eTale AdhyAtmika viveka. A vivekamAM sAdhaka mukhya paNe zraddhAnI bhUmikA upara ubhe hoya che, chatAM emAM ene pitAnA saMpradAyamAM thaI gayelA anubhavI RSionA jJAnane vArase pratItikarUpe hoya ja che. sampradAya bhedane laIne AdhyAtmika sAdhakanI bhASA badalAya, paNa bhAva badalAtuM nathI. AnI sAbItI ApaNane dareka saMpradAyanA satenI vANImAMthI maLI rahe che. devacaMdrajIe bIjI kaDImAM sUcita karela uparyukta cAra te paikI jIva ane ajIva e be tatve sattatvanA ardhAtu vizvasvarUpanA nidarzaka che, jyAre stra ane baMdha e be tava jIvanalakSI che, anubhavAtuM vakavana nathI ekaluM caitanyarU 5 ke nathI ekaluM jaDarU5. e te bannenuM akaLa mizraNa che. tenA pravAhanI koI Adi lakSamAM Ave tevI nathI. tema chatAM AdhyAmika draSTAoe vivekathI e vananAM be tave ekamekathI judAM ane sAva svataMtra tAravyAM che. eka tavamAM che zAzakita agara cetanA te bIjAmAM che jaDatA. cetanasvabhAva jemAM che te jIva ane jemAM e svabhAva nathI te kame ajIva. e ja be tane anukrame sAMkhya purUSa ane prakRti kahe che, jayAre vedAMta brahnA ane mAya agara AmA-anAtmA kahe che. devacaMdrajI jIva ane jaDane jevI rIte viveka darzAve che tevI ja rIte sAMkhya ane vedAMta Adi dazamAM paNa che ane e dazanAmAM paNa AdhyAmika pragati mATe evA vivekano udaya anivArya rIte svIkArAyele che, ane te ja samyagdazana tarIke paNa lekhAya che.' apUrNa paMDita sukhalAlajI. gayA aMkamAM pragaTa thaela inami nibaMdha viSe patravyavahAranuM ThekANuM nIce mujaba che. inAmI nibaMdha samiti C/o AtmAnaMda jana sabhA. 17, dhanajI raTrITa muMbaI 3, sadgata jayaMtilAla cImanalAla zAha. anekaranA vasudharA' e kahevata mujaba Aje jene vizALa janasamAja bahu jANatA nathI tevA aneka samAjasevako nAnA meTA khuNe komanA nAme, gAmanA nAme, dharmanA nAme janatAnA nAnA moTA vibhAganI sevA karI rahyA che ane e sevA janatAne eka yA bIjA prakAranI rAhata ApIne AjanA viSama kALamAM TakI rahevAnuM, be DagalAM AgaLa vadhavAnuM baLa Ape che ane tevA ekAda kAryakartAne jyAre kALa potAnA moDhAmAM jhaDapI le che tyAre duniyA te cAlatI hatI ema ja cAlatI dekhAya che, paNa je kSetramAM te vyakita kAma karatI hoya che te kSetramAM tenI bhAre meTI khATa paDI jAya che ane pAchaLathI tenuM kArya upADI lenAranA abhAve tenuM AdayuM adharU rahI jAya che. AvA eka alpa prasiddhine pAmela bhAI jayaMtIlAla cImanalAla zAhanA tA. 1-11-47 nA roja nipajela avasAnanI noMdha letAM bahu dilagIrI thAya che. teo amadAvAdanA vatanI hatA ane tyAMnI jaina vIzA zrImALI jJAti e temanuM mukhya kArya kSetra hatuM. teo potAnI jJAti mATe ubhuM karavAmAM Avela eka davAkhAnuM bahu ja vyavasthita rIte calAvatA hatA ane tene lobha saMkhyAbaMdha bhAI bahena letA hatA. te davAkhAnAne sAdhAraNuM sthitimAMthI bahu moTA pAyA upara teo laI gayA hatA. Aje te saMsthA amadAvAdanI vIzA zrImALI jJAtine eka mahAna AzIrvAdarUpa banI rahI che. A uparAMta potAnI jJAtinA prAthamika tema ja AdhyAtmika zikSaNa letA vidyArthIone pAThayapustake, ziSyavRtio tema ja kalAsa phI vagerenI madada maLe te mATe AjathA teNe varSa pahelAM temaNe eka kALe ubhe karyo hato ane te kArya pAchaLa atyanta parizrama laIne anya sAthIonA sahakArathI AjasudhImAM temaNe sADAcAra lAkha rUpI A ekaThA karyA hatA ane pitAnI kAmanA vidyArthIo mATe eka meTI sagavaDa ubhI karI hatI. A yojanAno lAbha letAM koI paNa vidyArthInA mAbApa jarA paNa saMkoca na kare te mATe jJAti taraphathI evo prabaMdha karavAmAM AvyuM che ke jJAtinA zrImaMta, madhyama ke garIba sthitinA sau koI vidyArthIoe pitAne bhaNavAnAM pAThaya pustake A sasthA pAsethI ja maphata levA. A sevAnA badalAmAM pAchaLathI te vidhArthInA mA-bApa e saMsthAmAM dAna tarIke nANuM bhare e judI vAta che. A kAryuM pAchaLa temaNe samaya tema ja zakitane ghaNe bhAga ApyuM hatuM. temane svabhAva atyanta mAyALa, namra ane nirabhimAnI hatA. temanA akALa avasAnathI amadAvAdanI vIzA mA mALA kAmane eka sAcA dilanA sevAbhAvI kAryakartAnI mATI kheTa paDI che. muMbaImAM jaina hAusIMga sosAyaTIo ubhI karavAnI khAsa jarUra zrI. kAntilAla jagajIva cokazI A saMbaMdhamAM jaNAve che keH atyAranA saMgamAM hAusIMga sosAyaTInI sthApanA karI makAna je taiyAra karavAmAM Ave te makAnanI hADamArI dUra karIzakAya. vadhu phAyado te e che ke madhyama varganA kuTuMbane jIdagI sudhI bhADuAta tarIke bharavuM paDatuM bhADuM bacAvI teo potAnuM makAna nipajAvI zake, ane sahakAranI padhdhatie jIvana jIvavAne ane vikasAvavAnI temane rastA maLe. AvI sahakArI maMDaLIonI sthApanA amadAvAda punA vagere sthaLomAM jovAmAM Ave che. jJAtivAra paNu AvI maMDaLIe racI eka ekama tarIke potAnA jJAtivyakitatvane dareka dRSTie khIlavI zakAya. AvI jana sahakArI maMDaLIo amadAvAdamAM jovAmAM Ave che, jyAre muMbaI jevA vagadAra zaheramAM AvI eka paNu maMDaLInI hayAtInI jANa nathI. muMbai-} AgevAna jana saMsthAo muMbaImAM aAvI sahakArI maMDaLanI sthApavAmAM sakriya rasa le te jaina samAjane te ati upayogI bheTa te saMsthAo taraphathI maLe, eTaluM ja nahi paNa te saMsthAe pitAnI vaga vAparIne AvI vadhu maMDaLIo judAM judAM parAMomAM jana samAja mATe sthApI zake, muMbaInI AgevAna jana saMsthAo A pravRtti hAthamAM le te jana samAjanA vividha tave sAtha ApavAmAM pAchI pAnI nahi kare ema huM cokkasa mAnuM chuM." Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zuddha jaina sAmAyika athavA zuddha saMkalpAnu sevana ( AgrAnI sanmati jJAnapITha prakAzana samiti taraphathI pragaTa thayela munizrI amacaMdra racita sAmAzcika sUtra nI paMDita becaradAse hiMdI bhASAmAM vicArapreraka prastAvanA lakhI che tenA zrI. kamaLAbahena sUtIyAe prabudhdha jaina'nA vAMcakA mATe gujarAtI anuvAda karIne mAkalyo che je ahi' sAbhAra pragaTa karavAmAM Ave che. ta'trI ) svarakSaNu vRtti pratyeka prANImAM janmathI ja hAya che. A svarakSaNa vRttine saCrakSaNa vRttimAM pheravavAnA sAmAyikanA pradhAna uddeza che. pratyeka mAnava sauthI prathama te peAtAnAM ja deha, iMdriyA tathA bhAgavilAsene vicAra kare che. ane pariNAme A badhAnA rakSaNa mATe sArU' athavA kharAba kAryuM karavA pazu taiyAra thai jAva che. jyAre te mAtra peAtAnA ja vicAra cheDI peAtAnA kuTuMbane paNa vicAra karavA lAge che tyAre tenI A svarakSaNu kRttika vizALa thaI parivAranI sImA sudhI pahoMce che. paraMtu sAmAyika ApaNane e samajAve che ke svarakSaNa vRttinA vikAsanuM mahatva * mAtra peAtAnA deha ke parivAra sudhInuM ja nathI. balke te vruttine vizvavyApI banAvapAmAM ja che. ane te paNu zAMti pariSad ( Peace Conference)nI mAphaka mAtra vicAramAM ja nahIM, paraMtu vyavahAramAM paNa prANImAtranI rakSavRttimAM ja che. je mAnava vizva-rakSaNunA bhAva hRdayamAM rAkhe che ane te ja pramANe kAya' pazu kare che te ja mAnava sAcuM sAmAyika kare che. pachI bhale te zrAvaka hAya athavA kAi anya gRhastha hAya, sanyAsI sAdhu hAya ke kAi paNa saMpradAya ke matamAM mAnanAra hoya, te bhalene game te dezanA hAya athavA game te vidhipara parAmAM mAnanAra hoya; vibhinna jAtie, vibhinna bhASAoe, vibhinna vidhioe sAmAyikamAM koi paNa prakAranI bAdhA-aDacaNu-karI zakatI nathI, tene rekI zakatI nathI. jyAM samabhAva che, vizvarakSaNa vRtti che tathA tenu' AcaraNu che tyAM sAcI sAmAyika che. bAhyabheda te gauNu che, mukhya nahIM. prANImAtrane Atmavat samajIne sarva prakAranA vyavahAra calAvave tenuM nAma sAmAyika. samakayakaka-sAmAyika sama- samabhAva, sarvatra Atmavat pravRtti; Aya--lAbha, je pravRttithI samatAnI, samabhAvanI abhivRdhdhi thAya te sAmAyika. tA. 15-11-47 jaina zastramAM sAmAyikanA be prakAra batAvyA che. eka dravya sAmAyika, khIjuM bhAvasAmAyika, samabhAvanI prApti, samabhAvane anubhava ane samabhAvatuM ja pratyakSa AcaraNu-e bhAvasAmAyika che. Avu bhAvasAmAyika karavAne mATe--tevu sAyika thai zake mATe--je khAdya sAdhanA tathA taraMga sAdhanA yojavAmAM Ave che, tene vyasAmAyika kahe che. je dravyasAmAyika bhAvasAmAyika sudhI ApaNane na pahAMcADI zake te te dravyasAmAyika nahi' paraMtu anya-sAmAyika che, mithyA-sAmAyika che ane jo vadhu ugra mata darzAvIe te te mAtra chala-sAmAyika che. dravyU sAmAyikane prAna uddeza e che ke ApaNe ApaNA nitya jIvanamAM harahameza bhAvasAmAyikanA prayANa karatAM zIkhIe. pariNAme ApaNe dharamAM heAie, dukAnamAM hue, kATa kacerImAM hAIe athavA kAi paNa vyavahArika kAryamAM ke kAI paNa sthaLe hAIe tA paNa te dareka sthaLe dareka samaye sAmAyikanI maulika bhAvanA anusAra ApaNA badhA ja laukika vyavahAra cAlI zake che. upAzrayamAM sthAnakamAM; jJAvarDsanomAM padmayaNAmi'- pApayukta pravRttionA huM tyAga karUM chuM -nI lIdhelI pratijJAnI sAkatA te vastuta: Arthika, rAjanaitika tathA dharavyavahAramAM paNa ApaNI sAme ja heAya che. ApaNA samagra jIvanamAM sAmAyika prayAganI bhAvanA apanAvavAne mATe ja dRDha nizcaya karIne ApaNe pratidina upAzraya vagere pavitra sthAnamAM devagurU samakSa mArganomaM paMcakUlAmi'nI udghoSaNA karIe chIe, ane sAmayikane pazu vAravAra abhyAsa karIe chIe. abhyAsa karatAM karatAM jyAre ApaNe jIvananA sarve vyavahAramAM sAmAyikane prayoga karavAnu zIkhI laie tathA te kriyAmAM sArI rIte samartha thai jaIe, tyAre ja ApaNe! dravya sAmAyikanA rUpamAM karelA nitya abhyAsa saphaLa thaI zake che, tathA tyAre ja ApaNe sAcA sAmAyikanuM pratyakSa parizuAma joi zakIe chIe-anubhavI zakIe chIe. je manuSya 'ema kahe ke upAzraya tathA sthAnakamAM teA sAmA yika karavu' zakaya che, pazu satra tathA dareka samaye sAMmAyika vI rIte nabhI zake ? te tene huM kahIza ke jyAre Apa dukAnapara hA tyAre gra:hakane ApanA sagA bhAi jevA samajo. pariNAme tenI tarapha koi paNa prakAranA chavyavahAra na kareA tAla-mApamAM ThagAi na karA, te jevA sAde icche tevA ja sede te dukAnamAM hAya te ucita bhAvathI karo. kadAca jo sodA kharekhara yogya na hAya te athavA aniSTa hAya te spaSTa inkAra kare| A jAtanI satya vyavahAramaya dukAnadArInu nAma paNa sAmAyika ja che. alAtta te samaye tamArI pAse mudgapattI, caravaLA ke ro-haraNa, kaTAsaNu` ke mALA kaSTa pazu haze nahIM; teA paNa samabhAvamAM rahI sa yatavANI khelate manuSya kharekhara bhagavAna mahAvIre batAvela sAcI sAmAyika vidhinuM avazya pAlana kare ja che. Aja pramANe ApaNA dharanA vyavahAramAM paNa samajI zakAya: dharamAM mAtA, pitA, bhAI, hena, vahu, putra, putrI vagere svajanenI sAthe Atmavat vyavahAra karavAmAM sAvadhAna rahe te chatAM kadAca ajJAnathI, mehathI ke lobhathI utpAta thAya athavA thavAnI saMbhAvanA hAya teA te pete petAnuM kartavya samabhAvapUrvaka vicAre, game te prakAranuM mukhya vAtAvaraNa hoya te paNa potAnI trivevRtti jAgRna rAkhe, te paNa eka sAcu sAmAyika ja che. A pramANe levaDa-devaDamAM, khetInA kAmeAmAM, majurA AdinA kAyaDAomAM paNa badhuM saraLa thai jAya che. zAhukAra, kheDUta athavA koipaNa zramajIvIne jhadhaDe samabhAvarUpa sAmAyikanA satata abhyAsa tathA viveka dvArA premapUrvaka patAvI zakaze. eka bIjI vAta e yAda rAkhavAnI che ke sAcA sAmAyikanuM phaLa vaibhavaprApti nathI, bhAga prApti pazu nathI, ane putra tathA - rAjyaprAti paNa nathI, sAmAyikanu' sAcuM phaLa te sarva pratye samamAvanI prApti, sarva pratye samabhAvane anubhava, prANImAtramAM samabhAvanI pravRtti, mAnavasamAjamAM sukhazAMtinA vistAra, azAMtine nAza tathA kalahu ane prapaMcane tyAga che. Aja sAmAyikanuM dhyeya ke lakSa che. Aja sAmAyikanA uddeza che. sAmAyika samabhAvanI apekSA rAkhe che. sAmAyika muhapattI, rajoharaNa, caravaLa, kaTAsaNu' vagere tathA madira vagerenI apekSA rAkhatu nathI. ukata sarve cIjone sama bhAvanA abhyAsa mATenAM sAdhana kahI zakAya, paraMtu jo e cIjo samabhAvanAnA abhyAsamAM upayogI na thai zake te te paNa mAtra parigraha ja che ema kahevuM joie. athavA te te mAtra ADaMbara ja che. sAmAyika karanAre lebha, kredha, medra ajJAna, durAcaya, anyazradhdhA, saMpradAyAntara dveSa vagerene! tyAga karavAne abhyAsa karavA joie, anya saMpradAyAnI sAthe samabhAvathI vartavuM, tathA tenA vicArAne saralabhAvathI samajavA e sAmAyikanA sAdhakanuM atIva vasthaka kabje che. kAI kAi samaye tA vaLI ApaNuM dhAmika kriyA-kAMDene tathA dhAmi'ka vidhine ApaNI prapaMcasiddhinuM nimitta paNa banAvI laie chIe, ane dharmanA nAma para ja khulle khullI rIte Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-47 prabhuSa jena dharmanuM AcaraNa karavA mAMDIe chIe. Ama kema thAya che ? Ama thavAnuM kAraNa e che ke kharI rIte ApaNe e vidhAnanuM sAcuM rahasya ja samajavA nathI, ane tene bhAva paNa samajatA nathI. arvAcIna dharmo tathA saMpradAya tathA vizeSa karIne tenA anuyAyIenuM pratyakSa AcaraNa tathA temanAM dharma vidhAne A bAbatanI sAkSI ApI rahyAM che. bIjuM kAraNa ApaNI phUTa ke kusaMpanI manovRtti che-dhArmika kaleza-matamatAMtaranA kaleza-ne ApaNe laie. ApaNA pUrvajo tathA sudhArakoe samaye samaye yugAnukULa tathA ucita evAM sAmAjika saMzodhana tathA krAMtinI bhAvanAthI prerAine jIrNazINuM dhArmika kriyAkAMDemAM theDA dhaNA navA pheraphAra karyo. paraMtu ApaNe te te pheraphArane ja kalezanuM kAraNa banAvI dIdhA. ane bhedabhAvane ja Adarza siddhAMta mAnI lIdhe, jaina samAjanA zvetAMbara tathA dina bara saMpradAya, tathA vetAMbara saMpradAyamAM paNa mUrtipUjaka, sthAnakavAsI vagere bheda, digaMbara saMpradAyamAM paNa tAraNa paMtha ne terA paMthanI vibhinnatA-A badhuM upara jaNAvelI manovRttinuM ja pratIka che. dhArmika matamatAMtare kusaMpane phelAvI rahyA che. dharmanA nAma para niMdanIya pravRttio cAlI rahI che. ane prAcIna-zAstronA zabda para jhaghaDA bhacI rahyA che. Ama dhamanI bAbatamAM eka lAyaMkara arAjakatA phelAI gaI che. samAjamAM be prakAranA manuSyo hoya che. eka te paMDita varga jemanI AjIvikA tathA pratiSThA zAstro para nirbhara che. paMDita vargamAM amuka te vastutaH niHskRta, tyAgI, sva tathA paranuM zreya ja sAdhavAvALA samabhAvI hoya che ane bIjA AthI viparIta eTale ke sarvathA svArthathI ja jIvanArA durAgrahI ane pratiSThApriya heya che. bIjI zreNIvALA paMDita gatAnugatika, paraMparApriya, rUDhivAdI ajJAnIo ja hoya che. atre e kahevAnI kaMI jarUra nathI ke paMDita-vagamAM moTe bhAge prAyaH evA loko ja hoya che ke jeo svArthajhavI tathA durAgrahI ane pratiSTha:priya hoya che. samAja para emane ja prabhAva rahe che. pariNAme janatAne vAstavika satyanI preraNA ja maLatI nathI. ulaTuM e loko ekabIjAne jUThA tathA nAstika, nidbhAva, Adi kaThora zabdathI saMbadhI ghera hiMsAnI, pArasparika dUSanI preraNA ja phelAve che. AvA vAtAvaraNamAM zuddha dharmAcaraNanuM pratibiMba te ApaNA vyavahAramAM AvI ja zI rIte zake ? ApaNe te pAkhaMDI AcaraNa, sAMpradAyika deSanA ja bhakta banI jaie chIe. ane vyavahAranA AcaraNane tathA dharmanA AcaraNane taddana alaga ja mAnI laIe chIe. ApaNI sAMpradAki haTha pratyenI mamatA ja ApaNune dabAvI de che, saMpradAyanA sUtradhAra ApaNane saya prati dorI jatA nathI paraMtu bhrAMtimAM ja pADI de che. dhamanA nAma para Aje je cAlI rahyuM che te satyanI eka mahAna viDaMbanA nahIM te bIjuM zuM che? dhArmika manuSyanuM dharmAcaraNuM mAtra amuka pracalita kriyAkADemAM ja parisamApta thatuM nathI, paraMtu pratyeka dharmAcaraNanuM pratibiMba ApaNA nitya vyavahAramAM paNa paDavuM joIe. saMkSepamAM kahIe te zuddha tathA satya vyavahAranuM nAma ja sAmAyika dharma che. jyAre hayavahAra tathA dharmAne ApaNe sarvathA alaga ja samajIe chIe tyAre ja garabaDa utpanna thAya che ane sarva sAMpradAyika karma-kAMDa pAkhaMDa banI jAya che. paraMtu jo ApaNe zuddha vyavahArane ja dharmocaraNa samajIe te pachI aneka matamatAMtaro hovA chatAM paNa koI paNa jAtanI hAni thavA saMbhava nathI. dharma tathA mata-paMtha game teTalA ja hoya, paNa jo teo satyanA upAsaka haya, pAraspArika akhaMDa sauhArdanA sthApaka hoya, AdhyAtmika jIvanane ja sparzanArA hoya te te samAjanuM kalyANa ja kare che. paraMtu jyAre mumukSA ochI thaI jAya che, sAdhanAvRtti zithila thaI jAya che, ane kevaLa pUrvajo parane anurAga athavA pitAne haThAgraha baLavAna bane che, tyAre saMpradAyanA saMcAlako purANu vidhi vidhAnanI amuka amuka hayAkhyA karavA lAge che ane janatAne bhrAMtimAM pADI de che. AvI dazAmAM gatAnuNatika sAdhAraNa janatA satyanA kinAre na pahoMcatA mAtra zuSka kriyAkAMDenA vikaTa ane bhayaMkara vamaLamAM phasAI paDe che. jyAM lagI sAdhAraNa janatAmAM ajJAna ja pracalita che, vivekazaktino abhAva che, tyAM sudhI koI paNa azuddha karma-kAMDathI lAbhane badale hAni ja thavAnI. dhArmika karma-kAMDathI hAni nathI, paraMtu janatAnuM ajJAna tathA upadezako dvArA ApavAmAM Avela miththA upadeza ja hAninuM kAraNa che. saMkSepamAM kahevAne bhAvArtha eTale ja che ke je dhArmika kriyA-kAMDa dvArA janatAne khare lAbha pahoMcADavAnI icchA hoya te dhArmika karmakAMDamAM parivartana karavAnI ghaNI ja apekSA che, ane tagata ajJAnane paNa dUra karavAne prayatna kare jaIe. huM AjanA janahitI AcAryone prArthanA karuM chuM ke teo mumukSu janatAne dhArmika karmakAMDenI bhItaramAM je satya chUpAyela che tene prakAzita kare ane niSNANu kriyAkAMDamAM prANa puravAnA prayatna kare. ApaNA prAcIna dharmagraMmAM eTalA ja mATe kahyuM che ke"je varga dharmagurU yA dhamaprajJApakanuM pada dhAraNa kare che, teoe gaMbhIratAthI ataM mukha banI zAstronuM adhyayana tathA manana ane parizIlana karavuM joIe. mAtra zAstrIya siddhAMta para rAgaSTi rAkhavAthI ja tenuM yathA rAkhavAthI ja tenuM yathAyogya jJAna thaI jAya te paNa evuM jJAna zAstronA prajJApanamAM nizcita tathA pramANika banI zakatuM nathI." "je dharmagurU bahuta tarIke janatAmAM prasiddha thAya che, jene loka-samAja-Adara kare che, jemanI ziSya paraMparA vistRta heya che, temanI je zAstrIya jJAnanI prarUpaNA nizcita na hoya te te je dharmanA AcArya che te ja dharmanA zatru bane che. arthAt evA dharmagurU dharmazatranuM kAma kare che." dravya, kSetra, kALa, bhAva, paryAya, deza, saMga tathA bheda ItyAdine lakSamAM rAkhIne zAstronuM vivecana karavuM joIe. adhikArI jijJAsunI bhUmikAnuM dhyAna rAkhyA sivAya vivecana karavuM te vakatA tathA zrotA baMnenuM ahita kare che. dhamasAdhanAne mATe bAhya sAdhano tyAga karI de e koI sAdhanA nathI. sAdhananA tyAga mAtrathI ja vikArI manovRttino aMta AvI nathI jatuM. kalpanA karo ke eka manuSya potAnI kalamathI aslIla zabda lakhe che. tene koI dharmopadezaka kahe ke kalamathI azlIla zabdo lakhAya che, mATe, kalamane pheMkI de te zuM thaze? te kalama pheMkI deze. tathA kalamathI azlIla zabdo lakhavAnuM paNa baMdha thaI jaze. paraMtu have te pensIlathI lakhavAnuM zarU karaze. je te paNa cheDAvI devAmAM Avaze te khaDI tathA keyalAthI lakhavA mAMDaze. jo tene paNa A adhama thAya che kahIne pheMkAvI devAmAM Avaze te nakhathI rekhAo vaDe azIlatA aMkita karavAnI bhAvanA tenAmAM jAgRta thaze. A pramANe sAdhanane pheMkavA athavA badalavAthI manuSya kadI paNa aslIla pravRttione parityAga nahIM karI zake. te mAtra sAdhane badalatA raheze paNa bhAvanAo te kadI nahIM badale. AthI dharmopadezaka gurUe vicAra karavo joIe ke janatAnI azlIla pravRttinuM mULa kyAM che? azubha saMka95 e ja ajJAnanuM mULa che. AvI paristhitimAM azlIla pravRttione rokavAne mATe ApaNA hRdayamAM je azuddha saMka9pa che tene je parihAra karavo e Avazyaka che. udAharaNa tarIke azlIla lekhana laIe. azlIla lekhanane rokavA mATe kalama kaMkAvI devI Avazyaka nathI. Avazyaka te e che ke manuSya pitAnA hRdayamAM vasanArA azudhdha saMka9pe tathA burA bhAvone tyAga karavo te. astu. azuddha saMkalpanA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne 140 prabuddha jaina vikrama saMvata 2004 nA maMgaLa prabhAte eka vihu gAvalAkana tevI Aje vikrama saMvat 2003 nuM va pUrNAhuti pAme che ane vikrama saMvat 2004 nu varSa zarU thAya che. vidAya thatA varSomAM ApaNe praveza karyAM tyAre ApaNA dezamAM cotaraph ghera aMdhakAra hatA. alabatta kSitijanI kAra upara AjhAdInI uSA e samaye jhAMkhI jhAMkhI pragaTI rahI hatI; rASTranA vahIvaTanA kArabhAra e samayanI ArajhI sarakArane soMpavAmAM AvyA hate; ane AgalA varSa daramiAna ubhI karavAmAM AvelI leAkapratinidhi sabhA rASTranu bhAvI rAjyabaMdhAraNa ghaDI rahI hatI. paNa e vakhate aMgrejonI zubhaniSTAmAM ApaNane purA vizvAsa paDatA naheAne. eka yA khIjA AkAramAM ApaNI gulAmI hajI kaMIka muddata sudhI cAlu raheze evI AzaMkA ApaNA dilamAM saLavaLyA ja karatI hatI. ane sauthI vadhAre cintAgrasta banAve te vakhatanI kAmI paristhiti hatI. kAmI dAvAnaLa eka prAntamAMthI bIjA prAntamAM prasarI rahyo hatA. baMgALA khIdvAramAM kamI hutAza pragaTI cukayA hatA. paMjAba vALyaprAnta haju zAnta hatA. mubaImAM te kAmI paristhiti eka sarakhI ta Mga cAlyAja karatI hatI. pachI te kAmI pAgalapaNAe paMjAba ane vAyavya prAntane jhaDapI lIdhA ane hiMdu zikhAnA jAnamAlanI pArAvAra khuvArInAM navAM navAM kAMDA racAvA lAgyAM. lekapratinidhi sabhAmAM meslema lIga bhAga le ja nahiM eTale game teTalu sArU' baMdhAraNa ghaDayAne paNa Akhare artha zuM? eTalAmAM hiDaMdanA te vakhatanA vAyasarAya loDa vevala gayA ane leDa mAunTabeTana temanI jagyAe AvyA. A navA vAisaraoNye vIjaLInA vege kAma levu' zarU karyu". ApaNane AjhAdI meLavavAnI adhIrAi hatI te karatAM paNa aMgreja sarakArane athavA te temanA pratinidhi A vAIsarAyate AjhAdI ApavAnI jANe ke vadhAre adhIrAi huMya ema emaNe eka pachI eka guMcenA taDAtaDa nIkAla lAvavA mAMDayA, e vakhate pajALa saLagI rahyuM hatuM ane hiMdu ane zikhA upara atyAcAranI jhaDI varasI rahI hatI. zikhAe tatkALa paMjAbanA vahIvaTI bhAgalA karavAnI mAMgaNI karI. khIjI bAjue musalamAAnI pAkIstAnanI mAMgaNI eka yA bIjA kAramAM svIkAryAM sivAya rAjakAraNI maDAgAMDhane kAi paNu nIkAla vita dekhAvA lAgyA. ArchatAM paNa hiMdanA bhAgalA mAganAra musalamAne baMgALA ke paMjAbanA bhAgalA svIkAre e kAi paNa rIte zakaya nahAtu lAgatu, paMjAbanA zikhAnA dabANathI paMjAbanA bhAgalA tyAga para ja bhAra ApA joie tathA jaNAvavu joie ke azudhdha sakalpa ja adhama' che, pApa che, dvi'sA che. jyAM sudhI manamAMthI A azuddha saMkalparUpa viSe nahIM nikaLI jAya tyAM sudhI mAtra sAdhanAne cheoDI devAthI ke sAdhanomAM parivartana karyo karavAthI ke mAtra sAdhanAne pakaDI rAkhavAthI paNa kASTha prakAranI paNa zuddhi thavAnI sabhAvanA jarA paNa nathI. je samAja kevaLa bAhya sAdhate para ja dha bhAvanA pratiSThita kare che, aMtamu kha thai azudhdha sakalpe hriSkAra karatA nathI te kriyAjaDa banI jAya che. azudhdha sakalpanA tyAgamAM ja zuddha vyavahAra, zuddha AcaraNu, tathA zuddha dharma-pravRttinI saMbhAvanA che ane zuddha sAmAyika paNa temAM ja che, anyathA kadI nahIM. azakaya-asabha tA 11-11-47 meslema lIga svIkAre te hiMdanA bhAgalA svIkAravA ane e rIte tatkAlIna maDAgAMThane cheDe lAvavA kaoNMgresa athavA teA koMgresanI kArobArInA AgevAnoe potAnI marajI dekhADI. je kAraNe pALanA bhAgalA paDe te ja kAraNe a'gALanA bhAgalA te pADavAja rahyA. meslema lIganA saranazIna kAyade Ajhama jhINAe AvuM kha'Dita pAkIstAna svIkArI levA taiyArI batAvI. A rIte vibhAjita hiMdane a Mgreja sarakAre egasTanI padaramI tArIkhe ekAeka AjhAda manAvyuM. hiMdI sadhanA vAIsarAya tarIke ApaNe lerDa mAunTabeTanane svIkaryA; nAmadAra jhINA pAkIstAnanA vaisarAya banyA, paMjAba ane khagALAnI sarahado viSe sarakArI kamIzananA niya bahAra paDayA ane paMjALamAM leAhItI nadI vahevI pAchI zarU thai. A katala ubhayapakSI hatI. zikhAe ane hiMdue pajAbanA pUrva vibhAgamAM hAhAkAra zarU karyAM; pazcima pALanA musalamAne e nAdIrazAha, taimuraliMga ane ca'gIsakhAnane bhulavADI de evI khunAmarakI calAvI. sIMdha upara paNa A hatyAkAMDanA chAMTA uDavA mAMDayA. lAkhe| mANusAnI jirata eka bAjuthI bIjI bAjue zarU thai. vAyavya prAMtanA musalamAneAe zarU thayelA hatyAkAMDamAM ThIka ThIka puravaNI karI. Aje pUrva paMjAbamAM bahu ja AchA musalamAne TakI rahyA che. pAkIstAnamAM paNa hiMdu tema ja zikhAnIethI paNa vadhAre kaparI dazA thai beThI che. nirvAsitAnAM puranAM pura hiMdusthAnamAM jyAM tyAM vahI rahyAM che. gaI kAle sukhazAntithI sutelAM hajAro kuTu khe| Aje peAtAnI dharatI uparathI ukhaDI gayAM che ane anya dezanI karUSNAne pAtra banI rahyAM che. Ama AjhAdInA Agamana sAthe kAinI kalpanAmAM paNa na Ave evA durdavanI paraMparA zarU thai che ane teNe AvelI AjhadInA utsAhane-ullAsane-Aje te lagabhaga naSTaprAya banAvI dIdhe che. hiM'danI eka AMkhamAM dunA ane khIjI AMkhamAM uDI gamagInInAM AMsue vahI rahyA che. AvA samegAmAM AvI ubhelI dIvALIne mANuvAnI ane manAvavAnI prajAnA dilamAM kAi hAMza dekhAtI nathI. jyAre eka bAjI ApaNA ja dezanAMdhave nirvAsita tarIke jyAM tyAM hAla behAla kikayamUDha jevAM paDelA che tyAM ApaNe rezanI zuM pragaTAvIe ane ekamekane vadhAmaNI paNu zu ApIe ? uparyukata rIte sAmAyika AcaraNa karavAmAM Ave te jaina samAjamAM sarvadharma samabhAvanI abhivRddhi thAya tathA bhAI-bhAI samAna jaina sa`pradAyeAmAM ucita prema tathA sadbhAva pravarte. pariNAme samagra dezanu' paNu kalyANa thAya. aratu. mULa hiMdIH paDiMta becaradAsa anuvAdakaH kamaLAsna sutarIyA Ama chatAM paNa AkhA dezanI samagra paristhitine ane uttarAMtara navAM navAM rUpa dhAraNa karatA dezanA itihAsane ApaNe jyAre vicAra karavA beThA chIe ane gaye varSe A ja divase ApaNe karyA hatA ane A varSanA prAraMbhaprabhAte ApaNe kayAM ubhA chIe tenI ApaNe jyAre tulanA karI rahyA chIe tyAre kevaLa najIkanA itihAsanA khyAla dhArIne hatAza banI khesavu ApaNune na pAlave. vyApaka dRSTie vicAratAM vi. sa. 2003 nA varSa --gata varSa nI ogasTanI paMdaramIe-aitihAsika amaratA prApta karI che. prajAe ane te AvaDA moTA dezanI prajAe peAtAnA purUSArtha vaDe svAdhInatA prApta karyAneA A banAva hiMdanA itihrAsamAM ajoDa ane advitIya che. gaye varSe ApaNe parAdhIna gulAma prajA hatA; Aje ApaNe svAdhIna svataMtra prajA tarIkenuM svatva anubhavI rahyA chIe. navI rAjya racanAmAM jema pAkIstAna emaja dezI rAjyonI samasyA eTalI ja jaTila hatI ane dezanA pAkIstAna ane hiMdustAna ja mAtra nahi paNa jeTalAM dezI rAjya evAM navAM 'stAne' te ubhAM nahi thAya ne? evI bhIti ApaNA dilane sadA satAvyA karatI hatI. pAkIstAnanA AgevAnenI nIti paNa dezI rAjavIone A ja prakAranI uttejanA ApI rahI hatI. trAvaNukAranA rAjye sara sI. pI. rAmasvAmI AyaranI deravaNI nIce AvI ja ramata zarU karI hatI. paNa hiMda kAMi peAtAnuM bhAgya gumAvI beThuM na hatuM. meslema lIganI mULa pAkIstAnanI mejanAmAM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 15-11-47 ma9 % jenA += pAMca prAntane samAveza thato hato. temAMthI AsAma tema ja aradhuM baMgALa ane aradhuM paMjAba hiMdI saMdhamAM AvI gayuM: Ama khaMDita pAkIstAna paNa have te vizeSa ane vizeSa khaMDita ja thavAnuM che ane Akhare hiMdI saMdhanI zaraNAgatI svIkAryuM ja tene chuTako che ema aje banI rahelI ghaTanAo spaSTapaNe aMgulinideza karI rahI che. trAvaNakarane avaLe mArge doranAra sI. pI. rAma svAmI ayara Aje kayAM vase che tenI koIne khabara nathI. dezI rAjyanA joDANa aMge moTI dahezata muralIma riAsanI hatI. pAkIstAna sAthe bhaugolika saMparka dharAvatA ane muslIma bahumatIvALA amuka rAjya pAkIstAnamAM joDAI gayA che. paNa hiMdI bahu matIvALA navAbane moTI muMjhavaNa hatI. temanI niSThA pAkIstAna tarapha hatI ane bhagaulika ane varatIviSayaka svAbhAvika paristhiti hiMdI saMdha tarapha kheMcI janArI hatI. pAlaNapUra navA te prAraMbathI ja hiMdI, saMdhamAM joDAI gayelA. bhopALanA navAba hatA to kadara lIgavAdI, paNa badhA saMge temaNe vicAra karI lIdhuM ane je bhAge jAnI temane pharaja paDe tema hatuM te mArga zANapaNathI temaNe svIkArI lIdhA. aMdhaNupure thoDuM nAcI lIdhuM paNa Akhare tenI sAna ThekANe AvI gaI. navAbamAM sauthI bevakupha junAgaDhane navAba. ene sUjhayuM pAkIstAna sAthe mahe bata karavAnuM. pariNAme pitAnuM rAjyataMtra te teNe gumAvI dIdhuM che ane tenI kahevAtI navAbI paNa Aje te kALatA meDhAmAM toLAI rahI che. pAkIstAne jarA dhIraja rAkhI hata te saMbhava che ke kAzmIra jevaDuM moTuM rAjya prajAmatanA dhoraNe ane dehalIdIpaka nyAya jevA tenA bhaugolika saMgenA kAraNe sahelAIthI pAkIstAna sAthe joDAI jAta. paNa khAuM khAuM karatA khavIzane dhIraja kevI ane zANapaNa kevuM? khaMjarabAjIthI khanane meLanAra hakaka, ane nyAyanA dhe raNe cAlIne labo ane kaMTALAbharyo mArga kema pasaMda kare? pariNAme Aje kAzmIra tenA pilAdI paMjAmAMthI chaTakI gayuM che-ugarI gayuM che. have avazeSa rahyuM che. haidrAbAda. eNe Aje jhINanI nIti akhatyAra karI che ane 85 TakA hiMdu varatInI svAbhAvika IcchA ane bhegelikanI paristhitinI viziSTatAne avagaNane AjhAda rahevAnI ane e rIte pAkIstAnanA madadaza banavAnI A nijhAmane hoMza thai che. A mATe zastrasaraMjAma paNa teNe bahu moTA pramANamAM taiyAra karyo che; hiMdu prajAne teNe niHzastra banAvI che; musalamAnone sazastra banAvyA che. bhale cAra divasa AjhAdInI ramata te paNa mANI le ane Aja sudhImAM banI gayelAM aneka raktapAtanAM kADemAM bhale eka be vadhAre kAMDano umero kare. kAraNa ke je pizAcI vRtti tene Aje dorI rahI che te thoDe ghaNe 5Nu bheNa lIdhA vinA te nahi ja rahe, paNa Akhare samajaNa, DahApaNuM, nyAya ane nItino mArga svIkAryuM ja tene chuTake che ane ema nahi kare te je hAla junAgaDha navAbanA thaI rahyA che te ja hAla tenA thavAnA che. Ama vicAratAM ghAghera vAdaLothI gherAyeluM ane gAjavIjathI janatAne bhayagrasta banAvatuM hiMdanuM AkAza dhIme dhIme nirmaLanirabhra banavA lAgyuM che; kSitija ne cheDe nirmaLa lAgatA AkAzamAM AjhAdIne sUrya dhIme dhIme uce caDhavA lAge che; hiMdanA prANamAM navI umA, navuM cetanA, navI rozanI pragaTI rahI che. gayuM varSa pradhAnata: yAtanAothI bhareluM hatuM. A varSa daramiyAna e vAtana: ene bhAra haLave banI jaze ane zAnti, sahIsalAmatI ane AbAdInA mArge ApaNe jhaDapabhera AgaLa vadhIzuM evI AzA baMdhAvA lAgI che. mehema lIganI pIzAcI cuDamAMthI dhIme dhIme mukata banatI jatI musalamAna prajAnI sAna ThekANe Avaze ane be alaga prajAne asatya-mUleka siddhAMta keTale beTa ane kevA bhayaMkara anarthothI bharelo che te e prajA bare.bara samajI jaya somanAtha ! jya sairASTra!! tA. 8-11-47nA roja junAgaDha, rAjya hiMdI saMghanI zaraNAgatI svIkArI ane junAgaDha navAbanA pAkIstAna sAthenA joDANu sAme junAgaDha tema ja samasta kaThiyAvADanI prajAe nahera karela yuddhane doDha mAsanI mudatamAM ekAeka anta AvyuM. A sukhada ghaTanAe pAtra junAgaDhanA ke kAThiyAvADanA ja nahi paNa AkhA hiMdustAnanA prajAjanone AnaMdamugdha banAvI dIdhAM che. tA. 25-9-47 nA roja muMbaI khAte junAgaDhanI prajAnI ArajhI sarakAranI sthApanA karavAmAM AvI hatI e hisAbe A lokayuddha deDha mAsanuM gaNAya, paNa A ArajhI sarakAre junAgaDha rAjyanA mulaka upara kharI caDhAI te gaI vijyAdazamInA rojathI zarU karI hatI, e hisAbe vAstavika rIte pakhavADIAnI mudatamAM ja prastuta yudhe saphaLatA prApta karI che. A mATe junAgaDhanI ArajhI hakumatanA sabhya ane khAsa karIne te hakumatanA saranazIna zrI. sAmaLadAsa gAdhIne kAThiyAvADanI prajAnA anekAneka dhanyavAda ghaTe che. junAgaDhanA navAbInAM mULa kAThiyAvADanI dharatI upara eTalAM badhAM uDAM hatAM te koI kALe paNa ukhaDe nahi evI mAnyatA kAThiyAvADanA sAmAnya prajAjanomAM pravartatI hatI. hiMdabharamAM keTalAMye rAjakIya Andolane uThayAM ane AthamyAM, dezI rAjyomAM kaMI kaMI ThekANe rAjAonI ApakhudI sAme prajAe bhAthuM uMcakayuM ane rUDha rAjyasattA sAthe ghaNuM tIvra gharSaNamAM AvI, athaDAI ane pachaDAI. rAja keTa ane lIMbaDInAM rAjakAraNI uthAne te haMju jANe ke gaI kAle ja banI gayAM hoya ema lAge che. paNa junAgaDhamAM kadi koI kALe paNa kazeye saLavaLATa jANavA ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nahotuM. mULathI ja navAbI rAjyataMtranI prajA upara bhAre dhAka besI gaI hatI ane temAM paNa chellAM vIza varSa daramiyAna junAgaDha rAjya akhatyAra karelI hADohADa komI rAjanItie hiMdu prajA je rAjyanI kula prajAne 82 thI 85 TakA bhAga che tenuM evuM sakhata damana karyuM hatuM ke te prajAmAM rAjyanA koI paNa anyAya sAme mAthuM uMcakavAnI hIMmata ja dekhAtI hatI. guptaprayAga ane verAvaLanI AvI ja durdevabharI damanapUrNa ghaTanAo hatI. junAgaDhamAM gIranAra eka moTuM yAtrAsthAna che. e tIrtha mAtra janenuM ja che ema nathI, paNa AkhI hiMdu janatAnuM che. gIranAra pratye mane nAnapaNathI khuba AkarSaNa che, tethI junAgaDha jaze ane anya vargo pratye zuddha bhAIcArAnI nAti akhatyAra karaze evA cine pragaTa thai rahyAM che. AyaMka dRSTie atyanta jarita banI raheluM pAkIstAna bahu ja ceDA samaya mAM nAkhI banI jAya ane khaMDita hiMdusthAna akhaMDa hiMdusthAnamAM pAchuM parivartana pAme e sabhAvanA Aje mAtra kalpanAne ke iSTa che mATe ema banavuM ja joie e kevaLa zubha cintanano viSaya nathI rahI. e saMbhAvanA Aje to vAstavikatAnA kSitija upara DokIyuM karI rahela che. vaLI A varSe AkhA dezamAM sarasAda paNa bahu sAro paDayo che ane pAka bahu sAre ugyo che. ane vastranI muzkelIo haju cAlu ja che, paNa varSa Akhara daramiyAna e saMkaTa paNa bahu haLavu banI jaze evI AzA rahe che. Ama navA varSanA ugama sAthe navI AzA, navo utsAha ane na ullAsa ApaNe anubhavI rahyA chIe. e AzA utsAha ane ullAsane ApaNe ugra purUSArtha vaDe sArthaka karIe ane paraspara prema, sahakAra ane udAratA vaDe sAcI kemI ekatAne janmAvIe ane bhArata mAtAnA deDamAM paDelI cIrADane koithI kaLAya paNa nahi evI rIte ApaNe sAMdhI daie. AjanA maMgaLa prabhAte A ja ApaNI prArthanA hA, A ja ApaNuM satata cintana ho, A ja ApaNI tamannA ho ! paramAnaMda, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zuddha jaina tA. 15-11-47 vizvAsa rAkhI zakAya tema hatuM nahiM. hiMdI sadhanAM lazkarI daLe kAThiyAvADanI dharatI upara utaravA lAgyA ane junAgaDha rAjyanI AsapAsa jamAvaTa karavA lAgyA. teNe bAbariyA vADa lI', mAMgaraeNALa lIdhu. ArajhI hakumatanA sainye kutiyANA upara humalo karyA ane have te savinAza sAme AvIne ubhe che ema lAgatAM junAgaDhI rAjyata MtranAM gAtra gaLI gayAM ane hiMdI sadhane petAnA ane peAtAnI prajAnA khacAva karavA mATe te rAjyanA pradhAna sara zAhanavAjha bhUtame prArthanA karI. junAgaDhanuM navALI rAjyataMtra bhAMgI paDayuM. junAgaDhanI prajA baMdhanamukata banI. kAThiyAvADanI samasta prajAnAM uddhAradAra khullAM thayAM. A ghaTanA jeTalI apUrva che teTalAM ja tenAM samIpa dUranAM pariNAme addabhuta ane bhAre AvakAradAyaka che. A baeNTanAthI junAgaDha pAkIstAnathI teA yuja che, paNa sAthe sAthe nAlAyaka navAbenI ApakhudImAMthI paNa tyAMnI prajA mukta tha che. hAlanA navAbasAheba karAMcImAM ja rahevAnuM pasada kare che ke junAgaDha pAchA AvavAne vicAra kare che ane junAgaDha pAchA Ave che te temane junAgaDhanI prajA tema ja hiMdI saMdha navALa tarIke svIkAre che ke kema te jovAnu rahe che. paNu kA pazu sayeAgamAM navAbanI navAbItuM te huMmezane mATe avasAna nipajyuMja che. A rIte je atyanta svAbhAvika rAjakIya paristhiti Aja hellAM 300 varSathI junAgaDhamAM cAlyA karatI hatI tene sadAne mATe anta Avyo che. javAnuM te Aja sudhImAM anekavAra banyu haze. A rIte jyAre jyAre junAgaDha javAnuM banyu che tyAre tyAre tyAMnA vAtAvaraNamAM eka prakAranI gu'gaLAmaNu meM anubhavI che. navAbanA pAzavI vilAse, rAjyataMtranI jahAMgIrI ane rUzvatakhArI, musalamAna sIpAione trAsa ane guMDAgIrI, tyAMnA dIvAna eTale jANe ke khIkhe ja navAba ane ema chatAM DinA chaThThA bhAgamAM ekanu sattAbhraSTa thavu ane anyanuM sattArUDha thavu AvI tyAMnI rAjArAjanI dhaTanA, dIvAnagIrI eTale cAra divasanu cAMdaraNuM ne luTAya teTaluM luTavAnI taka-AvI ja vAte junAgaDha jaie eTale tyAMnA leke| pAsethI ApaNe sAMbhaLIe ane cetarapha bhaya tathA bhaDakanuM vAtAvaraNuM anubhavIe. ApaNane ema thAya ke kayAM ApaNAM AvAM maLye tIsthAnA ane karyAM AvA * nAlAyaka `sattAdhIzA? karyAM hiMdu prajAnI AvaDI meDaTI vastI ane kayAM kevaLa musalamAnI ApakhudI ane kAmI zaherI ? kayAM bhUtakALanA rA"mAMDalika ane rA'kheMgAra ane kayAM anata beganidrAmAM DubelA ane navA navA kutarAe ane navI navI begame sAthe gela karatA bAbIvaMzanA nIrAe ? junAgaDha rAjyanI A avAbhAvikatA jyAre jyAre junAgaDha javAnu banatu tyAre tyAre mate atyaMta khuMcatI, DaMkhatI ame ema chatAM aMgreja sarakAra mAphaka navAbazAhI ka kALa mATe A dharatI upara jaDAyelI che ema lAgatuM. A junAgaDhanI ANu kAphiyAvADanA anya dezI rAjA upara paNa vatI hatI ane dareka meTA rAjyane dara varSe amuka rakama junAgaDha rAjyane ApavI paDatI je joratalakhInA nAmathI oLakhAtI. AvI sthirapratiSTa rAjyasattA paMdara divasanA AkramaNumAM gaMjIpAnA mahelanI mAphaka jotajotAmAM uthalI paDe e AjanA kALamAM banelI eka aNukalpI Azcaryajanaka ghaTanA che. A ghaTanA nipajAvavAmAM aneka tatva e bhAtabhAtanA phALA ApyA che. A ghaTanAne sauthI mATe| yaza ArajhI hukumatane ane teNe cintavelA parama purUSArthaM te jAya che. kazI paNa pUrva taiyArI sivAya, AvI uDA mULa dhAlI kheThelI navAbazAhIne uthalAvI nAMkhavAne maneratha rAmanA nAme nAva calAvavA jevA hatA. prastuta purUSArthInI siddhi karatAM paNa tenI mULa kalpanA vadhAre dhanyavAdane pAtra hatI. A purUSane hiMdI yunIyanane sahakAra maLyA; AsapAsanA dezI rAjye e paNu sahAnubhUti darzAvI tema ja sAtha ApyA. Ama chatAM paNa pAMca paccAsa hajAra mANaseAnI khuvArI sivAya junAgaDha kaeNma paDe? tenI madade tA AMkhu pAkIstAna hatu ane pAkIstAna mATe te A eka vaTanA savAla hatA. junAgaDhe A rAjyavirodhI AMdelanane sAmanA karavA mATe tareha tarehanI taiyArI karI che, puSkaLa zastrasAmagrI ekaThI karI che, rAjyanA badhA musalamAnane zastrasajja banAvyA che, pAkIratAne bahu mehu lazkara junAgaDha khAte utAyu" che, AsapAsanA musalamAnane anekavidha sAtha ane sahakAra che--AvI jAtajAtanI vAtA sabhaLAtI hatI ane A raivatAcaLa kema chatAze e prazna javAbadAra mANasane ThIka ThIka akaLAvatA hatA. paNa jene kALa bhulAve tene kANu bacAve? junAgaDhanA navAbanI pahelI bhUla te pAkIstAna sAthe joDAvAmAM hatI. Avu anaisagika joDANu kudarata kema sAMkhe ? bIjI bhUla navAbe karAMcI cAlI javAmAM karI, pAkIstAnane junAgaDha jarUra joitu hatu, paNa tenI najara te kAzmIra uparaja harI hatI. pAkIstAne junAgaDhane kazI paNa madada karI nahiM. ArajhI hakumate junAgaDha rajyanI sImA bahAranA anya rAjyAmAM AvelAM junAgaDha rAjyanAM nAnAM meTAM thANAMe sara karavA mAMDayAM ane junAgaDhanA adhikArI maMDaLa ane musalamAna prajAnAM paga bhAMgavA lAgyA. dabAyalI rU dhAyalI dA chatAM pazu mAjanI hiMdu prajA upara have kazA paNa junAgaDhanI praznanA udhdhAra thavA sAthe rAjakoTanA hAkAra sAheche paNa AjathI nava varSa pahelAM temanA pitAe saradAra vallabhabhAi paTela sAthe je samajutI karI hatI ane potAnI prajAne saMpUrNa javAbadAra rAjyataMtra ApavAnI je kabulAta ApI hatI ane je samajutI ane mulAtane parale kavAsI vIrAvALAnI kuTila rAjanItidvArA pheravI teLavAmAM AvI hatI te samajutI ane kabulAtane puna:svIkAra karavAmAM AvyA che. bhAvanagara javAbadAra ' rAjyataMtranA mArge |DI rahyuM che ane Aja kAlamAM bhAvanagara rAjya taraphathI prajAne javAbadAra rAjyataMtra ApavAne lagatI jAherAta thavI ja joie evI AzA sevAi rahI che. jAmasAheba viSe prajAnA dilamAM haju moTA deza che. paNa amarApurathI mAMDIne kutiyANAnI chata sudhImAM ArajhI hakumatanA sainye je aAdurI ane jAnakheparavAi batAvI che te temaNe najare nIhALI che. ATalAthI paNa temanAmAM zANapaNa nahiM Avyu` hAya to tyAMnI prazna have te jarUra peAtAnA paracA batAvaze junAgaDhanA banAve aneka mAnyAtAonI AMkha udhADI nAMkhI che. pAkIstAna upara A sauthI pahelA ane ati mahattvanA phaTakA che. kAzmIranI pIchehaTha e khIjo TakA che. hiMdI sadhanA peTALamAM karamIyA mAphaka beTheluM haidrAbAda Ama tema saLavaLyA kare che, ane jhIAnI meralIe nAce che. junAgaDha uparathI haidrAbAda medhapAThe nahi le ? sabhava che ke haidrAbAdane hiMdI sadhane bahu jakhare sAmane karavA paDe, pazu kALa virUddha ukhI cAle cAlatA nijhAme tenA purA badalA ApavA paDaze ane peAtAnA sAdharmI tuMnAgaDhanA maheAbatakhAnajInA mArge cAlI nIkaLavAnI temane kALa jarUra kuraja pADaze kALanI gati gahana che ane vidhinirmANu ajaba che ! aNudhArelu bane che ane karelI badhI gaNutarIe kheATI paDe ! je navAba kAi kALe ukhaDe nahiM ema mAnavAmAM Avatu hatu te jotajotAmAM ukhaDI gayA ane je prajAnA svAdhInatAnI prAptimAM chello vArA Avaze ema lAgatu hatu tenu nasIba sauthI pahelu' ughaDI gayu jhIAae dhaNIye AzA bAMdhI haze ke kebIneTa mIzananI yeAjanA mujaba peAtAnApAkIstAna sAthe sarve musalamAnI riyAsatAne ane musalamAneAnI bahu moTI bahumatIvALA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-47 kAzmIrane bahu sahelAthI pAkIstAna sAthe salagna karI zakaze, ane e rIte hiMdI sudha sAme beMka sameDIyu pAkIstAna te ubhu karI zakaze. e tenI sa murAde dhuLa maLI gai che. AjathI cha mahInA pahelAM junAgaDha upara hamaNAM thaI gayu. tevuM ArajhI hukumatanuM AkramaNa thayu heAta te musalamAne e AkhA kAThiyAvADane khedAnamedAna karI nAMkhyuM hata ane AkhA hiMduyAnamAM kamI dAvAnaLa bhabhukI uThayA hata. paNa tema thavAne badale Aje A AkhI junAgaDhanI salatanata khedAnamedAna thai gaI che, ema chatAM eka pazu musalamAna cUM ke cAM karavAnI hIMmata dharate| nathI. karyAM cha mahInA pahelAMnI muslIma lIganI guMDAgIrI ane kayAM AjanI hRtavItA ? ArajhI hakumatanI racanAe ahiMsaka pratika!rane jAhera rIte tilAMjali ApI hatI ane sazastra AkramaNapUrvaka junAgaDha sara karavAnA potAnA charAdo jAhera karyuM hatuM. Ama chatAM paNa gAMdhIjInI ahiM sAne uMDA saskAra tenA tema ja anya sakAya. kartAnA mana uparathI krame karIne khasate nahAtA. tatkAlIna sa yege koi evA kaDha'gA che ke turatAturata sazastra pratikAra karavAmAM na Ave te junAgaDhanA navAbhe ubhA karela anatha jaDabesalATa thaI ese ane kAThiyAvADa Akhu bhAMgIne bhukakA thai jAya-Ama samajIne ahiMsAne cAhanArI aneka javAbadAra vyakitamAM prastuta hiMsaka yuddha tarapha kheMcAi rahI hatI. A hiMsaka yuddha bhAre kaTAkaTInuM haze ane jAnamAlanI pArAvAra khuvArImAM parimaze ema sau koi mAnatuM hatuM ane e mATe paNa sau taiyAra hatuM. paNa vidhine ApaNI evI agniparIkSA karavI ja nahetI. jyAM jAo tyAM zastra ugAmA ane duzmana zaraNe Ave eve ja sarvatra anubhava thavA lAgyo. Ama jAnamAlanI kazI paNa mahatvanI khuvArI sivAya jInAgaDha sara karI zakAyuM. e izvaranI ja kAI mahAna kRpA gaNuAya. ATalI najIvI hiM'sA ane AvaDe meTA vijaya-jagatunA itihAsamAM A eka kharekhara ajoDa banAva che. bhagavAne ApaNI ane gAMdhIjI---uma yanI lAja rAkhI che ! prabhu saurASTra svAdhInataMtra thavA sAthe kAThiyAvADanA anya rAjyonI prajAnA purUSAtha nI dizA udhaDI cukI che, eTalu ja nahi paNa kAyiAvADanA ekamanu e dvArA bIja rApAyuM che. junAgaDhane mAtra kAMi junAgaDhIe svAdhIna banAvyu` nathI. temAM te AkhA kAThiyAvADanA rAjakAraNI AgevAna ane navale hIyA yuvAnetA bahumeTA phALA che. A ja AgevAne ane yuvAna sainiko dareka rAjyanI prajAne svAdhIna anAvavAmAM jarUra madadarUpa thaze eTalu ja nahi paNa rAjya rAjya vaccenI divAlene paNa bahu thI jamInadesta karI deze ane eka ane akhaMDa kAThiyAvADanuM bahu alpa samayamAM nirmANa karaze. A AzA have jarApaNuM vadhAre paDatI na gaNAya. kAThiyAvADa narezeAnAM AgevAna jAmasAheba-pratyAdhAtI tatvAnA pratinidhi banI beThelA mA nAmadAra--A sarajAi rahelu samIparatha bhAvI barekhara samajI le ane sattAmbutha ubhuM karavAnA krAMkA mAravA cheDI daine samagra kAThiyAvADanI prajAne AjhAda, svAdhIna, ekatra banAvavAnA mahAna kAyamAM ane te potAnI zaktione kALA Ape ane nahiM te petAnA mahelanA khuNe khesI rahe, paNa kAThiyAvADanA rAjavIone udhI salAha ApIne temane avaLA mAge' na dere. ATalI jAmasAhekhane vijJapti A prasaMge asthAne nahi lekhAya. junAgaDhanI rAjyakrAntie gIranAra tIrthane pazu uddAra karyo che. e dhyAnamAM laIne AkhA jaina samAje paNa A dhaTanAne puza AnaMda ane ullAsapUrvaka vadhAvavI dhare che. navAkhIne jamAne paNa kAMi Ahvo trAsa na hatA. e hakumata daramiyAna gIranAra upara jainethI kazuM thai zakatuM nahetuM. na madirA ke makAna samarAvavA de, na navAM bAMdhakAma karavA de. anukuLa rAjyataMtra nIce gIranAranA sana tAmukhI udhdhAra thai zakaze ane tyAM eka jIvatuM jAgatuM uge na 143 lagyA nandanavana ubhuM karI zakAze. navA rAjyataMtranAM mauMDANu haju zarU thayA nathI eTalAmAM te sAmanAthanA maMdirane moTA pAyA upara jIrNodhdhAra karavAnI hiMdI saMdha taraphathI jAherAta karavAmAM AvI che. paccAsa puccAva varSathI kazA paNa kAraNu sivAya sIla mArI baMdha karavAmAM AvelAM prabhAsa pa:TaNanAM prAcIna maMdire Aje kholavAmAM AvyA che ane e maMdira dhaTAnAdathI gAjavA che, jaina janatA mATe tema ja hiMdu janatA mATe A eka mahAna gauravane avasara che. A avasaratu jeTaluM mahatva gAIe teTaluM ochu che. evA kayA svAtaMtryapremI hiMdu haze ke jeNe A badhu najare nihALatAM, kAne sAMbhaLatAM athavA te chApAmAM vAMcatAM utkaTa rAmAMca nahiM anubhavyo hoya ? jya sAmanAtha! jya saurASTra ! ! paramAnaMda zrI mAtIcada gIradharalAla kApaDIA sanmAna ceAjanA A saMbaMdhamAM zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha jaNAve che kaH " zrI. meAtIcaMdra gIradhara kApaDIAnuM sanmAna karavA je yejanA thai che tene ame avakArIe chIe. te mATe nImAyela samiti taraphathI je nivedana bahAra pADavAmAM AvyuM che tene mAre hArdika TakA che. zrI. meAtIcaMdabhAe jIvanabhara jaina samAja ane khAsa karI zvetAmbara mUrtipUjaka vibhAganI ekaniSThAthI sevA bajAvI che. zrI. mahAvIra jaina vidhAlaya mukhyatve temanAM avirata parizramanu pariNAma che, jaina samAjanI keLavaNInI te eka mahAna saMsthA che ane chellAM be traNa varSamAM amadAvAda, punA tathA muMbaImAM tenI khIjI zAkhA khelI potAnuM kArya kSetra vizALa banAvyuM che. A saMsthA zrI. meAtIca dabAinuM cira'jIva smAraka che, teo pAte samatha' vicAraka ane okapriya lekhaka che. janazAsro ane sAhityanA uMDA abhyAsI che. jIvanamAM khIjA kSetramAM temaNe petAnA phALo ApyA che. evA samAja sevakanuM sanmAna karI samAja potAnu ja gaurava vadhAre che." A yojanAne lagatA kALAmAM nANAM bharavAnuM ThekANuM nIce muLa che. matrI, zrI, mAtIca'da gIradharalAla kApaDIA sanmAna samiti De, zrI. mahAvIra jaina vidyAlaya gAvALIyA TeMka roDa, sukhaI 26 DAhyAbhAI bAlAbhAI kAyA nibadhamALA A nibaMdhamALAnI harIphAinuM pariNAma AgaLa upara jaNAvyA pramANe A aMkamAM pragaTa thavu joitu hatuM, paNa ame dilagIra chIe ke anivAya' kAraNeAne laine A bAbatane lagate potAnA niSku'ya tene lagatA parIkSA haju sudhI amene jaNAvI zakayA nathI ane tethI A aMkamAM e pariNAma jAhera karavAnuM zakaya nathI. AvatA aMkamAM A pariNAma amo jAhera karI zakIzuM evI amane maMtrIo, muMbai jana yuvaka saMdha, sAbhAra svIkAra AzA che. zrI. AtmAnaMda jana sabhA taraphathI nIcenA traN pustako bheTa maLyAM che. prabhAvika purUSA-bhAga bIjo. yugAvatAra AcAya. jaina darzana. zrI. zivAjIbhAi maDhaDAvALA taraphathI abhiprAyAthe nIcenu pustaka maLela che. viveka AkiA, taMtrI : prabuddha jaina, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha na jaina dhanikanI kartavya buddhi 1 [tA. 12--10-47 nA 'harijanaba''mAMthI uSkRta karavAmAM AvelA nIcenA lekhamAM sarvAMnandasUrI racita .'jagapU yati'mAMthI cuTI kADhelA "TalAka zrlokAne anuvAda ane sAthe anuvAdita mULa leATA ApavAmAM AnyA che. A lekhamAM vizvavAsalyanI mUrtisamAM jagaDUzAnI apratima udAratA ane mahAnubhAvatAne sundara ALekha ApavAmAM ALye che ane kharU jainatva kevuM hoya tene Adaza temAM Abehuba rajI karavAmAM Avela che. AjanA zrImAna jenI jagaphUzAne pagale cAle ane bahujana samAjanA sarvAmukhI kalyANa pAchaLa potAnI saMpattinA sarva pravAheA vahetA kare che eja prArthanA ! paramAnaMda] ane kaNapIDamAtramAM dhAna vecAvA Ave te badhuM rAkhI lai te kAhAramAM bharI rAkha. kaccha dezamAM bhadrezvara nAme suMdara nagara hatuM. zrastIha bhadrezvaranAmadheyaM puraM varaM kacchukRtaikazobhaMm // sAnamUrti-jJAnUrata // 2-1 || enAM devAlayeAmAM rAta ne divasa ghaTAnAda thayA karatA te kalinA kAnane kaheAra lAgata. naktaM divaM devatamandireSu ghaMTAravAdatira mukhya cAsIt // 2-3 // enA juvAniyA evA rUSTapuSTa tathA rUpALA hatA ke jANe bhagavAn caMdrazekharane parAjita karavA sArUM thaIne ratipatie sahasrAvAdha rUpa dharyo na heAya ema lAgatuM hatuM. mahezvarasyaikajayAya kAmazcakAra rUpANi sahasrazo'pi / yatrAdbhutAkAra vizeSabhAjAM dagbhena raMgattaruNabrajAnAm 2-6 // enI tarUNIo ajavALI rAtrie gaganacu'khI prAsAdeAnI agAzIe caDIne evA mIThA rAsaDA letI ke caMdramAnA mRgalA tyAM mugdha thaine ubhA rahI jAya te kemeya karatAM hAle nahIM. nizAsu saudhoparisaMsthitAnAM mRgIdRzAM yatra ca cArugAnam / brAyante svamULa sudhAMzurtAya lRDDAvavAMcamUva |-2 6 // evA A bhadrezvaramAM zrImALI vaNika vasatA hatA, je kahetA ke ame te jagadabA ramAdevIe peAtAne zrImastake dhAraNa karelI kusumamALA uparathI avataryA chIe. e zrImALImAM agresara jagaDU (=jagatadeva ?) zeTha hatA, jeNe vepAravaNaja karIne baheALu dhana meLavyuM hatuM: sa Mghapati banIne ,Ne zatruMjayare taka Adi tIrthAnI yAtrA karI hatI, 144 zrasaGkhyasaMghalokena samaM yAtrAM vidhAya saH / zatrunjayaM raivatakaM prApa cAtmapuraM varam // 6-41 // sadhapatinA hAthAdheDA tathA rathayakranA vegane lIdhe AkArAmAM uDelI dhULathI mandAkinIne tIre evo te kAdava thAya ke temAM khUtelA savitAnArAyaNanA rathane joDelA sAta sAta gheADA rayane mAMDa mAMDa kheMcI zake. tathA ca nadItIre sasaMgha paGkatAM rajaH / yathA mamakazvA rathamU huH kathamcana // 6-38 // jagaDUe kaMika madira caNAvyAM, ane enA dhanamAM saunA bhAga che ema te mAnatA eTale peAtAnA gAmamAM masIda paNa caNAvI. masIti kArayAmAsa pImalIsaMjJitAmasau / bhadrezvarapure glecchalakSmIkAraNataH khalu // 6-64 // gAme gAme tathA nagare nagare jagaDUe sudhamadhurAM pANInI vAva caNAvI. zataza: 'kArayAmAsa grAme grAme pure pure / sudhAsvAdujalA vApIjagaDUH kSitibhUSaNam // 6-62 // saMvata 1312 mAM paramadevasUri nAme jaina sAdhue jagaDUte kahyu', devAnAM priya, mAjIsane bhagavAna paisA Ape che tene aMge ene mAthe kA bhAra AvI paDe che, ane have vasamI veLA AvavAnI thaI che, ' eTale dhanADhayane dharmo pALavAne, ane jenI mitratAne kAraNe mahAvIrasvAmIe saMsArano tyAga karyAM te prANimAtranI sevA karavAnA apUrva avasara tane Avaze. 1312nuM varSa vIte eTale traNa varSanA vidhi lagI duSkALa paDaro. 2 13 1 dvandrA cindravarSeSu vyatIteSyatha vikramAt / durbhikSaM sarvadezeSu bhAvi varSatrayAvadhi // 6-68 // 'eTale tu tArA catura mANusAne eka eka dezamAM meAkala, ; tA. 15-11-47 yA khileSu dezeSu vidagdhAnAtmapuruSAn / sarveSAmapi dhAnyAnAM svaM taiH kAvya saMgraham // 6-66 // 'ane dukALa paDe eTale tArA kAhAra tu janatAne caraNe dharI deje, tathA kSIrasAgaranA taraganA jevI nirmALa kAti kamAje' hIrodavIcivimalaM tvamarjaya yazobharam / samagrajagatIloka saMjIvana nidAnataH || 6-7 || A pramANe jago dhAnyasa'graha karyo ane dukALamAM bhUkhyAMne anna Apyu. pracakrame kAndAtumayaM solatanUbhavaH / durbhikSapIDyamAnAyai janatAyai kRpAnidhiH ||6 - 74 // duSkALanAM be varSa pachI gujarAtanA rAjA vIsaladevane paNa dhAnanI tALu paDI, eTale eNe jagaDUne peAtAnI sabhAmAM khelAvyA tathA tenI AgaLa dhAna mAgyuM, kema ke eNe sAMbhaLyuM hatuM ke jaDU pAse hajI 700 annapUrNa kAThAra che. saptAna kaNakoSThakaH zatAni tava nizcitam / zrutvA mayA tvamAhUtaH sAmprataM kaNakAdikSaNA // 6 84 // jagaDU kahe, 'he rAjana, dhAnanI eka kaNI paNa kayAMya mArI che nahIM.' Uce nAtha na santyatra mama kvApi kaNAH khalu // 6-8 // ane mArI vAta tArA mAnyAmAM na Ave kAramAM tAmrapatra upara lekha kotarelA che te joi le. madvAkye yadi sandehaH kakoSTheSu teSvapi / zriSTakAntaHstha satAmrapatraM vilokaya // 6-86 // vIsannadeve joyu te tAmrapatra upara Ama lakheluM 'hatuM : jagaDUH kalpayAmAsa raGkArtha hi kaNAnamUn // 6-8 // rAMkane artha' jaDUe A dhAna sakalpelu che. ' ' eTale, ' jagaDU have kheA, * eka paNa mAsa jo bhUkhe marI jAya te enI hatyA mane lAge, tamme pApaM triyante cejjanAH durbhikSapIDitAH // 6-86 // pachI eNe vIsaladevane 8,000 meTalA bharIne dhAna daridra nArAyaNune devA ApyuM. dadASTasahasrANi sa tasmai kaNTakAn / zrImAlAnvaya koTIra tridhA vIratvamAzritaH // 6-60 // evI ja rIte eNe sindha, ujjaina, dillI, banArasa ne skranthila ( =? )nA rAjAone paNa sahAyatA karI, ane 112 dAnazAlA (sadAtrana) ughADI. dvAdazAsyAdhikaM dAnazAlAzatamudAradhIH / jagaDU: sukRtAdhArI jagajjIvAtugatanot // 6-130 // vaLI e lADavAmAM sAnaiyA mUkatA ane e lADavA saMbhAvita lokAne ghera chAnAmAnA rAtavakhata paheoMcADate. 1 svadInArasaMyuktAn lajjApiNDAn sa koTizaH nizAyAmarpayAmAsa kulInAtha janAya ca // 6-131 // Ama eNe dukALamAM 9,99,000 mATalA bharIne annadAna karyu" tathA 18 kaeNTi rUpaiyA vAvayuM. navanavati sahasrayutAnva lakSAna dhAnyamaMTakAnI saH / aSTAZzarajoTIthimyoDavunna du:samaye 6-122 // desAI vAlajI goviMdajI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11-47 prabuddha jenA 145 - kadaradAnInI kadara [ amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke amArA svara sAthI bhAI vrajalAla dharamacaMda meghANI "ALAM haiyAM' pragaTa thayA bAda potAnI keTalIka pragaTa thayelI ane keTalIka nahi pragaTa thaelo vArtAne saMgraha karIne eka baMDalamAM bAMdhI rAkhelo je hAtha lAgatAM temanA kuTuMbIjane taraphathI amane hamaNAM ja suprata karavAmAM Ave che. A saMgraha "ALAM haiyAM jeTalo ja bheTe che. AmAMnI eka vAta ahiM pragaTa karavAmAM Ave che ane bIjI vArtAo anukrame pragaTa karavAmAM Avaze. ta'trI zakti, sAdhana ane saMjoganI trIpuTine jayAM sudhI suga na thAya tyAM sudhI sAcI zakita paNa dabAI jAya che ane pachI dhIme dhIme vikasyA vagara ja karamAI jAya che. je yogya sAdhana ane sAnukuLa saMjogo maLI jAya te AjanI mAmulI lAgatI vyakita paNa AvatI kAle upayogI vibhUti banI zake. AvuM te aneka sthaLe joI zakAya che. muLajI jeThA mArakeTamAM kAkAnuM biruda pAmelA ghanazALI zeTha pahelA te dhaNu garIba hatA. tenI sthiti eka bhIkhArI karatAM kAMI vadhu sArI nahotI, paNa tenI Izvaradatta zakita ane buddhi dabhAIne marI jAya te pahelAM eka zakita pArakhuM sajajane tene hAtha pakaDa ane dhanAnI zakita camakI uThI. raphate raphate eka kALe kaNa jeTalA sAdhane kaLazI jeTalI zakita janmAvI dIdhI. eTale kAThIyAvADane e bhIkhArI je dhanake muMbaInagarImAM dhanAzALI zeTha banI gaye ane AkhI bajAramAM kAkAnuM mAnabharyuM biruda pAme. bajAramAM tenI zAkha ane prabhAva eTalA hatA ke tenA bela upara bajAra thaMbhatI ane lAkhanI hoDa maMDAtI. vyApAranI AvatI kAla tenA vaLaNuM upara nirbharatI. bIjAo jyAre tenI zaktinI vAta karatA tyAre e kAkA te eTaluM ja kahetA ke, "Aje huM tame kaho cho to dhanAzALI kadAca haIza, paNa eka kALe te huM dhanAzALI che 'te, dhanajI paNa nahi paraMtu dhana hatuM. te paNa thoDA ja mANase jANatA ke huM paNa pRthvI upara vasuM chuM. tyAre huM sastA hate. roTale bahu mAM hatA. ane amane te zu paNa amArA bhAvi trane paNa amAre janma gamata nahote. avazya Aje te lAge che ke tyAre mArA karamamAM badhuM hatuM, paNa aDe koI pAMdaDu paDeluM haze eTale dekhAtuM nahotuM. eka zakitapUjaka murabbIe te dekhyuM ane khaseDayuM eTale camatkAra thAya tema dhana banI gaye dhanAzALI. e udAtta madadagAra na hota, mArA jevA DubaMtAne deraDuM nAMkhI bahAra kADhanAra naheAta te mArI zakti suSuptAvasthAmAM ja rahetA ane bIjA jANe te pahelAM bharI jAta. kASTramAM agni ane dI5kamAM teja hoya che paNa jyAM sudhI peTAvanAra na hoya tyAM sudhI te adita ja rahe che tema mANasamAM hoya te paNa koI nathI. zakita, sAdhana ane saMjoganI trIpuTIne jyAre eka ja sthaLe bheTa thAya che tyAre ja aSTa riddhi ane navama siddhi sAMpaDe che." kAkA pAse ThIkaThIka pramANamAM dravya hatuM. dila udAra hatuM paNu che. cAlu arthahIna dAna ke chAzavAre zarU thatAM phALAomAM kaMi na ApatAM pitAnA bhUtakALa uparathI teNe eka sidhdhAMta nakakI karyo hato ke ke InI daTAyelI zakitane bahAra kADhavI, aNuvakasI zakitane vikasAvavI ane sahAyaka banIne navAM baLA upana karavAM e ja dravyane ke dAnane sAce uga che. ghaNI vakhata pitAne bhUtakALa yAda AvatA te kahetA ke "DAka TekAne abhAve ja tenI zakita maratI hatI, koIe aNIne vakhate hAtha Ape che te jIvI gaI. sAdhAraNuM doraDAne abhAve ghaNI vakhata Dubate mANasa mare che. doraDuM pheMkavAmAM Ave te te umarI jAya che. tenA bacapaNamAM teNe joyeluM ke barAbara tenA gharanI sAme ja kAyama sadAvrata cAlatuM hatuM, tenI bAjunI dharmazALAmAMthI vAraMvAra kapaDAMlatA ke mIThAInAM dAna devAtAM hatAM. aneka vakhate teNe pote paNa tene lAbha lIdhuM hatuM. paNa tenI pAchaLa mokSanI ke puNyanI pAralaukika dRSTi sIvAya AlekanI koI daSTi na hovAthI temAMthI jarAya zakti janmI na hatI, paNa nitya tevAM dAna levAnI lolupatA rahetI. dhArmika jalasAo, ujavaNAMo ane moTA meTA dhArmika samAraMbha yojAtA hatA. temAMthI paNa koI khAsa zakti ke navuM jIvana AvyuM hoya tema dekhAtuM nahotuM. eTale judA judA prakAranAM dAnamAMthI na te teNe jo koI zaktino uddabhava ke na te joyAM tevA dAna lenArAone bhIkhanA vyavasAyamAMthI chUTatA. te uparathI teNe pilI kIrtinI pAchaLa kaMI na khacaMtA paDelAne uThADavA, sAdhana vAMke aTakI jatI kucakadama AgaLa laMbAvavA ane sAdhana ApIne navI zakti sarajAvavAnI bAbatamAM pitAnA dravyane upayoga karavA mAMDaze. junavANI rUDhicustAnI TIkAne javAba ApatAM te kahetA ke " bhAI A dhana mArUM nathI. to haju tene te dhanake ja chuM. te te kaI zakitapUjake zeAdhIne mane tenI sucanA mujaba navI zakita janmAvavAnA kAryamAM vAparavA mATe sepyuM che. arthahIna kAtinA koTaDA bAMdhavAno mane moha paNa nathI ane mAro te adhikAra paNa nathI." teNe aneka aNakhIlI zakitao khIlavI. ghaNAne hAtha ApIne uMcA ApyA. ghaNAnA ugatA dhaMdhAmAM Teko ApIne temane pagabhara karyA. ane ghaNuM sAdhana vAMke TIMgAI rahelAne Teko Apyo. AvI cokkasa dRSTithI tenI zakitavALI cakora AMkha mAnavajIvanamAM paDelI gupta zakitane pArakhI kADhavAmAM nipuNa thaI gaI hatI. eka vakhate "meluM nAmanA tenA eka musalamAna raMgarejamAM teNe e zakita joI. tenAmAM chUpAI rahelI kaLA, kuzaLatA ane dakSatAnAM kAkAne darzana thayAM. je tene yogya sAtha ApavAmAM Ave te videzI kArIgaranI, hariphAI karI zake tevo ane kArIgara banI zake tevAM badhAM lakSaNo teNe tenAmAM jovAM, paNa te vikasavAne badale tenA zeThanI bedarakArIthI mAratA hatA ane biyAre junI ghareDamAM ghaNInA baLadanI mAphaka pragatinuM mApa jANyA vinA jyAMne tyAM ja pharatuM hatuM. tethI teNe eka divasa tene pUchayuM ke melu-A zeThamAM keTalAM varasa thayAM kAma kare che ?" zeTha, bAra varasa thayAM. aThAvIsa varSe AvyA hatA. Aje cALIsa thayAM." "pagAra keTale Ape che?" "pacatara rUpiyA. kArakhAnuM jyAre zarU thayuM tyAre paMdara rUpiyAthI nokarImAM rahyo hato. ame kArIgare kALI mahenata karIne zeThane lAkho rUpiyA raLI ApyA, paNa zeThane tene hisAba nathI. kArakhAnAnuM kAma vikasAvavA tenI raMgAI, chapAI ane dholAInA akhatarAo pAchaLa aMkhaDa ujAgarA karyA che. DroiMga ane bIbAM banAvavAnuM kAma zIkhe. zeThane to bIjA ghaNAM dhaMdhA cAle che eTale tene te khabara paNa nathI ke kArakhAnuM kema cAle che. Aje ahamada khatrInuM kArakhAnuM muMbaImAM pahele naMbare Ave che te A melue lehInuM pANI karIne kAma karyuM tenuM phaLa che. Aje bAra varase mAro pagAra vadhI vadhIne pace tera thaye tyAre zeThane tyAM sonAnI nadIo vahI gaI che. manamAM badhuM samajuM chuM. paNa bayaravALa mANasa, koIne otha nahi eTale jAuM kayAM? paDa chuM sAheba! amane na ApyuM te te ThIka paNa tene kArakhAnuM vikasAvavuM paNa sujhatuM nathI. ghaNA judA judA akhatarA karavAnuM ane mazInathI na banI zake tevuM kAma hAthathI karavAnuM mana thAya che, paNa te mATe paisA kharcavAnI zeThanI mudala taiyArI nathI. eTale te marI rahyo chuM. paNa eka sArI kArIgarI paNa marI rahelI che. manamAM nita navA ghaDA uThe che. paNa Aje te saune manamAM samAvIne beThuM chuM. sAdhana maLe che jarUra dekhADI ApuM ke hindustAnA kArIgare pitAnA mulakamazahura ramavA, chApavAnI kaLA bhUlyA nathI. paNa javA do e badhI vAta. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 14: prabuddha jana Ape zukAme mane khelAvyA hatA ? kArakhAnuM' reDhu paDayu che ane kAmanA edha vaLyA che. paNa tyAM kAzI saLasujha nathI." " melu, sahaja vAta karavA. paNa, jo navuM heya te temAM keTalu nANu' joie ? '' kArakhAnuM karavuM kAkA | ochAmAM ochA padarathI vIsa hajAra rUpiyA. jo ke i ATalI sagavaDa karI Ape te varasa dahADAmAM rAdhelI muDItA ubhI karI dau; ane aradhe aradha bhAga Apu. pazu jene kahIe te badhA jAmInagIrI mAge ane mArI pAsethI paNa muDInI AzA rAkhe eTale zuM thAya ? mArI pAse muDI hoya teA khIjAne zu kAma vinavavA jAu.. ? mArI pAse che muDImAM kaLA ane zakita. ane jAmInagIrImAM mArI zumaniSThA ane pAkadAnata ! A e vAnAM upara vizvAsa sarva jo kAi dhIranAra hAya te| mArU kAma thAya." khasa paMdarathI vIsa hunnara rUpiyAne ! jA mArI pAsethI laI jaze. jyAre vicAra vadhe tyAre Avaje." "vA ze !'' ..... mAlu kacchane raMgareja. paNa jyAre kuTuMbamAM koi kamA nAra na rahyuM ane dezamAM uparA chAparI traNa cAra varSe duSkALanA AvyA. tethI tyAM rATalA meLavavA mUzkela thai gaye, uparAMta dezI kArIgarIne para dezI hirAe TakavA na dIdhI eTale ke kAmakAja paNu aMdha thayuM. vaLI eka ja dhadhAmAM varSo sudhI paleTAyelA mANusa khIjA koi paNa kAma mATe badhakhesatA na thAya tevA kAraNe. kacchI kArIgarInA jagata sa'skAro laIne te AvI kArIgarInA dhAma samA jayapuramAM cAlyeA gayA. tyAM tema ja lakhanaumAM pAMca varSa gALI teNe kaLAnu sArUM jJAna meLavyuM. tenA sa'skAra keLavAyA. paNa paisA na maLyuM. eTale chevaTe nirAzenA AzadhAma muMbaImAM Avyo. tyAM tene tenA paDanA dharAka maLyuM. tenI kaLAne sedAgara maLyo paNa kharA, kaLAvAMcchu kadaradAna ne maLyA. melunI kaLAe tene reTo ApI kAmamAM TakAvI rAkhyo, parantu tenA zeThe te kaLAthI sAnAnI nadI potAnA ghara tarapha vALI ane zAkha meLavI, melu dhIme dhIme Ar varSe mAtra paMcAtaranA vetana sudhI pahoMcyA. te nasutA hatA tene maLatA badala ane zeThane thatA phe. parantu khIjo kai kadaradAna na maLyo eTale mu'gA mAMye peAtAnA jIvananI A lUTa teNe sahI hatI. A rIte eka sAcA kaLAvAna kArIgaranA chaMdagInA aNumUlAM bAra varSe nirarthaMka vahI gayAM hatAM. A AkhI ghaTanA kAkAnA jANavAmAM AvI. tethI tene madada karavAnuM teNe nakkI karyuM. kAkAnI madadathI melue kArakhAnu' kholyuM'. kAma ane zramadAnI banne AvI maLyAM. eka varSamAM muDI ubhI thai gai-ane ATha varSa pachI te melu pAse be traNa lAkha rUpiyAne kasa paNa thai gayA. A te badhu* eka sAmAnya ghaTanA pramANe banI gayuM. eke TakA ApyA ane bIjo tarI gayA. tevI rechaMdI ghaTanA sAthe janatAne bahu nisakhata nathI heAtI, paNa AvA prasaMge pAchaLa rahelu dvAda ane niSThA ane temAMthI jAgatI udAtta bhAvanA ane ahezAnamaMdI ane e dvArA DaeNAkAtI mAnavatA ja mAnavajAta mATe bahumu vArasA che ane teNe ja mAnavatAnI punita para parAne Aja dina sudhI TakAvI che ane TakAvaze. tA. 15-11- 47 kAkAe mukelu' devu' AbarUbhUkhI kAkIe milakata vecIvecIne, dharanI kiMmatI cIjo phagAvI daine ApavA mAMDayuM. melunI aradhA lAkha jeTalI rakama kAkAne tyAM jamA paDI hatI tevI ja rIte eka bIjA mitra ke jeNe kAkAnI sArI sthitine chevaTa sudhI lAbha uThAvyA hatA tenI paNa teTalI rakama khAtAmAM nIkaLatI hatI. AnI sAme kAkI pAse eka makAna, theDA vimeJa ane moTI kiMmatane eka hIrAme tIvAra bAkI rahyA hatA. vecIne banne leNiyAtAne sa MteSavAnI kAkInI bhAvanA hatI, .........A parivartanazIla kudaratamAM caDatI paDatInuM cakra niraMtara cAlyA ja kare che eTale kAi paNa sthiti ekasarakhI kAyama TakatI nathI tema atyAra sudhI phAvatA ja AvelA dhanAzALI zeThane pAse avaLeA paDayA; cAlatI laDAi ekadama acAnaka baMdha thatAM bajAre gagaDI gai eTale vyApAranI heADamAM mukAyeluM nANuM te hArI gayA ane phrI vakhata saMjoge sAnukuLa bane te pahelAM ja krura kALe kAkAne jhaDapI lIdhA, janmyA tyAre dhanakA tarIke ane aMtakALe paNa eja sthitimAM kAkA aMtima ArAmagaDhamAM peDhayA. kAkAnA mitra bhUkhaNudAse kaLa, baLa ane bhedathI leNA peTe makAna gIreM| lakhAvI leNuM kAyadAsara karI lIdhuM tyAre tene dAyakAne mIThA sabaMdha jarAya yAda na Avyo. gIre khatamAM sahI sikakA thatA hatA te vakhate ja melu paNa kAkI pAse AvI caDhayo. te joIne kAkIe kahyuM ke "melu, tArI rakama paNa mArA dhyAnamAM che. ahiMnu' makAna vecAi jAya eTale tArU ane A bhUkhaNukAkAnuM patAvI devuM che. makAna mATe vAcita cAle che, padareka divasamAM nakakI thai jaze." "hvA kAkI ! mArI je nAnakaDI rakama che tenI kAMi phikara nathI. sagavaDatAe tame tene yAda karajo. turata utAvaLa nathI, bIjA adhAnuM patAvI dyo! pachI mArI vAta, mAre tyAM kAkAnA ane tamArA pratApa che. '' " te tArI khAnadAnI. eka hIrAmeAtIne dvAra ane vIMTI kADhI nAkhavA jevA che. tArA kAkAe te tenI kiM'mata kharacavAmAM kAMi bAkI nathI rAkhI. atyAre bajAramAM vIseka hajAranI AMkaNI thai che. mana vadhe teA lai jA, amAre te eTalu ochu. kAkAnu mana bAnanI vahune e ApavAnuM hatuM, paNa tenu kAMi nahi; tAre tyAM hamadunI vahu vApare teya amane sASa.'' ATalu' kahetAM kAkInI AMkhamAM jhaLajhaLIyAM AvI gayAM. kAkInI vasAvelI zekhanI vastuo Ama vecavI paDaze ane niSThura duniyA te pANInA mUlye mAMgaze evI kalpanA paNa tene kaMda naheAtI--eTale kAkIne sahaja du:kha thayu. jema kAkAne du:kha thayuM' tema tevu ja du:kha jyAre teNe tejurImAMthI te hAra kADhavA mAMDayA. tyAre melune thayu. te gaLagaLA thai gayA, mAtA jevAM kAkI Aje kAkAnI gerahAjarImAM teNe khADAmAMthI umA karelA eka chekarA jevA kArIgara mATe potAne zRMgAra kAkAnu' smRticihna utArI ApI de e draSya tenAthI na jovAyuM. AMkhe aMdhArA AvavA mAMDayAM, peAtAne AkhA bhUtakALa terI draSTi sAme khaDe thaye|. kAkAnA premALa hrAya ane ajANyA musalamAnane uMce lAvavAnI tenI udAratA-e badhu' tAjI' thayuM. peAte leNA rUpiyAnI yAda ApavA Avyo che. e vicArathI tenA aMtaramAM pazcAttApa ane duHkha thayuM. "mA rahevA de, e hAra kADhavo rahevA de. atyArasudhI e hAra vinA mA, tane me' dekhI nathI. have krama jovAya ? mane mArA paisA pahAcyA, mane eka pAi paNa khape nahi, e hAra pAchA mUkI de. nAnA zeThANI paheraze. meAlu pAse je che te badhu kAkAnu ja che. khapa paDaye dIkarA mAnIne mA AjJA karaje, kitamAM ane melumAM bheda pADIzamAM. melunAM dehamAM lehI haze tyAM sudhI kAkAnA nAma upara melu deva kurabAna karatAM paNa acakAze niha." * melu, ema lAgaNIvA thai javAtI jarUra nathI. khapa paDaze tyAre tu kayAM dura che. ?" "kAkA, mAlu musalamAna che. haja nathI karI. Aje karU chu. kAkAe jyAre madada karI tyAre aradhe bhAga ApavA me' kahyuM hatuM, paNa e amIra dilanA kAkAe garIba mAlumAMthI bhAga na paDALyo te Aje Apu chuM. meAlunA beThAM kAkAnA karjada Aje . bhukhyA na rahe, ane rahe te melune dhyAnata che. bhukhaNadAsa ane meNu banne sAthe ja kAkAnA gharanAM pagathiyAM utaryAM tyAre baMnenA dilamAM hraya mAte nahetA. bhukhaNudAsanA dilamAM kAkAnA gharanu gIre khata karAvI leNuM pAkuM karyuM tene ane melunA dilamAM kadaradAnInI karelI kadaratA. sva, vrajalAla dha. medhANI. dhanajI sTrITa, muMbai, zro mukharjI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 mudraNusthAna : sUrya kAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reADa, muMbai. 2 be a Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma : - : 15 zrI sukhaI jaina yuvaka sadhanu` pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla mekamaMda zAha, muMbaI : 1 DIsembara, 1947, seAmavAra. AtmadRSTinu Antara nirIkSaNa (gatAMkathI cAlu) pa huM svarUpa nija cheDI, ramyA para pudgale, jhIlyA ula. ANI, viSama tRSNA jaLe, " kavituM A kathana methyu ArnelsanA suvikhyAta kAvya "Lend kindly light, amid the encircling gloom! Lead thou me on !"-premaLa jyaMti tArA dAkhavI, muja jIvanapaMtha, * ujALa" (anuvAdaka. sva. kavi narasiMharAva) mAM A vatI "Tue night is dark and I am far from home''-dUra paDaye nija dhAmathI huM te dhere dhana dhAra" e paMktinI yAda Ape che. e prakAranAM kathane jarA uDANathI samajavA joe, kavi jyAre ema kahe che ke meM mArU svarUpa cheDayuM' che ane para rUpamAM rata thaye| chuM, tyAre zu' ema samajavuM ke koi kALe AtmA sAva zuddha hatA ane pachI te jaDa pAzamAM baMdhAyo ? jo AAma mAnIe te mekSa purUSArtha nI mAnyatA ja nakAmI Thare; kama prayatnadvArA kayAreka mekSa sidhdha thAya ane zudhdhasvarUpa AvirbhAva pAme te paNa tyAra bAda kai vakhate pharI kama pAza kema na vaLage? je nyAyathI bhUtakALamAM zudhdha svarUpa vikRta thayuM te ja nyAyathI mekSaprApti pachInA bhavita kALamAM paNa vikRta thavAnuM ja. ane jo ema bane te mekSa prApta karyAM taiya zu ane na karyuM teya zuM ? khIjI rIte ema kahI zakAya ke mAkSa prApti eTale devapadanI prApti. dhruva game teTale vakhata sukha samRddhi bhagave chatAM te tethI zruta thavAnA. e ja rIte mekSasthiti paNa game teTale lAkhe gALe paNa chevaTe zruta thavAnI. tyAre huM svarUpa nija cheADI ramyA para pudgale' ene zeSa artha e samajavuM rahyuM. e mATe nizcaya ane vyavahAradaSTi tenA upayoga che. AdhyAtmika tattvajJAnanA pradezamAM mekSa nAmanA purUSAyane je sthAna maLyuM che te vicAra-vikAsanA itihAsamAM amuka kALe ja maLyuM che, nahIM .ke pahelethI te sanAtana ja rahyuM hoya, jyAre mekSanI kalpanA AvI agara evA kAine anubhava thayA tyAre mukata bhAtuM amuka svarUpa pAyuM agara anubhavAyu' ane e ja svarUpa enu asalI che ane e sivAyanuM je kAMi temAM bhAse te badhuM ja Agantuka ane para che ema manAyuM. koi paNa anubhavIe AtmAnA kalpAyela zudhdha svarUpamAM vijAtIya tatva kAre umerAyu aMte zA mATe umerAyuM e jANyu nathA, jAvuM zakaya paNa nathI. chatAM mekSa puchyAnI 49 6nA uparathI kalpAyela AtmAnA zudhdha svarUpane dareka anubhavIe mau.laka, vAstavika ane svAbhAvika nAnIne japetAnuM AdhyAtmika prasthAna zarU karyu ane jIvanamAM anubhavAtA vikAravAsanAnA tattvane vijAtIya ke vaibhAvika mAnI tene pheMkI devA purUSAthaeN sevyA che. mekSa e jIvananu sAdhya lekhAyuM ane te sthiti Adarza lekhAI. e ja Adarza sthitinuM svarUpa nihALatI dRSTi te nizcaya. ane sAdhaka dazAmAM para bhAva ke vijAtIya svarUpathI Regd No. B. 4266 vArSika lavAjama piyA 4 mizrita evI cetana sthitine nirUpatI dRSTi te vyavahAra. devacaMdrajI A banne dRSTizmAne Azraya laine kahe che ke " hu" svarUpa nija choDI ramyA para pudgale, '' kharI rIte pahelAM kayAre paNa AtmA saMpUrNa paNe zuddhasvarUpanI vyakata dazAmAM hatA ja nahIM. emAMthI vyuta thavApaNuM paNa hatuM ja nahIM. kharI rIte te te anAdi kALathI azru rUpamAM ja ramI rahyo hatA. paNa e azuddha rUpamAMthI je zuddha rUpa kayAreka nikharavAnuM che tene ja nizcayadRSTie bhUtakALamAM paNa tevu ja hatuM. ema mAnI kavi laukika bhASAmAM vyavahAra dRSTinA Azraya lai " huM svarUpa nija cheDI ramyuM: para puddagale " ema kahe che. sAMkhya ane vedAMta Adi darzItAmAM paNa cetana-acetananA sabaMdhane anAdi ja mAnyA che ane chatAM nizcayadRSTie cetana brahmanu svarUpa anAdi kALa thayAM evu ja manAyuM che jevu' ke bhaviSyatumAM mekSaprApti pachI AvibhUta thavAnuM hAya. kharI rIte eka kAyaDe atyAralagI aNuukelAyele ja rahyo che. ke jo banne tattvo mULe ekabIjAthI sAva virUdhdha svabhAvanA hoya ane bannene ekabIjA upara prabhAva paDayA hoya te te zA kAraNe ane kayAre ? vaLI jo bhaviSyamAM kadI pazu ekanA prabhAva bIjA uparathI nAbuda thavAnA haiyA karI evA prabhAva enA upara nahI paDe enI zI khatrI? tema chatAM e aNuukelAyela kApaDa upara ja AdhyAtmika mA'tu maDAkhyu che ane te dvArA ja aneka cAritramArganA guNo manuSyajAtimAM vikAsa pAmyA che. jainaparaMparAnI nizcayadRSTi te bauddo ane vedAMtIonI paramAtha daSTi ane jetapara parAnI vyavahAraphate bauddhonI saMskRtti ane vedAntInI mAyA agara avidhA. devacadrae je tattva A bIjI kaDImAM anagAra para parAnI lUkhI vANImAM gAyuM che te ja tattva sAMkhya ane vedAnta para'parAnA gRhasthAzramAnubhavI RSie snigdha ke rasika vANImAM gAyuM che. kapila e vastune eka rIte varNave che te upaniSadanA RSie e ja vastune jarAka khIjI rIte varNave che. dAmpatyajIvananI peThe saMsArajIvana eka nATaka che. gRhasthAzramanA be ja pAtre strI ane purUSa brahmAMDanA takhtA upara khelAtA sAMsArika jIvananAM paNa e ja pa.tre kapile kampyAM che, e bannene strI-purUSanA agara patnIpatinA rUpakane Azraya lai kapile anukrame prakRti ane purUSa nAme oLakhAvyAM che. kapilanA rUpaka pramANe prakRti kuLavadhU jevI ne te purUSa samakSa ApameLe ja badhuM nATaka bhajave che. tene khAtrI thAya che ke purUSe mArUM rUpa joi lIdhuM tyAre dhRtAtAnI sAthe zaramAI peAtAne khela sameTe che. prakRtinI lIlAnI zarUAtathI enI samarpita sudhImAM purUSa kazu paNlR nathI karato ke karAvatA. e te lIlAnA prekSaka tarIke taddana taTastha rahe che. prakRti pote ja lIlADI kA~dharyAM che ane pote ja e lIlAne sameTanAra che. tema chatAM purUSa budhdha ke mukata manAya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prabuddha jaina tA. 1-12-47 - che. vAstavamAM te nathI baddha ke nathI mukata. kapilanI A kalpanAne bIjA dRSTi saMsAramAM jIva-ajIva baMne tatvanuM apekSAbhedathI katRtva eka RSie eka navA ja rUpakamAM vyakta karI che. te kahe che ke svIkAre che. ajA eTale ke bakarI eka che ane te lAla, sapheda, kALA varNanI bAIbalane Izvararacita Adama eDanana bAgamAM ekalo hatA kAbaracItarI che ane potAnA jevI ja saMtati sarajI rahI che. A ane pachI te pitAnI ja pAMsaLImAMthI bekalera thaye. jyAre iva sAme sarjanakriyAmAM aja eTale bakare ajAne sevavAM chatAM AvI tyAre ja vAsanAnA sarSe tene lalacAvI. ane Ive ja paNu sadA avikArI rahe che ane bhaktoga ajAne Adamane chevaTe lalacAve. A rUpaka upaniSadanA eka AtmamAMthI taTasthapaNe ja nihALe che. sAMkhyanA A matamAM badhuM kartata badhI ja bahu thavAnA rUpakane maLatuM che, jayAre barnADa zonA "Man and lepanI javAbadArI mAtra prakRtita upara che; purUSa koI paNa Superman" nATakamAM purUSa strIdvArA ja strInI pitAnI jAtanA kartAva vinAne mAtra taTastha prekSaka che. upaniSadanA aneka rAta ane sagavaDa khAtara sajAyele che. bhale pachI te AgaLa jatAM RSioe je varNavyuM che temAM spaSTapaNe purUSanuM ja kartava bhAse pitAnI sarjanahArIne svAmI banI gayuM hoya. zenA A kathananI che. e RSio kahe che ke AtmA (brahma ke sat tatva) pahelAM pAchaLa kapilanuM rUpaka bhUmikArUpe hoya te nA nahI. tattvajJa AvA eka hatA. ene ekalapaNumAM rasa na paDe ane anekarUpa rUpake vAMce, sAMbhaLe ane vicAre; paNa temAMthI eke rUpakane thavAnI icchA thai. e IcchAmAMthI ajJAta mAthAzaktidvArA ja te aMtima mAnI tenA uparathI sidhdhAMta ne tAre eTaluM ja ahIM anekarUpa thaze. A anekarUpatA e ja saMsAra. A varNanamAM vikatavya che. badhuM ja kartava AtmAnuM che-purUSanuM che. mAyA, ke zaktie sajanamAM rAgadveSa ane ajJAnane doSa e ja kaDInA uttarArdha mAMne madada ApI hoya te te paNa AtmAnI kAmanA ane tapasyAne Asrava che ane e doSathI thanAra lepa te baMdha che. A jaina lIdhe. upaniSadanI mAyAmAM svataMtrapaNe kartAva jevuM kAMI nathI, paribhASAnA Asrava ane baMdha badhAM ja Astika dazane jude jyAre kapilanI prakRtimAM badhuM Thata svataMtrapaNe che. upa- jude nAme varNavyA che. devacaMdrajIne "huM" AtmanirIkSaNa pUrvaka niSadanA matamAM rAmanA paurUSa ane sItAnA anugamana mAtranA pazcAtApanI uMDI vedanA sAthe pokArI uThe che ke huM poteja dUSita saMbaMdhanuM pratibiMba dekhAya che jyAre kapilanA matamAM kRSNa ane chuM, huM poteja lepa mATe javAbadAra chuM ane chatAM bIjA upara gopIkRta rAsalIlA ane kRSNanA mAtra prekSakapaNAnuM pratibiMba najare deSa mUkuM chuM. kharI rIte pudagaLa ke bIjA jagatanA jIvajaMtuo paDe che. saMsAranATakanA khelanI pUrI javAbadArI eka mate mArA patana mATe javAbadAra nathI. mArA pitAne patananI pUrI - prakRtimAM che te bIjAne mate purUSamAM che. A banne dekhItA javAbadArI mArI ja che. devacaMdrajInA " huM enA A udgAre paraspara virUddha mate che. ane tethI te ekAnta jevA lAge che. purUSArtha bhaNI preranArA che. je bIjA koIne deSa na hoya, devacaMdrajI bIjI kaDImAM jainadRSTi raju kare che. paNa temane "huM pitAnA patanamAM bIjA koInI javAbadArI ke niyati athavA varUpa nija chADI rame para pudagale "e zabdathI vyakata thato jhoka yaducchA kAma karI rahI na hoya te e doSathI bacavAno upaniSadanA jheka jevo che. devacaMdrajIne "huM" pote ja vimAsaNamAM. AdhAra paNa bIjA upara rAkhI na zakAya. A bhAvanA maLe. paDe che ke meM mAruM svarUpa Apa meLe ja choDayuM ane huM paumalika A dhAra mATe mahAvIre upadezela parAkrama ke vIrya-progavAdane ja lIlAmAM rasa letA thaye. devacaMdrajIne "huM" pula ke kamane deSa AbhArI che. jenA darzana spaSTapaNe pitAne udhAra pote ja karavAmAM na detAM badhA ja deSa pitAne mAthe vaherI le che. ATalI carcA mAne che, bhale te izvara ke gurUnA AlaMbananI daMtavANI uccAre. uparathI vAMcako e vicArI zakaze ke judA judA AdhAmika trIjI kaDI cintakoe eka ja vastu anekarUpe varNavI che. koI prakRti, pudgala avaguNa DhAMkaNa kAja, karUM jinamata kriyA, yA mAyA upara dezano piTalo ThAlave che te bIjo koI puruSa, AtmA ke jIva upara. kahevAnI bhaMgI ke zailI game tevI hoya. na tajuM avaguNa cAla, anAdinI je priyA tene aMtima siddhAMta mAnI e vAdamAM paDI javuM e AdhyamikatA dRSTirAgane piSa, teha samakita gaNuM; nathI. mULa vastu eTalI ja che ke vAsanA ke ajJAnane ghaTADavAM ke , syAdvAdanI rIta, na dekhuM nijapaNuM, 3, nimULa karavAM. A trIjI kaDImAM devacaMdrajIe mAtra potAnA jIvanane ja jaina dRSTi mAne che ke je nATaka, je pariNAma ke je khela nahi, paNa pitAnI AsapAsanA AkhA jaina samAjane bahu citAra kiI eka pAtrathI bhajavAtuM nathI enuM kartava bannene phALe jAya che. koI paNa jAtanA saMkeca vinA ke keinI zarama rAkhyA vinA eka alabata, emAM eka hisse amuka rIte hoya te bIjAne bIjI sAcA AdhyAtmikane chAje e cItaryo che. devacaMdrajIe "ratnAkararIte. paNa ajA saMtati pedA karyA kare emAM ajano kaze rasa nathI paccIzImAM anuvAda karela che. ratnAkara paccIzIne kartA paNa ema kahevAne kaze artha nathI. e ja rIte AtmA eka maTI pitAnA avaguNanuM nagna satya spaSTapaNe varNave che. devacaMdrajI jANe bekale thAya che tyAre paNa ene bIjA koI ajJAnatatvanI ke ene ja anusaratA hoya tema potAnI raheNI karaNIne viveka madada hoya che. karI kahe che huM sAdhu tarIke je jIvana jIvuM chuM te mAtra dekhAvanuM ja mAtra tattvajJAnanA pradezamAM ja AvA sAmasAme TakarAtA vAde che. pote je saMpradAyamAnya kriyAkAMDanI ghANInI AsapAsa pharUM nathI, paNa e vAdenuM mULa mAnavasvabhAvanI sAmAnya bhUmbikAmAM chuM te lekene dekhADavA kAje, bhUladarzI leke sAmAnya rIte upara che. atyAre paNa keTalAya dunyavI daSTie ema ja mAne che ane uparanA ja dhArmika gaNAtA vyavahArane dharmanuM rUpa mAnI e e kahe che ke strIe ja purUSane pAzamAM bAMdhyA-phasAvyo. enuM AkarSaNa vyavahArane AcaratA purUSane sAce dhArmika mAnI le che. devacaMdrajI e ja puruSanuM baMdhana. bIjA dhaNAya ema kahe che ke purUSa ja koInI AMkhamAM dhULa nAkhavA nathI mAgatA. kemake te potAnI jAtane e dhUta che ke te bheLI ane gabharU nirdoSa strI jAtine pitAnI nIrakhI rahyA che. bIjAe na jue-na jANI zake-evuM avaguNanuM jALamAM phasAve che. ApaNe A be kathanamAM joI zakIe chIe pitAmAM raheluM tatva pate nihALatA hoya ane te nihALanAra ke kahevAnI rItamAM ja phera che. ekanuM AkarSaNa game teTaluM hoya kharekhara nirbhaya ane satyavAdI hoya te bIjAe tene guNI chatAM bIjAmAM amuka prakAranuM AkarSaNa karavAnI ane AkarSita thavAnI mAne teya te pitAnI jAtane nIrakhavAnI ane potAnA deSa-avazakti na hoya te baMnene vega siddha ja na thAya. tethI jana, gurune nirbheLapaNe kahI devAnI zakitamAM ja AMdhyAtmika vikAsanuM, kitA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-47 prabuddha jena 149 ' paheluM pagathiyuM AvI jAya che. jo ke devacaMdrajIe mAtra nathI. devacaMdrajIne asalI vedanA e bAbatanI che ke vastusthitinuM pitAnI jAta pUratuM ja kathana trIjI kaDImAM karyuM che, paNa lagabhaga sAcuM jJAna thavAmAM asthiratA ADI Ave che. teramA ane caudamAM AkhA samAjamAM e ja vastu pravartI rahI che e sUkSma nirIkSaka guNasthAnanI ApaNane agocara evI bhUmikAnI vAta bAjue temaja vicArakane samajAyA sivAya rahe tema nathI. rAkhIe teya devacaMdrakAnA kathananuM rahasya ApaNe samajavA jevuM devacaMdrajI pate AdhyAtmika vikAsanuM prathama sopAna-samya- che. ane te eTaluM ja ke je jainapaNuM ke dhArmikapaNuM keLavavuM darzana sudhI paNa pahoMcelA hovAnI sApha sApha nA pADe che. hoya te mana, vacana ane kAyAnI ekarUpatA sAcavavI. vicAravuM samAjamAM teo sAdhu tarIke chaThThA guNasthAnanA adhikArI lekhAtA eka, bolavuM bIjuM ane karavuM trIjuM e rithati kadI satya tarapha hoya te vakhate saunI samakSa khulle dile ekarAra kare ke huM te laI jaI zake nahIM. cethA guNasthAnamAM paNa nathI e kAMI jevuM tevuM pratikramaNa che? A ja kaDInA uttarArdhamAM devacaMdrajI bIjuM eka sAmAjika hRdayamAM A bhAva kharekhara jAgye heya te tyAMthI ja pratikramaNa nabaLAinuM tava pragaTa karI pitAnI aMtaranI vedanA ThAlave che. zarU thAya che. mAtra pratikramaNanA sUnI ke tenI vidhionI mALA sAmAnya rIte jaina samAja jyAre deva viSe vAta kare che tyAre pheravavA mAtrathI pratikramaNane keI artha sarato nathI ema devacaMdrajI hamezAM ema ja kahyA kare che ke jene te vItarAganA pUjaka che, sUcave che. devacaMdrajIe daSTirAganA piSaNamAM sammadarzana mAnI sarAganA nahIM. jenI deva viSenI mAnyatA guNamUlaka che, vaibhava levAnI bhrAntine je ghaTasphoTa karyo che te jaina samAjamAM pravartatI ane lAlaca ke bhayamUlaka nathI. paNa Aje ApaNe samAjamAM je joI lAMbA kALathI uMDA mULa nAkhI paDelI saMmati dharAvavAnI ane te rahyA chIe te ja devacaMdrajIe pitAnI AsapAsa samAja mAM dvArA pitAnA vADAmAM celA-celIonAM gheTAM pUravAnI prathAnA pravartatuM joyuM, ane temAM pitAnI jAtane paNa lipta thayelI joI. jAtaanubhavanuM sUcana mAtra che. "huM tAro gurU ne tuM mAro celo ke paNa emaNe e khAmIne Aropa samAja upara na karatAM pitAnI celI' e ja rIte ame tamArA celA-celI ane tame ja amArA jAta upara karyo che. temaNe kahyuM ke huM vAte te lokottara devanIbhAravAhI gurU uddhAraka AvI daSTirAganI puSTimAMthI ja akhaMDa vItarAganI-karUM chuM, jene rAgadveSanI vRttione leza paNa lepa nathI jainava khaMDita thayuM che ane tenAM TukaDeTukaDA thaI te nirjIva banyuM evI ja vyakita mArA jIvanane Adarza che ema saunI samakSa che. samAja ane saMturvidha saMdhanI dRSTie je tatva sarvaprathama kahyAM karuM chuM ane chatAMya nabaLAI evI tevA Adarzagata devane hoya che tene sakhta virodha dAkhavavA sAthe devacaMdrajIe pitAnI jyAre namuM chuM ke jyAre tenI prArthanA, stuti ke sevA karuM chuM jAta jevI hoya tevI varNavIne kharekhara nirbhayapaNe dAkhavyuM che. tyAre te paNa aihika lAla ane bhayathI ja prerAIne. meDhethI AdhyAtmika draSTie vyakitane tema ja sAmAjika dRSTie samaSTine vItarAga-sevAnI vAta ane aMtaramAM bhaya ke lAlacathI kAmanAudhAra karavo hoya ane vyavahAra daSTie. chavananAM badhAM ja kSetramAM sidhdhinI agara dhAmika gaNAvAnI jhaMkhanA. kharI rIte vItarAgapratiSThA prApta karavI hoya te tene devacaMdrajIe svIkArele e eka sevAmAM AvI koI dunyavI vAsanAne sthAna ja hoI na zake, ane ja bhAga che ane te e ke pitAnI jAtane hoya tevI dekhADavI, hoya to te lokottara devanI bhakita na kahevAya. paraparaMparAnAM devaluM khe.To ke sAce koI paNa jAtane daMbha-DoLa na kara. devIone laukika kahI temanI sevA-pUjAne tucchakAravI ane svacethI kaDI paraMparAmAM ja mAtra lokottara devane Adarza che ema kahyAM chatAM mana tanu capala- svabhAva, vacana ekAMtatA, e le kettara devanI AsapAsa paraparaMparAnAM deva-devIonI pUjAvastu anaMta svabhAva, ne bhAse je chatA; sevA pAchaLa hoya che tevuM ja mAnasa piSyA karavuM e naryo sApa- . dAyika daMbha che. e ja sAmuhika daMbhane devacaMdrajIe potAnI jAta je lakattara deva, namuM laukikathI; I dvArA khulle karyo che, je saune mATe padArthapATha bane tevuM che. durlabha siddha svabhAva, pra tahakIkathI, 4 pAMcamI kaDI A cethI kaDInA pUrvArdhamAM devacaMdrajI sthiratAnuM mUlya mahAvideha majAra ke tAraka jinavarU, AMke che. mAtra AdhyAtmika jIvananA vikAsamAM ja nahIM paNa vyAvahArika jIvananA ekeeka pradeza sudhdhAMmAM sthiratAnuM zrI vajadhara arihaMta, anaMta guNAkarU; " mahattva che. asthira mane kareluM keI kArya saphaLa thatuM te nirdhAmaka zreSTha, sahI muja tAraze, nathI ke saMtoSa ApI zakatuM nathI. vacananI asthiratA eTale mahAvaidya guNayoga, raMga bhava vAro. pa kSaNamAM eka belavuM ane kSaNamAM bIjuM belavuM. AgaLa pAchaLanA A pAMcamI kaDImAM devacaMdrajI pitAnA rastutya deva vajepara belyAmAM kazo ja meLa ke DhaMgadhaDe na hoya te enAthI dunyavI pratye pUrNa vizvAsa pragaTa kare che ane e vizvAsane baLe ema lAbha ane pratiSThA suddhAM thatAM nathI. eTale AdhyAtmika vikAsanI mAnatA dekhAya che ke A bhagavAna mane avazya tAraze ane mAre te vAta ja zI karavI ? je kAma karIne temAM enA sAdhyanI saMsAraga nivAraze. siddhinI dRSTie zarIranI paNa sthiratA Avazyaka bane che. A rIte game te kSetramAM buddhi sAthenI sthiratA ja sidhine prabhumukha bhavyasvabhAva, suNuM je mAha. pAve che. tethI ja te "gazAstramAM sthiratA keLavavA upara to pAme pramAda, eha cetana khare; bhAra ApavAmAM AvyA che. upAdhyAya yazavijayajI jayAre sthiratA-aSTakamAM enuM mahatva gAya che tyAre cAritryanI thAye zivapada Aza, rAzi sukhavRMdanI, vyAkhyAmAM sthiratAne ja mukhyapaNe samAveza kare che. devacaMdrajIe sahaja svataMtra svarUpa, khANa ANaMdanI. 6 upAdhyAyajInAM aSTaka upara TIkA lakhI che tethI sthiratAnuM mahatva A chaThThI kaDImAM jaina paraMparAmAM pracalita evI eka mAnyatemanA dhyAna bahAra rahI zake nahIM. eTale ja te temaNe pUrvArdhamAM tAno ullekha che. mAnyatA evI che ke je sAdhakane 'huM bhavya chuM bIjI rIte kahI dIdhuM ke mArA jIvanamAM je mana, vacana ane zarIranI evI khAtarI thAya te tene purUSArtha gati pAme che, ane te asthiratA che, ane tenA pariNAme je ekAMtaSTi tarapha DhaLI javAya siddhi mATe pUrNa AzAvaMta bane che. A kaDI vATe prathama draSTie che te satata vidyamAna evA vastusvabhAvanuM darzana thavA deto ema pragaTa thAya che ke jANe devacaMdrajIne pitAnI bhavyatA viSe Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 1-12-47 pUrvAdha saMdela hoya ane tethI siddhinI AzA ja baMdhAtI na hoya, A . hiMsA-ahiMsA, saMdehanI bhUmikA upara devacaMdrajI bhagavAna pAse mAgaNI kare che ke tamArA mukhathI huM mArA bhavya svabhAvanI khAtrI meLavuM te mAre. saMdeha dUra thAya ane pachI to mArI siddhi viSenI AzA pAkI chelluM vizvayuddha cAlatuM hatuM te daramiyAna mane eka vakhata . thAya. paNa kavi bhagavAnanA mukhathI bhavya svabhAva sAMbhaLavAnI vAta dIlhI javAnuM baneluM. te vakhate TrenamAM traNa cAra aMgreja sainiko kare che tyAre zuM e bhakitanI ghelachAmAM ke kAvyanI umimAM sAva sAthe pravAsa karatA hatA. temAMnA eka senika sAthe pariyala keLavAtAM, ghelo thaI gayuM che ke je eTaluMya na jANatA hoya ke koI teNe khrIstIdharmanI carcA karavA mAMDI ane jagatanA sarva dharmomAM bhagavAna moDhAmeDha AvIne mane kahevAnA nathI? kavitAnI zabda brIratIdharma ja sauthI zreSTha che ane izu khrIsta ja jagatane sarvogUMthaNI eka prakAranI hoya che jayAre tenuM tAtparya taddana juduM hoya tkRSTa tAraNahAra che ema kahIne khrIstI dharma viSenI pitAnI apUrva che. eTale ahIM ema samajavuM joIe ke devacaMdrajI bhagavAnanI zraddhA vyakta karI. tenI belI cAlI tema ja sarva rItabhAta atyanta stuti kare che tyAre evI mAgaNI dvArA kharI rIte ema vAMche che dharmazraddhALu mAnavIne zobhe tevI namra ane izvarabhakitathI bharapura ke mArA aMtarapaTa upara je saMdehanuM AvaraNa che te aMtaratama hatI. AvI tenI zradhdhA ane bhakita joIne meM sahaja prazna karyo ke AtmapradezanA uMDANamAMthI pragaTela nizrayadvArA dUra thAo ! devacaMdrajI "khrIstI dharmamAM tamane ATalI uMDI zradhdhA che te pachI pitAnA ja AdhyAtmika nirNayanI jhaMkhanA cAlu jaina paramparAnI tame mANasa mANasanI katala kare evA A hiMsaka yudhdhamAM kema zailIne upayoga karI vyakata kare che. bhAga laI zako cho? vizvabaMdhutvanA pAyA upara racAya ane sAtamI kaDI * Resist not the evil "asatyane (hiMsA paDe) sAmane na karo" e sidhdhAnta jenA hArdamAM rahe che e khrIstI dharma vaLagyA je prabhu nAma, dhAma te guNataNAM, AvI laDAIne koI kALe saMmata karI zake nahi." A sainika dhAre cenanarAma, eha thira vAsanA 23-24 varSanI ummarane hato. teNe uparanA mArA A praznano javAba devacaMdra jinacaMdra, hRdaya sthira thAya che, ApatAM jaNAvyuM ke "amArA prastI dharma viSe tame kaho cho te jina ANuyuta bhakita, zakita muja Apaje, 7. barAbara che. paNa mArA mATe dharmasaMkaTa ubhuM thayuM hatuM. huM kele jamAM bhaNatA hatA ane abhyAsa pUruM thavA AvyuM hatuM. evAmAM A sAtamI kaDImAM upasaMhAra karatAM devacaMdrajI mAtra be A laDAI AvI ane sanyamAM pharajiyAta joDAvuM paDe evI bAbate kahe che. eka te e ke prabhunAM je je nAma che te paristhiti ubhI thaI. mArA dezanI AvI kaTokaTInA prasaMge mArAthI badhAM ja guNanAM dhAma che. prabhu pite to nizcayaSTie vacanAgocara alaga paNa rahI zakAya nahi. mAre mArAthI banate phALo Apa ja che, paNa emane mATe vaparAtAM vizeSaNo ke nAme te temanA joie. Ama chatAM paNa A yunuM svarUpa kevaLa hiMsaka hatuM ane eka eka guNane pragaTa kare che, tethI devacaMdrajI evAM nAme ' te sAme mArI dhamabudhdhi aMdarathI virAdha te karyA ja karatI hatI. ' cittamAM dhAraNa karavAnI sthira vAsanA seve che. bIjI ane huM deza pratyenI pharaja samajIne yuddhamAM joDAya te khare. paNa meM chevaTanI bAbata eka mAgaNImAM ja samAI jAya che. devacaMdrajInI Izvarane prArthanA karI ke he bhagavAna! mArI pharaja samajIne A prArthanA ke vinaMtI e che ke prabhu mane bhakitanI zakita Ape, yudhdhamAM te huM joDAuM chuM, paNa eka paNa mAnavInuM lohI reDavuM paNa teo e bhakitatatvamAM vevalApaNuM ke gAMDapaNa dAkhala na paDe evI sthitimAM tuM mane na mUkate" ane Izvare mArI prArthanA thAya teTalA mATe jinaAjhAyukata bhakitatatvanI mAgaNI kare che. Aja sudhI te barAbara sAMbhaLI che ane sIdhdhI laDAI karavAnuM jinaAjJAne ApaNe sthaLa dRSTie dhAratA hoIe te artha ane khUnarejI calAvavAnuM kAma maLavAne badale mane sIdhI laDatanuM. ahIM levAnuM nathI. emAM te vevalApaNuM AvI paNa jAya. paNa nahi evuM ADakatarUM ja yuddha kArya maLyuM che ane yudhdhanA aMta sudhI jinaAjJA eTale nizrayadaSTie jIvanazudhdhinA mArgamAM Izvara mane A rIte saMbhALI leze evI mArI zradhdhA che." AgaLa vadhatA sAdhakanA aMtaramAMthI UThelo zAstrayoga ane dharmaniSThA ane deza pratyenI vaphAdArI ubhaya sAthenuM A sAmarthyogane athavA tAttvika dhamasanyAsanA ke kSepaka zreNInA saMnike kareluM mananuM samAdhAna sAMbhaLIne mane bhAre Azraya thayuM AraharaNane nAda. zrImad rAjacaMdra jyAre - tema ja AnaMda thaye. eha paramapadaprAptinuM kayuM sthAna meM, sagavazAtuM junAgaDhanA yuddha sAthe eka yA bIjA prakAre gajA vagarane hAla manoratha rUpa jo; joDAyelA ane ema chatAM ahiMsA vRttine varelA kAThiyAvADanA : to paNa nizcaya rAjacandra manane rahyo, keTalAka rAjakAraNI AgevAnonI AvI ja koI kaDhaMgI sthiti hatI, 'prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpa je, 15 junAgaDhane prazna ja koI e vicitra dekhAto hato ke junAgaDhanA ema kahe che tyAre temane paNa aMtarane e ja nAda prerI pAkIstAna sAthenA joDANane koI paNa upAya jema bane tema rahyo che ema ekasapaNe dekhAya che. ane AnandadhananA eka jahidathI ane eTalA mATe ja taravArathI radabAtala karyA sivAya padanI chellI kaDImAMne temane aMtaranAda temanI ja vANImAM chuTake ja nahotuM. bIjI bAjue je kAryakartA ahiM sAparAyaNa sAMbhaLIe. hoya te A kAryamAM be DagalAM paNa AgaLa kema cAlI zake ? AvA kAryakartAoe evuM samAdhAna cintavyuM hatuM ke AvA , maryA anaMta bAra bina samaye, anivArya yuddhamAM ApaNe sIdhA yuddhasaMcAlanamAM na paDavuM paNa aba sukha duHkha bisare ge! vATAghATa, rAhata kArya, chatAyalA pradezonI vyavasthA ane prajAnuM rakSaNa Anandaghana nipaTa nikaTa akSara de, AvAM kAryo purata. ApaNuM zakitane. bane teTale lAbha Apavo. nahIM samare se mareMge! Ama chatAM paNa yudhdhanuM tatkAlIna vikasatuM jatuM hiMsaka svarUpa , aba hama amara bhaye, na mareMge ! ahiM sApriya mAnasane khuMcyA vinA te na ja rahe. paNa izvarI" vidhAtAnI-evI kaI kRpA ke ugAmelAM zastro koInI sAme lagabhaga (samApta) paMDita sukhalAlajI vaparAyA ja nahi evI sthitimAM junAgaDha zaraNe AvyuM, ane A ' Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 1-12-47 chu jena 151 muMjhavaNa gaDamathala, mAnasika athaDAmaNano aNudhArI Tuka mudatamAM e kevaLa ajJAna che, e kevaLa zaikhI che.' A vicAra ane valaanna AvyuM. Ama ahiMsAvAdIonI AkarI kasoTI thAya evI zumAM raheluM tathya ane pramANubuddhi ApaNe dhyAnamAM rAkhIe te koI yuddhakakSA ja ubhI thavA na pAmI. kAThiyAvADanA keTalAka AgevAna ApaNe mArga surakSita ane sahIsalAmata che. paNa A pramANabuddhi kAryakartAonI AvI muMjhavaNa, temAMthI vAstaviktAnI utkaTatA ApaNe gumAvI besIe ane AgaLa cAlIe te ApaNe mArga lakSyamAM laIne temaNe ahiMsAnA siddhAnta sAthe karelI bAMdhachoDa atyanta kAMTALA ane aneka bhayathAnethI bharelo banavAne che. junAane ze dhela madhyama mArga ane saravALe AkhA prakaraNane A gaDhanI laDatane pAye avazya hiMsaka padhdhati upara racAyelA hatA ane sukhada anta-A badhuM lakSya upara AvatAM pelA sainika sAthe tenuM kAraNa te e hatuM ke kaMI paNa ahiMsaka padhdhati kAragata thavA vArtAlApa mane yAda AvyuM ane A kAryakartAo paNa sarva koI mATe sAdhAraNa rIte thoDA samayane vilaMba mAgI le che. eTale samaya dhaTanAnA nirmAtA pratye AvI ja kRtajJatA cittavatA haze ema mane - junAgaDhanA kIssAmAM javA deve ApaNane paravaDe ema thaI AvyuM. nahotuM. junAgaDha tatkALa zastrakriyA mAMgI rahyuM hatuM ane koI paNa prakArane vilaMba keTalIye khamI zakyatAothI bharela uttarArdha hate. A ja kAraNe hiMsAvAdI--ahiMsAvAdI sau koIe A laDatamAM A te junAgaDhane sara karavAne lagatuM yudhdha cAlatuM hatuM ekasarakho sAtha Apyo hato. paNa junAgaDha jItAyA bAda bAkI te daramiyAnanI paristhitinI hiMsA-ahiMsAnA dRSTikoNathI ApaNe rahelI rAjakAraNI paristhitine ukela lAvavA mATe sazastra pratikAranA thoDIka carcA karI. paNa AjanI yuddhottara paristhiti paNa A ja mAga javAnI leza paNa jarUra nathI, eTaluM ja nahi paNa junAgaDhanI dRSTikoNathI amuka vicAraNA mAMgI le che. junAgaDhanA uparakeTa rIte bIjuM sara karavA jaizuM te ApaNe ApaNuM kAThiyAvADamAM aneka upara triraMgI vAvaTo caDhayA bAda ArajhI hakumatanuM pradhAna maMDaLa, anartho ubhA karIzuM ane anavasthAnuM jokhama netarIzuM e ApaNe lekase nA senApati ane the DAMka sainiko ane A AkhI hIla- barAbara samajI levAnI jarUra che. vastutaH junAgaDhanI jIta paNa kevaLa cAla sAthe saMbaMdha dharAvatA keTalAka AgevAna kAryakartAo muMbaImAM hiMsAtmaka yejanAne ja AbhArI che ema kahevuM-e eka moTI AvI gayA. muMbaInI janatAe vepArInA samudra kinArA upara atyuti che. kAraNa ke jene hiMsaka yudhdha ane khunakhAra laDAI: eka virATa sabhA yejIne temanuM bhavya sanmAna karyuM. A uparAnta kahevAmAM Ave che evo eka paNuM banAva banyuM nathI. paNa nAnI bIjAM paNa keTalAMye nAnA moTAM sanmAna saMmelana yojAyAM. lokenA sarakhI hiMsAne svAda ane "rAjakAraNI bAbate te ja rIte dilamAM utsAha samAne nahetA. kAThiyAvADanA prajAjanone A siddha thAya' evo kaMi kALane pUrvagraha kaI paNa sthaLe rAjakAraNI aNaka vijaya hate. ane e vijaya eTale badhe tvarita ane samasyA ubhI thaI ke "upADe taravAra ane calAvo baMduka ane je eTalA badhA ochA balidAnathI prApta thayela hatuM ke lokone mana ADe Ave tene uDAvI dyo.' e vRtti tarapha ApaNane eTale ke, A eka bhAre camatkAra hatA. A sanmAna samAraMbha daramiyAna ApaNI prajAne ghasaDI jAya evuM Aje ApaNA kAThiyAvADamAM ' bhASaNa, vyAkhyAne, vivecana, uttara ane pratyuttare-A sarvane jokhama ubhuM thatuM dekhAya che. A sAme lAlabattI dharavI e A te dhodhamAra varasAda varasyo hato. koI kahe ke A sarva vijayane carcAne Azaya che. kAThiyAvADanA anya kaMI rAjyanI rAjakAraNa yaza ArajhI hakumatanA pradhAnamaMDaLane ja jAya che; koI kahe ke A samasyA junAgaDha jevI che ja nahi. e dareka rAjyamAM lekamatane vijaya lakasenAnA senApati zrI. ratubhAI adANI ane temanA 86 vegavAna pravAha atyanta anukuLa AbohavA pedA karI rahela che ane sainikonI bahAdurI ane laDAyaka kuzaLatAnuM ja pariNAma che; koI sattAdhIzenI manodazAmAM bhAre palaTa lAvI rahela che. je sattAkahe ke ahiMsAnI bAyalI ane nirmAlya vAtemAMthI chuTIne hiMsAne dhIzo samayane na oLakhe te sattAdhIzone savinayabhaMga, asahakAra, vIratAbharyo mArga ApaNe svIkAryo eTale ja ApaNe junAgaDhanA navAbIne nAkaranI laData-AvA ahiMsaka athavA te niHzai~-pratikArAtmaka zaraNAdhIna banAvI zakayA. eka sthaLe evA paNa udgAra sAMbhaLyA upAye vaDe namAvavI e Aje bahu saheluM kArya che ane janatAne ke "junAgaDhanI chata eTale hiMsAnI bolabALA ! Aje te pAra- jAgRta karavA mATe tema ja tenAM vicAra vaLaNAne gya maryAdAmAM pakava hiMsaka pejanA vaDe ja ApaNe AgaLa vadhavAnuM che. AjanA vahetA karavA mATe paNa A ja sAro upAya che e ApaNe kadi na sayegamAM ahiMsAnI vAta karavI e eka moTo dezadroha che." bhulIe. alabatta jyAre ApaNuM AkhuM jIvana koI ne koI A badhuM sAMbhaLatA mane ema lAge che ke junAgaDhanI aNadhArI prakAranI nAnI moTI hiMsA upara ja nirbhara baneluM che tyAre ApaNA jItanA pariNAme ApaNAmAMnA keTalAka magajanI samatulA ane samuhajIvanamAMthI ke rAjakAraNI vyuhamAMthI sazastra pratikArane ApaNe hiMsA ahiMsAne .viveka gumAvI rahyA che ane e rIte AkhA haMmezAne mATe cheda uDADI zakIzuM ema huM mAnatA nathI, paNa kAThiyAvADa mATe eka moTuM bhayasthAna ubhuM thaI rahyuM che. alabatta ArajhI hakumatanA pata pradhAna zrI. sAmaLadAsa gAMdhIe dareka hiMsaka padhdhati ane sAdhanane upayoga koI paNa saMgema-jyAre sthaLe purI spaSTatAthI ane kharA dilanI namratApUrvaka jaNAvyuM bIjA koI paNa upAye ke janAo kAragata nIvaDavAnI AzA na hatuM ke "kAThiyAvADanA itihAsamAM AvI apUrva ghaTanAnuM rahe tyAre ja sauthI chelle rahe ane kadi paNa sauthI pahelo na bane. nirmANa-e koI mAnavInI buddhicAturi ke yuddhakuzaLatAnuM pariNAma A survaNa niyamanI ApaNe ApaNu kitagata ke samuhagata, che ja nahi. izvaranI evI IcchA hatI ke navAbInuM taMtra khatama sAmAjika ke rAjakAraNI koI paNa prakAranA jIvanamAM upekSA na thavuM ja joIe, junAgaDhanI prajAne uddhAra thavo ja joIe. ane karIe. ema karIzuM ane ema vartIzuM te ja ApaNe tethI na dhArIe tevA aNadhAryA ane anukuLa saMge ubhA thaI ApaNI jAtanuM, ApaNA dezanuM ane ApaNI saMskRtinuM rakSaNa gayA ane sAme pakSe zastrasAmagrInA bharapura bhaMDAro hovA chatAM karI zakIzuM, te ja bhagavAna mahAvIra, buddha ane gAMdhIjInA vArasadAra duzmananAM gAtra gaLI gayAM ane junAgaDhanA daravAje amArA mATe tarIkenI ApaNI gyatA puravAra karI zakIzuM, te ja Aje khulle thaI gayA ane amArI Teka jaLavAI rahI Izvare amane taraphathI jokhamAtI jatI mAnavatAnI sabhyatAnuM ApaNe nimitta banAvyA, sainikone nimitta banAvyA tema ja bIjA keTalAMka jatana karI zakIzuM ane aneka santa mahanta ane sAdhujananI pracchanna baLane paNa nimitta banAvyA. paNa koI paNa eka vyakita tapazvaryAne dhuLamAM maLI jatI aTakAvI zakIzuM. ke eka varga je ema kahe ke A mArAthI ke amArAthI je thayuM che te paramAnaMda Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra" tA. 1-12-47 junAgaDhanI ArajhI sarakAra A 24 nibaMdhamAM 18 nibadhe gujarAtI bhASAmAM hatA; abhinaMdana sabhA 16 hiMdI bhASAmAM lakhAyelA hatA. zrI ratilAla maphAbhAI zahe tA. 26-11-47 nA roja zrI muMbaI jana yuvaka saMghanA mukhya nibaMdha laMbANathI lakhI mokalyo hato. ane sAthe sAthe te Azraya nIce muMbaInA jaina samAja taraphathI junAgaDhanI ArajhI uparathI eka saMkSipta noMdha paNa mokalI ApI hatI. A badhA sarakAranA saranazIna zrI sAmaLadAsa gAMdhI tathA anya sabhyone lekhamAM eka bahenane paNa lekha hatuM. nibaMdhamAMnA ghaNA abhinandana ApavA mATe eka jAhera sabhA bharavAmAM AvI hatI. kharA nibaMdha lekhaka pote je saMpradAyane hoya te saMpradAyane pradhAnazrI motIcaMda gIradharalAla kApaDIAe A sabhAna pramukhasthAna lIdha: paNe lakSamAM rAkhIne lakhAyalA hAIne je vyApaka ane , sarvagrAhI hatu. A sabhAmAM jaina samAjanA traNe pharaphAnA AgevAna gRhasthAe dRSTinI AvA nibaMdhamAM apekSA rAkhavAmAM AvI hatI te apekSAne - sArA pramANamAM hAjarI ApI hatI. zrI. ratilAla cImanalAla bahu ja ochA lekhe purI pADatA hatA ema amAre sakheda koThArIe sabhAnA niyata pramukhane sabhAnuM kAmakAja zarU karavA jaNAvavuM paDe che. A harIphAImAM bhAga lenArA bhAI bahenanI yogya zabdamAM vijJapti karI hatI. tyAra bAda zrI cImanalAla yAdI jonAM prastuta harIphAIe jaina samAjamAM sAro rasa cakubhAI zAha, zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA, zrI lIlAvatI ane AkarSaNa ubhuM karyuM hoya ema lAge che. sAM devIdAsa, zrI caMdulAla vardhamAna zAha, zrI amRtalAla kAlIdAsa, lekhamAM ame sauthI prathama sthAna zrI. padmanAbha jainanA nibaMdhane zrI maNilAla jemala zeTha tathA zrI dIpacaMda zAhe prasaMgocita vive ApIe chIe. A lekha hiMdI bhASAmAM lakhAyelo che. A cana karyA hatAM. sabhAnA pramukhe A sarva vivecanane upasaMhAra lekhanI pAchaLa abhyAsa ane vyApaka tema ja vizALa darzana karyo hato ane ArajhI hakumatanA saranazIna tathA anya sabhyonuM mAluma paDe che. bIjuM sthAna mAMDalavALA zrI. ratilAla maphAbhAI puSpahArathI sanmAna karyuM hatuM. tyAra bAda zrI sAmaLadAsa gAMdhIe zAhane ame ApIe chIe. A lekhakanI gujarAta bhASA mIThI uttara ApatAM A sanmAna samAraMbha goThavavA mATe jaina che, purvagrahathI bane teTalA mukata banIne samAjanA prazno vicArasamAjane AbhAra mAnyo hato ane junAgaDhanI laDatanuM vAne temane prayatna stutya che. temaNe nibaMdha taiyAra karavA pAchaLa svarU5, tenAM najIka dUranAM bhavya pariNAme, te laData saphaLa sArA pramANamAM mahenata lIdhI hoya ema lAge che. A amArA karavAmAM judA judA tavee Apela phaLe, have pachInuM ApaNuM abhiprAyane dhyAnamAM laIne mULa pejanA anusAra rU. 250 nuM kArya-vagere aneka bAbatone vigatavAra ullekha karyo hato ane paheluM inAma zrI. padmanAbha jainane ane rU. 150 nuM bIju aDadhI kalAka sudhI pitAnI akhalita vANI vaDe AkhI sabhAne InAma zrI. ratilAla makAbhAI zAhane ApavA ame sarve ekamaMtramugdha banAvI dIdhI hatI. temanI pAchaLa ArajhI hakumatanA mate bhalAmaNa karIe chIe. anya sabhya zrI durlabhajI khetANIe paNa prasaMgocita vivecana (paMDita) sukhalAla kAzI karyuM hatuM ane samAjane upakAra mAnya hatuM. tyAra bAda zrI, tArAcaMda koThArIe ArajhI hakumatanA sabhyone pramukhasAhebane zAntilAla harajIvana zAha tathA kazuM paNuM bhADuM lIdhA sivAna hAla vAparavA ApavA mATe cImanalAla cakubhAI zAha mAdhavabAganA TrasTIono AbhAra mAnyo hato ane vade mAtaranA tA. 30-11-47 paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA samuhagAna sAthe sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. saMkucitatAthI hamezAM dura raho ! DAhyAbhAI bAlAbhAI korA nibaMdhamALA koI paNa daSTie joIe. saku catatAmAMthI maMgaLa nIpajatuM harIphAInuM pariNAma. nathI. jIvananA Adarzane saMkucita banAvavAthI kadI prajAnI unnati 'Adhunika samayane anulakSIne jaina dharma ane samAja thavAnI nathI, udAratA vagara kadI madha spharavAnuM nathI. mukha (caturvidha saMdha) ne ukarSa kema thAya' e viSaya upara je upara je eka prakAranuM teja jhaLake che, hRdayamAM je eka prakAranI nibaMdha-harIphAI javAmAM AvI hatI te hariphAImAM nIce jaNuM pratibhA vikase che, samagra jIvana saMsAranA raMge vacce aTaLa vela 24 vyakitaoe nibaMdha mekalyA hatA, ane acaLa banIne je UMce mAthe ubhuM rahe che te kevaLa eka 1 zrI. nAthAlAla DI. zAha visanagara vipula udAratAne ja jore. saMkucitatAne Azaro letAM ja rAgathI ramaNIkalAla motIlAla zAha pAdarA 3 madanalAla jana rAvaLa pIMDI jINuM, zekathI zIrNa, bhayathI bhIta, dAsatvathI natazira, tathA ratilAla chaganalAla zAha navasArI apamAnathI lAcAra banIne rahevuM paDe che. AMkha uMcakIne joI 5 De. mahAsukhalAla vallabhadAsa mahetA morabI zakAtuM nathI, mAMthI zabda nIkaLatA nathI, kApurUSatAnA badhAM zrI caMdulAla sAM. dozI amadAvAda lakSaNo pragaTa thAya che. pachI mithyAcaraNa, kapaTa, khuzAmata e ja sau. zAradAbahena DI zAha, kaccha-la thaja 8 zrI dhanyakumAra jana jIvananI muDI thaI paDe che. asAmAnya pratibhAsaMpanna vyaktio. talacaMda ema. mahetA kalakattA kApurUSatAnA AzrayasthAnarUpa e hIna mithyAne erapUrvaka samULa. lakSmIcaMda jaina khAtegAMva (indara rAjaya) ukheDI nAMkhavAne badale je chUpI rIte tenAM bIja vAve te samA11 , nyAlacaMda lakSmIcaMda vakIla, bhAvanagara januM gharatara amaMgaLa thavAnI AzaMkAthI nirAza thaI javAne zAntilAla ke. bAvIzI vAro Ave. jene je kahevuM hoya te kahe. parama satyavAdI kahIne veNulAla pipaTalAla zeTha pAlItANu gulAbacaMda jaina sAgara (sI. pI.) ApaNe upahAsa kare, senTimenTala (lAgaNIpradhAna) kahIne ApaNuM dinezacaMdra nagInadAsa jharIvALA - muMbaI avajJA kare, athavA zrIkRSNanI ANu de, te paNa e mithyAne 'padmanAbha zrIvarmA jana amadAvAda ApaNe kadI paNa gharamAM rahevA devAnA nathI. ene ApaNe nadImAM dharamazI rasikalAla haMsarAja , nAkhI AvIzuM. sagavaDa maLatI hoya, svArtha sadhAtA hoya te ye . , sumanalAla premacaMda zAha amadAvAda ApaNe juThuM nahi beDalIe, mithyAcaraNa nahi karIe, satyano Dhaga 18 zAntikumAra amRtalAla zeTha nahi karIe, atmivaMcane nahi karIe-satyane AdhAre mahatvane , ratilAla maphAbhAI zAha mAMDala zikhare pahoMcIne saraLa bhAve ubhA rahIne bhale vAvAjhoDAM veDIzuM, devendrakumAra banArasa. paNa mithyAthI saMkucita thaIne sagavaDanI bakholamAM pesIne nirApada 22 , ramaNIkalAla jhaveracaMda zAha muMbaI, sukha bhogavavAnI lAlace AtmAnI ghora nahi bedIe. . 23 , kanaiyAlAla durlabhadAsa bhaNazAlI pAlaNapura (I. sa. 1884 mAM lakhAyelA eka lekhamAMthI udbhUta.) 24 , maganalAla dalIcaMda zAha rAjakoTa - ravIndranAtha TAgora jetapura muMbaI 20 ) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-47 prabuNa jena kapoLa kemanAM be mAnavaratno zrI kapALa yuvaka maMDaLanuM mukhapatra "keLa ane peLa jamAta ane temanA aMdha anuyAyIo AthI khaLabhaLI uThayA. mitra" Aje paccIsa varSa purAM kare che. tenA prastuta rajata jayaMti te daramiyAna "cAbuka' nAmanA patranA adhipatie pitAnI sAme aMka mATe mAre kAMIka lakhavuM e mujaba mArA mAnyavara mitra zrI maMDAyelA badanakSI kesamAM amuka gesAMI mahArAje upara keTemAM khuzAladAsabhAI keTalAka samayathI mane Agraha karI rahyA che. kapALa- | hAjara rahevAnA samansanI bajAvaNI karI. gosAMI mahArAja sarakArI mitra' mATe huM zuM lakhuM ene vicAra karatAM karatAM kapALa kome je keTamAM jAya te kema bane ? A bAbatamAM mahArAjanA anuyAyIbe agragaNya lokasevako pedA karyA che, jemAMnA ekanuM astitva eAe sabhA bharI ane mahArAjanI virUddha koIe kazuM lakhavuM Aje bhUtakALamAM kaMIka varSothI visarjita thayuM che ane jemAMnA eka nahi ane korTamAM keie temanI virUddha kAMI jubAnI ApavI nahi Aje vidyamAna che, te ubhayanuM "kapoLamitra"nA vAMcakone punaH ane evI rIte koI lakhe ke jubAnI Ape tene nAtabahArasmaraNa karavuM te sthAne lekhAze ema mane lAgyuM ane e vicAra- saMpradAya bahAra-kara evo TharAva karyo. mahArAjane sarakArI korTamAM mAMthI A lekhane janma thayo che. hAjara thavAnI pharaja na pADavAmAM Ave tevI sarakAra upara mokalapahelAM te jANItA samAjasudhAraka svargastha karasanadAsa muLajI. vAnI eka arajI taiyAra karavAmAM AvI ane temAM vaiSNava anutemane janma I. sa. 1832nI julAI mAsanI 25 mI tArIkhe thAyIonI baLajabarIthI sahIo levAmAM AvI. karasanadAse AnI thaye ane 38mA varSa daramiAna I. sa. 1871 nA ogasTa sAme pakAra uThAvyuM, ane A arajIne " gulAmI khata' tarIke mAsanI 28 mI tArIkhe temanuM akALe avasAna thayuM. A 38 jAhera karyuM. A vaiSNava samAja karasanadAsa upara dhuMvAvA varSanI TuMkI mudata daramiyAna samAjasudhAraNAnuM temaNe je bhagIratha thaI rahyo, paNa temane nyAta bahAra ke saMpradAya bahAra karavAnI kArya karyuM che tenI joDI samAjasudhAraNAnA itihAsamAM jadathI kaI hIMmata karI na zakayuM. maLavI muzkela che. temanI mAtA sAta varSanI umare temane karasanadAsanI vaiSNava mahArAja sAmenI jehAda cAlu rahI. choDIne cAlI gayelAM. tyArabAda temanA pitAe bIjuM lagna karyuM. te mahArAjanI jamAtanA mukhya pratinidhi zrI. jadunAthajI eTale karasanadAsa pitAnI chatrachAyA choDI, pitAnA kAkIne tyAM mahArAja raNukSetramAM AvI caDhayA ane " svadharmavardhaka ane rahyA ane meTA thayA. temanuM bhaNatara AjanA aMgrejI meTrIkathI saMzayachedaka' nAmanuM chApu' temaNe paNa zarU karyuM. eka bAju bahu vadhAre nahatuM. 21 varSanI ummare temanA jIvana upara satya prakAzamAM gesAMI mahArAja upara humalAo cAlyA kare ane gaMbhIra asara karatI eka ghaTanA banI. te vakhatanI "jJAna pracAraka temanAM cAritrya - pikaLe pragaTa thayAM kare; bIjI bAjue maMDaLI" nAmanI eka saMsthAnA sabhya zrI. edalajI pazaAe svadharmavardhaka ane saMzayachedaka' mAM tenA javAba ApavAmAM vidhavAvivAha upara inAmI nibaMdhanI hariphAInI jAherAta karI, Ave ane sAthe sAthe samAjasudhArake upara gALAnA varasAda ane sauthI zreSTha nibaMdha lakhanArane rU. 150nuM inAma ApavAnuM varasAvavAmAM Ave. A vANIyuddha cAlyA karatuM hatuM evAmAM te jAherAtamAM jaNAvavAmAM AvyuM. karasanadAsa nAnapaNathI ja jadunAthajI mahArAjane temanA kamanasIbe koIe salAha ApI ke samAjasudhAraNa vize uddAma vicAro dharAvatA hatA. temaNe A satya prakAzamAM pragaTa thayelA amuka lekhene aMge pitAnI harIphAImAM utaravAno vicAra karyo ane nibaMdha lakhavA mAMDaze. badanakSI thayAnI muMbainI hAIkorTamAM temaNe phariyAda noMdhAvavI temanuM ananya AzrayasthAna temanAM kAkI tAjetaramAM ja vidhavA ane rUA. 50000 nI nukazAnInI mAMgaNI karavI. A dAvo zarU thayAM hatAM. temane A bAbatanI khabara paDI ane jANe ke dudha thaye e daramiyAna muMbaInI bhATiyA kAma ke jemanI upara pAine pote sApa ucheratA na hoya e temanA dila upara AthI vaiSNava mahAre jonuM ananya ane ajoDa varcasva hatuM te kAmanA AghAta thae ane karasanadAsane pitAnA gharamAMthI cAlI nIkaLavA AgevAnoe sabhA belAvI ane koI bhATiyAe mahArAjanI temaNe AjJA karI. Ama 21 varSanI ummare temane kevaLa virUddha jubAnI ApavI nahi ane je kaMI ema karaze tenI pitAnA ja paga upara ubhA rahevAnI pharaja paDI. pitAnA ghera te jJAtinA dhArA dhAraNa anusAra sakhata khabara levAmAM Avaze e teo jAya tema hatuM ja nahi. pariNAme temane abhyAsa choDavo TharAva karyo. A TharAvane hetu korTamAM cAlatA kesamAM bhaLanAra nyApaDaze ane jIvananirvAha mATe temane Ama tema phAMphA mAravA yamAM antarAya nAMkhanAra hoIne e TharAva gerakAyadesara hatA. ane paDayAM. gheDa samayamAM te vakhate mAMDavI upara cAlatI gekaladAsa tethI bhATiA kAmanA AgevAne upara karasanadAse pitAne nyAya tejapAla skulanA heDamAstaranI rU. 35 nA mAsika pagAranI temane maLavAmAM aTakAyata karanArUM kAvataruM ubhuM karavAno Aropa mukI karI maLI ane jIvanamAM kAMI sthiratA AvI. temanuM prathama phojadArI kesa karyo. A kesanA pahelA ja divase karasanadAsa upara lagna I. sa. 1848 mAM thayeluM. te bAi 1852 mAM gujarI bhATiA kAmanA keTalAka uzkerAyelA mANasee bhayaMkara humale gaelAM. tyArabAda temanuM bIjuM lagna 1857 mAM thayuM. te bAI karele, paNa polIsanI ekAeka madada AvI pahoMcavAthI teo cha mahInAmAM gujarI gayAM. tyArabAda taratamAM ja temaNe trIjuM bacI zakayA. A phejidArI kesamAM teo jItyA ane AropIone lagna kareluM jethI temane cAra putra ane eka putrI thayelAM. upara judI judI rakamane daMDa thayuM. A ghaTanAthI AkhI kema upara jaNAvyA mujaba jIvananirvAha mATe eka yA bIjI nokarI karatAM karazanadAsanI majabuta dhAka besI gaI ane temane pitAnI sAthenA karatAM temaNe jAhera jIvanamAM jhaMpalAvyuM. te vakhatanA jANItA badanakSI kesamAM jarUrI sAkSI e maLavAmAM bhAre saraLatA thaI gaI. sAmayikamAM tatkAlIna sAmAjika prazno vize uddAma lekhe lakhavAnuM 1862nA jAnyuArI mAsanI 26 mI tArIkhe nyAyabhUta sara temaNe zarU karyuM ane pracalita aniSTa rUDhio, vaheme ane josapha ArnolDanI korTa mAM A suvikhyAta " mahArAja lAIbala dharmanA nAme cAlatA atyAcAra sAme temaNe jehAda zarU karI. kesa'nI zarUAta thaI. ane purA cAlIza divasa e kesa cAlyo. samayAntare temaNe pote ja "satya prakAza" nAmanuM eka patra zarU banne bAjue trIza trIza sAkSIoe jubAnI ApI. karasanadAsanI karyuM ane A patramAM mukhyatve karIne te vakhatanA vaiSNava gosAI- temaja jadunAtha mahArAjanI lAMbI ulaTa pAlaTa tapAsa thaI ane enA vyabhicAra, pAkhaMDa ane anItimaya AcAra sAme eka Akhare karasanadAsanI jIta thaI ane kharaca sAthe temanI sAme pachI eka lekhene temaNe varasAda varasAvavA mAMDI. gosAMionI kesa keTa rada karyo. A 24 divasa cAlelA kesamAM eka bAju lAMbI ulaTa paNa ApI. karasanadAsana ke karasanadAsanI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prabuddha jena tA. 1-12-47 karasanadAsa ane eka bAju jadunAtha mahArAja hatA, eka bAjue vAsIo pratyene mAro dharma bajAvavAne meM yathAzakita prayatna karyo nAnakaDA samAjasudhAraka varga ane ... bIjI bAjue virATa che. ema karavA jatAM koI mArA duzmana banyA hoya te temanA vaiSNava saMpradAya hate. ubhaya vaccenuM A tumula yuddha 18 divasanA viSe meM svapna paNa kadi evo bhAva citta nathI. Izvarane mahAbhAratanA yuddha karatAM jarAye utaratuM na hatuM. A kesa laDatI prakAza ane dayA mArI upara utarI evI mArI prArthanA che, ane vakhate karasanadAsanI ummara trIza varSanI hatI. temaNe adhama ane mArA mitre tema ja virodhIo umaya viSe paNa evI ja karUNAnI pAkhaMDanuM ucchedana karavA ane satya dharmanuM saMsthApana karavA jIva yAcanA karUM chuM." e udyAre sAthe temane jIvanajhadI kSIzusasaTanAM jokhamethI bhareluM baMDa uThAvyuM hatuM. ane temane maLelo teja banavA lAgyA, temanI caitanyazakita lupta thavA lAgI ane vijaya e satyane vijaya ho, dharmane vijaya hate. thoDA samayamAM e tirdharanI jIvanajyota jotajotAmAM elovAI . A mahAbhArata kArya uparAMta Aje pramANamAM je kazA paNa gaI. jagatanA ItihAsamAM dharma temaja samAjanA aneka sudhArakenAM mahattvanuM lAgatuM nathI tevA tatkAlIna sthiticuta varganA--paradeza nAma naMdhAyA che. hiMdamAM aMgrejI rAjyanI sthApanA thayA bAda hiMdanA gamanavidha sAme paNa temaNe khuba laData calAvI hatI ane dAkhala samagra jIvanamAM ane khAsa karIne sAmAjIka jIvanamAM je punarUdhyAna besADavA khAtara teo pote vyApArArthe be vAra paradeza gayA hatA, ane navanirmANa zarU thayela che ane sAthe sAthe samAjane rUMdhI yurepanA pravAsa viSe temaNe eka ati mahattvano ane te kALe rahelI pratyAdhAtI baLanI kIlebaMdhI pAyAmAMthI ukheDI nAkhavAnuM je ati upagI graMtha pragaTa karyo hato. bhagIratha kArya cAlI rahela che temAM aneka kArya kare che, lekasevakoe taduparAnta vidhavA vivAhane prazna paNa temaNe eTalI ja ane samAjasudhArakoe vividha prakArano phALo Ape che. A sarvemAM bahAdurIthI hAtha dharyo hato. Aje have vidhavAvivAhanA vicAra saddagata karasanadAsa muLajInuM sthAna kAMI nAnuMsunuM nathI. karasanadAsanI sAme bahu sAmAjika vidha rahyo nathI. ema chatAM paNa hiMdu vizeSatA te e che ke je ummara mANasanI sakriya jIvananI samAjamAM vidhavAvivAhanA kIssAo te haju paNa virala ja bane che. sAdhanAne prAraMbhakALa gaNAya te trIsa varSanI ummare karasanadAse paNa e kALe te vidhavAvivAhane nAmoccAra adharmanI parAkASTA jIvasaTosaTana khela khelIne tackAlIna samAjane cakita kare evI hatI. evA vakhate vidhavAonA vivAhapraznane temaNe lekhe temaja eka apUrva sAmAjika ghaTanAnuM nirmANa karyuM che. pAchaLanA kALamAM bhASaNodvArA khuba vega ApyA hatA; eTaluM ja nahi paNa 1870 aMgreja sattA sAme mAthuM uThAvavuM e jeTaluM vikaTa ane duHsAdhya mAM teo jyAre kAThiyAvADamAM AvelA lIMbaDInA "pezIyala kArya lekhAtuM teTaluM ja vikaTa ane duHsAdhya kArya karasanadAsanA esIsTanTa-Ina-cAja 'ne hoddo saMbhALatA hatA te daramiyAna samayamAM dharmagurUo sAme jehAda pikAravAnuM hatuM. e kArya emaNe kapALa kemanI eka vidhavA bahena dhanakaranuM pitAnA eka kapALa AbAda rIte pAra pADayuM ane dharmadhurINonAM sthira Asane mULamitra zrI mAdhavadAsa rUganAthadAsa sAthe punarlagna karavAmAM temaNe mAMthI lAyamAna karI nAMkhyAM ane pAchaLanA samAjasudhArakenuM bahu ja mahatvane bhAga bhajavyA hatA ane A lagna AkhA guja kArya temaNe khuba haLavuM banAvI dIdhuM. A mATe Ajane samAja rAtI hiMdu samAjamAM asAdhAraNa vaMToLa pedA karyo hate.. karatanadAsanuM jeTaluM rUNa cintave ane temane jeTale dhanyavAda Ape teTale ochA che. vyApAra ane pAchaLanA bhAgamAM rAjyavahIvaTI kArabhAra ane. sAthe sAthe jAhera jIvananI javAbadArIo, lekhe ane bhASaNo A karasanadAsa muLajInI eka vizeSatA e che ke teo potAnA badhAne bhAra temanuM zarIra khamI na zakyuM ane jotajotAmAM bhAMgI kAryakSetranuM mahatva jeTaluM samajatA hatA teTale ja tenI maryAdAne paNa temane pure khyAla hatuM. temane hetu samAjanA dhArmika jIvanamAM je paDayuM. temanI tabIyata uttarouttara lathaDavA lAgI. temanI mAMdagI saDe dAkhala thayela che ane dharmaguruonA jIvanamA je pAkhaMDa ane vadhAre ne vadhAre gaMbhIra banavA lAgI ane AmAMthI have bacavuM vyabhicAra pravartI rahela che tene uzkeda karavAno hato ane e bahu muzkela che ema jyAre temane potAne lAgyuM tyAre temaNe arthamAM teo eka dharmasudhAraka hatA. paNa temane koI ne paMtha pitAnA pArasI DokaTarane jaNAvyuM ke "jo huM AmAMthI uThavA na sthApana che. A bAbata temanA manamAM barabara spaSTapaNe pAmuM te mArA dharmabaMdhuone kahejo ke temanA hitane leza mAtra nukazAna thAya evuM meM kadI kazuM kahyuM nathI ke karyuM nathI. ema chatAM raju karatA rahetA hatA. Ama hovAthI temane mArTIna lyuthara sAthe 5Na temanAmAMnA koI bhAIone mArI vartaNuMka vicitra prakAranI - sarakhAvavAmAM Ave che te barAbara nathI. mArTIna lyuthara pAdarI lAgI hoya te huM temanI kSamA mAguM chuM. mane ge sAMIjI ke temanA hate karasanadAsa gRhastha hatA. mArTIna lyutharanI pravRttimAMthI proTe sTanTa dharmanI zarUAta thaI. vArasAgata saMpradAyanA svarUpamAM AmULa vaiSNava anuyAyIo sAthe kaI paNa prakArane vaibhava nathI. meM je athAga jahemata uThAvI che te temanA kevaLa kalyANa mATe pheraphAra karavAnuM tenuM dhyeya hatuM. karasanadAsanuM dhyAna samAja sudhAraNA upara ja sarvathA kendrita hatuM. ane e rIte karasanadAsa mukhyatve temaja valabha saMpradAyanI sudhAraNA mATe hatI. mArA A kAryathI rAjI thavAne badale ge.sAMI mahArAjoe ane temanA anuyAyI samAjasudhAraka hatA. karasanadAsanuM aMgata jIvana uccakeTinuM hatuM. temanuM cAritraya atyaMta nirmaLa ane nirapavAda hatuM. temaNe eka oe mane herAna karavAmAM kAMI bAkI rAkhI nathI. A temanI - bekadaradAnI mATe huM temane sapane mArI ApuM chuM. temanA viSe pracaMDa sudhAraka tarIke khyAti meLavI hatI, paNa temanA svabhAvamAM mArA dilamAM leza mAtra vera ke virodhI kai lAgaNI nathI. . arjuna sanunA, saraLatA ane namratA bharelI hatI. temanuM lagnamArA avasAna bAda mArA uddagAra pragaTa karavAnI tamane huM vinati jIvana sAdhAraNu rIte sukhI hatuM, paNa samAjasudhAraNAnI sarva pravRtti temaNe ekalA hAthe ja calAvI hatI. A dizAmAM temanAM karUM chuM." ATalI nAnI uMmare, ATale moTe kuTuMba parivAra, patnIne nahAto sahaga ke nahete asahayoga. AgalI peDhInA - AvI sAdhAraNa Arthika paristhiti-Ama chatAM paNa pitAnA jIvanane anta samIpa Avate dekhAtA na teo jarA udvigna banyA sarva sudhArakenI lagabhaga AvI ja paristhiti hatI. ke na temaNe kazI paNa cintA-vihaLatA dAkhavI. sau koIne temaNe je kAme karasanadAsa jevA pracaMDa sudhAraka padA, karyA e kema abhuta zairya ane cittazAninuM darzana karAvyuM. jIvana daramiyAna karasanadAsa viSe jeTaluM gaurava cintave teTaluM ochuM che. paNa temanA je purUSArtha temaNe dAkhavyuM hatuM tevA ja purUSathane A atima avasAnane Aje paNa so varSa thavA AvyAM che. chatAM kapALa ghaDio temaNe svajanone anubhava karAvyuM. ata samaya samIpa kome sAmAjika kSetramAM haju bahu ja ochI pragati sAdhI che ane jANIne AsapAsa beThelI maMDaLIne temaNe jaNAvyuM ke "mArA dezanA aneka aniSTa rUDhionI, aMdha dharmazraddhAnI temaja dharmAdhikArIonI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-47 gulAmInI zRMkhalAo Aje paNa kapALa kAmane sArA pramANamAM jakaDI rahelI che. ane eka karasanadAsa videha thayA bAda A kAmamAM haju khIjo karasanadAsa pArkala nathI, AvAM dAridra viSe paNa kapALa kAmanA pragatizIla AgevAnoe jarA uMDA vicAra karavAnI ane antarmukha banavAnI jarUra che. zuddha je A pramANe sadgata karasanadAsa muLajInA jIvana nI puNyakathA purI karIte ApaNe kapALa kAmanA eka khInna samAjasevakanI jIvanacaryAnI uDatI AlocanA karIe. A che mAnyavara zrI goradhanadAsa, sara harakIsanadAsa hAspITalanA sa McAlananI mukhya javAbadArIne bhAra te keTalAMka varSothI vahana karI rahyA che. bhAi goradhanadAsanA pitA sadgata vIThThaladAsa eka bahu jANItA ane atyaMta sevAparAyaNu DokaTara hatA. temaNe potAnI DekaTarI kuzaLatAane uMDI sevAparAyaNatAnA kAraNe potAnI kAma temaja muMbainA hiMdu samAjanA khuba cAhu meLavyA hatA. te bhAi mAdhavadAsa, geradhanadAsa tathA maMgaLadAsa ema traNa putrane nAnI ummaranA mukIne gujarI gayelA, A traNe bhAie peAtAnA mAmA zeThuM bhagavAnadAsa narAtamadAsa jee sara herIsanadAsanA nAnA bA thAya temane tyAM ucharIne moTA thayA, bhAi mAdhavadAsa bI. e. thayA ane thoDA samayamAM gujarI gayA. bhAi goradhanadAsa DeAkaTara thayA. ane bhAI maMgaLadAsa berIsTara thayA. A bhASa mAMgaLadAsa hamaNAM ja mubainI hAIkorTanA jaja thayA che. bhAi gAradhanadAsa upara haMmanA mAmA zeTha bhagavAnadAsanI bahu ja prIti hatI. bhAi geradhanadAse eka dha pitA tarIke zeThe bhagavAnAsanuM nAma potAnA nAma sAthe joDavuM evI sarata upara zeTha bhagavAnadAsa goradhanadAsabhAine e lAkha rUpIA peAtAnA vIlamAM ApIne gujarI gayA. zeTha bhagavAnadAsa judI judI paropakArI sasthAe nimitte meTI meTI rakama potAnA vIlanAM jAhera karI gayA hatA. bhAi goradhanadAsa DokaTara teA thayA, paNa temaNe kadi DAkaTarI dhaMdho tA karyAM ja nahi. potAnA sabhyane ma.TA bhAga zeTha bhagavAnadAse ubhI karelI cerITIAnI vyavasthA ane pahIvaTa saMbhALavA pAchaLa ja temAM vyatIta kare che. sara harakInadAsa narAtamadAsa hai|spITalanA vahIvaTanI mukhya javAbadArI zeThe tulasIdAsa trIbhovanadAsa vAdha sa'bhALatA hatA ane bhAi goradhanadAsa temane aneka re.te A kAryamAM madada karatA hatA. zeThe tulasIdAsa 9. sa. 1932 mAM gujarI gayA. tyAra bAda AkhI hespITalane saMbhALavAnI javAbadArI bhAi goradhanadAsanA mAthe AvI. tyArathI te Aja sudhI bhAI goradhanadAsa je ekaniSThAthI sara harakIsanadAsa hAspITalanA samagra vahIvaTanI saMbhALa lai rahyA che. tevI ekaniSThA Aje bahu alpa samAja sevakAmAM jovA maLaze. 155 x eka te sara harakIsanadAsanA kArya pAchaLanI temanI eka niSThA apUrva che. Aje aneka samAjasevA aneka sevAkSetramAM kAma karI rahela che. pazu eka ja sevAkSetrane varSothI vaLagI rahenAra ane tene ja pAtAnA sarve jAgRta samaya ApanAra lokasevakA AjanA dezakALamAM zAdhyA jaldi maLe tema nathI. i. sa. 1931 mAM bhAI gAradhanadAsanAM patnI gujarI gayA. temanI sAthenA temanA saMsAra "atyanta sukhamaya ane paraspara bahu uMDA premathI bharelA hatA. patnInu avasAna thayu' tyAre temanI ummara 43 varSanI hatI, kAi saMtAna hatu. na iArthika paristhiti badhI rIte sataiSakara hatI. AvA sAgAmAM khInna lagnanA vicAra jeTaleA svAbhAvika eTalo ja ke pazu tevI vyakti mATe sahaja AkarSaka gaNAya; paNa bhAi ge|radhanadAse te eka patnIvratanI pAtAnA patnInA avasAna sAthe pA gAMThe bAMdhI lIdhelI. eTale mitrA, svajana, sabaMdhIe sau koie temane khIjA lagna mATe khuba Agraha karyo, paNa te ekanA be na thayA. A temanI Teka AjanA sukhAbhilASI jamAnAmAM jeTalI berala teTalI ja AdaraNIya che. A te bhAi goradhanadAsanA vartamAna jIvananI TUMka rUparekhA thai. teo je ucca kakSAnuM jIvana jIvI rahyA che tenI keTalIka vizeSatAe ApaNe vicArIe. bIjI temanI mUka sevAvRtti ane prasiddhithI dUra dUra rahe vAnA Agraha ketu paNu sahaja dhyAna kheMce tevAM che. temanA jeTale bhoga ApanAra samAjasevake ApaNA vizALa dezamAM chuTAchavAyA jarUra maLaze, paNa AtmaprasiddhinA praleAbhathI dUra rahevAnu sAdhAraNa samAjasevaka mATe zakaya nathI banatuM. sAdhAraNu rIte mAnavI eka bAjue jene bhega Ape che tene khIjI bAjue mAna, sanmAna, kIrti, kadaradAnI, pratiSThA vagere dvArA banne levAnI icchAthI mukta nathI rahI zakatAM. mAnapatra ane thelIsvIkAra Aja vRttinAM dyotaka che. potAnA amuka sevAkAya sAthe AvA samAjasevakanuM anekadezIya jAhera jIvana cAlu hAya che, je dvArA petAmAM rahelI Atmaprasiddhi ane AtmazlAdhAnI vRttinI tRpti te zodhate rahe che. bhAi gAradhanadAsane tA bhalu peAtAnu heppI.la ane bhalu peAtAnu dhara. temane bhAgye ja kAI meLAvaDAmAM ke jADuMra sa MmelanamAM ApaNe jovA pAmIe chIe. trIjI : ATalIja sevAthI ja sateSa na mAnatAM gAradhanadAsa peAtAnI priya pravRttine potAthI banatuM asIMcana karavAmAM paNa pAchuM vALIne jotA nathI. hamaNAM ja kazAM pazu nAma, ThAma ke smaraNunI zarate sivAya ke vyavasthita jAherAta karyAM sivAya temaNe sara harakIsanadAsa hAspITalane eka lAkha rUpI ApyA. A uparAMta potAnI cAlu Avaka sAme potAne maryAdita kharca bAda karatAM vadhatI sava rakama te cAlu sevA kAmAM kharacatA ja rahe che. sara harIsanadAsa hAspITalanA mukhya niyAmaka tarIke daradInA vyAdhinI ja sAravAra sabhALavAmAM te Rtika byatA nathI samajatA, temanI Arthika muMjhavaNA ane mAsika guMgaLA mA dUra karavA pAchaLa ane te dizAe bane teTalI rAhata ApavA pAchaLa paNa te eTalI ja cintAvyAkuLatA seve che. A badhAM sAthe temanI cAlu dinacaryAnA vicAra karIe ane te pAchaLa kaivI sAdAI, sAdhutA, saMyamaparAyaNatA, pavitratA rahelI che te badhu' ApaNA dhyAna upara laIe, tyAre ja ApaNe goradhanadAsabhAIne barAbara oLakhyA che ema kahI zakAya. te bAbulanAtha pAse AvelA eka makAnamAM rahe che. savAre pAMca vAgyA AsapAsa uThe che. sAdhAraNa rIte be eka kalAka peAtAne STa tevA sAhityanA vAMcana pAchaLa tee gALe che. vAMcana, pUjA, kayAna pAda vageremAMthI savAre nava vAge te paravAre ane hAssI TalamAM jAya. bapore doDha vAgye lagabhaga ghera pAchA Ave, e eka kalAka bhAjana ane ArAma pAchaLa gALI pAchA hAspITalamAM jAya te rAtre ATha vAgye, nava vAgye jyAre badhuM kAma purU thAya tyAre ghera Ave. pAtAnA patnInI dara mAsika mRtyutithinA divase te upavAsa kare che. bIjA paNa evA keTalAka divaso che ke jyAre teo upavAsa yA tA ekaTANuM kare che. A rIte eka tapasvI jevuM temanuM jIvana che. AjanA mejazAkhAthI te sAmAnyataH parAhamukha rahe che ane ekaja pravRtti ane eka ja dhyeyanI paripUti pAchaLa ja temaNe potAnA jIvanane aitapreta banAvI dIdhuM che. A eka temane mahAna kama yAga che. - temanI prasanna-gaMbhIra mukhamudrA upara A temanA karmayoganI chApa sukita thayelI dekhAya che. teA jeTalA mitAhArI che. teTalA ja mitabhASI che. jyAre ApaNane rastAmAM ke koi thaLe te maLe tyAre hasatA meDhe ApaNA khabara antara pUche, khIjI koI vAtacita karI na karI ane AgaLa cAle. lAMbI kAi Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prabuddha jaina tA. 1-12-47. nA maMgaLa bhAve. divasanA nirjaLA kahanane abhiga * prANanA bhege paNa pratijJApAlananI Teka caDhaye jatI hatI; zarIrasthiti uttarottara vadhAre ne vadhAre ciMtAjanaka banI rahI hatI. alabatta A daramiyAna junAgaDhanI ArajhI haku junAgaDhanI laDatanA anusaMdhAnamAM eka AzcaryaghaTanA banI gaI jenI ahiM nedha levA mana thAya che. junAgaDha pAkIstAnamAM - matanI sthApanA thaI cukI hatI, tenI junAgaDha sAmeno jehAda zarU thaI joDAyuM e kAraNe mAMgaroLanivAsI eka vidhavA bahena zrI javala gaI hatI. paNa amarApura ane gAdhakaDA jevAM gAmaDAM pAthe navAbInA pAyA echA calAyamAna thavAnA hatA? pAkIstAna sAthenuM sagapaNa bahena hIrAcaMde junAgaDha pAkIstAnathI chUTuM na thAya tyAM sudhInuM anazanavrata aMgIkAra karyuM hatuM. A ema echuM ja tuTavAnuM hatuM ? javalabahenanuM zarIra have bahu nahi anazana zarU karavAmAM Take ema sau koIne lAgatuM hatuM. aneka bhAIbahene temane upavAsa AvyuM tyAre junAgaDha pAkIstAnanI pakaDamAMthI khATalI jadithI choDavA vinavI rahyA hatA. paNa e bahena ekanA be thAya ja nahi. chuTI zakaze e koInI kalapanAmAM nahotuM. tethI AvI teo potAnI Tekane vaLagI rahetAM deha choDavAne purepurA taiyAra hatA. bAbata upara prANune jokhamAvavAno koI artha nathI ema samajIne te bAbatane temane lezamAtra kSobha nahote. sau koIe temanA e bAIne A anazanathI vAravAne khuba prayatno cAlatA hatA. jIvavAnI AzA choDI dIdhI hatI. paNa rAma rAkhe tene cAkhe? A javalabahenanI Aje lagabhaga 40 varSanI ummara che. zarIre jotajotAmAM junAgaDha bhAMgyuM ane hiMdI saMdhane uparakoTanA kIlA dubaLAM pAtaLAM che ane sAdhAraNa rIte narama garama rahyA kare che. upara trIraMgI vAvaTo caDha. zrI. javalabahenane abhiMgraha siMdhu Ama chatAM jana paraMparAne anusarIne temane upavAsa karavAno thayo ane pa7 divasanA nirjaLA upavAsanuM temaNe besatA nAnapaNathI mahAvare che. pAMca paMdara upavAsa te teo ramatamAM maMgaLa prabhAte pAraNuM karyuM. javalabahenanI Taka rahI, junAgaDha karI zake che. Aja sudhImAM be traNa mAsa khamaNa eTale ke pAkIstAnathI chuTayuM, gIranArane jaya thaye! eka mAsanA upavAsa) temaNe karI nAMkhyA haze ane eka vAra te AvA prazna upara A tarehanA AmaraNAnta anazana saMbaMdhe temaNe eka sAthe 36 upavAsa paNa karyA hatA. A vakhate matabheda hovA saMbhava che. AvI rIte koI paNa eka vyakti prastuta zarU karelA upavAsane rAjakAraNa sAthe sIdhe kaze saMbaMdha praznane aMge bIjI kazI hIlacAla karyA sivAya ekAeka pitAnI nahe. junAgaDha pAkIstAnamAM joDAyuM eTale have ApaNAM 'dagIne AvuM anazana laIne jokhamAve e DahApaNabharyuM hatuM gIranAra tIrthanuM zuM thaze? have musalamAne ApaNA maMdira teDI ema ApaNe kahI nahi zakIe. paNa javalabahenanA anazanamAM nAMkhaze, A paNa mUtio bhAMgI nAMkhaze. AvuM pApI joDANa je AkarSaka ane Adara upajAve tevI bAbata che ke te temanI aTakavuM ja joIe-AvA abhigrahapUrvaka temaNe prastuta anazanane pratijJApAlananI adbhuta Teka che. koI amuka pratijJAnA aucitya prAraMbha karyo hate. vizeSamAM A upavAsa nirjaLA hatA. pANune aaucitya viSe matabheda hevA saMbhava che. paNa lIdhelI pratijJAne paNa temaNe tyAga karyo hato. upavAsa upara upavAsanI saMkhyA anima hada sudhI vaLagI rahevAnuM dhairya dAkhavavuM, jAna javAne jAvAnA prasaMga sAme AvIne ubho rahe te paNa leza mAtra na DagavuM ane carcA nahi ke kaI bAbatanI kazI khaTapaTa nahi, svabhAvathI mumukSu che te paNa kSaNe kSaNe mRtyu sAme DokIyuM karatuM hoya ane jarAka hAIne saMsaMga pratye teo sahaja rUci dharAve che. zrI kizoralAla DhIluM muke, jarAka anna le te prANa bacI jAya tema lAgatuM hoya mazarUvALA muMbaI Ave to temanA ja mahemAna hoya. pasaMdagInA te paNa lIdhelI pratijJAne aDagapaNe vaLagI rahevuM-A jevI tevI sAhityanuM cAlu vAMcana kharuM, paNa vidvattAne kazo dAvo na maLe.. bahAdurI ke vIratA nathI. jaMta paraMparAmAM ane jaina saMskAramAM Akhare karmayoga ane e paNa nAyagarAnA dhedha je nahi paNa zAnta A eka bahu ucuM tatva raheluM che je avAranavAra ApaNane darzana prasanna vahetA jharaNa jevo mUkabhAvI karmaca-e ja temanA samagra de che ane jagatane vismaya temaja AdarathI mugdha banAvI muke che. jIvanane pa tathA preraNuM che. bAhya dRSTie teo gRhasthanuM vaibha- haju thoDA ja varSo pahelAM Avo ja eka bIjo dAkhalo banelo. saddagata vazAlI jIvana jIve che. teo suMdara phaleTamAM rahe che. ane temaNe zeTha narottamadAsa bhANajInA patnI surajabahena thoDAMka varSo pahelAM moTara paNa vasAvI che. Ama chatAM paNa vastutaH teo mana, vacana pAlItANAmAM mAsu karatAM hatAM te daramiyAna temaNe eka mahInAnA ane kAyAthI zuddha kundana samuM sAdhu jIvana gALe che. upavAsanA pacakhANa lIdhA. sAdhAraNa rIte temanuM zarIra chaTha aphUma A baMne viziSTa vyakitaone paricaya ApatAM sAdhupuruSenuM Adi takiyAthI sArI rIte kasAyeluM hatuM. AgaLa upara ekAda mAsaguNakIrtana karyA huM AnaMda anubhavuM chuM. ekanuM vyaktitva khamaNa paNa temaNe karyuM haze. paNa A vakhatanuM anazana temanuM pracaMDa sUrya samAna ugra sudhArakanuM che. anyanuM vyakitava zarIra sahana karI na zakayuM. vazamAM upavAsa bAda temanuM zarIra zitaraSyi caMdra samuM svAthyapaSaka samAjasevakanuM che. pratyekanA lathaDavA lAgyuM. 24-25 mA upavAse zarIrasthiti cintAjanaka jIvana pAchaLa eka eka bhavya Adarza rahe eka bhaba pAdaramAM rahelA che. eka jANe ka che. eka jANe ke banavA lAgI. aAsapAsane sagAsaMbaMdhIoe temane pAraNuM karavA agninuM svarUpa che; bIju jANe ke kSIrasAgaranuM pratibiMba che, vinaMti karI. eka mAsa upavAsanI bAdhA' hatI. paccIsamAM zItaLa jaLanuM svarUpa che. vizvadhAraNa mATe agni tatva ane divase te kema toDAya ? ijekazanathI temane poSaNa ApavA mATe jaLa tava-ubhayanI anivArya AvazyakatA che. samAjanA uddhAra kahevAmAM AvyuM. A bAbatanI paNa temaNe cekhI nA arthe karasanadAsa muLajI paNa joize, goradhanadAsa paNa joIze. paDI. jo ijekazana laIne jIvavuM hoya te pachI kherAka ja zuM kAma na lauM ?' A temane uttara hate. je kAMI thAya je bhinna bhinna jIvana Adarzone sadagata karasanadAse ane vidyamAna te mATe teo taiyAra hatA. 26 mAM divasa temaNe purI zAnti goradhanadAse bhinna bhinna rIte pitAnA jIvanamAM mUrtimaMta karI ane samabhAvapUrvaka AtmadhyAna karatAM karatAM potAnA vinazvara dehane batAvela che te Adarzone " kaLa mitra bane teTalo vega Ape ane - tyAga karyo. A rIte teo dhanya mRtyu pAmIne pitAnuM jIvana ' vIryavAna lekhasAmagrI vaDe kapALa samAjane sAcuM mArgadarzana dhanya karI gayA. jaina paraMparAmAMthI jaina saMskAramAMthI ApaNe karAve ane e dvArA aneka karasanadAsa ane goradhanadAsa pedA kare bIjI game te gumAvIe, paNa A Teka-A daDhatA-A pratijJA . evI kapALa mitranI rajata jayantI prasaMge te patranA saMcAlako pAlananI aDagatAne-ApaNe koI kALe na gumAvIe. e ja para kharA aMtaranI zubhecchA ane prArthanA che ! * paramAnaMda ApaNuM sAcuM ghana che. emAM ja jainatvanuM kharUM amaratva raheluM che, # kapALa ane kapALa mitranA rajasava aMkamAMthI sAbhAra udhUta. - paramAnaMda , zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mokamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna: sayakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra Regd. No. B. 4266 prabutha na taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha, muMbaI : 15 Disembara, 1947, somavAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 make : 16 * saMnyAsa mArga utthAna, patana ane parivartana prAcIna kALanI vAta karIe te e jamAnAmAM saMnyAsa- te vakhatanI sAmAjika ane rAjanaitika paristhitimAMthI mArganI pratiSThA vadhAravAmAM brAhmaNe karatAM zramaNoe khAsa bhAga Ane uttara maLI rahe che. atyaMta prAcIna kALamAM saMpattino bhajavyo che. zramaNomAM paNa potAnA tapamaya jIvanane laIne jaina mAlIka kANuM hatuM e praznanA uttaramAM ja AkhI paristhiti avazramaNoe saMnyAsa mArgane dIpAvyo che eTaluM ja nahi paNa gata thaI jAya che. laDIne je meLave te ja saMpattino mAlIka samAjamAM e saMsthAne damULa karavAmAM temane hisso ghaNuM vadhAre gaNAto. ane meLavyA pachI paNa je tene rakSI zake tenI ja che ema kahIe te aitihAsika satyanI avahelanAne deSa ApaNe saMpatti rahetI. Ama upArjana ane rakSaNa e benI AsapAsa ja vaharatA nathI, paraMtu vartamAnamAM jena zramaNa je samayAnukuLa e samAja ane rAjanItinuM caka cAlatuM. dhAmikAe e cakramAM saMsthAmAM parivartana nahi kare te teo ja e saMsthAne nimULa rahIne ja temAM saMskAra karavA karatAM temAMthI nIkaLI jaIne ja karavAmAM kAraNa banaze e paNa eTaluM ja sAcuM che. koI paNa zAMtine ke muktine mAga joyA. temaNe joyuM ke vaiyakitaka saMpasaMsthA pachI te dhArmika hoya, rAjanaitika hoya ke sAmAjika hoya, ttinA upArjana ane rakSaNamAM ja badhA duHkhanuM mULa rahyuM che je temAM samayAnukuLa parivartana na thAya te TakI zakatI ja nathI mATe cheDe e saMpattine, ane zAMtino anubhava kare. AvI . ane Take che te aMtarAtmA vinAnA khoLiyAne ja bhramathI aMta bhAvanAmAMthI saMnyAsamAnuM prasthAna thayuM ane temAM mamatvarAtmA mAnI-manAvIne ja. paraMtu e sthiti karatAM to vadhAre sAruM tyAga upara pradhAnapaNe bhAra apAyo ema jaNAya che. saMnyAsie ja kahevA ke e sadaMtara naSTa thaI jAya. oe pitAnA mArge cAlIne pitAne te uddhAra karyo ja paraMtu tyAre ApaNe e e e ke saMnyAsa mArganuM dhyeya zuM samAja ane rAjanItimAM temanA tyAganI asara thaI. ane temanA hatuM ane e dhyeyane siddha karavA mATe kaI sAdhanA upara bhAra upadeze ane anubhavone AdhAre samAjamAM ane rAjanItimAM mukavAmAM Avyo hato? saMnyAsa mAganuM dhyeya to nirapavAdarUpe paNa keTalAMka upayogI sudhArA thayA, paNa e sudhArA ja hatA. mokSaprApti hatuM. mekSanA svarUpamAM bhale dArzanikomAM vivAda hoya jaDamULathI bhAvanAnuM parivartana na hatuM. paNa eka vAtamAM to saiA koI sahamata hatA ke muktimAM duHkha badhA kAMI saMnyAsI thayA nahi ane thaI zake evuM hatuM nathI, azAMti nathI, zatrutA nathI, yuddha nathI, matalaba ke aNu- paNa nahi; paraMtu e mAganI pratiSThA evI jAmI ke je e mAge gamatuM evuM kAMI ja nathI. AvI mukti meLavavA mATe zuM karavuM, na jaI zake te paNa saMnyAsIne Adara to kare ja pitAnI 'kaI prakAranI sAdhanA karavI emAM paNa matabheda hatA. sAmAnya rIte azakti mATe pazcAtApa paNa kare ane pitAthI banatI sevA badhA dArzanika ane dhArmikAe eka vAta te nakkI karI ja hatI saMnyAsIne Ape. Ama samAjano ane rAjAne Azraya maLake saMnyAsamAga ene sarala upAya che, paraMtu saMnyAsamAgamAM vAthI e saMsthA jAmI paDI. je saMnyAsa dhama mAtra svataMtra kaI sAdhanA karavI athavA ema kaho ke svayaM saMnyAsamAgamAM vyaktio pUratuM maryAdita hato te have saMgaThita saMsthAnA rUpamAM eTale zuM? saMnyAsamAga eTale ghara-Ara, putra-kalatra Adi dhIre dhIre AvI gayo. saMsthAnA rUpamAM pheravAI gayelA saMnyAsa piotIkI cIje uparathI mamatva cheDI devuM te ja che. prazna thAya ke dhamamAM vikatio anivArya rUpe Ave ja, pratiSThAne lAbha levA yogyamamatva choDIne zuM karavuM ? manamAM je ugyuM te karI batAvavuM ayogya sau koI e saMsthAmAM maLyAM. paristhiti eTale sudhI arthAta aMtaramAM mamatva na hoya te pachI e gharabAra vagere vikata thaI ke rAja-saMsthA ane samAja-saMsthAnA TakAvamAM saMnyA choDIne batAvI ApavuM ke mAre te badhA sAthe kAMI levAdevA nathI. sIoe madada karI ane saMnyAsa saMsthAnA TakAvamAM samAje ane eTale ke sAdhake badhA sAthethI saMbaMdha cheDI de. mamatvanA tyAga rAye madada karI. Ama samAja ane rAjyanA je dUSaNene dUra karavA sAthe ja sAdhakano saMbaMdha vastutaH ethI chuTI ja jAya che; paraMtu saMnyAsa mAga astitvamAM Avyo hato e ja saMnyAsamAga e dUSabAhya AcaraNa dvArA paNa sAdhake batAvI ApyuM ke mAre te badhA None puSTa karavAmAM lAgI gayo, e pitAnA dhyeyane cUkI saMnyAsa sAthe kAMI levAdevA nathI. e jaMgalamAM cAlyA gaye, gharabAra choDI saMsthAnA saMrakSaNa mATe kaTibaddha thaze. Ama saMnyAsanuM dhyeya dUra ne anyatra game eTale manAyuM ke teNe badhuM choDI dIdhuM che, te dUra jatuM gayuM. Ama thavAnuM kAraNa ekaja hatuM ke saMnyAsa mArganI saMnyAsI thayo che. mULa sAdhanAmamattva tyAganI AMtarika bhAvanA te upara bhAra devAne prazna e che ke mukti mATe saMnyAsa mAga ja zA mATe badale bAhya tyAga upara vadhAre paDato bhAra apAye. eTale pariNAma sarala upAya manAya? ane temAM paNa mamatvane tyAga ja mukhyapaNe e AvyuM ke saMpattinuM vibhAgIkaraNa kaI rIte karavuM jethI saMpatti zA mATe sarvasaMmata thayo? rahevA chatAM tenA doSamAMthI mukti maLe, tenA upa e saMsthA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zeAdhI zakI nahi ane tethI ja samAja ane rAjya saMsthAmAM mULagata parivatana karavAmAM e saMsthA niSphaLa nIvaDI. saMpattine tyAga te karyAM, paNa khAvA--paheravA te kAMIka joie ja. jyAM sudhI jaMgalamAM rahevAnu ane phaLapula khAvAnu e saMsthAe svIkAyu" tyAM sudhI te! khAsa vikRtine avakAza na rahyo. paNa ahiMsAnI vyAkhyA ane jhINuM tattvajJAna vadhyuM tyAre jaina zramaNAe vasranI AvazyakatAne nagna rahIne nivArIne ane khAvA--pIvAnu` bahu ja thADuM laIne arthAta anazana Adi tapasyA svIkArIne threDo samaya vItAvyA ane batAvI ApyuM ke ame na chuTakaye ja bIjA pAsethI tenI bhakti hoya to ja kAMika laine jIvananirvAha karIe chIe. paraMtu e paristhiti lAMkhA vakhata TakI nahi. jaina sAdhusa`sthAe vastra svIkAryA eTalu ja nahiM paNa krame krame te bAbatamAM temanI AvazyaktA eTalI badhI vadhI gai ke gRhasthanA vastraviSayaka parigrahathI kAi paNa rIte utare evI sthiti rahI nahi. nagnatA rAkhavA chatAM ene ADaMbara eTalA adhe| vadhI gayA ke vivekIne ema thayA vinA rahe ja nahi ke AthI sArU te! e ja ke A lokA kapaDAM pahere. zramaNAnI AvazyaktAe eTalI badhI vadhI gai ke temane je saMpatti akArI lAgavAthI tene tyAga karyAM hatAM e ja saMpattinA svAmI. enI gulAmI karavA nIkaLavuM paDayuM. Ama thavAnuM kAraNa paNu eja che ke teoe saMpattinA mamatvatyAga karatAM khAdya sa`pattinA tyAga upara ja vadhAre bhAra ApyA ane sanyAsa yA sAdhu saMsthAnA niyamepaniyamanA nirjIva khAkhAmAM je purAya tene ja samAjamAM tyAgI yA sAdhunu pada maLe evI bhrAmaka paristhiti leAkAnA klimAM UbhI karI. A paristhitinA virAdha bhAratIya sa MtA kkhIra vageree karyAM ja che. paraMtu e saMsthAnA vikAranuM nidAna karavAmAM e satA paNa niSphaLa ja gayA che. pariNAma e AvyuM che ke mahAtmA gAMdhI jevA A jamAnAnA utkRSTa tyAgI karatAM DhAMgIe pAtAnuM sAdhupada 'cuM samaje che ane samajAve che. ane bhALI janatA temanA upadezAthI bharamAIne vastutaH ema mAne che ke sa`sva tyAgI rASTranetAo karatAM e DhAMgI sAdhuonu sthAna uMcuM che. paraMtu bIjI khAju jema jema zikSaNa vadhatuM gayuM ane samAja tathA rASTronI unnati avanatinA itihAsanuM jJAna vadhatuM gayuM tema tema lakAnA mAnasamAM paNa vikAsa thatA ja gayA che ane vicAravA lAgyA che ke A saMsthA have bhArarUpa che. emAM kAM te dharamULathI parivatana thavuM joie athavA ene nAza ja thA joIe. eTale vicAravu e prApta che ke e saMsthAmAM kai jAtanA sudhArA karavA jethI te saMsthA peAtAnuM astitva TakAvI rAkhe eTalu ja nahi paNa samAja tathA rASTrAtimAM potAnuM mAnabhayu" sthAna jamAvI zake ane sasthAnA sabhyo potAnA paNa udghAra karI zake. yuddha jaina vastuta: e saMsthAmAM sudhArA nahi paNa mULagata bhAvanAmAM ja parivartana karavAnI AvazyakatA che. paraMtu e mULagata bhAvanAnA parivata nanA ravIkAra zIghra thaze ke kema e zaMkA hovAthI meM ahiM sudhArA para vadhAre bhAra ApyA che. tA 5 12-47 thayuM, paraMtu tenAM duSpariNAma sarvathA dUra thayAM nahi. mAre badale kAi banne du:khI thayA. mAtra tyAga karavAthI tenuM sIdhuM pariNAma AvuM AvyuM. kharI rIte mA' te evA levA joie ke jethI sapattimAM du:kha devAnI je zakti che tene ja nAza thAya. Ama tA ja ane jo vaiyakitaka saMpattinA siddhAMtane badale sAmA jika saMpattinA siddhAMta saukAi alAM mUke, sau kAi peAtAnA bhAge Avela zramakAma kare ane peAtAnI AvazyakatAnI pUti' peAtAnA zramathI ja kare ane zramaNa nAmane sAtha`ka kare. AvI paristhiti krAMtithI Avaze, agara rAjyanA kAyadAthI Ava ze ja, paraMtu jyAM sudhI e sthiti AvatI nathI tyAM sudhI ApaNI mULa bhAvanAne kAyama rAkhIne paNa keTalAka sudhArA sAdhu-saMsthAmAM dAkhala karIne tene vadhAre upayogI banAvI zakAya. eTale evA keTalAka sudhArAnI carcA karavI aprastuta te nathI. mULagata bhAvanAmAM parivatana eTale zuM e viSe thADu jANavu jarUrI to che ja. mULa bhAvanA evI che ke saMpatti ja sava' duHkhAnuM mULa che. mATe temAMthI mamatva cheDavuM ane ghara-bAra cheDI devA. paraMtu saMpatti sava' duHkhAnu mULa eTalA mATe manAya ke te vakhate soMpatti vaiyakitaka hatI. paraMtuM pote cheADIne bIjI vyaktine ApavA mAtrathI kAMI praznanuM nirAkaraNa thayuM nahi. je vastune ApaNe bUrI samajatA hatA tene ApaNe bIjAne gaLe vaLa gADI. Ama sapattimAMthI duHkhanuM nivAraNa kadAca pAtApUratuM te sauthI prathama vyavahAra ane siddhAMtanI ekarUpatA Avazyaka che. saiddhAntika mantavya evuM batAvAya che ke sAdhu te potAnA uddhAra arthe dharabAra cheDIne nIkaLyA che tene vaLI samAjanA uddhAranI zI paravA ? paraMtu ema kahenArA paNu samAjathI eka paLavAra paNa alaga thai zakatA nathI ane nAnI meATI badhI jarUrIyAta mATe samAjanA ja temane AdhAra che. temanA nirvAhanI javAbadArI je mAtra temanA ghara ke kuTuMba pUratI maryAdita hatI, te have temanA ja dAna vagerenA upadezane laine samAje saharSa svIkArI che. potAnI bAhyaAMtara AvazyakatAonI pUrti mATe samAja to bhale javAbadArI svIkAre, paNa pAte alipta ja rahI peAtAne ja uddhAra karaze, samAjanA ulhAranI tenI javAbadArI nathI--AvA potAnA matavyane paNa teo jo sAcA hRdayathI svIkAratA hAya teA paNu samAja temane jarUra nabhAvI leze. paNa vastusthiti tethI UlaTI che. mantavya samAja ke sAmAjika javAbadArIthI alipta rahevAnu che, paNa AcaraNu batAvI Ape che ke tee. nA e siddhAntane pUrA vAdAra nathI. samAjamAM kalahotpAdaka ane mAtra vaiyaktika nahi evI aneka pravRttio ane javAbadArIe te svIkAre che; paraMtu samAjanA hitamAM kAi javAbadArI svIkAravAnu kahevAmAM Ave che tyAre ja tee potAnA siddhAnta AgaLa karI kahe che ke amAre te amArA ja uddhAra'karavAnI javAbadArI che. je sAdhue ekAMtamaya ane dhyAnamagna rahetA hoya te bhale sAmAjika pravRtti na upADe. samAjanu mAnasa temane poSavA pUratuM udAra cheja ane raheze paNa kharUM. paraMtu jeenA vacana ane vyavahAramAM visaMvAda narI AMkhe samAja joi zake che teone te sAmAjika javAbadArI na chuTake svIkAravI ja paDaze. zAstranA niyameApaniyameAnA tee chaDecoka bhaMga karatA ja hoya che teA pachI samAja hitamAM zAstranA niyamAmAM keTalAka apavAda karaze te temAM kAMi ajUgatuM te| nahi thAya, paraMtu Atmava McanAnA doSathI te avazya bacI ja javAze, je kAMi sAdhaka mATe nAnA--sunA lAbha nathI. sAdhue upadeza te Ape ja che. tenu mukhya dhyeya tA eja che ne ke ziSyanI sAna vadhe, te vivekI bane, mAkSe tA A jamAnAmAM kAI jatu nathI, eTale sa MsAra cheDavA karatA tene sudhAravA tarapha ja vadha.re dhyAna ApavAnI jarUra che. e upadeza evA hatA jee jethI te sAMsArika kAryomAM nyAyanIti pUrNAMka varte. paraMtu ekAMta meAkSanA ja upadeza apAya che ane saMsAra sudhArA tarapha bilakula dhyAna ApatuM ja nathI eTale banyuM che evu ke jIvanamAM khe bhAga paDI gayA che. moTAmAM meTA dhArmika gaNAtA mahApurUSA (?) paNa sa MsArika kAryomAM nIti bhraSTa hAya che. siddhAMtamAM reAja sAMbhaLIe chIe ke rikezI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-47 prazudhdha jaina jevA cAMDAla jaina munI paNuM thai gayA ane peAtAne uddhAra karI gayA. jaina dharma hindu dhama' karatA udAra che ane jayAre maMdIramAM harIjatene dAkhala karavA ke nahi~" e savAla Ave che tyAre game tenA bahAnA kADhIne temane maMdIrathI dUra rAkhavAnA hara prakAre prayatna karatAM ApaNune zarama paNa AvatI nathI. A ekAMta mekSanA upadezanu ja ane saMsArasudhArAnI upekSAnuM ja sIdhuM pariNAma che. sAdhu rAja aparigrahanuM mahatva samajAve che, paraMtu cAlu vyavahAramAM e upadezane kayAM dhruvI rIte lAgu pADavA e kadI batAvatA ja nathI. eTale pATa AgaLa besanArA mahAna zrAvako paNa vyApAramAM gaLAM karatAM acakAtAM nathI. ApaNe rAja brahmacanA upadeza sAMbhaLIe chIe, paNa gRhastha vanamAM e upadezanI mAtra eTalI ja asara dekhAya che ke parastrI sAthe vyabhicAranahi karavA, paraMtu svazrIvyabhicAra paNa sabhave che ane e paNa tyAjya che e kadI samajAtuM ja nathI. Ama jIvana vyavahAramAM te mAtra ApaNe sAdhuonA jIvanane dhanya mAnIne ane temane gAhAra-vastradAna ApIte ke maMdiramAM pUjA karIne dhAmi`kahAvAne dabha karIe chIe. ane sAMsArika vyavahAramAM tevA ja adhArmika rahIe chIe, sAdhue peAtAnA upadezanI zailI mekSalakSI rAkhavAne badale saMsAranAM ja praznone laine te bAbata ja upadeza detA rahe ane temAM ja sudhArA sucavatA rahe te paNa temaNe mAnava samAjanI moTI sevA bajAvI gaNAze. jo sadhu zAstrIya bhUgela jevu kAMdha ThekANuM nathI enI pAchaLa maMDayA rahIne samaya vItAvavA chatAM kAMi anucita karyAMnA sakAca anubhavatA nathI te pratyakSa bhUgoLa ane rAjakAraNanA paNu abhyAsa kare ane te upadezamAM lokone samajAve te temAM te kAMi Tu' kare che kAMi dekha kare che evu* mAnavAnI jarUra nathI. paraMtu tema karI te peAtAne, samAjane vadhAre. upayegI siddha ja kare che. ane Aje te mAtra upadezathI paNa dhaNu karavAno avakAza che ja. majUra saMgaThana mAtra sarala upadezanI ja apekSA rAkhe che. ane bhaviSya te evu che ke majUramAM ja e tAkAta haze ke meTAM meTAM yuddho paNa emanu saMgaThana ja mAtra rokI zakaze. bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnA sadezanI siddhi tenA kharA arthamAM AvA kAryAM. saLatAmAM ja che. huM nathI dhArate kaiM majUronuM saMgaThThana AvA mahAna kAryAMnI siddhi arthe kASTha sAdhu karete temAM zAadRSTie pazu kAMi deSa lAge. e ja prakAre jene dRSTi haze te peAtAnA upadezanA mAtra pravAha pheravIne paNa keTalAya sAmAjika upayogI kAryAM siddha karaze. agara atyAranA AhAra-vidvAranA zAstrIya niyamenuM pAlana jamAnAmAM mAtra daMbha ja vadhAre che e kAI paNa sAdhu pAse svIkArAvI zakAya tevu' tathya che. paraMtu temAM teo evA jakaDAi gayA che ke sApe chaThThuMdara gaLyA jevA hAla thayA che. AnA upAya eka ja che ane te e ke tee bhegA maLI temAM saMgata parivartana kare ane daMbha sevavAnA avakAza na rahe tevA kASTa mA kADhe. Ama nahi thAya tyAM sudhI khIjI game teTalI sArI pravRtti karaze pazu 'ba ja e badhI pravRttimAM pANI pheravI deze. e bhamAMthI bacavuM e ja aa temanu potAnA udhdhAra athe paNu prathama Avazyaka pagalu che. jeTalA jaldI te te bharaze teTalo jaladI temanA udhdhAra thaze. anyathA navI peDhInI rahIsahI zradhdhAnA bhaMga karavAmAM paNa temane e bha ja kAraNabhUta thaze. ane pariNAme AkhI sAdhu saMsthA pratye lokonA anAdara vadhatA jaze. jaina'mAMthI sAbAra uSkRta dalasukhabhAi mAlavaNIyA 159 pravRtti-nivRtti viveka [ sayukata prAntamAM zrI caitanyajI nAmanA eka 'ANItA kAryakartA Arakhapura jIllAmAM AvelA cArI-cArA khAte keTalAka samayathI cahi sahakArI baThAra' calAve che ane te dvArA tyAMnI janatAnI anekavidha sevA kare che. zrI caitanyacha mULa sthAnakavAsI saMpradAyanA sAdhu cunIlAlajI paNae sAMpradAyika sAdhu jIvananI niSkriyatAthI kaMTALIne jevI rIte bhAla ane naLakAMThA I. murti sa'takhAlacha kArya kare che, tevI ja rIte A cunIlAlajI athavA to caitanyacha sarrayukata prAntanA gArakhapura challAmAM lokasevAnA kArya mAM keTalAMka vathI jeDAyalA che. temaNe peAtAnA cAlu kAmakAja sabaMdhamAM paDiMta sukhalAlajIne tA. 21-10-47 nA rAja eka patra lakhelA, jenA tA. 11-11-47 nA roja parvatajIe uttara lakhelA. A ane patro temanI saMmatithI ahiM nIce pragaTa karavAmAM Ave che. patravyavahAramAM carcAyalA muddA eTalA badhA spaSTa che ke te upara vizeSa TIppaNanI kazI AvazyakatA che ja nahi, pamAna de ] pUjya pa'. sukhalAlajInI pavitra sevAmAM, praNAma. svastha tathA prasanna haze|. Ape mane preraNA karI hatI ke gAmaDAnI janatA anAja vinA khUba du:khI che. te ja zubha preraNAthI prerita thai svalpa pravRtti karI tenuM A phaLa che. uparanI saMsthAne vIza grupanI janatAnA eka lAkha yuniTa mATe kApaDa, tela, cInI, mIThuM ane theDu' anAja maLela, paNa junA kATA vALAoe mA, patajIne tyAM satyAgraha karatAM 10 grUpa temane pAchA. apAvyAM che have pacAsa hajAra janatAnuM kAma A bhaDAra pAse raheze. A kAmathI je bacata thAya tenA pacAsa TakA adhika anAja ane vastra utpAdanamAM lagADavA che. khIjA paNa vizeSa kAma Ave che. lagabhaga khe hajAra rUpiyA AvA kAmamAM khaca thayA haze, dAna levAnI jarUra nathI. grAmiNe mAtra potAnI AvI paMcAyatI dukAnathI pa0 gAmaDAvALA mAsika 500jI bacAvI zakaze. jo A ja vastue ame utpanna karIe te gAmaDAmAM mAsika dazeka hajAra zramanA ApIne ekAda hajAra acAvI utpAdana vadhArI zakIe. dRSTi te| A ja che. anubhava, yogyatA tathA sAthIonI kamI che Apa kAi kASTha vAra zubha sUcanA Ape te upakAra. keTalIka vAra ethI bahu rAhata maLe che. vacamAM vineAkhAne lakhela, temanAM e putrA AvI gayA. ahiM zrI mahAvIraprasAdajI poddAra gArakhapuravALA racanAtmaka kAmamAM kuzaLa anubhavI che, temanI salAha lauM chuM. koi koi vAra manamAM Ave che ke rAta divasa hisAba tapAsavA, kAmanA bagADa sudhAramAM phasAi rahevu', ke koi vAra kAma agaDe te! gusse thavuM vigere vAtethI nivRtti ThIka. mAtra upadeza 64 madada dai alaga rahevu-AmAM ApanI zI salAhUM che ? mane virodhI vyApArIo ke AphIsarA prati alpa krodha Ave che. te keTalIka vAra ThIka viredha kare che. 3 vAra mArA sAthIone mAra khAvA paDayeA. 100] 200jInI anya kSati thai, paNu - jyAre sAthIe asatya, cerI, aniyamitatA, janatAnI upekSA kare che tyAre zAMtibhaMga thAya che. te mATe yogya salAha Apaze. A patra TrenamAM lakhela che. huve utaravAnu che te kSamA. ApanA AjJAdhIna caitanya amadAvAda, tA. 11-11-47, priya caitanyajI nivedana, tamArA patra bahu meADA maLyA. mArI preraNA hatI te vAta sAcI. hajI paNa evI preraNA che, ane te prathama karatAM vadhAre sabaLa. kAraNa tamArA patramAM spaSTa che. jo enu phaLa tamArI khaMta, AvaData ane niSkAma buddhithI AvuM AvyuM hoya te prathamanI preraNA vadhAre baLa meLave che ema kahI zakAya. huM mArI preraNAne zubha ke azubha mAnavAnA lebhamAM nathI paDatA. paNa tamArA pra"nanuM mIThuM mULa pratyakSa che. eTale je kahevu hAya te kahI zakAya. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-12-47 zrIyuta vinAbAjIno patra Ave te sAruM che. paNa tamArA jevA paMDita neharUnuM preraNAdAyI pravacana prauDha sevakane bIjAnA ijekazananI ochI jarUra hovI joIe. [alahAbAda yunivarsITInA "jyubIlI kekezana' prasaMge hiMdI sasthAmArA je tamane sevAnuM ijekazana ApavAno adhikArI nathI. nanA mukhya pradhAna jaDita javAharalAla neharUe karelA preraNAdAthI pravacananA mAtra upadeza ke zikhAmaNa e mukhya baLa nathI. A patra huM evI nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. - taMtrI) kaI zikhAmaNurUpe nathI lakho. tamArA vicAramAM je vatAvyAdhAta - mArI janmabhUmi alhAbAdamAM huM ghaNA lAMbA vakhate AvyA deSa mane lAge che, ane jene lIdhe tame pAchA sAdhu-sulabha chuM ane ahiM huM lagabhaga paradezI jevo banI gayuM chuM. chellA nivRttimArga tarapha DhaLe che te ja doSa tamArA kathana uparathI paMdara mahInAthI purANA dIlhInI Ajue Avela navI dIlhImAM batAvI ema kahevA IcchuM chuM ke tame je karI rahyA che te ja sAcI huM rahuM chuM. huM jyAre A banne zaherone vicAra karuM tyAre nivRtti che. jIvananA satuM ane sthira kare ane vikasita kare te hiMdanA itihAsane lAMbe paTa mArI kalpanA sAme khaDo thAya che eka nivRtti; jIvananA asatu ane paMpALI rAkhe ke piSe te ane e paTa upara rAjA mahArAjAonI hAramALA mArUM eTaluM ja bIjI nivRtti. A banne nivRtti gaNavA chatAM vAstavamAM bane dhyAna kheMcatI nathI jeTaluM prajAnA Antara jIvananA pravAha ane vacce mahatuM aMtara che. bIjI nivRttine lIdhe prajA samagra bhAve parivartana, aneka kSetramAM tenI saMskRtiviSayaka pravRttio, paDI che. tame pote ja kahe che ke sAthIo kayAreka anyAya tenA AdhyAtmika sAhase ane parAkrama ane vicAra tema ja Acare che. A sAthIo sevAbhAvI eTale ke nivRttinI dRSTie AcAranA kSetramAM tenA pravAse mArI najara upara Ave che. tamane maLyA che. teo bhUla kare ane tame temane sudhArave-bhUla kaI paNa dezanI ane khAsa karIne hiMdanI prajA mukhyatvedUra karAvavA-kAMIka tapI jAo emAM zAMtino bhaMga thato nathI. karIne gAmaDAomAM vase che. Ama chatAM paNa moTA zahere jevI tamArA kSetra karatAM neharU, saradAra ane gAMdhIjInuM kSetra keTaluM moTuM rIte mAnavI jIvananI keTalIka gaMdI bAjue raju kare che tevI ja che? emanI sAme upasthita thatA prazno para emane kSaNe-kSaNe rIte pratyeka yuganI ucAmAM uMcI saMskArasiddhionAM darzana paNa narama garama thavuM paDe che. je te tamArI kaprita vittine A meTAM zahero ja karAve che. Ama hovAthI A zahera hiMdanA anusare te saunuM zuM thAya? kapaDAmAM jarAka DAdha paDe, dhULa cATe saMskRti vikAsanAM sadIo junI sabhyatA ane saMskRtimAMthI udbhava ne te devuM paDe. ghevAnI mAthApheDa ane paMcAta karavI sArI ke pAmelA baLa ane saMskArapuMchanAM smaraNo jAgRta kare che, hiMda khAte kapaDAMne ja pheMkI daI pariSaha sahiSNu digaMbara banavuM sArUM? je bIjo ApaNane maLelA A vArasA viSe ApaNe abhimAna dharAvIe mArga ThIka na lAge te kapaDAne ja sApha karavuM rahyuM. tame jyAre tyAre chIe ane te kharekhara egya ja che, tapI jAo e te mAtra sUkI raja lAgavA jevuM che. satata - yunIvasaTIenuM kAryakSetra lokahitanA kArya dvArA je cittano vikAsa ane zuddhi thAya che tenI Adhunika jagatamAM yunIvarsITIoe puSkaLa bAbate zikhabisAtamAM e raja koI hisAbamAM nathI. khare sevAbhAva AvI vavAnI hoya che ane tenI pravRttine pradeza paNa uttarottara vistarate muMjhavaNamAMthI ja ghaDAya che. jo virodhIonA humalAo ane bIjA AkramaNe vacce sevAbhAva-pratyakSa sevAbhAva-TakI na zake te e rUpa lekhe che. e kAMI nAnIsUnI vAta che? kAMThe taTasthapaNe ubhA rahI brahmacarya mAtra cakravartInA ghoDAnA brahmacarya jevuM gaNAya. ghaNuM varSa sevAnuM kAma karavAne satata zAstrabadhdha upadeza ApanAra te lagI sAdhu avasthAmAM ane te pahelAM janmasaMskAramAM mAtra upa- kAzImAM ja nahIM, paNa dareka zahera che ane gAmaDAmAM saMkhyAbaMdha . dezamAM samatI nivRtine pATha tame ane huM zIkhyA chIe. jyAre paDayA che. tame emane joI rahyA che. je upadeza mAtrathI kAma kaMIka muzkelI ubhI thAya che tyAre e ja pATha yAda Ave che. paNa thatuM heta te gAMdhIjInI ke bIjA koI netAnI jarUra ja na hatI, A yugane saMdeza de che ane te gAMdhIjI potAnA jIvanane ane tamArI paNa jarUra na rahe. jAte paDavA sivAya-emAM jhaMpapratyakSa padArthapATha zIkhavI ApI rahela che. tame emane je lAvyA sivAya-sevAne niSkAma kaMTakatha kadI cAlavA gya nathI anusarI nivRttinA junA saMskAre gALI nAkhavA navA ja banate. tethI tame jayAM che tyAM ja daTAyelA rahe e sAruM che. kAryakSetrane varyA che, temAM je saphaLatA tamane aneka varSamAM svAmI satyAnaMdajInuM teja zemAM che? bIjA ghaNaya svAmIe che. maLI che, ane atyAre paNa maLI rahI che te ja sUcave gaNyAgAMThayA samajadAra sAthIo maLe ke maLyA hoya tenI madadathI che ke tamArA kSaNika vicAre nirAdhAra che. eTale tamAre jarA paNa navAM navAM sevAkSetre vikasAvye javAM, ane eka suvyavasthita sevakadaLa pitAnA kSetrathI taTastha vRtti dhAraNa karavAnI jarUra nathI. ulaTuM.. taiyAra karavuM. have te anAja, vastra Adi uparAMta bIjI paNa Arogya sAcavI bane teTalI pravRtti vikasavavAnI jarUra che. kAzInI dezane madada joIze, ane te kavAyatI sevakonI. tame che te tarapha AsapAsa ke caurIerA vageremAM thoDA ja divasamAM keTaluM kAma loka saheje ja balavAna ane kasaratI hoya che. emanI eka thayuM che, keTalAMne rAhata maLI che, ane chatI sAmagrIe bhUkhe maratA vyavasthita palaTana, bhale te nAnI hoya, ubhI karavI. e sivAya lokone keTale ke maLe che ane jyAre huM vicAra karUM chuM tyAre lokarakSaNa zakaya nathI. tame avAranavAra patra lakhatA rahe e mane mane ema ja lAge che ke tame karI rahyA che te ja nivRttimaya che. te gamaze ja. tame A bAju AvyA hatA ane aMbAlA ke alabatta, je napho thAya te dvArA ane ane vastranuM utpAdana saMtabAla pAse heta teya mAtra moDhAnA upadezanuM kAma nahIM paNa vadhAravAmAM Ave, jema bane tema gAmaDiyAone svAvalaMbI bana sakriya nivRtti sevavAnI raheta. evI sthitimAM saMjoge e tamArA vAmAM madadagAra thavAya e ja naphAnI sArthakatA che. pedAra jevA purUSArthane jAgRta karI tyAM ja sakriya nivRttikSetra ubhuM karAvyuM che te salAhakAra maLe, bIjA paNa saMkhyAbaMdha sArA cAhake maLe, gAma ene IzvarI prasAda kAM na lekhe ? bIjI rIte jUnA manasaMskAra gAmanA bheLA ane lAcAra loko tamArI AsapAsa vIMTaLAya, sAthe vartamAna manobhUmikAne sarakhavo te jaNAze ke pahelAMnI sajaLa ane vanazrIsaMpanna vividha kSetramAM vicaravAnuM maLe-A aniSTa vAsanAo keTale aMze sarI gaI che, mana keTaluM baLavAna kAMI jevI tevI siddhi kahevAya? vacce kyAreka thAka lAge ke kaMTALe banyuM che, ane anyAya sAme tamAro puNaprazkepa keTale jAgI Ave tyAre dayA Adi parivAra pAse AvI java. tame eTale uThayA che ? jenuM mana anyAya sAme na jAge te jaDa ja hoI zake. te vicAra karo ke paMtajIthI mAMDIne TheTha gAmaDAnA mukhI sudhInA e jaDatAne tame bahu aMze dUra karI che ema mane lAge che. badhA ja amaladAre eka athavA bIjI rIte tamArA kAryane AzIrvAda ' '' 'sukhalAla, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-47 prabuddha jaina -- -- - nAkara mArI mA mALathata thato ja enA ane jAya che. huM pote vijJAnane upAsaka chuM ane jo A duniyAne paccAsa varSa daramiyAna hiMdane temaNe keTalI bhavya sevAo ApI kadi paNa udhdhAra thavAnuM hoya te te udhdhAra vijJAnanA avalaMbanathI che ane AjhAdI meLavavAmAM temaNe keTalI madada karI che e te ane vaijJAnika paddhatinA svIkArathI ja thavAne che ema huM mAnuM ApaNe sau barAbara jANIe chIe. paNa jyAre jANe ke pralayakALa chuM. paNa jJAnanA game te kSetramAM ApaNe gatimAna thaIe ane te AvyuM hoya evA bhayAnaka anavasthAkALa daramiyAna teo pitAnA game teTale lAbhadAyI dekhAtA hoya te paNa te mATe eka cekasa Adarzane-dayeyane-kuTastha mAphaka vaLagI rahyA hatA ane satyanI pAye ane yojanA hovI ja joIe. AvA pAyA ane yojanA dIvAdAMDI mAphaka prakAzI rahyA hatA ane satyamArga ane sivAya ubhI karavAmAM AvelI zikSaNanI kaI paNa imArata lAMbo purUSArthanuM darzana karAvate temane sudaDha dhImo avAja kenA vakhata TakI zake nahi. A mULabhUta pAye ane yejanA ane TALAMnA bumarATa upara thaIne paNa saMbhaLAyA karyo hato te chellA AcAra tema ja vicArane lagatAM mULabhUta dhAraNo je vyakita tema ja cAra mAsa daramiyAna temaNe bajAvelI sevAnI te koI paNa prajAne cokakasa prakAranI viziSTatA ane vyakitatva Ape che te temanI AgaLanI sevA AvI zake tema nathI. ane A ujajavaLa pAyA ane janAnA mULabhUta tatvonuM mahattva yathAsvarUpe grahaNa dIvAdAMDInI jhaLahaLatI tenA kAraNe ja hiMdanA ane tenI prajAnA karavAnI ane te upara purepUre bhAra mUkavAnI dareka yunIvarsITI bhAvI viSenI ApaNI AzAo ApaNe gumAvI zakatA nathI. ane . mATe khAsa jarUra che. khAsa karIne atyAre ke jyAre AcAra- ema chatAM paNa AsapAsane bhayAnaka jhaMjhAvAta bhAre cintA vicAranA junAM mUlyone ApaNe parityAga karI rahyA chIe ane upajAve tevo te hatA ja. jyAre AjhAdInA sUryane udaya thaye navAM mUlyone svIkArI rahyA chIe tyAre te AjanAM atyanta che tyAre ApaNe A jhaMjhAvAtathI jarA paNa hatAza thavuM na vegapUrvaka nirmANa pAmI rahela krAntinA kALamAM-A bAbatanI joIe. A pAyAnI bAbate upara be ghaDI zAntithI vicAra khAsa jarUra che. karavAnI ApaNuM mATe ane khAsa karIne juvAna bhAI bahene mATe lehIluhANa AjhAdI khAsa jarUra che, kAraNa ke hiMdanuM bhAvI hiMdanA vartamAnadvArA ghaDAI rahyuM ApaNe tyAM AjhAdI te AvI ane te atyanta alpa che ane hiMdanA lAkho naranArIo jevuM bhAvanirmANa Icchaze hiMsApUrvaka AvI. paNa taratamAM ja ApaNe tyAM lehI ane tevuM ja hiMdanuM bhAvI nimaNu thavAnuM che. Aje cetarapha vicArenuM AMsuonA sAgara uchaLI gai. AnI sAthe je hIcakArApaNuM huM sAMkaDApaNuM, asahiSNutA, jaDatA ane pramAda, joI rahyo. ane adhamatAnAM ApaNe darzana karyA te te lehI ane AMsuothI chuM ane tethI huM khuba bhaDakuM chuM. paNa vadhAre juguptAjanaka-dhRNAjanaka hatA. te pachI ApaNuM - nAjhIvAda ane phAsIsTavAda uMcA Adarzo ane dharaNe kayAM gayA? ApaNI purANI saMskRti ApaNe haju hamaNAM chellA mahAna vizvavigrahamAMthI pasAra kyAM gaI? je mAnavatA ane AdhyAtmikatA upara hiMda bhUtakALamAM thayA chIe. te laDAImAMthI Aje sulehazAMti ane AjhadI janma TakI rahela hatuM te mAnavatA ane AdhyAtmikatA kyAM esarI pAmI che, paNa te uparAMta temAMthI ApaNe bIjuM paNa ghaNuM zikhavAgai ? A bhUmi upara ekAeka aMdhakAra phelAI gayo ane loke samajavAnuM rahe che. e laDAIe je phesIjhama" ane "nAjhIpAgala banI beThA. bhaya ane dhikakAre ApaNuM cittane jhama'nA nAmathI oLakhAtAM hatAM. tevA cakkasa prakAranA Apakhuda baherU banAvI dIdhuM ane koI paNa sabhyatA pAchaLa taMtranuM paNa visarjana karyuM che. A bane taMtra ane te pAchaLanI je saMyama ane maryAdAnA khyAlo rahelA hoya che vicAraNuM saMkIrNa bhAvanAthI bharelI hatI, mAthAbhArI hatI ane te ekAeka lupta thaI gayA. katala, jAnamAlanI khuvArI dhikAra ane hiMsA upara racAyelI hatI. meM te te dezamAM tema ja ane strIonAM apaharaNanI ghaTanAo guNAkAranA vege vadhavA lAgI anyatra paNa A prakAranI rAjyaracanAnA vikAsanuM nirIkSaNa karyuM ane mANase ekameka pratye ATalA jaMgalI hevAna banI zake che che. te dvArA zarUAtamAM te te dezanI prajAne cekasa pratiSThA ane e joine ApaNe ekAeka stabdha banI gayA-avAk thaI gayA. prabhutva cheDA samaya mATe prApta thayAM hatAM paNa teNe mAnavInA mAnavatAnA dIvaDAo sarvatra olavAI jatA dekhAya, paNa thoDAka AtmAne kacarI nAMkhyuM hatuM ane jIvananAM vAstavika mUlya ane dIvaDAonI ta A bhayAnaka, tephAnamAM paNa saLagatI rahI. vicAra-AcAranAM sabhya dhoraNono nAza karyo hate. je prajAne te jeo marI gayA, ane jeo haju marI rahyA che ane jeo taMtra dvArA uMce laI javAnI apekSA rAkhavAmAM AvI hatI te prajAnA chatA hovA chatAM mRtyu karatAM paNuM vadhAre kAtila vedanAo-yAta- vinAza sAthe te prakAranI taMtraracanAne anta AvyuM che. nAo-jogavI rahyA che te sarva mATe ApaNe gamagIna banyA. A - hiMdamAM paNa e ja nAjhIjhamane navA svarUpe ugama karatAM paNa vadhAre gamagInI hiMda mATe-jenI AjhAdI mATe ATalA Ama chatAM paNa Aje hiMda khAte AvuM ja kAMIka tattva lAMbA varSothI ApaNe jahemata uThAvI rahyA hatA te ApaNI vikAsa pAmI rahyuM hoya ema huM joI rahyo chuM. A navI vicAramAtRbhUmi mATe-ApaNe anubhavI saraNIne kadi rASTrIyatA te kadi dharma ane saMskRtinA nAme vaTAeka aMkhaDa prajavalita dIvAdAMDI vavAmAM Ave che, paNa kharI rIte rASTrIyatA, sAcI nIti ane dIpake cetarapha bujhAI rahyA hatA. paNa eka ujajavaLa dIvA- kharI saMskRtinI te kevaLa virodhI che. keTalAMka varSothI ApaNI dAMDI akhaMDapaNe saLagI rahI hatI ane AsapAsanA aMdhakAra- prajAnA amuka vibhAganA sAMkaDA kemIvAdane tema ja deSAmasara ane timiramAM pitAne prakAza pheMkI rahI hatI, ane e dIvAdAMDIne hiMsAthI bharelI kAryapadhdhatine ApaNe sAmane karI rahyA hatA. joIne ApaNAM baLa ane AzA punarjIvita thayAM ane game Aje e varga hiMdanA amuka bhAgamAM pitAnuM svataMtra ane tevI bhayaMkara Aphata ApaNuM loko upara utarI Ave te paNa svAdhIna rAjaya ubhuM karavAnI murAdamAM saphaLa thayela che. muslIma ( dine eka e jIvate jAgate ane prANavAna AtmA che ke jene kAmIvAda jeNe Aja sudhI hiMdanI AjhAdIne jokhamAvavAnuM ane vartamAnakALanI keI anavasthA ke arAjakatA AvarI zake temanathI jAta jAtanA antarA umA karavAnuM ja kArya karyuM che te Aje ane jene adhatana kei paNa nAnI moTI ghaTanAo vikRta karI zake eka rAjyataMtranA nAme pitAnI jAtane oLakhAvI rahela che. hiMdamAM tema nathI. ema ApaNane bhAna thayuM. A mahinAo daramiyAna, Aje e komavAda eka jIvanta zakita tarIke kAma karatuM baMdha - gAMdhIjInuM ApaNI vacce tevuM keTaluM badhuM upakAraka banyuM che thayela che, kAraNa ke Aje tenI. sarva tAkAta dezanA anya bhAgamAM tene tamArAmAMthI keTalAne khare khyAla havA saMbhava che? chellA kendrita karavAmAM AvI che, paNa te komIvAda prajAnAM bIjA vargonuM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 prabuddha jaina A paNa mAnasika adhaHpatana nirmANu karavAmAM saphaLa thayA che. vargo pazu muslIma kAmIvAdanI nakala karavAne ane tethI pazu AgaLa javAnA prayatna sevI rahyA che. hi'damAM paNa jo ke judA zabdamAM paNa evA ja prakAranu kAmI rAjya ubhuM karavAnA pokAra sabhaLAI rahyo che ane mAtra kAmI rAjyanI ja mAMgaNI karavAmAM Ave che ema nathI, pazu rAjakAraNI tema ja sAmAjika tathA saskRtiviSayaka sa kSetramAM e ja prakAranI sAMkaDI ane prajA samastanA prANanuM rdhana karatI mAMgaNI AgaLa dharavAmAM Ave che. hiMdanA itihAsa zuM zikhave che.? ApaNe jyAre hiMdanA lAMbA itihAsa upara najara nAMkhIe chIe tyAre ApaNane mAluma paDe che ke jyAre jyAre ApaNA pUrvajoe vizALa duniyAne khullI AMkho vaDe ane ni yatApUrvaka nihALavAnA prayatna karyo che ane anya dezeAnI viroSatAe jhIlavA mATe te ApaNI vizeSatAo anya dezamAM vahetI karavA mATe peAtAnAM mananAM dvAra khullA rAkhyA che tyAre tyAre ApaNe adbhuta pragati sAdhI zakayA chIe ane pAchaLanA kALamAM jyAre ApaNA pu'jonuM dRSTikoNa sAkaDuM' thavA lAgyuM ane bahAranI sarethI peAtAnI jAtane bacAvI levAnA prayatna tee sevavA lAgyA tyAre hiMduM rAjakAraNI tema ja sAMskRtika dRSTie pAkku paDavA mAMDayuM hatuM. jo ke ApaNune maLelA vArasAne ghaNI vAra ApaNe durUpayoga karyo che ema chatAM paNa ApaNane maLe A sAMskRtika vArasa keTalA bhavya, keTalo adbhuta che? hiMdU aneka yAtanA, AphatA ane sa'kaTAmAMthI pasAra thayuM che ema chatAM paNa hiMdu eka prANavAna prajA hatI ane Aje paNa eka prANavAna prajA che. racanAtmaka ane sarjanAtmaka prayatnAnA pradezamAM teNe dAkhavelI cetanAnuM prabhutva ezInA khIjA vibhAgeA upara paNa vistayu che ane te te dezA upara teNe adbhuta vijaya' sAdhyA che. A vijaya taravAranA jore sadhAyalA anya prajAnA zarIra uparanA vijaya naheAtA, paNa je vijaya chatAyalA dezAne pazu navI tAjagI ane tAkAta bakSe che ane jyAre taravAra dhAraNa karatA saradAro ane temanAM parAkramA visarAi gayA hoya che tyAre pazu je vijaya TakI rahe che eve leAkeAnAM mana ane hRdayane jItI letA hiMdI saMskRtinA A vijaya hatA. paNa e ja cetanA-prANamayatA--sAce raste, ane sarjanAtmaka rIte vAparavAmAM na Ave / tenu' viparIta pariNAma paNa Ave che. ane temAMthI prajAtA nAza ane adha:patana sarjAya che. ApaNI A TuMkI jIMdagI daramiyAna paNu, racanAtmaka tathA sarjanAtmaka prayatnanI zakita ane vinAzanA mArge lai jatA praya tnAnI zakita-A banne ApaNe hiMdamAM kriyamANu svarUpe nihALI rahyA chIe. chevaTe kAnA jaya thaze ? ane ApaNe kai bAjue chIe ? ApaNuM sa` mATe ane khAsa karIne jemanAmAMthI dezanetA nirmANa thavAnA che ane jemanA upara AvatI kAlanI javAbadArIone kheAje AvI paDatrAne che temanA mATe A eka ati agatyane prazna che. ApaNAthI Aje kAre ubhA rahevAtu ane A praznane lagatI paristhitinA sAmanAne inakAra karavAnuM banI zake ja nahi. jyAre vizada vicAraNA ane saMgIna kA'nI tatkAla AvazyakatA che tyAre krodha ane dhikakArane ApaNA cittamAM saMdharSA karavAnuM paNa ApaNune paravaDe nahi. * cunIvasITInu' dhyeya mAnavatA, sahiSNutA, zuddhipUrvakanI vicAraNA, pragatizIlatA, vicArasAhasikatA ane satyanuM sa'zAdhana-AvAM tA siddha karavA, uttejavA, leAkajIvanamAM utAravA e ja kAMIpaNa yunIvarsITInA hetu hAi zake. vadhAre ne vadhAre udAtta AdarzonI siddhi taraph mAnavajAtane lai javI eja yunIsITInu dhyeya hovu' joie. jo tA 15-12-47 bajAve te prajAnu' ane sarasvatInuM madira je yunIvarsITIe peAtAnu` kA` yogya rIte lokeAnuM jarUra kalyANa ja thAya. paNa A sakI dharmAMdhatAnuM ane sAMkaDA hetu sAdhavanuM kendra banI jAya te prajAne kadi u kaSa nahi thAya ane khAdya tema ja atyantara kAi paNa prakArane vikAsa siddha thaI na zake. cunIvasITInI javAmaDhArI Ama hAvAthI yunIvasITI ane dezanI anya zikSaNusaMsthAonA mAthe eka bahu meTI javAbadArI rahe che. te sadA jAgrata rahevu, aMdaranI nyAtane sadA prajvalita rAkhavI, ane jyAre rAga ja, krodha, ane vairanAM vAvajheDAM vAvA mAMDe ane lokone muMjhavavA lAge ane khAnI sAme sAce dAkhalA raju karavA evI jenI pharaja gaNAya evAmAMthI paNa keTalAkanI AMkhe aMdhArAM Ave tyAre paNa satya mArgethI leza mAtra vicali na thavuM--e A yunIvarsITI ane anya zikSaNasaMsthAonA sa'cAlakAnA anivAya dharma ane che. kuTilatAthI athavA te khATA kAryAMthI sArU pariNAma nipajaze evI AzAe kheATA mArge cAlavAthI ane asatya sAthe mahAbata karavAthI ApaNe ApaNA dhyeyane kiMda paheAMcI zakIzuM nahi. sAcu dhyeya khe'TA sAdhane vaDaeN ka paNa pU paNe sadhAvuM zakaya nathI. bhAvI hI kevu haze ? ApaNA rASTrIya hetue viSe ApaNA manamAM purI spaSTatA hAvI joIe. ApaNe eka evA baLavAna, svataMtra ane lokazAsita hiMdane ubhuM karavA mAMgIe chIe ke je hiMdamAM dareka nAgarikane sAmAna darajjo ane AtmAvikAsa ane sevA karavAnI samAna taka hatI joie, je hiM'mAM AjanI Arthika tema ja sAmAjika asamAnatA nAbuda thavI joie, je hiMdamAM ApaNI sarva maulika zakita sa ka ane sahakArI prayatne pAchaLa kriyamANa thavI joie. AvA hiMdamAM kAmIvAda, alagavAda, cekAvAda, aspR* - sayavAda, dharmAMdhatA, ane mANasanuM mANasanA hAthe thatu... zASaNa-A sane lezamAtra sthAna Devu na joie; ane jo ke dhAmika vAta trya jarUra hAvu joie ema chatAM paNa e dharyuM ane sa'pradAyAne prajAjIvananI rAjakAraNI ane Arthika bAbate mAM dakhalagIrI karavAnA khIlakula hakaka hAvA na joIe. jo Ama che te hiMdu ane musalamAna ane khrIstI ane zIkhanI krAMmI pravRttie rAjakIya jIvana puratI ekadama baMdha thavI joie ane ApaNe sayukta ane ema chatAM sugrathita evu eka rASTra ubhu karavu joie ke jemAM vyakitano temaja AkhI prajAnI svata MtratA satra prakAre surakSita hoya. ApaNe atyanta kaSTadAyI yAtanAo ane kasaTImAMthI pasAra thayA chIe. ApaNe ekaseTImAMthI pAra utaryAM chIe paNuM tene daMDa bahu bhAre ApavA paDayo che. vaLI bhayaMtrasta mAnasavALA ane kuti' AtmA dharAvatA saMkhyAbaMdha prajAjanane je ApaNane vArasA maLyA che te vArasA paNa kaMi kALa sudhI ApaNI pragati ane vikAsane jyAM tyAM rUMdhyA karavAne che. ApaNA kaseTIkALa hajI khatama thayA nathI. ApaNe sAme AvatA saMkaTAne ane Ane bahAdurIpUrNAMka sAmane karIe ane te mATe ApaNe ApaNI jAtane evI baLavAna ane dhaiyavAna ane zistabadhdha banAvIe ke jethI ApaNe satya mAthI kAi kALe caLAyamAna na thae ane ApaNA Adarza ane dhyeyane kSaNubhara paNa bhulavA na pAmIe. paDelAM jakhame rUjhavavAnuM kAma ApaNe zarU karavAnuM che ane ApaNe navu ghaDatara. ane nanirmANa paNu Ara'bhavAnu che. hiMdanA Ajane traNavidhdha deha ane zAkakalAnta AtmA A mahAna kArya pAchaLa ApaNI peAtAnI jAtanu ApaNu karavAnuM ApaNuM sane AhvAhana karI rahela che. A bhagIratha kAryane pahoMcI vaLavAnI ane hiMdanA gauravane vadhAravAnI ApaNAmAM tAkAta ane yegyatA pragaTa thA / mULa aMgrejI: paMDita javAharalAla neharU anuvAdaka : pAnada Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-47 prabuNa jena 3 zAMta zabdano sAdo upayoga keTalAka prAcIna zabdo evA che ke jyAre te zabda navA ja peidA thayA tyAre temane upayoga ghaNe sAde ane saraLa hatA tathA temane artha paNa e ja sAde ane saraLa hatuM, paNa pAchaLathI e sAdA ane saraLa zabda vadhAre paDatA aTapaTA thaI gayA ane temane artha paNa vizeSa AMTIghUMTIvALe ane atizaya alaMkAramaya banI gaye. gharihaMta, tIrthadara vagere zabda e prakAranA che. prAcIna samayamAM A zabda sarva sAdhAranI vaparAzamAM hatA, tyAre pAchaLathI A zabdone upayoga amuka saMpradAyamAM ja rUDha thaI gaye ane te eTale sudhI ke e saMpradAya sivAya bIjo kaMI e zabdane ne vAparI zake ane kadAca vApare te sAmene saMpradAya jarUra roSe bharAya, kema jANe eNe amuka zabdo vAparavAne IjAro na rAkhe che. ' hamaNAM koI ema kahe ke gAMdhIjI eka tIrthakara che te A vAkaya sAMbhaLatAM ja jene kSaNa paNa vicAra karyA vinA ja reze bharAvAnA ane yaAAtA belavA ke lakhA mAMDavAnA. Ama thavAnuM kAraNa e che ke jene A zabdane maulika artha samajatA nathI ane pote je arthamAM e zabda vApare te ja tene kharo artha che evI temanI samaja heya che je sarvathA pramANika nathI hotI. | tIrthakarane maulika artha tIrthane karanAra. tIrtha eTale taravAne ghATa vA tarIne jyAM pahoMcI zakAya te sthAna athavA taravAmAM sAdhanabhUta sAmagrI. saMsArane prAcIna lokee sAgaranI sAthe sarakhAvela che. A saMsArasAgarane tarIne jayAM kAMThe pahoMcI zakAya vA je vaDe kAThe pahoMcI zakAya tenuM nAma tIrtha ane te jeNe karyuM hoya te tIrthaMkara athavA tIrthakara. AtmavAdane mAnanArA tamAma prAcIna lokoe nirvAne parama laya mAnela che ane e nirvAne pahoMcavAnA judA judA aneka mArgo pitA potAnA anubhava pramANe batAvelA che. jyAre junA lokoe batAvela eka bhAga rUDha thaI gayA je thaI jAya, lokonI zakitane vikasAvI na zake ane eka Teva je e banI jAya tyAre lokone AgaLa laI javo e prAcInale ke pUrvanA bhAgane dUra karIne tene sthAne navo mArga batAve che ane e mArge javA Ama janatAne dore che-jeo A nave mArga batAvanArA ane e bhAge deranArA che teo mATe tIrthaMkara zabda barAbara baMdha bese che. "buddha bhagavAnane tIrthakara keTalI che ?? e prazna pUchatAM tene je javAba pAlitripiTakamAM seMdhAyeluM che te jotAM tIrthaMkarane je artha AgaLa batAvela che te barAbara samucita che ema kahyA sivAya cAlatuM nathI, triviTakamAM evA cha tIrthakarI hovA vize ullekha che. 1 budha pite. 2 jJAtaputra nigUTha mahAvIra svAmI ke bhakakhaliputra gozAlaka 4 ajitakezaka alI. 5 saMjaya lakSa putra ane 6 pUraNakAzyapa, budhdhanA samayamAM A cha tIrthakara hatA ema spaSTa zabdonAM triviTamAM vAraMvAra, ullekha maLe che. A chae jaNa pitApitAnI dRSTie janatAne deratA hatA ane cAlu cIlAmAMthI khaseDI nave mArge javAnuM kahetA hatA. mATeja e chaene ' tIrthaMkara' zabdathI saMbaMdhelA che. A jotAM dharmanA cIlAmAMthI cuta thayelI janatAne nave cIle laI javA bhagIratha prayatna karatA gAMdhIjI paNa 'tI kara' kema na kahevAya ? je arthamAM ane je alaMkAramaya paribhASAmAM ja tIrthaMkara zabdane vApare che te arthane javA daIe te "tIrthaMkara' zabda tenA maulika arthamAM gAMdhIjIne barAbara baMdha bese che ema kahevAmAM kazI bhUla ke zaMkAne sthAna che kharUM? astu ! prastutamAM tIrthaMkaranI piThe ja arihaMta zabdane vicAra karavAne che : "ariha' dhAtu dvArA arihaMta' zabda baneluM che. saMskRtane prAkRta 'a dhAtu e "ariha' dhAtu sAthe sarakhAvI zakAya ane "ahaMtu' zabdane "arihaMta" zabda sAthe sarakhAvI zakAya. * ariha" ke " ahaM OM dhAtune mULa artha pUjA che eTale je pUjA kare-Adara kare vA sevA kare te * arihaMta" nA " atu." A artha " arihaMta' zabdane maulika kahevAya ane dhArtha pramANe vyutpattinI dRSTie paNa ucita gaNAya. jemane mATe atu ke arihaMta zabda vaparAyela teo budhdha ke mahAvIra vagere mahApurUSe pitAnA ' abhAnA pUjaka ja hatA athavA samagra janatAnA sevake ja hatA. ane e dRSTie ja teo ahaMtu vA arihaMta kahevAyA hatA, je sarva rIte barAbara samucita hatuM. paNa pAchaLathI pANIni vagere vaiyAkaraNae e "ahaMtu vA "arihaMta' zabdane vyutpattinI apekSAe thate maulika artha jato karela che ane kevaLa eka stutya eTale "stutine yogya vA 'vakhANune yogya evA arthamAM e zabdane rUDha karela che. prAkRta "ghara' ane prAkRta "ariha' bane dhAtu samAna arthamAM che, saMskRta gharSa ane jIruM paNa eka sarakhA ja arthane sucave che. vedanA dasamA maMDaLanA 77 mAM sUkatamAM "" dhAtu pUjA arthamAM vaparAyela che. A jotAM "chA ' dhAtune e artha ghaNo ja prAcIna gaNAya. eTale mArI daSTie te " ahaMtu" zabdane maulika vyutpayartha ja vizeSa prAmANika kahevAya. bauddha graMthomAM budhdha mATe "araha' zabda vaparAyela. jaina graMthomAM arahaMta vRdaMta, ke arihaMta evA traNa zabda maLe che chatAM temanA mULamAM pUjAarthane sucaka ukta "ariha' dhAtu ja che. Apastaba gRhyasUtramAM upAdhyAya vA adhyApaka mATe "ahaMta' zabda vaparAyela che. A rIte dhaNuM prAcIna samayathI vaparAtA AvatA A zabdano artha saraLa sAde cAlato Avela che ane tene 'stutya' artha paNa je rUDha che-sAdo ane saraLa che. jaina paribhASAmAM paNa ghaNA junA samayamAM e zabda taddana sAdo ane saraLa artha pracalita hatA. baSibhASita : nAmanA jaina paraMparA prasiddha ati prAcIna graMthamAM paNa e zabda evA ja sAdA saraLa arthamAM vAraMvAra vaparAyela che. RSibhASita nAmanA graMtho ullekha sthAnAMga jevA prAcIna aMga graMthamAM ane naMdI sUtramAM paNa maLe che. e jotAM e pustaka ochA mAM ochuM vikamanA chaThThA saikAnuM te hovuM joIe. e jotAM ahaMta' ne saraLa ane sAdo artha te ethI ye vizeSa prAcIna hoya emAM zI navAi? pachInA jaina sAhityamAM jemane mithyAtvI ane gurUdrohI tarike gaNavelA che evA loko mATe paNa e RSibhAvita thathamAM 'arihaMta' zabdano upayAga A pramANe spaSTa rIte thayela che. "khaliputra mATe pAchalA jana graMthamAM atizaya niMdanIya ullekha AvelA che tenA sArU vizeSaNa tarIke RSibhASitamAM 'ghAta' zabdane upayoga thayela che. e ja rIte zAkayaputra budhdha mATe. daipAyana RSi mATe, yAjJavalayane mATe, devanArada mATe, varijaputra sAruM ane mAtaMga RSine mATe paNa "arahata' zabdane upaga e graMthamAM vinA saMkoce karAyela che. je rIte e gaMthamAM e ullekha thayelA che te A pramANe che. mULa devanAradeNa arahatA isiNA buiyaM / maMkhaliputreNa arahatA isiNA buiye / jannavakkaiNa arahatA . isiNA buiyaM / vajjiputteNa arahatA isiNA vuiyaM / mAtaMgeNa zrarahatA isiNA buiyaM / sAtiputteNa vuddhaNa arahatA isiNA buiyaM / dIvAyaNeNa arahatA isiNA buiyaM / pAseNa gharahatA isiNA buiyaM / "vaddhamANeNa arahatA isiNA iyaM / .. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 prabuddha jaina tA. 15-12-47 bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhIjI [ A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna tA. 15-9-47 nA roja zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIAe bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhIjI ' e viSaya upara Apela vyAkhyAnanI temaNe pote ja taiyAra karI ApelI noMdha nIce pragaTa karavAmAM Ave che, Aja kAla AjanA vyAkhyAnaviSaya upara chApAomAM ghaNI merU parvata upara laI jAya ane temanuM pUjAprakSAlana carcA Ave che. A sarva carcApatra mArA jovAmAM AvyA nathI. kare, ane bhagavAnanA zakita sAmarthya viSe zaMkA dharatA devanA Ama chatAM paNa A viSaye je carcA jagADe che te mananuM samAdhAna karavA mATe bhagavAna paganA aMguThe halAvIne jotAM A vivAdAspada viSaya upara, mane ema thayuM ke, huM paNa AkhA merU parvatane kaMpAyamAna kare-A badhI ghaTanAo koI paNa mArUM daSTibindu raju karuM ema samajIne Aje meM A vizaya upara sAmAnya mAnavInA jIvanamAM zakya ke saMbhavita lAge tevI nathI. balavAnI hIMmata karI che. alabatta mAre kabula karavuM joie ke mahAvIra svAmInA zarIrabaLanuM varNana paNa evuM ja Ave che. A banne mahApurUSe saMbaMdhe pramANabhUta vivecana karavAne mATe sAmAnya mANasanA lohIne raMga lAla hoya te bhagavAna mahAvIranA koI viziSTa adhikAra nathI. taduparAH bhagavAna mahAvIranuM caritra lehIne raMga sapheda varNavavAmAM AvyA che. temanI bAlakrIDAmAM paNa ke jana Agamane huM koI moTo abhyAsI nathI. gAMdhIjInI AvI ja atizayatAo bharelI jovAmAM Ave che. teo Aja sudhInI lAMbI jIvanacarcAne paNa meM kaI jhIrAvaTathI bhaNavA jAya che, paNa mULathI traNa jJAnanA dhAraka bhagavAnane gurU abhyAsa karyo nathI. ema chatAM paNa mahApurUSenAM pitAne AvaDe bhaNAve zuM ? mAtApitAnA avasAna bAda de pravajA grahaNa karavA tevAM guNagAna karavAne sau koIne adhikAra che ane AjanA bhagavAnane AhAhana kare che. temane dIkSA mahotsavamAM mAnava mArA vyAkhyAno mukhya hetu te khAsa karIne te ja che. samudAya karatAM paNa jANe ke devadevIone samudAya vadhAre bhagavAna mahAvIra viSe sAMpradAyika nirUpaNa bhAga leto hoya ema lAge che. pachI paNa jyAM jaina saMpradAyamAM, jaina dharmazAstromAM tema ja jaina sAhityamAM jyAM bhagavAna vicare tyAM tyAM Indra temanI sAthe rahevAnI bhagavAna mahAvIranA jIvananuM je prakAre nirUpaNa karavAmAM AvyuM ane bhagavAnane madadarUpa banatA rahevAnI icchA darzAve che che te aneka prakAranI addabhUtatAo, bAhya vibhUtio, divya paNu bhagavAna tema karavAnI manA kare che. bhagavAna mahAvIranA camakAro ane devadevIonA gamanAgamanathI bhareluM che. bhagavAnA tapanuM varNana paNa evuM Ave che ke je parimita zaktivALA mahAvIranuM devAnaMdAnI kukSimAMthI hariNAmabhivI nAmanA eka devanA sAmAnya mAnavI mATe ApaNane zakaya na lAge. devenI puSpavRSTi hAthe apaharaNa ane trIzalA mAtAnA udaramAM AropaNa eka achUta- te jayAM tyAM thatI ja hoya che. 42 varSanI ummare bhagavAnane kevaLapurva ghaTanA che. garbhavAsathI ja bhagavAnane mati, zrata ane avadhi jJAna thAya che. A kevaLajJAna eTale bhUta vartamAna ane bhaviema traNa prakAranAM jJAna heya, garbhAvasthAmAM ja mAtAne duHkha na SyanuM-Antara tema ja bAhya sarva bAbatenuM saMpUrNa jJAna, bhagavAnane thAya e samajaNathI bhagavAna potAnA zarIranuM halanacalana baMdha kevaLajJAna thavA bAda upadeza ApavA mATe devo je samavasaraNa kare, vaLI A ja kAraNe ubhI thayelI mAtAnI ciMtA vyAkuLatAM race che te paNa eTaluM ja adbhuta ane amAnuSI lAge che. A jANIne pagane aMguTho halAve ane tyArathI ja mAtApitAnA prasaMge bhagavAnane ATha "atizaya' prApta thAya che. A "atizaya jIvana daramiyAna saMsAra nahi choDavAnI bhagavAna pratijJA eTale jaina paribhASAmAM tIrthakaranI viziSTa vibhUtio. A ATha kare, bhagavAnane janma thAya ane indrAdi devo AvI bhagavAnane atizaya A pramANe-bhagavAnanA samavasaraNane AcchAdita karatuM azeka vRkSa, sthaLe sthaLe ane prasaMge prasaMge thatI devatAonI puSpavRSTi, devanArada arahaMta RSie kahela che divya dhvani, cAmara, siMhAsana, bhAmaMDaLa, duMdumi ane chatra. A makhaliputra arahaMta RSie kahela che samavasaraNamAM eka bAju bhagavAna pote ane traNa bAju bhagavAnanI ja yAjJavalakaya arahata RSie kahela che. AkRti dhAraNa karatA ane temanI ja saza sarva vyavahAra karatA vajijaputra arahata RSie kahela che traNa iMdo beThelA hoya ane bhagavAnanI upadezadhArA bhAlakeSa rAgamAM mAtaMga arahata trASie kahela che cAlatI hoya. A samavasaraNamAM mAtra manuSya ja nahi paNa zAThayaputra buddha arahaMta RSie kahela che deva devIo ane pazu pakSIo paNa bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA daipAyana arahaMta RSie kahela che pArzva parahata RSie kahela che hAjara thayA hoya ane sau ke pitapitAnI bhASAmAM bhagavAnane vardhamAna arahaMta RSie kahela che ' sAMbhaLatuM ane samajatuM hoya. bhagavAnanA nirvANa prasaMge paNa A graMtha RSibhASitanI kharI khUbI to e che ke jema de AvIne temanA dehanI antima kriyAo kare che. AvI aneka zaMkhalaputra vagere mATe temAM "ahita zabda vaparAyela che tema camatkArika vAte bhagavAna mahAvIrane caritramAM vaNAyelI che. A sAthosAtha pAdhu ane vadhamAna mATe paNa temAM panna zabda badhI vAtane tathya tarIke svIkArIe te mahAtmA gAMdhIjI sAthe vaparAyela che. te zuM paNa Aja sudhImAM astitvamAM Avela koI paNa mAnavI - A badhuM jotAM vicAratAM ema spaSTa mAluma paDe che ke sAthe bhagavAna mahAvIrane sarakhAvavAne vicAra kevaLa bevakuphIghaNA junA samayamAM game te rUSi mATe "arahata' zabda vaparAte hatA bharyo lAge. ane eja tene sAdI ane saraLa artha hato. pachInI jana gAMdhIjInuM apUrva varcasva paribhASAmAM e zabda ghaNA saMkucita arthamAM rUDha thayela che jyAre bIjI bAjue gAMdhIjInuM vartamAna prabhutva paNa eTaluM ja bauddha paribhASAmAM e zabdane vadhAre vizALa artha supratIta che. vilakSaNa prakAranuM che. bhagavAna mahAvIranuM tarakAlIna kAryakSetra eTale vyAkhyAkAre "arihaMta' zabdane saMbaMdha "arihana' sAthe bIhAra, ane AjanA saMyukata prAMte, pazcima baMgALAne, eka joDe che tathA 'arahaMtane saMbaMdha 'arathAnta' ke 'arahasa+aMta" bhAga temanI asara nIce kadAca AvyA hoya, jyAre gAMdhIjI sAthe che ane "arUta'ne saMbaMdha 'a+raha sAthe joDe che, te AkhA bhAratavarSane chellA trIza varSathI ItihAsa ghaDI rahyA badhI yejanA kevaLa temanI zabdacArI che bAkI "arihaMta'ne che. kAzamIrathI kanyAkumArI ke kalakattathI karAMcI sudhImAM maulika sabaMdha "arihaM' (a) dhAtu sAthe che ane tene je artha vasatI eka paNa evI vyakita nahi maLe ke jeNe gAMdhIjInuM nAma upara jaNuvala che teja maulika che. ' becaradAsa nahi sAMbhaLyuM hoya athavA te jenA jIvana upara gAMdhIjInI sIdhI athaS - Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-47 prabuddha jaina ke ADakatarI chApa paDI nahi hoya. gAMdhIjIne saMparka mAtra hiMda sAthe ja che. ema nathI paNa AkhI duniyA sAthe teo saMkaLAyelA che. temanAM lakhANe duniyAbharamAM phelAyelAM che. temanuM kArya mAnavajIvananA aneka pradezone sparzI raheluM che. temanuM jIvana pAra vinAnI romAMcaka ghaTanAothI bhareluM che. lAkho mANasanA jIvanamAM temaNe maulika krAnti nipajA che. temanI dRSTi atyanta vyApaka che ane mAnavI jIvananA mULa tane sparze che. ATaluM badhuM vyApaka ane vistIrNa praphula duniyAnI mahAna gaNAtI Aja sudhImAM astitvamAM AvelI koI paNa pramukha vyaktie dAkhavyuM nathI. satya ane ahiMsAnAM sAdhano vaDe duniyAnA itihAsamAM AvaDI moTI krAnti anya koInA hAthe nIpajI heya ema jANavAmAM ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. temanA caritranI bhinna bhinna bhASAmAM anuvAdita thayelI lAkho nakaloe gAMdhIjInI khyAti duniyAmAM sarvatra phelAvI dIdhI che. temanI janmajayantI dezanA khuNe khuNe ujavAya che. temanI vyAkhyAnasabhAo bharAya che tyAre hajAro-lAkha mANase ekatra thAya che ane jANe ke koI avatArI purUSa A duniyA upara utarI Avela hoya tema temanA upadezane apUrva zradhdhA ane bhakitathI jhIle che. AjanI mAnavajAti upara AvuM jemanuM apUrva varcasva sthapAyuM che tevA gAMdhIjInI tele Ave e Aja sudhI koI mAnavI duniyAnA itihAsamAM pAka nathI. AvA gAMdhIjI sAthe bhAgavAna mahAvIranI sarakhAmaNI karavAnA prayatnane koI paNa gAMdhIbhakata hAsyAspada lekhe te temAM jarA paNa Azcarya pAmavA jevuM na gaNAya. bAhya vibhUtio virUddha guNavizeSa : Ama divya camakAronI draSTie vicAratAM bhagavAna mahAvIra atulanIya lAge che. ahika prabhuvanI dRSTie gAMdhIjI eTalA ja atulanIya lAge che. paNa duniyAnA mahApurUSonA jIvananI samIkSA karavA mATe A bane daSTi megya nathI. mahAvIracaritramAM guMthavAmAM AvelI Adhidaivika ghaTanAo vastutaH sAcI che ke khetI e bAbatamAM ApaNe ekAnta nirNaya na ApIe te paNa mahAvIranI eka zakavartI purUSa tarIkenI sAcI mahattA samajavA mATe ApaNe temanA caritramAMthI A sarva atizayatAono cheda uDADo ja rahyo. dareka dharmapravataMkanA jIvanamAM AvAM divya varNane bharelAM ja hoya che; dareka saMpra- dAya pitAnA mULa purUSane sarvajJa sarvazakitamAna mAne che, ane tenA jIvana sAthe aneka devatAI dhaTanAo joDe che. paNa ApaNane uDe vicAra karatAM mAluma paDe che ke IzvaranA avatArasamA lekhAtA AvA purUSonI mahattA AvI koI divya vibhUtiomAM rahelI nathI, paNa te darekamAM rahelA guruvizeSa ane tatkAlIna ane taddezIya samAjanA udhdha kAryamAM te te mahApurUe ApelA mahatvanA phALA upara ja rahelI che. pUrvakALamAM thai gayelA jena AcAryonI paNa A ja daSTi che. suprasiddha digaMbara AcArya samatabhadra jeo lagabhaga vikramanA. sAtamAM saikAmAM thaI gayA hatA temanI eka kRti "Apa mImAMsA" mAM Apta kone kahevAya tenI carcA che. jaina paraMparAmAM ApaNe upara joyuM tema Apta purUSanA lakSaNa rUpe keTalIka bAhya vibhUtione ja haMmezAM AgaLa dharavAmAM Ave che. loke dhAre che ke jenI pAse devo Ave, denAM dhimAna Ave, deve cAmara vI te mahAna eTale ke Apta ke sarvA gaNAya. AvA lekenI Agamaka zradhdhAne inakAra karatAM AcArya samatabhadra "Ata mImAMsA'mAM eka sthaLe jaNAve che ke - devAgama nabhoyAna cAmahAdi vibhUtayaH / - - mAyAviSvapi dRzyante, nAtastya masino mahAn // artha: devonuM Agamana, AkAza uDyana, cAmara vagere vibhUtio te mAyAvI purUSomAM paNa najare paDe che. A kAraNe, he bhagavAna tamane ame mahAna lekhatA nathI. adhyAtma bahirapyeSa, vigrahAdimahodayaH / divyaH satyaH divaukasvapyasti rAgAdimatsu saH / / atha: AdhyAtmika temaja bAhya-zarIra, vacana Adineje atizaya che te sAce ane alaukika hovA chatAM paNa devatAomAM . paNa e prakArane atizaya-vizeSatA-mAluma paDe che ane tethI AvI keI vibhUti AptapurUSanuM koI viziSTa lakSaNa banI zakatI nathI. A rIte vicAratAM bhagavAna mahAvIranI mahAnubhAvatA yathAvarUpe grahaNa karavA mATe eka mAnavI tarIke temanAmAM kevI kevI guNavibhUtio hatI, tatkAlIna adharmane sAmane karavAmAM temaNe ke prabaLa purUSArtha dAkhavyo hato, tarapha vyApelA aMdhakAramAM temaNe ke jJAna pradIpa pragaTAvyo hato-A badhI bAbatene ja ApaNe vicAra karavo joIe. teo sarvajJa hatA ke nahi te praznane ApaNe bAjue rAkhIe, ane temanI satyaniSThA kevI pracaMDa hatI ane temanI jJAnadaSTi kevI nirmaLa ane dUradarzI hatI tene ja ApaNe vicAra karIe. A dharaNe ApaNe vicAratA thaIe te ja kALe kALe A vizALa dharatI upara pragaTelA mahAna tidhara vize ApaNe pramANabaddha ane tulanAtmaka khyAla prApta karI zakIe. AvI ja rIte gAMdhIjInuM ananya lAgatuM aihika prabhutva Aja kAlanI tAra, TapAla, mudraNakaLA, reve, AkAzavANI vagere ane vaijJAnika sagavaDane ja moTA bhAge AbhArI che. A sAdhane dArA prApta thayela prabhutva e gAMdhIjInI koI khAsa vizeSatA nathI. A rIte gAMdhIjInI mahattAne yathAsvarUpe grahaNa karavA mATe AjanA vaijJAnika sAdhanee gAMdhIjInA prabhutvane vistAravAmAM je phALe A che te paNa ApaNe bAda kara ja joIe. Ama eka bAjue divya vibhUtio ane bIjI bAju e adyatana vaijJAnika sAdhanane ja AbhArI hoya evuM gAMdhIjInuM prabhutva varcasva-e ubhayane bAda karIne ja bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhInA caritrane anukrame ApaNe vicAra karavo joIe ane ema karIe te ja ApaNane pratyekanI mahattAno sAce khyAla AvI zake, eTaluM ja nahi paNa ubhayane eka sAthe vicAra karavA mATe temaja duniyAnA itihAsamAM thaI gayelA aneka santa, mahanta sAdhupuruSamAM tathA izvaranA avatAra rUpa lekhAtA temaja pegaMbara tarIke pujAtA mahApurUSomAM temanuM sthAna nakika karavA mATe Apane eka cekasa bhUmikA prApta thAya. lakattara purUSonAM mukhya lakSaNe duniyAnA itihAsanI janasamAjamAM sevA temaja udhdhAra kAryamAM jemaNe potAnI samagra jIvanazakita kharacI nAMkhI che, ane duniyAne sukha, ane kalyANune jemaNe sAco mArga batAvyuM che evI aneka nAnI moTI vyakitao thaI gaI che. A vyaktio sAdhu, santa, samAjasevaka, dezanetA, legI, sanyAsI svAmI, evA aneka nAme oLakhAya che. temanI sevAo dvArA duniyAnI saMskRti ane sabhyatAenuM nirmANa thayuM che ane te te saMskRti tathA sabhyatAne TakI rahevAnuM baLa paNa te te mahApurUSenI tapazcaryA dvArA maLatuM rahyuM che. A sarva mAnavavibhUtiomAM kALe kALe ane deza deze evI koI koI mahAna vibhUtio pAkatI AvI che ke je potAnI cokakasa vizeSatAonA kAraNe upara jaNAvela lekakalyANakAriNI sAmAnya mAnavavibhUtiethI ekadama nadI tarI Ave che ane e ja kAraNe temanI gaNunA avatArI purUSomAM karavAmAM Ave che. pegaMbara, tIrthaMkara, buddha-AvA vizeSa nAme paNa A kATimAM AvatA zakavartI mahApuranI vizeSatAone anulakSIne vAparavAmAM Ave che. A vizeSatAo athavA te jaina paribhASAmAM jene "atizaya Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-12-47 kahevAmAM Ave che te atizaya zuM hoya che te ApaNe kramazaH (7) AvA mahApurUSe mahAna yugapravartaka hoya che. pita- * vicArIe. pitAnA dezakALa upara pratyekanI eTalI uMDI chApa uThe che ke te (1) AvA purUSane tatkAlIna sAmAjika paristhitinuM, atyaMta te mahApurUSanI AgaLanA dezakALane pachInA dezakALathI ApaNe vizada darzana prApta thayeluM hoya che. teo koI paNa prakAranA spaSTapaNe jude tAravI zakIe chIe ane e meTA pUrvagrahathI mukata hoya che. samAjanA daInuM temanI pAse pheraphAra, parivartana, kAnti A mahApurUSanI vilakSaNa jIvanasAcuM nidAna hoya che ane tethI temanI cikitsA-auSadha pratibhAne ja AbhArI hatI ema ApaNane mAluma paDe che. tema ja pathyanI prakriyA tatkAlIna samAja mATe niHzaMkapaNe duniyAnA zakavatI yugapravartaka mahApurUSonI A vibhUtione -ArogyavAhI hoya che. teo dareka bAbatane pAyAmAMthI vicAra AcArya hemacaMdra jarA bhinna paribhASAmAM paNa lagabhaga samAna karavAnI zakti dharAve che. temanI vicAraNA atyanta maulika heya arthamAM nIce mujaba varNavela che, che. na temane tame junA vicAranA kahI zake, na tame temane navA anantavijJAnamatIta doSa vicAranA kahI zake. nathI hotA teo bhUtakALanA aMdha pUjaka ke mabAdhya siddhAnta mamaryapUjyam / nathI hatA teo "navIna'nA nAme oLakhAtI sarva koI vicAra zrI vardhamAnaM jinamApta muNyam / / dhArAnA vAhaka. saddaasad viveka e emanI sarva vicAraNAne pAyo svayaMbhUrva stotu mahaM yatiSye // hoya che. tAtvika paribhASAmAM kahIe te jIva, jagat ane Izva- artha :-"jemane ananta evuM viziSTa jJAna prApta thayuM che rane lagatA sanAtana prazno para temane rokakasa ane spaSTa dRSTi (vizada dazana), jemanAmAM koI doSa rahyo nathI (nirmaLa uccahoya che ane e dRSTinA AdhAre tene jIvananI vyaktigata tema ja koTi cAritrya), jemane siddhAnta satyanA pAyA upara racAya sAmAjika sarva samasyAone ukela pitatAnA samAja samakSa hAIne sadA abAdhita che (amegha vANI), devane je pUjya che raju kare che ane te mujaba janatAne doravAne tee! bhagIratha eTale te te kALa ane samAjanA agragaNya purUSathI je saMmAnita prayatna kare che. che, evA svayaMbhU (eTale ke koInI ApelI ke bahArathI AvelI (2) satyanI akhaMDa ane nirapavAda upAsanAnA kAraNe nahi paNa svabhAvathI prApta thayelI jenI AtmavibhUti che evA) temanI vANImAM anirvacanIya tAkAta hoya che. temanA zabdamAM koI ane Akhu lekhAtA purUmAM mukhya evA bhagavAna mahAvIranI juduM ja prabhutva-pratApa hoya che. temane upadeza hajAro mANasenA stuti karavAne huM prayatna karIza." jIvanamAM ApaNI kalpanAmAM na Ave tevuM parivartana nipajAve che. A ka jo ke bhagavAna mahAvIrane anulakSIne racAya che ekanuM eka vAkaya sAmAnya mAnavInA meDhAmAMthI nIkaLe che ane tenI te paNa temAMnA vizeSaNe duniyAnA koI paNa lokottara, purUSane kazI asara paDatI nathI. eja vAkaya e mahApurUSonA moDhAmAMthI nIkaLe ApaNe lAgu paDI zakIe chIe. che ane sAMbhaLanArane Akhe AmAM halI uThe che. A ja kAraNe AvA purUSanI vANIne ame vANI kahevAmAM Ave che. satya e ja duniyAnA lakattara purUSe: jene AtmA che tevI temanI vANI je kAMI uccAre che te ja duniyAnA ghaNA kharA dharma pravartakone ApaNe A le kAtara pramANe jANe ke thAya che. kavi bhavabhUtie kahyuM che ke zravINa purUSenI kaTimAM mukI zakIe chIe prAgaitihAsika kALamAM punarAzAnAM, pAramathanuSApatti | Adya RSio jema bele che tema thaI gayelA rAma ane kRSNa A paraMparAnA AdyapurUSa bane che-te upara jaNAvelI apekSAe yathArtha che. hatA. pArasIonA ArAdhya deva jarathusta viSe je kAMI DuM (3) AvA mahApuruSe satyane mArge cAlatAM tatkAlIna samAja ghaNuM ApaNe jANIe chIe te uparathI temanAmAM AvI ja koI sAthe, adhama, asatya ke akalyANanA pAyA upara racAyela samAjanI viziSTatA hatI ema ApaNe anumAna karI zakIe chIe. aniSTa paraMparA sAthe, ApakhudI ane anyAyapUrvaka amala khrIstI dharmanA saMsthApaka izu khrIsta, cInI lejhenA mULa dharmanA calAvatI koI paNa rAjakIya ke sAmAjika sattA sAthe athaDAya che, prarUpaka kAranIvasa, pleTa ane erIsToTalanA paNuM dharmapitA ane temAMthI pracaMDa saMdharSa ubhA thAya che. A saMgharSamAMthI teo sekreTIsa, islAma dharmanA praNetA hajharata mahamada, bauddhadharmanA Agha pAra utare che athavA te e saMdharSamAM ja adharmanuM uthApana karavA prasthApaka bhagavAna buddha, jainadharmanA pravartaka bhagavAna mahAvIra-AvI mATe pitAnI AkhI jAtanuM temane balidAna ApavuM paDe che. eka pachI eka bhavya mUtio, jyAre ApaNe jagatanA mahAna . (5) A mahApunA AkhA jIvanane pAye AdhyAtmikatA - tirdhArane vicAra ane carcA karI rahyA chIe tyAre, ApaNI upara racAyeluM hoya che. temanI vRtti sadA antarmukha hoya che. AMkha sAmethI pasAra thayA che. je apUrva caitanya A mahApuramAM izvara sAthe-Atmatatva sAthe-temanA cittanuM sadA anusaMdhAna hoya ApaNe joI rahyA chIe te ja apUrva caitanyanI tejakaNikAo che. A ja kAraNe temanAmAM apAra namratA hoya che. potAne samAja kabIra, zaMkarAcArya, rAmakRSNa paramahaMsa, saMta tukArAma, gI nIti, dharma, adhyAtma, izvaraprAptinA mArgo kema uMce caDhe ane AnaMdaghana, gaurAMga, zrImada rAjacaMdra vageremAM ApaNe purAyamAna nahi ke kevaLa ahika prabhutvanI sAdhanAthI saMtoSa mAne-A ja thayelI jaIe chIe. temanA dilanI satata tamannA hoya che. [ apUrNa ] * -paramAnaMda . (6) temanuM cAritraya ati ucca koTinuM hoya che. mana, bhula sudhArA vANI ane karmanI ekarUpatA-A temanAM jIvananI asAdhAraNa prabuddha jainanA chellA aMkamAM DAhyAbhAI bAlAbhAI korA viziSTatA hoya che. satyanA pAyA upara ja temanA AkhA jIvananI nibaMdhamALAnI hariphAInuM pariNAma je cAra : parIkSakanI sahIthI ImArata ubhI thayelI hoya che. temanA jIvananA pade pade tyAga, pragaTa karavAmAM AvyuM che temAM eka parIkSakanI sahI bhulathI vaiirAgya, prema, samabhAva, anAsakita najare paDe che. temanA AcAra- sukhalAla dezI' ema chApavAmAM Avela che. tenA badale "sukhalAla vicAramAM kaMI ucca prakAranI pratibhA ApaNane anubhavagocara saMghavI" ema sudhArIne vAMco vinaMti che. A keI nahi paNa thAya che. ' , , ' ' * ApaNA prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI che. taMtrI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 51, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2