Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૧૦-૪૭.
--
---
શ્રી જૈન વે. મૂ, કોન્ફરન્સની મુંબઈની સ્થાયી સમિતિએ જાળવવી જ રહી. એમ ને વર્તે તે ગમે તે મંદિર પ્રવેશનો હરિજન મંદિર પ્રવેશ દ્વારા સંબંધમાં તે માત્ર એટલે જ ઠરાવ કાયદા હેય-આપણે જંગલીપણે વર્તાતા માણસને મંદિરમાં દાખલા કર્યો હતો કે હિંદુઓમાં જેનોને અન્તર્ગત નહિ કરવાની આપણે થતા અટકાવી શકીએ છીએ–દાખલ થયા હોય તે હાથ પકડીને મુંબઈ સરકાર પાસે માંગણી કરવી. આ મર્યાદાને કેન્ફરન્સના બહાર કાઢી શકીએ છીએ. જવાબદાર અધિકારીએ આ રીતે વટાવી ગયા છે અને હરિજનોને એક એવી દલીલ કરવામાં આવે છે કે એક વખત હરિહિંદુ મંદિરના પ્રવેશ કરવા દેવાની એ મંદિરના વહીવટદારેને જનેને આપણે મંદિરમાં દાખલ થવા દઇશું પછી તે તે આપણું ફરજ પાડવામાં આવે એ સામે આખા હૈ. મૂ. જૈન સમાજના . આખું મંદિર પચાવી પાડશે. આના જેવી વાહિયાત બીજી કઈ નામે તેમણે વિરોધ નોંધાવ્યો છે. આ અત્યન્ત દુઃખદ તેમ જ કલ્પના હોઈ ન શકે. પ્રવેશહ એક વસ્તુ છે; સાંપ્રદાયિક વહીવટ, શેચનીય છે.
પુજાપાઠ, ક્રિયાકાંડ બીજી જ વસ્તુ છે. આપણને અનેક સ્થળોએ આ નિવેદનમાં એક દલીલ ભારે વિચિત્ર કરવામાં આવી છે પ્રવેશને હકક હોય છે. તેના લીધે તે સ્થળ કે સંસ્થા ઉપર આપણને કે જેને મધ માંસના ત્યાગી છે અને હરિજન મધમાંસના ભગી છે બીજો કોઈ હકક મળતું જ નથી. આ આપણે સામાન્ય અનુભવ તેથી હરિજનને જૈન મંદિર માં દાખલ થવા દેવા એ ગ્ય નથી. જ્યારે
છે. આપણે વૈષ્ણવ મંદિરમાં, શૈવ મંદિરમાં, ખ્રીસ્તી મંદિરમાં જઈ જ્યારે આ૫ણુ મંદિરોમાં મેટા ઉત્સવસમારંભે ચાલતા હોય છે ત્યારે શકીએ છીએ. આપણને કોઇ અટકાવતું નથી. પણ એ પ્રવેશ ત્યારે તે ગામ થી શહેરના ઉ૫રિઅધિકારીઓ, કલેકટરો અને કેકથી આપણી હકુમતમાં અન્ય કોઈ પ્રકારે લેશમાત્ર વધારો દીવાને, ઠાકોર સાહેબ, મહારાજ સાહેબ અને નવાબ સાહેબ– થતા જ નથી. આવા અનેક સત્તાધીશોને પગે પડીને અમારા મંદિરમાં આપ પણ હરિજને આવવાથી આપણું મંદિર અભડાઈ જાયપધારે અને અમને કૃતાર્થે કરો” એવી વિનંતિ આપણે કરતા આવ્યા અપવિત્ર થઈ જાય તેનું શું ? જેઓ આવી આભડછેટમાં માનતા છીએ અને તેમના આગમનથી આપણે ધર્મની ભારે પ્રભાવના હોય તેમના મનનું જદ્ધિથી સમાધાન કરવું મુશ્કેલ છે, પણ તેઓ અનુભવી છે. આવા લોકોને નિમંત્રણ આપતાં આપણે કદિ સ્વપ્ન જરા ઉંડાણથી વિચાર કરવા માંડે તે આ આભડછેટ કેવી કાલ્પનિક પણ વિચાર કર્યો છે ખરો કે આ લે કે સાધારણ રીતે કેવા છે અને જૈન ધર્મને મૂળ પાયે ‘મિત્તિ ઘડ્ય મૂાણુ' એની અઠંગ માંસાહારી અને મદ્યપિપાસુ હોય છે પણ એ તે સત્તા કેટલી વિરોધી છે તેને તેમને સહજમાં ખ્યાલ આવે તેમ છે, ધીશે છે. એમની મહેરબાનીને આપણને ખુબ ખપ છે. માટે આવી જ આભડછેટ અને સુમ દક્ષિણ આફ્રિકાના ગોરાઓ વસ્તુતઃ આપણને હરિજનનું માંસભક્ષણ કે મદ્યપાન નથી ખુંચતું આપણું વિષ ધરાવે છે. આવી જ આભડછેટ અને સુગ અમેરીકાપણ તેનું હરિજનપણું જ ખુંચે છે. આ ધૃણા જ આપણા મોઢા- વાસીઓ હબસીઓ વિષે ધરાવે છે. એ આભડછેટના ખ્યાલોએ માંથી આવી અર્થ વિનાની દલીલ કઢાવે છે. આ ઘણા જેટલી
કેટલા ઘેર અન્યાયે પેદા કર્યા છે અને અમાનુષી વર્તાવને દુઃખદ તેટલી જ શરમાવનારી છે.
ઉત્તેજન આપ્યું છે તે આપણે જાણીએ છીએ. માનવી વસ્તુતઃ હરિજન મંદિર પ્રવેશ ધારને જૈન મંદિર સાથે વાસ્ત- માત્ર સરખા છે; માણસ માણસથી કદિ અભડાતા નથી, "વિક રીતે જેટલી નિસબત છે તેથી તે ધારાના જન આગેવાન આવી આભડછેટ જેવો બીજે કંઈ અમાનુષી વહેમ નથી. દર્શનાથે વિધીઓએ તે સંબંધમાં ઘણી વધારે ભડક પેદા કરી છે. આજે આવતા કેઈ પણ માનવીથી કોઈ પણ દેવમંદિર અને ખાસ દિગંબર જૈન અને શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક જૈને પણ જ્યાં એક કરીને જિનમંદિર કદિ અભડાતું નથી, અપવિત્ર થતું નથી. જિન મેકના મંદિરમાં ભાગ્યે જ દર્શન કરવા જાય છે ત્યાં હરિજના કે મંદિર એ તે ગંગાનદી વહેતે પ્રવાહ છે. તેમાં જે કંઈ પ્રવેશ જેમને જન મંદિર સાથે કશી લેવા દેવા નથી તેઓ દર્શનાર્થે કરે છે તેને તે પવિત્ર બનાવે છે. આમ છતાં પણ આવાં પવિત્ર જૈન મંદિરમાં આવે એવું ભાગ્યે જ બનવા સંભવ છે. આમ છતાં સ્થાને કદિ પણ અમુક માણસેના આવવાથી અપવિત્ર થતા હોય પણ પાંચ હરિજન ભાઈએ આપણા મંદિરમાં ધારે કે દર્શનાર્થે તે તે ઉપરથી મેલાં પણ સાધારણ રીતે અંદરથી ભેળા હરિજનથી આવી ચઢ્યા તે એ ઘટનાને તે આપણે અન્ત:કરણથી વધાવી નહિ, પણું ઉપરથી ઉજળો પણ અંદરથી મેલા એવા ભદ્રકેથી લેવી જોઈએ. આપણે એમ ચિન્તવવું જોઈએ કે આપણા નસીબ થાય છે એ આપણે બરાબર સમજી લઈએ. કયાંથી કે આપણું મંદિરમાં હરિજન આવે ! “સર્વ 194 કરૂં શાસન , આ બધી બાબતે બાનમાં લઈને આપણે પ્રસ્તુત પ્રત્યાધાતી રસી એને તે માત્ર આ જ અર્થ હોઈ શકે.
નિવેદનની ઉપેક્ષા કરીએ, તાજેતરમાં પસાર થયેલ હરિજન મંદિર હરિજન મંદિર પ્રવેશ દ્વારા વિષે એક ક૯૫ના એવી કરવામાં આવે પ્રવેશ ધારાને આનંદપૂર્વક વધાવીએ, અપનાવીએ અને સામાજિક છે કે આ કાયદો થયો એટલે ગમે તેવા ગંદા, ગંધાતા હરિજનનાં સર્વ બાબતમાં હરિજનેને આપણે સમકક્ષાએ સ્થાપીએ ! ટોળેટોળાં માત્ર પિતાને હક પુરવાર કરવા ખાતર આપણુ મંદિ
પરમાનંદ રમાં દેડી આવશે. માથે મેલાના ડબા હશે તે બાજુએ મુકીને તા. ક, શ્રી. જન છે. મૂ, કેન્ફરન્સ તરફથી મુંબઈ સરકાર આપણું મંદિરમાં તેઓ સીધે સીધે દાખલ થઈ જશે. આ કપના ઉપર હરિજન મંદિર પ્રવેશ ધારા સંબંધમાં મોકલવામાં આવેલ પાછળ વસ્તુસ્થિતિને કારણ વિના ઘણાજનક ચિતરવાને કેવળ-પ્રયાસ નિવેદન તા. ૮-૮-૪૭ ના રોજ મળેલી મજકુર કોન્ફરન્સની રહેલો છે. દરેક મંદિરમાં દાખલ થનારે સર્વસામાન્ય સભ્યતાનાં સ્થાયી સમિતિએ કરેલા ઠરાવની મર્યાદાને કેવી રીતે ઓળગી જાય છે નિયમો પાળવાના જ હોય છે. એ નિયમને ભંગ કરનારને તે આપણે ઉપર જોયું, પણ એ ઉપરાંત સંસ્થાના મુખ્ય મંત્રી કોઈ પણ અટકાવી શકે છે. ધારો કે પચ્ચીસ જેને જેમને શ્રી ચંદુલાલ વર્ધમાન શાહે એને લગતીસભામાં સ્પષ્ટતાપૂર્વક જણતે હડકંથી ૫ણુ જન મંદિરમાં દાખલ થવાને અધિકાર છે વેલું કે “હિંદુ સમાજ અને હિંદુ ધર્મ તદ્દન ભિન્ન વસ્તુએ છે અને તેઓ અન્ય સમુદાયને ચીડવવા ખાતર નગ્ન બનીને આપણા જન સમાજ હિંદુ સમાજમાં અન્તર્ગત થાય છે એ આપણુ સર્વને મંદિરમાં દાખલ થવા આવ્યા, જ્યાં સ્ત્રી પુરૂષના દર્શનાર્થે જરૂર કબુલ છે. પણ તેને અર્થ એમ કરવાનું છે જ નહિ કે પ્રવાહ વહી રહ્યો હોય છે ત્યાં આવા જંગલી જેને . જૈન ધર્મને હિંદુ ધર્મમાં સમાવેશ થાય છે. હિંદુ ધર્મ એટલે જ આપણે જરૂર અટકાવી શકીએ છીએ. આ જ પ્રમાણે જે સભ્યતા જૈન ધર્મ એક અલગ અને સ્વતંત્ર ધર્મ છે અને આ રીતે અને સ્વચ્છતા જાળવવાની અન્ય જિનેને આપણે ફરજ પાડી રજુ કરાયેલે આ મુદો કોન્ફરન્સ તરફથી મોકલવામાં આવનાર શકીએ છીએ તે સભ્યતા અને સ્વચ્છતા આગન્તુક હરિજને નિવેદનમાં બરાબર સ્પષ્ટ કરવામાં આવશે એમ પણ તેમણે તે
| SR No. | 525932 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1947 Year 08 Ank 17 to 24 and Year 09 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 29 MB |