Page Text
________________
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધનું પાક્ષિક મુખપત્ર
Regd. No. B. 1266
પ્રબુદ્ધ જૈન
તંત્રી: મણિલાલ મકમચંદ શાહ,
મુંબઈ: ૧૫ જુલાઈ ૧૯૪૭ મંગળવાર
વાર્ષિક લવાજમ રૂપિયા ૪
અંક : ૬
આર્થિક અથડામણના આરે ઉભેલું જગત લડાઈ દરમ્યાન સુલેહ, શાન્તિ, સહકાર અને સંપની ભવ્ય અત્યારે હિંદુસ્થાનની સ્થીતિ એવી છે કે નિકાશ ઓછી નીતિ જાહેર કરનારા જગતના મહાન દેશે અત્યારથી બે છાવણી- થાય છે. અને આયાત વધુ થાય છે. વળી નિકાસ કરી શકાય ઓમાં વહેંચાવા માંડયા છે. રાજકીય મતભેદે આંતરરાષ્ટ્રીય તેવું વધારાનું છું અને શણુ પાકીસ્તાનમાં જાય છે. એટલે પરદેશથી આર્થિક ક્ષેત્રમાં ઉતરવા માંડયા છે. લડાઈ પછી જગતમાં ડોલરને માલ મંગાવવા માટે અલગ કે ડોલરની આપણે સ્વતંત્ર દુકાળ પડશે તે તે રસ્તે ચાલતા માણસ કલ્પી શકે તેવું હતું. તે વ્યવસ્થા કરવાની હશે તે હિંદુસ્થાનની સ્થિતિ વિષમ બનવાને આવતા બનાવની ભીંસમાં જગતના લગભગ બધા દેશેએ ભય છે. પણ આવી સ્થીતિ આખી દુનિયાની છે. આખી દુનિયાના અમેરિકન-પ્રેરિત ટન વુડઝની આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક પેજનાને અર્થતંત્રને ભયમાં મુકે તેવો આ ગંભીર પ્રશ્ન છે. એટલે આ સ્વીકાર કર્યો હતે. તે પેજના ભારત આર્થિક સહકાર પાછળ બાબતમાં દુનિયાનું થશે તે હિંદનું થશે. તે ગણત્રીએ હવે રાજકીય સહકાર સધાવાની આશા ઉભી થઈ હતી. પણ તે પહેલાં દુનિયાની આ જાતની સ્થિતિને વધુ વિગતથી વિચાર કરીએ. અમેરિકન-પ્રેરિત બીજી માર્શલ યેજના અમલમાં મુકવાની તૈયારી
અમેરિકાનું રાક્ષસી ઉત્પાદન ચાલે છે. આ પેજનાથી રાજકીય મતભેદો વધુ તીવ્ર અને સ્પષ્ટ બનવાનો ભય ઉભો થયો છે. માર્શલ જનાના નામે આર્થિક
- આખી દુનિયાને અમેરિકામાંથી માલ ખરીદવા છે. અમેરિ. રાહત મેળવવા જતાં રાજકીય વિષમ સ્થતિ જગત સામે આવી
કામાં કાચી ચીજો અને ઔદ્યોગીક વસ્તુઓનું ઉત્પાદન અતિશય ઉભે છે. આવા સમયે જગતના અત્યારના આર્થિક આન્તર પ્રવા
વધુ છે. ૧૯૩૮ માં અમેરિકામાં બધી વસ્તુઓનું ઉત્પાદન અડાલી હોની આછી સમીક્ષા કરવાનો આ લેખને આશય છે.
અબજ ડોલરનું હતું. ૧૯૪૦માં સતાણું અબજ ડેલરનું હતું. તે
વધીને ૧૮૪૪ માં બસે આઠ અબજ ડોલર થયું હતું. ૧૯૪૬ ના જુલાઈની પંદર તારીખ હિંદુસ્થાનના આર્થિક ઇતિહાસમાં
સપ્ટેમ્બરમાં એકસે એંશી અબજ ડોલર હતું. એક બાજુ દુનિયાનું એક યાદગાર દિવસ બની રહેશે. તે દિવસે રૂપીયા અને સ્ટલ ગ
ઉત્પાદન અને બીજી બાજુ એકલા અમેરિકાનું ઔદ્યોગીક ઉત્પાદન વચ્ચે થયેલા હિંદુ-લગ્નના છુટા છેડા થશે. હુંડીને અઢાર પેન્સને
બન્ને એક સરખાં છે. ૧૯૩૮માં અમેરિકાના લોકો સતાશી અબજ બાંધેલે ભાવ છૂટો થશે. અલગ મારફત જ દુનિયાના દેશો સાથે
ડેલરને માલ ખરીદવા હતા અને ૧૯૪૪માં એક બાર અબજને રૂપીયાની લેવડદેવડ કરી શકાતી હતી તે હવે બંધ પડશે. લડાઇના
માલ ખરીદતા હતા. ૧૯૪૪માં અમેરિકાના લોકોની આટલી મોટી સમયથી રૂપી સ્ટર્લી ગ બ્લોકમાં ગંધાયેલું હતું તે હવે સ્વતંત્ર
ખરીદ નાણુના ફુગાવને અંગે તેમજ લડાઈ દરમ્યાન ખાલી થયેલા થશે. હવે દુનિયાના કોઈ પણ દેશનાં નાણું સાથે રૂપીયો સી વટાવી
સ્ટોક ભરપાઈ કરવા માટે હશે. હજુ સુધી અમેરિકાના લોકોની શકાશે. તેવા વટાવ સામે હિંદી સરકાર સિવાય કોઈને અંકુશ
આવી જોરદાર ખરીદી ચાલુ હતી. હવે તેમાં કાંઈક એટ અવતા નહિ હોય. અને હુંડીના અત્યારના ભાવ ચાલુ રાખવા અગર તેમાં
જાય છે. સંજોગો સામાન્ય થશે તેમ આ ખરીદી હજી હેજ જુજ ફેરફાર કરી શકાય તે સંબંધી હિંદી સરકાર અને આંતર
ઘટશે તેવી ગણત્રી છે. એટલે અમેરિકાને ઓછામાં ઓછો પોતેર રાષ્ટ્રીય બેંક વચ્ચે સીધા કરાર થયા છે તે મુજબ હુંડીના અત્યારના
અબજ ડોલરની કિંમતનો માલ દર વર્ષે દુનિયામાં વેચવો પડશે. ભાવ ચાલુ રહેશે. તેમાં કોઈ પરાયી સરકાર દખલ નહિ કરી શકે.
નહિતર ત્યાંના ઉધોગે અને લોકો બેકાર બનવાનો ભય ઉભો થશે. રૂપીઆની સ્વતંત્રતાના સંજોગો
આ રીતે અમેરિકાને દુનિયામાં પોતાને માલ વેચ્યા વિના છૂટકો નથી. આ રીતે રૂપીઓ સ્વતંત્ર બને છે તેની અનેક સગવડો છે પણ અત્યારે અમેરિકા સિવાયના જગતમાં વસ્તુઓને દુકાળ તેમ તેમાંથી કેટલીક ગુચ અને મુશ્કેલીઓ પણ ઉભી થાય છે. * હોય તેવી સ્થિતિ પ્રવર્તે છે. એટલે વસ્તુઓ ખરીદનારા ગરજવાન છે. લડાઈ- દરમ્યાન હિંદુસ્થાને લંડનની બેન્ક ઓફ ઇંગ્લંડમાં મોટી ગરજવાનને અકકલ ન હોય તેમ આજ સુધી દરેક દેશે અમેરિકારકમની અલગ પુરાંત જમા કરી છે. જો આ અલગ પુરાંત માંથી માલ ખરીદીને તે સામે ડોલર ચુકવવા માટે પિતાની ધણી અત્યારે જ કટકે કટકે હિંદના વપરાશમાં આવી શકે તેવા કોઈ કરાર ખરી ઈસ્કયામત ખર્ચી નાખી છે. દુનિયાના ૧૩ દેશમાંથી માત્ર બ્રિટીશ સરકાર સાથે થઇ જાય તે સારૂ, નહિતર એટલે માલ ૧૧ દેશને અમેરિકા સાથેના વેપારમાં સરવાળે જમા પાસુ રહે હિંદમાંથી અલગ ઉપર ચાલતા દેશમાં જાય તેટલી જ કિમતને છે. પરિણામે અત્યારની ગણત્રીએ અમેરિકામાંથી આયાત કરતા માલ અલગ ઉપર પરદેશમાંથી મંગાવી શકાશે. અલગ પુરાંત- નિકાશ વાર્ષિક અગીઆર અબજ ડોલરની વધુ થાય છે. ઉપરાંત માંથી હિંદને દર વર્ષે થોડા ડોલરની સગવડ મળતી રહે તેવી અમેરિકાને પરદેશમાંથી બીજી ત્રણેક અબજની આડકતરી આવક સગવડ થાય તે સારૂ, નહિતર આપણે અમેરિકામાં જેટલો માલ છે. આ રીતે અત્યારની ગણત્રીએ દર વર્ષે અમેરિકાને મોકલી શકીએ તેટલે જ માલ આપણને અમેરિકામાંથી મળે તેવી આજની દુનિયાના દેશએ ચૌદ અજબ ડોલરનું ભરણું કરવું પડે રિથતિ ઉભી થશે.
તેવી સ્થિતિ છે. આટલા ભરણામાં અત્યારથી દુનિયા થાકી ગઈ છે.
| SR No. | 525932 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1947 Year 08 Ank 17 to 24 and Year 09 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 29 MB |