Book Title: Aatmsiddhi Anushilan
Author(s): Fulchandra Jain Shastri
Publisher: Shyam Samadhi Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005928/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdrajI prerita wakifa neica paMDita phUlacaMda zAstrI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NOBBLERERERERERURLAUB8888850 | varitu satra si | zrImad rAjacaMdrajI prerita Atmasiddhi anuzIlana Teigw&xBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBER gos88BBBBBEEKB88888888888888888888888888888888888502 ja lekhaka ja paMDita phUlacaMda zAstrI ja prakAzaka : zrI zayAma samAdhi Azrama umarALA - 364 330. ji. bhAvanagara (saurASTra) phona : 02843-235203 E-mail : shyam@fulchandshastri.com Website : www.fulchandshastri.com Clips Bro888888888888888 DUBBER Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttiH vi. saM. 2064, 12 phebruArI, 2008 pratA : 1000 mUlya : 200/ TAIpa seTIMga : ebIsI pablikezana tathA mudraka 135, namana plAjhA zopiMga senTara, esa. vI. roDa, kAMdivalI (pazcima), muMbaI-67. phona: 92233 19655. prApti sthAna : (1) zrI zyAma samAdhi Azrama umarALA - 364 330. ji. bhAvanagara (saurASTra) phona : 02843-235203 (2) piyuSabhAI ema. zAha 119/5, maskatI mahala, pAMcame mALe, lohAra cAla, muMbaI-400 002. phonaH 22084897 (3) abhaya desAI 23, mIrAM bilDIMga, 18, ela. DI. rUpArela lena, malabAra hila, muMbaI-400 006. phona : 2578 5569 (8) Toral P. Bhansali 308, Ottava lane, Oak Brook, Illinoij - Chicago. USA Phone : 001-630-4409847. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BARBACAURERSALAR&CAEAEAERERE jozIno adhyAtma vAraso meLavavA huM saubhAgyazALI thayo chuM jovA mANa divya AziSabhAtA yergases SK88BBBBKRYSSESEKREPURG8888888888888888888 parama pUjya pitAmaha zrI vAmadeva havAmIjIne sAdara arpaNa. aa 988888888888888888888888888@888888888888888888888888 paMDita phUlacaMda zAstrI COBERUREN88888888888888888888 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya. zrI zyAma samAdhi AzramavAsI tathA umarALAnA vatanIonI adamya IcchA hatI ke amArAmAMnA eka ane amArA gurudevanA pautra jyAre zAstrI thayA che to amone paNa emanA zAstrAbhyAsano, ame samajI zakIe evI bhASAmAM lAbha Ape. uparAMtamAM videzomAM vasatA bhAratIyonI paNa evI apekSA kharI ke amane bhaNAvanAra amArA paMDitazrIno bodha ame kAyama vAgoLatA rahIe, evuM koI AdhyAtmika sAhitya amane Ape, jenAthI emanuM parokSa sAnnidhya amane maLatuM rahe. AzramavAsI, vatanavAsI ane videzamAM vasatA bhAratavAsIonI IcchAne lakSamAM rAkhI sahu koI AtmAnA Atmatvane samajI AtmAnA parama AtmasvarUpane pAme, evA AzayathI sarvamAnya. sarvasvIkArya, sarvakAlIna evA Atmasiddhi anuzIlana' pustakanuM prakAzana thaI rahyuM che. amane sarvane AnaMda che ke amArI lAgaNIne mAna ApIne paMDita zrI phUlacaMdabhAIe AvA tattvasabhara AdhyAtmika pustakanA prakAzanano lAbha amArI saMsthAne Apyo che. - prakAzaka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA... adhyAtma mahAyogI zrImad rAjacaMdrajI dvArA racita Atmasiddhi zAstranA marmane samajavA mATe "Atmasiddhi anuzIlana' AtmArthI jIvane atyaMta upayogI dena che. Atmasiddhi zAstra eka pavitra graMtha che temaja jinAgamano sAra che. Atmasiddhi zAstranA racayitA zrImad rAjacaMdrajI eka mAnItA pavitra AtyAtmika loka vikhyAta guru che. emanuM AyuSya ghaNuM alpa hatuM. temano janma san 1868 gujarAtanA vavANiyA gAme thayo hato. teo 33 varSanI nAnI uMmare dehAvasAna pAmyA. temanA jIvanakALa daramiyAna temaNe satyane pratyakSarUpe joyuM hatuM. temaNe pAmelA satyanI samajaNa potAnA mAnItA anuyAyIone paNa ApI. temAM mahAtmA gAMdhI paNa eka hatA. bahu ochA loko e vAtane jANe che ke mahAtmA gAMdhI jevA mahAna vyakti - zrImadjInA AdhyAtmika viSayo dvArA AkarSita thayA hatA. mahAtmA gAMdhI aneka dharmagurunA saMparkamAM AvyA hatA, paNa koI dharmaguru temane prabhAvita karI zakyA nahi. gAMdhIjI to TolsaToya tathA raskina jevA dArzanika karatA paNa zrImadjIthI vadhu prabhAvita thayA hatA. mahAtmA gAMdhIjIe AdhyAtmika tathA dhArmika jIvana jIvyuM temAM temane zrImadjInA patro madadarUpa banyA hatA. zrImad rAjacaMdrajI bAhya jIvanamAM eka mAnItA prAmANika vepArI hatA paraMtu temanuM AMtarika jIvana to sAdhu jevuM hatuM. teo ratnonI peDhImAM bhAgIdAra hatA. teo jhaverInA rUpamAM potAnA kAryamAM ghaNA jANakAra hatA. temaNe deza-videzamAM vepArano bahu moTo bhAra saMbhALyo hato. jo ke evuM to bhAgye ja jovAmAM AvatuM hoya che ke koI vyakti satya dharmInI sAthe sAthe sAcA vepArI paNa hoya. temaNe lokonI e mAnyatAne khoTI pADI ke eka saphaLa vepArI siddhAMtavAdIna rahI zake. teo jinendra bhagavAnanA sAcA anuyAyI hatA. temane nijAtmAno samyak anubhava, jJAna tathA pratIti hatI. 5 5 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanI yAdazakti abhUta hatI. temanuM mana eka sAthe so viSayone grahaNa karavA samartha hatuM. tethI teo zatAvadhAnI tarIke paNa jANItA thayA. bhASA para temanI pakaDa majabuta hatI, pachI bhale te vacanarUpa hoya ke lekhanarUpa lakhANa para kAbU hovAthI temaNe haMmezAM yogya zabdano prayoga yogya sthAne karyo hato. temanI dareka kathanI tathA karaNI temanI mahAnatA, samabhAva, sammAna, cAritra, anuzAsana, muktino satya puruSArtha, AtmazuddhinuM pratIka hatI. teo gRhasthAvasthAmAM rahIne paNa atula guNo tathA nirmaLatAnA dhAraka hatA. zuddhAtmAnA jJAtA hovAthI teo AtmajJAnI hatA. teo uccapada, saMpatti, kIrti vagere dazAmAM paNa temAM joDANa vinA pravartatA hatA. jemAM pAMca Indriyo pudgalanA guNo che tema sajAgatA ane jJAna e AtmAnA guNo che ane te AtmAthI ja prApta thaI zake ema che. evI ja rIte sukha paNa AtmAno guNa che tathA te AtmAthI ja prApta thaI zake che. te dhana-saMpatti vagere bhautika vastuthI kyAreya paNa prApta na thaI zake. Atmasiddhi eTale AtmajJAna sahita muktinI prApti. Atmasiddhi zAstra eka pavitra graMtha che jenA abhyAsathI AtmArthI jIva AtmajJAna pAmI zake che. kRpALudeva graMthanA prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karatA kahe che ke AtmajJAna vinA A jIva anaMta duHkho pAmyo che. vartamAna kALamAM mokSamArgano ghaNo kharo lopa thaI gayo che paraMtu je sadguru mokSamArganuM svarUpa samajAve che te sadgurunI mahimA apAra che. A kALamAM koI to kriyAjaDa thaI rahyA che to koI zuSkajJAnI thaIne potAne dharma mAne che. AtmajJAna sAthe ja tyAga tathA vairAgya phaLadAyI che. pratyakSa sadgurunI mahimA sAthe sadgurunA lakSaNo paNa batAvyA che. AtmAdi astitvanA prarUpaka je zAstra che te zAstra jyAM sadguruno yoga na hoya tyAM AdhArabhUta kahyA che. tyAM sadgurunI mahimA para bhAra Apyo che ane kahyuM che ke sadgurunA yogamAM rahevAthI krodha, mAna, mAyA, lobha vagere vikArabhAvono Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saheje nAza thAya che. jo ke AtmArthI ja mokSamArgane samajI zake che, jyAre matArthI to teno avaLo artha grahaNa kare che. graMthanA 23mA padathI 33mA pada sudhI matArthIne lakSaNo kahyA che. tyArabAda 34mAM padathI 4ra pada sudhI AtmArthInA lakSaNo kahyA che tathA tyArabAda cha padanuM varNana guru tathA ziSyanA saMvAdarUpe karavAmAM AvyuM che. te cha pada A pramANe che. 1. AtmA che. 2. AtmA nitya che. 3. AtmA kartA che. 4. AtmA bhoktA che. 5. mokSa che. 6. mokSano upAya che. aMtamAM kahyuM che ke jene saphaLa jagata eMThavat athavA svapna samAna lAge che tene jJAnInI dazA pragaTa thaI ema kahevAya che. te dazA sivAyanI dazAvALA jIvane ajJAna ke vAcAjJAna kahyuM che. sAthe sAthe e khAtarI paNa ApI che ke je jIva pUrve kahelA pAMca padanuM ArAdhana karaze, te jIva niHzaMkapaNe chaThThA padanA mAdhyamathI pAMcamA padane pAmaze. je jJAnInI dazA dehasahita hovA chatAM dehAtIta che, te jJAnInA caraNomAM ziSyae atyaMta bhaktibhAvapUrvaka vaMdana karyA che tathA saruno aho aho upakAra mAnyo che. ATalI Atmasiddhi zAstranI mahimA gAyA pachI have A Atmasiddhi zAstranuM anuzIlana karanAranI anuprekSAnA vicAra vaiziSyanuM avalokana karIe. svarUpa samaja (gAthA-1), munidharmanI vyAkhyA (gAthA-4), AtmajJAnI ane zuSkajJAnI viSeno bheda (gAthA-5), naya viSayaka vicAraNA (gAthA8), bhaMgIne mArga pUchavAnA vyavahAru daSTAMtathI sadguru ke jeNe bhaMga karyo che ane bhedamAMthI abhedamAM javAnA mArganA jANakAra che, tenA caraNa sevananI mahimA (gAthA-9), ajJAnInI sarakhAmaNImAM jJAnIne guru maLavAmAM thatI kaThinatA (gAthA-11), samajaNa zabda rahasya (gAthA-12), mokSa tathA mokSamArganI vyAkhyA (gAthA-17), zatruno nahi paNa zatrutAno 7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAza (gAthA-18), vinaya saMbaMdhI sUkSma vicAraNA (gAthA-19), prabhAvathI prabhAvita thayA pachI prabhAvamAM nahi aTakatA svabhAvamAM prayANa karI svabhAvastha thavAnI karAyelI preraNA (gAthA-25), nizcaya-vyavahAranI samatulA tathA nilayanAtha ane vyavahAranA 24 akSarano laIne samajAvelI nizcaya-vyavahAranIyugmatA (gAthA-29 tathA 132), laghutAgraMthinuM pIDana e paNa sUkSma mAnakaSAya che; evuM jhINuM kAMtaNa (gAthA-31), nirvANa zabda rahasya (gAthA-41), SasthAnakanuM SaprazranI sAthe sAMdheluM anusaMdhAna (gAthA-43), darzana ane zraddhAna zabdano bheda (gAthA-45), vidyutapravAha ane vidyuta upakaraNonA daSTAMtathI karAyelI AtmamahimA (gAthA-para), AtmAmAM to jJAna che paNa duHkhanI vAta che ke jJAnamAM AtmA nathI. jJAnamAMthI khovAI gayelA AtmAne jJAnamAM anubhavavo e AtmaprApti che (gAthA70), "jaina" zabdanI vyutpatti (gAthA-105), AtmAnA SaTu sthAnakanuM sthApana-utthAna-prasthAna-prAptimAM karAyeluM vibhAgIkaraNa, paranA grahaNarUpa parigrahathI grasita AtmA viSayaka kathAnaka (gAthA-107), "jijJAsu zabda rahasya tathA "saccidAnaMda' zabda sAthenuM tenuM anusaMdhAna (gAthA-109), AtmAnubhUti dehAtIta hoya, to te vacanAtIta hoya emAM zuM navAI? . (gAthA-120), AMkha ane darpaNanA dAMtathI gavAyela sadguru mahimA (gAthA-124), jJAnInA upadezano ajJAnInA upadezathI paDato bheda (gAthA-137), ItyAdi prAyaH pratyeka gAthAnI anuprekSAmAMthI kaMIka ne kaMIka vicAra vaizisya juduM tarI AvatuM jovA maLe che. e vAMcanane rasALa ane AsvAdya banAvanAruM che. je koI vAcaka ene AsvAdaze te Atmasiddhi mATe prerAze ane te ja anuzIlanakAranI kAryasiddhi karaze. Atmasiddhi anuzIlananA mAdhyamathI dareka AtmA Atmasiddhi kAje udyamazIla thAo evI hArdika abhyarthanA !!! - DAhyAbhAI sI. mahetA, muMbaI (bhUtapUrva nyAyAdhIza) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAno mokSa che AtmAnA mokSanI paNa che no kartA che IbhA karmana) AAtmA karmano no bhoktA che AtmA che AtmA nitya che ? trikALI zuddhAtmAnA anubhavI potAne karmanA kartApaNA tathA bhoktApaNAthI rahita mokSasvarUpa mAne che, tethI te mokSamArgI che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramopakArI pUjaya gurudeva zrI kAnajIsvAmI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya pitAmahezrI zyAmadeva svAmI (umarALA) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUjya pitAmaha zyAmadeva svAmIjInuM - jIvana kavana pitAmaha parama pUjya svAmIzrI zyAmadevano janma vi.saM. 1977nA kArtikI pUrNimAnA mahAna divase bhAvanagara jillAnA umarALA gAme thayela ke je pUjya sadgurudevazrI kAnajIsvAmInI paNa janmabhUmi che. pavitra prabhuparAyaNa pitA vajerAma ane mAtA premabAnA te lADalA saMtAna hatA. jANe koI yogabhraSTa AtmA adhUrI yogasAdhanAne AgaLa vadhAravA A yogabhUmi para avataryo hoya, ema bALapaNathI ja svAmIjInuM valaNa prabhubhaktinuM hatuM. jyAM jyAM bhajana-kIrtana thatAM tyAM tyAM teo jatA. Izvara viSenI jANakArI tathA AtmasAkSAtkAra mATe jhurApo hato. yogAnuyoga koI avasare "satyavAdI harizcaMdra nATaka jovAno prasaMga Avyo to e nATakanA prabhAve emanI satyanI zodhanI tAlAvelI eTalI vadhatI gaI ke nidrAmAM paNa satya! satyAnA uccAraNo thaI jatA. mAtAe te sAMbhaLatA enI cokhavaTa emanI sAtheya karavI paDI hatI. sAta varSanI vaye nizALamAM abhyAsa karavA dAkhala karyA. svabhAve niDara ane abhyAsamAM khaMtIlA hovAthI zALAmAM zikSako tathA anya vidyArthIomAM priya thaI gayA. zALAmAM teozrInI chApa utsAhI hoMziyAra vidyArthIrUpe hatI. pitAzrInuM avasAna thatAM cAra varSanA abhyAsa bAda zALA choDI daIne agiyAra varSanI vaye to parivAranI javAbadArI mAthe AvI paDatAM vyavasAyamAM joDAvuM paDyuM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIza varSanI vaye bagasarA mukAme pUjyazrI ratanadevI sAthe lagnasaMbaMdhe joDAyA. tyArabAda be varSa pachI mAtuzrI premabAnA avasAnathI bALapaNanA saMsmaraNo tAjAM thatAM, satyanI zodhanI tAlAvelI jAgRta thatAM 'gItAjI'nuM vAMcana zarU karyuM. e sAthe ja rAmAyaNa, mahAbhArata, zivapurANa, zrImad bhAgavata, bhASAMtara, upaniSado Adi graMthonA adhyayanamAM vyasta rahevA lAgyA. e daramiyAnamAM paMcIkaraNa nAmano amUlya graMtha hAtha lAgI jatAM teno khUba ja UMDANathI abhyAsa karyo, jenA pariNAme teozrI vairAgyanA raMge raMgAI gayA. AtmadarzananI tAlAvelImAM yama, niyama, vratathI yukta dhyAna samAdhimaya jIvana jIvavA lAgyA. phakta dugdhAhAra ane monapAlana vratapUrvaka mAsa, be mAsanA upavAsa paNa karatA hatA. AvuM ATha-daza varSanuM tapomaya jIvana jIvavA chatAM karmoe koI yArI ApI nahi ane lakSita AtmadarzananI pyAsa adhUrI ja rahI. chatAM hiMmata na hAratAM, nirAza nahi thatAM, dhairya dhAraNa karI satata AtmamaMthana karavA lAgyA. aMte AtmadarzananI pyAsane saMtASavA sarvasaMga parityAga karI saMnyAsanA mArge vicaraNa karavA vicAryuM ke jethI ekAMta asaMga mauna sAdhanA thaI zake. A avasare dharmapatnIzrI ratanadevIe sUcana karyuM ke saMnyAsa levA karatAM ekavAra sonagaDha jaIne kAnajIsvAmI pAsethI temanuM mArgadarzana lyo ! gRhasthAvasthAmAM paNa saMnyAsI jevuM ja jIvana jIvanArA teozrI patnInA preryA jaTAdhArI lAMbI lAMbI dADhI dharAvanArA, cAkhaDI paherI pagapALA ja sonagaDha mukAme zrI kAnajIsvAmInA Azrame pahoMcyA. 10 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyazrI kAnajIsvAmIe paNa utkaMThA ane pAtratA jotAM ekAMtamAM yathArtha upadeza ApI teozrIne mArgastha karyA. gurudevazrIthI prabhAvita thayelA ane AtmazAMtine anubhavI cUkelA teozrI divyadRSTi prApta thatAM ja janakalyANanA mArge saMcarI gayA. amadAvAda, muMbaI, uttara gujarAta, kaccha, saurASTra vistAramAM gurudevazrI kAnajI svAmIno dharmasaMdeza pahoMcADI eka varSa ane tera divase sonagaDha gurudevazrInI sevAmAM pAchA pharyA. gurudevazrInI AjJA thatAM umarALAmAM ja kAyamI nivAsa karI AtmakalyANa sAdhavA sahita zeSa jIvana janakalyANamAM samarpita karI daI bhArata sivAya pAkistAna sahita videzomAM paNa jainadharmano pracAra-prasAra karyo. teozrI vi.saM. 2044nA bhAdaravA suda pUrNimA, ravivAranA divase atrenuM nirmANakArya pUrNa thatAM anaMtanI prApti arthe anaMtanI yAtrAe prayANa karI gayA. Ajeya gohilavADa paMthakanA loko umarALA gAmane zyAmadeva svAmInuM umarALA kahIne pUjya svAmIjIne yAda kare che. zyAmadeva svAmI dvArA racita zatAdhika bhajano lalakAratA bhAvabhInI bhagavadbhakti karIne tene zraddhAMjali arpe che. Aje gohila paMthakanA umarALAno zyAmasamAdhi Azrama zraddhALuone mATe yAtrAdhAma tarIke ubharI Avyo che. A che mArA jenettara pitAmahanI jIvanagAthA ke jeozrI janamAMthI jena thayAM ane jina thavAnA mArge prayANa karI gayA. AvA mahAna pitAmahanA saMtatiyogane pAmavA bhAgyazALI banelo huM ene mAruM ahobhAgya mAnI dhanyatA anubhavuM chuM !!! 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusAMgika prAstavya... svAnubhUti saMpanna saMpUjya zrImad rAjacaMdra sarvane mAnya sarvakAlIna vyaktitva dharAvanAra virala vibhUti che. eozrIe je ApyuM che, te AtmavijJAna che. je sarvane sarvadA sarvatra sarvathA sarakhuM lAguM paDe te ja vijJAna hoya. "Atmasiddhi e AtmAnA parama AtmatatvanI siddhiprApti karI ApanAruM AtmavijJAna ja che. paraMtu je vijJAna ApyuM che te padyamAM sUtrAtmaka ApyuM che. e zabdonA AdhAre enA arthamAM ane arthAlaMbane bhAvamAM UMDI DUbakI lagAvIe tyAre ja tattvaratna hAtha lAge. ene mATe aMtarano uhApoha joIe. e aMtaranA uhApohane jagAvavAnuM, manomaMthananI bhUmikAe laI javAnuM uddIpakanuM kArya lekhakazrInuM vivaraNa kare che. zAbdikatAmAMthI AtmikatAmAM laI javAno khUba suMdara AdhyAtmika prayAsa lekhakazrI dvArA karAyo che. na samajAya evI saraLa bhASAmAM, TUMkA vAkyomAM pratyeka gAthAnA bhAvone bhASAnA mAdhyame ApaNA hRdaya soMsaravA utAravAno prasaMzanIya prayAsa che. hRdayamAM utarela e bhAvo asthimajjA banI jAya arthAt hRdayastha thaI jAya te mATe teozrIe ene evA rojabarojanA jIvAtA jIvanavyavahAranA daSTAMtathI puSTa karyA che ke te nakArI zakAtA nathI. eTalethI ja nahi aTakatA pUjya gurUdevazrI kAnajIsvAmInA pravacanAMzane TAMkIne karAyela vivaraNane adhikRtatA bakSela che. gAthA-43 je Atmasiddhino prANa che, tenuM zrImajI racita praznAtmaka duhA sAthe sAMdhela anusaMdhAna, gAthA-10pamAM karavAmAM Avela "jaina" zabdanI vyutpatti, gAthA-109mAM "jijJAsu' zabdanuM kholavAmAM AveluM rahasya vicAraka vAcakanI dAda mAMgI le ema che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTaluM ja nahi paNa SasthAnakanuM sthApana-utthApana-prasthAnasiddhi prAptimAM karAyeluM vibhAjana, nava tattvamAM karAyela gUMthana tathA eka ja saiddhAMtika vidhAnamAM karAyeluM vaNATa Aphina pokArI javAya evuM che. vivaraNakartA upara vArI javAnuM ane kRtinA racayitA zrImajI upara AvI anupama racanA badala ovArI javAnuM dila thAya evuM che. sahu koI jijJAsu bhavyAtmAo prastuta "Atmasiddhi anuzIlana'nA AlaMbane matAtha maTI, AtmArthI thaI, ajJAnavaza thatAM AtmAnA kartutva ane bhokatRtvanA pariNAmathI pAchA pharI, mokSanA upAyarUpa jJAtA-daSTAbhAvanA mokSamArge prasthAna karI zIdhrAtizIdhra upeya evA mokSanI prApti kare; evI hArdika abhyarthanA ! - sUryavadana ThAkoradAsa kverI 802, skAya hAI TAvara, zaMkaralena, kAMdIvalI (pazcima), muMbaI - 400 067. phona : 2806 7787 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka taraphathI saMsAra sAgaramAM DUbI DUbIne mArI jiMdagIno kAgaLa eTalo palaLI gayo che ke temAM gaIkAlanuM kaMI vAMcI zakAya ema nathI ane AvatIkAla viSe kaMI lakhI zakAya ema nathI. tema chatAM jiMdagInI dAstAnane ane vItelI yAdagAra kSaNane hRdayanA piMjarAmAM jakaDIne rAkhavI have to saMbhava nathI. muMbaI mahAnagaramAM dararoja hajAro loko aneka AzA sAthe jiMdagInA sapharane navo mArga ApavA A zaheramAM praveza kare che. ravivAra, tA. 09.09.01nA divase AvavAvALA hajAro lokomAM eka huM paNa hato. jiMdagImAM kaMIka banavA mATe, meLavavA mATe, mAtApitAnA sapanAne sAkAra karavA mATe ja huM muMbaI Avyo hato ane mane maLI paNa gayuM. basa... basa... maLI gayuM mane. pAMca-pAMca varSa sudhI bhaNIne vidhivat karelo aneka graMthono abhyAsa paNa jenA vinA adhUro hato, te mane maLI gayuM. adhyAtma graMthonA abhyAsanI sUcimAM Atmasiddhi zAstra na hota to A kALamAM ekAMtavAdI mithyAdaSTIne saraLabhASAmAM anekAMtanI samajaNa koNa Apata? basa.. ekAMtathI anekAMta tarapha laI janAruM saraLatama tathA rahasyamaya graMtha zrImad kRpALudevanI A kALanA bhoLA jIvone mATe adbhUta tathA ananya bheTa che. te ja mane maLI gayuM. ekalA nizcayathI 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke ekalA vyavahArathI AtmajJAna thatuM nathI tethI te baMneno samanvaya hovo joIe. nizcaya-vyavahAranA samanvaya saMbaMdhI khulAso kRpALudeve karI batAvyo che tevI lekhita chaNAvaTa A kALamAM gujarAtI bhASAmAM bIjuM koNa karI zakyuM che? mANase pahelA mAnava thavAnI jarUra che ane pachI dharma. je dayAthI, lAgaNIthI bharapUra, InsAniyata tathA premathI bharapUra, ahaMkAra ane bhedabhAva vagarano, paropakArI, niSkapaTa, nirmala, taTastha valaNavALo tathA saMta hRdayavALo hoya tene mAnava kahe che. mAnavatAnA vyavahAra vinA jIvane nizcaya kevI rIte pragaTe? Ama, nizcayanI prApti mATe vyavahAranuM mahatvapUrNa yogadAna che, teno khyAla kRpALudeva tathA Atmasiddhi zAstrae karAvyo. are! je meLavavAnI AzA laIne Avyo hato te badhuM ja bhUlAvI daIne jenI jIvanamAM kalpanA paNa karI na hatI tevA zrImad rAjacaMdrajI jevA sadguru tathA Atmasiddhi zAstra jevuM aNamola sAstra ema baMne sanimitto mane A mohamayI nagarIe ja ApyA ke jethI A mohamayI nagara tathA nagaravAsInA mohamAM bhUlathI paNa phasAI na javAya. evA ghaNAM loko hoya che ke je muMbaImAM AvIne pote lUMTAya che. paraMtu jyAre huM muMbaImAM Avyo tyAre mArI pAse to lUMTAvavA jevuM kaMI ja na hatuM. basa, je kaMI hatuM e nizcayano ekAMta hato. muMbaImAM AvyA bAda mAro nizcayano ekAMta lUMTAI gayo ane mane kRpALudeva tathA Atmasiddhi zAstranA mAdhyamathI nizcayanI sAthe vyavahAranuM paNa mahatva jaNAyuM ane tethI ja pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI pratye paNa mane apAra mahimAbhAva Avyo. aho! aho! upakAra che kRpALudeva tathA pUjya gurudevazrIno. 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra hAtha lAgatAM ja mArI UMgha harAma thaI gaI hatI. meM mArA eka mitrane paNa kahyuM ke mane thoDA divasathI rAtre UMgha ja AvatI nathI. to teNe mane kahyuM, jo ema hoya to divasamAM UMghavAnuM baMdha karI do. meM tene kahyuM ke, bhAI! mane divasamAM paNa kyAM UMghavAno samaya maLe che. huM to basa, Akho divasa Atmasiddhi zAstranuM vAMcana karuM chuM, tenA marmane samajavAno prayatna karuM chuM ane rAtre paNa tenuM ja manana ane ciMtana. have to basa, pUrvabhavanI adhUrI sAdhanA pUrNa karavA mATe AnAthI vadhu uttama sAdhano bIjA kyA hoI zake? evA UMDA vicAromAM ja mAruM mana ramyA karatuM hatuM. Atmasiddhi zAstrane eka paLa mATe paNa choDavAnuM mana thatuM na hatuM. choDuM to choDIne jAu kyAM? badhe ja to bhaTakIne A aNamola graMthano bheTo thayo hato tethI tene choDavAnuM mana kevI rIte thAya? - Atmasiddhi zAstranA marmane na samajavo e ajJAnI jIvanI bhUla che. ajJAnInA ajJAnabhAvane lIdhe tenI bhUla kSamya paNa che paraMtu Atmasiddhi zAstrane apramANa kahenAra jIva bhUla nahi, paNa gunho kare che, gunho akSamya che. mArA aho aho upakArI sadguru AdhyAtmika yugapuruSa sadgurudevazrI kAnajIsvAmI che. pUjya gurudevazrIe zrImad rAjacaMdrajIne AtmajJAnI sadguru tarIke svIkAryA hovAthI tathA kRpALudevanI apAra mahimAnuM varNana paNa karyuM hovAthI zrImad rAjacaMdrajI to mArA paramaguru kahevAya. gurunA guruno svIkAra karyA vinA guruno paNa svIkAra kevI rIte thAya? tethI zrImad rAjacaMdrajI tathA Atmasiddhi zAstra viSe koI paNa mithyAdiSTIe TIkA-TIppaNI karavI athavA to teozrInA vacano para saMzayano vikalpa paNa karavo e mithyAdaSTInA saMsAra sAgaramAM dIrgha paribhramaNanI nizAnI che. je kArya AjanA prathama guNasthAnavartI dravyaliMgI sAdhu ghara choDIne nathI karI zakyA tevuM 16 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnubhavanuM kArya kRpALudeve gRhasthAvasthAmAM rahIne karyuM hatuM tethI koIpaNa prathama guNasthAnavartI dravyaliMgI sAdhue kRpALudevanI TIkATIppaNI karavAno adhikAra nathI. temaja aneka zAstranuM mAtra layopazama jJAna dharAvanAra vAcajJAnIe paNa kRpALudevanuM mUlyAMkana karavAnuM sAhasa na karavuM joIe. kAraNa ke ema karavAthI te vAcAzAnI maTIne AtmajJAnI thaI jatA nathI paraMtu jJAnI avahelanA karavAnI anadhikRta ceSTAnA badalAmAM anaMta pApakarmonuM baMdhana ja karI rahyA che. kharekhara to temaNe satyane gaLe utAravA mATe sauthI pahelA to gaLAmAM aTakAyelo ahaMkArano patthara haTAvavo paDaze. tyAra bAda ja e vAta samajAze ke Atmasiddhi zAstranA AdhAre lakhAyela Atmasiddhi anuzIlananuM pratyeka vAkya koIne koI vizeSa viSaya tarapha AMgaLI cIMdhe che. Atmasiddhi anuzIlanano uddeza e ja che ke dareka jIva anekAMtasvarUpI nijAtmA sahita jagatane samaje. ekAMtanA vyAmohamAM na phasAIne potAno manuSyabhava barabAda na kare. jJAnInA bhAvomAM koI bheda hotA nathI, mAtra bhASAmAM vivakSAnusAra bheda hoya che. nAnA dRSTAMta tathA yukti sahita vivecana tathA pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmIe Apela Atmasiddhi zAstra paranA pravacanonA aMzone paNa Atmasiddhi anuzIlanamAM uddhata karavAmAM AvyA che. sAthe sAthe e vAta para paNa bhAra ApavAmAM Avyo che ke Atmasiddhi zAstramAM nirUpita viSayano khulAso jinAgamamAM anya kyA kyA sthAne che jethI vizeSa jijJAsu jIva Atmasiddhi zAstrane vizeSa samajavA mATe anya graMthono abhyAsa karI zake. jo ke e vAta parama satya che ke jJAnI ja jJAnInA vacanane oLakhI zake che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRpALudevanI anekAMta dRSTine AtmagrAhya karavA mATe ekAMtadaSTInI dRSTimAM evuM teja nathI, tenA vicAromAM eTalI samajaNa nathI, tenA hRdayamAM eTalI komaLatA nathI, tenA kAnamAM eTaluM dhairya nathI, tenA pagamAM eTalI tAkAta nathI ke te kRpALudevanA hRdaya sudhI pahoMcI zake ke samajI zake. sadgurunA marmane samajavA mATe potAnA haThAgraha, matAgraha, maThAgraha, kadAgraha, durAgraha, pUrvAgraha vagere vyavahAra Agraho choDavA anivArya che. kAraNa ke jIvane eka ja graha sauthI vadhu naDe che ane te che Agraha. duniyAmAM tIvra vegathI phelAI rahelA AtaMkavAdanI rakSA karavA mATe tathA aparAdhane jaDamULathI naSTa karavA mATe sAcA dezapremI hathiyAra laIne mAtRbhUminI rakSA karavA mATe raNabhUmimAM laDAI karavA mATe utare che ane vijaya paNa meLave che. jJAnInI vANIno avinaya karanAra aparAdhInA aparAdhane jaDamULathI nAza karavA mATe mArA jevo sAmAnya mANasa zuM karI zake? mArI pAse to talavAra, bomba, mazInagana vagere koI hathiyAra nathI tema chatAM huM nizcita chuM tathA ekAMtavAdI mithyAdiSTInA aparAdhane dUra karavA kaTibaddha chuM. kAraNa ke mArI pAse paNa eka hathiyAra che, te che "kalama'. Atmasiddhi zAstranA niraMtara adhyayana vaDe meM mArI kalamane sajAvIne taiyAra karI lIdhI che. kalamanI dhAra talavAranI dhAra karatA vadhu asarakAraka hoya che. talavAra to mAtra uparathI ja vyaktinA zarIrane cIrIne kaSTa pahoMcADe che jyAre kalama vaDe lakhAyela Atmasiddhi anuzIlana mithyAdaSTIne mithyAtvane cIrIne anaMtaduHkhathI mukta karavAmAM sahAyaka banaze evo mane AtmavizvAsa che. A pustakano AdhAra Atmasiddhi zAstra che tathA preraka zrI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRpALudeva hovAthI zrI sadgurunA caraNomAM atyaMta bhaktibhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. te Atmasiddhi zAstra tathA kRpALudevane samajAvanAra parama pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA caraNomAM atyaMta bhaktibhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. alaukika mArgathI pare evA laukika jagatamAM mArAM pUjya dAdAzrI zyAmadeva svAmIjI tathA dAdAzrI mAtAjI ratanadevI sahita mArAM pitAzrI tathA mAtAzrIno yathAyogya bhAva sahita vinaya karuM chuM ke jemaNe mane dharmamArganI preraNA ApI, adhyAtmanA saMskAra saMcita karavA mATe sarva prakAre yogadAna ApyuM. Ama, temano upakAra paNa amApa che. - tattvajJAnanA abhyAsa mATe mArgadarzaka mArA vidyAguru zrI DaoN. hukamacaMdajI bhArilla sAheba sahita samasta pratyakSa-parokSa jJAnapradAtAzrI vidyAguruno yathAyogya vinaya karuM chuM. sAthe sAthe pAMca varSa sudhI tattvAbhyAsa karI jinAgamano paricaya karAvanAra zrI paMDita ToDaramala digaMbara jaina siddhAMta mahAvidyAlayano khUba ja RNI chuM. "Atmasiddhi anuzIlana' pustakanA prakAzanamAM mana-vacana-kAyAthI sahayoga ApanAra "jene mahAtmA'no sahRdaya atyaMta AbhArI chuM. uparAMta A pustakano jhINavaTapUrvaka abhyAsa karIne mArA hRdaya sudhI pahoMcIne pustakanA mupha riDIMga sahita AraMbhathI laIne ApanA karakamala sudhI pahoMcADavAmAM jemanuM apUrva yogadAna rahyuM che tevA sAdharmAbhAI zrI sUryavadanabhAI javerI tathA piyuSabhAI zAhano khUba ja AbhArI chuM. temaja pustakanI prastAvanA lakhanAra 97 varSIya bhUtapUrva nyAyAdhIza tathA tAttvika vidvAna zrI DAhyAbhAI sI. mahetAno AbhAra vyakta karuM chuM. taduparAMta mArA muMbaInA sthAyI jIvanamAM 19 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemano paLe paLe sAtha, sahakAra tathA mArgadarzana maLe che tevA AtmArthI baMdhuzrI dinezabhAI ema. koThArI tathA zrI zaileSabhAI caMdulAla koThArIno temaja pustaka prakAzanamAM Arthika yogadAna ApanAra sahu sahRdayI dharmapremIono khUba ja AbhAra mAnuM chuM. A pustakanuM TAIpa seTIMga tathA prakAzanamAM sahAyaka ebIsI pablikezanavALA zrI bharatabhAI citroDAno AbhArI chuM. Ama, A pustakanA parama maMgaLa kArya arthe jemano pratyakSa tathA parokSa sAtha-sahakAra maLyo che te sarveno huM atyaMta bhAvapUrvaka AbhAra vyakta karuM chuM. dareka AtmArthI jIva A pustakanA mULa marmane samajIne AtmAnubhUti dvArA anaMtasukhane pAme evI parama maMgaLa bhAvanA sAthe viramuM chuM. - paMDita phUlacaMda zAstrI 20 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAkyUDha viSe aho ahoLA yogAra jeNe paMcakALamAM satudharmanI jAherAta karI ane pote anaMtabhavano cheDo kADhI eka ja bhava bAkI rahe tevI pavitradazA AtmAne viSe pragaTa karI tevA pavitra puruSanuM atiati bahumAna thavuM joIe. temanA janmadivasanI Aje jayaMti che, dhanya che temane. huM cokkasa kahuM chuM ke gujarAta-kAThiyAvADamAM vartamAnakALamAM mumukSu jIvone parama upakArI hoya to te zrImad rAjacaMdra che. gujarAtI bhASAmAM Atmasiddhi lakhIne jene zAstranI zobhA vadhArI che. A kALamAM temanA jevA mahat puruSa meM joyA nathI. temanA ekeka vacanamAM UMDu rahasya che. - zrImanuM jIvana samajavA mATe matAgraha, durAgrahathI dUra rahI e pavitra jIvanane madhyasthapaNe jovuM joIe. jJAnanI vizALa draSTinA nyAyathI vicAravuM joIe. temanI bhASAmAM apUrva bhAva bharyA che. - paramapUjya sadagurudevazrI kAnajIsvAmI zrI Atmasiddhi zAstra paranA pravacanamAMthI jene Atmakaleza TALavo che, je potAnuM kartavya jANavA utsuka che temane zrImaddrA lakhANomAMthI bahu maLI Avaze evo mAro vizvAsa che. pachI te bhale hiMdu hoya ke anyadharmI. ApaNe saMsArI jIvo chIe tyAre zrImad asaMsArI hatA. ApaNe aneka yoniomAM bhaTakavuM paDaze tyAre zrImad eka janma basa thAo. ApaNe kadAca mokSathI dUra bhAgatA hoIzuM tyAre zrImad vAyuvege mokSa tarapha dhasI rahyA hatA. A thoDo puruSArtha nathI. 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImanuM lakhANa adhikArIne mATe che. badhA vAMcanAra temAM rasa nahi laI zake. TIkArAne tenI TIkAnuM kAraNa maLaze, paNa zraddhAvAna to temAMthI rasa ja lUMTaze. temanA lakhANamAM sat nItarI rahyuM che evo mane haMmezAM bhAsa Avyo che. kavie mRtyu samaye asahya vedanA bhogavI chatAM te vakhate temane AtmAnuM ja dhyAna hatuM. chappanIyo dukALa 1900 sAlamAM ghaNuM karIne hato te vakhate rAyacaMdabhAIe athAga parizrama karI kAyAne ghasI nAMkhI zarIra eTalI hade kSINa thayuM ke zarIranuM vajana ghaTIne papa ratala sudhI pahoMcyuM. temAMthI saMgrahaNIno roga lAgu paDyo. te vakhatano temano phoTo jovA jevo che. e phoTo joI mane bahu preraNA maLelI. khAtAM, besatAM, sutAM pratyeka kriyA karatA temanAmAM vairAgya to hoya ja. koI paNa vakhata A jagatanA koI paNa vaibhava mATe temane moha thayo hoya evuM meM joyuM nathI. A varNana saMyamI viSe ja saMbhave. bAhyADaMbarathI manuSya vItarAgI thaI zakato nathI. vItarAgatA e AtmAnI prasAdI che. aneka janmanA prayatna te maLI zake ema hara koI mANasa anubhavI zake che. rAgane kahADavAno prayatna karanAra jANe che ke rAga-dveSa rahita thavuM keTaluM kaThina che e rAga rahita dazA kavine svAbhAvika hatI ema mArI upara chApa paDI hatI. je mANasa lAkhonA sodAnI vAta karI laIne turata Atma-jJAnanI gUDha vAto lakhavA besI jAya tenI jAta vepArInI nahi paNa zuddha jJAnInI che. ghaNA dharmAcAryonA prasaMgomAM tyAra pachI Avyo chuM paNa je chApa mArA upara rAyacaMdabhAIe pADI te bIjA koI pADI zakayA nathI. temanA ghaNAM vacano mane soMsarA utarI jatA. - mahAtmA gAMdhIjI, zrImad zatAbdi aMkamAMthI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama mAhAtmavaMta A pratyakSa sanduruSano A pAmarane yoga thayo na hota to mithyAmArganI prarupaNA ane AgrahathI anaMta saMsAra vadhArI pUrvanI amUlya kamANIrUpa manuSyabhava niSphaLa vahyo jAta. te uparAMta durlabhabodhipaNuM pAmIne mAThI gatimAM keTaloya kALa paribhramaNa karavuM paData. anaMtadoSanuM bhAjana A jIva puruSanA zaraNa vinA zI rIte UMco Avata? aparamArthane viSe paramArthanA daDha AgraharUpa aneka sUkSma bhUlabhUlAmaNInA prasaMgo dekhADI A dAsanA doSo dUra karavAmAM e Apta puruSano parama satsaMga tathA utama bodha prabaLa upakAraka banelA che. teno pratyupakAra vALavA huM sarvathA asamartha chuM. teoe tIrthakara bhagavAnane paNa olaMbhA ApyA che paNa tyAM gaveSaNApUrvaka sUkSma vicAra rAkhavo ghaTe. zrImad jina bhagavaMta ane jinAgama pratye asthimajjAraMgI hatA, ananyacitta hatA. zrImadbhA bhakato ItaradarzanI paNa hatA. eTale te jIvo zAstrAnusAra kaI rIte bodha pAme, paramArtha sanmukha thAya che te rIte teozrIe patromAM sadupadeza karyo che. keTaleka sthAne padArtha svarUpa, tattvArtha svarUpanI vizeSa vicAraNAmAM mahAtIkSNa matisUkSmatAne sthAna ApI AzaMkA karI che, zaMkA nahi. - zrI ladhurAjasvAmI, zrI sadguru prasAdamAMthI vedAMtanA navayugapravartaka tarIke zrIyuta vivekAnaMde potAnA vargamAM ja kIrti meLavI che te ja prakAranI kIrti ame jainonA viSayamAM zrImAn rAjacaMdrane ApIe to temAM koI jAtanI atizayokti nathI. - adhipati jaina, tA. 28-11-1909 23 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImaddanA bIjA badhAM lakhANo karatA AtmasiddhinI paddhati judI jAtanI che. tethI A graMtha lokapriya thaI paDayo che ane bhaviSyamAM paNa ghaNA jIvone mArgadarzanarUpa thaI paDe tevo che. - brahmacArIjI zrImad rAjacaMdra graMtha punaHpunaH avaloko. yathArtha mArgadarzana temAMthI maLaze kAraNa ke temAM svAnubhava ane AtmadazAnI vAta che. svAnubhava prakAzyo che ane te kema yA kevA krame jIvane prApta thAya te mArga batAvyo che je kAlpanika nathI paNa svAnubhava siddha darzAvyuM che. gurutattvane to sarvasaMpradAya svIkAre che te tatvane tenA viziSTa guNalakSaNathI svIkAravA zrImadbhu jaNAve che. AtmArAmajI mahArAjanA rANI bharUcanA suzrAvaka anopacaMdabhAI zrImad janma zatAbdI aMkamAMthI taTastha ane ciMtakabhAve zrImanA lakhANa vAMcyA sivAya emane viSe abhiprAya bAMdhavo ke vyakta karavo e vicArakanI draSTimAM upahAsyAspada thavA jevuM ane potAnuM sthAna gumAvavA jevuM che. I.sa. 1921nA prAraMbhakALamAM jyAre huM amadAvAda purAtattva maMdiramAM Avyo tyAre zrImaddnI jayaMti prasaMge bolavAnuM kahevAmAM AvatA meM eka divasa upavAsapUrvaka 'zrImad rAjacaMdra' pustaka AdarapUrvaka joI lIdhuM. paNa e avalokana mAtra eka divasanuM hatuM eTale UDatuM ja kahI zakAya. chatAM eTalA vAMcanane pariNAme mArA manamAM jANye-ajANye paDelA prathamanA badhA viparIta saMskAro kSaNamAtramAM vilaya pAmI gayA ane sarvadarzanano eka vyApaka siddhAMta che ke game teTalA kALanuM pApa ke ajJAnarUpI aMdhakAra zuddhinA temaja jJAnanA eka ja kiraNathI osarI jAya che, te anubhavyo. - paMDita sukhalAlajI zrI rAjacaMdra vicAraratnanI samAlocanamAMthI 24 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrImadgI sUtramAM sUkSma dharmAnubhUti taMtotaMta zabdabaddha karavAmAM gujarAtI bhASA kAryakSama nIvaDe che. zrImad manuSyajIvanane keTalA UMDANathI jue che, keTalI sUkSmatAthI jue che te emanA udgAro pragaTa karI de che. zrImanuM gadya sAhitya atyaMta samRddha evA gujarAtI gadyanA ItihAsamAM eka sImAstaMbharUpa che. zrImadgI vAgmitA pAchaLa saccAI dhabake che ane e satata eka AtmavIranA vyaktitatvanuM pota ApaNane anubhavagocara karAve che. - zrI umAzaMkara joSI zrImad janma zatAbdI aMkamAMthI bhAratadezamAM AtmA sAthe rata thaI gayelA je virala puruSo thaI gayA emAM zrImad rAjacaMdrajInuM sthAna AgavuM hatuM. nAnI vayamAM emane AtmA sAthe evo anurAga thayo hato ke AtmAnubhavana sivAya bIjuM badhuM emane nirarthaka lAgyuM hatuM. AthI emaNe evI sAdhanA karI ke teo zrI ramaNa maharSi vagerenI haroLamAM bahu nAnI vaye pahoMcI gayA hatA. AvA mahApuruSanI Apa sau zatAbdI ujavo cho eve vakhate huM to zuM lakhuM? huM emane bhaktibhAve vaMdana karU chuM ane emaNe cIdhela mArge yathAzakti cAlavAnI preraNA maLe evI prArthanA karuM chuM. - ravizaMkara mahArAja zrImad janma zatAbdI aMkamAMthI zrImad saMsArane kALakUTa viSa jotA hatA. AkhI muMbaIne smazAna samAna jotA hatA. nAriyeLano goLo jema judo rahe tema te saMsArathI alipta rahetA hatA. hIrA-mANekano vepAra karavA chatAM janaka videhInI jema tenAthI alipta rahetA hatA. - zrI prabhAbena saubhAgyacaMdra zAha zrImad janma zatAbdI aMkamAMthI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA jAhera jIvanamAM mAruM je alpa sthAna che tene lakSyamAM laIne mAre kahevuM joIe ke zrImad rAjacaMdra graMthane eka AdarzarUpe rAkhavAmAM Ave to tenA upAsakone atyaMta lAbha thayA vinA rahe nahi. e graMthamAM tatvajJAnanA jharaNA vahyA kare che. e graMtha koI dharmano virodhI nathI kAraNa ke tenI zailI bahu gaMbhIra prakAranI che. - AcArya AnaMdazaMkara bAbubhAI dhruva jayaMti pravacanamAMthI kavizrInA jIvananA ucca Azaya temanA lekhamAMthI maLI AvatA ucca vicAro svIkAravAlAyaka zikhAmaNanA vacano ane stutya tathA philasuphIthI bharapUra siddhAMto ekalA jaina samUhane ja upayogI che ema nathI, paraMtu te sarvamAnya che ane e sarvamAnyatAne lIdhe te jema vizeSa prasiddhimAM Ave to sArUM. - dI. ba. kRSNalAla mohanalAla jhaverI zrImad rAjacaMdra jayaMti, kArtika pUrNimA saM. 1966, muMbaI zrImanA pratyakSa samAgamano lAbha mane nathI maLyo. paNa temanA keTalAMka lakhANo vAMcavA prerAyo. A lakhANo evA svarUpanA che ke jevA meM anya koIne viSe jANatA nathI. koI dehInI potAnI AtmasAdhanAnI AvI rojanIzI jemAM AtmajJAnanI dhagaza, te tarapha thatI pragati, temAM AvatA vidgo, camatkAra samA sAkSAtkAro AvI saLaMgarIte maLatA hoya tevuM mArA jovAmAM nathI AvyuM. - zrI rasikalAla choTAlAla parIkha paryuSaNa vyAkhyAna prasthAnamAMthI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka vakhata gAMdhIjIe zrImanITopI hAthamAM lIdhI ane temAM cAmaDAnI paTTI joI kahyuM; "A cAmaDuM ane te kasAIkhAnAmAMnA DhoranuM lAge che' zrImadjIe kazI dalIla karyA vinA tarata te kADhI nAMkhI. Ama to Ama prasaMga cheka nAno ane najIvo lAge che paNa gAMdhIjI para te prasaMge ajaba prabhAva paDayo. gAMdhIjIne lAgyuM ke "zatAvadhAna jevo camatkAra karanAra, dharmavetA, aneka naranArIonA AdaraNIya, potAthI vaye paNa moTA evA A puruSe kazI dalIla karyA vagara tarata sAcI vAta samajAtA amala karI nAMkhyo. keTalI badhI mahAnatA !" lokomAM koI paNa prakArathI judAInA aMkuro jotAM zrImadjInuM aMtaHkaraNa raDI paDatuM. vastra paheravAnI, svaccha rAkhavAnI, khAvA-pIvAnI, sUvA-besavAnI badhI dizA vaidehI hatI, hADagarIba hatuM. ATaluM vAMcyA pachI AjanI duniyAne hRdayathI najIka lAvavAmAM sarvadharmanA tattvone upAsavAnI ane jIva mAM sAthe mAnavajAtanI ekatA lAvavAnI A vAta keTalI badhI jarUranI che te varNavavAnI jarUra rahetI nathI. zrImanI potAnI tIvracchA paNa munipaNe vicaravAnI hatI, evuM dekhAya che. - munizrI saMtabAlajI te jJAnI puruSanI vANI vaMcakayogathI sarvathA rahita, nirmaLa saritAnA jevI che, ane sthitaprajJapaNe rahelI zAMtarasamAM TharelI che. saMgaraMgathI bharelI che. bhavarUpI vananA dAvAnaLane bUjhavavA pANI samAna che. AtmArUpI haMsane varelI che. - munizrI puNyavijayajI, gAma sAyalAthI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. saMta kavizrI rAyacaMdabhAI kAThiyAvADe aneka saMtapuruSone pakavelA che. bahu dUranI vAta nathI karato paNa jemane ApaNAmAMnA ghaNAMe pratyakSa joyA hoya evA saMto paNa kAThiyAvADamAM avatarelA che. maharSi dayAnaMda, pU. saMta kavizrI rAyacaMdabhAI ane pU. mahAtmA gAMdhIjI AmAMnA chellA be to gaIkAla sudhI hatA ema kahI zakAya. AcArya hemacaMdrAcArya ane zrImanI janmatithi eka ja che eTale e tithinI ujavaNI thayA vinA rahetI nathI. mahAvIranA anuyAyIoe maMdiro baMdhAvyA haze, tIrthano uddhAra karAvyo haze, saMgho kADhyA haze ane AkarA dehadamana paNa karyA haze paNa lobhavijaya jemaNe karyo hoya, tenuM jvalaMta udAharaNa mArI daSTie A eka saMtapuruSa pUruM pADe che. eka Araba jhaverI sAthenA prasaMgamA pote sATha-sitera hajAra ke vadhAre maLatuM nANuM javA daI karUNApAramitAne vaza thaI lobhane kAbUmAM laI lIdhelo hato. - paMDita becaradAsajI dozI, janma zatAbdI aMka zrImadgA akALa avasAnathI sUrya Ugene vAdaLa vIkharAtAM dhummasa chavAI jAya tevA sUryodayane koI joI zake nahi tevuM thayuM. khAsa karIne jananA vADAomAM temane mATe ghaNI gerasamaja phelAI ane ApaNA mahAmahenate TakI rahelA vADA tUTI paDaze ke zuM? evA bhayathI koI koI to zrImadbhA avarNavAda gAvA lAgyA. zrImadbho Azaya koI jaina saMpradAyane utthApavAno hato ja nahi paraMtu darekane vItarAganA sAcA bhakta banAvI jainadharmane baLavAna karavAno hato. - zrI sAkarabena e. zAha, bI.e.ela.TI. 28 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma nahi mAnanAra puruSone A zIgha kavIzvaranI abhUta zakti punarjanma che ema mAnavAne mATe pratyakSa ane sabaLa purAvo che. ApaNA zIgha kavIzvaranI divya svAbhAvika zakti mATe ApaNA bharatakhaMDI Aryoe abhimAna dharavA jevuM che. dhanya che emanI janmabhUmine ane dhanya che emanI janetAne ! - dharma darpaNa, yeSTha saM. 1941 A eka ja pustaka vAMcanathI jaina-jainetaronA hRdaya pratibodha pAmI vairAgyavAsita banyA che. paraNavAnI taiyArI karatA mobhAdAra jainetara DaoNkTara zrImadbhA A eka ja graMtha vAMcanathI paraNavAnuM choDI saMvegI dIkSA laI cAlI nIkaLelA, je yoganiSTha kezara-vijayajI mahArAjanA ziSya dhyAnamuni tarIke jANItA che. ' devayoge zrImatuM pustaka vAMcavA lIdhuM. jema jema vAMcana vadhatuM gayuM tema tema jagatanI anityatA ane saMsAranA bhavabhramaNanI vicAradhArAthI hRdaya vairAgya-vAsita banavA lAgyuM. e divasomAM kaika rAtrio mAyAnA baMdhananI akaLAmaNe raDI raDIne meM pasAra karI che ne azruothI pathArI bhIMjavI nAMkhI che. e divaso sAthe AjanI dizA sarakhAvuM chuM tyAre mane mArI jAta para bhAre dhikkAra chUTe che. mArA pUrvAnubhavathI huM kahI zakuM chuM ke jemane evI mAnasika-Atmika anukULatA che evAoe pAyAnI dharma keLavaNI mATe zrImad rAjacaMdranuM vAMcana karavuM. bhale pachI te koIpaNa matano ke paMthano kema na hoya. emAM emaNe potAno AtmA reDyo che. ethI jJAna-vairAgyathI bharapUra A graMthamAM AdithI aMtasudhI kevaLa adhyAtmano zAMtarasa ja nItaryA kare che. jenAmAM sudaSTi che evA hara koI vAcaka emAMthI rasanA ghUMTaDA pIne navo ja prakAza pAme che ane jIvananI ucca bhUmikA tarapha ghasavAnI prabaLa IcchA sevato banI jAya che. - ratilAla maphAbhAI zAha, mAMDala Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRpALu sadguru rAjacaMdradevanA saMbaMdhamAM vadhAre zuM lakhavuM? teoe prApta karelI dazAno jyAre ApaNA AtmAne anubhava thaze tyAre te rUpe teozrInI yathArtha oLakhANa thaze, je oLakhA traNeya kALa rahevAvALuM anaMtasukha ApanArUM thaze. sapuruSanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo. - zrI maNIbhAI bhulAbhAI paTela zrImad janmazatAbdI aMka Apano upakAra eTalo badho che ke tene mATe kevA zabdo lakhI e upakAra mAnavo te kAMI sujhatuM nathI. Apane priya na hovAthI kharekharUM chatAM paNa vadhAre prazaMsAnA vacano lakhato nathI. - zrI kuMvarajI ANaMdajI kApaDIyA, bhAvanagara zrImad Atmasiddhi zAstranI zAstrokta maulika padyamAM padarzananA sArarUpa racanA mAtra doDha kalAkamAM ekI kalame karIne jagatane amUlya bheTa ApI che. mahAtmA gAMdhIjIe eno aMgrejI anuvAda karyo hato "Aje e prApya nathI'. zrImatuM amara pada-kAvya "apUrva avasarano gAMdhIjInI nitya prArthanAmAM upayoga karatA hatA. zrImatI puSpamALA'ne to gAMdhIjI purvabhavanI sAkSIrUpa kahetA hatA. TolsaToya ane raskinathI paNa vadhu asara gAMdhIjInA jIvana para zrImI vicAraNA ane raheNI-karaNInI chApa paDI che. e vAta temane potAnI AtmakathAmAM jaNAvela che. zrImanI pratibhA, emanuM jJAna, emanI samyak vicAradhArA ane emano aMtarmukha dRSTiyoga pUrvabhavano yogasaMpanna yogIkuLanI yAdI tAjI karAve tevo che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImanI pratibhAno prakAza, jeo sAcI samajaNavALA che, jeo adhyAtma tattvajJAnanA pipAsu che, jeo zraddhA saMpanna che, jemane vivekI-jJAna che teo ja prApta karI zake che. zrImad jIvanakaLAnA lakhANa mujaba teozrI pUrvabhavamAM bhagavAna mahAvIranA chellA ziSya hatA e vidhAna temanI prazAyukta vANIthI sAbita thAya che. teozrInI tIvra pratibhAthI sarvadarzanonA hArdane TUMkAmAM samajI, vItarAgI darzanane saMpUrNa siddha karyuM che. "jaina jevuM eke darzana nathI tema jaNAvI vItarAgamArganI prabhAvanA karI teo jaina vItarAga dharmanA prabhAvaka thayA che. - zrI amaracaMda mAvajIbhAI zAha zrImad janmazatAbdI aMka "zrImaddgI jIvana siddhi' viSe lakhatAM AraMbhamAM to khUba AnaMda maLyo paNa jema jema abhyAsa vadhato gayo tema tema samajAtuM gayuM ke huM to sAva nAnakaDI nAva laIne mahAsamudra taravAnI hAma bhIDI beThI chuM ! abhyAsakALa daramyAna eTaluM to samajAI gayuM ke jeTaluM lakhAyuM che tenAthI anekagaNuM zrImannA vacanomAM garbhita che ane te paNa jemajema AtmadazA UMcI Ave tematema ja samajAya che. zrImadbhA sphaTika samA nirmaLa jIvanane ane emanI hRdayasparzI racanAone samajavAmAM A graMtha yatkiMcita paNa upayogI thaI paDaze to mAro A zrama kRtakRtya thayo mAnIza. bAkI, A mahAnibaMdhanuM sarjana karatAM karatAM mane sva-paranA vicAra-ciMtana karavAno je alpa-svalpa lahAvo maLayo che. e to kyAreya na vIsarI zakAya evo che. temaNe AdhyAtmika mumukSune ApelI bheTa e to seMkaDo vidvAnoe ApelI sAhityika graMthArAzinI bheTa karatA vizeSa mUlyavaMtI che. - sarayu rajanI mahetA, prathama AvRtinuM prAkakathanamAMthI 31. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRpALudevano apUrvagraMtharatna zrI mokSamALA AtmArAmajI mahArAja sAhebanA vAMcavAmAM AvatAM temane A graMthanA kartA-puruSane maLavAnI IcchA thaI. AtmArAmajI mahArAje saMdezo mokalyo ke ApaNe eka vakhata maLIe. parama kRpALudeve javAba mokalyo ke "ame maLavA AvazuM tyArabAda kRpALudeva AtmArAmajI mahArAjane maLyA. AtmArAmajI mahArAja te vakhate vizeSAvazyaka bhASya vicAratA hatA. e graMtha parama gahana che. kRpALudeva sAthe AtmArAmajI mahArAje e gahana graMthamAM Avela sUkSma vastunI carcA karI, tyAM zrI kRpALudeve javAba Apyo ke "ame e ja vicAramAM chIe.' prathama samAgame traNa-cAra kalAka jJAnavArtA cAlI hatI. te pachI pharIthI be vakhata samAgama thayela. anopacaMdabhAIe praznotara ratnaciMtAmaNi lakhyo che temAM zrImad rAjacaMdrano ullekha jyotiSanA viSaya paratve bahumAnapUrvaka karelA che. saM. 1952mAM anopacaMdabhAI gaMbhIra mAMdagIthI gherAI gayA te vakhate temaNe zrImad upara samAdhimaraNanI mAMgaNI karato eka patra lakhyo teno utara patra vacanAmRta naM. 702mAM che. - satsaMga saMjIvanI, noMdhaH A saMsmaraNano viSaya navIna upalabdha thayela che. pAnA kramAMka- 169 thI 175 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa je puruSoe janma, jarA, maraNano nAza karavAvALo (sva) svarUpamAM sahaja avasthAna thavAno upadeza kahyo che, te satparuSone atyaMta bhaktibhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. jeno pratyupakAra na thaI zake evo je paramAtmabhAva te jeNe kaMI paNa IcchakyA vinA mAtra niSkAraNa karuNAzIlatAthI Apyo, ane tema chatAM paNa jeNe anya jIvane viSe A mAro ziSya che athavA bhaktino kartA che mATe mAro che, ema kadI joyuM nathI, evAM puruSonesagurudevane atyaMta bhaktie pharI pharI namaskAra karuM chuM. je vyaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa daSTigocara thaI anya svachaMda maTe ane saheja Atmabodha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te sapuruSone-sadgurudevone pharI pharI trikALa namaskAra ho ! jo ke A kSetramAM vartamAna kALe kevaLajJAna pragaTIkaraNa zakya nathI paNa jenA vacanayoge kevaLajJAna sattAyoge jIva mAtramAM rahela che tene jANI zakyuM ane te prati zraddhA thaI tema kevaLajJAna pragaTIkaraNanI IcchA jAgI, jethI e dizAmAM yatkiMcitta pravRttizIla thavAyuM evA e sapuruSa-sadgurunA upakArane sarvotkRSTa bhaktie trividhe trividhe namaskAra karuM chuM. - zrImajI 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 AtmasiddhizAstra ja je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. 1 vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthIne, bhAkhyo atra agopya. 2. koI kriyAjaDa thaI rahyAM, zuSkajJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. 3 bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI; jJAnamArga niSedhatA, teha kriyAjaDa AI. 4 baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAhIM; varte mohAvezamAM, zuSkajJAnI te AMhI. 5 vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtamajJAna; temaja AtamajJAnanI, prApti taNAM nidAna. 6 tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nija bhAna. 7 jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 seve sadguru caraNane, tyAgI daI nijAkSa; pAme nahi paramArthane, nijapadano le lakSa. 9 AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga; apUrvavANI paramazruta, sadguru lakSaNa yogya. 10 34 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyakSa sadguru sama nahIM, parokSa jinaupakAra; evo lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakArazo? samajya jinasvarUpa. 12 AtmAdi astitvanA, eha nirUpaka zAstra; pratyakSa sadguruyoga nahIM, tyAM AdhAra supAtra. 13 athavA sadgurue kahyAM, je avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 pratyakSa sadguru yogathI, svachaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya. 16 svaccheda mata Agraha tajI, varta sadgurulakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. 17 mAnAdika zatru mahA, nijachaMda na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. 18 je sadga upadezathI, pAmyo kevaLajJAna; guru rahyA chadmastha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 evo mArga vinaya taNo, bhAkho zrI vItarAga; mULa hetu e mArgano, samaje koI subhAgya. 20 asadguru e vinayano, lAbha lahe jo kAMI; mahAmohanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI. 21 35 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya mumukSu jIva te, samaje eha vicAra; hoya matArthI jIva te, avaLo le nirdhAra. 22 hoya matArthI tehane, thAya na AtamalakSa; teha matArthI lakSaNo, ahIM kahyAM nirpakSa. matArthI lakSaNa bAhya tyAga paNa jJAna nahi, te mAne guru satya; athavA nijakuLadharmanA, te gurumAM ja mamatva. 24 23 je jinadehapramANa ne, samavasaraNAdi siddhi; varNana samaje jinanuM, rokI rahe nijabuddhi. 25 pratyakSa sadguruyogamAM, varte dRSTi vimukha; asadgurune draDha kare, nija mAnArthe mukhya 26 devAdi gati bhaMgamAM, je samaje zrutajJAna; mAne nija matavezano, Agraha muktinidAna..27 lahyuM svarUpa na vRttinuM, grahyuM vrata-abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna. 28 athavA nizcayanaya grahe, mAtra zabdanI mAMya; lope sadavyavahArane, sAdhana rahita thAya. 29 jJAnadazA pAme nahIM, sAdhana dazA na kAMI; pAme teno saMga je, te bUDe bhavamAMhI. 30 36 e paNa jIva matArthamAM, nijamAnAdi kAja; pAme nahi paramArthane adhikArImAMja. 31 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLapaNuM na madhyasthatA, e matArthI durbhAgya. 32 lakSaNa kahyA matArthanA, matArtha jAvA kAja; have kahuM AtmArthInA Atmaartha sukhasAja. 33 AtmArthI lakSaNa AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya; bAkI kuLaguru kalpanA, AtmArthI nahi joya. 34 pratyakSa sadguruprAptino, gaNe parama upakAra; traNe yoga ekatvathI, varte AjJAdhAra. 35 eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samaMta. 36 ema vicArI aMtare, zodhe sadaguru yoga; kAma eka AtmArthanuM, bIjo nahi manaroga. 37 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. 38 dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga. 39 Ave jyAM evI dazA, sadgurubodha suhAya; te bodha suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nijajJAna; je jJAne kSaya moha thaI, pAmeM pada nirvANa. 41 37 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Upaje te suvicAraNA, mokSamArga samajAya; guru ziSya saMvAdathI, bhAkhuM Sa pada AMhIM 42 papadanAmakathana AtmA che, te nitya che, kartA nijakarma; che bhoktA vaLI mokSa che, moNa upAya sudharma. 43 . Sa sthAnaka saMkSepamAM, SaT darzana paNa teha; samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. 44 (1) zaMkA-ziSya uvAca (AtmAnA hovApaNArUpa prathama sthAnakanI ziSya zaMkA kahe che) nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahIM, tethI na avasvarUpa. 45 athavA deha ja AtmA, athavA Indriya prANa; mithyA judo mAnavo, nahIM juduM eMdhANa. 46 vaLI jo AtmA hoya to, jaNAya te nahi kema? jaNAya jo te hoya to, ghaTa paTa Adi jema. 47 tethI che nahi AtamA, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkAtaNo, samajAvo sadupAya. 48 (1) samAdhAna-guru uvAca (AtmA che, ema sadguru samAdhAna kare che) bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. 49 39. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhinna che, jema asi ne mAna. 50 je draSTA che dRSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51 che Indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna; pAMca IndriyanA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna. para deha na jANe tehane, jANe na Indriya prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. 53 sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya; pragaTarUpa cetanyamaya, e eMdhANa sadAya. 54 ghaTa paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna; jANanAra te mAna nahi, kahie kevuM jJAna? 55 parama buddhi kRSa dehamAM, sthULa deha mati alpa; deha hoya jo AtamA, ghaTe na Ama vikalpa. 56 jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahIM, traNe kALa draya bhAva. 57 AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. 58 (2) zaMkA-ziSya uvAca (AtmA nitya nathI, ema ziSya kahe che) AtmAnA astitvanA, Ape kahyA prakAra; saMbhava teno thAya che, aMtara karyo vicAra. 19 39 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahIM avinAza; deha yogathI Upaje, deha viyoge nAza. 60 athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. 61 (2) samAdhAna-sadguru uvAca (AtmA nitya che, ema sadguru samAdhAna kare che) deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI dRzya; cetananA utpatti laya, konA anubhava vazya? 62 jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 je saMyogo dekhIye, te te anubhava dazya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. 64 jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. 65 koI saMyogothI nahIM, jenI utpatti thAya; nAza na teno koImAM, tethI nitya sadAya. 66 krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya, pUrvajanma-saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. 67 AtmA pratye nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM, jJAna ekane thAya. 68 athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. 69 40 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyAre koI vastuno, kevaLa hoya na nAza; cetana pAme nAza to, kemAM bhaLe tapAsa. 70 (3) zaMkA-ziSya uvAca . (AtmA karmano kartA nathI, ema ziSya kahe che) kartA na jIva karmano, karma ja kartA karma athavA sahaja svabhAva hAM, karma jIvano dharma. 71 AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti baMdha; athavA Izvara-preraNA, tethI jIva abaMdha. 72 mATe mokSa-upAyano, koI nA hetu jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi kAM nahi jAya. 73 (3) samAdhAna-sadguru uvAca (jIvane potAnAM karelAM karmanuM bhoktApaNuM che, ema sazuru samAdhAna kare che) hoya ne cetana preraNA, koNa grahe to karma? jaDa svabhAva nahi preraNA, juvo vicArI dharma. 74 jo cetana karatuM nathI, thatAM nathI to karma; tethI sahaja svabhAva nahi, temaja nahi jIva dharma. 75 kevaLa hota asaMga jo, bhAsata tane na kema? asaMga che paramArthathI, paNa nija bhAne tema. 76 kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaNya, Izvara doSaprabhAva. 77 cetana jo nijabhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varta nahi nijabhAnamAM, kartA karma-prabhAva. 78 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) zaMkA-ziSya uvAca (te karmanuM bhoktApaNuM jIvane nahIM hoya, ema ziSya kahe che) jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya? 79 phaLadAtA Izvara gaye, bhokatApaNuM sadhAya; ema kahyuM IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 Izvarasiddha thayA vinA, jagataniyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanA, bhogya sthAna nahi koI. 81 (4) samAdhAna-sadaguru uvAca (jIvane potAnAM karelAM karmanuM bhoktApaNuM che, ema sadguru samAdhAna kare che) bhAvakarma nijakalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. 82 jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhoktApaNuM jaNAya. 83 eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, e ja zubhAzubha vedya. 84 phaLadAtA Izvara taNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhogathI dUra. 85 te te bhogya vizeSanA, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. 86 (5) zaMkA-ziSya uvAca (jIvano te karmathI mokSa nathI, ema ziSya kahe che) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartA bhoktA jIva ho, paNa teno nahi mokSa; vItyo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa. 87 zubha kare phaLa bhogave, devAdi gatimAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karma rahita na kyAMya. 88 (5) samAdhAna-saguru uvAca (te karmathI jIvano mokSa thaI zake che, ema sadguru samAdhAna kare che) jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti-saphaLatA mATe mokSa sujANa. 89 vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatA, Upaje mokSa svabhAva. 90 dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mola zAzvatapade, nija anaMta sukha bhoga. 91 () zaMkA-ziSya uvAca (mokSano upAya nathI, ema ziSya kahe che) hoya kadApi mokSapada, nahi avirodha upAya; karmo kALa anAdinA, zAthI chedyAM jAya? 92 athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka; temAM mata sAco kayo, bane na eka viveka. 93 kaI jAtimAM mokSa che, kayA veSamAM mokSa; eno nizcaya na bane, ghaNAM bheda e doSa. 94 tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa-upAya; jIvAdi jANyA taNo, zo upakAra ja thAya? 95 " ; Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMce utarathI thayuM, samAdhAna savaMga; samajuM mokSaupAya to, udaya udaya sadbhAgya. 96 (6) samAdhAna-sazuru uvAca (mokSano upAya che, ema sadguru samAdhAna kare che) pAMce uttaranI thaI, AtmA viSe pratIta; thAze mokSa upAyanI, sahaja pratIta e rIta. 97 karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAna prakAza. 98 je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhava-aMta. 99 rAga dveSa ajJAna eka mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. 100 AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. 101 karma anaMta prakAranA, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. 102 karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama, 103 karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha; pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha? 104 choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA alpa. 105 44 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SapadanA SaTu prazna teM, pUkyA karI vicAra; te padanI sarvAgatA, mokSamArga nirdhAra. 106 jAti veSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na koya. 107 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa-abhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahiye jijJAsa. 108 te jijJAsu jIvane, thAya sadgurubodha; to pAme samakitane, varte aMtarazodha. 109 matadarzana Agraha tajI, varte sadgurulakSa; lahe zuddha samakita te, jemAM bheda na pakSa. 110 varta nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita. 111 vardhamAna samakita thaI, TALe mithyAbhAsa; udaya thAya cAritrano, vItarAgapada vAsa. 112 kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa. 113 koTi varSanuM svapna paNa, jAgRta thatAM samAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. 114 chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. 115 e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha buddha caitanyadhana, svayaM jyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma. 117 nizcaya sarve jJAnIno, AvI atra samAya; dharI mInatA ema kahI, sahaja samAdhimAMya. 118 ziSyabodhabIja prANikathana sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nijapada nijamAMhi lahyuM, dUra thayuM ajJAna. 119 bhAsyuM nijasvarUpa te, zuddha cetanArUpa; ajara amara avinAzIne, dehAtIta svarUpa. 120 kartA bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya. 121 athavA nija pariNAma che, zuddha cetanArUpa; kartA bhoktA tehano, nirvikalpa svarUpa. 122 mokSa kahyo nija zuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakala mArga nircantha. 123 aho! aho! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho! aho! upakAra. 124 zuM prabhu caraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vatuM caraNAdhIna. 125 A dehAdi AjathI, vartA prabhu AdhIna; dAsa, dAsa huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna. 126 46 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAna thakI taravAravat, e upakAra amApa. 127 1 upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhI; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. 128 AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 jo Iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha; bhavasthiti AdinAma laI, chedo nahi AtmArtha. 130 nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. 131 naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, baMne sAthe rahela. 132 gacchamatanI je kalpanA, te nahi savyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 133 AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya. 134 sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguru AjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. 135 upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita. 136 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAnIno droha. 137 dayA zAMti samatA kSamA, satya tyAga vairAgya; hoya mumukSu ghaTa vize, eha sadA sujAgya. 138 mohabhAva kSaya hoya jyAM, athavA hoya prazAMta; te kahIe jJAnIdazA, bAkI kahIe bhrAMta. 139 sakaLa jagata te eMThavat, athavA svapnasamAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAjJAna. 140 sthAnaka pAMca vicArIne, chaThThuM varte jeha; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. 141 deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 142 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi anuzIlana kahAna rAja ko kara namana, karuM mahAna yaha kAja / Atmahita kI prAptihetu, maMgalamaya sukha sAja / / Atmasiddhi eTale AtmAnI siddhi, zuddhAtmAnI prApti tathA lokAgra zikhare paramapade svapade siddhapade sAdi-anaMta sthiti. (1) - AtmA che, (2) AtmA nitya che, (3) AtmA karmano kartA che, (4) AtmA karmano bhoktA che, (5) AtmAno mokSa che, (6) AtmAnA mokSano upAya che. A SaDthAnakanI viSad vicAraNA eTale ja Atmasiddhi zAstra. 'Atmasiddhi zAstra' padyaracanAnA racayitA vartamAnayuganA suprasiddha ane supratiSThita AtmaciMtaka zrImad rAjacaMdrajI che. prathama 42 gAthAmAM maMgalAcaraNa, sadguru, matArthI tathA AtmArthInA lakSaNo batAvIne pachI aMtima 100 gAthAmAM ziSyanI zaMkAnA samAdhAnarUpe uparokta cha padanuM vivecana karyuM che. pote potAne jANe ke bIjo potAne jANe temAM AtmAnI prasiddhi nathI. Atmasiddhi eTale Atmaprasiddhi athavA AtmakhyAti. Atmasiddhi eTale AtmaprApti. AtmA eTale huM pote. potAnI oLakhANa karAvatuM zAstra eTale Atmasiddhi zAstra. zrImad rAjacaMdrajI dvArA racita A graMthane zAstra kahevAya ke nahi, evo saMzaya utpanna karI aneka loko evA tarka Ape che ke AcArya, upAdhyAya athavA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana sAdhu dvArA lakhAyelA graMthone ja zAstra kahevAya, gRhasthanI racanAne zAstra na kahI zakAya. paraMtu temano e tarka yogya nathI. kAraNa ke jinAgama to samyajJAnanA AdhAra para racAyeluM che. samyajJAna ja pramANa che. matijJAna ane zrutajJAna paNa pramANajJAna hovAthI samyagdI gRhasthanA graMthane paNa zAstra kahevAmAM koI doSa nathI. zrutanA be prakAra hoya che. (1) bhAvathuta tathA (2) dravyazruta bhAvakruta jJAnarUpa hoya che, jyAre dravyata vacanarUpa hoya che. zrImad rAjacaMdrajI pahelAM paNa evA aneka gRhastha samyagdaSTI thaI gayA che, jemanA zAstra Aje paNa ApaNI pAse upalabdha che. AtmajJAnI gRhastha paMDita zrI ToDaramalajI dvArA racita mokSamArga prakAzaka, paMDita zrI dolatarAmajI dvArA racita cha DhALA tathA paMDita zrI banArasIdAsajI dvArA racita nATaka samayasAra vagere aneka samyagdaSTInA anekAneka graMthone zAstranuM nAma prApta thayuM che. tethI zrImad rAjacaMdrajI dvArA racita A graMthanuM Atmasiddhi zAstra nAmakaraNa yogya ja che. Atmasiddhi zAstramAM AtmAnI anubhUti thavAne ja AtmAnI siddhi kahI che. AtmA to svayaMsiddha ja che. svayaMsiddha AtmAnI siddhi karavAno artha e che ke, AtmAne draSTimAM levo, AtmAne jJAnamAM anubhavavo tathA AtmAmAM ja lIna thavuM. tema chatAM AtmAnubhava thayA pahelAM dareka jIva sarvaprathama sAcA deva-zAstra-gurunA nimittathI AtmA tathA anAtmA eTale AtmA sivAya samasta jagatanuM svarUpa jANe che ane buddhigamya nirNaya paNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA kare che. kAraNa ke AtmAnA dravya-guNa-paryAya sahita nijasvarUpano buddhigamya nirNaya thayA vinA to, AtmAnubhava asaMbhava che. samayasAramAM paNa kahyuM che ke - AgamanA sevanathI, yuktinA AlaMbanathI tathA parApara gurunA upadezathI AtmAnA svarUpane jANavuM te AtmAnubhavanI vidhi che. aneka graMthone AtmAnubhava vinA jANato tathA lakhato hovA chatAM jJAnI tattva prarUpaNAne nahIM samajavAne lIdhe ajJAnI ja rahI jAya che. AtmajJAna vinA mAtra kSayopazama jJAnano sAgara hovo khArA dariyA samAna che, jyAre AtmAnubhavInuM jJAna kSIrasamudra samAna che. aneka graMthone vAMcIne, yAda karIne, bhaNI-bhaNAvIne paNa jIva ajJAnIno ajJAnI ja rahI jAya che, tenuM eka mAtra kAraNa ekAMta daSTi che. ajJAnImAM e kaLA hotI nathI ke jJAnInA dareka vacanone jANIne namra vivakSAthI samaje. hA, ema banI zake ke te naya saMbaMdhI jANakAra hoya paraMtunayavivakSAne samajyo hoto nathI. te naya saMbaMdhI kathanImAM pravINa che paNa karaNImAM nahi. paraMtu e vAta kyAre paNa na bhUlavI joIe ke phakta buddhigamya nirNayanuM nAma ja AtmAnubhava nathI, prAraMbhika bhUmikAmAM to buddhigamya abhyAsa ane nirNaya to thavo ja joIe. Ama, AtmAnA svarUpano nirNaya karavA mATe Atmasiddhi zAstra atyaMta upayogI graMtha che. A graMthanA kula 142 padamAM sadguruno mahimA, matArthI tathA AtmArthI jIvanA lakSaNo tathA cha pada dvArA AtmaprAptino Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana upAya batAvyo che. guru-ziSyanA saMvAdarUpe racita Atmasiddhi zAstramAM pUjyazrI kRpALudeve alpabuddhi jIvane paNa sahelAIthI samajAya zake, evI bhASA ane zailIno prayoga karela che. Atmasiddhi zAstra to jinAgamano sAra che, jinendra bhagavAnanI divyadhvaninuM maMthana karyA bAda pragaTeluM navanItarUpa pravacana che. saurASTranA vavANiyA gAme janmelA pUjyazrI kRpALudeva tathA umarALA gAme janmelA pUjyazrI kAnajIsvAmI, e baMne mahApuruSoe vartamAna kalikALamAM zrI tIrthakara bhagavAnano divya saMdeza ajJAnI jIvo sudhI pahoMcADyo. jo ke koI ajJAnI jIvane te baMne AtmajJAnI yugapuruSanI tattva prarUpaNAnA saMdarbhamAM paNa virodha lAge che. kharekhara jJAnInI tattva prarUpaNAmAM virodha hoto nathI, paNa koI ajJAnIne virodhAbhAsa thaI zake che. be jJAnInI tattva prarUpaNAno virodhAbhAsa thavAmAM jJAnInI tatva prarUpaNAnI koI bhUla hotI ja nathI, bhUla to ajJAnInA ajJAnanI ja hoya che. jo te evI bhUlo na kare ane ane jJAnInA dareka vacanane pramANa mAnIne jIvanamAM apanAve to ajJAnI nAma kevI rIte pAme? je jIva zrI kAnajIsvAmI paradraDha zraddhA karato hoya ane temanI vANIne pramANa mAnato hoya, to teNe kRpALudevanI vANIne paNa svIkAravI ja joIe. kAraNa ke pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI kAMI kRpALudevanA virodhI na hatA. gurudevazrIe to Atmasiddhi zAstrane eka adbhuta tathA ananya zAstra kahIne bharI sabhAmAM Atmasiddhi zAstra para Atmavibhora pravacana paNa ApelA che. eTaluM ja nahi, kRpALudeva ane Atmasiddhi zAstrano mahimA paNa gAyo che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA] [5 nAIrobImAM thayela paMcakalyANaka pratiSThA mahotsava prasaMge pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA pravacanamAM AvelA zabdo A pramANe hatA. "zrImad rAjacaMdra thaI gayA che. teMtrIsa varSanI uMmare deha chUTI gayo hato paNa teo ekAvatArI thaI gayA che. lAkhono jhaverAtano vepAra muMbaImAM hato chatAM aMdaramAM bhinna paDI gayelA. nALiye2no goLo jema chUTo paDe, ema samyagdaSTIne AtmA rAga ane dehathI bhinna paDI gayo hoya che. e zrImad pote 33 varSanI uMmaramAM deha chUTI gayo chatAM emanA anubhavanA jorathI eTaluM badhuM ApyuM hatuM ke amAre to ekAda bhava karavAno che bApu! ame have amArA svadezamAM javAnA chIe. amAro svadeza, aMda2mAM caitanya bhagavAna che, e mAro deza che, A deza nahi. are! ahIM koI ema kahe ke cAlo, ame e vAta svIkArI laIe ke pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI to kRpALudeva tathA Atmasiddhi zAstrane mAnatA hatAM paNa kRpALudeva, pUjya gurudevazrIne kyAM mAnatA hatAM? are bhAI ! evI hAsyAspada zaMkA kema kare che ? evo hAsyAspada prazna che ke jemAM pUchavAmAM Ave ke je pagathiyA u52thI nIce tarapha Ave che te ja pagathiyA nIcethI upara tarapha jAya che ema kevI rIte kahI zakAya ? bIjuM jo tuM evI zaMkA karIza to evo paNa prasaMga Avaze ke kRpALudeva to zrI kaMdakuMdAcArya tathA samayasAra vagere 5ramAgamone Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] [Atmasiddhi anuzIlana mAnatA hatA, svIkAratA hatA paNa kuMdakuMdAcArya paNa kRpALudevane kyAM mAnatA hatA. tethI ema samajavuM ke be jJAnInI zraddhA vacce koI aMtara hotuM nathI. be jJAnI ja nahi, paNa anaMtajJAnInI vANI avirodhI hoya che. koI loko ema paNa jaNAve che ke, zrI kAnajI svAmIe 'potAnI yogyatA pAkaze tyAre sadguru maLI jaze' ema kahIne nizcayane ja mahatva ApyuM che. jyAre zrImad 'sadgurunI zodha kara' ema kahIne vyavahA2 para ja jora ApyuM che. nayavivajJAthI vicA2 ka2tAM e baMne kathanamAM koI virodha nathI. pUjya gurudevazrIe upAdAnanI mukhyatAthI tathA zrImad nimittanI mukhyatAthI kathana karyuM che. baMne jJAnInA bhASAmAM aMtara che paNa bhAvamAM koI aMtara nathI. jo kRpALudeve vyavahArane ja mahatva ApyuM hota to IDaranA pahADo 52 sadgurumAM lIna na thaIne nija AtmAmAM lIna zA mATe thayA ? kAraNa ke te to nizcaya ja hato ane kAnajI svAmIe nizcayane ja mahatva ApyuM hota to jIvanabhara aneka pravacano ApyA, aneka jinamaMdironI pratiSThA karAvI tathA tIrthakSetronA darzana ka2vA anekavAra tIrthayAtrA paNa karI. A badhI kriyA to vyavahAra ja hato. tethI ema samajavuM ke, baMne mahApuruSoe baMne nayono svIkAra karyo che. pUjya gurudevazrIe upAdAna upara jo2 eTalA mATe ApyuM ke, kAryanI utpatti upAdAnanI yogyatAthI ja thAya che tethI nimittane kAryano kartA na mAnavo. ane zrImadde kahyuM ke, kAryanI utpatti nimitta vinA thatI nathI. nimitta mAtra hAjara che. tethI nimittanI hAjarIno Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA - [7 niSedha na karavo. Ama, baMne mahApuruSonA kathanamAM gUDha rahasya chupAyeluM che, jene koI viralA ja jANe che. khAsa vAta e che ke, baMne mahApuruSoe je upadeza Apyo che; te to temanA pUrvabhavanA saMskAra ja samajavA. kAraNa ke, A bhavamAM baMne mahApuruSoe mahAvidyAlayamAM jaIne vyAkaraNa, gaNita ke nyAyano abhyAsa karyo na hato. tethI ema samajI zakAya che ke, temanuM apAra jJAna pUrvabhavanI sAdhanAnI dena che. e to sarva jANe che ke, zrImad pUrvabhavamAM bharatakSetranA aMtima tIrthaMkara zrI bhagavAna mahAvIranI divya dhvani tathA pUjya kAnajIsvAmIe pUrve mahAvideha kSetra sthita prathama tIrthakara zrI sImaMdhara bhagavAnanI sAkSAt divya dhvani sAMbhaLI hatI. Ama, A Atmasiddhi zAstrane mAtra zrI kRpALudevanI vANI ja nahi samajIne bhagavAna mahAvIra sahita samasta tIrthaMkara prabhunI vANI samajavI ane teno yathArtha abhyAsa karIne, tene jIvanamAM apanAvavI joIe. Atmasiddhi zAstramAM traNa zabda samAyelAM che. te traNeya zabdonA akSaronI saMkhyA samAna che. dareka zabdamAM aDhI akSaro che. Atma, siddhi tathA zAstra. ema traNeya zabdanA aDhI-aDhI akSaro maLIne sADA sAta akSaro thAya che. sADA sAta akSaronuM Atmasiddhi zAstra ema sUcave che ke, jene saMsAra paribhramaNanI sADA sAtanI zaninI panotI lAgI hoya, tevA ajJAnI jIvanA saMsAra paribhramaNane dUra karavA mATe Atmasiddhi zAstra auSadhi samAna che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [Atmasiddhi anuzIlana saMkhyAthI saMbaMdhita eka vAta e paNa che ke, Atmasiddhi zAstramAM kula 142 gAthA che. pahelAnA jamAnAmAM laukika vyavahAramAM koI puruSa koI anya vyaktine prema karato hoya to ema kaheto ke, huM tamane prema karuM chuM. thoDA samaya bAda aMgrejImAM kahevA lAgyo ke;TLOVEYOU. tethI paNa vizeSa have to SMSnA jamAnAmAM e bolatAM paNa tene kaMTALo athavA saMkoca utpanna thAya che. tethI te 143 kahevA lAgyo. 1 eTale , 4 eTale LOVE tathA 3 eTale YOU. Atmasiddhi zAstra kahe che ke, pAradravya sAthe joDANa nA karo, potAnA AtmAmAM lIna thAo, pote potAne prema karo.TLOVE ME.I eTale 1, LOVE eTale 4 tathA ME eTale 2. Ama 142 eTale I LOVE ME. YOU e para che, ME e sva eTale ke AtmA che. Atmasiddhi zAstramAM 143 gAthA nathI paNa 142 gAthA che. 142 gAthA paradravyathI chUTIne potAne nijAtmAmAM lIna thavAnI preraNA Ape che. svabhAvanI ruci tathA prAptimAM parAdhInatA nathI. paradravya tathA paryAyanI ruci thavI, te AtmAnI parAdhInatAne sUcave che. Atmasiddhi zAstranI viSayavastu aMtima 100 gAthAmAM samAyelI che. prathama 42 gAthA samajyA vinA aMtima 100 gAthA samajI zakAze nahi. tethI sarvaprathama anaMta upakArI sAcA deva-zAstra tathA gurune namaskAra karI maMgalAcaraNa karyA bAda, nizcayAbhAsI, vyavahArabhAsI tathA ubhayAbhAsI ema traNa prakAranA mithyAdiSTanuM varNana karyuM che. tyAra bAda sadgurunA lakSaNo, mahimA tathA vinayanuM svarUpa tathA mahimA batAvI che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 1] je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. 1 [9 nija zuddhAtmAnuM svarUpa samajyA vinA anAdi kALathI A jIve anaMta duHkha bhogavyuM che. tethI AtmasvarUpanA pratipAdaka tathA mokSamArganA pradarzaka evA sadgurune namaskAra karI graMthanI zarUAtamAM maMgalAcaraNa karyA che. DehalI dIpaka nyAyAnusAre guruthI zAstra tathA deva baMne samajAya che; tethI mukhyarUpe sadgurune namaskAra karela che. jagatano koI padArtha ke padArthano saMyoga-viyoga jIvane sukhIduHkhI karato nathI, pa2padArthamAM jIvane sukhI-duHkhI ka2vAnuM sAmarthya che ja nahi. paraMtu saMyogomAM joDAIne, tene potAnA mAnIne jIva potAnA svarUpanA ajJAnathI ja duHkhI thaI rahyo che. ajJAnInA duHkhane anaMta kahyuM teno artha ema nathI ke tenA duHkhano kyAreya paNa aMta Avaze ja nahi. anaMta zabda ahIM pramANa sUcavavAnA arthamAM vaparAyo che. anaMta eTale Infinite ke je na to gaNI zakAya ke na to khAlI karI zakAya. Ama anaMta zabda ahIM vipulatA sUcaka che. anaMtano artha e che ke, ajJAnInA duHkhanuM vAstavika svarUpa to kevaLI bhagavAna ja jANI zake che; tethI te du:kha anaMtajJAnano viSaya banatuM hovAthI anaMta duHkha kahyuM che. ajJAnI paNa potAnA duHkhane jANato nathI, te to mAtra du:khane bhogave ja che. mokSamArga prakAzakanA trIjA adhikAramAM saMsAra duHkhanuM varNana karatA paMDita ToDaramalajI kahe che ke, "ekendriya jIvone kaSAya ghaNo che ane zakti ghaNI alpa che Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] [Atmasiddhi anuzIlana tethI teo mahAduHkhI che. emanA duHkha to e ja bhogave, ene zrI kevaLI bhagavAna ja jANe." Ama anaMta viSayomAM potApaNuM tathA rAga-dveSa karavAthI utpanna thayeluM anaMta duHkha, nija svarUpanI eka kSaNanI anubhUti mAtrathI dUra thaI jAya che. arthAt samyagdarzana thatAM anaMtAnubaMdhI kaSAyajanya duHkha dUra thaI jAya che. tethI nija svarUpanI oLakhANa karavAmAM nimitta zrI sadgurune atyaMta bhaktibhAvapUrvaka namaskAra karyA che. kharekhara sadgurunA samajAvavAthI ziSyane samajAtuM nathI, paraMtu ziSyanA samajavAthI, ziSyane samajAya che. jo salluruthI AtmajJAna prApta thatuM hoya to te dareka jIvane AtmajJAna thavuM joIe je sadgurunI vANI sAMbhaLe che. sadguru to zuM ? sAkSAt tIrthakara kevaLI paNa samajAvI zakatA nathI. bhavya jIvone samajaNa thavAmAM teo mAtra nimitta bane che, ema mAnavuM te nizcaya che tathA sadguru pratye vinaya hovo te vyavahAra che. Ama nizcaya-vyavahAranI saMdhi paNa ahIM samajavI joIe. saddaguru pAsethI nijAtmA saMbaMdhI jJAna prApta karavA mAtrane varUpanI samajaNa na kahevAya. jJAna prApta karavAne to jANakArI prApta karI ema kahevAya. jyAre gurunA upadezano upayoga karI pote nija svabhAvane anubhave tyAre svarUpanI samajaNa thaI ema kahevAya. A AtmAe AkhA jagatane jANavAno prayatna karyo paraMtu te prayatna saphaLa na thayo. jo ekavAra pote abheda nitya jJAnAnaMda svabhAvI AtmAnA anubhavano puruSArtha kare to jarUra AtmAne pAme. joke ema paNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-1] [11 nathI ke AtmAe Aja sudhI potAne na samajIne parane ja samajyA hoya. ajJAnI potAnA svarUpane samajato nathI, sAthe-sAthe jagatanA paradravyanA svarUpane paNa samajato nathI. kAraNa ke jo potAne samajyo hota to, temAM ekatva karIne temAM ja lIna thaI jAta. athavA jo jagatanA paradravyone samajyo hota to, zarIra vagere pAradravyothI ekatva toDIne tenAthI rAga-dveSa choDyA hota. Ama ajJAnI na to potAne samaje che, na to paradravyarUpa jagatane samaje che. tethI sva-paranI satya samajaNa ApanAra sadgurune mana-vacana-kAyAthI namaskAra karyA che. jagatanA svarUpanuM yathArthajJAna deva-zAstra-gurunA nimittathI prApta thAya che. sUkSma dRSTithI vicAra karatA ahIM, mAtra gurune ja nahi, paraMtu deva, zAstra tathA guru ema traNeya nimittone namaskAra karyA che. zrI arthAt jJAnarUpI lakSmI eTale jinavANI mAtA, sadguru arthAt guru tathA bhagavaMta arthAt jinendra bhagavAna eTale deva. Ama, ahIM maMgalAcaraNamAM zAstra, guru tathA devane namaskAra karyA che. traNeya nimittono krama paNa yathAyogya che. vartamAna paMcamakALamAM zAstrano yoga sulabha che, guruno yoga duSkara che, durlabha che tathA devano yoga asaMbhava che. Ama, sulabha, durlabha tathA asaMbhava krama dRSTimAM rAkhIne zrI kahetA zAstrane pahelA, sadguru kahetA gurune bIjA tathA bhagavaMta kahetA devane trIjA krame namaskAra karyA che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] [Atmasiddhi anuzIlana 'pUrva anaMtakALamAM nija svarUpa samajyA vinA duHkha pAmyo ema kahetAM temAM garbhitapaNe ema AvyuM ke anaMtakALathI huM nitya chuM, paNa gayA kALamAM AtmAnA sukhathI (mArAthI) ajANa hato, have sAcI samajaNa ApanI kRpAthI pAmyo. prathama anaMta du:kha pAmIne anaMta kALathI TakI rahyo hato, have AtmabhAnathI TakI rahyo chuM. AtmA anaMta kALathI che te kaI avasthAmAM Takyo ? abhAna vaDe anaMta duHkhane pAmyo ane te anaMta du:khanI avasthAmAM Takayo. ''anaMta''zabda, AtmA behada-apAra AnaMdasvarUpa svAbhAvika tattva che ema sUcave che. te bhUlIne, he guru ! e AnaMdanI anaMtI UMdhAImAM huM anAdi kALathI Takayo hato, AtmA anaMta (behadatAvALo) che, mATe duHkhano rasa paNa anaMto ja bhogave che. koI kaheze ke anaMtakALanA duHkha bhegAM karIne anaMta duHkha thayAM haze paNa tema nathI; eka eka kSaNamAM anaMta duHkhanI vedanA sahana karI che.'' vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthIne, bhASyo atra agopya. 2 A paMcamakALamAM mokSamArga durlabha che. jainonI 'gItA' kahevAtA evA tatvArtha sUtranA prAraMbhamAM ja e batAvyuM che ke, 'samyavarNanajJAna cAritrANi mokSa mArra:' arthAt samyagdarzana, samyajJAna tathA samyakcAritra, A traNeyanI ekatAnuM nAma mokSamArga che. te traNeyanI ekatAne ratnatraya paNa kahe che. te traNeya eka pachI eka kramazaH Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-2] - [13 pragaTatA nathI. arthAt ratnatrayanI prAptino kALa paNa eka ja hoya che, temAM samayabheda hoto nathI. paMcamakALamAM mokSaprApti to asaMbhava ja che; kAraNa ke A kALamAM mokSaprAptino puruSArthI jIva hovo asaMbhava che. joke A kALamAM mokSa pragaTavo asaMbhava che paNa mokSanI zraddhA karavI asaMbhava nathI. kAraNa ke mokSanI zraddhAnuM bIjuM nAma mokSamArganI prApti che. koI kahe ke mAtra mokSanI zraddhAne mokSamArga kema kahevAya? tene kahe che ke sAta tattvamAM mokSa 7mAM krame che. tethI 7mAM jene mokSatattvanI zraddhA hoya tene mokSa sivAyanA prathama 6 tattvanI paNa zraddhA hoya ja. Ama, sAta tattvanI sAcI zraddhA ja mokSamArga che. AtmatatvanI upalabdhirUpa mokSamArga A kALamAM atyaMta durlabha hovAno artha e che ke, potAne AtmajJAnI kahevAvALA galI-galImAM maLaze. paNa hakIkatamAM je AtmajJAnI che ke maLavA to khUbaja durlabha che. evA keTalAya loko mane kahe che ke, "mane AtmajJAna thaI gayuM che, mokSamArga maLI gayo che. have tame mane batAvo ke mAre zuM karavuM ?" jJAnI kahe che ke, "jene mokSamArga maLyo hoya tene evo savAla ja na thAya ke have mAre zuM karavuM? kAraNa ke mokSamArganI prApti to kartutvabuddhi baMdha karavAthI thAya che? jene mokSamArga pragaTe che, tene mokSa sudhIno rasto cokhkho dekhAya che. tethI mokSamArga evo savAla na kare ke have mAre zuM karavuM?" A kALamAM dareka vyakti potAnI mati kalpanAthI mokSamArgano nirdhAra kare che, paNa sadgurunA vacanone lakSyamAM leto nathI; tethI sAco mokSamArga pAmato nathI. sAco Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] [Atmasiddhi anuzIlana mokSamArga' zabdano prayoga karyo che; bAkI mokSamArga sAco ane khoTo evA be prakAre hoto nathI. je jIve potAnA AtmAnuM kalyANa karavuM hoya tevA AtmArthI jIva mATe to sarue potAno koI paNa abhiprAya joDyA vinA prabhunA vacanonA AdhAre mokSamArgane spaSTa kahyo che. koI eka vyaktine lakSyamAM rAkhyA vinA mokSamArga kahyo che. kAraNa ke mokSamArga to sArvajanika mArga che. mAtra manuSyane ja adhikAra hoya tema nathI. cAreya gatinA dareka saMjJI paMcendriya jIva tenA adhikArI che. ' AtmAno mokSa thAya che, mokSamArgano saMbaMdha paNa AtmA sAthe ja che. zarIranI kriyAne mokSamArga sAthe koI levA-devA nathI. tethI ema samajavuM ke dharma pariNata AtmA ja mokSamArga che. pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI kahetA ke, jyAre koI bhAvaliMgI munirAja AhAra mATe padhAre; to ema samajavuM ke A to sAkSAt mokSamArga mAre tyAM padhAryo che. Ama A kALamAM mokSamArganI mahimA mokSamArgIe ja batAvI che. khAsa vAta e che ke sadgurue mokSamArga bhAkhyo che, samajAvyo che; paNa te mArga para cAlavuM te jIvanA puruSArtha para AdhArita che. sadguru kayAreya paNa ziSyane mokSamArga pragaTa karAvatA nathI. sadguru to zuM ? traNalokanA nAtha tIrthakara bhagavAna paNa mAtra upadeza ja Ape che. tene pALavo ke na pALavo e jIvanA puruSArtha tathA yogyatA para AdhArita che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-3] Ama, ahIMA paMcamakALamAM mokSamArgane durlabhamArga kahyo che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. zrImad kahe che ke, pUrva dharmakALa hato. AtmadharmanI ghaNA jIvone vRddhi hatI, paNa vartamAnamAM ghaNA bhAge mokSamArga lopa che; chatAM samajanAra jijJAsu, mumukSu mAtra che tene kahe che ke, tuM mokSa svarUpa cho, samajIne mokSa pragaTa thaI zake che. je koI nyAyathI AtmAnuM svarUpa jema che tema samajaze te A lokottara mArga-AtmAno vidhi samajaze. samajIne ArAdhaze to eka-be bhave (AtmAnI) ArAdhanA vaDe svataMtra anaMta sukhane pAmaze. vartamAna kALe mokSamArga bahulopa thaI gayo che eTale samajAya nahi ema nathI paNa ghaNI durlabhatA che. ajJAnathI, UMdhI mAnyatAthI viveka pAmavo (AtmAno viveka pAmavo) durlabha thaI paDyo che. pAMcamA ArAnA cheDA sudhI-18500 varSa sudhI mokSamArga raheze. topaNa ghaNA loko svacchaMda, mahAgrahane AdhIna rahevAnA. jo ke jJAnIne mumukSuo oLakhe che. jene AtmAnI garaja che, sAcA sukhanI suruci che, saMsArano bhaya lAgyo che tene jJAnI kahe che ke, "mokSamArga che, "mokSano upAya che;" tuM samaja. koI kriyAjaDa thaI rahyAM, zuSkajJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. 3 je jIva jinamatamAM mAne che, saMsAra paribhramaNathI thAkyo che Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] [Atmasiddhi anuzIlana ane mukta thavA paNa mAMge che; te jIvo paNa mokSamArga kema pAmatA nathI, tenA kAraNarUpa A pada lakhyuM che. nizcaya ane vyavahA2nI saMdhi hovA chatAM, je jIvo ekAMtathI koI eka ja nayano svIkAra kare che ane bIjA nayano niSedha kare che; te jIvo mokSamArga pAmatA nathI. tethI teo karuNApAtra che. kAraNa ke, mArga prAptinI mahenata karatA hovA chatAM paNa, aNasamajane lIdhe mArga pAmatA nathI. mArgaprAptimAM aTakI gayelA jIvone be bhAgamAM vibhAjita karyA che. (1) kriyAjaDa ane (2) zuSkajJAnI. paMDita ToDaramalajIe A baMne prakAranA jIvonuM varNana mokSamArga prakAzanA sAtamA adhyAyamAM vistArathI karyuM che. kriyAjaDa eTale vyavahA2AbhAsI tathA zuSkajJAnI eTale nizcayAbhAsI. je jIva phakta zarIrAdi jaDadravyanI kriyA karavAne ja dharma mAne che ane zAstrajJAnano niSedha kare che, te kriyAjaDa athavA vyavahArAbhAsI mithyAddaSTI che. tathA je jIva aneka zAstrono abhyAsa karIne zAstra jJAnane ja AtmajJAna mAne che ane zarIrathI saMbaMdhita vrata, tapa, upavAsa vagere zubhakriyAno niSedha kare che, te nizcayAbhAsI mithyAdaSTI che. khAsa vAta to e che ke A baMne prakAranA mithyAddaSTIne potAnI ekAMtika mAnyatAno doSa samajAto nathI. baMne prakAranA jIvo potAne mokSamArga mAne che. jo te doSane doSarUpa jANe to doSa rahe ja nahi. ajJAnI doSane doSa jANato nathI te ja tenI moTI nabaLAI che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-3] - [17. AgamamAM kahyuM che ke, "jJAnakriyAkhyAM mokSa :' arthAt jJAna ane kriyA baMnenI ekatAthI mokSa thAya che. je jIva kriyAjaDa che, te pratidina pUjA, bhakti, vrata, tapa kare che; tene ema lAge che ke je loko vratAdi kriyA karatA nathI te dharma karatA ja nathI ane jeNe aneka zAstranuM jJAna prApta karyuM che, te ema mAne che ke jJAna vinAnI kriyA zuM kAmanI? ema vicArIne jJAna vinA kriyA karanArane nIco mAne che, dharmarUpe mAnato nathI. paraMtu jJAnInI e vizeSatA hoya che ke jJAnI baMnenI bhUlane jANatA hovA chatAM paNa be mAMthI koIne paNa nIco mAnatA nathI. A baMnene joIne jJAnIne karuNAbhAva utpanna thAya che. jJAnI manuSyabhavanI mahattA tathA durlabhatA sArI rIte jANe che, tethI karuNAbhAva Avavo sahaja che. sadgurue kriyA karavAnI tathA jJAna prApta karavAnI manAI karI nathI. paraMtu jo te kriyA athavA jJAna mAtra ekAMtarUpe hoya to temAM dharma mAnavAnI manAI karI che. ekAMtika mithyAtvane mokSamArga mAnavAnI nA pADI che. A be prakAranA jIvomAM koI jIva gharmI nathI, gharmamArgI paNa nathI. kAraNa ke gharmamArganI zarUAta kayAreya ekAMtathI thatI nathI. jo ke vyavahArAbhAsI mithyAdiSTIe upavAsa vagere vrata karyA hovAthI tene puNyanA phaLamAM devAdi zubhagatine prApta thAya che. jayAre niyAbhAsI mithyAdaSTIe AtmAno anubhava to karyo nathI tethI mokSaprAptino prazna ja nathI paraMtu teNe to upavAsa, deva-darzana, pUjA, bhakti vagere zubhabhAvathI puNya paNa bAMdhyuM nathI. tethI te to Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] - - Atmasiddhi anuzIlana svacchaMdI thaIne phare che ane pApono tyAgI paNa nahi hovAthI pApakarmanA phaLamAM narakAdi nIca gatimAM janma dhAraNa kare che. aMte to baMne saMsAra paribhramaNa karatAM hovAthI jJAnIne te banne pratye karuNAbhAva varte che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "amuka loko-bahirdaSTi jIvo kahe che ke, "bhagavAne kriyA batAvI teno A adhyAtmanI vAto karanArA uccheda kare che tethI Atma-siddhizAstrane mAnavuM nahIM zuM ekalo AtmA-AtmA karyo dharma thaI jaze? mATe ApaNe kriyA karavI." have vicAravAnA-vivekI hoya te tulanA kare ke AtmAno guNa arUpI jJAna-cetanya che, te jJAtA-jJAyaka ja che. jJAnapaNe jANavuM e ja enI (AtmAnI) kriyA che. jJAna sivAya kAMI paNa karyuM thatuM hoya to koI batAvo. ame kahIe chIe ke jJAnamAM ja nizcaya-vyavahAra che; jaDamAM nahi. anaMtavAra nava greveyaka svargamAM AtmabhAna vinA janAra bhavya jIvo ane abhavya jIvo che, ghaNAM tapa, ghaNAM vrata, zukla legyA, UjaLA pariNAma vaDe AtmAnA abhAvamAM je puNya baMdhAya tenA phaLarUpe ahamindra deva anaMtavAra thAya ane asaMkhya abaja varSanuM AyuSya paNa bhogave, chatAM AtmAne zo lAbha ? kAMI paNa nahi. tyAM hIrA, mANeka, devI dekhIne Asakti pAmI tyAMnuM AyuSya pUrNa karI ekendriyamAM, DhoramAM rakhaDI maraze; kAraNa ke AtmAne jANyo nathI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-3] - [19 koI kahe dayAthI, puNyathI dharma thAya, paNa evI dayA anaMtavAra pALI che; rAga AtmAno guNa nathI e vAta hajI beThI nathI zAstramAM ghaNe sthaLe kahyuM che ke, ekeka jIva AtmabhAna vinA AtmAnA nAme ja karaNI karIne anaMtavAra nava greveyaka sudhI paNa gayo che. loko jene puya, dayA mAne che. te enI UMdhI daSTi mAne che. jJAnI tenA puNyapariNAma-zubhabhAvathI bhaluM thavAnI nA pADe che, kAraNa ke te aMtaraMga UMDANamAM potAnA rAgane, mAnAdi kaSAyane poSaNa Ape che. anaMtakALathI je vastunI oLakhANa nathI thaI tenuM zuM kAraNa? teno vicAra yathArthapaNe karyo nathI. tattvanuM manana paNa nahi tethI zuM thAya? ghaNA loko zubha pariNAmane saMvara, nirjarA mAne che, tyAre eno AtmA koI bIjI jAtano haze? jJAnI puruSoe to zubha-azubha bane bhAva rahita zuddha bhAvanI sthiratAne saMvara, nirjarA kahyAM che. AtmAnI sAcI zraddhA vinA, aMtaraMga vedana vinA aMdhazraddhAthI loko dehanI kriyAne cAritra-dharma mAnI beThA che. zrImade temane kiyADa kahyA che. heya-upAdeyabuddhirUpa viveka vinA potAne mokSamArgI mAne tene koNa parANe samajAvI zake ? je bhAve anaMtavAra bAhya kriyA karI zubha-pariNAma karyA te bhAve akaSAyI AtmAno nizvaguNa saMvara, nirjarA vItarAgadazA to kadI na thAya. loko mAne che tenAthI dharma koI alokika vastu che, tene samajavAno prayatna madhyasthapaNe karavo nahi ane AMdhaLI arpaNatAthI, oghasaMjJAe UMdhAne satya mAnI levuM te daSTino viSayasa che. huM cetanyasvarUpano kata chuM; eka jJAnamAtrano kartA-bhoktA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] [Atmasiddhi anuzIlana chuM; paradravya, parabhAva, puNya, pApa, rAga, dveSano akartA-abhoktA chuM. te bhUlIne mana, vANI, dehAdinI kriyA huM karuM chuM, enA AdhAre dharma thaze-ema mAnanArA bAlacAla eTale bALakrIDA karanArA che, ajJAnI che. bIjo varga zuddha jJAnIno che. vacchede viveka vinA zAstranA zabdo dhArI rAkhe ke AtmA siddha jevo che, akartA-abhoktA che. paNa enA vicAra kare nahIM ane khAlI paMDitAInI vAto karI potAne jJAnIpaNuM che ema mAne. vaLI aMtaraMga vairAgya, upazama nahi, krodha, mAna, mAyA, lobha, mohabhAva TALavAno puruSArtha nahi, azubha pariNAmano tyAga nahi; mAna, apamAna, rAga, dveSanI ochAza nahi ane AtmA vItarAga che ema kahevuM e zuM yogya che? tevA jIvo viSayabhogamAM lolupatA ane tRSNApUrvaka varte che. tene AtmA caityaprabhunI jAgRtino prema nathI-Adara nathI. jyAM jarA apamAna thAya, niMdA thAya ke pratikULatA Ave tyAM je samabhAva rAkhe nahi teNe AtmAne jANyuM nathI." bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI; jJAnamArga niSedhatA, teha kriyAjaDa AI. 4 je jIva bAhyakriyAmAM joDAIne eTale ke potAne zarIra tathA zarIranI kriyAno kartA mAnIne, AtmA ane zarIra vacce bheda karato nathI tathA jJAnamArgano niSedha kare che arthAt ema mAne che ke, jJAna to jIvanamAM utAravA mATe hoya che ane huM to jJAna vinA paNa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-4]. - [21 vratAdi kriyAo karI rahyo chuM; tethI mokSamArga mATe jJAnanI koI jarUra ja nathI. jJAnano ughADato pUrvasaMcita jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI ja thAya che. tethI jJAna prApta karavAnI jarUra ja nathI ema mAnato hovAthI, kriyAjaDanuM biruda pAme che. A ajJAnI jagata kriyAjaDa jIvanA bAhya cAritrane joIne tenAthI AkarSita thaI jAya che ane tene dharma mAnIne tenI bhakti karavAnuM cAlu karI de che. dharmI jIvanuM lakSaNa to bhedajJAna che. tevA bhedajJAnano kriyAjaDa niSedha kare che. te kahe che ke, mithyAdiSTa dravyaliMgI muni agiyAra aMga ane nava pUrvanA jJAnI hovA chatAM mokSamArgane pAmatA nathI, tethI te jJAnanuM kaMI mahatva nathI. paraMtu bIjI bAju e paNa parama satya che ke mithyAdI dravyaliMgI muni aneka vrata karIne paNa mokSamArgane pAmatA nathI. kriyAjaDanuM dhyAna e vAta para jatuM nathI, tethI te potAnI vratAdirUpa kriyAne ja dharma samaje che. A je kaMI paNa bAhya kriyAnuM mahattva zAstramAM batAvyuM che, te AtmAnA lakSya kahyuM che, te vAta para paNa kriyAjaDa dhyAna Apato nathI, upavAsanI kriyA to zarIrathI saMbaMdhita che. kharekhara bhojanane nahi paNa bhojana saMbaMdhI moha, rAga tathA dveSane choDavAnuM nAma upavAsa che. zarIrane vastra rahita karavAnuM nAma munivrata nathI paNa AtmAne moha-rAga-dveSa-bhAvathI rahita karavo te munino vAstavika dharma che. kAraNa ke vastrAdi parigrahane to AtmAe Aja sudhI spardhA paNa nathI. jyAre rAga to potAnA paryAyamAM hovAthI, teno Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] [Atmasiddhi anuzIlana abhAva karavAno upadeza apAya che. kharekhara draSTinA viSayabhUta trikALI AtmAmAM rAgAdi-vikArI bhAvo bhaLyA ja nathI; tevuM jJAna ja sAco tyAga che. rAgano tyAga karyA vinA karavAmAM AvatI zarIranI kriyA to vyavahAra paNa nathI. kAraNa ke mithyAdiSTIno vyavahAra e vyavahArAbhAsa che. kriyAjaDa kyAreka dAna Ape che to temAM paNa mAna kaSAyanI mukhyatA rahelI hoya che. pote ema mAne che ke, meM ATalA rUpiyAno tyAga karyo, paNa evo vicAra karato nathI ke, huM jene choDavAnI vAta karuM chuM, tene nizcayathI to meM kyAreya grahaNa ja karyuM nathI. jo grahaNa hoya, to tyAga hoya. AtmAe paravastune grahaNa karyuM nahi hovAthI paravastunA tyAgane sAcuM tapa karyuM nathI. jJAnI ema nathI kahetA ke bAhyatyAga na karavo joIe. jJAnIno Azaya to ema che ke, bhedajJAna vinAno bAhyatyAga te kharo tyAga nathI. tethI bAhya tyAgane ja nizcaya tyAga mAnavAnI manAI karI che. bhinnavastu vacce bhedajJAna tenA lakSaNonA mAdhyamathI thAya che. padravya vacce bheda mAnavAthI to te mithyAtvarUpa thAya che. jemake koI evo bheda kare ke A ghara mAruM ane A gharatamArUM. ahIM bIjAnuM ghara to potAnuM nathI ja paNa potAnuM ghara suddhAM potAnuM nathI. jene ajJAnI potAnuM ghara kahe che te paNa bIjAnuM che eTale ke pudgalanuM che, para che. tethI be jaDa vacce bheda mAnatA to moha-rAga-dveSa ja thaze. tethI samajavuM ke jaDa to jaDa che ane te huM nathI. ahIM nizcayanI mukhyatA kathana karyuM che, tethI bAhya vyavahArane ahIM gauNa samajavo. bIjuM e ke potAnA svarUpamAM bhedanI kalpanA na karavI. kemake Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-4] [23 jema paramAM bheda mAnatA mithyAtvabhAva thAya che, tema nijAtmAne jJAnAdi guNonA bhedarUpe dekhatAM vikalpa thAya che. kAraNa ke huM jJAnavALo chuM, huM darzanavALo chuM; A prakAranA vikalpa paNa dharma nathI. tethI potAne samasta paradravyathI judo abheda, nitya jJAyaka jANavo te bhedajJAna che. AvA bhedajJAnanI kaLA kriyAjaDamAM nahi hovAthI zarIranI kriyAthI ja potAne dharmAtmA mAne che ane potAno doSa svIkArato nathI. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "je bAhyakriyA mAtramAM ja rAcI rahyA che; lugaDAM, veSa, vADA, bAhyarUDhithI thatA bahiraMga kriyA, mananA, vikalpa AdimAM ThIka-aThIka mAne che, koI potAnI mAnyatA mujaba vyavahArathI kriyA karato hoya to ThIka, nahitara aThIka-ema bAhyakriyA je udaya mujaba thAya che tenI upara rAga, mamatA kare che, dehAdinI kriyAne AtmAnI kriyA mAne che athavA enAthI mane sukha thaze; puNya karazuM to sukha pAmazuM athavA paraMparAe mokSa thaze ema mAne che te badhA kiyADa che; kAraNa ke huM trikALa nirmaLa, pavitra pUrNajJAnamAtra chuM, abaMdha chuM, siddha samAna chuM, evI zraddhA vinA jJAtApaNuM bhUlIne mithyAtvamoha kare che. dehanI kriyA je thaI jAya che tene huM karuM chuM ema mAne che, bAhyamAM vrata, tapa mAne, roTalA na khAvA te upavAsa, strI saMga na karavo te brahmacarya, pUla rAga na karavo te dharma, jIva na mare te dayA-Ama bAhyakriyAmAM rAcI rahyA che tevAone AtmajJAna to nathI ja. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] [Atmasiddhi anuzIlana kaMI aMtarbheda (jIva-ajIvanA bhedanuM bhAvabhAsanarUpa bhedajJAna) sAcI daSTi sahita zubha pariNAma karato hoya to to puNya paNa che. paNa AtmAnA bhAna vinA, sAcI zraddhA vinA aMtaramAM mAna, sagavaDatA, puNyanI bhAvanA sevato hoya to te AtmAno vAta karanAra che, mohakarma-mithyAtvakarmanA anaMta pApa bAMdhe che. bAhya cAritra arthAt vacana, dehAdinI kriyA ghaNI hoya athavA thoDI hoya e uparathI jJAnInI parIkSA na ja thAya; vaLI namra nigraMtha muni hoya, chaThTha-sAtame guNasthAnake vartatA hoya, svarUpasthiratA paNa hoya, bAhya udayanI kriyAno joga ghaNo na dekhAya topaNa 28 mULaguNa to hoya che. vaLI koI munine bAhya kriyAno-zubhayogano udaya vadhAre dekhAya to paNa teo jANe che ke enAthI mane guNathI e udayanI kriyAthI dharma nathIte udayakarmanuM svAmitva jJAnIne nathI tethI temane bAhya udayanI kriyAmAM rAcavApaNuM hotuM nathI kadI bAhya asthiratAno yoga banI jAya teno jJAtA-sAkSI rahe che temAM bhaLato nathI tethI te udayakarmanI nirjarA thAya che. jJAnIne jyAM sudhI vizeSapaNe jJAnamAM lInatArUpa cAritramAM sthiratA nathI tyAM sudhI zubha pariNAma thayA vinA rahetA nathI. jJAnI pote utkRSTa puruSArtha vadhAre che. temAM zubha vikalpo thaI jAya che te mananA saMbaMdhano rAga bhAva che, tenA nimitte utkRSTa puSya saheje baMdhAI jAya che chatAM te puNya-pariNAmano tathA puNyanA phaLano jJAnIne Adara nathI. je kriyA, IcchA (zubhavikalpa) thaI jAya che te karma-bhAvane jJAnI jANe che ke, IcchA mAro svabhAva nathI. "je mArA svabhAvanI jAta nathI tenAthI mane guNa nathI. ema bhedajJAnanI vicitratA che. (mahimA che.)" Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-"]. [25 baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAhIM; varta mohAvezamAM, zuSka jJAnI te AMhI. 5 ahIM nizcayAbhAsI mithyAdRSTInuM varNana karyuM che. je jIva, deva-zAstranA mAdhyamathI jJAna prApta karIne, te jJAnano durUpayoga kare che; te zuSkajJAnI mithyAdaSTI kahevAya che. cha dravya, tenA guNa ane paryAyanA svarUpane jANIne, te zuSkajJAnI potAne azuddha avasthAmAM paNa zuddha avasthArUpe mAne che, vartamAna paryAyamAM utpanna thatAM vikArano svIkAra karato nathI, paryAyano niSedha karIne kahe che ke AtmAne baMdha thato ja nathI. jo baMdha thato na hoya to baMdhanA abhAvapUrvaka mokSa paNa thato nathI. zAstramAM kayAMya paNa AtmAnI zuddha ke azuddha paryAyanA astitvano niSedha nathI karyo. paraMtu te azuddha ke zuddha paryAya tarapha draSTi karavAthI vikalpa ja utpanna thAya che, tethI kahyuM che ke dRSTinA viSayabhUta AtmAmAM paryAya nathI. dravyane paryAyathI juduM mAnavuM te ekAMta kahevAze. kAraNa ke guNa tathA paryAyanA samUharUpa ja dravya hoya che. zuSkajJAnI manamAM evI kalpanA kare che, vacanamAM ema kahe che tathA kAyAthI paNa e rIte varte che ke AtmAno baMdha ke mokSa hoto nathI. Ama, te vacana saMbaMdhI ja bhUla na karIne mana, vacana tathA kAyA saMbaMdhI bhUla kare che. te kahe che ke eka dravya, bIjA dravyanuM kaMI karI zakatuM nathI, tethI huM parajIvonI rakSA paNa karI zakato nathI; ema bolI bolIne svachaMdI banIne phare che ane sAmAnya zrAvakane yogya zubhakriyAno paNa niSedha kare che. zarIra vagere saMyogo Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] - [Atmasiddhi anuzIlana potAnAthI judA che, evuM mAtra vacanamAM bole che, paNa hakIkatamAM mAnato nathI. tethI sAcI mAnyatA vinA mAtra sAcuM bolavuM te samyagdarzana prApta karAvatuM nathI. sva-paranI sAcI zraddhA athavA mAnyatAne samyagdarzana kahevAya che. Ama zarIra mAruM nathI ema bolIne te rAtribhojana, kaMdamULa vagere abhakSya padArthono tyAga karato nathI ane abhakSyanA tyAganI jarUra che ema te mAnato paNa nathI. eTaluM ja nahIM potAne ane paramAtmAne eka samAna kahe che. zAstramAM kahyuM che ke, ajJAnI ane kevaLI bhagavAnamAM dravyadRSTie koI bheda nathI paraMtu zuSkazAnI paryAyanA bhedano paNa svIkAra karato nathI. tethI ema kahe che ke, huM pote paNa bhagavAna chuM. mAre jinamaMdiramAM jaIne bhagavAnanA darzana, bhakti, stuti, vaMdanA vagere kaMI karavAnI jarUra nathI. A rIte zuSkajJAnI dareka prakAranI zubhakriyAmAM nimitta evAM zubhabhAvono paNa niSedha kare che. AtmajJAnI ane zuSkazAnI vacce basa eTaluM aMtara hoya che ke, jJAnInA vyavahArika kathana jevI zuSkazAnInI mAnyatA hoya che. tathA AtmajJAnInI mAnyatA jevuM zuSkazAnInuM kathana hoya che, vyavahArika bhASA hoya che. jema ke jJAnI vyavahArathI ema kahe che ke, A ghara mAruM che, A putra, patnI, parivAra mArAM che jJAnInuM A kathana to mAtra vyavahAramAM kahevA puratuM hatuM paraMtu zuSkajJAnI ghara, putra, parivArane aMtaraMgamAM potAnA mAne che ane loka vyavahAramAM kahe che ke teo mArAM nathI. AtmajJAnI aMtaraMgamAM ema mAne che ke huM AtmA ja chuM, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-5] - - [27 paradravya mArAM nathI. eja vAta ajJAnI mAtra kathanamAM bole che ke huM AtmA ja chuM ane paradravya mAruM nathI. paraMtu mAnyatAmAM to mArApaNuM ja che. Ama zuSkajJAnI UMcI UMcI tattvanI UMcI UMcI vAto ja kare che. paraMtu jenadarzananA anekAMta svarUpane samajato nathI. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "zukazAnIo rAga, dveSa, kaSAyabhAvamAM TakIne mAtra vANImAM ja kahe che ke, AtmA to zuddha ja che, baMdha-mokSa nathI; ema nizcayavAkyane mukhya karIne jJAnanI vAto ja kare che. aMtaraMga svAnubhava vinA, AtmAnI sAcI pratIti thayA vinA vAjAM (grAmophona)mAM rekorDa bole tema svacchede hAMkya rAkhe, aMtaramAM rAga, dveSa, mamatA, saMsAranI vAsanA bharyA che ane jJAnanI vAto kare che te zuSkajJAnI che, temane sAcA tattvanuM bhAna nathI tethI to te mithyAdaSTI che. paNa jJAnabhAva bhAvIne, paramArtha samajIne, aMtaraMga sahaja svarUpanuM vedana karIne, rAgano bhAga gaNa rAkhIne paramArthe kahe tenI vAta eka nyAye sAcI che, kAraNa ke dharma jJAnI puruSanuM vacana puruSArtha sahita hoya te svabhAvanI daSTithI kahe ke AtmA trikALa zuddha dravya che, baMdha-mokSavALo nathI. ajJAnI-svachaMdIne jJAnI kahevaDAvavAnI, manAvavAnI mIThAza che; te vAto karIne abhimAna kare ane zAstronI sAkSI ApI kahe ke AtmAmAM baMdha nathI; puNya, pApa, rAga, dveSa kAMI bheda nathI ema Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [Atmasiddhi anuzIlana pArake ghera (zAstramAM vAta nAkhIne pote manamAM zabdo dhArI rAkhe che ane rAga, dveSa, mohAvezamAM varte che. mokSamArganI pAtratAno te aMza paNa pAmyo nathI. je kaMI udaya Ave temAM teTalo ja (nimitta AdhIna) rAgI-dveSI bane che ane zAstranA bahAne jANapaNAnA bahAne jJAnIpaNAnI vAto kare che; paNa aMtaramAM mohakaSAyano ghaTADo nathI te zuSkajJAnI che; kaMI paNa anukULatA maLe to teno rAgI ane pratikULatA maLe to teno dveSI thAya che, ema mohAvezamAM aTakaco che ane mAne ke huM jJAtA-dRSTA chuM, sAkSI chuM e svayaM aparAdhI che. ajJAna e ja pApa che. AtmA pUrNa pavitra, rAga-dveSa-upAdhi vinAno che, AvA nirdoSa akaSAya AtmAne he bhAI ! tuM mAne che, cAhe che to jarA mAna, lobharUpa kaSAya niMdAnuM kAraNa Avye tane aMtaramAM DaeNza kema Ave che? viSaya-bhoganI sagavaDatA maLatAM ane suMdara dekhAtAM managamatA miSTAnna-bhojananI vAta sAMbhaLatAM aMdaramAM mIThAza AvI jAya che; vaLI ahAra TANe lolupatA ghaNI dekhAya che; temaja dehAdi pratye sagavaDatAnI mIThAza varte che (ruci che) to A viparIta kAraNo jotAM tane pavitra AtmAnI ruci kacAM che ? saMsAramAM moha varte che ane kahe che ke, ame AtmAne jANanArA chIe. vaLI AtmAmAM rAga-dveSa nathI ema vAto karI svacchaMdI banI potAne Thage che.'' Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-6]. - [29 vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtamajJAna; temaja AtamajJAnanI, prApti taNAM nidAna. 6 AtmajJAnapUrvaka kaSAyonA udayano abhAva thavo te ja vairAgya che. mithyAdiSTIne kaSAyanA udayano abhAva hoto nathI. koI mithyAdiSTIne jotA ema lAge ke, A to akaSAyI jIva che. jJAnIoe mithyAdiSTInA evA dekhADAnA akaSAyane rUMdhAyelo kaSAya kahyo che. jyAre kaSAyabhAva maMda udayarUpa varte tyAre AtmAne pote akaSAyI che evo AbhAsa thaI zake che paNa te kharI akaSAya dazA hotI nathI. rUMdhAyelo kaSAyadabAyelI sprIMga jevo hoya che. AtmajJAna vinA maMdakaSAyathI puNyabaMdha karIne jIve, svargAdi gatine anekavAra prApta karI paNa vItarAga dharma prApta na karyo. kaSAyanI maMdatA te dharma nathI paNa sAdhana che. jo sAdhanane ja sAdhya mAnI levAmAM Ave to kyAreya sAdhyanI siddhi thatI nathI. zAstramAM to ahIM sudhI kathana Ave che ke, evo zubharAga ke je samyajJAna pragaTa thayA pahelAM ajJAnIne utpanna thato nathI ane jenA phaLamAM baMdhAyelA karmo pUrNa vItarAgI dazA ane kevaLajJAna pahelAM udayamAM AvatA nathI, tevo zubharAga paNa dharma nathI, mokSanuM kAraNa nathI. A vAta tIrthakara bhagavAnane anulakSIne kahI che. koIpaNa jIvane samyajJAna pragaTa thayA pahelA tIrthakara nAmakarma prakRtino baMdha thato ja nathI ane pUrNa vItarAgI thayA vinA tIrthakara nAmakarmanI prakRtino udaya Avato nathI. tethI tIrthakara nAmakarma prakRtinA kAraNabhUta SozakAraNa bhAvanAne paNa saMsAranuM ja kAraNa kahI che. kemake tIrthaMkara pada paNa Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] [Atmasiddhi anuzIlana saMsAranI ja eka dazA che. Ama, AtmajJAnapUrvaka vairAgyane ja saphaLa kahyo che. tethI rAga-dveSane heya samajavA joIe. jo ke kadAcit jIvane maMdakaSAya hoya to, te paNa AtmajJAnanI prAptinuM paheluM pagathiyuM che. tethI kaSAyanI maMdatAne saMsAranuM kAraNa jANI pAparUpa tIvrakaSAyamAM paDavuM to yogya na ja kahevAya. melA vastranA melane dUra karavA mATe pahelAM pAvaDaranA pANImAM palALavAmAM Ave che; jethI mela sahelAIthI ane saMpUrNarIte chUTI jAya che. e ja pramANe kaSAyI jIve potAnA kaSAyane dU2 ka2vA mATe sadgurunA yogamAM rahI kaSAyabhAvone pAtaLA ka2vA joIe, jethI AtmAnubhavano mArga mokaLo banI zake. AgamamAM paNa Ave che ke, AtmAnI vizuddhi thayAM vinA AtmAnI zuddhi thatI nathI tethI vairAgyanuM mahatva jANavuM jarUrI ja nahi paNa anivArya che. saMsArathI udAsIna thavuM eTale vairAgya pragaTa thavo. udAsInatAno artha nirAzA ke aNagamo na samajavo. jeNe svabhAvane sAdhana banAvIne puruSArtha prAraMbha karyo che, tene ja kharI udAsInatA pragaTe che. svabhAvanuM lakSya karyA vinA, parathI najara pheravavAno prayatna kare to jarUra nirAza thaze, tenAthI to teno saMsAra vadhaze. svabhAvane lakSyamAM letAM nija svarUpa samajAya che. Ama, svarUpanI samajaNathI pragaTa thayelo vairAgya AtmAnA AnaMdanuM kAraNa bane che. jo AtmasvarUpa ne samajyA vinA, parathI judo paDavAno prayatna Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-6] [31 karaze to ekalatAno anubhava karIduHkhI ja thaze. tethI ahIM ekalA vairAgyane nahi paNa AtmajJAna sahita vairAgyane sArthaka kahyo che. ekalAvairAgyamAM mAtra bhaMgANa-judA paDavApaNuM che jyAre AtmajJAna sahitanA vairAgyamAM saMghANa-joDANapUrvakanuM bhaMgANa che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. tyAga vairAgyanI saphaLatA kayAre? "jo saha AtamajJAna" arthAt sAthe jo AtmajJAna hoya to, AtmA puNya-pApa ane rAga-dveSa rahita, mana-vANI-dehAdithI judo, nirdoSa, jJAtA-draSTA trikALa pUrNa zuddha che-evuM yathArtha bhAna, zraddhA ane lakSa karavA mATe prathama zrutajJAna dvArA enuM zravaNa, manana ane abhyAsa karavo joIe. rAga-dveSa, dehAdinI mamatAno tyAga karavAnI bhAvanA jene varte che tene bhedajJAnanA baLa anusAra krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, kaSAyanI vAsanAno tyAga thatAM bAhya saMyogano tyAga saheje thaI jAya che. jene rAgarahita kevala zuddha AtmA joIe che tene rAgAdi upAdhibhAvamAM rUci na hoya, vaLI tene tyAga vairAgya hoya ja, paNa te tyAga vairAgyanI saphaLatAmAM prathama evo abhiprAya joIe ke huM nitya akaSAyI zuddha AtmA chuM, mArAmAM para vastunA grahaNa-tyAga nathI, arUpI jJAnamAtra chuM, dehAdi tathA anya bAhya jaDa padArthothI para chuM, akriya chuM. jJAna ja mAruM karma che. e aviruddha nyAya mArganI vidhi samajavAno abhyAsa hoya tene bAhya tyAga, vairAgya ane kaSAyano ghaTADo hoya, satsamAgama tathA vItarAga dharmanI ruci hoya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32]. [Atmasiddhi anuzIlana ane jJAnI satyaruSonA vacanonuM bahumAna hoya. hita zuM ane ahita zuM tenI tulanA hoya to sAcuM tattva je anaMtakALamAM pUrva nathI samajAyuM te samajAya che. vaLI je aMtara tyAga, vairAgya vaDe rAgadveSano ghaTADo AtmajJAna arthe kare tene te sAdhana saphaLa che. rAga, dveSa, kaSAyathI svaguNanIvAtana thavA devI te nija svarUpanI aMtaraMga dayA ane te potAnA jJAnanI kriyA che; tIvra kaSAya TALI akaSAyI thavAnA lakSe maMda kaSAya kare, vaLI jJAnakriyAthI mokSa che evuM jo lakSa hoya to te maMda kaSAya zarUAtamAM nimitta sAdhana che. alya paNa rAga, dveSa mArA svabhAvamAM nathI ane vartanamAM dekhAya te mArI bhUlanuM kAraNa che evo viveka jene che tene jJAnakriyA saphaLa che. kaSAya TALavA mATe aMtaraMgamAM samyagdarzananuM grahaNa ane mithyAtvano tyAga te prathama upAya che. rAga, dveSa TALavA mATe AtmAnuM jJAnavIrya (baLa) kAma kare che, paNa bAhya dehAdinI kiyA kAma karI zake nahi." tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene zAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nija bhAna. 7. AtmAne ekAMtarUpe svIkAra karavAthI AtmajJAnanI prApti thaI zakatI nathI. samyajJAna mATe tyAga ane vairAgya e baMnenI anivAryatA hoya che. samyajJAnanI prApti mATe jIve pAMca pApano pUrNataH ke ekadeza tyAga karavo anivArya nathI paraMtu jIva sAta vyasanano to niyamathI tyAgI hovo joIe tathA te jIvane ja samyajJAna prApta thaI zake che. pAMca pApanA AMzika tyAgarUpa aNuvrata Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-7] | [33 pAMcamAM guNasthAne tathA pAMca pApanA pUrNa tyAgarUpa mahAvrata chaThThA guNasthAne paLAya che. samyagdaSTi cakravartI, hiMsA vagere pAponA tyAgI nahi hovA chatAM paNa, sAta vyasananA to niyamathI tyAgI hoya che. cakravartI paNa tyAga ane vairAgyanA mAdhyamathI ja zuddhAtmAne pAmyA che. sva-paranuM sahaja bhedajJAna temane paNa varte che, tethI te jJAnI che, AtmajJAnI che. je jIvanA hRdayamAM deva-zAstra-guru pratye ahobhAva hoto nathI, tenuM citta kyAreya vairAgyamaya na thaI zake. tethI dareka jIve potapotAnI bhUmikAnusAra tyAga paNa karavo joIe. are! hAM, je vastuno pote tyAga karyo hoya te vastune bhUlI javI joIe. -temAM paNa vastunA tyAgamAM vastu pratyenA vikArane tyAgavAnI mukhyatA hovI joIe. zubhabhAvarUpa vikAra to jJAnIne paNa utpanna thAya che paraMtu jJAnI zubhabhAvamAM dharma mAnatAM nathI. ahIM ema kahe che ke sAmAnya zrAvakane yogya tyAga tathA vairAgya to hovI ja joIe paNa jo jIva, te maMdakaSAyarUpa zubhabhAvamAM aTakI jAya, to ajJAnIne nijAnubhUti sudhI pahoMcavAmAM bAdhaka bane che. je jIve nija svabhAvanI oLakhANa karavI hoya, te jIve sarvaprathama tyAga ane vairAgyanuM svarUpa samajavuM joIe. kaSAyanI maMdatAnA samaye sAtA vedanIyanA udayathI je sukha bhAse che, ajJAnI tene ja sAcuM sukha mAnI le che tethI te AtmAnA AhalA svarUpa vAstavika atIndriya AnaMda sudhI pahoMcI zakato nathI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] [Atmasiddhi anuzIlana ahIM ema samajavuM ke, AtmArthI jIvamAM tyAga ane vairAgya, e baMnenuM hovuM anivArya che. arthAt AtmArthInizcaya ane vyavahA2 baMne nayono svIkAra kare tevo hovo joIe. paraMtu naya to bhedarUpa hovAthI vikalpanuM kAraNa che. tethI samayasAranI AtmakhyAti TIkAmAM amRtacaMdrAcArya kahe che ke, 'anubhUtinA kALamAM nayonI lakSmI udaya pAmatI nathI, pramANa astane prApta thAya che ane nikSepono samUha kyAM cAlyo jAya che tenI amane khabara nathI. adhika zuM kahIe ? dvaita ja pratibhAsita thatuM nathI.' Ama tyAga ane vairAgya AtmAnubhUti sudhI pahoMcavA mATe mahatvanA sAdhana che paNa jyAre AtmAnubhava thAya che tyAre tyAga ane vairAgyano vikalpa paNa raheto nathI. tethI jo jIva tyAga ane vairAgyamAM aTakI jaze to AtmAnA abheda svarUpano anubhava karI zakaze nahi. tyAga ane vairAgyamAM aTakI gayelo jIva ubhayAbhAsI mithyAdraSTI kahevAya che. te nizcaya ane vyavahAra e baMne nayone svIkAre che paNa naya vivajJAnI yathArtha samaja nahi hovAthI sAdhanAmArgamAM kyAM, karyo naya vAparavo tenI khabara nathI. Ama, tyAga ane vairAgyane sAdhana banAvIne AtmAnA asalI svarUpane oLakhavuM joIe e ja A kathanano uddezya che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "strI, putrAdi, kuTuMba, paisA, vyavahAra Adino tyAga te tyAga nathI. eno tyAga thavo udayAdhIna che, AtmAne AdhIna nathI. bAhya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-8] [35 tyAga, vairAgya Adi pUrva ghaNIvAra banI gayA chatAM Atmadharma kema na thayo te vicAravuM. atre koI pUche ke, zuM amAre vyavahAradharma na karavo ?teno uttara ema che ke, prathama ja sAcI samaja karavI. arAgI, pavitra AtmAnA lakSe rAga-dveSa-kaSAyano tyAga thAya che. dehAdi kriyAnA mamatvano, kartutvapaNAno tyAga karavo temAM je zubhabhAva thAya te vyavahArathI sArI bhUmikA kahevAya, paNa temAM ja saMtoSa mAnI aTakI jAya ane bodhibIja (samyakatva)nI prAptino upAya na rAkhe to AtmArthanuM lakSa cUkI jAya che ane tenA zubha pariNAma, maMdakaSAyarUpa sAdhana nAhaka bhArarUpa thAya che. dharmanA cAra dvAra kahyAM cheH kSamA, nirlobhatA, saraLatA, nirmAnatA, e Adi nIti dvArA pAtratA pragaTe che, kAra vinA oratamAM praveza thAya nahi tema A kSamA Adi nIti vinA vyavahAradharmamAM praveza thAya nahi. uttamalamA e paramArtha svarUpa AtmAno sahaja svabhAva che, mATe samabhAvano abhyAsa karavo, AtmAnAlaze vAMcana-manana thavuM joIe. AtmajJAnaprAptinI sAcI jijJAsA-utkRSTa ruci vaDe A badhuM AtmajJAnanA lakSa, svAnubhavanI prApti arthe che ema nitya lakSamAM rahevuM joIe." jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 samasta jinAgama nayonI zailImAM racAyeluM che. jinAgamamAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36] - [Atmasiddhi anuzIlana nayavivakSA vinAnuM eka paNa vAkaya nathI. jyAM nayavivakSAno khulAso karyo hoya temAM to nayavivekSA che ja. paraMtu jyAM nayavivakSAno ullekha karavAmAM na Avyo hoya tevA jinavacanamAM paNa nayavivalA rahelI che, tene jJAnI ja jANe che. jJAna vinAnuM AcaraNa vAstavika phaLadAyI nathI. nayavivakSAnI sAcI samajaNa vinA vastu svarUpanuM jJAna thaI zake nahi. tethI AtmArthI jIva gurunA vacanone nayavivakSApUrvaka samaje che. "jyAM jyAM je je yogya che eTale jyAM nizcayanayanuM kathana hoya tyAM nizcayanayarUpe tathA jyAM vyavahAranayanuM kathana hoya tyAM vyavahAranaya rUpe samajavuM. eTaluM ja nahi, dareka nayanA yathAyogya prayojanane paNa samajavuM. kRpALudeva kahe che ke bhagavAna ke gurunA vacanone mAtra samajavAthI ja Atmahita thaI jatuM nathI, jyAre temanA vacana potAnAmAM sakarUpe pariName che, tyAre vItarAgatA ane atIndriya AnaMda pragaTe che. nayavivaphA samajavAno artha e che ke, dareka naya pota-potAnI rIte satya che. dareka nayanuM potAnuM kaMIka prayojana che. tethI nizcayanaya hoya ke vyavahAranaya hoya, vyArthikanaya hoya ke paryAyArthikana hoya, saptabhaMgIna hoya ke 47 naya, te dareka naya potAnI apekSAe parama satya che, potAnuM vizeSa mahatva tathA prayojana dharAve che. - ajJAnI kahe che ke vyavahAranaya to choDavA yogya che. kAraNa ke te AtmaprApti karAvavAvALo naya nathI. ekamAtra nizcayanaya ja zreSTha che, apanAvavA yogya che. sadguru tene kahe che ke, jo vyavahAranaya sarvathA aprayojanabhUta hota to zAnI te vyavahAra zA mATe pALe ane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-8] - [37 tenuM kathana paNa kema kare? tethI vyavahAranaya sarvathA heya nathI. naya to sApekSa hoya che. apekSA vinAnuM koI kathana hotuM nathI. AtmAne oLakhavA mATe je naya sAdhana bane che tene adhyAtmanaya kahevAya che. te mukhya be prakAranA hoya che. (1) nizcayanaya, (2) vyavahAranaya. yathArtha so nizcaya tathA upacAra so vyavahAra je dravyanI je pariNati hoya tene te dravyanI pariNati kahevI te nizcaya tathA koI prayojanavaza nimittAdirUpa upacAra jANIne eka dravyanI pariNatine koI anya dravyanI pariNati kahevI te vyavahAra che. vyavahAra vinA nizcaya samajAto nathI tethI ahIM vyavahAra nayanI mukhyatAthI sarvaprathama vyavahAra nayanuM svarUpa samajAvyuM che. vyavahAra nizcayano pratipAdaka hovAthI nizcayane pratipAdya kahevAmAM Ave che. tathA nizcaya e vyavahArano niSedhaka hovAthI vyavahArane niSedhya kahe che. vyavahAranayanA cAra bheda ane nizcayanayanA cAra bheda ema maLIne kula ATha prakAranA naya tathA tenuM prayojana samajavuM atyaMta jarUrI che. temAM vyavahAra nayanA mULabheda, bhedanuM svarUpa, prayojana tathA te nayanuM heyapaNuM A pramANe che. padravya sAthe AtmAnuM abheda kathana karavuM e asabhUta vyavahAra naya che tathA svamAM bhedarUpa kathana karavuM e sabhUta vyavahAranaya che. te bannenA be-be bheda che. (1) upacarita tathA (2) anupacarita. Ama, kula maLIne vyavahAranA cAra bheda nIce mujaba che. (1) upacarita asaddabhUta vyavahAranaya : AtmAnA potAnA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38]. [Atmasiddhi anuzIlana dravya-guNa-paryAyathI para evA bhinna kSetrAvagAhI padArthone AtmAnA jANavA athavA kahevA te upacarita asabhUta vyavahAranaya che. A nayathI ghara, gADI, patnI, putra, parivAra vagere bhinna kSetrAvagAhI saMyogone AtmAnA jANavAmAM athavA kahevAmAM Ave che. jo A nayane svIkAravAmAM na Ave to potAnA tathA bIjAnA ghara parivArano bheda nahI rahetAM vivAdano prasaMga Avaze, svastrI tathA parastrIno bheda ja nahi rahe. A naya pazujIvana jIvatA manuSyane mAnava banAve che. ghara-parivArane sAthe laIne jaMgalamAM javAthI munidazA paLAtI nathI tethI A naya heya che, choDavA yogya che. (2) anupacarita asabhUta vyavahAranaya AtmAnI sattAthI para eTale potAnA dravya-guNa-paryAyathI para evA eka kSetrAvagAhI padArthone AtmAnA jANavA athavA kahevA te anupacarita asadbhuta vyavahAra naya che. A nayathI zarIra ane dravyakarmane AtmAnA jANavAmAM athavA kahevAmAM Ave che. jo A naya na svIkAravAmAM Ave to, jIva potAnA zarIrane pArapha kahIne na khAvA yogya abhakSya padArthonuM paNa bhakSaNa karaze. parajIvonI dayA paLAze nahi. ajJAnI ema kaheze ke AtmA ane zarIra to judA che. AtmA to marato nathI ane zarIrano AtmA sAthe saMbaMdha nathI, tethI jIvadayAnI siddhi karato hovAthI A naya paNa AtmAne upayogI bane che. zarIrane sAthe laIne AtmAno mokSa thato nathI. zarIrano yoga Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-8] [39 saMsAra pUrato che, tethI A naya paNa heya che. (3) upacarita sadbhuta vyavahAranaya AtmAnI sattAmAM rahelI AtmAnI azuddha paryAya ane AMzika zuddha paryAyane AtmAnI jANavI athavA kahevI te upacarita sadbhUta vyavahAra naya che. AtmAmAM rAga che ema kahevuM te A nayanuM kArya che. jo A nayane na svIkAravAmAM Ave to, jIvanI azuddhatAno svIkAra ja nahi thAya arthAt jIvane potAnA vartamAna doSonuM jJAna thaI zake nahi. doSo tarapha draSTi karavAthI doSa dUra thaI jatA nathI, tethI A naya paNa heya che. (4) anupacarita sabhUta vyavahAranaya AtmAnI sattAmAM rahelI AtmAnI paripUrNa zuddha paryAya ane guNonA bhedane AtmAnA jANavA athavA kahevA te anupacarita sabhUta vyavahAra naya che. AtmAmAM jJAna che tema kahevuM te A nayanuM kArya che. jo A nayane na svIkAravAmAM Ave to arihaMtadazA ane siddhadazAno nirNaya nahi thAya tathA potAnA guNonuM jJAna nahi thatAM dravyano nirNaya tathA mahimA paNa AvI zake nahi. guNabheda vikalpanuM ja kAraNa che tethI AtmAnubhUtimAM te vikalpa bAdhaka hovAthI A naya paNa heya che. Ama A cAreya prakAranA vyavahAranaya asatya hovA chatAM potAnI apekSAe to satya ja che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana nizcayanayanI draSTie vicAra karatA potAnI draSTie satya evo vyavahA2 naya choDavA yogya che. tethI vyavahAra choDavo paNa vyavahAranuM phaLa na choDavuM. nizcaya sudhI pahoMcavuM e vyavahAranuM phaLa che. e nizcayanayanA mULabheda, bhedanuM svarUpa tathA prayojana nIce mujaba che. potAnA AtmAmAM abheda kathana kare te nizcayanaya che. tenA mukhya be bheda che. (1) azuddha nizcayanaya, (2) zuddha nizcayanaya. azuddha nizcayanaya sahita traNa prakAranA bhedarUpa zuddha nizcayanaya hoya che. tethI kula maLIne cAra prakAranA nizcayanaya hoya che, ema samajavuM. 40] (1) azuddha nizcayanaya, (2) ekadeza zuddha nizcayanaya, (3) zuddha nizcayanaya athavA sAkSAt zuddha nizcayanaya, (4) parama zuddha nizcayanaya. Ama, nizcayanayanA bhedanuM svarUpa A pramANe che. : (1) azuddha nizcayanaya H AtmAnI azuddha paryAyathI AtmAne abheda jANavo athavA kahevo te azuddha nizcayanaya che. jo A naya na mAnavAmAM Ave to AtmA mithyAddaSTI che, teno nirNaya nahi thaI zake. bahIrAtmAno nirNaya karAvato hovA chatAM bahIrAtmapada heya hovAthI A naya paNa heya che. (2) ekadeza zuddha nizcayanaya : AtmAnI ekadeza zuddha paryAyathI AtmAne abheda jANavo athavA kahevo te ekadeza zuddha nizcayanaya che. jo A nayane na svIkA2vAmAM Ave to, kRpALu deva tathA kAnajIsvAmI sabhyajJAnI che; teno nirNaya nahi thaI zake. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-8] [41 aMtarAtmAno nirNaya karAvato hovA chatAM AtmAnuM sAdhya mokSa hovAthI A naya apUrNa zuddhatAno pratipAdaka hovAthI heya che. (3) zuddha nizcayanaya AtmAnI pUrNazuddha paryAyathI AtmAne abheda jANavo athavA kahevo te zuddha nizcayanaya athavA sAkSAt zuddha nizcayanaya che. jo A nayane na svIkAravAmAM Ave to, mahAvIra svAmI kevaLajJAnI che tathA siddha che, teno nirNaya nahi thaI zake. paramAtmAno nirNaya karAvato hovA chatAM te paryAya sAthe AtmAnA abhedano pratipAdaka hovAthI heya che. huM navIna thavAvALo paramAtmA nathI, huM to trikALa paramAtmA chuM. A naya paNa upAdeya nathI. (4) paramazuddha nizcayanaya zarIrAdiparadravya ane tenA bhAvothI bhinna rAgAdi azuddha bhAvothI judo, samyajJAnanI AMzika zuddha paryAyathI paNa judo, kevaLajJAna tathA mokSaparyAyathI paNa judo tathA anaMtaguNothI abheda, akhaMDa AtmAne jANavo athavA kahevo te parama zuddha nizcayanaya che. . jo A nayane na svIkAravAmAM Ave to, daSTinA viSayabhUta AtmAno nirNaya ja nahi thAya. dRSTinA viSayabhUta AtmAnuM pratipAdana karavuM, e parama zuddha nizcayanayanuM kArya che. A naya pUrve kahelA sAteya nayono niSedha karato hovAthI vAstavikarUpe parama zuddha nizcayanaya ja nizcayanaya che, anya sarva nayo vyavahAra naya che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42) [Atmasiddhi anuzIlana Ama, jyAM je nayanuM kathana karyuM hoya, tyAM tene te rUpe jANavuM joIe. jinavANInuM koI kathana khoTuM hotuM nathI ane hoya ja na zake. jo koI viSaya mane na samajAto hoya to, e mArA jJAnanI nabaLAI che, kAraNa ke mArI pAse nayavivakSAne samajavAnI kaLA nathI; ema vicArI potAnA ajJAnane dUra karavAno prayatna karavo joIe. eTaluM ja nahi, tatsaMbaMdhI ajJAna dUra karIne tenuM prAyogika jIvanamAM AcaraNa karavuM joIe; AvA jIvane kRpALudeve AtmArthI jIva kahyo che. "huM AtmA chuM! huM AtmA chuM!" evuM vAraMvAra bolavAthI koI jIva AtmArthI thaI jato nathI. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "jyAM jyAM je je yogya che te te yathAsthAne samajavuM eTale jyAM tattvadRSTi saMbaMdhI vAta (nyAya) hoya tyAM zuddhadravyanI vAta samaje. je je apekSA (daSTi)thI je je nyAyanuM prayojana hoya tyAM tyAM tema samaje ane jyAM puruSArthavaDe rAga-dveSa ghaTADavAnuM kathana hoya tyAM paramArtha heturUpa vyavahAra yathAyogya samaje, ekAMtadaSTi pakaDI na rAkhe. praznaH paramArthe AtmA akaSAyI kahyo che, chatAM tamo rAgadveSa bAhya-AtyaMtara parigraha tyAga karavAnuM kema kaho cho? jJAnamAtra AtmAmAM bIjuM kAMI (upAdhi mAtra) nathI, pUrve anaMtavAra kaSAyanI maMdatA, tyAga, vairAgya, cAritra vagere karyuM chatAM te zubha pariNAmathI AtmajJAna na thayuM ema tame AgaLa kahyuM hatuM ne? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 8] [43 uttara : puNyavaDe ke joganI kriyAvaDe akaSAyI AtmAne lAbha na thAya, zuddhabhAva vinA dharma nathI; ema zAstramAM paNa kahyuM che. gAthA koI ekAMta nizcayakathana pakaDIne paramArthabhUta puruSArtha rahita thAya, mATe rAga-dveSa sarvathA nathI ema mAne ane svacchaMdamAM varte to hajI maMdakaSAya, aMtara tyAga-vairAgya thayA vinA jaze cAM ? naraka, nigoda Adi azubha gatimAM jaze. jJAnIno upadeza azubhapariNAmamAM (pApamAM) javAno na hoya. (jIva ekAMta pakaDe che tenuM dRSTAnta : koIe kahyuM ke paDIza to marIza. A sAMbhaLanAre kajIyo mAMDyo ke maravAnuM kema kahyuM ? kharI rIte to kahenAre tene paDato bacAvavA kahyuM che, chatAM te adhUruM samaje ane ekAMta pakaDe tene zuM thAya !) zAstramAM mokSamArganuM kathana hoya tyAM ema ja Ave che ke, puNyapariNAma sarvathA heya (tyAgavA yogya) che, pAMca mahAvrata Adi sarva zubha pariNAma te Asava che, karmabhAva che mATe choDavA yogya che paNa hajI je jIva paramArthatattvane pAmyo nathI, rAga, dveSa, ajJAnabhAvamAM Takayo che ane maMda kaSAyano puruSArtha choDIne svacchaMde anAcAramAM varte che tene mumukSupaNuM paNa saMbhave nahi. vaLI dharmAtmA sAdhakane hajI cAritranI adhUrAza che, abhiprAyamAM rAgAdi asthiratA sarvathA heya (tyAgavA yogya) mAne che, paNa vacce zubhapariNAma ane zubha nimitta Ave ja, A zubhano niSedha karI azubhamAM vartanAra kaMI samajyo nathI. je mumukSu-mokSamArgI che te sAdhakasvabhAvano - paramArthabhUta vyavahAra eTale nizcayasvarUpane lakSe rAga TALavAno Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44] [Atmasiddhi anuzIlana puruSArtha kare ja che ane jyAM jema ghaTe tema ja sAcuM samaje che. zAstramAM aneka ThekANe kadAca kathanamAM virodha jevuM dekhAya to teno 5ramArtha Azaya nayanI apekSAthI samajI le, kyAMya mUMjhAya nahi.'' seve sadguru caraNane, tyAgI daI nijapakSa; pAme nahi paramArthane, nijapadano le lakSa. 9 potAnI dareka prakAranI mati kalpanA choDIne, jIva jyAre sadgurunA AcaraNanuM potAnA jIvanamAM anukaraNa kare che, tyAre te nija svabhAva sAdhana dvArA paramArtha sudhI pahoMce che. jyAM sudhI ajJAnI jIvane potAnI mAnyatA mithyA kalpanArUpe lAgatI nathI, tyAM sudhI te sadguru pAse jato nathI ke gurunA vacanane sAMbhaLato . paNa nathI. paraMtu jyAre tene potAnA ajJAnano ahesAsa thAya che, tyAre sadguruno saMga kare che. sadgurunI pAse javA mAtrathI jIvane paramArtha maLI jato nathI; tethI ahIM spaSTa lakhyuM che ke, 'seve sadguru caraNane' arthAt sadgurunA caraNanuM sevana kare che, tene muktinI prApti thAya che. sadgurunA paga dabAvavA mAtrane caraNanuM sevana karyuM ema na kahevAya paNa jJAna ane cAritranA dhaNI sadguru pAse jaIne, temanA AcaraNane joIne ema nirNaya kare ke, huM paNa A prakAranuM utkRSTa AcaraNa pALuM ! evo bhAva sadgurunA nimittathI utpanna thAya che. kharekhara bAhya AcaraNanA sevana karavAne ja ahIM mahatva ApyuM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-9] [45 nathI paraMtu sadgurunI AMtarika pavitratAnuM pratIka evuM vItarAgIpaNuM nijAtmAmAM paNa pragaTa thAya tene sadgurunA caraNane sevyA ema kahevAya. sadguru tarapha dRSTi karavA mAtrathI paramArthanI prApti thatI nathI. mAtra sadguru ja nahi paNa pUrNa vItarAgI bhagavAna paNa nirvikalpa dazAnuM kAraNa banatA nathI. tethI ahIM kahyuM che ke, nijapadanuM lakSya karatA eTale potAnA svabhAva tarapha dRSTi karatA AtmAnubhUtimaya paramArtha pragaTa thAya che. jinAgamamAM to ahIM sudhI Ave che ke, jinendra bhagavAna ane jaDa pudgala eka dazAe AtmA mATe eka sarakhA ja che, kAraNa ke jevI rIte pudgala tarapha dRSTi karatA vikalpa ja thAya che, tema vItarAgI bhagavAna tarapha dRSTi karatAM vikalpa ja utpanna thAya che. pudgala ke jinendra bhagavAna, te baMne nirvikalpa dazAnuM kAraNa banatAM nathI; ahIM sadgurunA cAritranuM sevana pote karavuM joIe ema kahIne vyavahAranI sthApanA karI ane nijasvabhAvanuM vaMza laIne paramArtha pAme che ema kahIne nizcayanuM svarUpa spaSTa kahyuM. Ama, jJAnInA dareka vacanamAM anekAMta svarUpa chUpAyeluM che. AtmAnA lakSya vinA sadgurunI bhakti karatAM karatAM AkhuM jIvana vItI jAya, to paNa AtmAnubhavanI koI gereMTI nathI, paNa jo eka samaya mATe nijAtmAmAM aMtarmukha thaIne, temAM ja ekatva kare to niyamathI mokSagAmI bane che. te jIva, te ja bhave athavA nikaTa bhave muktine prApta thAya che. sAdhunI najIka rahevAthI jIvanA karma pAtaLA thaI jAya che; ema Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana samajI koI loko, ajJAnI vezadhArI sAdhunI sevAcAkarI karatA hoya che. tethI jIve sadgurunA vAstavika svarUpane samajavuM joIe. te sAdhune ajJAnI vezadhArI kahyA, kAraNa ke sAcA sAdhu, ajJAnI pAse AvI sevAcAkarI karAvatA ja nathI. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "zrImaddane vartamAnamAM koI guru nahotA; pUrvabhavanA saMskAra hatuM. te kahetA hatAM ke aho e hRdaya, e ekAMta sthaLa, satapuruSonA vaMde, satasamAgama ane e nivRttinA sthaLo, jJAnInA vihArasthAno! temane dhanya che. pravRttimAM rahetAM paNa temane e vAraMvAra yAda AvatA hatA. e dukAnamAM nahotA beThA, paNa AtmAmAM (jJAnamAM) beThA hatA. temane potAnA hRdayamAM sata samAgamano mahAna Adara hato. mATe dareka jijJAsuoe, gharmArthIoe nyAyaviruddha kathavuM nahi. saddaguruthI mane jJAna maLyuM nathI, mane mArAthI thayuM che, evA avivekI zabdo bolavA joIe nahi. bhASAmAM paNa jJAnI puruSonA bahumAna ane vinaya hovA joIe, temanA vacanano Adara hovo joIe. jenAmAM sAcI parIkSAzakti ughaDI nathI teNe prathama jJAnI puruSonA vacanAmRtono abhyAsa satsamAgama vaDe karavo jarUrI che. potAno pakSa choDIne nirmAnI thAya to vivekano mArga maLe. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-9]. [47 pATaNathI pAMca nagarazeThiyA dhoLI mUchovALA, 75 thI 100 varSanI umaranA gADAmAM besIne siddhapura javA nikaLyA che; pATaNathI siddhapura javAnI temane khabara nathI. bIjAM ghaNAM gAma-nagara rakhaDyA che paNa siddhapuranA mArganI khabara na hovAthI rastAmAM cAra phAMTA paDe che tyAM gADuM UbhuM rAkhIne vicAra kare che ke, kyA raste javuM. najIkamAM cha varSano bhaMgIno chokaro Ubho che, paNa tene kema pUchAya? ema teo vicAre che. pote khUba vicakSaNatAthI saMsAra keLavI jANyo che, buddhinA bahu DAhyA che paNa tenuM DahApaNa mArga mATe cAlatuM nathI. kAM to gADAmAM besI rahe, kAM to game te UMdhe raste caDI jAya. pelA bhaMgiyAnA chokarAne, teno bApa roja siddhapura TopalA vecavA jAya che tethI te mArganI ane nizAnInI khabara che. pelA moTA vicAre che ke, ApaNe vRddha ane e cha varSano; ene kema pUchAya? ApaNe nAgara, e bhaMgiyo, ApaNe gADe beThelA ApaNe mobhAvALA ane e rakhaDu, vaLI dhoLI mUcho, ghoLAM kapaDAM ane dhoLuM aMga che tethI ema mAne ke ApaNe puSyavALA chIe, mATe ApaNane vAMdho nahi Ave, to te paNa UMdhe mArge caDI jAya. jo mAna tajIne tene pUchI le ke siddhapurano mArga kayo ? to sAco rasto maLe. teo jyAre unALAnA tApathI muMjhANA tyAre nIce utarIne chokaro ramato hato tene premathI pUchayuM ke bhAI! tane siddhapuranA mArganI khabara che? teNe kahyuM : hA juo, A dizAmAM vADI che, temAM kosa cAle che, tyAMthI AgaLa jatAM traNa vADI sAthe Ave che, tene aDIne AgaLa jajo. ema koI sagaranA zaraNane na seve to kAM to tApamAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48]. Atmasiddhi anuzIlana besI rahe kAM unmArga jAya. ema na karavuM hoya to bhaMgI ana che ane cetanano bhaMga karanAra evA jezAnI tenI pAse pUchavA javuM paDe ane te samajAve ke saphadarzana, sayAna, samacAritrarUpa nizAnIo A pramANe che. AkhI jiMdagI dharmanA nAme vitADI hoya, ghaNAM pustako bhaNyo hoya, moTI uMmara hoya, pAMca mANasomAM pUchAtA hoya, mananI dhAraNA karIne ghaNuM gokhyuM hoya, chatAM paramArtha atIndriya nyAyamArgane na jANato hoya, tene je nyAyamArgano jANakAra hoya tene pUchavA javuM paDe, jema bhaMgiyAnA chokarAne pUchavA javuM paDyuM hatuM tema. e chokare jema mArganA bheda pADIne samajAvyuM tema jJAnI ATalI (samyakdarzana-jJAna-cAritrarUpI) nizAnI ema batAve che. tene khyAla che ke, mArA bApa siddhapura (mokSa) padhAryA che ane huM paNa javAno chuM. paNa A DahApaNathI bharelA abhimAna kare ke ame moTA, mATe amArAthI kema pUchAya to tene zuM lAbha thAya? lokomAM kahevata che ke, "pUchaNA so bhUlaNA nahi." ahIM ziSyane evo prazna thAya ke, jo mithyAdiSTI ke bAhya vezadhArI sAdhu sadguru hotA nathI, to sadguru kevA hoya che? sadgurune kevA lakSaNothI oLakhavA? tenA uttararUpe AgAmI padya kahe che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-10]. [49 AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga apUrvavANI paramakRta, sadguru lakSaNa yogya. 10 sadguru zabdamAM guru sAthe vaparAyelo "sa' zabda samyagdarzana, samyajJAna tathA samyakyAritranI ekatArUpa sadbhAvano sUcaka che. eTale ke samyagdarzana-jJAna-cAritra vinA sadguru na hoya zake. sAmAnya rIte vidyAgurumAM ane sadgurumAM eTaluM aMtara hoya che ke, vidyAguru je pATha vidyArthIne bhaNAve che, te vAta pote pUrI rIte pALatA nathI, jyAre saddaguru je viSayano upadeza Ape che, tene pote pALe athavA te pALavAnA mArga para cAlatA hoya che. koI kahe ke, jo vidyAguru ema kahe ke mohana karavo ane pote paNa mohana kare to? hA, jyAre potAne paNa mohabhAva dUra thayo tyAre pote paNa sadguru thaI gayA che. Ama vidyAguru ane sadguru baMne potapotAnI rIte yogya ja che. sadgurunA lakSaNo batAvatAM sarvaprathama lakSaNa AtmajJAna kahyuM che, kAraNa ke AtmajJAna vinA agiyAra aMga ane nava pUrvanA zAstrajJAna sahita bAhya munidIkSA pALavAvALA dravyaliMgI sAdhu paNa, mithyAdaSTI ke ajJAnI ja kahevAya che. samadarzitA eTale samabhAva athavA samatA. cothA guNasthAne eka kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka samadarzitA ke vItarAgatA hoya che tathA chaThThA-sAtamA guNasthAne traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka vItarAgatA hoya che. rAga ane dveSathI rahita AtmAnI zuddha pariNatine ja samadarzIpaNuM kahevAya che. anukULa ke pratikULa saMyogothI potAne Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50] . [Atmasiddhi anuzIlana sukhI ke duHkhI mAnatA nathI, kAraNa ke sukhano AdhAra to trikALI eka zuddhAtmA ja che. ema vicArIne jJAnI potAne jagatanA jJAtAdraSTA mAne che, jANe che ane te rUpe varte paNa che. AtmajJAna ane samadarzitA anukrame jJAna ane cAritra guNanI paryAyanA sUcaka che. samyak zraddhAna vinA jJAna ane cAritra samyaka nAma na pAmatA hovAthI samyagdarzana-jJAna-cAritramaya A ratnatrayathI suzobhita hovuM sadgurunuM prathama ane anivArya lakSaNa che. vicare udaya prayoga' eTale pUrvasaMcita karmonA udaya anusAra pravRtti karatA hovA chatAM paNa, potAne te udayano ke udayathI thatI pravRttino kartA mAnatA nathI. prathama guNasthAnavarsIajJAnI mithyAdiSTI mohanA udayathI rAgAdi vikArI bhAva utpanna thAya che. mithyAdiSTI te bhAva anusAra pravRtti kare che ane bhAvono tathA pravRttino kartA potAne mAne che. jema ke- mohanA udayathI bhojana karavAno bhAva Ave che, tathA te bhojana kare che ane bhojananA bhAva ane kriyAno kartA potAne mAne che. cothAthI chaThThA guNasthAnavardhI sadgurune zuddhopayoganA kALa sivAya, jyAre mohanA udayanA nimitte je bhAva udbhave, te anusAra pravRtti to kare che, paNa te mohodayajanya bhAvano ke kriyAno kartA potAne mAnatA nathI. mohanA udayathI zAstra lakhavAno bhAva Ave tyAre zAstra lakhe che. zAstra lakhavAnA bhAvano athavA zAstra lakhavAnI kriyAno kartA potAne mAnatA nathI, tethI sadgurune vicare udaya prayoga" kahevAya che. joke sAtamA guNasthAnathI dazamA guNasthAna Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 10] [51 sudhI mohano udaya to hoya che, paNa te anusAra pravRtti karatA nathI, kAraNa ke A guNasthAnomAM to niyamathI zuddhopayoga ja hoya che, nirvikalpadazA ja hoya che, tathA aMtamAM kevaLI bhagavAnane mohano udaya ja hoto nathI. tethI bhAva anusAra pravRttino tyAM prazna ja udbhavato nathI. sadgurunI vANIne apUrvavANI kahevAya che. pote mithyAddaSTI hatA tyAre paNa pravacana ApyA hoya, paraMtu tenA karatA AtmajJAna thayA pachI vANInuM svarUpa juduM ja hoya che. mithyAduSTI hatA tyAre paNa ema kahetA ke, 'huM AtmA chuM' ane AtmajJAna pachI paNa ema ja kahe che ke, 'huM AtmA chuM' paNa pahelAM 'huM AtmA chuM' evA vacanano kartA potAne mAnatA hatA, paraMtu have te vANIno kartA bhASAvargaNAne mAne che. Ama, anubhavapUrvaka ane sahajavANI nIkaLatI hovAthI apUrvavANI ne sadgurunuM lakSaNa kahyuM che. sadguru ja paramazrutanA dhaNI che. mithyAdgaSTIne kumatijJAna tathA kuzrutajJAna hoya che. jyArathI AtmAnubhava thAya che tyArathI te jJAna samyarUpa pariName che. tethI jJAnInA jJAnane paramazruta kahevAya che. bhAvazrutajJAna ne paramazrutajJAna paNa kahevAya che. Ama, uparokta lakSaNonA mAdhyamathI sadgurunI oLakhANa ka2vI joIe. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. ''AtmasvarUpane viSe temanI sthiti che eTale rAgAdimAM vartana nathI; viSaya, kaSAya, mAna, apamAnathI rahita che; mAtra pUrve utpanna Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52] [Atmasiddhi anuzIlana thayelA evA karmanA prayogathI vicare che; bolavAnI, cAlavAnI, khAvA-pIvAnI paNa IcchA nathI. aMdarathI prakRtinA udaya sAthe je vikalpa Ave teno viveka che, pUrvakarma anusAra temanA dehanuM vartana thAya che, pUrvakarmanA AvaraNanI nirjarA thavArUpa sahaja pavitra temanI jJAnadazA che.'' pratyakSa sadguru sama nahIM, parokSa jinaupakAra; evo lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 NamokAra maMtramAM pAMca parameSThIne namaskAra karyA che. te pAMca parameSThImAM arihaMta ane siddha parameSThI pUrNa vItarAgI deva che. pUrNa vItarAgI devane jinendra bhagavAna kahevAya che tathA AcArya, upAdhyAya, sAdhune eka samUhamAM vItarAgI guru kahevAmAM Ave che. A kaLiyugamAM, pratyakSa devano yoga thavo to asaMbhava che kAraNa ke A bhAratabhUmi para, A paMcamakALamAM pUrNa vItarAgI deva thatA ja nathI. A kALamAM, A bhUmi para kSAyika samyaktva thatuM ja nathI ane kSAyika samyaktva vinA kSAyikajJAna ke mokSa prApta thato nathI, tethI kahevAya che ke, A kALamAM mokSa karatAM mokSamArganI prAptino puruSArtha karavo joIe. te upadeza jIvanI dazAne anulakSIne ApavAmAM Ave che. tethI ema samajavuM ke devano yoga to asaMbhava che, sAthesAthe sadguruno pratyakSayoga asaMbhava nathI paNa durlabha to che ja. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 1 1] [53 mahAvIra bhagavAnane covIzamA tIrthaMkara kahevAmAM Ave che, paNa e vAta yAda rAkhavI joIe ke, mahAvIra bhagavAna vartamAnamAM tIrthaMka2 nathI. teo tIrthaMka2 hatA. betAlIzamA varSe kevaLajJAna pAmyA pachI ane boMteramA varSe mokSa pAmyA pahelAM eTale 42 thI 72 varSasudhI 30 varSa mATe ja tIrthaMka2 hatA, kAraNa ke jyAMsudhI tIrthaMkara prakRtino udaya hoya tyAM sudhI tIrthaMkara kahevAya. Aje mahAvIra bhagavAnane tIrthaMkara prakRtino udaya nathI. are, tIrthaMkara prakRtino udaya to zuM? eka paNa prakRtino udaya nathI kAraNa ke saMpUrNa karmaprakRtinA udayanA abhAvanuM nAma mokSa che. bhagavAna mahAvIra to 2535 varSa pahelAM ja mukta thayA. Aje paNa mukta che. Aje ja nahi, anaMtakALa sudhI mukta ja rahevAnA che. tethI teo ApaNAM mATe to parokSa che. sadguru samAna pratyakSa nahi. kRpALudeve pratyakSa sadgurunI khUbaja mahimA batAvI che, kAraNa ke kRpALudevane koI pratyakSaguru maLyA na hatA. e ja vyaktine koI vastu ke vyaktinI mahimA Ave che ke je vastu ke vyakti tenI pAse hotI nathI. ApaNane to zrI kRpALudeva ane zrI kAnajIsvAmI ema be-be sadguru maLyA ane ApaNe temano mahimA karavAnuM bhUlI gayA. koI to mane evo paNa prazna pUche che ke kRpALudeva ane gurudevane koI pratyakSaguru na maLyA ane amane to banne sadguru sahelAIthI maLyA, to temanA karatAM sArI dazA ApaNI na kahevAya ? tene kahe che ke bhAI! sadguru ne guru maLavA kaThina che, ajJAnIne guru maLavA sahelA che. zAnIne evA jIvono yoga khUba ja ocho thAya che ke jemane e guru mAne. jyAre ajJAnI karatAM ghaNAM caDiyAtA jJAnI hoya che, tethI ajJAnIne Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54]. [Atmasiddhi anuzIlana guru maLavA sahelA che. e vAta alaga che ke, ajJAnI te sadagurune oLakhI zakato nathI ke temanI pAse TakI zakato nathI. athavA sadgurune oLakhato nathI ke tenI pAse Takato nathI. jinendra bhagavAna to parokSarUpe che, tethI ziSyanI bhUla vyaktigata rIte to na ja batAvI zake ane jinendra bhagavAna to pUrNa vItarAgI che. jo jinendra bhagavAna pratyakSamAM hoya to paNa darekane vyaktigata khAmI batAvatA nathI jyAre pratyakSa sadguru prazastarAgane lIdhe tenI vyaktigata khAmI tathA teno upAya ziSyane batAve che. jinendra bhagavAna vItarAgabhAvathI ane sadguru prazasta rAgabhAvathI tattvane upadeze che. Ama pratyakSa sadgurunI mahimA ahIM batAvI che kAraNa ke guruno mahimA AvyA vinA AtmAno mahimA Avato nathI. "pratyakSa satyaruSanI vartamAnamAM hayAtI hoya, temane choDIne jyAM sudhI pUrve thaI gayelA zrI jinezvaranI vAto para ja jIvanuM lakSa kahyA kare ane temane oLakhyA vinA, svAnubhava vinA, temano upakAra gAyA kare, paNa e jIvanuM pUrNa zuddhasvarUpa zuM che, tene to oLakhAto nathI, tyAMsudhI tene vItarAganuM bahumAna kyAMthI Ave? vaLI kahe che ke, jyAM AtmabhrAMtinuM samAdhAna thAya evA pratyakSa sazuruno samAgama prApta thayo hoya, temAM parokSa jinezvaranA vacana karatAM paNa moTo upakAra samAyo che. sarvajJa bhagavAnanA kahelA atIndriya lokottara nyAyamArganI khabara nathI, mAtra svacchede zAstro vAMcI jAya ane te puruSanA vacana gokhI rAkhe tethI kAMI AtmAne Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-12] - [55 lAbha na thAya mATe pratyakSa sagurunA avalaMbananI-AzrayanI jarUra jaNAvI che." sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo?samaye jinasvarUpa. 12 siddha bhagavAna to siddhazilA para birAjamAna che. temanA astitva ane svarUpanI samajaNa to tIrthakara kevaLI bhagavAnanA upadezathI ja thAya che. A paMcamakALamAM A bhUmi para arihaMta bhagavAna paNa siddha bhagavAna samAna adazya thaI gayA arthAt ApaNA mATe to jema siddha bhagavAnano A bhUmi para yoga nathI tema arihaMta bhagavAnano paNa yoga nathI. siddha devanI to A bhUmi para trikALa gerahAjarI hoya che jyAre have to arihaMta bhagavAna paNa ahIM hAjara nathI. Aje baMne devanI, A bhUmi para gerahAjarI che. evA A kaLiyugamAM, guru vinA jinadevanuM svarUpa samajavuM saMbhava nathI, tethI ahIMgurunI mahimA batAvatA kahyuM che ke sadgurunA upadeza vinA jinendra bhagavAnanuM svarUpa samajI zakAtuM nathI. . hA, AgamamAM to arihaMta ane siddha ema baMne parameSThInuM varNana Ave che paNa te AgamanA Azayane sadguru ja samajAve che. tattvano jevo marma sadguru khole che, tevo marma agiyAra aMga ane nava pUrvanA jJAnI dravyaliMgI muni paNa samajAvI zaktA nathI. kAraNa ke AtmAnubhavI jIva ja AtmAnubhavInI divyavANInA marma ke rahasyane samajAvI zake. jinendra bhagavAnanI vANIno je marma, kRpALu Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56]. [Atmasiddhi anuzIlana deva ane kAnajIsvAmI e batAvyo che, evI tAkAta AjanA koI mithyAdI paMDita ke munimAM paNa nathI. tethI sadgurunA upadezano khUbaja mahimA batAvyo che. gurudeva to ahIMsudhI kahetA ke munirAja to cAlatA-pharatA siddha bhagavAna che. Ama sadgurunI apAra mahimAnuM varNana karatA teo thAkatA na hatA. jyAre jina deva ane nija devanuM svarUpa samajAya che, tyAre sadguru, temAM nimitta mAtra hoya che. jyAre sadguru, ajJAnIne samajaNa karAvavAmAM nimitta bane, tyAre teo upakArI gaNAya, kAraNa ke jyAM sudhI ziSya para paramAtmA ane nija paramAtmAnuM svarUpa samajato nathI, tyAM sudhI sadguru tenA mATe nimita paNa kahevAtA nathI. kAryasiddhi thayA pachI ja kAraNamAM kAraNapaNAno Aropa thaI zake. jenadarzananI e vizeSatA che ke sadguru, ziSyane samajAvatA nathI ane jyAM sudhI ziSya, potAnI yogyatAthI na samaje, tyAM sudhI sadguru nimitta paNa kahevAtA nathI. eka azAnIno, bIjA ajJAnI para koI upakAra hoto ja nathI. jo koI ajJAnI, koI bIjA ajJAnI mATe kaMI kare tyAre, tene sahakAra karyo; ema kahevAya che. paraMtu jyAre jJAnI, koI ajJAnI mATe kaMI kare, tyAre upakAra karyo; ema vyavahArathI kahevAya che. jyAM sudhI jIva ajJAnIno upakAra mAnavAnuM baMdha karato nathI ane sadguruno upakAra mAnato nathI, tyAM sudhI te saddagurune samajyo nathI. jo ApaNe kharekhara sadgarane upakAra mAnatA hoIe to, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-12]. - [57 temanA upadezane samajavo paDaze, sadgurunA hRdaya sudhI pahoMcavuM paDaze mAtra sadguru-sadguru bolavAthI teo ApaNA upakArI nahi thAya. guru dvArA jinendra bhagavAnanA guNone zIkhI levA mAtrathI jinendra bhagavAnanI oLakhANa thatI nathI. bhagavAnane sarvaprakAre oLakhavA joIe. tethIpravacanasAragraMthanI 80mIgAthAmAM kahyuM che je arihaMta bhagavAnane dravya, guNa ane paryAyathI jANe che te potAnA AtmAne jANe che tathA teno moha kSaya thAya che. Ama, bhagavAnanA anekAMtamaya svarUpane paNa sadguru ja samajAve che. tethI sadguruno upakAra avacanIya che. samajaNa AvethI guruno upakAra thayo gaNAya. samajaNa AvyA vinA upakArazo? samajaNa AvethI ja jaNavAnuM-janamavAnuM zamI jAya che. samajaNa AvyathI jinasvarUpanuM prAgaTya che, anyathA nahi. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvaghATananA aMzo A pramANe che. - saddagurunA upadeza vinA potAnA svacchede potAnI matikalpanAthI, zAstraAdhAre alaukika parama svarUpane jematema dhArI levuM ane kahevuM ke tIrthakara bhagavAne anaMta upakAra karyo che, ame te vItarAga prabhunI AjJA pALIe chIe, ema kalpanAmAM rAga vaDe parokSanuM lakSa kare che, paNa pratyakSa sadgurunuM lakSa nathI; tethI jinasvarUpa samajyA vinA tuM mAne ke ame samajyA chIe, e vacana doSavALuM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58] - [Atmasiddhi anuzIlana che. samajyA vinA upakAra kono ? jJAnIe kahyuM ke kAMI ane tuM samaje che kAMI. anaMta kALathI aNasamajaNe tAro svakALa, parabhAvapaNe-ajJAnapaNe cAlyo Avyo che. rAgane pedA kare rAkhe tene AtmA kahyo nathI. AtmA sukhasvarUpa, AnaMdamaya, akaSAyabhAve che. tenuM anaMta kALamAM jANapaNuM thayuM nathI, eTale aNasamajaNabhAve tAro kALa gayo che, mATe pratyakSa sazuru vinA tAruM AtmasvarUpa tArA svacchede nahi TaLe. anAdithI parapariNatino abhyAsa ane dehAdhyAsa che eTale jene je game che (game che) te zAstrane, nyAyane, zravaNane jema phAve tema khatavI deze; mATe "sazurunA upadeza vaNa samajAya na jinarUpa"temAM jene pratyakSa sagurunuM bahumAna nathI, tene lakSa ane pratIta nathI. AtmArthanI prAptithI zUnya, evI sobata tane, maLI jaze to tane gamatI vAta tyAMthI maLI raheze. je potAthI ajANa che, aNasamajyo rakhaDyo ane e ja bhAve vItarAganA guNa gAya che, paNa vItarAge paramArtha zuM kahyo che te samajyA vinA te upakAra gaNAya nahi. aNasamajaNathI tuM tArI UMdhI daSTi vaDe anaMta jJAnI-sarvazanuM eka aMze paNa mApa kADhI zake nahi. svacchaMdatAthI samajavA mAge to samajI zake nahi. zubhakiyA, zubhabhAve to mohakarmanA udayavALo rAga che, tenAthI arAgI nirmaLa AtmA kema pragaTe? ja pragaTe. deva, guru, dharma paNa vItarAga che. te rAga vaDe kema jaNAya ? mATe kahe che ke, "samajyA vaNa upakAra zo ? samajya jinasvarUpa." Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-13] - [59 tuM jo samaje to tAruM vItarAgarUpa tArAthI pragaTe, akaSAyabhAvanI ruci thaye, samajanArano AtmA pariNAme jinadazAne pAme. aMtara svabhAve svAdhIna tattva jema che tema samajya guNa thAya." AtmAdi astitvanA, eha nirUpaka zAstra; pratyakSa sazuruyoga nahIM, tyAM AdhAra supAtra. 13 kRpALudeve sadgurunI bhaktibhAvapUrvaka mahimA batAvIne chelle kahyuM ke jyAre sadguruno paNa pratyakSa yoga na hoya tyAre AtmArthI jIva mATe zAstra ja AdhAra che, sahAro che. Apta eTale sarvaza bhagavAna AtanA vacanane Agama kahevAya che. Agamane zAstra paNa kahevAya che. evo niyama nathI ke bhagavAnanA pratyakSa vacanone ja Agama kahevAya. gurunA vacanane paNa Agama kahevAya che. anekAMta svarUpI jagatane syAdvAda zailI vaDe samajAvanAra Agama hoya che. jinavANImAM AtmA vagere cha dravyanA astitvanuM varNana Ave che; tethI tene zAstra kahevAya che. vItarAgInA vacanane zAstra kahyA hovAthI, zAstra paNa vItarAgatAnI prAptinuM prayojana siddha kare che. jIvane deva, zAstra ke gurunA mAdhyamathI tattvajJAna prApta thaI zake che. koI apekSAe deva ane guru karatAM paNa zAstrane vadhu mahatva ApyuM che. deva ane guruno yoga temanA samaya anusAra thAya che jyAre zAstrano upayoga ApaNe ApaNA samayanI anukULatAe karI zakIe chIe. tIrthakara bhagavAnano upadeza pAMcamA ArAmAM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60] [Atmasiddhi anuzIlana hoto nathI ane sadguruno upadeza paNa teo zubhopayoganA kALamAM ja Ape che. paraMtu zAstranuM vAMcana, ApaNe jyAre IcchIe tyAre karI zakIe chIe. paMcamakALamAM muMbaI jevI mohamayI nagarImAM, aDadhI rAtre paNa zAstra vAMcIne jJAna prApta karI zakAya che. gurunuM javuM-AvavuM dareka jagyAe zakaya nathI. jyAre zAstra koI paNa jagyAe javAnI nA pADaze nahi. eka gurunuM eka samaye be sthAne rahevuM asaMbhava che. paraMtu zAstranI hajAro prata chapAvIne tene lAkho loko sudhI pahoMcADI zakAya che. tethI gurunA upadeza karatA zAstrano upadeza maLavo atisulabha che. paNa eka vAta e che ke guru vinA te zAstrane samajAve koNa? tethI kRpALudeve sadguruno apAra mahimA batAvyo che. sadgurunA mArgadarzana vinA zAstranuM vAMcana karavAthI koI . bhUla thaI zake che, kAraNa ke Aje evA ghaNAM loko che jene che dravyanA nAma tathA guNa-paryAyanA svarUpanI paNa khabara nathI chatAM teo samayasAra tathA pravacanasAra jevA graMthono abhyAsa karavA lAge che. teo tattvasaMbaMdhI sAmAnya jANakArInA abhAvamAM zAstrano svAdhyAya karatAM hovA chatAM, jIvanamAM koIpaNa prakAranuM koI parivartana dekhavAmAM AvatuM nathI. koI samaya evo paNa Ave che ke, zAstra tevA ajJAnI jIva mATe zastra banI gayuM hoya che. tethI koI paNa jIve graMthAdhirAjanA abhyAsano Agraha rAkhyA vinA, NamokAramaMtra jevAM prAthamika viSayathI abhyAsa prAraMbha karavo joIe. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-13] - moTA zAstrano UMdho abhyAsa karavA karatA, nAnA zAstrano sAco svAdhyAya karavo, jIvane vadhu lAbhadAyI nIvaDe che. eka vAta haMmezAM yAda rAkhavI ke, je pustakomAM AtmA zabda lakhelo hoya te dareka pustakone AtmAnuM satya svarUpa samajAvanAra zAstra na mAnavA joIe. jyAM anekAMta svarUpI AtmAnuM ane AkhA jagatanuM svarUpa batAvyuM hoya tene ja jinavANI ke zAstra kahevAya. jyAM saguruno pratyakSa yoga nathI, tyAM supAtra jIva mATe zAstra ja AdhAra hovAthI, tenA mATe to zAstra ja guru che. tethI jevo vinaya guru sAthe karavAnuM kahyuM che tevo ja vinaya zAstra sAthe paNa karavo joIe. jema guru pAsethI jJAna letI vakhate pote vyavasthita besIne jJAna laIe chIe ane gurune paNa yogya Asana grahaNa karAvIe chIe tema zAstra paNa yogya sthAna para besIne ja vAMcavuM joIe. jema duniyAbharanA pustakone game tyAM mUkI daIe chIe tema zAstrane game tyAM na rAkhavA joIe. khAsa karIne pathArI para to na ja rAkhavA joIe. mAtAnuM sthAna to hRdayamAM hoya che. kharekhara jene jinavANI mAtA pratye AdarabhAva hoya te zAstra abhyAsa paNa vidhivat ja karaze. te jayAM paNa svAdhyAya kare tyAM pote pagarakhAM utArIne, hAtha tathA moM sApha karIne ja jinavANI vAMcavI joIe. je jIvane zAstra pratye bahumAna haze te ja supAtra kahevAze ane teja teno abhyAsa karI zakaze, tenuM adhyayana karI zakaze ke je adhyayana svAdhyAyamAM pariNamanAruM hoya. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62] [Atmasiddhi anuzIlana bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. "sarvajJa jinezvarIta AgamazAstra je supAtra jIva hoya tene AdhAra thAya che. paNa te pratyakSa bhrAMtinuM chedaka nathI, paNa je jIva AtmArthI che, tIvra AtmAno kAmI che tathA sadgurunI AjJA zirasAvaMdha rAkhI varte che, gurunA virahamAM guru AjJA hRdayamAM rAkhe che tene supAtra kahyA che. A gALAmAM pramANika zAstronI vyAkhyA kahI che. AtmA che, te sivAya jaDa padArthonuM hovApaNuM che, te sat eTale trikALa che. yathArthapaNe sanAtana be padArtho ane tenuM hovApaNuM anAdi-anaMtapaNe che. paraloka che, saMyoga-viyoga paNa che ane te jaDa tattvathI judApaNuM che. tema ja mokSasvarUpa muktadazA paNa che. e benA saMyoge jIvathI vartamAna dazAmAM bhUla paNa che. e rAga-dveSIpaNuM paranA nimitte che. koI tattva potAnA kAraNe azuddha dazAmAM na hoI. zake, mATe jIvamAM paranA nimitte azuddha dazA che. loko kahe che ke, bIjuM tattva nathI, bhrAMti che, paNa tema nathI; mATe je zAstramAM jIva, ajIva Adi be tattvonuM yathArthapaNuM hoya, sarvajJa jinezvapraNIta AgamazAstro hoya tene pramANika mAnavA. vaLI A loka, paraloka che eTale ke AtmAthI parabhAvarUpa UMdhI mAnyatAmAM TakavAne kAraNe rAga, dveSa, ajJAnamaya jaDabhAvanA adhyAvasAyanA kAraNe vicitra karmaphala bhogavavAnA aneka sthAnako-paralokAdika che, punarjanma che ane rAga, dveSa, ajJAna rahita zuddha dazA puruSArthathI prApta thaI zake che vagere pramANa che. AgaLa vadhe to badhuM che, te jema che tema jaNAya che." Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-14] - [63 athavA sadgurue kahyAM, je avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 sAcA deva, zAstra, tathA sadgurunA mAdhyamathI tattvanuM svarUpa samajavuM, e jIvanuM kartavya che. paraMtu jo A prakAre tatvano abhyAsa nakare to, sadgurudvArA prarUpita sAdhanono vicAra karIne te sAdhananuM avalaMbana levuM joIe. jyAM sudhI AtmajJAna na pragaTe tyAM sudhI anubhUti sudhI pahoMcavAmAM kAraNarUpa sAdhananuM avalaMbana levuM te yogya ja che. sadgurunA vacana para zraddhA thayA vinA, jinAgamamAM pratipAdita jainadharmano ekapaNa siddhAMta samajAze nahi. gurunA vacana para evI zraddhA hovI joIe ke, koI paNa prakAranA kutarka ke kuyuktithI paNa vicalita na thAya. jyAre jIva sadgurunA vacana para vicAra kare ane jo tene gurunA vacano na samajAya to, teNe ema vicAra karavo joIe ke, mAruM jJAna apUrNa hovAthI mane samajAtuM nathI athavA to mArI upAdAnagata yogyatA pragaTa thaI nathI ke kALano paripAka thayo nathI paraMtu mane e vAtano nirNaya che ke, sadgurudevanA vacana to parama satya ja che. mata-matAMtarano Agraha choDyA vinA paNa, satya svarUpa samajAtuM nathI. ahIM mata-mAtaMtarano artha koI eka mata vizeSane na levo. gurunA vacana paNa gurunA nathI. sadguru kahe che ke, jinavacanano svIkAra karavo e ja jinendra bhagavAnanI kharI bhakti che. jinendradeva ke sadgurune hAtha joDavA mAtrathI temanI bhakti thaI jatI nathI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64] - [Atmasiddhi anuzIlana ajJAnIne jinendra bhagavAnanA vAstavika svarUpanI samajaNa nahi hovAthI, jevA bheda saMsArIomAM kare che, tevA bheda siddhomAM paNa kare che. mahAvIra svAmI ane gautamasvAmI vartamAnamAM to eka samAna dazAmAM sthita che. bhagavAna mahAvIrane jevI paripUrNa zuddhatA pragaTI che, tevI ja pUrNatAne gautamasvAmI paNa prApta thAya che. paraMtu ajJAnInI dRSTimAM mahAvIra bhagavAnanuM sthAna Aje paNa gautamasvAmI karatA UMcuM che. Ama ajJAnI be siddha paramAtmAne paNa siddharUpe dekhato nathI, tethI tene kahyuM ke, vyaktino moha rAkhyA vinA, vasu svarUpane samajavAno prayatna karo. dareka jIve mAtra kRpALudeva ke zrI gurudevano ja vicAra na karavo. jyAre te mahApuruSoe samajAvelA tattvano vicAra karIne potAnA jIvanamAM apanAvaze, tyAre ja teNe sadaguruno vinaya karyo ema kahevAze. jyAre tene gurunA vacana para zraddhA thaze, tyAre tene A jagatanI koI paNa vastu, vyakti ke ghaTanA ayogya nahi lAge. sadguru kahe che ke, A jagatanuM svarUpa jema che, tema yogya che. paraMtu ajJAnIne te svarUpa ayogya lAge che, tethI ajJAnI A yogya jagatane palaTAvavAno prayatna kare che. Ama ajJAnIno akAryakArI prayatna ja ayogya che. jo ke jagatane palaTAvavAno ajJAnIno prayatna paNa yogya che kAraNa ke te paNa tenI paryAgata yogyatAthI ja thaI rahyo che. tethI sUkSmarUpe vicAra karavo ke jagatamAM thaI raheluM koI paNa pApa, puNya ke dharma, e badhuM ja yogya che. pApa ane puNya baMnene yogya kahevAno artha ema nathI ke pApa ane puNya karavA joIe. eno kharo artha ema che ke, darekanI paryAyagata yogyatAmAM je pApa ane puSya nakkI che, tene Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-14] koI badalAvI zakatuM nathI, tethI te paNa yogya che. jo jagatano koIpaNa zeya ayogya hoya to tene jANanArUM kevaLajJAna paNa ayogya thaI jAya. paraMtu ema thatuM ja nathI. Ama jJAnInA vacanomAM ghaNuM rahasya chupAyeluM hoya che, jene samajavA mATe matAMtara choDIne UMDA vicAra ane maMthana karavuM khUba ja jarUrI che. sadgurue je zAstro avalokavA mATe kahyA hoya; te zAstro anyamatanA game te darzananA game te anya matamAM mAnatI vyaktinA hoya, te viSenA jAta-matAMtara tyajIne e sadguru nirdiSTa graMtho viSe paNa nitya vicAra karavo joIe. kAraNa ke tenuM prayojana paNa jIvane doSothI choDAvIne guNa tarapha laI javAnuM ja hoya che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. dharmAtmA sadgurue kahyuM ke amuka zAstra vAMca, to tenuM ghaNuM mAhAlya AvavuM joIe ane sarvajJa bhagavAnanA nyAyanA UMDA gaMbhIra rahasya bharyA che temAM UMDA utarIne te samajavuM joIe. jema dariyAmAM motI levA mANaso UMDA avagAhe che tyAM magaramaccha, mAchalAM tathA pANInuM tophAna sahana karIne paNa aMdara DUbakI mAre che, tema zAstranA tAtparyane avagAhe che, teno artha e che ke, sarvajJa vItarAga bhagavaMto, AcArya ane gaNadharo Atmatattva viSe zuM kahevA mAge che te potAnA jJAna vaDe svAlaMbanathI guruAjJAnuM yathArthapaNuM samajIne, UMDA nyAyane gaMbhIrabhAve te vicAre che. virodhI mAnyatA TALIne prathama ja samajavAnuM e che ke, jIvathI zuM thaI zake Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana che ane zuM nathI thaI zakatuM, zuM thaI rahyuM che ane zuM mAne che. pote dareka samaye zuM svarUpa che teno yathArtha nirNaya karyA vinA zAstro vAMce, sAMbhaLe ane "huM sAruM karuM chuM ema mAne te badhuMya vRthA che. AtmA sva-guNamAM badhuM karI zake che, paraMtu saMsAra, dehAdi paravastu ke paraguNamAM (paramANuMmAM) koI prakAre kaMI paNa kadI na karI zake. A mahA niyama prathama samajavo." roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 jo jIva svachaMda roke to, nizcitarUpe mokSa prApta kare. sadgurunA mArgadarzana vinA mokSamArgamAM praveza thato nathI. paraMtu svacchaMdI jIva potAnuM DahApaNa calAvIne mokSa pAmavAnI kozIza kare che, je kyAreya saMbhava nathI. svacchaMdIpaNuM choDavAthI mokSamArganI ja prApti nahi paraMtu mokSanI paNa prApti thaze, ema khAtarIpUrvaka kahyuM che. "pAme avazya mokSa'mAM prayukta avazya zabda svachaMda rokanAra mokSaprAptinI geraMTI Ape che. paraMtu tenA mATe guru dvArA samajAvelA mArge cAlavuM paDe. svacchaMdIne saraLa mArga game che paNa satya mArga cato nathI. jo tene satyanI ruci hota to, satyane pAmI cukelA sadguru pAse dharma samajavAnI kaLA zIkhI leta. laukikamAM paNa koI mArga vize, jo ApaNe jANatA na hoIe, to mArganA jANakAra lokone pUchIne ja AgaLa vadhIe chIe. e ja rIte alaukika mArgamAM paNa, ajJAnIe mokSamArga saMbaMdhI pUrNa jANakArI sadguru vaDe prApta karavI joIe Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-15]. ane mokSamArgamAM AgaLa vadhavuM joIe. svacchaMdatA choDIne sadgurunA vacanane jIvanamAM apanAvavAthI mokSa prApta thaze ja. jinendra bhagavAne divyadhvaninA mAdhyamathI upadeza Apyo che ke, deva-zAstra-gurunI sAcI samajaNa thayA vinA koI paNa jIvane mokSa prApta thato nathI, tethI jinavacanane pramANa mAnIne potAno svachaMda choDavo joIe. jinendra bhagavAnane "nirdoSa' kahyA che, kAraNa ke temane moha-rAga-dveSa vagere doSo, AtmAmAMthI dUra thayA che, naSTa thayA che. bhagavAne jeno nAza karyo che, te pharI kyAreka pragaTa thaze nahi ane bhagavAne jene pragaTa karyuM che, teno kyAreya nAza thaze nahi. tethI jinendra bhagavAna nirdoSa che. bhagavAne ajJAnano nAza karyo che te pharI kyAreya pragaTa thaze nahi ane bhagavAne kevaLajJAna pragaTa karyuM che teno kyAreya nAza thaze nahi. bhagavAna svayaM astinA astitvathI Asthaya che (zraddheya) ane nAstinA nAzathI nirmaLa che. Ama jinendra bhagavAna vItarAgI hovAthI nirdoSa che. bhagavAnanI vANInuM kendrabiMdu AtmA che. jinendra bhagavAnano upadeza AtmAmAM lIna thaI mokSaprApti thAya tenA mATe ja che. anAdikALathI Aja sudhI anaMtajIvo sadgurunA vacananA AlaMbanathI mokSa pAmyA che, tethI mokSaprAptino rAjamArga to sadgurunA vacanonuM anusaraNa karavuM e ja che. je anaMtajIvo mokSa pAmyA che te Aje paNa mukta che ane anaMtakALa sudhI mukta ja raheze. laukikamAM paNa koI vyaktine baMdhana gamatuM nathI, parAdhInatA gamatI nathI. nokarane zeThanI parAdhInatA gamatI nathI. patnIne patinI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] [Atmasiddhi anuzIlana parAdhInatA gamatI nathI. tethI dareka vyakti mukta ane svataMtra rIte rahevA Icche che. prabhAtabhAI nAmanA mArA eka mitra evuM kahetA ke "mane ochA paisA maLe to paNa cAlaze paNa mAre koIne tyAM rahIne nokarI karavI nathI, svataMtra rahIne vepAra karavo che." game teTalI UMcA padanI nokarI haze to paNa koI dabANa nIce rahevuM paDaze, mATe te ochA kamAIne paNa zeTharUpe rahevA mAMge che, svAdhIna mAlika thaIne rahevA mAMge che. laukikamAM paNa laukikanI prApti svaccheda choDIne samarpita thaI janArane ja prApta thatI hoya che. kahevAno artha e che ke, dareka jIva mukti Icche che, baMdhana koIne pasaMda nathI. tethI salluru anaMtakALa sudhI TakI rahe evI muktino mArga samajAve che. jene samajavA mATe potAno svachaMda choDavo anivArya che. 0 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "nirdoSa, akaSAya karuNAnA dAtA atideva rAgarahita nirdoSa che, evA vItarAga kevaLajJAnItIrthakara bhagavAna ke jeo nirdoSatAne pAmI gayA che temaNe kahyuM che ke, svaccheda eTale darzana (potAnA svabhAvamAM bhrAMti, khoTI zraddhA), mithyA mAnyatA TALI satyaruSanI AjJAthI anaMta jIvo mokSadazAne pAmyA che. zAstranA ekeka vacanamAM ghaNA nyAya-Azaya hoya che, paNa jIvone mananapUrvaka sAco vicAra karavo nathI. "Atmasiddhi' ghaNAe ghaNI vakhata vAMcI haze paNa aMtaramAM mananapUrvaka sAco vicAra karyo nathI. je rIte vicAravuM joIe, samajavuM joIe te pramANe samajAyuM nathI, mATe A gAthAmAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-16]. - (69 svaccheda TALavA upara khAsa bhAra mUkyo che. (svacchaMda eTale darzanamoha, mithyAtva, khoTI mAnyatA). potAnuM svarUpa je nirmaLa jJAtAdraSTA che, tenI oLakhANamAM bhUla e ja anAdikALanuM mithyAtva jIvane anaMta saMsAramAM rakhaDAve che. te potAnI bhUla, potAno ja aparAdha che. je puruSamAM te bhUla nathI evA satyaruSa-sadgurune oLakhI, temanA caraNano Azraya karavAthI potAnA doSa TaLe che." pratyakSa sadguru yogathI, vacchaMdate rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya. 16 AgamanA Azayano mithyAbhAsa, pratyakSa sadgurunA yoga vinA dUra thato nathI. potAnI meLe, sadgurunA mArgadarzana vinA, potAnI jAte artha grahaNa karavAthI svacchaMdapaNuM vadhu poSAya che. tethI A kALamAM pratyakSa sadgurunI mahimA vadhu batAvI che. pratyakSa sadgurunA yoganuM mahatva batAvavAnuM kAraNa e che ke, sadgurunuM pratyakSa AcaraNa dekhIne, jIva temAMthI pratyakSa preraNA laI zake. jyAre jIva koI bhUla kare to, zAstra ke parokSa deva ke parokSa guru tene rokaze nahi paraMtu sAkSAta sadguru ajJAnInI bhUlane jyAre pratyakSarUpe dekhe che tyAre tene dUra karavAno mArga batAve che. pratyakSa sadgurunI agaNita mahimAno artha ema na samajavo ke sadguru jIvano svaccheda dUra kare che. jo ziSya pote potAno svachaMda choDI sadguru pratye samarpita thAya to tene sadgurunuM yathArtha mArgadarzana maLe che. mArgadarzana pramANe potAnuM DahApaNa DoLyA vagara ziSya, gurunA cIMdhyA mArge cAle to Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70] -- - [Atmasiddhi anuzIlanA te ziSyano mokSa thAya che. jyAM paNa sadgurunI mahimA batAvI, e sarva sthAne nimittanI mukhyatAthI kathana karavAnuM AvyuM che; ema ja samajavuM. deva ke guru jIvanuM bhaluM karI zakatA hota to, tIrthakara bhagavAnanI divyadhvanI sAMbhaLatA karoDo jIvone AtmAnubhava thaI jAta. kahevAnuM tAtparya e che ke, jyAre jIva, potAnA svabhAva tarapha daSTi karI, potAnA puruSArthanA baLa para, potAnI tatkAlIna yogyatAthI, bhavitavyatAnusAra zuddhAtmAne anubhave che, tyAre sadgurune nimittakAraNa kahevAmAM Ave che. pratyakSa sadgurunA yogamAM nahi rahIne, jIva jyAre anya upAya kare che, tyAre teno svachaMda bamaNo thato jAya che. jevI rIte laukika vyavahAramAM koI vyakti bimAra paDe che tyAre te bimArInA vizeSajJa pAse jAya che. vizeSajJa pAse jatAM pahelA vaidyanA anubhava viSe jANakArI prApta kare che. Ama aneka prakAre vicAra karIne, vaidyano nirNaya karIne, tenA para vizvAsa rAkhIne, bimArI dUra karavAnA Azaye, yogya vaidya pAse jaIne, potAnuM sarvasva samarpaNa karIne paNa bimArIthI mukta thavA mATe upacAra kare che; tevI rIte alaukika mArgamAM paNa, ajJAnI tenI ajJAnatAthI pIDita thaI rahyo hoya tyAre, ajJAnatAne sArI rIte jANIne choDanArA sadguru pAse jAya che. sadguru pAse jatAM pahelAM, sadgurunA AtmAnubhava ane anya bAhya lakSaNa viSe jANakArI prApta kare che. Ama aneka prakAre vicAra karIne, sadguruno nirNaya karIne, temanA para vizvAsa rAkhIne, svachaMdatA ane ajJAna dUra karavAnA Azaye, pratyakSa sadguru pAse Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-16] - [71 jaIne potAnuM sarvasva samarpaNa karIne paNa svaccheda ane ajJAnathI mukta thavA mATe upacAra kare che. tethI dareka jIve pratyakSa sadgurunA yogane ja svaccheda dUra karavAnuM sAdhana samajavuM joIe. jyAM sudhI potAnI paryAyamAM azuddhi paDelI hoya tyAM sudhI sadguruno AdhAra levAmAM koI doSa nathI. AtmArthI jIvane sadgurunI mahimA hovAthI niraMtara sadgurunI zodha rahe che. jyAre matArthI jIva pratyakSa sadguru maLe to paNa temanAthI dUra bhAge che ane pote svachaMdI banIne phare che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "AtmArthIto nirdoSa jJAnabaLavo rAgaTALIne puruSArtha sahita kahe ke dravya huM trikALa zuddha ja chuM. potAno zuddha paryAya ughADatAM keTalo baLavAna puruSArtha joIe, te jJAnano prayatna TakAvI rAkhavA keTalo puruSArtha (vIryabaLa) joIe, tenuM svacchaMdI eTale zuSkajJAnIne bhAna hotuM nathI. svachaMda TALavAno upAya sadgurunA Azraye hoya che, eTale potAnI pAtratAthI upAdAna taiyAra karI sazuruno samAgama kare to anAdino mithyAbhAva-svachaMda rokAya che ane pariNAme te AtmArthI jIva AtmajJAnadazAne pAme che. vaLI koI upAdAnane bhUlIne nimittane pakaDI rAkhe eTale vyavahAravacanone pakaDIne vyavahAra kriyAkAMDanuM vidhAna jemAM hoya te ja mAtra vAMce, vicAre ane kriyAjaDatvamAM ja rokAya, bAhyakriyAne cAritra mAnI temAM prema rAkhe ane bAhya vrata, samiti Adi kriyAne AtmAnuM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72] [Atmasiddhi anuzIlana hitakara sAdhana mAne, te paNa sadgurunI AjJAthI viruddha che, eTale te sadguruno ane potAnA avikArI AtmAno niSedhaka jIva che.' svacchaMda mata Agraha tajI, varte sadgurulakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. 17 potAno svacchaMda ane matAgraha choDI, je jIva sadgurune samajIne, sadgurue batAvelA mArga para cAle che, te jIva sadgurune pratyakSa anusarato hovAthI, tene samyagdaSTI kahyo che. kRpALudeva vAraMvAra kahe che ke, hitecchu jIve potAnI mati kalpanAthI mokSamArga para cAlavAno prayatna na karavo joIe. kAraNa ke alaukika mokSamArgamAM mArgadarzakanA mArgadarzana vinA samyagdarzana prApta thatuM nathI, mokSamArga pragaTato nathI. svacchaMdI thaIne pharavuM enA karatAM sadgurunA caraNomAM besavuM vadhu uttama che. athavA svacchaMdane vaLagI pramAdI thaI beThAM rahevA karatAM sadguru dvArA batAvelA mArga para cAlavuM sarvottama kArya che. A kArya bhavano abhAva karavA mATe atyaMta kAryakArI che. abhimAna chUTyA vinA matArtha chUTe nahi. jIve potAnA mata athavA abhiprAyane ja sAco na mAnavo joIe. kAraNa ke ajJAnI mAna kaSAyanA lIdhe potAnI bhUla svIkArato nathI. kyAreka mAna kaSAyanA tIvra udayamAM jJAnI sAthe paNa vivAda karavA lAge che. jyAre jJAnI ane ajJAnI vacce saMgharSa thAya, tyAre ajJAnInI jIta thAya che kAraNa ke saMgharSanuM mULakAraNa tIvra kaSAyabhAva che. jJAnImAM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-17] - [73 azAnI jevo tIvra kaSAya nahi hovAthI saMgharSa karatA nathI ane potAnI hAra svIkArI le che. ajJAnI samakSa jJAnInI hAra e ja jJAnInI vAstavika jIta che. Ama, je jIva sadguru tarapha lakSya kare che eTale gurunA vacanone lakSyamAM le che, te jIva samakita pAme che. samakitano artha samyagdarzanajJAna-cAritranI ekatA samajavo. pratyakSa sadguru pAse jaIne jIva potAno anubhava varNave che. jo ke AtmAnubhava vacana agocara che, chatAM evuM paNa vacanamAM AvyuM, tethI tene AhalAd svarUpa vacana agocara AnaMda kahyo che. tenA samakitane pratyakSa sadguru pramANita kare che. - jIvane samakita thatAM jagatano koI paNa parapadArtha sukha ke duHkhanuM kAraNa lAgato nathI. caturtha guNasthAnavata jIvane cAritra saMbaMdhI azuddhatA hovA chatAM paNa, zraddhALuNanI paryAya paripurNa zuddha hoya che. zraddhAguNanI paryAyanuM paripUrNa zuddha thavuM eTale mokSamArga ane AtmadravyanI samasta paryAyanuM zuddha thavuM eTale mokSa. Ama, pratyakSa sadgurunA yogamAM samakita pAmI levuM joIe. pratyakSa sadaiva ke sadgurunA upadezanA nimittathI, je samyagdarzana pragaTe, tene adhigamaja samyagadarzana kahevAya tathA je samyagdarzana parokSadeva athavA gurunA nimittathI thAya tene naisargika samyagdarzana kahevAya. eno artha ema che ke samyagdarzana e mithyAdI jIvanA upadezathI to thatuM nathI paraMtu samyagdarzananI prAptimAM mithyAdiSTIno Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74] ~ [Atmasiddhi anuzIlana upadeza nimitta paNa nathI. tema chatAM paNa, A kALamAM sadguruno yoga na maLe tyAre, mithyAdaSTIno Agama pramANita upadeza paNa sAMbhaLavo joIe. mithyAdaSTInuM pravacana ke lakhANa samyakatvanI utpattimAM pratyakSa nimitta na thatuM hovA chatAM, gurudeva paryuSaNa mahAparvamAM aneka vidvAnone pravacana ApavA mATe sonagaDhathI bahAragAma mokalatAM kAraNa ke, mithyAdiSTInA pravacanamAM sAMbhaLelI vANIthI pUrve sAMbhaLelI sadaiva athavA sadgurunI vANInuM smaraNa thAya che ane sadaiva athavA sadgurunIte vANI jIvane samyagdarzana pragaTa thavAmAM nimitta bane che. Ama pUrva smaraNathI je samyagdarzana thAya tene naisargika samyagadarzana kahevAya che. ema na samajavuM joIe ke naisargika samyagdarzana karatAM pratyakSa sadgurunA yogathI thatuM adhigamaja samyagdarzana vadhu saraLatAthI prApta thatuM haze. uparokta baMne prakAranA samyagdarzanamAM jIvano puruSArtha eka sarakho ja hoya che. mAnAdika zatru mahA, nijade na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. 18 mAnakaSAya vagere vikAra AtmAnA zatru che. bhagavAna mahAvIre paNa AMtarika kaSAyabhAvone AtmAnA zatru kahyAM che. ajJAnI jIva mAnanA nimittomAM rAga kare che tathA apamAnanA nimittomAM TheSa kare che. Ama, rAga-dveSa AtmAnA zatru che. kAraNa ke jyAM sudhI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-18] - [75 rAga-dveSa pariNAma utpanna thAya che, tyAM sudhI kevaLajJAna pragaTatuM nathI. tethI jinendra bhagavAnanA lakSaNomAM vItarAgatA pachI sarvajJatAne sthAna maLyuM che. arihaMta bhagavAnane rAgAdibhAvono sarvathA abhAva thayo hovAthI anaMta catuSTayarUpa birAjamAna thayA che. Ama, AtmAnuM paramAtmA na thavAnuM kAraNa mAnAdi kaSAyabhAva che. jo ke ahIM eka mAtra mAnakaSAyano ullekha karyo che paraMtu Adi zabdano artha ema samajavo ke krodha, mAna, mAyA tathA lobha kaSAya tathA hAsyAdinavanokaSAya paNa AtmAnA zatru che. arihaMtano artha paNa e ja thAya che. ari eTale zatru tathA haMta eTale naSTa karanAra AtmAmAM utpanna thatAM krodhAdi kaSAyabhAvono kSaya karavAthI teo arihaMta dazAne prApta thayA che. laukikamAM jene zatru kahevAya che, tene dharmamArgamAM zatru kahyA ja nathI kAraNa ke, laukikamAM Ajano zatru AvatIkAle mitra paNa banI zake ane Ajano mitra AvatIkAle zavuM paNa banI zake. jainadarzanamAM koI vyaktine zatru ke mitra kahyA nathI. eka zatrune mArazo to, bIjA aneka zatru ubhA thaI jaze; tethI zatruno nahi paraMtu zatrutAno nAza karavo joIe. zatrutAnuM bIju nAma mAnAdi kaSAyabhAva che. A kaSAyabhAva potAnI meLe athavA potAnI rIte dUra thatAM nathI. jo jIva sadgurunA zaraNe jAya to, tene mAnAdi kaSAya alpa prayAse dUra thAya che. alpa prayAse dUra thAya to, dareka jIva sadguru pAse jaIne alpa prayAse dUra kema karatA nathI? tenA javAbamAM kahe che ke, laukika viSayomAM mAna kaSAyanA poSaNa arthe jIva evo mAnAMdha banI jAya che ke, tene sadguru pAse jaIne kaSAyAbhAva dUra karavAno paNa bhAva Avato nathI. tathA jyAre Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76] [Atmasiddhi anuzIlana jIva sadguru pAse jAya che, tyAre tenA kaSAyabhAva svAbhAvikarUpe pAtaLA hovAthI tathA teNe pAtratA pragaTa karI hovAthI 'alpa prayAse' e zabdano prayoga karavAmAM Avyo che. anAdikALano sAthI evo anaMtAnubaMdhI kaSAyano abhAva karavAvALA sadgurunA zaraNamAM jatAM potAnuM mAna pAtaLuM paDe che. svArtha siddhinI bhAvanAthI, ajJAnI koI paNa sthAne jhukI jaze, paraMtu je sadgurunA nimittathI potAnA AtmArtha sivAya, koI bAhya svArtha siddha na thato hovA chatAM paNa, sadgurunA zaraNamAM AvavuM e jIvanI pAtratA che. sadgurunA zaraNamAM besI rahevuM athavA hAtha joDI levA eTaluM ja puratuM nathI. sadgurunuM AcaraNa dekhIne, potAne sadguru samAna banAvavAno prayatna paNa ka2vo joIe. Ama karavAthI nikaTa kALamAM pote paNa sadguru thaze e nizcita che. je sadguru upadezathI, pAmyo kevaLajJAna; guru rahyA chadmastha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 ajJAnI sthULamati jIvone Atmasiddhi zAstranuM A pada atyaMta vivAdaspada bhAse che. jJAnanI paripUrNatA ane samajaNanA abhAvanA kAraNe, A padathI ghaNA loko saMmata thatA nathI. ghaNAM loko to ahIM sudhI kahe che ke jo A eka pada na hota to, Atmasiddhi zAstrane mAnavAmAM amane koI vivAda na thAta. paraMtu jJAnI tene kahe che ke Aje tane eka padathI vivAda thAya che, kAle be padathI vivAda thaze ane eka divasa evo paNa Avaze ke tane Atmasiddhi Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-19]. - [77 zAstra sahita aneka AcAryanA graMtho muMjhavaNa bharyA lAgaze. tethI ajJAnIne na samajAya evA viSayanuM pratipAdana tathA graMthonuM prakAzana baMdha na karAya. sAra e che ke sazuru vacanano Azaya grahaNa karavo. kAraNa ke, zabdane pakaDI, bhAvo choDI devAthI, saMsAra paribhramaNa vadhe che. A pada sahita Atmasiddhi zAstra para, pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmIe bharasabhAmAM anekavAramArmika pravacano paNa ApyA che. A pada to Atmasiddhi zAstranuM hRdaya che ane e hRdaya kholanArA pUjya gurudevazrI hatA. jyAre meM A pada saMbaMdhI aMtarbhAva, pUjya gurudevanA pravacana dvArA jANyo, tyAre syAdvAda zailInuM mahatva jaNAyuM. pUjya gurudevazrI pratye mArI zraddhA daDha thavAmAM, A padanuM mahatvapUrNa yogadAna che. A padano artha jANyA bAda, meM gurudeva tathA kRpALudevanA mULa marmane paNa jANyo. jo ke AgamathI thayelI jANakArIne sImA hoya che. paraMtu eTalo vizvAsa che ke AgAmathI thayelI jANakArI dvArA tattvanA saMskAra saMcita karIne nikaTa kALe anubhava pramANathI jJAnInA aMtarbhAva sudhI pahoMcIza. - A padamAM gurunA vinayanuM svarUpa samajAvatA kahe che ke, koI ajJAnI jIva, pahelAM mithyAtva guNasthAnamAM hoya ane, AtmajJAnI evA cothA, pAMcamA ke chaThThI guNasthAnavartI sadaguruno upadeza grahaNa karIne, te upadezanA nimittathI, pote paNa AtmajJAna pAmIne sadguru samAna guNasthAnamAM praveza kare, to paNa sadguruno vinaya kare che. ajJAnadazAmAM sadguruno je vinaya karyo hato te to laukika Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78] - | [Atmasiddhi anuzIlana vyavahAra hato kAraNa ke ajJAnIne alaukika vyavahAra hoto ja nathI. kharo vinaya AtmAnubhavI jJAnIne ja hoya che. tethI paNa vizeSa ema kahyuM ke AtmajJAnamAM nimitta banelA sadguru to haju chadmastha hoya ane jo ziSya sadgurunA pahelAM ja kevaLajJAna pAme, to kevaLajJAna pragaTa thayA pachI paNa, te kevaLI bhagavAna potAnA bhUtakALanA chadmastha dazA samayanA sadguruno vinaya kare che. chadmasthajIva eTale kevaLajJAna rahita jIva. jo ke pahelAM guNasthAna thI bAramA guNasthAna sudhI badhA ja jIvo kevaLajJAna rahita hovAthI chasvastha kahevAya che. kevaLI bhagavAna potAnA bhUtakALamAM rahI cUkelA guruno vinaya kare che. A vAkyo koI Agama viruddha to nathI ja. mAtra teno yogya bhAva samajavo joIe. ahIM vinaya zabdano prayoga kyA arthamAM thayo che, e vAta to nAnuM bALaka paNa samajI zake che ke kevaLajJAna thayA bAda kevaLI bhagavAnane vaMdya-vaMdakabhAva hoto nathI. tethI kevaLI bhagavAna koI paNa jIvone vaMdatA ke vaMdAvatA nathI. kAraNa ke, vaMdha-vaMdakabhAva rAganA astitvanuM sUcaka che. kevaLI bhagavAna saMpUrNa rAgAdibhAvothI rahita hovAne lIdhe temane vaMdya-vaMdakabhAvanuM hovuM asaMbhava che. tethI bhUtakALamAM rahI cUkelA guru ke je vartamAnamAM potAnAthI nIcalI evI chadmastha bhUmikAmAM sthita che te sadaguruno hAtha joDavArUpa vinaya ke prazasta rAgarUpa vinaya to karatA ja nathI kAraNa ke, potAnA guruno rAga paNa kevaLajJAnanI utpattimAM bAdhaka che. tethI kevaLI bhagavAnane evo vinaya na ja hoya. ahIM Azaya ema samajavo ke kevaLajJAnamAM bhUtakALamAM rahI cUkelA sadgurune Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-19] [79 bhUtakALamAM potAne thayelA AtmajJAnamAM nimittarUpe jANavA e ja vinaya che. jJAna hovuM e ja vinaya che. ahIM koI ema kahe ke, kevaLI bhagavAnane eka mAtra sadgurunuM ja jJAna nahi paraMtu AkhA jagatanuM jJAna che, to emAM vizeSa zuM jANyuM? kevaLIbhagavAnane AkhA jagatanuM jJAna hovA chatAM AkhA jagatane bhUtakALamAM thayelAM AtmajJAnanuM nimitta kAraNa jANatA nathI. eka mAtra potAnA bhUtakAlIna sadgurune AtmajJAnanuM nimitta kAraNa jANe che. tethI sadguruno vinaya thayo, AkhA jagatano nahi, nimittane mAtra nimittarUpe jANavuM e paNa eka prakArano vinaya che. jema ke, lokavyavahAramAM koI vyakti potAnA karoDapati zeThanA nimitte vepAra karIne karoDapati thayo ane eka divasa evo paNa Avyo ke potAnA karoDapati zeThane pAchaLa choDIne pote abajopati thaI gayo tyAre tenA zeTha haju karoDapati ja rahI gayA. abajopati thayA pachI vAraMvAra potAnA bhUtakALanA karoDapati zeThane namaskAra karavA jarUrI nathI. mAtra eTaluM jANe ke huM lakhapati hato ane karoDapati zeThanA nimittathI karoDapati thayo ane karoDapatithI paNa AgaLa AvavAmAM mArA A zeThanuM mArgadarzana hatuM tema jANavuM ane jaNAvavuM, ene potAnA zeThano vinaya karyo ema kahevAya. kAraNa ke A kALamAM abajopati thayA pachI koI vyakti, abajopatine paNa gaNakArato nathI, to karoDapatine kyAMthI gazakA2e ? tethI kahyuM che ke abajopati vyakti bhUtakAlIna karoDapati zeThane yAda rAkhe, jANe tathA jaNAve e ja vinaya che. pUjya Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80] [Atmasiddhi anuzIlana gurudevazrIe A prakAre 'vinaya'nuM adbhuta svarUpa samajAvyuM che ane sadgurunI atyaMta bhaktibhAvapUrvaka mahimA varNavI che. A vinayanuM svarUpa samajavA mATe vizeSa nayavivakSA samajavI paDaze; nahi to zAstrano artha UMdho grahaNa karI, jIva doSamAM paDaze athavA tattvano artha ja nahi samajI zakavAthI graMthane ja apramANa kaheze ane jJAnInA tattvane choDIne svacchaMdI thaI jaze. A viSayamAM anyamatanI mAnyatA anya prakAre paNa che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "A gAthAmAM vinayanuM prayojana kaI apekSAe kahyuM che teno paramArtha kADhI levAno che. kevaLI bhagavAna jyAre chadmastha hatA tyAre potAnA guruno vinaya karyo hato. te vinayanI avasthAnuM jJAna kevaLajJAnamAM vartamAna dekhAya che ane samavasaraNamAM divyadhvani chUTe temAM paNa te vinayanI bhASA Ave che, anaMta jJAnamAM jema che tema, vikalpa vinA, saheje dekhAya che. temAM IcchA nathI, paNa zrI tIrthaMkara prabhunI dezanAmAMdivyadhvanimAM te pUrva avasthA saMbaMdhI vANI Ave ke ame prathama chadmasthadazAmAM upakArI sadguruno vinaya karyo hato ane teno mahimA jaNAve. kevaLajJAna thayA pachI vaMdyavRMdakabhAva nathI. zrImano Azaya zA hetuthI che te vicAratAM teno nyAya ema Ave che ke, vinayanA be prakAra cheH (1) zubhabhAvarUpa vinaya che te chaThThA guNasthAna sudhI ja vaMdha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-19]. s vaMdakabhAva Ave che. (2) zuddhabhAvarUpa vinaya che tyAM to kevaLa nirvikalpa vItarAgadazA che, tyAM koIne vinaya karavAno raheto nathI, mAtra sahaja puruSArtha potAnA pUrNa akaSAyabhAvamAM abheda pariNamana sahita pUrNa zuddhatArUpe TakI rahe che. te akaSAyabhAvano potAno potAne vinaya che. kevaLajJAna eTale pUrNa svarUpasthiti-pUrNa vItarAga nirvikalpa dazA. temAM vaMdyavaMdakabhAvanI vyavahArakalpanA karavI te asaMgata che. "vinayavaMta bhagavAna kahAve, nAhiM kisIko zISa namAve." bhUtakALanI apekSAthI upacAravacane tema kahI zakAya. eka AcArya potAno puruSArtha upADavA bhaktibhAvathI kahe che ke zrI kevaLajJAnI bhagavAnane anaMta karuNA che. ema kahyuM te upacAravacana che. tema kahevAnuM prayojana e che ke temanA bhAvavacananA nimitte ghaNA jIvone AtmajJAnanI prApti thAya che. vaLI bIjI rIte temane akaSAyakaruNA che. potAnA bhAvamAM doSa nathI Avato tenuM kAraNa anaMtI svadayA che. te akaSAyakaruNA che, parama vItarAgatA che. vaLI koI paramArtha bhaktivaza potAno puruSArtha upADatAM, nigamanayanI daSTie bhUtakALamAM bhagavAne je vinaya karyo hato teno vartamAnamAM Aropa karIne kahI zake ane te rIte potAno bhaktibhAvarUpa puruSArtha UchALe. jema che tema apekSA je nahi samaje te bhUla khAze. siddha bhagavAnamAM paNa nigoda avasthA goNapaNe che. e rIte bhUta-pUrvanI apekSA prayojanavaza samajavI joIe. nizrayadaSTie Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82). - [Atmasiddhi anuzIlana "sarva jIva che siddhasama" ema potAnA puruSArthanA upADa mATe svabhAva apekSAthI kahevAya. te jema che tema samajIne vartamAna avasthA pragaTa puruSArthapaNe lakSamAM rAkhe to tenI apekSA sAcI che. A gAthAno siddhAMta lokottara vinayamArgamAM akaSAyabhAvanI daSTivaDe nirmAnapaNAno mahimA jaNAvavAno che. te apekSAe A nimittanuM kathana che. teno paramArtha upara kahyo tema samajI levo. bIjuM kAMI na samajavuM. samajIne jema che tema jANavAnuM che. bAkI zAstramAM koI vAtano Azaya kaI apekSAe Ave che te na samajAya to madhyastha rahevuM. jJAnane pAmelo ziSya suzruno vinaya na cUke teno Azaya ema che ke, nirvikalpa dazAmAM sthita kevaLajJAnInA jJAnamAM pUrve chaghadazAmAM pote je vinaya karyo hato te avasthAnuM jJAna paNa khase nahi ane divyadhvani chUTe tyAre pUrva avasthAnI vAta paNa Ave. koI Indra, cakravartI Adi bhagavAna kevaLajJAnIne pUche to ame amArA guruno prathama Ama vinaya-viveka karatA hatA, ema paNa vANIyogamAM Ave. gayA kALamAM je vinaya karyo hato teno niSedha na karyo te paNa vinaya che. jJAnIne oLakhI teno vinaya na kare to svachaMda na TaLe. ahIM zrImadda je kahevuM che teno Azaya evo levo ke je jIvone vinayanuM mAhAtya na hoya tevA jIvone UbhA rAkhIne paNa koI apekSAe vinayanuM mAhAsya kahyuM che. vaiyAvaccano artha sevA che. eno artha vItarAga bhagavAnanI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-20] - [83 potAnA akaSAya bhAvanI sevA che. sarvajJa bhagavAne pUrve ziSya avasthAmAM guruno vinaya ane vaiyAvacca karyo hoya te vAtane koI sAdhaka jIva bhUtanagamanaye te bhUtakALanI avasthAno vartamAnamAM Aropa kare to te daSTie tenI vAta sAcI che, kAraNa ke tene bhaktibhAva uchALavo che e hetu che. vaLI tIrthakara bhagavAnanA nimittathI cAra saMghanI sthApanA thaI te paNa upacArathI vedhyAvacce che, kAraNa ke te asaMkhyAta jIvanI sevA che, potAnA puruSArthane-vIryane upADavA mATe dharmAtmA potAnA vinayaguNane upADIne chellI hada sudhI A rIte paNa kheMcI jAya che. evo satano vinaya karanAra potAnA guNano Adara kare che." evo mArga vinayataNo, bhAkhyo zrI vItarAga; mULa hetu e mArgano, samaje koI subhAgya. 20 zrI jinendra bhagavAne vinaya svarUpa mokSamArga kahyo che, te mokSamArgane koI viralA ja samaje che. vinayanuM svarUpa samajavuM khUba ja jarUrI che, kAraNa ke jyAM vinaya karavo yogya nathI, tyAM vinaya karavAthI jJAnIno avinaya thAya che; tethI vinayanA svarUpanuM ahIM spaSTIkaraNa karyuM che. vinaya e moTAmAM moTuM pApa paNa che, puNya paNa che ane dharma paNa che; tethI vinayanuM svarUpa jhINavaTathI bhedapUrvaka samajavuM joIe. mithyAtvane pApano bApa kahyo che. pAMca prakAranA mithyAtvamAM kuguru, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84] - [Atmasiddhi anuzIlana kudeva tathA kudharmano vinaya karavAvALuM vanayika mithyAtva kahevAya che; tethI tevA vinayane pAparUpa vinaya kahe che. vinaya puNya paNa che, kAraNa ke tIrthakara nAmakarmanI prakRtinA baMdhanA kAraNarUpa, je SoDazakAraNa bhAvanA che, temAM vinayane sthAna mukhya che; tethI vinaya e tIrthaMkara prakRti jevA ucca puNyabaMdhanuM kAraNa hovAthI vinaya moTAmAM moTuM puNya paNa che. eTaluM ja nahi, vinaya e dharma paNa che, je mokSamArga svarUpa che, cAritramaya che. aMtaraMgatapanA cha bhedamAM vinaya bIjA krame che. Ama vinayanAmanA tapa dharma viSe, jJAnIe aneka prakAre guNagAna gAyA che. Ama vinayano mArga aTapaTo che. vinaya karavo jeTalo jarUrI che, enA karatA e jANavuM vadhu jarUrI che ke koNe, kono, kyAM, keTalo, kyAre ane kevI rIte vinaya karavo joIe? vinayano saMbaMdha AtmA sAthe hovAthI, be hAtha joDavA mAtrathI vinaya thaI jato nathI. A kALamAM ema mAnavAmAM Ave che ke tamane. koInA pratye vinayabhAva hoya ane temanA viSe koI vyakti kaThora athavA asabhya vacana bole to cupa na rahevuM joIe. jJAnIno vinaya nirALo che. jJAnI kahe che ke, koI ajJAnI, jJAnIno anAdara kare to paNa, ajJAnI pratye dveSa na karavo, eTaluM ja nahi manamAM gAMTha paNa na bAMdhavI, tene kSamA ApavI, e ja jJAnIno yogya vinaya karyo kahevAya. tIrthakaronA tIrthanA mudde vivAda karanAra loko paNa tIrthakarano batAvelo vinaya pALatA nathI, kAraNa ke vivAdathI potAne sameTavo, bhagavAna mATe paNa vivAda na karavo, e kharo vinaya che. pahelAM ghara, ophisa, dhana, dolata mATe vivAda ane jhaghaDA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 20] [85 thatAM hatAM, Aje evo kALa AvI gayo ke lokoe tIrtha ane bhagavAna mATe paNa jhaghaDavAnuM cAlu karI dIdhuM. jo Aje mahAvIra bhagavAna paNa ahIM AvI jAya to temane vicAravuM paDe ke mAre kone tyAM javuM ? arthAt eTalA bheda paDI gayA ke na pUcho vAta ! zu AnuM nAma vinaya che ? kSamAbhAva pragaTyA vinA vinayabhAva pragaTato nathI; evo vItarAgI bhagavAnano batAvelo mokSamArga vinayamaya che. je jIva pote vinayavAna thayA che, sandeva-sazruta-sadguruno vinaya kare che, te ja jIva vinayanuM prayojana jANe che. hA ! bhAgyodayathI jJAnI thaI zakAtuM nathI arthAt saubhAgyathI vinaya samajI zakAto nathI. vinayane samajavA mATe puruSArthanI jarUra che. saubhAgya hoya ke durbhAgya, te AtmAthI bhinna che, ema mAnanAra jIvane saubhAgyazALI kahyo che kAraNa ke AtmAne jANanAra jJAnI ja vinayanA svarUpane sArI rIte oLakhe che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. 'zrI tIrthaMkarAdi kevaLIbhagavaMtoe divyadhvanimAM evo lokottara vinayamArga bhAkhyo che. e sanmArgano Adara-vinaya, sulabhabodhi ArAdhaka jIvane hoya che. teo A Azaya samajaze. bAkI svacchaMdIne nahi bese ane avaLo artha grahaNa karI svacchaMdanuM poSaNa karaze. je sAco mumukSu che, te zrI jinezvara bhagavaMtono kahelo lokottara vinayamArga samajaze ane ArAdhaze, niyamasAramAM AcArya mahArAja keha che ke, aho satyamAgama! aho sadguruno Azraya ! e Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86] -- [Atmasiddhi anuzIlana caraNakamaLa sevyA vinA A vastu samajAya tema nathI. temAM pratyakSa saddagurunA guNanuM bahumAna lAvI pUrNa pavitra kevaLajJAna svarUpanA gANAM gAyA che. te saMbaMdhImAM kAraNaparamAtmA tathA kAryaparamAtmAnA svarUpanuM che ke, svazakti paramAtmatattva sahaja AnaMdamaye anAdianaMta pAriNAmikabhAva che, tenI pratIti zrI sazuru AzrayathI thaI che; mATe nimitta kAraNamAM guru bhagavAna kahyA. jyAM adhUrI dazA che tyAM AgaLa anaMta jJAnIono Adara thayA vinA na rahe. paNa jene paramArthasvarUpano prema nathI tene sat ane sanA nirdoSa nimittano Adaranahi Ave. anaMta kALamAM svacchaMda ane matAgrahathI ja sanI oLakha (pratIti) thaI nathI. mATe saguruno Azraya ane vinayanuM bahumAna paramArtha prayojanakArI che, ema samajavuM. sujAtavaMta ziSya akaSAyabhAvanI pUrNa pavitratAno upAsaka che, mATe jemane viSe pragaTa puruSArtha varte che evA sadguru ane sAcA deva, guru, dharmanA sthAnabhUta nimitto, temAM potAnA bhaktibhAvano nikSepa karIne bahumAna karyA kare che. nirmAnapaNe vIryane pUrepUruM upADI zake evA nimanapaNAno e hetuM che. akaSAyabhAvapUrNasvabhAva che, tenI prApti potAnA puruSArthathI thAya che, temAM vacce zubha pariNAmanA vikalpa saheje Ave che. sAdhaka dharmAtmAne AkhuM jagata upakAra karavA teyAra che, lokottara mArganI kuMcI saddaguru AzrayathI samajAya che. tethI kahyuM che ke, sulabhabodhi jIva hoya te ja A lokottara vinaya, dravya ane bhAve jema che tema samajIne potAnuM kArya karI leze." Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-21]. [87 asadguru e vinayano, lAbha lahe jo kAMI; mahAmohanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI. 21 jo koI kuguru, potAnA ziSya pAse potAno laukika svArtha siddha kare to, te guru mohanIyakarmano baMdha karI, te karmanA phaLamAM anata saMsAranuM paribhramaNa kare che. potAne AtmajJAna nahi thayuM hovA chatAM, potAne guru manAvavA athavA ajJAnIne guru mAnavA, e baMnemAM eka ja sarakho doSa lAge che. koI kahe ke, mane potAnI sAcI dazAnuM jJAna nathI, tethI kyAreka bhUlathI potAne jJAnI mAnI levAya che. tevAM jIvane kahe che ke, jene potAnI dazAnuM jJAna na hoya te ajJAnI ja hoya, kAraNa ke jyAM sudhI potAnI asalI dazAno bhrama raheto hoya, tyAM sudhI ajJAnIpaNuM ja samajavuM, koI kuguru, jo ziSyane ema kahe ke, tamArI pAse ATalo badho parigraha che, te dekhIne mane khUba ja kheda thAya che. cAlo, thoDo parigraha choDo ane mane ApI do. tyAre aNasamajadAra ziSya, potAno parigraha kugurune ApIne ThagAto raheze. je samajadAra ziSya haze, te evA kugurune, gurunA rUpamAM svIkAraze ja nahi ane kyAreya AvA prakArano prasaMga bane to kaheze ke, pote vastu choDIne potAnA gurune parigrahavALA banAvavA yogya na kahevAya. tethI huM Apane koI paNa bhautika sAdhana sAmagrI ApavA mAMgato nathI. Ama kahIne, te samajadAra jIva kuguru pAse jaIne, potAnI saMpattine lUMTAvato nathI. jyAre koI ziSya vinayavaMta praNAma kare, tyAre tenA vinayano durUpayoga karIne, kugurutenA ziSya pAse koI paNa prakAranuM sAMsArika Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88] - [Atmasiddhi anuzIlana prayojana siddha karAve che ane tenA mATe aneka prakAranA pralobhano Ape che. jema ke koI asadguru eTale kuguru potAnA ziSyanA vyavahArika kAryo mATe sahAyaka bane, putra-putrInA lagna karavA mATe joDakAo zodhI Ape, potAnA AzIrvAdathI vepAra-dhaMdho sAro cAlaze evA pralobhana Ape; AvA guru niyamathI mAna ane nAmanA lobhI hovAthI saMsAracakramAM paribhramaNa kare che. - jinendra bhagavAna ane zuddhopayogI bhAvaliMgI sAdhunI e ja vizeSatA che ke, teo potAnA ziSyane AzIrvAda paNa ApatA nathI. e paNa prazna che ke, teo potAnA ziSyane AzIrvAda Ape paNa zA mATe? AzIrvAda ApavAno bhAva choDIne to uccadazAne pAmyA che. jyAre kugurune AzIrvAda ApavAnA bhAva tIvrarUpe, A jagatamAM dekhavAmAM Ave che. kayAreka to ema ja lAge che ke, jANe te kuguruo AzIrvAda ApavA mATe ane mAna kaSAyanA poSaNa arthe ja sAdhu thayA haze. - potAne jyotiSa vidyAnA jANakAra batAvIne, mUDha ziSyane potAnA tarapha AkarSe che. dharma to alaukikamArga che paraMtu kuguru potAnA ziSyane laukika sukha sagavaDanI lAlaca batAvIne, ziSyanI lAlaca vRttine dUra karavAnA badale tene vadhu tRSNA jAgRta karAve che. koI ziSya temane guru mAnIne sevA cAkarI kare tyAre, te sevA-cAkarIne vaiyAvacca karI; ema kahIne potAno svArtha siddha kare che. kRpALudeve, A kALamAM pratyakSa sadgurunI khUba ja mahimA batAvI che, tenuM kAraNa e che ke, A kALamAM galI-galImAM guru Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-21] [89 banI gayA che. A guru pote ajJAnI hovA chatAM potAne guru tarIke mAne che ane ziSya pAse manAve che. tethI sadgurunI zodhano artha ema paNa che ke, kugurumAM phasAI na javuM kAraNa ke kugurune guru mAnI levAthI kyAreya paNa sAcA guru maLaze nahi. kuguru, mohanA AvegamAM mohane vaza thaIne anaMta karma baMdhana kare che, potAne dharmI batAvIne dharmanA nAme DhoMga kare che, tethI te anaMtakALa sudhI saMsAra paribhramaNa kare che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "AtmasvarUpathI abhAna jIvo che te mahAmohI che. evA mithyAdiSTI jIvane mahAmohanIya karma baMdhAya che. mULa to jJAnI sadgurune bIjAnA vinayanI sarvathA IcchA ja nathI, potAno vinaya karAvavA kAmI nathI. jeNe AcArya, upAdhyAya, munipaNAnuM nAma dhAraNa karyuM che ke, jo aMgata pAsethI mAna levAnI kAmanA kare, potAne yathArtha anubhava chatAM sadgurupaNuM potAmAM che ema sthApana kare, ziSya Adi pAse vinaya karAve, aMtaraMgamAM mAnAdinI mIThAza vede, tene mAthe 70 koDAkoDI sAgaranI sthitinuM mohanIyakarma bAMdhI nigodamAM anaMtakALa rakhaDavAnI javAbadArI che. je ziSyo tattva samajayA vinA kuguruono jyAM-tyAM vinaya kare, namana karatA phare, te paNa mahAmohanIya karma bAMdhe. ghaNA kahe che ke, te bhagavAnanA bhakta che, sAdhunuM cAritra pALe che, AtmArthe AkarAM vrata-tapa pALe che, mATe ame tenA bAnAne vezane) namaskAra karIe chIe, e Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90] [Atmasiddhi anuzIlana dharmanI zobhA che. tenAthI dharmatIrtha nabhI rahe che; paNa ajJAna jevuM mahApApa koI nathI. ajJAnapaNuM-ajANapaNuM te bacAva nathI. vaLI pakSI paNa rAtribhojana nathI karatA, Dhorane koI parigraha dekhAto nathI, vanaspatimAM paNa zaktirUpe siddha jevo AtmA che, te paNa koI jIvanI hiMsA karatAM nathI mATe temane vaMdana karavAthI dharmalAbha thavo joIe, paNa ema to thatuM nathI. bAhya cAritrano veza dekhIne namaskAra karavo te ajJAnane puSTi ApavA jevuM che. A samajavuM kaThaNa paDe tema che. mATe kahIe chIe ke prathama AtmasvarUpa zuM che teno virodha TALIne jANo. ghaNAM badhA vezadhArI mAne che ke ame tyAgI chIe, Ama kriyA karIe chIe, nirvadya vastu laIe chIe, parigrahanA tyAgI chIe, paNa AtmA zuM kare ane zuM na kare tenI kAMI khabara na paDe. tene vaMdanIya kema kahevAya? prazna che ke ame gRhastha chIe enA karatAM e dravyacAritrI A dravyasAdhu sArA kharA ke? temane vaMdana thAya ke ? to teno javAba che ke tenA karatAM sudRSTivAna gRhastha anaMtagaNA sArA che. bagaDeluM dUdha chAzamAMthI jAya ema dravyaliMgI sAdhu bhale utkRSTa tyAga-vairAgyavAna dekhAtA hoya, bhale bahAramAM jaina muni nAmadhArI hoya chatAM te bagaDelA dUdha jevA che; paNa dharmAtmA gRhastha hoya te tenA karatAM anaMtagaNo sAro che. mATe tattvano abhyAsa karo to jema che tema samajAze. khoTAno Adara thatAM satno anAdara thAya che, mATe vinaya karanAranI paNa javAbadArI che. 99 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-22] . [91 hoya mumukSu jIva te, samaje eha vicAra; hoya matArthI jIva te, avaLo le nirdhAra. 22 jJAnInA vacanane mumukSu jIva samajI zake che. jJAnIe je AzayathI tattvopadeza Apyo hoya, te Azayane grahaNa karanAra mumukSu hoya che. mokSanI IcchAvALA AtmAne mumukSu kahevAya che. saMsArathI, thAkelo jIva mumukSu che, kAraNa ke mokSanI IcchA tene thAya che, jene saMsAra paribhramaNano thAka lAgyo hoya. mumukSu bhAIo tathA baheno evA zabdo avAra-navAra vAMcavAmAM tathA sAMbhaLavAmAM AvatA hoya che. jo ke mokSa to mAtra bhAIo (puruSo)ne ja thAya che, baheno (strIo)ne nahi. strIne mokSa thato nathI paraMtu mokSanI IcchA to avazya thAya che; tethI strIone paNa mumukSu kahevAmAM Ave che. ajJAnIne mokSanI IcchA thavI e paNa bahuM moTI vAta che, kAraNa ke Aje mokSanI IcchA thaze to kAle mokSano puruSArtha thaze ane nikaTakALamAM mokSa paNa thaze. tethI mumukSu jIva sadgurunA Azayane samajI zake che. asadgurunuM jJAna karAvIne asallurumAM dveSabhAva utpanna karAvavAnA lakSya, ahiM asadguruno ullekha karavAmAM Avyo nathI paraMtu asalluruthI bacIne, sadgurune zodhIne, vItarAgabhAva sudhI pahoMcavAnA abhiprAye asadgurunuM varNana karavAmAM AvyuM che. je jIva matArthI hoya, tene arthano anartha karatA vAra lAgatI nathI. jyAM dharmasabhAmAM koI sAmAnya viSaya para carcA cAlatI hoya, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] [Atmasiddhi anuzIlana to te viSayane potAnA para laI le che ane evo ja vicAra kare che ke, A vAta mane ja anulakSIne bolavAmAM AvI rahI che. jyAre ema kahevAmAM Ave ke, kugurunI saMgati na karavI kAraNa ke phugurunI eka paLanI saMgati paNa janma maraNanA pherA pharAvavAmAM nimitta banI zake che; teno anartha karIne matArthI koIno paNa saMga Icchato nathI. potAnI bhUmikAnusAra vartato nathI. kugurune choDavAno upadeza Apyo paNa matArthI sadgurune choDavAno nirNaya pahelAM laI le che. zAstramAM zarIrAdi kriyAne dharma kahyo nathI, te vAMcI game tevA abhakSya padArthonuM paNa sevana kare che ane kahe che; zarIranI kriyA dharma na hoya to AjathI huM zarIranI dareka zubha kriyA baMdha karI daIza. ema kahIne svacchaMdI thaI jAya che. gurunA upadezathI AtmajJAna thatuM nathI; tema bolIne sadguru pAsethI AtmAnubhava saMbaMdhI mArgadarzana leto nathI ane potAnI jAte AMkha baMdha karIne AtmAnuM dhyAna lagAve che. sadgurunA upadeza vinA te ajJAnI ajavALA ke aMdhArA dekhe che ane matArthamAM ja aTakI jAya che. sadgurunA vacanamAM aneka prakAranI aTakaLo lagAve che. matArthI jIvanI dazA atyaMta dayanIya che. jJAnI tene karuNA pAtra kahe che kAraNa ke, ATalI utkRSTa anukULatAo meLavIne paNa AtmAne na meLavyo, tethI jJAnIne tenA pratye karuNA upaje che. matArthIne tenA doSo dUra karAvavA arthe matArthInA lakSaNonuM varNana AgaLa kare che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 23] hoya matArthI tehane, thAya na AtamalakSa; teha matArthI lakSaNo, ahIM kahyAM nirpakSa, 23 [93 matArthI jIvane AtmA tarapha dRSTi na thavAthI, AtmAnuM lakSa thatuM nathI tathA AtmAno anubhava paNa thato nathI. AtmAno anubhava ka2vAnI zakti to dareka saMzI paMcendriya bhavya jIvamAM hoya che to paNa, koIka ja jIva puruSArthanA baLe AtmAne anubhave che. AtmAno vicAra karyA vinA AtmAno anubhava thato nathI. sarvaprathama matizrutajJAna vaDe AtmAno buddhigamya nirNaya thAya che. tyArabAda AtmAno nirvikalpa anubhava thAya che. ajJAnI jIvane paradravyanI ruci tathA paramAM ekvabhAva hovAthI, tene AtmA lakSamAM Avato nathI. paradravyanI rucimAM paNa ajJAnIne mukhyarUpe pudgalanI ruci che tathA temAM paNa pudgalanI paryAyamAM ruci che. moTAbhAge jIvane thatA rAga-dveSamAM pudgala paryAya nimitta bane che. tethI sadgurue pudgalanI paryAyamAM sukha nathI tenuM vizeSa spaSTIkaraNa karyuM che. jema ke koIne goLa nAmanA pudgalamAM koI ruci nathI, kAraNa ke jyAre goLanuM miThAzanI paryAyathI khaTAzanI paryAyarUpe pariNamana thAya che, tyAre tene goLanI koI ruci rahetI nathI. je rucikara hato te ja goLane pheMkI devAmAM Ave che. kahevAno Azaya e che ke te vyaktine miThAzavALA goLanI ruci hatI, paryAyanI ruci hatI. te paryAya na rahevAthI te ja goLa rAganuM kAraNa banato nathI. Ama pudgalanI paryAyamAM ekatva karIne joDAyelo dareka ajJAnI matArthIjIva AtmA tarapha dRSTi karato nathI, AtmAne lakSamAM leto nathI. jIvane AtmA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94] [Atmasiddhi anuzIlana taraphano upadeza ApyA pahelAM pudgalanI paryAyamAM sukha nathI e vAtano upadeza Apavo joIe, kAraNa ke jyAM sudhI pudgala paryAyamAM sukhabuddhi haze tyAM sudhI koI jIva nijasvabhAva tarapha daSTi zA mATe kare ? arthAt nahi ja kare. koIpaNa vyakti vizeSanA doSone najaramAM rAkhIne ApavAmAM Avelo upadeza, dareka jIvanuM hita karavAmAM samartha nathI. tethI ahIM matArthInA lakSaNone nirpakSabhAve batAvavAmAM AvyA che. koI paNa prakArano pakSapAta rAkhyA vinA, e ja vyakti upadeza ApI zake, jene koI paNa jIvothI potAnuM hita ke ahita thavAnI apekSA na hoya. jyAM sudhI potAnAmAM nirlobhIpaNuM jAgRta na thAya, tyAM sudhI sAco upadeza ApI zakAto nathI. nirpakSa vaktAnuM svarUpa batAvatAM paMDita ToDaramalajI mokSamArga prakAzakanA pahelA adhikAramAM kahe che ke, 'vaktA jo AzAvAna hoya to yathArtha upadeza ApI zake nahi, tene to kaMIka zrotAnA abhiprAyAnusAra vyAkhyAna karI potAnuM prayojana sAdhavAno ja abhiprAya rahe.'' kRpALudeve nirpakSabhAve matArthInA lakSaNo batAvyA che eno artha ema thayo ke ahIM batAvelAM matArthInA lakSaNo, koI vyaktine lakSyamAM rAkhIne kahevAmAM AvyA nathI ane potAne koI paNa jIva pratye koI svArthabhAvanA nathI. jyAre ajJAnInI bhAvanA svArthI hoya che. jJAnI to mAtra jJAnI che, to te ajJAnInA lakSaNone kevI rIte jANe ? teno uttara e che ke, pote jJAnI thayA pahelAM to ajJAnI ja Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-24] - [5 hatAM. tethI ajJAnInA lakSaNothI aparicita to nathI ja. laukikamAM paNa je jhaverI sAcAM hIrAne pArakhI zakato hoya, te khoTA hIrAne paNa sArI rIte pArakhI zake che; tethI kahevAya che ke jJAnImAM ja evI kaLA hoya che ke te bIjA jJAnI ane ajJAnIne lakSaNonA mAdhyamathI oLakhI zake che. paraMtu matArthI potAne ke jJAnIne, ema baMnemAMthI koIne paNa oLakhI zakato nathI. Ama, matArthInA bIjA paNa aneka lakSaNo AgaLa batAvaze. bAhya tyAga paNa jJAna nahi, te mAne guru satya; athavA nijakuLadharmanA, te gurumAM ja mamatva. 24 jinAgamamAM nizcaya ane vyavahAranI adbhuta saMdhi che. aparigrahIpaNAnegurue sadgurunuM sAcuM lakSaNa kahyuM che. parigrahano saMbaMdha mAtra bAhya parigraha sAthe nathI paNa temAM aMtaraMga parigrahano prathama samAveza thayelo che. cauda prakAranA aMtaraMga ane daza prakAranA bahiraMga parigraha hoya che. je parigrahano saMbaMdha AtmA sAthe che tevA vibhAvane aMtaraMga parigraha tathA jeno saMbaMdha zarIra sAthe che, tevA padArthane bahiraMga parigraha kahe che. Ama, parigrahanA kula covIza bheda che. te covIza parigrahamAM pahelo parigraha mithyAtva che ane covIzamo parigraha vastra che. pUjya gurudevazrI zvetAMbara ke pItAMbaranA virodhI na hatA. jo zvetAMbaranA virodhI hota to covIza varSa pachI zA mATe AjIvana Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96]. - [Atmasiddhi anuzIlana zveta eTale ke sapheda vastra ja pahere? mAtra vastra ja nahi, teo to cappala paNa sapheda paheratA hatA. temano kahevAno Azaya mAtra eTalo ja hato ke vastra sahita sAdhupaNuM hotuM nathI. zarIra para eka dorA mAtrano parigraha paNa jo hoya to te sAdhu kahevAya nahi. eno artha ema nathI ke dareka nagna dehI niyamathI sAdhu hoya. tethI kRpALudeva kahe che ke, je bAhyamAM to ghara, putra, patnI, parivArane choDIne ekalAM rahetAM hoya paNa AtmajJAnI na hoya, te chatAM koI tene guru mAnI le to, te jIvane gRhita mithyAtvano doSa lAge che. je jIvane gurunI oLakha thaI nathI, te jIvane AtmAnI oLakha paNa thaI zake nahi kAraNa ke, gRhita mithyAtva chUTayA vinA, agRhita mithyAtvano kSaya asaMbhava che. ahIM jo koI ema kahe ke, jemane bAhyamAM tyAga karelo che paraMtu AtmajJAna na hoya to paNa, ApaNA karatAM to UMcA che, tethI temano Adara nahi karavo? tene kahe che ke, bhAI ! Adara satkAranI vAta ja nathI. ahIM gurunI carcA cAlI rahI che. tethI e vAta bhUlavI na joIe ke game teTalA bAhyatyAgI hoya ne AtmajJAna na hoya to te sadguru kahevAya nahi. bAhyatyAgI mithyAdiSTInI bhakti karavAthI sadgurunuM apamAna karavAno doSa lAge che kAraNa ke teNe mithyAdI ane sadguru sAthe eka sarakho vyavahAra karyo. ghara choDIne, kapaDAM choDIne jaMgalamAM javAthI, nagnatA dhAraNa karavA mAtrathI koI parivartana AvI jatuM nathI. kAraNa ke te dIkSA lIdhAM pahelAM potAne gRhastha mAnato hato ane have potAne sAdhu mAne Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-24]. [97 che paNa, jyAM sudhI potAne AtmA nahi mAne tyAM sudhI te ajJAnI ja che. gRhastha dazAmAM potAne vepAra, dukAna, ghara vagereno kartA mAnato hato ane have potAne pravacana vagere upadezakriyAno ane upavAsa vagere vratono kartA mAne che. paraMtu huM akartRtva svabhAvI chuM evo te anubhava karato nathI. Ama bAhya tyAga hovA chatAM paNa AtmajJAna nahi hovAthI ajJAnI ja rahe che. matArthI jIva paraMparAthI cAlatA AvatA gurune ja sAcA guru tarIke mAne che. potAnAM mAtA-pitA AtmajJAnI to na hatAM, tethI gurune oLakhavAmAM temanI bhUla thaI hoya ema banI zake. tema nahIM vicArI sAcA gurunI zodha karato nathI ane kuLaparaMparAthI manAtA gurune sAcA mAnIne temAM samarpita thaI jAya che jenA kAraNe te sAcA gurune pAmato nathI. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. jene sAcuM jJAna nathI paNa jeno bAhyatyAga-vairAgya dekhAya tevAne loko sAcA guru mAne che; kAraNa ke jagatanA loko bAhyadRSTithI jonAra che. koIne khUba AkarI kaSTakriyA dekhAya to kahe aho ! tapa keTalA kare che ! vastra ochAM vApare che ! vaLI koI pAzera zIMgathI nabhAve to teno mahimA lAvI gANAM gAya. vaLI koI nagna hoya, koI tapelA patarA upara traNa kalAka tapato hoya ke brahmacarya jevuM koI dekhAtuM hoya tene dekhIne vAha ! vAha ! karI bese, ane vinaya karyA kare ke aho ! tame bhAre tyAgI cho. jagatamAM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98] [Atmasiddhi anuzIlana gharmane bahAne anyathA vartanArA be varga mukhya che-koI zarIrabaLavALA hoya te kriyAkAMDa kAyakalezamAM pravarte che ane je zarIrabaLamAM maMda hoya paNa buddhibaLa vizeSa hoya che tene cAritra upara eTale kaSAya TALavA tarapha lakSa hotuM nathI, paNa zuSkajJAnIpaNuM hoya che. te buddhivALA kriyAkAMDavALAne niSedhe che ane kriyAkAMDavALA zakhazAnIne niSedha che. ema beu samajyA vinA-AtmAnA bhAna vinA ekabIjAne niSedhe che." je jinadehapramANa ne, samavasaraNAdi siddhi varNana samaje jinanuM, rokI rahe nijabuddhi. 25 je jIvane AtmA ane zarIranuM anubhavapUrvaka bhedajJAnanI vAta to bahu dUra nathI paNa AtmA ane zarIranA bhedanI jANakArI paNa nathI, te jinendra bhagavAnanA zarIrane ja bhagavAnanuM svarUpa samaje che ane AtmAmAM pragaTa thayelI pUrNa vItarAgatA ane sarvajJatA tarapha dRSTi karato nathI, tethI te mithyAdiSTI ja che. ' mokAra mahAmaMtramAM pAMca parameSThIne namaskAra karyA che. parameSThI pada, e AtmAnI zuddha avasthA che. jinendra bhagavAnane je zarIra prApta thayuM che, te zarIranA saMyogamAM bhagavAnano puruSArtha koI paNa rIte kAryakArI nathI. anukULa ke pratikULa zarIranuM maLavuM to karmanA udaya anusAra hoya che ane vItarAgatA puruSArthanA baLathI pragaTa thAya che. Ama vItarAgabhAvathI jinendra bhagavAna Ucca Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-25] - [99 dazAne prApta thayA che. zarIra vagere bAhya sAdhanone ane vItarAga bhAvane koI saMbaMdha nathI. AptamImAMsAmAM AcArya samatabhadradeva lakhe che ke, he nAtha! Apa bAhya vaibhavane lIdhe mahAna nathI kAraNa ke devonuM Agamana tathA cAmarAdi bAhya vaibhava to rAgIone paNa hoya che. huM to Apane pragaTa thayelI vItarAgatAnA kAraNe namaskAra karuM chuM!bhAva e che ke, jinadehanA kAraNe jinadeva mahAna nathI. jinadeha to jinadevanI kamajorI che kAraNa ke tenA sarbhAvamAM saMsAra che. jo deha ja uttama hoya to sarvottama siddhadazAmAM paNa deha hovo joIe. tethI samajavuM ke AtmAthI mahAna A jagatamAM bIjuM kaMI nathI. bhaktAmara stotranA bAramA zlokamAM kahyuM che ke, A lokamAM jeTalA zAMta paramANuM hatAM, te badhA paramANuMthI ApanA zarIranI racanA thaI che. have evo koI zAMta paramANuM A jagatamAM bAkI rahyo nathI, jenA paramANuM ApanA zarIranA paramANuM samAna zAMta hoya. jo ema hoya to koI bIjA jIvano deha paNa ApanA samAna zAMta thaI jaze. A kathanamAM bhagavAnanA zarIranA vakhANa karyA che te vyavahAra mAtra che. jo bhagavAnanA dehanA paramANuM kharekhara zAMta hoya to ajJAnInA AtmAe paNa te paramANuMne zarIrarUpe bhUtakALamAM grahaNa karyA hatAM kAraNa ke AtmAe A jagatanA koI paramANuMne zarIrarUpe grahaNa na karyo hoya evuM banyuM nathI. tethI jyAre bhUtakALamAM ajJAnIe bhagavAnanA zarIranA paramANuMne grahaNa karyA tyAre ajJAnInA zarIrane paNa zAMta zarIra kahevuM joItuM hatuM, paNa emana Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] [Atmasiddhi anuzIlana kahyuM kAraNa ke koI zarIra zAMta hotuM nathI. zAMta svabhAvI AtmA jyAre paryAyamAM paNa zAMta thAya che eTale ke pUrNa vItarAgI ane sarvaza thAya che, tyAre tenA zarIrane paNa vyavahArathI zAMta kahevAya che. jevI rIte dhanavAna puruSa je kapaDAM pahere tene kiMmatI ja kahevAya che, bhale phATelAM kapaDAM pahere to paNa tene phezana ja kahevAya che, tevI rIte vItarAgI devanA saMyogamAM je paNa paramANuM Ave che, te zAMta paramANuM paNa zAMta kahevAya che. eTaluM ja nahi, samavasaraNa vagere saMyoga paNa puNyanA pratApe hoya che. puNyodaya pUro thaI jatA samavasaraNa vikharI jAya che. jevI rIte ajJAnIno puNyodaya khAlI thaI jatAM mahela chUTI jAya che, tema tIrthaMkara prabhune puNyodaya samApta thaI jatAM jinadeha ane samavasaraNa vagere sAdhano chUTI jAya che tethI jinadehake samavasaraNa bhagavAnanI mahAnatAnuM kAraNa nathI. hA, e jarUra che ke tIrthakaranA bAhya aizvaryane kAraNe jIvo AkarSAya ne emanA nimittane pAmI tatsamayanI yogyatAe samakita, virati Adi pAme che. Ama, bahIrAtmA jinadevanA saMyogone ja dekhIne tenAthI ja prabhAvita thaI jAya che tethI satya svarUpane nahi samajato thako mithyAdiSTI ja rahe che. bAkI prabhAvathI prabhAvita jIva, jinadevanA upaniSadane pAmIne prabhAvanA mULa svabhAvane samaje che tethI te pote paNa svabhAvamAM Ave che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-26] - [101 pratyakSa saddaguyogamAM, varte daSTi vimukha; asaddagurune draDha kare, nija mAnArthe mukhya. 26 pratyakSa sadguruno yoga maLavA chatAM paNa, sadguru pratye rucino abhAva hovAthI, pratyakSa sadguru tarapha dRSTi karI nahi. jIvano evo svabhAva che ke, je viSayanI jIvane ruci hoya, te dRSTimAM AvyA vinA rahe nahi. A jIve anAdikALathI Aja sudhI zuddhAtmA tarapha daSTi karI nahi, tenuM mULa kAraNa AtmAnI aruci che. rucino artha priya ane arucino artha apriya, ema na levo. kharekhara koIpaNa padArthamAM rAga ke dveSa thavo te padArthanI rucinuM sUcaka che. jyAre koI paNa padArthamAM rAga ke dveSa na thAya tyAre te padArthanI aruci thaI ema kahevAya. ajJAnIne AtmAnA guNagAna sAMbhaLIne paNa tenA pratye rAga ke dveSa thato nathI. laukikabhASAmAM ema kahevAya ke, jene AtmAnA hovA ke nahi hovAnA kAraNe koI pharaka paDato nathI tene AtmAnI aruci che ane jene jagatanA paradravya tathA tenA paryAyathI pharaka paDe che tene jagatanA viSayonI ruci che. jyAre jagatanA pratyeka padArtha saMbaMdhI rAga-dveSa TaLe tyAre ja ema kahevAya ke tene jagatanI aruci thaI. vyavahAramAM koI vyakti ApaNI sAthe vAta karavA Icche ane ApaNe te vAta sAthe koI levA devA na hoya to, ema kahIe chIe ke mane te vAtamAM koI rasa nathI, koI ruci nathI. Ama, A jIve sadgurunI arucinA lIdhe pratyakSa maLelA sadguru tarapha daSTi karI nahi. matArthIjIva mAnakaSAyanA kAraNe asagurumAM aTakI jAya che Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] [Atmasiddhi anuzIlana tathA tene ja sadguru mAnIne, phugurune AdhIna thaI jAya che. sadgurunI dRSTimAM koIpaNa jIva nAno-moTo nahi hovAthI, temanI dRSTimAM dhanavAna ke garIbano bheda na hoya, te svAbhAvika ja che. sadguru tene kahevAya ke, je potAnuM hita choDI bIjAnuM hita karavA na jAya. sadguru potAnI nirvikalpadazA choDIne karoDapati Ave to paNa AzIrvAda ApatA nathI, mAMgalika saMbhaLAvatA nathI. karoDapati to zuM ? cha khaMDano dhaNI cakravartI paNa jo sadgurunA caraNomAM mastaka jhukAve to paNa temane 'tathAstu' kahevAno vikalpa uThato nathI kAraNa ke, sadguru koIne saMyogone lIdhe vadhu ane koIne ochuM mAna ApatA nathI. temanI dRSTimAM to dareka jIva zuddhAtmA che. koI cAra puruSamAM traNa puruSa jJAnI hoya ane eka puruSa ajJAnI hoya to, mAnI matArthI ajJAnIno saMga kare che kAraNa ke, jyAre pahelA traNa puruSane eka pachI eka namaskAra karyA, paNa teo jJAnI hovAthI potAnAmAM lIna hovAthI, temaNe A jIva tarapha draSTi paNa na karI. tethI abhimAnI matArthIe evI dhAraNA bAMdhI ke, A prathama traNamAMthI koI jJAnI nathI kAraNa ke teo ziSyanuM dhyAna paNa rAkhatA nathI, AzIrvAda paNa ApatA nathI. paraMtu jyAre cothA krame beThelA puruSane namaskAra karyA, to temaNe te matArthInI AgatA-svAgatA karI, khabara aMtara pUchyA, thoDuM mIThuM mIThuM bolIne vakhANa paNa karyA; tethI A abhimAnI ema samajI beTho ke, A ja sadguru che kAraNa ke mAro ghaNo khyAla rAkhe che. kharekhara to te kuguru che, ziSyanI rAha ja dekhatA hoya che; tethI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-27] - [103 abhimAnI jIva sAthe sArI-sArI vAto karI, tenA manane mohI le che, tenI zraddhAne lUMTI le che. paisAnA lUMTArA, gADInA lUMTArA, IjjatanA lUMTArA to sImita vastune ja lUMTe che, jyAre zraddhAno lUMTAro to paisA, gADI, Ijjata, vagere badhuM ja lUMTe che. ahIM sudhI ke zraddhAno lUMTAro jIvonuM amUlya evuM AkhuM jIvana lUMTe che ane mAnano rasiyo matArthI tevA kuguru pAse khuzI khuzI lUMTAya che. devAdi gati bhaMgamAM, je samaje zrutajJAna; mAne nija matavezano, Agraha muktinidAna. 27 jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI pragaTatuM zAyopathamika jJAna, kharekhara AtmajJAna nathI, dharma nathI. paraMtu matArthI jIva tene ja AtmajJAna mAnI le che. eTaluM ja nahi, te bAhyaveza dhAraNa karavAnI kriyAne mokSanuM sAdhana mAne che. saMsAracAragatino samUha che. arihaMta bhagavAna paNa saMsAramAM hovAthI manuSyagatimAM kahevAya che. devagati, manuSyagati, tiryaMcagati tathA narakagati A cAragatinA nAma, tenA bheda, je-je gatimAM rahetA jIvonA bheda vagere aneka viSayono abhyAsa karIne, prApta thayelA kSayopathamika jJAnane matAthajIva zrutajJAna mAne che. jo ke pramANarUpa pAMca jJAnamAMthI koIpaNa jJAna mithyAdiSTIne hotA nathI. mithyAdiSTIne mati-zrutajJAna nahi paNa kumati ane kuzrutajJAna kahevAya che. jJAna sAthe vaparAyelo "ku' zabda mithyAtvano sUcaka che. pAMca Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] [Atmasiddhi anuzIlana jJAnamAMthI prAraMbhanA traNa jJAnanA virodhI paNa che, kAraNa ke prAraMbhanA traNa jJAna mithyAdaSTI paNa hoya che. tethI mithyAdaSTInA mati-zruta-avadhijJAnane anukrame kumati-suzruta-kuavadhijJAna kahe che. mana paryayajJAna mAtra bhAvaliMgI munine tathA kevaLajJAna arihaMta tathA siddha parameSThIne hovAthI niyamathI samyaka ja hoya che tethI tenI sAthe "ku' zabdano prayoga thavo asaMbhava che. matArthI jIva mithyAdiSTa hovA chatAM potAne zrutajJAnI mAne che. kSayopazamajJAnanuM nimitta jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama che tathA AtmajJAnanuM nimitta darzanamohanIya karmano upazama-kSayopazama kSaya che. jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama to dareka chaghastha jIvone hoya ja che. jyAre darzanamohanIya karmano kSayopazama mAtra samyagdaSTine ja hoya che. traNa lokanA svarUpane AgamathI jANI levAthI zrutajJAna prApta thAya evo niyama nathI. paraMtu zrutajJAna pragaTa thatAM kALAMtare kevaLajJAnamAM AkhuM jagata jaNAze evo niyama che. tethI sAcuM cAritra nahi hovAthI te kSayopazamajJAnane AtmajJAna (zrutajJAna)thI juduM jANavuM. tevI ja rIte bAhyamAM dhAraNa karelo veza muktinuM kAraNa nathI. AtmAmAM pragaTa thayelI vItarAgI dazA AtmAnuM vAstavika cAritra che tethI te ja cAritra muktinuM kAraNa che. game evI bAhya tapasyA karI hoya paNa vItarAgatA na pragaTI hoya to AtmAnuM hita thatuM nathI. ahIM kahe che ke, dareka matanA gurue potAne gurupada mATe nizcita raMganA vastro paheryA che. jyAre vItarAgI muni vastra badalatA nathI paNa vastrano sarvathA tathA sadAkALa mATe tyAga kare che. kharekhara to zarIrane kapaDAM vinAnuM karavA karatAM, AtmAne rAgAdi vikAra vinAno karavo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-28] - [105 e ja kharI munidazA che. potAnI anukULatAnusAra vrata pALe ane tenAthI mukti maLaze ema mAne, tene jJAnIe matAtha kahyo che. lahuM svarUpanavRttinuM, cahyuM vata-abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna. 28 jJAna ane cAritra paraspara avinAbhAvI che. samyajJAna ane samyaphacAritra (svarUpAcaraNa cAritra) pragaTa thAya, temAM koI samayabheda nathI. matArthI jIva vRttinuM svarUpa jANato nathI. ahIM vRttino artha cAritra samajavo. jo ke AtmAmAM kaSAyanA abhAvapUrvaka vItarAgatAnuM pragaTavuM e ja kharuM cAritra che. tethI tene ja aMtaraMga cAritra kahe che. tattvArthasUtramAM cAritranuM varNana karatAM be prakAranA cAritra kahyAM che : (1) vItarAga cAritra, (2) sarAga cAritra. A baMne prakAranA cAritra AtmajJAnIne ja hoya che. vItarAga cAritra jJAnIne hoya ane sarAga cAritra ajJAnIne hoya, evo eno artha nathI. jyAre jJAnI zuddhopayogamAM sthita hoya che tyAre temane vItarAga cAritra kahevAya che tathA vikalpAtmaka dazA samaye jJAnInA cAritrane sarAga cAritra kahyuM che. zarIranI upavAsa vagere kriyAno Atmika cAritra sAthe koI paNa prakArano sAkSAt saMbaMdha nathI. chatAM zarIra vagere saMyogone vyavahArathI AtmAnA kahyA hovAthI vyavahArarUpa kriyAno niSedha na karavo joIe. matArthI, zarIranI zubhakriyAne vrata mAne che. eTaluM ja nahi te Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106]. Atmasiddhi anuzIlana vatane lIdhe potAne mahAna paNa mAne che. Ama, zarIranI kriyAne potAnI kriyA mAnI zraddhAna saMbaMdhI tathA tenA kAraNe abhimAna karI, cAritra saMbaMdhI bhUla kare che. khAsa vAta to e che ke, te potAnA aparAdhane doSarUpe svIkArato nathI. vaLI, te zubhakriyAne dharmarUpe mAne che. pote aparAdhI hovA chatAM potAne dharmI mAne che. vRttino saMbaMdha AtmAnA bhAva sAthe che ane vratano saMbaMdha zarIranI kriyA sAthe che ema samajavuM. matArthI sva-parane nahi jANato hovAthI vRttinA svarUpane paNa samajato nathI ane upavAsa vagere vrata karIne abhimAna kare che. tenA abhimAnanI jhalaka A pramANe che. paryuSaNa mahAparvamAM vrata karavAvALAnI koI kamI hotI nathI paraMtu aMtima divase pAraNAMnA samaye sagAM-vhAlA ane saMbaMdhIne jANa karavAnuM paNa koI bhUlatA nathI. vrata karavuM e sArI vAta che, paNa vratanuM pradarzana karavuM, lokomAM prasiddhi meLavavA AkhA samAjamAM jANa karavI, e abhimAnanuM ja sUcaka hovAthI prasiddhino moha sAro nathI. A kaLiyugamAM to have moTA bhAge svArthanI siddhi arthe ja upavAsa karavAmAM Ave che, samAjamAM potAne dharmI batAvavA upavAsa kare che. ghaNAM loko to ema kahe che ke, jo tamArA dIkarA-dIkarInA lagna mATe tene yogya pAtra na maLatuM hoya to te dIkarA-dIkarIne aDhAI karavAnuM kaho. aDhAI karaze to samAjamAM prakhyAta thaze ke, A dIkaro-dIkarI dharmI che. tapa karavAnI sAthe potAnuM kArya paNa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-28]. - [107 siddha thaI jaze. AvI aDhAIthI tapa thatuM nathI, paNa AtmAnuM patana thAya che. - te ja loko upavAsanA aMte pAraNAMnA samaye samAjanA badhAM lokone bhojananuM notaruM paNa Ape che. AkhA paryuSaNamAM lIlotarIno tyAga kare che ane chellA divase paNa lIlotarI khAtA nathI, paNa AgalA divase thanArA pAraNAnA sAmuhika bhojananI taiyArI mATe DhagalAbaMdha lIlotarI, paryuSaNanA chellA divase ja kapAyA che. lIlotarIno tyAga karanAra lIlotarI kApe athavA kapAve, te vAta karuNAjanaka che. kRpALudeva to lIlotarIne kapAtI joIne atyaMta kheda anubhavatA ane anaMtajIvo pratye karuNA karatA. Ama, laukikamAna levA mATe, samAjamAM prasiddha thavA, potAnA svArthanI siddhi karavA mATe te potAnA vratane nirdoSarUpe pALato nathI, tethI matAtha paramArthane paNa pAmato nathI. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. zuddhAtmapariNati zuM che, potAnA svarUpanuM valaNa kaI bAju che tenI khabara nathI ane viSaya-kaSAya, mAnAdimAM vRtti bhame che. bAhya saMyoganI sagavaDatA kema rahe, mAruM mAna, mAro boja kema vadhe, ema lokika bhAvamAM tathA puNyAdi parabhAvamAM vRtti aTake che, chatAM mAne ke amane mamatA nathI, kaSAya nathI, ame vratadhArI chIe, evuM abhimAna kare che. jema corI karanAra corane dArU pAIne gadheDe besADe tyAre te rAjI thAya, tema vikArI prakRtinA kaluSita Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] [Atmasiddhi anuzIlana bhAva upara beThelo, mohabhAvathI gAMDo banelo potAnA doSa dekhI zakato nathI paNa doSane guNa mAne che. zrImad kahe che ke, game tevA tuccha viSayanA prasaMgamAM praveza chatAM dharmAtmAno bhAva tIvra vairAgyamAM jhaMpalAvavuM te che. dharmAtmA prakRtinA yoga, prakRtijanya bhAva AdimAM huM mAnato nathI. e arthanI UMdhI gulAMTathI matAjhahInuM lakSaNa e Ave che ke- avikArIpaNAthI je jIvo ajANa che te tuccha viSayamAM praveza karatAM paNa tIvra kaSAyamAM jhaMpalAvI svahiMsA thavA de che; kAraNa ke potAnA upayoga-svabhAvanI temane khabara nathI, puNyapApanA pariNAmanI vikArI jAnathI mArI avikArI cetanyanI jAta judI che enuM bhAna temane nathI, ethI prakRtinA udayajanita zubhAzubha bhAvane te potAmAM batAve che. zubha pariNAmane dharma mAne che. je zubha jogane vrata mAne ane AtmAmAM khatave tenI ahIM vAta che." athavA nizcayanaya grahe, mAtra zabdanI mAMya; lope sadavyavahArane, sAdhana rahita thAya. 29 jinavANImAM nizcayanayane grahaNa karavAnI manAI nathI karI paNa ekalA nizcayanayane grahaNa karI vyavahAranayano sarvathA niSedha karavAnI manAI karI che. nizcayAbhAsI mithyAdiSTI dareka sthAne nizcayanayanA zabdono prayoga kare che. kharekhara nizcayanaya kahevA mATe hoto nathI paraMtu mAnavA mATe hoya che. kahevA mATe vyavahAra che, te mAnavA mATe hoto nathI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-29] [109 jyAre patnI pUche che ke, mane gharakharca mATe paisA joIe che. to pati kahe ke tArI yogyatAmAM paisA maLe evuM lakhAyeluM nathI, haju paisA maLavAno kALa pAkyo nathI, atyAre tane paisA nahi maLe. ema kahIne ophisa jato rahe che. jyAre sAMje ghera pAcho Ave che tyAre patnIne kahe che ke mane bhUkha lAgI che, jamavAnuM Apa. javAbamAM patnI kahe che ke, tamArI yogyatAmAM jamavAnuM maLavAno kALa pAkyo nathI. atyAre tamane jamavAnuM nahi maLe. tyAre patine ahesAsa thAya che ke, nizcayanayanA mahAna siddhAMtone mAtra vANImAM bolIne tenI avahelanA na karavI joIe. bAhA vyavahArane paNa nibhAvavo joIe. yogya to te ja kahevAya ke jo patnI paisA mAMge to tene paisA ApavA joIe ane jo pati jamavAnuM mAMge to tene jamavAnuM paNa ApavuM joIe. loko vahelI savAre pravacano rAkhe che, strIo sAMbhaLavA jAya che. jyAre ghera pAchI Ave tyAre pati cA pIvA mATe taDAphaDI karatA hoya che. aMte baMneno ghara saMsAra leha sAthe tUTe che. dharma to kaleha ane jhaghaDo maTAve che. tethI gurudevazrI kAnajIsvAmI kahetA ke strI pahelAM to potAnA ghara, pati, putra, parivAra vagereno vyavahAra kare ane pachI dharma sAMbhaLavA Ave. kAraNa ke gherathI jhaghaDIne ahIMyA Avaze to teno upayoga paNa sthira nahi rahe ane tene bIjA paNa aneka vikalpo thaze. jinapravacanamAM durvikalpo karavA karatAM bAhya vyavahAra pALavo vadhu yogya che. ahIM ema kahevA nathI mAMgatA ke jIve paranI sevA cAkarImAM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] [Atmasiddhi anuzIlana ja aTakI javuM joIe. Azaya e che ke je vyavahAra pALavA yogya hoya tene to pALavo ja joIe. kRpALudeve muMbaImAM rahIne vyavasAya karyo te bhUmikAnusAra yogya ja hatuM ane eka dazAe te badhuM baMdha karIne svabhAvamAM sthira paNa thayAM. Ama mahApuruSonA jIvanamAMthI, anekAMta zIkhavo joIe ane potAnA jIvanamAM apanAvavo joIe. - eka vyakti kahe che ke mAre to jIvanamAM pacAsa karoDa kamAvA che. basa, pacAsa karoDa pachI eka paNa paiso nahi. Aje tenI uMmara 50 varSa che ane haju sudhI 7 karoDa bhegA thayA che. have kaho, bAkInA 43 karoDa kyAre bhegA thaze ane kyAre te adhyAtmamAM lAgaze. tethI, jJAnI kahe che ke mumukSunA jIvanamAM parigrahanI maryAdA paNa hovI joIe. zabdajJAna che paNa AcaraNa nathI. zabdonA bhAvane grahaNa karato nathI te nizcayAbhAsI che. munivara rAmasiMha pAhuDadohAmAM kahe che ke - paMDiya paMDiya paMDiyA, kaNa chaMDivi tusa kaMDiyA / atthe gaMthe tuThTho si paramatyu Na jANahi mUDho si / / 85 / / "paMDitomAM paMDita evA he paMDita ! tuM kaNane choDI mAtra photarAM ja khAMDe che. arthAt tuM artha ane zabdamAM ja saMtuSTa che paNa paramArtha jANato nathI mATe mUrkha ja che." Ama, nizcaya ja muktino mArga che, paraMtu ekAMta dRSTithI apanAvelo nizcaya kyAreya paNa mukti apAvI zake nahi. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-30]. [111 zAnadazA pAme nahIM, sAdhana dazAna kAMI; pAme teno saMga che, te bUDe bhavamAMhI. 30. nizcaya tathA vyavahArane nahi anusaratA hoya, evA ajJAnInI saMgatithI jIvanuM ahita kevI rIte thAya che, tene ahIM spaSTa karyuM che. jo ke saMgatinI asara thayA vinA rahetI nathI paraMtu jJAnI puruSone game tevI paristhiti paNa prabhAvita karI zakatI nathI. jevI rIte caMdananA vRkSa para vIMTaLAIne rahelA sApanuM jhera caMdanamAM maLatuM nathI ane caMdananI adbhuta zItaLatA sApamAM bhaLatI nathI, tevI ja rIte jJAnI game evA saMyogomAM hovA chatAM, temAM ekatva karI tanmaya thatAM nathI ane haThAgrahI mithyAdaSTI sadguruno yoga hovA chatAM paNa jJAnI thato nathI. zAnadazA eTale nizcayamArga tathA sAdhanadazA eTale vyavahAramArga. Ama, dharmamArgathI rahita jIva pote to saMsArarUpI samudramAM Dube che. eTaluM ja nahi, evA ajJAnInI saMgati karavAvALA jIvo paNa saMsAra paribhramaNa kare che. pAduDa dohAmAM kahyuM che ke - varu visu nisaharu varu jalaNu varu seviu vaNa vAsu / - Nau jiNadhammaparammuhau mitthatiya sahu vAsu / / 20 / / "viSa bhaluM, viSadhara bhalo, agni ke vanavAsanuM sevana paNa sAruM paraMtu jinadharmathI vimukha evA mithyAdiSTIono sahavAsa sAro nathI." A kathanano Azaya ema na samajavo ke nimittathI kArya thAya Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] [Atmasiddhi anuzIlana che athavA ema paNa nathI ke ekadravyanA kAraNe bIjA dravyanuM pariNamana thAya che. khAsa vAta to e che ke, ajJAnInI dRSTi nimittAdhIna hovAthI tene nimittanI hAjarInuM jJAna karAvavA mATe nimitta saMbaMdhI varNana karyuM che. nimittanI mukhyatAthI kathana karavAmAM Ave che paNa nimittanI mukhyatAthI kArya thatuM nathI. jayAM sudhI jIvanI dRSTi nimittAdhIna hoya che tyAM sudhI jagatanuM vastu svarUpa samajAvavA mATe nimittanI mukhyatAthI upadeza ApavAmAM Ave che. upadeza to upAdAnarUpa AtmAne ja ApavAmAM Ave che paraMtu sanimittonI saMgatimAM rahevAno upadeza Ape evI jinAgamanI syAdvAdazailI che. ahIM koI ema kahe ke, vartamAnamAM ame jJAnadazA ane sAdhanadazA vinAnA jIvonI saMgatimAM rahIe chIe; to zuM amAre atyAre badhAno saMga choDI devo joIe? tene kahe che ke, eka ' samaya to paramAtmAno paNa saMga choDIne nijAtmAmAM lIna thavAthI svAnubhava thAya che. paraMtu sarvaprathama paramAtmAno saMga na choDavo. je atyaMta dUravartI che, je viSayamAM jIva prayojana vinA joDAya che tevAM mitro, sagAM-vahAlA vagereno saMga choDavo joIe kAraNa ke saMgati choDavAno krama e prakArathI ja kahevAmAM Ave che. jevI rIte adharmI jIvanI eka kSaNanI saMgati saMsAranuM kAraNa bane che; tevI rIte dharmIjIvanI eka kSaNanI saMgati mokSamArganuM kAraNa bane che. laukikamAM paNa kahevAya che "saMga evo raMga' arthAt jIvanI jevI saMgati haze tevA ja tenA saMskAra haze. ghaNAM mAtA-pitA kahe che ke amArA bALakomAM dharmanA saMskAra kevI rIte saMcita karavA? jJAnI kahe che Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-30] [113 ke, bALaka jeTaluM dekhe ane sAMbhaLe che teTaluM vicArato nathI. paraMtu jevuM joyuM ane sAMbhaLyuM hoya tevuM karavA ke bolavA mATe tene eTalI vAra lAgatI nathI. tethI jo bALapaNathI ja evA saMgamAM rAkhavAmAM Ave, g2amokAra maMtra ane pAMca parameSThInuM svarUpa samajAvavAmAM Ave, deva darzananI vidhi zikhAvavAmAM Ave to, niyamathI dhArmika saMskAranuM siMcana thaze ane bhaviSyamAM thanAra kusaMgathI paNa bacaze. Ama bALakathI laIne vRddha sudhI darekane kusaMganA tyAgano upadeza Apyo che. TUMkamAM kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke, saMga eno ja karavo ke jene sAdhyanA svarUpanI samaja che ane sAdhyane anurUpa sAdhanA tathA anukuLa sAdhanono jANakAra che tathA temAM joDanAra che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. eka to saMtasaMga Adi sAdhanadazA nathI ane sahaja jJAnadazAnI sthiratAno puruSArtha paNa nathI, rAgAdi viSaya-kaSAyano ghaTADo paNa nathI, evA jIvano jene saMga maLe te paNa bhavasAgaramAM bUDe; kAraNa ke tene na maLe AtmajJAna ke na maLe sattamAgama Adi sAdhana. aMtaravairAgya, viSaya-kaSAyAdino tyAga, dehAsaktino ghaTADo vagere mumukSutAnA sAdhana rahita je svacchaMdamAM varte che teno saMga karanAra paNa jJAnadazA pAme nahi. je AtmA samajyo na hoya tathA satne samajavAno avakAza rAkhyo na hoya, te sAdhAraNa tuccha viSayamAM paNa Alasa-vIlasa ane AkuLa-vyAkuLa thaI jato hoya che. jene zarIranI zAtA--sukha-sagavaDatAnI ruci che te jJAna pAmyo Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114] [Atmasiddhi anuzIlana ema kahI zakAya? te kadI zAstranA alaMkArI zabdone dhArI rAkhe, manane rAjI rAkhe, ane khoTo saMtoSa rAkhe, paNa tene sahaja jJAnadazAnuM bhAna nathI; tethI teno saMga karanAra paNa bUDe, kAraNa ke tevA jIvomAM sAdhanadazA paNa nathI ane jJAnadazA paNa nathI. te kaheze ke rAga to jIvanuM svarUpa nathI, puruSArtha karavo te vyavahAra che; paNa potAmAM rAga-dveSa, viSaya-kaSAyano ghaTADo nathI ane vAta kare pUrNa tattvadaSTinI ! te ane teno saMga karanAra beu bUDe che. vaLI potAno pakSa evo daDha kare ke sAcuM samajavAno avakAza paNa rAkhe nahi." e paNa jIva matArthamAM, nijamAnAdi kAja; pAme nahi paramArthane anaadhikArImAM ja. 31 kRpALudeve kahyuM che ke, jo manuSyamAM mAna na hota to ahIM ja mokSa hota. A kathananA bhAvane spaSTa karatA ahIM kahe che ke, matArthI jIva dareka kArya mAna kaSAyanA poSaNa arthe kare che. tethI te saru dvArA prarUpita paramArtha svarUpa mokSane pAmato nathI, saMsAramAM paribhramaNa kare che ane anaMtaduHkha bhogave che. kaSAyanA bhedomAM, jo krodha e kaDavuM jhera hoya to mAna mIThuM jhera che. jhera mIThuM hoya ke kaDavuM hoya aMte to to jhera ja che. mAna ane prasiddhi meLavavA matAtha adharma kare che ane dharma paNa mAnanA lakSya ja kare che. nAnA ane moTAno bheda ja mAnano AdhAra che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-31]. tethI kahyuM che ke - tuM nAno huM moTo, evo khyAla jagatano khoTo, bArAjaLano dariyo bhariyo, mIThA jaLano loTo; tarasyAne to dariyAthIye, loTo lAge moTo, nAnA choDe khIla uThe, kevo suMdara gulAba goTo. sAra e che ke je bAhya sAdhanonA lIdhe ajJAnI, potAne nAno ane moTo mAne che, te bAhya sAdhanono AtmA sAthe vAstavika saMbaMdha nathI. anukULa tathA pratikULa saMyogonI prApti to, karmanA udayathI thAya che. karmano udaya to kSaNika che tethI te badhA saMyogo paNa kSaNika che; Ama vicArI saMyogothI potAne nAno ke moTo na mAnavo joIe. cAragatinA samUharUpa A saMsAramAM paribhramaNa karavuM, e jIvano vibhAva che. te paribhramaNano AdhAra mAna kaSAya che. paribhramaNa TALavAno mArga batAvanAra sadguru pAse paNa A jIva tIvra mAna kaSAya laIne gayo ane sadgurunA marmane samajI zakyo nahi. jainadarzananI e vizeSatA che ke, anukULa saMyogothI potAne moTo mAnavo e to mAna che ja. sAthe-sAthe pratikULa saMyogothI potAne nAno mAnavI e paNa mAne che. dhana dolatathI potAne moTo ke dhana dolata na hovAthI potAne nAno mAnavo e abhimAna che. jJAnI game evA saMyogomAM paNa potAne sukhI ke duHkhI mAnatA nathI. dhanathI potAne mahAna mAnato jIva dAna paNa Ape che. dhana Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116] - [Atmasiddhi anuzIlana choDIne dAna ApyuM ane tyAre potAne dAna ApavAthI moTo mAne che. Ama matArtha mAnanuM poSaNa choDato nathI. kyAreka dAna paNa Ape ane potAnuM nAma paNa na lakhAve tyAM paNa eTaluM to jarUra lakhAvaze ke, eka mumukSu bhAI taraphathI 25000. jyAre tenA dAnanI ghoSaNA thAya, tyAre ema bolAya ke eka mumukSubhAI taraphathI 25000 AvyA che. tyAre A vAkya sAMbhaLIne manomana khuza thAya che, harakhAya che. evo ahesAsa paNa kare che ke, A nAma mAruM. jo kadAca tenA dAnanI ghoSaNA bhUlathI chUTI jAya, to manomana duHkhI paNa thAya. Ama tenA dAnanuM prayojana, mAna kaSAyanuM poSaNa ja che. tevA jIvane mAnamAM aTakelo matAtha kahyo che. jIva jyAM sudhI badhA jIvone svabhAva apekSAe, samadaSTithI dekhato nathI, tyAM sudhI tenI dRSTimAM badhA jIvo vacce nAnA-moTAno bheda rahe che. para dravya tathA potAnI paryAyathI paNa bhinna trikALI zuddha AtmAnI daSTie dareka jIvane ekasamAna mAnavAthI, paramArthanI prApti thAya che. jyAM paryAyathI paNa koI bheda nathI evI siddhadazA pragaTa thAya che. 0 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "pUrve matArthI-mAnArthInA lakSaNa kahyA. te potAnuM mAna ane mata sAcavavAmAM ja rokAI jAya, ane AtmArtha cUkI jAya. kadI rAga ghaTADavAno khUba puNya pariNAma kare, paNa ethI vAstavika aragIpaNuM AvatuM nathI; evuM to ghaNIvAra karyuM." Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-32]. - [117 nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLapaNuM na madhyasthatA, e matArthI durbhAgya. 32 matArthInA lakSaNanuM varNana karatA kRpALudeva kahe che ke, je jIvane kaSAyanI upazAMtatA tathA aMtaraMgamAM vairAgya pragaTa thayo nathI, te matArthI che. eTaluM ja nahi, matArthI jIvamAM saraLatA ane madhyasthatA hotI nathI. kaSAyanuM bIjuM nAma rAga-dveSa che. jyAM sudhI anaMtAnubaMdhI kaSAyano maMda udayano abhAva thayo nathI, tyAM kaSAyanI upazAMtatA thaI nathI ema kahevAya. kaSAyanI upazAMtatA ane vairAgyamAM koI samayabheda nathI. AtmAmAM pragaTa thayelo vairAgya kArya che tathA anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayano abhAva nimitta kAraNa che. Ama jeTalA aMze kaSAyabhAvano abhAva thAya che, teTalA aMze AtmAmAM verAgya pragaTa thAya che. koI ema kahe che ke, mane krodha bahu Ave che paNa mAna, mAyA ane lobha mane utpanna thatAM nathI. jJAnI, tene kahe che ke, ema thavuM saMbhava nathI kAraNa ke ajJAnIne anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha eka sAthe rahelA hoya che. tethI, A cAra kaSAyano abhAva thavAmAM paNa koI samayabheda nathI saraLapaNuM na madhyasthatA A be zabdo vacce je "na' zabdano prayoga thayo che teno bhAva ema levo ke, "na saraLatA na madhyasthatA matArthI jIva saraLa hoto nathI. svabhAvathI saraLa hovA chatAM paNa paryAyamAM kuTilatA paDelI che. e ja tenA matArthanuM kAraNa che. saraLatAnuM virodhI mAyA kaSAya che. mana, vacana ane kAyAnI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118] [Atmasiddhi anuzIlana ekarUpatA na hovI tene mAyA athavA chaLakapaTa kahe che. mumukSunuM jIvana kAca samAna pAradarzaka hovuM joIe. chaLakapaTa karIne paNa jo koI, lokomAM zreSTha gaNAto hoya ane samAjamAM tenI vAha-vAha thatI hoya to, ema samajavuM ke, pUrva saMcita puNyane ja bhogavI rahyo che paNa jyAre tene vartamAnamAM karI rahelA kapaTanuM phaLa maLaze tyAre badhI ja vAha-vAha eka paLamAM baMdha thaI jaze ane badanAmIno dAga lAgI jaze. laukika jIvanamAM kapaTa duHkhadAyaka ane nukasAnakA2ka ja che paraMtu guru sAthe kareluM kapaTa sauthI vadhu khataranAka che. je jIva guru samakSa kuzaMkA karIne khoTI dalIlo kare ke potAne mahAna batAvavA mATe sadgurune ADA avaLA savAlo pUche to te sadgurunuM apamAna kare che tathA tenA phaLamAM anaMta saMsAra paribhramaNa kare che. madhyasthatA eTale prIti ane aprIti jevA bhAvono bheda TALavo. ema kahevAya che ke, nyAyAdhIza madhyastha hovA joIe. nyAyAlayamAM vakIlo to potAnA vAdI ane prativAdInI jIta mATe laDatA hoya che, tethI tene to madhyasthabhAva hoto nathI; evuM dareka vyakti mAne che. paraMtu je nyAyadhIza hoya te to madhyasthabhAvathI cukAdo Ape che e vAta paNa dharmadRSTie satya nathI, kAraNa ke AtmAnubhava rahita hovAthI nyAyAdhIzamAM madhyasthatA pragaTI nathI; tethI te nyAyAdhIza paNa madhyastha rahetA nathI. jyAre bhAratapremI ajJAnI krikeTameca dekhe tyAre temAM mAno ke bhArata ane osTreliyAnA khelADIo ramatA hoya tyAM, bhArata pratye rAga ane osTreliyA pratye dveSa paDelo ja hoya che. jyAre Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 33] [119 pAkistAna ane osTreliyA vacce meca ramAtI hoya tyAre tene osTreliyAmAM rAga thAya che ane pAkistAnamAM dveSa thAya che. Ama, ajJAnI koI paNa meca madhyasthabhAve dekhI zakato nathI. tethI ajJAnIne sarvaprathama viSayothI virakta thavAno upadeza ApavAmAM Ave che. eno artha ema samajavo joIe ke matArthI AkhAM jagatane madhyasthabhAve dekhato nathI. Ama, kaSAyanI upazAMtatA, AMtarika vairAgya, saraLatA ane madhyasthatA A cAra sadguNono abhAva hovAthI jIva matArthI nAma pAme che. lakSaNa kahyA matArthInA, matArtha jAvA kAja; have kahuM AtmArthInA Atmaartha sukhasAja. 33 AtmA anaMtaguNono piMDa che chatAM ajJAnInI dRSTi te guNo para na jaIne, doSo tarapha jAya che. e doSo paNa potAnA nahi paraMtu bIjAnA. potAnA doSo tarapha dRSTi jAya to tenA doSo dUra paNa thAya. jJAnI potAnA guNone ane bIjA doSone DhAMke che; evuM ATha aMgomAM, eka upagrahana nAmanuM aMga che. paraMtu jo jJAnI dvArA ajJAnIne, ajJAnInA doSa na batAvavAmAM Ave, to ajJAnI potAnI bhUla kaI rIte dUra kare? tethI jJAnI karuNAbhAvapUrvaka ajJAnIne tenA doSa dUra karavAno upAya batAve che. ajJAnInA doSo batAvatA jJAnI kahe che ke, dareka jJAnIe pote ja potAnA doSone nihALavA joIe. dareka jIvamAM doSathI mukta thavAnI anaMta zakti hoya che. jJAnI kahe che ke, annAnI saMsAramAM aTakI rahyo che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120] [Atmasiddhi anuzIlana tenA aTakavAnA sAdhano judAM-judAM hoya che paNa tenA aTakavAnuM kAraNa eka mAtra mohabhAva ja che. moTA bhAge koI ajJAnI patnImAM, koI putramAM, koI gharamAM, koI gADImAM, koI zarIramAM, koI vepAradhaMdhAmAM vagere aneka sAdhanomAM ajJAnI aTakatA hoya che. ahIM mAtA-pitAnI sevA karavAmAM aTakatA hoya che, ema na lakhyuM kAraNa ke A kALamAM mAtA-pitAnI sevA karavAmAM aTakelA ajJAnI koIka bhAgye ja hoya che. ahIM sudhI ke koI ajJAnI A badhAthI chUTIne paNa kyAMka aTakayo hoya che te che bhagavAnamAM ! Ama aTakavAnA sAdhano alaga-alaga hoya che paraMtu A badhA sAdhanomAM aTakavAnuM mULa kAraNa mohabhAva che. tethI mohabhAvamAM aTakelI matArthI jIvanI mithyA mAnyatAnuM varNana karI kRpALudeva evI bhAvanA bhAve che ke, dareka matArthIe ahIM batAvelA durguNone choDavA joIe, kAraNa ke matArthIpaNuM choDyA vinA AtmajJAna thaze nahi. tethI AtmajJAnanI prAptinA abhilASIe sarvaprathama matArtha choDavo joIe. matArthI jIvanA lakSaNa kahyA bAda AtmArthInA lakSaNa batAvavAnuM kAraNa kahe che. matArthInA lakSaNo jANIne A lakSaNo konA konAmAM che? koNa-koNa matArthI che ? ema vicAra karIne bIjA jIvomAM matArthIpaNuM na zodhavuM. paraMtu pote, potAnI jAtane pUchavuM ane aMdara jhAMkhavuM. evo vicAra ka2vo ke, zuM A prakAranuM matArthIpaNuM mArAmAM paDyuM che ? ane jo evo matArtha potAnAmAM hoya, to tene choDavAno puruSArtha karavo. kAraNa ke zAstra tathA sadguru, sadguNonuM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-34] . - [121 svarUpa to, sadaguNonI prApti mATe ja samajAve che, sAthe-sAthe jIvanA doSonuM varNana paNa saguNonI prAptinI bhAvanApUrvaka ja karatA hoya che. jIvamAM kevA prakAranA doSa hoya, tenuM varNana karIne ahIM AvanA guNonuM varNana kare che. jo guNonuM varNana pahelAM kare to guNone sAMbhaLI lIdhA pachI doSone sAMbhaLavA mATe koI rokAze nahi. tethI jIvane tenA doSone sAMbhaLIne AtmArthInA guNone sAMbhaLavAnI jijJAsA tathA utkaMThA jAgRta thavI joIe. AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya; bAkI kuLaguru kalpanA, AtmArthI nahi joya. 34 AtmArthInuM svarUpa samajAvatA kahe che ke AtmArthI tene ja kahevAya, jene sadgurunA lakSaNothI sadguruno nirNaya thayo hoya. AtmajJAna tyAM munipaNuM eno artha ema na levo ke dareka AtmajJAnI muni hoya che. hA, cothA guNasthAnavartI AtmajJAnIne e vAtanuM draDha zraddhAna hoya che ke munidazA aMgIkAra karyA vinA mokSa prApta thato nathI. Azaya e che ke AtmajJAna vinA munidazA asaMbhava che. AtmajJAna to cothA guNasthAnamAM pragaTe che ane bhAvaliMgI munidazA chaThThA-sAtamA guNasthAne pragaTe che. tethI te svAbhAvika che ke, munirAja AtmajJAnI ja hoya. kRpALudeva ane pUjya gurudevazrI AtmajJAnIto hatA ja, paraMtu muni na hatA. jyAre Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122] [Atmasiddhi anuzIlana AcArya kuMdakuMdadeva vagere muni, dara aMtarmuhUrta AtmAno nirvikalpa anubhava karatA hatAM. bhAvaliMgI muni ApaNA Adarza ane pUjya che. AgamamAM samyagdaSTInI pUjAno ullekha karavAmAM Avyo nathI. ahIM sudhI ke koI samyagdaSTI to hoya paNa jo te paMca parameSThImAM garbhita na hoya to temane ardha caDhAvavo te doSa che. zraddhAna tathA jJAna pUjya nathI, cAritra pUjya che. sakalacAritra chaThThA guNasthAna ane tenI uparanA guNasthAnamAM hovAthI aThThAvIsa mUlaguNonuM niraticArapAlana karavAvALA bhAvaliMgI muni japUjya che, avirata samyagdaSTI nahi. A gAthAmAM prayukta "AtmajJAna' e nizcayano pratipAdaka che tathA munipaNuM' e vyavahArano pratipAdaka che. AtmajJAna rahita munipaNAM viSe varNana karatAM zrI munivara rAmasiMha pAduDa dohAmAM kahe che ke : sapi mukkI kaMculiya jaM visu te Na muei / bhoyaha bhAu Na pariharai liMgaggahaNa karaI / / 15 / / "sApa bahAramAM kAMcaLIne to choDI de che, paraMtu aMdaranA jherane choDato nathI; tevI rIte ajJAnI jIva dravyaliMga dhAraNa karIne bAhya tyAga to kare che, paraMtu aMdaramAMthI viSaya bhogonI bhAvanAno parihAra karato nathI." Ama, AtmajJAna sahita sahalacAritravAna sAdhu ja sAcA guru che. A sivAya, je koIpaNa kuLaguru hoya tene miththA samajavA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-34]. - [123 AtmArthI jIva, kuLaguru tarapha dRSTi karato nathI. arthAt kuLagurune sadguru mAnato nathI. koI ema kahe ke amArI kuLa paraMparAthI koI guru tarIke manAtA hoya ane amArA bApa-dAdAoe jemane pUjyA hoya temane zuM amAre na pUjavA? zuM bApa-dAdAthI judo koI navo paMtha cAlu karavo? ema karavuM te zuM mAtA-pitAnuM apamAna nathI? tene kahe che ke jo koI eka satya paMtha maLato hoya, to hajAro miththApaMthane choDI devA. ema nahi vicAravuM ke bApa-dAdAthI alaga kaMI navuM karavuM nathI, bApa-dAdAnA virodhI thavuM nathI. tene vizeSa kahe che ke bApa-dAdA to ghoDA-gADImAM pharatAM hatAM, tuM marsIDIsa gADImAM kema phare che? teo to dhotI-kurtA paheratA, tuM penTa-zarTa zA mATe pahere che? A badhuM badalavAmAM judo paMtha yAda na Avyo ane vItarAgI prabhuno sAco mArga svIkAravAmAM bApa-dAdAnI paraMparA vacce Ave che? kharekhara, A mArga to bhavano abhAva karAvavAvALo mArga che. A mArgamAM thoDI paNa chUTachATa cAle nahi. khoTI dalIlo karIne potAno bacAva karavo e to potAnA manuSyabhavane vyarthamAM barabAda karavA samAna che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "koNa? e jANyA vinA AtmA zuM svarUpe che, kaI hadamAM che, zuM karI zake che? eno viveka jene nathI evA kugurune mumuluna mAne ahIM AtmajJAna pradhAna kahyuM che. jagatanI samajaNa jhAjhI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] [Atmasiddhi anuzIlana hoya ke na hoya, bhale zrutajJAna thoDuM hoya, paNa jene AtmajJAna hoya ane AtmAnI sahaja AnaMdadazA-svarUpasthiti jene hoya te jJAnI che, tyAM munipaNuM hoya che. jene sAcA mArganuM bhAna nathI te bIjAne mAdAtA thAya tema bane nahIM prathama kahyuM hatuM ke lakSaNo niSpakSapAtapaNe kahIza, tethI jema che tema ahIM kahevAyuM che. Ama lugaDAM rAkhe to munipaNuM, Ama kriyA kare to munipaNuM vagere. ema bAhya lakSaNane munipaNuM nathI kahyuM, paNa ThaMDI pITIne jAhera karyuM che ke, AtmajJAna tyAM munipaNuM che. bAkI kuLagurunA mArApaNAnA kalpita AgrahathI AtmajJAna nathI; evAne guru mAnavAnuM jokhama AtmArthI karato nathI. AtmAnA svabhAvamAM, paranuM levuM-mUkavuM, viza, vADo ke paramANuMnI kriyA AvatI nathI. jevA siddha bhagavAna che evuM je svasvarUpa-nivRttapada jenA dhyAnamAM AvyuM nathI, te-rUpa samyagdarzana ane samyajJAnanI sthiratA nathI te jJAnI nathI. jyAM bAhya-atyaMtara parigraha-rahita munidazA hoya, traNa kaSAya rahita sthiratA sahita AtmajJAna hoya tyAM sunipaNuM hoya ja, paNa jayAM AtmajJAna na hoya tyAM munipaNuM na ja hoya. e jJAnInuM lakSaNa nirdoSapaNe bAMdhyuM che. AtmAnA guNa AtmAmAM ja rahe, kyAMya bahAra na hoya. yazakIrti nAmakarmano udaya hoya ane kadI jhAjhA mAnanArA mA, temAM Atmadharma kyAM Avyo? ahiMsA zuM? tenI khabara vinA kahe ame jagatano upakAra karIe chIe, dayA sivAya bIjo dharma nathI, mATe badhA jIvonI-bIjAnI dayA ApaNe pALavI. e siddhAMtane mukhya karIne AtmAno dharma mAne, paNa arAgIpaNuM kone kahe ?teno paricaya, teno puruSArtha kema karavo? tenI khabara jene hotI nathI te sAcA guru nathI. nija pada pUrNa akhaMDa jJAnamaya zuddha Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-35] - [125 svarUpe che tenI yathArthapaNe zraddhA, pratIta te samyagdarzana-svAnubhava che, temAM AMdhaLI arpaNatA nathI, mananI dhAraNA nathI. bIjAe kahyuM te dhArI lIdhuM e kAmanuM nathI, kAraNa ke tatva parAdhIna nathI. potAnI jAtanI samajaNa potAvo kare to saru parama upakArI nimitta kahevAya, pote pratIta karIne yathArthapaNuM jANyuM ane upakAra mAnyo tyAre potAnuM bahumAna AvyuM ane namratA AvI. pratyakSa sazuruprAptino, gaNe parama upakAra; traNe yoga ekatvathI, varte AzAdhAra. 35 pratyakSa sadgurunI prApti puNya karmanA udayanA nimittathI thAya che, jyAre sadgurunA vacananuM anubhavarUpa pariNamavuM ane AtmajJAna thavuM; e puruSArthathI thAya che. tIrthakara bhagavAnanI divyadhvani ke sadguruno upadeza sAMbhaLatA hoya, te dareka jIva puNyazALI to che ja paraMtu te puruSArthI paNa hovo ja joIe evo koI niyama nathI. A jIve pUrvamAM anekavAra tIrthaMkara prabhunI sAkSAt vANI sAMbhaLI paraMtu AtmAnubhavano puruSArtha na karyo. eka vAta haMmezAM yAda rAkhavI ke puruSArthanuM phaLa vItarAgatA che tethI bhagavAna ke gurunI sAkSAtavANI sAMbhaLIne paNa vItarAgatA ke atIndriya sukha prApta thatuM nathI. jenAthI puNyano baMdha thAya tene Atmika puruSArtha na ja kahevAya. puruSArthanA phaLamAM baMdhana nahi paNa mukti prApta thAya che. kharekhara puruSArthanuM phaLa mokSa che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126] [Atmasiddhi anuzIlana A paMcamakALamAM bhAratanI bhUmi 52, koI jIvano evo Atmika puruSArtha hoto nathI ke, te bhagavAna thaI zake ane evuM koI jIvanuM puNya paNa hotuM nathI ke tene A bhUmipara A kALamAM sAkSAt bhagavAnano yoga thAya. A kALamAM, A dezamAM AvA puruSArthI ane puNyazALI, ema baMnenI hayAtI nathI. paraMtu e na bhUlavuM joIe ke, A kALamAM, A dezamAM AtmajJAnI sadguru thaI zakAya evo puruSArtha saMbhava che ane tevA puNyazALI jIvo paNa hoya che, jemane sadguruno yoga thAya che. jyAre sadguruno pratyakSa yoga thAya tyAre jIva sadgurune sarvasva samarpaNa karI de che. sadguruno pratyakSa yoga thavo eTale pratyakSa maLelA sadgurune oLakhavA. pratyakSa ane parokSa ema be prakAranA sadguru na hoya to naisargika ane adhigamaja ema be prakAranA samyagdarzana paNa na hota. tethI pratyakSa sadgurunI mahimAnuM svarUpa batAvatAM AgaLa kahe che ke, jyAre jIvane sadguruno pratyakSa yoga thAya che, tyAre jIva potAnA traNeya yogathI sadgurunI AjJAnuM pAlana kare che. traNeya yogano artha mana-vacana-kAyA samajavo. AjanA A yugamAM traNeya yogano artha tana-mana-dhananA rUpamAM levAmAM Avato hoya che. je artha ThIka nathI. jo tana-mana-dhanathI sadgurunI AjJA pALIne AtmArthIpaNuM pragaTa thatuM hoya to nirdhana loko AtmArthI banI na zakata. kAraNa ke, tana ane mana to dareka manuSya pAse hoya che paraMtu dhana paNa hoya ja, evo niyama nathI. tethI tana-mana-dhanathI sadgurunI AjJA pALavA karatAM, mana-vacana-kAyAnI ekatApUrvaka AjJA pALavI joIe. evo koI manuSya nathI jene mana-vacana-kAyA na hoya, tethI traNeya yoganI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-36]. [127 ekatAthI AjJAnuM pAlana karavuM e AtmArthI jIvanuM parama kartavya che. miSTravacana bolavAthI, be hAtha joDavAthI, sadgurunA caraNa sparzavAthI, sadgurune potAnuM mastaka jhukAvavAthI, eTale ke vacana ane kAyA mAtrathI sadgurunI AjJA pALavAthI AtmArthIna kahevAya. sAthe-sAthe manathI paNa samarpaNabhAva hovo joIe. potAnA hRdayamAM sazurune sthAna maLavuM joIe. sadgurunI AjJArUpe vartavuM te cAritrathI saMbaMdhita che. jyAM cAritra hoya tyAM zraddhA tathA jJAna to hoya ja. Ama zraddhA, jJAna tathA cAritrathI sadgurunI AjJA pALe te AtmArthI che. ahIM koI ema kahe ame sadgurunI AjJAnuM pAlana karatA rahIzuM to, potAnA AtmAnuM hita kyAre karIzuM? tene kahe che bhAI! sadgurunI AjJA tArA AtmAnA hita mATe ja che. sadguru haMmezAM ema ja kaheze ke, ahIMthI gayA pachI, tAre ahIM mArI pAse AvavuM jana paDe, evI bhAvanA bhAvuM chuM. eno artha e thayo ke te potAnAmAM lIna thaI jAya ane tane sadgurunI jarUra paNa na paDe. jyAre kugurunI e bhAvanA hoya che ke mAro ziSya mane choDIne na jAya. haMmezAM mArA para AdhIna rahe. Ama sadgurunI AjJA paNa anerI hoya che. te rUpe vartavAthI jIvanuM hita ja thAya che. eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha prere te paramArthane, te vyavahAra samata. 36 kALacakranuM parivartana, e kALano svabhAva che tathA AtmAnA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128] [Atmasiddhi anuzIlana svarUpanuM nahi palaTAvuM, te AtmAno svabhAva che. dharmano saMbaMdha AtmA sAthe hovAthI, AtmAnI jema, AtmAnA dharmanuM svarUpa paNa badalAtuM nathI, trikALa ekarUpa ja rahe che. paramArtha arthAt mokSa eTale paramArthanA paMthane mokSamArga kahevAya che. paramArthanI prApti vyavahAra vinA saMbhava nathI. tethI prathama bhUmikAvALA jIvoe evA vyavahArano Azraya levo joIe ke je paramArthanI prApti karAve. mAtra kALathI ja nahi paNa dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI dharmanuM svarUpa, mokSamArganuM svarUpa eka ja rahe che. dravyanI apekSAe, cAragatinA samUharUpI A saMsAramAM rahelA badhAM jIvono dharma eka ja che. dareka jIvane potAnuM svarUpa samajavAthI ja mokSamArga maLe che. koI anya prakAre kriyAkAMDa karavAthI mokSamArga maLI zakato ja nathI. manuSyane je vidhithI mokSamArga prApta thAya che, te ja vidhithI deva, tiryaMca ane nArakIne paNa mokSamArga saMbhave che. AtmAnubhUti vinA koIne paNa dharma thato nathI. kSetranI apekSAe, bharatakSetra ane videhakSetramAM paramArthano paMtha alaga hoya ema nathI. je upadeza mahAvIra bhagavAna vagere covIza tIrthaMkaroe bharatakSetramAM Apyo hato, te ja upadeza sImaMdhara bhagavAna vagere 20 tIrthaMkaro vartamAnamAM ApI rahyAM che. Ama, bhArata hoya ke amerikA hoya AtmAnubhUti vinA, kayAMya paNa dharma thato nathI. kALanI apekSAe, ahIM cotho kALa hoya ke pAMcamo kALa hoya, paNa dharmanuM svarUpa badalAtuM nathI. mahAvIra bhagavAnanA kALamAM ahiMsAthI ja dharma thato ane A kALamAM paNa ahiMsAthI ja dharma Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-36] [129 , thAya che. koI kahe che ke, pahelAMnA jamAnAmAM lAITa hatI nahi eTale rAtribhojananA tyAgano upadeza Apyo hato paNa have A kALamAM to rAtre paNa eTalI lAITa (prakAza) hoya che ke, divasa ane rAta jevuM aMtara ja lAgatuM nathI. jJAnI tene kahe che ke, game teTalI lAITa (prakAza) hoya to paNa sUryaprakAzanI gerahAjarIthI utpanna thatAM jIvone tathA jIvonI hiMsAne rokavAnuM sAmarthya to koI paNa kRtrima lAITa (prakAza)mAM nathI. tethI potAnI mati pramANe kalpanA nahi karI prabhunA vacana para zraddhA karI tuM ema mAna ke, koIpaNa kALamAM dharmanuM svarUpa badalAtuM nathI. mahAvIra bhagavAnanA kALamAM saMpUrNa parigrahanA tyAgathI ja dharma thato hato ane A kALamAM thoDo parigraha hoya to paNa cAle ema mAnavuM mithyA che. traNeya kALamAM eka do2A mAtrano bAhya parigraha ke sUkSmarAgano aMza paNa muktinI prAptimAM bAdhaka ja che. kALa badalAI javAthI dharmamAM thoDI paNa chUTa maLatI nathI. bhavano abhAva karAve te mArgamAM chUTachATane koI sthAna nathI. AtmAnubhUti vinA, kyAreya dharma thato nathI. bhAvanI apekSAe, azubhabhAva to adharma ja che. sAthe sAthe zubhabhAva paNa adharma ja che ane saMsAranuM ja kAraNa che. kRpALudeva ke kAnajIsvAmIe dharma karyo eTale svargamAM gayA ema nathI. temaNe puNya nAmano zubha bhAvarUpI adharma karyo hato tenA phaLamAM devagati prApta thaI. dharmanA phaLamAM devagati maLatI nathI. je saMsAranI gatino abhAva karAve tevo vItarAga dharma zuddhabhAvamaya ja che. AtmAnubhUti svarUpa zuddhabhAva vinA koI paNa rIte dharma thato nathI. zuddha sonAmAM leza mAtra tAMbAno bhega cAle nahi. Apa A vAta vAMcIne coMkI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130] [Atmasiddhi anuzIlana na jazo, paraMtu tAttvika siddhAMtanI dRSTie vicAra karIne vastu svarUpane samajavAno prayatna karazo. e vyavahAra ja kharo vyavahAra kahevAya je paramArtha sudhI pahoMcavAnI preraNA Ape. vyavahAramAM aTakAve te vyavahAra nahi paNa vyavahA2AbhAsa che. jenI carcA prAraMbhamAM thaI cUkI che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "game tevA guru game te vyavahAra batAve tenAthI mokSa thaI jaze e mAnyatA khoTI che ema ahIM batAve che. AtmAno mArga atIndriya-lokottara che, bhAvanagara game te raste game te sAdhanathI jaI zakAya tema lokomAM kahevAya che, paNa bhAvanagaranI dizA avazya hovI joIe. te dizA-mArganuM jJAna joIe, paNa te na jANe ane viruddha dizAmAM jAya, chatAM bhAvanagara jAuM chuM ema mAne; to je gAma dhAryuM che tyAM nahi pahoMcAya. tema aMtaraMga akaSAyabhAvanI zraddhA, jJAna ane sthiratAnuM lakSa, vidhi-niSedha sahita jANyA vinA, A lokottara mArga kema pamAze ? mATe vartamAna jJAnadazAno puruSArtha je puruSane prApta che tenA saMga vaDe Atmadharma pamAya che. sarvajJavItarAgano avirodha Atmadharma syAdvAdasvarUpa mArga che te eka ja mokSamArga che. te paramArthano paMtha eka ja che. rAga-dveSa ane ajJAna rahita kema thavAya ? e jANavAno apUrva mokSamArga jyAMtyAM nathI ke jhaTa pakaDI laIe, vartamAnamAM tenI prAyaH durlabhatA che. anekAnta dRSTithI, nyAyathI virodha TALIne, vItarAga prabhue kahyo te mArga je samaje tene ja mokSamArga che. paNa loko ema mAne ke game te veSa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-36] [131 mata hoya, paNa AtmAnA nAme dharma thaze ane ApaNI kalpanA mujaba phaLaze; paNa te khoTuM che. zuddha bhAvanI jAtinA anubhava vinA jaDabhAvanA nimittathI to jaDa phaLaze; mATe sarvajJa-vItarAga zrI jinadeve kahelo lokottara mArga samaye ja aMtarathI chUTavAno bhAva (bhaNakAra) Avaze. mokSamArga to AtmAmAM che, te yathArtha satpuruSanA AzrayathI prApta thAya che, samajAya che, paNa loko parabhAvathI dharma mAne che. paramAM katabuddhi hovA chatAM anAsaktithI kiMI dayA, sevA Adi karIe te ApaNo dharma che ema mAne che, eno artha e thayo ke rAgathI, parabhAvathI, akaSAya-arAgI Atmadharma UghaDe, ema teNe mAnyuM, paNa vikArathI avikArI tattva kadI paNa UghaDe nahi. lokonI sAcI mAnyatA rAkhavA ane puNyAdi zubha rAga tyAgavA kahIe to bhaDake che, are re ! amAruM karyuM kAMI kAmanuM nahi?te kema choDAya? paNa A to evuM thayuM ke jo amRtamAM huM AvI jAu to jhera khasI jaze, eTale ke huM zuddha AtmAmAM rahIza to A zubha pariNAma (je malinabhAve che te) eTale ke amArAM puNya UDI jaze. loko kahe che, amAre karavuM zuM? temane jJAnI kahe che ke, tame jJAtA cho to viparIta abhiprAya choDI jJAtApaNuM samajIne rAgarahita jJAnamAM TakavuM, bIjuM kAMI tamArAthI thatuM ja nathI; mAtra kuzAna ane rAga-dveSa athavA arAgI bhAva ane sujJAna jIvatI thaI zake che, puSya to jJAnIne paNa saheje baMdhAI jAya che, paNa te puNya ajJAnI bAMdhe che tenA karatAM judI jAtanuM ane anaMtagaNuM adhika hoya che. jogAnujoga bahAranI kiyA thaI jAya, tethI kAMI te kiyA koI jIvanI karI thaI nathI. je dAnAdinI bAhya kriyA thavAnI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132]. [Atmasiddhi anuzIlana che, te aTakavAnI nathI. cetanya jJAtA to e bAhya kriyAno akartA che, dehAdinI kriyA thAya tene jANe che. jJAnI puNayapariNAmane potAnA mAnatA nathI, udayakarmanuM phaLa jANe che. zubharAga-dayAnA pariNAma thaI jAya, tenuM jJAnIne svAmIpaNuM nathI eTale ke temAM mArApaNuM nathI. zubharAgane potAno svabhAva mAnyo nathI, tethI temAM kartApaNuM nathI. e parabhAva che, jaDabhAva che, sarvathA heya che; chatAM jJAnI dharmAtmA jyAM lagI nIcalI bhUmikAmAM che, tyAM lagI samyagu abhiprAya sahita arAgI tattvadaSTinA bhAnapUrvaka dayA, dAnAdi zubha joga tene thaI jAya che, paNa tene zraddhAmAM heya jANe che." ema vicArI aMtare, zodhe sadaguru yoga; kAma eka AtmArthanuM, bIjo nahi manaroga. 37 A kALamAM sadgurunA yoga vinA paramArtha samajavo agharo che, evo aMtaraMgamAM vicAra karI jIve sadgurunI zodha karavI joIe. sadguru be prakAranA hoya che. (1) AtmajJAnI sAdhu (2) AtmajJAnI gRhastha. AtmajJAnI sAdhu traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka sakalacAritranA dhaNI chaThThA-sAtamA guNasthAne jhulanArA hoya che. chaThThA guNasthAnavartI sAdhu alaga ane sAtamA guNasthAnavartI sAdhu alaga ema sAdhu be prakAranA hotA nathI. eka ja sAdhunI be avasthA hoya che. eka ja sAdhu chaThThA ane sAtamA guNasthAnanI dazAmAM hoya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-37] [133 che. jyAre sAdhu zuddhopayogamAM lIna hoya, tyAre sAtamuM guNasthAna tathA jyAre vikalpAtmaka zubhopayogamAM hoya che tyAre chaThTha guNasthAna kahevAya che. saMpUrNa pApa pravRttinA tyAgI hovAthI sAdhune azubhopayoga to hoto ja nathI. ApaNAM mATe AvA sAdhuno yoga thavo durlabha che kAraNa ke ApaNe jyAM rahIe chIe evA zaheramAM A sAdhu rahetA nathI ane teo jyAM rahe che evA vana-jaMgalamAM ApaNe jatAM nathI. bIjA prakAranA sadguru, gRhastha paNa hoya zake che paNa te gurune zokAramaMtramAM namaskAra karyA nathI. navakAramaMtramAM to mAtra chaThThA-sAtamA guNasthAnavartI bhAvaliMgI munine ja namaskAra karyA che. kAraNa ke cAra divAla ane chata nIce rahevuM tathA vastrano dorA mAtra parigraha paNa rAkhavo, te sAdhunuM lakSaNa nathI. cothA athavA pAMcamA guNasthAnavartI gRhastha hovA chatAM samyajJAnathI suzobhita hovAthI sadguru kahevAya che. kRpALudeva ane kAnajIsvAmI sAdhu na hatA paNa AtmajJAnI to hatA ja. tethI temano yoga paNa AtmArthI jIva mATe sadguruno yoga maLyo ema kahevAya. - sadgurune zodhavAno artha ema nathI ke galI-galImAM jaIne sadgurune zodhavA. kharekhara to sadgurunA sAcA svarUpane oLakhavuM e ja sadagurunI zodha che. saddagurunuM mahatva batAvavAnuM kAraNa e che ke, je vAta sadgurunA vacanone anekavAra sAMbhaLavAthI samajAya che te ja vAta sadagurunA AcaraNane dekhIne samajI zakAya che. sadgurunI sAcI zodha to ApaNe zarU karI ja nathI ane evuM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134]. [Atmasiddhi anuzIlana lAgatuM paNa nathI, ke sadguru vinA atyAre ApaNe adhurAM chIe. dareka vyaktie, potAne sadguru mAnIne beThA rahevuM che. arthAt huM kAMIka jANuM chuM ane mArAmAM sarva praznonuM samAdhAna karavAnI zakti che. ema mAnIne tyAM ja aTakI jAya che. koI jIva evA che, sadgurunI prApti thAya ke na thAya, tenAthI temane koI pharaka paDato nathI, ema te mAne che. kAraNa ke sAcI bhAvanAthI karAyelI zodhanA phaLamAM jo bhagavAna paNa maLatA hoya to saru kema na maLe? avazya maLe. AtmAnA hita arthe sadgurunI zodha karavI joIe. bIjo koI roga na hovAno artha e che ke, AtmArthanuM kArya karavA sivAya bIjo koI vikalpa paNa nahi hovo joIe. AtmArthInI dareka kriyA, AtmArthanA lakSya ja thatI hoya che. jevI rIte koI vyakti karoDapati banavA mAMge che, tyAre tenI dareka kriyAmAM karoDapati banavAnuM lakSya samAyeluM che. te ophisa jAya che, jame che, UMghe che, e badhAM kAryamAM eka ja dhyeya che ke, mAre karoDapati banavuM che. jo huM jamIza nahi to kAma nahi karI zakuM, pUratI UMgha nahi lauM to ophisamAM kaMTALo Avaze ane mAruM kArya vyavasthita rIte nahi karI zake. tethI tenI jamavAnI, UMghavAnI, vagere dareka kriyA karoDapati banavAnA lakSya ja thAya che. tevI rIte AtmArthI jame che to paNa AtmA mATe ane UMghe che to paNa AtmA mATe. kAraNa ke jamyA vinA ke UMdhyA vinA bimAra paDaze to AtmahitamAM bAdhA Avaze; tethI potAnI bhUmikAnusAra dareka kriyA karato hovA chatAM, te kriyAmAM potAnuM Atmahita choDato nathI. tethI te ja kharo AtmArthI che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-38] kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. 38 [135 AtmArthI jIvanA lakSaNo batAvatA kRpALudeva AgaLa ema kahe che ke, kaSAyanI upazAMtatA ane eka mAtra mokSanI abhilASA e AtmArthInA mukhya lakSaNo che. krodha, mAna, mAyA, lobha vagere kaSAyabhAva pAtaLA thayA vinA AtmArthIpaNuM pragaTatuM nathI. tIvra kaSAyabhAvonuM maMdakaSAyarUpe pariNamavuM; tene kaSAyanI upazAMtatA kahevAya che. AgamamAM paMcalabdhinA varNanamAM vizuddhilabdhi bIjA krame che ane karaNalabdhi pAMcamAM krame che. vizuddhino artha anaMtAnubaMdhI kaSAyabhAvanuM evuM pAtaLA paDavuM ke, jenAthI sadguruno upadeza ruce. te ja kAraNa che ke vizuddhilabdhi bAda dezanAlabdhi pragaTe che ane karaNalabdhi eTale anaMtAnubaMdhI kaSAyanA abhAvathI eka aMtarmuhUta dU2 AtmAnI avasthA. gurunI dezanA prApta karavA mATe vizuddhilabdhi paNa AtmAnubhava mATe karaNalabdhinI anivAryatA che. tethI AtmArthInuM prathama lakSaNa kaSAyanI upazAMtatA batAvyuM che. AtmArthI jIvane mokSanI prApti karavAnuM ja eka mAtra dhyeya hoya che. dareka jIve e vicAra karavo joIe ke, zuM potAne mokSe javAnI abhilASA che ? are ! mokSaprAptinI abhilASA to dUra, sarvaprathama mokSa che; e vAtano vizvAsa che ke nahi ? moTAbhAganA loko kahe che, mAre mokSe javuM che, te vicAra kare che ke jema amerikA javAnuM hoya, ema mokSa nAmanI koI jagyA che ke jyAM A deha sAthe javAnuM che. paraMtu jJAnI spaSTa kahe che ke, mokSa koI jagyAnuM nAma nathI. jema Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136] [Atmasiddhi anuzIlana bhArata, laMDana, amerikA vagere jagyA che, evI rIte mokSa nAmanI koI jagyA nathI. AtmAnI paripUrNa zuddhaparyAya athavA avasthAne mokSa kahevAya che. mokSe javAnuM nathI paraMtu mokSarUpe pariNamavuM tene mokSaprApti kahe che. mokSa thatAM AtmA lokAgre sthita thAya che. lokano agrabhAga e sthAna che. ane AtmArthIne e sthAna para birAjamAna thavAnI paNa abhilASA hotI nathI kAraNa ke saMyogonI jema sthAna paNa sukha-duHkhanuM kAraNa nathI. siddhazilA para jyAM siddhabhagavAna sthita che tyAM anaMta nigodiyA jIvo paNa rahelA che. tyAM siddhanuM ane nigodiyAnuM avagAhata sthAna eka hovA chatAM, paNa siddhabhagavAna anaMta sukhI che ane nigodiyA jIvo anaMta duHkhI che. tethI ema na samajavuM ke siddhabhagavAnanI sAthe rahelAM nigodiyA jIvone thoDuM ochuM duHkha thatuM haze. ahIM sudhI ke, nigodiyA jIvone siddhabhagavAnano koI prabhAva paDato nathI. pUjya gurudevazrI kahetA ke samyagdarzana vinA cakravartI thavA karatAM samyagdarzana sahita narakano bhava paNa uttama che. Ama, koI gati jIvane prabhAvita karI zakatI nathI. AtmAthI jIvane have saMsArano thAka lAgyo che. tethI tene have saMsAranI koI paNa gatimAM janma levo nathI. tene paLe paLe saMsArathI kheda varte che. pote ema vicAravuM ke, zuM mane saMsAra duHkharUpa lAgyo che? jo tamane guru ema kahe ke, cAlo, eka gADI mokSamAM jaI rahI che. zuM tamAre javuM che? hA, paNa eka zarta che ke, eka vAra mokSamAM gayA pachI tame saMsAramAM pAchA nahi AvI zako. tyAre te Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-39] [137 vyakti ekavAra vicAra kare che. javuM ke nahi? tyAre jJAnI kahe che, tane vagara mahenate mokSa ApIe chIe, to paNa tuM vicAravAno samaya mAMge che; to mahenata karIne mokSa to kyAre prApta karIza? kharekharato A rIte koInA laI javAthI puruSArtha vinA mokSa maLato nathI paraMtu A to jIvane bhavabhramaNano thAka kevo lAgyo che e jANavA gurue tenI kasoTI karI hatI. AtmArthI jIva ravadayAnA lakSya paradayA kare che. AtmArthI jIvane parajIvonI rakSAno bhAva Avavo joIe. Avavo joIe nahi, paNa Avato ja hoya che. bhUkhyA ke tarasyAne joIne tene khAvA-pIvAnuM ApavuM evo upadeza to jagatamAM sarvatra maLato hoya che, paraMtu jainadarzananI vizeSatA e che ke tame jene jamavAnuM ApyuM tenuM abhimAna nahi karo kAraNa ke tene jamavAnuM maLyuM, emAM tenuM paNa eTaluM puNya kharcAyuM che. Ama, dayA pALIne paNa temAM kavana karavuM, te AtmArthInuM lakSaNa che. dazAna evI jyAM sudhI, jIvalahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga. 39 AtmApaNuM pragaTa thayA vinA AtmajJAna thatuM nathI tethI AtmArthIpaNuM pragaTa karavA mATe kRpALudeva preraNA Ape che. dareka jIvanI potAnI koIka nizcita dazA hoya che. evo koI jIva nathI ke jenI koI dazA na hoya, eTaluM ja nahi dareka ajIva dravyonI paNa pota-potAnIdazA hoya che. saMsArI jIvanI dazAne guNasthAna kahevAya che. tethI nigodiyA jIvathI arihaMta bhagavAna sudhInA jIvane Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138] - Atmasiddhi anuzIlana guNasthAnamAM sthAna maLyuM che. dareka ajJAnI mithyAdRSTInI paNa dazA hoya che, jenI dazAne mithyAtva athavA prathama guNasthAna kahevAya che. jo ke, mithyAtvI hovA chatAM, tene dazA pAmelo jIva kahevo; emAM acaraja lAge paNa e to vastuno svabhAva che. eTaluM kharuM ke prathama guNasthAnavartI ajJAnInI avasthAne je dazA kahIche te kharekhara ajJAnInI durdazA che. jo ajJAnImAM paNa maMdakaSAya sahita pUrve batAvelA lakSaNa hoya, to te jIvane kRpALudeve AtmArthI kahyo che. jIva jyAM sudhI samyakatva sanmukha na thAya tyAM sudhI tene samyagdarzana paNa pragaTa na thAya, e svAbhAvika che. nijAtmAne nokarma, dravyakarma ane bhAvakarmathI judo mAnavAthI samyagdarzana athavA mokSamArga prApta thAya che. mokSamArga prApta thayA vinA anAdikALathI cAlI rahelA saMsAra paribhramaNa, duHkha ane janma-maraNarUpI atyaMtara roga maTI zakato nathI. jene saMsAra paribhramaNa duHkharUpa lAge, te jIva ja AtmArtha pragaTa kare evo niyama che. zarIra ke zarIranI koIpaNa kriyA, mokSamArgano AdhAra nathI. AtmAnA zraddhAguNanI paryAyanuM zuddha pariNamana mokSamArga che. AtmA anaMta guNono piMDa hovAthI, eka zraddhALuNanA mithyA pariNamanane lIdhe, anaMtaguNamaya AtmadravyanuM saMsAra paribhramaNa thAya che ane duHkha bhogavavuM paDe che. jevI rIte mAthuM duHkhatuM hoya tyAre pharavA javAnuM mana thatuM nathI. joke pharavAnI kiyA to pagathI thAya che paraMtu paga ane mAthuM zarIranA abhinna aMga hovAthI eka aMganI bimArInuM phaLa AkhuM zarIra bhogave che. tevI rIte zraddhAguNanA mithyAtvarUpa pariNamananA kAraNe AtmAnuM cAragati (saMsAra)mAM paribhramaNa thAya che. zraddhA, jJAna, cAritra, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-40]. - [139 vagere guNa AtmAnA abhina aMza hovAthI eka paryAyanI bhUlanuM phaLa AtmA bhogave che ane janma-maraNa karI duHkhI thAya che. duHkha ja moTo roga che. ajJAnathI duHkha thAya che tethI ajJAna ja duHkhanuM mULa kAraNa che ane samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatArUpa mokSamArga duHkharUpI bimArIno upAya che. Ama potAnA duHkhanuM kAraNa pote che ane duHkha dUra karavAnuM kAraNa paNa pote ja che. tethI potAnA sukha-duHkhano AdhAra koI paradravya che ja nahi. Ama jIva potAnI bhUla svIkArI, tene dUra karI AtmArthIpaNuM pragaTa na kare, tyAM sudhI mokSamArga para cAlI zake nahi ane tenuM duHkha paNa maTI zake nahi. Ave jyAM evI dazA, sadgurubodha suhAya; te boghe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 AtmArthI jIvane sadguruno bodha ruce che tethI AtmArthInI dazA paNa mithyAdaSTImAM sadgaNonI daSTie mokhare che. anAdikAlIna mithyAtvabhAva sahita dareka mithyAdI prathama guNasthAnavartI ja hoya che. paraMtu temAM paNa koIka jIva nikaTabhavya hoya che. AtmArthIpaNuM pragaTa thavAthI AtmajJAna najIka che athavA ema paNa kahevAya ke AtmajJAnathI nikaTa jIvamAM AtmArthInA lakSaNo jovAmAM Ave che. saruno bodha rucyo hoya, tene jagatanA paMcendriya viSayabhogo na ruce. sadguru bodha Ape tyAre tene UMgha, kaMTALo, ALasa, bagAsA na Ave. jevI rIte rucatA bhogo bhogavatI vakhate Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140] [Atmasiddhi anuzIlana UMgha, kaMTALo, ALasa ke bagAsA vagere pramAdanA cinho utpana thatAM nathI, tevI rIte AtmAnubhavanuM kAraNa evA sadgurunA bodhane sAMbhaLatA pramAda na thavo joIe. sadgurunA mULa Azayane grahaNa karavo joIe. sadguru vANImAM, je yukti, tarka, daSTAMta, vagere samajaNanA sAdhanono prayoga thAya che, te mAtra jIvane mULa siddhAMtanuM jJAna karAvavA mATe ja hoya che. paraMtu jo koI ziSya dAkhalA-dalIlo yAda rAkhe ane mULa siddhAMtane bhUlI jAya to te sadgurunA Azayane samajI zake nahi ane AtmAnubhava karI zake nahi. layopazamajJAnane vizeSarUpe prApta karelAM mithyAdI vidvAna karatAM alpa yopazama jJAnI samyagdaSTIno upadeza sAMbhaLavo vadhu hitAvaha che kAraNa ke, samyagdaSTIno upadeza, ziSyane AtmajJAna thavAM mATe pratyakSa kAraNa bane che. pratyekadravya anekAMta svarUpa che. tethI cha dravyanA samUharUpa saMpUrNa jagata paNa anekAMtavarUpI che. paraMtu ajJAnInI mAnyatAmAM ekAMta hovAthI te jagatanuM svarUpa samajato nathI. sadaguru dvArA ziSyane anekAMtadaSTithI jagatane jANavAnI kaLA zikhavA maLe che. tattvajJAna prAptino saMtoSa thatAM, jIvanuM jJAna vikasatuM nathI. eka praznano utara maLatAM jo saMtoSAI jAya to tenI vicArazreNI rUMdhAya jAya che. tethI eka praznano utara maLatAM te uttaramAMthI bIjA paNa aneka prazna thavA joIe. jo eka uttaramAMthI bIjo navo prazna na udbhave to ema samajavuM ke tene pahelo prazna saMpUrNa rIte samajAyo Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-41] [141 nathI athavA to tene saMpUrNa jinAgama samajAI gayuM che. AtmAnubhava vinA to saMpUrNa jinAgama samajAtuM nathI kAraNa ke, saMpUrNa jinAgamanuM kendrabiMdu AtmAnubhava che. tethI ajJAnIne vizeSa jijJAsAnA abhAvamAM navIna prazno na thavA, te ema siddha kare che ke tene haju pahelAM samajAveluM paNa kaMI samajAyuM nathI. tethI teNe niraMtara tattvano vicAra karavo joIe. vicArathI ja jJAna vikasita thAya che ane jJAnano vikAsa AtmAnubhavamAM madadarUpa bane che. AtmAnubhava thatAM atIndriya sukha prApta thAya che. jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nijajJAna; je zAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa. 41 AtmArthI jIva kaI vidhithI mokSapada pAme che; tenA viSe ahIM spaSTatA karI che. je jIvamAM suvicAraNA pragaTe, arthAt je zAstranA artha karavAnI paddhati samaje tyAre, te jIva AtmajJAna prApta kare che. AtmajJAnIne jagatanuM svarUpa ayogya lAgatuM nathI kAraNa ke jagatanuM svarUpa ayogya ja nathI. jyAre aneka apekSAthI vastu svarUpane jANavAnI kaLA pragaTe, tyAre te bhavyajIva AtmajJAnanI samIpa hoya che. suvicAraNA pragaTe tyAre AtmArthInuM jIvana adhyAtmamaya thaI jAya che. sadguru dvArA te aneka nayavivakSAo jANe che. eTaluM ja nahi, jANelI nayavivakSAothI jagatane paNa jANe che. jagatamAM pote paNa hovAthI AtmArthI te suvicAraNAnA baLe potAnA AtmAne paNa jANe che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142] [Atmasiddhi anuzIlana jyAre AtmajJAna pragaTa thAya che tyAre avirata samyakatva nAmanA cothA guNasthAne samyagdaSTi jIvane mohanIyakarmanI mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya cokaDIno abhAva thAya che. AThakarmanI 148 prakRtinA kSaya thavAthI mokSa prApta thAya che. paraMtu 148 prakRtimAMthI mAtra pAMca athavA sAta prakRtinA upazama, kSayopazama ke kSayanA nimittathI mokSamArga pragaTa thAya che. tethI samajI zakAya ke mokSamArgamAM 148 karmaprakRti to bAdhaka nathI ja. mithyAtva tathA anaMtAnubaMdhI krodha, anaMtAnubaMdhI mAna, anaMtAnubaMdhI mAyA tathA anaMtAnubaMdhI lobha ema kula maLIne pAMca athavA mithyAtvanI mithyAtva, samyammidhyAtva, samyakatva ane anaMtAnubaMdhIcokaDIema kula maLIne sAta prakRti mokSamArgamAM bAdhaka kahevAya che. nizcayathI to te pAMca athavA sAta prakRti paNa bAdhaka nathI. kAraNa ke, jyAre jIva puruSArthanA mAdhyamathI svasammukha thAya che, pote potAne anubhave che, tyAre te karma prakRtino saheje abhAva thAya che. AtmajJAnI, monIyakarmano saMpUrNa kSaya karIne kevaLajJAna pAme che kAraNa ke jyAM sudhI AtmAmAM mohano aMza paNa rahe, tyAM sudhI kevaLajJAna pragaTatuM nathI. kevaLajJAna thayA pachI moha upajato ja nathI, kevaLajJAna pAmI cAra aghAti karmono paNa kSaya karIne AtmA nirvANa pAme che. nirvANapada prApta thatAM janma-maraNanA pherA TaLe che. savAla e thAya che ke, janma-maraNanuM cakra, janma baMdha karIne rokavuM ke maraNano kSaya karIne rokavuM? janma-maraNano aMta maraNathI thAya che. evo aTala niyama che ke Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-42] [143 maraNa thayA pachI janma thAya che. paraMtu janma thayA pachI maraNa thAya ja, evo koI niyama nathI. kAraNa ke janma pachI apUrva puruSArtha karIne jo jIva nirvANa pAme to maraNa thatuM ja nathI. te jIvana nirvANa thAya che. maraNa tathA nirvANa vacce bheda che. AtmA ekadehane choDIne bIjA dehane dhAraNa kare tyAre pahelAM dehane choDavAnI kriyAne maraNa thayuM ema kahevAya ane jyAre AtmA eka dehane choDIne bIjA dehane dhAraNa na kare paNa siddhazilA para sthita thAya tyAre pUrva dehane choDavAnI kriyAne nirvANa thayo ema kahevAya. nirvANano artha ja e che ke niH vAna thavuM. vAna eTale ke zarIra vinAnA azarIrI-adehI thavuM. bhagavAna mahAvIra vagere anaMtajIvo e janma to lIdho paNa temanuM maraNa na thayuM kAraNa ke, teo nirvANa pAmyA. AtmajJAnathI ja nirvANapada prApta thAya che. suvicAraNAMthI AtmajJAna thAya che, sadguruno bodha gamavAthI suvicAraNA thAya che. AtmArthIne kaSAyabhAvanI maMdatA vagere lakSaNo pragaTyA hovAthI sadguruno bodha ruce che. tethI ajJAnIe matArtha choDIne AtmArthane apanAvavo joIe. Upaje te suvicAraNA, mokSamArga samajAya; guru ziSya saMvAdathI, bhAkhuM SaTa pada AMhIM. 42 suvicAraNA vinA mokSa to zuM, paNa mokSano mArga paNa samajAto nathI. tethI sadguruthI bodha laIne suvicAraNA pragaTa karavI joIe. mokSamArgane samajavo eTale mokSamArga pAmavo. mokSamArga vItarAga Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144] [Atmasiddhi anuzIlana svarUpa che. ajJAnIne A vAtanuM jJAna hovA chatAM vItarAgatA pragaTa thaI nahi hovAthI, ajJAnI haju mokSamArga samajyo nathI. vItarAgatA pragaTa thaI hota to ema kahevAta ke tene mokSamArga samajAyo che. pravacana daramyAna gurudeva vAraMvAra kahetA ke, 'samajANuM kAMI ? tyAre tenA ziSya kahetA, 'jI prabhu, saMbhaLAyuM badhuM.' tyAre gurudeva kahetA, 'mAtra sAMbhaLavuM ja nahi, tattvane samajavuM paNa paDaze kAraNa ke tattvane sAMbhaLyA vinA tattva samajAtuM nathI tathA tattvane samajyAM vinA koI jIvanuM bhaluM thayuM nathI.' Ama mokSamArga samajavAnI vastu che, mokSamArga apanAvavAnI vastu che. mAtra vacanamAM tattvanA UMcA UMcA vAkyo bolIne potAne jJAnI batAvavAthI, mokSamArga pragaTa thato nathI. jainadharmanA aneka graMthomAM te graMthonA racayitAoe pote prazna upasthita karIne, pote ja tenA uttara ApIne tattvanuM vizeSa prakAre spaSTIkaraNa karyuM che. paMDita ToDaramalajIe paNa mokSamArga prakAzakamAM, aneka yukti ane tarkasahita praznottara zailIthI viSayavastu samajAvI che. Atmasiddhi zAstramAM uttara ApanAra sadgurunI zreNImAM to koI ajJAnIne sthAna maLatuM nathI. paraMtu prazna pUchanAra ziSyanI koTimAM paNa tene to ja sthAna maLI zake, jo te pote Atmasiddhi zAstrano abhyAsa karIne, AtmAnubhava prApta karavAno hoya. kAraNa ke kRpALudevanA ziSyane AtmasiddhinA aMtamAM AtmajJAna thaze. guru ane ziSyamAM basa eTaluM aMtara kahI zakAya ke, sadguru samyagdaSTI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-42] -- [145 che ane ziSya samyakatva nikaTa mithyAdiSTI che. jJAnI jyAre ajJAnI hatA tyAre samyakatva nikaTa mithyAdiSTI hatA, te samaye temane je prazno upasthita thatA hatA, te praznone kRpALudeve, ziSyanA saMvAdarUpe tathA vartamAnamAM AtmAnubhavathI je svarUpa samajAyuM tene, guruziSyanA saMvAdarUpe raju karyuM che. jyAre guru ane ziSyano saMvAda sAMbhaLavAmAM athavA vAMcavAmAM ke abhyAsamAM Ave, tyAre ema na samajavuM ke, te saMvAda ziSya ane guru vacce cAlI rahyo che. ajJAnIne ema vicAra Avavo joIe ke, mArA ane guru vacce saMvAda cAlI rahyo che. tethI mAre sadguru pratye A prakAre vyavahAra karavo joIe ane jo koI potAne sadaguru mAnI beThA hoya, tene kahe che ke, jyAre potAne guru mAnI ja lIdhA che to, e paNa pahelAM zikhI lo ke, ziSTa sAthe kevo vyavahAra karavo joIe. je potAne ajJAnadazAmAM guru mAne che te sadguru to nathI ja, paraMtu te ziSya paNa nathI kAraNa ke kRpALudevano ziSya ajJAnadazAmAM potAne guru kaheto nathI. je jIva ziSya thavA taiyAra thAya che, te ja kALAMtare guru bane che. je potAne vartamAnamAM ajJAnadazArUpe mAnato nathI, te ajJAnI sadgurune koI paNa prakAranA prazna paNa pUchato nathI. tethI to pAhuDa dohAmAM kahyuM che ke : ekka Na jANahi vaTTaDiya avaru Na pucchahi koi / adu viyadahaM DugarahaM para bhaMjaMtA joi / / 114 / / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146]. [Atmasiddhi anuzIlana "eka to pote mArgane jANatA nathI tathA bIjA koIne pUchatA paNa nathI, evA manuSya vana-jaMgala tathA pahADomAM bhaTakI rahyA che. temane tuM dekha." have, ahIM guru ziSyanA saMvAdathI cha pada saMbaMdhI khUba ja mArmika varNana karavAmAM Avaze. "AtmA che' "te nitya che', "che kartA nijakarma che bhoktA vaLI "mokSa che', "mokSa upAya sudharma'.43 Atmasiddhi zAstrano viSayavastu cha pada che. te padonA nAma tathA teno krama paNa A padamAM batAvyo che. sarvaprathama maMgalAcaraNamAM kahyuM hatuM ke, "samajAvyuM te pada namuM, zrI sadaguru bhagavaMta." tyAM prAraMbhamAM je pada zabdano prayoga karyo hato, te cha padanuM svarUpa ahIM spaSTa kare che. A padane kRpALudeve anya sthAne paNa eka ja vAkyamAM samAvI dIdhAM che. tyAM kahyuM che ke - huM koNa chuM, kyAMthI thayo, zuM savarUpa che mAruM kharUM. konA saMbaMdhe vaLagaNAM che, rAkhuM ke huM pariharU? A vAkyo prazranI zailImAM nibaddha che. tenA uttarUpa A che pada che. huM koNa chuM te praznano uttara ApatAM prathama pada racyuM che ke, AtmA che. jo ke AtmA che ema mAnavAthI AtmajJAna thatuM nathI, tethI ema samajavuM ke, "huM AtmA chuM'. samyagdaSTIne evI draDha zraddhA hoya che ke, "huM AtmA ja chuM." tyArabAda evo prazna thayo ke, "kyAMthI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-43]. [147 thayo' tenA uttararUpe bIjuM pada kahyuM che. temAM kahyuM ke, "AtmA nitya che." arthAt huM navIna utpanna thayo ja nathI. huM to anAdi-anaMta zuddha tattva chuM. Ama kahIne AtmAnI nityatA siddha karI che. tethI AgaLa ema kahyuM ke, "e zuM svarUpa che, mAruM kharUM" tenA uttararUpe trIjuM ane cothuM pada racyuM che. temAM kahyuM ke, AtmA ajJAna dazAmAM, rAgAdibhAvono kartA-bhoktA che, jyAre jJAnadazAmAM, potAnA jJAnano ja kartA tathA bhoktA che. tethI AgaLa kahyuM ke, "konA saMbaMdhe vaLagaNAM che, rAkhuM ke huM pariharU tenA uttararUpe kahyuM ke, "mokSa che. huM to anAdikALathI Aja sudhI koI paNa paradravyarUpe thayo nathI tathA anaMtakALa sudhI paradravyathI nirALo rahevAvALo padArtha chuM. huM koI paNa prakAranA baMdhanathI rahita zuddha chuM. dravyadaSTie mokSa svarUpI chuM ane paryAyamAM paNa mokSa pragaTa karI zaku chuM arthAt "mokSano upAya che. Ama, cha padanA mAdhyamathI AtmAnubhavanI vidhi batAvI che. A cha padamAM pAMcamA krame "mokSa che' e pada samajAvyA pachI chaThThA krame "mokSano upAya che' e pada samajAvyuM che. jo ke mokSano upAya eTale ke samyagdarzana, e mokSa thayA pahelAM pragaTa thAya che ane mokSa e mokSamArga pachI pragaTa thAya che. Ama hovA chatAM "mokSa che." e pada pAMcamAM krame rAkhyuM. kAraNa ke jyAM sudhI jIvane "mokSa che e vAtanI khAtarI na thAya, tyAM sudhI te mokSano upAya paNa zodhato nathI. mokSanI zraddhA thavI, e ja mokSaprAptino upAya che. AtmAne saMsArathI mokSanI prApti kevI rIte thAya tathA mokSamArganuM svarUpa zuM che, teno ullekha paNa cha padamAM karavAmAM Avyo che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] [Atmasiddhi anuzIlana A cha padamAM AtmA che ane AtmA nitya che, te be pada Atmadravyane spaSTa kare che. AtmA kartA che ane AtmA bhoktA che, e be pada AtmAnI azuddha paryAyane batAve che. mokSa che, e pada AtmAnI paripUrNa zuddha paryAyane siddha kare che tathA mokSano upAya che, e pada AtmAnI AMzika zuddhaparyAyano dyotaka che. Ama chae pada AtmAnI siddhimAM mulAdhArarUpa hovAthI, kRpALudeve atyaMta saraLa bhASA ane rocaka zailImAM spaSTIkaraNa karyuM che. paTuM sthAnaka saMkSepamAM, darzana paNa teha samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. 44 Atmasiddhi zAstramAM batAvelAM cha padane kRpALudeve cha sthAnaka kahyAM che. jagatamAM mukhya cha darzana che, te badhAM darzana ekAMtavAdI che, tethI mithyA che. jainadarzana anekAMtavAdI hovAthI samyaka che. cha padanA mAdhyamathI cha darzananuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. pAhuDa dohAmAM cha darzanane mithyAsiddha karatAM kahyuM che ke - chahadasaNa dhaMdhai paDiya maNahaM Na phiTTiya bhaMti / ekku deu chaha bhau kiu teNa Na mokkhahaM jaMti / / 116 / / "pardarzananA dhaMdhAmAM paDelAM ajJAnIonA mananI bhrAMti na maTI. are re ! eka devanA cha bheda karyA. AnAthI teo mokSe jatA nathI." - kRpALudevanI e vizeSatA che ke, teo cha darzanane khoTA kahevA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-44] - [149 karatAM parama satya evA jainadarzanananA siddhAMtone batAvavA vadhu hitAvaha mAne che. kAraNa ke, samayanA abhAvane lIdhe bIjAne khoTA kahevA karatAM potAnuM tattva kahevuM vadhu uttama che. Telivijhana para je jAherakhabara Ave che, temAM je te kaMpanI potAnI vizeSatA batAve che paNa bIjAnI niMdA karatA nathI. kAraNa ke, maryAdita samayamAM jo bIjAnI niMdA karaze to potAnI kaMpanInA vakhANa kyAre karaze. tethI kRpALudeve paNa bIjAnA doSonuM nirUpaNa karavA karatAM, jainadarzananA siddhAMtone anekAMtadaSTie samajAvyA che. anya darzanomAM koI darzana ema kahe che ke, "AtmA nathI tethI kRpALudeve e siddha karyuM che ke, "AtmA che'. Ama bIjA paNa dareka pada viSe paNa samajavuM. kRpALudeva vagere aneka jJAnIoe jainadarzanane asti-nAsti svarUpe siddha karyuM che. AtmA svapaNe che ane parapaNe nathI evI daSTi ja kharI anekAMtadaSTi che. syAdvAdazailI vinA, anekAMta svarUpI paramArthane samajAvI zakAto nathI. tethI dareka padamAM apekSA sahita anekAMtasvarUpa samajAvyuM che. AtmA nitya che. AtmA nitya ane anitya ema bane che, to paNa koI darzana AtmAne anitya ja mAne che; tethI ahIM AtmAne nityarUpe siddha karyo che. paraMtu jainadarzana "AtmA nitya ja che." ema mAne to te paNa ekAMta thaI jaze. tethI apekSA lagADIne pachI jakArapUrvaka kahyuM ke, AtmA dravya apekSAe nitya ja che tathA paryAya apekSAe anitya ja che. tevI rIte ajJAnadazAmAM, potAnA vikArIbhAvano kartA tathA bhokatA che paraMtu jJAnI bhedajJAnanA baLa vaDe Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150] [Atmasiddhi anuzIlana rAga-dveSanA kartA-bhoktA potAne nahi mAnatA hovAthI, vikArIbhAvonA akartA tathA abhoktA che. mokSa prApti pachI paNa AtmAnuM svataMtra astitva rahe che. AtmA koI anya AtmAmAM bhaLI jato nathI, tenuM spaSTIkaraNa karatAM kahyuM che ke, mokSa che ane mokSano upAya che; tethI saMsArathI chUTavuM, potAnA hAthanI vAta che. parabhAvanI utpattimAM paranimitto tarapha dRSTi karavI paDe che, svabhAvamAM sthira thavA mATe, paranimitto tarapha dRSTi karavAnI jarUra nathI. ahIM sudhI ke nimittAdhIna daSTi chUTe tyAre, AtmA svabhAvamAM lIna thaI paramArtha prApta thAya che. prAptinA lakSya sadagurue cha pada samajAvyAM che. eka padanI zraddhA jene hoya, tene chae padanI zraddhA hoya che. tethI jJAnIe samajAvelAM chaeya pada paramArtha sudhI pahoMcavAmAM kAraNarUpa che. nathI daSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahIM, tethI na jIvavarUpa. 45 "AtmA che." A pada saMbaMdhI zaMkA karatA ziSya kahe che ke, AtmAnuM astitva hotuM nathI kAraNa ke daSTi, jJAna ke anubhavano viSaya banato nathI. kRpALudeve praznane ja javAba banAvI dIdho che. ziSyane AtmAnA darzana, jJAna tathA cAritra vagere guNonI jANakArI hovA chatAM paNa te, AtmAnA astitvano svIkAra karato nathI. kRpALudevano ziSya kRpALudeva karatAM jarAya kamajora nathI kAraNa ke, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-45]. prazna upasthita karanAra ane tenuM samAdhAna karanAra paNa kRpALudeva ja che. Azaya e che ke koI ziSyane AvA prakAranI zaMkA udbhavI zake che ane jo AvI zaMkA udbhave, to tenuM samAdhAna paNa pote AgaLanA padomAM raju karyuM che. ziSya pUche che ke, AtmA dRSTimAM Avato nathI; tethI AtmAnuM astitva A jagatamAM hotuM nathI. AtmAnA anaMtaguNomAM zraddhA, jJAna tathA cAritra e traNa guNo mukhya che, kAraNa ke, mokSamArgamAM zraddhA, jJAna tathA cAritraguNanI paryAya bhumikAnusAra zuddha hoya che. darzana zabdanA aneka artha thAya che, tethI e samajavuM khUba ja jarUrI che ke, jinAgamamAM darzana zabdano prayoga kayA arthamAM karavAmAM Avyo che. darzana eTale sAmAnya avalokana tathA darzanano bIjo eka artha zraddhA paNa che. samyagdarzana sAthe vaparAyelA darzana zabdano artha zraddhAna samajavo. cakSudarzana, acakSudarzana vagere paryAya sAthe vaparAyelo darzana zabda darzanaguNano sUcaka che. Ama ziSya pUche che ke AtmAdaSTimAM kema Avato nathI? ahIM ema samajavuM ke, ziSyane AtmAnI zraddhA ke sAmAnya avalokana e bemAMthI kaMI paNa pragaTya nathI. - AtmAnuM rUpa jaNAtuM nathI tethI AtmA hoto nathI. jJAnathI AtmA kema jaNAto nathI? ziSya jJAnano svIkAra kare che paraMtu AtmAne svIkArato nathI. sUkSma dRSTie dekhavAmAM Ave to ziSyane jJAnanuM paNa vAstavika jJAna nathI, kAraNa ke jJAna ja AtmA che. je jJAnane jANe che te AtmAne jANe che. kAraNa ke e jANe che ke, huM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152] [Atmasiddhi anuzIlana jJAna svabhAvI AtmA chuM. ziSyane kSayopazamajJAnanuM jJAna che paNa jJAna svabhAvanuM jJAna nathI. kAraNa ke jJAnasvabhAvanuM jJAna, e kSayopazamajJAnanA abhAvanuM kAraNa bane che. AtmAno anya koI paNa rIte anubhava thato nathI, tethI AtmA nathI, ema ziSyanuM kathana che. ziSyane AtmAnA apUrva anubhavanuM bhAna nahi hovAthI, teNe AtmAnA anubhava viSe paNa zaMkA vyakta karI che. mAtra AtmAno anubhava nahi, pudagala paryAyano anubhava paNa vacanagocara nathI. koI traNa vyaktine pUchavAmAM AvyuM ke, goLa kevo che? to traNeya vyaktie anubhavathI kahyuM ke goLa mITho che. ahIM traNeyanA uttara samAna che paNa traNeyano anubhava judo ja che. tevI rIte AtmA paNa sukhasvarUpa che paraMtu ajJAnIne sukha svarUpa AtmAno anubhava nahi hovAthI, te AtmA astitva saMbaMdhI zaMkA kare che. keTalAMya loko AtmAno anubhava na thayo hovA chatAM, AtmA sukhasvarUpa che evuM vacana mAtramAM bolatA hoya che paraMtu AtmA sukhasvarUpa che, tenI anubhUti mATe puruSArtha karatAM nathI. ahIM ziSyae, anubhava sahita daSTi tathA jJAnathI prApta nahi thayelAM, AtmAnA astitva viSe zaMkA vyakta karI che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "pahelo ja prazna kare che ke, zrIguru ! mane AtmA daSTimAM Avato nathI, e nakAramAM ja hakArano bhaNakAra che. sAmo jijJAsu eTalI teyArIvALo hoya che ke, mAre evI dalIla karavI ke jethI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-46] [153 guru pAsethI pAkuM samajAI jAya. te gurune kahe che ke, hatheLImAM AmaLuM dekhAya ema dekhADo ane tenA kAraNo jaNAvo pavana jema sparzathI jaNAya che tema AtmAnuM lakSaNa zuM che te jaNAvo. bhale spardhAdithI ke rUpathIna dekhAya paNa bIjA koI anubhavathI to jaNAvo. ghuvaDa sUryane dekhI na zake paNa tApa paDe che teno anubhava to tene thaI zake che, tema A AtmA anubhavagamya to thavo joIe; ema kAraNo raju karyA ane jaNAvyuM ke kAraNo vicArIne meM mUkyAM che." athavA deha ja AtmA, athavA Indriya prANa; - mithyA jUdo mAnavo, nahIM jUduM eMdhANa. 46 ziSyane AtmAno pratyakSa anubhava thayo nahi hovAthI AtmA saMbaMdhI alaga-alaga prakAre, potAno mata raju kare che. ziSyamAM eTalI komaLatA ane saraLatA che ke, je AtmAnA astitvano ja nakAra karato hato te ja ziSya have kahe che ke, AtmAnuM astitva hoya che. paNa AtmA nAmanI vastu zarIrathI judI nathI. ziSya kahe che ke, deha ja AtmA che athavA pAMca Indriya ke daza prANa svarUpa AtmA che. AtmAnuM lakSaNa A zarIrathI juduM dekhavAmAM AvatuM nathI. AtmA ane zarIra baMne eka ja che. je jJAna thaI rahyuM che, te zarIrane ja thAya che. ThaMDA-garama vagere sparzAdino anubhava paNa zarIra kare che; ema mAnIne ziSya kahe che ke, AtmA ane zarIra judAM nathI. ziSya jJAnamAM nimittarUpa pAMca Indriyone ja jJAtA mAnI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154] - Atmasiddhi anuzIlana kahe che ke, pAMca Indriyo ja jIva che. je jIvane Indriyo ochI hoya, tenuM jJAna ochuM hoya tathA je jIvane Indriyo vadhu hoya, tenuM jJAna paNa vikasita hoya; ema mAnIne ziSyae Indriya ane AtmAne ekarUpa ja mAnyA che. eTaluM ja nahi, daza prANarUpa zarIranI kriyAne, ziSya AtmAnI kriyA mAne che. jenA sadbhAvathI jIvana ane abhAvathI maraNa thAya che; tene prANa kahe che. Ama, ajJAnI AtmAnA svarUpane samajato nathI athavA to ajJAnI ema kahe che ke, AtmA to hajAro sUryanA prakAza samAna tejasvI che. jo ke jJAnIoe aMdhakAra ane prakAzane pudgalanI paryAya kahIche; tethI jyAM sudhI aMdhakArane prakAza dekhAya, tyAM sudhI AtmAno anubhava thayo nathI; ema samajavuM. ziSyane AtmAnuM evuM koI lakSaNa jaNAtuM nathI ke, je lakSaNa vaDe tene AtmA ane zarIra bhinna jaNAya. lakSaNanA mAdhyamathI aneka vastumAM bheda karI zakAya che. zarIra, Indriya ane prANa, vagere dareka pudgalo; jJAnarahita hovAthI AtmAthI bhinna che. AtmAne, anya para padArthothI bhinna batAvanAruM jJAna e AtmAnuM lakSaNa che. ziSyane, AtmA ane jJAnanI abhedatAnuM jJAna nahi hovAthI, zarIrAdine ja AtmA kahe che. azubhabhAva ke zubhabhAvanuM phaLa zarIranA mAdhyamathI ja bhogavAtuM hovAthI, ziSyane zarIra saMbaMdhI ja jJAna che. laukikamAM paNa ema jovAmAM Ave che ke, jJAnamAM pahelAM naMbare AvelAM vidyArthInA gaLAmAM phUlano hAra paherAvIne tenuM sanmAna karavAmAM Ave che tathA kalAsarUmamAM praznano javAba nahi ApanAra vidyArthIne, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-46] [155 kalAsarUmamAM ubho rAkhavAmAM Ave che. arthAt AtmAnA jJAna tathA ajJAnanuM phaLa paNa zarIranA mAdhyamathI ja bhogavavAmAM Ave che. Ama ajJAnIne AtmAnA lakSaNonuM jJAna nahi hovAthI, zarIrane ja AtmA mAne che. deha chUTI javo, Indriyo mRta thaI javI tathA prANa paMkherU uDI javA, AvA zabdono maraNa mATe prayoga karavAmAM Ave che. Ama deha, Indriya ane prANane ja AtmA samajI levAmAM Ave che, tethI tenI spaSTatAnA lakSya AtmAnA astitva viSe, ziSyae zaMkA vyakta karI che. 0 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "kahe che ke, prabhu ! A deha ane IndriyanI ceSTA uparathI jaNAya che tethI enA vaDe ja jANapaNuM che, mATe amane deha ane IndriyothI AtmA judo mAnavo mithyA lAge che. prazna karanAra nirmAnI che. mArI bhUla sabhAmAM ughADI thaze ane mAna jaze, ema mAna rAkhyA vinA khullA hRdayathI mumukSue prazna karavA joIe. jema paradezI rAjAe zrIkezI bhagavAna pAse prazno karyA hatA, tema tadana mAna mUkIne khulAsA pUchavA joIe. teNe ema nahotuM mAnyuM ke mArI prajA ane pradhAno vacce huM Ama pUchIza to mArI hINapa kahevAze; paNa bALakanI jema mAnanI darakAra nahi karatAM, samajavAnI ruci karI to aMtaranI bhrAnti TALavAno prasaMga maLyo. mATe zrImaddanuM kahevuM che ke, prazna karanAre prazna karatAM zaMkAne gopavavI nahi ane vinayasahita bedhaDaka spaSTapaNe prazno pUchI potAne evI daSTi Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156] [Atmasiddhi anuzIlana sukhaprAptino-mokSano upAya samajI levo. vaLI prazno kevI rIte pUchavA te upara ghaNo vicAra karavo joIe. AgaLa kahI tevI suvicAradazA paNa prathama hovI joIe. ahIM ziSyanuM kahevuM che ke, guru ! amane to deha, Indriya ane AtmA eka ja lAge che. kAraNa ke enAthI ja badhA viSayonuM jANavuM thAya che. deha ane IndriyonA nimittomAM khAmI Ave eTale ke zarIramAM lakavA thatAM keTalIka IndriyonuM kAma aTakI paDe che, ema deha ane IndriyothI AtmAnI judAInuM lakSaNa jaNAtuM nathI, evo vicAra karIne te bannenA judApaNAnuM edhANa eTale sAcuM lakSaNa kyuM te batAvo. A ziSyanI jijJAsAvRtti batAve che. AtmAnI pratIti kema thAya, tenI samajaNa kema karI zakAya, te jANavAnI ruci loko karatA paNa nathI, to tene prazo kema karavA ane zuM jANavuM tenI ruci kayAMthI thAya?" vaLI jo AtmA hoyato, jaNAyate nahi kema? jaNAya jo te hoya to, ghaTa paTa Adi jema. 47 vaLI ziSya dalIla kare che ke, jo AtmAnuM astitva A jagatamAM hoya to, AtmA kema jaNAto nathI? jJAnasvabhAvI hovA chatAM vartamAna paryAyamAM jJAna parAdhIna che. chagha0ne pAMca Indriya ane mananA nimittathI jJAna thAya che. ajJAnI AtmA, jJAnasvabhAvI hovA chatAM, sAkarane jIbhathI cAkhyA vinA, svAdane jANI zakato nathI. jJAnasvabhAvI AtmAne, pANInA sparzane jANavA mATe sparzanendriyano Azraya levo paDe che. phUlanI sugaMdha jANavA mATe Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-47] [157 ghrANendriya, kapaDAMno raMga jANavA mATe cakSurindriyano tathA zabda sAMbhaLavA mATe karzendriyano Azraya levo paDe che; eTaluM ja nahi, vastuno vicA2 ka2vA mATe paNa manano AdhAra levo paDe che. A matijJAna-zrutajJAnanI parAdhInatA che. jevI rIte Indriya tathA mananA nimittathI pudgala padArthonuM sthULa jJAna thAya che, tevI rIte Indriya ane manathI AtmAno anubhava kema thato nathI ? ziSyanI zaMkA ema che ke, jo AtmAne jANI zakAto hoya athavA te AtmA jJAnamAM jaNAto hoya, to jevI rIte ghaTa ane paTa jaNAya che; tevI rIte AtmA paNa kema jaNAto nathI? pUrve thayelA aneka AcAryoe paNa ghaTa tathA paTanuM dRSTAMta laIne, temanA graMthomAM AtmAnA svarUpane ghaTa-paTathI juduM batAvyuM che. ghaTa eTale ghaDo ke mATaluM tathA paTa eTale kapaDuM. ghaTa ane paTa baMnene eka sAthe dRSTAMtarUpe batAvyA hovAthI ema lAge che ke, AcAryanA kALamAM mATalAM sAthe kapaDuM avazya rahetuM haze. eTale ke loko haMmezAM mATalAmAMthI pANIne kapaDAM vaDe gALIne ja pItAM ke vAparatAM haze tathA ghaTa tathA paTa e baMne zabdono prAsa paNa maLe che. mATalAne DhAMkavA temaja pANI ThaMDu rAkhavA mATe paNa kapaDAMno upayoga thato haze. Ama, AcAryanA ghaTa-paTa nAmanA dRSTAMtano, kRpALudeve paNa ahIM prayoga karyo che. jo sattA svarUpI ghaTa-paTarUpa pudgaladravya jJAnamAM jaNAtuM hoya, to sattA svarUpI AtmA jJAnathI kema jaNAto nathI ? ziSyano evo prazna che. AtmA kema jaNAto nathI; ema pUchavA karatAM ziSyano lakSyArtha ema che ke, AtmA mane kema jaNAto nathI ? kAraNa ke ziSyane Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158] [Atmasiddhi anuzIlana ke Agama pramANathI ke guru vacanathI AtmAne jANavAmAM koI rasa nathI. tene to AtmAne anubhava pramANathI jANavo che. tethI ja teNe pUchyuM che ke, jo AtmA jaNAto hoya to, jevI rIte pudgala padArtho anubhava pramANathI jaNAya che, tevI rIte mane AtmA kema jaNAto nathI? pudgalanI paryAyano anubhava thAya, to AtmAno anubhava kema na thAya ? pudgaladravyamAM paNa ziSyae sthULa skaMdharUpa pudgalanuM dRSTAMta ApyuM che; jethI e siddha thAya che ke ziSyane haju sudhI sthULa pudgalanuM ja jJAna thaI rahyuM che. ziSyanA prazna parathI ema paNa pratIta thAya che ke, ziSyane IndriyajJAnanuM jJAna che. jo atIndriyajJAnanuM jJAna hota to AtmA saMbaMdhI ajJAna paNa dUra thayuM hota. atIndriyajJAnIne AtmA kevo che, evI zaMkA thatI nathI tathA mUDha ajJAnIne paNa evo prazna thato nathI ke, AtmA kevo che ? tethI ziSya mUDha ajJAnI paNa nathI tathA jJAnI paNa nathI arthAt AtmAnubhUti mATe pAtra jIva che. tethI che nahi AtamA, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkAtaNo, samajAvo sadupAya. 48 AtmA saMbaMdhI pUrvokta mata raju karyA pachI ziSya ema kahe che ke, AtmAnuM astitva ja nahi hovAthI, mokSano upAya vyartha che. ziSya ema kahevA Icche che ke, jo Ape batAvela kula cha padamAMthI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-48]. - [159 prathama "AtmA che e pada ja satya siddha na thAya to chae "mokSano upAya che. te pada para vicAra karavo vyartha che. jo paheluM pada siddha na thAya to chaThTha pada ja nahi paraMtu eka thI cha sudhInA dareka pada mithyA siddha thAya che, evuM ziSya kahe che. AtmA sAdhaka che, mokSa sAdhya che tathA mokSano upAya sAdhana che. arthAt AtmA samyagdarzana-jJAna-cAritranA mAdhyamathI mokSarUpI dhyeyane prApta kare che. paraMtu jo AtmAnuM astittva siddha na thAya arthAt sAdhakanuM astitva ja na hoya to sAdhana ane sAdhyanuM paNa koI prayojana rahetuM nathI. bIjo eka artha ema paNa thAya che ke, jo dravyanuM astitva jana hoya to paryAyanuM koI prayojana rahetuM nathI. dravya-guNa-paryAyano samanvaya hoya che. ema na banI zake ke A traNamAMthI koI eka hoya athavA koI eka na hoya. je jIva dravya-guNa-paryAya ema trayAtmaka vastumAMthI koI ekano niSedha kare te samasta vastuvyavasthAno niSedha kare che. eTaluM jJAna to ziSyane paNa che ke, jo AtmA ja na hoya to bAkInA koI paNa pada satya siddha thatAM nathI. ziSyane bAkInA pada paNa samajavAnI bhAvanA che. tethI ziSya kahe che ke, huM hRdayapUrvaka mArI zaMkAnuM samAdhAna IcchuM chuM. jene jJAna ghaNuM alpa hoya, paraMtu vastu svarUpa samajavAnI IcchA hoya, to tene vastu svarUpa saMbaMdhI samAdhAna avazya thAya che. kAraNa ke A kALamAM kSayopazama jJAnavALA jIvanI koI khoTa nathI. paraMtu Atma tattvanI prAptino kharo. abhilASI maLavo durlabha che. jJAna prApta karIne, pote paNa gurunI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160] [Atmasiddhi anuzIlana jema pravacana ApavAnI abhilASAvALA jIvo galI-galImAM pharI rahyA che. moTAbhAganA lokone guru banavuM che, paraMtu koI ziSya banavA mAMgatuM nathI. jo badhAM ja guru banI jaze ane koI ziSya ja nahi rahe, to tene guru kahIne bolAvaze koNa? ziSyanI bhAvanA che ke jJAnInA mAdhyamathI samajaNa prApta karIne nijAtmAnubhava kareziSyane guru pratyeno vinaya kevA prakAre hoya, tenuM jJAna paNa ziSyane che. ziSyae gurune kevA prakAre prazna pUchavA joIe, tenI zikhAmaNa paNa ajJAnIe kRpALudevanA ziSya pAsethI levI joIe. gurunA jJAnanI kasoTI karIne potAne mahAna batAvavAthI Atmahita to thatuM nathI paraMtu mAna ane mAyA kaSAyanA phaLamAM saMsAra paribhramaNa vadhe che. ziSyae guru samakSa zaMkA karavI joIe paNa kuzaMkA na karavI joIe. pahelAnA jamAnAmAM ziSyane jJAna ApatAM pahelAM, sadguru dvArA ziSyanI pAtratAnI kasoTI levAmAM AvatI hatI ane jo ziSyamAM vinaya, viveka vagere sadguNo hoya, to ja jJAna pradAna thatuM. Ama ziSya banavA tathA jJAna grahaNa karavA mATe paNa yathAyogya vinaya ane viveka jevAM anivArya ane mahattvapUrNa saguNo AtmAmAM pragaTa thavAM joIe. ahIM ziSya vinaya ane vivekapUrvaka AtmA saMbaMdhI zaMkAnuM samAdhAna Icche che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-49]. bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhina che, pragaTa lakSaNo bhAna. 49 AtmA dehAkAra tathA deha sAthe ekakSetrAvagAhI hovA chatAM, AtmA ane zarIra baMne bhinna che. mithyAtvanA kAraNe AtmA potAne zarIra mAne che ane te ja prakAre varte che. tethI ajJAnI jIvane AtmA ane zarIranuM bhedajJAna thatuM nathI. bhedajJAna mATe vastumAM bheda karavo anivArya nathI. jJAnamAM bheda jANavo, mAnyatAmAM daDha thavo tene bhedajJAna kahevAya bhedarUpa vastune bhedarUpe tathA abhedavastune parathI bhinna abhedarUpe jANavI ane mAnavI tene bhedajJAna kahevAya. ajJAnI potAne zarIra mAne che. eTaluM ja nahi, zarIrathI pratyakSa bhinna bAhya saMyogone paNa potAnA mAne che. ajJAnI jIva potAne zarIrarUpe mAne che arthAt ajJAnI jIva AtmAne paNa zarIrarUpe ja mAne che. Ama ajJAnIne, AtmA tathA zarIranuM bhedajJAna nahi hovAthI AtmA tathA anAtmAne eka mAne che. AtmA dehAkAra, dehapramANa hovA chatAM, dehathI bhinna che. ajJAnIne zarIrAdi parapadArthomAM miththAbuddhi hovAthI, AtmA tathA zarIrane eka mAne che athavA potAne zarIra mAne che. zarIranI kriyAne potAnI kriyA mAne che. zarIranI anukULatA tathA pratikULatAne potAnI anukULatA tathA pratikULatA mAne che. AtmA je je zarIra dhAraNa kare che, te te zarIranA AkArarUpe pariName che. jevI rIte pANIne je vAsaNamAM bharavAmAM Ave tyAre pANI svayaM vAsaNano AkAra grahaNa kare che. tevI rIte AtmA dehAkAre hoya che paNa deharUpe hoto nathI. jevI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162] [Atmasiddhi anuzIlana rIte pANI koI vAsaNamAM rahIne paNa vAsaNarUpe thaI jatuM nathI ke vAsaNamAM maLI jatuM nathI, paNa baMne vastu judI ja rahe che tevI rIte AtmA koI zarIramAM rahIne paNa zarIrUpe thaI jato nathI ke zarIramAM maLI jato nathI, paNa baMne dravyo judAM ja rahe che. AtmA tathA pudgala baMne bhinna dravyo che kAraNa ke baMnnenA lakSaNo paNa bhinna che. jJAna tathA darzana e jIvanuM mukhya lakSaNa che, jyAre pudgalanuM lakSaNa sparza, rasa, gaMdha tathA varNa che. jIvamAM sukha che paraMtu pudgalamAM sukha nathI. pudgaladravya svayaM sukha ke duHkha svabhAvI nahi hovAthI te jIvane sukha ke duHkha ApI zake nahi. AtmA pote ja potAnI kalpanAthI pudgala padArthomAM sukha-duHkha mAne che. AtmAno svabhAva anAdi-anaMta ekarUpa che jyAre pudgala paNa anAdi-anaMta potAnA svabhAvane choDatuM nathI. AtmA kyAreya pudgalAdi dravyorUpe thato nathI ane pudgala pa2padArtho kyAreya AtmArUpe thatAM nathI. jJAnI kahe che ke, AtmAnuM jJAna lakSaNa pragaTa che ke je pudgalAda dravyothI tadna bhinna che. ajJAnIne spaSTa ane pragaTa jJAna para paNa dRSTi jatI nathI kAraNa ke jyAMsudhI pAMca IndriyanA viSayabhogonI Asakita na chUTe tyAM sudhI AtmA tarapha dRSTi thatI nathI. jo jIva potAnA anaMta sAmarthyano prayoga potAne jANavA arthe kare to nizcitarUpe AtmasvarUpanA anubhavathI anaMta sukhI thaI zake che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAza-10] [163 bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhinna che, jaeNma asi ne mAna. 5o ajJAnIne AtmA ane zarrIranuM bhedajJAna na thavAnuM kAraNa batAvatAM kahe che ke, zarIra sAthe ekatvabuddhi hovAthI AtmA ane deha eka samAna lAge che ane ajJAnI eka samAna mAne che. paraMtu te baMne talavAra ane mAnanI mAphaka judAM-judAM che. anAdikALathI Aja sudhI, eka sabhya mATe paNa AtmA ane zarIrano saMyoga chUTyo hoya, tema banyuM nathI. eka zarIra choDIne bIjA zarIrane dhAraNa kare tenA pahelA vaccenA samayanI AtmAnI avasthAne vigrahagati kahevAya che. AtmA vigrahagatimAM paNa sUma evAM tejasa ane kAzmaNa zarIrane choDato nathI. Ama, saMsArI AtmA niraMtara zarIra sAthe hovA chatAM zarIrathI judo che. AtmA ane zarIra AkAzanA eka ja pradeza para rahetA hovAthI, te baMnene ekakSetrAvagAhI kahevAya che. AtmA ane zarIra eka ja AkAza pradeza para rahetA hovA chatAM, te baMnenA lakSaNo judAM-judAM che. AtmA jJAnamaya che tathA zarIra jaDa che. kharekhara mRtadeha ane jIvita deha ema baMne zarIra vacce koI aMtara nathI kAraNa ke mRtadeha hoya ke jIvitadeha hoya, svabhAvathI to pugala paramANuMnA samUharUpa ja che. pudgalamaya hovAthI baMne zarIra jaDa che. pote potAnA svabhAvane choDato nahi thako haMmezAM nitya jJAnamaya ja rahe che. Aja sudhI ajJAnIe AtmAne jANyo nathI ane zarIrane paNa jANyuM nathI. jo AtmAne sAcA svarUpe jANyo hota to, temAM ekta karIne potAne Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164] [Atmasiddhi anuzIlana AtmArUpe mAnyo hota athavA jo zarIrane paNa sAcArUpamAM jANyuM hota to zarIranuM ekatva toDIne tene paradravyarUpe jANyuM hota. Ama, tene A rIte samajAvI zakAya. ajJAnI potAne keparane koIne paNa jANato nathI. ajJAnI zarIranI dazAne potAnI dazA mAne che. dhAro ke, so lokonI hAjarImAM koI eka vyaktinA zarIranuM nAma rameza che. jyAre ema kahevAmAM Ave ke, "rameza ahIM AvI tyAre bAkInA navANuM lokone koI asara nahi thAya ane eka rameza nAmanA vyaktine thaze ke mane bolAvyo che. paraMtu jo AtmA kahIne bolAvavAmAM Ave to? koI nahi Ave. eTaluM kharuM ke te so lokomAMthI koI AtmajJAnI haze to tene lAgaze ke mane bolAve che. Ama jJAnIne AtmA sAthe tathA ajJAnIne zarIra sAthe ekatva hoya che. talavAra ane myAnanuM daSTAMta sthaLabuddhi jIvone samajAvavA mATe ApyuM che kAraNa ke, myAna ane talavAranA AkAza pradezo to judAM ja che. jyAre AtmA ane zarIra vacce AkAza pradezanI apekSAe eTaluM aMtara paNa nathI. jo ke udAharaNa to ekadeza ja ghaTita thAya. paMDita dolatarAmajIe cha DhALAmAM AtmA ane zarIrane pANI ane dUdhanI jema ekakSetrAvagAhI kahyAM che. jema rAjahaMsamAM dUdha ane pANIne alaga karavAnI kaLA che tema zAnI mahApuruSone AtmA tathA zarIranuM bhedajJAna sahaja hoya che. AtmA kyAM che? tenA uttaramAM ajJAnI potAno hAtha hRdaya para rAkhIne kahe che ke, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-50] [16 AtmA hRdayamAM beThelo che. jJAnI kahe che ke, AtmA to zarIra pramANa che. pratyeka pradeza para jJAna ane AnaMda svabhAvI AtamarAma birAjI rahyo che. A deharUpI devaLamAM nijaparamAtmA sthita che. jJAnI kahe che ke, jyAre darpaNa sAme ubhA rahIne tame dekho cho ke, darpaNamAM je dekhAya rahyo che te huM pote chuM. te ajJAnIno bhrama che. kharekhara, darpaNamAM zarIranuM pratibiMba che. zarIra ane zarIranuM pratibiMba pudgala ja che. darpaNamAM paDI rahelAM pratibiMbane sahita sarva jagatane jANanAra huM AtmA chuM. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. ''he bhAI ! ajJAnanA kAraNe anaMta bhavanA dehAdhyAsathI tane deha ane AtmA eka lAge che, paNa talavAra ane myAna jema judAM che, tema deha ane caitanya banne bhinna che. beunA lakSaNo judAM che ane te spaSTa pratyakSa anubhavamAM Ave che. tenA pUrNa AnaMdanA anubhava mATe zarIramAM rahelo caitanya AtmA potAnA svarUpane satsamAgama vaDe jema che tema jANe ane tenuM dhyAna kare to dehathI AtmA judo hovAthI te dehathI chUTIne mukta thAya che; eTale temAM zAzvata svarUpano avyAbAdha AnaMda che te pragaTa thAya che. AtmAno anubhava to vartamAnamAM deha hovA chatAM paNa thAya che; eTale ke AtmAne AtmAmAM sukha Upaje che ane dehano abhAva thatAM jIva saMsArathI mukta thAya che.'' Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166] [Atmasiddhi anuzIlana je draSTA che daSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51 A gAthAmAM AtmAnA svarUpane darzana, jJAna ane cAritra ema kula traNa lakSaNonA mAdhyamathI samajAvavAmAM AvyuM che kAraNa ke, ziSyanI zaMkA paNa darzana, jJAna tathA cAritraguNanI mukhyatAthI utpanna thaI hatI. AtmA dRSTimAM Avato nathI paNa dRSTino daSTA pote AtmA che. AtmAnuM rUpa jaNAtuM nathI paNa rUpano jANanAro pote AtmA che. AtmA anubhavamAM Avato nathI paNa jagatano anubhava karanAra AtmA pote ja che. ema darzana, jJAna tathA cAritranI mukhyatAthI jIvanuM svarUpa samajAvyuM che, temAM mArmika rahasya paNa chUpAyeluM che. AtmA Indriyagamya nahi hovAthI, IndriyonA mAdhyamathI dRSTimAM Avato nathI. paraMtu Indriya vagere pudgalono dRSTA AtmA svayaM che. teno sIdho artha e che ke, AMkha vaDe AtmAne dekhI zakAto nathI paraMtu AtmA vaDe AMkha dekhI zakAya che. arUpI AtmAne rUpI Indriyo dekhI zakatI nathI, tethI AtmA adazya che paNa rUpI Indriyone arUpI AtmA dekhI zake che, tethI AtmA dRSTino dA che. AtmA vaDe rUpI padArtha jaNAya che, rUpI padArthone jANato hovA chatAM potAnA arUpI svabhAvane choDIne pote rUpI thaI jato nathI. pote to arUpI ja rahe che. rUpI vastumAM jJAna svabhAva hoto ja nathI. dravyajiyo pudgaladravya hovAthI, temAM jJAna nathI. AtmA Indriyagamya nathI eTale IndriyothI AtmA jaNAto nathI. AtmAthI Indriyo jaNAya che. tethI jJAna e AtmAnuM nirdoSa lakSaNa che. je anubhava TakI rahe che te jIvanuM svarUpa che. samayasAramAM kahyuM che ke, Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-51]. - - - [167 AbAla-gopAlane AtmA anubhavamAM AvI rahyo che. paraMtu te AtmA tarapha daSTI karIne AtmA sAthe ekatva sthApita karyuM nathI, tethI ajJAnIne AtmA svAnubhavathI anubhavAyo nathI. jJAnamAM jaNAtAM zeyone potAnuM svarUpa mAnIne, ajJAnI jJAna svabhAva tarapha daSTi karato nathI. jJAnane darpaNanI upamA paNa ApavAmAM Ave che. joke darpaNa tathA jJAna bhinna lakSaNavALA dravya che. ajJAnIne samajAvavA mATe darpaNanuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. darpaNa karatAM jJAna zreSTha che kAraNa ke darpaNa vastune jema che tema pratibhAsita kare che paNa akSarone ulaTA pratibhAsita kare che. hospiTalanI gADImAM AMBULANCE zabda ulaTo lakhAto hoya che, jethI sAmAvALAne darpaNamAM sIdho zabda vaMcAya. Ama, darpaNa koI vastune yathAyogya tathA akSara athavA zabdane ulaTA pratibiMbita kare che. jyAre jJAna dareka zeyane yathAyogya jANe che. tethI jJAna zreSTha che. ahIM koI ema kahe ke, darpaNa vastune paNa akSaronI jema ulaTI pratibhAsita kare che, paraMtu AtmA potAnA ajJAnanA kAraNe vastunA ulaTA pratibiMbane samajI zakato nathI. akSaronA ulaTA pratibiMbane jJAnathI samajI zake che. tethI darpaNa to dareka vastu tathA akSarone eka samAna pratibhAsita kare che. jJAna akSaronA virodhIpaNAne jANe che paNa vastunA virodhIpaNAne jANatuM nahi hovAthI jJAna nabaLuM siddha thayuM tathA darpaNa zreSTha thayuM. tene ema kahI zakAya ke darpaNa sImita pagalone ulaTA ja pratibhAsita kare che jyAre jJAna saMpUrNa jagatanA arUpI tathA rUpI padArthone jema che tema spaSTa jANe che, tethI jagatamAM jJAna samAna koI uttama vastu Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168] - [Atmasiddhi anuzIlana nathI. AtmA to darzana, jJAna tathA cAritra vagere anaMtaguNono piMDa che. tethI AtmAne uparokta mukhya traNa guNo vaDe samajAvavAmAM Avyo che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "bhAI ! tuM kahe che ke, AtmA daSTi eTale AMkha vaDe dekhAto nathI paNa te AMkhe kayAMthI dekhAya? AMkhane jANanAro AMkhathI judo che. AMkha to bAhya padArthane dekhavAmAM nimitta che. AMkhane dekhanAra AtmA AMkha vaDe kema jaNAya? vaLI Indriyo AtmAthI para che eTale te paravatu jANavAmAM nimitta thAya paNa AtmAne jANavAmAM kema nimitta thAya? kemake UlaTo Indriyo Adino te jonAra che. sthaLa-sUkSma bannene te jANe che, peTanA madhyamAM kAMI thatuM hoya tene bAhya Indriya to jANatI nathI, chatAM jANanAra sIdhI rIte jANI le che. kAnanI aMdara pIDA thAya che, tema ja magajamAM kAMI vedanA thAya che, to tene AtmA spaSTa jANe che. bAhya IjiyanAM nimitta vinA sUkSma rati-aratine paNa jIva jANe che. dehAdi paramANamAM kAMI vicitra sthiti thAya tenI badhI avasthAne saLaMgapaNe jANanAra jIva tenAthI judo che. mArA AMtaraDAnI aMdara kaMIka che, jhADo baMdhAI gayo che, chAtImAM kapha dekhAya che, e kaI IndriyathI jANyuM? evI aneka prakRtinI vedanAne tathA duHkharUpa AkuLatAne pratyakSapaNe jANanAra jANanAraNe ja TakI rahe che, krodhAdi tathA vedanAnuM svarUpa pharI jAya topaNa pote saLaga rahIne jANe che. e Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-pa2]. [169 uparathI nakkI thAya che ke, huM to rAhu ane mA upAdhIo TaLI jAo. ema pratyakSa judI jAtanuM nitya samajAsattAdhAraka lakSaNa, iIniyathI ja dekhAya che. praza pUchanAre dalIlathI prazna mukayo hato. tenuM yathArtha samAdhAna karAvanAra dalIla maLI." che Indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna; pAMca IjiyanA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna para A gAthAmAM samajAvavA mATe vyavahArathI IndriyonuM daSTAMta ApIne AtmAne zAtA siddha karyo che. Indriyo zarIranA aMgarUpa che tethI niyadaSTie Indriyo jJAnarahita jaDa che. paraMtu vyavahArathI samajAvavA mATe pratyeka IndriyanA jJAna saMbaMdhI viSaya paraspaSTIkaraNa karyuM che. pAMca IndriyomAM sparzanendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya tathA karNakriya che. Ama kula pAMceya Indriya sahita AtmA paMcendriya jIva kahevAya che. sparzanendriya pulanI sparza paryAyanuM, rasanendriya pudgalanI rasa paryAyanuM, dhrANendriyane gaMdha paryAyanuM, cakSurindriyane varNa paryAyanuM tathA kandriyane zabdanuM jJAna thAya che, arthAt A pAMca Indriyo koI nizcita viSayanA jJAnamAM nimitta bane che. jyAre pAMceya prakAranA viSayone jANanAro AtmA che. IndriyajJAnamAM IndriyonuM nimittapaNe koI eka samayamAM eka viSayarUpa hoya che. jyAre sparzanendriyanA nimittathI jJAna thAya, tyAre bAkInI cAra IndriyothI jJAna thatuM nathI. tevI ja rIte anya IndriyanuM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170] - [Atmasiddhi anuzIlana paNa samajavuM. chabasthadazAmAM eka samayamAM be IndriyonA nimittathI zAna thatuM nathI. jema ke philma dekhatI vakhate jyAre citranuM jJAna thAya che, tyAre anya IndriyothI jJAna thatuM nathI. tathA jyAre philmanA saMvAdo saMbhaLAya che tyAre paDadAM para prakAzita citranuM jJAna te Indriya dvArA thatuM nathI. Ama, koI eka Indriya nimitta maTIne bIjI Indriya nimitta bane che. Ama, pAMceya Indriyo vArApharatI jJAnamAM nimitta bane che. paraMtu AtmA nitya jANe che. eka paNa samaya evo hoto nathI ke je samaye AtmAne koI jJAna na thatuM hoya kAraNa ke, jANavuM e AtmAno svabhAva che. nigodiyA jIvamAM paNa akSaranA anaMtamAM bhAganuM jJAna hoya che. evo koI krama hoto nathI ke AtmAne sparzanuM jJAna thayA pachI rasanuM ja jJAna ke rasanuM jJAna thayA pachI gaMdhanuM jJAna thAya. koI paNa samaye koI paNa viSayanuM jJAna thaI zake che. AtmA jANe che, Ijiyo jANatI nathI. AMkha, AMkhanuM jovAnuM kArya kare che paNa kAnanuM sAMbhaLavAnuM kArya karatI nathI. kAna sAMbhaLavAnuM kArya kare che paNa nAkanuM suMghavAnuM kArya karatA nathI. pratyeka Indriyo potapotAnuM kArya kare ja che paNa anya IndriyanuM kArya nathI karI zakatI. jovAnI khUbI e che ke te kArya paNa AtmAnI hAjarImAM ja kare che. Indriyo dekhAya che paNa AtmA dekhAto nathI. hA! AtmA anubhavAya che jarUra. TyUbalAITa, paMkho, phrIjha, mAIkroveva, TI.vI. gharamAM che. pratyeka Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-53] [171 vidyuta upakaraNo potapotAnuM kAma kare che. TyUbalAITanuM kAma paMkho nahi kare, tema paMkhAnuM kAma TyUbalAITa ke anya vidyuta upakaraNo nahi karI zake. paraMtu IlekTrIsITI-pAvara-vidyutapravAhana hoya, to ekeya upakaraNa kAma nahi kare. vidyuta upakaraNo dekhAya che paNa vidyutapravAha dekhAto nathI paraMtu zaoNka-karaMTa lAge tyAre anubhavAya che jarUra. jyAM sudhI vidyuta upakaraNo kArya karI rahyA hoya tyAM sudhI vidyutapravAhano mahimA nathI jaNAto. paraMtu vidyuta upakaraNo kAma karatAM Thapa thaI jatAM ja vidyuta zaktino mahimA samajAI jAya che, enI khoTa sAle che. eja pramANe jyAM sudhI Indriyo kAryazIla che, tyAM sudhI AtmAno mahimA nathI jaNAto. paraMtu jevI Indriyo mRta thAya che ke AtmAnI agatyatAnuM bhAna thAya che. IlekTrIka karanTano anubhava eka vAra thayA pachI e uttejakadAhaka-mAraka anubhava pharI karavAnuM sAhasa karavA koI taiyAra thatuM nathI. AtmAno anubhava eka vAra thayA pachI te sukhada-zAmakaThAraka anubhava pharI pharIne karavA mATe jIva becena rahe che. . pAMca IndriyanA mAdhyamathI AtmAno jJAna upayoga parapadArthone jANavAmAM vyasta che. paraMtu jyAre AtmA potAnA jJAna vibhAvane paradravyothI sameTIne pote nijasvabhAvamAM sthita thAya che tyAre te upayogane zuddhopayoga athavA zuddhajJAna kahe che. AtmA pAMce IndriyanA mAdhyamathI jANato hovA chatAM, potAnA jJAna svabhAvane ja jANe che kAraNa ke, AtmAno viyoga thatAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172] siAtmasiddhi anuzIlana IndriyonuM astitva hovA chatAM, Indriyo jANatI nathI kAraNa ke, AtmAnA saMyogamAM paNa Indriyo jANatI nathI. jaNanAratatva AtmA che. jene zAnanI mahimA hoya che tene zAnInI eTale ke AtmAnI mahimA hoya che. jevI rIte lokamAM paNa jene karoDa rUpiyAnI mahimA hoya che tene ja karoDapatinI mahimA hoya che. tevI rIte zAnanA dhaNI AtmAnI mahimA jAgRta karavA zAnanA ravarUpane samajavuM joIe. zAna ja sarvasva che evI mahimA AvavI joIe. dehane jANe tehane, jANe na Indriya prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. 53. ahiM, jJAna svabhAvanuM svarUpa spaSTa karatAM kahe che ke, Atmadravya sivAya koI paNa paradravyamAM jANavAnI zakti nathI. eka mAtra AtmA ja jJAnano bhaMDAra che. AtmA anaMta zaktionuM saMgrahAlaya che. - laMDana javAno prasaMga Avyo tyAre tyAMnA lokone pUchavAmAM AvyuM ke, laMDanamAM sauthI vadhu mUlyavAna vastu kaI che? tenA javAbamAM eka bhAIe kahyuM ke, laMDanamAM kohinUra hIro sauthI prakhyAta tathA kiMmatI paNa che. vaLI meM pUchayuM ke kohinUra hIro kiMmatI che ke hIrAne dekhavAvALI AMkha kiMmatI che? kAraNa ke jo AMkha na hota to hIrAne dekhata koNa? teNe kahyuM ke, ApanI vAta sAcI che. hIrA karatAM AMkha vadhu kiMmatI che. vaLI pharI meM pUchayuM ke, AMkha kiMmatI che ke jJAna kiMmatI che? kAraNa ke jo AMkha hoya paNa jJAna na hoya to Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-pa3] - 1i73 hIrAne jANe koNa? Ama, paradravya nahi paNa rava tathA para dravyane jANanAro AtmA ja sarvotkRSTa che. jevI rIte AMkha AkhA jagatane dekhe che paNa AMkha e potAne dekhatI nathI. tevI rIte azAnI jIva AkhA jagatane jANe che paraMtu potAne jANato nathI. dekhavA mATe AMkha e jJAna para AdhIna che, ajJAnIne te AMkha para AdhIna che. paNa jJAna svabhAvI hovA chatAM jJAnanI mahimA jANato nathI. zarIranA aMgarUpa Indriyo zithila thAya tyAre, AtmAne jJAna paNa maMda thAya che tema chatAM, IndriyonI zithilatAne kAraNe jJAna maMda thAya che, ema nathI. te samayanI jJAnanI yogyatAnusAra ja jJAna thAya che. temAM Indriyo nimitta kahevAya che. prANa nIkaLI jatAM zarIrane jJAna thatuM nathI ema paNa nathI. kAraNa ke prANa e zarIranuM aMga che. te AtmAthI bhinna che. jANanAra AtmA jyAre dehane choDI jAya che tyAre te dehane mRtadeha kahIe chIe. AtmAnA viyoga thayA bAda te deha mRta thato nathI kAraNa ke deha to AtmAnA yogamAM paNa mRta hoya che. jevI rIte loka vyavahAramAM jene mRtadeharUpe oLakhavAmAM Ave che, te mRtadeha jANato nathI. eTaluM ja nahi paNa loka vyavahAramAM kahevAto jIvita deha paNa pudgala dravya hovAthI jANato nathI tethI dareka deha pIgalika hovAnA kAraNe zAna zakti rahita hovAthI mRtadeha che; ema kahevAmAM koI vAMdho nathI. koI ema kahe ke jo magaja sAruM hoya to yAda vadhu rahe paraMtu kharekhara ema mAnavuM paNa yogya nathI. jyAre saMpUrNa dehane jJAna rahita jaDa kahyo to, zarIranA aMgarUpa magaja jJAnasahita kevI rIte Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174] [Atmasiddhi anuzIlana thaI zake? Ama, magaja ke mana jANatA nathI kAraNa ke, te zarIranA aMgarUpa pudgala dravyanI paryAya che. jyAM sudhI AtmAno saMyoga, je deha sAthe hoya che tyAM sudhI te deha, Indriya tathA prANa vagere sAdhanone vyavahArathI sacetana kahevAmAM Ave che. IndriyajJAnane vyavahArathI jJAna kahevAmAM Ave che kAraNa ke IndriyajJAna nimittajJAna che. jyAM nimittanI mukhyatAthI kathana karavAmAM Ave tene vyavahAranayanuM kathana jANavuM tathA jyAM upAdAnanI mukhyatAthI kathana karyuM hoya te kathanane nizcayanayanuM kathana jANavuM joIe. Ama, A jagatamAM sarvatra jJAna ja mahimAvaMta che. zarIra tathA IkiyAdi pugalonI mahimA choDavA yogya che, kAraNa ke, te jANatA nathI. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. deha, Indriyo, zvAsocchazvAsa tathA prANo paNa AtmAne jANatA nathI. dehane khabara nathI ke AMkha vagere A sthAne che. AtmA paramArthe asaMga che; jJAtA che; paNa pUrva karma, dehAdinI kriyA ane mana, vANI, dehanA yoganA avalaMbanathI aMdara kaMpana thAya che. jyAM lagI deha che, tyAM lagI ochI-adhika zvAsocchazvAsa AdinI kriyA jaNAya che. AtmA dehamAMthI jatAM, kAmaNa zarIra A dehamAMthI chUTIne jIva sAthe-jIva jyAM bIjo deha dhAraNa kare tyAM jAya che. A kArpaNa zarIra atisUkSma dhULano piMDa che. te jIvathI jyAre chUTI jAya che tyAre jIva saMpUrNa zuddha ane mukta thAya che. AtmA zvAsa leto nathI; te to jai rajakaNonI kriyA pUrvaprArabdha mujaba thayA kare che. jIvane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-54] [175 mRtyu vakhate zvAsocchazvAsa maMda paDe che athavA zvAsa UpaDe che, te uparathI ghaNAM DAhyA mANaso samajI zake che, ke have mRtyu najIka che. deha choDavAnA TANAM Ave che tyAre jJAnI, AtmA, dharmAtmA A samAdhimaraNa karavAno apUrva avasara che ema oLakhI le che; pavitra dharmAtmAne A khabara paDI jAya che jyAre mRtyunI chellI bhIMsa jaNAya te TANe apUrva hoMza ane AtmAnI saumyatA tene jhaLakI UThe che. jenI dareka kSaNa AtmabhAnanI jAgRtimAM varte che, evA pavitra dharmAtmA dehanI sthiti pUrI thavA vakhate AtmabhAnamAM baLavAnapaNe varte che. zrImadre deha chUTavA vakhate kahyuM hatuM ke, "have huM mArA AtmasvarUpamAM lIna thAuM chuM; mane koI bolAvazo nahi. '' dharmAtmAne samAdhimaraNanA vakhatanI agAuthI khabara paDI jAya che ane aMdara jJAnabaLanA ugra puruSArthanI evI hoMza pragaTe che ke, e apUrva bhAva koI judI jAtano che. te jANe che ke, A vartamAna kALe mokSa nathI paNa eka bhava karIne mukti pamAya che. dharmAtmA maraNakALe e pramANe AtmasamAdhithI deha choDe che.'' sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya; pragaTarUpa caitanyamaya, e eMdhANa sadAya. 54 jJAna e AtmAno svabhAva che, tethI AtmAmAM tenuM astitva trikALa rahe che. guNanI paribhASAmAM ema che ke, je dravyanA saMpUrNabhAgamAM tathA tenI sarva avasthAmAM rahe tene guNa kahe che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176] [Atmasiddhi anuzIlana jJAna AtmAnA pratyeka pradeza para tathA traNeya kALamAM AtmAthI abhinna rahe che. sarva AtmadravyamAM, sarvatra tathA sarvadA vyApta zAna guNa ja AtmAnuM sarvasva che. potAnA astitvane nahi choDato jJAna svabhAvI AtmA, potAnA viziSTapaNAne choDato nathI. AtmA je dehane dhAraNa kare che, te deharUpe lezamAtra paNa thayo nathI. pote jIvadravya che tathA deha pudgala dravya che. jIva tathA pudgaladravya vacce atyaMtAbhAva hovAthI, koI paNa gatimAM AtmA potAnA AtmapaNAne choDato nathI. ajJAnInI dRSTi deha para hovAthI, tene sarvaprathama deha ja vartAya che. potAnA pitA jyAre bimAra paDe ane DaoNkaTara kahe ke eka karoDa rUpiyAno kharca thaze to game tema karIne eka karoDa rUpiyA kharcavA taiyAra thaI jAya che paNa pitAnA maraNa thayA pachI pitAno AtmA jyAre bilADInA deharUpe janma dhAraNa karIne potAnA gharamAM Ave ane jo te bilADI potAnA gharamAMthI dUdha pI jAya to te bilADIne gharamAMthI game te rIte bhagADavAnI koziza kare che. tethI samajI zakAya ke saMsArano saMbaMdha svArtha pUrato ja che. AtmA to pitAnA dehamAM ane bilADInA dehamAM eka ja che. AtmAnuM mULa svarUpa dareka avasthAmAM palaTAtuM nathI, tethI dareka jIvane saMyogI zIrUpe na dekhatAM, samadRSTie dekhavA joIe. jo AtmA pazudehane dhAraNa karIne potAnA jJAna svabhAvane choDI de to ema kahI zakAya ke, AtmA badalAyo che. paraMtu ema to troya kALamAM thatuM nathI. AtmAno caitanya svabhAva AtmAnuM vAstavika lakSaNa che kAraNa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-14] [177 ke zAna lakSaNa, traNa prakAranA lakSaNAbhAsathI rahita che. je lakSaNa avyApti, ativyApti tathA asaMbhavadoSathI rahita hoya, tene padArthanuM sAruM lakSaNa kahe che. jJAna e sarva AtmAmAM vyApta hovAthI, avyApti doSathI rahita che. jo kevaLajJAnane AtmAnuM lakSaNa mAnavAmAM Ave to temAM avyApti doSa utpanna thAya che kAraNa ke, kevaLajJAna sarva AtmAmAM pragaTa hotuM nathI. jJAnane AtmAnuM eMdhANa athavA lakSaNa mAnatA ativyApti doSa paNa utpanna thato nathI, kAraNa ke AtmA sivAya koI dravyamAM jJAna lakSaNa ghaTita thatuM nathI jo arUpIpaNAne AtmAnuM lakSaNa mAnavAmAM Ave to temAM ativyApti doSa utpanna thAya che, kAraNa ke arUpIpaNuM AtmA sivAya dharma, adharma, AkAza ane kALa dravyamAM paNa vyApta hoya che. tevI ja rIte jJAnane AtmAnuM lakSaNa mAnavAthI asaMbhavadoSa paNa lAgato nathI kAraNa ke jJAna e AtmAnuM nirdoSa sAkSAt lakSaNa che. jo AtmAne hajAro sUryanA prakAza jevo mAnavAmAM Ave, to asaMbhava doSa utpanna thAya che. Ama, AtmAmAM jJAna eTale caitanyatA lakSaNa haMmezAM pragaTa che. jJAna svabhAvano kyAreya paNa ghAta thato nathI. tethI jJAnano adhipati AtmA, sarva avasthAmAM potAnA jJAna svabhAvanA kAraNe parathI sadAya nyAro che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "ahIM nityatAnA bhaNakAra che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178] [Atmasiddhi anuzIlana ziSya pUchavuM hatuM ke, jIvanuM lakSaNa dehathI juduM kema dekhAtuM nathI ? - ahIM zrIguru kahe che ke, "pragaTarUpa cetanyamaya e eMdhANa sadAya." koI kahe ke mane nidrA bahu sArI AvI gaI. te avasthAne jANanAra nitya che, tethI teno anubhava kahe che ke bahu bhAre UMgha AvI, amuka svapna AvyuM vagere. zrImad rAjacaMdra kizorAvasthAmAM puSpamALAmAM pahelo phakaro lakhyo che ke, "rAtri vyatikramI gaI, prabhAta thayuM; nidrAthI mukta thavA bhAvanidrA TALavAno prayatna karajo." anAdinI ajJAnarUpa bhAvanidrA TALo, ema kahyuM che. jAgRta, svapna ane nidrA e traNe avasthAne jANanAro te-te avasthAthI judo che. te-te avasthAmAtrapaNe nathI; tema roga, nIroga, bALaka, vRddha, strI, rAjA, raMka AdidehonI badhI avasthAne jANanAro te-te badhI avasthArUpe thato nathI, te-te avasthA vyatIta thaye paNa jenuM hovApaNuM che ane te avasthAne je jANe che evo pragaTa svarUpa caitanyamaya pote jANyA ja kare che, evo jeno svabhAva pragaTa che. zIta ane uSNa sparza, varNa, gaMdha ane rasa Adi saMyogane jANanAra te tenA jevo nathI, te-te vasturUpe nathI, mAtra sadA jJAtAdaSTA sAkSI, jJAyaka ja te jIvanI nizAnI sadAya varte che. koI divasa jANavAnA lakSaNathI te judo thato nathI. AtmAnuM pragaTa lakSaNa jJAna che. cetanAguNa jJAnarUpa che, te nizAnI sadAya jIvanuM nirdoSa lakSaNa che. A pragaTa lakSaNa ativyAti, avyAti ane asaMbhava e traNe doSo rahita che. AthI ema nakkI thayuM ke jANavuM te AtmAnuM lakSaNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-55]. [179 che; eTale paranuM kaMI karavuM, mana, vANI, dehAdi puNya-pApa, rAgadveSanI kriyA karavI, te jIvanuM lakSaNa nathI. e nibaMdha hetuthI cetanAlakSaNe siddha che. ekendriya nigoda dazAmAM nAnA sUkSma jIvane paNa cetanAlakSaNa che. temAM paNa kevaLajJAna zaktirUpe che; arahaMta ane siddha bhagavAnane kevaLajJAna pragaTa-vyaktapaNe che. 46mI gAthAmAM kahyuM hatuM ke, "mithyA judo mAnavo, ahIM juduM edhANa' ahi vizeSapaNe juduM cihna tenA uttarUpe jaNAvyuM che. ghaTa paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna; jANanAra te mAna nahi, kahie kevuM jJAna? 55 ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karatA kRpALudeva kahe che ke, zeyone jANanAra jJAtA potAnA astitvanI zaMkA kare che, ziSyano te pakSa yogya nathI; ema batAvI kRpALudeva Azcarya vyakta kare che. vaLI, ziSyane kahe che ke, ghaTa ane paTa jevA pudgalanuM jJAna karanAra AtmA pote che. AkhA jagatano nirNaya karIne potAno nirNaya na kare tevuM jIvanuM jJAna Azvarya utpanna kare che. jagatamAM koI vyakti AMkhanA mAdhyamathI jagatanA aneka pugalone jANIne ema kahe ke mane AMkha nathI, tevI rIte ziSya jagatanA pudgala dravyone jANIne ema kahe ke, AtmA hoto nathI te ja tenuM jJAna paNa ajJAna che. ziSya AtmAne mAnato nathI kAraNa ke te AtmA jANato nathI. te je IndriyajJAnathI AtmAne jANavA Icche che, te Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180] [Atmasiddhi anuzIlana IndriyajJAna vaDe AtmA jANI zakAto nathI; tethI ziSyane kahe che ke Indriyo vaDe AtmA jaNAto nathI eTaluM ja nahi, AtmajJAna thavAmAM Indriyo nimitta paNa nathI. potAnA ja alpa kSayopazama jJAnano svIkAra karavo te yogya nathI. jo tamane koI vAta na samajAya to ema ja vicAra karavo ke, A vAta to parama satya che, paraMtu mArA ajJAnane lIdhe e vAta mane samajAtI nathI. ghaNAM loko kahe che ke jJAnanI nabaLAInA lIdhe amane e vAta samajAtI nathI. jJAnI to ema kahe che ke jJAna kyAreya nabaLuM hotuM nathI. aNasamajanuM kAraNa ajJAnatA hoya che. paraMtu te ajJAnatAne, ajJAnI jJAnanI nabaLAI kahe che. AtmA sva-52 prakAzaka che paNa ziSyane ekaluM para dravya jaNAya che. jo svadravyane paNa jANe to ajJAnI evuM nAma ja na pAme. AtmA zAtA che. jJAna AtmAno svabhAva che. tathA saMpUrNa jagata jJAnanuM zeya che. Ama, sarvane jANanAro AtmA potAnA astitva viSe zaMkA kare che. ziSya buddhivAna to che ja, sAthe-sAthe nIDara paNa che kAraNa ke te potAne jaNAI rahelA jagatanA pudgala padArthone to mAne che; paraMtu tene jANanAra AtmAne mAnato nathI. vaLI tenA astitva viSe dalIlo kare che. je jIva paradravyane jANe che paraMtu potAne jANato nathI, te kharekhara paradravyane paNa jANato nathI. jo ke AtmA Indriya athavA manathI anubhavamAM Avato nathI, paraMtu cakSurindriyanA mAdhyamathI AtmAnuM svarUpa zAstramAMthI vAMcI zakAya che ane karNendriyanA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gASA-55] - [181 mAdhyamathI AtmAnuM svarUpa gurunA mukhethI sAMbhaLI zakAya che. paNa jo koI jIva AtmAne cakSu vaDe dekhe athavA koI jIva AtmAne kAna vaDe sAMbhaLe to te mUrkha che kAraNa ke AMkhanA nimittathI akSaranuM jJAna thAya che ane kAnanA nimittathI zabdanuM jJAna thAya che. akSara tathA zabda e baMne pudgalanI paryAya che, te pudgala paryAyane AtmA kaheto hovAthI te ajJAnI che. tethI AtmA akSara ane zabdathI judo che. eTaluM kharuM ke AtmA nAmano akSara vAMcIne ke zabda sAMbhaLIne mananA mAdhyamathI vicAra karatA AtmAnuM bhAvabhAsana thaI zake che. tethI ema na samajavuM ke, AtmA IndriyothI jaNAto nathI to zAstra vAMcavAnI ke pravacana sAMbhaLavAnI zI jarUra ? koI paNa jIvane AtmajJAna thayA pahelAM, vikalpAtmaka nirNayapUrvaka bhAvabhAsana thAya che. Ama, pudgalane jANanAra AtmAe potAnA hovApaNA viSe je saMzaya hato; tenuM kRpALudeve samAdhAna karyuM che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. he bhAI ! ghaTa, peTa, rathAdino jANaka to tuM ja che, paNa jANanAruM cetanyatattva nitya che, tene tuM mAna nahi, e tAruM jANapaNuM kevuM? jANanArane mAne nahi ane je paravastu che tene jANanAro, mAnanAro tuM kevo cho tenuM bhAna nathI e tAruM jJAna te kevuM kahevuM? ghaTa, paTa, rathAdi che te jaNAya che. kadAca te sanmukha na hoya, chatAM maraNathI paNa jANyA ja kare che. te potAne kema jANato nathI? jeje vastune te jANe che te jANanAro bAhya vastuthI judo che. loko Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182] [Atmasiddhi anuzIlana oghasaMjJAthI AtmA che ema bIjAnA kahevAthI hA pADe che, paNa pote zaMkA karIne te kema che, kevo che, kevo che teno vicAra karIne kadI prazna paNa pUchI zakatA nathI, jANavA ja mAgatA nathI; enA karatAM je vicAra karIne prazna pUche che, te yogya che. kharI rIte A badhA ghaTa, paTa Adi jaDa padArtha je dekhAya che tyAM paNa ughADarUpa jJAna dekhAya che ne temAM jJAnanA viSayo jaNAya che. jJAnamAM ja svapara jaNAya che. potAnA jJAnanI kSaNe kSaNe thatI avasthAmAM parapadArtha saheje jaNAya che. evo AtmAno sva-akAzaka sahaja jJAnasvabhAva che. loko tattvanI ruci kare ane vicAra, manana kare to badhuM samajAya tema che; paNa koNa jANe zuM haze ? evI nirAzAmAMthI loko bahAra nIkaLatA nathI, ane buddhinA tarkathI prazna lAvatA nathI." parama buddhi kRiSa dehamAM, sthULa deha mati alpa; deha hoya jo AtamAM, ghaTe na Ama vikalpa. 56 jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanA nimittathI thatAM lAyopathamika jJAnane buddhi kahevAya che. jeTalA aMze jJAnAvaraNIya karmano udaya hoya teTalAM aMze jJAna apragaTa hoya che tathA jeTalAM aMze jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya teTalA aMze jJAnano ughADa thAya che. buddhi ane zarIranI avasthA svataMtra che. zarIranA AdhAre buddhinuM mApadaMDa nakkI na karI zakAya. deha nAno hoya tyAre ochI buddhi hoya ane moTo thAya eTale buddhi paNa vadhe ema mAnavuM asatya che. kAraNa ke, A jagatamAM evA keTalAya loko jovAmAM Ave che ke Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-16] - [183 koI AtmA pAtaLA zarIranA saMyogamAM rahIne paNa vizeSa buddhimAna hoya che jyAre koI AtmA zarIrathI jADA che paNa buddhi ghaNI alpa hoya che. ochI buddhivALAne jADI buddhivALo kahevo e paNa yogya nathI, kAraNa ke buddhine mApavAnuM pramANa jADA ane pAtaLArUpe hotuM nathI. layopazamajJAnane buddhi kahevAya che. pahelAM guNasthAnathI mAMDIne bAramAM guNasthAna sudhI layopazamajJAna eTale buddhi hoya che. jo ke ekendriyathI laIne asaMjJI paMcendriya ajJAnI jIva pahelA guNasthAnamAM hovAthI teo paNa buddhimAna che kAraNa ke kSayopazamajJAna to temane paNa che. temanA dehane tathA buddhine koI saMbaMdha nathI. hAthI ke tenAthI paNa moTA prANIone mana:paryayajJAna thatuM ja nathI jyAre tevA vizALa kadavALA pazuo karatAM pramANamAM ghaNAM nAnA dehavALA manuSyane, mana:paryayajJAna thaI zake che. tethI jJAnano saMbaMdha deha sAthe nathI. pAtaLA zarIravALA bALakane yAdazakti vadhu hoya che, jyAre keTalAya vRddho phariyAda kare che ke, amane yAda rahetuM nathI. AnaMdanI vAta to e che ke, temane eTaluM to yAda rahe che ke, "mane yAda rahetuM nathI." - jJAnanuM mApadaMDa zarIra hoya to siddha bhagavAna azarIrI hovA chatAM paNa kevaLajJAna dvArA sarva jagatane kema jANe? tethI siddha thAya che ke jJAnano saMbaMdha AtmA sAthe che, zarIra sAthe nahi. ajJAna dazAmAM paNa pAradravyanuM jJAna thavAmAM Indriyo nimitta kahevAya che, paraMtu Indriyo jANatI nathI. jJAna e AtmAnuM svarUpa hovAthI AtmAnA pratyeka pradeza para jJAna che. jyAre zarIra jaDa che tenA eka Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] [Atmasiddhi anuzIlana paNa pradeza para zAna nathI tethI samajavuM ke buddhino AdhAra zarIra nahi, paraMtu AtmA ja che. buddhinuM vadhavuM ke ghaTavuM paNa zarIra para AdhArita nathI paraMtu pUrva saMcita jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanA nimitta anusAra buddhimAM vadha-ghaTa thAya che. ajJAnI ema mAne che ke dina-pratidinanA anubhavathI buddhi vadhe che. paraMtu evo koI niyama nathI, kAraNa ke dina-pratidina anubhava karIne maraNa pathArI para paDelA vRddha vyaktine kaMI yAda rahetuM nathI, evA aneka prasaMgo jovAmAM Ave che. koI to ahIM sudhI kahe che ke, maraNanA samaye tenI buddhi bhraSTa thaI gaI. kahevAno Azaya e che ke, jIvanabhara sAthe rahelI buddhi maraNakALe bhraSTa thaI jAya che. Ama, buddhine deha sAthe saMbaMdha nathI. tethI zarIrAdhIna daSTi choDIne AtmAdhIna thavuM, savAdhIna thavuM. jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa ravabhAva; ekapaNuM pAme nahIM, traNe kALa draya bhAva. 57 AtmA tathA jaDa dravyano svabhAva judI-judo che. ajJAnIne AtmA tathA jaDa dravya vacce bhedajJAna nahi hovAthI AtmA potAne bhUlIne jaDa dravyone potAnA mAne che. paraMtu eka paramANuM paNa potAnA svabhAvane choDIne cetana thato nathI ke cetananI abhilASA rUpe pariNamato nathI. A padamAM dareka dravyanI svataMtratA batAvI che. sva-paranuM bhedajJAna thayAM vinA AtmAnubhUti thatI nathI. jo ke bhedajJAnarUpa dhArA to AtmajJAnIne ja hoya che. tema chatAM ajJAnI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-57]. 185 paNa Agama tathA yuktinA mAdhyamathI bhedajJAnano abhyAsa kare che. Ama, bhedajJAna mizrAdaSTI tathA samyagdaSTI baMnene pota-potAnI bhUmikAnusAra hoya che. nizcayathI samyagdaSTIne ja bhedajJAna hoya che. AgamapUrvaka ajJAnIne tathA jJAnIne anubhavapUrvaka bhedajJAna hoya che. pratyeka dravyamAM potAne paradravyathI bhinna batAvato vizeSaguNa hoya che, jenA vaDe be bhinna dravyo vacce bhedajJAna thAya che. kuTabolanI mecamAM ramatAM baMne TImanA khelADIonA kapaDAno raMga judI-judo hoya che, jenAthI khelADI potAnA ane sAmenI TImanA khelADIne oLakhI zake. tevI rIte cetana tathA jaDadravyane lakSaNonA mAdhyamathI judA jaNI zakAya che. be dravyone judA karavA e bhedajJAna nathI paraMtu be bhinna dravyone bhedarUpe jANavA tene bhedajJAna kahevAya. bhedajJAna rava tathA para vacce thavuM joIe. paradravyano eka paNa aMza sva dravyamAM maLato nathI tathA svadravyano eka paNa aMza paradravyamAM maLato nathI; ema jANavuM tene bhedAna kahevAya. koI DaoNkaTara oparezana samaye dardInA aMgamAM thayelI gAMThane dUra kare tyAre, jo thoDI paNa gAMTha dardInA aMga sAthe rahI jAya, to te DaoNkaTarane zreSTha DaoNkaTarana kahevAya. kAraNa ke je dUra karavAnuM hatuM, te dUra karyuM nahi, teNe gAMThane pUrNa rIte dUra karI nahi. pharI koI bIjA DaoNkTarane oparezana karavAnuM kahyuM to teNe gAMTha to pUrI rIte dUra karI paraMtu je dUra karavAnuM na hatuM, tevuM zarIranuM aMga paNa gAMTha sAthe kApIne dUra karI dIdhuM. Ama, te baMne DaoNkTara potAnA kAryamAM kuzaLa na kahevAya. pahelAM DaoNkTare dUra karavAnuM saMpUrNa dUra Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186] [Atmasiddhi anuzIlana karyuM nahi, jyAre bIjA DaoNkTare dUrana karavAnuM paNa dUra karyuM. hoziyAra DaoNkTara tene kahevAya je gATha ane aMga vacce kApa mukIne gAMThano bhAga thoDo paNa rAkhe nahi ane zarIranA aMgane thoDuM paNa kApe nahi. tevI rIte jJAnI bhedajJAnamAM kuzaLa hoya che kAraNa ke, trikALI jJAyakabhAva sivAya, sarvajagatane pararUpa jANIne, eka mAtra jJAyakabhAvamAM ekatva kare che. cetana tathA jaDa eka kSetramAM rahetAM hovA chatAM potapotAnA svabhAvane choDatA nathI. teo trikALa judAM rahe che kAraNa ke, be dravya ekarUpa thAya, to eka dravyano nAza thayo ema kahevAya. tathA jo eka dravyano paNa nAza thAya to jagatanA nAzano prasaMga bane. tethI ema samajavuM ke pratyeka dravya potAnA svabhAvamAM sthita che. AtmA potAnA jJAnasvabhAvane traNeya kALe choDato nathI, tethI AtmAne dhruva jJAyakabhAva kahe che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "AtmA jJAtA-daSTA arUpI che. teno caitanyasvabhAva che, te nirmaLazAMtamUrti bhagavAna AtmA jJAnasvarUpa che; dehAdi jaDa padArtho tenAthI taddana bhinna che. traNe kALa jaDate jaDa che, ajIva che, acetana che ane AtmA jJAtA cetanya che. te beunI avasthA eka kSetramAM dekhAvA chatAM tenA lakSaNa judAM judAM che. je kSetramAM AtmA che, te kSetramAM ATha jaDakarmanA paDadA (-AvaraNa) paNa che. tenI kSaNe kSaNe dazA badalAya che. temAM kartutva-mamatva vaDe saMkalpa-vikalpa janma pAme che. dehAdinI kriyA thAya che te ja huM chuM ema ajJAnI jIva bhUla kare Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-57] [187 che. te avasthA kSaNika hovAthI kSaNe kSaNe nAza pAme che pa. je hoya te jAya nahi ane je na hoya te navuM thAya nahi' e nyAye AtmA nitya TakI rahe che. deha, saMkalpa-vikalpa tathA pUrva avasthA palaTI jAya che; te AtmA sAthe nitya rahenArAM nathI. AtmA sarva doSa, ATha karmanA AvaraNa ane dehAdi rajakaNothI chUTo paDI mokSamAM jAya che ane karmanA rajakaNo tathA dehanA rajakaNo bIjI avasthAne dhAraNa kare che. jagatamAM jaDa paramANuM anaMtA che, te sat che, vastu che, padArtha che ane tenAthI bhinna caitanyadravya che. 'kyAre koI vastuno kevaLa hoya na nAza'' e mahAna siddhAMta che. padArthonuM avasthAMtara thAya chatAM te potAnI svasattA choDe nahi. eka vastu bIjI vastunuM kAraNa thAya nahi. mokSadA thAya chatAM eka AtmA bIjA AtmAmAM ke jaDa tattvamAM bhaLI jAya nahi. jaDa ane cetana-banne dravya trikALa, bhinna-bhinna rahe che. koI kALe jemAM jANavAno guNa nathI te jaDa ane jeno sadAya jANavAno svabhAva che te caitanya evo beuno kevaLa judo svabhAva che. loko mukhathI kahe che ke, dehathI AtmA judo che, paNa vastuno svabhAva jema che tema barAbara samaje to AtmasvarUpano nirNaya thAya. dehAdinI mamatA choDyA vinA ane paramArthano prema thayA vinA padArthano nirNaya thato nathI. tattvajJAna lokone agharuM paDe che, tethI potAnA svacchaMde jema ThIka lAge tema mAne che. parano Azraya laIne saMtoSa mAne, eTale kAM to Izvara kartA mAne, kAM to jaDa ane jIvanuM ekapaNuM mAne, kAM to rAga-dveSa ane saMkalpa-vikalpane potAnuM svarUpa mAne; ema potAne ISTa lAge tema mAne; paNa jyAM lagI jAta mahenatathI atIndriya jJAnano puruSArtha Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188] [Atmasiddhi anuzIlana yathArtha vidhivaDe na kare; tyAM lagI rakhaDavAno doSa ane duHkha TaLe nahi. sAcuM jANe to bhramaNA rahe nahi. AtmA kevaLa jJAnasvarUpa che evo ekavAra cokkasa yathArtha paNe nirNaya thAya to eka kSaNanA puruSArthathI anaMta bhavanA janma-marAno cheDo dekhAya, niHsaMdeha khAtrI thAya. aMdarathI potAne sAlI Ave ke mAre have bhavabhramaNa nathI; jyAM-tyAM pUchavA javuM paDe nahi, satano yathArtha nirNaya kare to mArga maLe ane sAdhyanI oLakhANa thatAM te raste cAlavA mAMDe. bhAvanagara kevuM che, kema pahoMcAya, te jANyA vinA aMdhapaNe cAle to jarUra herAna thAya. bahAranuM to jyAM-tyAM pUchaye ThekANuM maLe. paNa A to lokottara mArga, atIndriya svarUpa tene jANavAnI vidhi anerI che. teno nirNaya potAnI teyArIthI thaI zake che paNa bAhya sAdhanathI AtmA UghaDato nathI vastu svabhAva jANyA vinA, bIjA viparIta sAdhana je deha, mana, ane vANIne game tema keLave paNa te badhAM sAdhana niSphaLa che. bIjuM kare to bIjuM thAya. jaDabhAvano kartA thaI puNyapariNAma kare to jaDabhAvathI jaDa phATe. mATe apUrva tattvanI khoja karo ane jAgo. A kALe paNa eka ke be deha karI AtmA karmaupAdhithI sarvathA mukta thaIne potAnA svAdhIna mokSasvarUpane puruSArthathI avazya pAmI zake che. vartamAnakALe tenI sAkSI, pratIti ane anubhava thaI zake che mATe prathama jaDa-cetananI judAI jANavA mATe vasusvabhAva jema che tema potAnA nirNayathI jANo. jaDa ane cetana e traNe kALamAM dvibhAvapaNuM choDI ekapaNe pAme nahi." Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-58] AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. 58 [189 AtmA pote ja AtmAnA astitvanI zaMkA kare, e acaraja pamADe evI vAta che. AtmA jagatanA sarva padArthonA astitvano svIkAra kare che paraMtu potAnA astitvano svIkAra karato nathI. parapadArthamAM ekatva karI, temAM sukha mAnanAra ajJAnI AtmA, pote potAne bhUlI gayo che. jevI rIte koI vyakti aneka lokonA ToLAmAM ubho rahIne, jyAre ToLAmAM ubhelA lokonI saMkhyA gaNato hoya, tyAre te vyakti ToLAmAM ubhelA badhAM lokomAMthI koInI gaNatrI karavAnuM cUkato nathI. paraMtu potAne gaNavAnuM bhUlI jAya che. tevI rIte ajJAnI jaDadravyone to jANe che, mAne che paraMtu cetanadravyane jANato nathI tathA mAnato paNa nathI. lokamAM kahevAya che ke gaNanAro pote ja potAne gaNavAnuM bhUlI jAya che, tethI gaNatrImAM bhUla Ave che. jANanAro, jANanArane bhUlIne jANanAra viSe zaMkA kare che. jJAnIne te vAtanuM acaraja che. kharekhara je AtmAne jANato nathI, te jagatane paNa jANato nathI. jo AtmA AtmAne jANato hota to AtmAne potArUpe mAnyo hota. tathA jo anAtmA eTale paradravyane AtmA jANato hota, to tene potAnA na mAnyA hota. jevI rIte koI chokarAne bajA2mAM lIMbu levAM mokalyo hoya ane te chokaro lIMbunA badale saMtarA laI Ave, to eno artha ema thayo ke, te chokarAne lIMbunuM jJAna nathI. tene mAtra lIMbunuM jJAna nathI ema nahi, tene Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190] [Atmasiddhi anuzIlana saMtarAnuM paNa jJAna nathI. jo lIMbunuM jJAna hota, to lIMbu ja lAvyo hota tathA jo saMtAnuM jJAna hota to saMtarA na lAvyo hota. tevI rIte jo AtmA potAne jANato hota, to temAM ja ekatva karyuM hota tathA jo pa2ne jANyuM hota to padArthanuM ekatva choDI dIdhuM hota. saMpUrNa jagatane jANavAno prayatna karavA chatAM jagatane jANI zakAtuM nathI kAraNa ke jagatane bhogavavAnI IcchA jyAM sudhI rahe che tyAM sudhI to kevaLajJAna thatuM ja nathI. sAthe sAthe jagatane jANavAnI IcchA ka2vAthI paNa kevaLajJAna thatuM nathI. kAraNa ke IcchA to mohanA udayathI utpanna thAya che. tathA mohano udaya jyAM sudhI hoya, tyAM sudhI kevaLajJAna thatuM nathI. nijazuddhAtmAne jANavAthI saMpUrNa jagata kevaLajJAnamAM sahaja jaNAya che. tethI ziSya AtmAne jANavA Icche che. tene para padArthone jANavAnI abhilASA paNa nathI. ziSyanA dareka prazna AtmAthI saMbaMdhita che. e apekSAe paNa kRpALudevanA ziSyanI dazA anya mithyAddaSTI karatAM ghaNI utkRSTa che kAraNa ke vartamAnakALamAM dharmanI ruci karatAM vyaktinI rucivALA ziSya ghaNAM che. koI nizcita gurune ja sAcA gururUpe mAnI levAthI mokSamArga maLI jato nathI. mokSamArganI prApti sadgurue samajAvelA tattvajJAnanA mAdhyamathI thAya che, tethI kRpALudeve sadgurune namaskAra karyA che. tyAM sadgurunA sthAne, koI jJAnI vizeSanA nAmano ullekha karyo nathI. dareka jIve vItarAgatAne pUjya mAnavI joIe. te vItarAgatA game te jAtinA koI paNa gatinA AtmAmAM pragaTa thaI hoya, to te AtmajJAnI che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-58] [191 Ama, ziSyae AtmajJAnanI prAptinA lakSya AtmajJAna saMbaMdhI prazna pUkyA che. tema chatAM AtmA potAnA svarUpane jANato nathI. AtmA potAnI oLakhANa bIjAne pUche che, tethI jJAnIne acaraja thAya che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "potAnI jAtanI vAta che. ahIM zrIguru kahe che ke, UMdhAIthI zaMkA karIne tuM kahe ke AtmA ja nathI, jANanAro ja nathI. jo koI ' kahe ke mArI mAtA vaMdhyA che to tenI mazkarI thAya che, tema huM nathI' evI tArI buddhi viSe amApa acaraja thAya che. AtmAnI jhINI vAta amArAthI samajAya nahi, tema kahenArA paNa badhA AzcaryarUpa che. have ziSa kabUlavAnI bhASAe bIjI zaMkA karaze. AtmA che te to nakkI thayuM, paNa have nitya che ke kema? tenI zaMkA kaheze. Ape je je nyAya kahyA tene meM khyAlamAM rAkhyA che tema paNa te kaheze. paNa ahIMto lokone roja sAMbhaLavuM ane ghera jaIne kAMI vicAra-manana karavuM nahi, bhUlI javu. 50-60 varSo sudhI sAmAyikapaDikkamaNAnA nAme patharaNAM phADyAM, gharmakSetra sevyAM, chatAM AvA prazno karIne sahune samajavAnI dhagaza koIe karI ? ziSya evA hovA joIe ke barAbara ekAgratAthI je nyAya Ave tene pakaDI zake ane tene adhikapaNe samajavA mATe praza kare. AtmA che ane nitya che ema odhika rIte ghaNAM vAto kare che, paNa vicAra dvArA jAte nirNaya karanArA bahu thoDAM hoya che. zAstro Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192]. [Atmasiddhi anuzIlana vAMce, paNa nirNaya na kare ke Ama ja che ane te A nyAyathI che. zrIma pote ja ziSyanI jijJAsAnI AbehUba racanA karI che, ane hRdayamAM ArapAra UtarI jAya tevI hRdayavedhaka bhASAmAM saMvAda racyo che." AtmAnA astitvanA, Ape kayA prakAra; saMbhava teno thAya che, aMtara karyo vicAra. 59 ziSyane sadgurue kahelAM samAdhAnathI AtmAnuM astitva samajAyuM che, e vAtanI puSTi karate te AtmAnA astitvano svIkAra kare che. sadgurue ziSyane aneka tarka, yukti tathA nyAyasaMgata daNaMtonA mAdhyamathI AtmAnA astitvanI siddhi karatA ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karyuM che. koIpaNa jIvane, AtmAnA astitvanA saMbaMdhamAM yukti ane daSTAMtanA mAdhyamathI, AtmAnA astitvanuM svarUpa jeTalI saraLatAthI samajAvI zakAya che, teTalI saraLatAthI AgamanA udAharaNonA mAdhyamathI samajAvI zakAtuM nathI. AtmAnA astitvano svIkAra nahi karanAra ziSya samakSa yukti, tarka ane dAMtathI zaMkAnuM samAdhAna karavuM, te vadhu kAryakArI che. alpa prayAse paNa ziSyane AtmAnuM astitva samajAyuM, tenuM kAraNa ziSyanI komaLatA tathA saraLatA che. kRpALudevano ziSya saraLa ane komaLa to che ja, sAthe sAthe buddhivAna paNa che. kAraNa ke sadgurunA kahevA mAtrathI ziSyae, AtmAnA astitvano svIkAra karyo nathI paraMtu aMtaraMgamAM sadgurunA uttarano vicAra Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-59]. - [193 paNa karyo che kAraNa ke vicAra karIne, karelo nirNaya chUTavo atyaMta duSkara hoya che. A gAthA parathI vicAranI mahimA paNa samajI zakAya che. vicAra karyA vinA mokSamArga pragaTato nathI, eTaluM ja nahi AtmAnA astitvano nirNaya karavA mATe paNa aMtaraMga vicAranI anivAryatA che. ziSyae paNa vicArane mahatva ApyuM che. vicAra karyA bAda ziSyae AtmAnA astitvano nirNaya lIdho che. ema paNa nathI ke ziSyane pahelAM praznanA uttaranI prAptimAM saMtoSa thaI gayo hoya. tethI vizeSa khulAso meLavavA mATe ema kahe che ke, AtmAnA astitvanI saMbhAvanA che. AtmA arUpI hovA chatAM, AtmArthI jIvane vicAranA mAdhyamathI AtmAno nirNaya thaI zake che. thaI zake che. eTaluM ja nahi, paNa vicArathI karelA nirNaya vinA to, AtmAnubhUti sudhI pahocavuM asaMbhava che. zAstramAM samyagdaSTI, nArakI, pazu ane devanI paNa carcA Ave che, temAM ema samajavuM ke, te jIvone paNa samyagdarzana prApta thayA pahelAM AtmAno vikalpAtmaka vicArapUrvaka nirNaya thayo ja hato. ziSyanA kathanathI ema spaSTa thAya che ke, ziSyae AtmAnI saMbhAvanAno svIkAra karyo che. AtmAnI saMbhAvanAno svIkAra ane AtmAno svIkAra e baMne svIkAramAM aMtara che. ziSya ema mAne che ke, AtmAne jyAM sudhI anubhava pramANathI na jANavAmAM Ave tyAM sudhI tenI saMbhAvanArUpe ja svIkAra karyo ema kahevAya. vartamAnamAM Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194] [Atmasiddhi anuzIlana keTalAka ajJAnI AgamanA mAdhyamathI AtmAnA be-cAra guNonA nAma yAda rAkhIne potAne AtmAnA anubhavI mAnI le che. potAne jyAM sudhI AtmAnubhava na thAya, tyAM sudhI potAnI ajJAnadazAno svIkAra karavo e utkRSTa ziSyanuM lakSaNa che. kRpALudevanA ziSyamAM A lakSaNa jovA maLe che, kAraNa ke kRpALudevanA ziSya AtmAnubhava pahelAM thayelA AtmAnA svIkArane AtmAno saMbhAvanArUpe svIkAra kahe che, arthAt temAM saMtoSa mAnIne aTakI jatA nathI. bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahIM avinAza; deha yogathI Upaje, deha viyoge nAza. 60 sadgurunA upadezathI AtmAnA astitva viSe samAdhAna thAya bAda ziSyane bIjI zaMkA utpanna thAya che. prathama zaMkAnuM samAdhAna thaI jatAM ziSyae saMtoSa na mAnyo ane bIjo prazna paNa pahelAM praznanA samAdhAnathI ja utpanna karyo, te ema batAve che ke, ziSyane pahelo prazna sArI rIte samajAyo che. AtmAno nirNaya thayA pachI AtmAnA kALa viSe ziSya zaMkA kare che. jevI rIte koI grAhaka kharIdI mATe koI dukAne jAya, tyAre dukAnadArane A vastu tamArI pAse che?' ema prazna kare che ane jo dukAnamAM e vastu hoya to te vastunI gAraMTI ke voraMTI che ke, nahi ane jo hoya to te keTalA samaya mATe? Ama, vastunA hovApaNAno nirNaya thayA bAda vastunA kALa viSe zaMkA thAya che. tevI rIte gurunA mukhethI upadeza sAMbhaLIne AtmAno nirNaya karanAra ziSya AtmAnA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-60] [195 kALa viSe potAno mata raju kare che. ziSya kahe che ke AtmA avinAzI hoto nathI. jyAre zarIranI utpatti thAya che, tyAre AtmAnI utpatti thAya che tathA jyAre zarIrano nAza thAya che, tyAre AtmAno paNa nAza thAya che arthAt AtmAno ane zarIrano kALa eka sarakho che. eka ja AtmA, eka dehane choDIne bIjA dehane dhAraNa kare che, ziSya e vAtane mAnato nathI. lokavyavahAramAM ema kahevAya ke ziSya punarjanmamAM mAnato nathI. jagatamAM koI darzana evAM paNa che, je A bhava pachI bIjo bhava thaze tenA viSe mAnatA nathI. teo kahe che ke, ahIM ja naraka che, ahIM ja svarga che. jIve kareluM badhuM ahIM ja bhogavavAnuM che arthAt teo AtmAne nitya mAnatA nathI. zarIranI utpatti ane zarIrano nAza thAya che paraMtu AtmAnI utpatti ke nAza thatAM nathI. A vAta ziSyane mAnya nathI. kharekhara zarIranA paramANuM utpanna thayA nathI kAraNa ke e 52mANuM zarIrUpe pariNamyA pahelA A jagatamAM koI alaga avasthArUpe to hatAM ja. tevI rIte zarIranA paramANuM naSTa paNa thatAM nathI kAraNa ke zarIranI avasthA palaTAyA pachI paNa te paramANuM A jagatamAM koI ne koI alaga avasthArUpe raheze ja. Ama, AtmA ja nahi paNa sarva dravya sattAsvarUpe TakI rahetA hovAthI, sarva dravya sattA svarUpe nitya che. ziSyane zarIranuM paNa jJAna nahi hovAthI AtmA ane zarIrane eka mAne che. AtmA ane zarIra ekakSetrAvagAhI hoya che paraMtu zarIramAM AtmA rahelo nathI tathA AtmAne zarIranI koI apekSA nathI. ajJAnI kahe che ke mArA zarIramAM AtmA che eTale eno artha Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196] [Atmasiddhi anuzIlana ema thayo ke ajJAnI potAne zarIra mAne che ane AtmAne potAnAthI judI vastu mAne che. ziSyano bhAva ema che ke, jevI rIte koI kapaDuM junuM thaIne jIrNa thaI jatAM paheravAlAyaka rahetuM nathI tevI rIte zarIra paNa vRddha thaI jatAM tenuM maraNa thAya che ane tenI sAthe AtmA paNa marI jAya che. tene kahIe chIe ke koI deha to vRddha thayA pahelAM ja akasmAta ke bimArInA kAraNe nAnI vayamAM kArya karatuM baMdha thaI jAya che. to tyAM zuM samajavuM ? teno tarka ApatA ziSya kahe che ke, jevI rIte koI kapaDuM jUnuM to na thayuM hoya paNa koI kAraNasara phATI jAya, tyAre te navuM hovA chatA paheravAlAyaka rahetuM nathI. tevI rIte vRddha thayA pahelAM ja koIka akasmAta thatAM zarIra mRta thAya che ane AtmA paNa sAthe ja marI jAya che. ziSya, AtmA ane zarIranI utpatti ane nAza ekasAthe mAne che. * athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. 6 1 vastuno svabhAva kSaNika hovAthI vastu dareka samaye badalAya che. AtmA paNa dareka samaye badalAto hovAthI AtmAnI nityatA siddha thatI nathI, ema ziSya kahe che. dareka vastunI avasthA nitya badalAya che. jo ke vastu kSaNe kSaNe badalAya che paNa teno badalAva eka kSaNa pUrato nathI. dravyamAM kSaNekSaNe thato badalAva paNa nitya che tenI ziSyane samaja nathI. paryAya eka samayanI hoya che paNa paryAyapaNuM to trikALa nitya hoya che. ziSyane dravyano palaTAto bhAva dekhAya che Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-61] [197 paraMtu tene dravyanA nahi palaTAtA bhAvano svIkAra nathI. ajJAnIne dravyanuM sthULa pariNamana jaNAya che paNa dravyano pariNamana svabhAva samajAto nathI. jenI daSTi mAtra paryAya para ja che tevA ziSyane jagatano dareka padArtha kSaNika lAge che. je matamAM jagatanA kSaNikapaNAno ja anubhava karavAno upadeza ApavAmAM Ave che, teo AtmAnI dhruvatAno svIkAra karatA nathI. pariNAme teo atIndriya AnaMda pAmatA nathI ane kSaNikapaNAnA vikalpomAM ja aTakI jAya che. kharekhara kSaNikano vicAra ja vikalpa kahevAya che. kAraNa ke je kSaNika che te bhedarUpa che tathA trikALI tattva abheda che. jo ke vikalpa kSaNikanA lakSya thato hovA chatAM, vikalpa be prakAranA kahyAM che. paradravyanI kSaNika avasthAnA nimittathI thato vikalpa tathA potAnA AtmAnI kSaNikadazA arthAt paryAyanA nimittathI thato vikalpa. upayogane kheMcI-tANIne AtmAmAM sthira karavAthI upayoga sthira thato nathI. kAcanA glAsane chUTI na jAya tenA mATe glAsanI kSamatA karatA vadhu kasIne pakaDavAthI kAcano glAsa tUTI jaze. tevI rIte je jIva upayogane kheMcI-tANIne AtmAne pakaDavAnI koziza kare che temanI te koziza vyartha che kAraNa ke AtmAnubhUti kheMcItANIne upayogane sthira karavAthI thatI nathI. AtmAnubhUti e AtmAnI sahaja dazA che. AtmAnubhUti atyaMta sulabha che kAraNa ke eka samaya mATe upayoga svabhAvamAM sthira thatAM AtmAnubhUti thAya che tathA te durlabha paNa che kAraNa ke Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198] [Atmasiddhi anuzIlana ajJAnIne anAdikALathI Aja sudhI ekavAra paNa AtmAnubhUti thaI nathI. jo eTalI sulabha hota to Aja sudhI anekavAra AtmAnubhUti thaI cUkI hota ! ziSya paryAyanA pariNamanano svIkAra kare che eTaluM ja nahi nitya pariNamanano paNa svIkAra kare che. tethI te kahe che ke vastu kSaNe kSaNe palaTAya che. kALa dRSTie vicAra karatAM eka samaya paNa evo hoto nathI, ke je samaye vastunuM pariNamana na thayuM hoya. vastu nitya pariName che paraMtu ajJAnatAnA kAraNe AtmAne vastunuM kSaNekSaNe thatuM pariNamana jaNAtuM nathI. samajavAnI dRSTie ema kahevAya che ke Aje vALa ane nakha kApyA pachI amuka divasa bAda ema jaNAya che ke, pharI pAchA vALa ane nakha vadhI gayA che. kharekhara vALa ane nakhanuM vadhavuM e eka kSaNamAM thatuM nathI. teno vikAsa krame krame thAya che. krame krame thato vikAsa paNa niraMtara thAya che. mAtra vALa ane nakha ja nahi paraMtu jagatano pratyeka padArtha nitya pariNamanazIla che. AtmAnubhUti mATe paNa ema ja samajavuM ke AtmAnubhUti eka samayamAM thAya che paNa tenI pAtratA mATe anaMtabhavanA saMskAra kAraNabhUta bane che. bahAragAmathI gharamAM AvatA eka samaya lAge che, paraMtu gharanA daravAjA sudhI pahoMcatA to kalAko paNa lAge che. tema AtmAnubhUti mATe paNa samajavuM joIe. ziSyane kSaNika vastuno anubhava thAya che, paraMtu vastuno anubhava karanAra AtmAno anubhava thayo nathI. tethI sadguru samakSa AtmAnI nityatA saMbaMdhI zaMkA kare che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-62. [199 * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "AtmA che ema to mAnIe; deha IndriyothI judo che, jANanAro che, e tamArI vAta sAcI; paNa dehano nAza thayA pachI koI jIva mane kahevA Avato nathI ke "ame chIe." vaLI kSaNe kSaNe zubhAzubhabhAva-IcchA Adi pariNAma thaIne nAza pAme che. koI vAra tIvra lobha, koI vAra udAratA, koI vAra krodha, koI vAra kSamA ema vastu badalAI nAza thaI jAya che, tethI vastu nitya lAgatI nathI, paNa utpatti ane laya thayA ja kare che. A boddha darzananI mAnyatA che, paNa e pakSa ekAMtI che. jinezvara bhagavAna sarvajJa jJAnathI kahe che te yukti, nyAya ane anubhavathI siddha che. AtmA nitya Takato badalAya che. pratye nitya che ane paryAye palaTAya che, e nyAya AgaLa Avaze. ahIM ziSya kahe che ke, guNa vakhate AtmA bIjo ane doSa vakhate bIjo, krodha vakhate bIjo ane kSamA vakhate bIjo ema hoya to? mATe nityapaNuM jaNAtuM nathI, Ano kaMI sAco upAya hoya to jaNAvo. zrI sazuru kaheze ke dareka AtmA svataMtra che ane nitya che." deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI dazya; cetananA utpatti laya, konA anubhava vazya? 62 AtmA mATe A deha kSaNika saMyoga che. saMyoga tene ja kahevAya Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200] [Atmasiddhi anuzIlana jeno amuka kALe viyoga thavAno hoya. saMyoga e viyogapUrvaka ja hoya che. eka vAta e paNa che ke, jene saMyoga kahevAmAM Ave che, te saMyoga potAnAthI sarvathA judAM che. zarIra e AtmAno saMyoga che eno artha ema thayo ke zarIra e AtmA nathI, kAraNa ke, saMyoga e saMyogIthI bhinna thAya che. Aje je zarIra che temAMnA anaMta paramANuM AvatIkAle A zarIra sAthe nahi rahe. tathA zarIrathI judAM anaMta paramANuMno zarIra sAthe navIna saMyoga thaze. je zarIrane ajJAnI potAnuM mAne che, te zarIra jaDa che, mAtra saMyoga thavAthI jo jagatanA padArtho potAnA thaI jatAM hoya to AkhuM jagata potAnuM thaI gayuM hota kAraNa ke AtmA anAdikALathI A lokanA samasta paramANuMnA saMyogarUpe rahI cUkyo che. AtmAne A dehano saMyoga duHkhI karato nathI. mAtra A dehano ja nahi, paNa jagatanA koI paNa dravyano saMyoga AtmAnA sukha-duHkhanuM kAraNa hoto nathI. saMyogomAM moha-rAga-dveSarUpa vikArIbhAva karI AtmA potAne sukhI-duHkhI mAne che. jo saMyoga sukha-duHkhanuM kAraNa hoya to gADIne peTrolanA saMyogathI sukha ke duHkha thavuM joIe. koI ema kahe ke, gADI to jaDa che, tethI tene saMyogathI sukha-duHkha kevI rIte thAya ? hA, tenI vAta sAcI che. paraMtu siddhabhagavAnane anaMta nigodiyA jIvano saMyoga che,tema chatAM temane koI paNa saMyogothI sukha-duHkha utpanna thatAM nathI. kAraNa ke, teo pUrNa vItarAgI ane sarvajJa dazAne prApta thayA che. Ama, saMyoga sukha-duHkhanuM kAraNa nathI paraMtu saMyogane sAthI mAnIne jIva pote ja sukhI-duHkhI thAya che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-62. - [201 saMyogarUpe zarIrane ajJAnI ema mAne che ke, A zarIra ja huM chuM. zarIranA raMgane potAno raMga, zarIranA kadane potAnuM kada, zarIranA vajanane potAnuM vajana mAne che ke, huM ATalAM-ATalAM kilogrAma chuM. zarIramAM rahelI viSTA choDyA pachI zarIranuM vajana ochuM thaI jatAM ema mAne che ke mAruM vajana ghaTI gayuM. eno artha ema thayo ke ajJAnI viSTAmAM paNa huM paNuM kare che. A deha mAMsa, lohI, hADakAM, parU, mUtra, viSTA vagere apavitra padArthono samUha che. mAkhInI pAMkha jevI cAmaDIthI apavitra padArtho DhaMkAyelA che. AtmA te samasta padArthothI atyaMta bhinna che. ahIM AtmA tathA zarIra vacce mukhya traNa bheda batAvyA che. AtmA jJAna sahita hovAthI cetana che. zarIra jJAna rahita hovAthI jaDa che. AtmA sparza, rasa, gaMdha tathA varNathI rahita hovAthI arUpI che. zarIra pudgalamaya hovAthI rUpI che. AtmA arUpI hovAthI adazya eTale Indriyagamya nathI, zarIra rUpI hovAthI dazya eTale Indriyagamya che. AtmAnA astitvane tathA tenI palaTAtI utpAvyayarUpa avasthAne zarIra jANatuM nathI tathA anubhavI zakatuM paNa nathI. arUpI AtmAno anubhava arUpI AtmA ja karI zake, kAraNa ke, jaDa padArthamAM to e paNa zakti nathI ke potAno anubhava karI zake. dehanI mahimA choDIne je AtmAne mahimAvaMta mAne che, te ja zAnI che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202] [Atmasiddhi anuzIlana jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM zAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 AtmAnuM nityapaNuM siddha karatA sadguru kahe che ke utpAduM ane vyayanA jJAnano AdhAra trikALI dhruva nitya AtmA che. kSaNika evA utpAdu tathA vyayano jANanAro paNa trikALI nitya AtmA che. trikALI AtmAmAM jJAna svabhAva trikALa che. 62mI tathA 63mI gAthAmAM AtmAnI nityatAne siddha karavA mATe gurudeve anerI zailIno prayoga karyo che. 62mIgAthAmAM sadgurue praznanI zailImAM samAdhAna karyuM che tathA 63mI gAthAmAM te ja praznanuM uttaranI zailImAM samAdhAna karyuM che. sadguru, ziSya samakSa AtmAnI nityatA saMbaMdhI samAdhAna karatAM kahe che ke paryAyadaSTie AtmA kSaNika che tathA dravyadRSTie AtmA nitya che. mithyAjJAnarUpa paryAya palaTAIne samyajJAnarUpe pariName che, tyAre mithyAjJAnano vyaya tathA samyajJAnano utpA thAya che. utpAduM tathA vyaya vacce samayabheda nathI. utpA tathA vyaya eka ja samaye thAya che, tyAM eTaluM khAsa yAda rAkhavuM ke, eka ja samayamAM thatI utpAdu tathA vyayarUpa paryAyo judI-judI hoya che. je samaye jJAnanI eka paryAyano vyaya thAya che, te ja kALe jJAnanI navIna paryAyano utpAdu thAya che. utpanna thayelI navIna paryAya eka samaya sudhI Take che tathA eka samaya bAda bIjI kSaNe te paryAya vyaya pAme che. Ama, utpAdu tathA vyayano krama anAdikALathI cAle che tathA avirata dhArArUpe anaMtakALa sudhI cAlato raheze. ulyA tathA vyayanI avirata dhArAne jANatuM jJAna trikALa che, te jJAna AtmadravyamAM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-63] [203 trikALa vidyamAna hovAthI AtmAne zAyaka paNa kahevAmAM Ave che. jo utyA tathA vyayane jANanAra eTale zAyaka kahevAmAM Ave to te kSahika hovAthI temAM zAkabhAva saMbhava nathI. tethI utpAdu tathA vyayathI judo AtmA jagatano jANanAro che te zakti svarUpe che. jANanAro trikALI che tathA jemAM jANe che ane je jaNAya che te paryAya kSahika che. tethI ema kahevAya che ke jANanArane jANanAranI paryAyamAM jANavo e ja AtmAnubhUti che. mithyAjJAna, samyajJAna tathA trikALI dhruva AtmA A traNeyane jANanAra AtmA che. ahIM AtmAne paryAyathI paNa bhinna batAvyo che. AtmA paravyathI to bhinna che ja, sAthesAthe paryAyathI paNa bhina (anya) che. AtmA sarvathA kuTastha nathI, kAraNa ke AtmA jJAnAdi anaMtaguNono ghanapiMDa che. jevI rIte lokamAM koInuM maraNa thatAM maranAra vyakti maraNa thayA bAda choDelA zarIrane jANato nathI, paraMtu tyAM upasthita anya loko, maraNa pahelAM tathA maraNa pachI ema baMne zarIrane jANe che. jIvitadehano vyaya tathA mRtadehano utpAdu jANanAra, e avasthAthI bhinna tyAM upasthita loko che. tevI rIte utpAduM tathA vyayano anubhava karanAra utpAduM tathA vyaya nathI paraMtu utpAduM tathA vyayathI bhinna trikALI AtmA che. utpAdu tathA vyayathI trikALI AtmA sarvathA bhinna nathI kAraNa ke utpAdvyaya e trikALI AtmAnI potAnI ja kSaNika avasthA che jene paryAya kahe che. anubhava paryAyamAM thAya che paNa e anubhavamAM AvatI paryAyathI trikALa nitya jJAyaka AtmA judI che. AtmAne utpAduM tathA vyayarUpa paryAyathI judo kahevo te sApekSa kathana che. syAdvAdazailI vinA te samajI zakAtuM nathI. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204] [Atmasiddhi anuzIlana che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "6 ramI gAthAmAM nyAya kahyo have 63mAM teno siddhAMta kahe che. jenA anubhavamAM utpatti ane nAzanuM jJAna varte che te jANanAro tethI judo rahyA vinA koI prakAre tene utpanna-layanuM jJAna saMbhavatuM nathI; athavA cetananI utpatti ane laya thAya che, evo anubhava koIne paNa thavA yogya nathI. svapnamAM koIne potAnA mRtyuno bhAsa thAya chatAM jAgRta thatAM tema jaNAtuM nathI. pahelAnuM ne pachInuM jJAna karanAro to pote nitya ja che. samudranA mojAM Upaje che ne viNase che, paNa tene dekhanAro upajatoya nathI ne nAza paNa pAmato nathI jANanAro to nitya ja che. jANanAro to te beu kALane saLaMga jANanAro che. 6 ramI gAthAmAM uttara che ke, je vakhate dehano nAza thAya che, te vakhate jIvano nAza thato hoya to gaMbhIra mAMdagInA kALe potAne lAge ke have A deha nahi rahe, evuM je sapragaTa bhAna che te anitya dehane jANanAra anitya kema hoI zake? A dehanahi rahe ema jANyuM tenI sAthe ja ema AvyuM ke huM nirNaya karanAra to nitya rahenAra che. anityano nirNaya karanAra anitya hoya to bIjI kSaNe koNe jANyuM ke prathama huM hato. loko kahe che ke AtmA nitya che, paNa yathArtha yuktithI, nyAyathI, aMtara vicAraNAthI teo potAnI nityatAno nirNaya karatA ja nathI. jene potAnuM yathArthapaNuM bhAsyuM hoya tene rAga-dveSa ajJAna ane mamatvabhAvamAM TharavuM na hoya, anityamAM TharavuM na hoya, tene jAtaanubhavanI jarUra che." Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-64]. [205 je saMyogo dekhIye, te te anubhava daya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. 64 AtmAnI nityatAne siddha karatA A gAthAmAM kahe che ke, AtmA saMyogothI utpanna thato nathI. pudgala saMyogo dazya tathA anubhavagamya che. jevI rIte jJAnanA viSayabhUta padArthane zeya kahevAya che, tevI rIte darzana tathA anubhavanA viSayabhUta padArthane anukrame dazya tathA anubhAvya kahevAya che. je AMkha vaDe dekhAya che te badhuM pudgala ja che paraMtu je AMkhe vaDe dekhAtuM nathI, te paNa pudgala hoya zake che. kAraNa ke, sUkSmaskaMdho tathA paramANuM AMkha vaDe dekhAtA nathI. tema chatAM te pudgala ja che, arUpI nahi. je AMkha vaDe dekhAya te rUpI tathA AMkha vaDe na dekhAya te arUpI ema mAnavuM yogya nathI. kAraNa ke, adhikAMza pudgalo chadmasthane AMkha vaDe dekhAtAM nathI. cAmAM ogaLI gayelI sAkara kayAM dekhAya che? tema chatAM te sAkaranuM astitva to che ja. AtmA koI saMyogothI navIna Upajato nathI. eka rUpI padArtha bIjA rUpI padArthane utpanna karI zakato nathI. to rUpI saMyogIthI arUpI AtmAnI utpatti thavI asaMbhava che. A jagatamAM be prakAranA saMyogo hoya che. eka jaDa saMyogo ane bIjA cetananA saMyogo. A jagatamAM keTalAMka daMpati evAM che ke jemanI pAse jaDasaMyogo aDhaLaka che, paNa cetana saMyogo nathI. temane jaDa saMyogomAM ghara, gADI, paisA vagere ghaNuM badhuM prApta thayeluM che paNa temane cetana saMyogarUpe ekeya bALaka nathI, tethI teo duHkhI che tathA koI daMpati Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206] - [Atmasiddhi anuzIlana evA che ke, jemanI pAse cetana saMyogo ghaNAM che paNa jaDa saMyogo nathI. temane cetana saMyogomAM bALa-baccA ghaNAM che paNa temane rahevA mATe ghara, khAvA mATe bhojana ke kharcavA mATe paisAno jaDa saMyoga nathI. Ama, cetana vinA jaDa saMyogavALA tathA jaDa vinA cetana saMyogavALA, baMne prakAranA loko duHkhI che. ahIM koI ema kahe ke amane to cetana ane jaDa ema baMne saMyogo maLyA che, tethI ame to sukhI thayA ne ? tene kahe che ke, je mAtra eka saMyogane sAcavavAmAM, tenI dekharekha karavAmAM, Akulita tathA duHkhI thato hato to pachI jeNe baMne saMyogo ekaThA karyA tenuM to kahevuM ja zuM? teNe to jANI karIne moTI upAdhi horI che. teNe A saMyogone sukhanA sAdhana mAnIne ekaThA karyA hatAM paNa kharekhara saMyogo jIvane sukhI karatA hota to bhagavAne jagatanA saMyogone choDyA. nahota! je loko pAse aDhaLaka paisA che, teo paisA kharcIne dIkarAnI zodhamAM lAge che. jaDathI cetana kharIdavA mAMge che. dhana thI "sana' (dIkaro) kharIdavA mAMge che paraMtu ema thavuM saMbhava nathI kAraNa ke, AvI pravRtti to viSaya lolupI ajJAnamAM ja thatI hoya che. dhanathI koInA manane kharIdI zakAtuM nathI to AtmAne kayAMthI kharIdI zakAya? vaijJAnika saMzodhana karIne paNa paramANuthI AtmA utpanna karI zakAto nathI. beMkamAM jamA karAvelAM paisA aneka varSo vitI gayA pachI paNa jaDa ja rahe che, cetanarUpe pariNamatA nathI. cetananuM svarUpa cAruM che. A jagatamAM pudgalane pArakhavAvALA ajJAnI to, galI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-64] - [207 galImAM paDelAM che. teo kharekhara aneka mAyAjALamAM phasAyelA hovAthI atyaMta duHkhI che paraMtu AtmA rUpI hIrAnI oLakhANa karanAra koI viralA ja che, teo jJAnI che ane samasta mAyAjALathI mukta hovAne lIdhe anaMta sukhI che. Ama, jaDathI cetanane nyAro jANIne tene oLakhavA arthe ja A graMthanI racanA thaI che. ahIM kahe che ke, saMyogo to AvanArA ane janArA che. AvanArA, TakanArA ane janArA saMyogone je dekhanAro tathA anubhavanAro che, te AtmA nitya che. vaLI, te anubhava lakSaNa sahita hovAthI pratyakSa che. Ama, AtmA nitya pratyakSa che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. je je dazya padArtho dekhavAmAM Ave che te te jANanAranA joya che, para che, te te saMyoganuM anityapaNuM dekhAya che. saMyogapaNuM vicAratAM vicAratAM kramapUrvaka bheda paDe che. tethI kAMI jANanAro bhedarUpa thaI jato nathI. kALanI avasthAno bheda paDe che, paNa traNe avasthAmAM, saLaMgapaNe parasaMyogane jANanAro koI saMyogarUpe nathI. saMyogane jANanAro asaMyogI, svAbhAvika padArtha che, kema ke koI paNa saMyogomAMthI, cetanatva (anubhava) utpanna thavA yogya nathI. AtmA e rIte anutyana che, asaMyogI hovAthI avinAzI che. jenI koI saMyogathI utpatti na hoya teno koI saMyogane viSe laya paNa hoya nahi. anAja, bhojana, AhArathI AtmAnuM TakavuM nathI. ghaNA saMyogothI koI jaDa vastu, makAna AdinI racanA thAya che, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208] - [Atmasiddhi anuzIlana vaLI te vikharAIne anya avasthArUpe thaI jAya che, paNa temAMthI kaMI cetana (jANaka) padArthanI utpatti ane nAza saMbhavato nathI. je je saMyogo dekhAya che te te saMyogonI avasthAne palaTatI (badalatI) jonAra palaTI jato nathI; jANavAmAM krama paDe che, paNa saLaMga anubhavavarUpa pote nitya che. koI kahe ke saMyogathI jJAna thAya che, to te vAta jUThI che." jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. 65 cetanathI jaDanI utpatti thatI nathI tathA jaDathI cetana UpajatuM nathI. A jagatamAM eka paNa dravya vadhatuM ke ghaTatuM nathI. jagatamAM rahelAM dravyanI rAzi trikALa eka sarakhI rahe che, temAM eka dravyanI to vadha ghaTa thatI nathI kAraNa ke vadhavAvALuM dravya Ave kyAMthI? tathA ghaTavAvALuM dravya jAya kyAM? jyAre ema kahevAmAM Ave ke mAtA-pitAnA saMyogathI putranI utpatti thAya, tyAre ema na samajavuM joIe ke, mAtA-pitAe navA jIvane janma Apyo. kAraNa ke, mAtA-pitAnA zarIranA paramANuM pudgala dravya che ane AtmA e jIva dravya che. Ama, baMne vacce atyaMtAbhAva che. jyAre mAtA-pitAnA paramANuMthI navIna zarIranI utpatti thAya che, te ja samaye AtmAno te zarIra sAthe saMyoga thAya che, paraMtu AtmA zarIrarUpe thaI jato nathI ane zarIra AtmArUpe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-65]. [209 thaI jatuM nathIkAraNa ke, jo baMne ekarUpa thaI jatAM hoya to AtmA e jJAna rahita thaI jAya athavA zarIra e jJAna sahita thaI jAya paraMtu ema thavuM to trikALa asaMbhava che. A kathanano Azaya ema paNa che ke, AtmAnA bhAvothI jaDanI kriyA thatI nathI jaDanI kriyAthI AtmAmAM bhAvo utpanna thatAM nathI. nizcayathI pratyeka dravya svataMtra che. siddhAMta dRSTie pApanA udayathI zarIramAM tAva Avato nathI tathA puNyanA udayathI tAva maTato nathI. kharekhara pApa tathA puNyanA udayarUpa karma paramANuM zarIranA paramANuMthI bhinna che. tethI vAstavikatA ema che ke, jyAre potAnI yogyatAthI zarIranA paramANuM je kALe garama thAya che tyAre pApanA udayathI tAva Avyo ema bolavAmAM Ave che. tevI ja rIte jyAre potAnI yogyatAthI zarIranA paramANuM je kALe ThaMDA thAya che tyAre puNyanA udayathI tAva maTyo, ema kahevAya che. kharekhara karma paNa zarIranuM pariNamana karatA nathI arthAt jaDa paNa jaDanuM pariNamana karatuM nathI. to jaDathI cetananI utpatti ke pariNamana mAnavuM mithyA che. jaDanuM pariNamana jaDathI che ane cetananuM pariNamana cetanathI che. baMne dravyo saMyogI hovA chatAM baMnenuM pariNamana potapotAthI svataMtra che. A vAta anubhavathI saMbaMdhita che tethI nizcaya apekSAe dravyanI svataMtratAnuM kathana karyuM che. jagatano satya anubhava to jJAnIne ja hoya che. temane jaDa tathA cetana bhinna ja anubhavAya che. jyAre ajJAnIne jaDa tathA cetanano ekarUpa tathA kartA-karmapaNAno saMbaMdha anubhavAya che. tethI ajJAnInA dareka anubhava mithyA che, anubhavAbhAsa che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana keTalAMka samayathI bhAratadezanI janasaMkhyA pahelAM karatA pramANamAM khUba ja vadhI rahI che. teno artha ema na samajavo ke jIvonI saMkhyAmAM vadhAro thayo che. kAraNa ke je jIvoe manuSyarUpe janma dhAraNa karyo che. teo A bhava pahelAM koI ne koI deha sahita ja hatAM. manuSya avatAra maLyo e sadbhAgya che, paraMtu paMcamakALamAM A bhUmi para janmyAM e durbhAgya che. pUjya gurudevazrI kahetA ke ame to pUrve sImaMdhara prabhunI sAkSAt divyadhvani sAMbhaLI che. ame bhUtakALamAM videhakSetramAM hatAM. ahIM A paMcamakALamAM tIrthaMkaranI virahabhUmi para amane haMmezAM e vAta khaTake che ke, are ! ame kyAM hatA ane kyAM AvI gayA ? ajJAnI paNa videzamAM pharIne jyAre pAcho bhAratamAM Ave tyAre ahIMnA praduSaNathI kaMTALIne kahe che ke, are ! ame to kyAM hatA ane kyAM AvI gayA ? aMtara mAtra eTaluM che ke, gurudeva videhathI padhAryA hatAM ane ajJAnI videzathI Ave che. gurudevane ahIM bhagavAnano viraha khUMcato hato jyAre ajJAnIne ahIM paradezanA bhogono viraha khUMce che. Ama, vicAra karatAM lAge che ke ajJAnInI dazA atyaMta dayanIya che. 210 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. ''jaDa vastumAMthI jIvanI utpatti thatI nathI ane cetanathI jaDanI utpatti thatI nathI. ekanuM lakSaNa anyarUpe thAya evo anubhava koI jIvane kyAre paNa (traNa kALamAM) thAya evuM banatuM nathI. jaDa varNa, gaMdha, rasa, sparzanI avasthAne dhAraNa kare che ane Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-66]. - [211 tenA saMyogathI thayela sthaLa piMDa Indriyo dvArA dekhAya che paNa te dvArA AtmA jANI zakato nathI. saMyogo palaTe che, anekapaNuM dhAraNa kare che, paNa AtmA nitya, avinAzI, jJAyaka che. je che teno nAza thAya nahi. je sattA caitanyamUrti che ane je sattA jaDarUpa che, tenuM astitva palaTIne anyathA-anyasattArUpe thavuM koI prakAre saMbhavatuM nathI koI saMyogothI nahIM, jenI utpatti thAya; nAza na teno koImAM, tethI nitya sadAya. 66 AtmAnI utpatti saMyogothI thatI nathI. mAtra AtmA ja nahi, koI paNa dravyanI utpatti ke vyaya kyAreya thatAM nathI. jagatamAM anAdikALathI Aja sudhI dravyanI saMkhyAmAM vadhAro ke ghaTADo thayo nathI tathA bhaviSyamAM paNa anaMtakALa paryata dravyanI saMkhyAmAM vadhaghaTa thaze nahi. ajJAnI ema mAne che ke mAtA tathA pitAnA saMyogathI jIve janma lIdho. paraMtu ema mAnavuM mithyAtva che. kharekhara mAtA-pitAnA saMyogathI navIna zarIranA paramANuMnI paNa utpatti thatI nathI. je samaye mAtA-pitAnA paramANuMno yoga thAya che, tyAre AtmA te paramANuMnA samUharUpa zarIra sAthe ekatrAvagAha saMbaMdha dhAraNa kare che; tene bALaka garbhamAM Avyo ema bolAya che. je AtmA A dehane dhAraNa kare che arthAt janmela che, te bhUtakALanA sthaLadehane choDI cUkyo hoya che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212] [Atmasiddhi anuzIlana eka zarIrane choDIne bIjA zarIrane dhAraNa karato AtmA, navIna utpanna thayo; ema kahevuM yogya nathI. koI vyakti eka oraDAmAMthI nIkaLi bIjA oraDAmAM jAya, tyAre bIjA oraDAmAM pahoMcIne tenuM mULa svarUpa badalAI jatuM nathI. tevI rIte eka dehane choDIne anya dehane dhAraNa karavAthI, AtmAnuM mULa svarUpa palaTAtuM nathI. AtmA navIna utpanna thato nathI. loko ema kahe che ke A Adhunika yugamAM vijJAne kRtrimajIvanI utpatti karI che jo ke te paNa kRtrima nathI, kudaratI ja che kAraNa ke tyAM paNa AtmA navIna utpanna thayo nathI. AtmA saMyogothI utpanna thato nathI tethI viyogothI naSTa thato nathI. jenI utpatti thAya teno ja nAza thAya. AtmAnI utpatti thatI nathI, tethI AtmAno nAza paNa thato nathI. je loko ema mAne che ke khabara nahi kAle rahIzuM ke nahi? te loko AtmAnA astitvane nitya mAnatA nathI. potAnuM astitva A deha pUratuM ja mAnanA ajJAnI, surakSAnI taiyArI paNa potAnA A bhavapuratI ja kare che. koI vyakti jyotiSa pAse jaIne pUche che ke, huM keTalAM varSa jIvIza? teno prazna A bhavanA maraNathI saMbaMdhita hoya che. te ema nathI pUchato ke mAro mokSa kyAre thaze? tene ema nathI ke paMcamakALamAM mokSa maLato nathI eTale mokSa viSe zA mATe pUchuM? kharekhara tene mokSanI samajaNa ja nathI. to pachI mokSanI ruci kyAMthI thAya? te tenA janma viSe paNa pUchato nathI kAraNa ke janma to thaI cUkyo che. ahIM sudhI ke janmanI patrikA laIne to maraNanI tArIkha pUchavA jAya che. jyAre ahIMthI maraNa thaze to vadhumAM vadhu cAra samayamAM bIjo janma to Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-66] [2 13 thaze ja. te vyakti maraNa pachI thavAvALA AgalA janma viSe paNa kazuM pUchato nathI. tethI ema siddha thayuM ke, te A bhavanA aMta sudhInA ja vicAra kare che. teNe potAnuM astitva paNa A bhava pUratuM mAnyuM che. je jIva potAne AtmA mAne che; te potAne anAdi-anaMta mAne che. potAnuM astitva A deha pUratuM mAnavAvALI vyakti, pote surakSAnI taiyArI paNa A bhava pUratI ja kare che. ghaDapaNamAM potAnI sevA karavAvALuM koIka to hovuM joIe. patnI haze to jamavAnuM Apaze, ema vicArI lagna kare che. e vAtanI koI geraMTI nathI ke potAnA pahelAM patnI bimAra nahi paDe. tethI jo patnI na rahe to dIkarA haze to mArI sevA-cAkarI karaze, ema vicArI dIkarAne paNa janma Ape che. dIkaro moTo thaIne jo mAruM mAne nahi, mane gharamAM rAkhe nahi to ? ema vicAra karIne potAnuM juduM ghara, paisA vagere sAdhanone paNa ekaThA karI rAkhe che. Ama, ajJAnInI badhI taiyArI A bhavathI saMbaMdhita hoya che paraMtu te AvatA bhavano vicAra ke vizvAsa paNa karato nathI; tethI te AvatA bhava mATe koI taiyArI karato nathI. AtmAno utpAda paNa nathI ane vyaya paNa nathI. AtmA anAdianaMta, anutpanna, avinAzI, svayaMbhU, svAdhIna, svaniSpanna che. AtmAno nAza thato nathI. AtmAnuM astitva nitya che; ema vicArI mokSane dhyeya banAvI, mokSa prAptino puruSArtha karavo joIe. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214] [Atmasiddhi anuzIlana krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrvajanma-saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. 67 punarjanmane siddha karatA zrI kRpALudeva kahe che ke sarpAdika prANIo janmathI ja krodhI hoya che. tenuM kAraNa te jIvanA pUrvajanmanA saMskAra samajavA. Ama jIvanuM astitva pUrvabhavamAM paNa hovAthI AtmAnI nityatA sAbita thAya che. pratyeka jIvanA saMskAra judA judA hoya che. tethI krodhamAM taratmyatA-ochAvattApaNuM hoya che. ghaNAM mAtA-pitA kahe che ke ame amArA bALakane dharmanA saMskAra ApyA paraMtu teNe saMskAra lIdhA ja nahi. vAstavamAM mAtA-pitAnA saMskAra bALakamAM AvatA nathI. jo mAtA-pitAnA saMskAra bALakamAM AvatA hoya to dareka mAtA-pitA potAnA bALakane sArA saMskAra ja Ape che. are ! ahIM sudhI ke, te bALaka pote susaMskArita nahi hovA chatAM pote moTo thaI potAnA bALakane paNa sArA saMskAra ApavAno prayatna kare che. Ama, susaMskArI mAtA-pitA to potAnA bALakane susaMskAra Ape che paraMtu kusaMskArI mAtA-pitA paNa potAnA bALakane susaMskArIrUpe jovA mAMge che. Ama, dareka bALakanA mAtApitA potAnA bALakane sArA saMskAra Ape, to paNa bALakamAM sArA saMskAra AvatA nathI. tethI siddha thayuM ke bALaka potAnA pUrvabhavanA saMskAra laIne Avyo che. ema paNa samajavuM ke, putramAM sArA saMskAra na AvavAmAM jema putranA svataMtra saMskAra che, tevI rIte sArA saMskAra AvavAmAM paNa putranA ja svataMtra saMskAra che. jIvane susaMskArita karavAmAM mAtA-pitA vagere bAhya nimitta kahevAya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 67] [215 pUjya gurudevazrI kahetAM ke, jo mAtA-pitAnA saMskAra putramAM AvatA hoya to, putra paNa mAtA-pitAnA jema kAmavikAravALo hovo joIe paNa evo koI niyama nathI. kAraNa ke koI putra nAnI uMmaramAM bALabrahmacArI rahIne muni dIkSA grahaNa kare che; eno artha ema thayo ke mAtA-pitAnI jema kAmavikArano bhAva putramAM utpanna na thayo ane muni thaI gayo. Ama, jIvamAM je saMskAra hoya che, te tenA svataMtra samajavA joIe. susaMskAra ke kusaMskAra mATe anya koI javAbadAra nathI. jema ke - eka ja gharamAM be bALaka rahe che. mammIe baMne bALakone be-be cokaleTa ApI. moTobhAI potAnI be cokaleTa phaTAphaTa khAI gayo ane tenA nAnAbhAIne joto rahyo. nAnAbhAIe moTAbhAIne joIne potAnI be cokaleTamAMthI eka cokaleTa ApI dIdhI ane eka cokaleTa pote khAdhI. Ama, moTAbhAI traNa ane nAnAbhAIe eka colakeTa khAdhI. mAtA-pitA to baMnenA eka ja che. ghara-parivAranuM vAtAvaraNa paNa baMne mATe sarakhuM ja che. paNa eka bhAIne lAlacano bhAva Avavo ane bIjA bhAIne ApavAno bhAva Avavo; te tenA potAnA svataMtra saMskAra samajavA ke, je teo pUrvabhavathI sAthe laIne AvelA che. koI bALaka janmathI zAMta svabhAvanuM hoya che ane koI bALaka tophAnI svabhAvanuM hoya che. koI bALaka pAsethI ramakaDuM laI lo to raDavA lAge ane koI bALaka cupacApa joyA kare. ahIM paNa te baMne bALakonA svataMtra pUrvabhavanA saMskAra samajavA. je bALaka zAMta Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] - Atmasiddhi anuzIlana svabhAvanuM hoya tyAM ema samajavuM ke, pUrvamAM dharmanA saMskAra saMcita karyA haze, tethI ahIM zAMtithI rahe che. koI vyaktine pUrvamAM dharmanA saMskAra na hoya ane ekaThI karelI potAnI badhI saMpati ke vaibhava choDIne AvavuM paDyuM, tenAthI tyAM evo raDyo ke ahIMyA bIjo deha dhAraNa karyA pachI paNa raDavAno saMskAra na gayo. Ama dareka jIvanA saMskAra mATe, teno vartamAna ja nahi paraMtu bhUtakALanA saMskAra paNa javAbadAra che. koI ema paNa pUche che ke, jo AtmA nitya hoya ane saMskAra AtmAmAM saMcita thatA hoya, to zuM te saMskAra AvatA bhavamAM AtmA sAthe jAya? tene ema kahe che ke jo pUrvabhavanA game te prakAranA zubha athavA azubha saMskAra AtmA sAthe sIMcAtA hoya, to vartamAnakALano dharmamaya, nijasvabhAvamaya saMskAra bhaviSyakALamAM kema na rahe? arthAt dareka saMskAra avazya TakIne raheze, ema nirNaya karavo. pApa karatA-karatA paNa jIva kyAreka pAcho vaLe che, tenuM kAraNa pUrvasaMcita zubhasaMskAra pragaTa thayA tathA puNya karatA-karatA pApa kAryamAM kaLi paDe che, tenuM kAraNa azubha saMskArano udaya jANavo. Ama saMskAra eka manuSyamAM ja nahi, paraMtu cAreya gatinA dareka AtmAmAM saMskAra saMcita thaI zake che ane kusaMskAra dUra thaI zake che kAraNa ke, AtmA nitya che. saMskAramAM taratamatA hovAnA kAraNe krodhAdi doSamAM paNa taratamatA hoya che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-67]. -- [217 "AtmA akriya, nirmaLa, jJAtA, rAga-dveSa rahita che, zubharAgapuNyAdi rahita che ane mana, vANI tathA dehanI kriyA AtmA kare ema mAnavuM te mithyAtva che, to te ATaluM sAMbhaLatAM vaktA pratye dveSathI trADa nAkhI bole ke tamArI vAta jUThI che. ema jyAM sanI prAmANika vAta Ave teno virodha karavAnI buddhi ane saMsAra pratye ghaNA premanI buddhi vagere kAraNo pUrva janmanA saMskAra siddha kare che. ane te vaDe AtmAnuM saLaMgapaNuM nityapaNuM nakkI thAya che. | (tA. 24-10-39) vaLI koI ema dalIla kare ke mAtA-pitAnA vIryaratanA guNanA kAraNe enI utpatti thatI hoya to ? pUrva janma temAM kAraNabhUta nathI. teno uttara ema che ke, vIryaratanA jaDa rajakaNothI jIvanI utpatti saMbhavatI nathI. e vIryanI jAtamAMthI jIvanI utpatti thatI saMbhavatI hoya to je mAtA-pitA kAmabhogane viSe vizeSa prItivALA jovAmAM Ave che enA putro verAgyavaMta bALapaNAthI jaNAya che te kema bane? pUrva janmanA brahmacarya ane vairAgyanA susaMskAro laIne te jIvo Ave che te pUrva janmanI khAtarI Ape che. tema ja pUrvanA AtmajJAnanA saMskAra sahita, brahmacaryanApremavALo, parama samatAvaMta putro hoya che te pUrvanA baLavAna saMskAra che. zrImad paNa kahe che ke, ame pUrva janmanA AtmajJAnanI-sat svarUpanI ArAdhanAnuM baLa laIne AvyA chIe ane eka bhava pachI AtmAnI pUrNa zuddha pavitra dazA pragaTa karazuM. e bhaNakAra nAnI uMmaramAM kyAMthI AvyA ? soLame varSe kahyuM ke huM saccidAnaMda zuddha svarUpI AtmA chuM. lokomAM Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218]. [Atmasiddhi anuzIlana kahevata che ke, thore keLAM pAkayAM. mAtA-pitA sAdhAraNa hoya ane nIca kuLa jevo yoga hoya, chatAM koI putrI ke putra nAnapaNathI mahA pavitra susaMskAravALAM dekhAya che. temAM paNa cobhaMgI samajavI. (1) mAtA-pitA khAnadAna uttama kuLanA hoya ane tenA putro vyabhicAra ane nIca kAryaprasaMgamAM vartatA jaNAya, (2) sArA mAtA-pitAnA sArA putro paNa hoya, (3) mAtA-pitA duSTa hoya ane putro sArA guNonA dhAraka hoya, (4) ane duSTa mAtA-pitAnA duSTa putro paNa pAke; paNa ahIMto, parama pavitra vItarAgI putraratno kema pAke che tenuM daSTAMta atimuktamuninuM che. temanI uMmara nava varSanI che munine joyA ane aMtaramAM kaMI kaMI apUrva bhAvanI Urmi ullase che. munine AmaMtraNa karI premapUrvaka ghera AhAra levA teDI lAve che. AhAravidhi thayA pachI teo mAtA pAsethI rajA mAge che. mAtA tenA UMDA gaMbhIra praznothI vicAramAM paDe che. mAtAnA praznonA uttaramAM kahe che ke huM pUrve hato, paNa kathA bhavamAM, koNa hato tenI khabara nathI. mAre have bhavabhramaNa na hoya. bhavanA kAraNo meM sevyAM te huM jANuM chuM. pUrva bhave jzya-pApanA kAraNo sevyAM che tenA kAraNe A bhava karavo paDyo che. huM nathI jANato ke dehanI sthiti kyAre ane kayA kSetre chUTaze bhAna che ke, AtmA deha rahita nitya che. huM jANuM chuM ke AtmA asaMyogI vAdhIna tattva che. tene vinAzI padArthano saMga na joIe. potAne parabhAvathI ane bhavathI mukta thavAnI eTale svatattvamAM karavAnI jhaMkhanA lAgI che. mAtA mane rajA Apo to huM muni sAthe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-68]. [219 jAuM. AtmA paasaMga vinAno ane rAga vinAno che. nirmaLa zAnta che evuM aMtaramAM UMDuM UMDuM manana kayAMthI AvyuM. ke jethI bALavayamAM AtmajJAnadazA prApta karIne pachI kevaLajJAna pAmyA. e jIvanI nityatA che ema jaNAve che. vaLI koI mAtA-pitA krodhI hoya che, to teno putra bahu samatAvALo dekhAya che. te AtmAnA guNo pUrvethI laIne Avyo che. kyAMthI Avelo AtmA mAtAnA udaramAM 9 mAsa rahe che tethI tenI utpatti thaI nathI, paNa jaDa pudgalono saMgraha thaIne dehapiMDa bane che. tenA nimitte jIva dehadhArI kahevAya che." AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM, jJAna ekane thAya. 68 AtmA nitya paNa che ane anitya paNa che. paraMtu nayavivaphA ghaTita thatAM AtmA ekAMtathI nitya tathA anitya che. AtmA dravya apekSAe nitya ja che tathA paryAya apekSAe anitya ja che. jyAre apekSA lagAvavAmAM Ave tyAre "paNa" zabdano prayoga thato nathI. apekSA sahita kathana karatA "ja' zabdano prayoga thAya che. dravya e guNono samUha che tathA paryAya e guNonuM pariNamana che. dravya Proprietor che guNa Properties che ane paryAya Function che. athavA dravya mAlika che guNa milakata che ane paryAya milakatano upabhoga che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220] [Atmasiddhi anuzIlana guNa ane paryAyanA svarUpane samajavAmAM, varSothI tattva pravacano sAMbhaLanArA loko paNa bhUla karI bese che. goLano guNa mIThAza che tathA pANIno guNa zItaLatA che. evuM moTAbhAganA zAstranA jANakAra paNa mAne che. paraMtu temanuM mAnavuM satya nathI. kAraNa ke, goLanI mIThAza ane pANInI zItaLatA haMmezAM TakIne rahetI nathI. goLa mIThAmAMthI khATo thaI jAya che tathA pANI ThaMDA mAMthI garama thaI jAya che. je palaTAya tene paryAya kahevAya tathA je na palaTAya tene guNa kahevAya. Ama mIThAza ane khaTAzamAM nahi palaTAto evo nitya TakI raheto bhAva rasa che. tethI goLamAM rasa vagere guNo nitya che. mIThAza to paryAya ja che, guNa nahi. tevI ja rIte pANInI zItaLatA ane uSNatAmAM nahi palaTAto evo nitya TakI raheto bhAva sparza che. tethI pANImAM sparza vagere guNo nitya che. zItaLatA to paryAya ja che, guNa nahi. AtmAnI apekSAe kevaLajJAnane AtmAnA guNa ke svabhAva mAnavo yogya nathI kAraNa ke, chadmasthadazAmAM kevaLajJAna hotuM nathI. jo kevaLajJAna e AtmAno guNa hoya to e AtmAmAM traNeya kALamAM pragaTa hovuM joIe. kAraNa ke guNa to trikALa pragaTa ja hoya che. AtmAmAM kevaLajJAna thaI zake evI zakti trikALa che paraMtu kevaLajJAna sadAya pragaTa hotuM nathI, te to navIna pragaTa thAya che. Ama, kevaLajJAna e AtmAno guNa ke svabhAva nathI paraMtu jJAna guNanI pUrNa zuddha paryAya che. jJAna guNa AtmAmAM trikALa hoya che. siddha bhagavAnane paripUrNa zuddhatA pragaTa thaI hovA chatAM paryAyanuM pariNamana nitya cAlI rahyuM che. siddha bhagavAnanI dareka samayanI paryAya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-68] [221 eka samAna zuddha hoya che paraMtu eka hotI nathI. temAM svabheda nathI paNa kALabheda che. paryAya evI ne evI che paNa e ja nathI. kAnamAM paherAtI be buTTI eka samAna hovA chatAM paNa baMne alaga-alaga che, eka nahi. tevI rIte siddhadazAmAM kevaLajJAna vagere anaMtaguNonI paryAya niraMtara eka samAna hovA chatAM, te paryAyo eka nathI. sUkSma rIte dekhavAmAM Ave to be buTTI eka to nathI ja paraMtu eka samAna paNa hotI nathI, temAM keTaluM aMtara hoya che. kharekhara to e buTTInI paryAya che eTale tenAmAM aMtara che jyAre kevaLajJAna vagere pUrNazuddha paryAyomAM to paraspara eTaluM aMtara paNa hotuM nathI. paryAyasaMsArInI hoya ke pachI siddhabhagavAnanI hoya, palaTavAno teno svabhAva che. kevaLajJAna paryAya paNa kALa apekSAe palaTAya che. kAraNa ke, paryAya to kALathI ja palaTAya, akALe to na ja palaTAya. kevaLajJAna paryAyamAM savAre traNeya loka ane traNeya kALa eka sAthe jaNAya che, bapore paNa traNeya loka ane traNeya kALa eka sAthe jaNAya che ane sAMje paNa traNeya loka traNeya kALa eka sAthe jaNAya che. temAM kALa apekSAe parivartana jaNAya che. je divase savAre jANe tyAre te divasanA bapora ane sAMjane bhaviSyakALarUpe jANe che. jyAre bapora thAya tyAre baporane vartamAnakALarUpe jANe che ane savArane bhUtakALa ane sAMjane bhaviSyakALarUpe jANe che. tathA sAMje jANe tyAre sAMjane vartamAnanA rUpamAM tathA te divasanI savAra ane baporane bhUtakALarUpe jANe che. Ama kevaLajJAnanI paryAya kALa apekSAe badalAya che, paraMtu kArya apekSAe badalAtI nathI. kAraNa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222] [Atmasiddhi anuzIlana ke kArya to traNeya kALanA eka sAthe ja jaNAya che paraMtu bhaviSyakALa ane bhUtakALanuM jJAna vartamAnamAM thAya che eno artha ema na levo ke traNeya kALanI ghaTanAne vartamAnakALarUpe jANe che. vartamAnavata' zabdano prayoga zAnanI nirmaLatA batAvavA karyo che. AtmA dravyathI palaTAto nathI tathA paryAyathI palaTAyA vinA raheto nathI. dravyane koziza karavA chatAM paNa palaTAvI zakAtuM nathI tethI dravyane to koI puruSArthanI apekSA nathI. tevI rIte pariNamatI paryAyane rokavAthI rokAI jatI nathI e to nitya palaTAya ja che. palaTAya che, eTaluM ja nahi sahajarUpe kramabaddha palaTAya che tethI paryAyane paNa palaTAvavAno puruSArtha vyartha che. A sthitimAM evI zaMkA thAya ke dravya ke paryAya e bemAMthI koImAM puruSArtha karavAno na hoya to puruSArtha zuM karavo? jJAnI kahe che ke, dravyane nityarUpe ane paryAyane anityarUpe jema che ema yathAyogya jANavI e ja puruSArtha che arthAtu teno mAtra jJAtA chuM ema mAnavuM te nizcayanayanuM kathana che. bAlyAvasthA, yuvAvasthA tathA vRddhAvasthA kALathI bhinna-bhinna hovA chatAM te traNeya avasthAne traNeya avasthAmAM trikALI nitya eka evo AtmA jANe che. tethI AtmAnI nityatA siddha thAya che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "apUrva avasara" kAvyamAM kahyuM che ke "rajakaNa ke ridvimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo." ema mumukSu AtmArthI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-68]. [223 puNyane paNa na Icche. saDelo kALo zvAna hoya, tenA zarIramAM aneka IyaLa ane maLamela bharyA hoya tenA upara ja ke glAni na kare; ane IndrANI jevAM suMdara rUpavALI strIo dekhAya temAM rAga na kare. te bannemAM rAga-dveSa ke aMtarakSobha na thAya. e beu sarakhAM che, eka ja jAtanA jaDa paramANuMnI racanA che. kSaNamAM te saDelA kUtarAnA rajakaNo gulAbanA phUlanI sugaMdharUpe thaI jAya che. mATe te cetana! tArI parama suMdaratAno mahimA bhUlIne (anAdara karIne) azuciya pudgalaparamANuMmAM moha kema kare che? AtmA pUrNa jJAnaghana pavitra che tene puNyanA sAdhanavALo mAnavo, puNyathI sukha mAnavo te bhUla che, bhagavAnano bhakta prItithI puNyarUpa melane kema Icche ? jJAnI dharmAtmA parabhAvanI upAdhine Icche nahi; chatAM pUrvaprArabdhanA yoge bahArathI kriyA dekhAya paNa temAM tene ruci nathI. cakravartI jevA dharmAtmAne hajAro strI, rAjya vagereno yoga bahArathI dekhAya chatAM te mahA verAgyavaMta che; saMsArathI chUTavAno upAya kare che. jema kacarAnA ukaraDA upara viSTA ke gulAbanA DhagalA sarakhA che, tema jJAnI aMtaramAM te sakaLa jagatane eThavatuM mAne che, ane mokSamArgamAM varte che. samasta jagata jeNe eThavatuM jAgyuM che te vameluM kema khAya ? rajakaNonA saMyogo anaMtavAra Atmapradeze AvI gayA chatAM te tArA thayA nathI, te to zeya mAtra che. saMsAranA jIvo ekAMta duHkhe karIne baLI jaLI rahyA che. A bhayaMkara saMsArano trAsa (bhavano bhaya) jenA kALajAmAM lAgyo che tene saMsAranuM paramANuM mAtra kema goThe? anitya evo saMsAra kevaLa duHkhamaya che. duHkha paranA kAraNe nathI, paNa potAmAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224] [Atmasiddhi anuzIlana bhUlavALI mAnyatArUpa potAnuM ajJAna e ja duHkha (saMsAra) che. saMsAra svapna samAna che, te jANanAro pote, dehanI avasthArUpa thato nathI. traNe avasthAnI smRti rAkhanAro te te avasthAne jANanAro pote nitya che. AtmArthI mumukSune AvI sahelI bhASAthI A zAstramAM samajAvyuM te jJAnIno anaMta upakAra che, mATe teno yathArtha vicAra karI dRDha nirNaya karavAnI jarUra che. ghaNAM varSothI ghaNuM sAMbhaLyuM paNa sAcuM hita samajAyuM nathI, tenuM kAraNa potAnI tattva pratye aruci che. A AtmasiddhizAstramAM yathArtha upAya ane samajaNanI rIta batAvI che. jIvanI nityatA daDha nirNayathI samajAya to rAga-dveSI thavA rUpa ajJAnadazA hoya nahi. bhUlane jANanAro bhUla jeTalo nathI. bhUgu purohitanI vAta che. tenA putrone te purohita kahe che ke, bhAI! AtmA anitya che, A saMsAranA kAmabhoga bhogavo, IndriyanA sukha bhogavo. tene putro upadeza che ke, mAtA-pitA ! Indriya, de Adi mUrta padArtha je je che te te anitya che ane tene jANanAra AtmA nitya che, nirupAdhika, avinAzI che. tene tame anitya kaho cho te tamArI UMdhI zraddhA che. pitA kahe che ke, AtmA IndriyagrAhya nathI, vaLI tame bALaka cho mATe saMsAranA sukha bhogavo. putrone jAtismaraNa jJAna thayuM che, te kahevA lAgyA ke ame tamane ghaNA nyAya-prabhANavaDe AtmAnI nityatA samajAvI zakIe tema chIe mATe tenI zraddhA karo. tamArI UMdhI zraddhA che, te anaMta saMsAranA janma-maraNanA duHkhamAM rakhaDavAnuM kAraNa che." Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-69] athavA zAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. 69 [225 jagatanuM eka svarUpa kSaNika che ane eka svarUpa nitya che, jagatanA trikALI nitya svarUpane jANanAro AtmA to kSaNika nathI. evA anekAMta svarUpI jagatane jANanAro AtmA pote nitya che. kSaNika ane nitya evAM anekAMtasvarUpI jagatane jANanAro AtmA trikALa Take che, te kSaNika nathI. AtmA e jJAtA che tathA vastunuM kSaNika svarUpa e jJeya che. zAtA pote jJeyane jANIne paNa zAtA ja rahe che, zeyarUpa thato nathI. jo trikALI AtmA kSaNika vastune jANIne kSaNika thaI jato hoya to pudagala vagere jaDadravyone jANanAra AtmAne pudagalamaya mAnavo paDaze paraMtu ema thavuM asaMbhava che. AtmA pote AtmArUpe ja nitya rahe che tathA jagatanA zeyo potAnA mULa svabhAvane na choDatA thakA zeyarUpe ja rahe che. motInI mALAmAM motI to aneka hoya che paNa doro to eka saLaMga che. motInA bhedanA kAraNe dorAmAM koI bheda paDato nathI. tevI rIte kSaNika zeyone jANanAra AtmA kSaNika thato nathI. potAnA nitya astitvamAM TakI rahIne kSaNikane jANe che. A padamAM jagatanA anekAMta svarUpane spaSTa karyuM che. jagatamAM badhuM kSaNika ja nathI tathA jagatamAM badhuM nitya ja nathI. A jagata nitya tathA kSaNikano samUha che. AtmAnI nityatAno anubhava phakata jJAnIne ja hoya che kAraNa ke jJAnIne ja AtmAnI anubhUti thAya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226]. [Atmasiddhi anuzIlana AtmA paryAya sahita hovA chatAM paryAyathI bhinna che. paryAyano utpAduM tathA vyaya thavo nizcita che paNa Atmadravyano utpAduM tathA vyaya thato nathI. dravya apekSAe AtmA utpAd ane vyayathI bhinna zuddha tattva che. graMthAdhirAja samayasAranI chaThThI gAthAmAM trikALI AtmAne lAyakabhAva kahyo che. tyAM kahyuM che ke huM pramatta paNa nathI tathA apramatta paNa nathI, huM to mAtra jJAyakabhAva chuM. potAne pramatta tathA apramattadazA arthAt paryAyathI bhinna kahyo che. chaThThA guNasthAnanuM nAma pramattavirata guNasthAna tathA sAtamA guNasthAnanuM nAma apramattavirata guNasthAna che. huM chaThThA guNasthAnavALo nathI arthAt pahelAM guNasthAnathI laIne chaThThA guNasthAnathI rahita chuM. tathA huM sAtamA guNasthAnavALo nathI eTale huM sAtamA guNasthAnathI codamAM guNasthAnavALo nathI. Ama zAkabhAva cauda guNasthAnothI rahita che. AtmA trikALI che tathA guNasthAna kSaNika che. AtmA e mithyAjJAna nathI tathA AtmA e samyajJAna paNa nathI. mithyAdiSTIne samyagdarzana pragaTa thaze tyAre mithyAjJAna paryAyano vyaya thaze paraMtu AtmAno vyaya thaze nahi tethI AtmA mithyAjJAnathI judo che. AtmA e samyajJAna paNa nathI. mithyAdaSTIne vartamAnamAM samyagdarzana pragaTa thayuM nathI. paraMtu AtmA to vartamAnamAM paNa pragaTa che. tethI AtmA samyajJAnathI paNa judo che. Ama, mithyAjJAna tathA samyajJAna paryAya che, paryAya kSaNika che tathA AtmA nitya che. kSaNikaAtmA dRSTino viSaya nathI tethI ahIM AtmAnI nityatA para vizeSa samajAvyuM che. tathA huM utpanna thayo tathA huM marIza evo Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-69]. [227 potAnA kSaNikapaNAno anubhava to anAdikALathI thaI rahyo che paNa potAne dravya svabhAvathI potAnA trikALIpaNAno vicAra paNa karyo nathI tethI AtmA nitya che ema siddha thAya che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. "vaLI amuka padArtha kSaNika che ema je jANe che, jANIne kSaNikapaNuM kahe che te kSaNika hoya nahi. bolavAmAM to vANI che; vANI paNa badalAya che. vANI IcchA vagere badalAtI badhI avasthAne saLaMga jANanArato nitya che. vANI dvArA kahenArI vANIne jANanAra che. te zika hoya nahi kema ke prathama kSaNe anubhava thayo, te anubhava bIjI kSaNe kahI zakAya che. te bIjI kSaNe pote jANatA na hoya to kayAMthI ko? mATe saLaMga nityanA anubhavathI paNa AtmAnI nityatAno tuM vicAra kara. ahIM vyavahArabhASA samajanArane saheluM paDe te mATe kahI che. bolanAro AtmA nathI e vAta ahIM siddha nathI karavI, bolavA vakhate bhASAnA anaMta paramANuMo je svataMtra rajakaNo che. tenI kriyA cetanane AdhIna nathI, paNa vyavahArathI-upacArathI kahevAya che, "huM vAta kahuM chuM. je sthAne je nyAyano hetu hoya te kahevAya. sarvajJa bhagavAnanI vANInuM bahumAna gharmAtmA kare tethI kAMI vANInA paramANuMone pariNAvavA te cetananuM kArya thaI jatuM nathI. ahIMto bhASA-vacananA kSaNe kSaNe thatA vyApArane saLaMga jANanAro kevala kSaNika nathI, nitya che, ema batAvyuM che. prathamanI avasthA palaTI ane nAza thaI, bhUtakALarUpa thaI paNa tenI smRtirUpe Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228] [Atmasiddhi anuzIlana jANanAro sAkSI, te TakanAro AtmA sadAya nitya che. bhagavAna AtmAne koI taddana nitya mAne che. jo ekAMta phUTastha apariNAmI hoya, to te puruSArtha karI zake nahi; rAga TALIne arAgI thaI zake nahi, krodha TALIne kSamA tathA saMsAranI malIna avasthA palaTAvIne nirmaLa nirupAyika, pavitra avasthA thaI zake nahi; paNa najare joIe chIe ke avasthAe jIvanuM palaTavuM ane dravya nityapaNe TakI rahevuM ema nitya-anityapaNuM che. dravyanA avinAzI svabhAve jIvatapaNe nitya che ane badalatI avasthAe anitya che, paNa sarvathA nAza pAmavA yogya nathI." kyAre koI vastuno, kevaLa hoya na nAza; cetana pAme nAza to, kemAM bhaLe tapAsa. 70 vasutvaguNanI mukhyatAthI dravyane vastu kahe che tathA dravyatvaguNanI mukhyatAthI vastune dravya kahe che. Ama dravya ke vastu judAM nathI. jagatamAM rahelI koI paNa vastu ekAMta svarUpI nathI paraMtu vastu saMbaMdhI ajJAnanuM jJAna ekAMtarUpa che tethI te vastunA mULa svabhAvane grahaNa karato nathI. dareka vastu paraspara virodhI evA sAmAnya-vizeSa, bheda-abheda, nitya-anitya, eka-aneka vagere dharmo sahita hoya che. te paraspara virodhI dharmo eka sAthe rahe che. jagatamAM evuM eka paNa dravya nathI ke je nitya ja hoya athavA koI dravya evuM nathI ke je anitya ja hoya. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-70]. - [229 pratyeka dravya nitya ane anitya svarUpI hoya che tethI te anekAMta ravarUpI kahevAya che. AtmA marato nathI eTaluM ja nahi, jaDa dravyo paNa maratA arthAt naSTa thatA nathI. tevI ja rIte koI padArtha navIna utpanna thato nathI. jo vastu naSTa thAya to te kyAM jAya? bIjuM e paNa che ke, jo eka vastuno nAza thato hoya to aneka vastuo ke AkhA jagatano paNa nAza thaI zake che. tethI ema samajavuM ke jagatamAM eka paNa dravya naSTa thatuM nathI. pratyeka dravya paripUrNa anaMta zaktimaya che. dareka dravyamAM astitvaguNa nAmano sAmAnya guNa che. je zaktinA kAraNe dravyano kadI nAza na thAya te zaktine astitvaguNa kahe che. A guNa sAmAnya hovAthI jagatanA samasta anaMtAnaMta dravyomAM svataMtrarUpe rahe che. AtmA potAnA astitvaguNathI nitya TakIne rahe che jyAre dareka pudgalAdi dravyo pota-potAnA astitva guNathI nitya TakIne rahe che. astitvaguNa AtmAmAM nitya rahe che kAraNa ke guNa tene ja kahevAya je dravyamAM trikALa rahe tethI dareka vastu potAnI zaktithI TakIne raheze ja. jyAre koI vyaktinuM maraNa thAya tyAre ema vicAra karavo joIe ke AtmAnuM to maraNa thatuM nathI, je AtmAno mane viyoga thayo che, te AtmA A jagatamAM che. te AtmAnuM astitva hovA chatAM ajJAnatAnA lIdhe jJAna thatuM nathI ane zraddhAna paNa thatuM nathI. AtmA janahi, pudgalAdi vastumAM paNa A siddhAMta ghaTita thAya che. jyAre ' deharA ja. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230]. [Atmasiddhi anuzIlana potAnI koI manapasaMda vastu khovAI jAya che, tyAre ApaNe duHkhI thaIe chIe ane aneka vikalpo karIe chIe. sUkSma dRSTie vicAra karatA vastu khovAI ja nathI. koI paNa vastu hakIkatamAM khovAtI ja nathI, mAtra eTaluM ja ke vastu jJAnamAMthI khovAI jAya che. jyAre ApaNe vastune jANI laIe eTale kahIe chIe ke amane amArI vastu maLI gaI. kyAreka evuM thatuM hoya che ke, gharathI bahAra nIkaLatI vakhate cAvI maLatI nathI. paraMtu cAvI hAthamAM ja hoya che. mANasa cAre bAju cAvI zodhe che. jarA vicAra karo! hAthamAM pakaDelI cAvI ne te khovAyelI mAne che. zuM cAvI khovAI gaI che? vAstavamAM cAvI khovAI ja nathI. paraMtu cAvInuM jJAna khovAI gayuM che. ajJAnI vastunA ajJAnane ja vastunuM khovAI javuM tathA vastunA jJAnane ja vastunuM maLI javuM ema mAne che. AtmA paNa anAdikALathI khovAI, gayo che. pote potAne bhUlI gayo che. AtmA naSTa thayo nathI, khovAI gayo nathI. mAtra zAnamAM jaNAyo nathI te apekSAe khovAyo tathA bhUlAI gayo ema kahevAya che ane tene zodhI paNa zakAya che. AtmAne zAnamAM jANavo tene AtmaprApti kahevAmAM Ave che. gaNanAro pote potAne ja gaNato nathI tethI gaNatrImAM bhUla Ave che. jo cetana nAza pAme to jJAna nAza pAme. jANanArAno nAza thAya to jANapaNAno paNa nAza thAya. jJAtA nAza pAmatA, jJAnano nAza thavAthI pachI tapAsa karaze koNa? ane tapAsa karaze zenI? AtmAnI astithI ja AtmAnI ane AtmA sahita vizva AkhAnI khyAti che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-71]. - [231 tethI samajavuM ke vastuno nAza thato nathI, vastu khovAtI paNa nathI AtmA nitya che. teno nAza thAya to tenA mATe A jagatamAM kyAMya avakAza nathI. kharekhara AtmAno nAza thato ja nathI. kartA ne jIva karmano, karma ja kartA karma; athavA sahaja svabhAva hAM, karma jIvano dharma. 71 AtmA karmano kartA nathI tenA pakSamAM ziSya potAno mata raju kare che ke AtmA karmano kartA nathI. karmanuM baMdhana karmathI thAya che. jo - karmano kartA AtmA hoya, to karmane AtmAno svabhAva kahevo joIe. cetana ane jaDa dravya svataMtra che; tethI AtmAne karmano kartA kahevo yogya nathI. kAraNa ke, paraspara bhinna svabhAvI dravya ekabIjAnA kartA hoya zake nahi; tethI karma ja karmano kartA che. kartA-karmapaNuM eka ja dravyamAM ghaTita thAya che. tethI karmane ja karmano kartA kahevAya evo ziSyano pakSa che. - dareka dravya svataMtra hoya to cetanane jaDano kartA kevI rIte kahevAya? evo bhAva vyakta karatA ziSya kahe che ke karma potAnI yogyatAthI karmarUpe pariName che. karma jIvanA bhAvonI apekSA rAkhatuM nathI. ziSyano pakSa paNa sarvathA niSedha karavA yogya nathI. ziSyanI aNasamaja eTalI che ke, naya apekSA vaDe AtmA ane karmanA kartAkarmapaNArUpa saMbaMdhane jANato nathI. nizcayadRSTie ziSyanI vAta satya che ke, AtmA karmano kartA nathI. paraMtu nizcayane ja pakaDI rAkhIne Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232] - [Atmasiddhi anuzIlana vyavahArano niSedha karavo yogya nathI. jyAM sudhI jIvane ekAMtadaSTi hoya che tyAM sudhI tene paryAyadRSTi athavA mithyAdiSTI kahyo che. anekAMtadaSTIe jIvane ja dravyadaSTI athavA samyagdaSTI kahevAya che. Atmasiddhi zAstra tathA samayasAranI viSayavastu anekAMta svarUpanI prakAzaka hovA chatAM ajJAnIne baMne zAstramAM virodhAbhAsa pratIta thAya che. samayasAramAM kuMdakuMdAcAryano ziSya potAno mata vyakta karatA kahe che ke, AtmA karmano kartA che. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karatA AcAryadeva kahe che, ke nizcayathI AtmA karmano kartA nathI. te siddhAMtanI siddhinA prayojana arthe samayasAramAM kartA-karma adhikAranI racanA thaI che. ahIM Atmasiddhi zAstramAM ziSyanI zaMkA kaMIka judA prakAranI che. ziSya potono mata vyakta kare che ke, AtmA karmano kartA nathI. ziSyanuM samAdhAna karatA sadguru kahe che ke, vyavahAranayathI AtmA karmano kartA kahevAya che. paraMtu nizcayathI AtmA karmano kartA nathI. Ama be mahAna sadguru dvArA varNita ziSyanI dazA binabhinna che. kAraNa ke, sadgurudevanA mAdhyamathI dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane anulakSIne tattvopadeza ApavAmAM Ave che. kuMdakuMdAcAryadeve nizcayanayanI mukhyatAthI kartAkarma adhikAranI racanA karI che tathA Atmasiddhi zAstramAM karmano kartA AtmAne kahyo che, temAM vyavahAranayanI mukhyatA che. AcArya amRtacaMdradeva paNa AtmakhyAti TIkAnA zloka 205mAM AtmAne ajJAnadazAmAM karmano kartA batAvatA kahe che ke, "he AtanA anuyAyI ! tame paNa sAMkhyamationI jema AtmAne sarvathA akartA na mAno. bhedajJAna thayA pahelAM sadA rAgAdi bhAvono kartA ja mAno ane bhedajJAna thayA pachI tene sadA acaLa Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-72] [233 akartA arthAt jJAtA ja dekho. Ama AtmA ekAMtathI akartA athavA kartA nathI. jo naya vivaphA nahi samajavAmAM Ave to, be zAnImAM virodhAbhAsa thaze. naya vivekSA samajyA vinA, be jJAnImAM ja nahi paraMtu eka zAnInA pratyeka vAkya virodhI bhAse che. tethI jeNe jJAnIne oLakhavA hoya, teNe naya vivakSA samajavI anivArya che. AtmA sadA asaMgane, kare prakRti baMdha; athavA Izvara-preraNA, tethI jIva abaMdha. 72, AtmAne sarvathA karmabaMdhana rahita mAnanAra ziSya kahe che ke, AtmA koI paNa paramANune sparzato paNa nathI tethI AtmAne karmabaMdhana thatuM nathI. karmabaMdhanano kartA AtmA nathI, kAraNa ke, snigdhatva tathA rukSatva evA paraspara virodhI paramANuMno baMdha thAya che. AtmA cIkaNo hoto nathI tethI koI sUko paramANuM AtmAne baMdhAto nathI tathA AtmA sUko hoto nathI tethI koI cIkaNo paramANuM paNa AtmAne baMdhAto nathI. Ama, koI paNa prakAranA pudagala skaMdhomAM AtmA sAthe baMdhAvAnI tathA AtmAmAM karmo sAthe baMdhAvAnI zakti nahi hovAthI AtmA karmano kartA nathI. pudgalano pula sAthe saMbaMdha thato hovAthI ema samajavuM ke karmano karma sAthe saMbaMdha thAya che paNa AtmA sAthe nahi. jevI rIte gAyanA gaLAne rAza vaDe bAMdhavAmAM Ave che, tyAM kharekhara zarIrane rAza sAthe bAMdhI che. gAyanA gaLAne nahi jo ke gAya nahi bAMdhI hovA chatAM gAyane bAMdhI, ema vyavahArathI kathana Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234] [Atmasiddhi anuzIlana karavAmAM Ave che, tevI rIte AtmAne karma baMdhAtuM nathI, tema chatAM AtmAne vyavahArathI karmabaMdhanano kartA kahevAmAM Ave che. kare prakRti baMdha' mAM prakRti eTale "svabhAva." karma potAnA svabhAva vaDe AtmA sAthe baMdhAya che, jyAre AtmA nitya karma baMdhana rahita rahe che. jema A jagatamAM havA, pANI vagere kudaratI padArtho rahe che, tema karmabaMdhana paNa kudaratI che. ema ziSya kahe che. koI ema paNa mAne che ke, Izvara IcchA mujaba karma baMdhana thAya che. tathA tenAthI paNa vizeSa koI to, ahIM sudhI mAne che ke, ApaNAM pApa ane puNyanuM nAmuM bhagavAna lakhe che. maraNa thayA pachI dareka jIve bhagavAna pAse jaIne potAnA karelA karmano hisAba Apavo paDe che. Izvara pUchaparacha karIne jIvane tenA karma anusAra navo janma Ape che. jo ke jenadarzananI dRSTie bhagavAna jIvanA puNya ane pApane lakhe che eTale dekhe che. kAraNa ke, lakhavAno eka artha jJAnamAM jANavuM tathA dRSTimAM dekhavuM ema paNa thAya che. koI to ema ja kahe che ke, bhagavAne karma karavAnuM kahyuM che. ame bhagavAnathI preraNA laIne karma bAMdhIe chIe. Ama karma baMdhana potAnuM ane preraNA bhagavAnanI. Aja sudhI e to sAMbhaLayuM hatuM ke, anukULatA tathA pratikuLatAmAM ekatva karavAthI karmabaMdhana thAya che, paNa ahIM to ziSya ema kahe che ke, IzvaranI preraNAthI karmabaMdhana thAya che. IzvaranI preraNAthI karmabaMdhana thatA hovAthI AtmA karmabaMdhanano kartA thato nathI. jo ke ziSya AtmAne abaMdha kahe che, te vAta paNa satya che, paraMtu te ajJAnadazAmAM AtmAne karmabaMdhanano kartA mAnato Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-73] - - [235 nathI te yogya nathI. kAraNa ke, dareka jJAnInA aMtima vAkyo paNa ema hoya che ke, "tethI AtmA karmano kartA nathI. paraMtu AtmAne akartA kahyo, te pahelAM aneka prakAre AtmAne karmanA kartArUpe svIkAryo che ane puruSArtha vaDe rAgAdi vikArIbhAvone dUra paNa karyA che. AtmA jo sarvathA abaMdha hota to sarva jIva mukta hota ane saMsAranuM astitva ja na raheta. ane mokSa to saMsAranA abhAvanuM nAma che. tethI jo saMsAra ja na hota to tenA abhAvarUpa mokSa paNa na hota. saMsAra ane mokSano niSedha thatA AtmAne paryAya rahita mAnavArUpa vipatti AvatA paryAya rahita AtmAnA astitvano paNa niSedha thaze. tethI AtmA sarvathA abaMdha nathI. AtmA sarvathA abaMdha che evo ziSyano mata che. tenuM vizeSa vivecana AgAmI padamAM karaze. mATe mokSa-upAyano, koInA hetu jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi kAM nahi jAya. 73 karmano kartA AtmA nahi hovAthI, mokSamArganI prAptino puruSArtha karavo vyartha che. muktino puruSArtha jIva kare che, je potAne vartamAnamAM baMdhana sahita mAne che. baMdhana kSaNika che arthAt chUTI zake che, ema mAne che. je ajJAnI, potAne ajJAnadazAmAM ja karmabaMdhanathI rahita mAne che, tenA mATe mokSa athavA mokSamArganuM koI prayojana siddha thatuM nathI. ziSyanI dRSTie karmano kartA AtmA nathI; athavA jo karmano Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236] [Atmasiddhi anuzIlana kartA AtmA hoya to AtmAne karmano kartA nitya kahevo joIe. tathA jo AtmA nitya karmano kartA hoya to, AtmAnuM karma rahita thavuM eTale ke mokSamArga saMbhava nathI. jo koI bhUla pote karelI hoya to te bhUlane dUra paNa potAnA vaDe ja karI zakAze; paraMtu je karmabaMdhanarUpa bhUlano kartA AtmA nathI to, karma baMdhana rahita thavuM e paNa AtmAne AdhIna nathI. Azaya e che ke be deza para thaI rahelI laDAIne TelivijhanamAM joIne ApaNe tenA para kaSAya na karavo joIe, kAraNa ke te laDAI ApaNe to karatA nathI. tethI ApaNA game teTalAkaSAyabhAva karavAthI te laDAI rokAI jaze nahi. philmamAM jeTalA paNa laDAInA, apaharaNanA, baLAtkAranA citro batAvavAmAM Ave che, te vAstavika hotA nathI. te to nATaka che. kAraNa ke vAstavamAM laDAI, apaharaNa baLAtkAra vagere hIna kArya karanAra, kyAreya tenI philma banAvatA nathI. tethI te philma dekhIne kaSAya na karavo e ja duHkhI nahi thavAno upAya che. Azaya e che ke, jo tame koI kAryanA kartA bano to tame te kAryanA akartA paNa banI zako. kharekhara akartA thavAno upadeza paNa tene ja ApavAmAM Ave che, je kAryano kartA hoya che. koI vizeSa prasaMgomAM vyavasthAnI dekharekha mATe kAryakartA nImavAmAM Ave che ane kAryakrama saMbaMdhI salAha, sUcana vagere paNa teja kAryakartAne ApavAmAM Ave che. paraMtu je vyaktinuM, te kAryamAM kaMI cAlatuM ja na hoya tene koI salAha paNa ApatuM nathI, eTaluM ja nahi tenI sAthe Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-73] - [237 koI vAta paNa karatuM nathI. Ama kAryakartA sAthe ja kArya saMbaMdhI carcA karavAmAM Ave che. tevI rIte karmabaMdhanarUpI kAryano kartA AtmA che, tethI AtmAne karmabaMdhanathI rahita thavAno upadeza ApavAmAM Ave che. jo AtmAne karmano kartA na mAnavAmAM Ave to karmabaMdhanathI chUTavAno koI mArga raheto nathI. ziSya ekAMtathI AtmAne karmabaMdhanano kartA mAne che. te kahe che ke AtmA ajJAnadazAmAM karmano karyA hoya to AtmAne jJAna dazAmAM paNa karmano kartA kaho tathA jo AtmA jJAnadazAmAM karmano kartA na hoya to AtmAne ajJAnadazAmAM paNa karmano kartA na kaho. jema koI vyakti ema pUche ke, tame mane AvatIkAle maLI zakazo? ane jo tame ema javAba Apo ke huM samayano abhAva haze to maLI zakIza nahi paraMtu samayano sadbhAva haze to maLIza. tyAre te vyakti kaheze ke sIdhI-sIdhI vAta karo ke tame mane maLazo ke nahi? te vyakti tamArI bhedavivakSAmAM paDavA mAMgato nathI. tevI rIte ziSya e vAta sAMbhaLavA mAMgato nathI ke samyajJAnanA abhAvamAM AtmA karmano kartA che tathA samyajJAnanA sadbhAvamAM AtmA karmano kartA nathI. te to ema ja kahe che ke, AtmA karmano kartA nathI; athavA jo AtmA karmano kartA hoya to anaMtakALa sudhI paNa ajJAnadazAmAM karmabaMdhana thaze. ziSya AtmAne trikALa karmabaMdhanano kartA athavA akartA mAnavA taiyAra thayo che. paraMtu naya vivekSAthI teno svIkAra karavA mATe haju taiyAra thayo nathI. tevo bhAva A padanA mAdhyamathI pragaTa thAya che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238]. [Atmasiddhi anuzIlana hoya ne cetanapreraNA, koNa grahe to karma? jaDa svabhAva nahi preraNA, juvo vicArI dharma. 74 karmabaMdhanano kartA AtmA che, tene siddha karatA sadguru kahe che ke jo AtmAmAM rAgAdi vikArIbhAvonI utpatti ja na thAya to karmabaMdhana paNa thatuM nathI, tethI AtmA karmano kartA che. AtmA arUpI hovA chatAM rUpI karmano AtmA sAthe baMdha thAya che. jevI rIte arUpI AtmA rUpI dravyone paNa jANe che, tevI rIte rUpI karmano arUpI AtmA sAthe baMdha thavAmAM koI virodha utpanna thato nathI. jevI rIte koI vyakti potAnA caherA para tela lagAvIne rastA para cAlato hoya tyAre rastA para uDatA rajakaNomAMthI amuka rajakaNo tenA caherA para coMTI jAya che. tyAM rajakaNanuM coMTavAnuM mULakAraNa rajakaNonI kriyAvatI zakti ja che; paraMtu telanA nimitta vinA teo ceharA para coMTatA nathI. Ama, telathI prerAIne rajakaNa caherA para coMTe che. tevI rIte AtmA rAgAdi vikArabhAvone bhAve che, tyAre lokAkAzamAM vyApta kArmaNavargaNAmAMthI amuka kArmaNavargaNA AtmA sAthe ekakSetrAvagAha baMdha pAme che. tyAM karmabaMdhananuM mULa kAraNa kArmaNavargaNAnI kriyAvatI tathA karmarUpa pariNamita thavAnI zakti ja che; paraMtu rAgAdi vikArI bhAvonA nimitta vinA kArmaNavargaNA karmarUpe pariNamatI nathI. Ama AtmAnA rAgAdibhAvothI prerAIne kArmaNavargaNA karmarUpe pariName che. cetananI preraNAthI karmabaMdhana thAya che; tethI karmabaMdhanano kartA tathA bhoktA AtmA ja che. jo ke preraNA ApanAra rAgAdi vikArIbhAvonA abhAvamAM karmabaMdhana thatuM nathI. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-75]. [239 pUjya zrI kAnajIsvAmI prerita zrI digaMbara jaina maMdira AvA vAkyo keTalAya sthAne jovA maLe che. pUjya sadgurudevazrInI preraNAthI aneka paMcakalyANaka tathA vedI pratiSThAo vagere zubhakAryo thayA che. tyAM maMdiromAM dAna ApavAvALA athavA maMdiranuM bAMdhakAma karavAvALAnuM nAma lakhAyeluM nathI paraMtu maMdiranI preraNA ApanAra pUjya gurudevazrInuM nAma lakhAyeluM che. kahevAno Azaya e che ke, je kArya karavAnI preraNA Ape che temanI mukhyatAthI kathana karavAmAM Ave che. Ama, karmabaMdhananI preraNA ApanAra AtmAnA rAgAdi vikArIbhAvo hovAthI AtmAne karmabaMdhanano kartA kahevAmAM Ave che. pulAdi jaDa dravyo koIne preraNA ApatA nathI. jaDa tathA cetanano bhinna svabhAva che. dharma eTale vastuno svabhAva. dareka vastumAM pota-potAnA guNadharma hoya che. eka dravya potAnA guNadharmane choDIne paradravyarUpe pariNamatuM nathI. A padamAM pharI eka vAra jIvane vicAra karavA mATe upadeza Apyo che. kAraNa ke vicAra karyA vinA vikArano, sadgurunA upakArano ke nirAkAra-jJAnAkAra AtmAno nirNaya thaI zakato nathI. jo cetana karatuM nathI, thatAM nathI to karma; tethI sahaja svabhAva nahi, temaja nahi jIva dharma. 75 AtmA karmano kartA che. AtmA puruSArtha kare to karmabaMdhana thatuM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240] [Atmasiddhi anuzIlana nathI. tenI siddhi karatA kahe che ke jagatano koI paNa padArtha karmabaMdhana karAvato nathI. AtmA puruSArthanI kamajorIthI paradravyamAM moha-rAgadveSa kare che; tethI AtmAne karmabaMdhana thAya che. Ama karmabaMdhanano kartA koI karma nahi, paraMtu AtmA pote che. teno ahIMvizeSa vistAra karyo che. nokarmanuM nimittakAraNa dravyakarmano udaya che tathA dravyakarmanA baMdhanuM nimittakAraNa bhAvakarma che. tethI bhAvakarmano abhAva thatA dravyakarma ane nokarmano paNa abhAva thAya che. skaMdharUpa bAvIza vargaNAmAMthI kAryaNavargaNAmAM ja evI zakti che ke, jenAthI te kAryaNavargaNA karmarUpe pariName che. jIva tene parizamAvato nathI. te vAta satya che, paraMtu mAtra zaktinA kAraNe, kAryaNavargaNA karmarUpa pariNamita thatI hoya, to siddhazilA para paNa kAryazavargaNA ThasoThasa bharelI che; tema chatAM siddha bhagavAnane karmabaMdhana thatuM nathI. kAraNa ke teo pUrNa vItarAgI che. jIva bhAvakarmano kartA che. bhAvakarmane parabhAva paNa kahevAya che. paradravyanA nimittathI utpanna thatAM bhAvane parabhAva kahevAya. AtmA paradravyano kartA nathI. tethI paMDita ToDaramalajIe mokSamArga prakAzakamAM kahyuM che ke, 'jeNe baMdha na karavo hoya te kaSAya na kare.' kAraNa ke karmabaMdhananuM mULakAraNa kaSAyabhAva che. karmabaMdhana karavuM e jIvano dharma nathI, paraMtu karmabaMdhanathI mukta hovuM e AtmAno dharma che. karmabaMdhananuM bIjuM nAma adharma che. jo AtmAmAM utpanna thatA zubhabhAvathI puNya tathA azubhabhAvathI pApano baMdha thAya che to zubhAzubhabhAvathI rahita zuddhabhAvathI abaMdha dazA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-76] [241 pragaTa thAya che. jo karma e jIvano dharma hoya to jIva sAthe nitya rahevuM joIe. jevI rIte jJAna AtmA sAthe abheda nitya rahe che. tevI rIte karma AtmA sAthe abheda nitya rahetA nathI, tethI karma e jIvano dharma athavA svabhAva nathI. svabhAvane nimittanI apekSA hotI nathI. svabhAva trikALI hovAthI trikALI savabhAvamAM nimittanuM prayojana hotuM nathI. jJAna e AtmAno sahaja svabhAva che. tethI jJAnanA astitva mATe koI paNa nimitta kahevAtA nathI, jyAre karmabaMdhana thavuM e kArya che; tethI temAM jIvanA vikArIbhAvone nimitta kahevAya che. dravyakarmanA baMdhana mATe vikArI bhAvo nimitta hovAthI, dravyakarmanuM baMdhana AtmAno svabhAva nathI. tathA vikArIbhAvonI utpattimAM pUrvamAM baMdhAyelA dravyakarmano udaya nimitta hovAthI, bhAvakarma paNa AtmAno svabhAva nathI. jemAM nimittanI hAjarI hoya te koI paNa dravyano svabhAva hoya zake nahi. saMsAra ane mokSa paNa AtmAno svabhAva nathI, kAraNa ke temAM paNa anukrame karmodaya tathA karmodayano abhAva nimittakAraNa che. tema chatAM saMsAra paribhramaNa mATe koI paNa anya dravya javAbadAra nathI. AtmA pote ja potAnI bhUlathI saMsAra paribhramaNa karI rahyo che ane puruSArthanA baLathI pote saMsAra paribhramaNathI mukta thaI zake che. kevaLa hota asaMgajo, bhAsata tane na kema? asaMga che paramArthathI, paNa nija bhAne tema. 76 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242] [Atmasiddhi anuzIlana AtmA saMyogothI asaMga che arthAt saMyogo sAthe raheto hovA chatAM paNa saMyogothI sarvathA bhinna che; e nizcayanayanuM kathana che. jo AtmA ekAMtathI asaMga hoya to AtmAne nizcitarUpe mokSa prApta thayo hota, tathA mukta AtmA pote, potAne jANe che tethI; jo AtmA saMyogothI sarvathA judo hota to, dareka jIvane potAnA svabhAvano ekatvapUrvaka anubhava thavo joIe. ajJAnInI ekAMtaddaSTi mithyAtvadoSa utpanna karanArI che. tethI sarvaprathama mithyAtva pApanA tyAga mATe anekAMta svarUpa samajavuM anivArya che. nizcayAbhAsI potAne sarvathA asaMga mAne che. vartamAnadazAno svIkAra karyA vinA jJAnI paNa potAne asaMga mAnatA nathI. jJAnI potAne sarva paradravyathI bhinna mAne che tyAre paNa, paryAyagata bhUlano svIkAra kare che; tethI pratisamaya puruSArthamAM vyasta che. nirvikalpa AtmAnubhUtimAM dRSTano viSaya samyak ekAMta hovA chatAM, te kALe paryAyano paNa svIkA2 che. jo AtmA sarvathA karma tathA zarIra vagere saMyogothI judo hota to te mokSa pAmI cUkyo hota. tethI asaMyogI AtmA tathA saMyogI karma ane zarIrano svIkAra karavo te anekAMta dRSTi che. jene dehano AtyaMtika viyoga thayo hoya, tene IndriyajJAna paNa chUTI ja gayuM hoya. jJAnI nija AtmAne nitya anubhave che. paramArtha eTale nizcaya. nizcayanayathI AtmA saMyoga tathA saMyogIbhAvothI paNa judo che. deha hovA chatAM dehAtIta che te paramArthanayano viSaya che. AtmAne sarva padravyathI, paradravyanA bhAvothI, padravyanA nimittathI AtmAmAM utpanna thatA vikArIbhAvothI, AtmA para dRSTi thatA, pragaTa thayelI nirmaLa paryAyothI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-76]. [243 tathA guNabhedanA vikalpathI paNa bhinna batAve, evo paramazuddha nizcayanaya che. te ja kharo paramArtha che. jyAre sadguru tatvanI samajaNa athavA Indriya viSayanA bhogano tyAga karavAno upadeza Ape, tyAre ema na kahevuM joIe ke, AtmA asaMga che; Indriya tathA IndriyanA viSayothI judo che. jo ke te satya che, paraMtu dareka satyane vAta vAtamAM bolavAthI satyanuM mahatva rahetuM nathI. kyAreka evuM paNa bane ke, vAraMvAra eka ja vAta bolavAthI, satya para zaMkA thavA lAge. jema ke potAnuM nAma vAraMvAra koI sAme bolIne potAnI oLakhANa karAvavI te yogya nathI. ekavAra oLakhANa karAvAyA pachI vAraMvAra ema kahevuM ke, A mArUM nAma che, e yogya nathI. vAraMvAra ema kahevAthI, te hakIkata hovA chatAM sAmevALAne tamArA nAma para zaMkA thaze. tevI rIte huM pote asaMga AtmA chuM; evuM vAraMvAra koI sAme bolIne, potAnI oLakhANa karAvavI yogya nathI. ekavAra potAnI oLakhANa karAvyA pachI, vAraMvAra ema kahevuM ke mAruM nAma asaMga AtmA che, te yogya nathI. vAraMvAra ema kahevAthI, te kahIkata hovA chatAM, tame AtmA cho, tenA para zaMkA thaze. huM parathI bhinna, asaMga AtmA chuM, te satya to zraddhAnano viSaya che, vAraMvAra asaMga AtmA bolavAthI, asaMganuM zraddhAna thatuM nathI tathA teno mahimAbhAva paNa raheto nathI. tethI paramArtha tathA vyavahArane satya svarUpe samajavo joIe. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244]. [Atmasiddhi anuzIlana tAruM svarUpa zuddha zaktirUpe che. avasthAe kevaLa asaMga ane nirmaLa hota to tane prathamathI ja bhAsa kema na thAya ? asaMgazuddha to nijabhAna thaye puruSArthathI pragaTa thAya che. zaktie, svarUpe, kavyasvabhAve to zuddha paramAtmApaNuM che, jema talamAM tela che, paNa emane ema teno svAda laI zakAya nahi; tema AtmA AnaMdamUrti, jJAtAdraSTA bhagavAna che. te upAdhi rahita huM nityasvabhAve pUrNa zuddha kRtakRtya chuM evI sAcI zraddhA vaDe rAgAdikathI judo paDI, puruSArtha vaDe prathamathI ja ujjavaLatA kare, ane yathArtha ravAnubhavanI pratIti, samyajJAna ane caitanyatattvamAM TakI rahevA rUpa ekAgratAvaDe jevuM tattva che. tevuM jANe-anubhave to vartamAna avasthAe jJAnAnaMda, asaMga, zuddha thaI zake che, tuM svabhAve to puNya-pApa rAgAdivALo nathI, kevaLa asaMga cho; dravyasvabhAve asaMga cho, paramArthe tAruM svarUpa asaMga che, zuddha che, paNa sarvathA asaMga nathI, eTale avasthAe asaMga(zuddha)nathI, paNa paramAM rucivaDe, rAganI rucivaDe malinatA, azuddhatA che. te azuddhatA puruSArtha vaDe TALIne zuddha dazA pragaTe tyAre asaMga thavAya." kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaye, Izvara doSaprabhAva. 77 karmano kartA IzvaranathI. Izvara tathA karma, e baMne bhinna bhinna lakSaNavALA hovAthI, kharekhara temanA vacce kartA karma saMbaMdha thaI zakato nathI. Izvarane karmano kartA mAnavAthI, Izvarano athavA karmano Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-77] - [245 nAza mAnavo paDaze, kAraNa ke eka dravya anyadravyarUpe pariNamatA dravyano ja nAza thAya che. Izvara kartA mAnavAthI, Izvarane rAga-dveSa kaSAyayukta mAnavAno paNa prasaMga Avaze. kAraNa ke rAga-dveSa kaSAyabhAva utpanna thayA vinA karma baMdhana thatuM nathI. keTalAMka loko ema mAne che ke, Izvara jagatano kartA che. teo ema kahe che ke jene samAjamAM potAnuM jIvana nirvAha karavA mATe bhIkha mAMgavI paDatI hoya, evA loko khUba ja ochA hoya che. jeno para jinendra bhagavAna prasanna thayA hovAthI, jinendra bhagavAnane pUjavAvALA sAdhAraNa rIte koI duHkhI thatA nathI. kAraNa ke bhagavAne potAno samasta vaibhava, temanA bhaktone ApI dIdho. ahIM sudhI ke vastra tathA ghara vagere parigrahone paNa, potAnI pAse na rAkhyA ane jaMgalamAM jatAM rahyAM. temanA jaMgalamAM gayA pachI, jenoe temano vaibhava laI lIdho, tethI temane koI pAse bhIkha mAMgavI paDe, tenI jarUra ja nathI. jo ke A vAta to ajJAnI mithyAdaSTInI manathI kalpita karelI kalpanA che. bhaktane levA athavA ApavAno bhAva hoya zake che paNa, bhagavAnane levA tathA ApavAno koI bhAva hoto nathI. are ! levA tathA ApavAno, bhAva choDIne to bhagavAna thayA che; tethI Izvarane jagatano kartA mAnavo yogya nathI. e jagata jevuM che tevuM ja batADanArA che paNa jagatanA banAvanArA ke jagatanuM kAMI karanArA nathI. vItarAgI bhagavAnanI jema, rAgI deva-devI paNa, jagatanA kartA nathI. jagatanuM to zuM kare ? are! eka jIvanuM paNa kAMI karI zakatA nathI. are bhAI! ema kema nathI vicAratA ke Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246] [Atmasiddhi anuzIlana pArzvanAtha bhagavAnano puNyano udaya hato to temanI rakSA thaI ane te ja samaye padmAvatIdevI ane dharmendradevane rakSA karavAno bhAva paNa Avyo. pArzvanAtha bhagavAne deva-devInI pUjA-arcanA, havana-yajJa, dorA-dhAgA karIne deva-devIne kartA mAnIne temanI pUjA kare che ane temAM paNa jo sahaja puNyodayathI temanuM kArya thaI paNa jAya to deva-devIne kartA mAnIne gharamAM temanI sthApanA kare che ane tyArathI rAgI deva-devI ghara karI jAya che. vItarAgI bhagavAna koIne dekhAtA nathI. koI kahe che ke ame to mAtra zo-pIsa tarIke rAgIdeva-devIne amArA gharamAM rAkhIe chIe, to zuM tevI rIte paNa na rakhAya? tene kahyuM che ke zo-pIsa tarIke rAgI deva-devIne ja rAkho cho; temAM UMDe UMDe tame temane kartA mAnelA che; tethI gRhita mithyAtvanuM poSaNa karIne zA mATe vyarthamAM bhava bagADo cho? rAgI deva-devInI mUrti koI bheTamAM Ape to zuM karavuM? jevI rIte koI mAMsa, IMDA vagere abhakSya padArthomAMthI banAvelI keka bheTamAM Apaze to zuM tame laI lezo? ane laI paNa lo to zuM khAI lezo? tethI tamArA praznano uttara tamArI pAse ja che. zA mATe vyarthamAM potAnA gRhita mithyAtvane chupAvo cho ? gRhita mithyAtva saMbaMdhI bhUlano svIkAra karI tene choDo ane vItarAgI deva-zAstra-gurunA upadezane jIvanamAM apanAvo ane mokSamArga para cAlo, kAraNa ke Izvara ajJAnIne saMsAramAM bhaTakAvatA nathI. je pote ja saMsAramAM bhaTakavAnuM choDIne muktine prApta thayA che; te bIjA jIvone saMsAramAM kevI rIte bhaTakAvI zake? jevI rIte bhagavAna ajJAnI jIvane, saMsAramAM bhaTakAvatA nathI; tevI ja rIte bhagavAna ajJAnI jIvane saMsArathI choDAvatA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-77] [247 paNa nathI. jIva pote ja potAnI bhUlathI bhramita thaIne saMsAramAM bhaTake che ane potAnI bhUla choDIne saMsArathI chUTe che. Izvara to jagatanA jJAtA che, kartA nahi. e Izvara jagataddaSTA che paNa jagatakartA nathI. jo Izva2ne jagatano kartA mAnavAmAM Ave to aneka doSa tathA vipatti utpanna thaze. Izvara zuddhAtmasvabhAvane prApta thayA che; tethI Izvara jagatanA kartA nathI. temanI pAsethI kaMI paNa mAgavuM yogya nathI. maMdiramAM jaIne bhagavAna pAse mAMge temAM ane bhikhArImAM kaMI aMtara nathI. bhikhArI maMdiranI bahAra bhIkha mAMge che ane bhagavAna pAse mAMganAra maMdiranI aMda2 bhIkha mAMge che. bahArano bhikhArI be-pAMca rUpiyA mAMge che paraMtu aMdarano bhikhArI be-pAMca karoDa mAMge che. bahArano bhikhArI tenI pAse be-pAMca rUpiyA mAMge che ke jenI pAse be-pAMca lAkha rUpiyA che, paraMtu aMdarano bhikhArI tenI pAse bhIkha mAMga che jenI pAse eka paiso paNa nathI! kapaDAM paNa nathI! Ama, Izvara jagatano ke karmano kartA nathI; ema mAnIne, AtmA pote ja karmano kartA che, te svIkAra karavo joIe. karmanA kartApaNAno svIkAra, karma dUra karavA mATe ka2vAno che, karmamAM aTakI karmavAdI thaI javA mATe nahi. zuddha svabhAva eTale ke vItarAgatA tathA sarvajJatA, emaNe AtmAnuM aizvarya-svarUpI aizvaryane prApta karyuM che. e zuddhasvabhAvanA kAraNe teo jagatanuM ane jIvanuM jevuM svarUpa che tevuM ja batAvanArA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248] [Atmasiddhi anuzIlana che. jIvanI zuddhadazA ane tenI sAme jIvanI azuddhadazAne batADIne jIvane tenA sAcA-zuddha maulika svarUpane prApta karavAnI eSaNA jagADanArA che, mATe te preraka kahevAya che. bAkI jo koI kartA hoya, jene Izvara mAnavo hoya to te potAnA doSano prabhAva che. e doSanA sevanathI ja jIvane potAnI zubhAzubha karaNInA phaLarUpa sukha-duHkha thAya che. anya koI vyakti vizeSane Izvara mAnavI te to ajJAnatA nAmanA doSano ja prabhAva che. vaLI, Izvarane kartA mAnavAmAM to IzvaramAM kartApaNAno Aropa karavAthI to IzvaramAM doSAropaNa karavAnuM thAya che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che.. pragaTa dazAmAM paNa jeno svabhAva pUrNa zuddha thayo che, jeo rAga-dveSa, IcchA, upAdhi rahita che, chellAmAM chellI pUrNa dazA, jJAtA-draSTA sAkSI svabhAva jeno pragaTa thayo che tene kaMI karavAnuM bAkI rahe nahi. jo kaMI karavuM bAkI rahe to vyAkuLatA rahe ane jene vyAkuLatA hoya tene Izvara kahevAya nahi. jo Izvarane kaMI karavuM rahe to te Izvarana kahevAya, AtmAno svabhAva evo agurulaghu che ke, pUrNa zuddhatA pragaTI jAya pachI tene vadhavApaNuM rahe nahi. pUrNa zuddhatA behada-amaryAdita che. AtmA jyAre sarva karmakalaMka upAdhithI mukta thAya tyAre temAM kAMI azuddhatAno aMza rahe nahi. evo pUrNa zuddha AtmasvabhAva jene pragaTa thayo che te Izvara che. tene jagata upAdhine; Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-78] [249 kartA ke IcchAvALo kahevo te doSapaNuM che. vastuno svabhAva agurulaghu che, aguru eTale pUrNatA thaI, pachI te pUrNa zuddhatAnI maryAdA choDIne vadhI na jAya; alaghu eTale saMsArAvasthAmAM jJAnaguNane ghaNuM AvaraNa AvI jAya ane cetanAzakti khUba ghaTI jAya, topaNa alpa jJAnano ughADa (laghujJAna) to koI kALe TaLe nahi. jenI pUrNa kRtakRtya dazAthI ane avasthAe zuddha paramAtmA thayA te Izvara che. te jagatanA jIvonuM kAMI kare nahi, sRSTinuM koI kArya kare nahi, karAve nahi. jIvone rAga-dveSanI preraNA kare evo Aropa Izvara upara nAkhavo te Izvarane doSavALo mAnavA jevuM thayuM. jene svataMtra sAco puruSArtha karavo nathI te kaMI kaMI kalpanA karI bese che ane parAzritapaNAthI mokSasAdhanA mAne che, athavA kaMI karatAM mokSa thaI jaze ema mAne che, paNa tema nathI. pote ja potAno Izvara che, ema potAnuM yathArtha svarUpa satyamAgama vaDe jANavAmAM Ave to potAnI jAtanA puruSArtha vaDe rAgano abhAva thavArUpa jJAnadazAnI keLavaNI ane jJAnanI sthiratArUpa sAdhana-kriyAthI ISTa sukhanI prApti thAya che.'' " . cetana jo nijabhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nijabhAnamAM, kartA karma-prabhAva. 78 jJAnI potAnA svabhAvano kartA che tathA ajJAnI karmano kartAche; te siddhAMtane nayavivakSA ghaTita karIne spaSTa karyo che. ahIM AtmAnI zuddhaparyAya tathA azuddhaparyAyanI mukhyatAthI kathana karyuM che. jyAre AtmA nijasvabhAvamAM lIna hoya tyAre te zuddhabhAvathI pariNata che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250] [Atmasiddhi anuzIlana tathA jyAre jIva potAnA svabhAvane nahi jANIne parabhAvamAM joDAya che, tyAre tene ajJAnI athavA azuddhAtmA kahyo che. nijabhAna eTale svabhAvamAM lIna hovuM. jo AtmA potAnA jJAyakabhAvamAM lIna hoya, to te paradravyano kartA thato nathI. karma paNa paradravya hovAthI, AtmA karmano paNa kartA hoto nathI. ajJAnI potAnA svabhAvamAM lIna nahi hovAthI, pAradravyano kartA potAne mAne che; tethI karmano kartA kahevAya che. jo ke jJAnI karma karatA hovA chatAM, karmanA kartA nathI, kAraNa ke, potAne karmanA kartA mAnatA nathI. pratyakSa karma karatA hovA chatAM, akartA kahevAnuM kAraNa paravyamAM ekatvano abhAva che. jJAna svabhAva dareka AtmAmAM zaktirUpe hovA chatAM, dareka AtmA AtmajJAnI kahevAtA nathI kAraNa ke je potAne jJAnasvabhAvI mAnatA hoya te jJAnI che, tathA potAne zAna svarUpa nahi mAnIne, deha svarUpe mAnavAvALo jIva ajJAnI che. vAstavamAM jJAnI tathA ajJAnI, baMne jIva, jJAna svabhAvanI daSTie jJAnI ja che paNa, zraddhAnI apekSAe jJAnI tathA ajJAnInA bhedarUpe paNa che. tevI rIte jJAnI tathA ajJAnI baMne jIvone karmabaMdhana thAya che, paraMtu jJAnIkarmabaMdhanano kartA potAne nahi mAnIne, mAtra jJAtA mAne che, tethI te jJAnI, nijasvabhAvanA kartA che; tathA jJAnI karmabaMdhanano kartA potAne nahi mAnIne, mAtra jJAtA mAne che, tethI te jJAnI, nijasvabhAvanA kartA che tathA ajJAnI karmabaMdhana tathA dehAdinI kriyAno kartA potAne mAne che tethI ajJAnI karmano kartA che. nijasvabhAvamAM vartato AtmA potAnA svabhAvano kartA che. AtmA tathA karmanA svarUpane samajyA vinA anekAMtasvarUpa Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-9] [251 jJAnamAM spaSTa thatuM nathI. AtmAnA pariNAmano kartA karma che tathA karmabaMdhanano kartA AtmA che; te kathana nimittanuM jJAna karAvavA mATe samajavuM joIe. AtmAnA anaMtaguNomAM zraddhAnanuM sthAna mokhare che, jJAnI rAgAdibhAva tathA bAhya kriyA karatA hovA chatAM, nizcayathI potAne te bhAva tathA kriyAno kartA mAnatA nathI. jJAnI divase to jAgRta ja che; paraMtu rAtre UMghamAM paNa jAgRta che, kAraNa ke bhedajJAna ane samyakatva sahita tatvanA daDha zraddhAnI che. jyAre ajJAnI UMghamAM to UMghe ja che; paraMtu te jAgato hoya tyAre paNa UMghe che. Ama, jJAnI niraMtara jAgRta che. paLe paLe jAgRta rahevuM e ja jJAnInuM lakSaNa che; tethI jJAnIe pratipaLa jAgRta rahevuM joIe. jAgRta rahevuM joIe ema nahi, paNa jAgRta ja hoya che tethI; jJAnI karmano kartA nathI. ajJAnI je nijabhAnamAM eTale ke AtmabhAvamAM vartato (raheto) nathI te ja karmanA prabhAvamAM AvI karmano kartA thAya che. jIva karma-kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya. 79 ziSyae AtmAne karmanA kartArUpe to svIkAra karyo, paraMtu te AtmAne karmanA bhoktArUpe svIkAra karato nathI. potAno pakSa raju karatAM, A padamAM kahe che ke karma to jaDa che, temAM jJAna nathI, tethI te jANI paNa zakatuM nathI ke kone, kyAre, keTaluM ane kevuM phaLa Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252] [Atmasiddhi anuzIlana ApavuM. tethI AtmAne karmano bhoktAna kahevAya. ziSyanI sthitine dRSTAMtathI samajI zakAya che. te ema mAne che ke, roTalI banAvI zakAya che; paraMtu khAI zakAtI nathI. koI kSaNikavAdI AtmAne karmano kartA to mAne che; paraMtu karmano bhoktA mAnatA nathI. tenA saMdarbhamAM AcArya amRtacaMdradeva samayasAranA sarvavizuddhijJAna adhikAranI AtmakhyAti TIkAnA kaLaza 206mAM kahe che ke, "A jagatamAM koI kSaNikavAdI Atmatattvane kSaNika mAnIne potAnA manamAM kartA ane bhokatAno bheda kare che; arthAt ema mAne che ke, kartA anya che ane bhoktA anya che. temanA moha, ajJAnane, A caitanya camatkAra AtmA, pote ja nityarUpa amRtanA samUhane siMcato dUra kare che. Ama, ajJAnI AtmAne kSaNika mAnIne kartA ane bhoktAMnA bheda kare che arthAt ema mAne che ke, karma bAMdhavAvALo AtmA tathA karma bhogavavAvALo AtmA ema baMne AtmA judA che. krodhAdibhAva utpanna to AtmAmAM thAya che; paraMtu te zarIra dvArA vyakta thAya che. te apekSAe ekendriyAdi jIvone paNa kaSAyabhAva utpanna thAya che; paraMtu teo vyakta karI zaktA nahi hovAthI, temane karmanA abhoktA na kahevAya. evA anaMta jIvo che, je karmanuM phaLa bhogave che paNa tene vyakta karI zakavAmAM pUrNa samartha nathI. jyAre eka nAnakaDo kAMTo paNa pagamAM vAge che, tyAre tIvra vedanA thAya che. jo ke kAMTAne kaMI samajaNa nathI to paNa, te phaLa to Ape che. paMDita ToDaramalajIe mokSamArga prakAzakanA bIjA adhikAramAM saMsAra Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-79]. [253 avasthAnuM svarUpa batAvatAM kahyuM che ke, jJAna rahita jaDa karmo pote baMdhAya che, sattAmAM rahe che tathA udayamAM AvIne phaLa Ape che. AtmAne bhogavavA paDatA phaLa, potAnA pUrvamAM karelA bhAvonA phaLanuM pariNAma che, jenuM mAdhyama karma che. bhAvakarmanA nimitte ja dravyakarma baMdhAtA hovAthI, ema samajavuM ke; jIvane jaDakarmanuM nahi, paNa potAnA bhAvonuM ja phaLa maLe che. zubhabhAvanuM phaLa puNyakarmanA mAdhyamathI tathA azubhabhAvanuM phaLa pApakarmanA mAdhyamathI jIva bhogave che. karmano evo koI niyama nathI ke A bhavamAM baMdhAyelA karmanuM phaLa, A bhavamAM ja bhogavavuM paDe. karmabaMdhana thayA bAda, te karma, te ja bhave amuka samaya bAda ke aneka bhava pachI paNa phaLa ApI zake che. tethI jIvanI jema jaDa evA pudgala karma paNa potAnA pula svabhAvane choDatA nahi thakA, potAnuM kArya kare che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "atyAra sudhImAM Ape je je nyAyathI kartApaNuM kahyuM te yathArtha che paNa jIva bhoktA hoya ema jaNAtuM nathI. karma eTale kAryakriyA, jJAnanuM karma eTale jJAnanI avasthA, jJAnarUpI kArya kare, jANe; jJAnarUpe thavuM te jIvano dharma che, e nyAya ziSyane aMtara vicArathI samajAyo che. jaDakarmanuM kartApaNuM nizcayathI-sAcI daSTithI nathI ja ema paNa nakkI thayuM che. tethI have kahe che ke, jaDa evA karma rajakaNa to ajIva ja che te zuM samaje ke jIvane phaLa devAmAM kiyAvALAM thAya; phaLa Ape? AtmA jaDa karmano kartA huM chuM ema mAne che to bhale Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254] [Atmasiddhi anuzIlana ajJAnabhAve mAne, paNa jaDa karma tene phaLa zI rIte ApI zake ? (ahIM nimittanuM jJAna karAvavA jaDakarma kahyuM che; kharekhara to ajJAnabhAve jIva pote ja doSa-duHkharUpa vikArano, bhAvakarmano kartA thAya che.) jeTalA rAgAdibhAva jIve karyA teTaluM ja kAryarUpa phaLa jaDa kema Ape ? mAre Ane phaLa ApavuM che evI buddhi ajIva jaDane kacAM che ? ziSya ghaNo vicAra karIne A prazna pUchyo che. "" have bIjo prazna pUchI e vAtane nakkI karAvavA mAge che, ke koI guno kare tenI zikSA ApanAra Izvara hoya to e vyavasthA bane, paNa ema mAnavAmAM moTo doSa Ave che. te prazna have ziSya rajU kare che. phaLadAtA Izvara gaNya, bhokatApaNuM sadhAya; ema ko IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 ziSyanI zraddhAmAM IzvaranuM svarUpa kevuM che? tene ahIM prastuta karyuM che. cothA padanA saMdarbhamAM zaMkA karatAM, ziSya kahe che ke Izvara karmanuM phaLa Ape che. Izvara jIvane karmaphaLa ApavA mATe mAdhyama che. koInA gharamAMthI corI karatA cora pakaDAya jAya, tyAre polIsa tene sajA kare che. jo ke, te core polIsanA gharamAM corI karI nathI; chatAM prAmANika polIse tene sajA karI hovAthI, te corane co2I ka2vAnuM phaLa ApavAmAM mAdhyama bane che. tevI rIte Izvara jagatanA jIvone karmanuM phaLa ApavAmAM mAdhyama bane che. Izvarane karmaphaLa ApanAra Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-80] [255 ja kahIe to ja IzvaranI siddhi thAya che. jo tema na hoya to, jagatamAM IzvaranI jarUra ja nathI. jo polIsa, te corane sajA kare; to ja te polIsa kahevAya. jo sajA na karIne, tene choDI mUke, to te polIsa paNa cora kahevAze. jo te yogya sajA nahi Ape, to vahivaTI saMcAlanamAM, te polIsanI koI jarUra ja nahi paDe. tevI rIte ziSya paNa Izvarane phaLadAtArUpe ja mAne che. jo koI vyakti tenA gharamAM corI karanArane, pote ja daMDa ApI zakato hoya, to polIsanI jarUra nathI. potAnA gharamAM corI karanArane, mAra mArIne sajA ApanAra paNa polIsanI dRSTimAM gunegAra che; kAraNa ke, core corI karIne guno karyo che, jyAre makAna mAlike, corane mArIne guno karyo che. corane sajA ApavAnuM kAma polIsanuM che, makAna mAlikanuM nahi. laukikamAM paNa ema bolavAmAM Ave che; "tame tene mApha karI do !'' uparavALo joI rahyo che. bhagavAna tene mApha nahi kare. korTamAM paNa, ema lakheluM jovA maLe che; ke nyAyAdhIzano adhuro InsApha Izvara jarU2 puro kare che. Ama kAnUna bhaNelAMgaNelAM loko paNa Izvarane karma phaLadAtA mAne che. Izva2 karmanuM phaLa na ApatA hoya; to IzvaranI pratimA sthApIne, maMdiranA nirmANanuM tathA IzvaranA darzana-bhakti vagere kriyAnuM, koI prayojana raheze nahi; tethI ziSya Izvarane ja karma phaLadAtA samajIne mahAna mAne che. ziSyanI dRSTie, karmaphaLa ApavAnI zaktivALA hovAthI ja te Izvara che tathA jo karmaphaLa ApavAnI zakti, temanAmAM hota ja nahi, to temane Izvara ja na kahevAya. bhaktane sukhI karavAnuM Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256] [Atmasiddhi anuzIlana tathA pApIne duHkhI karavAnuM kArya Izvara saMbhALe che. koI mAlika potAnA kArakhAnAmAM kAma karatAM lokone, mahinAnA aMte majUronuM mahenatANuM cUkave che. majUronI jarUrIyAto pUrI kare che; tenA lIdhe dareka majUranI dRSTimAM, te majUrono mAlika kahevAya che. jyAre Izvara, to jagatanA sarva jIvone karmanuM phaLa Ape che; tethI Izvara jagatano mAlika che. ziSyanI dRSTimAM, jIvonA karmanA bhoktApaNAnuM saMcAlana ka2nA2 Izvara, sarva jIvono ISTa hovAthI, paramezvara che. jo koI mAlika, tenA nokarane pagAra Ape nahi to, te mAlika kahevAze nahi; tevI rIte, jo Izvara, jagatanA jIvone tenuM phaLa na Ape, to te paNa Izvara kahevAze nahi. e vAta haMmezAM yAda rAkhavI joIe ke uparokta pakSa ziSyano che. sadguru athavA jainadarzanano pakSa Izvarane bhoktA mAnavArUpa nathI. A zaMkA saMbaMdhI sadguruno utara to AgaLa batAvaze. ahIM to mAtra ziSyanI zaMkA samajavA yogya che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. 'koI kahe che ke, bhakti karIe to Izvara ApaNAM duHkha TALe; ema mAnanAre Izvarane IcchAvALo ane upAdhivALo mAnyo che. Izvara to satsvarUpa, svAdhIna zuddha tattva che, tene potAnI kalpanAthI game tevo mAnavAthI kAMI je sat svarUpa che te anyathA thatuM nathI. lokone svataMtra vicAra karavAnI zakti nahi tema ja sat samAgamanI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 81] [257 oLakhANa nahi, tethI jema tema tattvane nirdhArI le che ane mAne ke Izvara Ama haze ane AtmA Ama haze. je prathama samajavAnuM che teno vAyado karavo te ja potAno anutsAha batAve che. saMsAranA koI paNa kAryane bhogave, bhogavAve ane bhoktAne raDuM jANe te ajJAnI che, mithyAdaSTI che; to pachI loko puNya-pApa kare ane Izvara tenuM phaLa Ape ema mAnavuM e to Izvarane mithyATThaSTI mAnavA barAbara thayuM. jene AtmAnuM pUrNa zuddha svarUpa kevuM che tenuM bhAna nathI te potAnI bhramita mAnyatAnuM koI IzvaramAM AropaNa kare che, ane mAne che ke, jagatanI vyavasthA e karatA haze. jo IzvaramAM phaLadAtApaNuM nAkhIe to IzvaramAM ghaNo virodha Ave che. niyama to trikALa darekane sarakho lAgu paDe. rAganA kAryo ajJAnI kare tene rAgI-dveSI kahevAya to tevA ja rAganA kAryo Izvara kare ane tene rAgI-dveSIna kahevAya e kema bane ? kudaratI kramamAM eTale ke vastunA lobhavALo ane rAgAdika IcchAvALo Thare paNa tema nathI. mukta paramAtmA rAgadveSa puNya-pApa Adi bhAvono kartA nathI, ane jagatane phaLa devAvALo paNa nathI. jo ema hoya to tene saMsArI mAnavo joIe.'' Izvara siddha thayAM vinA, jagataniyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanA, bhogyasthAna nahi koI. 81 IzvaranA astitvanI siddhi thayA vinA, jagatanA saMcAlanano paNa koI niyama raheto nathI. jo jagatanA niyamita astitvanI siddhi na thAya, to zubhAzubhakarmane bhogavavAnA sthAnonI paNa siddhi Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258] [Atmasiddhi anuzIlana thatI nathI. karmanA phaLane bhogavavA mATe nizcita sthAno che, tema chatAM mAtra sthAna ja nahi; anya saMyogonI prApti mATe karma paNa javAbadAra che. devaloka tathA narakanI bhUminI siddhi na thAya to jIva pote bAMdhelA pApa ane puNyane bhogave kyAM? evA prakAranA aneka prazna upasthita thaze. jo IzvaranI siddhi thAya to tenA dvArA saMcAlita bhogya sthAnonI paNa siddhi thAya; evo ziSyano pakSa che. Izvarane jagatanA saMcAlanano kartA mAnato hovAthI ziSya zubhAzubha karmanA bhogya sthAnone paNa IzvarAdhIna gaNe che. IzvaranI siddhi thayA vinA jagatanI siddhi thatI nathI; tathA jagatanI siddhi nahi thatAM, lokanI paNa siddhi thatI nathI. jo lokanI ja siddhi na thAya to adholoka, madhyaloka tathA urdhalokanA bheda paNa nahi rahe. tethI zubhAzubhakarmanA phaLane bhogavavAnA sthAno paNa nahi rahe. jo ke AkAza pradezanI daSTie, A lokano koI paNa AkAza pradeza jIvane sukhI ke duHkhI karato nathI, karI zakto paNa nathI. amerikAmAM vadhuM sukha tathA pAkistAnamAM duHkha hoya che; ema paNa nathI. ajJAnI potAnA sukha tathA duHkhano AdhAra koI nizcitta sthAnane mAne che; paraMtu jJAnI sukhano AdhAra asaMkhyAta pradezI eka jJAyakabhAvane mAne che. jJAnI AkAza pradezanA sthAnane bhogavatA nathI paNa potAnA jJAnasvabhAvane bhogave che. manuSya sparzanendriya vagere pAMceya IndriyanA bhogo hovA chatAM, te bhogone bhogavavA mATe pahelAM ghara kharIde che. jo ghara ja na hoya to bhogone bhogave kyAM? tevI rIte, jo IzvaranuM banAveluM jagatanuM astitva ja na hoya to jIve karelA karmanuM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-82). - [259 phaLa te bhogave kyAM? anAryabhUmimAM hiMsAdi pApa pravRtti, vadhu thatI hothI chatAM, tyAMnI bhUmi para rahetA lokone prAkRtika sukhasuvidhAo puSkaLa maLI che, tenuM kAraNa, te jIvonA pUrve karelA karmano udaya che. jyAre AryabhUmimAM, jyAMthI vIsa tIrthaMkaro nirvANa pAmyA che; tevA mahA siddhakSetra sammada zikharajI tIrthanI AjubAju rahetA loko, bhAratanA anya rAjyanI sarakhAmaNI karatA pramANamAM Arthika kSetre ghaNAM pAchaLa che. tyAMnI bhUminI mahimA hovA chatAM, tyAMnA jIvo, potAnA pUrva karmanA udayathI maLatA saMyogone bhogave che. Izvarane jagatano kartA-dhartA-hartA mAnanAra, Izvara vinA pAMdaDuM paNa pharakatuM nathI; ema mAnIne, mithyAtvane poSe che. jo ke duHkhane bhogavavAnA tathA sukhane bhogavavAnA koI sthAna hotA nathI. anaMta siddha bhagavAna je siddhazilA para birAjamAna che; tyAM anaMtAnaMta nigodiyA jIva paNa rahe che. nigodanA jIvo anaMta duHkhI che, jyAre e ja sthAna para siddhabhagavAna anaMta sukhI che. vItarAgatAthI sukha pragaTa thAya che. tethI mokSamAM javAnI abhilASA karatA potAne svabhAvathI muktasvarUpa mAnIne vItarAgatA pragaTa thAya; te ja AtmA mATe hitAvaha che. bhAvakarma nijakalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. 82 AtmAnA anekAMta svarUpane siddha karanAruM, A pada atyaMta mArmika tathA vicAraNIya che. AtmAmAM utpanna thatA rAgAdi Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260] - | [Atmasiddhi anuzIlana ATha vikArIbhAvane bhAvakarma kahevAya che. rAga sAthe prayukta "Adi zabda dveSa tathA mohano sUcaka che. jinendra bhagavAna pUrNa vItarAgI che. mAtra vItarAgI ja nahi, teo vItadveSI tathA vItamohI paNa thayA che. tema chatAM vItarAgI zabdamAM vItadveSa tathA vItamohapaNuM chUpAyeluM che. rAganA tyAgIne moha tathA dveSano niyamathI tyAga hoya che. tethI saMpUrNa vItarAgIpaNAmAM saMpUrNa bhAvakarmano abhAva che. tame vicAra karajo ke Aje tamArA jeTalA paNa gADha zatru che; temAMthI moTA bhAganA zatru sAthe tamArI pahelI mulAkAta mitrarUpe ja thaI haze. mAtra mitratA janahi paraMtu gADha mitratA thaI haze. gADha mitratAthI tIvra rAga tathA apekSAo vadhe che tathA apekSAonI pUrti nahi thatAM, te ja mitra palabharamAM zatru banI jAya che. tethI koI aprayojanabhUta vyakti sAthe vizeSa rAga karIne mitratA rAkhavI nahi, jethI eka bIjAnI apekSAo paNa sImita raheze. apekSAo sImita hovAthI, tenI pUrti nA abhAvamAM dveSa paNa sImita thaze. tethI jo saMpUrNa rAgano nAza thAya, to saMpUrNa bhAvakarmano paNa abhAva thAya che. ajJAnIne je padArthamAM rAga hoya che te padArthanuM nukasAna karanAra para dveSa thAya che. nukasAna karanAra vyakti pratye dveSa karanAra para rAga thAya che. tethI sarvaprathama vastuno rAga ja na thAya, to tenA kAraNe thatA vizeSa rAga-dveSa paNa nahi thAya. jevI rIte koI vyaktine gADImAM rAga hovAthI gADIne rastAmAM pAchaLathI Thokara lagAvIne nukasAna karanAra vyakti para dveSa thAya che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-82] [261 nukasAna karanAra vyaktine sajA karanAra TrAphika polIsa pratye rAga thAya che. tethI sarvaprathama gADIno rAga ja na hota to tenA kAraNe thatAM vizeSa rAga-dveSa paNa na thAta. rAganA mULamAM moha che ane rAganA phaLamAM dveSa che. mATe rAga jAya to moha ane dveSane koI avakAza ja nathI, tethI jyAM vItarAga che tyAM vItadveSa ane vAtamoha che ja. rAga, dveSa tathA mohabhAva AtmAnI kalpanA arthAt vikArI paryAya hovAthI te azuddhatA paNa cetanarUpa che. AtmA guNa tathA paryAyano samudAya hovAthI AtmAna bhAvakarmarUpa paryAya te AtmAno aMza che, tethI AtmAnA aMzane paNa AtmA kahyo che. bhAvakarmane cetanarUpa kahyAM che. AtmAnA bhAvakarmanA nimittathI AtmA kAmaNavagarNArUpa pudgala paramANuM grahaNa kare che. jo AtmAmAM vikArIbhAva utpanna na thAya, to dravyakarmano paNa baMdha thato nathI. bhAvakarma cetana hovA chatAM, jaDa paNa kahevAya che, kAraNa ke paradravyanA nimittathI utpanna thAya che. AtmAmAM utpanna thato kSaNika vikAra hovAthI, trikALI jJAyakabhAvanI apekSAe bhAvakarma jaDa che. Ama, rAgAdi bhAvakane cetana tathA Da ema baMne ravarUpe jANavA te anekAMta daSTi che. jo bhAvakarmane sarvathA cetana kahIe, to bhAvakarmane AtmAno ravabhAva kahevo paDaze. tathA jo bhAvakarmane sarvathA jaDa kahIe, to jIva potAnI azuddhine paNa pararUpa jANIne, tene dUra karavAno prayatna ja nahi kare. Ama, bhAvakarmane potAnI azuddha paryAya jANIne, dravya svabhAvathI bhinna mAnIne svabhAvamAM sthita thavuM joIe. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262] Atmasiddhi anuzIlana * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. "AtmA zuddha jJAnAnaMda che tene bhUlIne rAga-dveSano vikAra mAro che ema mAnavuM, rAgarUpa rahevuM te bhAvakarma che. AtmAnI vikArI avasthArUpa bhUlanuM nimitta pAmIne kAryaraja coMTe te dravyakarma che, e rIte dravyakarmanuM nimitta jIvanA rAga-dveSa che. jIvanA rAgadveSa te azuddha avasthAdaSTie jIvanuM bhAvakarma che. ATha karmo to jhINI dhuLa che, te nimitta che. ahIM ema kahevuM che ke, jo jIva taddana asaMga ane zuddha ja hoya to karmarajanuM ane rAgAdinuM paraspara nimittapaNuM paNa na hoya. jIvanI vibhAvarUpa dazA che tyAM ja vAtikarmamohakarma nimitta che. zubha-azubha, puNya-pApanI avasthAmAM jIva mArApaNAnI bhrAnti kare che; huM rAga-dveSI chuM ema mAnavAnI bhUla kare che; nirdoSa zAMtasvarUpa jJAtAdraSTA te huM nahi, paNa zubha-azubha vRttine huM ane dehAdinA kArya huM karI zakuM chuM ema mAnato paravastumAM rAgadvArA joDAya che, eTale jIvane mithyAtvakarmanA udayamAM joDAvAthI mithyA abhiprAyano saddabhAva hoya tyAM sudhI potAnA jJAnaguNamAM UMdhAI thAya che. AtmAno samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa zuddha dharma che te bhUlIne puNya-pApa, rAgAdimAM ane dehAdimAM sukhabuddhi tathA paramAM katabuddhi thavI te bhrAMti che; te jIvano avaguNa che, te kAMI jaDanuM kArya nathI, ajJAnapaNe potAnI zAMtine bhUlIne jaDabhAvamAM aTakyo te ajJAnarUpa bhAvakarma che. nimittamAM potAnI hayAtI mAnavArUpa UMdhI zraddhA te cetanano vikAra che. e svarUpanI bhrAMti che Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-83] [263 mATe te cetanarUpa che, chatAM te cetanano nitya vikAra che. e svarUpanI brAMti che mATe te cetanarUpa che, chatAM te cetanano nitya svabhAva nathI; kAraNa ke bhAnavaDe te doSa TaLe che. rAga-dveSano vikAra mArI che, ema mAnyo teNe parabhAvavALo potAne mAnyo che." jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhoktApaNuM jaNAya. 83 ajJAnadazAmAM, ajJAnatAthI baMdhAyelA karmanuM phaLa, jIva bhogave che. baMdhana to ajJAnathI ja thAya che. kyAreya paNa jJAnathI karmabaMdhana thatuM nathI tathA ajJAnathI nirjarA thatI nathI. jevI rIte jhera ane amRta jJAnarahita hovA chatAM, je vyakti tenuM pAna kare che, tene jhera ane amRtanuM phaLa maLe che; arthAt te padArthathI potAnI zakti anusAra zarIrane pratikULa ke anukULa phaLa maLe che. tevI rIte jJAnarahita jaDa zubhAzubhakarmo AtmAne phaLa Ape che. AtmAne karma phaLa Ape che; arthAt pudagalakarmanA udayathI AtmAne anukULa tathA pratikULa saMyogo maLe che. karmamAM evI zakti che ke, karmanA udayanA nimitta vaDe AtmAne anukULa tathA pratikULa saMyogo prApta thAya che. jevI rIte beMkamAM, jo yogya ceka jamA karAvIe chIe, to cekanA badalAmAM, beMkamAMthI paisA upADI zakIe chIe. tevI rIte AtmAmAM, jyAre je karma udayamAM Ave che, tyAre te karmanA udayathI, bAhyamAM anukULa tathA pratikULa saMyogo prApta Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264] [Atmasiddhi anuzIlana thAya che. je ceka ekavAra jamA karAvI vaparAI gayo hoya, te pharI vAparI zakAto nathI. tevI rIte je pudagala karma udaya pAmIne, AtmAne phaLa ApIne, AtmAno viyAga pAme che, pachI te karmapaNe rahetuM nathI. udayamAM AveluM karma, koI anya vargaNArUpe athavA kArmaNavargaNArUpe pariName che. mAna sahita talavAra tathA myAna vinAnI talavAra, ema te baMne talavArajJAna rahita acetana hovA chatAM, vAna sahita talavAra karatAM myAna vinAnI talavAra, vadhu ghAtaka che. tevI rIte jJAna rahita karma jaDa hovA chatAM, tenuM phaLa AtmAne maLe che. karma phaLa Ape che eTaluM ja nahi paNa zubhakarma tathA azubhakarmanuM phaLa judA prakAre ApavAnI zakti suddhAM karmamAM che. zubhAzubhakarmathI anukULatA ke pratikULatA maLatI nathI, paraMtu zubhAzubhakarmanA udayathI anukULatA ke pratikULatA maLe che. sattAmAM paDelA karmathI, AtmAne kAMI phaLa maLatuM nathI. puNyathI paisA maLatA nathI, paraMtu puNyanA udayathI paisA maLe che. e paNa vyavahArika kathana che. karmanA udayano ane AtmAnA bhAvono paNa, evo ja nimitanaimitika saMbaMdha che. je jIvane karmanA nAma paNa na AvaDatA hoya, teneya karmanuM bhoktApaNuM hoya che. kAraNa ke jevI rIte jhera athavA amRta jANanArAne tathA nahi jANanArAne, jhera tathA amRta phaLa Ape che; tevI rIte zubhAzubha karmanA nAma jANanArA tathA nahi jANanArA paNa ajJAnabhAvathI zubhAzubha karmonA phaLane bhogave che. zubhAzubha karmanA phaLano bhoktA vyavahAranayathI che. zubhakarmanA phaLamAM Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-84] - [265 anukULatA tathA azubhakarmanA phaLamAM pratikULatA maLe che, paraMtu nizcayathI saMyogonA maLavAmAM zubhAzubha karmonA udayano koI saMbaMdha nathI. kharekhara to AtmA pote potAnA svabhAvano ja bhoktA che. Ama, zubhAzubha karmanuM bhoktApaNuM siddha karyuM che. eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, e ja zubhAzubha vedha. 84 AtmA pote potAnA ja karmano bhoktA che; tenI siddhi karatA sadguru kahe che ke A jagatamAM koI rAjA tathA koI raMka che. karmanA udaya vinA, tevA bheda kevI rIte paDe? koI bALaka karoDapatinA gharamAM janma laIne, janmathI ja karoDapati banI gayo ane koI bALaka nirdhana parivAramAM janma laIne, AkhI jiMdagI puSkaLa mahenata majUrI karIne paNa eka lAkha rUpiyA paNa kamAyo nahi; temAM karmanA udayanI pradhAnatA samajavI joIe. jIvane mahenatathI, anubhavathI ke oLakhANathI kaMI maLatuM nathI, paraMtu pUrve baMdhAyelA karmanA udayathI anukULa tathA pratikULa saMyogo maLe che. koI ekavIsa varSano chokaro, nAnakaDA gAmamAMthI paisA kamAvA mATe muMbaI Avyo. te chokaro mahenata karato nathI tathA tenI pAse koI anubhava ke oLakhANa paNa nathI. dasa varSa bAda trIsamAM varSe te lakhapati thayo. pharIdasa varSa bAda cAlIsamAM varSe te karoDapati thayo ane pacAsamAM varSe rastA upara AvI gayo. jo mahenata, anubhava Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266] - [Atmasiddhi anuzIlana ane oLakhANathI rUpiyA kamAvAtA hotato, jyAre muMbaImAM Avyo hato, tenA karatAM mahenata, oLakhANa tathA anubhava vadhI gayo che; chatAM paNa pacAsamAM varSe rastA para AvI gayo. vIsa varSano chokaro mahenata, anubhava tathA oLakhANa vinAno hato ane karoDapati thayo. paraMtu trIsa varSanI mahenata karavAvALo, 30 varSano anubhavI tathA 30 varSamAM aneka oLakhANo thaI hovA chatAM paNa karoDapati banIne rastA para Avyo. eno artha e thayo ke anubhava tathA oLakhANa anubhavavALo karoDapati aMte to roDapati thaI gayo. tethI ema samajavuM ke 50mAM varSa sudhI zubhakarmano udaya rahyo tethI tyAra sudhI dhanavAna rahyo, paraMtu pacAsamAM varSe koI evAM prakAranA pApano udaya zarU thatAM mahenata, anubhava tathA oLakhANa hovA chatAM te pharI nirdhana thaI gayo. Ama, karmanA udayanA nimittathI jIvane anukULa tathA pratikULa sAdhano prApta thAya che. eka jagyAe lakhyuM che ke - che garIbonA kUbAmAM, telanuM TIpuM dohyaluM ne; amIronI kabara para, ghInA dIvA thAya che. eTaluM ja nahi, amerikAnA kUtarAM AlIzAna gharamAM rahe che, era-kaMDIzana gADImAM phare che, mana bhAvatuM bhojana jame che. paraMtu tene pALanArA mAlika pAse AlIzAna gharamAM rahevAno samaya nathI. pharavA javAnI IcchA hovA chatAM, ophisathI nIkaLine pharavA jaI zakato nathI. divasamAM ekavAra zAMtithI jamavA mATe phurasada nathI. tethI ema samajavuM ke kUtarAMno puNyano udaya che. te pUrve bAMdhelA Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-85] [267 potAnA puNya karmanA phaLane bhogave che tathA tenA mAlikane pApanA udayathI, IcchA hovA chatAM tenI pUrti thatI nathI. teno to evo udaya cAlI rahyo che ke, kUtarAM mATe kamAvuM paDe che tathA kUtarAM mATe paNa gadhAmajUrI karavI paDe che. Ama, puNyano udaya hoya to, cakravartI paNa AvIne daMDavat praNAma kare che ane pApano udaya hoya to, nokarone paNa page lAgavuM paDe che. tethI karmanA udayanuM svarUpa samajavuM atyaMta jarUrI che. phaLadAtA Izvara taNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhogathI dUra. 85 jIvane maLatA anukULa tathA pratikULa saMyogomAM Izvarano upAdAnarUpe to koI hastakSepa che ja nahi, paraMtu temAM te nimitta paNa nathI. karmanA phaLa maLavA mATe IzvaranI jarUra ja nathI. kAraNa ke je kArya, Izvara vinA thatuM hoya, temAM IzvaranI zI jarUra? Izvara jIvonA karmabaMdhana tathA tenA phaLa sahita sarva jagatane jANe-dekhe che, paraMtu te jagatanA koI paNa pariNamananA kartA nathI. karma potAnI sthiti anusAra AtmA sAthe sattAmAM rahe che. ane potAno abAdhAkALa pUrNa thatAM phaLa ApIne AtmAthI dUra thAya che. karmodaya thayA bAda te karma kahevAtuM nathI. dareka anukULa tathA pratikULa saMyogonI prAptimAM karmano udaya nimittarUpe hAjara hoya ja che. jyAre zatruno saMyoga thAya, tyAre Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268] [Atmasiddhi anuzIlana pApano udaya tathA mitrano saMyoga thAya, tyAre puNyano udaya nimitta hoya che. | krikeTanI meca nihALatI vakhate, bhAratanA khelADI sArUM rame evI IcchA hoya ane jo te khelADI sAruM na rame athavA jaladI AuTa thaI jAya, to temAM teno doSa nathI paNa mArA pApano udaya che ke mAre tene jaladI AuTa thayelo dekhavo paDyo. mAtra potAno ja nahi paNa jene jene A ghaTanA pratikULatArUpe lAge che, tevA dareka bhAratapremIno pApano udaya che; temAM ekalA khelADIno koI doSa nathI. tevI ja rIte hiMdustAnanI hAra mATe koI eka ke agyAra khelADIo javAbadAra nathI paraMtu dareka hiMdustAnapremI paNa javAbadAra che, kAraNa ke, hiMdustAnanI hAramAM, dareka hiMdustAnapremInA pApano udaya nimitta che. potAnA bAMdhelA karmanuM phaLa mane maLyuM che, temAM te khelADIno koI doSa nathI; ema vicAra karIne samatA rAkhavAno prayatna karavo joIe. je karmamAM Izvarane hastakSepa karavAnI jarUra ja nahoya, te kAryano kartA Izvarane kahevo yogya nathI. jeno, parakatvano savabhAva ja nathI, tevA AtmAmAM lIna thayelA Izvarane phaLadAtA kahevA, te mithyAtva che. teNe IzvaranuM svarUpa athavA phaLadAtAnuM svarUpa spaSTa rIte samakyuM nathI. karma, potAnI anubhAga zakti anusAra phaLa ApIne, AtmAthI dUra thAya che. jyAre karma udayamAM Ave, tyAre ema ja vicAravuM ke, pUrvamAM baMdhAyelA karma udayamAM AvIne AtmAthI dUra thayA. paraMtu karmanA udayathI je anukULatA ke pratikULatA maLe che; temAM rAga-dveSa karIne AtmA navIna karmonuM baMdhana kare che, tethI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-86] [269 AtmA karma rahita thato nathI. karmanA phaLamAM maLatA koI paNa padArthano saMyoga paNa kSaNika hoya che. karmano udaya pUrNa thatAM, udayathI prApta thayelA saMyogo paNa AtmAthI dUra thAya che. 52 vastumAM AnaMda laIne karmane bhogavavA, ema teno artha nathI paNa karmanA udayathI karma AtmAthI dUra thAya che eTale AtmAnI najIka nahi rahIne dUra thAya che ema paNa teno artha nathI. kharekhara karma udayamAM AvyA bAda karmarUpe rahetuM nathI tethI AtmAthI dU2 thayuM ema kahevAya che. te te bhogya vizeSanA, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. 86 ajJAnIjIvanA rAgAdi vikArIbhAvonA nimittathI pudgala kAryaNavargaNA jyAre karmarUpa pariNamita thayA bAda te karmanI sthitino kALa pUrNa thatAM svayaM potAnI yogyatAthI udayarUpa paNa pariName che. karmanA udayathI jIva cAra gatimAM paribhramaNa kare che. nakagati, tiryaMcagati, manuSyagati tathA devagati; Ama A cAra gatinA samUhanuM nAma saMsA2 che. cAra gati tathA mokSa e koI sthAna nathI, paraMtu tene vyavahArathI sthAna kahevAmAM Ave che. nizcayathI AtmAnI karma sahita avasthA e ja saMsAra che tathA AtmAnI karma rahita paripUrNa sAdi-anaMta zuddha avasthA mokSa che. ahIM dravya zabdano artha 'karma' samajavo joIe. karmamAM jIvane phaLa ApavAnuM sAmarthya che tathA te phaLane potAnuM nahi mAnIne mAtra jJAtA rahevuM e ja AtmAno mULa svabhAva che. paraMtu ajJAnI jIva karmodayanA nimittathI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270] [Atmasiddhi anuzIlana maLatI zubhAzubha gatimAM ekatva kare che. je jIva, pratyakSa nahi evI narakagati tathA devagatino svIkAra karatA nathI, te jIvonI mukhyatAthI A padamAM karmanA phaLathI maLatI gatinuM varNana karyuM che. sadguru tattvanI gahana vAtane saMkSepamAM samajAvI zake che. saMkSepamAM samajAvavAnA be kAraNo che temAM paheluM, sadguru pAse tattva samajAvavA mATe vizeSa samayano abhAva che. kAraNa ke jo pote bIjA jIvone tattvano vistArathI khulAso karIne samajAve ane potAno samaya ziSyane ja Ape, to potAnA svabhAvamAM lIna kyAre thAya? tethI pUrve thayelA AcAryoe paNa moTAbhAganA graMtha padyanI zailImAM ja racyA che; jethI vadhu samaya zuddhopayogadazAmAM lIna rahI zake ane bIjuM kAraNa e che ke, jo saraLabhASAno prayoga karIne saMkSepamAM ziSyane tattva samajAI jatuM hoya, to vizeSa khulAso karavAnuM koI prayojana rahetuM nathI. uparokta baMne kAraNothI guru ane ziSyanI vizeSatAnuM paNa jJAna thAya che. paheluM kAraNa gurunI mahimA batAve che ke, teo zuddhopayogamAM lIna thavAnA lakSya upadeza Apavo vagere kriyA kare che. tathA bIjuM kAraNa ziSyanI vizeSatA batAve che ke, tene saMkSepamAM paNa samajAI zake tevo jJAnano ughADa che tathA potAnI pAtratA paNa eTalI utkRSTa che. Ama, sadguru gahana vAtane paNa saraLa karIne samajAve che, jyAre kuguru saraLa viSayane paNa agharo viSaya kahIne ziSyane DarAve che; jethI ziSyane ema lAge ke amArA guru khUba ja agharo viSaya paNa jANe che. Ama, kuguru potAnA mAnanA poSaNa arthe ziSyane Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-86] [271 DarAvI ziSyanuM paNa ahita kare che ane pote kuguru hovAthI temanuM potAnuM to ahita thaze ja. Ama, ahIM sadgurue, AtmAne AtmAe karelA karmano bhoktA siddha karyo che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "AtmA anAdi anaMta che. tenI ajJAnarUpa avasthA hoya tyAre rAgarUpa, puNya-pAparUpa aneka vikArarUpe temAM bhaMga thAya che. puNyanA eka japrakAranA pariNAma hotA nathI, paNa asaMkhya prakAranA che; tema ja pApanA adhyavasAya paNa asaMkhya prakAranA che, te akhaMDa jIvadravyanI vizeSa avasthA che; te ja vakhate ajIva dravyanI anaMta zaktirUpa asaMkhya avasthAo puNya-pApanA saMyogapaNe (yogya dravyakSetra-kALa-bhAvamAM) thAya che. jIva svabhAve akhaMDa, pUrNa zuddha svAdhIna tattva che; te bhUtakALamAM nirdoSa jJAnasvabhAvapaNe mukta na hato, paNa baMdhAyelo ja hato, puNya-pAparUpa avasthAmAM aneka kSetramAM kacAMka Takayo che, eno vicAra karatAM nakkI thAya che ke, puNya-pApa, dehAdinI kriyAmAM rAgapaNe joDAIne deva, manuSya nAraka, tiryaMcanA bhava pUrve anaMta vAra jIve karyA che. jevo vikAra kare tevI avasthAnI yogyatAnA sthAna ane te jAtamAM pugadravyane bhogavavA yogya sthAnakono saMyoga thavo ja joIe, eTale ke jIva ajJAnabhAve jaDakAryano kartA nimittapaNe thayo, te avasthAne bhogavavAnuM sthAna paNa joIe. te sthAnaka cAra gati che. deva, manuSya, tiryaMca (pazu Adi) ane naraka ema cAra gatinI azuddha paryAyamAM puNya-pAparUpa Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272] [Atmasiddhi anuzIlana saMyoganA sthAnano bhogavaTo thAya che. tene bhogavavA lAyaka sthAnamAM javuM paDe che; e phaLa ApavAnI zakti svayaM yugalamAM che." kartA bhoktA jIva ho, paNa teno nahi mokSa; vityo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa. 87 ziSyae cAra padano svIkAra karyo che paraMtu pAMcamA pada viSe zaMkA karatA kahe che ke, AtmAno mokSa thato nathI. AtmA karmano kartA tathA bhoktA anAdikALathI thaI rahyo che, tethI anAdikALathI thayelAM karmabaMdhanane TALavuM saMbhava nathI. te kahe che ke, anaMta prakAranA baLavAna karma AtmAne mokSa thavAmAM vina nAkhe che, tethI AtmAno mokSa thavo saMbhava nathI. AtmA anAdi-anaMta hovAthI, AtmAnuM karmabaMdhananA phaLamAM thatuM, cAragatirUpa saMsAra paribhramaNa paNa anAdi-anaMta hoya che; evo ziSyano pakSa che. ziSya AtmAno mokSa mAnato nathI, kAraNa ke, tene jevI rIte karmanuM kartApaNuM tathA bhoktApaNuM samajAyuM che, tevI rIte mokSanuM astitva samajAyuM nathI. eka lokika kahevata che ke, pAkA ghaDe kAMThA na caDe." tevI rIte ziSya paNa ema kahe che ke, anaMtakALa vItI gayo hovA chatAM paNa AtmAmAM vikArIbhAvarUpa doSa to vartamAnamAM paNa che tethI AtmAno mokSa saMbhava nathI. evA koI mahApuruSa, A kALamAM ahIMdekhavAmAM paNa AvatA nathI ke je, zubhAzubhabhAva choDIne zuddha vItarAgabhAvane prApta thayA hoya. anAdikALathI Aja Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-87] [273 sudhI, A AtmA anaMtavAra tIrthaMkara prabhunI divyadhvani sAMbhaLavA samavasaraNamAM paNa gayo paraMtu prabhunI vANInA marmane samajyo nahi. samavasaraNamAM upasthita devonA vaibhavane tathA samavasaraNanI bAhya siddhi tarapha dRSTi karI paNa prabhunI vANI tarapha potAnuM dhyAna kendrita karyuM nahi. AtmAnA anaMta sAmarthyano ajJAnI ema paNa kahe che ke, tIrthakara bhagavAnanI vANI sAMbhaLIne paNa jevo hato tevo tyAMthI pAcho Avyo ane vANI sAMbhaLIne paNa anaMta saMsAranuM paribhramaNa karyuM hovAthI teno mokSa kevI rIte thaI zake? caturthakALamAM tIrthakara bhagavAna paNa jene saMsArathI choDAvI zakyA nahi tene pAMcamA kALamAM sadguruno upadeza kevI rIte mukta karAvI zake? arthAt jIvano mokSa thavo saMbhava nathI; ema ziSya mAne che. eka karoDapatie mane pUchyuM ke mAre mokSa joIe che ane tenA mATe karma khapAvavA che, to mAre zuM karavuM? meM tenI kasoTI letAM kahyuM ke, eka lAkha rUpiyAnuM maMdiramAM dAna ApI do; tamArA karma kharI jaze. to te bolyA ke nA, mAre badhAM karma khapAvavA nathI. mAre to mAtra aDadhA karma khapAvavA che. meM tene kahyuM ke mokSa prApti mATe karoDamAMthI lAkha rUpiyA choDI zakato nathI; jA, tane mokSa nahi maLe! kAraNa ke mokSa prApti mATe tAre lAkha rUpiyA ja nahi paNa tArI badhI saMpatino tyAga karavo paDaze ane te tyAga paNa mAtra bAhya dekhAva pUrato nahi paNa aMtaraMgabhAvonI nirmaLatApUrvaka vItarAgabhAvathI karAyelo tyAga tane mukti apAvaze. potAnI pAse karoDa rUpiyA hovA chatAM, mokSa prApti mATe eka rUpiyAno Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74] [Atmasiddhi anuzIlana paNa tyAga karavAnI taiyArI lobhI jIva batAvato nathI. tethI ziSya kahe che ke, AvI dazAmAM mokSa maLavo asaMbhava che. kharekhara to svAcya kharAba na thAya te hetuthI viSTAno tyAga kare che paraMtu jo tene paNa choDyA vinA cAlatuM hoya to mUDha lobhI ajJAnI potAnA zarIramAMthI viSTA paNa na choData. AvI tIvra mithyAtva dazAvALo jIva, mokSa pAmI zakato nathI. tathA samyakatvI mahApuruSo kayAMya dekhAtAM nathI tethI mokSanuM hovuM saMbhava nathI. zubha kare phaLa bhogave, devAdi gatimAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karma rahita na kyAMya. 88 zubhAzubhabhAvanA nimitta vaDe jIvane AyuSya karmano paNa baMdha thAya che. tathA tenA udayathI jIva AgAmIbhavamAM udayAnusAragatimAM janma le che ane te gatinuM AyuSya bhogave che. zrI mokSamArga prakAzamAM kahyuM che ke, devagati, manuSyagati tathA tiryaMcagatine zubha gati tathA narakagatine azubhagati samajavI joIe. zubhagatinA saMkSI paMcendriyajIvo ja tIrthakara bhagavAnanI divyadhvanI sAMbhaLavA samavasaraNamAM javAne pAtra hoya che. narakagatinA jIvone tIrthakara bhagavAnanI divyadhvani sAMbhaLavA maLe, evI temanI te samayanI yogyatA tathA puNyodaya paNa hoto nathI. saMsArIjIva karma rahita hotA nathI. jo manuSyagatinI mukhyatAthI kathana karavAmAM Ave, to dareka ajJAnI manuSyane pApa ane puNyano udaya hoya ja che. kAraNa ke jJAnAvaraNAdi cAra ghAti karmono udaya e pApano udaya che tathA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-88] [275 manuSyapaNuM maLavuM e puNyano udaya che. Ama, pApa ane puNya baMnethI bhinna potAno trikALI dhruva svabhAva che; tenA tarapha dRSTi karavAthI cAragatinuM paribhramaNa TaLI jAya che. azubhakarmanA phaLamAM narakAdigati na maLe, to narakAdigati ja na rahe. zubhakarmanA phaLamAM devAdigati na maLe, to devAdigati ja na rahe. tevI ja rIte zuddhabhAvanA phaLamAM mokSa prApti na thAya to mokSanuM astitva ja na rahe. jevI rIte kAraNa vinA kArya thatuM nathI, tevI rIte karmanA udaya vinA nakAdi gati maLatI nathI. je samaye AyuSyakarmano baMdha thAya che, te samaye jIvanA pariNAma anusAra AgAmI gatiyogya karmano baMdha thAya che. ghaNIvAra kahevAya che, ekavAra paNa baTATA, kAMdA khAvAthI jIva narakagatimAM jAya che. paraMtu ekavAra baTATA khAI letAM tene nakagati ja thAya athavA ekavAra pUjA-bhakti karavAthI deva gatimAM janma le, evo koI niyama nathI. koI jIve AyuSyano baMdha thayA pahelAM ghaNAM pApa karyA hoya, paNa AyuSyanA baMdha samaye pApa pravRti choDI daIne dharmamArgamAM lAgyo hoya to, tene nakAdigati na paNa thAya. tathA koI jIve AyuSyanA baMdha thayA pahelAM ghaNA puNya karyA hoya, paNa AyuSyanA baMdha samaye puchya pravRtti choDI daIne pApa karyA kare ane jo tyAre tene AyuSyano baMdha thAya to, pApa pravRtti karato hovAthI pUrve karelA puNyanA kAraNe devagati prApta karato nathI. Ama, AyukarmanA baMdha samaye puNya athavA pApabhAvanA nimittathI Ayukarma baMdhAya che. AyukarmanA baMdhanano samaya, jene AyubaMdha thato hoya, te jIva jANato nathI. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276] [Atmasiddhi anuzIlana kevaLI bhagavAna jagatanA sarva ajJAnI jIvanA AyubaMdhane jANe che paNa temane potAne AyubaMdha thato nathI. Ama je AyubaMdha ne jANe che tene AyubaMdha thato nathI ane je AyubaMdhane jANato nathI tene AyubaMdha thayA vinA raheto nathI. tethI dareka jIve dareka samaye sAvaceta rahevuM joIe. jethI pApa pravRti choDIne jIva adhyAtmamArga 52 cAlI zake. Ama, karma udayAnusAra jIvane cAragatimAM janma maraNa thAya che. cA2 gatithI sarvathA bhinna mokSagati, sarva karmanA abhAvathI pragaTa thatI AtmAnI parama zuddha avasthA che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "mane to ema lAge che ke, dayA pALIe, vrata, zIla vagere zubhakArya karIe, jagatanuM bhaluM karIe, evAM puNyapariNAmathI tenuM phala devagatimAM sukha bhogavavuM thAya che ane pApanA pariNAmahiMsA ane corI AdinA kAryo kare, karAve ane anumode to tenuM phaLa narakagati thAya, tethI jIvano mokSa thavo saMbhavato nathI. jo jIvano mukta svabhAva hoya to Aja sudhI teno mokSa kema na thayo ? anaMtakALa vItyo paNa zubha-azubha karma karI baMdhabhAva karavAno doSa vartamAnamAM paNa che. zubhabhAva baMdhanuM kAraNa che ema to ziSya ahIM samajyo che. puNyathI dharma mAnanArA to zuddha AtmasvarUpanI zraddhAthI bhraSTa che; kAraNa ke rAganI ruci hovAthI parabhAvane potAnA mAne che, kartApaNuM mAne che, temane jJAtApaNuM kAM rahyuM ? jJAtApaNAno jene Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-89]. - [277 Adara nathI teno puNayapariNAma paNa nigodanA mahA duHkhanuM kAraNa thAya che. saMsArI jIva puNya-pApa vinA hoI zake nahi. zuddha AtmAnI yathArtha zraddhA thatAM te puNya-pApano svAmI-kartA-bhoktA huM nathI, paNa huM to mArA zuddha svabhAvano ja kartA-bhoktA chuM ema sva ane parabhAvanI vaheMcaNI kare che. samyagdarzana, samyajJAna pragaTa thatAM pUrNa zuddha svabhAvanuM bhAna ane puruSArtha beu tene hoya che, evA svabhAvanuM bhAna hovA chatAM paNa je kaMI rAga-dveSa Adi doSa hoya te alpa pramANamAM thaI jAya. je temAM Takato nathI eTale saMsAramAM ruci Adara nathI tene zubhAzubha karmaphaLa nivRtta thaI jAya che." jema zubhAzubha karyapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti-saphaLatA mATe mokSa sujANa. 89 zubhAzubhakarmanA kartA tathA bhoktA saMbaMdhI padanI samajaNa thayA pachI karmathI nivRta thavAno upAya paNa ahIM sadguru batAve che. mokSane mAtra jANavAno ja nathI paraMtu sArI rIte jANIne samajavo paNa anivArya che. jene choDavAnuM tathA grahaNa karavAnuM hoya, te baMnene sArI rIte jANavA jarUrI che. AtmA zubhAzubhabhAvone bhAve che; tenA nimittathI karmabaMdhana thAya che. tathA AtmA te baMdhananA phaLane bhogave paNa che. jyAre pUrvamAM baMdhAyelA karmano udaya Ave che, tyAre pharI AtmA karmodayathI thatI avasthAmAM ekatva kare che tathA potAne paradravyanA kAraNe sukhI-duHkhI mAne che. saMsAra paribhramaNa karato AtmA eka sthAnathI bIjA sthAne gamana kare che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278] [Atmasiddhi anuzIlana jyAre mukta AtmA lokAgre anaMtakALa sudhI sthita thAya che. ajJAna ema mAne che ke, game tyAM javuM-AvavuM tathA pharavAnI chUTachATa maLavI e ja mukti che. tathA eka sthAna para besI javuM te baMdhana che. koIne ema kahevAmAM Ave ke tamane A sthAna para eka kalAka sudhI besADavAmAM Ave che ane tene kahIe ahIMthI ubhA thavuM nahi ke halavuM paNa nahi. cupacApa besavuM. tyAre sAmAvALo vyakti ema samajaze ke Aje kharekhara phasAI gayo chuM, baMdhanamAM mukAI gayo chuM. eka sthAna para cAlyA ke bolyA vinA cupacApa beThA rahevAne baMdhana mAnavAvALA jIvane to siddhabhagavAna mahAbaMdhanarUpa lAgaze. kAraNa ke siddha bhagavAna mokSa pAmIne eka sthAna para birAjamAna thayA che. teo halyA vinA sthira tathA bolyA vinA cupacApa beThA che. ajJAnIne saMsAranuM baMdhana mukti lAge che tathA siddhonI mukti baMdhana lAge che, tethI tene saMsAra choDavAnuM mana thatuM nathI. te ja vAtane daSTAMtathI samajI zakAya che. dhAro ke dAdara relve sTezana para ghoSaNA thaI ke, borIvalI javAvALI dhImI lokala pleTaphorma kramAMka eka para AvI rahI che. A ghoSaNA sAMbhaLIne pleTaphorma kramAMka eka para ubhelA loko pATA para AvI gayA. teo samajyA ke TreIna pleTaphorma para AvI rahI che. thoDIvAramAM TreIna AvI ane badhA loko TreIna nIce AvI gayA ane kapAIne marI gayA. polIse AvIne tapAsa karI, to eka vyakti tyAM Ubho hato; tenI pAsethI polIse badhI jANakArI lIdhI. aMte polIse pUchyuM ke, A badhAM loko marI gayA paNa tuM kaI rIte bacI gayo? te bolyo ke Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-90] [279 huM to AtmahatyA karavA mATe pleTaphorma kramAMka eka pa2 TreInanI rAha joto hato paNa TreIna pleTaphorma para AvI ja nahi. Ama, pleTaphorma ane pATAno sAco artha nahi samajanArA koI jIvavAnI IcchA hovA chatAM paNa mare che ane koI maravAnI IcchA hovA chatAM paNa bacI jAya che. tAtparya e che ke, zabdano satya artha nahi samajavAthI, sAdhyanI siddhi thaI zakatI nathI. tethI sadguru, mokSano sAco artha samajAve che. mokSane samajavA mATe, mokSe javAnI taiyArI hovI joIe. mokSamArgIne ja mokSa samajAya che, tethI mokSamArgI mokSa prApti mATe taiyAra che. mAtra taiyAra ja che ema nahi paNa mokSa prAptino paLe paLe puruSArtha karI rahyA che. Ama, ahIM mokSanuM svarUpa samajAvatuM A pAMcamuM pada che. vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatA, Upaje mokSa svabhAva. 90 saMsArano mArga zubhAzubhabhAva che tathA mokSano mArga zubhAzubhabhAvanA abhAvathI pragaTa thato zuddhabhAva che. jainadarzananI e vizeSatA che ke parajIvonI hiMsA ke ahiMsA mokSano mArga nathI. kharekhara nija AtmAno ghAta thato rokavo te ja dharma che. tethI zuddhopayogarUpa dharmane ja mokSano mArga kahyo che. anAdikALathI Aja sudhI anaMtakALa vItI gayo to paNa AtmA eka samaya mATe paNa svabhAvamAM lIna na thayo. AtmAnA svabhAvamAM ekatva na thavuM e AtmAnA puruSArthanI kamajorI che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280] - [Atmasiddhi anuzIlana jainadharmamAM azubhabhAva to azuddha che, sAthe sAthe zubhabhAva paNa azuddha che, kAraNa ke azubhabhAvanI jema zubhabhAva paNa saMsAranuM kAraNa che. pApa nIcI jAtinuM azuddha tathA puNya UMcI jAtinuM azuddha che; kAraNa ke te baMne baMdhanarUpa che. laukikamAM philmasTAra tathA sTAra khelADIonA paherelAM kapaDAMnI harAjI thAya che. tathA rastA para sAmAnya lokonA paherelAM jUnAM kapaDAM vecAya che. je vyakti philmasTAranA jekeTa ke TI-zarTa vagere kharIde che tene jUnAM kapaDAM kharIdavAmAM zarama AvatI nathI. paraMtu koI vyakti rastA para sAdhAraNa jUnAM kapaDAM kharIdatA zarama anubhave che. kharekhara sTAra khelADInA paherelAM kapaDAM hoya ke sAdhAraNa lokonA paherelAM kapaDAM hoya; te baMne prakAranA kapaDAM vaparAyelA jUnAM che, azuddha che. tevI rIte pApI jIva to adharma kare ja che, sAthe sAthe puNyathI paNa adharma ja thAya che. pApa e nIcI jAtinI AtmAnI azuddhi che tathA puNya UMcI jAtinI AtmAnI azuddhi che. zuddhopayogarUpa zuddhabhAva ja zuddha che tathA dharma che; jenA phaLamAM jIva saMsAra paribhramaNathI mukta thAya che. zubhAzubhabhAvane chedavA mATe AtmAno nirvikalpa anubhava thavo anivArya che. kAraNa ke, zubhAzubhabhAva AkuLatAmaya hovAthI duHkharUpa che, saMsAranuM kAraNa che. jo ke zAstra vAMcIne tarata ja AtmAnubhava thaI jato nathI. tenA mATe jIve anaMta puruSArtha karavo paDe che. laukika sAdhano saMgrahita karavA mATe jIva potAnA tana, mana ane dhana vagere sarva sAdhanone samarpita karI de che, paraMtu Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-90] - [281 anAdikALathI cAlatA AvatA saMsAracakrane rokavA mATe jIva samaya gaNe che ke ATalA kalAka svAdhyAya karyo, ATalA kalAka pUjA karI, ATalAM kalAka sAmAyika karyA. pUjya gurudevazrI kahetA ke, te je paNa karyuM e tArA potAnA hita mATe karyuM che, emAM gaNatarI karIne tenuM prardazana karavAnI koI jarUra nathI. jyAre paNa dharmano vicAra karo, tyAre ema ciMtavana karavuM ke zuddhopayogarUpa dharma ja mokSanuM kAraNa che. zubhAzubhabhAvathI rahita zuddha dhyAnarUpa AtmAno nirmaLabhAva, AtmA sAthe nitya rahe che. bAra prakAranA tapamAM dhyAnano krama bAramo che. upavAsa vagere tapa to zarIrathI saMbaMdhita hovAthI nitya TakI rahevAno prazna ja upasthita thato nathI. jyAre dhyAna eka evuM tapa che; tenA phaLamAM jIvane kevaLajJAna tathA nirvANa thAya che. eTaluM ja nahi, anaMtakALa sudhI A zuddhopayogarUpa muktAvasthA chUTaze nahi; tethI mokSArthI jIvanuM kartavya che ke, zubhAzubhabhAvathI nivRta thaI zuddhabhAvasvarUpa vItarAga dharmamAM pravRtta thAya. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. - "karma sahita anaMtakALa vItyo, te zubhAzubha karma pratyenI jIvanI Asaktine lIdhe vItyo. jJAtApaNuM bhUlIne upAdhimAM jIva aTakyo, ane tethI upAdhirUpa thayo; paNa huM to zubhAzubha bhAva rahita jJAnadhana chuM, mArAmAM paravastuno dharma zI rIte saMbhave? huM eno ane e mArA evA baMdhabhAvamAM anaMtakALa vItyo paNa tenAthI udAsIna thaI mAtra jJAtapaNe rahevAthI zubhAzubha bhAva chedAya che, ane tethI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282) [Atmasiddhi anuzIlana mokSasvabhAva pragaTa thAya che. dehamAM ekakSetre jJAnano vyApAra ane te jJAnanI kSaNe-kSaNe thatI avasthA ane te ja kSaNe, te ja kSetre pUrva karmathI zubhAzubha avasthAnI pragaTadazA Upaje che. te rAga, harSa, zoka Adi maline pariNAma prakRtino pAvikabhAva che, temAM je prItithI akaTavuM thAya che te bhUla che, mATe te bhUla TALI zubhAzubha rAgathI bhinna jJAtA-draSTA jIva rahe to te saheje nivRtta thAya che. bhUlarUpa dazA A jIve karI che te bhUla nirmaLa jJAtApaNe TALa, to tAruM svarUpa mokSasvarUpa ja che. jJAtApaNAmAM TakI rahevArUpa puruSArthathI pragaTa mokSadazA-pUrNa pavitratA thaI zake che. yathArtha abhiprAya baMdhAI gayo ke zubhAzubha pAdhika kArya bhalAM nathI, e mAro svabhAva nathI. ema potAnI pUrNa zuddhatAne jANavAthI ane mAnavAthI, abaMdhapariNAme baMdha-avasthA TaLe che ane nirupAdhikatA pragaTe che." dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvatapade, nija anaMta sukha bhoga. 91 A gAthAmAM lokAgre sthita siddha bhagavAnanuM bAhya tathA AMtarika svarUpa spaSTa karyuM che. bAhyamAM zarIra rahita azarIrI dazAne prApta thayelA siddha bhagavAna saMpUrNa karmothI mukta hoya che. siddha bhagavAna je AkAza pradeza para birAjamAna hoya che, te pradeza para chae dravyano saMyoga hovA chatAM, anukULa ke pratikULa saMyogonA bhedathI pAra thaI gayA che. jyAM sudhI karmano udaya hoya tyAM sudhI AtmAne maLatA saMyogomAM anukULatA tathA pratikULatAnA bheda paDe Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-91] [283 che. rAgAdi vikArI bhAvakarma, jJAnAvaraNAdi dravyakarma tathA zarIrAdi nokarmano sarvathA abhAva thayo hovAthI, sarva siddha paramAtmA paryAya dRSTie paNa samAna che. munino, munidazAthI sIdho mokSa thato nathI. munidazAthI arihaMta tathA arihaMta avasthAthI ja mokSa thAya che. tame siddhakSetra 52 vAMcyuM haze ke A bhUmithI ATalA karoDa muni mokSe gayA che. teno artha paNa ema ja samajavo joIe ke muni mokSamAM jatAM nathI paNa arihaMta mokSa pAme che. sAmAnya kevaLInI mukhyatAthI 'muni' zabdano prayoga karavAmAM Ave che jyAre AtmA siddha dazA pAme che, tyAre zarIra ahIM ja choDI de che ane siddhazilA para lokanA agrabhAga para birAjamAna thAya che. siddhakSetranuM mahatva eTalA mATe paNa che ke ApaNe jyAre e kSetra para UbhA hoIe, tyAre te kSetranI bilakula upara mukta pAmelA siddha paramAtmA Aje paNa che, te anumAna dvArA vicAra karatAM samajI zakAya che. giranAra parvatanA lokAgra bhAga para Aje paNa neminAtha bhagavAna sthita che. AtmA siddha dazA pAme tyAre urdhvagamana kare che. AtmA eka samayamAM sAta rAju gamana karIne lokAgre birAjamAna thAya che, te paNa karmodayanA nimitta vinA! mokSa thAya tyAre ADuM gamana ke trAsuM gamana to thatuM ja nathI tathA mokSadazA pAmyA pachI gamana paNa thatuM nathI. tethI dareka siddhakSetranA lokAgra bhAga para mukta thayelA AtmA Aje paNa birAje che tathA anaMta kALa sudhI birAjamAna raheze. mokSane zAzvata pada paNa kahevAya che, kAraNa ke te ekavAra pragaTa thayA pachI kayAreya paNa chUTe nahi tevuM zAzvata pada che. mokSe jaI zakAya che paNa tyAMthI pharI A saMsAracakramAM pAchA AvI zakAtuM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284] [Atmasiddhi anuzIlana nathI. sAyakalanI TyubamAM eka vAla hoya che, te vAlanA kAraNe TyubamAM havA bharI zakAya che paNa pAchI bahAra AvI zakatI nathI. tevI rIte mokSagamana to thAya che paNa mokSathI Agamana thatuM nathI. jJAnanuM parAdhInapaNuM chUTI jatA sukhanuM parAdhInapaNuM paNa chUTI jAya che. siddha bhagavAna anaMtasukha bhogave che. sukha bhogavavuM, e AtmAno svabhAva che; tethI sukhane bhogavavAnuM choDI devA mATe sadguruno upadeza nathI. parapadArthamAMthI sukha mAnavAnuM choDIne svabhAvathI sukha bhogavavuM doSarUpa nathI. tethI kRpALu deve kahyuM che ke, 'nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda lo game tyAMthI bhale' arthAt jemAM 52 padArthanI paMcamAtra paNa apekSA na hoya, evo nirAkuLa AnaMda tathA sukha potAnA svabhAvamAMthI pragaTa karavA joIe. siddha bhagavAna anaMta sukhI che, kAraNa ke anaMtaduHkhanA nAza thavAthI pragaTa thayeluM sukha paNa anaMta ja hoya che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. ''siddha eTale pUrNa zuddha kRtakRtyadazA. jemAM kaMI karavApaNuM nathI. prathama zubhAzubha pariNAmanI hInAdhika avasthA ane tevI ja sthitivALA dehAdi saMyoga maLatA hatA; te upAdhibhAvanuM pharI grahaNa na thAya evA zuddha vItarAga-abaMdhabhAva vaDe te jAtanA puruSArthanI sthiratAthI, te te saMyogano viyoga thAya che. je pUrva karma sattAmAM paDyAM che tenI abaMdhapUrvaka nirjarA thAya, ane tevI rIte dehAdinA sarvathA viyoga sahita mokSasvabhAva pragaTe che, ane 'nija anaMta Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-92]. [285 sukhabhoga bhogave. koI ema mAne che ke, mokSamAM svataMtra svasattA nathI, eka advaita ja che, tethI samaye samaye anaMta AnaMdano bhogavaTo nathI; kAraNa ke anubhavavuM ane anubhavanAra e be bhedathI to Ata thaI jAya che, mATe tyAM bhogavavApaNuM kaMI nathI, ema mAnanAra mArthInA matanuM nirAkaraNa nija anaMta sukhabhoga bhogave che ema jaNAvI ahIM kahyuM che." hoya kadApi mokSapada, nahi avirodha upAya; - karmo kALa anAdinA, zAthI chedyAM jAya? 92 ziSya pahelA mokSanI sattAno svIkAra paNa karato na hato. paraMtu have sarunA samajAvavAthI tathA potAnI yuktinA avalaMbanathI mokSane saMbhava mAne che. te kahe che ke, mokSa hoya paNa mokSano mArga hoto nathI. nAstirUpe zaMkA karIne te mokSanA mArga vize samAdhAna Icche che. ziSya kahe che ke mokSano avirodha upAya hoto nathI, kAraNa ke anAdikALathI bAMdhelA karmone kevI rIte dUra karI zakAya? AtmAe anAdikALathI baMdhAyelA karmone bhogavavA paDe che; tene saMpUrNa rIte dUra karyA vinA mukti maLatI nathI; to tene kevI rIte dUra karI zakAya? kharekhara pUrve bAMdhelA karma udaya pAmIne athavA nirjarAnA mAdhyamathI AtmAmAMthI dUra thAya che. jIvane anukULatA tathA pratikULatA karmanA udayathI prApta thAya che, paraMtu mokSa ke mokSamArga karmanA udayathI nahi paNa karmodayanA abhAvathI pragaTa thAya che. ajJAnI jIvane anAdikALathI Aja sudhI, eka samaya Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286] [Atmasiddhi anuzIlana mATe paNa karma rahita dazA prApta thaI nathI. ajJAnIne dArika, vikriyika vagere zarIrano viyoga aneka vAra thayo che. paraMtu kArpaNa zarIra vinA jIva eka paLa mATe paNa rahyo nathI. pUrva deha choDyA pachI tathA navina dehane dhAraNa karyA pahelA vigraha gatimAM paNa jIvane tejasa tathA kArmaNa zarIra hoya ja che. ziSyane AtmAnI nityatAno svIkArato thayo che, sAthe sAthe karma ane AtmA vacce " anAdikALathI ekakSetrAvagAha baMdha thayo che teno paNa nirNaya thayo che. ziSyane AtmAnA apUrva puruSArthanuM bhAna nathI tethI mokSa saMbaMdhI zaMkA kare che. te ema mAne che ke jeTalo kALa karmabaMdhana mATe thayo, teTalo kALa karmanI nirjarA mATe lAgaze. kharekhara anAdikALanA karmabaMdhanane TALavAnI zakti zuddhAtmAmAM nitya rahelI che. karmano kSaya karavA mATe karma tarapha daSTi karavAnI koI jarUra nathI, kAraNa ke karma tarapha daSTi karavAthI puruSArtha thato nathI. tethI ravabhAvanA lalace karmano kSaya thAya che. ziSyane karmano kSaya karavo che tethI atyaMta AturatApUrvaka karmakSaya saMbaMdhI zaMkA vyakta kare che. jeTalo samaya gharanuM bAMdhakAma karavAmAM lAge che eTalo kALa gharane toDavA mATe lAgato nathI. tevI rIte jeTalo samaya karmabaMdhana thavAmAM lAge che eTalo kALa karmakSaya mATe lAgato nathI. paraMtu ziSyane te viSayanuM jJAna tathA zraddhAna nahi hovAthI mokSamArga saMbaMdhI aneka prakAranI zaMkA vyakta kare che. karmabaMdhanathI chUTyA vinA atIndriya sukha prApta thatuM nathI. tethI ziSya baMdhanathI chUTavAno upAya jANavA Icche che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-93] - -- [287 athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka; temAM mata sAco kayo, bane na eka viveka. 93 A jagatamAM aneka mata tathA darzana che. teo judA judA prakAre mokSano upAya batAve che. temAnA kyA matane sAco mAnavo teno nizcaya thaI zakato nathI, tethI sadguru pAsethI ziSya potAnI zaMkAnuM samAdhAna Icche che. mahadaMze loko tene ja sAco mata kahe che, jene pote pALato hoya athavA tenA parivAramAM je mata sAco manAto hoya. jenadarzana ja satya che ema kahevA mAtrathI, tenA satyanI siddhi thaI zakatI nathI. tethI kone satya darzana mAnavuM evo ziSyano prazna che. A jagatamAM, vartamAnamAM mata tathA darzananA bheda aneka che. pratyeka darzanamAM peTA bheda paNa puSkaLa che tathA dareka peTA darzananA guru paNa aneka che ane te gurunA upadezamAM paNa khUba ja vistAra hovAthI kyA gurune tathA kyA upadezane satya mAnavo joIe? dravya, kSetra, kALa tathA bhAvanI apekSAe judA judA prakAranI upadeza zailI hoya che. tethI ziSyane potAnA dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane anurUpa zailIthI satya samajavAnI jijJAsA che. ziSyane satya darzanano nirNaya thayo nathI, te ziSyanI kamajorI che paNa dareka matane samajyA vinA satya mAnI levA paNa taiyAra nathI, tethI satyanI zodha karavAno abhilASI che; te ziSyanI mahAnatA che. satyane na jANavuM, emAM jJAnAvaraNIya karmano udaya nimitta che tathA satya jANavAnI jijJAsA ja na thAya, temAM mohanIya karmano udaya nimitta che. jJAnIe mohanA udayane saMsAra paribhramaNanuM nimitta kAraNa kahyuM che. kuguru, kudeva, kudharma tathA kuzAstramAM satya svarUpanI kalpanA karI jIva gAMDAnI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288] [Atmasiddhi anuzIlana jema lepAI rahyo che. jo ke gAMDo mANasa sAjo thaI zake che paraMtu sAjo mANasa gAMDapaNa kare athavA gAMDo mANasa potAnuM gAMDapaNa na svIkAre, to kyAreya sAjo thato nathI. tevI rIte ajJAnI tenA ajJAna bhAvane dUra karIne jJAnI thaI zake che paraMtu zAstranA mAdhyamathI AtmA tathA jagatanA svarUpane jANanAro ajJAnI, jANato thako parapadArthamAM joDANa kare athavA potAnA ajJAnano svIkAra ja na kare to te jJAnI thaI zakato nathI. ziSya pote nirNaya laI zakato nathI, tenuM jJAna tene hovAthI viveka to jAgRta che paraMtu ajJAnane svIkAravA mAtrano viveka sAdhakanuM sAdhya nathI. jyAre sAdhaka satyane jANe, tyAre ja kharo viveka jAgyo; ema kahevAya. je loko ema mAne che ke, badhA dharma sAcA che; tevA loko karatAM ahIM ziSyanI dazA ghaNI utkRSTa che kAraNa ke tene eTalo nirNaya to thayo che ke badhAM darzana sAcA hotA nathI. kAraNa ke rAga tathA vItarAga baMne virodhIbhAva dharma ke dharmanuM kAraNa paNa hoI zake nahi. tethI satya dharmano nirNaya Aje na thAya to hatAza ke nirAza na thavuM joIe. satyanI zodha cAlu rAkhanArane, eka divasa satya hAthamAM AvyA vinA rahetuM nathI. je mANasa cAlato ja nathI, tenA mATe eka mITa2 aMtara paNa dUra che paNa je potAnA kadama AgaLa vadhAvI rahyo che, tenA mATe hajAro kilomITaranI dUrI paNa nikaTa che, tevI rIte jene satyanI zodha mATe prayatna prAraMbha karyo ja na hoya, tenA mATe satya khuba ja dUra che athavA asatya ja satya che paraMtu puruSArthI jIva nizcitarUpe satyane pAmaze kAraNa ke teno puruSArtha prAraMbha thaI cUkyo che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-94] - [289 kaI jAtimAM mokSa che, kayA veSamAM mokSa; eno nizcaya na bane, ghaNAM bheda e doSa. 94 ziSyane zaMkA che ke kaI jAtithI mokSa thAya tathA vezathI mokSa thAya? jyAM sudhI teno nizcaya na thAya tyAM sudhI ghaNAM bheda utpanna thAya che, je doSarUpa che. vartamAnamAM aneka jIva munidazA dhAraNa karIne paNa jAti ane veza choDatA nathI, tethI ziSyane mokSamArganuM satya svarUpa samajavAnI utkaMThA thavI yogya ja che. dIkSA lIdhA pachI paNa potAne jena mAne te paNa sAcA sAdhu nathI. kAraNa ke AtmajJAnI muni potAne jena nahi paNa manuSya ke muni paNa mAnatA nathI. teo zraddhAnamAM to potAne trikALI dhruva bhagavAna AtmA ja mAne che. mokSa meLavavA mATe zarIra kaI jAtimAM janmeluM hovuM joIe tathA zarIranA saMyogomAM mukhyarUpe veza kevo hovo joIe; tevA prakAranI zaMkAne ziSyae saMkSepamAM pUchI che ke kaI jAtimAM tathA kyA vezathI mokSa thAya che? A graMthanI racanA thaI haze tyAre paNa kuLadhArI guru tathA vezadhArI sAdhune pUjavAnI paraMparA cAlatI haze. jenA kAraNe ziSyane mokSamArganA saMdarbhamAM jAti tathA veza saMbaMdhI prazna uThyo che. A jagatamAM koI zvetAMbara to koI pItAMbara veza dhAraNa karavAne mokSamArga mAne che. kaI nizcita jAtimAM janma levAthI mokSa pAmI zakAya? jo ke vartamAnakALamAM jAti saMbaMdhI bhedabhAva ocho thaI rahyo che ane TUMkA kapaDAM paheravAnuM paNa prAraMbha thaI gayuM che. eka divasa evo paNa Avaze jyAre jAtinA koI bheda nahi hoya ane Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290] - Atmasiddhi anuzIlana koI vyaktinuM zarIra kapaDAMthI DhAMkeluM paNa nahi hoya. jAtino bheda TaLI javAthI tathA veza chUTI javAthI dareka jIva mokSamArga pAmI gayA haze ema teno artha na samajavo joIe. kAraNa ke mokSamArganI prApti mATe bAhya tyAganI anivAryatA hovA chatAM paNa, tenA mATe AMtarika zuddhine pradhAnatA ApavAmAM AvI che. koI paNa vyakti UMcI jAtimAM janma levAnI IcchA karato nathI kAraNa ke, janma to thaI cUkyo hovAthI tenI jAtine badalI zakAtI nathI paraMtu paheraveza UMco ja paheravAnI IcchA dareka vyakti kare che. eka divasa ja nahi, dina-pratidina sArAM kapaDAM paherI, kapaDAMne lakSamAM rAkhIne potAnI barAbarI bIjA sAthe kare che; tethI ziSyae ahIM veza saMbaMdhI paNa prazna pUchyo che. sapheda vastra paheravAthI mokSa maLato hoya to sapheda kapaDAM paheravAvALA dareka minisTarone mokSa maLavo joIe kAraNa ke teo sapheda kapaDAM ja nahi paNa cappaleya sapheda pahere che. tathA vastrAdi nahi paheravAthI paNa mokSa thato hoya to dareka pazu-pakSI nagna che tethI dareka prANIne mokSa mAnavo paDaze. Ama, ziSya mokSa prAptino kharo upAya jANavAno Icchuka che. ahIM jAti ane vezanI mukhyatAthI mokSamArga vize ziSyae zaMkA vyakta karI che, tenuM samAdhAna sadguru AgaLa karaze. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. brAhmaNa kahe ame UMcA, kSatriya kahe ame UMcA, ema potAnA kuLadharmathI kalyANa mAne che. brAhmaNa Adi jAti potAne mokSanA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-95) [291 adhikArI mAne che, paNa brahma AtmAnuM svarUpa che tene je samaje, ane jJAnasvarUpamAM sthira rahe, te jJAnI svayaM brAhmaNa che. hajAra veza ane hajAro mata-matAMtara ziSya jANyAM che, ane mata-matAMtara ke pakSa Adi ghaNAno khyAla hovAthI te mata-matAMtara ke pakSomAM zuM hoya che, te sadguru bhagavAna samajAve to potAthI samajAya tema che. ema ziSyane khAtarI hovAthI A AzaMkA rajU karI che. gAthA 93mAM viveka karavAnI bhAvanA che ane A gAthA 94mAM nirNaya karavAnI bhAvanA che. ahIM to evo ziSya che ke je ekAda bhavamAM apUrva taiyArI vaDe guru sAthe ja mokSa pAme. jene mokSa joIto hoya teNe Avo veza ane AvI kriyA karavI paDaze, amuka jAtanI dehanI kriyAthI ke puNyathI AtmA jAge che, ema ghaNA matArthIo mAne che; to he zrIguru! AtmasvarUpa bhagavAna kayA vezathI prasanna thatA haze ? daMDa rAkhavAthI ke choDavAthI, jaMgalamAM javAthI, dhyAna karavAthI ke bAhya tyAgathI? vagere jagatamAM ghaNA abhiprAya che temAM kyo mata sAco haze? e vagere AzaMkA A gAthAmAM ziSya rajU karI che." tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa-upAya; jIvAdi jANyA taNo, zo upakAra ja thAya? 95 ziSya kahe che ke jo mokSano mArga na hoya to mokSanI mahimAnuM kaMI mahatva rahetuM nathI. jIvAdika dravya, sAta tatva tathA nava padArthanuM svarUpa jANIne mokSano mArga siddha na thato hoya to pUrva prApta kareluM zAstrajJAna anupayogI siddha thAya che. mokSa hoya paNa jo mokSamArga Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292) [Atmasiddhi anuzIlana ja na hoya to mokSa paNa nirarthaka kahevAze. sAdhakane sAdhyanuM jJAna hoya paNa sAdhya sudhI pahocADanArA sAdhananuM jJAna na hoya toya sAdhyanI siddhi thaI zakatI nathI. tethI sAdhakane sAdhyanI jema sAdhya prAptinA sAdhananuM paNa jJAna hovuM anivArya che. ziSyae pahelA AtmA saMbaMdhI zaMkA karatI 48mI gAthAmAM kahyuM hatuM ke, mATe che nahi AtmA, mithyA mokSa upAya." tyAM ema kahyuM hatuM ke AtmAnA astitvanI siddhi thatI nahi hovAthI, mokSano mArga paNa mithyA che arthAt pahelA padanI siddhi na thAya to aMtima padanuM koI prayojana rahetuM nathI. jyAre A gALAmAM mokSamArga saMbaMdhI zaMkA karatA kahe che ke jo mokSamArga siddha na thAya to AtmAne jANavAthI AtmAnuM kaMI Atmahita thatuM nathI eTale ke jo chaThuM pada siddhana thAya, to tenA pahelA batAvavAmAM AvelA padane jANavAno koI artha nathI. Ama, AtmA sAdhaka, moNa sAtha tathA mokSamArga sAdhana ema traNeya vizeSonA astitvano daDha nirNaya thayA vinA Atmasiddhi thaI zakatI nathI. ziSyanI zaMkAmAM ja samAdhAna chupAyeluM che. jIvAdi sAta tattvanA jJAnane samyajJAna kahevAya che. ratnatrayanI prApti e ja mokSamArganI prApti che. sadgurue samajAvelA jIvAdi sAta tattvane jANavAnuM phaLa mokSamArganI prApti che. sazurue batAvelA tattvopadezane jIvanamAM apanAvIne jyAre AtmajJAna pragaTe tyAre sadgurudevano ApaNA para kharo upakAra thayo ema kahevAya. A graMthamAM anekavAra upakAra zabdano prayoga thayo che. ajJAnI upakAra zabdano prayoga Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-96] . - [293 potAnA dainika jIvanamAM paNa karato hoya che paraMtu dareka vyaktine potAno upakAra mAnato nathI. kharekhara jIvAdi tattvonA prarUpaka graMtho ApaNA parama upakArI che. mokSamArgamAM sAcA deva-zAstragurunA upakAranuM mahatva apAra che. tethI vItarAgI deva-zAstragurune mokSamArgamAM upakArI tathA AtmAnA hitakArI samajavA e kAryakArI che. jIvAdi zabdamAM jJAna nathI paNa AtmAmAM jJAna che. tethI "AtmA' zabdamAM garbhita bhAvane pakaDavA joIe. jIvAditattvane jANavA chatAM mokSa nahi pragaTe to pUrve karelI mahenata vyartha jaze tethI ziSyane AtmA karatA mokSa meLavavAnI tAlAvelI vadhI che. e ja kAraNa che ke AtmArthI karatA mumukSunI saMkhyA vadhu hoya che. pAMce utarathI thayuM, samAdhAna sarvAga; samajuM mohapAya to, udaya udaya sadbhAgya. 96 ziSyane pAMca zaMkAnA uttarathI purNa samAdhAna thayuM che tathA chaThThA padane paNa samajavAnI atyaMta tAlAvelI che. "udaya udaya sadbhAgya parathI samajI zakAya che ke ziSyane sadgurunI tathA sadgurudvArA prApta thayelA samAdhAnanI vacanAtIta mahimA che. pAMca pada samajyA hovAthI pAMca padanI samajaNano ja ziSya svIkAra kare che ane chaThThA padanI ajJAnatAne lIdhe utpana thatI zaMkAno paNa svIkAra kare che. A kALamAM evA prAmANika ziSya paNa maLatAM nathI, ke je potAnI dazAne yathArtharUpe guru samakSa vyakta kare. ahIM to eka padano uttara maLe to pAMca padanA uttara potAnI rIte zodhavAnI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294]. [Atmasiddhi anuzIlana koziza karatA hoya evA jIvo paNa che. teo zAstra vAMcana ke guru vacana dvArA thoDuM jJAna laIne, potAne AtmajJAnI ghoSita karatAM hoya che. A pada parathI Atmasiddhi zAstranA pAtra ziSyanI pAtratAnuM anumAna karI zakAya che. A kALamAM ema paNa bane che ke pote ja samajyA vinA bIjAne samajAvavAno prayatna karatA loko potAne ane bIjAne paNa vikaTa paristhitimAM mUkI de che. samajAvavAno bhAva karavA karatAM, pote samajavuM vadhu hitakArI che. tattvanuM svarUpa pote samajavuM, e gharma che tathA pote samajeluM satya, anyane samajAvavuM, e puNya che. samajavAnuM phaLa mokSa che tathA samajAvavAnuM phaLa varga eTale saMsAra che. samajavAnI kriyA svAdhIna che jyAre samajAvavAnI kriyA parAdhIna che. AtmAno ravabhAva samajavAno che, samajAvavAno nahi, evuM samajAvanAra pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI hatA. Atmasiddhi zAstranA pahelA ja padamAM kahyuM che ke svarUpane samajyA vinA AtmA anaMta duHkhI thayo che. tyAM ema nathI lakhyuM ke svarUpane samajAvyA vinA AtmA anaMta duHkhI thayo che. tethI ema samajavuM ke samajAvavAno Agraha choDIne samajavAno puruSArtha karavo e ja Atmahita karavAno eka mAtra upAya che. sAmAnya ajJAnI karatA A graMthanA pAtra ziSyanI dazA utkRSTa che, kAraNa ke te tattvanI samajaNa thavAne puNyano udaya mAne che. sAdhAraNa rIte ajJAnI bhautika sAdhanonI anukULatAnA sadbhAvane tathA pratikULatAnA abhAvane puNyodaya mAne che. evAM keTalAMya Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-97]. - [295 mAtA-pitA hoya che ke jemanA saMtAna janmathI karoDapati hoya che, paraMtu te saMtAno bauddhika dRSTie ati maMda hoya che. te saMtAnone puNyanA udayathI bAhya sAdhanonI anukULatA to maLI, paNa tIkSNa buddhi na maLI. ziSyae udaya zabdano be vAra prayoga karIne tattvane samajavAnI jijJAsAne vacana dvArA vyakta karI che. jene tattva samajavAnI ruci hoya, tene jyAM sudhI tattvanI samajaNa na thAya, tyAM sudhI cena paDatuM nathI. te satyanI zodhamAM vyasta thaI jAya che. viSayabhoganA vikalpo maMda paDe che. aMtaraMga pariNAmonI nirmaLatA vinA tattva samajAtuM nathI. kharekhara, bhAgya arthAt karmodayano nAza thavo, e ja sadbhAgya che. ziSyane mokSano mArga jANavo che, mAnavo che tathA te mArga para cAlavuM paNa che. temAM ja ziSya potAnuM sadbhAgya samaje che. pAMce uttaranI thaI, AtmA viSe pratIta; thAze mokSa upAyanI, sahaja pratIta e rIta. 97 pAMca uttarathI AtmAnI pratIti thaI hovAthI, chaThThI mokSanA upAya saMbaMdhI padanI paNa pratIti thaze ema kahIne sadagurue ziSyanA manobaLane daDha karyuM che. kharekhara paheluM pada ja nahi paNa pUrve samajAvelAM pAMceya pada AtmAthI saMbaMdhita hovAthI, ahIM mAtra AtmA vize pratItinA vAta kahI che. eTaluM ja nahi paraMtu chaThuM pada paNa AtmAthI ja saMbaMdhI che, tethI sadgurune paNa e vAtanI pratIti che ke ziSyane pAMca padanI pratIti thaI hovAthI chaThThA padanI paNa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296]. [Atmasiddhi anuzIlana pratIti thaze. ziSyanI jijJAsA tathA utkaMThA dekhIne sadguru AtmavizvAsa sAthe kahe che ke ziSyane chaThThA padanI paNa pratIti thaze. sadguru potAnA ziSya mATe draDhatApUrvaka pratIti thaze, ema kahe che, te paNa ziSyanI mahAnatA che. kAraNa ke A kALamAM evA viralA bhAgye ja koI hoya che ke jene AtmAnI saMpUrNa pratIti thaze ja, ema sadguru kahI zake. kharekhara A kALamAM A bhUmi para sadguruno yoga paNa durlabha ja che. paheluM ja pada AtmAthI saMbaMdhita che, ema na samajavuM joIe kAraNa ke dareka padamAM AtmAnI carcA Ave che. tethI ahIM ema kahyuM che ke pAMca uttarathI ziSyane AtmAnI pratIti thaI che. paraMtu jyAM sudhI mokSamArganI paNa pratIti na thAya, tyAM sudhI AtmAnI pUrNa pratIti thatI nathI. mokSamArga AtmAno aMza che arthAt samyagdarzana AtmAnA zraddhAguNanI paripUrNa zuddha paryAya che. pAMca uttarathI thayelI pratItine samyagdarzana na kahevAya. jyAre saMpUrNa dravya, guNa tathA paryAyanI pratIti thAya tyAre samyagdarzana pragaTa thayuM ema kahevAya. ziSyane pAMca zaMkAnuM sahaja samAdhAna thayuM che, tethI ziSyane chaThThI zaMkAnuM paNa sahaja samAdhAna thaze. sahajano artha e che ke ziSyae samAdhAna meLavavA mATe potAno mata joDavAnI jarUra nathI. samyagdarzana, samyajJAna tathA samacAritra e traNeyanI ekatA mokSamArga che. ajJAnI mokSamArga saMbaMdhI sauthI vadhu bhUlo kare che. tethI tenA vize paNa spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. pAMca pada samajyA che tethI chaThTha pada paNa samajAze. jevI rIte eka vepArIe koI bIjA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-97). - [297 vepArIne kula cha lAkha rUpiyA cUkavavAnA hoya ane pAMca lAkha rUpiyA cUkavAI gayA hoya, tyAre jo leNadAra vepArI pUche ke, bAkI rahelAM eka lAbha rUpiyA kyAre cUkavazo? tyAre pahelo vepArI kaheze ke, "tane cha lAkhamAMthI pAMca lAkha to cUkavI dIdhA che, to bAkI rahelA eka lAkha paNa cUkavI daIza. tuM mArA para vizvAsa rAkhaje." tevI rIte sadguru ahIM ziSyane kula cha pada samajAvavA mAMge che; temAMnA pAMca pada to ziSyane samajAI gayA che, tyAre jo ziSya ema kahe ke, chelluM pada paNa samajAvo to mAruM sadbhAgya kahevAze. tethI sadguru kahe che ke tane cha padamAMthI pAMca pada jevI rIte samajAyA che, tevI rIte bAkI raheluM chaThuM pada paNa paNa samajAze ane pratIti paNa thaze. ziSyane kahe che ke basa, tuM sadguru para zraddhA rAkhaje. je sadgurue pAMca zaMkAnuM samAdhAna karyuM che, e ja sadguru chaThThI. zaMkAnuM paNa sahaja samAdhAna karaze. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. A 97mI gAthAmAM zrIgurue AzIrvAda Apyo ke tane samajAze, ane tAruM parama kalyANa thaze, Avo Atmadharmano mahimA-tenuM vartamAnamAM pragaTa prakAzita rahevuM, e ja vItarAga zAsanano mahimA che, ane mumukSuonA mahAbhAgya che. svarUpa jema che tema samajIne, te jAtano puruSArtha je kare te sadguruno upakAra svIkArI zake ane satyaruSanA jJAnamAM teno svIkAra thAya ja Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298] [Atmasiddhi anuzIlana karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMdhakAra azAna sama, nAze zAna prakAza. 98 ajJAnatAnA kAraNe karmabaMdhana thAya che tathA zuddhopayogI jJAnI nijasvabhAvamAM lIna thaIne mokSa pAme che; tenI aMdhakAra tathA prakAzanA daSTAMtathI siddhi karI che. AtmA saMbaMdhI ajJAnane ahIM ajJAna kahyuM che, jyAre jJAnI potAnA AtmAmAM sthita thAya che tyAre mokSabhAva pragaTe che. bhAvakarmane ajJAna kahIne trikALI dhruva zuddhAtmAthI bhAvakarmane judA batAvyA che ane bhAvakarmane cetanarUpa kahyA hatA, te ja vAtane ahIM judI apekSAe prastuta karI che. saMsArabhAva tathA mokSabhAvane AtmAnI paryAya kahIne, paryAya daSTie AtmAnI azuddhi tathA zuddhinuM jJAna karAvyuM che. karmabhAva dravyakarmanA udayathI utpanna thato bhAva hovAthI, AtmAnA svabhAvathI judo che. je bhAva baMdhananuM kAraNa hoya, te AtmAno svabhAva na ja hoya. jo svabhAva ja baMdhananuM kAraNa bane to jIvane kyAreya mukti na maLe, kAraNa ke svabhAva to dravya sAthe nitya TakIne ja rahe che. aMdhakAra ajJAna samAna che tathA jJAna prakAza samAna che. jJAnane prakAza samAna kahIne paNa jJAnanI mahimA varNavI zakAtI nathI. paraMtu ajJAnInI dRSTimAM je sauthI mahimAvaMta hoya tenI sAthe jJAnanI sarakhAmaNI karavAmAM Ave che. A kALamAM prakAza ke aMdhakAranI koI ne kaMI paDI nathI, dareka vyaktine prakAza nahi paNa paiso ja dekhAya che, pachI bhale divasa hoya ke rAta hoya - ajavALuM hoya ke aMdhAruM hoya. tethI ajJAnIne samajAvavA mATe jJAnane lakSmInI upamA paNa ApavAmAM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-98]. - [299 Ave che. divALI pahelA dhanaterasa manAvavAmAM Ave che. kharekhara te dhanaterasa nathI paraMtu dhyAnaterasa che. te dhyAnaterasa bhagavAna mahAvIranA zahdhyAnanI mahimA batAve che. te kALamAM dhyAnarUpI lakSmInI mahimA vadhu hatI, A kALamAM dhanarUpI lakSmI vadhu kiMmatI banI gaI tethI lokoe dhanaterasa ujavavAnuM zarU karyuM. pahelA loko A divase dhyAna karatAM, svarUpanuM ciMtana karatAM hatAM jethI mahAvIra bhagavAne pragaTa karelI kevaLajJAnarUpI lakSmIne pote paNa pragaTa kare. paraMtu have vAta kaMIka judI ja che. AjanA yugamAM A divase loko sonA-cAMdInI vastu kharIdavAne zukana mAne che. jethI bhagavAne tyAgelI dhana-vaibhavarUpI lakSmI sadA maLatI rahe. kharekhara, jJAna ane dhyAna samAna koI anya nija AtmAnA upakArI nathI. jJAna AtmAnuM sAmartha che tathA sukha AtmAno vaibhava che. aMdhakArano kSaya thatAM prakAzano utpAduM thAya che, temAM samayabheda nathI. utpAdvyaya eka samayamAM thAya che, tema chatAM aMdhakAranA javAthI prakAza Avato nathI tathA prakAzanA AvavAthI aMdhakAra jato nathI. prakAza potAnI yogyatAthI Ave che tathA aMdhakAra potAnI yogyatAthI jAya che. tevo utpAtreyano svataMtra svabhAva che. eja rIte ajJAnano vyaya tathA jJAnano utpA, eka ja samaye thAya che. vyaya pAmatI ajJAnatA ke utpanna thatI jJAna dazA tarapha dRSTi karavAthI ajJAnano nAza ke jJAnano utyA thato nathI paraMtu trikALI zAkabhAvane ekatvapUrvaka daSTimAM letA ajJAnano vyaya tathA jJAnano saheje udaya thAya che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300]. [Atmasiddhi anuzIlana je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, moNapaMtha bhava-aMta. 99 AtmAnA karmabaMdhananuM kAraNa tathA karmathI muktinuM kAraNa, AtmA pote che. karma baMdhananuM kAraNa, potAnA vikArI azuddhabhAva tathA mokSanuM kAraNa, potAnA adhikArI zuddhabhAva che. vikArI bhAva anAdi-sAta tathA avikArI bhAva sAdi-anaMta che. vikArI tathA avikArI bhAvothI bhinna trikALI dhruva AtmA anAdi-anaMta che. A padamAM paryAyanI mukhyatAthI kathana karyuM che. kAraNa ke, baMdha ane baMdhano mArga tathA mokSa ane mokSano mArga paryAya che. AyuSyakarmanA udayathI jIva cAra gatimAM janma tathA maraNa kare che. karmabaMdhananuM kAraNa mana, vacana ke kAyA nahi paraMtu kaSAyabhAva che. mokSamArga prakAzamAM kahyuM che ke "jene baMdha na karavo hoya, te kaSAya na kare." pratibaMdha tathA pradezabaMdhanuM kAraNa yoga che ane sthitibaMdha tathA anubhAgabaMdhanuM kAraNa kaSAya che. rAga tathA dveSa ema be prakAre kaSAyabhAva hoya che. temAM rAgabhAva zubha tathA azubha be prakAranA hoya che, jene prazastarAga tathA aprazastarAga paNa kahevAya che. paraMtu deSabhAvato niyamathI azubharUpa ja hoya che. temAM zubha ane azubhanA bheda hotA nathI. tethI ema samajavuM ke zubhakArya mATe karavAmAM Avelo hepa paNa azubha ja che. jemake, sapta vyasananuM sevana karavAno bhAva te azubha che ja, sAthe sAthe sapta vyasananuM sevana karanAra pratye dveSabhAva karavo te paNa azubha che. Ama, baMdhananA kAraNone sArI rIte samajavAthI mokSanuM kAraNa paNa saraLatAthI samajI zakAya che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-100] - - - [301 baMdhananuM kAraNa kaSAyabhAva che, tethI kaSAyano abhAva thatA baMdhanano paNa abhAva thAya che. tethI jinendra bhagavAnanuM prathama lakSaNa vItarAgatA kahyuM che. pUrNa vItarAgatA pragaTa thatAM karmabaMdhana paNa TaLI jAya che. AtmA pUrve bAMdhelA karmono paNa nikaTakALamAM kSaya karIne mokSa pAme che. AMzika vItarAgatA pragaTa thatAM AtmA mokSamArga pAme che. mokSamArga pAmIne kALAMtare mokSa paNa pAme che. mokSamArga saraLa tathA sahaja che. paraMtu mokSamArganI prApti mATe pote niraMtara jAgRta rahevAno prayatna karavo joIe. jIvanI jeTalI jAgRti vadhu teTalA mokSamArga nikaTa che, ema samajavuM joIe. mokSamArga maLatAM bhavano aMta paNa thAya che. jene saMsAra paribhramaNano thAka lAgyo nathI, tene mokSamArga paNa maLato nathI. saMsAraduHkhathI thAkelA jIvone mokSamArga samajAya che. nava tattvone samajavA e ja mokSamArga che. ajJAnIjI koI zAstra athavA guru dvArA navatattvonA nAma jANIne potAne parathI bhinna batAve che paraMtu aMtaraMgamAM bhedajJAna nahi hovAthI samyagdarzana eTale mokSapaMtha pAmato nathI, tethI tenA bhavacakrano aMta paNa thato nathI. rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. 100 karmabaMdhana tathA saMsAra paribhramaNanuM mULa kAraNa rAga-dveSa tathA ajJAna che. rAga-dveSa e AtmAnA cAritraguNanI vikArI paryAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya cokaDI vagere kula 25 kaSAya AtmAno Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302] [Atmasiddhi anuzIlana cAritra saMbaMdhI vikAra che. jyAre AtmAnA jJAna guNanI vikArI paryAya ajJAna che. jagatanuM jJAna na hovAne ajJAna na samajavuM. sadgurune kevaLajJAna nahi hovAthI sarva jagatanuM jJAna nathI paraMtu jagatanA svarUpanI samajaNa hovAthI karmabaMdhanathI nivRtta thayA che arthAt temano saMsAra kinAro najIka che. ajJAna traNa prakAranA samajavA. 5. jJAna rahita trikALa jaDa pudgalAdi dravyo ajJAnarUpa kahevAya che. 2. AtmajJAna rahita mithyAdraSTInA jJAnane paNa ajJAna kahe che. 3. AtmajJAna sahita paraMtu kevaLajJAna rahita jJAna paNa ajJAnanI zreNImAM Ave che. ahIMto jJAnanA mithyApaNAne ajJAna kahyuM che. saMzaya, viparyaya tathA anadhyavasAya ema ajJAnanA mukhya traNa prakAra kahyAM che. tenuM vizeSa vivecanatattvArthasUtragraMthamAM karela che. kharekhara azubhopayoga ke zubhopayoga karmabaMdhananuM mULa kAraNa nathI tathA zuddhopayoga nirjarAnuM kAraNa nathI. baMdhana ke nirjarAnuM pradhAna kAraNa pariNati che. azuddha pariNati arthAt rAga-dveSathI karmabaMdhana thAya che. zuddha pariNati arthAt vItarAgatAthI karma nirjarA thAya che. zAnIno upayoga vibhAvamAM sthita hoya ke parabhAvamAM pravartato hoya, paNa karma nirjarAnuM kAraNa zuddha pariNati che. jeTalI pariNatinI zuddhi vadhu hoya teTalI karmanI nirjarA vadhu thAya. tathA jeTalI pariNati azuddha thAya teTaluM karma baMdhana paNa vadhu samajavuM. mizrAdaSTIne zubhabhAvanA kALe paNa azuddha pariNatinA kAraNe karmabaMdhana thAya che jyAre cothA guNasthAnavartI samyagdaSTIne hiMsAdi pAparUpa azubhapayoganA kALe paNa zuddha pariNati pragaTelI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 100] [303 hovAthI karmanI nirjarA thAya che. mithyAdraSTIne vItarAga-bhAvarUpa pariNatinI zuddhi nahi hovAthI zubhopayoganA kALe paNa karma baMdhana thAya che. jyAre avirata samyagdaSTIne anaMtAnubaMdhI kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka svarUpAcaraNa cAritrarUpa vItarAga pariNatinA kAraNe azubhopayoganA kALe paNa karmanirjarA thAya che. chaThThA guNasthAnavartI bhAvaliMgI munine zubhopayoga hovA chatAM, paMcama guNasthAnavartI zuddhopayogI zrAvaka athavA muni karatAM paNa karmanI nirjarA vizeSa thAya che. kAraNa ke chaThThA guNasthAnavartI zubhopayogI munine, traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka sakala cAritrarUpa vItarAgI pariNati varte che. jyAre zuddhopayogamAM sthita hovA chatAM, paMcama guNasthAnavartI zrAvaka athavA munine, be kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka dezacAritra hovAthI, sakalacAritravAna zubhopayogI muni karatAM ochI nirjarA thAya che. Ama, karmabaMdhananuM kAraNa, AtmAmAM utpanna thatA rAga-dveSa che tathA samajaNanA abhAva ane puruSArthanI kamajorIthI rAga-dveSa thatAM hovAthI ajJAnane paNa karmabaMdhananuM kAraNa kahevAmAM Ave che. `samyagdarzana dharmanuM mULa che. samyagdarzana pragaTa thatAM jJAna tathA cAritra sahajarUpe samyapaNe pariName che. tethI karmabaMdhananI nivRttinuM mULa kAraNa, samyagdarzana, samyajJAna tathA samyakcAritranI ekatAmaya mokSamArga che. karmarahita paripUrNa zuddha dazAnuM tathA atIndriya AnaMdanuM kAraNa hovAthI samyagdarzana e AtmAno amUlya . tathA alaukika che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304]. | [Atmasiddhi anuzIlana AtmA sacetanyamaya, sarvAbhAsa rahita, jethI kevaLa pAmiye, mokapaMtha te rIta. 101 AtmasvarUpane samajyA vinA, mokSa to zuM mokSamArga paNa pragaTa thato nathI. tethI ahIM AtmasvarUpanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. AtmA sat svarUpa che. AtmAnuM sat lakSaNa AtmAnA astitvanuM sUcaka che. AtmAnA jJAna svabhAvano prakAzaka caitanya guNa paNa sat svarUpa hovAthI nitya che. pUjya gurudevazrI AtmArthI jIvone potAnA hastAkSare "jha sahaja cidAnaMda' lakhI ApatA. AtmA saccidAnaMda svarUpa che. satu e AtmAno sAmAnya guNa che. tathA caitanyapaNuM e AtmAno vizeSa guNa che. sAmAnya guNanA mAdhyamathI dravyanA astitvano nirNaya thAya che tathA vizeSa guNanA mAdhyamathI eka dravyane anya dravyathI, kevA prakAre bhinnatA che, tenuM jJAna thAya che. AtmAmAM eka sat nAmano ja sAmAnya guNa ke caitanya nAmano ja vizeSa guNa nathI. kAraNa ke dravyamAM eka sAthe aneka sAmAnya guNa tathA anaMta vizeSa guNa hoya che. tema chatAM sAmAnya guNImAM astitvaguNa tathA AtmAnA vizeSa guNomAM caitanyaguNa, prathama krame hovAthI, A padamAM sat ane caitanyane mahatva ApyuM che. - AtmAne ekalA sat svarUpe athavA ekalA cetanyarUpe mAnavAthI, samyagdarzana pragaTa thatuM nathI. AtmAne ekatvapUrvaka sat ane caitanya vagere anaMtaguNono piMDa eka mAnavAthI AtmapratIti athavA mokSamArga pragaTa thAya che. tatvArthasUtranA prAraMbhamAM ja Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-101] [305 samyagdarzananI paribhASA batAvatA kahyuM che ke "tAryazraddhA sarjanam' arthAt sAta tattvanI tathA arthanI sAcI zraddhAne samyagdarzana kahevAya che. sAta tatvanI zraddhA thavAthI vastu svarUpanI pratIti thAya che paraMtu mAtra tattvanI pratItimAM bhedajJAnano samAveza thato nathI. tattvanI zraddhA e vAtane batAve che ke "AtmA jJAna svabhAvI che. arthanI zraddhA ema batAve che ke huM AtmA chuM' jyAre tattvArthanI zraddhA thatA AtmA ema mAne che ke, huM jJAnAnaMda svabhAvI AtmA chuM.'tatvArtha zraddhAna thavAthI AtmAnA svabhAvanI zraddhA sahita ekatva thAya che. AtmA jJAnano ghanapiMDa che. AtmAmAM ajJAnatA nathI tathA je paryAyamAM ajJAnatA che, te paryAya tarapha dRSTi karavAthI AtmAnubhava thato nathI. AtmAno svabhAva to zuddha ja che. caitanyapaNuM AtmAno guNa che. jANavuM tathA dekhavuM e AtmAno svabhAva che. svabhAva dRSTie AtmA mAtra jANe che paraMtu parane ekatvapUrvaka jANanAra ajJAnabhAva e AtmAno svabhAva nathI. jJAnamAM zeya jaNAya to che paraMtu joyono jJAnamAM pratibhAsa thavAthI, AtmA te zeyono svAmI thaI jato nathI. koI vyakti potAnA hAthamAM darpaNa laIne gharanI bahAra nIkaLe ane jeTalA padArtho darpaNamAM pratibhAse, te padArtho darpaNanA ke darpaNanA mAlika vyaktinA thaI jatA nathI. tevI rIte jJAnamAM zeyonA jaNAvAthI joyo jJAnamAM maLI jatA nathI. zeyonA jJAnamAM jaNAvAthI te joyo AtmAnA thaI jatA nathI. jJAnI, zeyone zeyarUpe jANIne potAnA cetanyajJAna svabhAvanA Azraye AtmAnubhUti karIne mukti pAme che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306] [Atmasiddhi anuzIlana karma anaMta prakAranA, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. 102 AtmAmAM utpanna thatAM rAgAdi vikArIbhAvone bhAvakarma kahe che. bhAvakarmanA nimittathI, je pogalika kArmaNavargaNAno AtmA sAthe svayaM svataH ekakSetrAvagAha saMbaMdha thAya, tene dravyakarma kahe che. tathA dravyakarmanA udayanA nimittathI maLatAM zarIrane nokarma kahe che. A padamAM dravyakarmanI mukhyatAthI kathana karavAmAM AvyuM che. dravyakarma tathA nokarma, rUpI che, kAraNa ke te pulanI paryAya che jyAre bhAvakarma arUpI che, kAraNa ke te AtmAnI vikArI paryAya che. anaMta prakAranA bhAvonA nimittathI baMdhAyelA dravyakarma paNa anaMta prakAranA hoya che; tethI anaMta karma to kevaLajJAnano viSaya che. tema chatAM, te karmanuM sthULa svarUpa chavstha paNa samajI zake che. Atmapradeza para baMdhAyelA dravyakarma, pudgala skaMdhonI paryAya che. lokAkAzano evo, koI AkAza pradeza nathI, ke jyAM kArmaNavA rahelI na hoya. karmanA kAryanI apekSAe, karmanA mukhya ATha prakAra kahyA che. baMdhana thayA pahelA, te skaMdho mAtra kArmaNavargaNA kahevAya che tathA te kArmaNavargaNAmAM koI bheda hotA nathI. jyAre kAzmaNavargaNA AtmAnA vikArIbhAvanuM nimitta pAmIne, karmarUpe pariName che, tyAre mukhya ATha prakAranA karmonA, koI viziSTa bhedarUpe vaheMcAya jAya che. mukhya ATha prakAranA dravyakarmamAM paNa be bheda che. ghAtikarma tathA aghAtikarma keTalATa loko ema kahe che ke AtmAnA guNono ghAta kare te ghAti tathA AtmAnA guNono ghAta na kare te aghAtikarma. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-102] - [307 paraMtu kharekhara ema hotuM nathI. kAraNa ke AtmAnI azuddhimAM sahAyaka na hoya to, tene karma nAma paNa maLatuM nathI. tethI sAra ema samajavo ke, je AtmAnA anujIvI guNonI paryAyanI azuddhino ghAta thavAmAM nimita bane, tene ghAtakarma kahevAya tathA je karma AtmAnA pratijIvI guNonI zuddha paryAyano ghAta thavAmAM nimita bane, tene athAtikarma kahevAya. ahIM ema samajavuM ke koI paNa karma AtmAnA guNono ghAta karatA nathI tathA karI zakatA paNa nathI. jyAre jIva potAnA puruSArthanI kamajorIthI azuddha paryAyarUpe pariNamana kare che, tyAre dravyakarmanA udayane nimitta kAraNa kahevAmAM Ave che. ghAtikarmamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya tathA aMtarAya ema cAra prakAra hoya che tathA aghAtikarmamAM vedanIya, Ayu, nAma tathA gotra ema cAra bheda kahyA che. ATha karmomAM eka mAtra mohanIya samasta karmabaMdhananuM mULa che. karmakSayanI vidhimAM mohanIya karmano kSaya sarva prathama thAya che. mohanIya karmane rAjA tathA mohanIya sivAyanA bAkInA sAta karmone prajA tarIke oLakhavAmAM Ave che. mohanIyakarma sivAyanA badhA karmono udaya hoya to paNa, AtmajJAna thaI zake che paraMtu mithyAtva tathA anaMtAnubaMdhI kaSAya ema mohanIya karmanA udaya kALe mokSamArga hoto ja nathI. tethI mokSamArga Icchaka jIve sarvaprathama mohanIya karmanA abhAvano puruSArtha karavo joIe. kRpALudeva potAno bhAva vyakta karatAM kahe che ke "mohanIyakarmano kSaya kevI rIte thAya tenI kaLA ahIM batAvIza." Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308] Atmasiddhi anuzIlana karma mohanIya bheda be, dana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama. 103 dravyakarmanA ATha bhedamAMthI mohanIyakarmane be prakAranA kahyA che. (1) darzana mohanIya tathA (2) cAritra mohanIya. ahIM darzana mohanIya karma, AtmAnA darzana guNano ghAta nahi paraMtu zraddhA guNanI zuddha paryAyanA ghAtamAM nimitta kahevAya che tathA cAritramohanIyakarma AtmAnA cAritraguNanI zuddha paryAyano ghAta thavAmAM nimitta kahevAya che. mokSamArganI prApti mATe mAtra mohanIya karmane tathA mokSa prApti mATe ATheya karmone nimittarUpe bAdhaka kahevAmAM Ave che. guNasthAnanI dRSTie vicAra karatA ekathI bAra guNasthAna mohanI mukhyatAthI kahyAM che. pahelA guNasthAnanuM nAma mithyAtva che tathA bAramA guNasthAnanuM nAma kSINamoha che. Ama, paheluM guNasthAna darzanamohanIya tathA bAramuM guNasthAna cAritramohanIyanI mukhyatAthI vibhAjita thayela che. darzanamohanIyano abhAva eka samayamAM thAya che jyAre cAritramohanIya karmano abhAva krame-kame thAya che. darzana mohanA udayathI jIvane atatva zraddhAna thAya che tathA cAritra mohanA udayathI rAga-dveSa thAya che. Ama, moha-rAga-dveSarUpI vikArI bhAvonuM nimitta kAraNa, mohanIyakarmano udaya samajavo. bodha eTale AtmajJAna. jyAre AtmajJAna thAya tyAre, darzana mohanIyakarmano upazama vA kSaya vA kSayopazama aMtaraMga nimitta kahevAya che tathA jyAre vItarAgatA pragaTa thAya tyAre, cAritramohanIya karmanA udayano Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-103] [309 abhAva thAya che. Ama, zraddhA tathA cAritra guNanI zuddha paryAyamAM bAdhakarUpa evA mohanIya karmane, saMsAranuM kAraNa karyuM che, paNa jJAnAvaraNIya karmane saMsAra paribhramaNanuM kAraNa kahyuM nathI. kAraNa ke, kSayopazamajJAna ochuM hoya ke vadhu hoya, mokSamArgamAM jJAnanI pradhAnatA nathI. dravyaliMgI munirAja agyAra aMga tathA nava pUrvanA jJAnI hovA chatAM mithyAdiSTa rahI jAya che, jyAre cakalIne AtmA vagere sAta tatvanA nAme paNa AvaDatA na hoya to paNa samyagdaSTi thaI zake che. Ama, kSayopazamazAna ane AtmajJAna baMne bhinnabhinna vastu che. zraddhAnanI mukhyatAthI ema kahyuM che ke "haMta mUno gho' arthAt samyagdarzana dharmanuM mULa che tathA cAritranI mukhyatAthI "varita vastu gho' arthAt cAritra ja kharo dharma che. sadguru pote mokSamArgI che, tethI mokSamArga vize niHzaMkatAthI AtmajJAna ane vItarAgatA para vizeSa mahatva Ape che. anubhavIno anubhava, pramANa hovAthI anubhavapUrvaka batAvelA upadezano paNa svIkAra karavo joIe. Atmasiddhi zAstra mAtra zuddha AtmAnI siddhi ja nahi paNa karmanI siddhi tathA tenA svarUpa ane bheda vize paNa samajaNa Ape che. Ama, ahIM dravyAnuyoga sAthe karaNAnuyogano paNa samanvaya karavAmAM Avyo che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310] [Atmasiddhi anuzIlana karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha; pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha? 104 karmabaMdhananuM kAraNa kaSAya bhAva che. samyagdarzana tathA AtmajJAna vinA kaSAyabhAvano abhAva thato nathI. krodha, mAna, mAyA tathA lobha A cAra prakAranA kaSAya, karmabaMdhananA kAraNo che. krodha sAthe prayukta "Adi zabda krodha sivAyanA anya kaSAya tathA nokaSAyabhAvano sUcaka che. A kaSAya AtmAnA zatru che. AtmAnA ahitakArI che. Atmika sukhanI prAptimAM AtmA mATe bAdhaka che. jevI rIte Agane AgathI olAvI zakAtI nathI. Agane olAvavA pANInI jarUra paDe che, tevI rIte krodhane krodhathI zamAvI zakAto nathI. kSamAguNa vaDe krodha sahaja zamI jAya che tethI samAdi guNonuM prayojana batAvI, guNone pragaTa karavAno upadeza ApavAmAM Avyo che. kSamA, komaLatA, saraLatA tathA pavitratA, e cAra kaSAyanA abhAvapUrvaka pragaTa thatI, AtmAnA cAritraguNanI zuddha paryAya che. krodhAdi bhAvo karmabaMdhananuM kAraNa che tethI ema samajavuM joIe ke kSamAdika bhAvo karmabaMdhanathI mukta thavAno upAya che. kSamAdika zuddha paryAya, avirata samyagdaSTIne gaNarUpe pragaTa hoya che tathA bhAvaliMgI sAdhune mukhyarUpe pragaTelI hoya che. koI jIvane, krodhanA abhAvapUrvaka kSamA pragaTa thaI hoya paraMtu mAnanA abhAvapUrvaka komaLatA pragaTa na thaI hoya, ema banatuM nathI. mithyAdiSTIne je samaye mithyAtvano abhAva thAya che te ja kSaNe Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-104] - [311 anaMtAnubaMdhI kaSAya cokaDIno abhAva thAya che. te apekSAe ema kahevAya che ke samyagdarzana sAthe samyajJAna tathA samyakucAritra pragaTa thAya che. lokavyavahAramAM paNa maMdakaSAyI aneka vikaTa paristhitithI bacato dekhavAmAM Ave che. jyAre kaSAyabhAva maMda hoya che tyAre AkuLatA paNa maMda thAya che. AkuLatA maMda thavAthI duHkha paNa maMda paDe che, evo pratyakSa anubhava thato hoya che. jo maMda AkuLatAthI maMda duHkha thatuM hoya, to AkuLatAnA abhAvathI pUrNa duHkhano paNa abhAva mAnavo joIe. ajJAnI jIva kSamA mAMgatA acakAya che jyAre jJAnIne kSamA mAMgavAmAM ke kSamA ApavAmAM koI acakATa nathI. kAraNa ke jJAnI jANe che ke kSamAdi guNo AtmAno dharma che, tethI dharma pALavAmAM acakAvuM joIe nahi. jene AtmAnI ruci hoya che tene AtmAnA vItarAgI dharmanI paNa ruci hoya che. "kSamA vIrasya bhUSaNam'A sUtra lokavyavahAramAM paNa pracalita che. teno artha mAtra eTalo na levo ke kSamA ja vIranuM AbhUSaNa che. tyAM kSamA, komaLatA, saraLatA tathA pavitratA vagere sarva sadguNone vIranA AbhUSaNa samajavA kaSAyabhAvano abhAva thayA pahelA jIvane e nirNaya thAya che ke A krodhAdi kaSAyabhAvo AtmAnA ahitakArI che tathA samAdi pavitratA vinA AtmAnuM hita thaI zake nahi; e satyano niHsaMdeha svIkAra karavAthI jIvamAM mokSamArga para cAlavAnI pAtratA pragaTe che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312] [Atmasiddhi anuzIlana choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA alpa. 105 je jIva, koIpaNa mata ke darzanano Agraha tathA vikalpa choDIne vItarAgI prabhue batAvelo A mokSamArga sAdhaze, te jIvanA janma alpa raheze arthAt alpakALe te janma-maraNathI rahita thaI mokSa pAmaze. koI paNa mata ke darzanano bheda jainadarzanamAM nathI. jenadarzana jana-janano dharma che. dharma pALanAra jena che. "jana' zabdamAM be mAtrA lagAvavAthI "jaina" zabda bane che. te be mAtrAmAM pahelI mAtrA aMtaraMga parigrahanA tyAgapUrvaka pragaTa thayelI AMtarika zuddhi tathA bIjI mAtrA bahiraMga parigrahanA tyAgapUrvaka pragaTa thayelI bAhya zuddhinI sUcaka che. Ama, je jananuM jIvana aMtaraMga tathA bAhya baMnerUpe zuddha thayuM hoya, te ja "jaina" kahevAya che. sAra e che ke jenadarzana Agraha choDAvI bhedathI abheda tarapha laI jAya che. tethI koI paNa jIva mata tathA Agraha choDIne jaina thaI zake che. jene mata sivAya anyamatIne samyagdarzana thatuM nathI tathA jyAM sudhI potAne jainamatI mAne che tyAM sudhI potAne AtmA mAnato nahi hovAthI je jIva jainamatano paNa Agraha choDIne jyAre potAne mAtra AtmA mAne che, tyAre tene AtmajJAna thAya che. pAhuDa dohAmAM kahyuM che ke - chahadasaNagaMthi bahula avarupparu gajjati / jaMkAraNutaM ikku para vivarelA jANaMti / / 25 / / Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-105] - [313 SadarzananA graMtha eka-bIjA para khUba garaje che. te badhAthI juduM je mokSanuM kAraNa che. tene to koI viralA ja jANe che." eka vAta nizcita che ke vItarAgI prabhue batAvelA mArga para cAlyA vinA mokSa to zuM, mokSamArga paNa maLato nathI. vItarAgatA. pragaTa thayA vinA mokSamArga maLato nathI. vItarAgI deva ke gurunA upadeza vinA potAnI meLe ja vItarAgI thaI zakAtuM nathI. ahIM ema lakhyuM che ke "kaho mArga A sAdhaze paraMtu ema nathI lakhyuM ke, kahyo mArga A sAMbhaLaze kAraNa ke vItarAgatAnuM varNana sAMbhaLIne vItarAgatA pragaTa thatI nathI paraMtu mokSamArga tathA mokSamArganA kAraNarUpa AtmAne samajavAthI vItarAgatA pragaTa thAya che. pUjya gurudevazrI pravacana daramyAna avAra-navAra kahetA ke, "samajANuM kAMI?" tyAre keTalAka zrotA kahetA "jI prabhu, badhuM saMbhaLAyuM tyAre gurudeva kahetA ke mAtra sAMbhaLavAthI Atmahita thatuM nathI, samajavAthI Atma kalyANa thaze. tethI ekaluM sAMbhaLavAmAM ja saMtoSa na mAnI beso. je navA zrotA pUjya gurudevanuM pravacana sAMbhaLe, teo kahetA ke, amane to basa eTaluM ja samajAya che ke, "samajANuM kAMI ?" Ama, jJAnIe batAvelA mokSamArganI sAdhanA karavI joIe arthAt tenI prApti mATe potAnuM sarvasva samarpaNa karavAnI taiyArI hovI joIe. mokSamArga prApta thatAM, e AtmA saMsAramAM hovA chatAM paNa mukta che. samyagdaSTI zraddhAnathI to potAne mukta ja mAne che. potAne mokSasvarUpa zuddha mAnavAthI paryAyamAM paNa mokSa pragaTe che. vadhumAM vadhu kiMcita jUna ardhapula parAvartana kALamAM jJAnI Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314] [Atmasiddhi anuzIlana paryAyamAM mokSa pAme che. Azaya e che ke jenA darzana sahita koI paNa darzanano mata ke Agraha choDIne potAnI daSTine aMtarmukha karIne samyagdarzana pAmelo mokSamArga sAdhaka alpa bhave mokSa pAme che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. "darzanamohano doSa te svacchede che. ane cAritramATeno doSa te rAga-dveSa-vikalparUpa asthiratA che. A mAro mata che mATe mAre vaLagI rahevuM, athavA A mAruM darzana che mATe game tema mAre tene sAbita karavuM, ane je svabhAva che tenA lakSe na rahevuM, e Adi mithyAtadarzanano Agraha che. mATe te Agraha ane zubha-azubha rAgAdi vikalpane choDIne A, je mArga kahyo che tene je sAdhaze tenA alpa janma hoya che ema samajavuM. je mAnyuM tenI ja pakaDa karavI, e pakSapAtano Agraha che. evA Agraha tathA vikalpa rAgAdine choDavA mATe ahIM vItarAgano nirdoSa syAdvAda mArga kahyo che, tethI te je jagatanA bhAgya mATe UMDuM UMDuM tattvadarzana goThavAyuM che. A mArga sAdhatAM jaghanya, madhyama puruSArtharUpe pariNAma vaDe, zuddha AtmAsvarUpanI ArAdhanA karatAM karatAM, puruSArtha adhUro hoya tene bIjo ekAda bhava thavAno saMbhava che, paNa bahu bhava nahi ema ahIM kahyuM che, mATe je utkRSTapaNe ArAdhe teno te bhave ja mokSa thAya." Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-106] padanA SaT prazna teM, pUchyA karI vicAra; te padanI sarvAMgatA, mokSamArga nirdhAra. 106 [315 Atmasiddhi zAstranI viSayavastu je cha pada che, te sadguruno uttara che tathA te uttaranuM kAraNa ziSyanA prazno che. ziSyane saMbodhatA kRpALudeva kahe che ke teM vicAra karIne cha prazna pUchyA, tenA uttararUpa cha padamAM, samasta jinAgamano sAra garbhita che. pratyeka padanuM prayojana e che ke AtmA mokSamArga pAme. 'pUchyAM karI vicAra' A kathananuM rahasya e che ke, sadguruno uttara anubhava sahita che. sAthe sAthe ziSya paNa vicAra karyA vinA prazna pUchato nathI. A kALamAM AtmAnubhavI guru to durlabha che paraMtu vicAra karIne prazna pUche evA ziSya paNa bahu ochA che. AvA ziSya maLe paNa kyAMthI? kAraNa ke, vicAra karIne prazna pUchavAvALA ziSya AtmAnubhavI sadgurune ja maLe che. ahIM cha padane jinAgamano sAra kahyo che. padanI samajaNathI mokSamArga pragaTe che. tethI cha pada jinAgamano sAra che. samayasAra che. tyAM samayasAramAM kahyuM che ke jeNe AtmAno anubhava karyo, teNe anaMta tIrthaMkaronI divyadhvanino anubhava karyo. kAraNa ke tIrthaMka2 prabhunI divyadhvaninuM kendrabiMdu 'AtmA' che. tevI ja rIte ema paNa samajavuM ke jeNe AtmAno anubhava karyo nathI, teNe bhagavAnanuM eka paNa vacana svIkAryuM nathI. bhagavAnanI divyadhvanimAM AtmAnuM svarUpa samajAvyuM che, te AtmAnubhUtinA hetuthI tathA jaDa padArthonuM svarUpa samajAvyuM che, e paNa AtmAnubhUti mATe ja samajavuM. Ama, cha padanuM prayojana AtmAnI anubhUti che. cha Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316] [Atmasiddhi anuzIlana cha pada je sarvasva che kAraNa ke cha padamAM cha darzana samAviSTa che. eTaluM ja nahi, cha dravyanA samUharUpa A vizva A cha padamAM garbhita che. jeNe A cha padane jANyAM, teNe AkhA jagatane jANyuM. sadgurunA eka-eka vacanamAM evuM sAmarthya che ke, jo tenuM yathAyogya anusaraNa karavAmAM Ave, to nizcitarUpe mokSamArga pragaTa thAya. cha padanA vivecanamAM chaThuM pada ja mokSamArgathI saMbaMdhita che ema na samajavuM. pratyeka padanI racanA mokSamArganI prAptinA hetuthI ja thayelI che. prathama pAMca padane samajyA vinA mokSamArga pragaTato nathI. eno artha ema nathI ke Atmasiddhi zAstra vAMcavAthI ja mokSamArga pragaTa thAya. vItarAgI jJAnI mahApuruSonA eka vacanane paNa samaje to mokSamArga pragaTa thaI zake che. kAraNa ke dareka jJAnIno anubhava tathA anubhavapUrvaka apAyelA upadezano hetu e ja hoya che ke AtmAne mokSamArganI prApti kevI rIte thAya. Ama, sAcI bhAvanApUrvaka pUchavAmAM AvelA praznonA uttara paNa anubhavapUrvaka sadgurunA mAdhyamathI prApta thAya che. prazna paNa e ja pUchI zake che, jeNe vAMcana vicAra karyA hoya. vAMcana vicAra pahelA thAya che ane tyAra bAda prazna thAya che, tethI svAdhyAyanA pAMca prakAramAM vAMcanA pachI pRcchanAne sthAna maLyuM che. Ama, dareka AtmAe, cha padamAMthI pahelA padarUpa AtmAne oLakhIne chellA padarUpa mokSamArga para cAlavuM joIe ane pAMcamA padane pAmavuM joIe. prathama be pada sthApananA che. pachInA be padamAM utthApana che. chaThThA padamAM prasthAna che ane pAMcamA padavI prApti che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-107]. - [317 pahelAM padamAM jIva tatvanI sahRhaNA che. bIjA padamAM jIva ravarUpa vicAraNA che. trIjA ane cothA padamAM ajIva, puNya-pApa, Azava, baMdha tatvanI vicAraNA che. chaThThA padamAM saMvara ane nirjarA tatvanI tathA pAMcamA padamAM mokSa tattvanI ema cha pada dvArA naveya tatvanI vicAraNA che. pahelAM ane bIjA padane mAnIne sadahe, trIjA ane cothA padane tyAge, chaThThA padane seve-Adare to pAMcamA padane pAme. jAti veSano bheda nahi, kaho mArga jo hoya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na koya. 107 mokSa tathA mokSamArga anukrame AtmAnI pUrNa zuddhaparyAya tathA AMzika zuddhaparyAya che tethI mokSa tathA mokSamArgano saMbaMdha AtmA sAthe che. ahi kahe che ke mokSamArgamAM jAti tathA vezano koI bheda hoto nathI. kAraNa ke mokSamArgI samyagdaSTi AtmA zarIranI jAti tathA zarIranA vezathI trikALu dhruva AtmAne judo jANe che, judo mAne che. tAtparya ema che ke jAti tathA vezane choDyA vinA bhedathI abheda sudhI pahoMcI zakAtuM nathI. AtmAnA guNonA bheda tarapha daSTi karavAthI paNa vikalpa ja utpanna thAya che. tethI te svAbhAvika che ke jyAM sudhI jAti tathA veSano bheda chUTe nahi tyAM sudhI mokSamArga pragaTe nahi. saMsAra paribhramaNanuM kAraNa jAti tathA veza nathI paraMtu mithyAtvabhAvathI ja AtmA janma-maraNa karI rahyo che tathA anaMta Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318] - [Atmasiddhi anuzIlana duHkha bhogavI rahyo che. bAhya sAdhanonA vikalpomAM ja aTakIne samyagdarzana vinA saMsAra cakramAM paribhramaNa karanAra bahIrAtmAne bhedadaSTi paNa kahevAmAM Ave che. bhAvaliMgI munirAja to manuSya jAtino sAtha choDIne jaMgalamAM ekAMta vicaraNa kare che. je sthAne pazuno saMyoga sulabha hoya tathA manuSyano yoga durlabha hoya tevA nirjana vanamAM AtmasAdhanA karI muni AtmAno bhoga kare che. manuSyana karatAM vadhu hiMsaka pazunI samIpa rahIne paNa muni potAne surakSita mAne che. ApaNe keTalIya vAra citramAM paNa dekhIe chIe ke AtmadhyAna karatA munirAjanI bAjumAM vAgha, haraNa vagere jaMgalI pazuo paNa beThelA hoya che. paraMtu tyAM munirAjanI bAjumAM koI manuSyanuM citra darzAvyuM hatuM nathI; tenA pAchaLa UMDo marma chupAyelo che. munirAjane pazunI saMgati eTalI hAni karatI nathI jeTalI manuSyanI saMgati hAni kare che. cAra pagavALA prANIo karatAM be pagavALA prANInI saMgatimAM rahevA mATe muni potAne surakSita mAne che. je jIva mokSamArga pAme che te jIva kALAMtare sAdhanAnA mAdhyamathI mokSa paNa pAme che. ahIM ema nathI kahyuM ke jAti tathA vezanA bhedathI rahita abheda mArgane bole te mukti lahe. je jIva jAti tathA vezanA bhedarUpa vikalpothI chUTIne svabhAvamAM sthira thaze arthAt je abhedamArgane sAdhaze te ja muktine prApta thaze. 28 mULaguNonuM niraticAra pAlana karatA munirAjone sAdhanAmArgamAM jAti tathA veza saMbaMdhI vikalpa hotA nathI arthAt teno koI bhedabhAva hoto nathI. aMtaraMga dazAmAM jJAnIne vairAgyanuM Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-107] - [319 jora eTaluM vizeSa hoya che ke eka parigraha rAkhavAthI aneka parigraha vadhe che. aparigrahadazAnuM bIjuM nAma sAdhanAmArga che. eka mANasa rAjAnA darabAramAM kAma karato hato. eka divasa rAjAe maMtrIne te mANasane bolAvavA mATe kahyuM. te mANasa rAjA pAse bolAvyAnA samaya karatAM be kalAka moDo Avyo eTale rAjAe moDA AvavAnuM kAraNa pUchyuM. te bolyo ke mArI pAse paheravA mATe eka ja joDI kapaDAM che. jyAre Ape mane bolAvyo hato tyAre kapaDAM dhoyelA hovAthI bhInAM hatA. kapaDAM hamaNAM ja sUkAyA eTale huM paherIne Avyo chuM. rAjAe maMtrIne kahyuM ke A vyaktine be joDI kapaDAM ApI do jethI te samayasara mane maLavA AvI zake ane tene paNa anukULatA rahe. tyAre te vyaktie kahyuM ke sAheba! mAre be joDI kapaDAM joItA nathI. huM mArI vartamAna dazAthI saMtuSTa chuM. anekavAra nakAra karavA chatAM rAjAe tenI vAta svIkArI nahi ane tene be joDI kapaDAM apAvyA. thoDA divasa vityA pachI te rAjA pAse gayo ane kahyuM ke mahArAja! Ape mane paheravA mATe kapaDAM to ApyA paNa huM kapaDAM rAkhuM kyAM? tethI Apa mane kapaDAM rAkhavA mATe kabATa paNa Apo. rAjAe tene kapaDAM rAkhavA mATe kabATa paNa Apyo. thoDA divasa pachI pharI pAcho te rAjA pAse gayo ane teNe savinaya rAjAne vinaMtI karI ke mane kabATa rAkhavA mATe eka ghara paNa Apo. rAjAe tenI jarUrIyAtane najaramAM rAkhIne ghara paNa ApyuM. thoDA divasa vityA ke pharI te mANasa rAjA pAse gayo ane tenA rUmamAM era-kaMDIzana lagAvI ApavAno prastAva mUkyo. divase Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320] [Atmasiddhi anuzIlana divase vadhatI jatI te mANasanA mAMgathI kaMTALelA rAjAe gusse thaIne kahyuM ke meM tane kapaDAM ApyA, kabATa Apyo, ghara ApyuM ane have tane era-kaMDIzana mAMgatA zarama nathI AvatI? tyAre te vyakti rAjAne kahe che ke he rAjana! meM Apane pahelA divase ja nA pADelI ke mAre be joDI kapaDAM joItA nathI, kAraNa ke huM jANato hato ke be joDI kapaDAM lIdhA pachI A badhI paristhiti UbhI thaze. A prasaMga parathI samajI zakAya che ke eka parigraha rAkhavAthI aneka parigraho grahaNa karavA paDe che. tethI aparigrahadazAne ja sAdhudazA kahI che. AvuM ja eka kathAnaka"bAvAnI laMgoTI'thI lokavAyakAmAM khUba pracalita che. jemAM saMnyAsI bAvAe laMgoTInI paLojaNamAMthI patnInI paLojaNa sudhI lAMbA-pahoLA thaI saMnyAsImAMthI saMsArI thavAnI adhogatimAM sarI javAnuM thayuM. ekamAtra laMgoTane udaranA kAtaraNanA trAsathI bacAvavA bilADI pALI, to bilADIne dUdha pAvA gAya bAMdhavI paDI ane aMte gAyane dohavAvALInI AvazyakatA UbhI thatAM e kopInadhArIne ghara mAMDavAnI pALI AvI. kahevata che ke, jhAjhA khoyaDA, jhAjhA DhoyaDA ne jhAjhA koyaDA tene jhAjhI upAdhi. bahIrAtmA arthAt mithyAdiSTInI daSTi bAhya parigraha tarapha hovAthI te bahiraMga parigrahane ja parigraha mAne che. tenI dRSTimAM anAdikALathI paDelA gADha mithyAtva parigraha ja nathI. kharekhara to covIza parigrahamAM mithyAtva parigraha pahelA krame Ave che. mithyAtva parigrahanA tyAga vinA mokSamArga saMbhava nathI. ahIM koIe ema na samajavuM ke eka mAtra mithyAtva parigrahano tyAga thaI javAthI Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-107] - [321 sAdhudazA pragaTa thaI ja jAya. hA! mithyAtva tathA anaMtAnubaMdhI vagere traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka vItarAga pariNati sahita dhanadhAnyAdi samasta prakAranA bAhya parigrahanA tyAgI ja bhAvaliMgI sAdhu kahevAya che. tethI kahyuM che ke jyAre AtmA samasta parigrahane tathA parigraha saMbaMdhI vikalpane choDIne AtmAmAM sthira thAya che tyAre te AtmA puruSArtha baLathI mokSamArganA mAdhyamathI mokSane paNa prApta kare che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "A cha padanI sarvAgatAthI AtmapadArtha-vastu svarUpa svayaMsiddha che. temAM yathArtha pratIta, lakSa, ane rAgarahita svarUpAcaraNarUpa akhaMDa svAnubhava hoya te muktipada pAme; eTale ke anekAMta, lokottara Atmadharma, sarvajJa prabhuno mArga ane kahyo te ja che bAhyanA liMga, veSanA bheda, UMcatva-nIcatvano bheda paramArthatatvamAM nathI; kAraNa ke vItarAgadazAnI sAdhaka bhUmikAmAM anyathA bAhyAcaraNa liMga hoya nahiM; jevuM jinAgamamAM kahyuM che tevuM ja hoya. jAti-veSanA vikalpano bheda vItarAgamArgamAM nathI. je vastu svarUpanI yathArtha pratIti kare ane nyAya samaje tene UMca-nIcapaNAno, ke sAMpradAyika veza vagereno prazna na rahe. te saMbaMdhe je svarUpa ane nizcaya-vyavahAranI jyAM jevI maryAdA che tyAM tene te rIte jANe evo sva-para prakAzaka samyajJAnano svabhAva che. te heya-upAdeyane samaje che, ane jyAM jyAM je je yogya che tene yathAsthAne, vivekathI jema ghaTe tema dravya, kSetra, kALa, Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322] [Atmasiddhi anuzIlana bhAva e cAre prakAre jANe che. nyAya mArgamAM je sahaja mokSamArgasAdhakadazA ane kahI che, tenI bhUmikA pramANe pAMca mahAvrata vagere bAvratanA zubha vikalpa Ave te paNa bAhya liMga anitya che, Azraya karavA yogya nathI paNa e hoya che. evA zubha vikalpa tajI nirvikalpa thAya te sAcuM sunipaNuM che. dehano nagna veza vagere 28 mULa guNa e sunipaNAnA vikalpa che kharA paNa e badhA vikalpa AtmAthI para che, anitya che AtmA siddha samAna che. tevA zubha vikalyo karavA te paNa rAgano bhAga che. te rAganA bhAgarUpa vikalpa choDIne, rAgarahita zuddha jJAyaka svabhAvamAM sthira thaI javAnuM samayasAramAM zrImad kuMdakuMdAcArya bhagavAna kahe che. AtmA siddha samAna che, vItarAgasvabhAvI che teno vicAra eTale jJAnano vikalpa paNa choDo, ane te saMbaMdhI daDhatA ane jJAna choDo ema kahevuM nathI. svabhAva choDavo ema kahyuM nathI. abheda svarUpanuM bhAna thayA pachI je kaMI rAgAdi vikalpa Ave che tenAthI mukta eTale bAhya-atyaMtara parigrahathI je mukta thAya che, tene nigraMtha-munipada hoya che. te sAdhakadazA mokSamArgamAM hoya ja che. tattvasvarUpane oLakhavA mATe zrImade bAhyaveza ke saMpradAyanI vAta mukhya lIdhI nathI. A cha padano vicAra karavAthI jIvane yathArthapaNuM samajAya che." kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa-abhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahiye jijJAsa. 108 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-108]. | [323 AtmArthI tathA jijJAsu jIvanA lakSaNo aneka prakAre sAmAnya hovA chatAM temAM aMtara paNa che. 38mA padamAM AtmArthInA lakSaNo batAvatA kahyuM hatuM ke, jenA kaSAyabhAva pAtaLA paDyA hoya, mAtra mokSanI abhilASA hoya tathA jene saMsAra paribhramaNano kheda vartato hoya, te AtmArthI kahevAya. ahIM jijJAsu jIvanA paNa e ja lakSaNo batAvyA che paraMtu jijJAsu svadayAne vizeSa mahatva Ape che tathA AtmArthI padayAne vadhu mahatva Ape che. jo ke AtmArthI svadayA tathA jijJAsu paradayAno niSedha karatA nathI, tema chatAM potAnI bhUmikAnusAra svadayA tathA paradayAne mukhya tathA gauNa jANIne, tenuM jIvanamAM pAlana kare che. - dayA pALIne hiMsA vagere pApothI bacavuM, e AtmArthInuM kartavya che. padayAmAM parajIvone bacAvavAnI mukhyatA hoya che tathA svadayAmAM potAne bacAvavAnuM lakSya hoya che. parajIvone mAravAno bhAva dveSa che tathA parajIvone bacAvavAno bhAva rAga che. te rAgarUpa zubhabhAva paradayA che. paraMtu paradayA pALIne nijAtmAno vAta to thAya ja che. tethI bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnuM svarUpa lIkika ahiMsAthI juduM che. parajIvone mAravAno bhAva to hiMsA che ja. paraMtu nizcaya dRSTie parajIvone bacAvavAno bhAva paNa hiMsA che. kAraNa ke mAravAno bhAva Sa tathA bacAvavAno bhAva rAga che. AcArya amRtacaMdradeve puruSArthasidbhapAyamAM kahyuM che ke, "AtmAmAM rAgAdibhAvonI utpati thavIte hiMsA che tathA AtmAmAM rAgAdi bhAvonI utpatti nahi thavI te ahiMsA che." vItarAgI Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324] [Atmasiddhi anuzIlana bhagavAnane parajIvo pratye dveSabhAva nathI; tethI temane mAratA nathI tathA parajIvo pratye rAgabhAva paNa nathI tethI parajIvone bacAvatA paNa nathI. nizcayathI paradravyamAM rAga tathA TreSano bhAva ja nahi padravyane jANavAno paNa bhAva na Ave, tyAre AtmA nijasvabhAvamAM sthita thAya che, tene aMtaradayA kahevAmAM Ave che. koI bhUkhyA mANasane anna ApavuM te kharI dayA nathI, paNa anna ApIne paNa tenuM kartApaNuM na karavuM te kharI dayA che. akartutvabhAva pragaTa thayA vinA utkRSTa kakSAnI dayA hotI nathI. koI pazune bacAve to koI pakSIne bacAve paNa potAnI patnI, putra ane parivAranI javAbadArI na saMbhALe te paNa yogya nathI. tethI prathama potAnuM kartavya nibhAvyA bAda pazu-pakSInI dayA pALavI joIe. koI pazu-pakSInI dayA pALe, tenA mATe dhana paNa kharce, paNa pote gharakharca mATe potAnI patnIne paisA na Ape ane gharamAM dararoja jhaghaDAM thatAM hoya tevI dayAthI to kaSAyabhAva ja vadhaze. tethI potAnI bhUmikAnusAra dayA pAlana karavuM joIe. koI ema paNa kahe che ke je jIva jemAM rAga kare, te jIvanI gati paNa tevI ja thAya. paraMtu temanuM e mAnavuM yogya nathI. jema ke koIe bilADImAM rAga karyo, to AvatA bhave bilADI ja thAya tevo niyama nathI, nahi to zuM koI rasagullAmAM rAga kare to zuM AvatA bhave rasagullA banaze? nArakIno rAga to keTalA loko kare che? tema chatAM aneka jIvo narakamAM jAya che. rAgano viSaya gati nakkI karato hoya to siddha bhagavAnamAM rAga karavAthI zuM siddha gati thaI jaze? siddhadazA to vItarAgatAthI pragaTe che. tethI konA pratye dayAno bhAva jAgRta thayo te mahatvanuM nathI paNa kevA prakArano Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 109] [325 bhAva pragaTayo che te mahatvanuM che. jJAnIne anekAMta dayA hoya che. jyAre ajJAnIne ekAMte dayA hoya che. kasAI jyAre gAyane mAre che, tyAre ajJAnIne kasAI 5ra dveSa tathA gAya para karuNA upaje che, paraMtu jJAnIne gAya tathA kasAI ema baMnenA karyodaya jANIne, beya pratye dayA Ave che. aMtaraMga dayApUrvaka prANIdayA sArthaka che. mAtra para dayAthI Atmahita thatuM nathI. Ama, A padamAM aMtara dayAnI mahimA batAvIne jijJAsu jIvanuM lakSaNa batAvyuM che. anya lakSaNonI vizeSa carcA 38mI gAthAmAM thaI cUkI che. te jijJAsu jIvane, thAya sadgurubodha; to pAme samakitane, varte aMtarazodha. 109 AtmaprAptinA jijJAsu jIvane sadguruno upadeza pariName che. jijJAsu kone kahevo ? 'jijJAsu' zabda e traNa akSarono samuha che. traNa akSara e sAdhaka, sAdhana, sAdhyanA sUcaka che. dareka jIva vastuno Icchuka hoto nathI paraMtu te sukhane sAdhya mAne che. jIvane sukha joIe che, vastu nahi. paraMtu ajJAnI jIva ema mAne che ke sukhanI prApti anukULa saMyogo maLavAthI thAya che, tethI te anukULa saMyogo tarapha AMdhaLI doTa muke che. tyAM jIva sAghaka che tathA sukha sAdhya che. paraMtu sAdhakanuM sAdhyaprAptinuM sAghana yogya nathI. sukhanuM sAghana jJAna che. tethI jIva sAdhaka, jJAna sAdhana tathA sukha sAdhya che. Ama, sAdhaka evA jIvano prathama akSara 'jI', sAdhana evA jJAnano prathama akSara 'zA' tathA sAdhya evA sukhano prathama akSara 'su' che. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326] [Atmasiddhi anuzIlana Ama jI-zA-su (jIjJAsu) zabda bane che. je jIva zAnanA mAdhyamathI sukha Icche che tene "jijJAsu' kahevAya. jijJAsuno paryAyavAcI zabda "saccidAnaMda gaNAvI zakAya, sat cit + AnaMda eTale ke sa = jIva+ci = jJAna + AnaMda = sukha maLIne "saccidAnaMda' zabda banyo che. jijJAsA vinA satyanI zodha thatI nathI. sadguru pAse satya che, sadguru svayaM satya che. te bhavya jIvone sat svarUpa samajAve che paNa koI jIva vastunA satya svarUpane samajyA pahelA ja saMtoSa mAnI le che. jijJAsu tattvajJAnanA asaMtoSI hoya che. jijJAsu mAtrA tattvane jANavAno ja Icchuka nathI paraMtu tattvanA anubhavano paNa cAhaka che. sadgurunA upadeza vinA samyagdarzana prApta thatuM nathI. pachI bhale te nisargaja hoya ke adhigamaja hoya. sadguruno upadeza baMne prakAranA samyagdarzanamAM nimitta che. samyagdarzananI prApti pahelA anivAryarUpe thatI pAMcalabdhimAM eka dezanAlabdhi paNa che. tethI ahIMsaTTuruno upadeza grahaNa karavAno upadeza Apyo che. anubhavI pAsethI jANIne anubhava karavAthI potAnA anubhavamAM niHzaMkatA Ave che. jevI rIte amerikA gayelI vyakti pAsethI, amerikAnI jANakArI meLavyA bAda, amerikA jaIne pote anubhava karavAthI, potAnA anubhavamAM niHzaMkatA hoya che, tevI rIte AtmAnubhavI jJAnI pAsethI AtmA saMbaMdhI jANakArI meLavyA bAda, svayaM AtmAnubhava karavAthI potAnA AtmAnubhavamAM niHzaMkatA hoya che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-110] [327 kAraNa ke jANakArI vinA anubhava thato nathI tathA jANakArI thavI, te ja anubhava nathI. A baMne vAta haMmezAM yAda rAkhavI joIe. samyagdaSTI parapadArthamAM paMcamAtra sukha ke duHkha mAnatA nathI, tethI parapadArthamAM sukhanI zodha karavAno prazna ja upasthita thato nathI. tethI ahIM ema kahyuM che ke jijJAsu aMtaramAM zodha kare che. 'zodha kare che' arthAt aMtarane jANe che. matadarzana Agraha tajI, varte sadgurulakSa; lahe zuddha samakita te, jemAM bheda na pakSa. 110 samyagdarzananuM svarUpa batAvatA, tenI prAptinI vidhinuM varNana paNa A padamAM karela che. pAMca pAponA tyAgarUpa vratAdi to samyagdarzana pachI ja paLAtA hoya che. tema chatAM samyagdarzana pahelA yathAyogya tyAga vairAgyanI anivAryatA che. sarvaprathama potAno mata, darzana ane Agraha na choDe tyAM sudhI sadgurunI oLakhANa thatI nathI. kAraNa ke potAnA Agraha choDI detAM gurunI vANIno marma sahelAIthI samajAya che ane te samajaNa mokSamArgamAM hitAvaha che. sadguru pAse jaIne, sAmAnya jIvanuM paNa Atmahita thaI zake che paraMtu jo te jIva potAnA mata, darzana tathA Agraha choDIne, potAne sAmAnya jIvarUpe mAne to ja tenuM kalyANa thAya che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328]. [Atmasiddhi anuzIlanA jJAnI svayaM to mata ke darzananA AgrahI hotA nathI. sAthe sAthe temanI dRSTimAM paNa koI jIva, mata ke darzananA bhedavALo hoto. nathI. pUjya gurudevazrI kahetA ke, "zarIramAM eka vALAnI bimArI thAya che, tyAre te vyaktinI pIDA asahya hoya che. jo eka vALAnI bimArIvALo eTalo duHkhI hoya, to je matavALo, darzanavALo tathA AgrahavALo vagere aneka "vALo" jIva keTalo duHkhI haze?" tethI sarvaprathama dareka prakAranA pakSapAta choDIne sadgurunA yogamAM rahIne tattvopadeza prApta karavo joIe. jyAre jIvamAM mata tathA darzanano bheda dUra thaI jAya che, tyAre te abheda AtmAne anubhavI, abheda evA zuddha samakitane paNa pAme che. sadgurune lakSyamAM letA, pote e vAta bhUlI javI joIe ke huM jena chuM ke hiMdu chuM ke muslima chuM. eTaluM ja nahi paNa huM hiMdustAnI chuM ke pAkistAnI chuM evo bheda paNa na rahevo joIe. kALAMtare te jIva sadguru dvArA bodha pAmIne potAne manuSya ke ajJAnI paNa mAnato nathI. kAraNa ke zuddha samaktirUpa bodha pariNamyA bAda dareka jIva potAne AtmA ja mAne che. jyAM sudhI mAtra bhedadaSTi hoya che tyAM sudhI ema samajavuM ke sadgurune lakSyamAM lIdhA nathI. sadgurune lakSyamAM levAno artha ema nathI ke sadgurune dekhavA. kharekhara sadgurunA samAna zuddha samakita pragaTa thAya tyAre sadgurune lakSyamAM lIdhA ema kahevAya che. adAlatamAM paNa vAdI tathA prativAdI ema be pakSa hoya che. jyAre te be mAMthI eka jhukI jAya che, tyAre pakSapAta paNa jhukI jAya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-11] [329 che arthAt vivAda zamI jAya che. loka vyavahAramAM paNa alagaalaga pakSanA loko cUMTaNInA umedavAra bane che. paraMtu jyAre potAnA pakSa sivAya bIjo koI paNa pakSa virodharUpe na hoya to cuMTaNI thatI ja nathI vivAdo paNa utpanna thatA nathI. ajJAnI potAno pakSa choDatA nathI paraMtu jJAnI potAno pakSa choDI de che. tethI jJAnI ane ajJAnI vacce saMgharSa thato nathI athavA jaladI zamI jAya che. jyAre be ajJAnImAM thayelA pakSapAta dIrdhAyuvALA hoya che tathA tenuM pariNAma paNa nukasAnakAraka ja hoya che. tethI dareka jIve potAno pakSa choDI saMgharSamAM na phasAIne zuddha samakitanA mAdhyamathI saMsAra sAgarathI tarI javuM joIe. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "sazurue kahelA mArganuM yathArtha lakSa karIne satagurunA laze varte (ane asAra jeTalA prasaMganuM lakSa choDI da)zuddha samakitane pAme. hakArathI vAta karI che paNa jyAM sanI asti kahI tyAM asatnI nAsti thaI gaI "mata-darzana Agraha tajI te padano artha samajo. mata eTale peTAbhedanA durAgraha ane darzana eTale mithyA abhiprAya te choDIne eTale ke khoTAnI pakaDa mUkIne, saralatAthI sadgurunI lakSe varte te zuddhAtmAnubhavarUpa zuddha samakitane pAme, temAM bheda eTale pakSapAta nathI. sarvajJa bhagavAnanA pAdamULe, temanA sAkSAt upadezathI, lAyaka jIva kSAyika samakita pAme che, tathA anya jJAnI sazurunA yogathI jIvane zuddha samakita ane yathArtha svAnubhava thAya che. eTale Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330] - - [Atmasiddhi anuzIlana ke atIndriya AnaMdamUrti AtmA kevaLa jJAyaka avikArI che, tenI nirAkuLa zAMtinuM svasaMvedana potAne pratyakSa thAya che. A vAta kahI temAM bheda ke pakSa nathI ane sva svarUpamAM paNa bheda nathI. A dazAmAM A vAta Ama-che, Ama nathI; e Adi sarva vikalpanI vRtti paNa TaLI jAya che ane nirmaLa nirAkuLa pavitra aparimita (behada) AnaMdamaya zuddha AtmAnI pratIti thAya che." varta nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita. 111 AtmasvabhAvano anubhava eTale sammacAritra, nija svabhAvanuM lakSa eTale samyajJAna tathA zuddhAtmAnI pratIti eTale samyagadarzana samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayane samakita' kahevAya che. jyAre eka mAtra nija zuddha AtmA ja jJAnano zeya bane tyAre jJAnasvabhAvI AtmAnI ekatvapUrvaka anubhUti thAya che tene. nirvikalpadazA kahevAya che. nirvikalpadazA pragaTa thayA vinA, paramArtharUpa samakita pragaTa thatuM nathI. AtmAnubhUti svabhAvanA Azraye pragaTa thAya che. samyak ekAMta svarUpI nitya TakI rahelo eka lAyakabhAva dRSTino viSaya che. AtmAnubhUtino krama A pramANe hoya che. 1. sAcA deva-zAstra-gurunI pratIti. 2. sAta tatvano yathArtha nirNaya. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-111] [331 3. sva-paranuM bhedajJAna. 4. AtmAno nirvikalpa anubhava. sarvaprathama deva, zAstra tathA guruno vicArapUrvaka nirNaya karavo joIe. vicAranA mAdhyamathI ja jIva satya nirNaya sudhI pahoMcI zake che. tethI sAcA deva-zAstra-guruno aneka vivalApUrvaka vicAra karavo joIe. jinendra bhagavAnanuM satya svarUpa jANyA vinA temanuM zraddhAna paNa thaI zakatuM nathI. jinendra bhagavAnano ahobhAva AvyA vinA, temanA vacanonI paNa mahimA AvI zake nahi. tethI vItarAgI deva-guru-dharma dvArA kathita sAta tattvanA svarUpane AgamanA mAdhyamathI jANavuM joIe. kAraNa ke vartamAnakALamAM sAcA devano A bhUmi para viraha che tathA sadguruno yoga thavo paNa atyaMta durlabha che. tethI jinavANI pratye sarvasva samarpaNa bhAva hoya to ja sAtatattvanuM svarUpa samajI zakAya che. jIvAdi sAta tattvomAM jIva tathA ajIva nitya TakI rahetAM dhruva tattva che. Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA tathA mokSa palaTAtA pariNAma che. A sAtamAM garbhita jagatanuM nitya-anityapaNuM jANavuM te anekAMta daSTi che. sAta tatvomAM jIva tathA ajIva joya che. Azrava-baMdha heya che. saMvara-nirjarA upAdeya che tathA mokSa sarvathA upAya che. Ama, sAteya tattvano nirNaya karyA vinA samakita pragaTatuM nathI. - vizvamAM samasta dravyone paraspara koI saMbaMdha nathI. sva-paranuM bhedajJAna thavuM anivArya che. tethI bhedajJAnano abhyAsa niraMtara hovo Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332] - [Atmasiddhi anuzIlana joIe. sarvaprathama paradravyathI, tyArabAda krame krame paradravyanA bhAvothI, tyAra bAda paradravyanA nimittathI utpanna thatA AtmAnA vikArI bhAvothI tathA svabhAva tarapha dRSTi karavAthI utpanna thatI avikArI zuddha paryAyathI tathA vacanagocara vikalpothI dhruva svabhAvI AtmA sarvadA tathA sarvathA bhinna che. kAraNa ke dareka paradravya AtmAmaya dhruva padArtha nathI. jyAM sudhI AtmAmAM jJAna bharapUra che evo vikalpa rahe che tyAM sudhI paNa AtmAno anubhava thato nathI. AtmAmAM jJAna nahi paNa AtmA ja jJAnamaya che. guNa-guNIno bheTa chUTayA vinA AtmAno akhaMDa abheda, nitya, eka savabhAva grahaNa thato nathI. jyAre AtmA potAne AtmA mAne, jANe tathA potAnA svabhAvamAM lIna thAya tyAre AtmAmAM samakita pragaTa thAya che. jIvanI vRttino saMbaMdha AtmAnA bhAva sAthe che tathA pravRttino saMbaMdha AtmAnA bhAvanA nimittathI thatI zarIranI kriyA sAthe che. jyAre AtmAno jJAnasvabhAva potAne jANe che, anubhave che tyAre paramArthathI samakitanI prApti thAya che. vardhamAna samakita thaI, TALe mithAbhAsa; udaya thAya cAritrano, vItarAgapada vAsa. 112 samyagdarzananI prApti thayA bAda jyAre jIva mokSamArgamAM agresara thAya che, tyAre bAramAM guNasthAne mohanIyakarmanA sarvathA abhAvathI pUrNa vItarAgatA pragaTa thAya che. avirata samyagdaSTine Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-112]. - [333 cothA guNasthAnamAM anaMtAnubaMdhI kaSAya cokaDInA abhAvathI samyakracAritra athavA svarUpAcaraNa cAritra pragaTa thAya che. pAMcamAM guNasthAne anaMtAnubaMdhI tathA apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAya cokaDInA abhAvathI dezacAritra pragaTe che. chaThThA-sAtamAM guNasthAne bhAvaliMgI sAdhu traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka sakalacAritra pALe che. bAramA guNasthAne saMpUrNa kaSAyanA abhAvathI pUrNa vItarAgatA pragaTe che tene yathAkhyAta cAritra tathA kevaLajJAna sahita e ja cAritrane parama yathAkhyAta cAritra kahe che. jyAre siddhadazAmAM parama cAritra kahevAya che. Ama, samyagdarzana je samaye pragaTe che, te ja samaye pUrNa paNa thAya che. jyAre cAritra guNanI paryAyamAM zuddhatA krame krame vadhe che. saMpUrNa kaSAyano abhAva thatAM AtmA pUrNa vItarAgI dazA prApta kare che. sAtamAM guNasthAnathI AgaLa jIva jyAre kSapakazeNI mAMDIne bAramAM guNasthAne pahoMce che, tyAre te kSINamohI jina kahevAya che. pUrNa vItarAgI dazAmAM mAtra kaSAyano ja nahi paraMtu hAsyAdi nokaSAyano paNa abhAva hoya che. upazamazreNI mAMDIne jIva agyAramAM guNasthAne pahoMce che paraMtu tenuM pharI nIcenA guNasthAnamAM niyamathI patana thAya che. koI paNa jIva agiyAramAM guNasthAnathI bAramA athavA AgaLanA guNasthAnamAM gamana karI zake nahi. agyAramAM guNasthAnavartI jIvanuM nIcenA guNasthAnamAM gamana thatA niyamathI dezamAM guNasthAnamAM Agamana thAya che. tyAMthI krame karIne pUrvavat chaThThA-sAtamAM guNasthAne jhule che. tevI ja rIte kSapakazreNI mAMDanArA munirAja dazamAM guNasthAnathI bAramA guNasthAnamAM Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334] - Atmasiddhi anuzIlana niyamathI gamana kare che ane mohano sarvathA kSaya thavAthI pUrNa vItarAgI dazA pragaTa kare che. bAramA guNasthAnathI adhapatana thatuM ja nathI evo niyama che. tethI pUrNa vItarAgI dazA prApta thayelA jIvane vitarAga padanA vAsI tathA pUrNa sukhI kahyA che. laukikamAM cAritra zabdano prayoga bAhya kriyA athavA AcaraNanA arthamAM thato hoya che. paraMtu nizcayathI cAritrano saMbaMdha zarIranI koIpaNa kriyA sAthe nathI. kaSAyabhAva e AtmAnI azuddha paryAya che tethI te azuddhatAnA abhAvapUrvaka pragaTa thayelA cAritrano saMbaMdha AtmA sAthe ja samajavo joIe. munirAja bAhyamAM 28 mULaguNonuM niraticAra pAlana kare che paraMtu 28 mULaguNone kharUM cAritra kahyuM nathI. munirAjane traNa kaSAya cokaDInA abhAvapUrvaka pragaTa thayelI vItarAgatAne sakala cAritra kahyuM che. zarIranI bAhya kriyAnI daSTie chaThThA-sAtamAM guNasthAnavartabhAvaliMgI muni tathA pahelAM guNasthAnavartIdravyaliMgI munimAM koI aMtara nathI. bhAvaliMgI sAdhu sakala cAritravAna hovAthI nikaTakALamAM mukti pAmaze paraMtu prathama guNasthAna parathI dravyaliMgI munine mukti te zuM, paNa muktino mArga suddhA pragaTayo nathI. Ama, vItarAgatAnuM pragaTavuM e ja cAritranI nirmaLatA che. kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte zAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa. 113 kevaLajJAnI sadeha mukta hoya che. chaghastha dazAmAM jJAnIne Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 113] [335 matijJAna tathA zrutajJAna vaDe AtmAno anubhava thAya che. arthAt jJAnI cothA guNasthAnathI bAramAM guNasthAna sudhI matijJAna ane zrutajJAna vaDe AtmAne jANe che. kevaLI bhagavAna kevaLajJAnathI AtmAne jANe che. matijJAna-zrutajJAna tathA kevaLajJAnanI paryAyamAM bheda hovA chatAM, anubhUtimAM koI bheda hoto nathI. cothA guNasthAnavartI samyagdaSTIne, AtmAnA anaMtaguNono anubhava hoto nathI, kAraNa ke anaMtanA anubhavane bhedano anubhava kahevAya. kharekhara abheda dRSTithI AtmAnubhUti thAya che. Ama, kevaLIbhagavAna AtmAnA dareka guNa ane paryAyanA bhedane jagatanA sarva dravyo samAna parUpe jANe che paraMtu anubhava karatA nathI. kAraNa ke jevI rIte jagatano koI paNa pa25dArtha AtmAnI nirvikalpadazAnuM kAraNa thato nathI tevI rIte AtmAnA anaMtaguNonA bheda athavA paryAyanA bheda paNa nirvikalpa anubhUtinuM kAraNa thatAM nathI. kevaLI bhagavAna jagatane jANatAM hovA chatAM temAM tanmaya thatAM nathI, tethI nizcayathI kevaLI bhagavAna potAnA AtmAne jANe tathA vyavahArathI jagatane jANe che. arihaMta bhagavAna kevaLajJAna sahita hovAthI, temane zarIramukta paNa kahe che. baMdhananuM kAraNa zarIra nathI, tethI zarIra sahita dazAmAM paNa ghAtikarmonA sarvathA abhAvathI, arihaMta kevaLI 'mukta' kahevAya che. arihaMta bhagavAnane bhAvakarmano sarvathA kSaya thayo che. dravya karmomAM paNa ghAtikarmano pUrNa kSaya thayo tathA aghAti karmonI prakRtino ja sadbhAva che tathA zarIrAdi nokarmano pUrNa sadbhAva che. dravyakarmano AMzika tathA nokarmano pUrNa sadbhAva hovA chatAM arihaMta bhagavAna mukta kahevAya che. deha sahita nirvANa kahevI e vyavahArika kathana Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336] - - [Atmasiddhi anuzIlana che. kharekhara bhAvakarma, dravyakarma tathA nokarmanA sarvathA kSaya thayA vinA mokSa thato nathI. jevI rIte koI vyaktine ghara hoya, paNa te gharamAM dhyAna na Apato hoya tene ghara vinAno jarUra kahevAya che. tevI rIte deha hovA chatAM paNa deha tarapha dRSTi karatA nahi hovAthI, temane sadeha hovA chatAM azarIrI kahevAmAM Ave che. AtmajJAna thayA bAda, AtmajJAna chUTI paNa zake che. paraMtu kevaLajJAna thayA pachI kyAreya paNa chUTe nahi. dareka AtmajJAnI tadbhava mokSagAmI hotA nathI paraMtu samasta kevaLI tadbhava mokSagAmI ja hoya che. tethI kevaLI bhagavAnane deha chatAM nirvANa kahyo che. kevaLajJAna thayA pachI Ayukarmano baMdha thato nathI. jo kevaLI bhagavAnane AyukarmanuM baMdhana mAnavAmAM Ave to kevaLI bhagavAnano punarjanma paNa mAnavo paDaze kAraNa ke AyubaMdha thayA bAda je gatino AyubaMdha thayo hoya te gatimAM niyamathI janma thAya che. Ama, arihaMta bhagavAna tathA siddha bhagavAna kevaLajJAnanI dRSTie samAna ja che. koTi varSanuM svapna paNa, jAgRta thatAM zaramAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dura thAya. 114 AtmA anAdi kALathI vibhAvarUpe pariNamI rahyo che to paNa, vibhAvane dUra thavA mATe AtmAe pharI anaMtakALa vItAvavo paDe tevo niyama nathI. ahIM dAMtanA mAdhyamathI vibhAvanA abhAvanuM svarUpa spaSTa karyuM che. jevI rIte karoDo varSathI cAlatuM svapna paNa vyaktinA jAgRta thavAthI dUra thAya che, tevI rIte AtmAmAM utpanna Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-114] [337 thatA vikArIbhAvo svabhAvathI viparIta hovAthI svapna samAna kAlpanika che. vikArIbhAvanuM trikALI svabhAvamAM koI astitva nathI paraMtu ajJAnadazAmAM kSaNika paryAyamAM vikAranuM astitva che, tenuM paNa jJAna hovuM jarUrI che. doSanuM jJAna thayA vinA doSa dUra thaI zakatA nathI. jyAre vyakti jAge che tyAre koTivarSanuM svapna paNa chUTI jAya che. dareka ajJAnI paNa anAdi kALathI ajJAnatAmAM sutelo che tathA ajJAnarUpa gADha nidrAmAM mAtA, pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI tathA parivAra, mitra, zatru, ghara, dukAna vagere saMyogone potAnA mAne che. kAraNa ke ajJAna e aMdhakAra samAna che. jJAnanA abhAvamAM vastunuM ke vastunA jJAnamAM nimitta thatI IndriyonuM, koI mahatva hotuM nathI. jJAnanI sarakhAmaNI, bhautika vastu sAthe karavI yogya nathI. kAraNa ke jJAna amUlya vastu che. eka aMgrejI philosophara jyorja barnADa zoe kahyuM che ke jo mArI pAse eka sapharajana hoya ane tamArI pAse paNa eka sapharajana hoya ane ApaNe baMne eka bIjAne saraphajananI levaDa-devaDa karIne mAruM sapharajana huM tamane ApuM tathA tamAruM sapharajana tame mane Apo to baMne pAse eka ja sapharajana raheze; baMnenA sapharajananI saMkhyAmAM koI vadhAro nahi thAya. paraMtu jo mArI pAse eka pustakanuM jJAna hoya tathA tamArI pAse paNa eka pustakanuM jJAna hoya ane ApaNe baMne ekabIjAnA jJAnanI levaDadevaDa karIne eka pustakanuM jJAna huM tamane ApuM tathA eka pustakanuM jJAna tame mane Apo to baMne pAse be pustakanuM jJAna thaI jaze. baMne Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338]. - Atmasiddhi anuzIlana vyaktinA jJAnamAM paNa vadhAro thaze. sarvatra jJAnanI mahimA che. vastu hovA chatAM vastunuM jJAna na hovuM, te vastunI gerahAjarI hovA barAbara che. AtmA jJAnAdi anaMtaguNono piMDa tathA sukhano dhAma hovA chatAM teNe potAne sukharUpa na mAnyo e ja AtmAnuM ajJAna che. jJAna thatAM vibhAva Takato nathI. kAraNa ke vibhAvanI AgatA-svAgatA karanAra ajJAnano nAza thavAthI vibhAvane rahevAno pratisAda ApanAra koI rahetuM nathI, tethI rAgAdi vibhAva paNa raheto nathI. jevI rIte koI eka oraDAmAM varSothI aMdhakAra hoya, te oraDAmAM prakAza karavAthI aMdhakAra paNa eka paLanA prakAzathI dUra thaI jAya che; tevI rIte anAdikALathI nahi chUTelo mithyAtvAdirUpa vibhAva samyajJAnanA mAdhyamathI eka samayamAM naSTa thaI jAya che. je samaye mithyAtvarUpa ajJAnano nAza thAya che, te ja samaye AtmAmAM samyakatvarUpa jJAnano udaya thAya che. rAtrinA aMdhakArane dUra karavA mATe sUryane Akho divasa lAgato nathI. paLabharamAM aMdhakArarUpa rAtrine dUra karIne pote udita thAya che. tevI rIte jJAna paNa anAdikAlIna mithyAtvane cIratuM paLabharamAM AtmAnA sarva pradeza para haMmeza mATe udita thAya che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. karoDa varSanuM svapna TALI jAgRta thavA mATe vadhAre vakhata na joIe. daSTAMta ekadezI hoya che, tenI sAthe eTalo siddhAMta meLavavo che ke anaMtakALathI ajJAna aMdhakArUpa mohanidrA che tene satya Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 115] [339 Atmabodha vaDe TALI zakAya che; ane anAdi kALano vibhAva sAcuM jJAna thatAM ja dUra thAya che. sAmAnya je potAno saLaMga jJAna-darzanamaya ekAkAra svabhAva che tene choDIne-bhUlIne jIve dehAdi nimittano potAmAM Aropa karyo che, rAgAdi, dehAdi tathA puNya vagere mArAM che e rIte karmabhAva-vibhAvamAM potApaNAnI mAnyatAthI jIva mithyAtvabhAva cAlu rAkhe che. AtmajJAna thatAM (jema jAgRta thatAM svapna cAlyuM jAya che, dIpakano prakAza thatAM aMdhakAra TaLe che tema) te bhUla TaLI jAya che, ahIM ''vibhAva'' zabdathI mukhyapaNe darzanamohano nAza kahyo che, ane goNamAM cAritramohano nAza kahyo che. potAno doSa karmaprakRti upara nahi DhoLatAM potAthI TALavA A gAthAmAM kahyuM che. pote potAnA svarUpane anyathA mAnyuM che, te bhUla pote karI che, nahi ke te bhUla karma prakRti karAve che.'' . chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. 115 ajJAnadazAmAM jIva karmano kartA tathA bhoktA che. paraMtu jJAnIne kartRtvabuddhi tathA bhoktRtvabuddhino abhAva thayo hovAthI jJAnI karmanA kartA tathA bhoktA nathI. tethI dehathI ekatvabuddhi choDIne AtmAnA anubhavIne kartRtvabhAva nahi hovAthI, bhoktatvabhAvano paNa abhAva che. jyAM kartRtvabuddhi na hoya, tyAM bhoktatvabuddhi paNa hotI nathI. AcArya kuMdakuMdadevane samayasAra vagere graMtha lekhanakAryanuM, kRpALudevane Atmasiddhi zAstranA lekhanakAryanuM tathA zrI kAnajIsvAmIne samayasAra Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340] [Atmasiddhi anuzIlana tathA AtmasiddhizAstra vagere graMtho para apAyelAM pravacana kAryanuM kartRtva na hatuM; tethI te jJAnI mahApuruSone, temanA nimittathI thayelA kAryanA, loko dvArA thatAM vakhANathI, AnaMda bhogavatA tathA koI anya jIvo dvArA, temanA nimittathI thayelA kAryanI niMdAthI duHkha na hatuM. kAraNa ke vakhANa tathA niMdAne te AtmA ja bhogave je AtmAmAM kartRtvabuddhi hoya. udaya anusAra pravartatA jJAnIne mithyAtvanA abhAvathI dehano adhyAsa dUra thaI gayelo hoya che. mAtra dehano ja nahi paraMtu dehAdi samasta pa2 padArthothI ekatva chUTI jAya che. tethI je AtmA potAne zarIrano kartA mAnato nathI, te AtmA potAne karmano paNa karyu mAnato nathI. karma tathA zarIra vagere paradravyanA kartApaNA rahita AtmA, mAtra svabhAvano kartA che arthAt pote mAtra jJAna svabhAvano kartA che ane AtmAnaMdano bhoktA che. ajJAnI anukULa saMyogono kartA potAne mAne che paraMtu pratikULa saMyogothI pote chUTavA mATe potAne pratikULatAno kartA svIkAravA taiyAra thato nathI. jyAre bAI roTalI banAve, tyAre prathama traNa roTalI vyavasthita thayA pachI jo cothI roTalI baLI jAya to kahe che ke traNa roTalI to meM banAvI, paNa cothI roTalI banAvatI hatI tyAre mahemAna AvI gayA eTale baLI gaI. tyAM e bAI ema kahetI nathI ke traNa roTalI banI gaI ane cothI meM bALI. te to ema ja kahI rahI che ke traNa roTalI meM banAvI ane cothI roTalI baLI gaI. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [341 gAthA-116] Ama, ajJAnI dareka ghaTanAmAM yazaprApti mATe potAne game tema karIne mahAna batAvavA mATe aneka prayatno kare che. kharekhara jo padravyano kartA AtmA hoya to potAnI IcchAnusAra pAradravyanuM pariNamana kema karato nathI? jyAre zarIramAM tAva Ave, tyAre jo jIvanI IcchAnusAra thatuM hoya, to tAva maTADavAnI IcchAthI tAva kema maTato nathI? ane jo jIvanI IcchAnusAra thAya to zarIramAM tAva Ave evuM to koNa Icche? paNa satya e che ke AtmA ajJAnatAne lIdhe potAne parano kartA tathA bhoktA mAne che. jJAnIne deha chatAM paNa dehAtIta dazA vartatI hovAthI, jJAnI karmanA kartA ke bhoktA thatAM nathI. jJAnI dharmAtmA karma bAMdhato nathI tathA karma bhogavato nathI. AtmajJAnI potAne parano akartA tathA abhoktA mAne che ke je vAstaviktA che. dharmano sAra e ja che ke mAnyatAthI saMsAra che tathA mAnyatAthI mokSa che. mithyA mAnyatAthI kartA-bhoktApaNuM utpanna thAya che tathA samyagdarzana pragaTa thatA AtmA paryAyathI paNa akartA-abhoktA thAya che. e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 - jo koI tamane evo prazna pUche ke kyA dharmathI mokSa maLe che? to tame tene ema ja kahezo ke jainadharma sivAya bIjo koI paNa dharma Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342] [Atmasiddhi anuzIlana pALavAthI mokSa prApta thato nathI. jyAre jJAnI kahe che vItarAga dharmathI mokSa maLe che. aneka jJAnIe aneka graMthomAM vItarAgatAnI atyaMta mahimA batAvI che. janma game te kuLamAM athavA jAtimAM thayo hoya, paNa jo jIva vItarAgI deva-zAstra-guru para aTala zraddhA rAkhIne svAnubhava vaDe vItarAga dazAnI prAptino puruSArtha kare, to te nikaTa kALamAM mukti pAme che. je AtmA mokSa svarUpe potAne pratIta kare che, te AtmA mokSa paNa pAme che kAraNa ke mokSanI pratIti thayA vinA samyagdarzana thatuM nathI tathA samyagdarzana vinA AtmAno mokSa thato nathI. tethI samyagdarzananuM lakSaNa batAvatA tattvArthasUtramAM kahyuM che ke "tArtha zraddhA sacinanuM tyAM paNa sAteya tattvonI zraddhAne samyagdarzana kahyuM che. AtmA mokSasvarUpI hovA chatAM, saMsAra avasthAnuM astitva ja nathI; ema na mAnI levuM joIe. kAraNa ke jJAnIne potAnI bhUmikAnusArazuddhi tathA azuddhinuM jJAna hoya che. AtmA anaMtajJAnI tathA anaMtadarzI che. svabhAva dRSTie jJAna ane darzana vagere guNomAM anaMtatA nitya che paraMtu paryAya dRSTie jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIya karmono abhAva thavAthI paryAyamAM paNa kevaLajJAna eTale anaMtajJAna tathA kevaLadarzana eTale anaMtadarzana pragaTe che. anaMtajJAna tathA anaMtadarzana kahIne, AtmAnA anujIvI guNone tathA avyAbAdha svarUpa kahIne AtmAnA pratijIvI guNone batAvyAM che. ATha prakAranA karmomAMthI cAra ghAtikarmonA abhAvanA nimittathI anujIvI guNanI zuddha paryAya tathA aghAtikarmonA abhAvanA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-117] - [343 nimittathI pratijIvI guNanI zuddha paryAya pragaTa thAya che. jJAnavaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya tathA aMtarAya karmanA abhAvanA nimittathI AtmAmAM anukrame anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha tathA anaMtavIrya pragaTe che. vedanIya, Ayu, nAma tathA gotra karmanA abhAvanA nimitathI AtmAmAM anukrame avyAbAdha, avagAhanatva, sUkSmatva tathA aguruladhutvaguNa pragaTe che. arihaMta dazAmAM ghAti karmanA abhAvathI anujIvI guNanI paryAya zuddha hovA chatAM cAra adhAti karmanA udayanA nimittathI pratijIvI guNonI paryAya azuddha che. mokSadakSAne pAmelA siddha bhagavAna ghAti-azAtirUpa saMpUrNa karmo rahita thayA hovAne lIdhe saMpUrNa guNonI pUrNa zuddhatAne prApta thAya che. sarva saMsArI jIvo paNa zakti apekSAe jJAna, darzana tathA avyAbAdha svarUpa che evo A padano bhAva che. jene jJAnI viralA ja anubhave che. zuddha buddhacaitanyadhana, ravayaM jyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma. 117 nirvikalpadazAnA samaye jJAnIne anubhavamAM AvatuM daSTinA viSayabhUta AtmAnuM svarUpa ahIM ajJAnIne samajAvavA mATe aneka vizeSaNonA mAdhyamathI bheda karIne samajAvyuM che. AtmAmAM guNonA bheda hotA nathI paraMtu samajavA ane samajAvavA mATe AtmAne guNanA bhedarUpe kahevAmAM Ave che. zuddha, buddha, caitanyaghana vagere aneka guNo AtmAmAM trikALa che. e guNonA mAdhyamathI AtmAne jANI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344] -- [Atmasiddhi anuzIlana zakAya che. AtmAne satya svarUpe jANavo eTale AtmAne pAmavo. AtmAno vicAra karyA vinA AtmA pAmI zakato nathI, tethI ahIM AtmAno vicAra karavAno preraNArUpa upadeza Apyo che. AtmAnuM prathama vizeSaNa batAvatA, tene zuddha kahyo che. A zuddhatAne paryAyanI zuddhatA na samajavI. ahIM to dRSTinA viSayabhUta AtmAnI carcA cAlI rahI che, tethI AtmadravyanI trikALa zuddhatA samajavI joIe. paryAyamAM rahelA vikAranA samaye paNa, AtmAmAM TakI rahelI zuddhatAne AtmAnI zuddhatA kahI che. je zuddhatA navIna pragaTa thAya che, te huM nathI, kAraNa ke Aje huM to chuM, paraMtu Aje paryAyamAM zuddhatA pragaTa thaI nathI. tethI huM pragaTa thavAvALI zuddhatAthI judo trikALa zuddha AtmA chuM. zarIranI malinatA sAthe rahIne paNa AtmA nirmaLa rahyo, tethI AtmA trikALa zuddha che. buddha tathA caitanyaghana kahIne AtmAne jJAnasvabhAvI batAvyo che. AtmAnA sarva pradeza para jJAnanuM astitva hovAthI, AtmAne jJAnano ghanapiMDa kahevAmAM Ave che. pote svayaM jJAna svarUpa che. samayasAra kaLazamAM kahyuM che ke, "Atma jJAna svayaM jJAna" arthAt AtmA pote jJAna che. jJAna ja AtmA che. Ama, guNa-guNIno bheda TALIne AtmAne svayaM jyoti svarUpa kahyo che. AMkha vaDe dekhAtI jyoti AtmA nathI kAraNa ke AMkha vaDe dekhAya e niyamathI pugala hoya che. tethI AtmAne jJAna jyotimaya samajavo joIe. jJAna ane sukha AtmAnA mukhya guNo hovAthI ahIM paNa jJAna vizeSaNa batAvIne, AtmAne sukhadhAma kahyo che. sukha bhautika sAdhanomAM to nathI ja, sAthesAthe kalpanAmAM paNa nathI kAraNa ke sukha AtmAno svabhAva che. AtmA sukhano dhAma che. tethI AtmAmAM Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 117] [345 sukhanuM trikALa astitva che; mATe AtmAnA sukha svabhAvane kalpanA kahevAthI AtmA paNa, kAlpanika siddha thaze, tethI ema mAnavuM ke huM sukhamaya chuM, te vAstavikatA che. sadguru kahe che ke jeTaluM kahyuM teno vicAra karavAmAM Ave to AtmAnI prApti mATe samajAveluM tattvanuM vivecana paryApta che. vicAra karavAthI vikAra dUra thAya che, kAraNa ke vikAranI tIvratA sAthe tattvano vicAra paNa thato nathI. AtmA sarvazreSTha hovA chatAM, AtmAno vicAra karyA vinA, AtmAmAM zuddhatA pragaTa thatI nathI. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "prathama dravyapaNuM sAmAnya-svabhAvapaNuM batAvyuM te akhaMDa dravyadRSTi che. mokSasvabhAva zaktirUpa che paNa paryAye pragaTa nathI. jo avasthAe paNa zuddha hoya to upadeza Adi vyartha Thare, ane sAdhavAno puruSArtha paNa rahe nahi. have tenuM sAdhana e che ke "kara vicAra to pAma'' eTale je svabhAva teM mAnyo che tenuM jJAna ghaTa kara, te svarUpanA vicAranuM gholana kara, jema che tema jANa, jANIne bharoso kara, e zraddhAne vicAra ane rAga rahita jJAnamAM sthiratA kara; e rucinA vicAramAM Thara, e kArAnuM sevana kara, je svabhAvamAM pUrNa zakti bharI che te pragaTa avasthAne pAma. bIjo koI mArga nathI, jJAna sivAya koI upAya nathI. je svabhAva che tenuM jJAna, ane te jJAnanI kriyA kara to mokSa pAma. mokSa eka avasthA che, je siddhadazA zaktirUpe che te pragaTa karI A zivasvarUpa parama sukhane pAmIza. te jAtanA Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346] [Atmasiddhi anuzIlana sat sAdhanathI tuM te padane pAmIza adhika zuM kahevuM ? thoDuM kahyuM ghaNuM karIne mAnaje; ema tArA svabhAvanI vAta che, ene ghaNA prakArathI kahI che, pUrNatAnA lakSe pUrNamAM TharavAno prayatna kara e sAdhana kahyuM.'' * nizcaya sarve jJAnIno, AvI atra samAya; dharI monatA ema kahI, sahaja samAdhimAMya. 118 jJAnInA dhyAnanuM dhyeya, nirvikalpa svarUpa AtmA ja che. AtmAnI prApti nirvikalpa dazA vinA thatI nathI. mokSaprApti mATe mauna anivArya che. eTaluM ja nahi mokSamArga paNa mauna sahita nirvikalpa samAdhi vinA maLato nathI. mokSanI sAdhanAnuM aMtima sAdhana, dhyAna che. sarva AtmajJAnI aneka prakArathI tattvopadeza Ape che, paNa aMte to mauna dhAraNa karI potAnA svabhAvamAM lIna thAya che ane sAdhyanI siddhi kare che. tethI ema samajI zakAya ke, vAto ka2vAthI mokSa maLato nathI. jyAre jIva vAto karavAnuM baMdha karI mona laIne samAdhimAM sthita thAya, tyAre mokSa pAme che. koI ema kahe ke carcA karavAthI mokSa maLato nathI, to zuM tattvacarcA karavAnuM baMdha karI devuM joIe ? sarvArthasiddha vimAnavAsI deva to 33 sAgaropama varSo sudhI tattvanI carcA kare che ane carcAmAM ekavAra AvI gayelA viSayanuM punarAvartana thatuM nathI. e vAta satya che ke sarvArthasiddhinA devonI tattvacarcA anerI hoya che. chatAM siddhAMta to sarva jIvo mATe samAna hoya che. tethI carcA karavAnuM baMdha karI devuM joIe ema nahi, paNa eTalo nirNaya to ka2vo joIe ke mAtra carcAmAM aTakIne, dhyeyane na bhUlI Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [347 gAthA- 118] javuM joIe. tethI ahIM aMtima dazAnuM nirUpaNa karyuM che. vacanathI nivRtta thavAnuM nAma mauna nathI ane jo tene mauna kahIe to, dareka ekendriya haMmezAM mauna ja hoya che, tethI tene paNa jJAnI kahevA paDaze, paraMtu teo AtmAnubhavI nahi hovAthI ajJAnI ja che. nahi bolavuM, e mahatvanuM nathI, paraMtu bolavAno vikalpa ke rAga paNa na Ave te mahatvanI vAta che. bolavAno ja nahi, paNa koI prakArano vikalpa utpanna na thAya, tene samAdhi kahevAya che. samAdhi AtmajJAna tathA cAritranI nirmaLatAne sUcave che. sama+adhi= samAdhi. tyAM sama arthAt samatA 'vItarAgatA' tathA adhi no artha jJAna thAya che. vItarAgabhAve zAtA rahevuM eja vAstavika samAdhi che. samAdhi levAnI vastu nathI paNa samAdhimaya thavuM e agatyanuM che. samAdhi laIne maravA karatAM samAdhipUrvaka jIvana jIvavuM hitakArI che. jenuM jIvana samAdhimaya che, tenA maraNane paNa samAdhimaraNa kahevAmAM Ave che. paraMtu koI vyakti jIvanabhara pApAcAra pravRtti karIne, maraNanA samaye samAdhi levAnI vAto kare to, kaMI samAdhimaraNa thaI jatuM nathI. maunane samAdhi sAthe joDIne e spaSTa kare che ke ziSyane upadeza ApatA-ApatA tathA sadguruno upadeza sAMbhaLatA-sAMbhaLatA samAdhimaya dhyAna thaI zakatuM nathI. samAdhi AtmAnI sahaja prakriyA che. eka gurue ziSyane kahyuM ke, "tuM AtmAmAM lIna thaI jA. paNa AtmAmAM lIna thAya tyAre bilADIne yAda karato nahi.'' have A tarapha ziSya jyAre AtmAnuM dhyAna karavAno prayatna kare che tyAre tene Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348] [Atmasiddhi anuzIlana bilADI ja yAda Ave che. Ama, AtmAnuM dhyAna baLajabarIthI thatuM nathI. jyAre upayoga saheje svabhAvamAM DhaLe che, tyAre AtmA samAdhimAM lIna thAya che evo A padano Azaya che. sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nijapada nijamAMhi lauM, dUra thayuM ajJAna. 119 sadgurunA upadezanA nimittathI ziSyane AtmajJAna thAya che; tyArabAda potAne thayelA anubhavane varNave che tathA ahIM sadguruno mahimAbhAva paNa gaNarUpe chupAyelo che. ziSyane AtmajJAna ane dravyanI svataMtratAno anubhava thayo hovA chatAM sadgurunA upadezano upakAra bhUlI zake ema nathI. Ama jJAnIne nizcaya sAthe vyavahAra kevA prakArano hoya che, tenA uttara svarUpa A gAthAnI racanA thaI che. ' nirvikalpa anubhava apUrva che kAraNa ke ajJAnI jIvane bhUtakALamAM kyAreya paNa tevo anubhava thayo nathI. jyAre AtmajJAna thAya che, tyAre sadgurunuM lakSa chUTI jAya che, paraMtu mahimAbhAva chUTato nathI. ziSyane AtmajJAna thayuM hovAthI upAdAna tathA nimittanA svarUpanI samaja che. AtmajJAnI sadgurune, nimittarUpe jANatA hovA chatAM, sadguru pratye mahimA bhAva che. samayasAramAM 'pada' zabdano artha paryAya kahyo che. ahIM nijapadano artha svapada eTale ke paramAtmasvarUpa evo paNa karI zakAya. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-119]. [349 dareka puruSanI e IcchA hoya che ke potAnI patnI mane dekhe. mane dekhe eTaluM ja nahi paNa mane ekalAne ja dekhe. jo patnI ekalA tenA patine ja dekhe to pati sukhI thAya che tathA jo patnI tenA patine dekhe nahi athavA patnIne bIjAnI sAthe ToLAmAM dekhe tyAre pati duHkhI thAya che. potAnI paryAya potAnA svabhAvamAM DhaLe, tyAre AtmajJAna pragaTa thAya che. AtmAnI zAna paryAya AtmAne dekhe, tyAre AtmA sukhI tathA potAnI jJAna paryAya nijAtmAne na dekhe, tyAre AtmA duHkhI thAya che. temAM paNa jyAre jJAna paryAya nijAbhadravyane jANe-dekhe, tyAre abheda nijAtmA sivAya bIjuM kaMI na jANe-dee; tene nirvikalpa dazA kahI che. jevI rIte rasagullAno svAda letI vakhate, jo gaLAmAM nAnakaDo vALa paNa aTakI gayo hoya to vALa sAthe rasagullAno anubhava thAya che, tethI rasagullAno svAda Avato nathI tevI rIte abheda AtmAnA anubhava sAthe rAga ke vikalpano AMzika anubhava paNa thAya to apUrva jJAna tathA sukha pragaTatuM nathI. jyAre sarvaprathama nirvikalpa dazA pragaTa thAya che, tyAre AtmajJAna pragaTa thAya che; paraMtu saMpUrNa ajJAna dUra thatuM nathI. kAraNa ke samyagdaSTIne paNa jJAnavaraNIya vagere karmano udaya hoya che. kSayopazama jJAnane AMzika jJAna ane kevaLajJAnane kSAyikajJAna paNa kahevAya che; kemake te jJAnAvaraNIya karmanA sarvathA kSayathI pragaTa thayeluM pUrNa jJAna che. AtmajJAnIne jagatanA sarva dravya, guNa tathA paryAyanuM jJAna Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350] [Atmasiddhi anuzIlana nathI; tema chatAM jagatanA svarUpanI oLakhANa hovAthI teo Indriya viSayamAM lapAtA nathI. aneka zAstrono abhyAsa karIne paNa svAnubhavadazA pragaTa na thAya tyAM sudhI ajJAna dUra thatuM nathI. svabhAvamAM sthira thayA vinA mokSamArga paNa maLato nathI. ziSyae AtmAnA svarUpano anubhava pramANathI svIkAra karyo che. tethI sadagurunA upadezane nimittarUpe samajIne vyavahArathI ahobhAva vyakta karyo che. bhAsyuM nija svarUpa che, zuddha cetanArUpa; ajara amara avinAzIne, dehAtIta svarUpa. 120 AtmajJAnIne AtmAnI samajaNa che, AtmAno anubhava che, jyAre zAstrajJAnI mithyAdaSTI AtmA-anAtmA vize thoDA aMze jANakArI dharAve che. jJAnIne nija AtmAnuM svarUpa, zuddha jJAnamaya anubhavAyuM che. anubhavAyeluM AtmasvarUpa vacanAtIta che. dehAtIta AtmAno anubhava vacanAtIta kema na hoya? kAraNa ke jo anubhava ane vacana eka ja hoya, to vacanane sAMbhaLavuM ja anubhava banI jAta ane pachI anubhavanuM koI mahatva janaraheta. graMthAdhirAja samayasAranA aMtima sarvavizuddhi jJAna adhikAramAM AtmAnA jJAnane paryAyanA bhedathI bhinna kahIne, zuddha jJAnanuM svarUpa samajAvyuM che. tyAM sarvavizuddhijJAna adhikArane sauthI aMtima krame rAkhyo che. eno artha ema paNa che ke jyAM sudhI tenA pahelAnA sarva adhikAronI samajaNa na thAya, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-120] - [351 tyAM sudhI zuddha jJAnasvabhAvI AtmAno anubhava thato nathI. jJAna ane rAga AkAzanA eka ja pradeza para rahetA hovA chatAM svabhAva ane vibhAvanI apekSAe tenA lakSaNo tathA pradezomAM bhinnatA che. janma, jarA tathA maraNa vagere zarIranI avasthA che. AtmAnA janma, jarA tathA maraNa thatAM nathI. jJAnI potAne ajara, amara, avinAzI mAne che tethI samyagdaSTa Ihaloka, paraloka vagere sAta bhayathI rahita hoya che. A jagatamAM sarva jIvo eka ja ghaTanAnI kalpanA karIne Dare che, je ghaTanA anAdikALathI AjasudhI banI nathI. te ghaTanAnuM nAma che potAnuM maraNa." anAdikALathI anaMta zarIranA janma thayA tathA anaMta zarIranA maraNa thayA paraMtu AtmA ajara tathA amara evo avinAzI ja rahyo. AtmAnuM svarUpa zarIrathI juduM nathI; AtmAnI oLakhANa zarIrathI karavAmAM Ave che arthAt zarIrane ja AtmA mAnI levAmAM Ave che; te ajJAnatA che. zarIrano eka paNa guNa AtmAmAM maLato nathI tathA AtmA potAnA svabhAvane choDIne zarIrarUpe pariNamatuM nathI, tethI AtmA dehAtIta svarUpa che. nizcayathI AtmA dehanI asarathI para eTale ke atIta che tethI nija svarUpa dehAtIta che. keTalAya loko potAnA vize kahe che ke khabara nahi, kAle rahIzuM ke nahi? tene potAnA hovApaNAno vizvAsa nathI. ahIM AtmAne mukhyarUpe pugalathI paNa dravyano anubhava thato nathI. pudgala dravya rUpI hovAthI koIka aMze koI jIvane Indriyagamya che, tethI Indriyagamya evA pudgalamAM trikALa atIndriya AtmAnI kalpanA karavI ayogya che. ahIM batAvelA AtmAnA guNo nizcayanI Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352] [Atmasiddhi anuzIlana mukhyatAthI samajavA joIe, kAraNa ke vyavahAranayathI AtmAne sadehI tathA dehano kartA kahyo che. AtmAnubhUtimAM vyavahAranayano viSayabhUta AtmA, gauNa hoya che. anubhavanA kALe 52 dravyano ja nahi, AtmA saMbaMdhI paNa koI vikalpa hoto nathI. nirvikalpa dazAnuM nAma AtmAnubhUti che. sthULa dRSTAMtathI kahIe to bhojananI pUrve taiyArImAM vikalpa hoya che paNa bhojana AsvAdatA koI vikalpa hotA nathI. kartA bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya. 121 mithyAtvanA udayamAM ajJAnI potAne padravyano kartA tathA bhoktA mAne che. paraMtu jyAre pariNati svabhAvamAM DhaLe che tyArathI samyagdaSTI potAne padravyano kartA tathA bhoktA mAnato nathI. ahIM 'vRtti'no artha upayoga tathA nijabhAva eTale jJAyakabhAva samajavuM joIe. je samaye potAno upayoga zAyakabhAvamAM sthita hoya, te avasthAne zuddhopayoga kahe che. eka samaya mATe paNa zuddhopayogadazA pragaTa thayA bAda, te jJAnI koI paNa karmano kartA tathA bhoktA nathI. parabhAvanuM kartRtva ajJAnIne ja hoya che. jJAnImAM kartRtvabuddhi hotI nathI, tethI bhokatRtvabuddhi paNa hotI nathI. kartRtva tathA bhokatRtva vagere mithyAbuddhinA abhAvathI jJAnadazAne pAmelA jJAnI karmonA kartA tathA bhokatA nathI. AtmAne karmano kartA tathA bhoktA kahyo te upadeza mithyAduSTI mATe che. be pada ja nahi paraMtu AtmAnA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 12 1] [353 astitvathI laIne mokSanA upAya sudhI batAvelA cha pada mithyAddaSTIne lakSamAM rAkhIne samajAvyA che. trikALI zuddhAtmAnA anubhavI potAne karmanA kartApaNA tathA bhoktApaNAthI rahita mokSasvarUpa mAne che, tethI mokSamArgI che. A kathanamAM cha pada garbhita che. tethI ema samajavuM ke cha pada ajJAnI mATe che. potAne kamajora kahIne puruSArtha ja kare nahi tevA jIvone kahyuM che. ajJAnInI kamajorIne lakSyamAM rAkhIne, sadgurue ahIM upadeza Apyo che. samayasAra vagere zAstramAM evuM kathana Ave che ke jJAnIne karmabaMdhana thatuM nathI. teno Azaya ema na levo ke zAnIne karmano baMdha thato ja na hoya. kAraNa ke, tIrthaMkara nAmakarmano baMdha to jJAnIne thAya che. ajJAnIne mithyAtva dazAmAM tIrthaMkara prakRti baMdhAtI ja nathI. jJAnIne baMdhana thatuM hovA chatAM, jJAnI potAne baMdhanarUpa mAnatA nathI, tethI jJAnIne baMdha thato nathI ema kahevAya che. koI ema pUche ke ajJAnI paNa potAne baMdha thato hovA chatAM baMdhathI rahita mAne to jJAnI thaI gayo kahevAya ? tene ema kahyuM che ke, ajJAnI potAne dravyadRSTie baMdhanathI rahita mAne to te jarUra zAnI kahevAze, paNa mAtra vacanamAM potAne karmabaMdhanathI rahita jJAnI chuM; ema bolIne svacchaMdI thaI jAya, to nizcayAbhAsI mithyAmAMSTI kahevAze ane tenA phaLamAM naraka tathA nigodamAM duHkha bhogavaze. nizcayanayanI mukhyatAthI batAvelA siddhAMtono, vyavahAranI bhASAmAM prayoga karIne loko potAne zAnI batAve che; te yogya nathI; kAraNa ke vyavahAranI bhASA nizcayanA siddhAMtothI judI hoya che. tethI vyavahAramAM nizcayanI bhASAno prayoga na karavo joIe. AtmajJAna thayA pachI to zuM karavuM ane zuM bolavuM te kahevAnI jarUra Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354] [Atmasiddhi anuzIlana ja nathI kAraNa ke jJAnIne nizcaya tathA vyavahAranI samajaNa hoya che. tethI ema samajavuM joIe ke jJAnIne svabhAva tarapha dRSTi hovAthI karmanA kartA tathA bhoktA kahyAM nathI. Ama, AgamanA Azayane je samaje che te jJAnI che, karmanA akartA tathA abhoktA che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "vibhAva-mithyAtva varte che tyAM mukhyapaNe azuddhanizcayanaye vikArIbhAvanuM kartApaNuM bhoktApaNuM jIvane che. tyAM mana, vANI, deha, puNya-pApa-rAgAdi, paramAM ahaMtva, mamatva, kartRtva, bhoktatva mAnyatApaNe varte che, paNa e UMdhI mAnyatAne trikALI nirbhaya abhUla svabhAvanA bhAnavaDe TALI, eTale ke zuddhAtmasvarUpamAM vRtti vahI tethI jIva akartA thayo. bahArathI kaMI karuM to mane guNa thaze, puNyathI, rAgathI ke kriyAthI mane hita thaze, e Adi aneka prakAre je 52vastumAM sukhabuddhi hatI te bhUla jANI, yathArtha svarUpanuM bhAna thatAM, svarUpasanmukha vRtti thaI eTale te parano akartA thayo. ziSyane AtmajJAna(bodhabIja) pragaTa thatAM potAno anubhava kathana vaDe kahe che. 'bhAyuM nija svarUpa te zuddha cetanArUpa; ajara amara avinAzI ne dehAtIta svarUpa.'' mithyAdarzanazalya, puNya-pApa rAgAdi, dehAdi pratye a Mtya, mamatva ane kartAbhoktApaNuM che tene vibhAva kahe che. paNa "vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya' e rIte vibhAva TaLe che. ajJAnane kAraNe upayoga parabhAvamAM vaheto hato te upayoga badalAvIne, potAnA sahaja zuddhasvarUpamAM pariNamAvyo, te upayoga parano sAkSAta akartA che.'' Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-122] - [355 athavA nija pariNAma je, zuddhacetanArUpa; kartA bhoktA tehano, nirvikalpa svarUpa. 122 AtmA paradravya tathA paradravyanA bhAvono akartA che, paraMtu potAnA bhAvono kartA che. tethI AtmAne zuddha jJAnano kartA tathA bhoktA kahevAmAM Ave che, kAraNa ke nirvikalpa svarUpI AtmA parano akartA che. AtmA ja nahi, paraMtu jagatanA pratyeka dravyane akartutva svabhAvI vA svakartRtva svabhAvI vA sahaja kartutvasvabhAvI kahevAmAM Ave che tathA te ja jainadarzananA samasta siddhAMtono sAra che. AtmapariNAma zuddhajJAnarUpa che. te zuddhajJAna pote AtmA che, tethI AtmA pote ja potAno kartA che. nizcayathI kartA-karmapaNuM, eka ja dravyamAM ghaTita thAya che. tethI AtmAne ja AtmAno kartA kahyo che. nija eTale sva tathA pariNAma eTale bhAva. AtmA nija pariNAmano kartA che arthAt nizcayathI potAnA svabhAvano kartA che. je potAne potAnA jJAnasvabhAvano kartA mAne che, te AtmA potAnA sukha svabhAvane bhogave che. tathA je AtmA potAne rAgAdi vikArI bhAvono kartA mAne che, te AtmA AkuLatArUpa duHkhane bhogave che. Ama, jeno kartA thaze tene ja bhogavaze. potAno kartA, potAne mAnatA, potAnA svabhAvane bhogavaze ane nirAkuLatA anubhavaze. AtmAno eka paNa guNa vikalparUpa nathI. anaMtaguNono piMDa AtmA ravabhAvathI ja nirvikalpa che. guNonA samuharUpa abheda dravyane phuTastha paNa kahyuM che. tethI ema paNa kahevAya che ke nirvikalpa svabhAvI dravyanA Azraye paryAyamAM paNa nirvikalpapaNuM pragaTa thAya che. vikalpa paryAyamAM Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356] [Atmasiddhi anuzIlana che, dravyamAM nahi. paryAyamAM paNa dareka paryAya nirvikalpa nathI mAtra jJAna guNanI paryAyamAM vikalpa che. jyAre jJAnopayoga bhedane viSaya banAve che tyAre te paryAyane vikalpa kahevAya che. ajJAnadazAmAM AtmA potAne paradravyanA pariNAmano kartA tathA bhoktA mAne che. ajJAnIne sva-parano viveka nahi hovAthI, te bhedajJAnano abhyAsa paNa karato nathI. AtmAmAM caitanya svabhAva trikALI che, kAraNa ke AtmA trikALI hovAthI AtmAno svabhAva paNa trikALI ja hoya. vaLI, koI loko AtmAnuM raTaNa karatA kahe che ke nirvivatya svarUpo' arthAt huM nirvikalpa svarUpa chuM !' paraMtu potAnuM nirvikalpa svarUpe raTaNa karavuM, e paNa eka vikalpa che. bhedanA laye vikalpa thayA vinA raheto nathI tathA abhedanA laye nirvikalpadazA pragaTa thayA vinA rahetI nathI. dravya svabhAva nirvikalpa svarUpa hovA chatAM, paryAyamAM vikalpa utpanna thAya che, tethI svabhAvamAM sukha hovA chatAM paryAyamAM sukha pragaTatuM nathI. samayasAranI sAtamI gAthAmAM kahyuM che ke jJAnIne jJAna nathI, darzana nathI tathA cAritra paNa nathI. jJAnI mAtra jJAnI che. tyAM jJAnIno artha samyajJAnI ke kevaLajJAnI na samajIne samasta paryAyathI bhinna abheda AtmA samajavo joIe. dRSTinA viSayabhUta AtmAmAM guNo nathI arthAt guNonA bheda nathI. Ama, ahIM AtmAnA trikALI, dhruva, nirvikalpa jJAyakabhAvanuM varNana karyuM che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-123]. - [357 mokSa kahyo nija zuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakala mArga nircantha. 123 AtmAnI pUrNa zuddhatA ja mokSa che. AtmAnA AMzika guNonI paryAyanI zuddhatAne mokSamArga tathA AtmAnA saMpUrNa guNonI, saMpUrNa zuddha paryAyane mokSa kahevAya che. AtmAe mokSamAM javAnuM nathI, paraMtu potAne mokSa paryAya pragaTe e ja dhyeya dhyAvavAnuM che. tathA mokSa paryAyane pragaTa karavAnI rAha jovAthI paNa, mokSa paryAya pragaTa thatI nathI. mokSa paryAya ja nahi paraMtu koI paNa paryAyanA pariNamanano kartA AtmA nathI. jyAre AtmA paryAyanuM kartApaNuM choDIne, potAne va-parano jJAtA mAne che tyAre mokSamArga ane mokSa paNa pragaTa thAya che. mokSamArga saMpUrNa jagatanI samajaNapUrvaka ja hoya che. kAraNa ke nava tatvane samajyA vinA, mokSamArga pragaTa thato nathI. jJAnIe mokSamArga samajAvyo che kAraNa ke teo mokSamArganA anubhavI che. A kALamAM jIvane kSayopazamajJAna tathA AyuSya ochuM hovAthI sadguru mokSamArgane saMkSepamAM samajAve che. saMkSepa athavA vistArathI samajAvelA mokSamArgamAM koI bheda hotAM nathI. tethI ema paNa na samajavuM joIe ke mokSamArgane saMkSepamAM samajAvyo hovAthI koI prayojanabhUta viSaya chUTI jato haze. zrotAnI tattva samajavAnI ruci, jJAna grahaNa karI zake evI buddhi tathA ziSyanI pAtratAne lakSyamAM rAkhIne jJAnI upadeza Ape che. mokSamArga prakAzakamAM paNa saMkSipta rucivALA, madhyama rucivALA tathA vistAra rucivALA zrotA; ema aneka prakArathI zrotAnA svarUpanuM varNana karyuM che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana mokSamArganuM bIjuM nAma nirpranthadazA che. nirpranthadazA eTale mohanA abhAvapUrvaka AtmAmAM pragaTa thayelI zuddhi. cothA guNasthAnathI caudamAM guNasthAna sudhI mokSamArga kahevAya che. 358] mithyAtva sahita AtmAne mokSamArga pragaTa thaI zake nahi, kAraNa ke saMsAramArganuM bIju nAma moha athavA mithyAtva che. mokSamArgI jyAre nirvikalpa dazAthI vikalpAtmaka dazAmAM Ave che, tyAre paNa temanI zraddhAmAM koI aMtara paDatu nathI. jevI rIte koI vyakti potAnA khissAmAM koI kiMmatI vastu laIne jato hoya, tyAre khissAne hAtha lagAvIne vastu surakSita che ke nahi tenI vAraMvAra tapAsa kare che; tevI rIte jJAnI paNa vikalpAtmaka dazAthI nirvikalpadazA pAmIne amUlya AtmAno anubhava kare che. jethI jJAnadazA surakSita TakI rahe che. sakala mokSamArga nirprantha dazAmaya che. graMthAdhirAja samayasAramAM mohane graMthi kahI che. graMthino eka artha gAMTha paNa thAya che. jevI rIte zarIramAM thayelI gAMTha zarIranuM aMga nathI, paraMtu 52 nimittathI utpanna thayelo zarIrano kSaNika vikAra che. tevI rIte AtmAmAM anAdikALathI paDelI mohagraMthi AtmAno svabhAva nathI paraMtu paradravyanA nimittathI utpanna thato AtmAno kSaNika vikAra che. je AtmAe mohagraMthine bhedIne Atmatattvano nirvikalpa anubhava karyo hoya, tene nirprantha mokSamArga prApta thAya che. te mokSamArganuM svarUpa sadgurue saMkSepamAM samajAvyuM che. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-123]. [359 * pU. gurudevazrI kAnajI ravAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "sadguru pratye ziSya kahe che ke AtmAnI pUrNa zuddhatA eTale tenI chellAmAM chellI pUrNa pavitra dazA sahita, yathArtha svarUpa Ape TUMkamAM sArUpe samajAvyuM, te svarUpanI samajaNa, pratIti ane tenuM sAdhana traNe abhedarUpa AtmA ja che. AtmA AnaMdaghana zuddha jJAtAdA che, temAM puNya, pApa, rAga, maLa, mela AdinI kriyA nathI mithyA abhiprAya rahita AtmAnI pUrNa kRtakRtya mokSasvabhAvanI pratIta (zraddhA) tenuM nAma samyagdarzana che. samasta paradravyathI bhinna, - svAdhIna, pavitra, jJAyaka Akho AtmA-tenuM jJAna ane te jJAnamAM TakI rahevuM, haravuM, ekAgra thavuM, te cAritra; enuM nAma vrata-paccakhANa che, Atmadharma che, saMvara che, pratikramaNa che, e vinA dharma nathI. e sivAya badhAM cAritra Adi bAhya che, para che, karmabhAva che, baMdhabhAva che, huM koNa chuM tenI oLakhANa nathI, to zemAM varta? svabhAvamAM vartavuM te vAta kahevAya. svasvarUpanuM aviruddha bhAna nathI te varte kyAM? bhAna vinA jaDabhAvamAM-baMprasaMgamAM varte. zuddhatAnI zraddhA, zuddhatAnuM jJAna ane vatana e ja mokSamArga che. Avo nigraMtha sarvajJa bhagavAne tIrthaMkara paramAtmAno prarUpelo mArga, he gurudeva! Ape saMkSepamAM samajAvyo, A sivAya tIrthakara vItarAgano bIjo mArga nathI. vItarAganI AjJAnA nAme je koI jJAna sivAya bIjuM kahe te karmabhAva, baMdhabhAva, ajJAnabhAva mAnavo. traNekALe anaMta jJAnIno eka ja mata che. jemAM rAga-dveSa ke ajJAna nathI evo nigraMtha vItarAga sarvano mArga traNekALe eka ja hoya." Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360] [Atmasiddhi anuzIlana aho! AhA! zrI sadguru, karuNA siMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho! aho! upakAra. 124 ziSyae sadgurunI mahimA vyakta karatAM aneka mahimAyukta vizeSaNono prayoga karIne, sadgurune potAnA atyaMta upakArI mAnyA che. sadgurunuM prathama tathA sarvotkRSTa vizeSaNa "zrI' che. "zrI' eTale lakSmI, ajJAnI vyakti, dhanarUpI lakSmIvALA lokone nAma pahelAM "zrI" zabdano prayoga kare che, jyAre jJAnI mahApuruSa jJAnarUpI lakSmIvALA sadguru, sAstra, sadaiva, jinamaMdira, vagere vItarAgatAnA kAraNonA nAma pahelA "zrI' vizeSaNano prayoga kare che. sadgurune karuNAsAgara kahyA che. anekAMta dRSTinA kAraNe, jJAnIne karuNAsAgara kahevAmAM Ave che. ajJAnIne dhana rahita jIva pratye karuNA upaje che, jyAre jJAnIne AtmajJAna rahita jIva pratye karuNA varte che. muni avasthA sudhI karuNA hoya che, paraMtu arihaMta tathA siddha bhagavAnane karuNAbhAva hoto nathI. arihaMta tathA siddha bhagavAnane paNa bhAva hoya che paraMtu te bhAva zuddhAtmAmaya nirvikalpa hoya che. kAraNa ke bhAva to AtmAno svabhAva che. eTaluM ja nahi paNa koI dravya, bhAva rahita hotuM nathI. arihaMta tathA siddha bhagavAnane karuNAbhAva na hovA chatAM arihaMta bhagavAna divyadhvaninA mAdhyamathI tattvano upadeza Ape che. tethI upadezadAtA paNa be prakAranA hoya che. arihaMta bhagavAna karuNAbhAva rahita dharmasabhAmAM upadeza Ape che tathA AcArya, upAdhyAya, sAdhu tathA cothA tathA pAMcamAM Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-124]. - [361 guNasthAnavartI samyagdaSTI jIva karuNA sahita upadeza Ape che. karuNAvAna jJAnI mahApuruSoe ajJAnI para karelA upakAra tathA karuNAbhAvano abhyAsa karIne koI loko raDavA lAge che ane raDavAne prabhu ke guru bhaktinuM eka aMga mAne che. mahApuruSonA jIvanacaritrane zAstramAM prathamAnuyoga kahyo che. prathamAnuyoga abhyAsa karIne raDavuM na joIe, paraMtu vItarAgatA pragaTa thavI joIe, kAraNa ke koI paNa anuyoganuM prayojana vItarAgatAnI prApti thAya e ja che. tethI sadguruno kharo ahobhAva tyAre ja Avyo kahevAya, jyAre potAnAmAM vItarAgatA pragaTa thAya. - ziSya potAne pAmara kahe che, paraMtu tene e vAtanuM paNa jJAna che ke pAmarapaNuM mAtra paryAyamAM paDeluM che. zakti apekSAe to, huM Aje paNa paramAtmA chuM. ema vyavahAra tathA nizvayano baMdha besavo joIe. AvI samajaNa Ave tyAre sadgurunI anekAMta bhakti karI ema kahevAya. prabhu upakAra mAnavAthI temaNe ApaNA para karelA upakArano badalo vALI zakAto nathI tathA sudharIdazAthI pUrNadazA sudhI pahoMcavAno puruSArtha karavAthI paNa, upakArano badalo vALI zakAto nathI. jJAnIne ja jJAnIno mahimAbhAva hoya che. AMkha, AkhA jagatane dekhe che, paNa pote potAne dekhI zakatI nathI. AMkhe potAne dekhavA mATe darpaNanI sahAya levI paDe che. tevI rIte AtmA AkhA jagatane jANe-khe che, paNa pote potAne jANato-dekhato nathI. sadguru samAna darpaNanA mAdhyamathI pote AtmAne dekhI zake che. hA! eTaluM Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362] - [Atmasiddhi anuzIlana avazya yAda rAkhavuM joIe ke darpaNa AMkhane dekhatI nathI. jyAre dekhe che tyAre AMkha ja AMkhane dekhe che, darpaNa mAdhyama che. tethI jyAre AtmA jaNAya che tyAre to basa AtmA ja AtamAne jANe che, sadguru mAtra nimitta che. Ama, ziSyae sadguru mATe karuNAsAgara vizeSaNano prayoga karIne apAra upakAra mAnyo che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. "anaMtavAra vItarAganI AjJA ane nigraMthadharmanA nAme viparIta mArganuM sevana karyuM te bhUla nirdoSa-abhUla svabhAvanA bhAnavaDe TALavAthI apUrva AtmajJAna pragaTa thayuM che. AmAM cAra cAra vAra "aho' Ave che. atIndriya AnaMdAmRtanA sAgara paMcama kALamAM UchaLyA aho! Azvarya! aho!! potAnA puruSArthane upADavA, svacchedano tyAga karI, ziSya apaI jAya che, te arpaNatAmAM ja lokottara vinayano apUrva mahimA che. te lAyaka ziSya che. te kahe che ke he ! parama kRpALu sadgurudeva! aho ! karuNAnA apAra samudra svastha AtmalakSmIvaMta Apa prabhue A pAmara para AzcaryakArI parama upakAra karyo che. te mananA pariNAma dvArA tamAro upakAra huM kema gAI zakuM ? vANIthI paNa keTaluM kahI zakuM?mAtra vikalpa rahita svabhAvamAM TharI jAuM, samAI jAuM, e ja kRtakRtyatA che. he zrIguru! ApanI apAra siMdhu samAna niSkAraNa akaSAya karuNA che. mArAmAM anaMtaguNI pAmaratA dekhAya che, paNa Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-124] te pAmaratA sAthe anaMtaguNanuM bhAna che ane behada vIryano upADa - che, puruSArtha che." karuNAnA be prakAra che. eka prazasta vikalpa temAM paNa asthiratAthI chUTIne nirvikalpa sthiratAno bhaNakAra che, ane bIjo prakAra pUrNa vItarAga svarUpa arihaMta paramAtmA tIrthaMkara Adi sarvajJadeva jemane akaSAyakaruNA che. potAno puruSArtha upADavA mATe upakArIne oLakhI temAM upakArIpaNuM AropI zakAya che, temAM satanuM bahumAna che. zrImaddano samyagdarzana mATe patra che ke he sarvotkRSTa sukhanA hetubhUta samyagdarzana! tane atyaMta bhaktithI namaskAra ho. "he zrI kuMdakuMdAdi AcAryA! tamArAM vacano paNa svarUpAnusaMdhAnane viSe A pAmarane parama upakArabhUta thayAM cho te mATe huM tamane atizaya bhaktithI namaskAra karuM chuM" temAM anaMtaguNano tathA parama upakArIne oLakhIne satanuM bahumAna lAvI potAnI pAmaratA (nirmAnatA) varNavI che. saddagurune aho ! aho ! be vAra kahyuM che ane upakAramAM be vakhata "aho' zabdo che te apUrva Azcarya kahyuM. jema nirdhanane koI lAkha rUpiyA ApIde to tene kevo harSa thAya?te to vikArIbhAva che. paNa ahIMto atIndriya nirAkuLa AnaMda che. upakAra samajanAra upakArInuM bahumAna kare che, tema potAnA guNano AnaMda che. upakAra samajanAra upakArInuM bahumAna kare che, tema potAnA guNano Adara che. guNa pragaTyo eTale nirmAnatA pragaTI. svachaMda TALIne svAdhInatA pragaTI eTale gurubhaktinuM mahAmAna UchaLyA vagara na rahe; ane zrIguruno upakAra paNa gAya ja. guNa to potAmAMthI pragaTa karavAno Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364] [Atmasiddhi anuzIlana che, paNa chadmastha alpajJa hoya tyAM sudhI alpa prazasta rAga rahe che. ane pAchaLa vikalpanA abhAvarUpa puruSArtha hoya che. zrIgurune akaSAyakaruNA che, ema samajIne sadgurune sAkSAt bhagavAna kahevAmAM virodha nathI. * zuM prabhu caraNa kane dharUM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vartu caraNAdhIna. 125 AtmajJAna thayA bAda jyAre ziSyane sadgurunA upadezanI agaNita mahimA jAgRta thAya che, tyAre ziSya sadgurune sarvasva samarpaNa karavA taiyAra thAya che. tevA prakArano bhAva A padamAM pratIta thAya che. ziSyano sadguru pratye samarpaNabhAva ane sadguruno ziSya pratye nispRhabhAva; ziSya ane sadgurunA padane sArthaka kare che. Atmasiddhi zAstramAM zaMkA karanAra ziSya ane samAdhAna karanAra sadgurunA saMbaMdhano vicAra karatA, kabIrano eka doho yAda Ave che. temAM kahyuM che ke - guru esA cAhiye, jo ziSyase kucha bhI na leya; ziSya aisA cAhiye, jo guruko saba kucha deya. arthAt gurue ziSyathI kaMI paNa na levuM joIe tathA ziSyae potAnuM sarvasva, garune samarpita karavuM joIe. ahIM evo prazna thaI zake ke jo ziSya, gurune badhuM ApI de ane guru pAsethI kaMI paNa na Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-125]. le, to vastunuM zuM thaze? A vicAra guru ke ziSya koIe karavAnI jarUra nathI, kAraNa ke guru ane ziSya sivAyanA aneka lokonI najara te vastu para paDelI hoya che, tethI tene levAvALo koIka ne koIka to hAjara ja haze. ziSyanI bhautika vastunI jJAnIne mahimA nathI, tethI tene guru pratye samarpita karIne koI lAbha nathI ane sadgurune jenI mahimA che, tevA AtmAne ziSya pAmyo nathI; tethI A kAvyamAM kahyuM che ke AtmAthI sau vastu ane vyakti hIna che. te AtmAnI oLakhANa Apa prabhue mane karAvI tenA badalAmAM, ApanA caraNane AdhIna rahIza. gurunA caraNane AdhIna rahevAno artha gurunA page paDavuM rahevuM ema nathI paNa, sadgurunA cAritrane dekhIne temanA samAna vartavuM. jevI rIte jJAnI akaSAya bhAvarUpe pravarte che, tevI rIte ajJAnIe pote paNa jJAnInI jema akaSAyabhAve rahevuM joIe. A jagatamAM evA kuguru ghaNAM che, je ziSya pAse aneka prakAranI bAhya sAdhana sAmagrInI apekSA rAkhe che, paNa vItarAgI sadgurune koI pAse koI paNa prakAranI AzA ke apekSA nathI. A jagatamAM sauthI mahimAvaMta vastu AtmA che. te AtmAne samajAvanAra sadguruno pratiupakAravALavA mATe koI ziSya samartha nathI. jagatamAM jenuM mUlya hoya, te kharekhara mUlyavAna nathI. kAraNa ke, mUlyavAna vastu tene kahevAya ke, je amUlya hoya. AtmA amUlya vastu che. gvAliyaramAM eka rAjA hatA. temane maMtrIne kahyuM ke ApaNAM rAjyamAM eka nRtyAMganAnA nRtyanA kAryakama thatAM hoya che. mAre Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366]. - Atmasiddhi anuzIlana paNa tenuM nRtya dekhavuM che. tethI te nRtyAMganAne kaho ke rAjA tAruM nRtya dekhavA Icche che, tArAM nRtyanuM mUlya zuM che? tyAre nRtyAMganAe kahyuM ke sAmAnya vyakti pAsethI huM eka sonAmahora lauM chuM, paNa jo rAjA mAruM nRtya dekhavA Ave to, temaNe mane eka thALa bharIne sonAmahora cUkavavI paDaze. maMtrIe A vAtanI jANa rAjAne karI tyArabAda rAjA nRtyAMganAnI zarata mujaba eka thALa bharIne sonAmahora laIne nRtyAMganA pAse gayA ane tyAM pahoMcIne sonamahorathI bharelo thALa nRtyAMganAnA caraNamAM mUkI dIdho ane nRtya dekhyA vinA ja rAjamahelamAM pAchA AvI gayA. nRtyAMganAne tenA apamAnanuM duHkha thayuM ke rAjAe mane sonAmahora to ApI, paNa mAruM nRtya kema na dekhyuM? te raDatI raDatI rAjamahela sudhI pAchaLa gaI ane rAjAne pUchyuM ke, Apa kema mAruM nRtya dekhyA vinA pAchA AvI gayA? tyAre rAjA uttara Ape che ke, huM to kaMIka evuM amUlya nRtya dekhavA Icchato hato, jenuM koI mUlya ja na AMkI zakAya. paNa tArAM nRtyane to mUlyamAM AMkI dIdhuM che, tethI tene amUlya na kahevAya. Ama, AtmA eka evuM amUlya tattva che, jene mUlyathI AMkI zakAtuM nathI. teja rIte AtmAne ApanAra saruno mUlyo vaDe pratiupakAra vALI zakAto nathI. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. he ! zrI sadaguru bhagavaMta ! Apa to anaMta upakArI cho, huM ApanA caraNa AgaLa zuM dharuM ? sadguru parama niSkAma che. jeNe Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-125]. - [367 AtmA Apyo temanA caraNa samIpe bIjuM zuM dharuM? e prabhunA caraNAdhIna vatuM, emAM ja sAco vinaya che. ziSya ema na kahe ke mArA upAdAnanI teyArI hatI tethI mane vANIno evo yoga thayo, mArAM puNya hatAM tethI te nimitta thayA, evI bhASA-vikalpa paNa na hoya, paNa namratAthI te namato haLato rahe che. saddaguru upadezanA dAtA che te upacAra kathana che. vItarAgane koI rAga ke IcchA na hoya, A jIva dharma pAme to sAruM evo vikalpa paNa na hoya. jo eTalo paNa hoya to te vItarAga nathI zubharAganI alyavRtti paNa kaSAyapariNAmarUpa azuddha bhAva che; paNa niSkAraNa karuNA zrI sarvajJa tIrthakara bhagavAnane che, ema bhakto Aropa kare che. temane koI upara dayAno vikalpa tathA upadeza dauM evo zubha rAgabhAva nathI, paNa pUrvanA puNyanA udaye vANIyoga hoya che. vItarAga bhagavAna bole nahi, vANI saheje chUTe che. sAMbhaLanAranA puNyano yoga che-nizcayathI ema che, chatAM ziSya samajIne potAne anaMta upakAranuM ISTa nimitta gaNIne temanuM mahAmAna-vinaya kare che. gaNadharadeva paNa kahe che ke te sarvajJa bhagavAna! Ape anaMta upakAra karyo che. bhagavAnane upakArano vikalpa paNa nathI, chatAM bhakto potAno e nimitte puruSArtha upADe che, ane vinaya kare che, satanuM bahumAna karavA aMtarathI UchaLI paDe che. potAno puruSArtha upADato, kaSAyane TALato svarUpabhaktino puruSArtha UchALI behada svabhAvano pramodabhAva kare che ke he nAtha! Ape mane AtmA Apyo, Apa akaSAyakaruNAnA dAtAra cho. Apa Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368] - Atmasiddhi anuzIlana tAranAratIrthasvarUpa cho, ema upakArIno upakAra hRdayamAM samajato, vItarAganA svarUpane oLakhIne satanuM bahumAna kare che. anaMta kALanI azAMti-bhUla TaLI ane parama zAMtinuM aMtara vedana pragaTa thayuM, tethI jyAM jue tyAM jJAnIno upakAra dekhe che, bIjuM dekhato nathI. vikalpamAM beTho hoya jaTu Avazyaka kriyAnuM jJAna karato hoya, chatAM te satno vinaya kare che. Adara kare che. zAstramAM vyavahArathI-nimittathI vANI bolAya che, jema ghIno Dabo kahevAya che, tema vItarAga upara potAnA bhAvano Aropa karIne vANImAM je vaDe te badhuMya kahevAya. puruSArtha upADato nimittamAM upacAra karIne potAno vinaya-bhaktibhAva upADe che. dharmAtmA aMtaramAM viveka samajIne tIrthakara, sazurudeva Adi vItarAga satyaruSonuM bahumAna kare che, deva, guru, dharma satvarUpa che, nirdoSa vItarAga che. satno Adara te potAnA ISTa guNano Adara che. e traNe vItarAga svarUpa che. vItarAganI bhakti prazasta rAga che, chatAM te rAgano rAga nathI. koI paNa rAga sarvathA heya (tyAgavA yogya) mAne che, chatAM jyAM lagI adhUrI sAdhakadazA che, tyAM lagI prazasta rAga thaI jAya che. samyajJAnano evo mahimA che ke traNeloka tene anukULa che. satvarUpa sAdhakane koI vastu bAdhaka nathI. ziSyane sAcA svarUpanI-bodhabIjanI prApti thaI tethI sazurunuM mahAmAna kare che. nirmAtA dvArA puruSArthanuM vIrya ullase che, ane varUpabhaktimAM saddagurune ja kalyANakArI kahe che. namothuchuM stutimAM Ave che ke he prabhu! Apa "jIvadayAzaM" cho, Ape ja mane jIva Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-125] - [369 Apyo, ema potAnA guNano Aropa karIne, sadgurune anaMta upakAranA karavAvALA kahe che. sthiratAnuM bahumAnapaNuM e pUrNa svarUpanI sthiratAno prema che. ane anaMta kALamAM AtmApaNAnuM bhAna na hatuM te Ape ja yathAtathya batAvyuM, huM jaDa ja hato te jaDatA palaTAvIne Ape ja mane jIvatra AtmA" Apyo. huM mane bhUlIne puya-pApa-rAgAdimAM mArApaNAnI kalpanA karIne paravastumAM cetanadharma mAnato hato, te bhUla TALIne AtmAne evo jANyo ke huM to zuddha, buddha, cetanyaghana chuM, svAdhIna chuM, ema samyajJAna thayuM, te ApanI karuNAnA pratApe che. "huM" AtmA banyo mATe Apa ja "jIvadayAzaM" cho. sthiratAramaNatA sahita, pUrNa ravarUpanImITa mAMDI sadgurunA zaraNamAM Ubho rahI, vikalpa toDIne AkhI pUrNa sthiratAne bhAvato, rucavato, sparzato, ziSya kevaLajJAnanA bhaNakAra dekhe che, ane kahe che ke ApanA caraNAdhIna vatuM, eTale ke jevuM svarUpa che tevI zraddhA, jJAna ane jJAnanI ekAgratArUpa svacAritramAM ramaNatA karuM. tamArA caraNakamaLamAM varlDa e upacAra che, paNa upakArIno anahada upakAra AvyA vinA rahe nahi. tethI ziSya anaMta guNanA nidhi sadguru pAse potAnuM dInatva kahe che, sAthe anaMta zaktinuM bhAna che. paNa jeNe cetanya bhagavAna AtmA kevo che, kevaDo che tenI oLakha nathI, ane kahe ke ame AtmA chIe, ema amane khabara nahi hoya? evo khoTo dAvo kare che te AtmAne nAme mana, vacana, kAya eTale ke yoganI kriyAmAM zubhapariNAmamAM dharma mAnIne saMtoSAI gayA hoya che. tene Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370] [Atmasiddhi anuzIlana sAcuM samajavAno avakAza raheto nathI. te bhakti kare che to paNa rAganI-kaSAyanI bhakti kare che. bhAna vinA bhakti konI? ahIM ziSya samajIne aMdarathI viveka, jAgRti sahita sadguruno (sano) vinaya kare che. he nAtha ! Ape ja AtmA Apyo. pote jANyuM ke eka paramANuM mAtra mAruM nathI, eTale mana, vacana, kAyA Adi dehabhAvathI rahita thaIne ApanI AjJAmAM va8, paramAtmAno sevaka paramAtmA jevo ja hoya, Apa je bhAvothI pUrNadazAne pAmyA cho te bhAve huM paNa ApanI ArAdhanA vaDe ekalo cAlyo AvuM chuM." A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna dAsa, dAsa huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna. 126 AtmajJAnanI prApti thayA bAda, sadguru samakSa ziSya potAno samarpaNabhAva prastuta karatA kahe che ke AjathI have huM deha Adi sAdhano vaDe ApanI AjJAnusAra vartIza. Aja sudhI svarUpanI samajaNanA abhAvanA lIdhe, A zarIrane Indriya viSayabhogamAM vyatIta karyuM, e mArI bhUla hatI. have evI bhUla nahi thAya te vAtane sakArAtmaka bhASAmAM ziSya kahe che ke AjathI A deha ApanI AjJA tathA upadeza anusAra vartaze evI ziSyae pratijJA paNa karI che. jevI rIte koI vyakti sAcI samajaNa nahi hovAne lIdhe ane viSayabhogonI rucinA kAraNe, parapadArthomAM potAnuM dhana veDaphato hoya ane jyAre jJAnInA upadezane sAMbhaLIne tattva pracAra vagere Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-126] - [371 zubhakAryamAM, te dhanano upayoga kare to, tene tattvanI sAcI ruci jAgRta thaI ema kahevAya tevI rIte dhana samAna tananuM samarpaNa paNa samajavuM joIe. ziSyane samyagdarzana tathA sadgurunI apAra mahimA jAgRta thaI che, tethI te potAne sadguruno dAsa kahe che. pUjya gurudevazrI kahetA ke, "chaThA-sAtamA guNasthAnavartI bhAvaliMgI sAdhu ja sAcA muni kahevAya." AcArya kuMdakuMdadeva vagere AcAryadevanImahimA vyakta karatAM evA udagAro nIkaLatA ke, "aho! ame to te gurunA dAsAnudAsa chIe, temanA caraNanI dhULa cATIe to paNa thoDuM che." A vAkya parathI pUjya gurudevazrIno bhAvaliMgI sAdhu pratye ahobhAva spaSTa jhaLake che. potAne prabhuno dAsa kahevAthI pote hIna thaI jato nathI. AvI samajaNapUrvaka sadgurunI mahimA AvyA vinA kharo ahobhAva paNa pragaTato nathI. dareka AtmA dravyadRSTie prabhu ja che, paraMtu jyAre paryAyamAM prabhutva pragaTa thAya che, tyAre vAstavika prabhu kahevAya che. paryAyamAM pragaTa thayeluM prabhutva pUjya che. kAraNa ke dravyathIto dareka AtmA prabhu che. jo dravyadRSTithI ja sarvane prabhu mAnavAmAM Ave to e prazna paNa upasthita thaze ke koNa kone pUje? asamAna zreNInA jIvo vacce ja pUjya-pUjaka saMbaMdha hoya zake che. dareka AtmAne dainika saMbodhanamAM, prabhu" kahetA hoya tevA loko paNa ahIM dekhavAmAM Ave che. te lokoe dravya ane paryAyanA bhedane bhUlavo na joIe. ghaNAM loko Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372]. [Atmasiddhi anuzIlana vAta-vAtamAM prabhu zabdano prayoga karIne prabhu dRSTivALA tarIke potAnI oLakhANa karAve che. koI ema paNa kahI zake ke, "zuM dareka AtmAne prabhu svarUpe dekhavAno abhyAsa na karavo joIe?" tene kahe che ke, "prabhu svarUpe jANavA-dekhavAno abhyAsa avazya karavo joIe, paraMtu prabhu kahIne bolAvavAnA abhyAsanI koI jarUra nathI. koI ema paNa kahI zake ke, pUjya gurudevazrI vAraMvAra bhagavAna AtmA' zabdano prayoga karatA hatA." tene kahe che ke, "gurudevazrI paNa bhagavAna AtmA zabdano prayoga karatA hatA, kAraNa ke temanI dRSTimAM paNa dareka AtmA bhagavAna hatA, paraMtu teo vAta vAtamAM dareka vyaktine bhagavAna AtmA kahIne saMbodhatA na hatA. jyAre tamArI dRSTimAM paNa dareka jIva prabhu svarUpe dekhAya tyAre tame paNa dareka jIvane prabhu kahI zako cho. prabhu kahI zako cho ema nahi paNa "prabhu' zabda sahaja nIkaLaze ane tyAre kharI prabhutA pragaTI ema kahevAze." jyAM sudhI prabhupada na pragaTe tyAM sudhI ajJAnIno AdhAra prabhu che. tethI ziSya potAne AtmajJAna pragaTayA pachI paNa prabhuno dAsa kahe che. dAsa zabdano prayoga traNavAra karyo te bahuvacanAtmaka che. Ama, anekavAra potAne dAsa kahIne ziSya prabhu pratye bhaktibhAva vakta kare che. 0 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "have A dehAdi ke zabdAdi vagere je kaMI mAruM mAnyuM hatuM tenA mamatvathI chUTIne, teno huM sAkSI chuM, eTale ke AjathI sadgurunI Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-127]. [373 AjJAe (prabhune) AdhIna va. huM te prabhuno dAsa chuM, dIna dAsa chuM. pUrve anaMta kALathI sAcI samajaNa vinA, svarUpanI sAcI pratIti vinA, anaMta saMsAramAM rakhaDavuM thayuM te eka potAnA ajJAnathI thayuM, ane tethI 'pAmyo duHkha anaMta, AtmAnA nAme je kaMI puchyuM, dayA, satya, datta, brahmacarya, vrata Adi pUrve anaMta vAra karyuM, je karyuM te badhuMya bIjuM karyuM, mAtra eka AtmAne jANyo nahi, mATe anaMta bhavamAM anaMta duHkha pAmyo. te paramapada zuddha AtmasvarUpa Ape samajAvyuM eTale bhaviSyakALamAM huM anaMta duHkhane pAmata tenuM mULa jeNe chelluM evA zrI sadaguru bhagavAnano huM dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. sadguru AjJAnusAra A parama satano nizcaya ane Azraya ja eka kartavya che, evI samajaNa ane samajaNano viveka AtmAmAM vartatAM parama upakArIno upakAra svIkAre che." Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; dhyAna thakI taravAravatuM, e upakAra amApa. 127 sadgurune potAnA upakArI samajIne, guruno ahobhAva vyakta karatAM ziSya kahe che ke anAdikALathI nahi samajAyeluM vastu svarUpa, ApazrIe, cha padanA mAdhyamathI samajAvyuM ane kahyuM ke sarvapadravyo, parabhAvo AtmAnA vikArI-avikArI bhAvothI paNa bhinna zuddha AtmAnuM svarUpa che. ziSya ema kahevA Icche che ke chae padanuM varNana AtmAnI anubhUtinA lakSya ja karavAmAM AvyuM che. ahIM ApeluM myAna tathA talavAranuM daSTAMta vyavahArathI batAvyuM che. jevI rIte Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374]. - Atmasiddhi anuzIlana myAna ane talavArano tathA glAsa ane pANIno jevo saMbaMdha che, tevo zarIra ane AtmAno saMbaMdha nathI. AkAzanA je pradeza para mAna che, te ja pradeza para talavAra nathI; tethI myAna ane talavArane ekakSetrAvagAhI saMbaMdha nathI. jevI rIte glAsa je AkAza pradeza para che te ja AkAza pradeza para pANI nathI tathA jyAM pANI che tyAM glAsa nathI. AtmA tathA zarIra vacceno saMbaMdha pANI tathA glAsa jevo nathI. AtmA tathA zarIra AkAzanA eka ja pradeza para rahetA hovAthI teo ekatrAvagAhI kahevAya che. ahIM ema batAve che ke jevI rIte myAna ane talavAra ekasAthe rahetA hovA chatAM paraspara maLI jatA nathI. tevI rIte zarIra tathA AtmA eka kSetramAM rahetA hovA chatAM potAnA svabhAvane choDatA nathI tathA pAradravyanA svabhAvarUpe pariNamatA paNa nathI. laukika jagatamAM potAnI khovAyelI vastune koI vyakti zodhI apAve to ApaNe teno upakAra mAnIe chIe. ahIM to, sadgurue anAdikALathI jJAna paryAyamAM khovAyelA AtmAne, jJAna paryAyamAM jaNAvyo che. sadguruno upakAra mApI zakAto nathI, tethI tene amApa kahyo che. saMsAranA koI paNa bhautika sAdhana sAthe AtmAnI sarakhAmaNI karatAM AtmAnuM amUlyapaNuM rahetuM nathI. samayasAramAM maMgalAcaraNarUpa gAthAmAM AtmAnA Azraye pragaTa thatI siddhadazAne paNa anupama kahI che. AtmA anupama che, AtmAnI zuddha paryAya paNa anupama che, tethI AtmAnI oLakhANa karAvanAra sadguru paNa anupama hovAthI temano upakAra paNa anupama che. rastAmAM cAlatI veLA, jo ApaNe mArga bhUlI jaIe ane koI vyakti mArga dekhADe, to ApaNe teno AbhAra Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-127] - [375 mAnIe chIe. ahIM to ziSyane sadagurue mokSano mArga batAvyo che, mokSa tarapha AMgaLI cIMdhI che, tethI sadguruno upakAra mAnavo svabhAvika che. bhedajJAna tathA AtmAnubhava potAnA puruSArthathI ja thAya che, sadguru thakI nahi. gurudevazrI jANatA hatA ke sadguru thakI mokSamArga maLato nathI chatAM, mokSamArgamAM nimitta hovAthI gurudevazrIne sadgurunI mahimA tathA ahobhAva paNa Avato. pUjya gurudevazrIe A kaLiyugamAM, kaLiyugano ahesAsa paNa na thavA dIdho ane pote sAkSAt mokSamArganA praNetA tathA preraka thayAM. ahIM sadgurue ziSyanI zaMkAnuM saraLa bhASA tathA sugama zailIno prayoga karIne samAdhAna karyuM hovAthI, ziSyae guruno amApa upakAra mAnyo che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "chae sthAnaka samajAvIne ke sadgurudeva! Ape dehAdithI AtmAne, jema dhyAnathI talavAra judI kADhIne batAve ema spaSTa judo, eka paramANuM mAtranA saMbaMdha rahita, (parathI judo) batAvI amApa upakAra karyo che, mola ane mokSano upAya, AtmA ciThThana che temAM ja batAvyo. bAhyathI kaMIpaNa sAdhanano Azraya jJAna, darzana, cAritramAM nathI, ema ja hovAthI jene anaMta guNanuM bhAna thayuM che, evo ziSya potAnI pAmaratA varNavIne puruSArtha upADe che. e ja lokottara vinayano mahimA che, temAM ja potAno mahimA che. "cetanarUpa anupa amUrata, siddha samAna sadA pada mero." mAruM Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376] [Atmasiddhi anuzIlana Atmapada pUrNa zuddha paramAtmA samAna che paNa UMdhI daSTivALAe paranA nimittathI baMdhavALo-upAdhivALo mAnyo che. siddha bhagavAna jevo na mAnyo tethI te mithyAdiSTI che. svAdhInapaNuM bhUlIne potAne baMdhavALo ke vikArI mAne to vikAra svabhAva Thare; paNa caitanyasvabhAva baMdharUpa nathI. eka samayamAtranI bhUla vartamAna avasthAnI yogyatAnA kAraNe hatI, te bhUla kSaNamAM palaTIne pUrNa siddhadazA pragaTa thaI zake che. pUrNatAne lakSe sAdhakaravabhAva jene UghaDyo te have aMtaracAritranI bhAvanA kare che ke huM mArA jJAna-darzana-svarUpacAritramAM lIna thAuM. temAM ema AvyuM ke mArAmAM paranuM ekapaNa kartavya nathI, chatAM koI mAne to te mithyA che. huM sAmA jIvane sukhI karI zakuM, meM paranI dayA pALI, paLAvI, meM dehAdi kriyArUpa caritra pALyuM e mAnyatA mithyA che; temAM dharma nathI, cAritra nathI. kaSAya pAtaLo paDe to puNya che. dharmajIva cAritranI bhAvanA vaDe sthiratA vadhAre che. jevA sarvajJa vItarAga bhagavAna che, ane temanuM jevuM nirmaLa cAritra che, tevuM ja mAruM yathAkhyAtacAritra zIva pragaTa thAo, ema puruSArtha upADIne satano vinaya kare che. he nAtha ! Ape ja AtmA Apyo ! he prabhu ! Apano upakAra amApa che. te samaje che ke koI koInA paryAyane letuM detuM nathI, kAraNa ke AtmA svayaM svAdhIna tattva che, te nirapekSa ane kaSAya rahita che, nirvikalpa che. mananA vikalpa ane vANIdvArA sazuruno vinaya zI rIte karuM ? basa ! TharI jAuM e eka lakSa che, e pUrNa cAritranI bhAvanA che." Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-128]. - [377 darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnakamAMhI; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. 128 A graMthanI 44mI gAthAmAM kahyuM hatuM ke ahIM samajAvelA che padamAM jagatanA mukhya cha anya darzana garbhita che. cha anya darzananuM nirAkaraNa karavA mATe cha padanA mAdhyamathI astirUpa zailImAM jenA darzanane satya puravAra karyuM che. jainadharma to sanAtana satya che, tene siddha karavAnI koI jarUra nathI. tema chatAM, ajJAnIne vItarAgI dharma samajAto nahI hovAthI, rAgI matanuM nirAkaraNa karIne, jene tattvane samajAvavAmAM Ave che. AtmabhrAMti sama roga nahi, saddaguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 A padamAM vaidya tathA rogInA daSTAMta, saMsAra sadguru, guruAjJA tathA dhyAnanuM svarUpa saMkSepamAM samajAvyuM che. vaidyanA daSTAMta dvArA paMDita ToDaramalajIe paNa mokSamArga prakAzamAM saMsAranuM svarUpa, kAraNa tathA upAya batAvyo che. bhrAMti eTale ajJAna. jene AtmAnuM ajJAna che, tene sarva jagatanuM paNa ajJAna che. tenuM AMzika pragaTa thayeluM kSayopazamajJAna paNa ajJAna che. AtmabhrAMtimAM aTakelo jIva, anAtmAne AtmA mAnIne mithyA kalpanA kare che. te jIva e vAtano nirNaya karI zakato nathI ke pote koNa che ane para koNa che? Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [Atmasiddhi anuzIlana sAmAnya roga jyAre caramasImA para pahoMce che, tyAre manuSya maraNa pAme che. paraMtu mithyAtva roganA lIdhe ajJAnI paLe paLe bhAvamaraNa karI rahyo che. AtmAmAM utpanna thatA rAgAdi vikArI bhAvomAM ekatva karIne potAne sukhI duHkhI mAnavo, e ja bhAvamaraNa che; tethI AtmA saMbaMdhI ajJAnane viziSTa roga kahyo che. jJAnInA guru to jJAnI ja hoya; eTaluM ja nahi, ajJAnInA guru paNa jJAnI ja hoya. ajJAnInA rogane, roganA kAraNone tathA roganA upAyane jJAnI ja jANe che. tethI sadgurune AtmasrAMtirUpI roganA vaidya kahyA che. sadgurunI AjJA, mokSamArganI prakAzaka tathA pradarzaka hovAthI tenA samAna hitakArI bIjo koI vikalpa nathI. tathA AtmabhrAMtine dUra karavAno ekamAtra upAya vicAra ane dhyAna che. tenA samAna bIjo koI upAya A jagatamAM nathI. vicAra ane dhyAnamAM, vicArathI dharmanI zarUAta tathA dhyAnathI dhyeyanI prApti thAya che. tethI vicAra ane dhyAnane mokSamArganA kAraNo kahyAM che. 378] satya svarUpano vicAra karyA vinA satya prApta thatuM nathI tathA vicAramAM aTakI javAthI paNa satya maLI jatuM hoya ema nathI. vicAranI dhArA nitya che, paraMtu yogya gurunA mArgadarzana vinAno vicAra, mokSamArganuM kAraNa banato nathI. vicArane jJAna paNa kahevAya che. tethI A kathanano Azaya ema samajavo ke jJAna tathA dhyAna saMsAra roganI davA che. ahIM vicAra tathA dhyAna ema baMne zabdono prayoga karyo hovAthI e vAta sahaja siddha thAya che ke vicAra ane dhyAna baMne eka vastu Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-129] [379 nathI. tethI je ajJAnI vicAra dazAne ja dhyAna mAne che, tenI mAnyatAnuM paNa ahIM nirAkaraNa thAya che. vicAra ane dhyAna vacce pAtaLI rekhA che. tenA upara vizeSa dRSTi karatAM vicAra ane dhyAnano bheda samajamAM Ave che. ajJAnIne zuddha vicAra ke jJAna e baMnemAMthI kaMI hotuM nathI. sAmAnya dRSTie jotAM, vicAra chavAstha jIvone ja hoya che paraMtu dhyAna chavastha tathA kevaLI baMnene hoya che. ahIMmokSamArganI mukhyatAthI kathana karyuM hovAthI, zuddhopayogarUpa | dhyAna sahita ratnatraya ja saMsAra roganA nivAraNa karavAno eka mAtra upAya che. A auSadhi zakti apekSAe sarva jIvomAM trikALa hoya che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. "AtmabrAMti jevuM bIjuM koI mahA pApa nathI. enI dayA karanAra koI nathI. pote pAtratA teyAra karIne, sarala jijJAsu thaIne, sasamAgama meLave to ja chUTako thAya. potAnA mAnelA svacchedarUpa kudharmathI kalyANa nathI. mATe te rogane-bhUlane TALavA mATe sazurune zaraNe javuM. kAraNa ke teo mahA samartha sujANa, svabhAvanA vaidya che. zrImad kahe che ke AtmasvarUpamAM bhramaNa jevo koI roga nathI. bahArathI pratikULa davA kare to UlaTo roga vadhesadaguru bhavaroga maTADanAra sujANa vaidya che, tenA jevA koI parama upakArI nathI sadguru AjJAe Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380]. [Atmasiddhi anuzIlana cAlavA samAna (satune Azraye vartavA samAna) bIjuM koI pathya nathI. guru AjJA-eTale akhaMDa dezanAvaDe, akhaMDa RtumAMthI jJAnInuM eka vAkya yathArtha Rtagata karI aMtaramAM sahuno Azraya karavo. temAM sAkRta aMtaraMga karI, behada jJAnabaLa UchALI, jJAnanI ekAgratAmAM TakavuM, ramavuM, gholana karavuM te dhyAna, jJAnInA vacanothI aMtaraMga vicAra, svAdhyAya, yathArtha tattvamanana-te vicAra-dhyAnarUpI auSadha che. bhedavijJAnarUpa viveka te pathya che, kAraNa ke samajaNavaDe satuno svIkAra pote karyo tyAre gurUAzA samajyo ema kahevAya, samajaNa anusAra ruci-satnI ruci karanArane jJAnano viveka hoya che, tene hitamAM pravRtti ane ahitamAM nivRtti thAya che. huM parathI judo, pUrNa kRtakRtya, parathI akriya, trikALa pUrNa zuddha sthira, akhaMDa jJAyaka svabhAvamAM Takyo chuM. paramArtharUpa huM zuddha ekalo upAdeya chuM. puNya-pApa-rAgAdi vikalpa dehAdinI kriyA badhAM padravya hoya che, mArA svAdhIna tattvamAM koInA grahaNa-tyAga nathI, evo huM nirapekSa zuddha jJAyaka chuM. ema abaMdhadaSTino viveka te sAcuM jJAna-pathya che te jJAnanA AcaraNavaDe svarUpasthiratArUpa dhyAna, manana e auSadha che, te ja zivasukhano upAya che. sat ane sano Azraya e ja mukhya upAya kahIne lokone khoTI mAnyatArUpa svaccheda TALavAno upAya batAvyo che." Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-130] [381 jo Iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha. 130 je jIvo paramArthanI prApti karavA IcchatA hoya, temaNe satya puruSArtha karavo joIe. jo ke satya ane asatya, ema be prakAranA puruSArtha hotA nathI. paraMtu jIva puruSArthanuM svarUpa samajIne paramArthanI prApti kare e lakSyathI satya puruSArtha karavA kahyuM che. Aja sudhI jIva puruSArthanA abhAvamAM duHkhI thayo ema nathI paraMtu jIve puruSArthanI paribhASA samajavAmAM bhUla karI, tethI duHkhI thayo che. zarIranI kriyA tathA zubha rAgarUpa vikArabhAvane, AtmAno puruSArtha mAnIne, Atmika puruSArtha karyo janahi; tethI jIva satyathI vaMcita rahI gayo. sat svarUpI AtmAnI prApti jenA vaDe thAya, tene AtmAno vAstavika parUSArtha kahevAya. paramArthanI prAptino abhyAsa karyA vinA paramArtha pragaTato nathI. AtmakhyAti TIkAmAM amRtacaMdrAcArya kahe che ke, he! jIva tuM che mahinA tatvano abhyAsa kara! tane jarUra AtmAnI prApti thaze. AtmakhyAtinA 23mAM kaLazamAM paNa kahyuM che ke, "he Atma! tuM game tema karIne, marIne paNa tattvano utsuka bana ane eka aMtarmuhurta arthAt be ghaDI mATe zarIrano pADosI thaI jA!" Ama, AgamamAM aneka sthAno para puruSArthanI mahimA batAvI che. AcArya amRtacaMdra deve to puruSArthasidbhapAya' nAmanA graMthamAM Aja viSayano vistAra karyo che ane bhavya jIvone puruSArtha karavA mATe prerita karyA che. mokSamArga prakAzakanA navamAM adhikAramAM paNa paMDita ToDaramalajI Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382] [Atmasiddhi anuzIlana kahe che ke puruSArthathI mokSaprApti thAya che, tethI tenuM spaSTa svarUpa samajavuM anivArya che. A paMcamakALamAM ahIMthI mokSa thato nathI, tema vicArIne puruSArtha ja na karavo yogya nathI. kAraNa ke, mokSano mArga to A kALamAM ahIM paNa saMbhava che, jo puruSArtha karavAmAM Ave to! bhavanI gaNatarI karI karIne puruSArtha choDavo na joIe. keTalAya jIvo ema vicAra kare che ke anaMtakALathI bAMdhelA karma eka bhavanA puruSArthathI kevI rIte dUra thAya? tethI puruSArthanuM koI prayojana rahetuM nathI. Avo vicAra karanAra puruSArthanA svarUpa tathA tenA phaLane samajyo ja nathI. kAraNa ke eka samayanA Atmika puruSArthathI, bhUtakALamAM bAMdhelA anaMtakarmanI nirjarA tathA bhaviSyanA anaMta, karmono saMvara karIne karmabaMdhana ane bhavabhramaNano paNa aMta lAvI, zakAya che. maraNa samaye zuM dharma thAya? tema vicArIne paNa puruSArthano lopa na karavo joIe. jJAnI to ema kahe che ke dareka samaye maraNa thatuM samajI puruSArtha prAraMbha karavo joIe. hakIkata paNa ema che ke jIva jyArathI janme che, tyArathI ja mare che. bhAvakarma karIne bhAvamaraNa karavuM e paNa eka maravuM che. ajJAnI paLe paLe mare che. te jIve che evI rIte ke jANe maravAno ja nathI ane mAre che evI rIte ke jANe jIvyo ja nathI. jyAre jJAnInI vAta nirALI che. jJAnI amara thaI gayA che. puruSArtha karavo e AtmAnuM sAmartha che, tathA amara thaIne atIndriya sukhI thavuM e AtmAno vaibhava che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-130] [383. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvo ghATananA aMzo A pramANe che. "AtmAno parama artha eTale sAco paramArtha IcchatA ho to sArco puruSArtha karo, sAco puruSArtha AtmA jAte kare to thAya tema che; koInA AzIrvAdathI kalyANa nathI. para nimitte mane rAga-dveSa karavA ke guNa karAve tema paNa nathI. jo kharekhara paramArthane IcchatA hoya to cetananI jAtano yathArtha puruSArtha lAvo. e puruSArtha ja svajAtino vItarAgI vyavahAra che; temAM puNya-pApa zubha-azubha pariNAmanI gaMdha nathI. mAtra svasammukha jJAnanA puruSArthane ja jJAnIoe paramArthabhUta vyavahAra kahyo che. te puruSArtha vaDe ja AtmAnI pavitra AnaMdadazA khIle che, mATe evo addabhuta puruSArtha karo. te kAMI mana, vANI, dehanI kriyAmAM nathI. satya puruSArtha AtmAne AdhIna che. jJAnamAM jJAnanuM kAma karavuM che. bAhyanuM kAMI karavuM e cetananuM kArya nathI. AtmA sadAya cighana jJAnamAtra che. arUpI jJAna ja jIvanuM nizaya zarIra che, teno prayatna jJAnamAM ja vadhe che, tenuM sAdhana jJAnamAM che. savANI, sazAstra, sadbhakti vaDe eTale ke sadvANI dvArA kahela zuddhAtmAnA manana, ciMtavana vaDe sarva virodha rahita sAcI zraddhA thaI zake che. jJAnamAM ja sthiratApa cAritra che. loko zubha pariNAmane dharma mAne che paNa te jUThI vAta che. pUrve bhUlabhAve jevo UMdho bhAva karyo hato tevo ja savaLo thaI, satyamAgamanA TacamAM Ave to, savaLo puruSArtha je AtmAmAM che, te pragaTa karI zakAya che. zrImad kahe che ke AtmAnuM sAcuM sukha Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384]. [Atmasiddhi anuzIlana svarAjya joItuM hoya to tArA AtmAnI aMdarano puruSArtha kara, kevaLa nirupAdhika zuddha Atmatatva che temAM jJAna, AnaMda sivAya kaMI nathI te svAdhInatAno svIkAra te sAcI zraddhA che. tenuM parathI judApaNAnuM jJAna ane rAga-dveSa rahita zraddhA-jJAnapUrvakanuM vartana (cAritra) te sAcA jJAnathI thAya che. "bhavasthiti Adi nAma laI chedo nahi AtmArtha" nimitta AdhIna vRttivALA ghaNA cophALa oDhIne poka mUke che ke A kALamAM jJAnI na oLakhAya. zuM karIe? paMcamakALa che, aMtarAyakarmanuM ghaNuM jora che, DhAMkyA karmanI kone khabara? mohanIyakarma mAraga Ape tyAre puruSArtha jAge, mATe ApaNe to kaMI karIe to pAmIe, e rIte dehAdi ke puNya AdinI kriyA karavAmAM utsAha lAvanArAo dharmanA nAme mUDhatAnuM poSaNa kare che. kadI pApAnubaMdhI puNya bAMdhe tenuM phaLa zuM? saMsAramAM je moTA kahevAya che te puNyathI moTA che. paNa saMsArano moTo eTale lokikamAM moTo; dharmamAM moTo te dharmAtmA. jJAnI tathA cAritravaMta potAnA svajAtinA puruSArthathI thavAya che. saMsAramAM durguNo puNyanA yoge kadAca bahAra na paNa dekhAya, paNa paramArthamAM to alya bhUla paNa nabhI zake nahi. mATe A nirdoSa dharma mArgamAM to guNa moTA moTA che, puNya moTo te moTA nahi." nizaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM no'ya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. 131 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-131]. [385 nizcayanayathI prarUpita karelA vacano sAMbhaLavAthI athavA nizcayanayanI mukhyatAthI lakhAyelA graMtho vAMcIne jIva svacchaMdI na thAya, te vAtane lakSyamAM rAkhIne ahIM nizcaya ane vyavahArano samanvaya karyo che. nizcaya vANI sAMbhaLIne jIva vyavahArano niSedha kare, evuM jJAnInuM prayojana hotuM nathI. paraMtu ajJAnI ekAMtadaSTithI TevAyelo hovAthI, anekAMta svarUpI satyano nirNaya karato nathI. nizcaya vANI saMbhaLAvIne jIvane vyavahAranI vAstavikatAnuM paNa jJAna karAvavAmAM Ave che. je naya vivalAthI kathana karavAmAM AvyuM hoya, te naya vivakSAnA Azayane grahaNa karIne, vastu svarUpano yathArtha nirNaya karavo joIe. sAcA deva-zAstra-gurunI pratItine samyagdarzana kahevAya che. jyAM sudhI nizayanI prApti na thAya, tyAM sudhI vyavahArika dharmakriyAnachoDavI joIe. devadarzana, pUjA, bhakti, upavAsa, zIla vagere zubhabhAva AtmArthIne AvyA vinA te nizcaya pAmI zakAto nathI. vyavahAranI dareka kriyA karatI veLA Atmatatvana bhUlavuM joIe. zubhabhAva Ave tyAM paNa laya AtmAnuM ja hovuM joIe. zubhabhAva choDavA yogya che, paNa ajJAnIne bhUmikAnusAra zubhabhAva Avavo ja joIe. manuSyabhava pAmIne paNa moTAbhAgano samaya azubha kriyAmAM veDaphAto hovAthI, ajJAnIne svAdhyAya tathA tatvaciMtana karavAno upadeza ApavAmAM Ave che. jo koI ekAMtavAdI nizcayavANI sAMbhaLIne vyavahArano niSedha kare to temAM jJAnIno koI doSa nathI. pUjya gurudevazrIe ApelA nizcaya upadezane koI lokoe ekAMte grahaNa karyo che, tenA kAraNe Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386] [Atmasiddhi anuzIlana loko to ema ja kaheze ke kAnajIsvAmIvALA vyavahArano niSedha kare che, tyAM bhUla karanAra vyaktinuM to nAma paNa na levAyuM. kAnajI svAmIvALA kahetA gurudevanI ja TIkA thaI. kharekhara je loko ekAMta nizcayane mAnIne, vyavahArano niSedha karavAvALAne kAnajI svAmIvALA mAne che, te lokonI paNa bhUla che. kAraNa ke kAnajI svAmIno ziSya ekAMtavAdI hoya nahi ane ekAMtavAdI haju kAnajI svAmIne samajyo nathI ema samajavuM joIe. jo ApaNe gurudevanuM nAma rozana na karI zakIe to kaMI nahi, paNa pote evuM AcaraNa to na ja karavuM joIe ke jethI lokone pUjya gurudevazrInuM nAma laIne niMdA karavAno avasara maLe. nizcayane lakSyamAM rAkhIne vyavahAra karavA yogya che. paraMtu ajJAnI vyavahAranI kriyAne lakSamAM rAkhIne nizcayanI carcA kare che. nizcayayAbhAsI ema mAne che ke nizcayanI vAtane vizeSa UMDANapUrvaka prastuta karavAthI jJAnIpaNuM paNa vizeSa pragaTa thAya che. jJAnIe nizcayanA siddhAMtone carcAnA viSaya sudhI sImita nahi rAkhIne TruSTinA viSaya sudhI pahoMcADavo joIe. jyAre te anusAra pravartana karavAmAM Ave, tyAre vyavahAra tathA nizcaya baMne naya sArthaka thayAM kahevAze. nizcaya bhAvasvarUpa-jJAnasvarUpa che tathA vyavahAra vacanaAcaraNa svarUpa che. bhAva-jJAnanuM AcaraNamAM avataraNa thavuM joIe. potAne zuddhAtmA jANanArAne mAnanArAno anya AtmAo sAtheno vyavahAra paNa zuddha hovo. joIe. sAdhyane sIdhuM pakaDavA janArane te sIdhe sIdhuM pakaDAya ema nathI. sAdhana dvArA sAdhya pakaDamAM Avaze. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-131] - [387 tethI sAdhana choDavA nahiM. hIrAne pakaDavAnA cIpiyA vaDe hIro pakaDamAM Ave, pachI ja tene vIMTImAM jaDAya. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. have nijaya-paramArthane kathana mAtra dhArI rAkhe, (puruSArthahIna thaIne) nizayakathana kare ke AtmA abaMdha che, asaMga che, siddha che, tema mAtra manamAM dhArI rAkhe ane paramArthabhUta vyavahArasAna, satsamAgama vagere choDI svachaMdamAM varte, temana thavuM joIe. AtmA abaMdha, asaMga, zuddha che te vAta paramArtha sAcI che, paNa kone ? ke je yathArthadaSTinA bhAna sahita puruSArtha lAve ane svasammukha jJAtApaNAnA baLa vaDe rAga-dveSane toDe che tene paNa je zabdo mAtra gokhI rAkhe te rAganI ruci rAkhato hovAthI sAco puruSArtha na kare, svachaMda ane anAcAra poSe che, te pApabaMdha kare che.. AtmAmAM paramArthe baMdha ke rAga-dveSanI upAdhi nathI paNa te kacAre? ke pUrNa zuddhAtmAnI daSTie amuka rAga-dveSa kaSAyano ghaTADo karIne sAcI zraddhA lAve tyAre. paNa jene sAco puruSArtha karavo nathI paNa mAtra nizcayanA kathanane dhArI rAkhavuM che tene kalyANa thatuM nathI, mATe prathama ja huM zuddha chuM e lakSe vairAgya sahita viSaya-kaSAyano ghaTADo karavo. dehanI Asakti ghaTADIne sazAstranuM vAMcana, zravaNa, manana ane satsamAgama karavo." Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388] Atmasiddhi anuzIlana naryAnizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela ekAMte vyavahAra nahi, baMne sAthe rahela. 132 nizcayanaya tathA vyavahAranaya; jinavANI mAtAnI be AMkho che. tethI te be nayomAMthI koI eka nayano paNa niSedha karavo yogya nathI. jo koI tamane ema kahe ke tamArI be AMkhamAMthI je AMkha vahAlI na hoya te phoDI kADho. tyAre tame kahezo ke eka AMkha vaDe dekhAya zake che, tema chatAM, amane amArI baMne AMkho vahAlI che. ame bemAMthI koI paNa AMkha phoDavA IcchatA nathI. tevI rIte nizcayanaya tathA vyavahAranaya ema baMne nayono svIkAra karavo anivArya che. jJAnInI e vizeSatA hoya che ke teo anekAMta daSTi vaDe jagatane dekhe che ane jagatanA jIvone paNa anekAMta dRSTi pragaTAvavAno bodha Ape che. nizcaya tathA vyavahAra ekalA hotA nathI. pUrNa nizcaya tathA pUrNa vyavahAra ekasAthe hoya che. temAM samayabheda ke AtmAnA bheda paNa hotA nathI. nizcaya zabdano chello akSara "ya che tathA vyavahAra zabdano aMtima akSara "ra che. nizcaya tathA vyavahAra ema baMne zabdanA aMtima akSaro thatathA "ra" che. vyaMjana akSaronA kramamAM paNa tha' pachI "ra' hoya che teno artha e thayo ke nizcaya ane vyavahAra paNa pUrNa pragaTa thAya tyAre eka sAthe hoya che. baMne zabdanI pUrNatAnA aMtima akSaro paNa sAthe sAthe hoya che. nizcaya dekhADe che tathA vyavahAra calAve che. ekAMta nizcayathI athavA ekAMta vyavahArathI jJAnIno upadeza hoto nathI. nizcaya ane vyavahAranuM ekasAthe nirUpaNa karI zakAtuM Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-132] - [389 nahi hovAthI, jJAnI jyAre nizcaya nayanI mukhyatAthI kathana kare che tyAre vyavahAra nayanA pakSane gauNa rAkhe che tathA jyAre vyavahAra nayanI mukhyatAthI kathana thAya che, tyAre nizcaya nayano pakSa gauNa hoya che. Ama, baMne nayapakSane ekAMte kahI zakAtA nathI. naya vivecanamAM mukhya tathA gauNanA bheda hoya che. Atmasiddhi zAstranA prAraMbhamAM zuSkajJAnI athavA nizcayAbhAsI ane kriyAjaDa athavA vyavahArAbhAsI para carcA thaI cUkI che. tyAM zuSkazAnIvyavahArano tathA kriyAjaDa nizcayano niSedha kare che. jyAre Atmasiddhi zAstra nizcaya tathA vyavahAra vacce samanvaya batAve che. mokSamArganuM nirUpaNa nizcaya tathA vyavahAra ema be prakAre karavAmAM AvyuM che. paraMtu mokSamArga be prakAranA hotA nathI. koI jIva ema vicAre ke jenAthI kriyA na thaI zake te jJAna dvArA tathA jenAthI jJAnaprApta na thaI zake te kriyA dvArA mokSamArga prApta kare che; to temanuM ema mAnavuM mithyAtva che, kAraNa ke nizcaya ane vyavahAra ema baMne nayA vinA, mokSamArga para cAlI zakAtuM nathI. jeNe jJAnInA vacanane samajavA hoya, teNe nizcaya tathA vyavahAra saMbaMdhI viSayono, Agama tathA AgamanA jANakAra jIvo thakI abhyAsa karavo joIe. je jIva rucipUrvaka sadgurunA mArmika vacanone lakSamAM laIne tadrupa puruSArtha karaze, te nizcitarUpe mokSamArga pAmaze; evuM jJAnInuM vacana che. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddaghATananA aMzo A pramANe che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390] | [Atmasiddhi anuzIlana atre ekAMta niNayakathana kahyuM nathI. AtmA saMbaMdha tattva che, puNya-pApa Adi zubhapariNAma paNa AtmAmAM nathI. AtmA taddana zuddha, asaMga, nirapekSa che, - e paramArthakathana yathArtha che, paNa te ekAMta kacAre kahevAya che ke tenI yathArtha zraddhA ane puruSArtha na hoya tyAre. A vAta zukazAnInA lakSaNamAM kahI che. A zAstramAM ekAMta vyavahArapakSa paNa kahyo nathI AtmAnA lakSa vinA kaSAya ghaTADe ene vyavahAra kahyo nathI. tema ja AtmAnuM lakSa karavuM ane kaSAya na ghaTADavo ema paNa kahyuM nathI. paNa nizayane avalaMbita sajAtIya (cetanano) svAvalaMbI vyavahAra kahyo che, te paramArthahetu vyavahAra che. huM pUrNa zuddha e nizcaya, ane te akaSAya zuddhatAmAM rAga TALIne sthira thavAno puruSArtha te vyavahAra che. te nizaya ane vyavahAra bane AtmAmAM ghaTe che paNa bAhya nahi. huM rAgarahita vItarAgI chuM, rAgano aMza mArA svabhAvamAM nathI, huM zaktipaNe siddha bhagavAna chuM, e daSTi sahita jJAnamAM puruSArtha hoya tene deva, guru, gharmanI bhakti, saddaguruno vinaya, bahumAna karavAno zubha vikalpa chavasthapaNAmAM Ave ja te samajIne jAgRti sahita sAcI bhakti kare che. paNa jene zuddha svarUpanI yathArtha zraddhA nathI. te kadAca bhakti kare to paNa pAchaLa tene viveka hoya ja nahi. rAgarUpa bhaktithI je guNa mAnato hoya che, te zubha rAgane puruSArtha mAne che. sAcA vivekanA bhAna vinA vItarAganI bhakti nathI, paNa rAganI bhakti che. puNya bAMdhe paNa nirjarA na thAya ane bhava paNa na ghaTe." Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-133] - [391 gacchamatanI je kalpanA, te nahi savyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 133 vyavahAranA nAme gaccha matanA je vADA tathA vADAnuM adhipatipaNuM vagere je bheda UbhA thayA che, te kharo vyavahAra ja nathI. dharmanI UMcI UMcI vAto karIne lokone potAnI mAyAjALamAM phasAvatA kusAdhu paNa avAra navAra ApaNA saMparkamAM AvatA hoya che. tema chatAM teo potAnAthI UMcA che ema bolIne hakIkatano vicAra karyA vinA abuddha jIvo satya pAmI zakatA nathI. tethI matabheda tathA asavyavahArane heya jANIne choDavA joIe, "kusAdhu ApaNA karatA UMcA che" tathA "ame mAMsAhArI loko karatA to UMcA chIe ema kahIne ajJAnI potAne jJAnI mAnato hoya che. mahAvIra bhagavAnane vastra sahita tathA vastra rahita; ema baMne prakAre kahIne anekAMta ane syAdvAdanI vAto karavAvALA ajJAnInI, A kALamAM A bhUmi para koI kamI nathI. ajJAnI bAhyabhedane savyavahAra mAne che. te bAhya veza dekhIne sAdhunI oLakhANa kare che. je sAdhu dIkSA lIdhA pachI pIMchI ane kamaMDaLa paNa pote nahi uMcakIne potAnA ziSya pAse uMcakAve tene sAdhu kema kahevAya? sAdhu dazAmAM pApa pravRttino sarvathA abhAva hoya che. koI kusAdhu pote to phona rAkhe che ane vApare paNa che eTaluM ja nahi, koI sAdhu to pote phonane hAtha lagAvatA nathI paNa koI temanA kAna pAse phona rAkhe to vAto kare ane kahe ke, jo koInuM hita thatuM hoya to phona para vAta karavAnI amane chUTa che tevIdoSarUpa kriyAne teo ziSyane to chetare Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392] [Atmasiddhi anuzIlana che paNa sauthI pahelA potAnI jAtane chetare che. jemanA vyavahAranI AdimAM ja aneka bhUlo tyAM madhya tathA aMtanuM to kahevuM ja zuM? have to evI dIkSA paNa levAya che, jemAM dIkSA lIdhA pahelA dIkSArthI camakatA vastro pahere che, atipriya bhojana jame che ane tyAra bAda dikSA le che. AvI dIkSA levAtI hoya tyAM vairAgyano abhAva spaSTa jaNAya che, tethI tene sadvyavahAra kema kahevAya? vaLI teo spaSTIkaraNa karatA kahe che ke, jeTalA tIrthakaroe paNa munidIkSA lIdhI hatI tyAre, paherelA camakatA kapaDAMno tyAga karelo. te vAta sAcI che paNa camakatA kapaDAM mahArAjAno dainika paheraveza hato, tethI vairAgya AvatAM teno paNa tyAga karyo. A kALamAM ahIM dainika paheraveza sAdA peTa tathA zarTa che, tene choDIne dIkSArthI camakatA moMghAdATa zeravAnI vagere kapaDAM pahere ane pachI teno tyAga kare e yogya nathI. ulaTuM hAsyAspada paNa che. kharekhara jene vairAgyabhAva pragaTayo hoya, te vastra vagere samasta parigrahano tyAga karI nirvastra digaMbara dazA aMgIkAra karI vyavahAra pALe che. teo vyavahAra pALe che ema nahi, paNa saheje paLAya che. evI ja rIte nizcayanI vAta karavAthI nilaya prApta thato nathI. nizcayanA jJAna vinA nizcayano zraddhAna sahita anubhava paNa thato nathI. nizcayane samajavAthI tathA anubhavavAthI nizcayanI prApti thAya che. nizcayane anubhavavuM e ja nizcayano sAra che, samaya sAra che. che pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-133] [393 "loko aMtaraMga kaSAya kone kahevAya te samaje nahi ane puyapariNamanane dharma mAne, e roga vaLage che ne mAne che ke huM niroga thAuM chuM. A khabara vinA bahArathI kaMI karIe to saMvara-nirjarA thaze, dharma thaze, ema loko bole che, paNa cetananI zI jAta che ane vItarAgI dharmano vyavahAra kevo hoI zake, te jarA dhIraja rAkhI madhyasthapaNe vicAre, tattvano abhyAsa kare to samajAya. AtmAno dharma traNe kALe eka ja hoya. teno vyavahAra paNa nigraMtha vItarAgadazA jaNAvanAra hoya. ahIM to paMcamakALa varte che. tethI gacchamata vadhI paDayA che, paNa vartamAna mahAvideha kSetramAM sAkSAt zrI sImaMdhara bhagavAna samavasaraNamAM (dharmasabhAmAM) dharmadezanA ApI rahyA che. e divyadhvanithI sanAtana jenadharma eka ja prakAre pravarte che. tyAM matabhedanA pakSapAta nathI. gRhasthanA paNa sarakhA AcAra ane munidharma nagna-digaMbara taddana niSparigrahI che, vastrano tANa hoya nahi. zAMta vItarAga mudrA sahita nagna, AtmadhyAnamAM magna saMtamunivaronA ToLAM che. tyAM eka ja dharma che. A vAta mAno ke na mAno, paNa sAkSAt pramANathI AvelI vAta che. sarvajJanA gharanI vAta che, temAM koInI sAkSInI jarUra nathI. mahAna ezvaryavaMta hajAro kevaLajJAnI bhagavAno paNa tyAM che. hajAro saMtonA ToLAM che. dharmakALa tyAM varte che. tyAM traNe kALe dharmakALa hoya che. ahIMnI jema gacchamatanA virodha tyAM nathI, sadAya satyarUpaNA-tIrthakara bhagavAnanI vANInA amRtadhodha tyAM vahe che. tyAM atre kahIe chIe te ja sabodhaprarUpaNA varte che. anaMta jJAnIe AtmAne je prakAre oLakhAvyo che tema sAdhya-sAdhanapaNe, virodha TALIne zuddha AtmAnI zraddhA, jJAna ane Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394] | [Atmasiddhi anuzIlana temAM TakI rahevAno puruSArtha karavo te ja mokSamArga che. tyAM nimittarUpe 28 mULaguNa, nagna-digambara munidazA hoya che, temAM apavAda nathI. AtmAnuM yathArtha zuddha svarUpa che temAM ja sAvadhAna rahevuM, puNyapApa, rAga-dveSa rahita zuddha svarUpanI saMbhALa rAkhavI te dharma che. temAM anaMto puruSArtha karavAno Avyo. te karavAnuM lokone nathI phAvatuM ane bahArathI je potAne AdhIna nathI tevuM bIjuM karavA mAge che, te baMdhana Icche che." AgaLa zAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya. 134 ajJAnadazAthI jJAnadazA be prakArathI pragaTe che. tene AtmajJAna tathA kevaLajJAna kahe che. kALadRSTie jJAnInuM svarUpa eka ja hoya che. kaLiyuganA jJAnInA svarUpane, satayuganA jJAnI karatAM thoDI chUTachATa ApavAmAM Ave tema hotuM nathI. cothA guNasthAnathI bAramAM guNasthAnavartI AtmajJAnI mokSamArgI che tathA 13-14 guNasthAnavartI kevaLajJAnI mokSamArgI che. temanA mArgamAM kALakrame paNa koI parivartana thatuM nathI. dravyane guNa-paryAya hoya che paraMtu dharmanI koI paryAya hotI nathI arthAt dharma badalAtA nathI, tene A prakaraNamAM paNa ghaTita karI zakAya. nitya-anitya, eka-aneka vagere dharmone paryAya hotI nathI; tevI rIte AtmAnA mokSamArgarUpI dharmamAM kALa badalAI javAthI koI parivartana thatuM nathI. traNeya kALamAM jJAnInI siddhi thatI hovAthI AtmAnI paNa Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-134] [395 saheje siddhi thAya che. chaThThA padanI siddhimAM pahelA padanI siddhi samAyelI che. Aja sudhI koI paNa jIvane vikalpAtmaka dazAthI AtmajJAna thayuM nathI, vartamAnamAM thatuM nathI tathA bhaviSyamAM paNa thaze nahi. ajJAnatAnA kAraNo aneka hoya che paNa jJAna dazA pAmavAno eka ja upAya che. je jIva jJAnane namaskAra kare che te jIva trikALa anaMtAnaMta jJAnane namaskAra kare che tathA je jIva jJAnanI niMdA kare che te traNeya kALanA anaMtAnaMta jJAnInI niMdA kare che; ema samajavuM joIe. mahAvIra bhagavAna jaina dharmanA saMsthApaka nathI kAraNa ke mahAvIra bhagavAna pahelA thayelA te kALanA trevIsa tIrthaMkaro tathA anaMtAnaMta kevaLajJAnIo vItarAga dharmane apanAvIne mokSe padhAryA che. eTaluM janahi, RSabhadevAdi 24 tIrthakaro pahelAM paNa anaMtAnaMta tIrthakara tathA sAmAnya kevaLI thayA che ane bhaviSyamAM paNa thaze. tethI vItarAgI jainadharmamAM kALakrame koI paNa prakAre mArgabheda paDato nathI. pahelAM tIrthakara AdinAtha bhagavAnanuM AyuSya 84 lAkha pUrva varSa hatuM. eka pUrva eTale 70,56,000 karoDa varSa. paraMtu bhagavAna mahAvIranuM AyuSya phakata 72 varSa hatuM. Ama, pahelA tIrthakarathI laIne aMtima tIrthaMkara vacce AyuSyanI jema zarIranI laMbAI, raMga vagere avasthAmAM paNa aMtara hatuM. paraMtu samasta tIrthakara bhagavAnanI vItarAgatA, sarvajJatA tathA temanA hitopadezamAM koI bheda na hato. jo kALa vItavAthI mokSamArganI sAdhanAmAM thoDI paNa chUTachATa rAkhavAmAM Ave to, kaLiyugamAM paNa mokSa mAnavo paDaze. kALa Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396] [Atmasiddhi anuzIlana badalAya che paraMtu AtmA nahi ane AtmAno dharma ke mokSano mArga badalAto ja nathI. mokSamArga svarUpa koIpaNa kSetra ke kALamAM eka hovAthI, jIva puruSArthanA samaye maraNa pAmIne dehatyAge to paNa AgAmI bhavamAM puruSArtha avicchina dhArArUpe cAlu rahe che. jo A bhavamAM mokSamArga judo ane AvatA bhavamAM mokSamArga tathA Atmika puruSArthanI vidhi judI mAnavAmAM Ave to jIvono A bhavamAM karelo puruSArtha vyartha jaze. tethI ema samajavuM joIe ke jJAnIno samajAvelo mokSamArgarUpa dharma trikALa eka che. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; saru AjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. 135 paryAya apekSAe, samasta siddha paramAtmA eka samAna hoya che. jyAre dravyadRSTie A jagatanA samasta jIvonuM svarUpa siddha bhagavAna samAna che. jenadarzananI evI vizeSatA che ke temAM bhagavAnane bhagavAna kahyA ja che te sAthe sAthe bhagavAnanA bhaktane paNa bhagavAna kahyA che. are! bhagavAnanA bhaktane ja nahi, paNa A jagatano dareka jIva siddha che eTale ke dareka AtmA paramAtmA che. siddha paramAtmA ane saMsArI AtmAno dravya svabhAva eka samAna hovAthI, ahIM sarva jIvone siddha bhagavAna samAna kahyA che. ApaNe bhagavAnanA guNonI pUjA karIe chIe ke paryAyanI? tenA javAbamAM aneka Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-135 - [397 loko kahe che ke ApaNe bhagavAnanA guNonI pUjA karIe chIe. paraMtu vAstavikatA ema nathI. jene ApaNe bhagavAnanA guNo mAnIe chIe te kharekhara guNa nathI paraMtu paryAya che. bhagavAnamAM pragaTelI vItarAgatA tathA kevaLajJAna AtmAnA guNo nathI paraMtu AtmAnI pUrNa zuddha paryAyo che. traNeya lokanA sarva jIvonA guNo eka samAna che. jo ApaNe bhagavAnanA guNone pUjatA hoIe to kIDI makoDA tathA ekendriya jIvone paNa pUjavA joIe. tethI ema samajavuM ke pUjana-arcana karatI vakhate paryAyanA bhedane lakSyamAM rAkhavAmAM Ave che jyAre AtmAnubhavamAM potAnA guNonA bhedonA vikalpa paNa TaLI jAya che. sarva jIvone siddha samAna kahyA ema jANIne ajJAnI svachaMdI jIva siddha paramAtmAnI bhakti karato nathI ane ekendriyAdi jIvone potAnAthI tuccha mAnavAnuM paNa choDato nathI. je jIva sarvajIvone dravyadRSTie siddha samAna mAne che, te pote paryAyathI paNa siddha thAya che. sadgurunI AjJA tathA jinendra bhagavAnanuM svarUpa; siddha gatinI prAptinA mukhya kAraNo che. samayasAramAM amRtacaMdrAcAryadeve, ajJAnI jIvane mAtra cha mahinA mATe samyagdarzananI prAptino puruSArtha karavA mATe kahyuM che. jo AcAryadevanI vANI para daDha zraddhA rAkhIne te AjJAnurUpa vartana karavAmAM Ave to niyamA muktinI prApti thAya. pravacanasAra graMthanI 80mI gAthAmAM paNa arihaMta bhagavAnanA svarUpane dravya, guNa, paryAyathI jANavAthI mohano kSaya thAya che tema kahI jinendra bhagavAnanI mahimA samajAvI che. A gAthAno kramAMka 80 paNa sArthaka che. 8 no aMka 8 karmane tathA 0 no aMka karma rahita mokSa dazAno sUcaka che arthAt Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398] [Atmasiddhi anuzIlana ATheya karmothI rahita paripUrNa zuddha mokSadazA, jenI samajaNathI pragaTa thAya che, evI pravacanasAranI gAthA 80, e pravacanasArano sAra che. jinAgamano sAra che. Ama, ahIM guru AjJA kahIne gurunuM tathA jinadazA kahIne devanuM mahatva samajAvyuM che. kAraNa ke arihaMta dazA vinA siddha dazA pragaTa thatI nathI. tathA sadguru thayA vinA arthAt AtmajJAna vinA arihaMta thaI zakAtuM nathI. munino mokSa thato nathI, paNa arihaMta bhagavAnano mokSa thAya che. paraMtu muni dazA vinA kevaLajJAna ke arihaMta dazA pragaTI zake nahi. AtmajJAna vinA munipaNuM hotu nathI. tethI AtmajJAna vinA siddha pada maLatuM nathI. upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. 136 upAdAna kAraNane ja AtmAnuM upakArI mAnIne, je jIva nimitto pratye napharata kare che, te jIvanA ajJAnano nAza thato nathI. kAraNa ke jinAgamamAM varNita anekAMta svarUpane na mAnIne, ajJAnI ekAMtathI upAdAnane ja kAryano kartA mAne che. jevI rIte nimittAdhIna draSTivALo upAdAnane svIkArato nahi hovAthI AtmAne pAmato nathI, tevI rIte koI ajJAnI upAdAna kAraNano ja svIkAra karIne nimittanA astitvano paNa svIkAra karato nathI. nizcayAbhAsI mithyAdaSTI nimittane akAryakArI kahIne choDI de che; tenA phaLamAM paramArtha pAmato nathI. te ajJAnI sadguruno upadeza sAMbhaLato nathI, devadarzana vagere Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-136]. [399 zubhakriyA paNa karato nathI. Aje ghaNA loko evA paNa hoya che ke je gurunI zodha karavAne khoTo puruSArtha kahe che. te vacanamAM ema bole che ke upAdAnanI yogyatA pAkaze tyAre sadguru maLI jaze. nimittanI zodha na karAya. jo ke vastu vAstavikatA to ema ja che ke, upAdAnanI yogyatAnusAra nimitta maLI ja jAya che. A jagatamAM aneka yuvAno patnInI zodhamAM vyasta hoya che paraMtu sALAnI zodha koI karatuM nathI, kAraNa ke dareka vyakti jANe che ke jo patnI maLaze to sALo paNa maphatamAM sAthe ja maLaze. tevI rIte upAdAnamAM ja puruSArtha karavo joIe, nimittanI zodhamAM javAnI jarUra nathI, paraMtu nimittano niSedha karavo e paNa Agama virUddha che. kAraNa ke nimittanI astino nimittarUpe svIkAra karavo e anekAMta dRSTi che. nimitta-upAdAnano viSaya lokone aTapaTo lAge che kAraNa ke anAdi kALathI nimittone ja kartA mAnavAno abhyAsa karyo che. jyAre ema pUchavAmAM Ave ke kuMbhAra nimitta che ke upAdAna? to te tarapha javAba Apaze ke kuMbhAra nimitta che. tene khAsa kahyuM che ke nimitta upAdAnano nirNaya karyA pahelA kAryanuM svarUpa spaSTa jANyA pachI ja kAraNono nirNaya thaI zakaze; kAraNa ke kuMbhAra nimitta nathI. jyAre mATaluM bane che tyAre kuMbhAra nimitta che tathA mATI upAdAna che. paraMtu jyAre mATaluM banAvatA kuMbhArano hAtha ghasAya che tyAre hAtha upAdAna che ane mATI nimitta che. A jagatamAM je nimitto kahevAya che te potAnI paryAyanA kartA hovAthI svayaM upAdAnarUpe che. ajJAnIne sanimittonA yogamAM rahevAno upadeza ApavAmAM Ave che. sadguruno yoga A kALamAM sarvottama che. kAraNa ke A kALamAM, Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400] [Atmasiddhi anuzIlana A bhUmi para AtmajJAna mATe sadguru samAna utkRSTa bIju koI nimitta nathI. gautamasvAmIne jJAna prApta thavAmAM mahAvIra svAmI nimitta hatA tathA mahAvIra svAmInI divyadhvani kharI tenA mATe gautamasvAmI nimitta hatA. Ama, nimitano yoga deva-gurune paNa hoya che paraMtu teo nimittane kartA mAnatA nathI. nimittano nimittarUpe svIkAra karavAthI saMpUrNa vizva vyavasthAno svIkAra thAya che. Ama, nimittanuM satya anekAMta svarUpa kevuM mAnavuM, tenI kaLA jJAnI dvArA zIkhI levI joIe. mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra zAnIno droha. 137 pravacana ApavAmAM pravINa tathA prakhara paMDita ke jemane zAstrajJAna to che, paNa AtmajJAna nathI evA zAstrathI jJAna laIne paNa AtmajJAnanI prAptithI vaMcita rahI gayelA jIvo jJAna sAthe droha kare che. jJAnano droha karavo e ja jJAnIno droha che. bhagavAnanA mukhya traNa lakSaNo hoya che. je vItarAgI, sarvajJa tathA hitopadezI hoya; te sAcA deva kahevAya che. sadguNo pragaTa thavAno krama paNa A pramANe ja hoya che. sarvaprathama vItarAgI dazA pragaTa thAya. pUrNa vItarAgIdazA pragaTa thayA vinA kevaLajJAna pragaTatuM nathI. arthAt je vItarAgI hoya te ja sarvajJa hoya. sarvajJa bhagavAna jasAcA hitopadezI che, kAraNa ke pUrNajJAna pragaTa thayA vinA ajJAnI jIvone temanA hita arthe upadeza ApI zakAto nathI. tethI sarvajJA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-137] [401 hoya te ja hitopadezI hoya che. Ama, vItarAgI ane sarvaza thayA pachI ajJAnI jIvone Apayelo upadeza zreSTha che. A vartamAna kALamAM, mohI jIvone vItarAgI ane sarvaza thavuM nathI, paNa darekane hitopadezI thavuM che, thavuM game che. jyAM dekho tyAM sarvatra dharmano upadeza ApavAvALA maLaze. A kALamAM pravacana karavAvALA jIvonI koI ochapa nathI. jo ochapa hoya to, satya svarUpane samajavAvALA tattvanA Icchuka jIvonI che. kahevAvALA vadhu maLaze paNa sAMbhaLavAvALA ochAM maLaze ane je sAMbhaLavAvALA hoya che, te paNa bIjAne kahevA mATe ja sAMbhaLavA AvatA hoya; evI AjanI paristhiti che. pravacana ja nahi, pustako lakhavAvALA paNa vadhI gayA ane vAMcavAvALA ghaTI gayA. e ja A kAvyano bhAva che. vitarAgatA ane sarvazatA e AtmAnA cAritra ane jJAna guNanI zuddha paryAya che. paraMtu hitopadezIpaNuM e AtmAno svabhAva nathI; tethI mokSagata siddha bhagavAna vItarAgI ane sarvajJa to che, paNa hitopadezI nathI. kAraNa ke hitopadezIpaNuM e AtmAnI kamajorI che, tethI te arihaMta avasthA sudhI ja sImita che. je jIva jJAnanI moTI moTI vAto kare che paraMtu jenuM jJAna, svabhAvamAM sthira thayuM nathI te jIvane pAmara kahyo che. zAstranA bhaMDAro vAMcIne, tene yAda paNa karIne, te zAstro para pravacana paNa ApIne, aneka prakAranA dRSTAMtathI saraLa karIne, lokone samajAvanAra zuSkajJAnI, jagatane je zIkhAmaNa Ape che tene te pote apanAvato nathI. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402] [Atmasiddhi anuzIlana Ama to lokamAM paNa kapaDAMnI dukAnano mAlika, tenI dukAnamAM vecavA mATe rAkhelA kapaDAM, pote paherI pharI pAchA dukAnamAM vecavA mUkI de, to koI kapaDAMne kharIdaze nahi. kAraNa ke vaparAyelI vastu pharI vAparavA koI Icchatu nathI. paNa alaukika mArgamAM ema kahevAmAM Ave che ke, je jJAnane zAnIe potAnA jIvanamAM apanAvIne upayoga karyo hoya te ja zAnI che tathA temanA dvArA meLaveluM jJAna ja AtmajJAna prApta karAvI zake che. azAnI mukhethI bolIne jJAnane vece che jyAre zAnI anubhavapUrvaka tattvano upadeza Ape che, jJAnane vaheMce che. ajJAnIne koIne koI prakAranI vArtha bhAvanA hoya ja che, koI vastunI kAmanA na hoya to paNa katvabhAva hovAthI tIvra mAna maLavAnI apekSA rAkhe che jyAre jJAnI to nirpekSa bhAvathI jJAnanI vaheMcaNI kare che.. Ama, ajJAnI zabdamAM aTakIne jJAnIno droha kare che. 0 pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. mukhathI nizayanA vAkyo kahe ke - AtmA avasthAe paNa asaMga mukta, zuddha ja che, ane aMtarathI potAne moha chUTyo nathI, parapadArthamAM sukhabuddhi rahe che, zubhAzubha bhAva; viSaya-kapAya, rAgAdine potAnA mAne che tene aMtaramAM bhramaNA TaLI nathI, te pAmara prANI mAtra jJAnIno droha kare che. puruSArthahIna thaIne sAcA mArgathI pratikULa rahIne potAne jJAnI kahevarAvavAnI kAmanAe sAcA jJAnI puruSono droha kare che. eTale ke nizcayathI potAno ja mahA Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-138]. [403 aparAdha kare che. potAmAM keTaluM sAmarthya che tenuM bhAna nahi hovAthI jJAnIno droha kare che-jJAnIno droha eTale potAnA ja AtmAno anaMto droha te kare che. jene AtmajJAnadazA varte che tene koIno droha Avato nathI. kevaLa mokSAbhilASA varte che. zuddhAtmA sivAya bIjuM kAMI tene joItuM nathI. Indra, cakI Adi puNyapada tene nathI joItAM, A ja kSaNe mukta thaI jAuM evI bhAvanA bhAve che; ane guruno vinaya, satyaruSanI bhakti tathA jinaAjJAmAM puruSArthasahita varte che. paNa jene sAcA nimittamAM hoza nathI te ema kahe che ke ame amArA upAdAnathI badhuM karI laIzuM. aMtaramAM sthiratA thayA vinA (nirvikalpa vItarAga thayA vinA) je sAcA deva, guru, dharmanI bhakti, vinaya, svAdhyAya vagereno anAdara kare che te pApI prANI che, svayaM aparAdhI che, jinazAstranano verI che. zrImadde badhI rIte jema che tema vartamAna jIvonI manodazA joIne, vada ane pratibaMdha TALavAnA amala upAya, je zAstramAM gUDha gaMbhIrapaNe hatA, tene sahelI rIte gujarAtI gAthAmAM mUkyA che tethI ghaNo upakAra che." dayA zAMti samatA kSamA, satya tyAga verAgya; hoya mumukSu ghaTa vize, eha sadA sujAgya. 138 pUjya gurudevazrIe potAnA ziSyane mumukSu thavAno upadeza Apyo che paraMtu mumukSunA lakSaNo jANyA vinA mumukSu thaI zakatuM Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404] [Atmasiddhi anuzIlana nathI tethI ahIM mokSanA Icchuka mumukSunI pAtratA meLavavA mATe lakSaNo batAvyA che. sarvaprathama dayA lakSaNa batAvyuM che. je jIvane paradayAno bhAva upajato nathI, te jIvane svadayAno bhAva paNa upajato nathI. dayAno artha ema nathI ke jIvone potAnAthI nIcA jANavA. jIvanA utkRSTa lakSaNone lakSyamAM laIne dayA pALavI joIe. abhyAsu jIvamAM duHkhI pazune dekhIne dayAno bhAva Avavo svAbhAvika che paraMtu koI karoDapati ajJAnIne dekhIne paNa jo dayA na Ave ane teno ahobhAva Ave to te paNa yogya nathI. dareka ajJAnI dayAne pAtra che. kAraNa ke potAnA jJAna svabhAvano dhaNI hovA chatAM ajJAnatAthI aMdha thaI rahyo che. te potAnA anaMta guNarUpI vaibhavane bhUlIne parapadArthone vaibhava mAne che. game tevA saMyogomAM zokagrasta na thaI haMmezAM hasavAvALA vyaktine zAMti pragaTa thaI nathI. kAraNa ke zAMtino saMbaMdha hasavA ke raDavA sAthe nathI. kAvyanA nava rasamAM eka zAMta rasa paNa che. AtmA zAMta svabhAvI che. mAtra paryAyamAM utpanna thatA vikalpa tathA rAgadveSa AtmAnI azAMti che. potAne zAMta svabhAvI mAnIne azAMtithI mukta thaI zakAya che. sarvatra zAMtinuM mahatva che. pravacananA samaye zAMti na hoya, to pravacana sAMbhaLavAmAM muzkelI ubhI thAya che. maMdiramAM thatI pUjA tathA bhakti paNa zAMti vinA thatI nathI. aneka sthAno para 'zAMti jALavo' evA borDa lagAvelA hoya che. zAMti jALavavA mATe ghoSaNAo paNa thatI hoya che. koI paNa kAryanI Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-138] [405 zarUAtamAM paNa ema kahevAmAM Ave che ke zAMtithI kAma patAvajo. be deza vacce zAMti jaLavAya rahe tenA mATe maMtraNAo yojavAmAM Ave che. zAMta vyakti saune priya hoya che. Ama, sarvatra zAMtinI ja mahimA che. sarva jagatane zAMti joIe che paNa zAMtinuM kAraNa vItarAgatA che. vItarAgatAnI prApti mATe ajJAnI puruSArtha karato nathI, te ja kAraNa che ke ajJAnI haMmezAM azAMta hoya che. vItarAgatAnI mahimA batAvatA kahyuM paNa che ke - AtmajJAna thI jJAna he, zeSa sabhI azAna; vizva zAMtikA mUla hai, vItarAga vijJAna. sukha-duHkhamAM samabhAva hovo e samatA che. kharekhara anukULapratikULa saMyogomAM sukhI ke duHkhI na thavuM te samatA che. samatAnuM bIjuM nAma sAmAyika che. vItarAgI thavuM e ja kharUM sAmAyika che. mananI caMcaLavRttinA abhAvathI samatA pragaTa thAya che, tethI mumukSumAM Avegano abhAva hovo anivArya che. dharmanA daza lakSaNomAM kSamA prathama krame che. krodhanA abhAvathI kSamA pragaTe che tathA krodha samAna AtmAno ahitakArI bIjo koI zatru nathI. kSamAnI Apa-le bhASAnI mukhyatAthI nahi paraMtu bhAvonI mukhyatAthI thavI joIe. khAsa to abhiprAya palaTAvo joIe. krodhanuM veramAM rUpAMtara na thAya tenA pahelAM kSamA mAMgavI mumukSunuM kartavya che. krodha to tAtkAlika pragaTa thAya che paraMtu vera varSo ane bhava-bhava sudhI paNa cAle che. jenA dRSTAMta prathamAnuyoganA graMthonA mAdhyamathI paNa jANavA maLe che. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406] [Atmasiddhi anuzIlana satya bolavA karatAM satya mAnavuM vadhu mahatvanuM che. kAraNa ke AjanA mumukSuone satya bolatA to AvaDe che paNa teo satya mAnavA taiyAra nathI. huM AtmA chuM, zarIra nathI, AtmA khAtopIto nathI, huM koIne bacAvI zakato nathI; AvuM satya bolanArA A kALamAM ghaNA maLatA hoya che, paraMtu A satyane zraddhAmAM svIkAravAvALA maLavA atyaMta durlabha che. jyAre potAnA para vipatti Ave che, tyAre pahelAM bolAyeluM satya kayAMka chupAya jAya che. tyAga tathA vairAgya eka bIjAnA pUraka che. tyAga vinAno vairAgI ke vairAgya vinAno tyAgI mumukSu nathI. grahaNapUrvaka tyAga hoya che tethI vairAgya grahaNa karIne rAgAdi bhAvono tyAga thavo joIe. vastuno tyAga, e nizcaya tyAga nathI paraMtu vikA2IbhAvonI utpatino abhAva; e ja kharo tyAga che. Ama, mumukSunI pAtratAnA lakSaNo batAvI mumukSupaNAno jene AbhAsa thaI rahyo che tevA jIvone vAstavika mumukSuno paricaya karAvyo che. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. 'jene mokSanI abhilASA che te mumukSu AtmA sadAya sujAgya rahe che, bhAna karI jJAtA-daSTAmAM sadAya jAgRta puruSArtha kare che, ane satunI prApti mATe satsamAgama, manana, ciMtavana, karavAmAM sadAya jAgRta rahe che. jJAnI, dharmAtmA ke jijJAsu game te ho, badhA mumukSu kahI zakAya. te badhAmAM A badhA guNo hovA joIe. jenAmAM A guNo nathItenAmAM mumukSutA nathI. dayA, zAMti, aMdaranI samatA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-138] [407 dhIraja karuNA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya, prathama 'cittamAM te guNo kahyA hatA, ahIM "ghaTamAM' kahyA che. bAhyathI tyAga-vairAgya dekhAya e to aghotikarmanI prakRtino udaya che. aMdaramAM puruSArtha sahita tyAga-vairAgya hoya te kharAM tyAga-vairAgya che. mumukSu AtmAne pApI pratye dayA varte che, kAraNa ke te jIvo bhAvImAM durgatimAM naraka-nigodamAM jaze. tethI teno vacalo kALa kADhI nAkho to, vartamAnamAM ja tene bhayaMkaranArajInA duHkha bhogavatA joIne jJAnIne tenI anukamA Ave che. are ! tArA AtmAnuM zuM thaze ? tArAM duHkha devanArane dayA Avaze. mumukSune aMtaramAM dayA hoya, pApI dekhAya te pratye dveSa na hoya. aMtaramAM adhIraja thavI na joIe. "samatA eTale aMtaramAM lobha na thavo joIe. anukULatAno rAga ane pratikULatAno dveSa jJAnIne aMtaramAM nathI. lakSa zAMtisvabhAvanuM che, tenI saMbhALa rAkhe che. koI agavaDatA devA Ave, pote nirdoSa hoya jatAM koI apayaza Adi azubha nAmakarmanA udayathI A dehanuM apamAna kare tene duHkha na gaNe, te sarva pratye kSamA che, jJAnIne doSadaSTi ja nathI potAnA doSa TALavA nahi ane pArakA doSa jovA e mahA doSa che. satya eTale AtmA, tene pAmavA mATe tene vyavahAra satya paNa na hoya, tathA satanuM valaNa paNa na hoya te taddana nirdoSa parama satyanI pratIta, lakSa ane anubhava kema karI zakaze?" Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408] [Atmasiddhi anuzIlanA mohabhAva kSaya hoya jyAM, athavA hoya prazAMta; te kahIe zAnIdazA, bAkI kahIe bhrAMta. 139 mithyAtva tathA rAgadveSarUpI vikArIbhAva, AtmAnA saMsAra paribhramaNanuM mULa kAraNa che. je AtmA rAgAdi vikArI bhAvano kSaya athavA upazamapUrvaka zuddhadazAne prApta thayo hoya te ja kharo jJAnI che. kAraNa ke mohabhAvano kSaya ke upazama thayA vinA jJAnadazA pragaTa thatI nathI. mohano abhAva thayA vinA potAne jJAnI mAnI levo te AtmAno bhrama che. aneka zAstrone bhaNIne paNa tIvra kaSAyI jIva karatAM aneka zAstronA abhyAsa vinAno maMda kaSAyI jIva mokSamArganI vizeSa pAtratA dharAve che. jo ke mohano upazama athavA kSaya thavo te karmanI avasthA che tathA mohanA kSaya athavA upazamanA nimittathI AtmAmAM pragaTa thatI zuddhaparyAya AtmAnI nirmaLatA che. A paMcamakALamAM mohano kSaya to nathI paraMtu upazama thaI zake che. mohano upazama thAya ke kSaya thAya paNa eTaluM to nizcita che ke nirmohI jIvano mokSa thaze. mohano upazama tathA kSaya cothA guNasthAnavartI samyagdaSTInI dazAthI prAraMbha thAya che. mithyAdiSTIne niyamathI mohano udaya hoya che. ahIM cAritra mohanIya karmanI mukhyatAthI kathana karyuM che. tethI mohano upazama tathA kSaya evA be bheda kahyA che paraMtu ahIM mohanA kSayopazamanuM varNana karyuM nathI. kAraNa ke lAyopathamika samyagdaSTIne samyakatvamAM Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-139]. - [409 kevaLajJAnagamya cala, mala tathA gADha doSa hovAthI teo zreNI mAMDavAnI pAtratA dharAvatA nathI. lAyopathamika samyagdaSTi vadhumAM vadhu sAtamAM guNasthAna sudhI jaI zake che. mohanA upazama athavA kSayathI ja zreNImAMDI zakAya che, tethI ahIMmohanA kSaya tathA upazamanI mahimA batAvI che. dvitIyopazama samyakatvI upazama zreNI ja mAMDI zake che, jyAre kSAyika samyatvI upazama athavA kSapaka koI paNa zreNI mAMDI zake che. zreNInI zarUAta AThamAM guNasthAnathI thAya che, tethI AThamAM guNasthAnathI mokSamArganI vAstavika zarUAta thAya che tathA caudamAM guNasthAnamAM mokSamArga pUrNa thAya che. Ama, mokSamArganuM prAraMbhika guNasthAna AThamuM tathA aMtima guNasthAna caudamuM hovAthI AThama ane caudaza tithinuM vizeSa mahatva che. A tithinA divase lIlotarInA bhakSaNano tyAga karavAmAM Ave che tathA stuti, stavana, bhakti vagere mAdhyamothI gharamAM dhArmika vAtAvaraNa jaLavAI rahe che. jJAnI nirmohI che. moha e AtmabhrAMti che. ajJAnI bhrAMtimAM bhramita thaI ema mAne che ke mane AtmajJAna thaI gayuM che. kaSAyabhAvonI maMdatAnA lIdhe potAne jJAnI mAnavA e to mahAmithyAtva che. sAmAnya ajJAnI potAnA doSano svIkAra karI mohano kSaya ke upazama paNa karaze paraMtu ajJAna dazAmAM ja potAne jJAnI mAnI lenAra jIva puruSArtha paNa karato nathI ane bIjA jIvo taraphathI mAna tathA AdaranI apekSA kare che ane bhrAMtimAM phasAIne mokSamArgathI vaMcita rahI jAya che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410] [Atmasiddhi anuzIlana pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. "A padamAM prathama darzanamohanA kSayanI vAta batAvI, ethI enA zrImadnuM ekAvatArIpaNuM, apratihata jevo baLavAna puruSArtha ane svarUpanI jAgRtinI jhalaka dekhAya che. mohabhAvano jyAM kSaya hoya athavA mohadazA bahu kSINa hoya tyAM jJAnIdazA kahevAya. bAkI to jeNe potAmAM jJAna mAnI lIdhuM che tene bhrAMti kahIe. prathama mumukSudazAnuM varNana karyuM ane ahIM jJAnInI dazAnuM varNana karyuM.' sakaLa jagata te eMThavat, athavA svapnasamAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAjJAna. 140 ahIM varNavelA jagatanA satya svarUpathI vadhu spaSTa svarUpa bIjuM zuM hoya zake ? jagatanA dareka padArthane AtmAe bhogavyo che, eTaluM ja nahi paNa je parapadArthane AtmAe bhogavyA che, te parapadArtha bhUtakALamAM anaMta AtmA dvArA bhogavAI cUkyA che. anaMta jJAnIoe te pa2padArthone tuccha jANIne choDyA che. je pudgala paramANuMmAM AtmA AnaMda mAne che, te pudgala paramANuMne jJAnI mahApuruSoe yathArtharUpe jANyAM che, eTaluM ja nahi paNa, eMThavat jANyA che. A jagatamAM laukika dRSTie paNa dareka vyakti, evI vastu kharIdavA ane vAparavA mAMge che, je vastu koInA dvArA bhogavAI Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-140] [411 gaI na hoya. ema paNa bolavAmAM Ave che ke "mane Second hand vastu pasaMda nathI. mAre to New fresh vastu joIe che." jJAnI kahe che ke A jagatano pratyeka paramANuM Second hand che. are Second hand ja nahi Multiple hand paNa che. kAraNa ke te paramANuM anaMta AtmA dvArA bhogavAya gayo che. A jagatamAM eka "zuddhAtmA' ja evo mahimAvAna padArtha che, jene Aja sudhI ajJAnIe anubhavyo nathI ke bhogavyo paNa nathI. vyavahAramAM jamI lIdhA bAda jene eMThavADa mAnIe chIe, tene bhogavavAno bhAva to zuM, paNa sparzavAno bhAva paNa Avato nathI. sparzavAnI vAta to bahu dUra, ApaNe tene dekhavA paNa mAMgatA nathI ane jo bhUlathI eMThavADa dekhAya paNa jAya, to ApaNI najara tenA parathI pheravI laIe chIe. lokottara mArgamAM jJAnIoe kSaNika jagatane eMThavADa mAnyuM che; tethI tene bhogavavAno. bhAva to zuM, sparzavAno bhAva paNa Avato nathI. sparzavAnI vAta to bahu dUra jJAnI pudgalAdi parapadArthone dekhavA paNa mAMgatA nathI ane jo puruSArthanI nabaLAIthI zuddhopayogamAMthI bahAra AvIne, para padArtha tarapha dRSTi jatAM, pharI potAnI dRSTine svabhAva saMmukha kare che. jJAnI tene kahevAya, je bhUtakALamAM karelI bhUlone ravapna samAna jANIne vartamAnamAM te bhUlonA kAraNe navIna saMkalpa tathA vikalpa na kare. vItI gayelA bhUtakALane palaTAvI zakAto nathI paraMtu bhUtakALane bhUlI zakAya che. vItelA bhUtakALamAM puruSArtha paNa Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 [Atmasiddhi anuzIlana upayogI nathI, kAraNa ke te to vItI gayo che. tethI jJAnI vartamAna kALamAM puruSArtha karI bhaviSyamAM thanAra saMsAra paribhramaNathI nivRtta thAya che. jevI rIte koI vyakti suto hoya tyAre dekhelA duHkhada svapnamAMthI jAgRta thayA bAda duHkha anubhavato nathI, kAraNa ke te jANe che ke pUrve bhogaveluM duHkha mAtra kSaNika svapna hatuM paraMtu hakIkata nahi. tevI rIte jJAnI paNa ajJAnadazAmAM bhogavelA du:khane svapna samAna jANe che. potAnA sukhasvabhAvanI ajJAnatAnA lIdhe potAne duHkharUpa mAnyo hato paraMtu svabhAvamAM duHkha maLyuM ja nathI; ema bhUtakALanA duHkhane svapna samAna jANIne vartamAnamAM jJAnadazAnA AnaMdane anubhave che. Ama, jyAM sudhI saMsAra eMThavat athavA svapnavat na lAge tyAMsudhI AtmajJAna pragaTa thatuM nathI. ajJAnInuM jJAna, mAtra vacana sudhI sImita hovAthI vAcAjJAna kahevAya che. samyakzraddhAna vinAnuM kSayopazamajJAna dhAra vinAnI talavAra samAna che. tethI vAcAjJAna AtmAnA duHkhano nAza karIne atIndriya AnaMdanuM kAraNa banatuM nathI. pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvodghATananA aMzo A pramANe che. ''gujarAtI bhASAmAM AtmasiddhinI apUrva racanA karI che. badhAnA gharamAM Ano pracAra thavo joIe. je kahevAyuM che te ghaNAM jIvone upakAranuM nimitta thAya evuM sarala che. bhAdaravA sudI 7thI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-140]. [413 AnuM vyAkhyAna zarU karyuM che, tene Aje 72 divasa thayA che. AmAM niSpakSapAtapaNe badhuM kahevAyuM che. loko madhyastha thaIne vicArapUrvaka vAraMvAra AnuM gholana kare to tene AtmakhyAti (Atmasiddhi) thayA vinA na rahe. uttama bhojanathI bharelo thALa maLe ane bhUkhyo rahe te jIva durbhAgI che. ghaNA prakAre kahevAyuM che. kuLadharmano Agraha vagere ghaNA virodha TALIne avirodha tattvane samajavAnI A apUrva racanA banI che. AmAM sahelI bhASAmAM vistArathI ghaNuM kahevAyuM che. koI dharmI puNyavaMta AtmArthI jIvonA bhAgya mATe A apUrva yoga che. paNa jo jAte puruSArtha na kare ane pramAda kare, saMsArano prema na TaLe, ane tattvano apUrNapaNe mahimA-vicAra, abhyAsa, mananana kare to te jIva dubhagI che, eTale ke sAcA sukhano arthI nathI. A AtmasiddhinI racanA madhyasthapaNe rahIne mokSamArgane uddezIne tathA zuSkajJAnI ane kriyAkAMDI beune samajAvavA mATe kahI che. have kahe che ke AtmArthI dharmAtmAne kevo vairAgya hoya? te sakaLa jagatane eThavatuM athavA svapnasamAna jANI nirmama rahe che. asaMgapaNe jANe ke AtmA anAdianaMta che, ATha karmanI prakRti tenA anaMtA rajakaNa (paramANuMo) anaMtavAra dehANe, kArpaNa zarIrarUpe eka AkAzakSetramAM A AtmA pAse AvI gayA. jIve deha ane suMdara dekhAtA devanA bhava vagerene bhalA jANIne dekhyA che. bhogavyA che, ane temAM sukha-duHkhanI mithyA kalpanA karIne tene potAnA mAnyA che. temAM caitanyaguNa nathI, zubhAzubhabhAva azuciya che, cetanyanI zAMtinA yoga AgaLa e badhA puNya-pApanA saMyogo, Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414]. [Atmasiddhi anuzIlana dehAdi padravya, sarva yugala te eThavatu che, azucimaya cheteno saMga karavAthI parAdhInatA che, upAdhi che, duHkha che. puNya ho ke pApa ho-beu baMdhana che. jJAnI dharmAtmA AtmajJAna vaDe saMsArathI eTale ke puNya-pApathI verAgya pAmIne saMbodha-caMdrodayanuM pAna kare che, ane samasta zubhaazubha bhAva TALIne tenAthI mukta thAya che, nirAkuLa zAMti-anahada AnaMdane bhogave che. jJAnI puNyane heya samaje che, tyAre ajJAnI tene AdaraNIya mAne che. mATe te azuciya vastu, pudgalano vikAra jANIne, saMsAranI mohadazAne he bhavya jIvo ! choDo, anaMtA jJAnIo paNa e ja kahe che. teno upAya AtmAnI sAcI samajaNa che, koI bIjo upAya nathI." sthAnaka pAMca vicArIne, chaThuM varte che; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. 141 je AtmA, Atmasiddhi zAstramAM varNita prathama pAMca padone yathArtharUpe jANIne aMtima pada para pravarte che, te AtmA pAMcamAM kramanA padane pAme che. Azaya ema samajavo ke jo koI AtmA ahIM batAvelA kula cha padamAMthI prathama pAMca padane samaje nahi to te AtmA chaThThA sthAnaka eTale mokSanA upAyane pAmato nathI. mokSamArganI prApti prathama pAMca padanI samajaNathI thAya che. tathA samyagdarzana, samyajJAna tathA samyaphacAritranI ekatArUpa mokSamArganA AdhAre mokSanI prApti thAya che arthAt chaThThA sthAnakanA AdhAre Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA- 141] [415 AtmA pAMcamA sthAnakane pAme che. mokSanA upAyane anusarIne AtmA mokSa pAme che. samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatraya mokSamArga che, mokSanuM sAdhana che. ratnatraya eka evuM sAdhana che ke je sAdhyanI prApti thayA bAda paNa TakIne rahe che. jevI rIte TreIna dvArA muMbaIthI dilhI jatAM jyAre dilhI pahoMcIe chIe tyAre TreIna choDavI paDe che arthAt sAdhanane choDyA vinA sAdhya maLatuM nathI. paraMtu dareka sAdhyanA sAdhana eka jevA hotA nathI. kayAreka sAdhya prApta thayA bAda paNa sAdhana TakIne rahe che, eTaluM ja nahi paNa, sAdhananI mahimA sAdhyanIprApti thatA vadhI jAya che. jevI rIte koI vRkSa para phaLarUpI sAdhya Ave tyAre vRkSanuM thaDa ane DALIo nAmanA sAdhano chUTI jatA nathI. thaDa ane DALIonI kharI mahimA phaLanI prApti bAda thAya che tevI rIte mokSaprApti thayA bAda paNa samyagdarzana-jJAna-cAritra AtmAthI chUTatA nathI. atyAre to prAraMbhika pAMca sthAnakono vicAra karavo e sAdhanadazA che tathA chaThA sthAnakarUpe vartavu e AtmAnuM sAdhya che. mokSanA upAyanuM varNana sauthI chellA padamAM karyuM che kAraNa ke pahelAM ja mokSamArga batAvI devAmAM Avyo hota to, koI jIva pahelA pAMca padano vicAra paNa na karata ane pAMca padano vicAra karyA vinA chaThThuM pada paNa na pAmata. mokSano upAya maLI jato hoya to jIva mokSanuM varNana sAMbhaLavA paNa taiyAra thaze nahi. tethI mokSamArgathI saMbaMdhita pada sauthI aMtima sthAne rAkhyuM che. jevI rIte Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416]. [Atmasiddhi anuzIlana koI vyaktine amerikAnI TikiTa ane visA maLatA hoya, to te amerikAnuM vizeSa varNana sAMbhaLavA rokAze nahi. te ema kaheze ke amerikA jaIne amerikA jANavAnuM ja hoya, to amerikAnA jANakAra pAsethI amerikAnuM varNana zA mATe sAMbhaLu ane potAnA samayano durUpayoga karuM? adhyAtma mArgamAM paNa jo mokSamArga maLato hoya to jIva sadgurunA mukhe mokSanuM varNana sAMbhaLavA rokAze nahi. te ema kaheze ke mokSa prApta thavAno hoya to sadagurunA mukhethI mokSanuM varNana zA mATe sAMbhaLuM? laukika jagatamAM paNa nATakano rahasyapUrNa tathA gupta bhAga nATakanA aMtamAM batAvavAmAM Ave che. jo nATakanI zarUAtamAM ja rahasya kholI devAmAM Ave, to nATakane aMta sudhI loko nATakane dekhaze paNa nahi. tema ahIM paNa mokSamArgane aMtima krame rAkhIne samajAvyo che. Ama, mokSamArgane prApta thayelo mokSamArgI nizcitarUpe alpakALamAM mukta thaze evuM sadagurunuM niHsaMdeha vacana che. kAraNa ke samyagdaSTI jIva niyamathI muktirUpI lakSmIne vare che, ema niyamasAramAM paNa kahyuM che. deha chatAM jenI dazA, va dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 142 kRpALudeve Atmasiddhi zAstranA prAraMbhamAM sadagurudevane namaskAra karI maMgalAcaraNa karyA hatA. tevI rIte zAstranA aMtamAM paNa sadgurudevane atyaMta bhakitabhAvapUrvaka namaskAra karyA che. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] [417 sadgurune namaskAra ja nahi paNa temanA lakSaNonuM varNana paNa karyuM che. kRpALudeva kahe che ke zarIranA yoga sahita hovA chatAM, je AtmAnI dazA zarIra rahita vartatI hoya te sarune apAra bhaktipUrvaka agaNita namaskAra karuM chuM. pUjya gurudevazrI kahetA ke sadguru to cAlatA-pharatA siddha bhagavAna che. siddha paramAtmA azarIrI che jyAre sarune dehanuM ekatva nahi hovAthI deha hovA chatAM azarIrI kahevAmAM Ave che. samyagdaSTI zraddhAnathI to azarIrI hoya che te sAthe sAthe kALakrame azarIrI siddhadazA paNa pragaTa kare che. sadguru deha sahita hovA chatAM, temane dehatathA dehanA saMyogomAM potApaNuM nahi hovAthI temanI avasthA dehAtIta kahevAya che. jJAnI kahe che ke deha duHkhanuM kAraNa nathI paraMtu dehanuM ekatva duHkhanuM mULa kAraNa che. samyagdaSTIne dehanuM ekatva chUTI gayuM che tethI sukhI che paraMtu pUrNa sukhI nathI. ahIM evo prazna thAya ke avirata samyagdaSTI sukhI hoya che ke duHkhI hoya che? jo avirata samyagdaSTI sukhI hoya to cothA guNasthAnathI AgaLanA guNasthAnamAM caDhavAno arthAt AtmAnI vizeSa zuddhino puruSArtha zA mATe kare? athavA jo avirata samyagdaSTI duHkhI hoya to mithyAtva guNasthAna ane cothA guNasthAna vacce aMtara paNa zuM rahyuM? kAraNa ke pahelAM guNasthAnamAM paNa duHkhI hatA ane cothA guNasthAne paNa duHkhI rahyA. satya e che ke samyagdaSTI kadAcit duHkhIno artha ema na samajavo ke samyagdaSTI thoDA sukhI ane thoDA duHkhI hoya che. kadAcitno artha "koIka apekSAe." avirata samyagdaSTine zraddhA guNanI paryAya paripUrNa zuddha hovAthI Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418] [Atmasiddhi anuzIlana zraddhA apekSA sukhI che. paraMtu apratyAkhyAnAvaraNIya vagere traNa kaSAya cokaDInA udayanA nimitathI cAritra guNanI paryAyamAM malinatA hovAthI cAritra saMbaMdhI azuddhatAnI apekSAe cothA guNasthAnavartI samyagdaSTI duHkhI che. siddha bhagavAna paripUrNa zuddha paryAyarUpe pariNamita thayA che. jyAre avirata samyagdaSTInuM pariNamana azuddhatA sahita zuddhatArUpe thaI rahyuM che. 'avirata samyagdaSTI' zabda parathI ja samajI zakAya che ke A be zabdamAMthI 'avirata' zabda AtmAnI azuddhino tathA 'samyagdaSTI' zabda AtmAnI zuddhino sUcaka che. pUjya gurudevazrI koI sAdhu ke muni nahi paraMtu avirata samyagdaSTi hatA. keTalAMya mumukSunuM kahevuM che ke tame gurudevane avirata samyagdaSTI kema kaho cho ? mAtra samyagdaSTI kaho. kAraNa ke 'avirata' zabda to doSano sUcaka che. ajJAnIe jJAnInA doSa na kADhavA joIe. jo ke satya ema paNa che ke ajJAnIe jJAnInA doSa tarapha daSTi na karavI joIe. jainadarzana to ahIM sudhI kahe che ke mAtra jJAnInA ja nahi, paraMtu ajJAnInA doSo tarapha paNa dRSTi na karavI joIe. hA, eTaluM to avazya jANavuM joIe ke kaI dazAmAM jIvanI bhUmikA kevI hoya che. cothA guNasthAnavartI jIvane avirata samyagdaSTi kahevAthI samyagdaSTInuM apamAna thatuM nathI. pUjya gurudevazrI to avAra navA2 kahetA ke kuMdakuMdAcArya, amRtacaMdrAcArya vagere AcArya chaThThA-sAtamAM guNasthAnamAM jhulatAM hatA. chaThThuM guNasthAna eTale pramatavirata tathA sAtamuM guNasthAna eTale apramatavirata. pUjya gurudeve kuMdakuMdAcAryane Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] [419 pramata dazAvALA kahyA eTale zuM kuMdakuMdAcAryanuM apamAna thaI gayuM? are bhAI ! pramatavirata guNasthAnavartIAcArya kahevAthI AcAryanuM apamAna nahi paraMtu chaThA guNasthAnavartI sAdhunuM vAstavika svarUpa spaSTa thayuM. tIrthaMkarapaNuM karmodayajanya avasthA che mATe AtmAnI nabaLAI kahevAya che. "tIrthakara bhagavAnamAM tIrthakara e doSa che tathA bhagavAna zabda guNano sUcaka che tethI saMpUrNa nirdoSa mahAvIra atyAre bhagavAna to che, paNa tIrthakara nathI. teo tIrthakara to tyAre hatA, jyAre saMsAramAM hatA. tema chatAM tIrthakara bhagavAna kahevuM e doSarUpa thaI jatuM nathI. ema kahevAthI AtmAnI vAstavika dazAnuM spaSTIkaraNa thAya che. e ja rIte AtmAnuM deha sahita hovuM e ja saMsAra che. zarIra sahitapaNu AtmAne doSa che. paraMtu jyAre arihaMta bhagavAnane zarIra sahita kahevAmAM Ave tyAre arihaMta bhagavAnanA doSanuM nahi paraMtu arihaMta dazAnuM jJAna thAya che ema samajavuM joIe. Ama, dareka jIvane temanI bhUmikArUpe jANavAmAM ke kahevAmAM koI doSa nathI. jevI rIte AtmAne temanI vartamAna bhUmikA karatA nIcalI dazArUpe mAnavo e doSa che, tevI rIte AtmAne temanI dazA karatA UMcI dazArUpe mAnavo e paNa doSa che. kRpALudeva tathA kAnajIsvAmI vartamAnamAM chadmastha che, tethI temane bhagavAnarUpe mAnI na zakAya. kAraNa ke kevaLajJAna paryAya pragaTa thayA Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420] [Atmasiddhi anuzIlana pahelA temane bhagavAna kevI rIte manAya? Atma dravya trikALa pUjya che paraMtu zuddha paryAya to pragaTa thayA pachI ja pUjya gaNAya che. dareka AtmAne AtmAnI vAstavika paryAya sahita mAnavo yogya che. bhaviSyamAM pragaTa thanArI paryAyane vartamAna paryAyarUpe na mAnI levI joIe. sadguru deha sahita hovA chatAM, potAne dravya apekSAe dehathI rahita mAne che, jANe che, varte che. Ama, je AtmAe, AtmA vaDe, AtmA mATe, AtmAthI, AtmAnA AdhAre AtmAne jANyo hoya ane dehano yoga hovA chatA chavAsthadazAmAM rahIne nijAtmAne ravabhAvadaSTie deharahita mAnatA hoya tevA saddagurune anaMta vaMdana karuM chuM. * pU. gurudevazrI kAnajI svAmIe karela prastuta gAthA saMbaMdhI bhAvoddhATananA aMzo A pramANe che. agaNita zabda kahIne mahA mAMgaLika karyuM che. chello ane utkRSTa deha chatAM sarvajJa vItarAgadevanI aMtaradazA pUrNa zuddha che, tethI te dehAtIta che. nIcalI bhUmikAmAM samyagdarzana hoya tyAM aMtaraMga abhiprAyathI jJAnadazA varte che. samyagdarzana thatAM eka nyAye (bhAvI nagama nathI) mokSa thayo ema paNa kahI zakAya. pUrNa zuddha asaMga Atmatattva kevuM, kevaDuM, kema prApta thAya, keTaluM bAkI te badhuM khyAlamAM AvI gayuM. pUrva prArabdhayogathI jene deha varte che, paNa te dehathI atIta eTale bhAvakarma, dravya karma tathA nokarmano Azraya rahita kevaLa zuddha Atmamaya jenI dazA varte che te jJAnI puruSanA caraNamAM agaNita Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] - [421 vaMdana hoya. jema pANIyA zrIphaLamAM kAcalI sAthe goLo coTelo dekhAto hato, teno rasa cIkAza sukAtAM te gaDagaDiyuM zrIphaLa thatAM goLo taddana chUTo dekhAya che, tema dehAtmabuddhithI dehAdi tathA rAgadveSamAM pUrve ekatA mAnI hatI te TALI, judApaNuM jANye-anubhavyuM te AtmA dehAtIta che. potAnuM sahaja AtmasvarUpa zuddha che, svAdhIna che. ema yathArthapaNe mAnyuM tene rAga-dveSanI bhAvanA kema hoya? deha mAro che, puNyapApa mArAM che; rAga-dveSa mArA che, karavA jevA che, evI zraddhA jarAya jene nathI evI dazAvALA deha hovA chatAM dehAtIta paNa kahevAya. pavitra vItarAga sarvazadevane ho vaMdana agaNita - e behada, aparimita, amApa, anaMta anaMta vaMdana dravya ane bhAva-namaskArUpa che. vaMdanano vikalpa tUTIne, behada-aparimita zuddha svabhAvamAM TharI jAu evo ahIMAzaya che. jene pUrNa zuddha sAdhyadazA pragaTa thaI che tevA jJAnIne vaMdana ho "agaNita'-e rIte sarvotkRSTa ahita bhAvano Adara karIne mahA mAMgaLika karyuM che. ati Adara anaMta guNano che, pUrNa svabhAvano Adara che, temAM jarA paNa adhUrA bhAvano Adara nathI. jenI hada nathI evAM pUrNa pavitra anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha, anaMtavIrya che; tene pragaTa karavA mATe te jJAnIne vaMdana karI kSAyika kevaLajJAnane pahoMcavA mATe A Atmasiddhi jayavaMtapaNAne prApta thAya che. AtmA siddhatvane prApta thAya te ja AtmAnI siddhi che. siddha bhagavAna nikala paramAtmA hovAthI AtmAthI paramAtmA thavAno Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422] | [Atmasiddhi anuzIlana upAya batAvatuM zAstra eTale Atmasiddhi zAstra. siddha padanA sAdhaka sadguru hovAthI AtmA pote sadguru che. Ama, AtmA eTale guru, siddha paramAtmA eTale deva, deva, zAstra ane guruno samanvaya paNa graMthanA zIrSaka dvArA pratIta thAya che. Atmasiddhi zAstrano abhyAsa karIne, jo AtmAnI anubhUti na thAya to Atmasiddhi zAstranuM adhyayana pariNamana pAmyuM nathI ema samajavuM joIe paraMtu tenAthI nirAza thaI javAnI koI jarUra nathI. mokSamArganI prAptimAM dhyeyano nirNaya thavo te paNa khuba ja mahatvapUrNa che. Atmasiddhi zAstra, mAtra dhyeyano nirNaya ja nahi paraMtu dhyAtA ane dhyAnano nirNaya thavAmAM paNa nimitta bane che. saraLa bhASA ane sugama zailIthI racAyelA Atmasiddhi zAstramAM bhAva atyaMta gahana che. zabdamAM chupAyelA mArmikabhAvone samajavA mATe buddhinI tIkSNatA tathA upayoganI sukSmatAnuM hovuM anivArya che. jenadarzananA graMthomAM prayukta thatA zAstrIya zabdonuM yathArtha jJAna nahi hovAthI Atmasiddhi zAstrano artha jIva potAnI mati kalpanAthI ulaTI rIte grahaNa karI le che. je jIvane cAragati, pAMca parameSThi, che dravya, sAta tattva, ATha karma tathA nava padArthanuM sAmAnyajJAna paNa hotuM nathI te Atmasiddhi zAstranA kAvyonA UMDANa sudhI pahoMcI zakato nathI. kRpALudevanA mahimAbhAvanA kAraNe tathA Atmasiddhi zAstranI prasiddhinA lIdhe lokone Atmasiddhi zAstrano abhyAsa karavAnI ruci vadhu thAya che paraMtu e to skUle jatAM pahelAM koleje javA jevuM thaze. tevI ja rIte keTalAya loko AcArya kuMdakuMdadeva dvArA Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] [423 racita samayasAra vagere paramAgamanA abhyAsano Agraha rAkhe che. cha dravyanA nAma paNa na jANatA hoya ane pUjya gurudevazrI pAse samayasAra sAMbhaLavA besI javAthI pUjya gurudevazrInA bhAvane grahaNa karI zakatA nathI. kahevAno Azaya phakata e ja che ke mahAzAstranuM adhyayana prAraMbha karyA pahelA prAraMbhika jJAna prApta karavuM atyaMta jarUrI che. jo samayasAravagere mahAna paramAgamono abhyAsa karavAthI teno marma samajAya jato hota to jena siddhAMta praznottaramALA tathA cha DhALAnI jarUra ja zuM? te graMthomAM saiddhAMtika tathA upadezAtmaka zailIthI varNana karavAmAM AvyuM hovAthI prAraMbhika bhUmikAvALA mumukSu - jIvo mATe sarvottama sAdhana che. jo koI ema kahe ke kRpALudeve to jaina siddhAMta praznottaramALA bhaNyA vinA Atmasiddhi racItathA pUjya gurudevazrIe paNa prAraMbhika paddhatisara abhyAsa karyA vinA samayasArAdi graMtho para anekAneka pravacano karyA. huM tene pUchuM chuM ke zuM tuM kRpALudeva ke gurudeva cho? jo tuM gurudeva hoya to abhyAsa nahi kara. are! tuM to kRpALudeva tathA gurudevano kharo ziSya paNa nathI. kAraNa ke sadguruno ziSya vinayapUrvaka gurunI AjJAne svIkAre. sadguru sAthe vivAda na kare. khoTA tarka-vitarkamAM potAnI buddhi tathA samayano durUpayoga karIne svacchaMdI thAya te pAtra jIvana kahevAya ane hA, tane koNe kahyuM ke kRpALudeva tathA pUjya gurudevazrIe prAraMbhika graMthono abhyAsa nahoto karyo. bhAI ! te baMne AtmajJAnI mahApuruSone pUrvabhavanA gADha saMskAra saMcita thayelA hatA, tethI jinAgama to temanA hRdayamAM vaseluM hatuM. temane siddhAMtono abhyAsa ja nahi jinendra bhagavAna prarUpita siddhAMtone Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424] [Atmasiddhi anuzIlana jIvanamAM apanAvyA hatA, Aje paNa apanAvelA che ane anaMtakALa sudhI apanAvaze. kAraNa ke siddhAMtone samajyA vinA jIvanamAM apanAvI zakAtA nathI tathA siddhAMtone jIvanamAM apanAvyA vinA siddha thaI zakatuM nathI. chellAM cha dAyakAthI samayasAra para gurudevanA pravacano sAMbhaLatA zrotAne jyAre huM pUchuM chuM ke goLa kayuM dravya che? teno guNa zuM che? javAbamAM teo bole che goLa nAmanA pugalano guNa mIThAza che. teo kahe che ke pANIno guNa zItaLatA che. kharekhara sUkSma dRSTithI joIe to te loko guNa tathA paryAyanuM svarUpa samajyA ja nathI. mIThAza athavA khaTAza paryAya che tathA temAM rasa nAmano guNa che. tevI rIte pANImAM zItaLatA athavA uSNatA paryAya che tathA sparza nAmano guNa che. guNa tene ja kahevAya je badalAya nahi tathA paryAya tene ja kahevAya je badalAyA vinA rahe nahi. game teTalo puruSArtha karIne paNa guNane badalAvI zakAtA nathI tathA palaTAtI paryAyane rokI zakAtI nathI. guNa tathA paryAyamaya dravya che. dravyano samUha vizva che. Ama, AtmA jagatano akartA paNa che. pharI jyAre pUchuM ke tame zA mATe bhagavAnanA darzana karo cho? to kahe che ke ame to bhagavAnanA guNonA darzana karIe chIe. tene ema kahuM chuM ke jo ApaNe bhagavAnanA guNone namaskAra karatA hoIe to bhagavAnamAM jevA guNo che tevA guNo to manuSyamAM paNa che, manuSyamAM ja nahi, nigoda sahita A lokanA sarva jIvomAM che. siddha bhagavAnamAM jevo jJAna guNa che tevo jJAna guNa mArAmAM Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] [425 tathA nigodiyA jIvamAM paNa che. tethI guNonI dRSTie sarva jIvo samAna che paNa paryAya dRSTie bheda che. paryAya kSaNika hovAthI paryAyanA darzana kevI rIte thAya? tethI pravacanasAranI 40mI gAthAmAM kahyuM cheke je jIva arihaMta bhagavAnanA dravya, guNa tathA paryAyane jANe che te nijAtmAne jANe che tathA teno mohalaya pAme che. Ama bhagavAnane dravya, guNa tathA paryAya sahita jANIne potAne jANavo e ja bhagavAnanI kharI bhakti che. AjanA abhyAsu jIvone arihaMtanA dravya, guNa, paryAya jANyA pahelA dravya, guNa tathA paryAyanI paribhASA jANavAnI jarUra che. kAraNa ke dravya, guNa tathA paryAyanuM svarUpa samajyA vinA nijAtmA ke paramAtmA samajAze nahi. dravya, guNa tathA paryAyanI vAta to bahu dUra, paNa jene janmanI sAthe darekane gaLathuthIthI maLelo je NamokAra maMtra che, tenA vize paNa mahA ajJAna che. je pAMca parameSThinA nAma na jANatA hoya ane AtmA sva-para prakAzaka che ke nahi te viSaya vAda-vivAda kare to tenAthI koI lAbha thato nathI. sAmAnya jJAna tathA sAmAnya AcaraNa vinA tattva samajavuM kaThaNa che. baTATA, kAMdA vagere kaMdamULa tathA pAna masAlA ane guTakA khAtA-khAtAM kevaLajJAnanI paryAyanA pariNamana vize carcA karatA hoya tevA lokonI paNa A kALamAM koI kamI nathI. jenA jIvanamAM dharmanA AMzika saMskAra pariNamyA hoya tenA AcAra, vicAra, khAna-pAna tathA vANImAM thoDuM paNa pariNamana na Ave, to te jIvane dharmano DhoMgI samajavo joIe. deva-zAstra-guru vize jANato hovA chatAM kuLagurune choDI na zakato Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426] - [Atmasiddhi anuzIlana hoya, to te jIvane kAyarasamajavo joIe. jeNe deva-zAstra-guruno yathArtha nirNaya karIne satya tattvane jANyuM hoya tathA amUlya manuSya bhavano sadupayoga karato hoya to tene pAtra jIva kahevAya. Atmasiddhi zAstrano abhyAsa karyA bAda AtmAno anubhava thAya tevo niyama nathI paNa AtmAno abhyAsa, kuguru dvArA chetarAze nahitathA pote buddhihIna jIvone chetaraze paNa nahi. te jIvamAM evI vizeSa pAtratA jAgRta thAya che. kALAMtare nija zuddhAtmAmAM paDelI anaMta zakti bahAra skurita thAya che tathA AnaMda sAgara uchaLavA lAge che. Ama, Atmasiddhi zAstra jIvathI ziva thavAno upAya batAve che. Atmasiddhi zAstrane graMthAdhirAja samayasArano sAra kahIe to paNa khoTuM nathI. samayasAramAM AcArya kuMdakuMdadeve AtmAnI mukhyatAthI nava tattvanuM vivecana karyuM che. Atmasiddhi zAstramAM paNa AtmAnI mukhyatAthI cha padanuM vivecana karyuM che. te cha padamAM navatattva garbhita che. "AtmA che'. A pada dvArA jIva tattvanI siddhi karI che. AtmA nitya che." A pada dvArA AtmAnA nitya tathA anitya dharmonuM vivecana karI AtmAnuM anekAMtapaNuM siddha karyuM che. "AtmA karmano kartA che." tathA "AtmA karmano bhoktA che.' A trIjA tathA cothA padamAM syAdvAdazailIno prayoga karIne ajJAnIne ajJAnadazAmAM karmano kartA tathA bhoktA kahyo che. Ama, karma zabda kahetA "ajIvA tatva'nI siddhi karI che. temAM paNa pAMceya prakAranA ajIva dravyono samAveza thAya che. karma, sparza, rasa, gaMdha tathA varNamaya hovAthI rUpI pudgala che. Azrava tathA nirjarA kALe pudgala skaMdho gamana karatA Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-142] [427 hovAthI tenA gamanamAM nimitta evA dharmAstikAya dravyanI paNa siddhi thAya che. baMdha kALe karma AtmA sAthe baMdhAya che ne sthira paNa thAya che tethI tenA sthira thavAmAM nimittabhUta evA adharmAstikAya dravyanI paNa siddhi thAya che. jIva, karma vageredravyone rahevAmAM nimita AkAza dravyanA astitvano paNa svIkAra thAya che. tathA AtmA rAgAdi vikArI bhAvarUpe pariName che tyAre karma Azrava, baMdha vagere paryAyarUpe pariName che temAM nimitta kALa dravyanA svataMtra astitvanI paNa siddhi thAya che. Ama, ajIvanI siddhimAM pAMceya ajIva dravya garbhita che. teno marma jANavo khUba ja jarUrI che. jIva tathA ajIva tattvanI siddhi thayA bAda Azrava tathA baMdha tattvanI paNa siddhi thAya che. ajJAnI mAtra karmanA baMdhanano ja kartA nahi paraMtu karmanA Azravano paNa kartA che. tethI trIjA ane cothA padathI 'Azrava tattva" tathA "baMdha tattva' siddha thAya che. chaThTha pada "AtmAnA mokSano upAya che. tyAM samyagdarzana-jJAnacAritranI ekatA ja mokSamArga che. jJAnIne karmanI dRSTie karmanA nirodhapUrvaka karmanI nirjarA thatI hovAthI saMvara tathA nirjarA ja mokSamArga che. Ama, chaThThA padathI "saMvara tattvanI" tathA "nirjarA tattvanI paNa siddhi thAya che. tathA pAMcamu pada mokSa che tenA dvArA mokSa tattvanI' paNa siddhi thAya che. Atmasiddhi zAstra cha dravya tathA sAta tattva saMbaMdhI marma hovAthI A zAstra samayasArano sAra che. paMDita ToDaramalajIe mokSamArga prakAzamAM atirUpe pratyeka darzananuM nAma laIne anyamatanuM nirAkaraNa karyuM che. kRpALudeve asti svarUpe koI matanA nAmano ullekha karyA vinA anyamatanuM nirAkaraNa Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428] [Atmasiddhi anuzIlana karyuM che. jJAnInI bhASAmAM paraspara bheda hoya zake che paraMtu bhAvomAM bheda hotA nathI. zrotA athavA pAThakanA dravya, kSetra, kALa tathA bhAvanI mukhyatAthI jJAnI upadeza Ape che. mokSamArga prakAzaka gadya zailImAM racAyu hovAthI temAM vistAra vivecana apekSita hato tethI ToDaramalajIe anya darzananI mAnyatAnuM nirAkaraNa karyuM che. jyAre kRpALudeve Atmasiddhi zAstra padya zailImAM racyuM hovAthI temAM saMkSiptamAM samasta darzanano vistAra saMbhavita na hato. Ama, dareka AtmArthI A adbhUta tathA advitIya Atmasiddhi mahAzAstrano abhyAsa kare, manana kare, ciMtavana kare, gholana kare, anubhavana kare, pAlana kare ane paramAtmadazAne pAmIne anaMtasukhI thAya, evI pavitra tathA maMgaLa bhAvanA sAthe viramuM chuM. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tathA jainettara samAjamAM prakhyAta vidvAna, pravacanakAra, lekhaka tathA tattvaciMtaka sarazrI paMDita phUlacaMda zAstrIno janma gujarAtanA bhAvanagara jillAnA umarALA gAmamAM zanivAra, 25 julAI 1981nA zubhadine eka dhArmika parivAramAM thayo hato. paMDita phUlacaMda zAstrI AdhyAtmika krAMtikArI saMtazrI zyAmadevasvAmI tathA mAtAjI ratanadevInA supatra tathA adhyAtmarasika zrI kizorabhAI tathA zrImatI nirmaLAbenanA madhyama suputra che. parama pUjya AdhyAtmika yugapuruSa sadgurudevazrI kAnajIsvAmInA ananyatama ziSya DaoN. hukamacaMdajI bhAritsa, ApanA vidyAguru che. Apa 14 varSanI bALavaye zrI ToDaramala digaMbara jaina siddhAMta mahAvidyAlayamAM tattvAbhyAsa mATe jayapura gayA. tyAM pAMca varSa sudhI abhyAsa karI "paMDita'nI padavI prApta karI tathA rAjasthAna vizvavidyAlaya, jayapuradvArA zAstrI'nI padavI meLavI. san 2001thI muMbaImAM sthAyI thaI Apa dhArmika pravacana pravRtti calAvo cho. vartamAnamAM muMbaImAM vibhinna 100thI paNa vadhu sthAno para, hajAro lokone pratimAsa lagabhaga 300 pravacano Apo cho. * Aja sudhI Ape manuSyabhavanI mahattA-durlabhatA-sArthakatA, jIvana jIvavAnI kaLA, sAcA sukhanI paribhASA, bALakomAM dhArmika saMskAranuM siMcana, ahiMsA tathA zAkAhAra, jainavijJAna, sadAcAra, vizvanI svataMtratA, dharmano marma, Atmasiddhi, samAdhimaraNa vagere aneka mahatvapUrNa viSayo para atyaMta saraLa bhASA tathA subodha zailImAM 14000thI paNa vadhu mArmika pravacano Apela che. dharma pracArArthe anekavAra videzayAtrAo karI Apa deza sahita videzomAM paNa lokapriya thayA cho. Apa gujarAtI, hindI, saMskRta, aMgrejI, marAThI uparAMta phreMca, iMDoneziyana, malaya, cAInIjha tathA meMDerIna vagere aneka bhASAnA jANakAra cho ane te bhASAmAM ApanA pravacanonI viDiyo tathA oDiyo sIDI upalabdha che. alpavaye AvI aneka siddhio meLavanAraApa vizvanA sarvaprathama tattvavettA cho.