________________
ગાથા- ૧૦]
[૫૧
સુધી મોહનો ઉદય તો હોય છે, પણ તે અનુસાર પ્રવૃત્તિ કરતા નથી, કારણ કે આ ગુણસ્થાનોમાં તો નિયમથી શુદ્ધોપયોગ જ હોય છે, નિર્વિકલ્પદશા જ હોય છે, તથા અંતમાં કેવળી ભગવાનને મોહનો ઉદય જ હોતો નથી. તેથી ભાવ અનુસાર પ્રવૃત્તિનો ત્યાં પ્રશ્ન જ ઉદ્ભવતો નથી.
સદ્ગુરુની વાણીને અપૂર્વવાણી કહેવાય છે. પોતે મિથ્યાદ્દષ્ટી હતા ત્યારે પણ પ્રવચન આપ્યા હોય, પરંતુ તેના કરતા આત્મજ્ઞાન થયા પછી વાણીનું સ્વરૂપ જુદું જ હોય છે. મિથ્યાદુષ્ટી હતા ત્યારે પણ એમ કહેતા કે, ‘હું આત્મા છું' અને આત્મજ્ઞાન પછી પણ એમ જ કહે છે કે, ‘હું આત્મા છું’ પણ પહેલાં ‘હું આત્મા છું’ એવા વચનનો કર્તા પોતાને માનતા હતા, પરંતુ હવે તે વાણીનો કર્તા ભાષાવર્ગણાને માને છે. આમ, અનુભવપૂર્વક અને સહજવાણી નીકળતી હોવાથી અપૂર્વવાણી ને સદ્ગુરુનું લક્ષણ કહ્યું છે. સદ્ગુરુ જ પરમશ્રુતના ધણી છે. મિથ્યાદ્ગષ્ટીને કુમતિજ્ઞાન તથા કુશ્રુતજ્ઞાન હોય છે. જ્યારથી આત્માનુભવ થાય છે ત્યારથી તે જ્ઞાન સમ્યરૂપ પરિણમે છે. તેથી જ્ઞાનીના જ્ઞાનને પરમશ્રુત કહેવાય છે. ભાવશ્રુતજ્ઞાન ને પરમશ્રુતજ્ઞાન પણ કહેવાય છે. આમ, ઉપરોક્ત લક્ષણોના માધ્યમથી સદ્ગુરુની ઓળખાણ ક૨વી જોઈએ.
♦ પૂ. ગુરુદેવશ્રી કાનજી સ્વામીએ કરેલ પ્રસ્તુત ગાથા સંબંધી ભાવોદ્ઘાટનના અંશો આ પ્રમાણે છે.
‘‘આત્મસ્વરૂપને વિષે તેમની સ્થિતિ છે એટલે રાગાદિમાં વર્તન નથી; વિષય, કષાય, માન, અપમાનથી રહિત છે; માત્ર પૂર્વે ઉત્પન્ન
