________________
૩૧૨]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
છોડી મત દર્શન તણો, આગ્રહ તેમ વિકલ્પ; કહ્યો માર્ગ આ સાધશે, જન્મ તેહના અલ્પ. ૧૦૫
જે જીવ, કોઈપણ મત કે દર્શનનો આગ્રહ તથા વિકલ્પ છોડીને વીતરાગી પ્રભુએ બતાવેલો આ મોક્ષમાર્ગ સાધશે, તે જીવના જન્મ અલ્પ રહેશે અર્થાત્ અલ્પકાળે તે જન્મ-મરણથી રહિત થઈ મોક્ષ પામશે. કોઈ પણ મત કે દર્શનનો ભેદ જૈનદર્શનમાં નથી. જેનદર્શન જન-જનનો ધર્મ છે. ધર્મ પાળનાર જેન છે. “જન' શબ્દમાં બે માત્રા લગાવવાથી “જૈન” શબ્દ બને છે. તે બે માત્રામાં પહેલી માત્રા અંતરંગ પરિગ્રહના ત્યાગપૂર્વક પ્રગટ થયેલી આંતરિક શુદ્ધિ તથા બીજી માત્રા બહિરંગ પરિગ્રહના ત્યાગપૂર્વક પ્રગટ થયેલી બાહ્ય શુદ્ધિની સૂચક છે. આમ, જે જનનું જીવન અંતરંગ તથા બાહ્ય બંનેરૂપે શુદ્ધ થયું હોય, તે જ “જૈન” કહેવાય છે. સાર એ છે કે જેનદર્શન આગ્રહ છોડાવી ભેદથી અભેદ તરફ લઈ જાય છે.
તેથી કોઈ પણ જીવ મત તથા આગ્રહ છોડીને જૈન થઈ શકે છે. જેને મત સિવાય અન્યમતીને સમ્યગ્દર્શન થતું નથી તથા જ્યાં સુધી પોતાને જૈનમતી માને છે ત્યાં સુધી પોતાને આત્મા માનતો નહિ હોવાથી જે જીવ જૈનમતનો પણ આગ્રહ છોડીને જ્યારે પોતાને માત્ર આત્મા માને છે, ત્યારે તેને આત્મજ્ઞાન થાય છે.
પાહુડ દોહામાં કહ્યું છે કે –
छहदसणगंथि बहुल अवरुप्परु गज्जति । जंकारणुतं इक्कु पर विवरेला जाणंति ।।२५।।
