________________
૬]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
માનતા હતા, સ્વીકારતા હતા પણ કુંદકુંદાચાર્ય પણ કૃપાળુદેવને ક્યાં માનતા હતા. તેથી એમ સમજવું કે બે જ્ઞાનીની શ્રદ્ધા વચ્ચે કોઈ અંતર હોતું નથી. બે જ્ઞાની જ નહિ, પણ અનંતજ્ઞાનીની વાણી અવિરોધી હોય છે.
કોઈ લોકો એમ પણ જણાવે છે કે, શ્રી કાનજી સ્વામીએ ‘પોતાની યોગ્યતા પાકશે ત્યારે સદ્ગુરુ મળી જશે' એમ કહીને નિશ્ચયને જ મહત્વ આપ્યું છે. જ્યારે શ્રીમદ્ ‘સદ્ગુરુની શોધ કર' એમ કહીને વ્યવહા૨ પર જ જોર આપ્યું છે. નયવિવજ્ઞાથી વિચા૨ ક૨તાં એ બંને કથનમાં કોઈ વિરોધ નથી. પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીએ ઉપાદાનની મુખ્યતાથી તથા શ્રીમદ્ નિમિત્તની મુખ્યતાથી કથન કર્યું છે. બંને જ્ઞાનીના ભાષામાં અંતર છે પણ ભાવમાં કોઈ અંતર નથી. જો કૃપાળુદેવે વ્યવહારને જ મહત્વ આપ્યું હોત તો ઈડરના પહાડો ૫૨ સદ્ગુરુમાં લીન ન થઈને નિજ આત્મામાં લીન શા માટે થયા ? કારણ કે તે તો નિશ્ચય જ હતો અને કાનજી સ્વામીએ નિશ્ચયને જ મહત્વ આપ્યું હોત તો જીવનભર અનેક પ્રવચનો આપ્યા, અનેક જિનમંદિરોની પ્રતિષ્ઠા કરાવી તથા તીર્થક્ષેત્રોના દર્શન ક૨વા અનેકવાર તીર્થયાત્રા પણ કરી. આ બધી ક્રિયા તો વ્યવહાર જ હતો. તેથી એમ સમજવું કે, બંને મહાપુરુષોએ બંને નયોનો સ્વીકાર કર્યો છે.
પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીએ ઉપાદાન ઉપર જો૨ એટલા માટે આપ્યું કે, કાર્યની ઉત્પત્તિ ઉપાદાનની યોગ્યતાથી જ થાય છે તેથી નિમિત્તને કાર્યનો કર્તા ન માનવો. અને શ્રીમદ્દે કહ્યું કે, કાર્યની ઉત્પત્તિ નિમિત્ત વિના થતી નથી. નિમિત્ત માત્ર હાજર છે. તેથી નિમિત્તની હાજરીનો
