________________
ગાથા-૮૭]
[૨૭૩
સુધી, આ આત્મા અનંતવાર તીર્થંકર પ્રભુની દિવ્યધ્વનિ સાંભળવા સમવસરણમાં પણ ગયો પરંતુ પ્રભુની વાણીના મર્મને સમજ્યો નહિ. સમવસરણમાં ઉપસ્થિત દેવોના વૈભવને તથા સમવસરણની બાહ્ય સિદ્ધિ તરફ દૃષ્ટિ કરી પણ પ્રભુની વાણી તરફ પોતાનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું નહિ. આત્માના અનંત સામર્થ્યનો અજ્ઞાની એમ પણ કહે છે કે, તીર્થકર ભગવાનની વાણી સાંભળીને પણ જેવો હતો તેવો ત્યાંથી પાછો આવ્યો અને વાણી સાંભળીને પણ અનંત સંસારનું પરિભ્રમણ કર્યું હોવાથી તેનો મોક્ષ કેવી રીતે થઈ શકે? ચતુર્થકાળમાં તીર્થકર ભગવાન પણ જેને સંસારથી છોડાવી શક્યા નહિ તેને પાંચમા કાળમાં સદ્ગુરુનો ઉપદેશ કેવી રીતે મુક્ત કરાવી શકે? અર્થાત્ જીવનો મોક્ષ થવો સંભવ નથી; એમ શિષ્ય માને છે.
એક કરોડપતિએ મને પૂછ્યું કે મારે મોક્ષ જોઈએ છે અને તેના માટે કર્મ ખપાવવા છે, તો મારે શું કરવું? મેં તેની કસોટી લેતાં કહ્યું કે, એક લાખ રૂપિયાનું મંદિરમાં દાન આપી દો; તમારા કર્મ ખરી જશે. તો તે બોલ્યા કે ના, મારે બધાં કર્મ ખપાવવા નથી. મારે તો માત્ર અડધા કર્મ ખપાવવા છે. મેં તેને કહ્યું કે મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે કરોડમાંથી લાખ રૂપિયા છોડી શકતો નથી; જા, તને મોક્ષ નહિ મળે! કારણ કે મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે તારે લાખ રૂપિયા જ નહિ પણ તારી બધી સંપતિનો ત્યાગ કરવો પડશે અને તે ત્યાગ પણ માત્ર બાહ્ય દેખાવ પૂરતો નહિ પણ અંતરંગભાવોની નિર્મળતાપૂર્વક વીતરાગભાવથી કરાયેલો ત્યાગ તને મુક્તિ અપાવશે. પોતાની પાસે કરોડ રૂપિયા હોવા છતાં, મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે એક રૂપિયાનો
