________________
૪૮].
આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન બેસી રહે કાં ઉન્માર્ગ જાય. એમ ન કરવું હોય તો ભંગી અન છે અને ચેતનનો ભંગ કરનાર એવા જેશાની તેની પાસે પૂછવા જવું પડે અને તે સમજાવે કે સફદર્શન, સયાન, સમચારિત્રરૂપ નિશાનીઓ આ પ્રમાણે છે.
આખી જિંદગી ધર્મના નામે વિતાડી હોય, ઘણાં પુસ્તકો ભણ્યો હોય, મોટી ઉંમર હોય, પાંચ માણસોમાં પૂછાતા હોય, મનની ધારણા કરીને ઘણું ગોખ્યું હોય, છતાં પરમાર્થ અતીન્દ્રિય ન્યાયમાર્ગને ન જાણતો હોય, તેને જે ન્યાયમાર્ગનો જાણકાર હોય તેને પૂછવા જવું પડે, જેમ ભંગિયાના છોકરાને પૂછવા જવું પડ્યું હતું તેમ. એ છોકરે જેમ માર્ગના ભેદ પાડીને સમજાવ્યું તેમ જ્ઞાની આટલી (સમ્યક્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રરૂપી) નિશાની એમ બતાવે છે. તેને ખ્યાલ છે કે, મારા બાપ સિદ્ધપુર (મોક્ષ) પધાર્યા છે અને હું પણ જવાનો છું. પણ આ ડહાપણથી ભરેલા અભિમાન કરે કે અમે મોટા, માટે અમારાથી કેમ પૂછાય તો તેને શું લાભ થાય? લોકોમાં કહેવત છે કે, “પૂછણા સો ભૂલણા નહિ.”
અહીં શિષ્યને એવો પ્રશ્ન થાય કે, જો મિથ્યાદિષ્ટી કે બાહ્ય વેશધારી સાધુ સદ્ગુરુ હોતા નથી, તો સદ્ગુરુ કેવા હોય છે? સદ્ગુરુને કેવા લક્ષણોથી ઓળખવા? તેના ઉત્તરરૂપે આગામી પદ્ય કહે છે.
