________________
ગાથા-૨૭]
- [૧૦૩
અભિમાની જીવ સાથે સારી-સારી વાતો કરી, તેના મનને મોહી લે છે, તેની શ્રદ્ધાને લૂંટી લે છે. પૈસાના લૂંટારા, ગાડીના લૂંટારા, ઈજ્જતના લૂંટારા તો સીમિત વસ્તુને જ લૂંટે છે, જ્યારે શ્રદ્ધાનો લૂંટારો તો પૈસા, ગાડી, ઈજ્જત, વગેરે બધું જ લૂંટે છે. અહીં સુધી કે શ્રદ્ધાનો લૂંટારો જીવોનું અમૂલ્ય એવું આખું જીવન લૂંટે છે અને માનનો રસિયો મતાર્થી તેવા કુગુરુ પાસે ખુશી ખુશી લૂંટાય છે.
દેવાદિ ગતિ ભંગમાં, જે સમજે શ્રુતજ્ઞાન; માને નિજ મતવેશનો, આગ્રહ મુક્તિનિદાન. ૨૭ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી પ્રગટતું શાયોપથમિક જ્ઞાન, ખરેખર આત્મજ્ઞાન નથી, ધર્મ નથી. પરંતુ મતાર્થી જીવ તેને જ આત્મજ્ઞાન માની લે છે. એટલું જ નહિ, તે બાહ્યવેશ ધારણ કરવાની ક્રિયાને મોક્ષનું સાધન માને છે.
સંસારચારગતિનો સમૂહ છે. અરિહંત ભગવાન પણ સંસારમાં હોવાથી મનુષ્યગતિમાં કહેવાય છે. દેવગતિ, મનુષ્યગતિ, તિર્યંચગતિ તથા નરકગતિ આ ચારગતિના નામ, તેના ભેદ, જે-જે ગતિમાં રહેતા જીવોના ભેદ વગેરે અનેક વિષયોનો અભ્યાસ કરીને, પ્રાપ્ત થયેલા ક્ષયોપથમિક જ્ઞાનને મતાથજીવ શ્રુતજ્ઞાન માને છે. જો કે પ્રમાણરૂપ પાંચ જ્ઞાનમાંથી કોઈપણ જ્ઞાન મિથ્યાદિષ્ટીને હોતા નથી. મિથ્યાદિષ્ટીને મતિ-શ્રુતજ્ઞાન નહિ પણ કુમતિ અને કુશ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. જ્ઞાન સાથે વપરાયેલો “કુ' શબ્દ મિથ્યાત્વનો સૂચક છે. પાંચ
