________________
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
કેટલાંક સમયથી ભારતદેશની જનસંખ્યા પહેલાં કરતા પ્રમાણમાં ખૂબ જ વધી રહી છે. તેનો અર્થ એમ ન સમજવો કે જીવોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. કારણ કે જે જીવોએ મનુષ્યરૂપે જન્મ ધારણ કર્યો છે. તેઓ આ ભવ પહેલાં કોઈ ને કોઈ દેહ સહિત જ હતાં. મનુષ્ય અવતાર મળ્યો એ સદ્ભાગ્ય છે, પરંતુ પંચમકાળમાં આ ભૂમિ પર જન્મ્યાં એ દુર્ભાગ્ય છે. પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રી કહેતા કે અમે તો પૂર્વે સીમંધર પ્રભુની સાક્ષાત્ દિવ્યધ્વનિ સાંભળી છે. અમે ભૂતકાળમાં વિદેહક્ષેત્રમાં હતાં. અહીં આ પંચમકાળમાં તીર્થંકરની વિરહભૂમિ પર અમને હંમેશાં એ વાત ખટકે છે કે, અરે ! અમે ક્યાં હતા અને ક્યાં આવી ગયા ? અજ્ઞાની પણ વિદેશમાં ફરીને જ્યારે પાછો ભારતમાં આવે ત્યારે અહીંના પ્રદુષણથી કંટાળીને કહે છે કે, અરે ! અમે તો ક્યાં હતા અને ક્યાં આવી ગયા ? અંતર માત્ર એટલું છે કે, ગુરુદેવ વિદેહથી પધાર્યા હતાં અને અજ્ઞાની વિદેશથી આવે છે. ગુરુદેવને અહીં ભગવાનનો વિરહ ખૂંચતો હતો જ્યારે અજ્ઞાનીને અહીં પરદેશના ભોગોનો વિરહ ખૂંચે છે. આમ, વિચાર કરતાં લાગે છે કે અજ્ઞાનીની દશા અત્યંત દયનીય છે.
૨૧૦
પૂ. ગુરુદેવશ્રી કાનજી સ્વામીએ કરેલ પ્રસ્તુત ગાથા સંબંધી ભાવોદ્ઘાટનના અંશો આ પ્રમાણે છે.
‘‘જડ વસ્તુમાંથી જીવની ઉત્પત્તિ થતી નથી અને ચેતનથી જડની ઉત્પત્તિ થતી નથી. એકનું લક્ષણ અન્યરૂપે થાય એવો અનુભવ કોઈ જીવને ક્યારે પણ (ત્રણ કાળમાં) થાય એવું બનતું નથી.
જડ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શની અવસ્થાને ધારણ કરે છે અને