________________
૭૦]
––
–
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલના
તે શિષ્યનો મોક્ષ થાય છે. જ્યાં પણ સદ્ગુરુની મહિમા બતાવી, એ સર્વ સ્થાને નિમિત્તની મુખ્યતાથી કથન કરવાનું આવ્યું છે; એમ જ સમજવું. દેવ કે ગુરુ જીવનું ભલું કરી શકતા હોત તો, તીર્થકર ભગવાનની દિવ્યધ્વની સાંભળતા કરોડો જીવોને આત્માનુભવ થઈ જાત. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, જ્યારે જીવ, પોતાના સ્વભાવ તરફ દષ્ટિ કરી, પોતાના પુરુષાર્થના બળ પર, પોતાની તત્કાલીન યોગ્યતાથી, ભવિતવ્યતાનુસાર શુદ્ધાત્માને અનુભવે છે, ત્યારે સદ્ગુરુને નિમિત્તકારણ કહેવામાં આવે છે.
પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુના યોગમાં નહિ રહીને, જીવ જ્યારે અન્ય ઉપાય કરે છે, ત્યારે તેનો સ્વછંદ બમણો થતો જાય છે. જેવી રીતે લૌકિક વ્યવહારમાં કોઈ વ્યક્તિ બિમાર પડે છે ત્યારે તે બિમારીના વિશેષજ્ઞ પાસે જાય છે. વિશેષજ્ઞ પાસે જતાં પહેલા વૈદ્યના અનુભવ વિષે જાણકારી પ્રાપ્ત કરે છે. આમ અનેક પ્રકારે વિચાર કરીને, વૈદ્યનો નિર્ણય કરીને, તેના પર વિશ્વાસ રાખીને, બિમારી દૂર કરવાના આશયે, યોગ્ય વૈદ્ય પાસે જઈને, પોતાનું સર્વસ્વ સમર્પણ કરીને પણ બિમારીથી મુક્ત થવા માટે ઉપચાર કરે છે; તેવી રીતે અલૌકિક માર્ગમાં પણ, અજ્ઞાની તેની અજ્ઞાનતાથી પીડિત થઈ રહ્યો હોય ત્યારે, અજ્ઞાનતાને સારી રીતે જાણીને છોડનારા સદ્ગુરુ પાસે જાય છે. સદ્ગુરુ પાસે જતાં પહેલાં, સદ્ગુરુના આત્માનુભવ અને અન્ય બાહ્ય લક્ષણ વિષે જાણકારી પ્રાપ્ત કરે છે. આમ અનેક પ્રકારે વિચાર કરીને, સદ્ગુરુનો નિર્ણય કરીને, તેમના પર વિશ્વાસ રાખીને, સ્વછંદતા અને અજ્ઞાન દૂર કરવાના આશયે, પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુ પાસે