________________
૭૨]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
હિતકર સાધન માને, તે પણ સદ્ગુરુની આજ્ઞાથી વિરુદ્ધ છે, એટલે તે સદ્ગુરુનો અને પોતાના અવિકારી આત્માનો નિષેધક જીવ છે.’
સ્વચ્છંદ મત આગ્રહ તજી, વર્તે સદ્ગુરુલક્ષ; સમકિત તેને ભાખિયું, કારણ ગણી પ્રત્યક્ષ. ૧૭
પોતાનો સ્વચ્છંદ અને મતાગ્રહ છોડી, જે જીવ સદ્ગુરુને સમજીને, સદ્ગુરુએ બતાવેલા માર્ગ પર ચાલે છે, તે જીવ સદ્ગુરુને પ્રત્યક્ષ અનુસરતો હોવાથી, તેને સમ્યગ્દષ્ટી કહ્યો છે. કૃપાળુદેવ વારંવાર કહે છે કે, હિતેચ્છુ જીવે પોતાની મતિ કલ્પનાથી મોક્ષમાર્ગ પર ચાલવાનો પ્રયત્ન ન કરવો જોઈએ. કારણ કે અલૌકિક મોક્ષમાર્ગમાં માર્ગદર્શકના માર્ગદર્શન વિના સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થતું નથી, મોક્ષમાર્ગ પ્રગટતો નથી. સ્વચ્છંદી થઈને ફરવું એના કરતાં સદ્ગુરુના ચરણોમાં બેસવું વધુ ઉત્તમ છે. અથવા સ્વચ્છંદને વળગી પ્રમાદી થઈ બેઠાં રહેવા કરતાં સદ્ગુરુ દ્વારા બતાવેલા માર્ગ પર ચાલવું સર્વોત્તમ કાર્ય છે. આ કાર્ય ભવનો અભાવ કરવા માટે અત્યંત કાર્યકારી છે.
અભિમાન છૂટ્યા વિના મતાર્થ છૂટે નહિ. જીવે પોતાના મત અથવા અભિપ્રાયને જ સાચો ન માનવો જોઈએ. કારણ કે અજ્ઞાની માન કષાયના લીધે પોતાની ભૂલ સ્વીકારતો નથી. ક્યારેક માન કષાયના તીવ્ર ઉદયમાં જ્ઞાની સાથે પણ વિવાદ કરવા લાગે છે. જ્યારે જ્ઞાની અને અજ્ઞાની વચ્ચે સંઘર્ષ થાય, ત્યારે અજ્ઞાનીની જીત થાય છે કારણ કે સંઘર્ષનું મૂળકારણ તીવ્ર કષાયભાવ છે. જ્ઞાનીમાં