________________
૩૮૦].
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
ચાલવા સમાન (સતુને આશ્રયે વર્તવા સમાન) બીજું કોઈ પથ્ય નથી.
ગુરુ આજ્ઞા-એટલે અખંડ દેશનાવડે, અખંડ ઋતુમાંથી જ્ઞાનીનું એક વાક્ય યથાર્થ ઋતગત કરી અંતરમાં સહુનો આશ્રય કરવો. તેમાં સાકૃત અંતરંગ કરી, બેહદ જ્ઞાનબળ ઊછાળી, જ્ઞાનની એકાગ્રતામાં ટકવું, રમવું, ઘોલન કરવું તે ધ્યાન, જ્ઞાનીના વચનોથી અંતરંગ વિચાર, સ્વાધ્યાય, યથાર્થ તત્ત્વમનન-તે વિચાર-ધ્યાનરૂપી ઔષધ છે. ભેદવિજ્ઞાનરૂપ વિવેક તે પથ્ય છે, કારણ કે સમજણવડે સતુનો સ્વીકાર પોતે કર્યો ત્યારે ગુરૂઆશા સમજ્યો એમ કહેવાય, સમજણ અનુસાર રુચિ-સત્ની રુચિ કરનારને જ્ઞાનનો વિવેક હોય છે, તેને હિતમાં પ્રવૃત્તિ અને અહિતમાં નિવૃત્તિ થાય છે. હું પરથી જુદો, પૂર્ણ કૃતકૃત્ય, પરથી અક્રિય, ત્રિકાળ પૂર્ણ શુદ્ધ સ્થિર, અખંડ જ્ઞાયક સ્વભાવમાં ટક્યો છું. પરમાર્થરૂપ હું શુદ્ધ એકલો ઉપાદેય છું. પુણ્ય-પાપ-રાગાદિ વિકલ્પ દેહાદિની ક્રિયા બધાં પદ્રવ્ય હોય છે, મારા સ્વાધીન તત્ત્વમાં કોઈના ગ્રહણ-ત્યાગ નથી, એવો હું નિરપેક્ષ શુદ્ધ જ્ઞાયક છું. એમ અબંધદષ્ટિનો વિવેક તે સાચું જ્ઞાન-પથ્ય છે તે જ્ઞાનના આચરણવડે સ્વરૂપસ્થિરતારૂપ ધ્યાન, મનન એ ઔષધ છે, તે જ શિવસુખનો ઉપાય છે. સત્ અને સનો આશ્રય એ જ મુખ્ય ઉપાય કહીને લોકોને ખોટી માન્યતારૂપ સ્વચ્છેદ ટાળવાનો ઉપાય બતાવ્યો છે.”
