________________
ગાથા-૧૦૬]
પદના ષટ્ પ્રશ્ન તેં, પૂછ્યા કરી વિચાર; તે પદની સર્વાંગતા, મોક્ષમાર્ગ નિર્ધાર. ૧૦૬
[૩૧૫
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રની વિષયવસ્તુ જે છ પદ છે, તે સદ્ગુરુનો ઉત્તર છે તથા તે ઉત્તરનું કારણ શિષ્યના પ્રશ્નો છે. શિષ્યને સંબોધતા કૃપાળુદેવ કહે છે કે તેં વિચાર કરીને છ પ્રશ્ન પૂછ્યા, તેના ઉત્તરરૂપ છ પદમાં, સમસ્ત જિનાગમનો સાર ગર્ભિત છે. પ્રત્યેક પદનું પ્રયોજન એ છે કે આત્મા મોક્ષમાર્ગ પામે. ‘પૂછ્યાં કરી વિચાર' આ કથનનું રહસ્ય એ છે કે, સદ્ગુરુનો ઉત્તર અનુભવ સહિત છે. સાથે સાથે શિષ્ય પણ વિચાર કર્યા વિના પ્રશ્ન પૂછતો નથી. આ કાળમાં આત્માનુભવી ગુરુ તો દુર્લભ છે પરંતુ વિચાર કરીને પ્રશ્ન પૂછે એવા શિષ્ય પણ બહુ ઓછા છે. આવા શિષ્ય મળે પણ ક્યાંથી? કારણ કે, વિચાર કરીને પ્રશ્ન પૂછવાવાળા શિષ્ય આત્માનુભવી સદ્ગુરુને જ મળે છે. અહીં છ પદને જિનાગમનો સાર કહ્યો છે. પદની સમજણથી મોક્ષમાર્ગ પ્રગટે છે. તેથી છ પદ જિનાગમનો સાર છે. સમયસાર છે. ત્યાં સમયસારમાં કહ્યું છે કે જેણે આત્માનો અનુભવ કર્યો, તેણે અનંત તીર્થંકરોની દિવ્યધ્વનિનો અનુભવ કર્યો. કારણ કે તીર્થંક૨ પ્રભુની દિવ્યધ્વનિનું કેન્દ્રબિંદુ ‘આત્મા’ છે. તેવી જ રીતે એમ પણ સમજવું કે જેણે આત્માનો અનુભવ કર્યો નથી, તેણે ભગવાનનું એક પણ વચન સ્વીકાર્યું નથી. ભગવાનની દિવ્યધ્વનિમાં આત્માનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે, તે આત્માનુભૂતિના હેતુથી તથા જડ પદાર્થોનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે, એ પણ આત્માનુભૂતિ માટે જ સમજવું. આમ, છ પદનું પ્રયોજન આત્માની અનુભૂતિ છે.
છ