________________
૧૦]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
તેથી તેઓ મહાદુઃખી છે. એમના દુઃખ તો એ જ ભોગવે, એને શ્રી કેવળી ભગવાન જ જાણે.” આમ અનંત વિષયોમાં પોતાપણું તથા રાગ-દ્વેષ કરવાથી ઉત્પન્ન થયેલું અનંત દુઃખ, નિજ સ્વરૂપની એક ક્ષણની અનુભૂતિ માત્રથી દૂર થઈ જાય છે. અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શન થતાં અનંતાનુબંધી કષાયજન્ય દુઃખ દૂર થઈ જાય છે. તેથી નિજ સ્વરૂપની ઓળખાણ કરવામાં નિમિત્ત શ્રી સદ્ગુરુને અત્યંત ભક્તિભાવપૂર્વક નમસ્કાર કર્યા છે.
ખરેખર સદ્ગુરુના સમજાવવાથી શિષ્યને સમજાતું નથી, પરંતુ શિષ્યના સમજવાથી, શિષ્યને સમજાય છે. જો સલ્લુરુથી આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું હોય તો તે દરેક જીવને આત્મજ્ઞાન થવું જોઈએ જે સદ્ગુરુની વાણી સાંભળે છે. સદ્ગુરુ તો શું ? સાક્ષાત્ તીર્થકર કેવળી પણ સમજાવી શકતા નથી. ભવ્ય જીવોને સમજણ થવામાં તેઓ માત્ર નિમિત્ત બને છે, એમ માનવું તે નિશ્ચય છે તથા સદ્ગુરુ પ્રત્યે વિનય હોવો તે વ્યવહાર છે. આમ નિશ્ચય-વ્યવહારની સંધિ પણ અહીં સમજવી જોઈએ.
સદ્દગુરુ પાસેથી નિજાત્મા સંબંધી જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા માત્રને વરૂપની સમજણ ન કહેવાય. જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાને તો જાણકારી પ્રાપ્ત કરી એમ કહેવાય. જ્યારે ગુરુના ઉપદેશનો ઉપયોગ કરી પોતે નિજ સ્વભાવને અનુભવે ત્યારે સ્વરૂપની સમજણ થઈ એમ કહેવાય. આ આત્માએ આખા જગતને જાણવાનો પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ તે પ્રયત્ન સફળ ન થયો. જો એકવાર પોતે અભેદ નિત્ય જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવી આત્માના અનુભવનો પુરુષાર્થ કરે તો જરૂર આત્માને પામે. જોકે એમ પણ
