________________
ગાથા- ૧૧૭]
[૩૪૫
સુખનું ત્રિકાળ અસ્તિત્વ છે; માટે આત્માના સુખ સ્વભાવને કલ્પના કહેવાથી આત્મા પણ, કાલ્પનિક સિદ્ધ થશે, તેથી એમ માનવું કે હું સુખમય છું, તે વાસ્તવિકતા છે.
સદ્ગુરુ કહે છે કે જેટલું કહ્યું તેનો વિચાર કરવામાં આવે તો આત્માની પ્રાપ્તિ માટે સમજાવેલું તત્ત્વનું વિવેચન પર્યાપ્ત છે. વિચાર કરવાથી વિકાર દૂર થાય છે, કારણ કે વિકારની તીવ્રતા સાથે તત્ત્વનો વિચાર પણ થતો નથી. આત્મા સર્વશ્રેષ્ઠ હોવા છતાં, આત્માનો વિચાર કર્યા વિના, આત્મામાં શુદ્ધતા પ્રગટ થતી નથી.
♦ પૂ. ગુરુદેવશ્રી કાનજી સ્વામીએ કરેલ પ્રસ્તુત ગાથા સંબંધી ભાવોદ્ઘાટનના અંશો આ પ્રમાણે છે.
“પ્રથમ દ્રવ્યપણું સામાન્ય-સ્વભાવપણું બતાવ્યું તે અખંડ દ્રવ્યદૃષ્ટિ છે. મોક્ષસ્વભાવ શક્તિરૂપ છે પણ પર્યાયે પ્રગટ નથી. જો અવસ્થાએ પણ શુદ્ધ હોય તો ઉપદેશ આદિ વ્યર્થ ઠરે, અને સાધવાનો પુરુષાર્થ પણ રહે નહિ. હવે તેનું સાધન એ છે કે “કર વિચાર તો પામ'' એટલે જે સ્વભાવ તેં માન્યો છે તેનું જ્ઞાન ઘટ કર, તે સ્વરૂપના વિચારનું ઘોલન કર, જેમ છે તેમ જાણ, જાણીને ભરોસો કર, એ શ્રદ્ધાને વિચાર અને રાગ રહિત જ્ઞાનમાં સ્થિરતા કર; એ રુચિના વિચારમાં ઠર, એ કારાનું સેવન કર, જે સ્વભાવમાં પૂર્ણ શક્તિ ભરી છે તે પ્રગટ અવસ્થાને પામ. બીજો કોઈ માર્ગ નથી, જ્ઞાન સિવાય કોઈ ઉપાય નથી. જે સ્વભાવ છે તેનું જ્ઞાન, અને તે જ્ઞાનની ક્રિયા કર તો મોક્ષ પામ. મોક્ષ એક અવસ્થા છે, જે સિદ્ધદશા શક્તિરૂપે છે તે પ્રગટ કરી આ શિવસ્વરૂપ પરમ સુખને પામીશ. તે જાતના
