________________
અનુસાંગિક પ્રાસ્તવ્ય... સ્વાનુભૂતિ સંપન્ન સંપૂજ્ય શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સર્વને માન્ય સર્વકાલીન વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર વિરલ વિભૂતિ છે. એઓશ્રીએ જે આપ્યું છે, તે આત્મવિજ્ઞાન છે. જે સર્વને સર્વદા સર્વત્ર સર્વથા સરખું લાગું પડે તે જ વિજ્ઞાન હોય. “આત્મસિદ્ધિ એ આત્માના પરમ આત્મતત્વની સિદ્ધિપ્રાપ્તિ કરી આપનારું આત્મવિજ્ઞાન જ છે.
પરંતુ જે વિજ્ઞાન આપ્યું છે તે પદ્યમાં સૂત્રાત્મક આપ્યું છે. એ શબ્દોના આધારે એના અર્થમાં અને અર્થાલંબને ભાવમાં ઊંડી ડૂબકી લગાવીએ ત્યારે જ તત્ત્વરત્ન હાથ લાગે. એને માટે અંતરનો ઉહાપોહ જોઈએ. એ અંતરના ઉહાપોહને જગાવવાનું, મનોમંથનની ભૂમિકાએ લઈ જવાનું ઉદ્દીપકનું કાર્ય લેખકશ્રીનું વિવરણ કરે છે. શાબ્દિકતામાંથી આત્મિકતામાં લઈ જવાનો ખૂબ સુંદર આધ્યાત્મિક પ્રયાસ લેખકશ્રી દ્વારા કરાયો છે. ન સમજાય એવી સરળ ભાષામાં, ટૂંકા વાક્યોમાં પ્રત્યેક ગાથાના ભાવોને ભાષાના માધ્યમે આપણા હૃદય સોંસરવા ઉતારવાનો પ્રસંશનીય પ્રયાસ છે. હૃદયમાં ઉતરેલ એ ભાવો અસ્થિમજ્જા બની જાય અર્થાત્ હૃદયસ્થ થઈ જાય તે માટે તેઓશ્રીએ એને એવા રોજબરોજના જીવાતા જીવનવ્યવહારના દષ્ટાંતથી પુષ્ટ કર્યા છે કે તે નકારી શકાતા નથી. એટલેથી જ નહિ અટકતા પૂજ્ય ગુરૂદેવશ્રી કાનજીસ્વામીના પ્રવચનાંશને ટાંકીને કરાયેલ વિવરણને અધિકૃતતા બક્ષેલ છે.
ગાથા-૪૩ જે આત્મસિદ્ધિનો પ્રાણ છે, તેનું શ્રીમજી રચિત પ્રશ્નાત્મક દુહા સાથે સાંધેલ અનુસંધાન, ગાથા-૧૦પમાં કરવામાં આવેલ “જૈન” શબ્દની વ્યુત્પત્તિ, ગાથા-૧૦૯માં “જિજ્ઞાસુ' શબ્દનું ખોલવામાં આવેલું રહસ્ય વિચારક વાચકની દાદ માંગી લે એમ છે.
