________________
૧૪૦]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
ઊંઘ, કંટાળો, આળસ કે બગાસા વગેરે પ્રમાદના ચિન્હો ઉત્પન થતાં નથી, તેવી રીતે આત્માનુભવનું કારણ એવા સદ્ગુરુના બોધને સાંભળતા પ્રમાદ ન થવો જોઈએ.
સદ્ગુરુના મૂળ આશયને ગ્રહણ કરવો જોઈએ. સદ્ગુરુ વાણીમાં, જે યુક્તિ, તર્ક, દષ્ટાંત, વગેરે સમજણના સાધનોનો પ્રયોગ થાય છે, તે માત્ર જીવને મૂળ સિદ્ધાંતનું જ્ઞાન કરાવવા માટે જ હોય છે. પરંતુ જો કોઈ શિષ્ય દાખલા-દલીલો યાદ રાખે અને મૂળ સિદ્ધાંતને ભૂલી જાય તો તે સદ્ગુરુના આશયને સમજી શકે નહિ અને આત્માનુભવ કરી શકે નહિ.
લયોપશમજ્ઞાનને વિશેષરૂપે પ્રાપ્ત કરેલાં મિથ્યાદી વિદ્વાન કરતાં અલ્પ યોપશમ જ્ઞાની સમ્યગ્દષ્ટીનો ઉપદેશ સાંભળવો વધુ હિતાવહ છે કારણ કે, સમ્યગ્દષ્ટીનો ઉપદેશ, શિષ્યને આત્મજ્ઞાન થવાં માટે પ્રત્યક્ષ કારણ બને છે.
પ્રત્યેકદ્રવ્ય અનેકાંત સ્વરૂપ છે. તેથી છ દ્રવ્યના સમૂહરૂપ સંપૂર્ણ જગત પણ અનેકાંતવરૂપી છે. પરંતુ અજ્ઞાનીની માન્યતામાં એકાંત હોવાથી તે જગતનું સ્વરૂપ સમજતો નથી. સદગુરુ દ્વારા શિષ્યને અનેકાંતદષ્ટિથી જગતને જાણવાની કળા શિખવા મળે છે.
તત્ત્વજ્ઞાન પ્રાપ્તિનો સંતોષ થતાં, જીવનું જ્ઞાન વિકસતું નથી. એક પ્રશ્નનો ઉતર મળતાં જો સંતોષાઈ જાય તો તેની વિચારશ્રેણી રૂંધાય જાય છે. તેથી એક પ્રશ્નનો ઉતર મળતાં તે ઉત્તરમાંથી બીજા પણ અનેક પ્રશ્ન થવા જોઈએ. જો એક ઉત્તરમાંથી બીજો નવો પ્રશ્ન ન ઉદ્ભવે તો એમ સમજવું કે તેને પહેલો પ્રશ્ન સંપૂર્ણ રીતે સમજાયો
