________________
ગાથા-૧૩]
–
[૫૯
તું જો સમજે તો તારું વીતરાગરૂપ તારાથી પ્રગટે, અકષાયભાવની રુચિ થયે, સમજનારનો આત્મા પરિણામે જિનદશાને પામે. અંતર સ્વભાવે સ્વાધીન તત્ત્વ જેમ છે તેમ સમજ્ય ગુણ થાય.”
આત્માદિ અસ્તિત્વના, એહ નિરૂપક શાસ્ત્ર; પ્રત્યક્ષ સશુરુયોગ નહીં, ત્યાં આધાર સુપાત્ર. ૧૩
કૃપાળુદેવે સદ્ગુરુની ભક્તિભાવપૂર્વક મહિમા બતાવીને છેલ્લે કહ્યું કે જ્યારે સદ્ગુરુનો પણ પ્રત્યક્ષ યોગ ન હોય ત્યારે આત્માર્થી જીવ માટે શાસ્ત્ર જ આધાર છે, સહારો છે. આપ્ત એટલે સર્વશ ભગવાન આતના વચનને આગમ કહેવાય છે. આગમને શાસ્ત્ર પણ કહેવાય છે. એવો નિયમ નથી કે ભગવાનના પ્રત્યક્ષ વચનોને જ આગમ કહેવાય. ગુરુના વચનને પણ આગમ કહેવાય છે. અનેકાંત સ્વરૂપી જગતને સ્યાદ્વાદ શૈલી વડે સમજાવનાર આગમ હોય છે. જિનવાણીમાં આત્મા વગેરે છ દ્રવ્યના અસ્તિત્વનું વર્ણન આવે છે; તેથી તેને શાસ્ત્ર કહેવાય છે. વીતરાગીના વચનને શાસ્ત્ર કહ્યા હોવાથી, શાસ્ત્ર પણ વીતરાગતાની પ્રાપ્તિનું પ્રયોજન સિદ્ધ કરે છે. જીવને દેવ, શાસ્ત્ર કે ગુરુના માધ્યમથી તત્ત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.
કોઈ અપેક્ષાએ દેવ અને ગુરુ કરતાં પણ શાસ્ત્રને વધુ મહત્વ આપ્યું છે. દેવ અને ગુરુનો યોગ તેમના સમય અનુસાર થાય છે
જ્યારે શાસ્ત્રનો ઉપયોગ આપણે આપણા સમયની અનુકૂળતાએ કરી શકીએ છીએ. તીર્થકર ભગવાનનો ઉપદેશ પાંચમા આરામાં
