________________
૭૪] ~
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન ઉપદેશ નિમિત્ત પણ નથી. તેમ છતાં પણ, આ કાળમાં સદ્ગુરુનો યોગ ન મળે ત્યારે, મિથ્યાદષ્ટીનો આગમ પ્રમાણિત ઉપદેશ પણ સાંભળવો જોઈએ.
મિથ્યાદષ્ટીનું પ્રવચન કે લખાણ સમ્યકત્વની ઉત્પત્તિમાં પ્રત્યક્ષ નિમિત્ત ન થતું હોવા છતાં, ગુરુદેવ પર્યુષણ મહાપર્વમાં અનેક વિદ્વાનોને પ્રવચન આપવા માટે સોનગઢથી બહારગામ મોકલતાં કારણ કે, મિથ્યાદિષ્ટીના પ્રવચનમાં સાંભળેલી વાણીથી પૂર્વે સાંભળેલી સદૈવ અથવા સદ્ગુરુની વાણીનું સ્મરણ થાય છે અને સદૈવ અથવા સદ્ગુરુનીતે વાણી જીવને સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ થવામાં નિમિત્ત બને છે. આમ પૂર્વ સ્મરણથી જે સમ્યગ્દર્શન થાય તેને નૈસર્ગિક સમ્યગદર્શન કહેવાય છે. એમ ન સમજવું જોઈએ કે નૈસર્ગિક સમ્યગ્દર્શન કરતાં પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુના યોગથી થતું અધિગમજ સમ્યગ્દર્શન વધુ સરળતાથી પ્રાપ્ત થતું હશે. ઉપરોક્ત બંને પ્રકારના સમ્યગ્દર્શનમાં જીવનો પુરુષાર્થ એક સરખો જ હોય છે.
માનાદિક શત્રુ મહા, નિજદે ન મરાય; જાતાં સદ્ગુરુ શરણમાં, અલ્પ પ્રયાસે જાય. ૧૮ માનકષાય વગેરે વિકાર આત્માના શત્રુ છે. ભગવાન મહાવીરે પણ આંતરિક કષાયભાવોને આત્માના શત્રુ કહ્યાં છે. અજ્ઞાની જીવ માનના નિમિત્તોમાં રાગ કરે છે તથા અપમાનના નિમિત્તોમાં ઠેષ કરે છે. આમ, રાગ-દ્વેષ આત્માના શત્રુ છે. કારણ કે જ્યાં સુધી
