________________
ગાથા-૨૬]
– [૧૦૧
પ્રત્યક્ષ સદ્દગુયોગમાં, વર્તે દષ્ટિ વિમુખ; અસદ્દગુરુને દ્રઢ કરે, નિજ માનાર્થે મુખ્ય. ૨૬ પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુનો યોગ મળવા છતાં પણ, સદ્ગુરુ પ્રત્યે રુચિનો અભાવ હોવાથી, પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુ તરફ દૃષ્ટિ કરી નહિ. જીવનો એવો સ્વભાવ છે કે, જે વિષયની જીવને રુચિ હોય, તે દૃષ્ટિમાં આવ્યા વિના રહે નહિ. આ જીવે અનાદિકાળથી આજ સુધી શુદ્ધાત્મા તરફ દષ્ટિ કરી નહિ, તેનું મૂળ કારણ આત્માની અરુચિ છે. રુચિનો અર્થ પ્રિય અને અરુચિનો અર્થ અપ્રિય, એમ ન લેવો. ખરેખર કોઈપણ પદાર્થમાં રાગ કે દ્વેષ થવો તે પદાર્થની રુચિનું સૂચક છે. જ્યારે કોઈ પણ પદાર્થમાં રાગ કે દ્વેષ ન થાય ત્યારે તે પદાર્થની અરુચિ થઈ એમ કહેવાય. અજ્ઞાનીને આત્માના ગુણગાન સાંભળીને પણ તેના પ્રત્યે રાગ કે દ્વેષ થતો નથી. લૌકિકભાષામાં એમ કહેવાય કે, જેને આત્માના હોવા કે નહિ હોવાના કારણે કોઈ ફરક પડતો નથી તેને આત્માની અરુચિ છે અને જેને જગતના પરદ્રવ્ય તથા તેના પર્યાયથી ફરક પડે છે તેને જગતના વિષયોની રુચિ છે. જ્યારે જગતના પ્રત્યેક પદાર્થ સંબંધી રાગ-દ્વેષ ટળે ત્યારે જ એમ કહેવાય કે તેને જગતની અરુચિ થઈ. વ્યવહારમાં કોઈ વ્યક્તિ આપણી સાથે વાત કરવા ઈચ્છે અને આપણે તે વાત સાથે કોઈ લેવા દેવા ન હોય તો, એમ કહીએ છીએ કે મને તે વાતમાં કોઈ રસ નથી, કોઈ રુચિ નથી. આમ, આ જીવે સદ્ગુરુની અરુચિના લીધે પ્રત્યક્ષ મળેલા સદ્ગુરુ તરફ દષ્ટિ કરી નહિ.
મતાર્થીજીવ માનકષાયના કારણે અસગુરુમાં અટકી જાય છે
