________________
ગાથા-૨૦]
– [૮૩
પોતાના અકષાય ભાવની સેવા છે. સર્વજ્ઞ ભગવાને પૂર્વે શિષ્ય અવસ્થામાં ગુરુનો વિનય અને વૈયાવચ્ચ કર્યો હોય તે વાતને કોઈ સાધક જીવ ભૂતનગમનયે તે ભૂતકાળની અવસ્થાનો વર્તમાનમાં આરોપ કરે તો તે દષ્ટિએ તેની વાત સાચી છે, કારણ કે તેને ભક્તિભાવ ઉછાળવો છે એ હેતુ છે.
વળી તીર્થકર ભગવાનના નિમિત્તથી ચાર સંઘની સ્થાપના થઈ તે પણ ઉપચારથી વેધ્યાવચ્ચે છે, કારણ કે તે અસંખ્યાત જીવની સેવા છે, પોતાના પુરુષાર્થને-વીર્યને ઉપાડવા માટે ધર્માત્મા પોતાના વિનયગુણને ઉપાડીને છેલ્લી હદ સુધી આ રીતે પણ ખેંચી જાય છે. એવો સતનો વિનય કરનાર પોતાના ગુણનો આદર કરે છે.”
એવો માર્ગ વિનયતણો, ભાખ્યો શ્રી વીતરાગ; મૂળ હેતુ એ માર્ગનો, સમજે કોઈ સુભાગ્ય. ૨૦
શ્રી જિનેન્દ્ર ભગવાને વિનય સ્વરૂપ મોક્ષમાર્ગ કહ્યો છે, તે મોક્ષમાર્ગને કોઈ વિરલા જ સમજે છે. વિનયનું સ્વરૂપ સમજવું ખૂબ જ જરૂરી છે, કારણ કે જ્યાં વિનય કરવો યોગ્ય નથી, ત્યાં વિનય કરવાથી જ્ઞાનીનો અવિનય થાય છે; તેથી વિનયના સ્વરૂપનું અહીં સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે.
વિનય એ મોટામાં મોટું પાપ પણ છે, પુણ્ય પણ છે અને ધર્મ પણ છે; તેથી વિનયનું સ્વરૂપ ઝીણવટથી ભેદપૂર્વક સમજવું જોઈએ. મિથ્યાત્વને પાપનો બાપ કહ્યો છે. પાંચ પ્રકારના મિથ્યાત્વમાં કુગુરુ,
