________________
ગાથા-૫૮]
[૧૯૧
આમ, શિષ્યએ આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિના લક્ષ્ય આત્મજ્ઞાન સંબંધી પ્રશ્ન પૂક્યા છે. તેમ છતાં આત્મા પોતાના સ્વરૂપને જાણતો નથી. આત્મા પોતાની ઓળખાણ બીજાને પૂછે છે, તેથી જ્ઞાનીને અચરજ થાય છે. • પૂ. ગુરુદેવશ્રી કાનજી સ્વામીએ કરેલ પ્રસ્તુત ગાથા સંબંધી
ભાવો ઘાટનના અંશો આ પ્રમાણે છે.
“પોતાની જાતની વાત છે. અહીં શ્રીગુરુ કહે છે કે, ઊંધાઈથી શંકા કરીને તું કહે કે આત્મા જ નથી, જાણનારો જ નથી. જો કોઈ ' કહે કે મારી માતા વંધ્યા છે તો તેની મશ્કરી થાય છે, તેમ હું નથી' એવી તારી બુદ્ધિ વિષે અમાપ અચરજ થાય છે. આત્માની ઝીણી વાત અમારાથી સમજાય નહિ, તેમ કહેનારા પણ બધા આશ્ચર્યરૂપ છે. હવે શિષ કબૂલવાની ભાષાએ બીજી શંકા કરશે. આત્મા છે તે તો નક્કી થયું, પણ હવે નિત્ય છે કે કેમ? તેની શંકા કહેશે. આપે જે જે ન્યાય કહ્યા તેને મેં ખ્યાલમાં રાખ્યા છે તેમ પણ તે કહેશે. પણ અહીંતો લોકોને રોજ સાંભળવું અને ઘેર જઈને કાંઈ વિચાર-મનન કરવું નહિ, ભૂલી જવુ. ૫૦-૬૦ વર્ષો સુધી સામાયિકપડિક્કમણાના નામે પથરણાં ફાડ્યાં, ઘર્મક્ષેત્ર સેવ્યાં, છતાં આવા પ્રશ્નો કરીને સહુને સમજવાની ધગશ કોઈએ કરી ? શિષ્ય એવા હોવા જોઈએ કે બરાબર એકાગ્રતાથી જે ન્યાય આવે તેને પકડી શકે અને તેને અધિકપણે સમજવા માટે પ્રશ કરે.
આત્મા છે અને નિત્ય છે એમ ઓધિક રીતે ઘણાં વાતો કરે છે, પણ વિચાર દ્વારા જાતે નિર્ણય કરનારા બહુ થોડાં હોય છે. શાસ્ત્રો
