________________
ગાથા-૭૫].
[૨૩૯
પૂજ્ય શ્રી કાનજીસ્વામી પ્રેરિત શ્રી દિગંબર જૈન મંદિર આવા વાક્યો કેટલાય સ્થાને જોવા મળે છે. પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવશ્રીની પ્રેરણાથી અનેક પંચકલ્યાણક તથા વેદી પ્રતિષ્ઠાઓ વગેરે શુભકાર્યો થયા છે. ત્યાં મંદિરોમાં દાન આપવાવાળા અથવા મંદિરનું બાંધકામ કરવાવાળાનું નામ લખાયેલું નથી પરંતુ મંદિરની પ્રેરણા આપનાર પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીનું નામ લખાયેલું છે. કહેવાનો આશય એ છે કે, જે કાર્ય કરવાની પ્રેરણા આપે છે તેમની મુખ્યતાથી કથન કરવામાં આવે છે. આમ, કર્મબંધનની પ્રેરણા આપનાર આત્માના રાગાદિ વિકારીભાવો હોવાથી આત્માને કર્મબંધનનો કર્તા કહેવામાં આવે છે.
પુલાદિ જડ દ્રવ્યો કોઈને પ્રેરણા આપતા નથી. જડ તથા ચેતનનો ભિન્ન સ્વભાવ છે. ધર્મ એટલે વસ્તુનો સ્વભાવ. દરેક વસ્તુમાં પોત-પોતાના ગુણધર્મ હોય છે. એક દ્રવ્ય પોતાના ગુણધર્મને છોડીને પરદ્રવ્યરૂપે પરિણમતું નથી. આ પદમાં ફરી એક વાર જીવને વિચાર કરવા માટે ઉપદેશ આપ્યો છે. કારણ કે વિચાર કર્યા વિના વિકારનો, સદ્ગુરુના ઉપકારનો કે નિરાકાર-જ્ઞાનાકાર આત્માનો નિર્ણય થઈ શકતો નથી.
જો ચેતન કરતું નથી, થતાં નથી તો કર્મ; તેથી સહજ સ્વભાવ નહિ, તેમજ નહિ જીવ ધર્મ. ૭૫ આત્મા કર્મનો કર્તા છે. આત્મા પુરુષાર્થ કરે તો કર્મબંધન થતું
