________________
૩૨૦]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
દિવસે વધતી જતી તે માણસના માંગથી કંટાળેલા રાજાએ ગુસ્સે થઈને કહ્યું કે મેં તને કપડાં આપ્યા, કબાટ આપ્યો, ઘર આપ્યું અને હવે તને એર-કંડીશન માંગતા શરમ નથી આવતી? ત્યારે તે વ્યક્તિ રાજાને કહે છે કે હે રાજન! મેં આપને પહેલા દિવસે જ ના પાડેલી કે મારે બે જોડી કપડાં જોઈતા નથી, કારણ કે હું જાણતો હતો કે બે જોડી કપડાં લીધા પછી આ બધી પરિસ્થિતિ ઊભી થશે. આ પ્રસંગ પરથી સમજી શકાય છે કે એક પરિગ્રહ રાખવાથી અનેક પરિગ્રહો ગ્રહણ કરવા પડે છે. તેથી અપરિગ્રહદશાને જ સાધુદશા કહી છે.
આવું જ એક કથાનક“બાવાની લંગોટી'થી લોકવાયકામાં ખૂબ પ્રચલિત છે. જેમાં સંન્યાસી બાવાએ લંગોટીની પળોજણમાંથી પત્નીની પળોજણ સુધી લાંબા-પહોળા થઈ સંન્યાસીમાંથી સંસારી થવાની અધોગતિમાં સરી જવાનું થયું. એકમાત્ર લંગોટને ઉદરના કાતરણના ત્રાસથી બચાવવા બિલાડી પાળી, તો બિલાડીને દૂધ પાવા ગાય બાંધવી પડી અને અંતે ગાયને દોહવાવાળીની આવશ્યકતા ઊભી થતાં એ કોપીનધારીને ઘર માંડવાની પાળી આવી. કહેવત છે કે, ઝાઝા ખોયડા, ઝાઝા ઢોયડા ને ઝાઝા કોયડા તેને ઝાઝી ઉપાધિ.
બહીરાત્મા અર્થાત્ મિથ્યાદિષ્ટીની દષ્ટિ બાહ્ય પરિગ્રહ તરફ હોવાથી તે બહિરંગ પરિગ્રહને જ પરિગ્રહ માને છે. તેની દૃષ્ટિમાં અનાદિકાળથી પડેલા ગાઢ મિથ્યાત્વ પરિગ્રહ જ નથી. ખરેખર તો ચોવીશ પરિગ્રહમાં મિથ્યાત્વ પરિગ્રહ પહેલા ક્રમે આવે છે. મિથ્યાત્વ પરિગ્રહના ત્યાગ વિના મોક્ષમાર્ગ સંભવ નથી. અહીં કોઈએ એમ ન સમજવું કે એક માત્ર મિથ્યાત્વ પરિગ્રહનો ત્યાગ થઈ જવાથી
