Book Title: Shravaka Jivan Part 1
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004541/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana bhAga pahelo AcAryazrI vijaya bhaguptasUrIzvarajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANItA pravacanakAra ane sAhityasarjaka AcArya zrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI mahArAja zrAvaNa zuklA 12 vi. sa. 1989nA divase (mahesANA-gujarAta)mAM maNIbhAI ane hIrAbenanA kuLadIpaka rupe janmelA mULacaMdabhAI jUInI jema ughaDatI javAnInA ubare 18 varasanI umaramAM vi. sa. ra7nA poSa vada 5nA divase rANapura (saurASTra)mAM potAnA parama zraddheya AcArya bhagavaMta zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA varada haste dIkSA grahaNa karIne bhAnuvijayajI mahArAja (vartamAnamAM AcArya zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI)nuM ziSyatva svIkAre che. munizrI bhagumavijayajInA rupe dIkSAjIvananA AraMbhathIja potAnA gurudevonA mArgadarzana taLe emanI adhyayana-adhyApananI sudIrgha yAtrA AraMbhAya che. 45 AgamonA saTIka adhyayana uparAMta dArzanika, bhAratIya ane pAzcAtya tattvajJAna, kAvya-sAhitya vagere 'mAIlasTona' vItAvatI emanI yAtrA sarjanAtmaka kSitijo tarapha vaLI. 'mahApaMthano yAtrI' nAmanA pustakathI ra0 varasanI umare AraMbhAyelI emanI lekhanayAtrA 100 jeTalA pustakonuM sarjana karIne paNa anavarata-athaka cAle che. jAtajAtanuM maulika sAhitya, jJAnasAra-prazamarati jevAM graMtho para tattvajJAnanI sarvagrAhI vivecanA, jaina rAmAyaNa vagere lAMbI kathAo uparAMta nAnI nAnI vArtAonA sAhityanI sAthe kAvyagIto, patronA mAdhyamathI jIvanasparzI svaccha ane svastha mArgadarzana... Ama sAhityasarjananI yAtrA rojabaroja vadhu ne vadhu samRddha banatI jAya che. premALa svabhAva prasanna ane mRdu-madhura AMtara-bAhya vyaktitva ane saMghazAsana mATe bahujanahitAya- bahujanasukhAya evI vividha pravRttio emanA jIvananuM mahattvapUrNa pAsu che. vizeSa karIne ugatI peDhI ane nAnA bALakonA saMskAra-sarjananI prakriyAmAM emanI ruci che saMtuSTi che. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna anuSThAna ane paramAtmya bhaktinA viziSTha AyojanonA mAdhyamathI emanuM bahumukhI vyaktitva eTaluMja uddAtta ane unnata banyuM che. gujarAta / rAjasthAna mahArASTra / tAmilanADu / Andhra / madhyapradeza pradezomAM vihAyAtrA dvArA emanA hAthe aneka dharmaprabhAvanAnA kAryo saMpanna thayA che. 'arihaMta' (hindI mAsika patra) tathA vizvakalyANa prakAzana TrasTa : mahesANA dvArA emanuM sAhitya hindI - gujarAtI - aMgrejI bhASAmAM niyamita pragaTa thatuM rahe che. kolhApura (mahArASTra) khAte 4-5-87nA divase emanA gurudeve emane AcAryapada pradAna karyuM. tyArathI eo AcArya zrI vijaya guNasUrIzvarajI mahArAja tarIke oLakhAya che. - Jan Education International zrIyuta saMpatarAja kalyANa VTV mahe Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tamAre sAcA arthamAM zrAvaka-zrAvikA banavuM 'che? sAcA jaina' banavuM che? to tamAre A (23 pravacano zAntithI vAMcavAM ja paDaze. 'saraLa, subodha ane suvAcya bhASAmAM 'apAyelAM A pravacano tamane vAMcavA ke gamaze. tame A pachInA bhAgonI pratIkSA | karazo ! zrAvaka jIvana bhAga : 1 : pravacanakAra : AcAryazrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni bhadrabAhuvijaya : anuvAdaka : DaoN. prahalAda paTela. M.A., Ph.D. vaDanagara prakAzaka : zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa, mahesANA - pinaH 384 002 mUlya : 1 prataH 3 hajAra. vi. saM. 2048. lesara-seTiMga meka grAphika, amadAvAdaH 380 007. mudrakaH maheza mudraNAlaya, amadAvAda : 380 004. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; prAsaka AcAryazrI haribhadrasUri-viracita dharmabiMdunA trIjA adhyAya upara pU. AcAryazrI bhadraguptasUrIzvarajIe ApelAM pravacanono A pahelo bhAga che. pravacano mULa hindI bhASAmAM apAyelAM che. eno A bhAvAnuvAda che. bhAvAnuvAda karyo che - Do. prahalAda paTele. (M.A., Ph.D. vaDanagara) jevI rIte " sara nA cAra bhAgamAM 96 pravacano prakAzita thayAM hatAM, tevI rIte "zrAvaka jIvana'nA paNa cAra bhAga prakAzita karavAnI dhAraNA che. bIjo bhAga to presamAM javAnI taiyArImAM che. eno anuvAda paNa Do. prahUlAdabhAI paTele karyo che. jevI rIte "ghaNAM sArAM pavaMAminA cAra bhAga gujarAtI, hindI ane aMgrejImAM [way of Life] chapAyA che ne khUba Adara pAmyA che (hindImAM bIjI AvRtti chapAvavAnI taiyArI cAle che.), tevI rIte "zrAvaka jIvananA cAra bhAga paNa khUba ja upAdeya banaze, evI amArI zraddhA che. je koI strI-puruSane zrAvaka-zrAvikA banavuM che, sAcA arthamAM zrAvaka-zrAvikA banavuM che, temanA mATe A "zrAvaka jIvana'nA cAre bhAga mArgadarzaka banaze. pUjya AcAryadine saraLa chatAM rocaka ane preraka bhASAmAM A pravacano ApelAM che. aneka rasamaya prAcIna-arvAcIna draSTAMtothI, tarka-dalIlothI ane vartamAna paristhitionI pAyalocanAothI A pravacano rasapUrNa banelAM che. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA AjIvana grAhakone tathA TrasTanA sAhityanA cAhakone amArI AgrahapUrNa vinaMtI che ke teo AvAM suMdara pustakonI, vizeSa prasaMgomAM prabhAvanA kare. mitrone, snehIjanone bheTa Ape ane e rIte satsAhityano pracAra-prasAra kare. kAgaLa, prinTiMga, bAIniMga-badhuM ja khUba moMghu thaI gayuM che, te chatAM TrasTa enI pustaka-prakAzananI sampravRtti satata karI rahyuM che. e zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavaMtanI parama kRpAnuM phaLa che ane TrasTanA vizALa vAcakavarganA sahayoganI upalabdhi che ! mahesANA TrasTIgaNa vatI 1-8-92 jayakumAra bI. parIkha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa, mahesANA, : TrasTImaMDaLa : jayakumAra bI. parIkha saMpatarAja esa. mahetA ramaNalAla DI. zAha cetanabhAI ema. jhaverI mugaTabhAI sI. zAha azokabhAI Ara. kApaDiyA amitabhAI esa. mahetA mahendrakumAra e. koThArI hIrAcaMda bI. vaida hukamIcaMda ela. vaida bhupendrakumAra sI. zAha mahesANA bhIvaMDI muMbaI muMbaI muMbaI amadAvAda amadAvAda madrAsa jayapura solApura sUrata Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka AvakArya pravacanamALA (gujarAtI AvRttinI prastuti) A pravacanamALAnuM udgama sthAna che H bhAratIya saMskRtinA mahAna jyotirdhara AcArya haribhadrasUrikRta, ati alpakAya paraMtu prauDha ane prAMjala graMtha "dharmabaMdu". A sUtrAtmaka graMtha che. sUtra mATe zAstrakAro kahe che ke H alpAkSaramasandigdhaM sAravat vizvatomukham / astobhamanavahAM ca sUtraM sUtravido viduH // alpa akSarovALuM, suspaSTa, sAramaya, vizvatomukhI, nirarthaka zabdarahita ane aniMgha hoya te sUtra. keTaluM arthasaghana hoya che sUtra ! bhagavAna mahAvIre paNa kahyuM che ke H - jahA sUI sasuttA paMDiyAvI na viNassaI / evaM jIve sasutte saMsAre na viNassaI // (3ttA. 26/16) eka soya paNa sUtramAM parovelI hoya to khovAtI nathI. te rIte (jJAnarUpI) dorAthI (sUtrathI) yukta jIva saMsAramAM naSTa thato nathI-bhaTakato nathI. AnuM arthaghaTana e che ke tIrthaMkara bhagavaMto tathA mahAmanISIo dvArA rajU thayela sUtrAtmakatAne jo ApaNe samajIe to manuSyajIvana sArthaka thAya; paraMtu AvA arthagaMbhIra sUtra-graMthonuM adhyayana karavuM sAdhAraNa mANasa mATe kaparuM kAma che. pariNAme parama satyothI sAdhAraNa mANaso vaMcita rahI jAya che. saMsArI jIva (bhavya jIva) sAdhutAnA mArge kadama mAMDavA samartha na paNa hoya chatAM paNa tenuM dhyeya manuSyajIvananuM sarvottama "prApya" mokSa ja hoya. saMsAramAM rahIne paNa kramika AtmavikAsanI keDIe kevI rIte agresara thavuM enuM sarvAMgasuMdara nirUpaNa A graMthamAM jovA maLe che. (jo ke graMthamAM gRhasthadharma-sAdhudharmanuM nirUpaNa che, paraMtu prastuta pravacanamALAmAM gRhasthadharmane sparzo che). A rIte "dharmIbaMdu" bhAratIya saMskRtinA sUtrAtmaka sAhityamAM mUrdhanya sthAne mUkI zakAya tevo graMtha che, paNa enAthI vartamAna yugano mAnava ajANa rahe to e sUkSma nukasAnano aMdAja kADhavo paNa muzkela che. A graMtha upara pravacanamALA zarU karIne pU. mahArAjazrIe eka yugavartI kArya Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * karyuM che. prAcIna ane arvAcIna yuganA anusaMdhAnanA marmajJa AcAryazrI bhadraguptasUrIzvarajIe sUtromAM rahelI sanAtanatA, zreSThatA, upAdeyatA nihALIne e sarvene Adhunika yugane anurUpa pravacanamALAmAM 2jU ka2vAmAM anokhI siddhi prApta karI che. AcArya hirabhadrasUrijI dvArA nirdiSTa je tattva sUtrAtmakatAnI parizrama zeya peTImAM chupAyeluM paDyuM hatuM tene sahagamya ane sarvajanopayogI karI ApyuM che. mULa kRtinA pelA gAMbhIryane saraLatama zailImAM lokabhogya banAvyuM che. prastuta pravacanamALA aneka viziSTatAo dharAve che. mULa kRti ciMtanagarbha hovA chatAM pravacanamALAnI zailI prAsAdika che, viSayavastu zAstrIya hovA chatAM durbodhatAthI 52 che, emAM hradayane sparzI jatI vicArazIlatA che. coTadAra vaktavyane lIdhe zrotAone bhavabhIru banAvavAnI kSamatA dharAve che. mULa kRtinA bhArajhalApaNAne abhAve AvakArya che. manuSyajIvananI samagratAnuM Akalana karanAra pUjyazrIe jIvanane eka taTastha tattvajJAnI tarIke nihALyuM che. teozrIe eka bAju AryasaMskRtinI bhavyojjvala paraMparAnAM rasapAna karyAM che, to bIjI bAju pravartamAna yuganI nairAzyapreraka vikRtio paNa joI che. pAzcAtya saMskRtinA prabhAva nIce bhAratIya prajAnAM dhArmika, sAmAjika, sAMskRtika mUlyono hrAsa-vinAza jhaDapabhera thaI rahyo che evA saMjogomAM A pravacanamALA amRtasiMcananuM kAma kare che. sujJa zrotAone (have vAcakone) pratikSaNa AtmotthAnanA-AtmazodhananA apramatta bhAvamAM sthira thavAnuM sUcana karI jAya che. pUjyazrInI madhya pradeza, mahArASTra, dakSiNa bhAratanA binagujarAtIbhASI nagaromAM vahetI A hindI pravacanamALAnAM pIyUSathI gujarAtIbhASI loko vaMcita na rahI jAya e mATe satvara gujarAtI anuvAda paNa rajU karyo che. zraddhA rAkhIe ke pUjyazrI taraphathI AvI aneka zAstrIya kRtio upara pravacanamALAo maLatI rahe ane gujarAtanuM tAttvika sAhitya samRddha bane. paTela DaoN. prahlAda M.A., Ph.D. tA. 1-5-89 hATakezvara pAse, vaDanagara (u. guja.) 384355 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana bhAga : 1 * AcAryazrI vijya bhadraguptasUrIzvarajI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTanA sthAyI sahayogIo 1. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha 2. jaina zve. mUrti. saMgha enDa cerITIjha 3. aMdherI gujarAtI jaina saMgha 4. pArzvanAtha jaina saMgha 5. mahAvIra svAmI jaina saMgha 6. zaMkhezvara pArzvanAtha jaina saMgha 7. suvidhinAtha jaina saMgha 8. sudharmAsvAmI jaina saMgha 9. prANalAla kAnajI dozI 10. padmAbena cInubhAI zAha (pATaNavALA) 11. mANekalAla vI. savANI 12. bharatakumAra pAnAcaMda zAha 13. eka sagRhastha 14. nirmaLAbena pravINacaMdra jhaverI 15. lIlAdhara pAsu zAha 16. naTavaralAla manasukhalAla zAha 17. mIThubhAI mAvajI zAha 18. mahAsukhalAla lakSmIcaMda zeTha 19. jayaMtilAla dharamacaMda zAha 20. girIzabhAI caMdulAla zAha 21. nayanAbena girIzabhAI zAha 22. savitAbena ramaNalAla DI. zAha 23. araviMdabhAI bhogIlAla zAha 24. pravINacaMdra popaTalAla zAha (cANasmAvALA) 25. jayaMtilAla eca. loDhA 26. nAgaradAsa kAnajI zAha 27. jayaMtilAla motIlAla lApasIyA 28. zAMtilAla catrabhUja bAbarIyA 29. zrI umarazI khIyazI polaDIyA 30. ratilAla jeThAlAla salota 31. cetanabhAI mahendrabhAI jhaverI 32. kAntilAla ela. vasA 33. mugaTalAla sI. zAha 34. rAjezabhAI pI. motA muMbaI - 36 pArlA (isTa), muMbaI - 57 IralAbIja muMbaI - 56 gAMdhInagara, beMgalora dAsAlena, beMgalora Ara. esa. pUrama, koImbatUra tIranapUra (T.N.) budhavAra peTha, pUnA govAliyA TeMka, muMbaI - 36 govAliyA TeMka, muMbaI - 36 sAyana, muMbaI - 22 muMbaI - 22 sAyana, sAyana, muMbaI - 22 sAyana, muMbaI - 22 mATuMgA, muMbaI - 19 mATuMgA, muMbaI - 19 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (IsTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (vesTa), muMbaI - 57 bhAyakhalA, muMbaI - 27 muluMDa, - muMbaI - 80 muMbaI muMbaI - 56 ju, juhu, muMbaI - 56 aMdherI (vesTa), muMbaI - 58 muMbaI - muMbaI - 86 muMbaI - 86 vAlakezvara, ghATakopara, ghATakopara, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. padmAbena vasaMtabhAI zAha 36. popaTalAla bAdaracaMda zAha 37. amitabhAI sArAbhAI mahetA 38. azokabhAI ratilAla kApaDiyA 39. mayAbhAI maNIlAla kApaDiyA 40. dhIrajalAla hAlANI 41. rAjendrabhAI ke. zAha 42. gaMgAbena bAlAbhAI jhaverI 43. ANaMdajI nAnajI deDhIyA 44. ratanabAI ANaMdajI deDhIyA 45. caMdulAla aMbAlAla zAha 46. maNIlAla maganalAla zAha 47. rAmacaMda savarAjabhAI 48. maMjulAbena ramaNIkalAla jogANI 49. araviMdabhAI ratilAla zAha 50. kalAvatIbena rasikalAla vorA 51. harSadabhAI amRtalAla zAha 52. vidyAbena sa2dA2mala nAha2 53. zakaracaMda nAthAlAla zAha (sUrajavALA) 54. rasikalAla viThThaladAsa zAha (cANasmAvALA) 55. dilIpa vrajalAla zAha (cANasmAvALA) 56. jagajIvanadAsa nyAlacaMda zAha (cANasmAvALA) 57. vineza InDasTrIjha : ravibhAI dozI 58. haMsAbena mULajIbhAI zAha 59. jhaverabena jeThubhAI momAyA 60. vrajalAla ratanacaMda zAha 61. padmAbena zazikAnta pArekha 62. saMghavI je. vIracaMda enDa sansa 63. bharatabhAI hIrAlAla zAha 64. punamacaMda zivalAla zAha 65. ramAbena vasaMtabhAI zAha 66. popaTalAla catrabhUja bAbarIyA 67. subhASabhAI bhAyacaMda zAha 68. sarvodaya kamarziyala beMka li. 69. bAbulAla maNIlAla zropha 70. raIbena zAntilAla go. vakIla sAntAkrUjha, muMbaI - 54 ghATakopara, muMbaI - 86 amadAvAda amadAvAda amadAvAda amadAvAda amadAvAda amadAvAda bidaDA-kaccha bidaDA-kaccha vaDAvalI cavelI dhAnerA sUrata surendranagara dhrAMgadhrA vApI vApI sUrata sUrata bhIvaMDI bhIvaMDI madrAsa madrAsa tirupura (T.N.) pUnA pUnA pUnA dAdarA solApura solApura zrIrAmapura IslAmapura mahesANA mahesANA mahesANA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa : upalabdha gujarAtI pustako (saM. 2048) kiMmata 1. samarAditya mahAkathA : bhAgaH 1-2-3 (tAtA) 2. jaina rAmAyaNa : bhAgaH 1-2-3 (vAta). 3. dhamma saraNe pavanjAmi : bhAga : 1-2-3-4 4. prazamarati (saMpUrNa). 5. parvapravacanamALA 6. mAraga sAcA kauna batAve 7. zrAvaka jIvanaH bhAga : 1 8. prIta kiye duHkha hoya (vAta) . 9. zodha-pratizodha (vAta) 10. pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM (vAta) 11. nIla gagananAM paMkheru (vAta) 12. vicArapaMkhI 13. vijJAna-seTa (3 pustako) 14. tArA duHkhane khaMkherI nAkha 15. sarvajJa jevA sUrideva (vAta) 16. jainadharmI 17. dostI (vAta) 18. vrata dhare bhava tare (vAta) 19. vAtadiIpa (vAta) 20. aMjanA (vAta) 21. rIsAyelo rAjakumAra (vAta) 22. na priyate 23. jinadarzana 24. phUlapAMdaDI (vAta) 25. mAMgalika 26. bALakonI suvAsa-seTa 27, jJAnasAra 200-00 130-00 100-00 30-00 30-00 30-00 30-00 30-00 30-00 20-00 20-00 20-00 20-00 1pa-00 1pa-00 1pa-00 1pa-00 15-00 10-00 10-00 10-00 1000 10-00 8-00 8-00 6-00 50-00 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 saddharma zravaNAdevaM naro vigatakalmaSaH / jJAtatattvo mahAsattvaH paraM saMvegamAgataH // dharmopAdeyatAM jJAtvA saMjAteccho'tra bhAvataH 1 ddaDhaM svazaktimAlocya grahaNe saMpravartate // parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryadevazrI haribhadrasUrie "dharmabiMdu" graMthanA tRtIya adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma nirdezyo che. prathama adhyAyamAM gRhastha jIvanano sAmAnya dharma batAvyo che, jyAre trIjAmAM vizeSa dharma. tamArA manamAM jijJAsA thaze ke huM bIjA adhyAya para pravacana kema nathI Apato ? bIjo adhyAya tamArA saune mATe nathI; amArA-sAdhuo mATe che. temAM dharmopadeza kevI rIte Apavo e aMge samucita mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. trIjA adhyAyanI vAto tamArA mATe jeTalI mahattvanI che, teTalI mahattvanI A vAto nathI. bIjI vAta A paNa che ke gRhastha jIvanano sAmAnya dharma samajyA pachI vizeSa dharma jANavAnI IcchA jAgRta thAya e svAbhAvika che. sAmAnya dharmonI ati upayukta ane rasapUrNa vAto sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM keTalAka zrotAonA manamAM vizeSa dharma-puruSArtha karavAnI bhAvanA jAgRta thaI zake che. sadguruonA mukhethI dharmopadeza zravaNano viziSTa prabhAva zrotAonA hRdaya upara paDe che. A tRtIya adhyAyanA prAraMbhe ja AcArya deve e prabhAva batAvyo che. dharma-zravaNathI pApamukti H adhikArI sadguru pAsethI dharmazravaNa karatAM karatAM mANasa keTalAMka pApothI mukta thaI zake che. be bAbato samajavAnI che. prathama bAbata che dharmopadezakanI ane bIjI che dharmopadeza sAMbhaLanArAonI. baMnee yogyatA prApta karelI hoya to pApothI mukti avazya maLe che. jina zAsanamAM dharmopadezakanI keTalIka yogyatAo apekSita che. badhA sAdhuo dharmopadezaka banI zakatA nathI. upadezaka sAdhu "gItArtha" hovo joIe. eTale ke zAstra-jJAtA hovo joIe, deza-kALano jANakAra hovo joIe. zrotAonI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana bauddhika kSamatAne samajanAro hovo joIe. mAtra zAstrajJa hovAthI manuSya dharmopadezaka banI zakato nathI. eTaluM ja nahIM, zAstra-adhyayana karyuM hoya, paraMtu ciMtana-parizIlana na karyuM hoya to paNa te upadezaka banI zakato nathI. ciMtanaparizIlana karyuM hoya paraMtu deza-kALanI vAstavikatAne jANato na hoya to paNa te dharmano upadeza ApI zakato nathI; kAraNa ke dharmano saMbaMdha mAtra vartamAnakALa sAthe ja nathI, vartamAna jIvana sAthe ja nathI, paNa eno saMbaMdha bhaviSyakALa sAthe ya che ane pAralaukika jIvana sAthe paNa che. jo kadAca mANasa dharmane khoTA arthamAM samajI bese to enAM vartamAna ane bhaviSya baMne bagaDI jAya. yogyatAthI vaMcita dharmopadezaka AvuM ahita karI bese che. te bIjAo 52, zrotAo upara upakAra karato nathI paraMtu ghora apakAra kare che. unmArgI-dezanA ApIne te pote ya DUbe che ane bIjAMne paNa DubADe che. dharmano siddhAMta sAco hoya, paraMtu e siddhAMta samajavAnI kSamatA zrotAomAM na hoya, to evA siddhAMtano upadeza na Apavo joIe ! je upadeza mATe je yogya na hoya tene te upadeza Apavo na joIe. ane kadAca koI upadezaka upadeza Ape che to.....te anartha kare che, ahita kare che. dharmopadezaka thavuM e moTI javAbadArI che. dharmopadezaka suyogya hoya paraMtu zrotA ayogya hoya to te zrotA pApamukta thaI zakato nathI. zrotA suyogya hovo joIe. bhalene te sarvajJazAsananA siddhAMtone na jANato hoya yA na mAnato hoya paraMtu jo te sAmAnya dharmonuM pAlana karato hoya to sarvajJanA zAsanano dharma-upadeza sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM zraddhAvAna banI jaze e nizcita che. tenuM mithyAtva baraphanI jema ogaLIne pANI thaIne cAlyuM jaze - vahI jaze. tenuM mithyAtva-pApa nAza pAmaze. ane tenA tIvra kaSAyo maMda paDI jaze. rAjA kumArapALano pUrvajanmaH gujarAtanA rAjA kumArapALanA pUrvajanmanI vAta che ! kumArapALa pUrvajanmamAM DAku hato, naravIra enuM nAma hatuM. (keTalAka graMthomAM tenuM nAma "jayanta" temaja "jayatAk" paNa jaNAveluM che.) mALavA ane gujarAtanI sarahada upara eno aDDo hato. eka pahADI jagAe eno nivAsa hato. eNe eka nAnakaDuM rAjya ja sthApita karyuM hatuM. te parAkramI vIra hato. teNe keTalAMya gAmo lUMTyAM hatAM. je koI musAphara yA kAphalo tyAMthI pasAra thato hato tene naravIra lUMTI leto hato. huM tamane A vAta jaNAvavA mAguM chuM ke AvA DAkumAM paNa saddharmanuM zravaNa karavAnI yogyatA hatI ane enA puNyodayathI dharma-zravaNa karAvanAra mahApuruSa paNa ene maLI gayA hatA. tenuM mithyAtva ane tIvra kaSAyo kevI rIte naSTa thayA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga te huM tamane jaNAvIza. naravIranI ToLI ghaNI vizALa hatI. samagra pradeza upara enI dhAka hatI. musApharo mATe to jANe rasto ja baMdha thaI gayo hato. eka divasa mALavAno dhanADhya vepArI dhanadatta potAnA kAphalA sAthe tyAMthI pasAra thato hato. tenI pAse lAkhonI saMpatti, mAlamatA hatI, naravIranA sAthIdAra lUMTArAoe dhanadattane lUMTI lIdho. dhanadattanA tamAma rakSakonI hatyA karavAmAM AvI. game tema karIne dhanadatta tyAMthI bacIne nAsI chUTyo. teNe potAnuM sarvasva khoyuM hatuM. te bhayaMkara roSa ane nirAzAne lIdhe becena hato. veranI AgathI tenuM hRdaya baLI rahyuM hatuM. teNe vicAra karyo - "aneka krUra pizAco ekaThA karIne jema koI rAkSasa lokone parezAna kare che evI ja rIte A pallIpati naravIra aneka DAkuone ekatra karIne musApharone lUMTe che, mAre che.....e madonmatta banI gayo che. have jo eno pratikAra karavAmAM nahIM Ave to te ghaNo ja AtaMka phelAvaze, mArA jevA aneka musApharone kaSTarUpa banaze. mAre ja eno pratikAra karavo paDaze, paraMtu huM ekalo kazuM ja nahIM karI zakuM. koIka rAjAnI madada levI paDaze." .. 1 Avo vicAra karIne te mALavAnA rAjA pAse gayo. teNe rAjAne samagra vRttAMta kahyo. rAjAe kahyuM : "zreSThi, tame tamAre ghare jAo. e pallIpati naravIrane harAvIne tamAruM badhuM dhana tamane parata ApavAmAM Avaze. tame nizciMta raho." 3 dhanadatte kahyuM : "mahArAja ! mArI saMpatti gaI tenI mane ciMtA nathI. paNa meM pratijJA karI che ke te unmatta pallIpatine pUrNa rIte sApha karIza, ukheDI nAkhIza. eTalA mATe huM Apane vinaMtI karuM chuM ke Apa ApanuM vizALa sainya mArI sAthe mokalo, basa, huM e duSTanI sAthe hisAba patAvI daIza." mAlavapatie dhanadattanI vAta sAMbhaLIne prasannatA vyakta karI. teNe dhanadattane vizALa senA ApI. senA laIne te pallIpati naravIranA raheThANe pahoMcyo. je pahADI upara pallI (nAnuM gAma) hatI, te pahADIne sainye gherI lIdhI. jo ke te parAkramI yoddho hato, chatAM tene vizALa senA sAthe laDavuM ane jANI joIne maravuM ucita na lAgyuM. paraMtu tenA sAthIdAra DAkuoe bhegA maLIne sainyano mukAbalo karyo. dhanadatta pAgalanI jema laDI rahyo hato, ghaNA DAkuo mAryA gayA. naravIrane tenI sagarbhA patnInI ciMtA satAvI rahI hatI. te gupta mArgethI pahADI uparathI nIce Utaryo ane gupta mArge jaMgalamAM adRzya thaI gayo; paraMtu enI garbhavatI patnI dhanadattanA hAthe pakaDAI gaI, dhanadatta upara krodha rUpI rAkSasa savAra hato, teNe naravIranI patnInuM peTa cIrI nAkhyuM ane garbhane paththara upara pachADIne mArI . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana nAkhyo. A dRzya sainikoe joyuM, teo dhanadatanA A rAkSasI katya upara thUkyA. dhanadate saMpUrNa pallIne bALI nAkhI. dhanadattanA manane zAnti thaI. te senA sAthe mAlavapati pAse pAcho Avyo. mAlavapatine dhanadattanI krUratAmaya hiMsAnI vAtanI khabara paDI gaI hatI. teNe naravIranI patnInI ane garbhanI kevI ghora hatyA karI hatI te rAjAne khabara paDI gaI hatI. jevo dhanadatta rAjA samakSa upasthita thayo tyAre rAjAe teno ghora tiraskAra karIne kahyuM - "he nIca vaNika ! tuM bhale ucca jAtimAM utpanna thayo che, paraMtu tArAM karma eka zUdrane ya zaramAve evAM adhama che. tuM keTalo nirdayI che ke te strI-hatyA to karI, paNa sAthe ja bhRNa-hatyA ya karI ? eka caMDALa paNa AvuM adhama kRtya na kare. tuM mArI sAmethI dUra thaI jA, huM tAruM kALuM mukha jovA Icchato nathI." rAjAe dhanadattanI saMpatti paDAvI lIdhI ane ene dezanikAla karyo. dhanadatta mAlavadeza choDIne jaMgalamAM cAlyo gayo. tene pote karelAM pApono ghora pazcAttApa paNa thayo. pazcAttApa karatAM teNe zeSa jIvana vyatIta karyuM. naravIrane sadgurunI prApti H naravIra nAsato, bhaTakato jaMgalamAM eka vRkSa nIce beTho hato. raktaraMgita talavAra enI pAse paDI hatI. enAM vastro paNa raktathI lathapatha hatAM. badhuM ja gumAvI cUkelo te nirAzAmAM DUbI gayo hato. tenA manamAM dhanadatta pratye bhayaMkara Akroza hato. sAthIdAro ane patnInA mRtyuthI te atyaMta vyathita hato. bhUkha ane tarasa paNa tene satAvI rahI hatI, tyAM teNe keTalAka sAdhuone AvatA joyA. AcAryazrI yazobhadrasUrijI potAnA ziSya parivAra sAthe tyAMthI pasAra thaI rahyA hatA. jevA AcArya tenI pAse AvyA to naravIre UbhA thaIne temane praNAma karyA. AcArye tene "dharmalAbha" nA AzIrvAda ApyA. AcArye tenI dIna-hIna paristhiti joI, teo to karuNAvaMta hatA. temaNe naravIrane pUchyuM "mahAnubhAva! tArI AvI dazA joIne mane lAge che ke tuM khUba ja duHkhI che; tArI AvI dazA kevI rIte thaI?" anya sAdhuo paNa AcAryazrInI pAse AvIne UbhA rahyA hatA. keTalAka gRhastho paNa sAthe cAlatA hatA, teo paNa tyAM AvIne UbhA rahI gayA. munirAjanI sAme naravIranuM hRdaya khUlI gayuM ane teNe potAnA jIvananAM samagra kukarmo kahI saMbhaLAvyAM. potAnA sAthIdAro ane patnInI hatyAnI vigata kahetAM kahetAM naravIranI AMkhomAMthI AMsu vahevA lAgyAM. AcAdave tene vAtsalyapUrNa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 dbhayathI kahyuM : gurudevanI dharmadizanA "mahAnubhAva! tuM eka pallIpati hato, eTale ke eka nAno rAjA hato. tArI pAse puSkaLa saMpatti hatI chatAM paNa lobhavaza thaIne taimusApharone lUMTavAnuM pApakRtya karyuM. e sAruM nathI karyuM. je mRtyu eka nirdhana mANasa paNa nathI karato tevuM pApa karma te dhanavAna hovA chatAM karyuM. pariNAme tAro ghora parAjaya thayo.....tAruM sarvasva naSTa thayuM. mahAnubhAva! yAda rAkha ke lUMTArAe sthAnabhraSTa thavuM paDe che, tenA kuLano vinAza thAya che. ane teno vaibhava cAlyo jAya che. buddhinA dhanuSya evuM kArya na karavuM joIe. jIvanabhara bhale nirdhanatAnuM duHkha sahana karavuM paDe paraMtu corI yA lUMTa sarvathA anucita che, eTalA mATe tuM A pApakarmo choDI de ane prazasya kArya kara. pApothI duHkha maLe che ane dharmathI sukha prApta thAya che. eTalA mATe pApono tyAga karIne dharmano Adara karavo joIe. A manuSya jIvana vyartha gumAvavuM na joIe." ati alpa zabdomAM, saraLa bhASAmAM ane madhura dhvanimAM AcAryadeve tene dharmopadeza Apyo. jaMgala hatuM, samaya thoDo hato. vihAra karIne gAmamAM pahoMcavAnuM hatuM ane sAme eka DAku hato ! AcAryadeva gItArtha jJAnI puruSa hatA. dezajJa ane kAlajJa puruSa hatA. temaNe tyAM mitAkSarI upadeza ja Apyo. sAthe je musApharo hatA temane AcAdave IzAro karyo. eka musAphare naravIrane bhojana ApyuM. pANI ApyuM ane AgaLa cAlyo gayo. AcAryadave naravIrane kahyuM mahAnubhAva! tuM ahIMthI "ekazilA" nagarImAM jaje. tyAM "ADhara zreSThI" rahe che. te tane sahAro Apaze." naravIre pharIthI natamastake AcAryadivane vaMdana karyuM. AcAryadava to potAnA parivAra sAthe tyAMthI cAlI nIkaLyA. naravIra jatA AcAryadevane bhaktibhAvathI nihALI rahyo. tenA manamAM AcAryadeva prati pratibhAva jAgyo ane temanAM vacano upara zraddhA jAgI. A kevI rIte banyuM? AcAryadevanA upadezathI naravIranuM mithyAtva dUra thayuM ane tenA tIvra (anaMtAnubaMdhI) kapAyo zAnta thayA. mithyAtva ane kaSAya-A be mahAna pApo che. jyAM sudhI A be pApo dUra thatAM nathI tyAM sudhI manuSyanI mokSayAtrAno prAraMbha thato nathI. ane manuSyanI jJAnavRSTi khUlatI nathI. temaja manuSya antarmukha paNa thaI zakato nathI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana mithyAtvanI pratikriyA : jIvAtmAmAM raheluM "mithyAtva" eka azubha bhAva che. A azubha bhAva sAthe anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha joDAyelA hoya che. e sAthe rahe che ane sAthe ja jAya che. A azubha bhAvo jyAM sudhI jIvAtmAmAM rahe che tyAM sudhI1. jIva zAntino anubhava karI zakato nathI. 2. mokSa pAmavAnI IcchA thatI nathI. 3, saMsAra pratye vairAgya utpanna thato nathI. 4. dukhI loko pratye anukaMpAno bhAva utpanna thato nathI, ane dharmanuM, gurunuM temaja paramAtmAnuM vAstavika svarUpa te jANI zakato nathI tathA mAnI zakato nathI, je dharma nathI tene dharma mAne che, je guru nathI tene te guru mAne che. ane je paramAtma-svarUpa nathI tene paramAtma-svarUpa mAne che. eTale ke deva, guru ane dharma pratye te bhramaNAmAM rahe che. mithyAtvanI sAthe anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha rahevAthI mithyAtvanA bhAvamAM tIvratA rahe che. sabhAmAMthI "anaMtAnubaMdhI" no artha zuM thAya? mahArAjazrI aMtahIna anubaMdhavALA krodhAdi-keTalAya varSo vItI jAya chatAM paNa jeno krodha-verabhAva zAnta nathI thato, keTalAMya varSo vItyA chatAM paNa jenuM mAna-abhimAna dUra thatuM nathI, te ja rIte keTalAMya varSo vItyA chatAM paNa jenAM mAyAkapaTa ane lobha dUra thatAM nathI.... tene anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAya che. AvA kaSAyo je jIvAtmAmAM vidyamAna hoya te zAntino anubhava kevI rIte karI zake? krodha, mAna, mAyA ane lobha azAMti ja utpanna karanAra tattvo che. zuM krodhI vyakti zAnti pAmI zake che? zuM abhimAnI manuSya prazamarasanuM pAna karI zake? zuM mAyAvI manuSya kadI bhItaranI zAntino anubhava karI zake lobhI kadI zAntibharI nidrAno anubhava karI zake ane A to anaMtAnubaMdhInA krodhAdi ! keTalA tIvra ane keTalA bhayaMkara Ame ya mithyAtvano dubhAva mokSane samajavA deto nathI. mokSanuM je vAstavika svarUpa cheH kRtnakarmakSa mokSa | samasta kamano nAza-sarva kamAMthI AtmAnI mukti - e samajavA deto nathI. ghaNuM karIne evo vicAra paNa AvavA deto nathI. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 kadI vicAra AvI jAya to vAstavika muktibodha thavA deto nathI. hA, mithyAtvIne vairAgya thaI zake che, paraMtu e vairAgya duHkhajAnata yA to mohajanita hoya che. prAyaH ene jJAnajAnita vairAgya thato nathI. kaSAyonI prabaLatA ochI thatAM mithyAtvanI upasthitimAM paNa vairAgya udbhavI zake che, chatAM paNa e vairAgya bhAgye ja vItarAgatAnI najIka laI jAya che. maMda kaSAya tIvra thatAMnI sAthe ja vairAgya-bhAvane naSTabhraSTa karI de che. ApaNane to evo vairAgya ISTa che ke je vairAgya ApaNane vItarAgatA sudhI pahoMcADI de! mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyonI upasthitimAM jIvAtmAmAM anukaMpAvRtti jAgRta thaI zakatI nathI. jyAre kaSAyonI maMdatA hoya tyAre dayA-karaNo dekhAya che, paraMtu e dayA-karuNA moTA jIvonA viSaya pUratI ja maryAdita rahe che. sthAvara jIvonI to ene oLakha paNa hotI nathI ! to pachI jIvo pratye dayALu kevI rIte banI zakAya? trasa jIvo pratye paNa temanI dayA ati sImita hoya che. ajJAnatAne vaza thaIne teo jIvahiMsAmAM dharma mAne che !! dharmane nAme teo hiMsA kare che. A apekSAe mithyAtvane mahAna pApa kahevAmAM AvyuM che. anaMtAnubaMdhI kaSAyone paNa moTuM pApa mAnavAmAM AvyuM che. saddaguru-nimittathI A pApa dUra thaI zake che. koIka vAra vinA nimitte ya A pApa dUra thaI zake che, paraMtu rAjamArga che nimittano! naravIrane sadgurunuM nimitta maLI gayuM. enuM mithyAtva-pApa dUra thaI gayuM. sabhAmAMthI sAruM nimitta puNyakarmathI prApta thAya che ne ? mahArAjazrI hA puNyakarmano udaya thAya che tyAre sAruM nimitta maLe che. ane pApakarmano udaya thAya che tyAre kharAba nimitta prApta thAya che. naravIra ekazilA nagarImAM : naravIra ekazilA nagarImAM pahoMcI gayo. tenA manamAM have zAnti hatI. tenA manamAM zraddhAno dIpa jalI rahyo hato. te ADhara zreSThInI vizALa havelInA prAMgaNamAM pahoMcyo. tyAM teNe aneka musApharo ane garIbone bhojana karatA joyA. jo ke te paNa bhUkhyotto hato paraMtu bhojana karavA beTho nahIM. eka bAju Ubho rahyo. zeTha ADhare naravIrane joyo. teNe paNa ADhara zeThane joyA. zeThe IzArAthI naravIrane potAnI pAse bolAvyo. "tuM musAphara che, dUrathI Avyo lAge che. bhojana karI le." naravIre kahyuM : "zeTha, huM maphata bhojana karato nathI. pahelAM mane koI kAma batAvo, . * Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrAvaka jIvana pachI huM bhojana karIza." naravIre namratA ane vinayapUrvaka vAta karI. ADhara zeThane naravIramAM vizeSatA jovA maLI Aja dina sudhI ADhara zeThanA sadAvratamAM hajAro loko bhojana karI gayA hatA, paraMtu naravIra eka pahelo mANasa hato ke je maphata bhojana karavA Icchato na hato. zeThe kahyuM "bhAI, pahelAM tuM bhojana karI le, pachI huM tane kAma ApIza." naravIre bhojana karI lIdhuM ane ADhara zeThe tene potAnA ghara mATe nokarImAM rAkhI lIdho. naravIra sattvazIla ane parAkramI to hato ja. temAM vAdArIno paNa eka viziSTa guNa hato. nokarImAM vaphAdArIno guNa anivAryatayA apekSita che, ane A guNa jemAM hoya che te zeThano vizvAsapAtra banI jAya che-snehabhAjana banI jAya che. unnatino mULaguNaH vaphAdArI ADhara zeThanI tIkSNa draSTimAM naravIra pAra Utaryo. zeThanA gharamAM cAra-cAra juvAna putravadhUo hatI. naravIra gharamAM ja raheto hato, paraMtu kadIya AMkha UMcI karIne teNe putravadhUo tarapha joyuM na hatuM ke na to koI strI sAthe anAvazyaka vAto karI. ADhara zeThe naravIranI saccaritratA joI ane zeThano tenA prati prema vadhI gayo. A ghaNI moTI vAta che. moTe bhAge to evuM jovA maLe che ke je gharamAM nokara poSAya che, rahe che e gharanI ja bahena-vahuo sAthe durAcAra-vyabhicAra karatAM acakAto nathI. pahelAM sArAM kAryo karIne zeTha-zeThANIno vizvAsa saMpAdita karI le che ane pachI kare che vizvAsaghAta ! vizvAsaghAta keTaluM moTuM pApa che e vAta viSayalolupa manuSya kyAMthI samaje? viSayalolupatA ja manuSyane vizvAsaghAtI banAve che. bIjI vAta che rUpiyAnI-dhana dolatanI, ADhara zeThanI havelImAM apAra samRddhi hatI. zeThe naravIranI prAmANikatA anekavAra joI. kema ke naravIre to ADhara zeThanI saMpatti karatAM ya vadhAre saMpatti joI hatI. pallIpati hato ne! eTale tenA manamAM saMpattino raja mAtra moha rahyo na hato. dhana saMpattino pragADha moha manuSyane aprAmANika banAve che. corI paNa karAve che, dhana-saMpattinI mugdhatA manuSyane vizvAsaghAtI banAve che. A durgaNa manuSyanI utimAM avarodhaka bane che. A durguNathI "aMtarAyakarma no baMdha thAya che. jyAre A karma udayamAM Ave che tyAre nirdhanatAnI daridratAnI bheTa Ape che. eTalA mATe Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 kahuM chuM ke prAmANika banIne, vaphAdArI nabhAvIne jIvo. prAmANikatA ane vaphAdArIthI tamArI unnati thaze. naravIranI unnati pAchaLa enA A be mukhya guNa hatA. yazobhadrajI ekazilA nagarImAM naravIranA bhAgyodayane lIdhe ja AcAryadeva yazobhadrasUrijI ekazilA nagarImAM padhAryA. rastAmAMthI pasAra thatA AcAryadivane naravIre joyA. tenAM netro AnaMdita thaI gayAM. te vicAravA lAgyo : "A ja pelA munirAja che, je mane jaMgalamAM maLyA hatA. temaNe mane bhojana apAvyuM hatuM, ane nagarImAM AvavAnI preraNA ApI hatI. A mahApuruSe mArA upara keTalo mahAna upakAra karyo che ! huM emanI pAse jaIza ane temanI sevA karIza." A guNa-kRtajJatA naravIrano bIjo viziSTa guNa hato. upakArInA upakArone yAda rAkhavA e viziSTa guNa che. A guNa sarva jIvomAM nathI hoto, ghaNA ochA jIvomAM hoya che. jenI unnati thaI rahI hoya, AtmavikAsa sadhAto hoya, tenAmAM ja A guNa hoya che. naravIra bhAvi rAjA kumALapALano jIva che ne ! nara ? AcAryadivanI sevA karavAno vicAra kare che. "huM gharanuM kAma pUrNa karIne jayAM gurudeva birAjatA haze tyAM cAlyo jaIza, ane temanI sevA karIza." naravIre AcAryadivanA birAjavAnI jagA joI lIdhI. gharanuM kAma pUruM karIne te tyAM javA lAgyo ane AcAryadevanI sevA karavA lAgyo. AcAryadine naravIranA jIvana parivartanathI ati saMtoSa anubhavyo. vAstavamAM naravIranuM parivartana abhuta hatuM. te ghaNo zAnta, saMtoSI ane guNavAna banI gayo hato! eka vakhatano bhayAnaka DAku Aja keTalo prazAnta thaIne gurusevA karI rahyo hato ! tame kalpanA karazo to ja jIvana-parivartananI mahattAno khyAla Avaze. jyAre divase ghaNo samaya naravIra gharathI bahAra rahevA lAgyo tyAre eka divasa ADhara zreSThIe pUchayuM : "naravIra ! tuM bhojana pachI baporanA samaye kyAM jAya che ?" "zeThajI ! ApanI nagarImAM mArA guru padhAryA che, temanuM nAma che yazobhadrasUrijI. huM temanI pAse jAuM chuM. temanA vacanAmRtanuM pAna karavuM mane khUba ja game che." naravIre kahyuM. naravIranI vAta sAMbhaLIne ADhara zeTha vicAravA lAgyA. huM paNa AvA saMta puruSa pAse kema na jAuM? saMta puruSono dharmopadeza manuSyane zakti Ape che. ane sAdhUnAM darzana puSyam | sAdhuonAM darzana mAtrathI ja manuSyanAM pApo dhovAI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAvaka jIvana jAya che. ane puNyakarma prApta thAya che. huM yazobhadrasUrijI pAse jaIza." vivekI manuSyane kalyANa mArganI prApti sulabha hoya che; ADhara zeTha vivekI hato. satsaMmAgamano mahimA tenA hRdayamAM hato; eTalA mATe teNe naravIrane Thapako na Apyo ke "tuM zA mATe sAdhuo pAse jAya che... zuM maLe che tyAM ? gharanuM kAma karyA kara, ane javuM hoya to aThavADiyAmAM eka vAra javuM, roja roja na javuM." vagere. AvI koI vAta ADha2 zeThe karI nahIM, vivekI hato ne ! vivekazIla pratyeka vAtamAM sArapa grahaNa kare che. upayogI vAta grahaNa kare che. ADha2 zeThe naravIrane kahyuM H "naravIra ! kAla prAtaHkALe huM paNa tArI sAthe gurudevanAM darzana karavA AvIza." naratIra AnaMdita thaI gayo. "zeThajI, Apa avazya padhArajo. mArA gurudeva caMdra samAna zItaLa che ane sUrya samAna tejasvI che. te jJAnI che. temanI vANI sAkara karatAM ya vadhu madhura che. temano upadeza sAMbhaLI ApanuM hRdaya AnaMdathI bharAI jaze." potAnA gurudevanI prazaMsA karatAM karatAM naravIra gadita thaI gayo, AMkho bharAI gaI. ADhara zeTha naravI2nI gurubhakti joIne harSAvabhora thaI gayA. temanuM mana bolI UThayuM. "sAcI zAnti AvA sAdhu puruSonA saMgamAM ja prApta thAya che. Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharelA A saMsAramAM anyatra zAnti karyAM che ? naravIra ! tuM dhanya che; puNyazALI che..... tane zAntidAtA guru maLI gayA !" ADhara zreSThI bIje divase prAtaHkALe naravIrane laIne gurudeva pAse pahoMcI gayA. gurudevanA darzana karIne te bhAvavibhora thaI gayA. naravIre gurudevanuM je varNana karyuM hatuM. te temane apUrNa lAgyuM. gurudevanI adbhuta pratibhA joIne ADhara zreSThI atyaMta prabhAvita thaI gayA. temaNe sASTAMga praNAma karyA ane vinayapUrvaka gurudevanI sAme besI gayA. gurudeve baMnene "dharmalAbha" nA AzIrvAda ApyA. ane dharmopadeza Apyo. AcAryadeve ADhara zeThane potAnI jJAnavRSTithI nihALIne, temanuM bhaviSya joyuM. temano aMtarAtmA pulakita thaI gayo. temaNe ADharane lakSya banAvIne dharmopadeza Apyo. ADharane A dharmopadeza amRtatulya lAgyo. dharmopadeza pUrNa thatAM ja ADhara zeThe kahyuM : 'gurudeva, ame pratidina prAtaHkALe dharmopadeza sAMbhaLavA ApanI sevAmAM AvIzuM. Aja ApanI amRtamayI vANI sAMbhaLIne mane atyaMta harSa thayo che. Ape mArI upara parama kRpA karI che. parama upakAra karyo che." Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 11 "vatsa ! tAro zubhodaya che ke tane jinadharmano upadeza priya lAgyo. A manuSya jIvanamAM dharma-puruSArthane ja prAdhAnya ApavuM joIe. jethI vartamAna ane bhaviSya kAlIna-baMne jIvana sukhamaya bane." ADhara ane naravIre gurudevanAM caraNomAM vaMdanA karI ane ghera pAchA AvyA. dharmopadeza zravaNano prathama pratibhAva che vigata kalmaSatA. eTale ke pApa-mukti. ADhara zeThanI paNa mithyAtvanA pApothI ane anaMtAnubaMdhI kaSAyonA pApothI mukti kevI rIte thAya che, ane A baMne puNyazALI jIvAtmAomAM bIjA kayA pratibhAvo jovA maLe che, e AgaLa upara batAvIza. "dharmabaMdu" nA tRtIya adhyAyanI sAthe sAthe "kumArapALacaritra" para paNa pravacano thatAM raheze. sarva prathama kumALapALano pUrvajanma-vRttAMta batAvI rahyo chuM. Aja ATaluM ja. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 saddharmazravaNAdevaM naro vigatakalmaSaH / jJAtatattvo mahAsattvaH paraMsaMvegamAgataH dharmopAdeyatAM jJAtvA saMjAteccho'tra bhAvataH ddaDhaM svazaktimAlocya grahaNe saMpravartate // mahAna zrutadhara parama kRpAnidhi AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmIbaMdu" graMthanI aMdara trIjA adhyAyamAM gRhastha-jIvanano vizeSa dharma nirUpyo che. sAmAnya dharmonuM yathocita AcaraNa karato manuSya jyAre sadguruno paricaya pAme che ane temano saddharmopadeza sAMbhaLe che tyAre tenuM mithyAtva dUra thAya che ane krodha vagere kaSAyonI tIvratA ochI thatI jAya che. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo manuSyane tattvabodha pAmavA detA nathI. sarvajJa kathita tattvono bodha thavA detA nathI. A be pApa tattvabodhamAM avarodharUpa che. saddharmano upadeza A pApono nAza karI zake che. hA, karI zake che, kare ja che evo niyama nathI. duniyAmAM evA jIvo paNa hoya che ke je tIrthaMkara-mukhethI upadeza sAMbhaLatA hoya che, chatAM paNa temanuM mithyAtva yathAvat rahe che ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo paNa e ja sthitimAM astitva dharAve che. upadezano prabhAva sApekSA hoya che. jIvonI yogyatA apekSita che. saraLatAnI yogyatA jarUrI che. jo manuSyamAM kuTilatA-vakratA na hoya ane sadguru-yoga maLI jAya to tenI unnati thavAmAM vilaMba thato nathI. tenI upara dharmopadezanI prabhAvakatA asara kare ja che. ADhara zeTha ane naravIra baMne saraLa prakRtinA jIva hatA. temanA hRdayamAM na hatuM kapaTa ke na hato daMbha. teo AcAryazrI yazobhadrasUrijI pAse pratidina AvatA hatA; dharmopadeza sAMbhaLatA hatA ane gurudevanI sevA karatA hatA. have temanuM mithyAtva dUra thAya che, temanA kaSAyonI anaMtAnubaMdhitA dUra thAya che. ADhare ane naravIre vAstavika paramAtma-svarUpane samajI lIdhuM. samyag gurutattvane oLakhI lIdhuM ane saddharmano bodha prApta karI lIdho. temanA AtmAmAM tattvabodhano prakAza patharAyo. AcAryadeve emane jIva, ajIva, puNya, pApa, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 13 bhAga - 1 Azraya, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa tattvonuM svarUpa samajAvyuM. baMnee navatattvonuM jJAna prApta karyuM. Ama temanA hRdayamAM paramAtmA jinezvara devanA dharmazAsana upara anurAga vadhavA lAgyo. A baMnemAM jema jema pApa ane puNyano viveka vikasita thato gayo tema tema saMsAranAM bhautika sukhonI mamatA-Asakti ochI thatI gaI. jo ke mokSanI surekha kalpanA AvavI to zakya na hatI, chatAM paNa mokSanI-muktinI vAto temane gamatI hatI. AtmAnA zuddha svarUpanI vAto temane priya lAgavA mAMDI. emane dharma upAdeya. lAgavA mAMDyo, eTale ke jIvanamAM dharmanI AvazyakatA jaNAvA lAgI. sabhAmAMthI zuM naravIranA jIvanamAM ATaluM parivartana saMbhavita che? DAkujIvananuM koI vyasana enAmAM rahyuM nahIM hoya? mahArAjazrI H hA, parivartana "sattva" para nirbhara rahe che. sAttvika manuSya DAkamAMthI sAdhu banI zake che; enAM udAharaNo itihAsamAMthI prApta thAya che. arjunamAlI ane draDhaprahArInAM draSTAMto zAstraprasiddha che. vAlmIkinI ghaTanA paNa tame badhA jANo cho. vartamAna kALamAM paNa meM evI vyaktio joI che....ke jemaNe sarva vyasanone ekI sAthe tyajI daIne saMyamamaya jIvana banAvyuM hoya. manuSyamAM sAttvikatA hovI joIe. naravIra sAttvika puruSa hato, ane ene ADhara jevA saMskArI puruSano yoga maLI gayo. ADharanA gharamAM koI vyasana na hatuM. badhAM ja mANaso saccaritrayukta hatAM, eTale ja naravIrane sAruM vAtAvaraNa maLI gayuM. manuSyanA caritranimaNimAM vAtAvaraNanI bhUmikA ati mahattvanI che. jo sAruM vAtAvaraNa maLI jAya to saccaritranuM nimaNi thAya che ane kharAba vAtAvaraNa maLyuM to kharAba caritranuM nirmANa thAya che. jo potAnuM ane parivAranuM saccaritra nirmANa karavA IcchatA ho to sArA vAtAvaraNamAM raho. naravIrano bhAgyodaya thavAno hato ne? tene ADhara zeThano parivAra rahevA maLyo ane gurudeva yazobhadra sUrIzvarajIno samAgama prApta thayo. tenuM AMtarika vyaktitva vikasavA lAgyuM, tene dharmatattvano bodha thavA lAgyo. jema jema te ahiMsA, satya, acaurya, sadAcAra, aparigraha vagere dharmatattvone samajato gayo tema tema te tattvo tenA manane priya lAgavA mAMDyAM. te vicAravA lAgyoH "vAstavamAM ghama ja mitra che ane ghama ja snehI che. mRtyu pachI AtmA sAthe mAtra eka dharma ja Ave che. bAkInuM badhuM ja zarIra sAthe nAza pAme che. eTalA mATe mAre dharma sAthe saMbaMdha bAMdhavo joIe. gurudeve bAra vratamaya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrAvaka jIvana zrAvaka dharma batAvyo che. mAre te grahaNa karavo joIe. paraMtu zuM huM e zrAvaka dharmanuM samucita pAlana karI zakIza? mAre ADhara zreSThI sAthe carcA karavI joIe. kAraNa ke te paNa zrAvaka dharma svIkAravAnI vAta karatA hatA." jyAre ADhara zreSThIe ane naravIre gurudevanI sAme bAra vatamaya zrAvaka dharma aMgIkAra karavAnI bhAvanA vyakta karI tyAre gurudeve kahyuM : "mahAnubhAvo, tame dharmanI upAdeyatA samajIne vratamaya zrAvakadharma svIkAravAnI bhAvanA vyakta karI tenAthI mane ghaNo saMtoSa thayo che, paraMtu tame tamArI zakti ane sAmarthyano vicAra karI lo. tame vratonuM jIvanabhara pAlana karI zakazo ke nahIM. bhAvollAsamAM vrata grahaNa karI levuM saraLa hoya che paraMtu pAlana karavuM kaparuM kAma che, duSkara che." naravIre kahyuM "gurudeva, evuM kema thAya che ?" AcAdave kahyuM "mahAnubhAva, mananA bhAva sthira hotA nathI. atyAre tAruM mana vratadharmano svIkAra karavA ullAsamAM che, paraMtu e ullAsa jIvana paryanta TakI zakato nathI. jyAre ullAsa cAlyo jaze tyAre vratonuM pAlana muzkela banI jaze. koIka vAra vratabhaMga karavAno vicAra paNa AvI zake che. hA, manano ullAsa cAlyo gayo hoya te pachI paNa jo mananI draDhatA hoya to prANAnta paNa vratabhaMga thato nathI. eTalA mATe tame baMne sUkSma buddhithI vicArI lo; potapotAnI mAnasika zakti aMge paNa vicAra karI juo. vagara vicAryuM, zakti vagara vratagrahaNa karavAmAM vratabhaMga thavAnI saMbhAvanA rahe che, ethI ghaNo moTo anartha thAya che. jema vrata pAlana mahAna phaLa Ape che tema vratabhaMga ati hAnikatAM paNa bane che." AcAryadivanI vAta baMne mahAnubhAvone gaMbhIratApUrvaka vicAravA mATe bAdhya kare che. A vAta amane eTale ke upadezakone paNa vicAravA preraNA Ape che, vivaza kare che. sabhAmAMthI Apane vaLI zuM vicAravAnuM che? mahArAjazrI: amAre e vicAravAnuM che ke vrata lenAra, pratijJA......abhigraha lenAra vrata, pratijJA, abhigraha grahaNa karIne tenuM pAlana karI zakaze ke nahIM? vrata dhAraNa karavAnI IcchAvALA lokone vicAravA mATe prerita karavAM joIe ke tame gaMbhIratAthI vicArI lyo ke tame vrata-pAlana karI zakazo ke kema? keTalAka dharmaguruo to vrata aMgIkAra karanArAonI yogyatA-ayogyatA paNa vicAratA nathI. temanI bhAvanA che ke nahIM e paNa vicAratA nathI. niyama pratijJA ApI de che, ane AvA ghaNA lokone vratabhaMga karatAM meM joyA che. pUchavAmAM AvatAM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 15 teo kahe che : "zuM karIe mahArAjazrI, e mahArAjazrIe mArA upara khUba dabANa karyuM ", A pratijJA to tAre levI ja paDaze........ "tuM A pratijJA nahIM le to huM tAre gherathI bhikSA nahIM lauM, vagere kahIne mane parANe pratijJA ApI. huM e pratijJAnuM pAlana karI zakyo nahIM ane mArI pratijJAno bhaMga thaI gayo." - 1 ahIM pratijJA lenAra jeTalo doSita nathI eTalo pratijJA ApanAra doSita che. vrata, niyama ane pratikSA ApavAnuM kAma gItArtha sAdhu puruSonuM che. vrata ApatI vakhate vrata dhAraNa karanAranA pArivArika saMjoga, tenuM manobaLa, vyavasAya vagere ghaNI ghaNI bAbato dhyAnamAM levAnI hoya che. | vrata lenArAone khUba ja gaMbhIratApUrvaka vicAravA mATe graMthakAra zrI AcAryadeva anurodha kare che. "tuM svazaktimAo--" kahyuM che emaNe. vratadhAraNa ka2nA2e potAnI zaktino vicAra sUkSmatAthI karavo joIe. "haiM" no artha TIkAkAra AcAryazrIe "atisUkSmAbhoLena" karyo che. svazaktinI AlocanA atisUkSma AbhogathI karavAnuM kahyuM che. " Abhoga" eTale upayoga. mana pratye ati sUkSma upayogathI jovAnuM che; manane uparachallI rIte jovAnuM nathI. mananI gatividhione atisUkSmatAthI jovI joIe. vratonuM pAlana karavAnI yogyatA ApaNA manamAM che ke nahIM e vAtano nirNaya karavo joIe. jo vratapAlananI kSamatA-tRDhatA manamAM hoya to ja vrata grahaNa karavuM joIe, nahIMtara nahIM, kAraNa ke svazaktinI AlocanA . karyA vagara vrata levAthI vratabhaMga thavAnI pUrI saMbhAvanA rahe che. vratabhaMgathI anartha thAya che, khUba bhAre ahita thAya che. A sRSTithI AcAryadeve ADhara zreSThIne ane naravIrane vrata svIkAra karatAM pUrve gaMbhIratAthI vicAravA kahyuM hatuM. vratonuM svarUpa samajAvyuM, vrata grahaNa karavAnI vidhi paNa samajAvI. vrata svIkAravAnA bhAva paNa baMnenA hRdayamAM pedA karI dIdhA. paraMtu jevA e be jaNA vrata grahaNa karavA tatpara thayA ke tarata ja potapotAnI zaktinI paryAlocanA karavA preryA. "potAnI zaktino gaMbhIratAthI vicAra karI lyo ke zuM huM vratonuM pAlana karI zakIza ?" prAyaH evuM jovAmAM Ave che ke je vrata manuSya le che te vratano bhaMga thavAnA saMjogo kadIka ne kadIka to AvI jAya che. kasoTIno samaya AvI ja jAya che ! evA pratikULa saMjogomAM vratapAlanamAM dRDha rahevuM e muzkela ja nahIM paraMtu ati muzkela che, eTale bhaviSyamAM vrata bhaMganA kevA kevA saMjogo AvI zake che ane e saMjogomAM vratapAlananI dRDhatA TakI raheze ke nahIM e vicAravAnuM hoya che. jo Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrAvaka jIvana lAge ke "koI paNa saMjogomAM vratabhaMga nahIM thavA dauM.....prANa bhale jAya paraMtu vratabhaMga nahIM karuM." to vrata svIkAravuM joIe. eka dRSTAMtathI A vAta spaSTa karuM chuM. mAnI lo ke mArA upadezathI tamArA manamAM bhAvanA jAgI ke kaMdamULa nathI khAvAM, temano tyAga karavo che." tame mArI pAse pratijJA levA AvyA to tamAre vicAravuM joIe ke - 1. koI lagna prasaMge javAnuM thatAM tyAM baTATA, DuMgaLI vagerenAM zAkabhAjI haze to zuM vagara zAkabhAjIe huM bhojana karI zakIza ? 2. koIka vAra lAMbI musApharImAM mAtra kaMdamULanAM ja zAkabhAjI maLaze tyAre zAkabhAjI vagara mAtra dUdha yA dahIM sAthe ja roTalI-pUrI khAIne calAvI laI zakIza ne ? 3. kadIka hoTalamAM khAvAno prasaMga Avyo ane tyAM kaMdamULavALI dALa yA zAkabhAjI hoya to zuM e vagara huM bhojana karI zakIza ? 4. mitro sAthe koI pArTImAM gayA, jo tyAM kaMdamULanI banelI vastu nahIM khAuM to mitro mArI majAka uDAvaze.......khAvA mane Agraha karaze, tevA prasaMge huM mArI pratijJAmAM dRDha rahI zakIza ? eka bIjuM dRSTAMta sAMbhaLI lo. tamArA manamAM rAtribhojana tyAganI bhAvanA jAgI; tame pratijJA levA vicAra paNa karyo. tamAre ati sUkSmatAnI sAthe tamArA manobaLano vicAra karavo joIe ke 1. koI lagna prasaMgomAM, koI pArTI vageremAM bhojananuM nimaMtraNa Avaze; bhojana prAyaH rAtri samaye ja haze. to zuM huM spaSTa InkAra karI zakIza ? "huM rAtribhojana nathI karato" evI spaSTa vAta karI zakIza ? 2. koIka vA2 kAryavazAt sUyasti pUrve ghera pahoMcI na zakyo, sUryAsta thaI gayo; to zuM bhojana vagara calAvI laI zakIza ? 3. gharamAM mArA sivAya badhAM ja rAtribhojana kare che, temane pratidina rAtri bhojana ka2tAM joIne mArA manamAM rAtribhojana ka2vAnI IcchA prakaTa to nahIM thAyane ? 4. kadIka rAtanA samaye atizaya bhUkha lAgavAthI rAtribhojana karavA taiyAra nahIM thaI jAuM ne ? vratabhaMga to nahIM thAya ne ? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bhAga - 1 pa. mArA rAtribhojananA InkArathI mArAM svajano, mitro vagere nArAja thaze te vakhate huM temanI nArAjagI sahana karI zakIza? ke temane khuza karavA pratijJA bhaMga karIza? A rIte pratyeka pratijJA aMge vicAravuM joIe. graMthakAranA kahevAnuM tAtparya e che ke bhAvollAsamAM AvIne vagara vicAryuM pratijJA na levI joIe. pratijJA levA pahelAM zAnta citte, svastha manathI vicAra karavo joIe. jo mANasa pote gaMbhIratApUrvaka vicArI zakato na hoya to teNe buddhizALI mitro sAthe carcA vicAraNA karavI joIe, paNa e mitro vratadhArI hovA joIe, vrata-niyamo prati Adara rAkhanArA hovA joIe. jo AvA mitro na hoya to vrata ApanArA jJAnI gurudeva sAthe parAmarza karavo joIe. naravIre ADhara zreSThI sAthe parAmarza karyo. naravIra mATe A zreSThI ja zraddheya ane AdhArabhUta hatA. ADhara zreSThI pote paNa vratagrahaNa karavAnI bhAvanAvALA hatA. arthAtu ADhara zreSThI vratacAhaka hatA, eTalA mATe ja te naravIrane yathocita mArgadarzana ApI zakatA hatA, tenA manobaLane vRDha karI zakatA hatA. ADhara zreSThIne e to khyAla hato ja ke naravIra sattvazIla puruSa che. grahaNa karelI pratijJAnuM prANAnta sudhI pAlana karI zake che. dharma mATe te prANatyAga karI zakaze, paraMtu prANa mATe dharmatyAga nahIM kare. temaNe naravIrane kahyuM : "naravIra, tAre nirbhaya ane nizciMta thaIne vrata grahaNa karavuM; tuM bAra vratonuM pAlana karI zakIza. huM tArI sAthe ja chuM. huM paNa vata grahaNa karIza. tAre mArI pAse ja rahevAnuM che ne ! ApaNe sAthe ja AnaMdapUrvaka vratapAlana karIzuM. have tuM nokarI ane huM zeTha nahIM, paraMtu ApaNo saMbaMdha sAdharmikano banI jaze. tuM mAro sAdharmika baMdhu banIza. hA, eka vAta che, jyAre paNa tAruM mana vratapAlanamAM zithila banI jAya, DhIluM paDI jAya tyAre mane e vAta jaNAvI devI. ane kadI mAruM mana DhIluM paDI jaze to huM tane jaNAvI daIza. AnAthI ApaNe eka bIjAne sahAyaka thaI zakIzuM. ApaNI dharma-ArAdhanA khUba sArI thaze." naravIranuM daya harSathI gadgadita thaI gayuM, AMkhomAM harSanAM AMsu UmaTI AvyAM. teNe ADhara zreSThInAM caraNomAM praNAma karyA ane kahyuM : "he pUjya, Apa jyAre kahezo tyAre ApaNe gurudeva pAse jaIne vrata aMgIkAra karIzuM." dharma-ArAdhanAnA mArgamAM jo koI sAthI-saMgAthI maLI jAya to apUrva utsAhathI ghamarAdhanA saMpanna thAya che. vivekI ane samaju sAthI hovAthI mokSa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAvaka jIvana mArganA vikaTa jaMgalamAMthI manuSya saraLatAthI pasAra thaI jAya che. jo puNyodaya hoya to ja vivekI sAthI maLe che. naravIrano puNyodaya hato tethI to ADhara zreSThI jevA vivekasaMpanna sAthI maLI gayA. baMnemAM saraLatA hatI, nirdabhatA hatI. baMnemAM samajadArI hatI ane guNasamRddhi paNa hatI, eTale to gurudevanA alpa paricayathI ja temaNe vratamaya gRhasthadharma samajI lIdho ane meLavI paNa lIdho. zubha dina ane zubha samaye gurudeve A baMnene bAra vrata pradAna karyA. baMne jaNA harSavibhora thaI gayA. ADhara zreSThIe gurudevane vaMdana karIne kahyuM "gurudeva, Ape amArA upara parama upakAra karyo che, Apa AjJA karo, huM Apane zuM gurudakSiNA ApuM?" gurudeve kahyuM "mahAnubhAva, jaina zramaNa gurudakSiNA-grahaNa karatA nathI, teo to nirmama ane nisaMga hoya che. teo to prati-upakAranI AzA rAkhyA vagara dharmopadeza Ape che." to pachI huM ApanI zuM bhakti karuM? mane koI AjJA ApIne upakRta karo." ADhara zreSThIe ati ahobhAva vyakta karyo. gurudeve kahyuM "mahAnubhAva,. eka bhavya jinamaMdiranuM nirmANa karAvIne puNyAnubaMdhI puNya upArjana karo." ADhara zreSThIe gurudevano upadeza saharSa svIkAryo ane jinamaMdiranA nimaNikAryano prAraMbha karI dIdho. A bAju AcAryadine ekazilA nagarImAMthI vihAra karavAnI vAta karI dIdhI. kAraNa ke varSAkALa najIka hato. ADhara zreSThIe (sAthe naravIre paNa) gurudevane ekazilA nagarImAM ja vaSakALa vyatIta karavAno Agraha rAkhyo. gurudeve vinaMtI svIkArI lIdhI. ADhara ane naravIranA saMvegamAM abhivRddhi thaI. gurudevanI karuNAthI baMne abhibhUta thaI gayA. ADhare naravIrane kahyuM "naravIra, ApaNo mahAna puNyodaya che. gurudeva ahIM varSAkALa pasAra karaze, ApaNane avirata dharmopadeza sAMbhaLavA maLaze. gurudeve ApaNA AtmAmAM je dharmabIja ropyAM che te dharmabIja aMkurita thaze. vrata pAlanamAM ApaNane vRDhatA prApta thaze. gurudeve ApaNI upara mahAna upakAra karyo che. A upakArano badalo ApaNe kayA janmamAM cUkavIzuM? temaNe ApaNA baMne janma sudhArI dIdhA che. A janma ane Avato janma-baMneya.bolatAM bolatAM ATharano kaMTha ruMdhAI gayo. naravIranI AMkho paNa bhInI thaI gaI. A rIte baMnenuM samyagdarzana nirmaLa thatuM gayuM. guruzraddhAe banne jaNAne paramAtmAbhakta ane dharmacusta banAvI dIdhA. baMne pratidina paramAtmapUjana kare che, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 gurusevA kare che, dIna duHkhI loko upara anukaMpA rAkhe che, ane aucityapUrNa jIvanavyavahAra kare che. phalasvarUpa baMne mahAnubhAvo nagaramAM lokapriya ane zraddheya banI gayA. AvA gItArthajJAnI puruSonA caraNomAM jIvana samarpita karIne temanA mArgadarzana pramANe jIvana jIvavAthI anekAneka lAbha thAya che; eTalA mATe ja kahuM chuM ke AvA koI mahApuruSanA hAthamAM tamArA jIvananI lagAma sopI do. rAjA kumArapALanA jIvanacaritramAM tamane A ja vAta jANavA maLaze; te che guru samarpaNa. 19 guru samarpaNanuM bIja che guruprIti. teno prAraMbha thAya che guruprItithI. jaMgalamAM naravIrane guruprIti thaI gaI hatI. ezilA nagarImAM AvyA pachI gurubhakti jAgRta thaI. gurunuM zaraNa lIdhuM ane gurusamarpaNa karI dIdhuM. A ja rIte ADhara zreSThInA manamAM paNa guruprIti, bhakti, zaraNAgati ane samarpaNa bhAva utpanna thayA. A badhuM asAdhAraNa hatuM. apUrva hatuM; eTalA mATe ja A badhA saMbaMdho bIjA janmo sudhI cAlyA karyA ane prItibhakti vagere bhAvo vRddhi pAmatA rahyA. vikasita thatA rahyA. emanAM jIvana pavitra......pavitratama banatAM rahyAM. mokSa-mArgI jIvana jIvavA mATe jJAnI-saMyamI mahApuruSonuM mArgadarzana Avazyaka hoya ja che. ADhara ane naravIrane AcAryazrI yazobhadrasUrIzvarajInuM mArgadarzana maLI rahyuM. eka divase ADhara zreSThI naravIra sAthe paramAtmapUjA karavA nimitte jinamaMdire gayA. ADhara zreSThI pUjana mATe puSpa, phaLa, naivedya Adi zreSTha sAmagrI lAvyA hatA. ullAsapUrNa bhAvathI temaNe pUjA karI. naravIra paNa e ja sAmagrIthI pUjA karI zakato hato. paraMtu teNe vicAryuM : "A pUjanasAmagrI to mArA zeThanI che; mATe mArI sAmagrIthI pUjA karavI joIe. mArI pAse pAMca koDI che. pAMca koDInAM puSpo kharIdIne e puSpothI paramAtmAnI pUjA karuM." AvuM vicArIne maMdira bahAra jaIne mALI pAsethI puSpo kharIdyAM ane emanAthI paramAtmAnI pUjA karI. puSpapUjA karatAM tenA hRdayamAM apUrva bhaktibhAva UbharAyo ane teNe adbhuta puNyAnubaMdhI puNya upArjita karyuM. A puNya hatuM AgAmI janmamAM rAjA banavAnuM ! jo ke naravIra to jANato na hato ke teNe evuM puNyakarma bAMdhI lIdhuM che. karmabaMdhanA viSayamAM to pUrNa zAnI ja batAvI zake che. ApaNe to niSkAma bhAvanAthI zubhakarma karatA rahevAnuM che. paryuSaNa parva AvyuM; ekazilA nagarImAM dharmayauvana hele caDyuM. AcAryadevazrI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrAvaka jIvana yazobhadrasUrIzvarajInI adbhuta pre2NAthI hajAro nara-nArIoe viziSTa dharmaArAdhanA zarU karI. saMvatsarI mahAparvanA AgaLanA divase vizeSa kAryane lIdhe naravIrane bahAragAma javuM paDyuM. jyAre te bIje divase Avyo to zeThanuM ghara baMdha hatuM. badhAMya upAzrayamAM pravacana sAMbhaLavA gayAM hatAM; naravIra paNa upAzraye gayo ane jaIne evI jagAe beTho ke ADha2 zreSThI ene joI zake. ADhara zreSThIe tene joI paNa lIdho. zeThe vicAra karyo ke : "naravIre Aja savArathI kazuM khAdhuMpIdhuM nahIM hoya, tene bhojana mATe mokalI dauM." temaNe zeThANIne ghera javAno izAro karyo; zeThANIe putravadhune ghera mokalI, naravIra paNa ghera Avyo. naravIrane khabara paDI ke Aja to saMvatsarI che. ane badhAMne upavAsa che. teNe zeThanI putravadhUne kahI dIdhuM H "bahenajI, Apa sarvene Aje upavAsa che, to Aja huM paNa upavAsa karIza. mArA mATe bhojana na banAvatAM. huM pharI pAcho upAzraye jAuM chuM ane upavAsanuM paccakkhANa karI lauM chuM." naravIra upAzraye gayo. pravacana pUrNa thatAM teNe gurudeva pAsethI upavAsanuM paccakkhANa lIdhuM. naravIranA jIvanamAM A prathama ja upavAsa hato. eNe AthI pUrve kadIya upavAsa karyo na hato. Aja ene apUrva harSa thato hato. ADhara zreSThI ane enA parivArane paNa atizaya AnaMda thato hato. "naravIre Aja upavAsa karyo che." A vAta parivAramAM anumodanAno viSaya banI gaI hatI. ADhara zreSThIno parivAra guNAnurAgI hato; ane je guNAnurAgI hoya che teo guNonI prazaMsA kare ja che. guNonI prazaMsA karavAthI guNavAnonI guNavRddhi ane guNonI dRDhatA thAya che. gharamAM yA to samAjamAM je guNanI prazaMsA thAya che, je kAryanI prazaMsA thAya che e guNa ane e kAryane protsAhana maLe che; loko e guNa pratye, e kArya pratye AkarSita thAya che. eTalA mATe guNavAnonI prazaMsA karatA ja raho. naravIrano upavAsa zAntipUrvaka thayo. pAraNAnA dine teNe ADhara zreSThInI sAthe paramAtmAnI pUjA karI. munirAjane bhikSA ApI, ane pachI pAraNAM karyAM. ADhara zreSThIe na2vI2ne potAnI pAse besADIne pAraNAM karAvyAM. zeThanA putroputravadhUoe....badhAMe Agraha karIne naravIrane bhojana karAvyuM. utsAha, umaMga ane ullAsano atireka eTalo hato ke te loko bhUlI gayAM ke naravIranA A prathama upavAsanAM pAraNAM che, eTalA mATe zuM khAvuM, keTaluM khAvuM e kazo ja khyAla na hato; Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 jemane khyAla hato te loko pAraNAM karAvavAnA utsAhamAM hatAM ! pAraNAM thaI gayAM; naravIra tenA oraDAmAM jaIne ArAma karavA lAgyo to thoDAka samayamAM ja tenA peTamAM darda zarU thayuM. te darda sahana karato gayo paraMtu darda vadhatuM ja gayuM. ADhara zeTha kaMIka kAma mATe tenA oraDAmAM gayA to naravIra duHkhathI kaNasato hato. zeTha tenI pAse besI gayA. dardanI gaMbhIratA joIne temaNe tarata ja vaidyane bolAvavA mANasa mokalyo. samagra parivAra ekatra thaI gayo. ghareluM upacAro zarU karI dIdhA. zeTha naravIranA mAthe hAtha pheravatAM pheravatAM AzvAsana ApatA hatA. vaidyarAja AvyA. temaNe upacAra zarU karI dIdhA. vaidyarAje zeThane dardanI gaMbhIratA IzArA dvArA jaNAvI dIdhI. zeThe naravIranuM zira temanA khoLAmAM laIne zrI navakAra saMbhaLAvavo zarU karI dIdho. parivAranA tamAma lokonI AMkho paNa azrubhInI thaI gaI. zeThe naravIranA manane dharmadhyAnamAM joDI devA bharapUra prayatno karyA. tene samatA-samAdhi ApavAno prayatna karyo. naravIra mRtyunI najIka jaI rahyo hato. tenuM mana virakta hatuM. saMsAranI ghaTanAothI enuM mana mUkta hatuM. AthI rAgadveSathI paNa mUkta hatuM. chatAM paNa tIvra vedanA enA manane vicalita karatI hatI. mRtyuno tene koI bhaya na hato, jIvanamAM koI AkarSaNa na hatuM. naravIrano jIvana-dIpa bujhAI gayo. ADhara zeTha ane samagra parivAra raDI paDyo. naravIranA mRtyuthI AkhI ekazilA nagarI zokamagna thaI gaI. sarvatra naravIranA guNonI prazaMsA thavA lAgI. ADhara zreSThIne ane temanA parivArane AzvAsana ApatAM gurudeve kahyuM "mahAnubhAva, naravIra potAnA jIvanane dhanya karI gayo che. te samyaggadarzanano prakAza pAmyo ane vratamaya jIvana jIvI gayo. teno AtmA dharmaraMge raMgAI gayo che. tenuM mRtyu samAdhipUrvaka thayuM che. eTalA mATe tame badhAM zoka na karo. janma sAthe mRtyu joDAyeluM ja che. badhAMe eka divase javAnuM che. naravIranI jema mRtyuthI nirbhaya bano: naravIranI jema jIvanano moha tyajo, samAdhi-mRtyunI jhaMkhanA karatA dharmamaya jIvana jIvatA raho. saddagurunA samAgamathI, temanI preraNAthI-sahAnubhUtithI ADhara zreSThIne zAnti maLI. temanuM zokamagna rdaya zoka mukta thatuM gayuM. temano vairAgyabhAva vadhavA lAgyo. ane jIvananI kSaNabhaMguratAno aMdAja AvI gayo. temaNe temanA manane vizeSa rUpe dharmArAdhanAmAM joDI dIdhuM. uttama AtmAonI A nizAnI che. teo pratyeka ghaTanAmAMthI sArI preraNA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 grahaNa kare che. sAro bodha pAme che. graMthakAra AcAryadeva trIjA adhyAyanA prAraMbhamAM A vAta batAve che ke saddharmanA zravaNathI sAttvika manuSya pApa rahita thAya che, tattvabodha pAme che ane parama saMvegI banI jAya che; dharma tattvanI upAdeyatA jANIne zrAvaka dharma svIkAravAnI IcchAvALo thAya che. te vrata pAlananI potAnI zaktino sUkSmatAthI vicAra kare che. jo tevI zakti hoya to te vrata grahaNa karavA mATe tatpara thaI jAya che. A viSayamAM graMthakAra AcAryazrI keTalIka vizeSa bAbato batAve che te AgaLa batAvIza. ane naravIra marIne kyAM janme che.....vagere vAto paNa AgaLa batAvavAmAM Avaze. Aja ATaluM ja ! zrAvaka jIvana Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana H 3 yogyo hyayevaMvidhaH prokto jinaiH parahitodyataiH / phalasAdhanabhAvena nAto'nyaH paramArthataH ! mahAna zrutadhara parama kRpAnidhi AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha-jIvanano vizeSa dharma batAvyo che. sAmAnya dharmono svIkAra ane pAlana hara koI vyakti karI zake che, paraMtu vizeSa dharmano svIkAra viziSTa yogyatAsaMpanna vyakti ja karI zake che. jeno AtmA mithyAtvathI mukta thayo hoya. jeno AtmA tIvra krodhAdi kaSAyothI mukta thayo hoya. je manuSya jIva-ajIvAdi tattvonuM jJAna prApta karyuM hoya. jenA manamAM mokSa pratye prIti ane saMsAra pratye aprIti utpanna thaI hoya. je manuSya sattvazIla hoya. jeNe dharmanI upAdeyatA jANI lIdhI hoya. vizeSa dharmano svIkAra karavAnI ane pAlana karavAnI svayaMnI zaktino je manuSya sUkSmatAthI vicAra karI zakato hoya. Avo manuSya ja vizeSa dharma (bAra vratamaya dharma) no svIkAra karavA mATe yogya che, pAtra che, samartha che; bIjo nahIM. A (yogyatAnuM) pratipAdana parama hitakArI paramAtmA jinezvaradevoe karyuM che. paramAtmA ja parama hitakArI : yogyatAnI vAta kahenAra koI sAmAnya saMta-mahaMta yA vidvAna nathI, paraMtu vItarAga sarvajJa jinezvara che. ApaNe emanI upara, emaNe kahelI vAto upara vizvAsa rAkhavo joIe. je vItarAga hoya che, je sarvajJa hoya che, je "jina" hoya che te vizvasanIya hoya che; kAraNa ke te samagra jIvalokanuM hita karanArA hoya che; teo sarva svArthothI mukta hoya che. prathama to huM tamane "jina" zabdano artha-bhAvArtha samajAvuM chuM. A tamAre Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvaka jIvana samajavuM ati Avazyaka che. prathama vAta to e che ke 'jina' vyakti-vizeSanuM nAma nathI, te guNavAcI nAma che. bIjI vAta, jina' zabdano artha che vijetA. je mahApuruSa potAnI aMdaranA zatru-rAgadveSa (kAma, krodha, lobha, mada, mAna, harSa) ne pUrNatayA parAjita kare che, harAvI de che, naSTa karI de che te "jina" kahevAya che. temanAmAM rAgadveSanuM nAma nizAna rahetuM nathI. bhaviSyamAM paNa kadI emano AtmA rAgI yA dveSI nahIM bane. anaMtakALa vyatIta thavA chatAM paNa nahIM bane. sarvakALa e 'jina' banI raheze. A 'jina' be prakAranA hoya che. eka prakAra che tIrthaMkarono ane bIjo prakAra che sAmAnya kevaLajJAnIono. sarva tIrthaMkaro jina hoya che, eTale ke rAgadveSanA vijetA hoya che. Ama to je tIrthaMkara nathI banatA te badhA kevaLajJAnI (pUrNajJAnI) paNa jina hoya che. arthAt rAgadveSa-mukta hoya che. je tIrthaMkara hoya che te badhA "jina" hoya che, paraMtu jeTalA "jina" hoya che te tamAma tIrthaMkara nathI hotA, A vAta spaSTatAthI samajI levI. eka kAlacakramAM (eka utsarpiNI + eka avasarpiNI) mAtra tIrthaMkaro 48 ja hoya che; jyAre "jina" to asaMkhya AtmAo hoya che. jeo "jina" bane che teo nivaNi pAme che. temane nathI to janma levo paDato ke nathI maravuM paDatuM. teo niNi pachI azarIrI (zarIra rahita) ja rahe che. AtmA potAnA mULa svarUpe avasthita rahe che. zAstromAM jene "siddhazilA" kahe che tyAM AvA anaMta vizuddha AtmAo rahe che. "jina" ne "vItarAga paNa kahevAya che, jinezvara paNa kahevAya che, ane "arihaMta" paNa kahe che. A badhA zabdono artha eka ja che. AvA jina niHsvArthI yathArthavAdI hoya che. ane je niHsvArthI hoya che teo ja sAcA parahitakArI hoya che. jene potAno svArtha sAdhavAno hoya che teo parahita karI zakatA nathI. parahita karavA kadIka jaze to paNa emAMya potAnA svArthonI sAdhanA to rahevAnI ja. "jina" ne to koI ekAda paNa svArtha hoto nathI. teo je kaMI upadeza Ape che te jIvonA hitArthe ja Ape che; sukha mATe Ape che, kuzaLatA mATe Ape che.AvA jina-jinezvara ApaNA ArAdhya paramAtmA che. te ja ApaNA upAsya ane vizvasanIya che. temanA hareka upadezane ApaNe zaMkA vagara mAnavo joIe. temaNe je kaMI kahyuM che te ApaNA sarvanA hita mATe, kalyANa mATe kahyuM che. samagra jIvasRSTi pratye temanI parama karuNA hatI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 25 sabhAmAMthI ? Aja AvA "jina" zuM ApaNA dezamAM yA to vizvamAM kyAMya che kharA ? mahArAjazrI ApaNA dezamAM ya nathI ane videzamAM ya nathI. hA, dharmazAstromAM AvA eka pradezanuM nAma tathA varNana Ave che. jene "mahAvideha kSetra" kahe che. tyAM evA "jina" vartamAnamAM paNa che. vIsa tIrthaMkaro haju tyAM che, paraMtu ApaNe tyAM jaI zakatA nathI. nathI padayAtrAthI jaI zakatA, nathI kArathI, nathI havAI jahAjathI tyAM jaI zakatA. ApaNA dezamAM be hajAra varSa pUrve aMtima "jina" thayA jaMbUsvAmI! te zramaNa bhagavAna mahAvIranA praziSya hatA. bhagavAna mahAvIranA ziSya hatA sudhamAM svAmI ane temanA ziSya hatA jaMbUsvAmI. jaMbUsvAmInA nivaNi bAda koI paNa AtmA ahIM - A dezamAM "jina" nathI banyo. ane hajAro varSo sudhI koI banaze nahIM. A vAta paNa jinezvaroe ja kahI che. meM dharmazAstromAM vAMcI che ane tamane jaNAvuM chuM. jinezvaronI vAta ApaNe mAnavI ja joIe, kAraNa ke e parama hitakArI hoya che. temanI vAto upara vizvAsa nahIM karIe to pachI konI vAto upara karIzuM? parama hitakArI ane parama sukhakArI pratye pUrNa zraddhAthI natamastaka thavuM joIe. ane niHzaMka banIne temanA mArganuM anusaraNa karavuM joIe. A graMthamAM AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajIe je kaMI lakhyuM che te badhuM jinezvara-kathita ja che. AcAryadiva jinezvara-zAsanane saMpUrNa samarpita mahApuruSa hatA. AthI teo paNa eTalA ja zraddheya che, jeTalA jinezvara bhagavaMta ! jinezvarazAsananI avicchinna paraMparAmAM, prAyaH koI paNa vyakti jina-vacanathI viparIta jaI zakatI nathI. harakSetramAM yogyatA apekSitaH jinezvara bhagavaMtoe vizeSa dharmanA svIkAra evaM pAlana mATe yogyatAnI AvazyakatA jaNAvI che. saMsAranA pratyeka kSetramAM yogyatAne mahattva ApyuM ja che ne? tamAre skUla-kolejamAM adhyApaka banavuM che. nyAyAlayamAM vakIlAta karavI che, tamAre DaoNkaTara banIne rogI lokonA upacAra karavA che. tamAre sarakArI kAryAlayomAM nokarI karavI che. to tamAre tamArI yogyatA prApta karavI ja paDe che. te te kAryomAM saphaLatA prApta karavA mATe yogyatA prApta karavI anivArya che. je kSetramAM je kArya karavuM hoya ane te kSati vagara karavuM hoya to yogyatA joIe. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrAvaka jIvana ja. eTalA mATe ja ApaNe ApaNAM kAryo mATe yogya vyaktinI zodha karIe chIe. zarIramAM roga thAya che to te roganA niSNAta DokaTara pAse ja jaIe chIe ne saMsAra-vyavahAromAM koI gUMca UbhI thAya che, to koI sArA vakIla pAse ja jaIe chIe ne? are, chokarAne TyUzana levuM hoya to paNa suyogya zikSaka zodhIe chIe. ane strIone vAsaNa mAMjanAra nokaranI jarUra hoya to paNa suyogya-prAmANika nokara zodhavAmAM Ave che. to zuM AtmAnI vizuddhi karanAra dharma svIkAravAno hoya to svIkAranAra vyakti suyogya na joIe ? vizeSa dharmanuM pAlana karavA mATe yogyatA hovI joIe. gujarAtano rAjA kumArapALa (vikramanI bAramI-teramI zatAbdI) evo suyogya mahApuruSa hato. kalikAla sarvajJa AcArya hemacaMdrasUrIzvarajIe tenAmAM vizeSa dharmanI yogyatA joI hatI. ekazilA nagarImAM naravIranuM mRtyu thayuM. naravIrano AtmA saurASTranA "dadhisthalI" gAmanAM rAjA tribhuvanapALanI rANI kAzamIrAdevIne peTe garbharUpe avatarita thayo. teno janma thayo tyAre tenuM nAma kumArapALa rAkhavAmAM AvyuM. A kumArapALa ane AcAryadiva hemacaMdrasUrIzvarajIno ojasvI, tejasvI ane suvarNa-itihAsa lakhavAmAM Avyo che. A itihAsa atizaya preraNAdAyI ane romAMcaka che. A itihAsa lakhyo che AcAryazrI jayasiMhasUrijIe. tene saMskRta bhASAmAM mahAkAvya svarUpe lakhavAmAM Avyo che. cAvaDA vaMza ane caulukya vaMza: A cAturmAsinI dainika pravacana-dhArAmAM A itihAsa tamane saMbhaLAvIza. Aje e ItihAsanI pUrvabhUmikA ja batAvIza. tame dhyAnathI, ekAgra manathI sAMbhaLo. vi.sa. 802 mAM "cAvaDA vaMza' nA parAkramI rAjA vanarAje aNahilapura pATaNa vasAvyuM. vanarAja, AcAryadiva zrI zIlaguNasUrijIthI prabhAvita hato ane upakRta. paNa hato. te AcAryadivane guru mAnato hato. AcAdivanI preraNAthI teNe pATaNamAM bhavya jinamaMdiranuM nimaNi karAvyuM ane AcAdivanA karakamaLothI prabhupratiSThA karAvI. . pacAsa varSanI uMmare vanarAja rAjA banyo hato ane teNe sATha varSa sudhI rAjya karyuM hatuM. ekaso daza varSanuM AyuSya pUrNa karIne svargavAsI thayo hato. tenI pachI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 rAjA yogarAje 35 varSa rAjya karyuM. kSemarAje 25 varSa rAjya karyuM. bhUvaDarAje 29 varSa. vairasiMhe 25 varSa, ratnAditye 15 varSa ane sAmantasiMhe 7 varSa rAjya karyuM. A rIte gujarAtamAM cAvaDAvaMzanuM rAjya 196 varSa rahyuM. sAmantasiMhanA avasAna sAthe cAvaDA vaMzano aMta AvI gayo. te pachI caulukya vaMzano prAraMbha thayo. rAjA sAmantasiMhanI bahenanuM nAma hatuM lIlAvatI. lIlAvatAnA lagna "rAja nAme rAjAnI sAthe thayAM hatAM. lIlAvatIe eka putrane janma Apyo; teno janma mULa nakSatra'mAM thayo hato ethI tenuM nAma mULarAja pADavAmAM AvyuM. mULarAja rAjA sAmaMtasiMhanI pAse raheto hato. sAmaMtasiMhane madyapAna karavAnuM vyasana hatuM. eka vAra jyAre te nazAmAM hato tyAre teNe mULarAjane gAdIe besADI dIdho. paraMtu jyAre nazo UtarI gayo tyAre teNe bhANejane rAjasiMhAsana uparathI uThADI mUkyo. AvuM eka vAra nahIM, paraMtu be vAra sAmaMtasiMhe karyuM. AthI mULarAjane gusso Avyo ane teNe sAmaMtasiMhane mArI nAkhyo ane pote gujarAtano rAjA banI gayo. mULarAja caulukya vaMzano hato. tenI pachI cAmuMDarAja, vallabharAja, durlabharAja ane bhImadeva nAme kramazaH rAjAo banyA. bhImadevane be putro hatA. eka kSemarAja ane bIjo ka. kumArapALano janma : bhImadevanA mRtyu pachI karNa gujarAtano rAjA bane che. kSemarAja svecchAthI potAno rAjyAdhikAra nAnA bhAI karNane ApI de che. rAjA karNa kSemarAjanA putra devaprasAdane "dadhisthala" nuM rAjya Ape che. devaprasAdane eka putraratna prApta thAya che ane tenuM nAma tribhuvanapAla rAkhavAmAM Ave che. bhImadevathI tribhuvanapALa sudhIno itihAsa AcAryadava merUtuMgasUrijIe "prabaMdhaciMtAmaNi" mAM bIjI paddhatithI batAvyo che. itihAsamAM AvA matamatAntaro Ave che. je samaye rAjA bhImadeva rAjya karato hato te samaye rAjadhAnI pATaNamAM "caulAdevI" nAme eka vArAMganA rahetI hatI. jevuM adbhuta enuM rUpa hatuM evA ja abhuta tenA guNa hatA. vArAMganA hovA chatAM paNa te dharma-maryAdiAnuM eTaluM suMdara pAlana karatI hatI ke pativratA strI paNa kadAca eTaluM pAlana na karI zake. caulAdevInI A prazaMsA rAjA bhImadeve kaNopakarNa sAMbhaLI. bhImadevane Azcarya thayuM. "eka vArAMganAmAM ATalA guNa hoI zake ? mAre parIkSA karavI joIe." Avo vicAra karIne bhImadeve potAnA eka vizvAsu anucara sAthe savA lAkha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrAvaka jIvana rUpiyAnA mUlyanI ratnajaDita talavAra caulAdevIne mokalI. e jamAnAmAM vArAMganAo A rIte amuka nidharitadravyathI premI sAthe nizcita samaya mATe baMdhAtI hatI. A samayagALAmAM te bIjA koI paNa puruSa sAthe paricaya rAkhatI na hatI. eka samapita patnInI jema rahetI hatI. bhImadevane to parIkSA ja karavI hatI. teNe caulAdevInI havelInI AsapAsa guptacaro niDu karI dIdhA. teNe vicAryuM ke - "huM rAtre e vArAMganA pAse jaIza." paraMtu e ja rAtre tene mAlavadeza upara AkramaNa karavA mATe sainya sAthe pATaNathI prasthAna karavuM paDyuM. te caulAdevI pAse jaI na zakyo. mAlavadezanA yuddhamAM be varSa thaI gayAM. bhImadevane be varSa tyAM ja vyatIta karavAM paDayAM. mAlava upara vijaya prApta karIne jyAre te pATaNa pAcho pharyo te divase tene caulAdevI yAda AvI. teNe guptacarone bolAvyA ane caulAdevI aMge pUchyuM. guptacaroe kahyuM : "mahArAja, caulAdevIe eka mahApativratA sannArInI jema zIlavratanuM pAlana karyuM che. tenI eka paNa bhUla ame nihALI nathI. te ApanA pratye ja niSThAvALI rahI che." A rIte guptacarono vRttAMta sAMbhaLIne ane nagaramAM paNa caulAdevInI prazaMsA sAMbhaLIne bhImadeva caulAdevI prati savizeSa AkarSita thayo. teNe caulAdevI sAthe lagna karIne potAnI rANI banAvI. jo ke rAjaparivAramAM ghaNo virodha thayo hato. paraMtu bhImadeve e virodhanI paravA karI nahIM. caulAdevIe eka putrane janma Apyo. tenuM nAma hatuM harapAla. harapAlanA putranuM nAma tribhuvanapAla ane tribhuvanapAlanA putranuM nAma kumArapALa.* siddharAjano janma : bhImadevanA mRtyu pachI karNadeva gujarAtano rAjA banyo. rAjA karNadevanI paTarANInuM nAma mInaLadevI hatuM. rAjA karNa ane mInaLadevI saMbaMdhamAM kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrAcAryasUrIzvare "drayAzrama" mahAkAvyamAM A pramANe vRttAMta jaNAvyo che. eka divasa karNarAjA pAse eka citrakAra Avyo. te eka rAjakumArInuM citra * A mata che AcArya merUtuMgasUrijIno. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 29 laIne Avyo hato. teNe karNane kahyuM: "he gurjarezvara, dakSiNa pradezamAM caMdrapura nAme eka nagara che. tyAMno rAjA che jayakezI. jayakezInI suMdara rAjakumArI mInaLadevInuM A citra che." e citrakAre karNane A mInaLadevInuM citra ApyuM. karNa to citra jotAM ja maMtramugdha thaI gayo. citrakAre kahyuM: "mahArAja, A rAjakumArIne koIke ApanuM citra batAvyuM che. jyArathI teNe ApanuM citra joyuM che tyArathI te ApanA premamAM paDI gaI che. ane teNe manathI Apane patirUpe mAnya karyA che." rAjA karNo citrakArano dhana-dhAnyathI satkAra karIne vidAya karyo. keTalAka divaso pachI rAjA jayakezIno maMtrI karNarAjAnA darabAramAM upasthita thayo. teNe karNarAjAne praNAma karIne kahyuM " he gurjarezvara, ame caMdrapuranA rAjA jayakezInA sevaka chIe. mahArAjAe Apane mATe eka bheTa mokalI che, paraMtu e bheTa Apa niraMtara ApanI pAse ja rAkho ane bIjA koIne na Apo to ja ame e bheTa Apane ApI zakIe." rAjA karNa vAta samajI gayA. teNe kahyuM : "ApanI bheTa huM saharSa svIkAruM chuM. paraMtu e pahelAM Apa mAruM Atithya grahaNa karo." rAjAe maMtrImaMDaLane suMdara AvAsamAM utAya. rAtrinA samaye rAjA kaNe mInaLadevIne joI lIdhI. te mInaLadevInuM sauMdarya joIne mugdha thaI gayo. bIje divase kadive dhAmadhUmathI mInaLadevI sAthe lagna karyuM. jayakezInA maMtrImaMDaLe aneka hAthI, ghoDA, ratno vagerenI bheTa dharI. rANI mInaLadevIe eka putrane janma Apyo ke tenuM nAma siddharAja. AcAryazrI hemacaMdrasUrijIno janma : kumArapALa caritra" mAM be aitihAsika puruSa-kumArapALa ane siddharAjanA janmavRttAMta batAvyA pachI trIjA mahApuruSa hemacaMdrasUrIzvarajInA janmano vRttAMta batAvuM chuM. e samaya hato bAramI sadIno madhyabhAga. gujarAtamAM e samaye sAkSAtu dharmamUrti AcAryazrI devacaMdrasUrijI jaina dharmanI suvAsa prasArita karatAM hajAro strI puruSone sanmArga batAvatA hatA. AcAryadiva eka vakhata dhaMdhukA nagaramAM padhAryA. AcAryadivanA darzanathI samagra jainasaMgha AnaMdavibhora thaI gayo. dhaMdhukAmAM "moDha" jJAtino "cAcaga" nAmano eka dhanADhya zreSThI raheto hato. te dharmapriya ane buddhimAna hato. tenI patnInuM nAma hatuM pAhiNIdevI. pAhiNI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrAvaka jIvana parama zrAvikA hatI. eka dina rAtrinA samaye pAhiNIne svapra AvyuM ke tene ciMtAmaNi ratna prApta thayuM ane teNe te ratna gurudevane samarpita karI dIdhuM. svapra joIne te jAgI ane zeSa rAtri dharmadhyAnamAM vyatIta karI. prAtaHkALe te jinamaMdire gaI. paramAtmAnAM darzana karIne te upAzraye gurudevazrI devacaMdrasUrIzvara pAse gaI. gurudevane vaMdana karIne teNe potAne Avela svapra kahI batAvyuM ane pUchyuM "gurudeva, A svapranuM phaLa zuM haze ?" gurudeve kahyuM : "puNyazAlinI, tuM koI asAdhAraNa guNavALA putranI jananI thaIza. te putraratna tuM mane samarpaNa karIza. tAro e putra bhaviSyamAM jinazAsananI apUrva zobhA vadhAraze." gurudevanAM vacana sAMbhaLIne pAhiNIdeva AnaMdavibhora thaI gaI, te bolI : "gurudeva, tathAstu. Ape kahyuM tevuM ja thAo. teNe potAnA vastranA eka cheDe gAMTha vALI, jANe ke svapra phaLa ja bAMdhI dIdhuM. e rAtre pAhiNIdevInI kukSImAM eka uttama jIva avatarita thayo. pAhiNI garbhavatI thaI ane garbhakALa pUrNa thatAM teNe eka putrane janma Apyo. cAcaga zreSThIe putrano janmotsava manAvyo. bAramA divase putranuM "cAMgadeva" nAma rAkhavAmAM AvyuM. A ja cAMgadeva AgaLa upara kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrijI bane che. gurudeva cAMgadevamAM yogyatA jue che H gurudeva devacaMdrasUrijI dhaMdhukAthI vihAra karI jAya che. keTalAMka varSo anyatra vicarIne pharIthI dhaMdhukA nagare padhAre che. e samaye cAMgadeva cha - sAta varSano thaI gayo hato. eka divasa AzcaryakAraka ghaTanA banI. AcAryadeva jinamaMdiramAM darzana karavA gayA hatA. traNa pradakSiNA karIne teo paramAtmAnI prArthanAmAM lIna hatA. e samaye pAhiNIdevI sAthe cAMgadeva jinamaMdiramAM pahoMcyo ane te gurudevanA Asana upara besI gayo, pAhiNIdevI paramAtmAnA darzanamAM lIna hatI. gurudeve cAMgadevane temanA Asana upara beThelo joyo. temanA mukha upara smita pharakI gayuM. cAMgadeva paNa gurudevanI sAme maMdamaMda hasI rahyo che. e samaye pAhiNIne gurudeve kahyuM : "he suzIlA, tane mArA svapranI vAta yAda che ? teM svapramAM ciMtAmaNi ratna joyuM hatuM ane te ratna teM gurune ApI dIdhuM hatuM. devI, e ja A tAro putra-ratna che. pUrNa puNyodayathI je svapra Ave che te mithyA thatAM nathI. jo, e mArA Asana u52 besI gayo che ne ? e ja rIte e mArI pATa upara mAro uttarAdhikArI banIne Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 besaze. A bALaka sAdhu banavA yogya che, AcArya banavA yogya che. he puNyazAlinI, nAnA bALakane ame pAtratA-yogyatA joyA sivAya dIkSA ApatA nathI. eTalA mATe kahuM chuM ke tuM tAruM A ratna mane soMpI de. samagra dezamAM e Arhat dharmanuM sAmrAjya prasthApita karanAro thaze." bhAga 1 - pAhiNIdevI AcAryadevanAM madhura vacanonuM zravaNa karIne AnaMdavibhora thaI gaI. natamastaka thaI gaI ane vinItabhAve teNe kahyuM : "gurudeva, Apa A putrane tenA pitA pAsethI svIkArI lo." pAhiNIdevIe potAnI svIkRti to ApI dIdhI. AcAryazrI devacaMdrasUrIzvarajImAM yogyatA-ayogyatA nihALavAnI viziSTa zakti hatI. temaNe cAMgadevamAM sAdhu thavAnI yogyatA joI hatI. temaNe cAMgadevanI mAtra tatkAlIna bhAvanAne ja mahattva ApyuM na hatuM, "A chokarAnI dIkSA levAnI bhAvanA che, e dIkSA levA Icche che.....eTalAthI ja mAtra dIkSA ApavI yogya nathI. chokaro yauvanamAM pravezyA pachI paNa indriyaparavaza nahIM bane. jJAna-dhyAnamAM tatpara raheze. evI nizcita pratIti dIkSA ApanAra gurune hovI joIe. vartamAna samayamAM jyAre samAjanuM vAtAvaraNa vadhu kaluSita banyuM che; viSayavikAronuM nagna pradarzana vadhI rahyuM che, evA samayamAM yuvAna sAdhu-sAdhvIne potAnA mahAvratonA pAlanamAM dRDha rahevAnI maulika yogyatA hovI nitAnta Avazyaka che. sAdhu jIvanamAM nirvikAritA ati mahattvano guNa che. keTalAka AtmAo janmathI ja nirvikAra hoya che. pUrvajanmonA saMskAra laIne je AtmAo Ave che te sahaja rIte nirvikAra hoya che. AvA jIvone ATha varSanI uMmare sAdhujIvana arpavAmAM koI muzkelI AvatI nathI. AvA jIvo yauvana avasthAmAM paNa vikArarahita rahI zake che. anyathA jyAre viSaya-vAsanA jAgRta thAya che, jAtIya vRttio prabaLa banI jAya che evA samaye e vAsanAo upara kAbU rAkhavo e koI sAmAnya vAta nathI. bhayAnaka Aga bujhAvavI saraLa che. paNa kAmavAsanAonI pracaMDa Aga bujhAvavI ati muzkela che. nAnuM moTuM nimitta maLavAthI saMyamanI zakti (Controlling Power) khatama thaI jAya che, ane saMyamI paLavAramAM ja asaMyamI thaI jAya che. te potAnA mahAvatane khoI bese che. yauvanakAlIna Avego yA to zAnta hovA joIe athavA e Avego upara saMyama rAkhavAnI pracaMDa tAkAta hovI joIe. sAdhu-jIvananI A yogyatA anivArya rUpe jovI joIe. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrAvaka jIvana AvI yogyatA che ke nahIM e vAtano nizcita rUpe nirNaya karavAnuM viziSTa jJAna hovuM joIe. zrI devacaMdrasUrIzvarajImAM e jJAna hatuM. temaNe cAMgadevanI evI yogyatA joIne, enI mAtA pAse cAMgadevanI bhikSA mAgI hatI. , yogyatA joyA vagara dIkSA ApavAthI sArAM pariNAmo AvatAM nathI. dIkSA lenArAomAM paNa e vAta vicAravAnI kSamatA hovI joIe ke "zuM huM pAMca mahAvratonuM pAlana karI zakIza ?" gRhastha jIvanamAM bAra vrato levA pUrve jyAre graMthakAra gaMbhIratAthI vicAravAno Adeza Ape che tyAre sAdhu jIvananA mahAvrato mATe vicAryA vagara kevI rIte cAle ? sabhAmAMthI ATha-dasa varSano bALaka ATalI gaMbhIra vAto kevI rIte vicArI zake ? mahArAjazrI nathI vicArI zakato. eTalA mATe dIkSA ApanAra gurue vicAravuM joIe, potAnI jJAnavRSTithI ke "zuM A bALaka pAMca mahAvratonuM pAlana karI zakaze? pAMca samiti ane traNa gutionuM pAlana karI zakaze ?" vagere bAbato gaMbhIratAthI vicAravI joIe. bhaviSya jANavAnuM jJAna hovuM joIe evA jJAna vagara nirNaya karI zakAto nathI. vartamAna kALamAM chokaro game teTalo sAro hoya, paraMtu jo tenuM bhaviSya sAdhutAnI draSTie sAruM dekhAtuM na hoya to tene dIkSA na ApavI joIe. zakti ane yogyatA vagara vrata-mahAvrata na levAM joIe. vratapAlananI zakti na hovA chatAM paNa vratamahAvrata levAthI vratabhaMga thavAnI saMbhAvanA rahe che. enAthI khUba moTuM nukasAna thAya che. samagra jIvasRSTinuM parama hita karanAra tIrthaMkara bhagavaMtoe vrata lenArAo mATe eTalA khAtara ja yogyatAno Agraha karyo che. yogya vyaktine ja dharmaprAptinuM suyogya phaLa maLe che. jemAM yogyatA nathI (pahelAM batAvI che evI) te manuSya dharma grahaNa karI zakato nathI. je kadAca grahaNa karI le to paNa dharmaprAptinuM phaLa ene maLatuM nathI. AcAryadava cAMgadevane svIkAre cheH AcAryazrI devacaMdrasUrIzvarajIe cAMgadevamAM ghaNI mahAna yogyatA joI hatI. temaNe cAcaga zreSThIne potAnI pAse bolAvIne premathI temaja vAtsalyathI samajAvyo. putrasnehanuM baMdhana paNa sAmAnya hotuM nathI. te paNa jaladI tUTatuM nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 AcAryadeve dhairyathI ane buddhithI cAcagane samajAvyo. tene AcAryadevanA jJAna ane saMyama prati pUrNa zraddhA hatI. te AcAryadevathI prabhAvita thayo ane teNe gurudevane cAMgadeva soMpI dIdho. bhAga 1 - cAMgadevane saMyamamArga upara lAvavA mATe mAtApitAnA AzIrvAda maLI gayA. mahAna puNyanA udaya vagara A vAta saMbhavita thatI nathI. cAMgadeva svarUpavAna hato, buddhizALI hato ane janapriya paNa hato. gharamAM saMpatti hatI, samAjamAM mAna hatuM ane bhaviSya ujjavaLa hatuM. AvI sthitimAM nAnA chokarAne tyAga mArga para, mokSamArga 52 calAvavAmAM saMyoga maLavA asAdhAraNa puNyodayathI ja zakya bane che. suyoga gurudevano cAMgadevane saMyoga maLI gayo - mAtra suyoga ja nahIM, samartha gurudeva maLI gayA tene 1 puruSArtha karyA vagara evA gurudevano yoga prApta thavo e pUrvasaMcita puNyakarmanuM phaLa ja mAnavuM joIe. putrasnehanuM baMdhana paNa eTaluM pragADha na hatuM. evAM mAtA-pitA maLavAM e pUrva saMcita puNyano udaya ja mAnavo paDaze. cAMgadevane kSatirahita zarIra maLyuM hatuM. pAMce Indriyo pUrNa hatI, suMdara hatI, spaSTa ane madhura vacanazakti hatI ane saubhAgya paNa adbhuta hatuM. A badhuM ja puNyakarmanuM phaLa che. AcAryadeve cAMgadevamAM sarva prakAranI yogyatA joI hatI, te khUba ja prasanna hatA. cAMgadevamAM temaNe lAkhono tAraNahAra joyo hato. temaNe cAMgadevamAM mahAna "jyotirdhara" joyo hato. "kalikAlano kevalajJAnI" joyo hato. ! AvA cAMgadevane laIne AcAryadeva dhaMdhukAthI khaMbhAta tarapha vihAra karI de che. "dharmabiMdu" nA racayitA AcAryadeva saddharmano svIkAra karanArAonI yogyatA batAvIne "dharmagrahaNa" nA viSayamAM eka mArmika prazna kare che, e viSayamAM AgaLa vicArIzuM, Aje ATaluM basa. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 4 dharmagrahaNaM hi tatpratipattimadvimalabhAvakAraNam / parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryadevazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dhabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma batAve che. vratamaya vizeSa dharmane yogyatA saMpanna vyakti ja grahaNa karI zake che. A vAta jaNAvyA bAda TIkAkAra AcAryazrI eka prazna Ubho kare che. teo kahe cheH- dharmaH svacittaparizuddhvathInaH / dharma pedA thAya che parizuddha cittamAMthI ! to pachI bIjA pAsethI dharmagrahaNa karavAnI vAta ja kyAM rahe che ? je vastu svayaM utpanna thatI hoya te vastu bIjA pAsethI levI e saMgata lAgatuM nathI. prazna mArmika che, dharma jevuM parama tattva zuM levA-devAnI vastu che ? dharma to svayaMbhU tattva che. parizuddha cittamAM ja utpanna thanAruM tattva che. to pachI graMthakAra AcAryadeve dharma grahaNa karavAnI ane pradAna karavAnI vAta kema karI ? A praznanuM samAdhAna graMthakAra svayaM kare che. dharmanuM kAraNa paNa dharma H sadguru pAsethI dharma grahaNa karelA e vimala bhAvonI jAgRtinuM apUrva nimitta che. je mANasa potAnI zaktino (vratapAlana karavAnI) paryApta vicAra kare che, ane jinavacana anusAra sadguru pAsethI vrata grahaNa kare che, tenA AMtarika bhAvo vizuddha bane che. bhAvonI nirmaLatA ja pradhAna kAraNa che vratagrahaNanuM, dharmagrahaNanuM. cittamAM nirmaLa bhAvarUpa, vizuddha bhAvarUpa dharma pedA karavA mATe, dharma grahaNa karavA mATeno bAhya vidhi karavo joIe. e samajI levuM ke tamAma bAhya kriyA-kalApo bhIratanA zubha-zuddha bhAva prakaTa ka2vA mATenAM nimitta che, sAdhana che, AlaMbana che. zubhakriyAthI zubha bhAva prakaTe che ane azubha kriyAthI azubha bhAva prakaTe che, kriyA ane bhAvano ghaniSTha saMbaMdha che. jo tame zubha bhAva, pavitra vicAra, nirmaLa adhyavasAya IcchatA ho to zubha, pavitra ane prazasta kriyAo karatA raho, sArAM kArya karatA raho. ane je rIte AtmAnA zubha ane zuddha bhAva dharma che, te rIte zubha bhAva ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 - bhAga - 1 zuddha bhAva prakaTa thavAmAM nimitta rUpa banelI kriyA paNa dharma che. A badhI kriyAo kArya dharma che, je zubha, zuddha AMtarabhAva prakaTa karavAmAM nimitta bane che. eTalA mATe jo ApaNe nirmaLa bhAvarUpa dharma IcchatA hoIe to ApaNe pavitra kriyAo karavI ja paDaze. jinezvara bhagavaMtoe je je kriyAo karavAno upadeza Apyo che te badhI kriyAo AdarapUrvaka, prItipUrvaka karavI paDaze. sadguru pAsethI dharmagrahaNanI eka vidhivat kriyA karavAnI hoya che. e vidhivat kriyAthI vatamaya dharma grahaNa karavAthI cittamAM nirmaLa bhAva udbhave che. paraMtu e kriyA khinna manathI karavAnI nathI. avidhipUrvaka karavAnI nathI. caMcaLa manathI paNa karavAnI nathI. pratyeka dharmakriyAmAM prIti ane Adara joIe ? je koI dharmakriyA karo temAM AMtaraprIti hovI joIe. paraMtu anAdikAlIna pApaprIti jyAM sudhI tUTaze nahIM tyAM sudhI dharmaprIti thaze nahIM. saMsAranI pApakriyAo prItipUrvaka na karo. e kriyAo pratye dhRNA-napharatano bhAva jAgRta karo. prAraMbhamAM bhale kRtrima napharata karo.....dhIre dhIre svAbhAvika napharata pedA thaI jaze. e rIte dharmakriyAomAM prAraMbhamAM pratibhAva bhale kRtrima hoya, paraMtu dhIre dhIre e pratibhAva svAbhAvika banI jaze, dharmakriyA prati prIti thaI jaze. ane pachI aMte to Adara thaI jaze. prItinI sAthe AdaranI bhAvanA joDAyelI rahe che. zubha bhAvo jagADanArI A pavitra kriyA batAvIne jinezvara bhagavaMtoe ApaNA upara parama upakAra karyo che. keTalI suMdara kriyA che e !!" e rIte vicAra karavo joIe. evA vicArothI prItino bhAva draDha thato jAya che. dharmakriyAmAM joIe sAtatya ane vidhiparakatA : jo tame kriyA satata eTale ke pratidina karatA rahezo to ja prIti-Adarano bhAva vadhato raheze. evuM nahIM ke Aja eka dharmakriyA karI, pachI be cAra divasa na karI. pharI pAchI eka be divasa karI. pAchaLathI ATha-dasa divasa na karI.dharmakriyAmAM sAtatya TakI rahevuM joIe. niyamitatA hovI joIe. sAtatyanI sAthe te te dharmakriyAnI vidhi pratye paNa Adara hovo joIe. je kriyA je vidhithI karavAnuM vidhAna hoya te vidhAna pramANe ja te kriyA karavI joIe. jo prIti haze to vidhinuM pAlana sahajabhAve thatuM raheze. kriyAmAM rasa-ruci nahIM hoya to kriyA avidhithI thaze. athavA avidhithI kriyA karavAthI kriyAci dhIre dhIre naSTa thatI jaze. dharmakriyAmAM AnaMdano anubhava karavo hoya to vidhinuM pAlana Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3s zrAvaka jIvana avazya karo. sabhAmAMthI eka dharmakriyA jyAre "ruTIna" banI jAya che tyAre temAM nirasatA AvI jAya che! mahArAjazrI nA, evuM nathI. je kriyA ApaNe premathI karatA nathI. satata karatA nathI, vidhipUrvaka karatA nathI. arthajJAnanI sAthe karatA nathI, e dhamakriyAnA phaLano vicAra karatA nathI tyAre te "ruTInavI lAge che ane temAM nirasatA Ave che. dukAna para AvavuM....paisA kamAvAzuM ruTInavarka nathI ? paraMtu jema jema paisA maLatA jAya che tema tema paisA kamAvAno rasa vadhato jAya che, je vAstavamAM joIe to je kriyAmAM ApaNane lAbha prApti dekhAya che te kriyA raTIna banI jAya che. ane e kAryamAM ApaNane AnaMda maLe che. dharmakriyAmAM ApaNane "lAbha" dekhAvo joIe. kaMI prApti dekhAvI joIe. to AnaMdano anubhava thaze. sauthI moTo lAbha thAya che vimala nirmala bhAvono ! citta nirmala bhAvothI pUrNatayA bharAI jAya che ! A che dharma, A che dharmanuM phaLa ! dharmakriyAmAM ekAgratA ane arthajJAna joIe ? dharmakriyA pratye prItino bhAva haze to mana ekAgra banaze. jyAM prema hoya che tyAM ekAgratA Ave ja che, ane tyAM mana ekAgra bane ja che. dharmakriyA sAthe mananuM joDANa ati mahattvapUrNa che. je te dharmakriyAonA bhAvamAM manane joDavuM joIe. je ghamakriyAo sAthe mana joDAI jAya che to kriyA "amRtakriyA banI jAya che. kriyA karanAranuM daye AnaMdathI bharAI jAya che. enA AtmAmAM vimalabhAvarUpa dharma utpanna thAya che. paraMtu dharmakriyAmAM mana tyAre ja DUbaze ke jyAre te te dharmakriyAnAM sUtronA arthabhAvArthanuM jJAna haze. ApaNI tamAma dharmakriyAonAM sUtro saMskRta ane prAkRta bhASAmAM che. vadhAre pramANamAM prAkatamAM che. be traNa sUtro gujarAtI bhASAmAM che. tamane-gRhasthone to prAkRta bhASAnuM jJAna ja nathI. tame kevI rIte e sUtrono bhAvArtha samajI zakazo? eTalA mATe sUtronuM arthajJAna vyavasthita rUpe grahaNa karavuM joIe. dhArmika pAThazALAomAM paNa arthajJAna vizeSa rUpe ApavuM joIe. pratyeka dharmakriyAno prANa hoya che sUtra. sUtronuM uccAraNa ane zuddhi paNa vizeSa mahattva dharAve che. uccAraNa spaSTa hovuM joIe. azuddhio emAM na hovI joIe. zuddha ane spaSTa sUtroccAranI sAthe arthano upayoga hovo joIe. te pachI jamInanI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 ekAgratA sahaja rIte prApta thaze. vratamaya vizeSa gRhasthadharma pradAna karanArI ane grahaNa karanArI kriyA dharmagrahaNa ka2nA2 ziSya mATe, zramaNopAsaka mATe phaLadAyinI bane che. jinavacana anusAra vidhipUrvaka dharma grahaNa karavAthI cittamAM vimalabhAva......nirmaLa bhAva jAge che. ane A ja che lavattA dharmagrahaNanI ! 39 dharmagrahaNamAM guru-anugraha Avazyaka : sadguru pAsethI vidhipUrvaka dharmagrahaNa karavAthI guru-anugraha eTale ke gurukRpA paNa prApta thAya che. gurunA hArdika AzIrvAdanI sAthe dharmagrahaNa karanAra mumukSu AtmA prAyaH vratapAlanamAM saphaLa thAya che. vratapAlanamAM eno utsAha vadhato jAya che. AcAryadeva devacaMdrasUrIzvarajI cAMgadevane laIne dhaMdhukAthI vihAra karIne khaMbhAta padhAre che. cAMgadevane vidhipUrvaka sAdhu-dharma pradAna karavo hato. cAMgadeve gurukRpA to prApta karI lIdhI ja hatI. sabhAmAMthI : AcAryadeve cAMgadevane sIdho sAdhudharma ApavAno nirNaya kema karyo ? pahelAM gRhastha dharma ApIne, tenuM pAlana karAvIne ane pachI sAdhu dharma Apyo hota to te ucita na hatuM ? : mahArAjjI H rAjamArga to e ja che ` pahelAM zrAvakadharmanuM pAlana karavAmAM Ave ane pachI sAdhudharmano svIkAra karavAmAM Ave. sAdhudharmanuM pAlana karavA mATe te ja mANasa yogya mAnavAmAM Ave che ke jeNe zrAvakadharmanuM pAlana samucita rUpamAM karyuM hoya, zrAvakadharmano abhyAsa karatI vakhate paripakvatA prApta thAya che, vratapAlananI dRDhatA prApta thAya che ane enAthI sAdhudharmanA pAlanamAM saraLatA rahe che. paraMtu dareka niyamano apavAda hoya che. cAMgadevamAM AcAryadeve evI yogyatA joI hatI ke " A chokaro zrAvakadharmanuM pAlana karyA vagara paNa sAdhu dharmanuM pAlana karavAmAM samartha che. zaktimAna che." yogyatA jonArA guru AcAryadeva viziSTa jJAnI hatA. temanAmAM cAMgadevanA bhaviSyane jovAnI kSamatA hatI. eTalA mATe ja temaNe cAMgadevane sIdho ja sAdhudharma ApavAno nirNaya karyo. evA mahApuruSonAM anukaraNa ha2 koI sAdhu yA AcArya karI zakatA nathI. AcAryadeva khaMbhAta padhAryA. e samaye khaMbhAtamAM mahAmaMtrI udayana jaina saMghanA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrAvaka jIvana agraNI hatA. AcAryadeve temane bolAvyA. cAMgadevanI dIkSA aMge temanI sAthe parAmarza karyo ane zreSTha muhUrtamAM cAMgadevane dIkSA ApavAmAM AvI. dIkSA mahotsava udayana maMtrIe karyo. cAMgadevanuM nAma muni somacaMdra rAkhavAmAM AvyuM. sarva bAbato jinAjJA-anusAra ane vidhipUrvaka karavAmAM AvI. somacaMdra muni sAdhudharma prApta thatAM atyaMta praphullita thaI gayA. vimala bhAva ullasita thayA. temanA ddhayamAM zubha bhAvonuM pUra UmaTyuM. gurudeve somacaMdra munine adhyayana zarU karAvyuM. ati alpa varSomAM temaNe jinAgamonuM adhyayana karI lIdhuM. saMskRta prAkRtanA jJAtA paNa banI gayA. vedAnta, nyAya, bauddha Adi dharmazAstromAM paNa teo pAraMgata thaI gayA. jJAnopAsanA-jJAna prApti ja temano jIvana rasa banI gayo. taraNa avasthA pUrNa thaI, yauvanamAM praveza karyo. eka divase temaNe gurudevanI pAsethI sAMbhaLyuM ke pUrvakAlIna bhadrabAhusvAmI vagere mahApuruSo pAse "padAnusArI prajJA" hatI ane ene kAraNe ja teo "cauda pUrvanA jJAtA banyA hatA. eka divasa temaNe potAnA mananI vAta gurudevane batAvI dIdhI. "gurudeva, meM mArI alpabuddhi dvArA jinAgamonuM jJAna to saMpAdana karI lIdhuM, paraMtu vizeSajJAna prApta karavA mATe huM devI sarasvatInI upAsanA karavA icchA rAkhuM chuM, ane eTalA mATe kAzmIra javA mAguM chuM. paraMtu ApanI AjJA hoya ane Apane ucita lAgatuM hoya to." AcAryazrIe somacaMdra munimAM jJAna prAptinI asAdhAraNa tRSA joI. samagra dvAdazAMgInuM paripUrNa jJAna saMpAdana karavAnI tIvra IcchA joI. chatAM paNa teo bhAvAvezamAM vahI na gayA. priya ziSyanI prazasta IcchA joIne gurujano prAyaH bhAvAvezamAM vahI jAya che." enI sArI bhAvanA che to rajA ApI do." jevuM thAya che. paraMtu AcAryazrI devacaMdrasUrijI bhAvapravAhamAM vahI jAya tevA na hatA. temaNe dhyAnanA AlokamAM somacaMdra muninuM bhaviSya joyuM, "zuM somacaMdra muni devI sarasvatInA anugrahane pAtra banaze ?" mAtra jaina saMghane ja nahIM, mAtra dezane ja nahIM, paraMtu samagra vizvane hemacaMdrasUrI jevI advitIya jJAna pratibhA prApta thaI e mAtra daivayoga na hato. paraMtu samartha guru ane samarpita ziSyanA subhaga saMyoganI upalabdhi hatI. devacaMdrasUrijI samartha guru hatA ane hemacaMdrajI samarpita ziSya. samapita ane meghAvI ziSya samartha gurunI kRpAne pAtra bane che ane apUrva pratibhAno svAmI bane che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 somacaMdra muninI icchA hatI kAzmIra jaIne devI sarasvatInI ArAdhanA karavAnI, paraMtu e IcchA paNa temaNe gurudevane adhIna karI dIdhI hatI. gurudeve e aMge paNa gaMbhIratAthI vicAryuM; jyAre temane saphaLatAno saMketa maLyo tyAre temaNe kAzmI2 jaIne devI sarasvatInI ArAdhanA karavAnI anumati ApI. sAthI munivaro sahita somacaMdra munie zubha muhUrte prasthAna paNa karI lIdhuM. bhAga 1 - prathama ja mukAma hato; "ujjayantAvatAra" nAme caityamAM rAtrinA samaye somacaMdra munie mAMtrika snAna karIne sarasvatInuM dhyAna AraMbhyuM ane dhyAnalIna thaI gayA. sarasvatInuM varadAna pAmavAnI tamannA hatI ne ! kAzmIra to jyAre pahoMcAya tyAre kharuM !"ujjayantAvatAra" jinamaMdiranuM sthAna emane yogya lAgyuM ane temaNe ArAdhanA zarU karI dIdhI. dhyAna lAgI gayuM ane lInatA prApta thaI gaI. madhyarAtrino samaya thayo. somacaMdra muni pratye AkarSita thaIne vAgIzvarI devI sarasvatI sAkSAt prakaTa thaI. tenA DAbA hAthamAM pustaka hatuM ane jamaNA hAthamAM varadAyinI akSamALA hatI. tenI deha prabhA ujjavaLa ane kAntimatI hatI. AvI devI bhAratI, vikasita padmanI pAMkhaDI sama netrothI snehamaya bhAvothI somacaMdra munine joI kahevA lAgI : "he munivara, mane prasanna karavA mATe tAre have kAzmIra javAnI jarUra nathI. tArI bhakti ane dhyAnathI huM ahIM ja tArA para prasanna thaI chuM. mArI kRpAthI tuM siddhasArasvata thaIza." AvuM varadAna ApIne vidyutnI jema adRzya thaI gaI. somacaMdra muninuM zarIra romAMcita thaI gayuM. temanA netromAMthI harSAzru vahI rahyAM hatAM. temanI prajJA sUrya-prabhA sama tejasvI banI gaI hatI. zeSa rAtri temaNe sarasvatInI stavanAmAM pasAra karI. prAtaHkALanAM Avazyaka kAryo patAvIne teo pAchA gurudeva pAse pahoMcyA. "masthaLa vAmi" bolatAM ja upAzrayamAM praveza karIne temaNe gurudevanA khoLe mastaka mUkyuM. gurudeve paNa potAnA priya ziSyanA mastake hAtha mUkatAM apUrva harSa anubhavyo.. devI zAradAnI parama kRpAthI somacaMdra muninA mukhAraviMda upara tejasvitAnAM kiraNo phelAI rahyAM hatAM. somacaMdra munie rAtre banelo samagra vRttAMta gurudevane kahI saMbhaLAvyo; gurudevane ati harSa thayo. temaNe sarasvatI devInI stuti karI ane somacaMdra muninI sarva munivaro sAme prazaMsA karI. sabhAmAMthI : zuM guru ziSyanI prazaMsA kare che ? mahArAjazrI : kema nahIM ? ziSya jyAre advitIya, asAdhAraNa ArAdhanA kare Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAvaka jIvana che. siddhi prApta kare che, jinazAsananI prabhAvanA kare che. abhinava dharmagraMthonI racanA kare che tyAre gurudeva enI prazaMsA kare ja che. prazaMsA karavI ja joIe. zuM sthUlabhadra munivara kozAne tyAM cAtumasi karIne, kozAne zrAvikA banAvIne gurudevanI samakSa hAjara thayA tyAre gurudeve sthUlabhadranI prazaMsA karI na hatI ? bharapUra prazaMsA karI hatI. guNavAna, prajJAvaMta ziSyanA asAdhAraNa kAryonI prazaMsA karavAthI ziSya satkArya pratye vizeSa ullAsita thAya che, teno utsAha vadhe che. guru pratye tenI zraddhA dRDha thAya che. samarpaNa bhAva vadhe che. guru ziSyane upAlaMbha Ape tema prasaMgopAta prazaMsA paNa kare : na eTalA mATe vizeSa prasaMgoe samatola zabdomAM guru ziSyanA guNonI, mahAna kAryonI prazaMsA karatA rahe che. kadI prazaMsA kare ja nahIM, ane mAtra doSa ja batAvIne Thapako ApatA rahe to ziSyanA manamAM guru pratye abhAva, durbhAva vadhato jaze. jo ke ziSyanA hRdayamAM guru pratye kadIya durbhAva pedA thavo na joIe. gurue guNavAna, prajJAvAna, medhAvI ziSyonA manobhAvono khyAla rAkhavo joIe evI jinAjJA che. ziSyonAM dayo caritradharmanI ArAdhanAmAM ullasita thatAM rahe eTalA mATe gurue "sAyakolojikala TrITamenTa" eTale ke mAnasika cikitsA paNa karavI joIe. zrI devacaMdrasUrIzvarajI somacaMdra muninI tyAre bharapUra prazaMsA kare che ke jyAre te devI sarasvatInI parama kRpA prApta karIne Ave che. "siddha sArasvata" banIne pAchA phare che, badhA sahavartI munivaro paNa somacaMdra muninI prazaMsA kare che. A viSayamAM eka sabhAnatA rAkhavAnI hoya che. ziSya guru-prazaMsAnI apekSA rAkhavAnI hotI nathI, ane gurue ziSyanAM satkAryonI upekSA karavAnI na hoya. jo ziSya guru-prazaMsAnI apekSA rAkhaze to te jyAre prazaMsA sAMbhaLaze nahIM tyAre te guru pratye napharata karavA lAgaze. gurue 19 vAra prazaMsA karI haze paNa eka vAra nahIM karI hoya to ziSya bolI nAkhazeH "guru mahArAjane mArI koI kadara nathI......guru svArthI che."....vagere. jo ke ayogya ane apAtra ziSyanI prazaMsA karavAnI che ja nahIM. je ziSya prazaMsA icchato nathI tenI prazaMsA karavAnI hoya che. jJAna-darzana ane cAritramAM ziSyano ullAsa vadhAravAnI dRSTithI koI koI vAra tenI "upabRhaNA" karavAnI hoya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 41 somacaMdra muni jevA prajJAvAna hatA tevA ja guNavAna paNa hatA. jyAre gurudeve emanI prazaMsA karI tyAre te zaramAyA ane bIjA khaMDamAM cAlyA gayA. temanA manamAM to mAtra jJAna ramaNatA ja hatI. have temane devI sarasvatInuM varadAna maLI gayuM hatuM. temaNe jJAnanI cAra zAkhAomAM pAraMgatatA prApta karI lIdhI hatI. vedAnta darzananuM rahasya prApta karI lIdhuM hatuM. itihAsa (bhagavAna RSabhadevathI....) nA pAragAmI banyA ane rAjanItimAM kauzalya prApta karI lIdhuM. tarkazAstranI AvazyaktA : somacaMdra muni khUba ja prajJAvAna hatA eTale temane mATe tarkazAstranuM jJAna hovuM ati Avazyaka hatuM. tarkazAstra buddhine tIkSNa banAve che. pratyeka tattvane vicAravAmAM vyavasthita mArga batAve che. dareka vAtamAM satyAsatyatAno nirNaya karavAnI kSamatA pradAna kare che. svamata siddha karavAnI ane paramatanuM khaMDana karavAnI kSamatA arpe che. vAda-prativAda karanAre tarkazAstranuM adhyayana karavuM ja joIe. tarkazAstranA adhyayana sivAya manuSya vAda-vivAda karI zakato nathI, ane karavA jAya che to parAjya pAme che. dArzanika graMthonA adhyayana mATe paNa takazAstranuM adhyayana-jJAna jarUrI che. vedAntanuM adhyayana Avazyaka : somacaMdra muni vedAnta-darzananA paNa pAragAmI hatA. vedAnta darzanamAM sAMkhyadarzana, yogadarzana ane vaizeSika darzanono samAveza thaI jAya che, kAraNa ke A traNe darzano vedanI mAnyatA upara UbhAM che. parasparanA koI koI matabhedo para teoe alaga-alaga astitva khaDuM karyuM. somacaMdra munivare bauddha darzana ane cAvaka (nAstika) darzananuM paNa gahana adhyayana karyuM hatuM. e jamAnAmAM A darzanonA adhyayananI jarUra hatI. jo ke rAjasabhAomAM bhinna bhinna darzanono paraspara vAda-vivAda thato hato. e vAda-vivAdomAM jaya-parAjyanuM ghaNuM vizeSa mahattva rahetuM hatuM. rAjAo paNa e vivAdamAM rasa letA hatA, ane enI asara prajA upara paDatI hatI. koI koI vAra to je darzanavALA hArI jatA temane te rAjya choDIne bIjA rAjyamAM javuM paDatuM hatuM. eTalA mATe dareka darzananA, dareka dharmanA dharmaguru svadarzananA adhyayananI sAthe sAthe paradarzananuM adhyayana paNa karatA hatA. tarkazAstranuM adhyayana to pratyeka darzananA vidvAnoe karavuM ja paDatuM hatuM. e jamAnAmAM jaina ane bauddho vacce, jaina ane vedAntIo vacce, bauddha ane vedAntIo vacce prAyaH vivAdo thatA ja rahetA hatA. bhAratamAM aneka rAjyo hatAM, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrAvaka jIvana pratyeka rAjA koIne koI dharmanuM pAlana to karato ja hato. rAjA je dharmanuM pAlana karato hato e dharmanA vidvAno tathA vidvAna sAdhu-saMnyAsIone rAjA potAnI rAjasabhAmAM sthAna Apato hato ane anya dharmanA vidvAnonI sAthe temanA vAdavivAdanuM Ayojana karato hato: vartamAna samayamAM to na rahyA rAjAo, na rahyA vAda-vivAda ! Aja to bhArata dharma nirapekSa rAjya che. sarva dharmonuM samAna sthAna che A dezamAM. chatAM paNa darzanonuM adhyayana Aje paNa karavAmAM Ave che. enAthI buddhi ane jJAna, baMneno vikAsa thAya che. dArzanika jJAnanA matabhedo dvArA ghaNI badhI vAto zIkhavA maLe che. zrI somacaMdra munie itihAsanuM jJAna devI sarasvatInI kRpAthI prApta karI lIdhuM hatuM. "triSaSTizalAkA puruSa caritra" e vAtanuM sAkSI che. itihAsa prAmANika hovo joIe. Aja kAla eTale ke baso varSathI ApaNA dezanI zALAomAM bhaNAvavAmAM Ave che te itihAsa aMgrejo dvArA lakhavAmAM Avyo che. temAM nathI dharmano itihAsa, nathI jAtino itihAsa, nathI saMskRtino itihAsa ke nathI sAhityakalAno itihAsa ! emAM che hinduonA parAjayano itihAsa, mogalonA vijayano itihAsa, aMgrejonI bahAdurIno itihAsa. ! itihAsanuM adhyayana karavuM hoya to "triSaSTIzalAkA puruSa caritra" nuM adhyayana karavuM joIe. mULa graMtha saMskRta bhASAmAM lakhavAmAM Avyo che. gujarAtI, hindI tathA aMgrejI bhASAmAM tenA anuvAdo thayA che. jo ke vizvanI anya bhASAomAM paNa teno anuvAda thavo jarUrI che. ThIka che, A kAma to thatuM raheze. paraMtu tame loko e graMtha kyAre vAMcazo ? ati rasapUrNa che A graMtha. phAlatuM pustako vAMcavA karatAM Avo graMtha vAMco to tamAruM jJAna vadhaze ane magaja paNa sudharaze. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajIe (somacaMdra muni) A graMthanI racanA karIne vAstavamAM adbhuta kArya karyuM che. rAjanItinuM jJAna mahApuruSone hovuM joIe H zrI somacaMdra munie rAjanItinuM paNa gahana adhyayana karyuM hatuM. jo ke te rAjAzAhIno jamAno hato. dharma rAjyAzrita hatA, eTalA mATe javAbadAra jainAcAryoe rAjAonI sAthe, rAjanItijJo sAthe saMbaMdho TakAvavA paDatA hatA. enA be hetuo hatA. dharmarakSA ane dharma pracAra. mAtra jainAcAryo ja nahIM, anya Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 dharmAcAryo paNa rAjAo sAthe sabaMdha rAkhatA hatA. jyAre rAjA rAjaparivAra ane rAjanItijJo sAthe saMparka rAkhavo anivArya hoya tyAre rAjanItinuM adhyayana khUba jarUrI che. bhAga 1 - zrI hemacaMdrasUrIzvarano prathama paricaya rAjA siddharAja jayasiMhanI sAthe hato ane pAchaLathI rAjA kumArapALanI sAthe thayo. baMne rAjAonA mAdhyamathI temaNe dharmarakSA to karI ja hatI, paNa dharmano pracAra paNa eTalo ja adbhuta karyo hato. A caritragraMthane AdhAre e AgaLa batAvIza. rAjAonI AsapAsa kUTanIti.....chalakapaTa....vagere to cAlatuM ja rahe che. emAM jo manuSyane rAjanItinuM jJAna na hoya to mANasa kharAba mote mAryo jato hato, rAjAnA kopanuM pAtra banI jato hato. jina zAsananI paraMparAmAM rAjAone dharmasanmukha karIne, temanA dvArA prajAmAM dharma pracAra karavAnI paddhati hajAro varSothI cAlI AvatI hatI. aneka mahAna AcAryoe rAjAone pratibaddha karIne dharmapracAra karyo hato, paraMtu hemacaMdrAcArye kumArapALa rAjAne pratibuddha karIne dezamAM je ahiMsAno pracAra karyo hato te adbhuta hato, advitIya hato. alabatta, zrI hemacaMdrasUrijIe mAtra rAjanItinA jJAnathI ja A kAma karyuM na hatuM. paNa emanI pAse daivI zaktio paNa hatI ane adbhuta vacana zakti paNa hatI. badhuM ekatra thatAM je emanI divya pratibhA prakaTI hatI, te pratibhA dvArA temaNe dharmazAsananI unnati karI hatI. dharmazAsananI unnatinI vAto AgaLa jaNAvIza. prastutamAM to "dharmabiMdu"nA graMthakAra maharSi dharmagrahaNa evaM dharmapradAnanI je vAta batAvI rahyA che te vAtano upasaMhAra karIne AjanuM pravacana pUrNa karIza. je manuSya sadguru pAsethI zrAvakajIvananA vratonuM svarUpa sAMbhaLyuM che, samajI lIdhuM che ane vrata grahaNa karavAno vicAra-nirNaya samajIne karyo che, evI vyaktie jinavacana anusAra vidhipUrvaka sadguru pAsethI vrata grahaNa karavAM joIe. evuM na vicAravuM joIe ke "dharma to vizuddha cittamAM ja utpanna thAya che. ApaNuM mana nirmaLa che to pachI guru pAse jaIne vrata svIkAra karavAnI zI jarUra che ? vidhi-vidhAnanI zI AvazyaktA che ?" A badhI bAbatonI jarUra che. A sarvathI vimala bhAvonI prApti thAya che. cittamAM vimaLa bhAvonI bharatI Ave che, ane A ja to che sarvottama upalabdhi. zreSTha phaLanI prApti. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zrAvaka jIvana vimala, vizuddha bhAvone jAgRta karanArI prazasta dhArmika kriyAono kadApi anAdara na karavo joIe. dhArmika kriyAo prati anAdara... anutsAhavALA keTalAka vidvAna loko tamArA jevA saraLa (?) lokone bhramamAM na nAkhe eTalA mATe jAgrata rahevuM. AjakAla to tame loko sAMbhaLavA badhe ja jAo cho ne? buddhi ThekANe rAkhIne sAMbhaLavuM, nahIMtara utpathe-UlaTA mArge cAlyA jazo. je dharmakriyAo tame karo cho tene paNa choDI dezo, ane bIjI pApakriyAo zarU karI dezo. buddhi malIna bhAvothI bharAI jaze. eka paricita bhAInI vAta che. pratidina paramAtmAnI pUjA karatA hatA. be traNa varSa pachI teo mane maLyA, meM pUchayuM : "zuM paramAtmapUjA niyamita karo cho ?" "nA sAheba, meM be varSathI pUjA karavI choDI dIdhI che." "kema ?" "mahArAja sAheba, AtmA ja paramAtmA che.....to pachI maMdiramAM jaIne zA mATe pUjA karavI ?" "to pachI AtmA mULa svarUpe to aNAhArI che, to bhojana zA mATe karavuM ? jema pUjA choDI dIdhI tema bhojana paNa choDI devuM joIe ! AtmA mULa rUpe to paramAtmA che, ema AtmA mULa rUpathI aNAhArI che !" te bhAI vicAramAM DUbI gayA. meM pUchyuM : "pUjA choDI daIne e samaye bIjuM zuM karo cho ? dhArmika adhyayana paNa karatA nahIM ho, kAraNa ke AtmA mULa rUpamAM anaMta jJAnI che ! pachI vAMcavAnI zI jarUra? je mULa svarUpe che te nahIM karavAnuM, kema? je mULa svarUpe nathI hotuM te badhuM karavAnuM? hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha...A badhuM ja karavAnuM ! A tamAma pApakriyAo karavAnI ? " bhAI samajI gayA. temaNe bIje divase paramAtmAnI pUjA zarU karI dIdhI. Aje paNa kare che. badhI dharmakriyAo karatA raho. tyajo nahIM. dharmakriyAo choDI dezo to jIvanamAM pApakriyAo pravezI jaze. vratamaya zrAvaka dharma grahaNa karanAra manuSyamAM eka mahattvapUrNa guNa hovo jarUrI che. te guNa kayo che te AgaLa batAvIza. Aje basa, ATaluM ja * * * Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 5 ) sati samyagdarzane nyAyyamaNuvratAdInAM grahaNaM nAnyathA // jinavacanAzavaNAdeH karmakSayopazamAditaHsamyagdarzanam // prazamasaMveganirvedAnukampAstikayAbhivyaktilakSaNaM tat // parama kRpAnidhAna mahAna zratadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dharmabiMdu" graMthanA tRtIya adhyAyamAM gRhasthajIvanano vizeSa dharma batAvI rahyA che. A vizeSa dharma che - bAra vratamaya zrAvakadharma. A zrAvakadharma tyAre ja phaLadAyI banI zake che ke jyAre grahaNa karanAramAM samyagu darzanano guNa prakaTelo hoya. eTalA mATe dharma pradAna karanAra sadguru samyavruSTijIvane ja vizeSa dharma-pradAna kare che. samyaggadarzana eTale zraddhA, ane vrata eTale virati. zraddhA vagara virati thaI zakatI nathI. keTalI vAstavika vAta karI che graMthakatae ! bIja vagara vRkSa nahIM tema zraddhA vagara virati nahIM. hA, bIja vagaranAM vRkSo hoya che.....paraMtu kAgaLanAM.....plAsTikanAM. te vAstavika vRkSo hotA nathI paraMtu vRkSAbhAsa hoya che. e vRkSo upara phaLo paNa laTake che, paNa te ya AbhAsa ja hoya che. te phaLa khAvA mATe hotAM nathI, mAtra jovA mATe ja hoya che. e rIte zraddhA vagara koI vratadhArI banI paNa jAya to tenuM vrata AbhAsa-mAtra ja hoya che ! tenAM vrata kAgaLanAM vA plAsTikanAM vRkSa samAna hoya che. niSphaLa hoya che. zraddhA vagaranAM vratonuM koI mUlya sarvajJa vItarAga bhagavaMtoe batAvyuM nathI. AnAthI eTalo ja artha pratipAdita thAya che ke prathama zraddhAvAna banavuM joIe, samyagadarzana-guNa pragaTa thavo joIe. TIkAkAra AcAryazrIe mithyAtvI jIvane "uSarabhUmi" samAna jaNAvyo che. je bhUmimAM anna utpanna thatuM nathI te bhUmine uSarabhUmi kahe che. AvI bhUmimAM kheDUta kadAca bI vAve che to paNa te bI aMkurita thatuM nathI, naSTa thaI jAya che. e rIte je jIvAtmAmAM samyagudarzana-guNa utpanna thayo nathI, je mithyAtvI che. tene vrato grahaNa karAvavAmAM Ave to paNa te vrato naSTa thaI jAya che. vratono bhAva vikasato nathI. eTalA mATe vratadhArI thavA pUrve zraddhAvAna thavuM e Avazyaka ja nahIM paraMtu anivArya che." vrata levA tatpara thayela mANasa zraddhAvAna, samakita draSTi che ke nahIM" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrAvaka jIvana e vAta vrata ApanAra gurujanoe vicAravAnI che. samyagadarzana vagara aNuvrata paNa nahIM? sabhAmAMthI je jIva samakita draSTi na hoya tene zuM aNuvrato paNa na ApavA joIe ? mahArAjazrI aNuvrata hoya. guNavrata hoya ke pachI zikSAvrata hoya. A vrato vizeSa dharma che. je jIvamAM samyagu darzana na hoya tene A vrato na ApavAM joIe. pahelo e mANasane zraddhAvAna eTale ke samakitadraSTi karavo joIe. eka vAta samajI levI ke manuSyanI mAnyatAne badalavI saraLa kAma nathI. thoDAka samaya mATe vrata ApavuM saraLa kAma che ! manuSyane samakitadraSTi banAvavAnuM kAma e mAnyatA badalavAnuM kAma che ! emAM mithyA mAnyatAne dUra karIne samyagu mAnyatAne sthApita karavAnI hoya che ! A ati duSkara kArya che. mUkhane buddhimAna banAvavo e jeTaluM duSkara nathI hotuM eTaluM duSkara nAstikane Astika banAvavAnuM che. rogIne nIrogI banAvavo muzkela nathI. je vyakti samakitavRSTi hoya tene ja aNuvrata ApavAM joIe, mithyAvRSTi manuSyane ApavAM joIe nahIM. je Ape che teo lenAranuM hita karatA nathI paraMtu ahita kare che. lenAra to jANato nathI ke "huM mithyAdraSTi chuM eTale mAre vrata na levuM joIe. vrata ApanAra gurujanoe vicAravAno A viSaya che. tame loko A vAta gaMbhIratApUrvaka vicArazo to A vAta tamane paNa tarkapUrNa lAgaze. keTalAMka udAharaNo dvArA A vAta spaSTa karavA mAguM chuM. prathama udAharaNa che kheDUtanuM. khetaramAM bIja vAvatA pahelAM te jamIna suyogya banAve che; kAMTA dUra kare che, jamInane pocI banAve che, khAtara nAkhIne upajAu banAve che. pachI ja bIja vAve che ane anukULa havA-pANIthI bIjane aMkurita kare che. bIjuM udAharaNa che DaoNkaTaranuM. oNparezana pahelAM te daradIne tapAse che. tenI zArIrika zakti ane jIvana zakti jue che. zarIramAMthI bagaDelo bhAga kADhI nAkhe che ane navo aMza pratyAropita kare che...to A kAryamAM zarIranI yogyatA jevI paDe che. yogyatA joyA sivAya oNparezana karavA jAya to kadAca daradI maTebala" . upara ja mRtyuzaraNa thAya. trIjuM udAharaNa makAnanuM che. navuM makAna banAvavuM hoya to jamInanI yogyatA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 47 jovI paDatI hoya che. e jamInamAM hADakAM na hovAM joIe. e mATInI gaMdha sArI hovI joIe. e bhUmi maDadAM bALavAnI yA dATavAnI bhUmi na hovI joIe. A badhuM jovuM paDatuM hoya che. suyogya jamIna upara makAna banAvavAthI e makAnamAM rahenAra sukhazAntipUrvaka rahI zake che. barAbara A ja rIte AtmAnI yogyatA jovI joIe vrata ApatI vakhate. temAM mithyAtva na hovuM joIe. jo temAM mithyAtva hoya to upadeza ApIne te dUra karavuM joIe. mithyAtva dUra thatAM ane samyagadarzana pragaTa thayA pachI ja tene vrata ApavA joIe. sabhAmAMthI - mithyAvRSTine vrata grahaNa karavAnI icchA thAya kharI? mahArAjazrI - hA, thaI zake che. jema ke bhUkha lAgI na hoya chatAM bhUkhano anubhava thAya che ne ? e rIte mithyAvRSTine paNa vrata grahaNa karavAnI IcchA thAya che! paNa tenAmAM vratanA sAcA bhAva hotA nathI. virati-dharmane samajI zakato nathI. eTale ja te vrata le che to paNa vratanA bhAvothI vaMcita rahe che. bhAva-vRddhithI paNa te vaMcita rahe che. A draSTie te vrata grahaNa karavA mATe ayogya mAnavAmAM Ave che. mithyAdraSTi tarapha dveSa bhAvathI A kahevAmAM AvyuM nathI, paNa ene samakita dRSTi banAvIne vrata ApavAnI jinAjJA batAvavAmAM AvI che. samyagdarzananI prApti be prakAre : samyagudarzana-guNanI prApti kevI rIte thAya che e vAta samajatA pahelAM "mithyAtvane samajI laIe. jema AtmA anAdi che tema mithyAtva paNa anAdi che. AtmAnI sAthe anAdithI " mithyAtva-mohanIya" nAmanuM karma raheluM che, paraMtu evo niyama nathI ke je "anAdi" hoya che te "anaMta" hoya che. je anAdi hoya che te "sAnta" ane "ananta" ema be prakAranuM hoya che." mithyAtvamohanIya karma" keTalAka (thoDA) jIvo sAthe anantakALa joDAyeluM raheze, jyAre keTalAka (vadhAre) jIvo sAtheno teno sabaMdha tUTI jaze, eTale ke A mithyAtvamohanIya karmathI AtmA mukta thaI jaze. je AtmAo kayAreka ne kayAreka to zuddha buddha thanAra che te "bhavI" kahevAya che, ane te mithyAtvamohanIya karmathI mukta thAya che. je AtmAo kadIya zuddha buddha thanAra nathI te "abhavI" kahevAya che. ane e AtmAo mithyAtva mohanIya karmathI kadI paNa mukta thatA nathI. eTale ke AvA abhavya AtmAone kadI paNa "saman darzana" guNa prApta thato nathI. teo anAdi anaMtakALa mithyAvRSTi ja banI rahe Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrAvaka jIvana che. je jIvo bhavI hoya che teo to jinavacana sAMbhaLatAM ja samakitavRSTi banI jAya che, athavA "nisarga" thI banI jAya che. "tathAbhavyatva" nA paripAkathI jIvanI vIryazakti ullasita thAya che ane e vIryazaktithI ApoApa mithyAtvamohanIya karma tUTI jAya che. ane samyagdarzana pragaTa thaI jAya che. sabhAmAMthI : "tathAbhavyatva zuM che ? mahArAjazrI : jevI rIte jJAna, darzana, cAritra Adi AtmAnA guNa che tevI ja rIte tathAbhavyatva" paNa AtmAno akSaya guNa che. jyAre A guNa pirapakva thAya che, eTale ke AtmAnI mukti najIkamAM hoya che tyAre AtmAno vIryaguNa ullasita thAya che ane samyagdarzana-guNa pragaTa thAya che, ene "nisarga samakita" (samyagdarzana) kahe che. upadeza Adi nimittothI je samyagdarzana pragaTa thAya che ene "adhigama samakita" kahe che. samyagdarzananuM svarUpa batAvatAM TIkAkAra AcAryadeve sAta vAto batAvI che. jenuM lakSaNa tattvazraddhA che. je viparyAsane dUra karanAra che. je asat Agraho vagaranuM che. 1. tattvazraddhAnalakSaNaM 2. viparyayavyAvRttikAri - 3. asadabhinivezazUnya 4. zuddhavastuprajJApanAmupagata - 5. nivRttatIvrasaMkalazaM 6. utkRSTabandhAbhAvakRt 7. zubhAtmapariNAmarupa - je pratyeka vastunuM zuddha svarUpa batAve che. je cittano tIvra saMtApa dUra kare che. je karmonI utkRSTa sthiti bAMdhavA detuM nathI. je zubha AtmapariNAma rUpa che, te samyagdarzana che. samyagdarzanam have eka eka vAtane spaSTatAthI samajI lo. jo ke vadhu vistAra to nahIM karuM, saMkSepamAM ja samajAvIza. kAraNa ke cAturmAsamAM ja trIjo adhyAya pUrNa karavAno che. Ama to A sAte bAbatone vistArathI vivecita karavAmAM mahinAo paNa ochA paDe ! Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1. samyagdarzananuM lakSaNa tattvazraddhA : jo mANasa traNa tattvo prati zraddhAvAna hoya to mAnavuM ke AtmAmAM samyag darzana guNa prakaTelo che. e traNa tattvo che : paramAtmA, sadguru ane saddharma. . 1 49 jemaNe rAgadveSano samULanAza karyo che, je vItarAga banyA che ane sarvajJa che emane ja paramAtmA mAnato hoya, evA vItarAga sarvajJa paramAtmAe batAvelA mokSamArge cAlato hoya ane je vizuddha mokSamArgano upadeza ApatA hoya evA sAdhupuruSone ja sadguru mAnato hoya, ane vItarAga-sarvajJa dvArA batAvavAmAM AvelA ahiMsAmUlaka dharmane ja je saddharma mAnato hoya to samajavAnuM ke enI aMdara samyagdarzana-guNa pragaTa thayo che. e jIvAtmA samikatI che ! AvA zraddhAvAna AtmAne jyAre jinokta nava tattvonI samaja ane zraddhA utpanna thAya che, tyAre eno samyagdarzana guNa sudRDha thAya che ane samuvala bane che. A nava tattvo che - jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa. jema jema tame loko A nava tattvonuM vistArathI, UMDANathI adhyayana karatA jazo tema tamane sarvajJa vItarAga paramAtmA pratye prItibhAva vadhato jaze. jinazAsana prati zraddhA avicaLa banatI jaze. A nava tattvonI zraddhA e tamArA samyagdarzananuM lakSaNa che. eka vAta yAda rAkhavI, nava tattvonuM mAtra jJAna hovuM e samyagdarzana mATe paryApta nathI, jJAnanI sAthe zraddhA joIe. zraddhAyukta jJAna e jJAna che, anyathA ajJAna che. 2. samyagdarzanathI viparyAsa dUra thAya che H jyAre nava tattvo 52 jJAna mUlaka zraddhA thAya che, tyAre tattvaviSayaka koI viparyAsa raheto nathI. viparyAsa eTale viruddha jJAna, bhramAtmaka jJAna. aMdhArAmAM doraDuM joIne sApanuM jJAna thAya che ne ? nava tattvono yathArtha baudha tamAma viparyAsone dUra karI de che. viparIta jJAna dUra thaI jAya che. jema ke paramAtmAne nigraha-anugraha karanAra mAnato hato, jyAre paramAtmAne sarvajJa-vItarAga svarUpa samajI lIdhA to nigraha-anugraharUpa vipayasi-jJAna dUra thaI gayuM. pahelAM hiMsA ane AraMbha-samAraMbhathI bharapUra dharmane dharma mAnato hato. samyag darzanano prakAza prApta thatAM dharmanI pUrva bhramaNA tUTI jAya che ane ahiMsAmUlaka Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAvaka jIvana sarvajJa bhASita dharmane ja dharma mAne che. pahelAM AtmAne nitya yA to anitya mAnato hato; have samyagudarzananA prakAzamAM teno vipayasi dUra thaI jAya che ane te AtmAne "nityAnitya" mAne che. dravyathI nitya ane paryAyithI anitya mAne che. pUrve pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAzarUpa paMcabhUtomAM ja AtmAnI mAnyatA hatI, samyagdarzananI prApti thatAM paMcabhUtathI bhinna AtmAne mAne che. vipayasi dUra thaI jAya che. A rIte sarva tattvo aMge samakita draSTi jIvanuM jJAna spaSTa thaI jAya che. bhramaNAo dUra thaI jAya che. 3. asatu AgrahothI samyagadarzana mukta thAya che: samakti vRSTi jIva jevI rIte bhramaNAothI mukta thAya che tema khoTA AgrahothI paNa mukta thAya che. je mANasa ekAntavAdI hoya che te ja khoTA AgrahavALo hoya che. anekAntane samajanAro ane mAnanAro manuSya asata Agraha kadI ya karaze nahIM. samakitavRSTi manuSya anekAntavAdane mAne che! apekSAvAdane mAne che eTale khoTo Agraha kadI nahIM kare. hA, sAco Agraha jarUra karaze. jema "A caMpakalAla pitA ja che athavA mAmA ja che" evo khoTo Agraha to nathI karatAne ? paraMtu koI kahe ke "A caMpakalAla temanA beTAno bApa nathI....emanA bhatrIjAno pitA che.....to tame spaSTa inkAra karI dezo. tame AgrahapUrvaka kahezo ke, "caMpakalAla potAnA putranI apekSAe pitA che ane bhatrIjAnI apekSAe kAkA che." saMsAra-vyavahAramAM jevI rIte tame khoTI vAtano Agraha rAkhavo pasaMda karatA nathI, evI rIte samakitadraSTi puruSa tattvaviSayaka khoTA AgrahothI mukta thaI jAya che. "AtmA nitya che" evo Agraha thato nathI, tema AtmA anitya che" evo khoTo Agraha paNa thato nathI. paraMtu "AtmA nityAnitya che" evo sAco Agraha ene avazya thAya che. Ama to "AtmA dravyadRSTithI nitya che, ane payayavRSTithI anitya che." evo sAco Agraha thAya che; paraMtu koI kahe ke "AtmA payayavRSTithI nitya che ane dravyavRSTithI anitya che" to te nahIM mAne spaSTatayA InkAra karaze. samyagudarzana samucita apekSAo sAthe samanvaya sthApita kare che, paraMtu koI anucita apekSAo sAthe samanvaya sthApita karavAno prayatna kare che to te spaSTa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 bhAga - 1 niSedha karI de che. te asat Agraha nahIM kare, paNa sat Agraha avazya karaze. te yathArthavAdI thaze. AtmA.....paramAtmA.....paraloka Adi agama-agocara tattvonA viSayamAM mithyAdarzananA aMdhakAramAM je Agraho thAya che te tamAma Agraho samyagdarzanano prakAza prApta thatAM chUTI jAya che. 4. samyagadarzana vastunuM zuddha svarUpa batAve che: pratyeka vastunAM be svarUpa hoya che. zuddha ane azuddha. mithyAvRSTi jIva azuddha svarUpa jue che, eTale ke mAne che. samakitavRSTi jIva zuddha svarUpa jue che - mAne che. arthAt je vastu ke padArtha jevo hoya che tevo ja samakitavRSTi jue che ane bIjAMne batAve che. mithyAtvanA aMdhakAramAM je vastu jevI hoya che tevI dekhAtI ja nathI, to pachI batAvavAnI to vAta ja kayAM rahI? khoTuM joze, azuddha joze to azuddha batAvaze. sAcuM joze. zuddha joze to zuddha batAvaze. "kumArapALacaritra"mAM nAgapuranA zreSThI dhanadanI eka ghaTanA batAvavAmAM AvI che. AcAryadevazrI devacaMdrasUrijI khaMbhAtathI vihAra karatA nAgapura padhAyAM. nAgapuranA jaina saMghamAM apUrva ullAsa vyApyo. loko AcAryadivanAM pravacano sAMbhaLavA UmaTI paDyA. zrI somacaMdra muni temanI apUrva vidvattAthI ane vacanazaktithI ghaNA ja lokapriya banI gayA. A bAju nAgapuramAM dhanada nAme eka dhanADhya mANasa, je khUba moTo dAnavIra hato, vizALa parivAravALo hato, teNe TheraThera bhaMDAro saMtADI rAkhyA hatA; tenuM durbhAgya udayamAM AvyuM ne pariNAma svarUpe tenI samagra saMpatti cAlI gaI. eTaluM dAritrya AvI gayuM ke vizALa havelInI mAtra dIvAlo ja bacI; sarvasva vecAI gayuM. be TaMkanuM pUruM bhojana paNa maLatuM na hatuM. A samaye dhanada zeThane pelA Thera Thera saMtADelA bhaMDAro yAda AvyA. tenA manamAM ullAsa jAgyo. teNe e bhaMDAro bahAra kaDhAvyA. paraMtu eNe joyuM to sonAmahorone badale kALA kolasA hatA ! tenI chAtI besI gaI. te bhramita jevo thaI gayo. chatAM paNa potAnAM pApakarmono vicAra karatAM karatAM svastha thayo. havelInA eka khUNAmAM kolasAno Dhagalo karI dIdho. jo ke eka samaye te dhana bhaMDAra hato ! sonA mahoro hatI! dhanada dararoja e kolasA jue che ane potAnA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrAvaka jIvana durbhAgyane niMde che. te tenI suzIla patnIne kahe che - tAvanmatiH sphurati, valgati zAstramantaH, zaunDIryamullasati bhAti mahattvamucyaiH / yAvanmanoratha ratha prathitAdrimArge na pratikUlikatamatvamupaiti deva ! // manuSyanI buddhi tyAM sudhI ja ullasita rahe che ane zAstronI carcA cAle che. manuSyano garva tyAM sudhI ja uchaLe che ane manuSyanuM mahattva paNa tyAM sudhI ja dekhAya che, jyAM sudhI daiva (dubhagya) enA manoratha rU5 rathanA mArgamAM AvIne UbhuM rahetuM nathI. dhanada tenA parivAra sAthe samatApUrvaka dukhano samaya vyatIta karato hato. eka divasa somacaMdra munI vIracaMdra gaNInI sAthe gocarI mATe dhanada zeThane ghera pahoMcyA. e samaye dhanada zeTha parivAra sAthe havelInA bahAranA bhAgamAM beThA hatA. saunA caherA udAsa hatA. jANe badhAM ja bImAra paDI gayAM hoya tevAM jaNAtAM hatAM. badhAM mIThAnI rAba pI rahyAM hatAM. somacaMdra munivare A drazya joyuM. havelIne paNa aMdarabahArathI barAbara joI lIdhI. pachI temaNe vIracaMdra gaNIjIne pUchyuM : mahAtmA! A gRhastha ATalo samRddha hovA chatAM rekanidhananI jema kema jIvI rahyo che ? te rAjavInI mAphaka khAI-pI zake che. suMdara mUlyavAna vastro paNa paherI zake tema che !" vIracaMdra gaNIjIe kahyuM "munirAja ! tame sadA zrImaMtonA gharomAMthI gocarI lAvo cho eTale tamane nirdhanonI paristhitino aMdAja kyAMthI AvI zake ? tame koIka vAra nidhanonA ghera paNa bhikSA levA AvatA raho to vAstavika paristhitinuM jJAna thaI zake !" somacaMdra munie kahyuM "he mahAtmA! Apa A zreSThIne nirdhana-dukhI zA mATe kaho cho ? enA gharamAM to sonAmahoronA DhagalA paDyA che....huM joI zakuM chuM ne ?" somacaMdra muninI vAta sAMbhaLIne vIracaMdra muninI AMkho Azcarya- visphArita thaI gaI. temaNe dhImethI pUchyuM: "kyAM che e sonAmahoro?" somacaMdra munie izArAthI e DhagalA batAvyA. bAjumAM ja Ubhelo dhanada zreSThI baMne munivaronI vAto sAMbhaLe che. teNe vIracaMdrajIne pUchyuM : "gurudeva, A bAla munirAja zuM kahe che ?" vIracaMdra munie AkhI ya vAta kahI. dhanade paNa kolasAnA DhagalAo tarapha joyuM...tenA Azcaryano Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 pAra na rahyo. kolasA sonAmahoro banI gayA hatA ! pahelAM dhanadane je koyalA dekhAtA hatA te somacaMdra munine enA zuddha rUpe sonA mahoro dekhAtI hatI ! koyalA azuddha rUpa hatuM. durbhAgyathI sonAmahoro koyalAnA rUpamAM dekhAtI hatI. somacaMdra muninA puNyaprakarSathI sonAmahoro dekhAvA lAgI ! e ja rIte mithyAtva mohanIya karmanA udayathI vastunuM azuddha rUpa dekhAya che ane samyagdarzananA prabhAvathI vastunuM zuddha svarUpa dekhAya che. dhanada zreSThI harSavibhora thaI gayo; te somacaMdra muninA caraNomAM paDyo ane bolyo : "he munirAja, Apa kharekhara mahAna puNyazALI AtmA cho. Apa taruNa cho chatAM paNa Apano adbhuta prabhAva prakAzita thaI rahyo che. ApanA dRSTipAta mAtrathI ja je sonAmahoro koyalA banI gaI hatI te pharIthI sonAmahoro banI gaI. Ape A suvarNadAna ApIne mane ane mArA parivArane navuM jIvana arpI che. he mahAtmA, Apa eka bIjI kRpA karo; A sonAmahoronA DhagalAne Apa sparza karo, jethI te pharIvAra koyalA na banI jAya !" na 53 somacaMdra munie sonAmahoronA DhagalAne sparza karyo. dhanade e rAzi munivaronA jotAM ja bhaMDAramAM mukAvI dIdho. dhanada ane tenA piravArane ati AnaMda thayo. saunAM mukha khIlI UThyAM, hradaya ullAsamaya thaI gayAM. baMne munivaro sAthe dhanada paNa upAzraye yo, gurudevane vaMdana karIne gadgadita svare bolyo : "he pUjyavara ! ApanA ziSyanA prabhAvathI ja kolasAnuM sonuM banI gayuM ! A badhuM ja sonuM ApanuM che. mArA upara kRpA karo ane pharamAvo ke A sonAno vyaya kevI rIte karuM ?" AcArya bhagavaMte kahyuM : "mahAnubhAva ! A tAro kRtajJatA-guNa che. tuM eka bhavya jinAlayanuM nirmANa karI zake che." dhanada zeThe nAgapuramAM bhavya jinamaMdiranuM nirmANa karyuM ane AcAryazrI devacaMdra sUrIzvarajInA karAraviMdothI zrI mahAvIra bhagavAnanI pratimAnI pratiSThA karAvI. mithyAtva cAlyuM jAya che ane samyagdarzana guNa AtmAmAM prakaTa thAya che tyAre apUrva bhAvollAsa utpanna thAya che. jema ke koyalA sonuM banI gayA joIne dhanadane AnaMda thayo ! 5. samyagdarzana tIvra kaSAya dUra kare che H mithyAtva cAlyuM jAya che tenI sAthe anaMtAnubaMdhI kaSAya paNa cAlyA jAya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrAvaka jIvana mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo sAthe sAthe rahe che. jyAM mithyAtva tyAM anaMtAnubaMdhI kaSAyo ane jyAM anaMtAnubaMdhI kaSAyo tyAM mithyAtva ! anaMtAnubaMdhI kaSAya eTale krodha, mAna, mAyA ane lobha tIvra koTinA hoya che ! te AtmAne anaMta dukha ApanArA che. anaMta kALa saMsAranI durgatiomAM rakhaDAvanArA hoya che. eTalA mATe te anaMtAnubaMdhI kahevAya che. e rIte A cAra kaSAyo cAra prakAranA hoya cheH anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana. sauthI vadhAre tIvra hoya che anaMtAnubaMdhI kaSAya. 0 anaMtAnubaMdhI krodhane pahADanI phATa-kaMdarA samAna mAnavAmAM Ave che. pahADa phATI jAya ane phATa paDI jAya to dUra karavI keTalI muzkela hoya che ? anaMtAnubaMdhIno krodha Avo hoya che. anaMtAnubaMdhI mAnane paththaranA staMbhanI upamA ApavAmAM AvI che. paththarano taMbha tUTI zakaze paraMtu vaLaze nahIM. anaMtAnubaMdhI mAna AvA prakAranuM hoya anaMtAnubaMdhI mAyA vAMsanA mULa jevI hoya che. vAMsa kApavo saraLa hoya che. paraMtu vAMsanA mULane kApavuM ati duSkara hoya che. anaMtAnubaMdhI mAyA AvI hoya che. lAkha janma vItyA pachI paNa A mAyA dUra thatI nathI. anaMtAnubaMdhI lobha kRmirAga" jevo hoya che. kRmirAga evo raMga hoya che ke je dhovA chatAM paNa jato nathI. kapaDuM phATI jaze paraMtu raMga jaze nahIM. anaMtAnubaMdhI lobha evo hoya che. samyagudarzana AtmAmAM pragaTa thatAM, nathI rahetuM mithyAtva ane nathI rahetA tIvra kaSAyo-tIvra saMkaleSa. tIvra kaSAya dUra thatAM AtmAmAM upazama bhAva utpanna thAya che. kaSAyonI samaya-maryAdA baMdhAI jAya che. kaSAyo na karavA joIe, kaSAyo kharAba hoya che" e vAta AtmAne gamI jAya che. 6. samyagdarzana kamanI utkRSTa sthiti bAMdhavA detuM nathI jJAnAvaraNa Adi je ATha karmo che te badhAM karmonI jaghanya, madhyama ane utkRSTa sthiti hoya che. jaghanya eTale ochAmAM ochAM ane utkRSTa eTale vadhAremAM vadhAre. jema mohanIya karmanI utkRSTa sthiti (kAla) jIva 70 koDAkoDI sAgaropamanI bAMdhI zake che. (eka kroDa x eka kroDa = eka koDAkoDI) paraMtu kamanI A utkRSTa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 55 sthiti mithyAtvI jIva ja bAMdhe che, samyagdarzana-guNa prakaTa thatAM jIva utkRSTa sthiti bAMdhI zakato nathI. utkRSTa sthiti bAMdhavA mATe anaMtAnubaMdhI kaSAyo joIe; jo ke samyagdarzana thatAM A kaSAyo hotA nathI. eTalA mATe samakita dRSTi jIva antaH koDAkoDI sAgaropamanI ja sthiti bAMdhI zake che. eTale ke eka koDAkoDI sAgaropama paNa pUrI nahIM..... thoDIka ochI ! sabhAmAMthI : "sAgaropama" no artha zuM ? mahArAjazrI kALanuM eka virATa mApa che. jema so hajAra varSa, lAkha varSa....kroDa varSa bolIe chIe, evI rIte palyopama varSa, sAgaropama varSa bolAya che. palyopama ane sAgaropama tame tyAre ja samajI zakazo ke jo tamAro gaNitano viSaya sAro hoya. jenuM gaNita sAruM hoya teNe A mApa samajavuM joIe. samyagdarzanano A eka viziSTa prabhAva che. azubha bhAvonuM saMyamana kare che, zubha bhAvone jAgrata kare che. 7. samyagdarzana zubha AtmapariNAma rUpa che samyagdarzana-guNa AtmAno ja zubha pariNAma che. pariNAma eTale adhyavasAya-pariNAma eTale bhAva-AtmAno ja zubha bhAva che. samyagdarzana karmodayajanya nathI. te AtmAmAMthI pragaTa thAya che. samyagdarzanano A zubha bhAva traNa prakArano hoya che. aupazamika samyagdarzana kSAyopamika samyagdarzana kSAyika samyagdarzana aupazamika samyagadarzana samagra bhavacakramAM jIvane sarvaprathama je samyagdarzana prakaTa thAya che te "aupazamika" hoya che. mithyAtva naSTa thatuM nathI to anaMtAnubaMdhI kaSAyo naSTa nathI thatA. zAnta-upazAnta thaI jAya che. jeTalA samaya (eka antarmuhUta) sudhI A be upazAMta rahe che eTalA samaya sudhI samyagdarzana rahe che, ene aupamika samyagdarzana kahe che. eka antarmuhUrta pachI pharIthI mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM (sakriya) AvI jAya che - samyagdarzana cAlyuM jAya che. kSAyopAmika samyagdarzana mithyAtvanA keTalAka aMzono kSaya (nAza) thAya che ane keTalAka aMzono upazama thAya che, tyAre, je samyagdarzana prakaTa thAya che tene kSAyopamika samyagdarzana kahe Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrAvaka jIvana che. A samyagdarzana hajAro-lAkho varSo sudhI paNa rahI zake che. ane cAlyuM jAya to alpa kSaNomAM paNa cAlyuM jaI zake che. kSAyika samyagdarzana mithyAtvano ane anaMtAnubaMdhI kaSAyono saMpUrNa nAza thatAM je samyagdarzana utpanna thAya che tene kSAyika samyagdarzana kahe che. A kSAyika samyagdarzana eka vAra ja prakaTa thAya che. ane prakaTa thayA bAda kadI jatuM nathI. e AtmAmAM kadI paNa mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya AvatA ja nathI. samyagdarzanano zubha bhAva AtmAmAM hoya ane kadAca e samaye mRtyu AvI jAya, to jIvanI sadgati ja thAya che. samyagdarzanano ATalo aciMtya prabhAva che. sabhAmAMthI : zuM samyag darzana mAtra manuSyane ja thAya che ke anya jIvone paNa thAya che ? mahArAjazrI H cAre gatinA jIvone samyag darzana thaI zake che. nArakInA nAraka jIvone, tiryaMcagatinA pazu-pakSIone, devagatinA devone ane manuSyone samyag darzana thaI zake che. ApaNI mULabhUta vAta e che ke samyagdarzana vagara zrAvaka dharmanAM vrata grahaNa karI zakAtAM nathI. vratadhAraNa karanArAomAM samyagdarzana to hovuM ja joIe. samyagdarzana vagara grahaNa karelAM vrato niSphaLa jAya che; mithyAtvano agni vratone saLagAvI de,che. eTale ke mithyAtvanI sAthe vratono bhAva AtmAmAM TakI zakato nathI. saMyamA niyamAH sarve nAzyante'nena pAvanAH / kSayakAlAnaleneva pAdapAH phalazAlinaH // jevI rIte phaLothI bharapUra vRkSo pralayakAlIna agnithI baLIne nAza pAme che, tevI ja rIte pAvanakArI saMyama ane vratAdi sarva mithyAtvathI nAza pAme che. kahevAnuM tAtparya e che ke vratadhArI zrAvaka banavuM hoya to samyagdarzanavALA thavuM joIe. A samyagdarzana AtmAmAM che ke nahIM, tenAM lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che. jo pAMce lakSaNo che....dekhAtAM hoya to mAnavuM joIe ke AtmAmAM samyagdarzana che. Aja basa ATaluM ja ! Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana H 6 parama kRpAnidhi mahAnazrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmabiMdu" graMthanA tRtIya adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma batAvyo che. vizeSa dharma grahaNa karanArAonI yogyatA batAvatAM graMthakAre kahyuM ke samyag darzana tagara viratirUpa vizeSa dharma che tene grahaNa karavo joIe nahIM. kahevAnuM tAtparya e che ke je vyaktimAM samyagdarzana che te ja vizeSadharma grahaNa karI zake che. "mArAmAM samyagdarzana che ke nathI" eno nirNaya karavA mATe pAMca lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che. jo A pAMca lakSaNo jIvAtmAmAM dekhAtAM hoya, eTale ke jIva jAte ja A pAMce vAtonI anubhUti karato hoya, to samajavuM ke te samyag darzana che. pAMca lakSaNo graMthakAra maharSie A prakAre nirUpyAM che. prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyakitalakSaNaM tat // 1. prazama, 2. saMvega, 3. nirveda, 4. anukaMpA, 5. Astikya. A paMca lakSaNo che samyagdarzananAM. alpa yA vizeSa mAtrAmAM A pAMce lakSaNonI abhivyakti thavI joIe. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo javAthI A pAMce guNo AtmAmAM svataH prAdurbhAva pAme che. samyagdarzana sAthe A pAMce guNa joDAyelA che; mAtra abhivyakti vattI ochI hoI zake che. A guNa kriyAtmaka nathI, paraMtu bhAvAtmaka che; eTale te bIjAne na paNa dekhAya. te to mAtra sUkSma avalokanathI ja jANI zakAya che. Aja A pAMce lakSaNo vize ja kaMIka vistArapUrvaka vAto karIza. khUba ja mahattvapUrNa che A viSaya. ekAgra manathI sAMbhaLIne, buddhithI samajI levA prayatna karavo. dharmanA viSayamAM to "samyagdarzana"nI vAta mULabhUta pAyAnI vAta che. kAraNa dharmanuM mULa che samyagdarzana. samyagdarzana ane samakti - baMneno eka ja artha che. baMne eka ja arthanA dyotaka che. samyagdarzananuM prathama lakSaNa che prazamabhAva H jyAre samyagdarzana guNa AtmAmAM prakaTa thAya che tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyo Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 zrAvaka jIvana TakatA nathI, udayamAM AvatA nathI. tIvra kaSAyonI pariNati dUra thatAM ja AtmAmAM kaMIka zAnti anubhavAya che. kaSAya ghaTatAM prazamabhAva vadhe che, kaSAya vadhatAM azAMti-saMleSa vadhe che. alabatta samyagdarzananI sAthe apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjvalana kaSAyo to rahe ja che, A kaSAyono udaya thAya che. A kaSAyone kAraNe azAMti, saMkaleSa......vagere raheze. paNa tIvratA nahIM rahe. krodha, mAna, mAyA ane lobha raheze avazya, paraMtu tIvratara, tIvratama nahIM hoya. samakitavRSTi manuSya cittanI samatulA jALavI zake che. samayAnusAra ane bhAgyAnusAra paristhitio anukULa paNa hoya che ane pratikULa paNa. A bhinnatA vacce potAnA cittanuM saMtulana samakitI manuSya jALavI rAkhe che. te sukhaduHkhanA Avegone eTalA to vadhavA deto nathI ke jethI halacala pedA thAya, cittanuM saMtulana bagaDI jAya. magadha samrATa zreNika zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA ananya bhakta magadha samrATa zreNika samakitavRSTi jIva hatA. temane kSAyika samyagdarzana hatuM, eTale ke temanI AtmasattAmAMthI mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya sadAne mATe cAlyAM gayAM hatAM. sarvatra emanA samyagdarzananI prazaMsA thatI hatI. samrATa zreNikane uttarAvasthAmAM akalpita bhayAnaka duHkha AvI paDyuM. temanA ja putra koNike rAjyasattA hastagata karI lIdhI ane pitAne kArAvAsamAM keda karI dIdhA. tame kadAca magadhano itihAsa vAMcyo haze. atizaya romAMcaka ane dardamaya e itihAsa che. zreNikane koNika pratye agAdha prema hato! koNikano janma thayo tyArathI zreNikane tenA pratye anahada prema hato. jo ke koNikanI mAtA rANI celaNAne putra pratye prema na hato. kAraNa ke putra garbhamAM hato tyArathI ja celaNAne saMketa maLI gayo hato ke "A putra pitAno ghAtaka banaze!" eTale to janma thatAMnI sAthe ja celaNAe ene dAsI mAraphate nagara bahAra kacarAmAM nakhAvI dIdho hato. rANI celaNAno rAjA zreNika prati agAdha prema hato. e evo putra icchatI na hatI ke je pitAno ghAtaka bane. kamanI vicitratA juo ! putra pitAno ghAtaka thanAro che, pitA pratye ghora tiraskAra karanAro che, krUratAthI duHkha ApanAro che; enA pratye pitAne rAga che! moha che ! mamatA che ! A uparathI phalita thAya che ke jIvAtmA jenA upara WWW.jainelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 59 rAga kare, moha kare, te jIva e jIvAtmA pratye rAga kare, moha rAkhe evo niyama nathI. rAga kare che athavA dveSa paNa kare che. moha kare che athavA napharata paNa kare che. zreNikane putra koNika pratye rAga hato, paraMtu kozikane zreNika pratye dveSa hato, napharata hatI. hA, zreNika jANatA hatA, samajatA hatA ke "A rAgadazA sArI nathI....A putramoha sAro nathI." chatAM paNa te rAga karatA hatA. koNikanA manamAM rAjyanI lAlasA-rAjA banavAnI lAlasA prabaLa thatI gaI. teNe rAjyanA keTalAka maMtrIo ane senApatine pakSamAM laIne vidroha karyo. rAjA zreNikane kArAvAsamAM nAkhI dIdhA ane te rAjA banI gayo. pitAne kArAvAsamAM nAkhavA mAtrathI putrane saMtoSa na thayo, te roja pitAne cAbukathI mArato hato. e samaye zreNika prazamabhAvamAM rahetA hatA. temanA AtmAmAM samyagdarzana-ratnadIpa jhaLahaLI rahyo hato ne ? putranA hAthe mAra khAtI vakhate e kevuM ciMtana karatA haze ke jethI emanA manamAM koNika pratye roSa na thayo, krodha na Avyo ! jo ke zAstromAM AvuM koI ciMtana vAMcavAmAM AvyuM nathI, paraMtu AvuM ja kaMIka ciMtana karyuM haze ke, "he jIva ! saMsAranA samagra saMbaMdho mithyA che. tuM bhUlI jA ke "A mAro putra che, tuM A paNa apekSA na rAkha ke meM ene keTalo badho prema Apyo......ane e mArI sAthe Avo zatrutAbharyo vyavahAra kare che ? ene thoDuMka to vicAravuM joIe. tuM bIjAM pAse sahAnubhUtinI apekSA na rAkha. tuM sarva jIvo pratye maitrIbhAva dhAraNa kara. e vicAra ke "A vizvamAM mAro koI zatru nathI.....sarva jIvo mArA mitro che. duHkha ApanAra pratye paNa dveSa ka2vAno nathI. vAstavamAM he jIva, tuM ja mAro dosta che ane tuM ja mAro zatru che." "A zreNika mane mArato nathI, mArA zarIrane mArI rahyo che. zarI2ne mAravA do. huM zarIra nathI. zarIra nAzavaMta che. huM zAzvata chuM. mane koI mArI zakatuM nathI." sabhAmAMthI : ghora duHkhamAM zuM AvuM ciMtana thaI zake che ? mahArAjazrI H thaI zake che. samyagdarzana hoya to thaI zake che mAtra nAmanuM samyagdarzana nahIM, vAstavamAM samyagdarzana guNa AtmAmAM prakaTa thayo hoya to AvuM ciMtana thai zake che. samakitavRSTi jIvane "bhedajJAna" thai jAya che. AtmA ane zarIranI bhinnatAnuM jJAna thaI jAya che tyAre AvuM ciMtana sahajatAthI thAya che. samyagdarzanathI bhedajJAna : AtmAmAM samyagdarzana guNa prakaTa thatAM jaDa ane cetanano bheda samajAI jAya * Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO zrAvaka jIvana che. "zarIra jaDa che, AtmA cetana che" A vAta spaSTa thaI jAya che. enAthI zarIranuM mamatva tUTI jAya che. zarIranuM mamatva tUTI jatAM zarIranAM kaSTo sahana karavAM saraLa banI jAya che. ane kaSTa saraLatAthI sahana karI zakAya che tyAre tattva ciMtana karavuM sahaja banI jAya che. duHkhamAM paNa prazamabhAva.....upazamabhAva TakI rahe che samakita draSTi jIvane. koNika zreNikane cAbukathI mAre che, chatAM paNa zreNika upazama bhAvamAM rahe che. A prabhAva hato bhedajJAnano. chatAM paNa mRtyu samaye zreNikane prazamabhAva na rahyo. raudra dhyAna AvI gayuM, ane marIne te narakamAM gayA ! sabhAmAMthI AvuM kema banyuM? mahArAjazrI - kAraNa ke temaNe narakagatinuM AyuSyakarma bAMdhI lIdhuM hatuM. jIve je gatinuM AyuSyakrama bAMdhI lIdhuM hoya che, e gati anusAra mRtyunA samaye jIvanuM dhyAna" bane che. narakagatinuM AyuSyakarma bAMdhyuM hoya to maratI vakhate raudra dhyAna ja Avaze, ane raudra dhyAnamAM je AyuSya karma baMdhAya che te narakagatinuM ja baMdhAya zreNike samyaggadarzana pAmatA pUrve narakagatinuM AyuSya karma bAMdhI lIdhuM hatuM. AtmAmAM samyagadarzana pragaTa thAya e samaye jo AyuSyakarma baMdhAya che to devagatinuM ja baMdhAya che. A draSTie paNa samyadarzananuM mahattva samajavuM joIe. samyagadarzanathI saMvega bhAva jAge che eka vAta spaSTa rIte samajI levI ke samyaggadarzana AtmAno potAno guNa che. te guNa prakaTa thatAM keTalAka anya guNo svataH prakaTa thAya che. "saMvega"Avo svataH prakaTa thanAro viziSTa guNa che. "nirveda" "anukaMpA" vagere AvA guNo che. saMvega eTale mokSanI IcchAmokSanI icchA eTale AtmAnA vizuddha svarUpanI jhaMkhanA. A icchA tyAre ja utpanna thAya che ke jyAre AtmA ane mokSanuM svarUpa jANyuM hoya. jema jema AtmAnuM vizuddha svarUpa samajatA jaIe tema tema e svarUpane pAmavAnI IcchA vadhatI jAya. samakitavRSTi jIvane AtmAnuM zuddha svarUpa khUba game karmono koI prabhAva nahIM, kamanI koI viTaMbaNA nahIM, mAtra Atma svarUpamAM ja ramaNatA ! samakitadraSTi jIva AvI ramaNatA karavA mATe lAlAyita bane che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 61 jo ke A vAta aMtaHkaraNanI che, aMdaranI che. tenuM bAhyajIvana viSaya-kaSAya ane aneka pApothI bhareluM hoi zake che, paNa enA aMtaHkaraNanA UMDANamAM "saMvega"nA taraMgo laherAtA hoya. eTale ke samakitavRSTi jIvanuM bAhya ane AMtiraka rUpa bhinna bhinna hoya che. tenuM mana mokSamAM hoya che, tana saMsAramAM hoya che. tenA vicAra ane vyavahAramAM moTuM aMtara hoya che. A ja enA jIvanano moTo saMgharSa che. te potAnA vicArone vyavahAramAM kAryAnvita karI zakato nathI. e enI eka prakAranI vivazatA che. A vivazatA ene vadhu virakat banAvatI jAya che. samakitavRSTi vairAgI hoya che : - hA, samakitavRSTi jIva bhale bahArathI raMgarAgI dekhAto hoya, viSayavilAsIbhogI jaNAto hoya, paraMtu bhItaramAM te viSayavirAgI hoya che. viSaya sukho pratye te heya dRSTithI jue che ane vicAre che. jo ke AtmAmAM samyagdarzana guNa prakaTa thavA pUrve paNa vairAgya utpanna thAya che. je AtmAmAM sahaja vairAgya thAya che, te ja AtmA AdhyAtmika vikAsa sAdhI zake che ane samyagdarzananI viziSTa bhUmikA prApta karI zake che. vairAgya vagara samyagdarzana kevI rIte thai zake ? saMsAranAM vaiyika sukha haiya na lAge ane mokSanAM sukha upAdeya na lAge, tyAM sudhI samyagdarzana kevI rIte thAya ? samyagdarzananA prakAzamAM ja AtmA samagra saMsArane duHkharUpa ane mokSane sukharUpa joi zake che. duHkharUpa saMsAra pratye nathI raheto rAga, nathI rahetI Asakti. eTale ke samikata dRSTi jIvanA vicAromAM virakti AvI jAya che. bAhya jIvananA vyavahAramAM raMgarAga ane bhogopabhoga hoi zake che. virAgI jIva potAnA rAgadveSa ane mohane joi zake che joto rahe che, ane "mArA A rAga-dveSa ane moha sArA nathI,. tyAjya che" evuM samajato hoya che. A ja eno vairAgya che. bhagavAna RSabhadevanA putra bharata cakravartI rAjA hovA chatAM paNa vairAgI hatA. vipula karmanA udayathI bhoga-upabhoganI koi pirasImA na hatI; chatAM paNa te bhItarathI alipta hatA. te AtmAnA vizuddha rUpanA cAhaka hatA. pratidina teo ekAMtamAM AtmaciMtanamAM ramamANa rahetA hatA. thoDAka samaya mATe teo A bAhyabhautika duniyAthI dUra.....sudUra AdhyAtmika duniyAmAM cAlyA jatA ane tyAM anupama AnaMdano anubhava karatA. temano vairAgya emane sadaiva AtmabhAvamAM jAgrata rAkhato hato. A vairAgye ja emane darpaNa bhavanamAM vItarAga banAvI dIdhA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 samakitavRSTimAM atyaMta dayA hoya che H samakitavRSTi jIvamAM prazama, saMvega ane nirveda hoya che, te rIte atyaMta dayA paNa hoya che. duHkhI jIvo pratye tenuM hRdaya anukaMpAbharyuM rahetuM hoya che. zrAvaka jIvana jo ke A guNa-anukaMpA to samyagdarzana guNa prakaTa thavA pUrve jyAre jIva "carama pudgalaparAvartakAla" mAM Ave che tyAre prakaTa thAya che, eTale ke je jIvano saMsAra paribhramaNa kALa mAtra eka pudgalaparAvarta bAkI rahe che je jIva eka pudgalaparAvartakALanI aMdara aMdara ja mukti pAmanAro hoya che, te jIvamAM atyaMta dayA-anukaMpA pedA thAya che. sabhAmAMthI H pudgalaparAvartakALa kone kahe che ? mahArAjazrI : A adhyayanano viSaya che. "kAla" eka vizALa-vistRta viSaya che adhyayana mATeno. eka-be kalAkamAM A viSaya samajAvI zakAya tema nathI. "kAlalokaprakAza" nAme graMthanuM adhyayana karavuM paDe e samajavA mATe to. paraMtu aMtima pudgalaparAvarta" eTale ke muktimAM javA mATe eka nizcita samaya-maryAdA hoya che. jyAre jIva A samaya maryAdAmAM AvI jAya che tyAre tenAmAM ati dayAno guNa AvirbhAva pAme che. jema jema jIva muktinI najIka Ave che tema tema dayA-bhAvanA vikasita thAya che. jo ke gRhastha-manuSyanI dayA ni25rAdhI jIvo sudhI ja sImita rahe che. vratadhArI zrAvakanuM prathama vrata paNa - "huM niraparAdhI trasa jIvone jANI joIne mArIza nahIM" evuM hoya che. chatAM paNa samakitavRSTi jIva to aparAdhI jIvo pratye paNa dayALu hoya che. evuM jJAnI puruSoe kahyuM che. potAno aparAdha karanArAo pratye paNa teo azubha-akuzaLa vicAratA nathI ! aparAdhIonA aparAdhone mApha kare che. duHkhInAM duHkha dUra karavAnI temane tIvra icchA hoya che; kAraNa ke teo bIjAnAM duHkha joIne duHkhI thAya che. bIjA jIvomAM duHkha dUra thavAthI teo samaje che ke temanAM ja duHkha dUra thaI gayAM che. bIjA jIvonAM duHkho dUra karIne teo sukhano anubhava kare che. potAne samakitavRSTi mAnanArA lokoe AtmanirIkSaNa karavuM joIe: "mArAmAM A prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA che ke nathI. jo A guNo nathI to pachI mArAmAM "samyagdarzana guNa" prakaTa thayo nathI ne ?" AvuM AtmasAkSika ciMtana karavuM joIe. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 samakitavRSTi jinavacanane ja satya mAne che, ApaNI zraddhAne ya zAstrasRSTithI pArakhI levI joIe. "te ja satya che ane niHzaMka che, je jinezvara bhagavaMtoe kahyuM che." A zAstrasRSTinI zraddhA che. vItarAga bhagavaMtonAM vacanone ja satya mAno cho ne ? temanAM vacanomAM zaMkA to nathI ne ? 63 jo tame vItarAganA vacanone ja satya mAnatA ho to duniyAnA bIjA rAgIdveSI devonI pAse temanA prabhAvothI prabhAvita thaine jatA to nathI ne ? jo vItarAga paramAtmA pratye ApaNA hRdayamAM niHzaMka zraddhA che to pachI bIjA devo pAse javAnI zI jarUra che ? eka gAmamAM amArUM cAturmAsa hatuM. eka jaina yuvake tenA jIvananI eka romAMcaka ghaTanA saMbhaLAvI hatI. e yuvaka upara koI duSTa devano prabhAva paDyo hato. te anyamanaska banI gayo hato. e gAmamAM eka musalamAna phakIra raheto hato. ane te khUba moTo mAMtrika hato. A yuvaka e phakIra pAse pahoMcI gayo. yuvakanA lalATa upara kesaranuM tilaka hatuM. phakIre kahyuM : "tuM ahIM zA mATe Avyo che ?" yuvake potAnI takalIpha jaNAvI. phakIra hasavA lAgyo. teNe kahyuM : "tArI vAta meM sAMbhaLI lIdhI; huM tane pUchuM chuM ke tuM mArI pAse zA mATe Avyo che ?" yuvake kahyuM : "Apa mane koI maMtra-taMtra Apo to mane sAruM thaI jAya." phakIre kahyuM : "bhAI, tuM jaina che ne ? zuM tArI pAse navakAra maMtra nathI ? tenI ArAdhanA kara. AnAthI moTo koI maMtra mArI pAse nathI." yuvake kahyuM H "phakIranI vAta sAMbhaLIne mane zarama AvI. huM cUpacApa ghera Avyo ane ati bhaktibhAvathI zrI navakAramaMtrano jApa karavA lAgyo, ane daivI upadrava zAMta thaI gayo." jinavacana pratye jo tamane niHzaMka zraddhA hoya, pUrNa vizvAsa hoya to tame loko jinavacana ane jinazAsana sivAya kyAMya paNa zraddhAvanata thazo nahIM. sabhAmAMthI : jinavacanomAM - vItarAga vANImAM zaMkA to nathI hotI paraMtu jijJAsA to thai zake che ne ? mahArAjazrI H dareka vAtane, hara tattvane sAcA arthamAM samajavA mATe zaMkA paNa karI zako cho ! zaMkA kaho, prazna kaho, jijJAsA kaho A badhuM eka ja che. joie Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana 64 mAtra tattva samajavAnI bhAvanA. kadI kadI evuM paNa bane che ke ApaNI alpa buddhi koI tattvane yathArtha rUpamAM samajI zakatI nathI. e samaye evuM na bolavuM ke-"A mArI vAta samajamAM AvatI nathI eTale huM mAnato nathI. huM je samajIza e ja mAnIza." pUrNa puruSe batAvelI badhI vAto apUrNa manuSya potAnI alpa buddhithI kevI rIte samajI zake? bIjI vAta -eka vAta ApaNe be divasa pahelAM, be varSa pahelAM samajyA na hatA te Aja samajI zakIe chIe. buddhi koIka vAra maMda to koIka vAra tIvra thatI rahe che, kAraNa ke buddhino AdhAra "matijJAnAvaraNa karma"no kSayopama hoya che. kamano kSayopama sadA eka dhAro raheto nathI. kadIka vattA ochA pramANamAM rahe che, eTalA mATe jyAM buddhi aTakI jAya tyAM zraddhAno Azraya lo. buddhi ane zraddhAnA AdhAre mokSa mArga upara cAlavAnuM che. paramAtmA jinezvara devanA dharmazAsananuM tattvajJAna khUba gahana che. jo e tattvajJAna pAmavAnI tamannA hoya, buddhi hoya, samaya hoya ane jJAnI puruSano saMyoga hoya to avazya tattvajJAna pAmavA prayatna karavo joIe. jema jema tame e tattvajJAna pAmatA jazo tema tema jinezvara bhagavaMto prati tamArI zraddhA paripuSTa thatI jaze. tame niHzaMka thaI jazo. jinazAsana pratye tamAro ahobhAva vadhI jaze. samyagradarzananuM mULa paramAtmaprIti : jina zAsananAM zrAvaka-zrAvikAo jo ke buddhizALI che. ane pachI te tattvajJAnI banI jAya to? zramaNa gavAna mahAvIranA samayanAM zrAvaka zrAvikAonA vRttAMta Agama graMthomAM vAMco cho to evA tattvajJAnI zrAvaka-zrAvikAonA vRttAMto jANavA maLe che. AnaMda zrAvaka, sadAlaka...vagere zrAvako, ane sulasA, revatI..jayantI vagere zrAvikAo kevAM tattvajJa hatAM? kevI apUrva hatI temanI zraddhA ane abhuta. paramAtmaprIti ? sulasA zrAvikAnI eka ghaTanA saMbhaLAvuM chuM. bhagavAna mahAvIradeva prati ananya zraddhA rAkhanAra eka parivrAjaka (saMnyAsI) hato; tenuM nAma hatuM aMbaDa. aMbaDa mahAna IndrajAlika hato, viziSTa jJAnano dhAraka hato. eka vAra teNe bhagavAnane kahyuM? - "bhagavaMta, huM rAjagRhI jAuM chuM. mArA lAyaka koI sevA hoya to kahevAnI kRpA karo." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 65 bhagavAne kahyuM "aMbaDa, tyAM sulasA zrAvikAne "dharmalAbha" kaheje." AMbaDe natamastaka thaIne AjJAno svIkAra karyo ane rAjagRhI tarapha cAlyo; paraMtu enA manamAM sulasA saMbaMdhI aneka vicAro AvavA lAgyA. "sulasA eka sAmAnya zrAvikA che. alabatta, e zrImaMta gharanI che, vratadhArI che. paraMtu AvI to ghaNI zrAvikAo che chatAM paNa sarvajJa, vItarAga evA bhagavaMte sulatAne ja "dharmalAbha" kahevAnuM kema kahyuM? sulatAmAM evI kaI viziSTatA che ke jethI te bhagavAnanA ddayamAM sthAna pAmI zakI ? mAre A vAta zodhI kADhavI paDaze." teNe sulatAnA paramAtma-premanI parIkSA levAno vicAra karyo. rAjagRhInA cAra nagaradvAronI bahAra cAra rUpa dharavAnI yojanA vicArI kADhI. eka dvAra upara teNe brahmAnuM rUpa banAvyuM. indrajAlika hato ne? nagaramAM brahmAjInA AgamananI vAta AganI jema phelAI gaI. hajAro strI-puruSa brahmAjInAM darzana karavA AvyAM; na AvI eka sulatA. bIjA daravAjA upara aMbaDe viSNu bhagavAnanuM rUpa banAvyuM. nagaramAM vAta vAyuvege phelAI gaI. hajAro nara-nArI viSNu bhagavAnanAM darzana karavA pahoMcI gayAM; na gaI eka sulasA. trIje daravAje aMbaDe zaMkaranuM rUpa karyuM. nagaranAM hajAro strI-puruSa bhagavAna zaMkaranAM darzana karavA UmaTyAM. eka mAtra sulasA na gaI. aMbAnA ddhayamAM sulatA prati nirmaLa bhaktibhAva vadhavA lAgyo. cothe daravAje AMbaDe paccIsamA tIrthaMkaranuM rUpa karyuM. AkhAya nagaranA loko darzana karavA gayA, paraMtu sulasA na gaI ! tyAre aMbaDane sulatAnA bhavya paramAtma premanI pratIti thaI. aMbaDa vicAre che : "vAstavamAM tulasA zramaNa bhagavAna mahAvIradevathI ja paritRpta che, emanA pAvana caraNomAM ja samarpita che, enA hRyamAM anya koI deva devIne sthAna nathI. tenA manamAM eka mAtra vItarAga svarUpanI ja cAhanA che." ane aMbaDa parivrAjaka sulasAne ghera pahoMcyo ane sulasAne bhagavAnano "dharmalAbha kahyo tyAre sulasA kevI bhAvavibhora thaI gaI haze..kevAM enAM romeroma vikasvara thaI gayAM haze ane AMkhomAMthI kevAM harSAzruo vahevA lAgyAM haze..... A badhuM jovA mATe eka mAtra aMbaDa ja bhAgyazALI banyo haze. ane e joIne tenA mananuM pUrNa samAdhAna thayuM haze ke bhagavAne sulasAne zA mATe dharmalAbha kahevaDAvyA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana samyagdarzananuM mULa che paramAtma-prIte. avihaDa paramAtmaprIti hoya to koI paNa samyagdarzanane halAvI zakatuM nathI. na koI bhaya halAvI zake che ke na koI lAlaca, bhaya ane lAlaca sAme aDaga rAkhanAra tattva che prema. na 66 samakitavRSTi jIva duHkhothI nirbhaya : samakita sRSTi paramAtmapremI hoya che, AthI tene 5ramAtmA-nirdezyA karma siddhAnta upara vizvAsa hoya che. pApakarmonA udayathI duHkha Ave che ane puNyakarmonA udayathI sukha maLe che; e jinakathita siddhAnta upara ene zraddhA hoya che. "jo mArAM puNyakarmano udaya haze to koI mane duHkhI karI zakaze nahIM, ane jo mArAM pApakarmano udaya haze to koI mane sukhI karI zakaze nahIM." A siddhAMtane AtmasAt karanAra samakitavRSTi jIva duHkha AvatAM gabharAto nathI ane sukha AvatAM abhimAna karato nathI. eka vAta na bhUlo, graMthakAra maharSie pahelethI ja kahyuM che ke vrata dhAraNa karanArAe samakti vRSTi thavuM anivArya che. eTale je jIve samyagdarzana prApta karyuM hoya te jIva ja vratadhArI banI zake che. Avo niyama kema batAvavAmAM Avyo ? AvI zarata kema rAkhI ? zuM tame loko kaMI vicAro cho ? vratapAlanamAM dRDhatA joie. manano nirbaLa mANasa vratapAlana karI zakato nathI. manano DhIlo mANasa duHkha AvatAM vratano bhaMga karI zake che. koI sukhanI lAlaca AvatAM vratabhaMga karI zake che. samyagdarzana guNa prApta thatAM mANasa dRDha bane che. zraddhA ja enI apUrva zakti hoya che. A zaktithI ja te vratapAlanamAM samartha banI zake che. gujarAtano rAja siddharAja moTI uMmarano hovA chatAM paNa niHsaMtAna hato. rAjArANIne A vAtanuM duHkha hatuM. baMnene putra prAptinI tIvra jhaMkhanA hatI. kalikAla sarvajJa AcArya hemacaMdra sUrIzvarajI jevA mahAna gurudevano ene paricaya hato; chatAM paNa siddharAja somanAtha mahAdeva pAse gayo hato ! koDInAranI aMbAdevI pAse paNa gayo hato, putra prAptinI jhaMkhanA paripUrNa karavA mATe ! kAraNa ke siddharAja samakita na hato. jinavacano pratye tenA hRdayamAM pUrNa zraddhA na hatI. jyAre kumArapALa sativRSTi hato tethI to kaMTakezvarI devIe bhaya batAvyo, trizULa prahAra karyo chatAM teNe devIne pazubalidAna na ApyuM. te potAnA vratonA pAlanamAM dRDha rahyA. pratyeka vratanA pAlanamAM bhaya ane lAlaca Ave che. dRDhatA vagara vratapAlana thai zakatuM nathI. sAMbhaLo, keTalIka saMbhAvanAo batAvuM chuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bhAga - 1 I paheluM vrata che - jANI joIne koI niraparAdhI trasa jIvane na mAravAnuM. mAnI lo ke tamAre koI saMtAna nathI ane tamane saMtAnanI tIvra icchA che. tame koI paNa pIra-phakIra yA devI-devatAnI pAse gayA. ane tamane kahevAmAM AvyuM. "eka pazunuM balidAna caDAvavuM paDaze. ame caDAvI daIzuM. tamAre paisA ApI devAnA." jo tamArAmAM draDhatA nahIM hoya to tame pazubali caDAvIne vratabhaMga karI dezo. - bIjuM vrata che asatya na bolavAnuM - paraMtu koI snehIe yA mitre khoTI sAkSI ApavAnuM dabANa karyuM athavA koIke moTI lAMca ApIne Apane jUThuM bolavAnuM kahyuM to ? athavA tamane bhaya lAgyo ke - jo huM jUThuM nahIM boluM to AphatamAM phasAI jaIza - jo tamArAmAM draDhatA nahIM hoya to tame vrata bhaMga karazo. - trIjuM vrata che corI na karavAnuM. paraMtu tamArI sAme evA saMjogo upasthita thayA ke jo tame corI (smagalIMga) karo cho to tamane traNa-cAra lAkha rUpiyA maLe che....kaho, tame vratamAM draDha rIte TakI rahezo ? i cothuM vrata che svadArasaMtoSa ane parastrI tyAganuM. mAnI lo ke tamArI sAme evo prasaMga Avyo, ekAMtamAM koI suMdara parastrIe tamane saMbhoga mATe prArthanA karI....... zuM tame vratamAM draDha rahI zakazo? rUpa ane sauMdaryanI lAlaca sAmAnya nathI hotI. v pAMcamuM vrata che parigraha parimANanuM. tame vrata lIdhuM hoya daza lAkhanA parimANanuM, puNyakarmanA udayathI tamArI pAse daza lAkha rUpiyA AvI gayA. haju paNa bIjA daza-vIsa lAkha AvI zake tema che, zuM tame kamAvAnuM baMdha karI zakazo ? A to mAtra aNuvrato aMgenAM bhayasthAno batAvyAM. guNavrata ane zikSAvrato aMge paNa aneka bhayasthAna che. jo tamAruM samyagadarzana pakuva haze to ja tame sArI rIte vratapAlana karI zakazo. eTalA mATe samyagdarzanane draDha rAkhavA mATe jAgRti rahevI joIe. samyaggadarzana lupta thavuM na joIe. A rIte zrAvaka dharmanAM bAra vrato ApatA pahelAM saguru vrata levA tatpara thayelA mahAnubhAvamAM samyagadarzana che ke nahIM e jue che. jo samyagu darzana na hoya to prathama to samyagdarzana-guNa prakaTa karavAno upadeza Ape che, eTale ke zraddhAvAna banAve che. zraddhAvAna-samakitavRSTibanelA manuSyane sarva prathama gurue kevo upadeza Apavo joIe e vAta have graMthakAra AcAryazrI batAvaze. Aja ATaluM ja. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 pravacana : 7 parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadra sUrIzvarajIe svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma nirUpyo che. A vizeSa gRhasthadharma evI vyaktine Apavo joIe ke jethI e jIvAtmAnuM AtmakalyANa thAya; A viSayamAM graMthakAra AcAryazrIe kahyuM che ke je jIvAtmA samyadRSTi hoya tene ja viziSTa gRhasthadharma Apavo joIe. samyagdaSTi jIvAtmAno paricaya TIkAkAra AcAryazrIe be zabdomAM ja Apyo che - bhavya ane bhavabhIru ! samyagdaSTi AtmA, bhavya ane bhavabhIru : "bhavya" no artha che mokSamAM javAnI yogyatAvALo ! saMsAranA tamAma jIvo mokSamAM javAnI yogyatAvALA hotA nathI. je yogyatAvALA hoya che te 'bhavya' kahevAya che, je yogyatA vagaranA hoya che te 'abhavya' kahevAya che. Ama saMsAramAM be prakAranA jIva hoya che bhavya ane abhavya. -- bhavya jIva koIka kALe mokSamAM jaze, jyAre abhavya jIva kadIya mokSe jaze nahIM. tamArA manamAM jijJAsA utpanna thaze ke - "huM bhavya chuM ke abhavya ?" A jijJAsAnuM samAdhAna to viziSTa jJAnI puruSa ja karI zake che; chatAM paNa evuM kahevAmAM Ave che ke je jIvAtmAnA manamAM evI ciMtA rahetI hoya ke "huM bhavya chuM ke abhavya ?" te jIvAtmA bhavya hoya che ! abhavya jIvane AvI ciMtA ja thatI nathI. jo ke bhavya jIva ja samyagdaSTi hoya che. abhavya jIva sadaiva mithyAvRSTi hoya che. samyadRSTi jIva bhavya ja hoya che. viziSTa gRhastha dharma svIkAranAra manuSya "bhavabhIru" hovo joIe. "bhavabhIru" eTale bhavabhramaNathI DaranAro. have mAre saMsAranI cAra gatiomAM janma-maraNa pAmavAM nathI" Avo vicAra sadaiva Takavo joIe. Avo manuSya saMsAramAM bhaTakAvanArAM pApothI bacavAno prayatna karato raheze. vratamaya gRhastha dharma svIkAranAra manuSya Avo "bhavabhIru" hovo joIe. bhavabhIru manuSya ja sAcA arthamAM vratamaya viziSTa gRhastha dharmanuM pAlana karI zake che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 69 Avo bhavya ane bhavabhIru manuSya jyAre dharma pAmavAnI IcchAthI sadguru pAse Ave tyAre sarvaprathama ene sadguru sAdhudharmano upadeza Ape che ! graMthakAra AcAryazrI kahe che : uttamadharmapratipattya sahiSNosvatkathanapUrvamupasthitasya vidhinA'NuvratAdidAnam / prathama upadeza sAdhudharmano H tamArI dukAnamAM koI sAro zrImaMta grAhaka Ave to tame prathama to ene uttama mAla batAvazone ? e rIte amArI pAse bhavya ane bhavabhIru jevo suyogya dharmagrAhaka Ave to amAre ene prathama to uttama dharma ja batAvavo joIe ! uttama dharma che - sAdhudharma, zramaNadharma. kAraNa ke sAdhudharma dvArA ja sarva karmono nAza thai zake che. A dRSTie, karma kSayanI dRSTie sAdhudharmanI uttamatA che. sAdhudharma mATe TIkAkAra AcAryazrIe kahyuM che ke : - "sarva karma virecaka." sAdhudharma sarva karmono virecaka che, eTale nAza karanAra che. bhavya ane bhavabhIru jIvAtmAne sarvaprathama sAdhudharmano upadeza ApavAnI jinAjJA che. sAdhudharmanuM vivecana vistArathI karavAnuM che. sAdhudharmanuM svarupa samajavAnuM che. sAdhudharma pAlananuM phaLa batAvavAnuM che. sAdhujIvanano AnaMda batAvavAno che. evI miSTa bhASAmAM, karuNApUrNa hRdayathI A vAto karavAnI che ke sAMbhaLanAra AtmA sAdhudharma pratye AkarSita thai jAya, ane sAdhudharmanuM pAlana karavAnI jo tenAmAM kSamatA hoya, zakti hoya to te sAdhudharmano svIkAra paNa karI zake. keTalAka lokonI mAnasika sthiti evI hoya che ke halakA prakArano mAla pasaMda AvatAM uttama prakArano mAla pasaMda karatA nathI. temane mana to "je manane gamyuM te uttama." evo siddhAMta hoya che. jaTAzaMkarane penTa paheravAnI IcchA thaI. te penTa levA eka moTA sToramAM gayA. selsamene jaTAzaMka2ne paccIsa rUpiye mITaravALo penTapIsa batAvyo. DIjhAIna ane kalara sArA hatA. jaTAzaMkare penTapIsa kharIdI lIdho. rUpiyA ApavA mATe teNe potAnA gajavAmAMthI so-sonI noTonuM eka baMDala kADhyuM ane emAMthI so rUpiyAnI eka noTa ApavA gayo; selsamene jaTAzaMkara pAse ATalA badhA rUpiyA joine vicAryuM : "A grAhaka zrImaMta che. huM tene so rUpiye mITa2no penTapIsa batAvuM." :: Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana teNe eka mUlyavAna penTapIsa batAvIne jaTAzaMkarane kahyuM : "tamAre to A penTapIsa levo joIe ! A so rUpiye mITarano penTapIsa che!" jaTAzaMkare kahyuM: "je penTapIsa meM lIdho che te have tame levA icchatA ho to huM doDhaso rUpiye mITaranA bhAve ApIza, samajyA ? selsamenane aphasosa thayo ke, "jo meM pahelethI ja so rUpiye mITaranA bhAvano penTapIsa batAvyo hota to A laI leta...." manuSyanI eka prakAranI A manovRtti hoya che. jJAnI puruSoe manuSyanI manovRttine jANIne A vidhAna karyuM che ke dharmanA sArA grAhakane sarva prathama zreSTha dharma batAvavo. vistArathI sAdhudharmanI vivecanA karavI. grAhakanA manane sparze evI vivecanA karavI. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM sAdhudharma svIkAravAnI IcchA jAgavI joIe. hA, sAdhudharma svIkAravAnI zakti na hoya ane svIkAra na kare e judI vAta che, sAdhudharma sAthe tenuM AkarSaNa hovuM joIe. sAdhudharma svIkAravAmAM azakti kema? sAdhudharma sAro lAge, upAdeya lAge to paNa jo kadAca jIvAtmA vaiSayika sukhonI pipAsAvALo hoya ane kezaluMcana pAdavihAra vagere kaSTothI Darato hoya to te sAdhudharma svIkAraze nahIM. kSamA, namratA, saraLatA Adi guNonuM pAlana karavAnI azaktine kAraNe paNa sAdhudharma svIkAraze nahIM. sabhAmAMthI - je vAta sArI lAge teno svIkAra to karavo ja joIe ne? mahArAjazrI - evo niyama nathI. sAruM lAgavuM yA kharAba lAgavuM e mananA kSetranI vAta che. jyAre pAlana karavuM mAtra mananI vAta nathI. mana, vacana ane zarIra traNanI vAta che. sAdhudharmanA pAlanamAM jevI rIte mananI draDhatAnI jarUra hoya che tevI rIte tananI, zarIranI draDhatA paNa apekSita che. evo niyama nathI ke jenuM mana draDha hoya tenuM zarIra paNa draDha ja hoya, draDha manobaLa vALAonAM zarIra kamajora jovAmAM Ave che. bIjI vAta che mananI. je manane saMsAranAM bhautika, vaiSayika sukho sArAM lAge che te mana koka koka vAra mokSanI icchA paNa kare che ! te sAdhudharmane paNa cAhe sabhAmAMthI be virUddha icchAo eka manamAM rahI zake che? mahArAjazrI : hA, tamane paisA kamAvAnI IcchA thAya che ne? temaja dAna Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 71 ApavAnI eTale ke tyAga karavAnI IcchA paNa thAya che ne ! tamane khAvAnI IcchA thAya che tema koika vAra tapa karavAnI IcchA paNa thAya che ne ? e rIte manamAM saMsAranAM sukhonI IcchA ane sAdhudharmanI icchA, A baMne icchAo eka sAthe manamAM rahI zake che. eka icchA koIka vAra prabaLa bane che to bIjI icchA maMda paDI jAya che. viSaya-sukha bhogavavAnI IcchA prabaLa bane che to sAdhudharma svIkAravAnI IcchA maMda paDe che. saMsAra sukhonI prabaLa icchA sAdhudharmanI upAdeyatA samajavA chatAM paNa jIvane sAdhudharma svIkAravAnI IcchA maMda paDe che. saMsAra sukhonI prabaLa icchA sAdhudharmanI upAdeyatA samajavA chatAM paNa jIvane sAdhudharma svIkAratAM roke che. - 1 eka paNa vaiyika sukhanI IcchA jo tIvra banI jAya che to sAdhudharma ja nahIM, koI paNa dharmanI ArAdhanAmAM mana lAgatuM nathI. zreSTha dharma gurudharmano saMyoga maLavA chatAM paNa AtmakalyANanI pravRttimAM mana lAgatuM nathI. siddharAjanI putraprAptinI tIvra icchA : gujarAtano rAjA siddharAja (vi.nI agiyAramI sadI) niHsaMtAna rahyo. vRddhAvasthAmAM A vAte te khUba vyathita raheto hato. tenI paTTarANI paNa khUba duHkhI hatI. vizALa rAjya, vipula saMpatti ane rogahIna zarIra hovA chatAM te duHkhI hato. zrI hemacaMdrAcArya sUrIzvarajI jevA kalikAlasarvajJa jevAnuM sAnnidhya prApta thayuM hovA chatAM te duHkhI hato, vyagra raheto hato. eka divasa rANIe tene kahyuM : "he nAtha, je vAta karmane AdhIna hoya che temAM zoka karavo nirarthaka che. ApaNA upara devono anugraha nathI. ApaNA bhAgyamAM putrasukha nathI. pUrvajanmamAM evuM puNyakarma karyuM nahIM hoya.....to pachI enuM phaLa kyAMthI maLe ? chatAM paNa putraprApti mATe Apa ATaluM to avazya karo. 1. gurujano pratye vadhu bhaktibhAva rAkho. 2. devonI dviguNita pUjA karI. 3. icchita phaLa ApanArI tIrthayAtrAo karo. A pramANenI vividha dharma ArAdhanAthI kadAca putra prAptinuM sukha maLI zake. siddharAjane rANInI vAta pasaMda paDI gaI. teNe tIrthayAtrA karavAno nirNaya karyo. te gurudeva zrI hemacaMdrasUrIzvarajI pAse gayo ane vinayapUrvaka temane tIrthayAtrA mATe sAthe cAlavA AmaMtraNa ApyuM. AcAryadeve e nimaMtraNano svIkAra paNa karI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 lIdho ! putraprApti mATe tIrthayAtrA H rANIe keTaluM sarasa mArgadarzana ApyuM ? "putranuM sukha pAmavuM hoya to dharmanI ArAdhanA karo. gurubhakti, tIrthayAtrA ane devapUjA karo !" ane jyAre rAjA siddharAje AcAryadeva hemacaMdrAcArya sUrIzvarajIne sAthe AvavA prArthanA karI to gurudeve svIkRti paNa ApI dIdhI ! tIrthayAtrA pAchaLano uddezya zuM gurudeva nahIM jANatA hoya ? avazya jANatA ja haze. paraMtu sAMsArika sukho mATe paNa dharma ja karavAnI jinAjJA che. pApano niSedha che, dharma karavAno ja upadeza che, artha ane kAma paNa dharmathI ja prApta thAya che. sujJa gItArtha AcAryadevoe zAstromAM Thera Thera A prakAranA dharmano ja upadeza Apyo che. saMsAranAM sukha pAmavA mATe dharma ka2vAno ja upadeza ApavAmAM Avyo che. sabhAmAMthI : dharma to mokSa pAmavAnA AzayathI ja karavo joIe ne ? mahArAjazrI : to pachI artha ane kAma (bhoga sukha) pAmavA mATe pApa karavAM joIe ? artha (paisA) ane bhoga sukha pApa karavAthI maLe che ke dharma AcaravAthI ? eka vAta spaSTa samajI lo ke "mokSa pAmavA mATe ja dharma ka2vo joIe " evo upadeza ApIzuM to jene mokSanuM jJAna nathI, jene mokSa pAmavAnI IcchA nathI, evA ajJAnI jIvo evuM samajaze ke "dharma to emane mATe che ke jemane mokSa prApta karavo che. ApaNane to mokSathI koI matalaba nathI......tethI dharma sAthe zuM levA devA ?" AvA loko dharmano mArga choDIne pApanA mArge cAlavA lAgaze. zrAvaka jIvana * jo hemacaMdracAryajI siddharAjane kahI deta ke "rAjan, putra prApti mATe tIrthayAtrA ka2vI na joIe. putrasukhanA uddezyathI guru bhakti na karavI joIe. putra sukhanA lakSyathI devapUjA paNa na karavI joIe." to siddharAja zuM karata ? ane gurudeve AvuM kema kahyuM nahIM ? putrasukhanA uddezyathI rAjA tIrthayAtrAe jaI rahyo hato. e tIrthayAtrAmAM hemacaMdrAcAryajI zA mATe sAmela thayA ? jo A prakAranI tIrthayAtrA jinAjJAthI viparIta hota to emanA jevA sarvajJa sadRza AcArya e tIrthayAtrAmAM joDAta ja nahIM. jo rANI rAjAne putra prApti mATe dharmano mArga na batAvata to ane AcAryadeva potAnI anumati na Apata to, saMbhava che ke siddharAja koI mAMtrika, tAMtrika yA kApAlikanI pAse jAta ane koIka pApapracUra prayoga karI besata. agara bIjA lagna karI deta. athavA to vartamAna samayanI jema putra prApti mATe strInI yonimAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 73 bIjA puruSanuM vIrya prakSipta karIne garbhAdhAna karAvavAmAM Avata.....Avo koI anaitika, kutsita prayoga rAjA karAvI leta. - eTalA mATe jJAnI puruSoe kahyuM che ke je manuSyanA manamAM mokSanI ruci che, athavA mokSa pratye dveSa nathI; evA mANaso artha ane kAma mATe paNa dharma kriyA karI zake che. temanI dharmakriyA viSakriyA nathI, garala kriyA nathI. tIrthayAtrAthI siddharAja zAsanarAgI banyo : AcAryadeva sAthe siddharAja saparivAra zatruMjaya girirAja upara pahoMcyo. girirAjanAM darzanathI siddharAja romAMcita thaI gayo. girirAja upa2 jaIne teNe bhagavAna RSabhadevanAM darzana karyAM. tenA hRdayamAM apUrva bhaktibhAva utpanna thayo. AcAryadeve tyAM nUtana kAvya racanA karIne devAdhidevanI adbhuta stavanA-prArthanA karI. tyAM bhagavAna RSabhadevano adbhuta mahimA joIne siddharAja jinazAsanano parama bhakta banI gayo. teNe vicAryuM : "AvA uttama tIrthamAM jo mANasa pe nAnI saMpattino vyaya nathI karato to te devagati kevI rIte pAmI zake ?" teNe bhagavAna RSabhadevanI pUjA nimitte bAra gAma bheTa dharI dIdhAM ! sarva yAtrIo mATe sadAvrata zarU karAvI dIdhAM. lokone puSkaLa dAna ApIne dAridra dUra karI dIdhuM ! ghaNA ullAsathI yAtrA pUrNa karI ane tyAMthI giranAranI yAtrA mATe prayANa karyuM. giranAranA pahADa upara jaIne badhAMe bhagavAna nemanAthanAM darzana karyAM. darzana-pUjana karIne rAjA harSavibhora banI gayo. zrI hemacaMdra sUrIzvare nUtana kAvyonI racanA karIne prabhunI prArthanAstavanA karI. A be tIrthonI yAtrAthI siddharAja jinadharma pratye vadhAre zraddhAvALo thayo. siddharAjanI IcchApUrti hetu AcAryazrI akramano tapa kare che ! be tIrthonI yAtrA karIne siddharAja vagere devapattana pahoMcyA. tyAM rAjAe somanAtha bhagavAnanAM darzana karyAM. tyAMthI saparivAra te "koDInA2 pahoMcyo. koDInAramAM vizvamAtAsamAna devI aMbikAnuM maMdira hatuM. devI aMbikAno mahimA sarvatra phelAyelo hato. bhaktajanonI icchA pUrNa karanArI e devI hatI. siddharAjanA manamAM putraprAptinI prabaLa icchA to paDI ja hatI. te devI aMbikA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrAvaka jIvana pAsethI jANavA mAgato hato ke tene putra thaze ke nahIM ? ane jo mArA bhAgyamAM putra na hoya to mArA maraNa pachI gujarAtano rAjA koNa thaze ? devI pAsethI pratyuttara pAmavA mATe sAdhanA karavI paDe che. uccakoTino AtmA jo sAdhanA kare to siddhi zIghra maLe che. AthI siddharAje AcAryadevane vinaMtI karIH "gurudeva, mArI pAse rAjya, ratna, suvarNa, hAthI, ghoDA.....badhuM ja che. paraMtu eka moTI khAmI che.....putra nathI......Apa mArI upara kRpA karIne A devIne pratyakSa karIne pUchI lo ke mArA bhAgyamAM putrasukha che ke nahIM ? ane mArA mRtyu pachI gujarAtano rAjA koNa banaze ?" rAjAnI vinamra vinaMtIne mAnya rAkhIne AcAryadeve traNa upavAsa karIne devI aMbikAnI sAdhanA karI. devIe pratyakSa thaIne kahyuM : "rAjAnA bhAgyamAM putra nathI, tenA mRtyu pachI tribhuvanapALano putra kumArapALa rAjA banaze, ane te saMprati rAjAnI jema jainadharmano vyApaka pracAra karaze." AcAryadeve prAtaH kALe rAjAne devIno pratyuttara saMbhaLAvyo. rAjA khUba duHkhI, nirAza thayo, viSAda-pUrNa thaI gayo. ane teNe gurudevanI sAthe tyAMthI pATaNa tarapha prayANa karyuM. pUjya AcAryadevano jinAjJAnusArI abhigama H siddharAjanI vinaMtIthI AcAryadeve aThThamatapanI ArAdhanA karIne devI aMbikAne prasanna karyAM. devI pAsethI praznanA uttaro meLavIne rAjAnI jijJAsA pUrNa karI. A ghaTanAnA saMdarbhamAM ApaNe UMDANamAM jaine vicArIe. sarva prathama ApaNane kalikAla sarvajJa AcAryadeva prati zraddhA ane temanI jinAjJApratibaddhatA upara vizvAsa hovo joIe. bIjI vAta "A AcArya nispRhI ane spaSTatAbhASI hatA" e vAta upara ApaNane vizvAsa hovo joIe. teo rAjAonI cApalUsI karanArA na hatA e vAta nirvivAda che. teo rAjAonA mAdhyama dvArA sarvajJabhASita dharmano deza-videzamAM pracAra karavA IcchatA hatA. A emano maulika dRSTikoNa hato. rAjAnI IcchA pUrNa karavA mATe temaNe aThThama tapa karyuM. emano Azaya spaSTa che : "jo huM rAjAnI IcchA pUrNa karuM to eno mArA pratye vizvAsa dRDha thaze ane mArAM vacano upara vizvAsa besaze. enAthI tenuM AtmakalyANa sadhAze. te dharmamArga upara cAlato raheze. AcAryadeve e paNa kahyuM nathI ke H "siddharAja, zA mATe putranI :: Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7pa bhAga - 1 ATalI IcchA rAkhe che? A IcchA to saMsAramAM bhaTakAvanArI hoya che.....choDI de A IcchA ane mokSanI icchA kara." saMbhava che ke Avo upadeza ApavAthI siddharAjane AcAryadeva upara zaMkA Avata ke "AcAryo to mArA upara evo maMtra prayoga nahIM karyo hoyane ke jethI huM niHsaMtAna rahuM? e vagara mane Avo upadeza zA mATe Ape? e kumArapALanA pakSamAM to nahIM hoyane?" AvA vikalpo thaI zakyA hota. mahAna AcArya dIrghadraSTivALA hoya che. sarvatomukhI pratibhAnA svAmI hoya che. dravya kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAthI vicAranArA hoya che. temano abhigama jinAjJAnusArI hoya che. pahelo upadeza sAdhu dharmano anyathA "antarAyadoSa" : graMthakAra AcAryadiva kahe che ke samakitavRSTi jIvane pahelo upadeza sAdhudharmano Apavo joIe. bhavya ane bhavabhIru jIvane sAdhu dharma pasaMda AvI zake che. zakti sAmarthya hovAthI te sAdhudharma svIkArI paNa zake che. AvA jIvane je sAdhudharmano upadeza na ApatAM sIdho ja gRhasthadharma eTale ke aNuvratAdino upadeza ApavAthI e bhavya jIvanI cAritradharmanI ArAdhanAmAM aMtarAya karavAnuM vighna nAkhavAnuM pApa gurune lAge che. ane A rIte aMtarAya karavAthI bhavAntaramAM cAritradharma prApta thavo dularbha thaI jAya che ! graMthakAre kahyuM che : sadioro prayoDorIyaH | "sahiSNu" no artha che samartha. je sAdhudharma eTale cAritradharmanI ArAdhanA karavA mATe samartha che, tene aNuvratAdi ApavAmAM (ko) cAritradharmanI ArAdhanAmAM aMtarAya thAya che. dharmanA upadezako mATe A mahattvapUrNa nirdeza che. vyaktinI yogyatA joIne ja upadeza ApavAno che. paraMtu A vAta vyaktigata upadezanI che. mAnI lo ke mArI pAse koI mumukSu jIva Avyo. mane lAgyuM ke A jIva bhavya che, bhavabhIru che. to mAre sau prathama to tene sAdhudharmano upadeza Apavo joIe. vistArathI sAdhudharma samajAvavo joIe. samAvavA chatAM paNa je te sAdhudharmano svIkAra karavAno InkAra karI de to pachI tene aNuvratAdino upadeza Apavo joIe. koI evI ghamajijJAsu vyakti Ave ke jemAM mane pApabhIrutA jevI koI maulika yogyatA dekhAtI na hoya to mAre ene sAdhudharmano upadeza na Apavo joIe, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ww zrAvaka jIvana paraMtu aNuvratAdino upadeza Apavo joIe. bhavya ane bhavabhIru jIvane cAritradharmano upadeza na ApatAM jo aNuvratAdi gRhasthadharmano upadeza ApavAmAM Ave ane e mANasa aNuvratAdi svIkAra karI le to upadezaka gurune eka bIje doSa lAge che, sAvadha anumatino ! graMthakAra AcAryadeve kahyuM che - anumativetaratra ghaNI samajavA jevI che. A vAta. bIjo doSa lAge che - "pApamAM anumatino." sAdhudharmano svIkAra karavAnI zakti hovA chatAM paNa gurunA upadezathI jeNe gRhasthadharmano svIkAra karyo hoya te gRhastha jIvanamAM je je pApa karaze te pApomAM e gurunI anumati thaI jAya che! kAraNa ke sarvapAponA tyAga rUpa sAdhudharmano upadeza ApavAno hato ane tene sAdhu banAvavAno hato te na banAvyo. jeTalA. pApono teNe tyAga karyo (bAra vrato svIkArIne) teTalA aMzamAM bacI gayo, ane je pApono tyAga na karyo te pApomAM gurunI anumati thaI gaI! kAraNa ke gurue tene upadeza nathI Apyo. have kaho, tamArA jevA bhavya ane bhavabhIru jIvone huM sAdhudharmano ja upadeza ApuM ne? niSpApa sAdhujIvananI vAto sAMbhaLavAmAM tamane AnaMda Avaze ne? sabhAmAMthI - amArAmAMthI koI vyaktigata rIte ApanI pAse dharma pAmavA mATe Ave to Apa sAdhudharmano upadeza Apo ! ahIM to amane sAcA manuSya banavAno upadeza Apo. mahArAjazrI -mAre paNa tamArI IcchA-jijJAsA jANIne ja upadeza ApavAno che. huM paNa icchuM ke tame sAcA manuSyo bano, sAcA zrAvaka bano ane pachI sAdhu bano. chatAM paNa mane vizvAsa che ke tamane lokone prAyaH sAdhudharmanI vAto priya lAgaze. ApaNe koI koI vAra A vAto karIzuM. sAdhudharmanI AvI vAto sAMbhaLIne koIka vAra to DAku paNa sAdhu banI gayA che. hA, koIka vAra mAnavatA ane sAdhutA - baMne sAthe sAthe AvI jAya che mAnavanA jIvanamAM. eTalA mATe upadezaka sAdhupuruSe upadeza ApavAmAM sAvadhAnIpUrvaka vartavAnI jarUra che. trIjI eka vAta graMthakAra mahAtmA batAve che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 77 gRhastha dharmano upadeza na Ape to paNa doSa ! sAdhudharmano upadeza Apyo koI bhavya AtmAne, paraMtu te manuSya sAdhudharma svIkAravAmAM tatpara na thayo. upadezaka vicAre ke "A to kAyara puruSa che, ATalo ATalo meM sAdhu dharma samajAvyo.....chatAM paNa kAyaratAnI vAta jatI nathI...chaTU.....javA do; ene aNuvratAdino upadeza zuM Apavo? nathI Apavo ene aNavratAdino upadeza..... A pramANe je dharmaguru upadeza na Ape to te jinAjJAno bhaMga kare che. paramAtmAnA dharmazAsanano nAza karanAro bane che. kahevAnuM tAtparya e che ke yA to sAdhudharmano upadeza ApavAmAM Ave athavA gRhasthadharmano upadeza ApavAmAM Ave, yogyatA joIne upadeza Apavo joIe. upadezaka gurumAM potAnI pAse AvanAra dharma jijJAsunI yogyatA pArakhavAnI dRSTi hovI anivArya che. sabhAmAMthI - ApanI pAse AvanAra manuSya sAdhudharmano jevI rIte svIkAra karavA tatpara nathI hoto e rIte ja jo gRhasthadharmarUpa aNuvratAdi grahaNa karavA ya tatpara nathI thato to zuM Apane doSa lAge kharo ? mahArAjazrI:- nA, amAruM kartavya to vidhivata upadeza ApavAnuM che. upadeza ApavA chatAM paNa koI manuSya dharma (sAdhudharma yA gRhasthadhamI grahaNa nathI karI zakato to amane koI doSa lAgato nathI. ame vidhivat upadeza na ApIe ane amArI pAse AvanAra vyakti dharmathI vaMcita rahI jAya to amane doSa lAge. ame sAdhudharmano upadeza na ApIe ane sAdhudharmapAlana karavAnI zakti hovA chatAM paNa sAdhu dharmathI jIva vaMcita rahI jAya che to, ane gRhastha dharmanuM pAlana karavAnI zakti hovA chatAM paNa e jIvane ame gRhasthadharmano upadeza na ApIe ane te gRhasthadharmathI vaMcita rahI jAya......to dharmopadezaka gurune jinAjJAno bhaMga karavAno doSa lAge che. A viSayamAM "jinAjJA" zuM che e AgaLa upara batAvIza. Aja basa, ATaluM ja. * * * Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI viracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthano vizeSa dharma batAve che. dharmano upadeza ApanArAone mArgadarzana ApatAM graMthakAra mahAtmA kahe che ke H pahelAM sAdhudharmano upadeza ApatA raho, jo bhavya jIva sAdhudharma svIkAravAmAM azakti prakaTa kare to ene aNuvratAdi bAra vratamaya gRhasthadharmano vizeSa upadeza Apo. dharmano upadeza to ApatA ja raho ! dharmopadezamAM thAko nahIM; hitabuddhithI upadeza ApyA ja karo. TIkAkAra AcAryazrI kahe che H zramamavicintyAtmagataM tasmAcchreyaH sadopadeSTavyam / AtmAnaM ca paraM ca hi hitopadeSTA'nugRhNAti / / "hitavRSTithI upadeza ApanAra svayaM upara tathA bIjAo upara anugraha kare che. eTalA mATe upadezake potAnA parizramano vicAra karyA vagara sadaiva upadeza Apavo; e kalyANakArI kAma che." kahevAyuM che ke sadaiva dharmopadeza ApatA raho. dharmadezanA : jagatamAM mahAna upakAra : jo ke dharmadezanA--dharmopadeza jevo upakAra A duniyAmAM bIjo koi nathI. eTalA mATe parAnugraha vRttithI adhyavasAyavALA munivaroe dharmopadeza ApavAnI zreSTha parAnugrahanI vRtti ka2vI joIe ! A graMthanA bIjA adhyAyamAM graMthakAra maharSie kahyuM che H nopakAro jagatyasmiMstAddazo vidyate kvacit / yAdazI duHkhavicchedAddehinAM dharmadezanA // dharmopadeza sAMbhaLavAthI zrotAonA tana-mananAM duHkho dUra thaI jAya che. TIkAkAra AcAryadeve "duHkhaviccheda"no artha "zarIramAnasanugrApanayana" karyo che. dharmano upadeza sAMbhaLavAthI zrotAonAM zArIrika duHkho dUra thaI jAya che; eTalA mATe dharmopadeza Apavo e advitIya upakaranuM kAma che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 79 dhamapadeza sAMbhaLavAthI zArIrika dukhono nAza : Avo ja upakAra karyo hato AcAryadeva municaMdrasUrIzvarajIe. jyAre rAjakumArI mayaNAdevInuM lagna kuSTharogI rAjA uMbararANA sAthe thayuM tyAre mayaNAsuMdarI uMbararAjanI sAthe gurudeva municaMdrasUrIzvarajInI pAse gaI hatI. teNe gurudevane kahyuM hatuM ? "gurudeva, nagaramAM jaina dharmanI ghora niMdA thaI rahI che. huM jainadharmanI ArAdhanA karanArI ane mane Avo koDhavALo pati maLyo...... mArA jaina dharmanI niMdA thaI rahI che. AthI Apa kRpA karIne evo upAya batAvo ke jethI mArA patino koDha dUra thaI jAya ane loko dharmaniMdA karatAM baMdha thaI jAya." AcAryadine upAya batAvyo siddhacakra mahAmaMtranI ArAdhanAno. upAya batAvyo nava divasanuM AyaMbila tapa karavAno ane navapadanuM ekAgra manathI dhyAna karavAno. mayaNAsuMdarIe ane ubararAje evuM ja tapa karyuM, dhyAna dharyuM ane siddhacakra yaMtranI pUjA karI. pariNAma to tame loko jANo ja cho. uMbararAjano koDha maTI gayo ane te devakumAra jevo svarUpavAna thaI gayo. niMdakonAM mukha baMdha thaI gayAM. mAtra uMbararAjano ja roga dUra thayo evuM nathI, tenA prANarakSaka sAtaso sAthIonA paNa zarIra-rogo dUra thaI gayA ! A samagra prabhAva kono hato ? dharmopadezano. eTalA mATe zAstrakAra AcAryadava kahe che ke sadaiva dharmano upadeza ApyA karo. thAkyA vagara dharmano upadeza ApyA karo. A zreSTha upakArI kArya dhamapadezathI mananAM duHkha dUra thAya che ? dharmanA upadezathI jevI rIte tananAM duHkha dUra thAya che tevI rIte mananAM duHkha paNa dUra thAya che. meghakumAra muni je samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme UbhA hatA, manamAM ghora azAMti hatI; rAtabhara temane nidrA AvI na hatI. teo AkhI rAta ArtadhyAna karatA rahyA hatA. "savAre bhagavAnane kahIne huM pharIthI gRhavAsamAM cAlyo jaiza. sAdhujIvananAM kaSTo mArAthI sahana thatAM nathI." teo bhagavAnanI samakSa UbhA rahyA. bhagavAne karuNAH dRSTithI meghakumAra muni sAme joyuM. meghakumArane pUrvajanmanI vigata saMbhaLAvI. hAthInA janmamAM eka sasalAne bacAvavA mATe temaNe keTaluM kaSTa, duHkha sahana karyuM hatuM, e badhuM yAda karAvyuM. meghakumAra munine pUrvajanmanI smRti thaI gaI. "are, meM hAthInA bhAvamAM samatAthI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zrAvaka jIvana duHkha sahana karyAM hatAM to have to manuSya bhava pAmyo chuM. ane ahIM A sAdhujIvanamAM thoDAMka duHkho AvatAM keTalo azAMta thai gayo ? A pavitra jIvana choDIne gRhasthavAsamAM javA taiyAra thaI gayo....! nA, huM gRhavAsamAM pAcho nahIM jAuM." bhagavaMtanA upadezathI meghakumAra muninuM mana zAnta, prasanna ane svastha thai gayuM ane te dhI2-vI2 banIne mokSa mArge agresara thayA. yuvarAja yugabAhu upara temanA ja moTA bhAI maNirathe gaLA upara talavArano ghA karyo....A samaye yugabAhunI patnI madanarekhAe azAnta ane vairAgnithI pracaMDa banelA yugabAhune dharmano upadeza Apyo.....yugabAhunuM mana prazAnta thayuM, vairAgni holavAI gayo ane marIne devagatimAM cAlyo gayo. dharmopadezano A mahimA che. amane evA aneka anubhavo che ke dharmopadeza sAMbhaLIne keTalAke AtmahatyA karIne maravAno vicAra paNa choDI dIdho hoya ane temanAM mana zAnta, prasanna ane svastha banyAM hoya, temaja dharmamArge cAlanArA banyA hoya. upadeza sAMbhaLIne hiMsAnA vicAra choDI de che; glAni ane kheda dUra thaI jAya che upadeza sAMbhaLIne! dharmopadezaka kevA hovA joIe H paraMtu A tamAma bAbato dharmopadezaka muni upara nirbhara che. dharmano upadeza ApanAra sAdhu 1. zrotAonI kakSA samajanArA hovA joIe. 2. upadeza ApatAM na thAke evA hovA joIe. 3. paropakAra pravRttimAM rasika hovA joIe. 4. sva-52 zAstronA jJAtA hovA joIe. have eka vAtane saMkSepamAM samajAvuM chuM. A ghaNI mahattvanI vAto che. prathama vAta che zrotAonI kakSA samajavAnI. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajIe "SoDazaka" nAme graMthamAM zrotAonI traNa kakSAo batAvI che bAla, madhyama ane budha. dharmatattvathI jeo ajANa che, dharmakSetramAM navA navA AvelA che te jIvo bAla Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 81 jIva kahevAya che ! saMsAranA kSetromAM bhale buddhimAna hoya, moTA moTA udyogo calAvanArA hoya, lAkho-karoDonI leNadeNa karanArA hoya; paraMtu jo dharmatattvathI sarvathA anabhijJa-ajANa hoya, dharmakSetramAM navA navA hoya to te bAla jIva kahevAya che H AvA jIvone evI dharmadezanA ApavI joIe ke jethI temanAM tana-mananAM duHkha - saMtApa - kleza dUra thaI jAya. temanA hRdayamAM dAna, zIla ane tapa - dharma pratye AkarSaNa thai jAya. teo 5ramAtmA vItarAga deva pratye, sadguruo pratye ane jinapraNita dharma pratye zraddhAvAna thai jAya. AvA jIvone kriyAtmaka dharma vadhAre pasaMda paDe che. madhyama kakSAnA lokone vrata ane niyama vadhu pasaMda Ave che. vrata niyamonuM svarUpa, vrata niyamonAM phaLa, prabhAva vagere sAMbhaLavAmAM temane vadhu ruci upaje che. A lokone vrata-niyamonA dhA2ka ane pAlaka strI-puruSo pratye vadhAre AkarSaNa thAya che. bAlakakSAnA loko AvA vrataniyamo jotA nathI, teo to mAtra dharmano veza jue che ! tRtIya varganA loko, budha - vidvAnonI abhiruci tattvajJAnamAM hoya che; ane A loko ja tattvajJAnanA atala UMDANamAM jaI zake che. Atma svarUpanI gahana vAto, mokSa svarUpanI agama-agocara vAto AvA budhajano ja samajI zake che. samanayonI ane cAra nikSeponI vAto A loko ja grahaNa karI zake che. AtmAnI svabhAva-vibhAva dazAnI carcA A vidvAna puruSo ja karI zake che. karmabaMdhanI, guNasthAnakonI, gaNitanI ane cauda rAjalokanI sUkSma vAto bAla jIvo ane madhyama jIvo prAyaH samajI zakatA nathI. buddhimAna manuSya ja e samajI zake che. samAjamAM sarvatra vidvAno to thoDA ja hoya che. emAM madhyama jIvo vadhAre hoya che. ane ethI ya vadhu bAlajIvo hoya che. dharmopadeza sAMbhaLavA mATe ekaThA thayelA eka hajAra lokomAM navaso mANaso bALa, nevuM mANaso madhyama ane daza mANaso prAyaH budha-vidvAna hoi zake che. AvI sabhAomAM vizeSa rUpe bAlajIvone lakSya banAvIne dharma-upadeza Apavo joIe. bAlajIvapracura sabhAmAM mokSanI ane gahana tattvajJAnanI vAto kahevAthI koI vizeSa phAyado thato nathI. kAraNa ke te loko mokSanI vAta samajI zakatA nathI. ghaNuM karIne to mokSatattvane samajavAnI temanAmAM buddhi hotI nathI. eka yuvAna, jo ke buddhimAna hato, grejyueTa hato; paraMtu dharmamArgamAM navo navo Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrAvaka jIvana joDAyo hato. muMbaImAM raheto hato. teno eka mitra tene jainAcAryanA pravacanamAM laI Avyo. pravacanamAM teNe sAMbhaLyuM ke jyAM sudhI mokSa sAro lAgato nathI ane saMsAranAM sukha kharAba jaNAtAM nathI tyAM sudhI tamArI badhI dharmakriyAo vyartha che ! te tamAruM koI AtmakalyANa karI zakatI nathI." pravacana sAMbhaLyA pachI te yuvAna gahana vicAromAM DUbI gayo. "mokSane huM samajyo ja nathI to pachI "mokSa" sAro lAgavAnI vAta ja kyAM rahI? ane saMsAranAM sukha sArAM lAge che, priya lAge che to pachI huM je paramAtmapUjAnI dharmakriyA karuM chuM te kriyA vyartha ja che ! huM je navakAra maMtrano jApa karuM chuM te paNa vyartha ja che !" teNe dharmakriyA choDI dIdhI. keTalAka mahinAo pachI te mane maLyo tyAre A vAta mane batAvI. mane khUba Azcarya thayuM. meM ene samajAvyo keH "bhAI, bhale tuM mokSanuM svarUpa samajato nathI, paraMtu tane mokSa pratye dveSa to nathI ne? koI mokSanI vAta kare to tuM nArAja to thato nathI ne ? teNe kahyuM huM zA mATe nArAja thAuM? rAjI thavuM ke nArAja thavuM e to mokSanA svarUpane jANyA pachInI vAto che. mane mokSa pratye dveSa nathI." meM kahyuM "to pachI tArI dhamakriyA niSphaLa nathI. saphaLa che. meM ene bIjI vAta samajAvI : "tane saMsAranAM vaiSayika sukha sArAM lAge che, mIThAM lAge che......priya lAge che, paraMtu tArI mAnyatA zuM che? zuM tuM sAMsArika sukhone upAdeya mAne che?" teNe kahyuM "nA, huM upAdeya to mAnato nathI. mane vaiSayika sukho priya lAge che - e vAta paNa mane sArI lAgatI nathI. huM ene mArI kamajorInabaLAI samajuM chuM." meM kahyuM: "to pachI tAre dharmakriyA choDavI joIe nahIM, karavI ja joIe. tArI dharmakriyA vyartha nathI, sArthaka che." tene samajAvavAmAM Avyo ane tenA mananuM samAdhAna karyuM. bIjI eka vyakti AvI. te paNa Avo upadeza sAMbhaLIne ja AvI hatI. hato to buddhizALI paraMtu dharma kSetramAM navo navo pravezyo hato. grejyueTa thayA pachI teNe nokarI meLavavA cha mAsa sudhI prayatno karyA, paraMtu nokarI na maLI. tethI te khUba azAMta thaI gayo. garIba mAtApitAno putra hato. te potAnA mAtA-pitAne Arthika draSTithI sahAyaka banavA Icchato hato. nokarI na maLavAthI te khUba ja parezAna hato. eka divasa pAse AvelA upAzrayamAM pravacana sAMbhaLavA cAlyo gayo. cAturmAsanA divaso hatA. eka vidvAna munirAja tyAM cAturmAsa birAjatA hatA. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI ArAdhanA cAlatI hatI. aMdAje pa00 bhAI baheno aThThamanuM tapa ane jApadhyAna karatAM hatAM. jyAre e yuvAna upAzrayamAM Avyo tyAre tyAM munirAja pravacana ApatA hatA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 83 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnano mahimA batAvatAM munirAje kahyuM : "je koI bhagavAna pArzvanAthane zaraNe jAya che tenAM duHkha dUra thaI jAya che, tenI azAMti dUra thaI jAya che." - 1 e yuvakanA manamAM A vAta sparzI gaI, teNe tenA manamAM zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanuM zaraNa svIkArI lIdhuM. ane manomana prArthanA karI ke ....."he bhagavAn mane nokarI maLI jaze to huM tarata ja tArAM darzana karavA AvIza ane akramanuM tapa karIza. prabhu, tuM ja mAruM zaraNa che." bIjA ja divase ene nokarI maLI gaI, sArI nokarI maLI gaI. te zaMkhezvarajI gayo, aThThama tapa karyuM ane pAchaLathI te zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnano ananya ArAdhaka banI gayo. eka divasa e yuvaka muMbaImAM eka AcAryazrInA pravacanamAM gayo; tyAM teNe sAMbhaLyuM H "saMsAranA AzayathI karelo dharma, adharmathI - pApathI paNa vadhAre kharAba che. e dharma jIvane janamojanama saMsAramAM bhaTakAve che !" te yuvaka to stabdha thaI gayo. tenA manamAM dvidhA pedA thaI gaI. teNe potAnA mitrane vAta karI. tenA e mitra mArA paricita zrAvaka che, te ene mArI pAse laI Avyo. meM samagra vAta sAMbhaLI. mane ghaNuM Azcarya thayuM ! hara vAtamAM zAstra ane zAstranI vAta karanArA.....prauDha ane prabhAvazALI AcAryazrIe zuM "lalitavistarA", "paMcAzaka", "zrAddhadinakRtya", "dharmasaMgraha", "prazna ciMtAmaNi", "zoDaSaka", "puSpamAlA", "uttarA dhyayanasUtra", "zrAddha vidhi", "upadezataraMgiNI", "yogabiMdu" vagere graMthonuM avagAhana nahIM karyuM hoya ? jaina zAstrakAra bAla-mugdha jIvone ihalaukika sukho mATe jinokta dharma karavAno niSedha karatA ja nathI. kAraNa ke dharmapravRttithI pApapravRtti dUra thAya che, ane manuSyanA jIvanamAM arihaMta paramAtmA ArAdhya bane che. sAMsArika prayojanavALuM, laukika AzayavALuM, paNa dharmAnuSThAna mokSa prati dveSa na hovAthI sadanuSThAnanuM kAraNa bane che. AgaLa vadhIne te mokSa mArgano ArAdhaka banI jAya che. dharma ArAdhanAnuM prayojana bhale ne jIvananirvAha hoya yA to saMsArasukhanI lAlasA hoya paNa e badhA mATe dharma ja upAdeya che. aihika prayojana siddha thatAM jIvAtmA ArtadhyAnathI eTale ke asamAdhithI bacI jAya che. AgaLa vadhatAM zuddha mokSamArganA AzayavALo dharma AcarIne te mukitanuM sukha paNa prApta karI zake che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 meM e yuvakane samajAvyo ane tenA mananuM samAdhAna karyuM. bAla jIvonI sAme emane yogya upadeza na ApavAthI kevA anartho thAya che tenAM ahIM mAtra be dRSTAMto ja ApyAM che. paraMtu A rIte keTalA anartho thatA haze ? eTale ja dharmopadezake khUba ja sAvadhAnIthI upadeza Apavo joIe. zAstra vacanono saMdarbha samajIne sApekSa dRSTithI upadeza Apavo joIe. zrAvaka jIvana kadI kadI to bugha-vidvAna puruSonI sAme bAlayogya upadeza ApavAthI upadezakano upahAsa paNa thAya che. amArI sAthe paNa Avo eka banAva banyo hato. aMdAje 30 varSa pUrvenI vAta che. amArA sva. parama gurudevanI sAthe vihAra karatA karatA ame saurASTranA eka gAmamAM gayA hatA. lAMbo vihAra karIne e gAmamAM pahoMcyA hatA. svAgata-zobhAyAtrA paNa eka kalAka pharI haze. upAzrayamAM AvatAM ja pravacanano kAryakrama hato. pUjya gurudeve pahelA ja divase mane kahyuM : "ahIM AjathI tAre pravacana ApavAnuM che." prathama ja divasa hato, pahelI ja vAra A gAmamAM AvyA hatA. loko sAthe koI paricaya hato nahIM. vicAryuM ke "nAnA gAmamAM loko sAmAnya buddhinA haze; meM to eka sArI vArtA pravacanamAM saMbhaLAvI dIdhI ane pravacana pUruM karyuM. pravacanamAM sAta-ATha prabuddha zrAvako paNa hatA. temaNe jaIne pUjya gurudevane kahyuM : "Aje je munivare pravacana ApyuM temaNe zuM zAstronuM adhyayana nathI karyuM ? vizeSa tattvajJAna nathI pAmyA ? temaNe to eka rasapUrNa vArtA kahI ne pravacana pUruM karI dIdhuM !" pravacanathI e sAta-ATha zrAvakone saMtoSa na thayo; kAraNa ke e prabuddha hatA. sabhAmAMthI :- to pachI bIje divase tattvajJAna ja tattvajJAna pravacanamAM pIrasyuM haze ne ? mahArAjazrI :- nA, ema karavAmAM to e sAta-ATha zrAvako sivAya so-savAso jeTalAM bhAI-bahenone saMtoSa na thAta ane teo pUjya gurudeva pAse jaIne phariyAda karata ! eTalA mATe madhyama mArga apanAvyo ! kaMIka tattvajJAna, kaMIka tarka ane thoDIka vArtA ! basa, pachI to badhA khuza thaI gayA hatA ! upadeza ApavAmAM thAkavAnuM nathI : upadeza ApavAmAM parizrama to paDe ja che. jyAre pravacana-sabhA moTI hoya che; traNacAra hajAra, athavA pAMca sAta hajAra, daza hajAra lokonI sabhAne dharmopadeza Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 85 saMbhaLAvavo hoya che (mAIka vagara) tyAre ghaNo zrama pahoMce che. satata doDha-be kalAka sudhI pravacana ApatAM zarIra parizramita thaI jAya che. paraMtu AvA parizramanI paravA karavI na joIe. paropakAraparAyaNa mana AvA parizramane parizrama mAnatuM ja nathI. . 1 koIka vAra evA gAmamAM paNa javAnuM thAya che ke jyAM savAra, bapora ane sAMja, traNe samaye pravacana ApavAM paDe che; paraMtu lokonI utkaTa dharmabhAvanA, apAra bhakti ane sakhata chatAM paNa snehapUrNa Agraha joIne thAka lAgato ja nathI ! paNa jyAM pravacana samaye loko mauna rahetA nathI, zAnti jALavatA nathI, anuzAsananuM pAlana karatA nathI. tyAM thAka lAge che, tyAM bIjI vAra pravacana mATenI IcchA thatI nathI. eTalA mATe je rIte upadezakane upadeza ApavAmAM thAka na lAge te rIte zrotAoe anuzAsananuM pAlana karavuM joIe. bIjI mahattvanI vAta che zrotAonA ullAsanI. pravacana sAMbhaLatA zrotAonA mukha para AnaMda ke ullAsanA bhAva umaTatA hoya to vaktAne zramano anubhava thato nathI. paraMtu keTalAka gAmomAM meM "sthitaprajJa" zrotAo joyA che ! eka sarakhI gaMbhIra mukhamudrA rAkhIne pravacana sAMbhaLatA hoya che. temanAM mukha upa2 koI bhAva parivartana thatuM nathI. vaktA paropakArarasika hovo joIe : je vakatAnA hRdayamAM paropakArarasikatA hoya che te upadeza ApavAmAM thAkato nathI. "52-upakAra samo nahIM sukRta." A sUtra tenA hRdayanI dIvAla upara lakheluM hoya che. te sahaja rIte ja paropakAranI pravRttimAM pravartamAna thAya che, ane sAdhunA jIvanamAM dharmopadeza sivAya anya kayuM paropakAranuM kArya hoya che ? tIrthaMkara bhagavaMtoe A ja zreSTha paropakAranuM kArya batAvyuM che. paropakArarasika vaktA vicAra karIne upadeza Apaze. "mArA A upadezathI zrotAonuM hita to thaze ne ? ahita to nahIM thAyane ? mAro upadeza jinAjJAnusArI to che ne ?" A vicAravuM ati Avazyaka che. manamAM Avelo upadeza ApavAthI, manacAhyo upadeza ApavA mAtrathI bIjA upara upakAra thato nathI. jinAjJAnusAra upadeza ApavAthI ja upakAra thAya che; kAraNa ke A jagatamAM anAthono AdhAra jinavacana ja che. azAMtinuM auSadha eka mAtra jinavacana ja che. tethI ja dharmopadeza jinavacanarUpa ja hovo joIe. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrAvaka jIvana vaktA sva-para zAstrono jJAtA hovo joIe : dharmopadezakane jaina zAstronuM temaja jainetara zAstronuM ya jJAna hovuM joIe. jaina dharmanA siddhAMtono sucAru bodha hovo joIe, siddhAMto samajAvavAnI suMdara zailI hovI joIe. A uparAMta jainetara vaidika, bauddha Adi temaja IsAI, IslAma vagere dharmonuM paNa sAruM jJAna hovuM joIe. A sivAya keTalAka prasiddha vicArakonI vicAradhArAonuM jJAna paNa Avazyaka che. AnAthI koI paNa dharmanI jijJAsAvALo athavA dharmanA viSayamAM vAdavivAda karanAro tenI sAme Ave to tenuM te samAdhAna karI zake che, ane potAnA dharmazAsananuM gaurava vadhArI zake che. bIjA dharmo-darzanonA siddhAMtonuM khaMDana karavA mATe paNa temanA siddhAMtonuM sAcuM jJAna hovuM joIe. jo e jJAna na hoya to bIjAnA siddhAMto pratye anyAya thaI jAya che. temanA siddhAMto khoTI rIte rajU karavA e bhayaMkara anyAya ja che. . Avo anyAya "zAMkarabhASya" mAMthI zrI zaMkarAcArye karyo che. temaNe jaina dharmanA siddhAMta anekAntavAda" ne khoTI rIte prastuta karyo che. jo temaNe anekAntavAda" nuM yathArtha adhyayana karyuM hota to Ama na karata. temaNe anekAntavAda" no artha "anizcitavAda" karyo che ! jyAre jainAcAryoe jyAM jyAM anya dharma-darzanonA siddhAMto rajU karyA che te nyAyapurassara ja karyA che. eka vakhata eka vedAntAcArya vidvAna paMDita sAthe mAre vAta thaI hatI. meM kahyuM "tamArA AcAryone paNa anekAntavAdano sahAro to levo ja paDyo che !" paMDitajIe kahyuM "kevI rIte ?" meM kahyuM : "juo, tamArA vedAntamAM "sat" traNa prakAranAM batAvavAmAM AvyAM che. pAramArthika sat, vyAvahArika satuM ane pratibhAsika sat. zuM A traNa saMtu traNa apekSAothI nathI kahevAmAM AvyAM ?" pAramArthika vRSTithI "AtmA" ja satya batAvyo. vyAvahArika draSTithI saMsAranA vyavahArone sat batAvyA. ane pratibhAsanI draSTie "doraDAmAM sApa" nI kalpanA jevI mithyA kalpanAo batAvI. A "tRSTi" zuM che ? A ja sApekSavAda che! A ja anekAntavAda che ! Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 87 paMDitajI anAgrahI hatA. temaNe A vAta sAMbhaLIne prasannatA vyakta karI ane jyAre temaNe bhraSaDradarzana samuccaya" "spAdvAdamaMjarI", "ratnAkara avatArikA" vagere graMthomAM prastuta bauddha vaidika vagerenAM maMtavyo batAvyAM tyAre te kharekhara AzcaryamAM paDI gayA. jenAcAyoe anya darzanonuM khaMDana avazya karyuM che, paraMtu prAmANikatAthI karyuM che. jaina darzananAM sAdhu-sAdhvIo anya darzanonuM adhyayana kare che. prAyaH anya koI paNa dharmanA sAdhuo jaina dharmanA siddhAntonuM adhyayana nathI karatA. upasaMhAra kahevAnuM tAtparya e che ke sadeva upadeza Apavo zreyaskara che; enAthI mAtra paropakAra ja nathI thato, paraMtu svopakAra paNa thAya che. TIkAkAra maharSi kahe cheH "AtmAna hitopadeSTAgRti | | hitavRSTithI upadeza ApanAra upadezaka svayaM upara ane bIjA upara anugraha kare che. upadezakanI "kama nirjarA" to thAya ja che. vizeSamAM tenuM dharmaviSayaka ciMtana paNa vadhe che. eTalA mATe A jagatane pApothI mukta karavA mATe sadaiva dharmopadeza karatA rahevAnuM che. dharmathI ja artha, kAma ane mokSa prApta thAya che. cAre puruSAthamAM dharma ja mukhya puruSArtha che, eTalA mATe ja upadeza ApatA rahevuM e jagata upara zreSTha upakAra che. Aja basa, ATaluM ja. * * * Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 9 paramakRpAnidhi mahAnazratadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dhamabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha dharmano vizeSa dharma nirUpe che. bAra vratamAM vizeSa dharma batAvatA pahelAM teo kahe che ke dharmajijJAsAthI je koI mahAnubhAva guru pAse Ave to gurue sarva prathama ene sAdhudharmano rasapUrNa upadeza Apavo! vistArapUrvaka sAdhudharmanI vivecanA karIne manuSya jIvanamAM sAdhudharmanI ja ArAdhanA karavI joIe" evo bhAva zrotAnA manamAM utpanna karavo joIe. jo guru pahelAM sAdhudharmano upadeza na Ape ane sIdho ja gRhastha-dharma-upadeza Ape to temane jinAjJA-bhaMga karavAnuM pApa lAge che. hA, je vyakti sAdhudharmano svIkAra ane pAlana karavAmAM samartha na hoya tene guru gRhastha dharmano upadeza Ape prazna gurudeva gRhasthane aNuvrata-guNavrata-zikSAvrata svarUpa gRhastha dharma pradAna kare to jeTale aMze gRhastha pApono tyAga karato nathI te pApomAM gurudevane anumati doSa zuM nathI lAgato? kAraNa ke aNuvratAdi AMzika pApatyAgarUpa hoya che. uttara - guru mahArAjane doSa lAgato nathI. graMthakAra svayaM praznanA samAdhAna aMge kahe che. bhagavadvacaprAmANyAdupasthitadAne doSAbhAvaH / "upAsaka dazA" vagere AgamomAM ApaNe vAMcIe chIe ke zramaNa bhagavAna mahAvIradeve svayaM AnaMda vagere zrAvakone aNuvratAdi ApyAM hatAM ! to zuM je aMzomAM te zrAvakoe pApatyAga karyo na hato temAM bhagavAnane paNa anumatidoSa lAgyo ? nA, bhagavAna je kaMI kare che te savAMgasuMdara hoya che, doSarahita hoya che. eTalA mATe amane paNa aNuvratAdi gRhasvadharma ApavAmAM pApa-anumatino doSa lAgato nathI. jeTalA aMzomAM gRhastha pApono tyAga karato nathI, teTalA aMzomAM amArI anumati hotI nathI ke "bhale te pApa karato rahe...pApa karIne ya te sukhI to rahe che ne " evo vicAra ame karatA nathI. aNuvrata vagere vrato ApatI vakhate to ame ema vicArIe chIe ke "bicAro sarva pApono tyAga karIne sAdhudharmano svIkAra to nathI karI zakato, to bhale aNuvratAdi grahaNa kare....have teno vIllAsa vadhaze, te mahAvrato paNa svIkAraze." Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 89 TIkAkAra AcAryazrI to kahe che ke jIvone aNuvratAdi ApavAmAM guruoe madhyastha bhAva eTale ke sAkSI-mAtra bhAva dhAraNa karavAno hoya che. aNuvratAdi ApavAmAM mAtra sAkSIbhAva joIe ? - sAkSIbhAva dhAraNa karavAno hoya che eTale ke kartutvabhAva dhAraNa karavAno nathI. "meM Ane aNuvratAdi ApyAM che" evo kartutvabhAva vatadAtAnA manamAM hovo na joIe. "A mahAnubhAva aNuvratAdi levA mATe upasthita thayo che ane mAre ene vidhivat ApavAnAM che." basa, AnAthI vadhAre vicAravuM joIe nahIM. AthI je ane jeTalAM pApa te choDI zakato nathI, te ane teTalAM pApomAM vratadAtA gurunI anumati hotI nathI. vatadAtAnI anumatino prazna ja upasthita thato nathI! jyAre te sAkSImAtra bhAvanuM avalaMbana le che tyAre anumati kaI bAbatanI ? prathama aNuvrata lenAra vyakti huM jANI joIne niraparAdhI trasa jIvonI hiMsA nahIM karuM." evuM vrata dhAraNa kare che. AmAM aparAdhI jIvone nahIM mAravAnI pratijJA lIdhI nathI. sthAvara jIvone na mAravAnI pratijJA paNa nathI lIdhI. to zuM A jIva ne te mAraze to emAM vatadAtA gurunI anumati thaI gaI? nA, vatadAtA guru ta. vrata lenAra je rIte vrata mAge che e rIte Ape che. ene mahAvrata levA samajAve che, te levA Icchato nathI to pachI te jeTale aMze pApono tyAga karavA Icche che teTalo tyAga karAve che. te je pApa choDI zakato nathI te pApo sAthe vratadAtAne kaMI ja levAdevA nathI hotuM. zreSThiputronI eka upanaya kathA : sAMbhaLo, A vAtane eka upanaya dvArA samajAvuM chuM. ghaNA prAcInakALanI A kathA che. ghora vyathAnI kathA che. prAcIna magadha dezamAM (vartamAna bihAra) vasaMtapura nAmanuM eka nagara hatuM. e nagarano rAjA hato jitazatra ane rANInuM nAma hatuM dhAriNI. e nagaramAM samudradatta nAme zreSThI raheto hato; tenI patnInuM nAma hatuM sumaMgalA. sumaMgalAe kramazaH cha putrone janma Apyo. temanAM nAma hatAM priyaMkara, kSemaMkara, dhanadeva, somadeva, pUrNabhadra ane mANibhadra. eka divase rANI dhAriNIe rAjAnI sAme aMtaHpuramAM adbhuta nRtya karyuM. A nRtyathI saMtuSTa thaIne rAjAe rANIne varadAna mAgavA kahyuM. rANIe kahyuM: "nAtha, atyAre varadAna ApanI pAse ja rAkho, avasara AvatAM mAgIza." Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana thoDAka divaso pachI kaumudI mahotsavano samaya Avyo. rANIe rAjAne kahyuMH "nAtha, mArI IcchA che ke huM mArA parivAra sAthe eTale ke bAkInA aMtaHpuranI sAthe nagaranA rAjamArgo upara rAtrie paribhramaNa karuM ! "rAjAe svIkRti ApI dIdhI ane nagaramAM paDo vagaDAvyo ke "Aje sUryAsta pahelA tamAma puruSo nagara bahAra cAlyA jaze. rAtrinA samaye koI paNa puruSa nagaramAM raheze nahIM." rAjA paNa maMtrImaMDaLanI sAthe tathA nagaranI pramukha vyaktio sAthe nagara bahAranA "manorama" udyAnamAM cAlyo gayo. 90 paraMtu zreSThI samudradattanA cha putro nagaranI bahAra jaI zakayA nahIM. teo potAnI dukAnanA kAmamAM ati vyasta rahyA, "hamaNAM jaIe chIe, hamaNAM cAlIe chIe...." karatAM karatAM jyAre teo nagaranA daravAje pahoMcyA to dvAra baMdha thaI gayAM hatAM. teo potAne ghera pAchA AvyA ane bhoMyarAmAM saMtAI gayA. rAtrinA samaye rANI dhAriNI suMdara zaNagAra sajIne aMtaHpuranI anya rANIo sAthe nagaramAM paribhramaNa karavA nIkaLI. rAjamArgo upara TheraThera dIvAo jhaLahaLI rahyA hatA. tamAma rAjamArgo svaccha hatA, dareka sthaLe toraNo bAMdhelAM hatAM, sugaMdhIyukta jaLano chaMTakAva karavAmAM Avyo hato. rANIe prAtaHkALa sudhI nagaramAM pirabhramaNa karyuM. pachI rAjA ane prajAe nagaramAM praveza karyo. rAjAe naga22kSakone Adeza Apyo ke "jAo, nagaramAM tapAsa karo, mArI AjJAno koIe bhaMga to nathI karyo ne ?" naga22kSake tapAsa karI, nagarazreSThInA cha putroe rAja AjJAnuM pAlana karyuM na hatuM. e naga22kSakane khabara paDI gaI. teNe rAjAne nivedana karyuM; rAjA atyaMta krodhAyamAna thayo; teNe AjJA ApIH" e AjJAbhaMjaka cha chokarAono vadha ka2vAmAM Ave." AjJA sAMbhaLIne zreSThI stabdha thaI gayo. tenuM citta bhramita jevuM thaI gayuM. atyaMta vyathAthI pArAvAra vyathita thai gayo. paraMtu tarata ja svastha thaIne nagaranA mukhya mANasone sAthe laIne, zreSTha ratnono thALa bharIne rAjAnI pAse gayo. praNAma karIne teNe kahyuM H- "mahArAja, mArA putrono koI paNa duSTa Azaya na hato. dukAnanAM kAryomAM teo ativyasta hovAthI bahAra nIkaLI zakyA nahIM. nagaranAM dvAra baMdha thaI gayAM hatAM tethI temano aparAdha kSamA karo. mArA priya putrone jIvanadAnanI kRpA karo." raDatAM, vilApa karatAM AvI prArthanA karavA chatAM rAjAno roSa zAnta thayo nahIM. vAraMvAra prArthanA karavA chatAM paNa rAjA kSamA karato nathI. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 bhAga - 1 pachI zreSThIe kahyuM " mahArAja, Apa mArA cha putrone mukta karavA IcchatA na ho to pAMca putrone kSamA karIne mukta karavAnI kRpA karo." rAjAe na mAnyuM. to zreSThIe pharIthI kahyuM : "kRpAnAtha, pAMca nahIM to cAra putrone mukta karavAnI kRpA karo." rAjAe na svIkAryuM. mArA nAtha, cAra nahIM to traNa putrone abhayadAna Apo." paththaradilanA rAjAe nuM mAnyuM. zreSThIe kahyuM : "he rAjezvara, traNa nahIM to be putrone mukta karo." rAjA mAnato nathI. to karagaratAM zreSThIe kahyuM "Apane huM bhagavAna mAnuM chuM.......mArI upara kRpA karI ane eka putrane to mukta karI ja, nahIMtara huM saMtAnahIna thaI jaIza. mAruM jIvatara vyartha thaI jaze...jIvana vyartha to thaI ja gayuM che." maMtrImaMDaLe rAjAne vinaMtI karI; rAjAe eka putrane mukti ApI. zreSThI udAsIna bhAvathI eka putrane potAnI sAthe laIne ghera Avyo. "pAMca putrono vadha thaze" e vicAra "mAro eka putra bacI gayo" e vAtano AnaMda thavA deto nathI. eka gaMbhIra dukha bIjA sAmAnya duHkhanI anubhUti thavA detuM nathI. pAMca putronI mukti na thavAthI gahana duHkha hatuM zreSThInA rdayamAM bharapUra prayatno karavA chatAM te potAnA badhA putrone bacAvI zakyo nahIM. tene dareka putra upara prema hato. AthI tenuM daya vyathita thayuM. eka putra bacI javA chatAM te e vAtanI khuzI anubhavI zakato na hato. eka putrane bacAvyo eno artha evo nathI ke pAMca putronI hatyAmAM teNe sahamati - anumati ApI dIdhI! te temane bacAvavA mAgato hato. pAMca putrone bacAvI zakyo nahIM. emAM pAMca putronA vadhamAM anumatino prazna ja Ubho thato nathI ! have A vAtano upanaya batAvuM chuM. * vasaMtapura eTale saMsAra. * rAjA eTale zrAvaka (gRhastha) * zreSThI eTale guru. * cha putro eTale jIvanikAya (pRthvIkAyAdi) guru potAnA putra samAna SajIvanikAyanA jIvonI hiMsA karatA gRhasthanezrAvakane samajAve che. eTale ke sAdhudharma svIkArI SajIvanikAya (pRthvIkAya, ApakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya) nA jIvone pUrNa abhayadAna devA rUpe sAdhudharmano svIkAra karavA samajAve che, chatAM gRhastha samajato Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrAvaka jIvana nathI ane aNuvratAdi ja grahaNa kare che; tyAre guru madhyasthabhAva yAne sAkSIbhAva ja dhAraNa kare che. zrAvaka jeTalAM hiMsAdi pApo kare che, temAM anumati nathI hotI ane jeTalAM pApa nathI karato temAM temanI khuzI hotI nathI ! teo to mAtra sAkSIbhAva ja dhAraNa kare che. be rahasyabhUta vAto : TIkAkAra AcAryazrIe be vAto mahattvapUrNa batAvI che. prathama vAta "mAvavanuSThAnasya sarvAMgasuMvaratvenAntato ToSavitttAt / paramAtmA tIrthaMkara devanuM koI paNa anuSThAna hoya, koI paNa kriyA hoya te sarvAMga suMdara ja hoya che. sarvathA doSa rahita hoya che. keTalI yathArtha vAta karI che TIkAkAra AcAryadeve ! A vAtano niSkarSa e che ke ApaNe paramAtmA tIrthaMkara devanI pratyeka kriyAmAM sarvAMga suMdaratA jovAnI che. na jovA maLe to zodhavAnI che. suMdaratA avazya maLaze. paraMtu saudarya jeTaluM vastu yA kriyAmAM nathI hotuM, eTaluM jonAranI AMkhomAM hovuM joIe ! dRSTimAM sauMdarya nahIM hoya to vastu yA vyaktimAM te dekhAze nahIM. doSavRSTi doSa joze. sabhAmAMthI :- jaina dharmanA ja eka paMthanA AcArye lakhyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnuM ardha devaSya brAhmaNane ApI dIdhuM hatuM te temanI bhUla hatI. bhagavAna paNa bhUlyA ? mahArAjazrI :- ane te AcArya to badhuM ja cUkI gayA ne ! temane dAnadharmano niSedha karavo hato, dayAdharmano niSedha karavo hato. tethI temaNe bhagavAnanI paNa bhUla batAvavAnI kuceSTA karI che ! vAstavamAM jovAmAM Ave to teo eka ujjaDa marubhUminA pradezanA hatA. jethI temanAmAM sauMdaryasRSTi hoi zake tema na hatuM. teo icchatA hota to paNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dAna kriyAmAM sauMdaryasRSTi joi na zakata. teo kriyA doSarahita joi zakatA hatA paraMtu kevI rIte jue ? dRSTimAM viparyAsa hato, vRSTi bagaDI gaI hatI ! dayA ane dAna- A baMne dharmono temane cheda uDADavo hato ! khaMDananuM paNa eka joza hoya che ane jozamAM hoza raheto nathI. tIrthaMkara jevA viziSTa jJAnI lokottara puruSanI bhUla eka ajJAnI vyakti batAve che !! je samaye bhagavAne brAhmaNane devadRSya ApyuM hatuM e samaye bhagavAnane matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaHparyavajJAna- A cAre jJAna hatAM. ane bhUla batAvanAra e svAmIne keTalAM jJAna hatAM ? zuM pUruM zrutajJAna paNa hatuM ? ThIka Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 che. ajJAna prajAmAM, nirakSara prajAmAM e samaye eka "paMtha" kADhI dIdho! paMtha kADhavo e khUba saraLa vAta che. jema ke bhAratamAM keTalA rAjakIya paMtho nIkaLyA che? keTalI pArTIo? kevI rIte? paramAtmA tIrthaMkaradeva bhalene bacapaNamAM hoya. yuvAvasthAmAM hoya yA moTI uMmaramAM hoya - koI paNa avasthAmAM hoya, temanI pratyeka pravRtti doSarahita hoya che, savagasuMdara hoya che. bIjI mahattvapUrNa vAta che - sAkSIbhAvanI. sAdhupuruSo mATe vaizvika vAtomAM sAkSIbhAva ja apekSita hoya che. mAtra jJAtAbhAva, mAtra draSTAbhAva rahevo joIe. gRhasthane aNuvratAdimaya gRhasthadharma pradAna karavAmAM paNa jyAre sAkSIbhAva rAkhavAno kahyo che to pachI bIjI sAmAjika vAtomAM to sArI rIte sAkSIbhAva rahevo joIe. pApamaya pravRttimAM khAsa karIne sAkSIbhAva rahevo joIe. ATalI sAvadhAnIpUrvaka vartatA gurujanoe vidhipUrvaka vrata pradAna karavuM joIe. vrata pradAnamAM vidhinI vyApakatA : vrata levuM ane ApavuM e mahattvapUrNa kriyA che. vidhipUrvaka vrata levAmAM Ave che to vrata lenArane vratapAlanamAM zakti prApta thAya che. vidhipUrvaka vrata grahaNa karavAthI vratapAlanamAM draDhatA prApta thAya che. ane A ja to udezya che vrata levAno. vrato grahaNa karIne te vratonuM draDhatAthI pAlana karavAthI AtmA pApamukta, vizuddha bane che. kramazaH mahAvratamaya jIvana banAvavAnI bhAvanA jAge che, zakti pragaTa thAya graMthakAra maharSie "vidhi"nI aMtargata pAMca vAto batAvI che. yogavandananimittadigAkArazuddhiriti // * pahelI hovI joIe yogazuddhi. * bIjI hovI joIe vaMdanazuddhi. * trIjI hovI joIe nimittazuddhi. * cothI hovI joIe dizAzuddhi, ane * pAMcamI hovI joIe AkArazuddhi "vidhimAM koI eka vAta hotI nathI, pAMca-pAMca vAto hoya che. pApothI mukta Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrAvaka jIvana karanAra, bhavasAgarathI tAranAra dharma grahaNa karavAno che ne ! e dharmanuM pAlana karavAnuM che, eTalA mATe tamAma bAbato upara lakSa ApavuM Avazyaka che. ApaNe ahIM pAMca bAbato upara vivecana karIzuM. sarva prathama "yogazuddhi" batAvIza. yogazuddhi : ahIM paMcAMganA siddhiyoga yA kumArayoganI vAta nathI. ahIM to vAta che mana, vacana ane kAyAnA yoganI. manoyoga, vacanayoga ane kAyayoganI zuddhi thavI Avazyaka che. gRhasthadharma aMgIkAra karavo che. pavitra kArya karavAM che, eTalA mATe zarIra zuddha hovuM joie. zarIranI sAthe sAthe vastro paNa zuddha hovAM joie. gharamAMthI nIkaLIne jyAM gurudeva beThA che te upAzraye jatI vakhate upayoga rAkhavo joIe ke kyAMya paNa paga azuddhimAM paDI na jAya. bIjI joIe vacanayoganI zuddhi. vrata grahaNa karatA pahelAM, grahaNa karatI veLAe ane grahaNa karyA pachI vANI-vacana niSpApa rahevAM joIe. krodhayukta, mAnayukta tathA mAyAyukta vacana bolavAM joIe nahIM. e ja rIte asatya ane ahitakArI vacana na bolavAM joIe. satya, priya ane hitakArI vacano ja bolavAM joIe - A che vacanazuddhi. jyAre tame zubha, pavitra ane suMdara vicAro karo cho tyAre te zuddha manoyoga kahevAya che. vrata grahaNa karatI vakhate mana prazAMta ane ullasita joIe. vratadAtA guru pratye bahumAna hovuM joie. zubha bhAva hovA joIe tathA vratamaya dharma pratye zraddhAnA nirmaLa bhAvo hovA joIe." A vratothI mAro AtmA nirmaLa banaze evA prakAranA prazasta bhAva hovA joIe, A rIte mana, vacana ane kAyAnA yogonI zuddhi hovI joIe. vandanazuddhi : bIjI zuddhi joie vaMdananI. vrata grahaNa karatI vakhate paramAtmA tathA gurune vaMdana karavAnAM hoya che. vaMdananI kriyAnAM sUtro hoya che. sUtroccAra skhalanArahita karavo joIe. sUtroccAra karatI vakhate alpavirAma, pUrNavirAma AdinuM dhyAna rAkhIne kacAM aTakavuM, kyAM na aTakavuM vagere bAbatonuM dhyAna rAkhavuM joIe. badhAM ja sUtro paripUrNa bolavAM joIe. praNipAta paNa vidhivat paMcAga karavo joIe. vratagrahaNa karatI vakhate "kAyotsarga" paNa karavAno hoya che, te zAnta citte ka2vAno hoya che." navakAramaMtra"nA yA "logassa sUtra" nA - jeTalA kAyotsarga Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 95 karavAnA hoya te bhrAnti rahita karavA joIe. ane mudrA.Asana vagereno khyAla rAkhavo joIe. A che vaMdanazuddhi. nimittazuddhi : trIjI zuddhi che nimittazuddhi. vratamaya, viziSTa gRhasvadharmano svIkAra karatI vakhate vAtAvaraNamAM sArAM nimitta maLavAM joIe. jema ke e samaye zaMkhadhvani saMbhaLAya, zaraNAI, mRdaMga vagere vAdyono dhvani saMbhaLAya. jyAre vrata levA gherathI nIkaLIe tyAre zubha zukana thAya, chatra, dhvaja, cAmara vagere prazasta dravyonAM darzana thAya....ane kayAMkathI paNa havAmAM sugaMdhano anubhava thAya. A badhuM svAbhAvika hovuM joIe, kRtrima nahIM; harSa ane ullAsanuM vAtAvaraNa hovuM joIe. A badhAthI vratapAlananA bhAvomAM draDhatA Ave che. manuSya bhAvo sAthe vAtAvaraNano saMbaMdha che. ullAsamaya vAtAvaraNa manobhAvone ullasita banAve che, jyAre nirAzAmaya vAtAvaraNa manobhAvone maMda, nirbala banAve che, eTalA mATe nimittazuddhinuM zubhakAryomAM vizeSa mahattva batAvavAmAM AvyuM che. dizAzuddhi : dizAonI zuddhi jevI joIe. AvAM maMgalakArI, kalyANakArI kAryo pUrva dizA sanmukha athavA uttara dizA sanmukha karavAM joIe. dizAonuM mahattva, prabhAva mAtra ApaNA jena darzanamAM ja mAnavAmAM Ave che evuM na samajatA. tamAma bhAratIya dharmomAM dizAonuM mahattva mAnavAmAM AvyuM che. ApaNe mAtra cAra dizAomAM nathI mAnatA, paNa ATha dizAone mAnIe chIe; daza dizAonA adhiSThAyaka devone mAnIe chIe. temane "dikyAla" kahevAmAM Ave che. ane A dikyAlonuM pUjana karavAmAM Ave che. RSi-munioe potAnA divya jJAnathI nirNaya karyo che ke kayAM kAryo kaI dizAmAM karavAthI saphaLatA maLe che. vrata-mahAvrata grahaNa karavAnI be prazasta dizAo batAvI che - pUrva ane uttara! athavA jyAM makAnane kAraNe dizAonI anukuLatA na AvatI hoya to je dizAmAM paramAtmA jinezvaradevanuM maMdira hoya te dizAmAM vrata grahaNa karavAM joIe. pachI e jinamaMdira koI paNa dizAmAM hoya. AgArazuddhi pAMcamI zuddhi che AgAronI zuddhi. AgAra eTale apavAda, vrata levAnAM che Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrAvaka jIvana eTale ke pratijJAo levAnI che. A kALamAM dareka pratijJA, hareka vratamahAvrata sApavAda hoya che. koI paNa vrata-mahAvrata nirapavAda levAmAM AvatuM nathI. jJAnI puruSoe saMyoga-paristhitio ane jIvAtmAnA manobaLane joIne keTalAka apavAdo batAvyA che. jema ke AvA AvA prasaMge - paristhitimAM A vratanuM pAlana nahIM karI zako to paNa tamAruM vrata khaMDita thaze nahIM. vratabhaMga thaze nahIM. basa, ahIM vratadhArIno manobhAva vatapAlanano hovo joIe. koIka vAra saMjogavazAt vratapAlana na thaI zake to paNa vratabhaMga thato nathI. 1. koI sattAdhIzanI AjJAne lIdhe paravaza thaIne pratijJAnuM pAlana na thaI zake. 2. koI samudAyane paravaza thatAM pratijJAnuM pAlana thaI na zake. 3. koI mArapITa vagere baLaprayogane kAraNe pratijJA toDavI paDe. 4. koI vAra vizeSa kAraNathI guru AjJA kare ane pratijJA toDavI paDe. pa. koI vAra devonA dabAvAthI yA bhayathI pratijJA toDavI paDe. - 6. koI vAra jaMgalamAM, nirjana pradezamAM ke jemAM prAsuka (nidaoNSa) AhAra pANInI prApti durlabha hoya.....ane pratijJAnuM pAlana na thaI zake.....to paNa pratijJA bhaMga karanArane pratijJA bhaMganuM pApa lAgatuM nathI. vrata ApatI vakhate guru A apavAdo sAthe vrata Ape che. chatAM paNa tamAruM manobaLa vRDha hoya. "prANa jAya to bhale jAya, paNa mArI pratijJAno bhaMga nahIM karuM." evo tamAro nizciya hoya to tamAre apavAdono Azraya levo nahIM paDe. hA, evA naravIra paNa hoya che ke je devonI sAme paNa, baLa prayoganI sAme paNa namatA nathI. teo maravuM pasaMda kare che paraMtu vrata toDavuM pasaMda karatA nathI. vAstavamAM samyagudarzana guNa AtmAmAM prakaTa thatAM AtmA prANothI paNa vratone vadhAre mahattva Ape che. vrata bacAvavA mATe prANa tyAga karavo paDe to kare paraMtu prANa bacAvavA mATe vratono tyAga karato nathI. A niyama sArvatrika nathI. virala AtmAmAM ja AvuM manobaLa hoya che, eTalA mATe ja to jJAnI puruSoe apavAda mArga batAvyA ! apavAdamArganuM AlaMbana levAthI vratabhaMga thato nathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 97 utsarga ane apavAdaH banne maLIne mokSamArga : utsarga mArga - mULamArga upara cAlavAnA vizuddha bhAva hRdayamAM rAkhIne zAstranirdiSTa paddhatithI apavAdamArganuM sevana karavAmAM Ave to koI doSa nathI lAgato. dekhAvamAM bhale vratabhaMga lAgato hoya paraMtu te vratabhaMga nathI kahevAto. jevI rIte koI padayAtrI cAlatAM cAlatAM thAkI jAya ane koI vRkSa nIce chAyAmAM bese che, koI paththaranI zilA upara ArAma kare che ane tyAM rAta vyatIta kare che to paNa tenI padayAtrAno bhaMga thato nathI. kAraNa ke te bese che cAlavA mATe ! cAlavAno bhAva akhaMDa che to besavuM, sUvuM vagere doSa kahI zakAya nahIM. e ja rIte mokSayAtrA karavAno bhAva akhaMDa che, vratapAlanano bhAva akhaMDa che ane koI vAra saMjogavazAta (je cha kAraNo batAvyAM e) vratanuM pAlana na thaI zake to paNa vratabhaMga kahevAya nahIM. apavAdonA sevanamAM sAvadhAnI rAkhavI paDe che, eTalA mATe utsarga-apavAdanuM sevana jJAnI puruSonA mArgadarzana pramANe karavuM joIe. have eka vizeSa vidhi batAvIne graMthakAra prastAvanA pUrNa kare che, ane aNuvrata batAvavAno prAraMbha kare che. tathA topacAraNya | vratamaya dharmagrahaNa karavAno prAraMbha lagnanA prasaMgathI paNa vadhAre mahattvapUrNa samajavo joIe tamAre. lagna to bhavasAgaramAM DUbADanAra che ne ? vratamaya dharma to bhava sAgaramAMthI tAranAra che! tAranAra prasaMgane AnaMdathI - utsavathI manAvavo joIe. eTale to graMthakAra AcAryadava ucita upacAra" karavAnuM kahe che. * puSpa, dhUpa, dIpaka AdithI paramAtmAnI pUjA karavI joIe. * guru mahArAjane vastra-pAtra-pustakAdi pradAna karavA joIe. * sAdharmikono bhojana-vastrAdithI satkAra karavo joIe. * dIna, anAtha, apaMga lokonI bhojanAdithI sevA karavI joIe. A badhAMno premathI, AdarathI ane umaMgathI satkAra karavo joIe. A viSayamAM vizeSa vAto AgaLa batAvIza. Aja ATaluM ja. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 10 52ma kRpALu mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dharmabiMdu" graMthamAM tenA trIjA adhyAyamAM gRhasthano vizeSa dharma batAve che. bAra vratamaya vizeSa dharma svIkAra karavAno bhAvollAsa prakaTa thatAM tame zubha muhUrto vrata grahaNa karajo. vrata grahaNane divase yA to AgaLanA divase tamAre paramAtmAnI puSpa, dhUpa, vilepana Adi uttama dravyothI pUjA karavI joIe. vastra, pAtra, auSadhAdi dvArA gurudevanI bhakti karavI joIe. bhojana, vastrAdithI sAdharmikonI sevA karavI joIe. svajanone paNa paritRpta karavAM joIe. dIna, anAtha, daridra lokone ucita dAna ApavuM joIe. A badhuM tamAre svazakti anusAra ka2vAnuM che. saune gaurava ApIne karavAnuM che. eTale ke koInAya manamAM duHkha thAya e rIte karavAnuM nathI. saunAM mana prasanna karIne ja karavAnuM che. ApaNI AsapAsa rahenArAonI citta - prasannatA yathAsaMbhava jALavI rAkhavAthI ApaNI paNa citta-prasannatA sacavAI rahe che. AnAthI dharma ArAdhanAmAM mana joDAya che. zubha bhAvonI dhArA vahe che. bIjA lokonAM manamAM dharma pratye upAdeyabhAva utpanna thAya che, ane temanA manamAM paNa vratamaya vizeSa dharma grahaNa karavAnI zubha bhAvanA utpanna thAya che. dharmakSetramAM ekAMgitA : sabhAmAMthI ; AvA prasaMge paramAtmapUjA ane gurupUjA to karIe chIe paraMtu prAyaH svajano prati durlakSya thai jAya che. dIna, anAtha, rogI to yAda ja AvatAM nathI ! mahArAjazrI : kadAca tamane lokone khabara nahIM hoya ke AvA viziSTa dhArmika prasaMgo upara A badhuM karavAnI jinAjJA che. jinAjJA sarvAMgI hoya che. je loko sarvAMgI jinAjJAne samajatA nathI te ekAMgI banI jAya che. ahIM, A graMthamAM spaSTa zabdomAM lakhyuM che ke svajana, dIna, anAtha vagerenI yogya sevA karavI joIe. sabhAmAMthI : svAmivAtsalya karIe chIe ne ? mahArAjazrI : svAmivAtsalyamAM zuM tame dIna, anAtha, rogI vagerene bhojana karAvo cho ? bhojana karAvavuM to dUra rahyuM; paraMtu AvI caDe to dhakkA mArIne bahAra Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ g. bhAga - 1 kADho cho ne? svAmivAtsalyamAM paNa zuM sAdharmikonuM gaurava karo cho ? je sAdharmiko sAthe aNabanAva hoya temanI sAthe premabhAva sthApita karo cho ? sAdhamikono paraspara premabhAva vadhato jAya, parasparanA jhaghaDA zAMta thAya eTalA mATe to svAmivAtsalyanI dharmakriyA batAvavAmAM AvI che. paraMtu tame loko e kriyAnA hAdane samajatA nathI; ekAMgI banI gayA cho ne? bIjI vAta, jayAre bAra vrato levAnAM che, zrAvakadharma aMgIkAra karavAno che tyAre koI paNa manuSyanI sAthe verabhAva to rahevo ja na joIe. koInI paNa sAthe verabhAva hoya, tene dUra karavo ja joIe. AnAthI dayanirmaLa bane che, ane nirmaLa ddhayamAM ja dharma praveza pAme che. nirmaLa hadayamAM dharma Take che ane vRddhi pAme che. have mAre bAra vratonuM svarUpa batAvavuM che. ekAgra manathI sAMbhaLajo ane samajavA prayatna karo. pachI vicAro ke tame vrata grahaNa karI zakazo ke nahIM! bAra vratoH bAra vratonA traNa vibhAgo batAvavAmAM AvyA che. pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata. * aNuvrata eTale mahAvratonI apekSAe nAnAM vrata. * guNavrata eTale aNuvrato upara upakAra karanArAM vrata. * zikSAvrata eTale sAdhudharmanA abhyAsarUpa vrata. aNavataH aNuvrato pAMca batAvavAmAM AvyAM che. 1. sthULa prANAtipAtavirati, 2. sthULa mRSAvAdavirati, 3. sthULa adattAdAnavirati 4. sthULa abrahmavirati ( 5. sthULa parigrahavirati. prANAtipAta (hiMsA), mRSAvAda (asatya), adattadAna (corI), abrahma (maithuna) ane parigraha A pAMca mahApApa che. A pApothI AMzika rUpamAM virAma eTale 'virati." Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrAvaka jIvana guNavrata H guNavratonuM pAlana karyA vagara aNuvratonI jevI joIe tevI zuddhi thaI zakatI nathI. eTale aNuvratonuM pAlana pratidina jevuM zuddha - vizuddha thatuM rahevuM joIe, te thatuM nathI. eTalA mATe guNavratono svIkAra ane pAlana karavuM ati Avazyaka che. A guNavrato traNa che. ? - paheluM guNavrata che divrata - dizAonuM vrata. daza dizAonI apekSAthI A vrata batAvavAmAM AvyuM che. pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, A dizAo che. naiRtya vAyavya, IzAna ane agni, A vidizAo che. eka Urdhva dizA ane eka adho dizA. A rIte daza dizAo che. A dizAomAM keTaluM dUra javuM.....eTale gamana parimANa karavAnuM hoya che. ja bIjuM guNavrata che bhoga - upabhoga parimANanuM. AmAM be zabdo che, bhoga ane upabhoga. je vastu eka vAra ja bhogavI zakAya che tene bhoga kahe che. jema ke bhojana. je vastune eka vAra khAI lIdhI te vastune pharIthI khAI zakAtI nathI. upabhoga ane kahevAmAM Ave che ke jemAM vastune vAraMvAra bhogavI zakAya che. jema ke vastra, makAna, strI vagere. eka ja vastrane vAraMvAra paheravAmAM Ave che. eka ja makAna punaHpunaH bhogavI zakAya che. A bhoga ane upabhoganuM parimANa karavuM e bIjuM guNavrata che. trIjuM vrata che anarthadaMDaviratinuM. "artha" eTale ahIM prayojana ! je pApo prayojanathI karavAmAM Ave che tene - te pApane "arthadaDa" kahevAmAM Ave che. je pApa prayojana vagara karavAmAM Ave che tene anarthadaMDa kahevAmAM Ave che. prayojana aneka hoya che. dharmanuM prayojana, svajananuM prayojana, potAnI indriyonuM prayojana...vagere.. prayojanathI paNa pApakriyA karavAmAM Ave che, eTalA mATe "deDa" kahevAmAM Ave che, arthadaMDa ! prayojana vagara je pApa karavAmAM Ave che tene "anarthadaMDa" kahevAmAM Ave che. A anarthadaMDa cAra prakAranA batAvavAmAM AvyA che : (1) apadhyAna - Acarita (2) pramAda Acarita (3) hiMsapradAna ane (4) pApa karmopadeza - A cAre prakAranA anarthadaDathI virati pAmavI e trIjuM guNavrata che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 101 zikSApada "zikSA" eTale sAdhudharmano abhyAsa. A abhyAsamAM cAra pada , eTale cAra sthAna che. prathama sthAna che, sAmAyika. TIkAkAra AcAryadave ahIM "sAmAyika"nA traNa artha karyA che. mokSamArganI ArAdhanAmAM samAna sAmarthyavALA traNa tattvo-samyagdarzana-jJAnacAritranI prApti, eTale ke sAmAyika. A prathama artha che. rAga ane dveSanI vacce madhyastha rahIne jIva samyagudarzana, jJAna ane cAritranI prApti kare. A sAmAyikano bIjo artha che. trIjo artha che, sarva jIvo pratye maitrI bhAvanI prApti. A traNe artha "samAya." zabdamAMthI udbhavelA che. keTalA sArA artho batAvyA che, TIkAkAra AcAryazrI e ! pApa-pravRttino tyAga karIne nirapadya-niSpApa yogAnuSThAna rUpa jIvapariNAma sAmAyika che. bI zikSApada che pauSadha-upavAsa. je AtmabhAvane puSTa kare te pauSadha. aSTamI. caturdazI vagere parvanA divasomAM doSothI mukta banIne guNo sAthe rahevuM ene upavAsa kahe che. kahevAyuM che ke : upAvRttasya doSebhyaH samyagvAso guNaiH saha / upavAsaHsa vijJeyo na zarIravizoSaNam // "doSo" thI mukta banIne guNo sAthe sArI rIte rahevuM, tene "upavAsa" kahevAmAM Ave che. zarIrazoSaNane upavAsa na mAnavo. pauSadhamAM cAra guNo sAthe rahevAnuM hoya che. 1. zarIra zuddhi. zarIra zobhA na karavI. 2. brahmacaryanuM pAlana karavuM. 3 dhaMdho-vyApAra na karavo. 4. AhAra-bhojanano sarvathA yA AMzika tyAga karavo. pauSadhopavAsano abhyAsa sAdhudharmano abhyAsa che. trIjuM zikSApada che "dezAvakAzika" pahelAM grahaNa karelAM dizAparimANavratanuM pratidina smaraNa karIne pratyAkhyAna karavuM, pacakhANa karavuM e dezAvakAzika nAmanuM zikSApada che. vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM rahenAra sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA atithi che. A atithio ghera AvI caDatAM bhaktithI UbhA thavuM joIe, temane besavA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAvaka jIvana Asana ApavuM joIe, paga dhovA joIe, caMdanathI lepa karavo joIe ane potAnA vaibhava anusAra temane bhojana karAvavuM joIe. vastra ane auSadha ApavAM joIe. AvAsa ane bIjI jarUrI vastuo ApavI joIe. Ane "saMvibhAga" kahe che. A dAna nathI, saMvibhAga che. A saMvibhAga nyAya--nItithI upArjita dravyathI karavAmAM Ave che ane sAdhu sAdhvIone kalpanIya dravyathI karavAmAM Ave che. yogyatA anusAra vatapradAna : je mANarA A tamAma vratonuM pAlana karavAmAM sakSama hoya tene badhAM ja vrato ApavAM joIe. je manuSya mAtra pAMca aNuvrato ja icche tene pAMca ja ApavA ane je mAtra zikSApada athavA guNavrata ja levA Icchato hoya tene teTalAM ja vrato ApavAM joIe. eTale tame loko jeTalAM Iccho teTalAM vrato laI zako cho. keTalI karaNI kahI che jJAnI puruSoe! vratapAlananI tamArI jeTalI IcchA hoya ane zakti hoya. tadanusAra tame vrata grahaNa karI zako cho. paraMtu eka vAta nizcita hoya che -- samyakatvanI. bhale eka vrata lo athavA bAra lo. mULamAM samyakatva to hovuM ja joIe. samyakatva vagara koI paNa vrata viziSTa phaLa ApatuM nathI, eTalA mATe sarvajJazAsana pratye zraddhAvAna banavuM to anivArya che ja. aticArothI bacatA raho : samyagudarzana sahita grahaNa karelAM vratonuM pAlana atizaya jAgRti sAthe karavAnuM hoya che. aticAra lAgI na jAya, virAdhanA na thaI jAya, vratabhaMga na thaI jAya e bAbatonI jAgRti rAkhavI joIe. jAgRti nahIM hoya to samyagudarzana guNa paNa kSatigrasta thaI jaze. vAraMvAra doSa lAgavAthI guNa jIrNazIrNa thaI jaze ane eka divase guNa naSTa paNa thaI jaI zake che. "samyagudarzana" guNane kayA kayA doSothI bacAvIne rAkhavAno che e samajavuM Avazyaka banI jAya che. doSonuM jJAna doSothI bacavA hovuM jarUrI che. eTalA mATe sarva prathama tamAre samya darzanane duSita karanArAM pAMca doSa-pAMca aticAra batAvuM chuM sAvadhAna thaIne, ekAgracitte sAMbhaLajo. zaGkA-kAGkSA-vicikitsA'nyadRSTi prazaMsAsaMstavAH samyagadaSTeraticArA iti // zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, anya dRSTinI prazaMsA ane emanI saMstavanA - A pAMca aticAro che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 103 1, jinavacanamAM zaMkA na karo : jinezvaranAM vacanomAM zaMkA karavI na joIe. zaMkAnA be prakAro batAvavAmAM AvyA che ? 1. deza zaMkA 2. sarva zaMkA jinavacanomAM koI be cAra vAto laine zaMkA kare che. to tene "deza zaMkA" kahevAmAM Ave che. eka udAharaNa dvArA samajAvuM chuM. AgamomAM "bhavya" jIva ane "abhavya" jIvanuM varNana Ave che. A vAMcIne zaMkA kare ke "baMnemAM jIvatva hovA chatAM paNa eka jIva bhavya ane bIje jIva abhavya kema ?" jyAre hetu nathI maLato to zaMkA thaI jAya che. - "sarva zaMkA" eTale samagra AgamonA viSayamAM zaMkA thaI jAya ! jema ke "jaina dharmanA tamAma siddhAMto prAkRta bhASA nibaddha che to zuM A tamAma siddhAMto kalpanAmAtra haze ? sAcA nahIM hoya ?" eka vAta nizcita rUpe samajI levI ke vizvanI tamAma vAto takathI nathI samajI zakAtI. keTalAka tattvonA hetu hoya che to keTalAkanA hetu nathI hotA. eTale ke vizvamAM be prakAranAM tattvo hoya che - hetugrAhya ane ahetujhAhA. hetu grAhya tattvone hetuothI samajIne svIkAra karavo ane ahetugrAhya tattvono ema ja svIkAra karI levo joIe. jenA hetuo che ja nahIM temanA hetu kayAMthI lAvazo? jIva tattvanuM, ajIva tattvanuM, puNya-pApa Adi tattvonuM jJAna hetuothI prApta karI zakIe. paraMta bhavyatva, saMsAra ane mokSamAM jIvonI saMkhyA vagere vAto ahesugamya che. A vAto samajavA mATe koI taka nathI, koI hetuM nathI. hA, koI avadhijJAnI, kevaLajJAnI hetu ApI zake che, taka ApI zake che, samajAvI zake che. amArA jevA mAtra matijJAnI ane zrutajJAnI mATe e asaMbhava che e tarka yA hetuthI samajavuM ane samajAvavuM ! eTalA mATe koI AgamanI vAta samajavAmAM na Ave to zaMkA na karavI. zaMkAthI zraddhA nirbaLa bane che. anya darzanonI kakSA na karo : zraddhAne nirbaLa banAvanAro aticAra che kAMkSAno. kAMkSAnA paNa be prakAro cheH deza kAMkSA ane sarva kAMkSA sarvajJa bhASita darzana sivAya bIjo koI eka-be darzana pasaMda AvI jAya ane e darzanonA svIkAranI IcchA thaI jAya tene kahe che deza kakSA. jema ke "mane jenA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrAvaka jIvana darzana karatAM bauddha darzana vadhAre sAruM lAge che. to huM bauddha darzanano svIkAra karuM? athavA mane vedAMta darzana sAruM lAge che, huM vedAMta darzanano svIkAra karuM? AvI AkAMkSA karavAthI samyaggadarzana kaluSita thAya che. sarvakAMkSA karanAro badhAM darzanonI AkAMkSA kare che. tene tamAma darzanonI mAnyatAo sArI lAge che ! AnAthI samyagdarzana malina thAya che. ApaNe jainadarzana pratye zraddhAvAna banavAnuM che. kAraNa ke jaina darzana sarvajJa darzana che, yathArtha darzana che. ApaNe jaina chIe eTalA mATe jaina darzananA pakSapAtanI vAta. nathI karato, paraMtu tamAma darzanono abhyAsa karavAthI jaNAyuM che ke jaina darzana ja zreSTha ane sAcuM darzana che. AvuM darzana pAmyA pachI anya apUrNa darzanonI spRhAkAMkSA zA mATe karavI? jaina dharmanuM UMDANathI adhyayana karavuM joIe. jaina darzananA tattvamArga, AcAramArga vagere eTalA to suMdara ane buddhigamya che te tame abhyAsa karazo to khyAla Avaze. ekAda-be pustako vAMcavAthI khyAla nahIM Ave. ethI kAma nahIM thAya. pratyeka viSayanA graMthonuM talasparzI adhyayana karavuM paDaze ane tema karavAthI tamane jaina darzananuM AkarSaNa thaze, tamArI zraddhA vajalepa jevI banI jaze ane temane duniyAnI koI vyakti vicalita nahIM karI zake. buddhine sthira rAkhoH trIjo aticAra che "vicikitsA"no. TIkAkAra AcAryazrIe vicikitsAno artha karyo che matibhrama, buddhinI caMcaLatA. matibhrama thatAM manuSya vicAra kare cheH "jaina darzana to sAre che. paraMtu mArA jena darzananA pAlanathI mane enuM phaLa maLaze ke nahIM? jema ke kheDUta khetIkAma kare che to tene game tyAre phaLa maLe che, to koI vAra nathI paNa maLatuM. e rIte huM jinezvaradeve batAvelAM vrata-niyamonuM pAlana to karuM chuM paNa mane phaLa maLaze ke nahIM? - AvA saMkalpa vikalpa (vicikitsA) karavAthI samyagudarzana malina thAya che. samyagdarzana guNane to AghAta lAge ja che paraMtu vicikitsAthI pApa karmanuM baMdhana paNa thAya che. evAM pApakarmo baMdhAya che ke jethI jyAre e pApakamAM udayamAM Ave che tyAre jIvAtmAne bhayAnaka kaSTa sahana karavo paDe che. eTalA ja mATe matibuddhine sthira rAkho. huM jainadharmanI ArAdhanA karuM chuM tethI mane enuM phaLa avazya maLaze" A vizvAsane avicaLa rAkho. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 10pa buddhimAM vibhrama utpanna karanArI vAto na sAMbhaLo. evI copaDIo paNa na vAMco. jinavacano upara avicaLa vizvAsa rUpI aNamola saMpattine surakSita rAkhavAnI che. apUrNa asavajJonI prazaMsA na karo : zraddhAnI saMpattine surakSita banAvavA mATe je sarvajJa nathI evA mANasonI prazaMsA na karavI. je pUrNa nathI temanI prazaMsA na karavI. alabatta, evA buddha, kapila, kaNAda vagerenA darzanomAM thoDIghaNI sArI vAto che ke je jaina darzanathI maLatI Ave che, chatAM paNa temanI prazaMsA na karavI joIe. jema ke e loko puNyazALI che.....emano janma sArthaka che..... e loko dayALu che...."AvI rIte temanI prazaMsA na karavI joIe. evI prazaMsA karavAthI banyA e nIkaLe che ke ApaNe puNyazALI nathI....ApaNo janma nirarthaka che...ApaNe dayAvAna nathI...kAraNa ke ApaNe jaina-darzanano svIkAra karyo che !" prazaMsA karavAmAM paNa viveka hovo joIe. anya dharmonAM sArAM tattvonI prazaMsA vivekathI karI zakAya che. jema ke "bauddha darzanano kSaNikavAda saMsAra pratye manu ne vairAgI banAve che... anAsakata banAve che.....pataMjali maharSinuM yoga darzana yoganI sArI prakriyAo batAve che. vedAnta darzana paNa mukti pAmavAno upadeza Ape che. vagere. prazaMsAno artha evo na nIkaLavo joIe ke te loko kRtArtha thaI gayA ane ApaNe bhaTakI paDyA. teo parama tattva pAmI gayA ane ApaNe rahI gayA ! avivekathI anya darzanonI prazaMsA karavAthI samyagudarzanane dhakko vAge che. anya darzanavALAnI saMstavanA na karo : jevI rIte anya darzanavALAnI prazaMsA karavAnI nathI, te rIte temanI sAthe rahevAnuM nathI ane paricaya karavAno nathI. "saMstavanA" no artha samajI levAno che. sahavAsajAnita paricaya karavAno nathI. sAthe rahevAthI bhojana, vastra vagerenuM AdAna-pradAna thAya che, paraspara vAtaliApa thAya che. je anya darzanavALo tamArA karatAM vadhAre buddhizALI hoya, dhanavAna hoya ane thoDo zAstrajJAnI hoya to te tamArI zraddhAne halAvI deze. tamane tenA dharma pratye kheMcI jaze. eTalA mATe anya dharmavALAo sAthe paricaya-saMbaMdha bAMdhatA pahelAM vicArI levuM ke buddhi, jJAna ane dhana konI pAse vadhAre che. jo Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAvaka jIvana tamArI pAse vadhAre hoya to paricaya karavAmAM koI ciMtA nathI. ane jo tenI pAse vadhAre hoya to tame tenAthI dUra raho. sabhAmAMthI : vartamAna sthitimAM to amAre bIjA dharmavALAo sAthe rojano saMparka rAkhavo paDe che. mahArAjazrI : huM mAnuM chuM, eTalA mATe mArgadarzana ApuM chuM. tame loko paisA mATe eTalA nirbaLa banI gayA cho, eTalA pAgala banI gayA cho ke koI paNa vyaktino saMparka - paricaya karI beso cho. tamane tamArA "samyagdarzana" guNane surakSita rAkhavAnI IcchA che ? kadI tamane vicAra Ave che ke "mArA AtmAmAM samyagdarzana guNa prakaTa thayo che ke nahIM ? mAre mArA A guNane surakSita rAkhavo joIe. A guNane DAgha lAge evuM mAre na karavuM joIe. mAre koI sukha choDavuM paDe to choDIza, paraMtu mArI zraddhAne DagavA nahIM dauM." Ave che AvA vicAro? tamAro saMkalpa che ne ke game tevuM duHkha AvI paDe to paNa huM vItarAga sarvaza paramAtmAne choDIne anya koI rAga-dveSI, mithyAtvI deva-devI pAse nahIM jAuM ? sabhAmAMthI : amArA keTalAka bhAIo vItarAga paramAtmAnA maMdire AvatA nathI....paraMtu rokaDiyA hanumAnanA maMdire jAya che. mahArAjazrI : hanumAna jevA vairAgI - vItarAgI banyA hatA tevA banavA mATe jatA haze ! sabhAmAMthI : nA jI ! hanumAnajI pAsethI dhana levA mATe ! hanumAnajI pAse saMsAranAM sukha levA mATe jAya che ! mahArAjazrI H AvA lokone samyagdarzana guNano khyAla ja hoto nathI. teo AtmaguNothI anabhijJa hoya che. AvA loko koIpaNa dharmanA loko sAthe vyApArika saMbaMdha rAkhe che, temanI sAthe khAya-pIe che, kalAko sudhI vArtAlApa kare che; have to lagna-saMbaMdha paNa kare che - koI koI jaino musalamAno sAthe paNa lagna karavA lAgyA che ne ? amArI vAta to e loko mATe che ke jemane "samyagdarzana" guNa surakSita rAkhavo che; jeo samyagdarzana guNanuM mahattva samaje che, evA mahAnubhAva A pAMce doSothI bacIne rahe che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 samyakatvano mahimA H samyakatva-samyagdarzanano mahimA samajanArA mANaso ja A zaMkA vagere pAMca doSothI bacavAno prayatna kare che. samyakatvano mahimA batAvatAM AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajIe "samarAicca kahA" mAM kahyuM che : - 107 tao tammi patte samANe se jIve bahuyakammamala mukke, AsannaniyasaruvabhAve pasanne saMvigge nivviNNe aNukaMpApare jiNavayaNa ruI Avi havai // jyAre jIva samyagdarzana guNa pAme che tyAre te 1. ghaNA karmothI mukta bane che. 2. alpakALamAM AtmasvarUpanI prApti karanAro bane che. 3. prasannacitta bane che. 4. saMvigna bane che, eTale ke vizuddha paramAtmasvarUpa, gurusvarUpa ane dharma svarUpane jANanAro ane zraddhALu bane che. 5. nirvedavALo bane che, eTale ke saMsAranAM sukhomAMthI virakta bane che. 6. anukaMpAyukta dayALu bane che. 7. jinavacanomAM enI abhiruci vadhe che. Avo AtmA karmonA zubha-azubha vipAkone jANatAM sarvakALa aparAdhI pratye paNa svAbhAvikatAthI krodha karato nathI. upazama bhAvamAM rahe che. Avo AtmA (samyakatvadhArI) AyuSya karmanuM baMdhana kare che to avazya e vaimAnika devalokanuM AyuSya bAMdhe che. tenI durgAta thatI nathI. eTalA mATe samakatvane, samyak darzanane zaMkA-Adi doSothI bacAvatA raho e ja maMgala kAmanA. Aja basa, ATaluM ja. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 11 tathA vratazIleSu paMca paMca yathAkramam / parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dhabiMdu" graMthamAM gRhasthano vizeSa dharma batAvatAM sAvadhAna kare che : "je vrata grahaNa karo tenuM niraticAra pAlana karavAnA hetuthI aticArone samajo." ahIM graMthakAre aNuvrato mATe to "vrata" zabdano ja prayoga karyo che, paraMtu guNavata ane zikSAvrata mATe "zIla" zabdano prayoga karyo che. A viziSTa zabda prayoga che. kyAMya paNa guNavrata ane zikSAvrata mATe "zIla" zabdano prayoga prAyaH sAMbhaLavAmAM Avyo nathI. "zIla" zabdano artha vyApaka arthamAM karavAmAM Avyo che. dizAonuM parimANa, bhoga-upabhoga parimANa, anarthadaMDa virati jevAM zIlasvarUpo che. tevI rIte sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha ane atithisaMvibhAga paNa zIla-svarUpa che. pratyeka vrata ane pratyeka zIlanA pAMca-pAMca aticAra che. pahelA aNuvratanA pAMca aticAra A rIte batAvavAmAM AvyA che. bandha-vadhacchavicchedAtibhArAropaNAnnapAnanirodhAH / aticAra kone lAge che ? aticAronuM vivecana karavA pUrve A aticAro kevA manuSyane lAge che te vAta samajAvuM chuM. je manuSya krodhI hoya, lobhI hoya, eTale ke kaSAyothI jenuM aMtaHkaraNa malina hoya ane "jIva marI jAya to paNa zuM ?" evI rIte vicArato jIvahiMsA pratye nirapekSa vRttivALo hoya che tene jIvono baMdha.....vadha.....vagere karavAthI aticAra lAge che; paraMtu je manuSya jIvono baMdha.....vadha vagere karavAmAM sApekSa vRttivALo hoya che, kaSAyone vaza thato nathI tene aticAra lAgatA nathI. sApekSa jIva baMdha vagere kare che, chatAM paNa nirdoSa hoya che; jyAre nirapekSa jIvane baMdha vagere karavAthI aticAra lAge che. A rIte aticArono saMbaMdha kriyAnI sAthe batAvavAmAM Avyo nathI paNa bhAvanI sAthe batAvavAmAM Avyo che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 1. jIvonuM baMdhana : jIvonI sAthe ApaNo vyavahAra kevA bhAvathI thAya che te mahattvapUrNa vAta che. yAda rAkho ke tame vratadhArI banyA cho. tamArUM "prANAtipAta viramaNa" nAme prathama vrata che. pazu hoya ke manuSya, tame niSprayojana ene bAMdhI zakatA nathI ! baMdhana to pazune paNa gamatuM nathI, to manuSyanI to vAta ja zI ? 109 kevaLa ApaNA manoraMjana mATe athavA parapIDana mATe tame pazu yA mANasane bAMdho nahIM. keTalAka mANasone parapIDanamAM majA Ave che ! AvI majA vratadhArI laI zakato nathI. - prayojanathI paNa pazu yA mANasane bAMdhavo paDe to sApekSa bhAvathI bAMdhavo joIe. nirapekSa bhAvathI nahIM. koI vAra koI cora pakaDAI gayo ane ene bAMdhavo che, koI vA2 noka yA nokarANIe moTo aparAdha karyo ane tene bAMdhavAnuM thAya, koI vAra dIkaro bhaNato na hoya ane tene bAMdhIne -- pakaDIne besADyo che.....to evI rIte bAMdhavAM joIe ke kadAca e sthaLe Aga lAgI jAya, to te loko svayaM potAnAM baMdhano toDI zake - kholI zake. koI vAra sApa jevuM AvI jAya to teo jAte potAnI rakSA karI zake. nirapekSa bhAvathI khUba majabUta rIte bAMdhavAM joIe nahIM ke jethI teo bicArAM hAlI paNa na zake. eTale ke nirdaya banIne bAMdhavAM joIe nahIM. vAstavamAM to zrAvake potAnA gharamAM evAM pazuo rAkhavAM joIe ke jemane bAMdhavAM na paDe. vagara bAMdhye premathI ja rahe ! e rIte nokaro paNa evA ja rAkhavA joIe ke jethI temane bAMdhavAno--rokavAno prasaMga ja na Ave ! chatAM paNa koI vAra bAMdhavAM paDe to sApekSa bhAvathI bAMdhavAM joIe. krodha ke lobha karyA sivAya bAMdhavAM joIe. jethI aticAra na lAge. have tame loko pazupAlana to karatA ja nathI ! nAnAM moTAM zaheromAM rahenArAo pazuo rAkhatA nathI. ane gAmaDAMomAM rahenArA jaina paNa prAyaH pazupAlana nathI karatA ! ApaNA jaina samAjamAM to pazupAlana rahyuM ja nathI. brAhmaNa jevA vargomAM paNa pazupAlana ochuM thatuM jAya che. pazupAlana na karavAthI hiMsA vadhI che H jema jema pazupAlana ochuM thatuM gayuM tematema "sloTara hAusa" - katalakhAnAM vadhatAM gayAM, ane dararoja lAkho pazuonI katala thatI jAya che. tame loko sthira Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAvaka jIvana buddhithI vicA2zo to samajI zakazo ke ATalI bhayaMkara hiMsA vadhavAmAM tame loko paNa nimitta banyA cho. A ghora hiMsA rokavI hoya to pazupAlana vyApaka rUpe thavuM joIe. grAma vistAromAM lAkho pazuonuM pAlana thaI zake tema che; paraMtu pazuo pratye prema ane karuNA hovI joIe ne ? e kyAMthI lAvIzuM ? manuSyo pratye paNa prema ane karuNAnA srota sukAvA lAgyA che, to pachI pazuo pratye prema ane karuNAnI apekSA kevI rIte rAkhI zakAya ? zrAvakanA hRdayamAM pazuo mATe evo prema hovo joIe ke jethI tene tyAM rahetAM pazuo baMdhana vagara rahe ! pazuone jyAM prema thaI jAya che tyAM teo vinA baMdhane rahe che. zAstromAM evAM udAharaNo paNa maLe che. zrAvakane tyAM rahenArA be baLadoje divase zrAvaka upavAsa kare te divase be baLado paNa upavAsa karatA hatA ! zrAvakazrAvikA jyAre svAdhyAya karatAM hatAM tyAre pAse UbhA rahIne be baLado paNa svAdhyAya (dharmacarcA) sAMbhaLatA hatA. sAMbhaLI sAMbhaLIne teo sa2La ane dayAvAna prANI banI gayA hatA. sabhAmAMthI : Aje to ame upavAsa karIe chIe, to amArAM saMtAno paNa upavAsa karatAM nathI ! ame dharmacarcA karIe chIe, to amArAM saMtAnone e gamatuM nathI ! mahArAjazrI : hAthI ghoDA, baLada, gAya, bheMza vagere pazu prAyaH saraLa pariNAmavALAM pazuo hoya che. teo premano javAba premathI Ape che; manuSyamAM saraLatA rahI nathI ! premano javAba tiraskArathI maLe che ne ! A apekSAthI manuSya karatAM pazu sArAM prANI che ! 2. jIvone nirapekSa bhAvothI mAro nahIM : je rIte manuSya ane pazuone nirapekSa bhAvathI bAMdhavAnAM nathI, te rIte temane nirapekSa bhAvathI mAravAnAM paNa nathI. ahIM mAravAM, yA "vadha" zabdano artha "marDara", hatyA karavAno nathI, paraMtu sAmAnya zArIrika sajA karavAno che. evI rIte mAravAM ke jethI temanAM marmasthAno upara prahAra na thaI jAya, coTa na lAgI jAya. vAstavikatA to e che ke zrAvakanuM vyaktitva ja evuM hovuM joIe ke gharanAM tamAma mANaso eno vinaya-sanmAna karanArAM bane. ane jo koI avinaya audvatya karatuM hoya, betraNa vAra samajAvavA chatAM paNa na samaje to ene mAmulI sajA karavI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 111 joIe, paraMtu sajA karatI vakhate ddhayamAM krodha hovo na joIe. krodha haze to sApekSa bhAva nahIM rahe. krodhathI mANasa aMdha banI jAya che. ane marmaprahAra paNa karI bese che. sAmeno jIva mamahata thavAthI marI paNa jAya ! moTo anartha thaI jAya ! eTalA mATe pazu dhA manuSyane mAratI vakhate paNa bhItarathI jAgrata rahevAnuM che. ApaNo bhAva ene sudhAravAno-rAkhavAno che, mAravA mAtrano nahIM. 3. jIvonAM aMgopAMganuM chedana na karo: jIvo sAthe nirdayatAthI vyavahAra karavAno ja nathI. jyAre jIvone nirdayatAthI mAravAnAM na hoya to pachI temanA hAtha, paga, kAna, nAka vagere aMgopAMgonuM chedana kevI rIte karAya? zrAvaka AvuM hIna karma karI ja na zake. paraMtu dayAthI prerAIne athavA potAnA vyavasAya (DaoNkaTarI)thI jIvonAM oparezana kare to te vratano aticAra banato nathI paNa dayAnuM kArya bane che, puNyabaMdhanuM kArya bane che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA kAnomAM jyAre te dhyAnastha avasthAmAM hatA tyAre lAkaDAnA aNIdAra khIlAo ThokI besADavAmAM AvyA hatA ....krodhamAM pAgala banIne govALe pApakarma bAMdhyuM hatuM. paraMtu jyAre vaidya bhagavAnanA kAnomAMthI khIlA kADhyA tyAre bhagavAnane eTalI tIvra pIDA thaI hatI ke temanA mukhamAMthI cIsa nIkaLI gaI hatI. ATalI pIDA thaI hovA chatAM khIlA kADhanAra vaidhe to pUNyakarma bAMdhyuM hatuM. kAraNa ke vaidyanI bhAvanA bhagavAnane pIDA pahoMcADavAnI na hatI, pIDA maTADavAnI hatI. 4. nokaro pAse vadhu kAma na karAvo : koI paNa jIvane jANI joIne pIDA karavAnI nathI! "Atmavat sarvabhUteSu" nI bhAvanAne AtmasAta karanAro samakitadraSTi jIva evo vyavasAya paNa nahIM kare ke jemAM manuSyone ane pazuone vadhAre trAsa Apavo paDato hoya. nokara pAse paNa te vadhAre kAma nahIM karAve. * jema ke tame TrenamAMthI sTezana upara Utaryo. tamArI pAse vadhAre sAmAna che. tamAre badho sAmAna eka ja kulInA mAthe caDAvavo joie nahIM, te jeTalo upADI zake teTalo ja sAmAna ene Apavo joIe. sTezanamAMthI tame bahAra AvyA, tamane oTorikSA na maLI, manuSparikSA maLI. rikSA mANasa calAve che. rikSA calAvanArane trAsa na paDe eTalA ja mANaso emAM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrAvaka jIvana besADavA joIe ane eTalo ja sAmAna rAkhavo joIe. rastAmAM caDANa-utarANa Ave tyAre rikSAmAMthI nIce UtaravuM joIe. kAraNa ke rikSA calAvanAro eka jIva che e samajIne tenI sAthe dayApUrNa vyavahAra karavo joIe. manuSya jAte jeTalo bhAra upADI zake ane jAte ja utArI zake teTalo ja bhAra tene upaDAvavo joIe. pazu upara paNa eTalo bhAra na mUkavo joIe ke jethI tene trAsa thAya. ghoDAgADI, baLadagADI, UMTagADI tathA kUtarAgADI jevI gADIo sAthe pazuone joDo cho; to yogya samaye temane mukta karI devAM joIe. hadathI vadhAre doDAvavAM na joIe, mArI mArIne doDAvavAM na joIe. yAda rAkho ke tame samakitavRSTi zrAvaka cho. tamArAmAM anukaMpA hovI joIe. dayA-anukaMpA.....karuNA tamAruM lakSaNa che. tame dayAhIna kRtya karI ja na zako. tame bIjA jIvone kaSTa ApI ja na zako. 5. pazuo ane nokarone samayasara pANI ane bhojana Apo H pazu hoya ke mANasa, tene bhUkhyuM - tarasyuM na rAkhavuM joIe. koIka vAra gAya yA bheMze dUdha dohavA na dIdhuM, lAta mArI, vAsaNa phoDI nAkhyuM.....tyAre gussAmAM AvIne...."Aja tane pANI ya nahIM pivaDAvuM.....Aja tane ghAsa ja nahIM nIruM." ema bolIne divasabhara ene bhUkhyuM - tarasyuM rAkhavAmAM Ave che ! AvuM na karavuM joIe. pazuno aparAdha paNa mApha karavo joIe. je dUdha Ape che te kadI lAta paNa mAre, to lAta khAvI paDe che ! paraMtu lAtanI sAme lAta mAravA jazo to dUdha nahIM maLe. e rIte nokarone paNa jANI joIne bhUkhyA na rAkhavA joIe. baLajabarIthI upavAsa na karAvavA joIe. koI vAra bhUkhathI mRtyu paNa thaI zake che. hA, ajIrNa thayuM hoya to upavAsa karAvI zako cho. tAva Avyo hoya to upavAsa karAvI zako cho. kadI koI nokara aparAdha karI bese to ene bhaya batAvI zako cho. "Aja tane khAvA nahIM maLe, pANI paNa nahIM maLe !....eka oraDAmAM pUrI daIza." paNa AvuM karavAnuM nathI. bhojanano samaya samApta thatAM tene "pharIvAra AvI bhUla na karato" kahIne bhojana karAvavuM joIe. koI vAra sApekSa bhAvathI "jyAM sudhI bhUla kabUla nahIM kare tyAM sudhI bhojana nahIM karAvuM" vicArIne divasabhara bhUkhyo rAkhavA chatAM paNa aticAra thato nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 113 &yanI bhAvanA zubha hovI joIe. jIva pratye snehabhAva hovo joIe. A snehabhAva hovAthI bahArathI-vyavahArathI bAMdhavA karavAthI, mAravAthI, aMgachedana karavAthI, vadhAre mAra mAravAthI ane bhUkhyA rAkhavAthI paNa aticAra lAgato nathI. eTale ke prathama aNuvrata dUSita nathI banatuM. prazna - paheluM aNuvrata "sthUla prANAtipAta viramaNa" che. A vrata jeNe lIdhuM hoya te jIvone baMdhana Adi kare che to paNa vrata to akhaMDa ja rahe che ne? uttara - sAcI vAta che! prANAtipAtano tyAga karyo che prathama vratamAM. baMdhanamAraNa Adino pacakhANa-tyAga karyo nathI, paraMtu jIvonuM baMdhana vagere prANAtipAtanA upAyo che ! eTalA mATe upAyono tyAga paNa A aNuvratamAM samAviSTa thaI jAya che. eTale ke prANAtipAtanuM pacakhANa karyuM che to vadha-baMdhanAdinuM pacakhANa thaI ja jAya che prazna - tyAre to vadha-Adi karavAthI pacakhANano bhaMga thAya che ne? aticAra na kahI zakAya ! aticAranI bhASA uttara :- pratyeka vratanAM be pAsAM hoya che. aMtavRtti ane bahivRtti. eTale ke vrata bhAvAtmaka ane kriyAtmaka hoya che. eka udAharaNathI samajAvuM chuM. eka aNuvratadhArI manuSya roSamAM AvI gayo ane vicAravA lAgyoH "Ane mArI nAkhIza..prANa laI laIza...." ane e vyakti upara eNe dayAhIna thaIne prahAra paNa karyo, paraMtu pelI vyakti nAsI gaI, prahAra na thayo tenI upara ane te bacI gaI. A ghaTanAthI aNuvratadhArInA pahelA vratano aMtavRttithI bhaMga thayo, paraMtu bahivRttithI na thayo. pelI vyaktinuM mota na thayuM. bahivRttithI vrata abhaMga rahyuM. eTalA mATe tenA vratano bhaMga na thayo. aticAra na lAgyo ! kAraNa ke dezathI (AMzika rUpathI) vratano bhaMga thayo e ja "aticAra" kahevAya che. - vratanA eka aMzanuM pAlana thAya che ane eka aMzano bhaMga thAya che tyAM sudhI aticAra" kahevAze. paNa baMne ezono bhaMga thavAthI vratabhaMga kahevAze ! mana, vacana, kAyAthI hiMsAno tyAga karo: vAstavikatA e che ke ApaNe mana, vacana ane kAyAthI hiMsAno tyAga karavo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAvaka jIvana joIe. jIvahiMsA aneka anartha pedA kare che. alabatta, saMpUrNa ahiMsAnuM pAlana to sAdhu puruSo ja karI zake che. trasa ane sthAvara, tamAma prakAranA jIvonI mana, vacana ane kAyAthI hiMsA karavI na joIe. karAvavI na joIe, ane anumodana na karavuM joIe. A prakAre hiMsAno tyAga sAdhu puruSo ja karI zake che. gRhastha dharmamAM to mAtra niraparAdhI trasa jIvonI ja saMkalpapUrvaka hiMsAno tyAga thAya che. tame loko gRhastho cho. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA jIvonI hiMsA tamArA jIvanamAM thatI ja rahe che. trasa jIvonI dvi-IndriyathI paMcendriya sudhInA) hiMsA paNa thoDI ghaNI to thatI rahe che, eTalA mATe tamAruM aNuvrata eTaluM ja che ke tame niraparAdhI trasa jIvonI hiMsA nahIM karo. ane te paNa saMkalpapUrvaka-irAdApUrvaka hiMsA nahIM karo. sthAvara jIvo prati paNa karuNA rAkho samyagudarzananA prakAzamAM tame pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatimAM jIvatvane mAno cho. bhale te sthAvara jIvo che. sUkSma jIva che, paraMtu jIva to che ja. bhale temanI hiMsA na karavAnuM vrata nathI lIdhuM tame, chatAM paNa nirdayatAthI, upekSA bhAvathI e jIvonI paNa hiMsA na karavI joIe. temanI upekSA jIvatvanI upekSA che. hiMsA karavI ja paDatI hoya to sApekSa bhAvathI, ochAmAM ochI mAtrAmAMpramANamAM karavI joIe. pANIno upayoga khUba ocho karavo joIe, paraMtu jyArathI gharamAM pANInA naLa AvyA che, tyArathI pANIno khUba ja durupayoga thavA lAgyo che. jyAM eka loTAthI kAma cAlatuM hatuM tyAM pacAsa loTA pANIno durvyaya thaI rahyo che. enuM pariNAma tame juo cho ne ? dezanA aneka prAntomAM rAjyomAM pANIno abhAva vartAI rahyo che. pIvAnA pANInI samasyA UbhI thaI che ! pANI apUkAya sthAvara jIva che, paraMtu emAM trasa jIvo paDe che, eTale ja pANI gaLIne pIvuM joIe, upayogamAM levuM joIe. ethI trasakAya jIvo bacI jaze. agnino upayoga paNa ochAmAM ocho karavo joIe. lAkaDAno agni hoya ke kolasAno, gesano hoya ke kerosInano....agni koI paNa hoya, upayoga ocho karavo joIe. "agnimAM jIvatva che" e vAta yAda rAkho. vAyukAya pratye paNa karuNAbhAva hovo joIe. keTalAya loko 24 kalAka paMkhA cAlu rAkhe che. asaMkhya jIvonI hiMsA thAya che paMkho cAlavAthI! asahya garamI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 bhAga - 1 sivAya paMkhAno upayoga na karavo joIe. vanaspatino upayoga to ghaNo ja vadhI gayo che. jo ke pAMce sthAvara jIvomAM vadhAre saMvedanazIla hoya che vanaspatinA jIva. dararoja keTalI bhAjI-zAka khAo cho ? savAranA nAstAmAM zAkabhAjI joIe ! eka be phaLa paNa joIe, sAMjanA bhojanamAM paNa be-traNa zAka-bhAjI joIe ane rAtamAM paNa bhAjIpAuM joIe !! yAda ja rahetuM nathI ke "vanaspatimAM jIvatva che." zrImaMta loko potAnA bagIcAmAM lona ugADe che. lonamAM asaMkhya jIva hoya che. e jANo cho, chatAM lona upara cAlavuM, ramavuM, doDavuM....lonane koIvAra kApavI...... A badhuM cAle che ne ? kema ? lona ugADavI Avazyaka che ? vyartha jIva hiMsA zA mATe karo cho? bicArA sthAvara jIva potAnI rakSA karI zakatA nathI tethI zuM temanI hiMsA karavAnI ? yAda rAkho ke tame paNa asurakSita thaI jazo ane mahAkAla bhakSya banAvI deze. ghora hiMsaka vyavasAya na karavo joIe ? paisAnA lobhamAM phasAIne tame loko paNa evA vyavasAya karo cho ke je udyogomAM trasa - sthAvara jIvonI ghora hiMsA thAya che. keTalAya prakAranAM kArakhAnAM cAle che tamArAM, jo tamAre prathama aNuvratanuM pAlana karavuM hoya to tamAre evA udyogo na karavA joIe. ane jo hoya to choDI devA joIe. tapAlana rUpa dharmadhana kamAvAnuM che to bhautika saMpattino moha choDavo ja paDaze. sabhAmAMthI - kArakhAnAmAM hiMsA thAya che, paraMtu ame loko to hiMsA nathI karatA. mahArAjazrI - tame jAte nahIM karatA ho paraMtu karAvo to cho ne ? eka vyakti jAte koInuM khUna nathI karatI, bIjA pAse karAve che to te nirdoSa mAnavAmAM Ave che? hiMsA karanAra jevo aparAdhI che tevo aparAdhI hiMsA karAvanAro paNa che. vratadhArIne to hiMsA karAvavAnA paNa pacakhANa hoya che. eTalA mATe evA udyogo bha calAvavA joIe. niraparAdhInI hiMsA na karoH tamAruM prathama aNuvrata che niraparAdhI trasa jIvonI hiMsA na karavAnuM. jeNe tamAruM koI nukasAna karyuM nathI. koI paNa prakArano aparAdha karyo nathI tene na mAravuM joIe. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAvaka jIvana aparAdha be rIte jovA joIe. eka aparAdha ApaNI tarapha hoya ane bIjo aparAdha bIjAM pratye hoya. tamane koIke paththara mAryo, tamArAmAM sahanazakti che, tame samatA rAkhI zako cho, to tame e aparAdhIne sajA nahIM karo, paraMtu tamArAmAM samatA nathI ane svarakSAnI bhAvanAthI tame e aparAdhIne mAro cho to tamArA vratane doSa nathI lAgato. eka duSTa vyakti tamane kazuM karatI nathI paraMtu tamArA dekhatAM koI strIne parezAna kare che, tamArA samajAvyA chatAM paNa te samajatI nathI to tame enA aparAdhanI sajA karI zako cho. tamAruM aNuvrata akhaMDa rahe che. e rIte koI baLavAna mANasa koI nirdoSane-nirbaLane dukha Ape che, te tamArI madada mAge che, tame ene bacAvavA mATe pelA baLavAnane sajA karo cho, bAMdho cho. mAro cho to paNa tamAruM aNuvrata niSkalaMka rahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke tame aparAdhIne sajA karo cho to tamArA pahelA aNuvratane DAgha lAgato nathI. saMkalpapUrvaka hiMsA na karo : Ama to kadAca koI jIvane mAravAno tamAro saMkalpa na hoya, paraMtu pramAdavaza koI jIvanI hiMsA thaI jAya to tamAruM aNuvrata khaMDita thatuM nathI. huM ene mAruM" evA nirdaya bhAvathI je mAro ane te jIva marI jAya to tamAruM aNuvrata khaMDita thaI gayuM samajo. eTalA mATe manamAM "mArIza" evo vicAra suddhAM karavAno nathI. koIne mAravAno vicAra AvI jAya to paNa kaDaka prAyazcitta levuM joIe. upasaMhAra tIrthakara bhagavaMtoe hiMsAnA kaTu vipAka batAvatAM kahyuM che ke hiMsAthI jIvane dubhAMgya, apaMga zarIra, roga, dugati prApta thAya che. A jANIne kayo buddhimAna puruSa hiMsA karaze ? mahAna sukha-saMpatti jo icchatA ho to vagara prayojane sthAvara jIvonI paNa hiMsA na karavI. yAda rAkho eka kIDIthI zarU karIne devarAja Indra sudhInA sarve jIvo jIvana Icche che. jIvitadAna prApta thatAM jIvone prasannatA thAya che. e moTuM rAjya maLatAM paNa prApta na thAya evI prasannatA hoya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 117 . "AcArAMgasUtra" mAM zrI sudhamAM svAmI jaMbU svAmIne kahe che: "he jaMbu, huM tane kahuM chuM ke je arihaMta bhagavaMto atIta kALamAM thaI gayA, je vartamAnamAM vicare, che, ane bhaviSyamAM utpanna thaze te sarve A rIte kahe che, prarupaNA kare che, pratipAdana kare che, upadeza Ape che ke sarvaprANI, sarvabhUta, sarva jIva, hananayogya nathI; saMghaTTana karavA yogya nathI, upadrava karavA yogya nathI. A dharma ja dhruva-niyata ane zAzvata che. A rIte lokAlokadarzI sarvajJo kahe che." purANa, smRti, veda vagere anya zAstromAM paNa spaSTa rUpathI ahiMsAnI ja pradhAnatA mAnavAmAM AvI che. dIrgha AyuSya, sthiratA, nirogitA, saubhAgya, madhuravANI ane prazaMsA vagere ahiMsA-dayA dharmanAM ja phaLa che. eTalA mATe prathama aNuvrata grahaNa karIne tenuM suyogya pAlana karatAM dayAdharmane hRdayamAM sthApita karavo joIe. - tamArA saunA hRyamAM dayAdharmanI zAzvata sthApanA thAya, dayAdharma pratiSThA pAmo ane tame pUrNasukha saubhAgya prApta karanArA thAo, e ja maMgala kAmanA. Aja basa, ATaluM ja. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana-12 parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano savizeSa dharma batAve che. temAM prathama aNuvratanA aticAra batAvyA bAda bIjA aNuvratanAM aticAra batAve che. "sthUla mRSAvAda-viramaNa" vratanA pAMca aticAra che H mithyopadezarahasyAbhyAkhyAnakUTalekhakriyA nyAsApahAra- svadAramaMtrabhedAH / 1. mithyA upadeza, 2. rahasya-abhyAkhyAna, 3. khoTA lekha lakhavA, 4. thApaNa pAchI na ApavI, 5. patnI vagerenI gupta vAta jAhe2 ka2vI. A aticArothI bIjuM aNuvrata dUSita thAya che; eTalA mATe e kAma na karavAM joIe. - 1. mithyA upadeza : bIjuM aNuvrata lenAra manuSya koI vAra jUThuM bolavAnA prasaMge vicAre che H "huM asatya nahIM bolI zakuM, mAruM aNuvrata che. paraMtu asatyano Azraya lIdhA vagara kAma thaze nahIM; zuM karuM ? mArA bhAI athavA mitra dvArA asatya bolavuM to ? ThIka che, A upAya sAro che. huM mitrane kevI rIte bolavuM te zIkhavI dauM; mArA vratano bhaMga nahIM thAya ane kAma thaI jaze ! " AvuM vicArIne te potAnA mitrane zIkhave che ke "AvuM, AvuM bolavuM !" mitra evuM bolI paNa de che. enAthI aNuvratano bhaMga nathI thato paraMtu aticAra lAge che. kAraNa ke tenA manamAM vratanI apekSA che. "mArA vratano bhaMga thavo na joIe." evI apekSA enA vratane bacAvI le che. chatAM paNa bIjA pAse asatya bolAvavAthI doSa to avazya lAge che. AthI bIjAM pAse paNa asatya bolAvavuM joIe nahIM. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 119 2. koInI gupta vAtanA viSayamAM khoTAM anumAno na karavAM : koI be athavA cAra mANaso gupta maMtraNA kare che. tame e maMtraNAmAM sAmela nathI. te loko zuM vAta kare che te jANavAnI tamane jijJAsA che, paraMtu pAse jaIne sAMbhaLI zako tema nathI. dUrathI khoTAM tArkika anumAna karIne, "e loko AvI AvI vAto karatA hatA" evuM bolavuM e bIjo aticAra che. AvuM bolavAthI aNuvrata to dUSita thAya che ja, e sAthe bIjAM upara Apatti AvI paDe che. pahelAM parivAranI draSTithI Apatti batAvuM chuM. bhAI ane bhAbhI ekAMtamAM vAta kare che. bahene te joyuM. "bhAI-bhAbhI zuM gusapusa kare che?" te khoTuM anumAna kare che ane jaIne bAne kahe che: "bhAbhI bhAIne judA thavA samajAvI rahI che, meM emane vAto karatAM joyAM che." sAsu vahu vacce jhaghaDo thaze ne? jyAre vahune to judA thavAnI kalpanAya na hoya! sAsu jyAre gussAmAM AvIne kahe che ke "tuM mArA putrane bagADe che, tuM mArA gharamAM Aga lagADe che. mArA gharane veravikhera karavA beThI che." tyAre vahunA manamAM zuM thaze? naNaMdanA khoTA anumAnathI vahune keTaluM sahana karavuM paDe che? e rIte bahena bhAIne kevo anyAya karI rahI che? have eka udAharaNa sAmAjika draSTithI samajAvuM. be-cAra strIo tamArA gharanA sAmenA oTalA upara besIne maMda maMda svaramAM vAto kare che. teo vAraMvAra tamArA gharanI sAme jue che. tamArA manamAM zaMkA thAya che : " A strIo mArA gharanI niMdA to nathI karatI ?" tame tamArI patnIne kahyuM, patnIe paNa e strIo tarapha joyuM ane te jora jorathI bolavA lAgI karI niMdA peTa bharIne, amArI niMdA karavA sivAya tamane AvaDe che zuM?" bicArI pADosaNo Azcarya pAme che, ane emAMthI eka strI kahe che: ame zA mATe tamArI niMdA karIe? ame to amArA gharanI vAta karIe chIe." tamArI strI kahe che: "juThuM na bola, mane khabara che tuM mArI ja niMdA kare che...." thaI gayo ne jhaghaDo? strIono jhaghaDo jyAre puruSomAM praveze che tyAre zuM thAya che ? snehI-mitromAM paNa khoTAM anumAno karavAthI parasparano sneha naSTa thAya che, saMbaMdho tUTI jAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke bIjAnI gupta vAto aMge khoTA anumAno karavAthI bIjuMaNuvrata to dUSita thAya ja che, sAthe sAthe A badhA anAtha paNa utpanna thAya che. eTalA mATe kadI paNa khoTo anumAno na karavo. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 eka chokarInI jiMdagI barabAda thaI gaI : eka sArA gharanI chokarI kolejathI pAchI AvatI hatI. rastAmAM ene eno eka kAkAno dIkaro bhAI maLI gayo. muMbaIthI Avyo hato. baMne jaNAM roDanI bAjumAM UbhAM UbhAM vAto karavA lAgyAM. A chokarIne eka chokaro dUrathI jue che. teNe khoTuM anumAna karyuM. e chokarA sAthe ja e chokarInI sagAI thaI hatI. e chokarAe sagAI toDI nAkhI ! eTaluM ja nahIM, chokarI aMge, tenA cAritranI bAbatamAM khoTI khoTI vAto phelAvI. chokarIe e chokarAne samajAvavA bharapUra prayatno karyA; paNa teNe na mAnyuM. chevaTe chokarIe AtmahatyA karI. bIjAMnI rahasyabhUta vAto aMge khoTAM anumAno na karo. 3. jUThA lekha na lakhavA joIe : "mAre to khoTuM na bolavAnuM vrata che. khoTuM na lakhavAnuM vrata nathI. evuM lakhavAthI mArA vratano bhaMga nahIM thAya." AvuM vicArIne jo vratadhArI manuSya khoTo-jUTho lekha lakhe to enuM vrata dUSita thAya che. beMkamAM banAvaTI sahI karIne beMkamAMthI lAkho rUpiyA upADI le che. dastAvejo upara khoTI sahI karIne loko bIjAMnI jamIna haDapa karI jAya che. zrAvaka jIvana evo patra lakhavo ke jeno bIjo artha thato hoya. AvAM khoTAM kAma karavAthI vrata to malina thAya ja che. rAjyano paNa guno bane che, jo pakaDAI jAya to jela bhego thAya che, beijjatI paNa thAya che; eTalA mATe AvA lekha na lakhavA joIe. 4. thApaNa haDapa na karavI joIe : jema ke koIke tamane vizvAsapAtra samajIne tamane sonuM-cAMdI athavA rUpiyA thApaNanA rUpamAM ApyA. jyAre te pAchA levA mATe Ave tyAre tame vivAda Ubho karI do ! mArI pAse tamArA rUpiyA jevuM kazuM nathI !" jo ke A pApane ahIM aticAra batAvyo che. paraMtu A paNa eka moTuM pApa che. vizvAsaghAta che ne adattAdAna rUpa corI ja che. paraMtu ahIM mRSAvAda viramaNa vratano aticAra kahyo che. tyAM sudhI ja aticAra che, jyAre te anAbhogathI bole Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 che : "mArI pAse tamArI koI thApaNa nathI." anAbhoga eTale ajANapaNuM, ajANapaNAmAM bole to vratabhaMga thato nathI. jANIjoIne bole to vratabhaMga thAya che. bhAga 1 * "jANaM to jai karei to bhaMgo / " eTalA mATe koinI ya thApaNa haDapa karavAnI IcchA paNa na karavI joIe. mAnI lo ke tame aNuvratadhArI nathI; chatAM paNa tamAre A pApa na karavuM joIe. thANa pAchI na ApavAthI sAmAvALI vyaktine UMDI vedanA thAya che ane kokavAra mRtyu paNa thAya che. A mRtyunA tame nimitta banI jAo cho. enAthI ghora pApakarmano baMdha thAya che ane durgaMta thAya che. tame thApaNa pAchI ApatA nathI to tamAre bIjA bhavamAM paNa koIne koI rUpamAM pAchI ApavI to paDaze ja, eTalA mATe prAmANika banIne jIvo. 5. patnI-mitra vagerenI guptavAto prakaTa na karo H bolavAmAM khUba ja sAvadhAnI rAkhavI joIe. keTalIka ghaTanAo, keTalAka prasaMgo evA hoya che ke koIne ya kahevAnA hotA nathI; chatAM jenA upara vizva sa hoya che ene - nikaTanA lokone potAnI gupta vAto paNa loko kahI de che. mAnI lo ke tamArI patnIne tamArI upara atizaya prema che, khUba ja vizvAsa che. tenA manamAM koI koI vAra eka vAta Ave che ke : "mAre koI paNa vAta mArA patithI chupAvavI nathI. te mane hradayathI pyAra kare che. to huM mArI gupta vAta paNa temane jaNAvI dauM. jyAM sudhI huM nahIM jaNAvuM tyAM sudhI mArA dilamAM duHkha thaze." teNe potAnI vAta eka divase ekAntamAM patine kahI dIdhI : "Aja huM Apane mArA jIvananI, lagna pahelAMnI eka bhUla batAvavA mAguM chuM. Apa mane kSamA karazo. eka yuvAna sAthe mAro zArIrika saMbaMdha thaI gayo hato......mAruM kaumArya bhaMga thayuM hatuM.....pAchaLathI mane ghaNo ja pastAvo thayo hato.....paraMtu je vAta banavA jevI na hatI te banI gaI...... tame patnIne AzvAsana ApyuM ane A vAta huM koIneya kahIza nahIM evuM vacana paNa ApI dIdhuM. thoDAMka varSo pasAra thAya che. gharamAM bALako paNa ramatAM thayAM che. koI prasaMgavaza pati-patnI vacce jhaghaDo thaI gayo. jhaghaDo zamAvavA mATe tamArA be mitro AvyA. zuM e prasaMge tame tamArI jAta upara saMyama rAkhazo ? patnInI vAta mitrone kahezo Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 to nahIM ne ? sabhAmAMthI - ame patnInI vAto kahIzuM, patnI amArI vAto kaheze ! mahArAjazrI :- enuM zuM pariNAma Ave ? jo strI vadhAre sensITIva lAgaNIzIla hoya to saMbhava che ke te AtmahatyA karI bese. athavA patine tyajIne cAlI jAya che; athavA pratidina kajiyA thatA ja rahe che. gharanuM vAtAvaraNa kaluSita thaI jAya che ane bALakonA mana upara paNa mAtApitAnI doSita chAyA paDe che. Ama mitronI, - dostonI gupta vAto paNa prakaTa na karavI joIe. mitranI, snehI-svajananI gupta vAta prakAzita karavAthI mitrane to nukasAna thAya ja che, tamane paNa prANahAninuM jokhama UbhuM thAya che. eka satya ghaTanA jaNAvuM. mitronI paNa gupta vAta prakaTa na karo : muMbaImAM be mitro hatA; bALapaNathI baMnenI mitratA hatI. potAnA sukhaduHkhanI vAto te eka bIjAne karatA hatA. baMne vacce koI paNa vAtano paDado na hato. ApaNe A mitrone maMthana ane ciMtananA nAme oLakhIzuM. baMne eka sAthe rahetA hatA ane ekalA rahetA hatA. zrAvaka jIvana eka divasa ciMtana bahArathI Avyo tyAre te khUba thAkelo hato. kaMIka bhayabhIta paNa lAgato hato. snAnAdithI paravArIne jyAre te maMthana sAthe cA pIvA beTho tyAre maMthane pUchyuM : "Aja tArA zarIramAM thAka vadhu pramANamAM jaNAya che, ane tArI AMkhomAM bhaya che; batAva, zuM vAta che ?" ciMtana mauna rahyo. maMthane Agraha karyo tyAre ciMtana bolyo : "tArAthI meM eka vAta chupAvI che. Aje tane jaNAvI dauM chuM, tuM Agraha kare che to.khabara nathI ke kAle zuM thaze ? mArI jiMdagI paNa bhayamAM che. huM AMtararASTrIya dANacorInA dhaMdhAmAM phasAI gayo chuM. kAle ame polIsanA hAthamAM sapaDAtAM sapaDAtAM bacI gayA. chatAM mane zaMkA che ke polIse mane oLakhI lIdho che. eTalA mATe thoeka bhaya che....." ciMtananI vAta sAMbhaLIne maMthana stabdha thai gayo. teNe ciMtanane kahyuM : "ciMtana, tuM kyArathI A dhaMdhAmAM paDyo che ?" ciMtane javAba Apyo. "aMdAje eka varSathI." maMthane ciMtanane e samaye to kazuM na kahyuM. te Ubho thaIne cAlyo gayo potAne Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 123 kAme. paraMtu pAchaLathI teNe ciMtanane e dhaMdho choDI devA khUba samajAvyo. ciMtane na mAnyuM. e evI ToLI sAthe hato ke te chUTI zake tema na hatuM; ane chUTavAno prayatna kare to mota nizcita hatuM. - 1 ciMtanane samajAvyA chatAM mAnato nathI tyAre maMthana vicAra kare che : "huM A vAta ciMtananA pitAne kahuM to ? mAre A vAta temane jaNAvI devI joIe ane nahIM jaNAvuM to jyAre temane khabara paDaze ke ciMtana dANacorIno dhaMdho kare che' to teo mane paNa mApha nahIM kare. bIjI vAta, pitAnA samajAvyAthI kadAca te mAnI jAya ane kharAba dhaMdho choDI de." eka divase maMthane ciMtananA pitAne A vAta jaNAvI dIdhI. ciMtananA pitA khUba ja duHkhI thayA. temaNe ciMtanane pUchyuM. ciMtana samajI gayo ke maMthane ja pitAne vAta karI che; tenA manamAM maMthana pratye avizvAsa thaI gayoH "A to eka divasa polIsa bolAvIne mane paNa soMpI de !" teNe maMthanano sAtha choDI dIdho.....eka divase maMthananuM apaharaNa thaI gayuM. AjanA divasa sudhI patto lAgyo nathI ke maMthana kyAM che ? khera, AvI to ghaTanAo da22oja bane che. tame loko paNa sAvadhAna raho, sAhasa na karo. koInI paNa gupta vAta prakaTa karavAnI mUrkhatA na karo. khoTI vAta na karatA ho, tame jevI sAMbhaLI hoya tevI ja satya vAta karatAM ho chatAM paNa bIjA aNuvratane aticAra lAge che. kAraNa ke pariNAma-aMjAma sAro nathI Avato; eTalA mATe vAta sAcI hovA chatAM paNa pAramArthika dRSTithI asatya che. satya vacananI mahattA samajo : jyAre tame satyano mahimA samajazo tyAre ja mRSAvAda-asatyano tyAga karI zakazo. A vartamAna jIvana mAtrano ja vicAra nathI karavAno, AvanAra mRtyunI pachInI jIvanayAtrAno paNa vicAra karavo joIe. jo ApaNe IcchIe ke bhaviSyamAM mAruM vacana sarvagrAhya bane. mArI vANI prabhAvaka bane. ane sarvane priya lAge to tame satya bolo, asatya na bolo. satya paNa apriya ane ahitakara bolavAnuM nathI. yAda rAkho ke jo tame satya apriya bolazo to tamArI vAta svIkArya nahIM bane. jo tame satya paNa ahitakArI kahyuM to pAramArthika dRSTie te asatya ja kahevAze. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrAvaka jIvana asatyano to tyAga karavAno ja che. sabhAmAMthI - amArA jevA loko mATe khUba kaparuM che ! mahArAjazrI - prayatna karavo joIe. bhale tame badhe ja asatyano tyAga na karI zako paNa keTalIka vyaktionI sAme tame jUThuM na bolo jema ke - 1. sAdhu puruSo sAme asatya nahIM boluM, 2. mAtA-pitA sAme asatya nahIM boluM, 3. mitranI sAthe asatya nahIM boluM. 4. patnI sAthe.................... sabhAmAMthIH azakya che, patnInI sAthe to asatya bolavuM ja paDe che ! mahArAjazrI to zuM tamAro gharasaMsAra asatyathI ja cAle che? tamArI patnI paNa tamArI sAthe asatya ja bolatI haze; to pachI tamArA saMtono zuM karaze? abhyAsanA rUpe keTalIka vyaktionI samakSa asatya na bolavAno saMkalpa karavo joIe. tevI rIte keTalAMka sthAnomAM paNa asatya na bolavAno saMkalpa karavo joIe. jema ke - 1. maMdiramAM asatya nahIM boluM, 2. dharmasthAnamAM asatya nahIM boluM. 3. dukAnamAM asatya nahIM boluM....athavA gharamAM asatya nahIM boluM. samayanI draSTie paNa asatyano tyAga karI zako cho. 1. savAre nava vAgyA sudhI asatya nahIM boluM. 2. bapore eka thI traNa vAgyA sudhI asatya nahIM boluM. 3. sAMjanA 6 thI 9 vAgyA sudhI asatya nahIM boluM. 4. rAtrinA samaye 10 thI 12 sudhI. AmAMthI jeTaluM paNa thaI zake ene mATe saMkalpa karI zako cho. satya bolavAmAM viveka joIe ? jema asatya bolavAnuM nathI, te ja rIte evuM satya paNa bolavAnuM nathI ke jethI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 125 koI jIvanuM mRtyu thAya ke koI jIvane moTuM kaSTa pahoMce...eka be udAharaNo uparathI A vAta samajAvuM chuM - tame cAra rastA paDe tyAM UbhA cho, tyAMthI eka doDato mANasa pUrva dizAmAM cAlyo gayo. te pachI tarata ja cAra pAMca mANaso doDatA AvyA..ne tamane pUchyuM......."eka AdamI hAthamAM bega laIne doDato ahIMthI gayo? tame ene joyo? tame A mANasonA hAthamAM zastro joyAM; tamAre ahIM mauna rahevuM joIe athavA pazcima dizA dekhADI devI joIe. e rIte tamArI sAmethI eka doDato bakaro pAsenI galImAM cAlyo gayo ! tenI pAchaLa tarata ja eka kasAI Avyo. teNe tamane pUchyuM: "ahIMthI jatA bakarAne joyo tame ?" tamAre kAM to mauna rahevuM joIe athavA bIjI ja galI batAvavI joIe, bakaro gayo te galI na batAvavI joIe. athavA naitika tAkAta hoya to kahI devuM joIe ke "huM jANuM chuM, paNa batAvIza nahIM." AvI naitika tAkAtavALA loko paNa A duniyAmAM che. baMgALAnA eka tattvajJAnI puruSa hatA. temanuM nAma hatuM paraMbA mitrA. tyAMnA brAhmo samAjanA teo custa anuyAyI hatA. nItiparAyaNa ane sadAcArI hatA, teo kadI asatya bolatA na hatA. "satya ja paramezvara che" evI emane zraddhA hatI. eka vAra rastA uparathI jatA hatA ane eka zarAbI maLyo: zarAbIe temane pUchyuM "sTAra sinemA kyAM AvyuM? jaladI batAva." mitrAjIe enA hAvabhAva joyA, enAthI chUTavA tarata ja kahI dIdhuM ke mane khabara nathI." ane AgaLa cAlyA. vIsa-pacIsa DagalAM AgaLa gayA pachI temaNe manamAM vicAra karyo: "sTAra sinemA kayAM AvyuM tenI mane khabara che, chatAM meM kahyuM ke "mane khabara nathI ?' huM asatya bolyo. "teo pAchA AvyA. pelo zarAbI tyAM ja Ubho hato. mitrAjIe. tene kahyuM: "sTAra sinemAM kyAM AvyuM te huM jANuM chuM paNa tane batAvIza nahIM." pelo zarAbI to joto ja rahyo ane mitrAjI cAlatA thayA. satya pAlana mATe gAma choDI dIdhuM bIjI eka ghaTanA saMbhaLAvuM chuM - rAmakRSNa paramahaMsanA pitAjInI. temanuM nAma hatuM khudIrAma caTTopAdhyAya. teo sAdhucarita puruSa hatA. AkhAya gAmamAM temanI nItimattAnI prazaMsA thatI hatI. kadI paNa temaNe nItino mArga choDIne anItino Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 mArga lIdho na hato. eka divase gAmano jamInadAra temanI pAse Avyo. khudIrAme teno yogya satkAra karyo ane pUchyuM : "Aja Apane mArI pAse kema AvavuM paDyuM ?" "sAMbhaLo khudIrAma, meM eka kheDUta u52 korTamAM kesa karyo che; te kheDUte korTamAM kahyuM che ke khudIrAma je nyAya Apaze te huM mAnya karIza." "ThIka che, huM nyAya ApIza." khudIrAme kahyuM. zrAvaka jIvana "tamAre mArA pakSamAM nyAya ApavAno che; ane samajI vicArIne tame kAma karazo to huM tamane khUba paisA ApIza" "huM nyAya vecavA Icchato nathI....." khudIrAme dRDhatApUrvaka kahyuM. "to tamAre gAma choDavAno vAro paNa AvI zake." jamInadAre dhAkadhAmakInI bhASAmAM kahyuM. khudIrAma mauna rahyA. temaNe vicAra karyo. jyAM gAmano mAlika anyAya-anIti karato hoya, potAnI ja prajAne lUMTavAnI IcchAvALo hoya evA gAmamAM mAre na rahevuM joIe." khudIrAme bIje ja divase parivAra sAthe gAma choDI dIdhuM. nyAyAdhIza satyavAdInuM mUlyAMkana kare che H je jIvanabhara satyanI ArAdhanA kare che, tenI vizvamAM pratiSThA vistare ja che. grIsa dezamAM paNa Avo eka satyavAdI thaI gayo. tenuM nAma hatuM "jenokriTisa. Xun jenokriTisa grIsano prasiddha tattvaciMtaka hato, paraMtu enI jeTalI pratiSThA tattvaciMtaka tarIke hatI tenA karatAM vadhu pratiSThA 'satyavAdI' tarIke hatI. "jenokriTisa kadI asatya bole ja nahIM evI enI prasiddhi hatI. eka divase jenokriTisane korTamAM javuM paDyuM. sAkSI ApavAnI hatI. te sAkSInA pAMjarAmAM Ubho rahyo. korTanI paraMparA anusAra "huM asatya nahIM boluM." evI pratijJA levA mATe hAthamAM dharmapustaka levuM paDe che. jenokriTise jevuM pustaka hAthamAM lIdhuM to nyAyAdhIze kahyuM : "AdaraNIya jenokriTisa ! Ape dharmapustaka hAthamAM laIne pratijJA karavAnI AvazyakatA nathI. Apa je bolazo te satya ja haze evo mAro dRDha vizvAsa che. koIka vAra sUrya pazcimamAM UgI zake, paraMtu Apa asatya nahIM bolo; eTalA mATe AvI pratijJA vagara Ape sAkSI ApavI hoya to ApI zakazo." Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1. 127 jenokriTisanI AvI pratiSThA hatI. eTalA mATe kahuM chuM ke satya upara vizvAsa - karo. upasaMhAra H asatya bolavAnA prasaMgo to saMsAramAM AvatA ja rahe che; ane je loko ajJAnI hoya che teo asatyano ja pakSa lenArA hoya che. "saMsAramAM rahIe chIe to asatya bolavuM paDe che...."vagere vAto kare che. paraMtu samyagdaSTi jIvo evI vAtothI bhramita thatA nathI. * jamIna aMge koI vAra asatya bolavAno prasaMga Ave che. * kanyAnA viSayamAM paNa koI vAra asatya bolavAno prasaMga Ave che. * pazuonA viSayamAM paNa koI vAra asatya bolavAno prasaMga Ave che. * dhana-saMpattinA viSayamAM paNa koI vAra asatya bolavAno prasaMga Ave che. * thApaNanA viSayamAM paNa asatya bolavAno prasaMga Ave che. A prasaMgomAM jyAM lobha ane lAlacanA prasaMgomAM mana asatya bolavA tatpara thaI jAya, tyAM manane samajAvavuM ke : "jo huM asatya bolIza, paNa mArA puNya karmano udaya nahIM thayo hoya to mAruM kArya siddha nahIM thAya. puNyakarmanA udayathI kArya siddha thaI gayuM, to te alpa samaya mATe ja haze; paraMtu asatya bolavAthI je pApakarma baMdhAze te janamojanama duHkha Apaze. eTalA mATe mAre asatya bolavuM nathI, ane jyAre lokone khabara paDI jaze ke "meM jUThuM bolIne kArya karyuM che." tyAre mArA pratye lokonI zraddhA nahIM rahe. eTalA mATe bhale mane paisAnuM nukasAna thaI jAya, mArI dIkarIno saMbaMdha thAya ke na thAya, pazuono sodo thAya ke na thAya........mAre asatya bolavuM nathI." jIvadayA rUpI latAne navapallavita karanArI satya rUpI varSAmAM ja snAna karatA raho. tamane apUrva zItaLatA prApta thaze. basa, Aja ATaluM ja. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 13 mahAna mRtadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthano vizeSa dharma pratipAdita karyo che. zraddhAvAna gRhastha vratapAlanamAM potAnI kSamatAne lakSyamAM laIne saddagurunI pAse bAra vrata aMgIkAra kare che. prathama ane dvitIya vrata ane temanA aticAra Apa saune batAvyA, have trIjuM vrata jaNAvuM chuM. trIjuM aNuvrata A rIte laI zako cho ? trIjA vratanI pratijJA : bIjA mANasanA khIsAmAMthI paisA vagere nahIM lauM, khIsuM kApIza nahIM. corInI bhAvanAthI bIjAnA gharamAM praveza karIza nahIM. corInI bhAvanAthI tALuM toDIza nahIM, dhADa nahIM pADuM. koInIya nIce paDelI vastu laIza nahIM. bIjAnA khetaramAM rasto nahIM pADuM. karacorI nahIM karuM ane rAjyaniSiddha vepAra nahIM karuM. gharanI vastu mAtA-pitAnI AjJA vagara laI zakuM chuM. mitra, bhAI vagere snehIsvajananI vastu temane pUchyA vagara laI zakuM chuM, joI zakuM chuM. sva makAnamAMthI yA bhADAnA makAnamAMthI koI saMpatti maLI jAya to te saMpatti huM laI zakuM chuM. koInI khovAyelI vastu mArA hAthamAM Ave to tenA mAlikano nirNaya karIne te tene parata karIza. A sarva vAtomAM corInI bhAvanA nahIM rAkhuM. A rIte tame vrata grahaNa karI zako cho. vrata dhAraNa karyA pachI pAMca sAvadhAnIo rAkhavAnI hoya che, nahIMtara vratane doSa lAge che. __ stenaprayoga-tadAhRtAdAna-viruddharAjyAtikrama - hInamAnonmAna-pratipApA | A pAMca aticAra batAvavAmAM AvyA che. 1. bIjA pAse corI karAvavI, 2. cora dvArA lAvavAmAM AvelI vastu levI. 3. zatru rAjAnA dezamAM praveza karavo. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 129 4. ApavA-levAmAM ochuM vatuM karavuM. pa. vepAramAM dagAbAjI karavI. A badhuM karavA chatAM paNa vratasApekSatA hovAthI "aticAra" kahevAya che. vratanirapekSa hoya ane A badhuM karato hoya to vrata-bhaMga thAya che. bIjA pAse corI na karAvo : trIjA aNuvratamAM huM corI karIza nahIM ane karAvaza nahIM evI pratijJA hoya che. eTale je te bIjA dvArA corI karAve che to te pratijJAno bhaMga vratanI ja bhaMga thAya che. paraMtu te hoziyAra hoya che ne ! te bIjI vyaktine sIdhuM ja nahIM kahe ke "tuM corI kara" paraMtu kaheze " Aja kAla tuM vepAra kema nathI karato? koI kAma kema karato nathI ? corane jo pUchavAmAM Ave to cora zuM nahIM samaje ke "A mane corI karavA prerita kare che ?" pachI kaheze "tAro mAla jo koI na letuM hoya to huM laIza, paraMtu Avo niSkriya na rahe!" e rIte corane corI mATe prerita kare che. chatAM paNa pote mAne che ke "meM to vepAra mATe kahyuM che, corI karavAnuM kahyuM nathI, AthI mArI vratabhaMga nahIM thAya." A rIte svakalpanAthI te vratasApekSa rahe che, eTalA mATe "aticAra" kahevAmAM Avyo che. anyathA corI karAvavAthI vratabhaMga ja thAya che. corI karAvanAra paNa cora ja che. cora sAta prakAranA gaNAvyA che. caurazcaurApako maMtrI, bhedajJaH krANakakrayI / annadaH sthAnadazcaiva cauraH saptavidhi smRtaH // 1. svayaM corI karanAra, 2. bIjA pAse corI karAvanAra, 3. corI karavAnI salAha ApanAra, 4. corIno bheda jANanAra 5. corIno mAla lenAra 6. corone bhojana ApanAra ane, corone Azraya sthAna denAra - A sAta prakAranA cora hoya che. corane koI paNa prakAre corI karavA mATe prerita karanAra vAstavamAM cora ja che. paraMtu "meM to vepAra karavA mATe preraNA ApI che, corI mATe nahIM. evI manodhAraNA ja ene bacAve che. vrata bhaMga thavA detI nathI. chatAM game tyAre upadrava to thAya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ; zriAvaka jIvana corI karAvanAra paNa aparAdhIH mAnI lo ke te cora pakaDAI gayo. teNe polIsane kahyuM : "mane A vyaktie corI karavA kaheluM...."polIsa tamane pakaDaze ne ! pachI tamAruM zuM thaze? sabhAmAMthI polIsane lAMca ApavI paDaze, pachI te choDaze. mahArAjazrI saMbhava che ke kadAca kamANI karatAM vadhAre ApavI paDe! zakya che ke kadAca lAMca ApavA chatAM kAma na paNa thAya; vadhAre muzkelImAM mukAvuM paDe. parivArane paNa parezAnI thAya. 2. corIno mAla na levo joIe ? bIjI vAta che corIno mAla levAnI. aNuvratadhArI vicAre ke "mAruM vrata che corI na karavA aMgenuM, corIno mAla levAthI mAro vratabhaMga thato nathI. A mAro vepAra che." vrata sApekSa rIte vicAre che eTalA mATe vratabhaMga mAnavAmAM Avato nathI, paraMtu aticAra mAnavAmAM Avyo che. jo ke A mana manAvavAnI vAta che. chatAM paNa "mArA vratano bhaMga thavo na joIe" evI bhAvanAnuM jJAnI puruSoe mUlyAMkana karyuM che. corIno mAla na levo joIe. " A corIno mAla che." evuM jANyA pachI, lobhamAM phasAIne levo na joIe. game tyAre paNa Aphata AvI zake che ghara yA dukAna upara corIno mAla rAkhavAthI. corIno mAla levAthI, gharamAM rAkhavAthI yA vecavAthI - 1. mana satata ciMtita rahe che. bhayabhIta rahe che. 2. coro sAthe, DAkuo sAthe levA-devAno saMbaMdha raheto hovAthI koIka vAra mArAmArI athavA hatyA paNa thaI zake. 3. pakaDAI jatAM sajA paNa thaI zake che. 4. dharma ArAdhanAmAM mana coMTatuM nathI. 5. mananI caMcaLatA vadhe che, svabhAva paNa bagaDe che. 6. vyavahAra tRSTie vratano bhaMga thato nathI, paraMtu nizcaya draSTithI vratabhaMga thaI ja jAya che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - eTalA mATe corIno mAla levo ja na joIe. e vepArathI aNuvratadhArIe dUra rahevuM joIe. 131 3. zatru-dezamAM na javuM joIe H trIjI vAta che zatru dezamAM javA aMgenI. je dezamAM javAno niSedha hoya, rAjya taraphathI niSedha hoya, te dezamAM javuM na joIe. jema ke vartamAna kALamAM tamAre koIpaNa dezamAM javuM hoya to potAnA dezanI paramIzana levI paDe che. amerikA javuM hoya, greTa briTana javuM hoya, phrAnsa yA pAkistAna javuM hoya to tamAre vIsA" levo paDe che. vIsA vagara jAo to bIjA dezavALA pravezavA ja nahIM de ! eroDromathI ja pAchA mokalI deze ! ane kadAca koI pravezI jAya to pakaDAI jatAM daMDa thAya che. jelamAM pUrI devAmAM Ave che. "corI"no Aropa Ave che. mAlikanI AjJA vagara tenuM kaMI paNa levuM, tenA gharamAM, dezamAM praveza karavo e paNa eka prakAranI corI ja mAnavAmAM Ave che. chatAM paNa duniyAmAM "vagara rajAe pararAjya praveza" ne corI kahevAmAM AvatI nathI. e apekSAe aticAra kahevAmAM Ave che. anyathA vratabhaMga ja thAya che. Anta2rASTrIya dANacorI karanArA loko moTe bhAge 522ASTramAM vagara rajAe ja AvatA-jatA hoya che. aNuvrata dhArIe evI pravRtti karavI joIe nahIM. evA dhaMdhA na karavA joIe. 4. Apa-lemAM ochuM vattuM na karavuM joIe H Apa le mAM paNa corI na karavI joIe. vadhAre levuM ane ochuM ApavuM e paNa eka prakAranI corI ja che. prAcIna samayanI eka bodhaprada vArtA che. eka gAma hatuM; e gAmamAM eka dhanavAna zeTha rahetA hatA. dukAna hatI. vepAra cAlato hato. eka govAlaNa zeThane tyAM dUdha ApatI hatI. eka divase govAlaNe zeThanI dukAnethI eka zera cokhA lIdhA. zeThe be adhoLa cokhA ochA ApyA. govAlaNa cAlI to zeThANIe ene eka zera ghI lAvavAnuM kahyuM. govAlaNa ghera pahoMcI. govAlaNe eka trAjavAmAM zeThanI dukAnethI lAvelA cokhA mUkyA ane cokhAthI ghI jokhI lIdhuM. jaIne zeThANIne ApI dIdhuM. zeThANIe zeThane kahyuM : "meM eka zera ghI maMgAvyuM che." zeThe ghI jokhyuM to be adhoLa ochuM nIkaLyuM. govAlaNa tyAM ja UbhI hatI ; zeThe tene kahyuM "kema Ama, ghI be adhoLa ochuM kema ?" Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana govAlaNe kahyuM : "zeThajI, Ape mane jeTalA cokhA ApyA hatA, teTaluM meM tamane ghI ApyuM; meM to tamArA ja cokhAthI ghI jokhyuM che." zeTha potAnI corI samajI gayA. je samaye vastunA badalAmAM vastunI Apa - le thatI hatI te samaye AvA prakAranI corI moTe bhAge thatI hatI. manuSyanuM mana ja AvuM che. vadhAre levAmAM ane ochuM ApavAmAM te khuza thAya che. aNuvratadhArIne A jagAe sAvadhAna karavAmAM Ave che. 132 A rIte pUruM mUlya laIne mAla ocho Apavo e paNa eka prakAranI corI che. keTalAMka dRSTAMtothI A samajAvuM. 1. pacAsa rUpiye miTaranuM kApaDa che, rUpiyA pUrA pacAsa laI lo cho ane kapaDuM pUruM nathI ApatA. ochuM Apo cho. 2. pAMca rUpiye kilo khAMDa che; tame pAMca rUpiyA lo cho, ane khAMDa kilo karatAM ochI Apo cho. 3. pacAsa rUpiye kilo ghIno bhAva che; pacAsa rUpiyA laI lo cho ane ghI kilo karatAM ochuM Apo cho. A badhuM ja corI che. moTe bhAge kapaTapaTu vepArI ja AvI corI kare che, ane moTe bhAge abhaNa loko ja emAM phasAya che. je gAmamAM ajJAnI, AdivAsI....bhIla vase che, ane jyAM ekAda-be vepArI hoya che; tyAM A prakAranI corI thAya che. 5. vepAramAM dagAbAjI na karo. je vepArIo nyAya-nIti ane prAmANikatAnA pakSapAtI nathI hotA, teo dagAbAjI kare che. seLabheLa kare che. sAkarane badale kAMkarA bharIne ravAnA kare che. khAdya padArthomAM kevI rIte milAvaTa thAya che te tame nathI jANatA ? ghIne badale 'maTanaTelo' no upayoga keTalo vyApaka thaI gayo che ? zuddha ghI keTaluM durlabha thaI gayuM chuM ? kApaDamAM anIti nathI thatI ? kApaDa hoya suratanuM ane sikko lagAve jApAnano ! AvuM thAya che ne ? svadezI mAla upara paradezI sikko lagAvIne mAla vece che ne ? AvuM kema karavAmAM Ave che ? zrImaMta banavA mATe ja ne ? zuM anIti ka2vAthI, dagophaTako ka2vAthI, mANasa dhanavAna banI jAya che ? Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 133 sabhAmAMthI? jI hA, evuM jovAmAM Ave che. mahArAjazrI H jovAmAM doSa che. dhanaprApti thAya che "lAbhAMtarAyakarma nA kSayopazamathI ! anIti, anyAya ane beImAnI karavAthI lAbhAntarAyakarma baMdhAya che. eka to manuSyano lAbhAntarAya kamano kSayopazama thAya ane te beImAnI kare che to ene arthalAbha jarUra thAya che, paraMtu te evuM pApakarma bAMdhe che ke bhaviSyamAM lAkha upAya karavA chatAM paNa arthalAbha nahIM thAya. jo anIti-anyAya-beImAnI karavAthI dhanaprApti thatI hoya to duniyAmAM dhanavAna loko vadhAre hota. kAraNa ke anIti, anyAya, beImAnI karanArAonI saMkhyA vadhAre che ! vizvamAM garIbo vadhAre che, dhanavAno ochA che, kAraNa ke vizvamAM nyAya-nItinuM pAlana karanArA ImAnadAra loko ochA hoya che. jyAre duniyAmAM nyAya-nItinuM pAlana karanArAo vadhaze, ImAnadAra loko vadhaze tyAre duniyAmAM dhanavAno paNa vadhaze. corI na karavAno upadeza ApanArAonI A jJAnadraSTi hatI. teo kAryakAraNa bhAvanA jJAtA mahApuruSo hatA. corI karavAthI lAbhAntarAya" nAmanuM pApakarma baMdhAya che. jyAre te karma udayamAM Ave che tyAre jIva nidhana bane che. sukhanAM sAdhanonI prApti prayatna karavA chatAM paNa thatI nathI. A che kAryakAraNa bhAva ! corI karavAno vicAra paNa na karo : eTalA mATe huM kahuM chuM ke tame corI karavAno vicAra paNa na karo. koI paNa mANasane corI karIne lAkho rUpiyA kamAto joIne, tame corI karIne lAkho rUpiyA kamAvAno vicAra na karo. paraMtu vicAro ke "A mANase pUrvajanmamAM nyAya-nIti ane prAmANikatAnuM pAlana karyuM haze, sAdhupuruSone dAna ApyuM haze, dInaduHkhInI sevA karI haze, eTale ja A janmamAM ahIM tene lAkho rUpiyA maLyA che. paraMtu A janmamAM te anyAya, anIti ane beImAnI karI rahyo che, tethI AgAmI janmamAM te nidhana banaze; garIbanA ghare janmaze ane AjIvana garIba raheze." A siddhAMtane sArI rIte samajI lo, ane manathI paNa corIno vicAra na karo. manamAM corIno vicAra karavAthI, corInI yojanA karavAthI, pApakarmonuM baMdhana thAya che. nirarthaka pApakarma zA mATe bAMdhavAM ? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAvaka jIvana corI karavAnAM prayojano sabhAmAMthI corI karavAnA vicAro ja kema Ave che? mahArAjazrI corI karavAnAM aneka prayojano hoya che. prathama prayojana che AjIvikAno abhAva. ati prayatna karavA chatAM parivAranI anivArya AvazyaktAo pUrNa na thatI hoya, parivAranA sabhyone paryApta bhojana nA maLatuM hoya, pUratAM vastro na maLatAM hoya......rahevA ghara na maLatuM hoya, prAmANikatAthI vepAra karavA chatAM paisA maLatA na hoya, tyAre manuSya prAyaH corI karavAno vicAra kare che. bIjuM prayojana che zrImaMta banavAnI khevanA-IcchA. je mANasa zrImaMtane sukhI mAne che, te zrImaMta banavAnI IcchA kare che. prAmANika vyavasAya karavAthI zrImaMta thavAtuM nathI. pariNAme te corI karavA taiyAra thAya che. trIjuM kAraNa che coro sAthe mitratA! mitra cora hoya to mANasa prayojana vagara paNa corI karavA lAge che. keTalIka corIomAM dhanavAna chokarAo paNa pakaDAya che ! cothuM kAraNa che evI philmo jovI. philma joIne dhADa pADavAnI, lUMTa karavAnI preraNA pAmanArAonA aneka kissAo noMdhAya che. aMgrejonA zAsanakALamAM muMbaInI lorsa beMka lUMTanArA eka 20-21 varSanA chokarAe kabUlyuM hatuM ke eka sinemA joIne meM beMka lUMTavA mATe yojanA banAvI hatI. eTalA mATe tamane lokone huM vAraMvAra kahuM chuM ke philmo na juo. sArI, saMskArapreraka philmo khUba ja ochI bane che. kAraNa ke sArI philmono vepAra-dhaMdho sAro cAlato nathI ne! prajAnuM game te thAo, paraMtu philma banAvanArA to paisA kamAvA mATe ja philma banAve che. corInuM mULa kAraNaH dhanaprApti ! corInAM aneka kAraNo batAvyAM, paraMtu mULa kAraNa hoya che dhanaprAptinuM. dhanalobha corI karAve che. dhanalobha na hoya to mANasa potAnA vepAra-dhaMdhAmAM prAmANika rahI zake che. dago phaTako nahIM kare. baMgALanI eka ghaTanA che. kRSNapAMtI caudharI sArA vepArI hatA. teo mIThAnA moTA vepArI hatA. mIThAnA dhaMdhAmAM lAkho rUpiyA kamAtA hatA. eka divase eka vepArI temanI peDhI upara Avyo. teNe kRSNapAMtI caudharI sAthe keTalAka hajAra maNa mIThAno sodo karyo. thoDA rUpiyA paNa ApyA ane kahyuM: "keTalAka divaso pachI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa bhAga - 1 huM mAla laI jaIza." vepArI to cAlyo gayo, thoDAka divaso vItyA. paraMtu pelo vepArI mAla levA pAcho Avyo nahIM. A bAju mIThAnA bhAva vadhavA lAgyA! je vepArIo pAse mIThAno sToka hato teo ghaNA paisA kamAyA. kRSNapAMtI caudharIe paNa mIThuM vecIne sAro napho meLavyo. paraMtu vepArIne veceluM mIThuM temaNe vecyuM nahIM. eka varSa vitI gayuM, mIThAno bhAva paNa vadhyo hato tyAre pelA vepArInuM mIThuM vecIne je rUpiyA maLyA te tenA nAme jamA karI dIdhA. eka divase pelo vepArI Avyo, to kRSNapAMtI caudharIe naphAnI rakama tene ApI dIdhI. e vepArI to caudharInI prAmANikatA joIne daMga thaI gayo ane khUba prazaMsA karIne cAlyo gayo. have tame loko vicAra karo. sabhAmAMthI ame to e vepArIne eka paiso paNa na Apata. mahArAjazrI : kema? paisAno lobha vadhI gayo che ? lobhI manuSya kayuM pApa nathI karato? corI karavAnI taka maLavI joIe; lobhI corI karaze ja. beImAnI karaze ja. lobhI anyAya-anIti karaze ja, dagAbAjI paNa karaze ja. ' eTalA mATe aNuvratadhArIne nirlobhI-saMtoSI thavAno upadeza ApavAmAM Ave che. lobhI vyakti prAyaH aNuvratonuM pAlana karI zakato nathI. corIthI bacavA keTalIka sAvadhAnIo : trIjA aNuvratanuM yogya pAlana karavA mATe je rIte nirlobhI banavAnuM che tema bIjI paNa sAvadhAnIo rAkhavAnI che. prathama sAvadhAnI che koInI paNa vastu vagara pUchaye na levI. vagara pUjya bIjAnI vastu levAthI koIka vAra mana dago daI zake che. pahelAM corI karavAno Azaya na hoya, paraMtu pAchaLathI corI karavAnI vRtti pedA thaI zake che. athavA vagara pUchyuM bIjAnI vastu levAthI corIno Aropa paNa AvI zake che. eTalA mATe je vastu levAnI hoya te vastunA mAlikane pUchIne ja lo. bIjI sAvadhAnI che coro sAthe maitrI na rAkhavI. bhale cora udAra hoya, paropakArI hoya....game tevo hoya, paNa tenI sAthe dostI na rAkhavI joIe. coranI vAto sAMbhaLIne koIka vAra manane corI karavI sArI lAgaze ane avasara maLatAM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrAvaka jIvana corI paNa karI besazo. trIjI sAvadhAnI che, jamIna upara paDelI koInI vastu na levI. A sArI Adata nathI. A AdatathI koIka vAra mANasa duHkhI thAya che. muMbaInI eka ghaTanA che. eka bhAI jhaverI-bajAramAMthI pasAra thatA hatA. temanI AgaLa be yuvAno jatA hatA. temaNe jANI joIne sonAnI vIMTI jamIna upara nAkhI dIdhI! pAchaLa cAlatA pelA bhAIe jevI vIMTI hAthamAM lIdhI to pelA baMne jaNAe temane gaLAmAMthI pakaDyA; mArapITa zarU karI dIdhI. tenA hAthamAMthI bega paDAvI lIdhI ane be jaNA. bhIDamAM adgazya thaI gayA. corInuM nukasAna H Ama to corIthI aneka nukasAna thAya che, eTale to jJAnI puruSoe kahyuM che ke corI na karavI joIe. 1. nAnI-moTI corI karanAra avizvasanIya banI jAya che. tenA upara koI vizvAsa karatuM nathI. corI karavI choDI dIdhI hoya to paNa te vizvAsapAtra nathI raheto. ame loko eka gAmamAM gayA. gAmanI cAra-pAMca pratiSThita vyaktio mArI sAme beThI hatI. eka chokaro paNa tyAM Ubho hato. thoDIka vAra sudhI amArI vAto cAlI, paNa jatI vakhate e vyaktiomAMthI eka jaNAe mane kAnamAM kahyuM : "A chokarAthI saMbhALajo, tene vastu uThAvI javAnI Teva che." pachI jyAre jyAre jyAre e chokarAne huM joto tyAre "A cora che" evo vicAra Avato hato ! jo ke e chokarAnI Adata sudharI gaI hatI, paraMtu pahelAM aneka vAra corIo karavAthI te avizvasanIya thaI gayA hato. 2. corI karanAro mANasa sadaiva bhayabhIta rahe che. tene haMmezAM bhaya satAve che. bhayabhItane zAMti hotI nathI. sukhanAM aneka sAdhano hovA chatAM paNa te sukha anubhavathI vaMcita rahe che. 3. coranuM pArivArika jIvana dukhamaya hoya che. parivAra sAro hovA chatAM paNa tene asaMtoSa satAve che. parivAra sAthe corano saMbaMdha paNa vadhAre raheto nathI. moTA bhAgano samaya te parivArathI cheTo rahe che. 4. sajjano sAthe corano saMbaMdha kapAI jAya che. vyasanI ane durjana loko sAthe saMbaMdha baMdhAI jAya che. AthI aneka durguNo tenAmAM pravezI jAya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 137 pa. pApakarmanuM baMdhana hoya che. nikAcita karmabaMdhana paNa thaI jAya che. corI sAthe jo hiMsAcAra kare to prAyaH narakamAM javAnAM karma bAMdhI le che. 6. je hAtho vaDe mANasa corI kare che, je aMga-upAMgo corInA kAmamAM le che te aMga-upAMgo AvatA janmamAM tene maLatAM nathI. aneka duHkhothI jo bacavuM hoya to corInuM pApakarma kadI na karo. bhale duHkhamAM jIvavuM paDe, garIbImAM jiMdagI vItAvavI paDe; paraMtu kadI corI na karavI. aNuvratanuM pAlana karIne jIvana saphaLa banAvo, e ja maMgala kAmanA. Aja basa, ATaluM ja. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 14 mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthano vizeSa dharma pratipAdita karyo che. zraddhAvAna gRhastha vratapAlananI potAnI kSamatAno vicAra karIne sadgurunI pAse jaIne vidhipUrvaka vrata aMgIkAra kare che. tamane traNa vrato ane temanA aticAro batAvyA; have cothuM aNuvrata batAvuM chuM. cothuM aNuvrata tame A rIte laI zako cho. para strI (52 puruSa) sAthe kAyAthI maithuna-tyAga karuM chuM. sva strI (sva pati) sAthe divasanA brahmacaryanuM pAlana karIza. rAtrimAM paNa maryAdA karuM chuM ke mahinAmAM amuka rAta brahmacaryanuM pAlana karIza. behoza avasthAmAM kadAca mana-vacana-kAyAthI saMbhoga yA sparza thaI jAya tenI jayaNA-apavAda-rAkhuM chuM. koi kAryavaza sparza karavo paDe tenI jayaNA rAkhuM chuM. temAM maithunanI bhAvanA rAkhIza nahIM. svapradoSa thaI jAya tenI jayaNA rAkhuM chuM. caitra ane Aso mahinAnI zAzvata oLInA 18 divaso tathA paryuSaNanA 8 divaso avazya brahmacaryanuM pAlana karIza. kArtika, phAgaNa ane aSADha comAsAnI traNa aThThAIomAM paNa yathAzakti brahmacaryanuM pAlana karIza. bIbhatsa gALo nahIM boluM. cothuM aNuvrata levAno A prakAra che. bIjI rIte paNa vrata laI zako cho - aneka prakAro che vrata levAnA. manuSya jIvananI sArthakatA kyAre ? eka vAta yAda rAkho ke saMyamathI ja jIvananI sArthakatA che. saMyamamaya jIvanano apUrva mahimA che. jIvanane saMyamamaya banAvavA mATe traNa prakArano saMyama apekSita che. 1. indriya saMyama 2. manaHsaMyama 3. AtmasaMyama. pAMca indriyo upara saMyama hovo sauthI prathama AvazyakatA che. azubha sAthe, kharAba sAthe indriyono saMyoga na thavA devo ene indriya saMyama kahevAmAM Ave che. pAMca indriyo che. emAM pAMcamI Indriya che sparzendriya. jevI rIte kAna madhura Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 139 priya zabda icche che. AMkho suMdara rUpa icche che, nAka sugaMdha icche che, jIbha priya rasa cAkhe che. e rIte sparzendriya priya-iSTa, manojJa sparza icche che. puruSane strIno sparza priya hoya che ane strIne puruSano. ema to jaDa padArthono sparza paNa priya hoya che, paraMtu strI-puruSano parasparano sparza sauthI vadhAre priya hoya che - priyata2 - priyatama hoya che. A sparzamAM saMyama hoto jarUrI che. yAda rAkho ke jeTaluM priya hoya che te badhAne sparza karI zakAto nathI. tamAma manapasaMda vastuone sparza karavAnI ceSTA karIe to zuM pariNAma Ave te jANo cho ? sabhAmAMthI : mAra paDe, hatyA paNa thaI jAya ! mahArAjazrI H jhaverInA "zaoN-rUmamAM" suMdara alaMkAro rAkhavAmAM Ave che. roDa uparathI pasAra thanArAone e alaMkAro sArA lAge che, priya lAge che; paraMtu hAthamAM laIne sparza karI zakAya che ? nA ! sparza karavAnI ceSTA karIe to ? cokIdAra roke che ne ? ema to rastA uparathI aneka suMdara strIpuruSo pasAra thatAM hoya che. teo priya paNa lAgatAM hoya che, paraMtu emane sparza karI zakAya che ? sparza karavAnI ceSTA karIe to ? khAsaDAM paDe ne ? e rIte koI beMkamAM tame gayA, tyAM keziyaranA Tebala u52 daza-daza hajAranAM baMDalo paDyAM che; tamane pasaMda paDI gayAM; to zuM tame e rUpiyAnAM baMDalone sparza karavA jazo ? nA ja ne ? ane jo sparzavA AgaLa vadhyA to ? sabhAmAMthI : rAIphaladhArI cokIdAra gaLuM pakaDIne bahAra pheMkI de ! mahArAjazrI H eno artha eTalo ja thAya ke je priya che te tamAmane sparza karI zakAto nathI ! je ApaNuM hoya, jenA upara ApaNo adhikAra hoya, tene sparza karI zakIe chIe. je vastu upara, je vyakti upara ApaNo adhikAra na hoya ene sparza karavAthI aneka anartho UbhA thaI zake che. potAnI strImAM ja saMtoSa rAkhavo joIe H thAya che. pratyeka puruSamAM prAyaH strI pratye AkarSaNa hoya che. paraMtu je strI sAthe lagna karyAM hoya ene ja sparza karavAno ene adhikAra che, bIjI strIone sparza karavAno adhikAra nathI. puruSanI jAtIyavRtti svadArA-svapatnImAM ja saMtuSTa rahevI joIe ! je puruSo A prakAranI maryAdAonuM pAlana karatA nathI ane parastrI sAthe saMbhoga kare che te bhale kSaNika sukha pAmatA hoya, paraMtu teo potAnA pArivArika jIvanamAM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 azAMti, kaleza ane kaMkAza UbhA kare che. bhUlavuM nahIM ke seksa ja jIvanamAM sarvasva nathI. pati patnInA jIvanamAM seksa ja sarvasva nathI, paNa paraspara vizvAsa, prazaMsA ane sahAnubhUti - A traNa bAbato hovI Avazyaka che. puruSa ane strIe jo vizvAsa saMpAdita karavo hoya, prazaMsA sAMbhaLavI do.. ane sahAnubhUti prApta karavI hoya to teNe potAnI jAta upara saMyama rAkhavo ja paDaze. Indriya upara saMyama, mana upara saMyama, ane AtmA u52 saMyama-A traNe prakAranA saMyamo joIe. zrAvaka jIvana paradArAgamana karanAra puruSamAM tenI patnIno vizvAsa raheze ? patnI jyAre jANe ke teno pati vyabhicArI che to te patinI prazaMsA karaze ke gALo bolaze? duHkha ane ApattinA samayamAM patine zuM patnInI sahAnubhUti maLaze ? parastrIgAmI puruSa avizvasanIya, niMdApAtra ane tiraskRta bane che. sabhAmAMthI : paraMtu te zrImaMta hoya che to tenI jAheramAM prazaMsA thAya che. ! mahArAjazrI : te dAna Ape che, yA paropakArI kAryo kare che to tenI prazaMsA thAya che. tenAM je satkAryo hoya che tenI prazaMsA thAya che, paNa cAritranI dRSTie te niMdApAtra ja bane che, ane loko tenI niMdA kare ja che. are, tenI patnI to niMdA karaze ja. duniyA prazaMsA kare ethI zuM ? jIvana-sAthI taraphathI prazaMsA prApta thavI joIe ne ? gharamAM Adara maLato nathI. prema ane prazaMsA prApta thatAM nathI, sneha-sahAnubhUti maLatAM nathI, to pachI ghara vasAvavAno zo artha ? parastrIgAmInA kharAba hAla thAya che je puruSa rAgAMdha banI parastrImAM Asakta thAya che, tenA kharAba hAla thAya che. te strIno pati kadAca zaktizALI haze to tenI patnIne to mAraze ja, paraMtu sAthe sAthe premIne paNa yamasadana pahoMcADaze. chApAMomAM AvA kissAo vAMco cho ne ? bIjI vAta, je strI potAnA patine bevaphA bane che te strI tenA premIne dago nahIM de ? evI paNa strIo hoya che ke jeo zrImaMta puruSone potAnA mohapAzamAM phasAve che, ane pAchaLathI temanI pAsethI paisA paDAve che ! bleka meilIMga kare che! A rIte keTalAya zrImaMto barabAda thaI gayA parastrInA phaMdAmAM paDIne ! eTalA mATe jJAnI puruSoe kahyuM che ke parastrIno saMparka na karo. potAnI ja patnImAM saMtoSa rAkho. parastrIne mAtA yA bahenanA svarUpe juo. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . bhAga 1 rAvaNa ane sudarzana H rAvaNane hajAro patnIo hatI, chatAM paNa te parastrImAM Asakta banyo. ane sItAnuM apaharaNa karyu. sItAne azoka vATikAmAM rAkhI hatI ane dararoja rAvaNa tyAM jaine sItAne manAvavA raDato hato, tenuM mastaka jamIna upara paTakato hato, cATukArI karato karato potAnuM samagra rAjyakArya bhUlIne te sItAne manAvavA mATe rAta-divasa prayatno karato hato. chatAM paNa te sItAne pAmI zakyo nahIM. pariNAma zuM AvyuM ? yuddha ane mRtyu ! laMkAnuM patana thayuM. 141 ane sudarzana zeThanI vAta jANo cho ne ? parastrI sAmAnya strI nahIM paNa rAjAnI rANI abhayA hatI ! sudarzananuM apaharaNa karIne antaHpuramAM lAvavAmAM Avyo hato. abhayAe sudarzana sAme saMbhogano prastAva mUkyo hato. teNe sudarzananI kAmuktAne uttejita karavA bharapUra prayatno karyA. paraMtu te to sudarzana hato ! bhagavAna mahAvIranA zAsanano zrAvaka hato. sva strImAM saMtuSTa hato. parastrIno mana, vacana ane kAyAthI tyAga karanAro hato. abhayAnA lAkha prayatno chatAM paNa te abhayAne vaza thayo nahIM ! abhayA svarUpavatI hatI, kalAsvAminI hatI. hAvabhAva prakaTa karavAmAM koI kacAza teNe rAkhI nahIM, paraMtu te sudarzananA manane vicalita karI zakI nahIM. kAraNa ke sudarzana indriyasaMyamI hato, manaHsaMyamI hato ane AtmasaMyamI hato. mana caMcaLa thAya che to indriyo caMcaLa thAya che, pachI saMyama raheto nathI. eTalA mATe manane caMcaLa thavA devuM na joIe. AjanI duniyAmAM manane caMcaLa karanArAM nimittonI koI sImA rahI nathI. dRDha manaH saMyama vagara mANasa A vrata laI zakato nathI. temaja nabhAvI paNa zakato nathI. sudarzana jevuM dRDha manobaLa che kharuM ? eka abhayA nahIM, aneka abhayAo pedA thaI gaI A duniyAmAM ! parastrIgamanathI pApakarmono baMdha : parastrI saMbhoga karavA mAtrathI ja pApa karma baMdhAya che. ane e vicAramAM AyuSyakarmano baMdha paDI gayo to saMbhava che ke e strIne peTe garbha rUpe utpanna thavuM paDe ! paraMtu paralokanI dRSTithI A vAta vicArazo to samajI jazo. "parastrIgamanathI paralokamAM mAruM zuM thaze ? A pApanuM phaLa to mAre bhogavavuM ja paDaze, pApanuM phaLa duHkha hoya che, mAre kevAM duHkha bhogavavAM paDaze ? parastrI sAthe saMbhoganI IcchA thAya che tyAre zuM Avo vicAra Ave che ? Avo vicAra karavo, nahIMtara ghora Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrAvaka jIvana pApakarmo bAMdhIne dugatimAM cAlyA jazo. A yuganI yuvAna peDhI vadhAre pramANamAM mArgabhraSTa thaI gaI che. parastrIgamana ane parapuruSagamana phezana" ne nAme, "AnaMdapramoda" nA nAme cAlyuM che. A jagA upara besIne keTalI vAto karuM? AvI vAto kahevAmAM paNa zarama Ave che, paraMtu kahevI paDe che. tamane lokone sAvadhAna karavA e mArI pharaja che. tana ane mananI barabAdIno A unmArga che. AtmAnA adhapatanano A unmArga che. A vrata pArivArika jIvana mATe varadAna che : sva-strI saMtoSa ane parastrI parihAra-rUpa A cothuM aNuvrata tamAre-gRhastho mATe varadAna rUpa thaI zake che. strI mATe sva-puruSa saMtoSa ane parapuruSa-parihArarU5 vrata samajavuM joIe. pati ane patnI baMne jo A svIkArIne tenuM sArI rIte pAlana kare to parivAramAM zAnti, prema ane divyatAnuM avataraNa thayA vagara rahe nahIM. tana svastha bane che, mana pavitra rahe che ane dhananI vRddhi thAya che. daivI kRpAnuM avataraNa thAya che. parasparano vizvAsa vadhe che. sneha ane sahAnubhUti vadhe che, dharma-ArAdhanAmAM ullAsa vadhe che. ane enAthI puNyakarmano saMcaya thAya che, AtmA pavitra rahe che. vratapAlanamAM keTalIka sAvadhAnIo : A cothA vratamAM kSati pahoMcADanArI A bAbato cheH paravivAhakaraNetvaraparigRhItA'parigRhItAgamanAnaGgakrItIvrakAmAbhilASAH / 1. bIjAnA chokarA-chokarIonuM vivAha-kArya karavAthI A cothuM aNuvrata dUSita thAya che. 2. bIjI strI (para-strI) ne paisA ApIne enI sAthe maithuna sevana karavAthI cothA aNuvratane aticAra lAge che. 3. kuMvArI kanyA vidhavA ane vezyAnI sAthe maithuna-sevana karavAthI cothuM aNuvrata kalaMkita bane che. 4. kAmavAsanAne jAgrata karavA AliMganAdi, kAmakrIDA karavAthI A aNuvratane doSa lAge che. 5. saMbhoganI tIvra icchA karavAthI paNa A aNuvratane aticAra lAge che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 143 1. para-vivAhakaraNa : jo tame cothuM aNuvrata lIdhuM hoya ane enuM sArI rIte pAlana karavuM hoya to bIjA snehI janonA - svajanonA chokarA-chokarIonA vivAha tamAre na karavA joIe. bhalene tamAro emanI sAthe sneha saMbaMdha hoya. athavA tame ema vicAro ke "tenA chokarAnuM lagna huM karAvI daIza to mArA chokarA mATe susaMskArI kanyA zodhIne mArA dIkarAnAM lagna karAvaze." athavA tamArI dIkarI mATe sAro chokaro meLavavA mATe tame bIjAonI dIkarIonAM lagna karAvo cho. prayojana game te hoya. paraMtu jo bIjAnAvivAha goThavatA hazo to tamAruM aNavrata dUSita thaze. tame pUchazo ke "evuM kema ?" kAraNa ke vivAha karAvavAthI maithuna kriyAmAM tamArI saMmati thaI jAya che! jemanAM jemanAM lagna tame karAvazo, temanA maithunamAM tamArI saMmati thaI jAya che. potAnAM saMtAnonuM lagna karAvavuM e to eka aparihArya kartavya thaI jAya che. paraMtu tyAM paNa mayadA apekSita hoya che ! | mAnI lo ke tamAre cAra chokarAo che. tame moTA chokarAnAM lagna karAvI dIdhAM, have moTo dIkaro tenA nAnA bhAInAM lagna karAvI zake che. to tenA lagna saMbaMdhamAM tamAre saMmilita thavAnI koI jarUra nathI rahetI. samajyAnI bAbata e che tame je aNuvrata lIdhuM che te pUrNa brahmacaryanI dizAmAM prathama kadama che. tamAre e dizAmAM AgaLa vadhavAnuM che. mahAvratapAlanano tamAro Adarza hovo joIe. aNavratathI mahAvrata sadhI pahoMcavAmAM A "vivAhakaraNa nI kriyA bAdhaka bane che. AvAM vivAha lagnAdi kAryomAM parastrI saMbhoganI IcchA jAgrata thaI javAnI saMbhAvanA rahe che. eTalA mATe banI zake to vivAha kAryothI dUra rahevAno ja prayatna karavo joIe. 2. vezyAgamana na karavuM joIe? aNuvrata lIdhA pachI svastrImAM saMbhoganI tIvra IcchA pUrNa na thatAM athavA sva-patnI saMbhoga mATe anukULa na hovAthI puruSa vicAre ke "mAruM vrata parastrI parihAra" nuM che, vezyA parastrI nathI, eTale ke te koInIya patnI nathI. tenI sAthe saMbhoga karavAthI mAruM vrata tUTaze nahIM ane vAsanA-tRpti paNa thaI jaze. paisA ApIne alpa samaya mATe huM ene mArI strI banAvI laIza. basa, mAruM kAma thaI jaze !" ane jo te puruSa vezyAgamana kare to tenuM aNuvrata kaluSita thaI jAya che. "itraparigRhItA" no artha che vezyA. paisA ApIne jeno alpa samaya mATe svIkAra karavAmAM Ave che. "sva-strI"nI kalpanA karIne ane "A strI koInI patnI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrAvaka jIvana nathI eTalA mATe para-strI nathI" evI kalpanA karIne te vezyA sAthe saMbhoga karavAthI bhale vyavahArathI vratabhaMga na thato hoya, paraMtu bhAvanI apekSAe vratabhaMga ja che. mAtra "mAro vrata-bhaMga na thAo" eTalI vrata-sApekSatA ja tenA vatanuM rakSaNa kare che, anyathA A vratabhaMga ja che. 3. aparigRhItA strI paNa tyAjya che? - trIjo aticAra bIjA aticArane maLato Ave che. aparigRhItA strI vezyA paNa hoI zake che. jyAre te vezyAne koIe paisA ApIne lIdhI na hoya te samaye te aparigrahItA" kahevAze. e ja rIte koI anAtha strI hoya to te paNa aparigRhItA kahevAze. vidhavA strI paNa aparigrahIta gaNAze paNa te bIjA koI puruSa sAthe vacanabaddha na thaI hoya to. AvI strInI sAthe " A para-strI nathI, ane meM ene paisA ApIne mArI strI banAvI che" evI kalpanA karIne je saMbhoga kare che te potAnA aNavratane dUSita kare che. vAstavamAM jovAmAM Ave to te vratabhaMga ja che. vratano bhAva kyAM rahe che ? indriya saMyama kyAM rahe che ? basa, thoDIka vrata. sApekSatA rahevAthI "aticAra" kahevAya che. paraMtu A rIte vezyA sAthe, vidhavA sAthe, kuMvArI kanyA sAthe yA anAtha strI sAthe saMbhoga karavAthI vrata bhaMga thato nathI, paNa mAtra "aticAra' ja lAge che; evuM vicArIne vyabhicAranA mArge cAlazo nahIM. bhUla na karazo. anyathA sadAcAranI bhAvanA, brahmacaryanI bhAvanA naSTa thaI jaze. aNuvratono koI artha nahIM rahe. jenI sAthe lagna karyuM che tene choDIne anya koI paNa strInI sAthe saMbhoga na karavAno vRDha saMkalpa karo, vRDha nizcaya karo. A sabhAmAMthI patnI anukULa na hoya, patnI sAthe bolacAla paNa baMdha hoya tyAre zuM karavuM? mahArAjazrI tyAre brahmacaryanuM pAlana karavuM! mana na mAne to upAzrayamAM jaIne sUvuM. bhojana na maLe to upavAsa karavAmAM Ave che. paraMtu jhera khAvAmAM AvatuM nathI! para-strI, vezyA, vidhavA vagere jhera barAbara che. svasTIthI jyAre saMbhoga sukha na maLatuM hoya tyAre manane saMyamamAM rAkhavuM joIe. eTalA mATe tamane vAraMvAra kahuM chuM ke patipatnInA saMbaMdho sArA rAkhavA joIe. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 145 baMne vacce sArA saMbaMdho hovAthI puruSanuM mana anya strImAM nahIM jAya ane strInuM mana anya puruSamAM nahIM jAya. patipatnInA saMbaMdhone suvyavasthita rAkhavA, ghaniSTha banAvavA mATe vartamAnakALanA pazcimanA manovaijJAnikoe keTalAMka mahattvapUrNa maMtavyo rajU karyAM che te jANavA yogya che. dAMpatya-jIvana saMbaMdhI manovaijJAnikonAM keTalAMka mahattvapUrNa maMtavyo : mAsAcuseTsanA manovaijJAnika DaoN. Ara. viliyama becaranI salAha che ke hAsya, vinoda vaivAhika jIvanamAM utsAha ane umaMga to Ape ja che, sAthe sAthe nIrasa duniyAdArIne sahana karavAnI zakti paNa arpe che. enAthI jIvana sAthI ekabIjAne Ahata karyA vagara potAnI IcchAo ane AlocanAone paNa vyakta karI zake che. manovaijJAnika Deniyala o'liyarI ane hilerI TarkeviTle eka vizeSa adhyayanamAM salAha ApI che ke pArivArika javAbadArIonI pUrve je krIDAomAM tamane majA paDatI hatI temane na choDo. rojiMdI jiMdagIthI vadhAre AnaMdamaya pAsAone vicAravA prayatna karo. ekabIjAnI prazaMsA karIne-hakArAtmaka paddhatithI eka bIjAnI hiMmata vadhArIne tame kAryano prAraMbha karo. manovaijJAnika normana ema. beDabarna dvArA karavAmAM AvelA 2787 lokonA sarvekSaNa anusAra dAMpatyajIvanamAM sauthI mahattvapUrNa tattvo che sAhacarya ane ghaniSThatA, ane yauna (seksa) ghaniSThatAnI bhASA che, eTalA mATe buddhimAna patnI potAnA vaivAhika jIvananI mAnasika samIkSA karatI vakhate A tattvone avazya vicAraze. zuM te ane teno pati seksa saMbaMdhI vAta karatAM katarAya che ? zuM teo asaMtoSane lIdhe zAMta rahe che ? A ja tattvo parezAnIne nimaMtre che. yauna samasyAone sahana karatA javAno koI artha nathI. pArivArika anusaMdhAnakartA brenDa sI. milaranA mate vaivAhika saMtuSTi chaThThA yA sAtamA varSe potAnA nimnatara stare hoya che. A lagabhaga e samaya hoya che ke jyAre paheluM bALaka nizALe javAnI zarUAta kare che. A adhigALAmAM vyAvasAyika dabANa ane bALakanA pAlanapoSaNamAM bhAre vyastatAne kAraNe baMne vacce ghaniSThatA ane sAhacaryanI oTa vartAya che, jAyasa bradharsa 'rIDarsa DAIjesTa' mAM kahe che - buddhimattA emAM che ke bane teTalI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrAvaka jIvana jhaDape jhaghaDAone zAMta karavA ane jItavAno nahIM paraMtu baMnee potAnA jIvanasAthIne saMtuSTa karavAno prayatna karavo. A aMge keTalAka niyamo 1. spaSTa kahoH jenAthI saMbaMdho sudharI zake che te spaSTa pheraphAronI vAta karo. 2. sAMbhaLoH phariyAdo sAMbhaLo ane temanuM spaSTIkaraNa karavAno prayatna karo. phariyAda sAme phariyAda na karo. 3. vartamAnamAM rahoH bhUtakALanA rodaNAM na raDo. 4. eka viSaya upara raho jo kadAca eka karatAM vadhAre vivAda UbhA thAya to temane lakhI rAkho ane pachI temanI upara vAtacIta karo. pa. potAnI vAta pratyakSa vyavahAra sudhI ja sImita rAkho, tenuM vizleSaNa karavAnuM zarU na karo. 6. ekAntamAM laDo bIjAnI hAjarImAM na laDo. vicAra vimarza eTalA samaya mATe sthagita karI do. jyAre tame zAMta thAo ane krodhathI pAgala na banyA ho tyAre vicAra-vimarza karo. 7. chUTAcheDAnuM nAma na lo je nArAjagIono rasto na nIkaLe tene lIdhe lagna vicchedanI dhamakI vivAhita-saMbaMdhane DhIlo kare che. pati-patnInA saMbaMdho suvRDha rahe to cothA aNuvratanuM pAlana saraLatAthI thaI zake che, anyathA aNuvrata dUSita bane che athavA teno bhaMga paNa thaI zake che. have cothA aticAranI vAta karuM chuM. 4. anaMga kIDAthI bacatA raho : prathama to "anaMga" no artha samajI lo. aMga eTale zarIrano avayava maithunasaMbhoganI apekSAthI strInI yoni ane puruSanI jananendriya aMga kahevAya che. yoni ane jananendriya sivAya strI puruSanAM tamAma aMgo "anaMga" kahevAya che. mukha, kapola, vakSasthala ityAdi vagere anaMgo sAthe strI puruSanI krIDA "anaMga krIDA" kahevAya che. athavA anaMgano bIjo eka artha che "kAma" kAmavAsanAthI prerita thaIne anaMga krIDA na karo. vAstavamAM A vrata bhaMga ja che, chatAM paNa "meM to parastrI sAthe saMbhoga Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 147 na karavAnI pratijJA karI che, A to mAtra anaMga krIDA che." evuM vicAre che eTale vrata sApekSatA rahe che. e apekSAe aticAra kahevAmAM Ave che. have pAMcamo aticAra jaNAvuM chuM. 5. saMbhoganI tIvra icchA na karo : sva-patnInI sAthe paNa saMbhoganI maryAdA rAkhavI joIe. saMbhoganI tIvra IcchAthI bacavuM joIe. tIvra IcchA manane to nukasAna kare ja che, paNa sAthe sAthe zarIra upara paNa kharAba asara pADe che. manoyoga bagaDI jatAM bIjAM mahattvanAM kAyo apUrNa rahe che. tIvra kAmavAsanA zarIramAM aneka roga utpanna kare che. pApakarmanAM baMdhana to thAya ja che. saMbhoganI tIvra IcchAne lIdhe koIka vAra patnIne anicchAe vaza thavuM paDe che, enAthI paNa ghaNIvAra jhaghaDA thAya che, paraspara kaTutA vadhe che, ane saMbhavataH puruSa vezyA athavA parastrI pratye kheMcAI jAya che. eTalA mATe saMbhoganI IcchAne tIvra na thavA devI joIe. A prakAre sva-patnI saMtoSa ane parastrI-parihAra rUpa cothuM aNuvrata batAvavAmAM AvyuM che. dareka draSTie A aNuvrata upayogI, upakArI ane upAya che. IndriyasaMyama, mana saMyama ane AtmasaMyamathI ja A aNuvratanuM pAlana zakya bane che. A aNuvratane grahaNa karIne sArI rIte tenuM pAlana karIne AtmAne nirmaLa karatA raho e ja maMgala kAmanA. Aja basa, ATaluM. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 15 mahAna bhRtadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmabiMdu' graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha-jIvanano vizeSa dharma pratipAdita karyo che. bAra vratamaya gRhasthadhama batAvyo che. gRhasthAvasthAmAM rahevA chatAM paNa mokSamArganI ArAdhanA karavAnI tamannA rAkhanArAo mATe bAra vratono svIkAra karIne temanuM pAlana karavuM Avazyaka che, eTalA mATe bAra vratone savistara samajAvuM chuM. Aje pAMcamuM vrata "parigraha parimANa vrata" samajavAnuM che. pahelAM e vrata svIkAravAnuM prArUpa batAvuM chuM. "huM sonAnA dAgInA (alaMkAro)..........tolAthI vadhAre rAkhIza nahIM." "huM cAMdInA ghareNAM.........tolAthI vadhAre rAkhIza nahIM." "huM rUpiyA............thI vadhAre nahIM rAkhuM." "huM anAja.....maNathI vadhAre nahIM rAkhuM." "huM khetara, vADI, bagIcA vagere......ekara jamIna karatAM vadhAre rAkhIza nahIM." "huM.............ghara...............dukAna........baMgalAthI vadhAre nahIM rAkhuM." "huM ..........sonuM...........cAMdIthI vadhAre nahIM rAkhuM." "huM tAMbuM...........pittaLa....kAMsu............loDhuM........elyuminiyama .....kilothI vadhAre rAkhIza nahIM. "huM nokaro......nokarANIo ....thI vadhAre nahIM rAkhuM." "huM....gAya bheM za....baLada..ghoDA.......thI vadhAre nahIM rAkhuM. "huM ghI.....maNa, tela.......maNa............mIThuM............maNa/guNa.......... sAkara......maNathI vadhAre nahIM rAkhuM. A vastuo sivAya gharamAM upayogI vastuo rAkhIza. tamAre jeTalA maNa rAkhavuM hoya teTaluM rAkhI zako cho. che koI takalIpha karanArI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 bhAga - 1 vAta ? A aNuvrata saraLa che ne? parigrahanI maryAdA apekSita che, paraMtu tamArI draSTi "aparigraha-dharma"nI tarapha hovI joIe. "parigraha pApa che." e vAta yAda rAkhavI joIe. parigrahanI anarthakAritA : "parigraha" nAmano A graha rAhu, ketu ane zani karatAM paNa vadhAre bhayAnaka graha che ! A grahe traNe bhuvanone potAnA prabhAvathI prabhAvita karyA che. enA prabhAvane naSTa karavA mATe A aNuvrata levuM ati Avazyaka che. jo ke aNuvratathI parigrahano prabhAva pUrNa rIte naSTa thato nathI, paraMtu prAraMbha aNuvratathI karavo joIe. jo tame AtmazAnti prazamabhAvane TakAvI rAkhavA mAgatA ho to tamAre parigrahane ocho karavo ja paDaze. cala-acala saMpattinuM mamatva hRdayamAM bharI rAkhIne zuM tame zAnti pAmavAnI apekSA-AzA rAkho cho ? prazamabhAva TakAvI rAkhavAnI AzA rAkho cho ? parigrahanuM mamatva zAntino zatru che; aparigrahI mAnava ja AtmazAMtino anubhava karI zake che. zuM tame gherya-dhIratAne jIvanamAM Avazyaka mAno cho? jo tamane parigraha priya hoya to adhIratA rahevAnI ja che. parigrahI manuSya kadI ya dhIra rahI zakato nathI. adhIratA manuSya pAse vagara vicAryevagara samaje kArya karAve che. enuM pariNAma duHkha ane saMkaTa ja hoya che. parigrahanI sAthe adhIratAne ghaniSTha dostI che. parigrahI manuSya upara mohanuM sAmrAjya hoya che, vyAmohanuM varcasva hoya che. parigrahI manuSya kadI paNa moha vijayI banI zakato nathI. parigraha to vizvAmagRha che mohanuM ! mamatA, Asakti, mUccha-badhA mohanA ja payio che, dhanasaMpatti, snehasvajana vagereno parigraha zuM manuSyane moha-bhramita nathI karato ? kare ja che. pariNAma zuM Ave che te jANo cho ne ! ahIM azAMti ane paralokamAM durgati ! cothI vAta khUba gaMbhIra che. tamane lokone kadAca nahIM ruce, chatAM batAvuM chuM. parigrahamAMthI sarva pApa pedA thAya che ! eTale ke pAponI janmabhUmi che parigraha parigrahane kAraNe manuSya hiMsA kare che, asatya bole che, corI kare che, krodha kare che, mAyA-kapaTa kare che, abhimAna kare che.....ISya ane niMdA kare che ane A tamAma pApa manuSyanI unnati kare che ke avanati ? A pApo manuSyane sukhI kare che ke dukhI? vicAro, zAMtithI vicAro. parigraha vadhAravA dina-rAta doDadhAma karo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 zrAvaka jIvana cho, parigraha vadhatAM atyaMta khuza thAo cho...paraMtu thoDuMka aTakI jAo ane gaMbhIratAthI parigrahanAM pariNAmono vicAra karo. vicAra karazo to parigrahanI maryAdA bAMdhavAnI IcchA janmaze, aparigrahI thavAnI bhAvanA thaze. pAponAM pariNAma bhale AgAmI janmamAM bhogavavAM paDe, paraMtu A jIvanamAM Apatti to Avaze ja. parigrahanI AsapAsa Apattio rUpI DAkaNo bhaTakatI rahe che, eTalA mATe ja to parigrahI loko jIvanamAM zAntithI UMghI zakatA nathI. UMghamAM paNa bhayabhIta thaIne jAgI jAya che. barADA pADe che, UbhA thaIne doDavA mAMDe che ! koIkoI vAra corI thaI jAya che, sarakArI adhikArIo parezAna kare che, to koI vAra snehIjano taMga kare che ! koIka vAra mRtyu paNa thAya che. A tamAma Apattio parigrahane kAraNe ja Ave che. duniyAmAM e jovA paNa maLe che. chatAM ya mohAsakta jIva parigrahanI mamatA choDato nathI. AnAthI vadhu duHkhadAyaka vAta bIjI kaI hoI zake ? Apatti AvI na hoya paNa ApattinA AgamananI kalpanA ya kevuM dudhvani karAve che? parigrahI mANasa dudhvanithI jIve che. dhanasaMpatti vagere pAmavAnI IcchA, dudhvani che ! ane dudhvanithI kevA pApakarmo baMdhAya che te jANo cho ne ? e kamI jIvane narakamAM laI jAya che. ThIka che, narakamAM to jyAre javAnuM haze tyAre jaIzuM paraMtu A jIvanamAM paNa dudhvanithI - tIvra ArtadhyAna ane raudradhyAnathI mana kSubdha rahe che ane enAthI mAnasika rogo thAya che, mANasa pAgala paNa thaI jAya che. mananI vikSiptatAthI Akho ya jIvana vyavahAra bagaDI jAya che. gharanAM loko vimukha thAya che. vikSipta manavALA mANasanuM gharamAM, samAjamAM, nagaramAM koI mUlya hotuM nathI. jyAre mANasane lAge che ke gharamAM snehI-svajanomAM mArI koI kImata nathI" tyAre te khUba ja duHkhI thaI jAya che. gharamAM bhaMDAra bharyA hoya, aparaMpAra saMpatti hoya, chatAM paNa parigrahI mANasa duHkhI rahe che. AvA bhaMDArane zuM karavAno? sakhacenathI jIvavA na de evo dhana-bhaMDAra abhizApita che. AvI dhana-saMpatti rAkhavI na joIe. parigrahanA anartho ATalA ja nathI. parigraha jeTalo vadhAre teTaluM ja abhimAna vadhAre. apAra saMpatti hoya ane abhimAna na hoya tevI to koI virala vyakti ja maLI zake ! hA, dhanavAna potAnI saMpattine chupAvI rAkhavA mAge to abhimAna na kare. paraMtu AvA lokonuM dhana cAlyuM jAya che, nAza pAme che, tyAre teo UMDA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 151 zoka-sAgaramAM DUbI jAya che. are, badhuM dhana nahIM paNa thoDuMka dhana cAlyuM jAya che to paNa teo raDavA bese che. A zoka-saMtApa ane rudananuM mukhya kAraNa temano parigraha che. jo hoya to parigraha ocho ka2tA jAo, ane na hoya to enI kAmanA choDI do. ati dhanavAna, zrImaMta parigrahIone joIne evuM na vicAro ke A loko puNyazALI che ane ApaNe kaMgAla chIe. paraMtu evuM vicAro ke "A loko keTalA azAnta, becena ane adhIra che....ApaNe sukhI chIe. bIjI eka mahattvanI vAta karuM. jeTalA jhaghaDA zrImaMtonA gharomAM thAya che eTalA bIjAnA gharomAM nathI thatA. hA, zrImaMta hoya chatAM mamatvarahita hoya tenI vAta judI che. mamatva-mUcchagrista mANasonI vAta che A to ; teo sadAya kleza-saMtapta rahe che. mammaNa zeThanI minI AvRtti : dhana-saMpattinI mamatA-Asakti keTalI bhayAnaka che e vAta tamane vadhu samajAvavAnI jarU2 che ? samrATa zreNikanA samayanA mammaNa zeThanI vAta to tame lokoe keTalIya vAra sAMbhaLI haze. parigrahane kAraNe, dhana-saMpattinA vyAmohane kAraNe te marIne narakamAM gayo ! hamaNAM ja jApAnanI eka ghaTanA vAMcavAmAM AvI. "sigIyUkIyUjha" nAmano eka phekaTarI-kAmadA2 62 varSanI uMmare marI gayo. bIjA vizvayuddhamAM yUjhu sainika hato, pAchaLathI te dakSiNa jApAnanA "nobekA" nagaramAM raheto hato. eka nAnakaDA gharamAM te ekalo raheto hato. teNe lagna karyuM na hatuM. te maraNa pAmyo te pachI polIse tapAsa karI. te haMmezAM potAnA gharamAM breDa ja khAto hato ! beMkamAM tenA 2,30,000 DaoNlara ane gharamAM 70,000 DaoNlara peka kavaromAM paDyA hatA ! te koInIya sAthe breDa khAto na hato; kAraNa ke bIjAM sAthe khAya to temane paNa khavaDAvavI paDe ne! te mAtra breDa ja khAto hato....che ne mammaNa zeThanI minI AvRtti !! muMbaImAM mahAlakSmInA maMdira AgaLa ghaNA bhikhArIo bese che. thoDAka varSa pahelAM eka bhikhArI marI gayo, je gaMdI godaDI upara te besato hato te godaDImAMthI 75 hajAranI calaNI noTo nIkaLI hatI. juo, duniyAmAM kevA kevA parigrahI loko hoya che ! 75 hajAranI noTo upara besIne bhIkha mAgavAnI majA AvatI haze ! Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrAvaka jIvana "mArI pAse traNa lAkha DaoNlara che" e rITAyarDa sainika evI rIte khuza thato haze ne ! na dAna dIdhuM, na bhogavyuM, aMte te marI gayo. DaoNlara emane ema paDI rahyA. parigrahanI vAsanA e jIvane kaI gatimAM laI gaI haze tenI kalpanA karajo ! sonuM, cAMdI, ghara, dukAna, rUpiyA, gADI-ghoDA, nokara-cAkara vagere vadhAravAno vicAra tyajI devAno che. ochuM karavAno vicAra karavAno che. vAta gaLe Utare che? aMtaHkaraNanI zAMti........prasannatA pAmavI hoya to bAhya-parigraha ane AMtarika Asaktino tyAga karavo ja paDaze; eTalA mATe A aNuvrata batAvavAmAM AvyuM che. pAMca aticAra : pAMcamuM aNuvrata grahaNa karyA pachI aticArothI bacavuM Avazyaka che. pAMca prakAranA aticAra batAvavAmAM AvyA che. AjanA saMdarbhamAM aticArone samajavA paDaze. aticAro A rIte che. kSetra-vastu-hira-suva-dhanadhAnya-rIvAsa-zugapramAAtimaH | prathama aticAraH khetara, ghara, dukAna ityAdinI je saMkhyA niyata karI hoya tenAthI vadhAre karavI ane nAnAne moTuM banAvavuM. bIjo aticAraH sonuM, rUpuM maryAdA karatAM vadhAre thaI javAthI putra, bhAI vagerene ApI devAM. trIjo aticAra dhana-dhAnyanuM je parimANa karyuM hoya tenA karatAM vadhAre rAkhavuM. cotho aticAra: nokara-nokarANI temaja pazuonI saMkhyA vadhI javA chatAM temano tyAga na karavo. pAMcamo aticAraH Asana, palaMga, Tebala-khurazI vagere sAmAna maryAdA karatAM vadhI javA chatAM teno tyAga na karavo. bhAvollAsa ghaTavAthI aticAra : A prakAranA aticAra lAgavAnuM kAraNa che bhAvollAsano ghaTADo. vrata grahaNa kiratI vakhate sAdhupuruSanA upadezathI bhAvollAsa vadhe che. vRddhi pAmatA bhAvollAsamAM manuSya vrata-pratijJA laI bese che. paraMtu pAchaLathI jyAre Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 1pa3 bhAvollAsamAM oTa Ave che, tyAre vratanuM atikramaNa karavA taiyAra thaI jAya che. pApano bhaya hovAthI, vratabhaMga karavAmAM acakAya che. paraMtu vrata bhaMga na thAya ane IcchA pUrNa thAya evo mArga kADhe che ane vratane dUSita kare che. kevI rIte kare che ke keTalAMka udAharaNothI samajAvuM chuM. koIke eka khetara ane eka gharanuM parigraha parimANa nakkI karyuM. bhAva ghaTI jatAM tene be khetara ane be ghara rAkhavAnI IcchA thaI. jo te Ama kare che to teno vrata-bhaMga thAya che, ane te vrata-bhaMga karavA Icchato nathI. vrata TakAvI rAkhIne paNa IcchApUrti karavI che! te hoziyArIthI kAma le che. tenuM khetara che enI najIkanuM khetara te kharIdI le che. ane vaccethI vADa kADhI nAkhe che. be khetaronuM eka khetara thaI jAya che, vrata-bhaMga thato nathI ane khetara vadhAravAnI IcchA pUrNa thaI jAya che, paraMtu aticAra to lAgI ja jAya che ! jema gharanI pAsenuM bIjuM ghara le che; vaccenI dIvAla kADhI nAkhe che ane begharomAMthI eka ghara banAvI de che. vrata-bhaMga thato nathI ane ghara vadhAravAnI IcchA pUrNa thAya che. AmAM paNa aticAra to lAgI ja jAya che. jema koI aNuvratadhArIe "mAre eka hajAra grAma sonuM ja rAkhavuM che." AvuM parigraha-parimANa nakakI karyuM. pAchaLathI sAsarethI ke anya sthaLethI vadhArAnuM sonuM AvI gayuM ! rAkhavAnI IcchA thaI gaI. jo rAkhe to vratabhaMga thAya che. te vicAra karIne upAya zodhI kADhe che. te sonuM bIjA koI mitrane soMpI de che ane potAnA manamAM vicAra kare che ke "mAruM parigraha parimANa vrata cAra mAsanuM che. athavA sAta mahinAnuM che. te pachI huM mitra pAsethI sonuM pAchuM laI laIza". manamAM to teNe te sonuM potAnuM mAnI lIdhuM e apekSAe vratabhaMga thAya che. paraMtu vrata-sApekSa rahetAM teNe te sonuM potAnI pAse rAkhyuM nathI. eTale vratabhaMga thato nathI. A rIte bhaMgaabhaMga rUpa aticAra lAge che. A rIte vratadhArIe dhana-dhAnyanuM pramANa nakkI karI dIdhuM hoya ane pAchaLathI dhana-dhAnya vadhI gayuM ! teno tyAga karavo nathI, rAkhavAnI IcchA thaI gaI. vrata bhaMga na thAya ane dhana-dhAnya pAse rahe evI yukti kare che. e dhana-dhAnya ApanAra lokone kahe che: "cAra mahinA pachI mArA gharamAM je dhana-dhAnya che te vecAI jaze. te pachI tamAre ApavAnuM che te huM laI jaIza." A rIte cAra mahinA pachI te levAno svIkAra karI le che. tenuM vrata cAra mahinAnuM che, eTale vatabhaMga thato nathI, paraMtu teNe manathI te laI lIdhuM ane levAno vAyado Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAvaka jIvana karyo, ethI aticAra lAge che. vratasApekSatAnI dRSTie vratabhaMga mAnavAmAM Avato nathI. dAsa-dAsI ane pazu-pakSIo aMge paNa vrata lIdhuM che ke : "ATalAM ja dAsadAsIo rAkhIza-pazu-gAyabheMza rAkhIza." mAnI lo ke A maryAdA cAra mAsa mATenI rAkhI che. have A samaya maryAdAmAM garbhAdhAnano vicAra kare che to aticAra lAge che. A adhikALamAM dAsI putra-putrIne janma Ape, gAya vAcharaDAne janma Ape to saMkhyA vadhI jAya che. saMkhyA vadhavAthI vratabhaMga thAya che ! A dRSTie e evI rIte garbhAidhAna karAve che ke vratanI avadhi pachI ja dvipada yA catuSpada jIva janma ApI zake. paraMtu jIva garbhamAM AvavAthI nirdhArita saMkhyA karatAM saMkhyA vadhI jAya che........basa, mAtra janma thato nathI eTaluM ja ! vrata sApekSatA ne kAraNe aticAra lAge che. "kuppam " mAM paNa paryAyAntara karavAthI aticAra lAge che. gRha-upayogI Asana, palaMga, vAsaNo vagerenuM je parimANa karyuM hoya tenI saMkhyA vadhI na jAya te mATe be AsanonuM eka Asana karI de ! be thALIonI eka moTI thALI banAvI de. "meM saMkhyAnI maryAdA karI che....vastune nAnI moTI karI zakuM chuM." A rIte vratasApekSa rahIne vastuno paryAya-avasthA-badale che, ethI aticAra kahevAya che. athavA vAsaNavALAne kahe ke "cAra mahinA pachI huM A vAsaNo laI jaIza, bIjA koIne Apato nahIM." A rIte te pote rAkhato nathI paraMtu rakhAve che. ethI vratabhaMga thato nathI, paraMtu aticAra lAge che. paraMtu A tamAma aticAro tyAre ja saMbhave che ke jyAre vrata amuka mAsa mATe yA to amuka varSa mATe lIdhuM hoya ! AjIvana aNuvrata lIdhuM hoya to ? vadhAre pramANamAM to vratabhaMgano ja saMbhava rahe che. hA, dRDhatApUrvaka maryAdApAlana karavAmAM Ave to vratapAlana sArI rIte thaI zake che; paraMtu adhyavasAyonI caMcaLatA tenuM sArI rIte pAlana karavA detI nathI. jo mana caMcaLa hoya to "parigraha-parimANa" vrata keTalAka mAsa yA keTalAMka varSa mATe letA rahevuM joIe. sthULa parigraha nava prakArano : A rIte saMkSepamAM pAMca aticAro batAvyA. have sthULarUpe parigrahanA nava prakAro batAvavAmAM AvyA che te A pramANe che. 1. dhana, 2. dhAnya, 3. kSetra, 4. vAstu, 5. cAMdI, 6. sonuM, 7. copagAM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 prANIo, 8. dvipada jIva, ane 9. kuSya. pAMca aticAromAM A nava vastuono samAveza thaI ja jAya che. bIjA vratonA aticAra paNa pAMca-pAMca batAvavAmAM AvyA che, eTalA mATe A vratanA paNa pAMca aticAra batAvavAmAM AvyA che. 155 parigraha parimANanuM prayojana : jyAre vratonuM mahattva, prayojana samajazo tyAre ja aticArothI bacI zakazo. "ochAmAM ochI AvazyakatA" e jIvananuM sUtra haze to "parigraha-parimANa" karavAmAM majA Avaze. ane bAhya parigrahanI sAthe AMtara-parigraha ocho karavAno sarvadA khyAla rAkhavo paDaze. AMtara-parigraha che mUrchA ane mamatva, Asakti ane anurakti. AMtaraparigrahathI mukti pAmavA mATe bAhya parimANa karavuM Avazyaka che. jJAnI puruSoe kahyuM che ke mamatvano bhAra sarva bhAra karatAM vadhAre che. mamatva e ja parigraha che. muA ziho vutto / " evuM jina vacana che. eka vastunuM mamatva paNa jIvane DubADI de che. halakI vastu upara Ave che, upara AvavuM hoya to bhAra ocho karavo ja paDaze. mamatvano bhAra ocho karavo paDaze. mamatvathI thoDo paNa mukta jIva Urdhvagati, devagati pAme che. saMpUrNatayA mamatva-mukta banatAM ja jIvAtmA vItarAga banIne mokSa pAmI le che. je cakravartI rAjA rAjyano tyAga karIne sAdhu banI jAya che, te devagati yA mokSa pAme che ane je rAjyano tyAga karato nathI, AMjyanA mamatva sAthe mare che; te narakamAM jAya che ! A vAta uparathI tame samajI zakazo ke AMtara parigrahanI keTalI zakti che ! parigraha-parimANa vratanuM prayojana A ja che ke AMtara parigrahathI mukta thaIne Urdhvagati prApta karavI. parigraha-parimANathI icchAnirodha : je samaye mana svastha ane vivekI hoya te samaye samajI vicArIne parigraha parimANa nizcita karIne pratijJA dvArA manane bAMdhI levuM joIe. kAraNa ke mana sarvadA svastha ane vivekI rahetuM nathI. ekavAra te pratijJAthI baMdhAI jAya che te pachI te vadhAre caMcaLa banI zakatuM nathI. bhautika sukhonI nityanavI IcchAo to utpanna thatI ja rahe che ! e icchAono vratane lIdhe virodha thAya che. ane IcchA nirodha eka prakAranuM mahAna tapa che, A tapathI pApakarmonI nirjarA thAya che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrAvaka jIvana Aja A yugamAM paNa evA zrAvako che ke jemaNe 25 varSa pUrve pAMca lAkha rUpiyAnuM parigraha-parimANa vrata lIdhuM hatuM, temanI pAse pAMca lAkha rUpiyA thaI gayA! pAchaLathI kamAvAnI aneka tako maLI, paraMtu na kamAyA. moMghavArI vadhavA chatAM paNa temaNe koI rasto vratamAMthI na kADhayo. eka zrAvakane huM jANuM chuM. pAMca lAkha rUpiyAnI temanI maryAdA che. parigraha parimANavrata lIdhuM tyAre te nokarI karatA hatA. pAchaLathI puNyodaye moTA vepArI banyA.....pAMca lAkha kamAI lIdhA. pAMca lAkha kamAyA pachI jyAre jyAre te vadhAre kamAyA to te rUpiyA temaNe dharmakAryamAM vAparI nAkhyA. koIvAra pAdavihArI saMgha kADhayo, koIvAra maMdiramAM pratiSThA karAvIne be lAkha kharcI nAkhyA....to koIvAra anukaMpA-jIvadayAnAM kAryomAM traNa-cAra lAkha rUpiyA kharcI kADhyA, paraMtu temaNe pAMca lAkha upara potAne mATe eka rUpiyo paNa rAkhyo nathI. A vratathI saMgraha vRtti nAza pAme che. ane paropakAranAM aneka kAryo A vratathI thaI jAya che, sabhAmAMthIH Aja kAla ame loko pAMca lAkhanI maryAdA karI zakatA nathI. mahArAjazrI pacAsa lAkhanI maryAdA karavI che? karI lo UbhA thaIne ! che taiyArI ? paraMtu pacAsa lAkha kamAyA pachI jyAre daza-vIsa lAkha kamAzo tyAre te rUpiyA zubhakAryomAM, dharmakAryomAM kharca karavA taiyAra thaze ne? pUchI juo tamArA manane! lIdhelA vratamAM aDIkhama TakI rahevuM e saraLa kAma nathI ! vepAra che, acAnaka daza lAkha rUpiyA vadhI gayA ? to e daza lAkha rUpiyAne zubha kAryamAM kharcavA mana mAnaze? parigraha vRtti prabaLa haze to nahIM karI zako. sabhAmAMthI bhAI athavA patnIne nAme karI de che. mahArAjazrI H have sAcuM bolyA! patnInA nAma upara yA putranA nAma upara karI devAmAM takalIpha to nathI thatI ne ! mAlika to tame ja raho cho ne ? jema ke InkamaTekSa bacAvavA mATe keTalI phAIlo banAvo cho ? patnInI phAIla, be traNa putro hoya to temanI phAIlo ! mAtA-pitA hoya to temanI paNa phAIlo; kAraNa ke tamAre vadhAre TekSa bharavo na paDe, paNa tamAma phAIlonA mAlika to tame ja cho ne? ema mayadA karatAM vadhAre paisA hoya te bhale patnInA nAma upara hoya, vratabhaMgathI bacI jAo paNa aticAra to lAge ja che ! parigraha parimANanuM niSThApUrvaka pAlana karavAmAM Ave to satkAryo karavAmAM ghaNI saraLatA rahe che - jo puNyakarmano udaya thaI jAya to. itihAsa-prasiddha Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 157 mAMDavagaDhanA maMtrI pethaDazAha ATalAM badhAM satkAryo kevI rIte karI zakyA hatA? temaNe aneka maMdironuM nirmANa karAvyuM hatuM. aneka sadAvrato kholyAM hatAM; koI paNa sAdharmikane ghara ke dukAna vagarano rAkhyo na hato. kAraNa ke pAMca lAkhanI tenI maryAdA hatI. enAthI vadhAre je kaMI dhana maLatuM hatuM te badhuM zubha kAryomAM kharaca karI nAkhatA hatA. "pAMca lAkha rUpiyA ja mArA che. enAthI vadhAre rUpiyA mArA nathI.....satkAryo mATe che...."evI samajadArI vagara rUpiyA chUTI zakatA nathI. enAthI AgaLa samyagdaSTi zrAvaka maryAdAmAM rAkhelA rUpiyAne paNa potAnA mAnato nathI. dhanane dhULa barAbara mAne che ! upasaMhAra : aMtamAM mAre eTaluM ja kahevuM che, tamArI marajI mujaba parigrahanuM parimANa karo. samajIne karo. yAvajjIvana mATe na karavuM hoya to eka-be varSa mATe karo. cAraATha mahinA mATe karo. paraMtu karo avazya. nava prakAranA parigrahanuM mamatva ochuM karavAnuM che. Asakti toDavAnI che. Asakti tUTavAthI AtmAnuM bhArepaNuM ochuM thaze. AtmA halako banaze ane Urdhvagati karaze. AvazyaktAo ochI thatAM ane mamatva tUTatAM AtmA apUrva AMtarika prasannatA anubhavaze. sukha-zAMtino AsvAda mANaze, manuSya jIvana jIvavAno apUrva AnaMda prApta thaze. eTalA mATe A "parigraha parimANa" vrata laIne jIvana saphaLa karo e ja maMgala kAmanA. Aje ATaluM ja. - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 16 parama kRpAnidhi mahAna zrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma batAve che. A vizeSa dharma che samyaktvamUlaka bAra vratono. pAMca aNuvratonuM vivecana pUrNa thayuM, have guNavratonuM vivecana zarU karIzuM. guNonI vRddhi karanArAM che guNavrata. prathama guNavrata H dizAparimANa traNa guNavratomAM prathama guNavrata che dizAparimANa ! ahiMsA vagere guNonI vRddhi ane rakSA karavI hoya to rakhaDavuM baMdha karavuM paDaze ane eka divase paribhramaNa saMpUrNatayA baMdha karavuM paDaze ! cAre dizAomAM ane upara nIce bhaTakavuM baMdha karavuM paDaze. vadhAre bhaTakavAthI mohAsakti vadhe che. rAgadveSa vadhe che, hiMsA Adi pApa vadhe che. tame vicAratA hazo ke mahArAjazrI Aje kevI vAta karI rahyA che ? vAta buddhigrAhya nathI lAgatI ! duniyAmAM haravA pharavAthI zuM Asakti vadhe che ? rAgadveSa vadhe che ? AvI vAta vicAro cho ne ? AvuM tame vicArazo ja, kAraNa ke tamAre mATe A vAta navI che ! arthahIna paribhramaNathI mohAsakti vadhe che H paribhramaNathI saMsAra che, sthiratAthI mukti che ! tIrthaMkara bhagavaMta ApaNane mukti tarapha laI javA mAge che. eTale ke sthiratA tarapha laI javA mAge che. mukti sthiratArUpa che. mukta dazAmAM AtmAnA asaMkhya pradeza sthira hoya che. eka paNa Atmapradeza asthira nahIM, caMcaLa nahIM. ane te paNa sadAkALa mATe tyAM kadI paNa asthiratA AvatI ja nathI. tyAM sthiratA che mATe tyAM zAzvata AnaMda che. zAzvata sukha che. eTalA mATe mukti-mokSa-nirvANanI kAmanA rAkhanArAonuM lakSya sthiratA hovuM anivArya che. pUrNa sthiratA tarapha pragati karavA mATe paribhramaNa varjya mAnavuM joIe. arthahIna paribhramaNa tyajI devuM joIe. A uddezyathI A prathama guNavrata-dizAparimANano nirdeza karavAmAM Avyo che. Urdhva, adho ane tiryak AvAgananuM parimANa ka2vAnuM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 1pa9 kahevAmAM AvyuM che. mAtra haravA pharavA ane utsukatA-kutUhalathI prerita thaIne paribhramaNa karavAthI sthAno pratye moha vadhe che. vyaktio pratye ane vastuo pratye moha vadhe che. A mohAsakti mukti-mokSane bhUlAvI de che. A draSTithI cAre dizAomAM ane upara nIce AvavA javAnI maryAdA karavA A vrata batAvavAmAM AvyuM che. Ama to manuSya paribhramaNazIla hoya che. duniyAne jovA jANavAnI utsukatAvALo hoya che. temAM rAgadveSanI prabaLatA haze. "A sAruM, A kharAba, A zreSTha A kaniSTha ....."AvI asaMkhya kalpanAothI tenuM mana bhareluM rahe che. AvA manamAM mokSanI kalpanA kevI rIte rahI zake? je manamAM dravyAsakti ane kSetrAsakti hoya che e manamAM mokSanA vicAro kevI rIte TakI zake ? mokSamArgano vicAra ane tattvajJAnanI ramaNatA kevI rIte rahI zake ? eTalA mATe ja paribhramaNa parimita karavAnuM che. A vrata levAnuM prArupa dizAparimANavrata tame A rIte laI zako cho. huM pUrva dizAmAM.........................mAIla(kilomiTara)thI dUra jaIza nahIM. huM dakSiNa dizAmAM............mAIlathI dUra jaIza nahIM. huM pazcima dizAmAM ....................mAIlathI dUra jaIza nahIM. huM uttara dizAmAM..................mAIlathI dUra jaIza nahIM. huM bhUminI nIce.... .........mAIlathI vadhAre nIce jaIza nahIM. huM AkAzamAM ....... .......................mAIla karatAM vadhAre upara nahIM jAuM. athavA, huM-mArA gAmanI sImAnI bahAra nahIM jAuM. athavA huM bhArata bahAra nahIM jAuM......paradezamAM ATalA ja dezomAM jaI zakIza. reDiyonA samAcAra sAMbhaLavAnI, TI.vI. upara jovAnI, paradezamAM mANasa mokalavAnI, tAra, Teliphona, vAyaralesa, chApAM vAMcavAM, sAMbhaLavA vagerenI chUTa rAkhuM chuM. jayaNA rAkhuM chuM, eTale ke A badhuM karavA chatAM paNa mAruM vrata khaMDita nahIM thAya. e rIte tame vrata laI zako cho. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana 160 aticArothI sAvadhAna raho : vrata lIdhA pachI vratanuM sArI rIte pAlana karavAnuM che. vrata dUSita na thAya eTalA mATe jAgRta rahevAnuM che. koIka vAra bhayathI to koIka vAra lAlacathI mANasa vratane dUSita karI de che. koIvAra vratabhaMga paNa karI bese che. vratadhArI mANase bhaya ane lAlacathI bacatA rahevuM joIe. pahelAM to vratane dUSita karanAra aticAronI vAta karuM ? * cAre dizAomAM jeTalA mAIla yA kilomiTara tame nakkI karyA hoya tenAthI vadhAre dUra na javuM joIe. pramAdathI cAlyA gayA to aticAra lAgaze. * e rIte upara javA mATe tame jeTalA kilomiTara nakakI karyo hoya, tenAthI vadhAre upara javAthI vrata dUSita thaze. jANI joIne gayA to vratabhaMga ja thaze. * nIce paNa maryAdAthI vadhAre na javuM joIe. pramAdavaza gayA to aticAra lAgaze, ane jANI joIne gayA to vratabhaMga thaze. eka dizAnA mAIla laIne, bIjI dizAmAM joDI daIne te dizAmAM vadhAre dUra jvAthI vrata dUSita thaze. jema ke tame pUrva dizAmAM javA mATe 100 mAIla nakkI karyA che. jyAre tamAre javuM che 150 mAIla. have tame uttara dizAnA 100 mAIlamAMthI pa0 mAIla ochA karIne pUrva dizAmAM joDI dIdhA! ane pUrva dizAmAM 150 mAIla cAlyA gayA, to tamAruM vrata dUSita thaze. A rIte kSetravRddhi na karavI joIe. je dizAmAM jeTalA mAIla javAnI mayadA tame bAMdhI hoya e mayadAthI bahAra rahelI vastu bIjI vyaktine mokalIne maMgAvavI na joIe. temaja tyAMthI bahAra koI vastu mokalavI paNa na joIe. Avu samajIne ke : "pratijJA to meM lIdhI che ne? bIjI vyaktine mokalIne vastu maMgAvuM chuM agara to mokaluM chuM, tethI mAruM vrata tUTaze nahIM" - hA, tUTaze nahIM, paraMtu aticAra to avazya lAgaze. tame vrata " huM nahIM karuM " eTaluM ja nathI lIdhuM, paraMtu "nahIM karAvuM " evuM paNa lIdhuM che. eTale ke "meM pratyeka dizAmAM upara ane nIce, je maryAdA bAMdhI che tenAthI bahAra nahIM jAuM, enAthI bahAra koIne paNa mokalIne mAruM kAma nahIM karAvuM "evA prakAranI pratijJA hoya che. pAMcamo aticAra lAge che smRtinAzathI. smRtinA traNa bAbatothI thAya che 1. ativyAkuLatAthI 2. ati pramAdathI 3 maMda buddhithI, smRtinAzathI vratane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 aticAra lAge che. meM pUrvIdezAmAM javA mATe 100 mAIlanuM parimANa karyuM che ke 20 mAIlanuM, te yAda AvatuM nathI ! bhUlI javAya. to evI sthitimAM 100 mAIla sudhI ja javuM joIe. 200 mAIla na javuM joIe. "pravacana sArodvAra"mAM kahevAmAM AvyuM che ke H - smRtimUrchA hiM sarvamanuSThAnam sarva anuSThAnomAM smRti to hovI ja joIe. AthI smRtinAza karanArAM traNa tattvothI bacavuM joIe. 161 ati vyAkuLatA, pramAda ane maMdabuddhi : jo tame vratadhArI ho to tamAre vyAkuLa thavAnuM nathI. koI kaSTa AvI paDe, Apatti AvI paDe, koI ociMtI ghaTanA banI jAya, chatAM paNa tamAre vyAkuLa thavuM nahIM, samatA bhAvamAM rahevAnuM che. kSaNika vyAkuLatA AvI jAya, paNa tarata ja svastha thaI javAnuM. yAda rAkho ke ati vyAkuLatAnI smRti upara kharAba asara paDe che. smRti kamajora banI jAya che. jemanuM jIvana saMgharSamaya hoya ane pote vyAkuLa rahetI hoya tevI vyaktionI smRti nabaLI paDatI hoya e meM joyuM che. savAranI vAta sAMje bhUlI jAya che, eka kalAka pahelAMnI vAta paNa bhUlI jAya che. eTalA mATe jemaNe smRti-zakti TakAvI rAkhavI che, vRddhi pAmatI rAkhavI hoya, temaNe vyAkuLa na thavuM, prasannacitta rahevuM. citta prasannatA smRtine vadhAravAno zreSTha upAya che. paraMtu citta prasannatAno artha pramAda na karavo. khAvuM, pIvuM ane mojamajA karIne sUI javuM ! jo satkAryamAM rata na rahyA ane pramAdamAM DUbI gayA to smRtino nAza thaI jaze. prasannacittathI satpuruSArthamAM vaLagyA rahevAnuM che. nidrA paNa vadhu paDatI na hovI joIe. niMdA-vikathA na karavI joIe, viSayAsakti na hovI joIe. kaSAyonI tIvratA na hovI joIe. A pramAdothI jeo mukta hoya che temanI smRti jaLavAI rahe che. na hA, je mANasa janmathI ja kamajora haze tenI smRti kamajora haze. maMda buddhivALo to tyAre ja vrata le ke jyAre tenI najIkano sAthI tene vratanI smRti karAve, pAlanamAM sahAya karato rahe. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 keTalAka apavAdo : vrata pAlanamAM smRtinuM mahattva samajyA ne ! smRtinuM mahattva batAvIne graMthakAra kaMIka vizeSa vAta kare che. zrAvaka jIvana mAnI lo ke tame u52 6 mAIla javA mATenuM parimANa karyuM che. tame sammeta zikhara gayA, tame pahADa upara cha mAIla caDhyA, tyAM eka vAMdaruM Ave che. te tamAruM vastra laIne koI UMcA jhADa upara caDI gayuM. have jo tame vRkSa upara caDo cho to cha mAIla upara thaI gayA che. have zuM karazo ? jJAnI puruSoe kahyuM : "jo bIjI vyakti upara caDIne vastra lAve to tame vastra laI zako cho, athavA to vAMdaruM nIce pheMkI de to paNa laI zako cho." e rIte tame nIce javA mATe 25 sopAnanuM parimANa nakkI karyuM che; tamAro mUlyavAna alaMkAra kUvAmAM paDI jAya che ane kUvo UMDo che - 25 sopAna karatAM UMDo che. to tame zuM karazo ? jo bIjI vyakti kUvAmAM UtarIne tamAro alaMkAra laI Ave to tame laI zako cho. paraMtu A apavAda dizAomAM nathI. tamArA parimANa karatAM vadhAre dUra jaIne koI vyakti tamArI vastu laI Ave to tame laI zakatA nathI. jema ke tame bhUlathI piramANa karatAM vadhAre dUra cAlyA gayA, tyAM tame keTaluMka dhana prApta karyuM. pAchaLathI tamane khyAla Avyo ke mArA 100 mAIlanA parimANa karatAM huM vadhAre dUra AvI gayo chuM. to tamAre meLaveluM dhana choDI devuM joIe. smRtibhraMzathI paNa jo bhUla thaI jAya to pAchA AvI javuM joIe. vratanuM dRDhatApUrvaka pAlana karavuM joIe. bhaya ane lAlacathI prerAIne vratabhaMga na karavo joIe. che ne mahattvapUrNa vrata ? vizvanA koIpaNa dharme AvuM vrata batAvyuM nathI ! paribhramaNanuM parimANa batAvIne tIrthaMkara bhagavaMtoe khUba ja gahana vAta karI che. svecchAe doDadhAma upara kApa mUkavA kahyuM ane sthiratA pratye nirdeza karyo. dizA parimANa na karavAthI nukazAna H paraMtu je loko A vratanuM mahattva samajatA nathI teo A vrata grahaNa karatA nathI ane koIvAra ApattimAM phasAI jAya che. keTalAMka varSo pUrve eka mahAnubhAve temano anubhava mane saMbhaLAvatAM kaheluM : eka vAra amArA gAmamAM eka mahAtmA padhAryA hatA. gAmamAM amAruM ekaluM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 163 ja jainanuM ghara hatuM. munirAjane amArA bIjA gharamAM utAro Apyo ane yathAzakti temanI sevA karI. bIje divase savAre teo vihAra karatA hatA ane temaNe mane kahyuM : "karamacaMda, koIka vrata (niyama) levuM joIe " meM kahyuM : "mahArAja, mArAthI koI vrata ke niyama laI zakAya tema nathI mane kSamA karazo." temaNe kahyuM : "ThIka che, Aje AjanA divasa mATe dizAparimANanuM vrata lo." meM kahyuM H temaNe kahyuM : "Aje A gAma choDIne bahAra javAnuM nahIM !" meM vicAra karyo H karamacaMde vicAra karyo ke.... "Aje mAre bahAragAma javAnuM paNa nathI, ane munirAja keTalAMya varSo pachI mArA gAmamAM AvyA, emanI vAta mAnavI joIe" meM vrata laI lIdhuM, pratijJA karI ke "Aje huM gAmanI bahAra jaIza nahIM." r A vratamAM zuM karavAnuM hoya ?" munirAjane vidAya karIne ghera pAcho pharyo. savArano nAsto karI lIdho ane dukAne jaIne beTho. e samaye bahAragAmathI be mANaso mArI dukAne AvyA ane pUchyuM : - "zeTha karamacaMdajI Apa pote ja ne ?" meM temane Adara Apyo, ane dukAnamAM gAdI upara besADyA. cA pANI karyAM. meM pUchyuM : "kaho zA mATe padhAravuM thayuM ?" temaNe pratyuttara Apyo : "vAta gaMbhIra che, baMdha oraDAmAM ja ka2vAnI che." dukAnanI aMdara bIjo oraDo hato, ame tyAM jaIne beThA. bemAMthI eka pAtaLA zarIravALo gorA vAnano yuvaka hato; teNe vAtanI zarUAta karatAM kahyuM : "amArI pAse sonuM che, amAre vecavuM che. bajAramAM je bhAva cAlato hoya tenAthI aDadhA bhAve tamane ApIzuM !" sastA sonAnI vAta sAMbhaLIne ja mArA mukhamAM pANI AvI gayuM ! paraMtu meM pUchayuM : "tamane mAruM nAma gAma koNe batAvyAM ?" "karamacaMda zeTha, tamAruM nAma tamArA ja eka snehIe batAvyuM che, batAvanAranI pAse paisA na hatA, nahIMtara te ja sonuM laI leta. amAre to rokaDA rUpiyA joIe. eka hAthamAM sonuM ane bIjA hAthamAM rUpiyA !" "tamArI pAse keTaluM sonuM che ?" "tame jeTaluM iccho teTaluM ! rUpiyA rokaDA joIe." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 "atyAre tamArI pAse keTaluM sonuM che ?" "sonuM ame sAthe rAkhatA nathI, tamAre amArI sAthe AvavuM paDaze." "kyAM ApavuM paDaze ?" "naDiyAda (gujarAta) sTezane UtarI jaIzuM; tyAMthI be mAIla pagapALA cAlIzuM, kAma rAte ja karavAnuM che." "kAle jaIe to cAlaze ?....meM kahyuM. pelA yuvake kahyuM H- "nA, Aje ja AvavuM paDe, AjanI rAte ja ApaNe pahoMcavuM paDe." zrAvaka jIvana meM vicAra karyo ke Aje ja meM vrata lIdhuM che, gAma choDIne bahAra na javAnuM. ane A Aje ja bahAragAma javAnI vAta kare che. Avo bhAgyodaya jiMdagImAM pahelI vAra ja Avyo che. lAkha rUpiyAnuM sonuM laI lauM, sonAnA bhAva to vadhavAnA ja che....lAkho rUpiyA kamAI laIza !" sabhAmAMthI : e samaye zuM bhAva cAlato hato ? mahArAjazrI H e to zeTha karamacaMdane pUchavuM paDe. ne e to upara cAlyA gayA! paraMtu A vAta to aMdAje 55 varSa pUrvenI che; e samaye tolAno bhAva 50 rUpiyAnI AsapAsa haze. karamacaMde to kadAca enA karatAM paNa ocho bhAva joyo haze, ane bhaviSyamAM bhAva vadhavAnA che e paNa joyuM haze. karamacaMde mane kahyuM : "huM lAlacamAM phasAI gayo. lakSmI sAme cAlIne vArevAre nathI AvatI.....AvI che to vadhAvI lauM chuM. vratano bhaMga thaze...paNa pAchaLathI prAyazcitta karI laIza." sabhAmAMthI : A rIte jANIjoIne vratabhaMga kare ane pAchaLathI prAyazcita kare to cAlI zake ? mahArAjazrI :- zuM tamAre paNa karamacaMdanI lAInamAM nAma lakhAvavuM che ? A to karamacaMdanA vicAra ane tenuM manomaMthana batAvuM chuM; zAstrano siddhAMta batAvato nathI. lobhalAlacamAM phasAnAro manuSya kevA kevA vicAro kare che ane potAnA mananuM samAdhAna kare te batAvuM chuM. karamacaMde kahyuM : "meM e Agantuka bhAIonI vAta upara vizvAsa karyo ane temanI sAthe cAlavA taiyAra thaI gayo. paraMtu rUpiyA sAthe na lIdhA ! vicAra karyo Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 165 ke rUpiyA ahIM ghera ja ApI daIza. e be jaNA sAthe A vAta na karI. amecAlyA, sTezana be mAIla dUra hatuM. ame cAlatA cAlatA sTezane pahoMcyA. rastAmAM temaNe ghaNI ghaNI vAto karI. temanI upara mane dRDha vizvAsa beTho. teo to madhu2bhASI ane catura hatA. sTezana upara AvIne gADImAM besI gayA. rAtanA bAra vAge naDiyAda sTezane pahoMcyA, tyAMthI ame jaMgalanA raste pagapALA cAlI nIkaLyA. have A be jaNA bolatA na hatA, mauna cAlatA hatA. eka mArI AgaLa hato, bIjo pAchaLa hato. aMdAje eka kalAka cAlyA hoIzuM tyAM eka jhUMpaDI AvI; jhUMpaDI khAlI hatI....eka jhAMkho dIvo baLI rahyo hato. aMdara eka rasto hato. eka AdamIe kahyuM : "mArI pAchaLa pAchaLa Avo." pagathiyAM hatAM. huM pagathiyAM Utarato hato, paraMtu mAruM mana zaMkAzIla banatuM hatu. ane huM kaMIka bhaya anubhavI rahyo hato. daza-bAra pagathiyAM UtarI gayA tyAM eka oraDo hato. e oraDAnI bhIMta upara talavAra, baMdUko vagere hathiyAro laTakI rahyAM hatAM. oraDAmAM Azare paMdara DAkuo jevA mANaso beThA hatA. vacce emano sa2dA2 beTho hato. mane joIne te bolyo : "zeTha, sonuM levA AvyA cho ?" huM bolyo nahIM, mAthuM halAvIne hA kadI dIdhI. teNe kahyuM : "sAruM, keTaluM sonuM joIe ?" meM kahyuM "eka lAkha rUpiyAnuM !" tenI moTI moTI AMkho pahoLI thaI gaI. e bolyo : "ThIka che, sonuM laI jajo, rUpiyA lAvyo cho ne ?" meM kahyuM H "nA, rUpiyA sAthe nathI lAvyo, mArA gAmamAM ApI daIza. tame jene mArI sAthe mokalazo tene ApI daIza." te jorathI barAThI UThyo : "are zetAnasiMha, zuM teM zeThane rUpiyA lAvavAnuM kahyuM na hatuM ?" zetAne mArI sAme joyuM ane mauna rahyo. saradAra bolyo : "pahelAM rUpiyA joIe ane pachI sonuM." mArAmAM hiMmata AvI gaI. meM kahyuM :- "tame tamArA mANasane mArI sAthe amadAvAda mokalo, huM tyAMthI rUpiyA apAvI daIza....ane te mane tyAM sonuM Apaze." meM eTalI sahajatAthI vAta mUkI ke saradArane vizvAsa besI gayo. huM manamAM mArA ISTadevane yAda karato hato ane pelA munirAjane smarIne kSamA yAcavA lAgyo....vratabhaMga karyo hato ne ! kSaNabhara to mane lAgyuM ke - ahIMthI jIvato nIkaLI zakIza nahIM. A bhayaMkara DAkuono paDAva hato. paraMtu ISTadevanI kRpAthI saradArane mArI vAta upara vizvAsa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 AvI gayo. ane eka DAkune mArI sAthe mokalyo. jyAre ame naDiyAda sTezane AvyA tyAre mArI AMkho upara bAMdhelI paTTI choDavAmAM AvI. jatI vakhate sTezanathI ja mArI AMkho upara paTTI bAMdhI dIdhI hatI ! zrAvaka jIvana ame be jaNA amadAvAda sTezane pahoMcyA, savArano samaya hato. meM DAkune kahyuM: "ApaNe mANeka coka jaIzuM ane tyAM huM rUpiyA apAvI daIza." ame mANekacoka tarapha cAlyA. mArA manamAM vicAra cAlatA hatA ke have A DAkuthI kevI rIte chUTavuM. ISTadevanuM smaraNa paNa karI leto hato. mANekacoka AvI gayo. lokonI bhIDa hatI. meM pelAne kahyuM : "tuM ahIM Ubho rahe, huM patAvIne AvuM chuM." huM sArvajanika zaucAlayamAM pesI gayo ane bIjA rastethI bahAra nIkaLI gayo, ane eka poLamAM ghUsI gayo. amadAvAdanI poLo to evI hoya che ke jo AdamI ghUsI gayo to polIsa paNa ene zodhI na zake. huM bacI gayo; traNa divasa amadAvAda rahIne mAre gAma AvI gayo. meM pUchyuM: zuM e loko pharIthI tamArA gAmamAM na AvyA ? teNe javAba Apyo ke : "na AvyA, ane AvyA hota to paNa huM sAvadhAna hato, temanI sAthe patAvI leta. paraMtu mane vAraMvAra munirAja yAda AvatA hatA. mane bacAvavA mATe ja temaNe te divase bahAragAma na javAnuM "dizAparimANa" vrata ApyuM haze." dizA-parimANa vratamAM dRDha raho : karamacaMdanI vAta sAMbhaLIne ? A satya ghaTanA che. A vrata khUba ja mahattvapUrNa che. eka vratadhArIe mane batAvyuM hatuM ke eka divase teNe gAmamAMthI bahAra nahIM javAnuM vrata lIdhuM hatuM. lobhalAlacanA prasaMgo AvavA chatAM te bahAragAma na gayo. sAMje eka ajANI vyakti Ave che. e bhAInuM nAma pUche che. A bhAI AgantukanuM svAgata kare che ane Agantuka kahe che H "tamArA pitAjI pAsethI mArA pitAjIe pAMca hajAra rUpiyA lIdhA hatA. mArA pitAjInuM lakhANa meM vAMcyuM. huM amerikA rahuM chuM. huM paisA kamAyo chuM; meM vicAra karyo ke pitAjInuM devuM paNa huM cUkavI dauM ! Aja rAtre ja mAre plenamAM videza javAnuM che. tame ahIM maLI gayA, sAruM thayuM. vyAja sAthe A 20 hajAra rUpiyA laI lo." Ama kahIne teNe 20 hajAra rUpiyA mArI sAme mUkyA. pelA vratadhArIe mane kahyuM ke "huM to Azcaryacakti thaI gayo ! jo te divase huM hAjara na hota to ? rUpiyA na maLata. A vAta gauNa che, paraMtu evA pitRbhakta ane nItivAdI mANasane maLavAnuM na banata. meM vyAja na Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 167 lIdhuM, mAtra pAMca hajAra rUpiyA ja lIdhA ane e rUpiyA pitAjInI smRtimAM eka hospiTalamAM ApI dIdhA." - 1 che ne A paNa eka sukhada anubhava ? AvA to aneka vratadhArI lokonA anubhavo prApta thaI zake che. mahattvanI vAta che saMsAra paribhramaNa ghaTADavAnI. A vratathI saMsAra-paribhramaNa ghaTe che; kramazaH sthiratAno abhyAsa dRDha thAya che. mAre AtmabhAvamAM sthiratA pAmavI che. mAre sva-bhAvamAM sthira thavuM che. have mAre vi-bhAva dazAmAM paribhramaNa karavuM nathI. anaMta kALathI huM saMsAramAM vi-bhAva dazAmAM bhaTakyo, have bhaTakavuM nathI. A sarvanuM pariNAma duHkha, kaleza ane saMtApa ja AvyuM che. have A janmamAM e bhUla pharIthI ka2vI nathI. daza dizAomAM bhaTakI bhaTakIne have duHkhI thavuM nathI." AvuM ciMtana AtmasAkSIe karavAnuM che, ane A zubha vicArane kAyamI karavA dizA parimANa vrata levuM paDaze. jJAnavRSTi khUlI jatAM vratanuM pAlana saraLatAthI thaI zakaze. tamArA saunI jJAnavRSTi khUle ane tame badhA vratadhArI banIne parama sukha pratye agresara bano e ja maMgala kAmanA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 17) mahAna mRtadhara paramakRpAnidhi AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmabiMdu" graMthamAM zrAvaka jIvanano vizeSa dharma batAvyo che. bAra vratamaya vizeSa dharma batAvatAM temaNe sarva prathama pAMca aNuvata" batAvyAM. tatpazvAtu teo traNa "guNavrata" batAve che. paheluM guNavrata "dizA parimANa" nuM batAvyuM. have bIjuM guNavrata "bhogapabhoga parimANa vrata" batAvavuM che Aje. A vratamAM be zabdo che. "bhoga" ane "upabhoga". je vastu eka ja vAra bhogavI zakAya che te "bhoga" ane je vastu vArevAre bhogavavAmAM Ave che te "upabhoga" kahevAya che. - bhojana, vilepana vagere vasatuo bhogya kahevAya che. kapaDAM, ghareNAM, strI, makAna vagere vastuo upabhogya hoya che. eTale ke ekanI eka vastuno vAraMvAra upabhoga karI zakAya che. duniyAmAM bhogya ane upabhogya vastuo aneka che. tamAma vastuono bhogaupabhoga mANasa karato paNa nathI, eTalA mATe e vastuonuM parimANa karavuM joIe. A nirNaya karI devAthI asaMkhya vastuonI "virati" thaI jaze. e vastuonI apekSA tUTI jaze. jIvananI AvazyakatAo mayadita thaI javAthI jIvana tANamukta thaze. A dRSTie A vrata khUba ja upayogI che. jo ke graMthakAre ahIM mAtra A vratanA pAMca aticAro ja nirdezyA che, vrata aMge ahIM kazIya vizeSa vAto jaNAvI nathI. chatAM paNa vrata lenArAone vrata levAmAM saraLatA thaI jAya e dRSTie huM A vrata savistara samajAvuM chuM. pahelI pratijJA : huM 22 abhakSya padArthono tyAga karuM chuM. 22 abhakSya : 1. mAMsa, IDuM, mAchalI 2. madha Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 3. mAkhaNa 4. madirA, tADI, biyara, bhAMga, bIDI-sigareTa 5 thI 9. Umaro, gularanI TeTIo, pIpara, vaDanA TeTA, koThImaDuM 10. barapha 11. jhera, aphINa, somala, vacchanAga., haratAla - 1 12. jhAkaLa 13, kAcI mATI 14. rIMgaNa 15. bahubIja : paMDola, khasakhasa, aMjIra 16. boLa-athANuM kerI, AmalI, karamadAM, lIlI haLadara, lIMbuM, kera, Adu-kaMdamULa vagerenuM baneluM athANuM- ''tuM. athANA-rAyatAmAM cothe divase be-indriyanI ane eMThA hAthe sparza karavAthI paMcendriya jIvanI utpatti thaI jAya che. 17. dvidaLa : (kAcuM) garama karyA vagaranAM dUdha, dahIM, maThThA sAthe kaThoLa, gavAra yA methI-methInI bhAjI khAvI agara meLavIne khAvI. 18. tuccha phaLo-nAnAMbora, jaMgalI bora, pIluM, pIcuM vagere. 19. ajJAta phaLo-koI paNa ajANyuM phaLa 20 thI 22 rAtribhojana, calita 2sa ane anantakAya 169 A 20, 21, 22 naMbaranAM abhakSya na khAvAnI alaga pratijJA karavAnI hoya che. jemake bIjI pratijJA : huM rAtribhojanano tyAga karuM chuM. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrAvaka jIvana trIjI pratijJA : huM yathAzakti "calita rasa" no tyAga karuM chuM. nIcenI vastuo bIje divase "calita rasa" banI jAya che. eTalA mATe khAvAyogya nathI. 1. roTalI 11. malAI 2. narama pUrI 12. dahIM 3. puraNapoLI 13. rasagullA 4. pApaDano loyo 14. kAcI cAsaNI 5dALa 15. eka tAranI cAsaNIno halavo yA mAvo. 6. ka 16. lIlA pApaDa 17. lIlI seva 8. khIra 18. lIlAM bhajiyAM-pakoDA 9. zikhaMDa 19. palALelI dALa 10. rAyatuM 20. pANIvALI caTaNI A vastuomAMthI tame jeno tyAga karavAnI IcchA karo teno tyAga karI zako 4 $ cho. cothI pratijJA : huM 3ra anaMtakAya vanaspatino yathAzakti tyAga karuM chuM. 1. sUraNa kaMda 12. lIlI motha 23. khiloDA 2. vajakaMda 13. mULA 24. amRtavela 3. lIlI haLadara 14. DuMgaLI 25. vaLyulA bhAjI 4. baTATA 15. lIlo kacaro 26. bhUmi phoDA 5. hIralIkaMda 16. zatAvarI 27. suaravela 6. lasaNa 17. kuMvArapAThuM 28. pAlakha bhAjI 7. gAjara 18. thora 29. kUNI AmalI 8. patinokaMda 19. lIlI gaLo 30. ratALu 9. garamara 20. vaMza kArelAM 31. pIMDALuM 10. kasero 21. luNI 32. komaLa vanaspati 11. thega 22. sAjI vRkSa Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 171 A tamAma anaMtakAyano sarvathA tyAga ka2vAmAM asamartha vyakti potAnI zakti anusAra tyAga karI zake che. je je anaMtakAyano tyAga karavAno hoya tenuM lisTa karI levuM joIe. pAMcamI pratijJA : huM anAja, kaThoLa, zAka, phaLa ane mevAnuM nIcenuM pramANa rAkhuM chuM; anyano tyAga karuM chuM. anAja ghauM cokhA juvAra bAjarI makAI kodarA kAMga sAbudANA java sarasava tala khasakhasa baMTI rAI ajamo jIruM dhANA kaThoLa kuTiyA gavAra caNA besana tuvera vAla vaTANA maga methI maTha coLA phaNasI aDada kaLathI masUra zAka AphUla dUdhI kArelAM kAkaDI kera koThIMbaDAM kaMkoDAM galakI TIMDorAM TIMDasI turaI lIMbu paravaLa TameTAM bhIMDA maracAM mogarI phaLa dADama anenAsa amaruda kerI AmaLAM pIca karamadAM keLAM kharabUca matIlAM rAyaNa guMdAM jAMbU nAraMgI kamaLakAkaDI sapharajana papaiyuM mevA akharoTa drAkSa badAma kAjU khajUra cAroLI kAbulImevA khAreka pistAM magaphaLI sopArI variyALI lavIMga Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savA phaNasa kokama guMdAM 172 zrAvaka jIvana anAja kaThoLa zAka phaLa mevA sAMgarI saragavo phAlasA kAcI kerInAM mosaMbI AMbaLiyAM rAmaphaLa. sItAphaLa cIkuM savAnI bhAjI zetUra sIMga ziMgoDAM bijoruM chaThThI pratijJA huM paMdara karmadAnano tyAga karuM chuM. paMdara karmadAnaH (1) IgAlakarma je vepAramAM bhaThThI karavI paDatI hoya evA sarva vyApArano huM tyAga karuM chuM. cUno, ITa, kolaso-vagereno vepAra choDI dauM chuM. (2) vanakarma : khetI, bAga, vAMsa, lAkaDuM vagereno vepAra choDI dauM chuM. (3) zakaTa karma sarva vAhano (moTara, ghoDAgADI, rikSA) no dhaMdho choDI dauM chuM. (4) bhADAkarma makAna, jamIna, vAhana e badhAne bhADe ApavAno dhaMdho choDI dauM chuM. vezyAvRttino tyAga karuM chuM. (6) datavANijya hAthIdAMta, zaMkha, koDI, motI vagereno vepAra nahIM karuM. lAkhavANijya : lAkha guMdara, sAbu, loDhuM, gaLI, khAra vagereno vepAra nahIM karuM. (8) rasavANijya mAMsa, zarAba, madha, mAkhaNa vagereno vepAra nahIM karuM. (9) kezavANijaya manuSyanA, pazunA, pakSInA vALano vepAra choDI daIza. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 173 (10) viSavANijya : sarva prakAranAM jhera evaM mAdaka padArthono vepAra tyajI dauM chuM. (11) yaMtra-pIlaNa karma : mIla, yaMtra, ghANI vagereno vepAra nahIM karuM. ghaMTI vagere yaMtro gharamAM rAkhavAnI jayaNA rAkhuM chuM. (12) nirNAMchana-karma : manuSya, pazu pakSInA aMga-upAMgonA chedana-bhedanano vepAra nahIM karuM. (13) davadAnakarma : vanamAM dava lagADavAno vepAra nahIM karuM. (14) zoSaNakarma : sarovara, taLAva vagere jaLAzayomAMthI pANI kADhavAno dhaMdho nahIM karuM. (15) asatIpoSaNa : zokhathI yA vepA2 hetuthI jugArI, cora, vezyA, kUtarA, bilADI, menA, popaTa vagerene pALIza nahIM. sAtamI pratijJA : huM pratidina 14 niyama dhAraNa karIza, athavA jiMdagI mATe 14 niyama dhAraNa karI lauM chuM. cauda niyama 1. sacitta 2. dravya 3. vigaI 4. upAnaha 5. taMbola 9. zayana 6. vastra 10. vilepana 7. puSpa 11. brahmacarya 8. vAhana 12. dizA pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya, asi, masi, kRSi......... A niyamone Aje nahIM to koIka vAra savistara samajAvIza. khUba mahattvapUrNa che A niyamo ! A niyamonuM pratidina pAlana karanAro manuSya asaMkhya pApothI bacI jAya che. 13. snAna 14. bhAtapANI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAvaka sacitta bhojanano tyAgI hovo joIe H A bhogopabhoga viramaNa vratanuM pAlana karavA mATe zrAvake pAMca aticArothI bacavuM joIe. A vratanA je pAMca aticAra batAvavAmAM AvyA che e aticAronuM svarUpa jotAM mAluma paDe che ke zrAvaka sacitta (sajIva) AhArano tyAgI hovo joIe. graMthakArane e ja abhipreta hoya ema lAge che. bIjI vAto gauNa lAge che. zrAvaka jIvana A pAMca aticAro "bhoga viramaNa" nA ja che; "upabhoga-vi2maNa" nA aticAro batAvyA ja nathI. graMthakArano abhiprAya ApaNe jANI zakatA nathI. eTalo abhiprAya spaSTa che ke zrAvake sacitta bhojana na karavuM joIe ! sacitta bhojanano zrAvake tyAga karavo ja joIe. sacitta-acitta H kadAca tame loko "citta-acitta" zabdothI aparicita hazo. keTalAka bhakta loko jANatA haze. moTe bhAge anAja, kaThoLa, zAka ane phaLo sajIva eTale ke citta hoya che, badhAM anAja ane phaThoLa rAMdhyA vagaranAM sacitta kahevAya che. jyAre rAMdhyA pachI "acitta" thaI jAya che. zrAvaka rAMdhelA anAja ane kaThoLanuM bhojana kare che. zAkabhAjI paNa citta hoya che. tene rAMdhavAthI acitta banI jAya che. kAcAM zAka-bhAjI na khAvAM joIe. Ama to papaiyuM, cIkuM, kerI vagere phaLo paNa sacitta hoya che. paraMtu phaLonI chAla utArIne temane kApIne, bIja kADhI nAkhIne 48 miniTa rAkhI mUkavAmAM Ave to te pachI acitta banI jAya che. mAtra "keLuM" ja eka evuM phaLa che ke jenI chAla utArI nAkhatAMnI sAthe ja e acitta thaI jAya che. ene 48 maniTa rAkhI mUkavAnI jarUra nathI. phaLono rasa (jyUsa) paNa 48 miniTa pachI acitta thaI jAya che. sabhAmAMthI : 48 miniTa pachI rasano svAda bagaDI jato haze ne ? mahArAjazrI : nathI bagaDato sArA pAtramAM rAkhavAthI svAda bagaDato nathI. bIjI vAta e che ke zrAvaka "rasAsvAda" ne mahattva Apato nathI. zrAvakanI dRSTi jIvadayA upara hoya che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga acitta bhojananuM kAraNa jIvadayA H zrAvaka jANe che ke kaI kaI vastuomAM jIvatva hoya che, ane jIvatva pratye zrAvakanA hRdayamAM maitrI, prema ane sneha hoya che. te tenuM bhakSaNa kevI rIte karI zake ? - 1 sabhAmAMthI : sacittane acitta banAvavAmAM jIvahiMsA to thAya che ne ? mahArAjazrI : thAya che, paraMtu je anivArya hoya che eTaluM ja acitta ka2vAmAM Ave che. nirarthaka athavA mAtra AnaMda pramoda mATe sacittane acitta na banAvavuM joIe. vizeSa to zrAvaka vanaspatino vadhAre pramANamAM tyAga kare che. kAraNa ke vanaspatinuM jIvatva vizeSa rUpathI saMvedanazIla hoya che. temAM sukhaduHkhanuM saMvedana vadhu hoya che. A dRSTie jaina-samAjamAM vadhAre pramANamAM loko patithine divase zAkabhAjIno tyAga kare che. je loko enI mULabhUta bhAvanAne samajatA nathI, teo e tyAga bhAvanAnI mazkarI kare che. AjanI duniyAmAM manuSyano jIvatva prati prema nahIMvat thaI gayo che. sabhAmAMthI : prema che ja nahIM ! 175 mahArAjazrI : eTalA mATe to hiMsA janya padArtha bhojanamAM AvavA lAgyA che. Aje kaI tithi che - e loko jANatA nathI. sarva tithi samAna ! nathI karavuM tapa, nathI karavo tyAga ! pachI tithino khyAla zA mATe rAkhavo ? samagra jIvana vyavahA2 Date thI cAle che ! acitta bhojanamAM A ja mukhya hetu che - jIvatvano prema. zrAvakanA hRdayamAM jIvaprema hoya ja che. jenA hRdayamAM jIvaprema nathI, te zrAvaka nathI. kadAca tame kahezo ke pANImAM asaMkhya jIva che, tene ukALavAthI-garama ka2vAthIpANI acitta thAya che. paraMtu ukALavAthI asaMkhya jIvonI hiMsA to thAya ja che ne ? zrAvaka e hiMsA kare che to eno jIvaprema kyAM rahyo ? sAcI vAta che ! paraMtu pANI jIvanamAM anivArya tattva che. pANI vagara jIvana saMbhava nathI, to pachI pANI sacitta pIvuM ucita ke acitta pIvuM ucita ? zrAvaka jANe che ke pANImAM asaMkhya jIva che; to pachI jIvatA jIvone peTamAM kevI rIte utArI zake ? tyAM e pANIne nirjIva karavuM anivArya banI jAya che. te hRdayamAM duHkha anubhave che, tene vedanA thAya che. e rIte bhojanamAM paNa samajavuM. zrAvakanA bhojanamAM ochAmAM ochAM dravyo haze. te jIvavA mATe bhojana kare che, bhojana mATe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrAvaka jIvana jIvato nathI. pANI ukALavA chatAM teno jIva prema akhaMDa rahe che. te pANInA eka biMduno paNa durupayoga nahIM kare. koInI ya AlocanA na karo, svayaM zrAvaka bano ! sabhAmAMthI H Apa kaho cho tevA zrAvako to dekhAtA ja nathI ! mahArAjazrI nathI dekhAtA to tame evA zrAvaka thaI jAo ! tamane sArA zrAvaka joIne bIjA loko paNa sArI preraNA leze ane teo zrAvaka banaze ! huM je zrAvakanA bhojananI vAta karuM chuM te bIjA zrAvakonI AlocanAniMdA karavA mATe nathI karato, paNa tame loko jo zrAvaka banavA Iccho to tamAruM bhojana kevuM hovuM joIe tenuM mArgadarzana ApuM chuM. bIjAmAM je guNa na hoya te guNa tamArAmAM hoI zake che ! ApaNI vAta zrAvaka jIvananA vizeSa dharma aMge cAlI rahI che. vizeSa dharma to badhA loko svIkArI zakatA nathI ! ghaNA alpa loko ja vizeSa dharmanI ArAdhanA karI zake che, ane temanI ArAdhanA bIjA lokonI najaramAM Ave ja, evo niyama nathI. je guNavRSTivALA loko hoya che, teo ja joI zake che. doSavRSTi lokone koI paNa vyaktimAM guNa dekhAtA ja nathI. zrAvaka acitta bhojana ja pasaMda kare che. koI vizeSa paristhitimAM sacitta bhojana karavuM paDe che to tenA hRdayamAM duHkha thAya che. te bIjAMne duHkha nathI Apato. bIjAMne to tenuM sacitta bhojana dekhAze ! tenI paristhitino aMdAja lagAvyA vagara tenI AlocanA-TIkA karavA lAgaze. bhojanamAM koI ekAnta niyama nathI hoto; eTalA mATe "prazamati" mAM bhagavAna umAsvAtijIe kahyuM che H dezaM kAlaM puruSamavasthAmuNayoga-zuddhi pariNAmAn / prasamIkSyabhavati kalpyaM naikAntAt kalpyate kalpyam // kevuM bhojana kalpya ane kevuM akalpsa, eno nirNaya deza, kALa, vyakti, avasthA, upayoga-zuddhi ane mananA pariNAmane AdhAre karavo joIe. ekAntataH kalpya nathI, akalpya nathI. A siddhAMta tame loko jANatA nathI. eTalA mATe samAjamAM bhAre garabaDa thaI rahI che, zrAvaka banavA mATe A tamAma vAto sArI rIte samajavAnI che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 bhAga have huM tamane bhogopabhoga-viramaNa vratanA pAMca aticAro batAvuM chuM. A vratanA pAMca aticAra H 1. sacitta vastuno tyAga karyA pachI bhUlathI cittabhakSaNa na thAya teno khyAla rAkhavo. bhUlathI citta-bhakSaNa thavAthI aticAra lAge che. . 2. 1 sacitta vastunI sAthe saMbaddha acitta vastu khAvAthI paNa aticAra lAge che, eTalA mATe evI vastu na khAvI joIe. 3. sacitta-acitta mizra vastu khAvAthI paNa aticAra lAge che. 4. citta padArtha ardhapakSa hoya, pUro pADyo na hoya evo padArtha khAvAthI aticAra lAge che, tethI ardhapakva bhojana na khAvuM joIe. 5. je vastu khAvAthI tRpti nathI thatI, evI vastu khAvAthI paNa aticAra lAge che. evI vastuo na khAvI joIe. khAvAmAM sAvadhAnI Avazyaka : rAMdhyA vagaranA cokhA vagere na khAvA joIe." anAja to acitta che" evuM vicArIne paNa na khAvA joIe. vRkSo sacetana hoya che, enA uparanAM paripakva phaLone acitta samajIne na khAvAM joIe. jema ke "khajUra to acitta che, te khAIza ane tenuM bIja-ThaLiyo-pheMkI daIza" evuM samajIne na khAvI joIe. A rIte kerI vagere phaLo aMge paNa samajavAnuM che. sacitta pratibaddha AhAra na karavo joIe. jo tame sacittano tyAga karyo che to ! ardha pAkeluM, ardha kAcuM dhAna, phaLa vagere na khAvAM joIe. cokhA, ghauM, kAkaDI vagere ardhapakva khAvAthI (acitta mAnIne) aticAra lAge che. je vastuno tyAga karyo hoya - pratijJAthI tyAga karyo hoya, eno bhoga-upabhoga karavAthI aticAra lAge che. A bhogopabhoga ajANapaNe karavAthI paNa aticAra lAge che. jANI joIne karavAthI to vrata bhaMga thaI jAya che. tuccha-asAra auSadhi (apakSa)nuM bhakSaNa karavAthI aticAra lAge che. jenAthI tRpti na thAya tevuM bhojana karavAthI paNa aticAra lAge che. zrAvake tuccha phaLo vagerenuM bhakSaNa na karavuM joIe. rasanendriyanI lolupatA vadhe evuM bhojana na karavuM. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 upabhoga-parimANa : jevI rIte bhoga-parimANa karavAnuM che, tevI rIte upabhoga parimANa paNa ka2vAnuM che. sauthI prathama ghara-makAna-baMgalAnuM piramANa karavuM joIe. keTalAka samayathI zrImaMta loko potAnA paisAnuM InvesTameMTa makAnomAM kare che. e lokone paisAnI ja ciMtA rahe che. AtmAnI ciMtA to thatI ja nathI ! jo tamAre zrImaMta lokoe vratadhArI banavuM hoya to makAnanuM parimANa karavuM paDaze. sabhAmAMthI : paisA vadhAre thaI jAya to zuM karavuM ? mahArAjazrI : sAdharmikono uddhAra karo ! jina maMdironuM nirmANa karo. jaina sAhityano pracAra-prasAra karo ! gupta dAna karo, jethI sarakAra paNa parezAna nahIM kare. zrAvaka jIvana jema makAnanuM parimANa ka2vAnuM che, tevI ja rIte vastronuM paNa karavuM Avazyaka che. ochAmAM ochAM vastro rAkhavAM joIe. keTalAMka varSothI vastra-paridhAnano zokha vadhI gayo che. strIomAM ane yuvaka-yuvatIomAM khUba ja vadhAre pramANamAM zokha vadhyo che. vastronI phezana vadhI gaI che. zrImaMta hoya ke madhyama varganA mANaso hoya....are, majUra vargamAM paNa vastronI phezana vadhI che. vratadhArIe sAdagIthI jIvavuM joIe. jo be joDa kapaDAMthI cAlatuM hoya to trIjI joDa rAkhavAnI nathI. upasaMhAra : samagra jIvana vyavahArane niyaMtrita ane saMyamita karavAnuM A vrata che ! jIvanamAM traNa vAto mahattvapUrNa hoya che. roTI, kapaDAM ane makAna ! A vratathI traNe ya vastuo upara niyaMtraNa AvI jAya che, ane jIvana suvyavasthita banI jAya che. banAvavuM che ne jIvanane suvyavasthita ? sabhAmAMthI : amArA lokonuM jIvana aniyaMtrita ane asaMyamita banI gayuM che....saMyamamaya jIvananI IcchA ja rahI nathI ! mahArAjazrI : to pachI roga, azAMti, saMtApa ane klezonA zikAra banI jazo; bAhya sukha-suvidhAo hovA chatAM paNa tame sukha zAMtino anubhava nahIM karI zako. sukha-suvidhAo......sukhanAM sAdhana vadhavA chatAM paNa jo tamAruM jIvana saMyamI nahIM hoya to tame AMtarika prasannatA anubhavI nahIM zako. asaMyamita jIvana tamane duHkha ane klezonI UMDI khINamAM dhakelatuM raheze, mAnava jIvana vyartha cAlyuM jaze. bhaviSyakALa aMdhakAramaya banI jaze. eTalA mATe jJAnI puruSa tyAga ane saMyamano upadeza Ape che. tame loko saMyama mArge cAlIne parama Atmahita prApta karo e ja maMgala kAmanA. Aja ATaluM basa. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 18 parama kRpAnidhi mahAna mRtadhara AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma batAve che. vizeSa dharma eTale samyakatvamUlaka bAra vrata. sAmAnya dharmonA pAlananI sAthe je manuSya-mahAnubhAva vizeSa dharmanuM pAlana kare che, te manuSya A jIvanane ane pAralaukika jIvanane saphaLa banAvI de che. enuM jIvana zreSTha jIvana hoya che. zreSTha jIvana jIvavA mATe bAra vratonuM jJAna hovuM Avazyaka che, eTalA mATe tamane bAra vrata samajAvuM chuM. arthadaMDa ane anarthadaMDa : "anarthadaMDa" samajavA mATe arthadaMDa samajavo Avazyaka che; daMDano artha che sajA. sA eTale pApakarmanuM baMdhana. pApa be prakAranAM hoya cheH Avazyaka ane anAvazyaka. Avazyaka pApa artha daMDa che. anAvazyaka pApa anarthadaMDa che ! manuSya jeTalAM Avazyaka pApa kare che, enAthI ghaNAM vadhAre to anAvazyaka pApa kare che. e pApa manuSya mana, vANI ane zarIra (pAMca indriyo)thI kare che. tamAre baMne prakAranAM Avazyaka-anAvazyaka pApo jANI levA joIe, ane jANIne anAvazyaka pApono tyAga karavAno prayatna karavo joIe. sabhAmAMthIH amane to pApa puNyano vicAra ja nathI Avato ! mahArAjazrI H atyAre sukhamAM nahIM AvatA hoya, duHkhamAM jarUra Avaze !! pAponuM jJAna pAmI jazo to e samaye phasAI nahIM paDo. anAvazyaka pApone samaje ane temano tyAga karo, kAraNa ke anAvazayaka pApa karavAthI karmabaMdha pragADha thAya che. AthI anarthadaDaviramaNanI pratijJA A rIte levI joIe. anarthadaMDa-viramaNa vrata : 1. huM bIjAne AraMbha-samAraMbhano upadeza nahIM ApuM. 2. kAtara, talavAra vagere AraMbha-samAraMbhanAM sAdhano bIjAMne nahIM ApuM. 3. dUdha, dahIM, ghI, tela vagerenAM pAtro khullAM nahIM rAkhuM. 4. nATaka, sinemA-sarakasa, tamAzA, vezyAonA nAca mujarA vagere joIza nahIM. pa. malla kustI, phAMsI, tAjiyA vagere joIza nahIM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 6. hiMsaka pazu (billI vagere) nuM pAlana nahIM karuM. 7. nadI, sarovara, samudra, kuMDa, kUvA vageremAM snAna karIza nahIM. 8. jora jorathI hasIza nahIM. 9. vikAra utpanna karanAra zabdo nahIM boluM, hAsya utpanna karanAra vAto nahIM karyuM. zrAvaka jIvana A badhAM ja anAvazyaka pApo che. bIjAM paNa che paraMtu e pAchaLathI batAvIza. atyAre to A pratijJAne savistara batAvIza. AraMbha-samAraMbhano upadeza na Apavo je kriyAmAM nAnA moTA jIvonI vadhAre hiMsA thAya che, evI kriyAo karavAno bIjAMne upadeza na Apavo joIe. jo tamArAM hRdayamAM jIva dayAno tIvra koTino zubha bhAva haze to tame tamArA jIvanamAM evI kriyAo nahIM karo, to pachI bIjAne upadeza ApavAnI vAta ja kyAM rahI ? chatAM paNa mAnI lo ke tamArI phekaTarI cAle che. mila cAle che. yaMtromAM jIvonI hiMsA thAya che, chatAM tame bIjAMne evI preraNA nahIM Apo ke "tame AvI phekaTarI zarU karo, ghaNuM kamAzo......tame AvI mila nAkho, karoDapati thaI jazo....juo ame pAMca varSamAM be karoDa kamAI lIdhA !" jo tame tamArA AraMbha-samAraMbhamAM khuza nathI, temAM tamArI majabUrI, dhanalolupatA mAnatA hazo to tame bIjAMne evA AraMbha-samAraMbhanA dhaMdhA karavAnI preraNA nahIM Apo. sabhAmAMthI : koI amAro abhiprAya levA Ave to ? mahArAjazrI : je dhaMdhAmAM jIvahiMsA vadhAre thatI hoya evA dhaMdhAno abhiprAya na Apavo joIe. eka mahattvapUrNa tattvajJAna ene ApavuM joIe ke "bhAI, paisA dhaMdho karavAthI ja nathI maLatA, paisA to maLe che puNyakarmanA udayathI, aMtarAya karma tUTavAthI. dhaMdho to mAtra nimitta che. eTalA mATe evo dhaMdho karo ke jemAM jIvahiMsA vadhAre thatI na hoya." sAmevALI vyakti tamane pUchaze ke, "tame zA mATe phekaTarI calAvo cho ? phekaTarImAM to vadhAre jIvahiMsA thAya che." to tamAre kahevuM : "mArAM pApakarmano udaya che, huM mAnuM chuM ke mAro dhaMdho pApano che. ane huM A dhaMdhAmAMthI satvara mukta thavA IcchA rAkhuM chuM." kahezo ne ? AraMbha-samAraMbhanA dhaMdhA tamane zobhA nathI detA. asaMkhya Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 181 anaMta jIvonI hiMsA karIne lAkho-karoDo rUpiyA bhale kamAI lyo; te rUpiyA ja tamArA patananA nimitta banaze. durgaMtamAM laI jaze. AraMbha-samAraMbhanAM sAdhano bIjAMne na Apo : jevI rIte AraMbha-samAraMbhanI preraNA bIjAMne nathI ApavAnI, evI ja rIte bIjAMne AraMbha-samAraMbhanAM sAdhano paNa ApavAnAM nathI. tamAre AraMbhasamAraMbhanAM sAdhano rAkhavAM paDe che te arthadaMDa che, kAraNa ke tamAre mATe e sAdhano anivArya hoI zake ane e sAdhanono durupayoga tame na ka2tA ho ane karAvatA paNa na ho. paraMtu e sAdhano bIjA lokone ApavAthI te loko temano durupayoga nahIM kare tenI khAtrI koNa Apaze ? sabhAmAMthI : amArI pAse ghaMTI vagere che ane koI pADozI agara snehI mAge ane na ApIe to zuM aucitya bhaMga na thAya ? mahArAja zrI H na thAya. javAba yogya ane mRdu bhASAmAM Apavo joIe. emane kharAba lAge tema na bolavuM joIe, ane jUThuM paNa na bolavuM joIe. kahevuM joIe ke "amArI pAse che paraMtu ame vratadhArI chIe. eTale evA AraMbha-samAraMbhanAM sAdhana bIjAMne ApI zakIe nahIM. kSamA karazo. bIjI koI vastu jarUrI hoya to niHsaMkoca mAgI levI !" na A vratamAM jIvadayA ja pradhAna hetu che, tamArAM sAdhano dvArA bIjA loko jIvahiMsA na kare e ja kAraNa che bIjAMne evAM sAdhano na ApavA pAchaLa, koIvAra vinA kAraNa Akta paNa AvI zake. keTalAMka varSopUrve eka ghaTanA vAMcI hatI. ghaTanA sAcI hatI; korTamAM kesa paNa cAlyo hato. mitrane rivolvara ApI dIdhI ..... be mitro hatA. eka mitranI pAse rivolvaranuM lAyasansa hatuM. bIjA mitrane AnI khabara hatI, eka divasa savAre te mitrane ghera Avyo ane teNe kahyuM : "mAre Aje bahAra javuM che. thoDoka bhaya che eTalA mATe tArI rivolvara joIe che. kAla savAre pAchI ApIza, svarakSA mATe ja joIe che. ciMtA na karato." mitre rivolvara ApI dIdhI. rivolvaramAM kAratUsa paNa bharelA hatA; te laIne te gayo potAne ghera. potAnA kabATamAM rivolvara mUkI dIdhI; bhojana karI lIdhuM, ane potAnA khaMDamAM jaIne beTho. vAta kaMIka judI ja hatI. tenI patnI eka badamAza vyaktinA premamAM hatI, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAvaka jIvana te mANasa "dAdA" jevo hato. A mANase potAnI patnIne anekavAra samajAvavA prayatno karyA paraMtu patnI mAnatI na hatI. ane pelA "dAdA"thI DaratI paNa hatI. A mANase Aje enI patnIne ane "dAdA"ne paraloka mokalI devAno nirNaya karyo hato. jyAM A be jaNAM maLatAM hatAM tyAM jaIne kAma patAvavAno vicAra karyo. bene maLavAno sayama hato bapore traNa vAgyAno. te ophise javA nIkaLI paDyo. traNa vAge e pelI jagAe pahoMcyo. tyAM teNe je dRzya joyuM tenAthI te atyaMta krodhamAM AvI gayo. teNe rivolvara kADhI, dhaDa dhaDa goLIo choDI. pelo dAdo ane tenI patnI tyAM ja Dhagalo thaIne paDyAM. baMnenAM prANa-paMkheruM UDI gayAM. rivolvaranA dhaDAkAthI AsapAsa rahenArAM mANaso tyAM AvI gayAM ane tene pakaDI lIdho. polisa paNa AvI pahoMcI. te rivolvara sAthe pakaDAI gayo. ane tene kasTaDImAM baMdha karI devAmAM Avyo. je vyaktinA nAme rivolvara hatI, rivolvaranuM lAyasansa hatuM e vyaktine paNa pakaDI levAmAM AvI. "hatyAmAM sahayogI" no Aropa enI upara mUkavAmAM Avyo ane teNe paNa keTalAMka varSo jelavAsa bhogavyo. jevI rIte A ghaTanA rivolvara dvArA banI, tevI ja ghaTanA talavAra, charI vagerethI paNa banI zake che, eTalA mATe bIjAMne sAdhana na ApavAnuM jJAnI puruSoe kaheluM che. dUdha-dahIM, ghI-tela vagerenAM vAsaNo khullAM na rAkho : A vAta paNa jIvadayAnA lakSyathI ja batAvavAmAM AvI che. nAnA jIvo pratye paNa dayApUrNa ja vyavahAra karavo joIe. sarva jIvomAM caitanya samAnarUpe raheluM che. kIDI hoya ke hAthI, manuSya hoya yA deva, darekamAM caitanya che. temanA pratye dayAbhAva rAkhavAno che. e jIvone duHkha thAya, kaSTa paDe yA to temanuM mRtyu thAya evo vyavahAra karavAno nathI. gharamAM dUdha-dahIM, ghI-tela jevI khAdya vastuo hoya ja che. temanAM vAsaNa DhAMkelAM rAkhavAM joIe. jo vAsaNa khulluM rahyuM to temAM hajAro, lAkho kIDIo, maMkoDAo paDe che ane marI jAya che. koI vAra moTA jIvo paNa temAM paDIne marI jAya che, to koIka vAra jherI jIva paNa paDe che, ane khAdya padArthone jherI banAve che. eTale ja to dUdha vagerenAM vAsaNo DhAMkavAmAM ALasa na karavI joIe. eka strIe kaheluM ke teNe sAMje rasoDAmAM dUdha rAkhI mUkyuM hatuM, kAraNa ke rAtre bALakane pAvAnuM hatuM. dUdhanuM vAsaNa khullu rahI gayeluM ane te strI rAtre sinemA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 183 jovA cAlI gaI. rAtre daza vAge pAchI ghera AvI teNe utAvaLane lIdhe dUdha joyuM nahIM ane bALakane pAI dIdhuM. dUdha pItAMnI sAthe ja bALakane UlaTI thaI gaI ane te behoza thaI gayuM. DaoNkaTara bolAvavAmAM Avyo. dUdhanA pAtramAM bAkI raheluM thoDuM dUdha hatuM te DaoNkaTare joyuM. dUdhamAM eka kIDo marI gayelo hato. kIDo jherI hato. DaoNkaTare strIne dhamakAvI ane bALakane tarata ja be iMjekazano ApI dIdhAM ane hospiTalamAM dAkhala karyuM. bhAgyavazAt bALaka bacI gayuM ! H sabhAmAMthI AjakAla strIo moTe bhAge vAsaNo DhAMkatI ja nathI. paravA karatI ja nathI. vAsaNo khullAM ja paDyAM hoya che. mahArAjazrI : AnAthI jIvahiMsA to thAya ja che, paraMtu tamArA lokonuM svAsthya paNa bagaDe che. A kAma vizeSarUpe to strIonuM che. temaNe A kAryamAM pramAda na karavo joIe. teo bhalene vrata le yA na le. paraMtu ghI-tela vagerenAM vAsaNo khullAM na rAkhavAM joIe. A to eka sAmAnya buddhinI-komana sensanI vAta che. nATaka sinemA, sarakasa, tamAzA vagere na jovAM : jevI rIte anarthadaMDanA tyAgamAM jIvadayAnI dRSTi che, e ja rIte AtmasaMyama, indriyavijaya ane manonigrahanI dRSTi paNa rahelI che. evAM dRzyo na jovAM joIe ke jethI AtmasaMyama tUTI jAya, indriyo caMcaLa thaI jAya, mana svacchaMdI banI jAya. jIvanamAM AnaMda joIe, manoraMjana joIe, A vAta huM mAnuM chuM; paraMtu e AnaMda, manoraMjana evAM na hovAM joIe ke jethI AtmA malina thAya, mana caMcaLa thAya ane Indriyo uttejita thAya. A arthamAM nATaka jovuM, sinemA jovuM, sarakasa tamAzA jovA, vezyAonAM nRtya jovAM....."anarthadaMDa" kahevAya che. vratadhArI banavuM hoya to A anarthadaMDano tyAga karavo ja paDaze. are, vratadhArI nahIM paNa sagRhastha banIne jIvavuM hoya to paNa A viSayamAM gaMbhIratAthI vicAravuM paDaze. ja sinemA, nATaka, tamAzA jyAM sudhI jotA rahezo, tyAM sudhI mana sthira ane zAMta raheze nahIM, ane keTalAMka varSothI tamArA gharomAM viDiyo...TI.vI. AvI gayAM che, tyArathI to tamArA lokonA mananI sthiti ja badalAI gaI che. mArAmArI ane seksathI bharelI philmo joIne zuM tamArA manamAM zAnti, samatA ane prasannatA AvavAnI che ? yAda rAkho, magajanuM saMtulana ja bagaDI jaze. azAMtinI AgamAM baLIne rAkha thaI jazo. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrAvaka jIvana nATako paNa kevAM gaMdAM, bIbhatsa ane sekasI hoya che? zIla ane saMskAronuM to nAmonizAna miTAvI dIdhuM che. jo tamAre adhyAtmanA mArga upara cAlavuM hoya to duniyAmAM AvAM nATakono moha choDavo ja paDaze. gharmanI sAthe adhyAtmanI sAthe nATaka sinemAno meLa jAmato ja nathI. vizeSa dharmanI ArAdhanA karavAnI abhilASA hadayamAM jAgatAM AvI tuccha, vilAsI vAto. manane sparzI ja nahIM zake. sarakasano niSedha karavAmAM Avyo che, kAraNa ke temAM pazuone trAsa ApavAmAM Ave che. pazuonA khela karAvavAmAM Ave che. temAM pazuone trAsa paDe che. jonArAo khuza thAya che. emAM pApakarma baMdhAya che. sAmUdAyika pApakarma paNa baMdhAya che. sinemA, nATaka ane sarakasamAM sAmudAyika (jeTalAM jonArAM hoya che e badhAMnuM) karmabaMdhana thAya che. eka azubha drazya badhA ekI sAthe joIne rAjI thAya che. tyAre ekI sAthe pApakarma baMdhAya che ane jyAre e pApakarma udayamAM Ave che tyAre e badhAMne ekIsAthe duHkha Ave che !! jema ke havAI jahAjano akasmAta thAya che ane eka sAthe 100-200 vyaktio motane zaraNa thAya che. TreInano akasmAta thAya che ane eka sAthe 200400 marI jAya che. basa, gADI yA sTImaranA akasmAtamAM eka sAthe pa0, 100200-400 marI jAya che ! dharatIkaMpa thAya che ane eka sAthe hajAro- lAkho mANaso motane bheTe che. A badhAM sAmudAyika pApakarmanAM phaLa che. AjakAla TI.vI. upara eka sAthe be cAra karoDa loko sinemA vagere jue che. emAM sArI khoTI vAto Ave ja che. badhA loko ekI sAthe sArAM drayomAM khuza thAya che ane sAmudAyika puNyakarma bAMdhe che, ane eka sAthe kharAba drazyamAM khuza thAya che to sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. paraMtu TI.vI.nA paradA upara sArI....manane pavitra, nirmaLa karanArI vAto keTalI Ave che ane manane pApI banAvanArI hiMsA, corI, durAcAra, vyabhicAra ane beImAnI vadhAranArI vAto keTalI Ave che - e tame loko sArI rIte jANo cho. eTalA mATe ame loko TI.vI., viDiyo na jovAno upadeza ApIe chIe. ame loko to tamArA mananI ane AtmAnI ciMtA karIe chIe. vratadhArI banavAnI vAta A draSTie karavAmAM Ave che. haiyAmAM Utare che ne A vAta? utAravI paDaze, nahIMtara AsinemA, nATaka ane DAnsa pArTIo tamane duHkha, azAMti ane saMtApanI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 185 UMDI khINamAM nAkhI deze. mallakustI, phAMsI vagere na juo : jovAmAM keTalAM pApakarma baMdhAya che? eTalA mATe je jovuM anivArya nathI te na jovuM joIe. je joyA vagara paNa ApaNI jIvanayAtrA sukharUpa cAlyA karatI hoya tene zA mATe jevuM? loko mallakustI jovA jAya che. kadAca tame loko nahIM jatA ho, strIo paNa nahIM ja ne? TI.vI. bhale juo, paraMtu mallakustI nahIM juo to jIvanayAtrA aTakI nahIM paDe ! athavA tamane koI zArIrika yA Arthika nukasAna paNa thavAnuM nathI. to pachI zA mATe jovI ? evI kustI jovAthI rAgadveSa vadhe che ! tamAro priya pahelavAna jIte to khuza ane hAre to nAkhuza thaI jazone? kustI na jovI joIe. keTalAka lokone phAMsI jovAmAM majA paDe che. have A yugamAM to phAMsI jAheramAM ApavAmAM AvatI nathI. jyAM phAMsI ApavAmAM Ave che, tyAM loko jaI paNa nathI zakatA. chatAM paNa keTalAka loko sarakArI paravAno laIne jovA jAya che. tyAM mAno ke koI khUnIne phAMsI ApavAmAM Ave che. jonAranA manamAM "sAruM thayuM, AvA duSTo. to phAMsI ApavI ja joIe." evo vicAra AvI jAya to ghora pApakarma baMdhAI jAya che. enA phaLasvarUpe ene koI janme phAMsInI sajA maLe che. mallakustI, phAMsI, tAjiyA vagere jovAM e anarthadaMDa che, nirarthaka vAto che. jIvanamAM evo halako AnaMda na hovo joIe. vratadhArI banavA mATe evI vAtonI IcchA ja na hovI joIe. hiMsaka pazuo na pALoH vratadhArIe hiMsa pazuo na pALavAM joIe. bilADI, kUtaro, vAgha vagere hiMsaka pazuo che. jo ke tame loko vAgha, cittAne to pALatA nathI, paraMtu billI-kUtarAne pALIne rAkhavAnI phezana thaI gaI che ne? bilADI ane kUtaro tene zikAra maLatAM hiMsA karaze ja. e hiMsAnuM pApa tamane ja lAgaze. e rIte paraspara pazuone laDAvavAM paNa na joIe. vratamaya jIvana sAthe evI vAto sArI lAgatI nathI. evI vAto vratamaya jIvanamAM hovI ja na joIe. sabhAmAMthI gAya, bheMza, ghoDo vagerenuM pAlana vratadhArI karI zake che ne ! mahArAjazrI karI zake che. gAya, bheMsa, ghoDo vagere hiMsaka prANIo nathI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrAvaka jIvana paraMtu tame loko gAya-bheMzanuM pAlana karavA Iccho cho kharA ? jo samagra hiMdu samAja ane jaina samAja gAya-bheMzanuM pAlana kare to eka paNa gAya yA bheMza katalakhAnAmAM jaI zake nahIM ! jIvadayAnuM apUrva kArya thaI zake. paraMtu tamAre lokone e kArya nathI karavuM. tamAre to kUtarAM pALavAM che ! yAda rAkho, kUtarAthI pyAra thayo to AvanAro janma kUtarAno maLaze ! kUtaro thavuM pasaMda che ne ? vicArI lejo. nadI-sarova2, samudra, kuMDamAM snAna na karavuM H niSprayojana pazupAlana karavAnuM nathI, te rIte vratadhArI zrAvake nadImAM, sarovaramAM, samudramAM, kuMDamAM snAna karavuM na joIe. kAraNa ke evA sthAnomAM jIva vadhAre hoya che, temanI hiMsA thAya che. bAthamAM snAna karI zakAya ? mahArAjazrI : nA, na karI zako. tyAM paNa pANI gaLeluM nathI hotuM. bhale temAM mAchalIo na hoya. bIjA jIvo paNa na hoya; paraMtu "aplAya" nA eTale ke pANInA jIva to hoya ja che. vratadhArI zrAvaka niSprayojana ekendriya jIvonI paNa hiMsA karavI pasaMda nahIM kare. eTalA mATe te potAnA gharamAM paNa, thoDA pANIthI ane te paNa gaLelA pANIthI snAna karaze. AjakAla tame koI kUvAne kAMThe besIne yA taLAvane kinAre besIne snAna nathI karatA. jo tyAM snAna karavAnuM hoya to paNa pANIne gALIne, pAtramAM laIne snAna karavuM joIe. sabhAmAMthI : svImIMga pula - vratadhArI zrAvaka pANIno ghaNoja alpa upayoga, jeTalo anivArya hoya teTalo ja upayoga karaze. jo loko, AjanA yugamAM tame loko bhale vratadhArI na ho, chatAM jo pANIno khUba ja ocho upayoga karavA lAgazo to dezanI pANInI samasyA hala thaI jaze ne ? pANIno keTalo durupayoga karo cho ? duHkhI thazo. kudarata ruThI che.........kaIka samajadAra banazo to bacazo..... nahIMtara vinAza najIka che. jora jorathI hasavuM nahIM : vratadhArI zrAvaka banavuM hoya to A tamAma maryAdAo pALavI ja paDaze. eka mahattvapUrNa maryAdA have batAvuM chuM. zrAvake jora jorathI hasavuM na joIe. aTTahAsya na karavuM joIe. hA, smita thaI zake. sAmAnya hAsya niSiddha nathI. sabhAmAMthI : koIvAra DaoNkaTara kahe che ke jora jorathI hasavuM ? Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 187 mahArAjazrI : upacAranA rUpe hasavuM paDe to bhale haso ! paraMtu vAtavAtamAM jorajorathI hasavAnI Adata vratadhArIne zobhAspada nathI. vratadhArInuM vyaktitva mahAna hoya che. jora jorathI aTTahAsya karavAthI vyaktitva nimna koTinuM thaI jAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke hAsya prasaMgane anurUpa hovuM joIe. hasavA jevI vAta hoya ane tame gaMbhIra raho, tamArA mukha upara smita paNa AvavA detA na ho, to sAruM lAgatuM nathI. ane jyAM hasavA jevI koI vAta na hoya tyAM tame haso to paNa sAruM nathI lAgatuM. hasatA hovA chatAM paNa tamArI gaMbhIratA akSuNNa rahevI joIe. tamAruM hAsya paNa gaMbhIra hovuM joIe. vratadhArInuM hAsya tenA vratamaya jIvananI udAttatAnuM paricAyaka hovuM joIe. vikArotpAdaka vANI na bolo : jevI rIte jora jorathI hasavuM na joIe, e rIte asabhya ane vikArajanaka zabdo paNa na bolavA joIe. vratadhArIe evI vAto na karavI joIe ke jethI bIjAMnAM mana viSaya vAsanAthI uttejita thaI jAya, bIjAMnI Indriyo potapotAnA viSaya meLavavA tatpara thaI jAya. jo vratadhArI zrAvaka vikArotpAdaka vANI bole to tenA vratane aticAra lAge che. vikArajanaka zabdoccAraNa anarthadaMDa che. eTale ke vratadhArI zrAvakano vArtAlApa rAgadveSanI uttejanAthI mukta rahevo joIe. eno vAtilApa to rAgadveSane upazAMta karanAro hovo joIe. zAnti, samatA ane prasannatAnAM puSpo khIle che, vratadhArInI vANI-vAranI varSothI. kahevAnuM tAtparya e che ke vratadhArI zrAvake niSprayojana, nirarthaka bolavuM ja na joIe. satya, priya ane hitakArI vacana ja teNe bolavAM joIe. keTalIka sAvadhAnIo : anarthadaMDa viramaNa vratanuM pAlana sArI rIte karavA mATe keTalIka sAvadhAnIo rAkhavI paDe che; nahIMtara vratane doSa-aticAra lAge che; ane vrata niHsAra banI jAya che. ahIM Aje e sAvadhAnIo saMkSepamAM rajU karIne pravacana pUrNa karIza. prathama sAvadhAnI che ArtadhyAna na pharavAnI, priya-apriyanA saMyoga-viyoganA vicAromAM gUMcavAvuM nahIM. bIjI sAvadhAnI che roga-vyAdhi AvatAM abhakSya khAvuM nahIM ane mithyAtvI deva-devIone zaraNe javuM nahIM. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAvaka jIvana trIjI sAvadhAnI che dezakathA, rAjakathA, bhojanakathA ane strIkathA na karavIA vAto manane vikRta kare che. cothI sAvadhAnI che, yuddha karanArAonI prazaMsA na karavI. hiMsAnAM kAryomAM abhimAna na karavuM. jUThThuM bolavAmAM abhimAna na karavuM. zatru upara khoTo Aropa na mUkavo. potAnI khoTI prazaMsA na karavI. A che pAMcamI sAvadhAnI. vepAramAM vizvAsaghAta na karavo. jUThI vAta na lakhavI, khoTI vAta na karavI ke khoTA sogaMda na khAvA. A che chaThThI sAvadhAnI. korTa-kacerImAM laDavuM nahIM. parigraha-magna na rahevuM. A sAtamI sAvadhAnI. punarvivAhanI prazaMsA na karavI e AThamI sAvadhAnI. navamI sAvadhAnI che, rAvaNavadha na karavo, na jovo. dazamI che, pANI gaLIne upayogamAM levuM. agiyAramI sAvadhAnI che, netra vikArAdi kAmaceSTA na karavI. bAramI sAvadhAnI che, vadhAre na bolavAnI ! teramI che, adhika snAna na karavAnI, vAraMvAra na khAvAnI. caudamI sAvadhAnI che, kaTAkSa vacano nahIM bolavAnI. viSaya-kaSAyone poSaka vANI na bolavAnI. paMdaramI sAvadhAnI che, anAvazyaka vanaspati na toDavAnI, vanaspati upara na cAlavAnI. Aja basa, ATaluM ja. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 19) parama upakArI parama kRpAnidhi mahAna vyutadhara AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha-jIvanano vizeSa dharma batAve pAMca aNuvrato ane traNa guNavrato nirdezyA pachI cAra zikSAvrata batAve che. cAra zikSAvratomAM prathama zikSAvata che "sAmAyika"nuM. zAnti, samatA, ane citta svAcya pAmavA mATeno amogha upAya che "sAmAyika." azAMti, kuleSa, saMtApa ane gUMcavaNa bharI duniyAmAM be ghaDI vizrAma pAmavAno samaya che sAmAyika ! eTalA mATe sAmAyika to hareka zAtipriya vyaktie karavuM ja joIe. bhale bIjAM vrata le, na le paNa sAmAyika vrata to jIvanamAM ati Avazyaka che. mana, vacana, kAyAnuM zairya ane zairya pAmavAno bIjo koI upAya che ja nahIM. sukha joIe ke zAnti? paraMtu mAro prathama prazna e che ke tamAre bhautika sukha joIe ke mananI zAntiH jo tamAruM dhyeya vadhAremAM vadhAre bhautika sukha pAmavAnuM haze, zAntithI koI matalaba nahIM hoya to "sAmAyika" nI vAta tamane rucaze nahIM. kAraNa ke sAmAyikano saMbaMdha zAnti ane samatAnI sAthe che, bhautika-vaiSayika sukho sAthe nahIM. bhautika-vaiSayika sukha pAmavA mATe loko rAta-divasa doDadhAma kare che, te loko azAMta che....becena che....ciMtAgrasta che, kaSAyaparavaza che, pachI bhalene teo maMdiromAM jatA hoya. lAkho rUpiyAnAM dAna ApatA hoya. bhale mAsa-be mAsanA upavAsa karatA hoya yA varSamAM tIrthadhAmonI pa-10 yAtrAo karatA hoya. jo temanuM lakSya dhana-dolata ane vaiSayika sukha pAmavAnuM hoya to teo azAMta ja raheze. tIrthadhAmomAM paNa temane zAnti nahIM maLe. teo zAnti IcchatA ja nathI, to pachI maLavAno savAla ja kyAM rahe che? hA, phariyAda karatA rahe che, ke amane zAMti na maLI... ame mALA pheravIe chIe, maMdiramAM jaIne chIe....tIrthayAtrAo karIe chIe, paNa amane zAnti nathI maLI. zAnti kevI rIte maLe? vaiSayika sukhanI bharapUra spRhA hRdayamAM bharIne e sukha pAmavAnA ja prayAso karanArAone zAnti nahIM maLe. kAraNa ke vaiSayika sukhonI spRhAnI sAthe kaSAyonI prabaLatA vadhatI jAya che. krodha, mAna, mAyA ane lobhanI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19) zrAvaka jIvana pariNati vadhI jAya che, ane A kaSAyo zAntinA zatru che. sauthI pahelAM tamArA AtmAne pUchoH zAnti joIe che? viSaya-kaSAyone sImita karavA paDaze : mananI zAntinI upekSA karanAra ane viSaya sukhonI tIvra spRhA karanArA loko manathI "apaseTa" hoya che, keTalAka to vaLI pAgala thaI jAya che. lAkho rUpiyA ane aneka prakAranI suvidhAo hovA chatAM paNa te loko vyathita ane pIDita hoya che. zuM tamAre evI sthitinuM nimaNi karavuM che? nahIM ja ne? to vaiSayika sukhonI tIvra spRhano tyAga karo. kaSAyothI bacatA raho. kaSAyothI bacavAnA upAya A ja cheH vaiSayika spRhAno tyAga. eTalA mATe "bhogopabhoga viramaNa vrata ane "anarthadaMDa viramaNa vrata" batAvavAmAM AvyAM che. A be tRta mANasanI vaiSayika icchAone sImita kare che. vaiSayika IcchAo sImita thatAM kaSAyonI prabaLatA rahetI nathI. enAthI "sAmAyikamAM sAruM che. mana-vacana-kAyAne sAmAyikamAM sthiratA ane prasannatA prApta thAya che. sAmAyika zuM che? sAmAyika be ghaDI dararoja karavAnuM vrata che. zuddha ane zAnta sthaLe 48 miniTa besavAnuM che, zuddha vastro paheravAnAM che. UnanuM vastra jamIna upara pAtharIne besavAnuM che, muhapatti rAkhavAnI che. ane caravalo ya rAkhavAno che pAse. bolavuM paDe to muhapattino upayoga karavAno hoya che. cAlavuM paDe to caravalAno upayoga karavAno hoya che. bane teTaluM zarIra sthira rAkhavAnuM che, eTale ke zarIrane caMcaLa asthira thavA devAnuM nathI. eka Asane besavAnuM che. bagAsuM paNa na Ave evI rIte, bhIMtano Teko lIdhA vagara besavAnuM che. mauna dhAraNa karIne besavAnuM che. bolavAnuM nathI. eTale ke nirarthaka, niSpayojana ane pApayukta vacana bolavAnAM nathI. kadAca bolavuM ja paDe to priya, satya ane sva-parahitakArI vacano ja bolavAM joIe. A rIte vacanayoganI nirmaLatA siddha karavAnI che. kAyayoga ane vacanayoga caMcaLatArahita ane pAparahita banaze tyAre manoyoga nirmaLa ane pavitra banaze. manamAM eka paNa pApAcAra na AvI jAya eTalA mATe manane maMtra jApamAM athavA svAdhyAyamAM joDI devuM joIe. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 191 sabhAmAMthI :- jyAre maMtra jApa karavA lAgIe chIe tyAre pApa vicAra vadhAre Ave che ! phAlatuM vicAro vadhAre Ave che. mahArAjazrI : kAraNa ke manane maMtra sAthe joDavAnI kaLA tame prApta karI nathI. manane maMtra sAthe joDIne jojo ! manamAM bIjo eka paNa vicAra pravezI zakaze nahIM. manane maMtra sAthe joDIne tame zarU karo, jema ke tame navakAra maMtranA jApa karavA Iccho cho, to e mahAmaMtranA akSaro sAthe manane joDo. badhA ja 68 akSarone zveta-white jovA prayatna karo. manane kahI do ke "tAre badhA akSaro sapheda ja jovAnA che." akSarone jotA jaIne jApa karavAno che. manathI jovAnuM che, AMkhothI nahIM. AMkho to nAsikAnA agrabhAga upara sthira karavAnI che, athavA baMdha rAkhavAnI che. mana jovAnuM kAma ka2ze to bIjo vicAra nahIM karI zake ! A rIte manane kamaLanA puSpa sAthe joDI zako cho. ATha pAMkhaDIovALuM kamaLa jovAnuM ane temAM zrI navakAranAM nava padone sthApita karIne jApa karavAnA. kamaLa suMdara puSpa che. manane suMdara vastu vadhAre pasaMda Ave che ne ! ene kamaLanI sAthe joDI do. manane jo suMdara dRzya jovAmAM majA AvatI hoya to ene tIrthaMkara bhagavAnanA samava saraNamAM laI lo. tene samavasaNa jovA do. samavasaraNanI zobhA adbhuta hoya che. enAthI paNa vadhAre zobhA hoya che tIrthaMkara paramAtmAnI. tyAM manane paMca parameSThIonA dhyAnamAM joDI do. manane joDavuM ja paDaze, nahIMtara e zubha bhAvone toDaze, ane AtmAne bagADaze. sAmAyikamAM A ja kAma karavAnuM che - mana, vacana, kAyAnA yogone zubha karavAnuM. niSpApa banavAnuM. be ghaDI mATe paNa A traNa, mana-vacana-kAyA niSpApa banI rahe to pachI AgaLa upara vadhAre samaya niSpApa banIne rahI zakaze. sAmAyikamAM kAyA niSpApa rahe che H keTalAka loko prazna kare che : "amAruM mana sAmAyikamAM paNa pApI vicAro kare che. kAraNa ke mana caMcaLa che. to pachI sAmAyika karavuM nirarthaka che ne ? na karavuM ja sAruM che.... evuM nathI. sAmAyikano prayoga mAtra manoyogane ja niSpApa karavAno nathI. vacanayoga ane kAyayogane paNa niSpApa ka2vAno che. bhale tamAruM mana sthira na rahetuM hoya sAmAyikamAM, paNa zarIra to be ghaDI eka jagAe sthira rahe che ne ? be ghaDI zarIrathI to pApa nahIM thAya ne ? zuM A lAbha nAno sUno che ? be ghaDI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAvaka jIvana zarIrane pApothI mukta rakhAvanAra sAmAyika karavA jevuM nathI? zarIrane pApa mukta rAkhanAra dharmakriyAnuM mahattva ochuM na samaje. Dagale Dagale pApa karanAruM A zarIra be ghaDI niSpApa banIne rahe che e khUba moTI vAta che. eTaluM ja nahIM, be ghaDI sAmAyikamAM tame mauna to besI zako cho ne? mananuM mauna bhale nahIM, paNa vacananuM mauna to dhAraNa karI zako cho ne ? 48 miniTanuM mauna zuM ochA mahattvanuM che? maunanuM mahattva dhArmika draSTie ja nahIM, paNa zArIrika draSTithI, ArogyanI dRSTithI paNa khUba mahattvapUrNa mAnavAmAM AvyuM che. maunathI vacanazakti vadhe che, vicAra zakti paNa vadhe che. tamAruM mana bhale caMcaLa che, ane tame vicArone rokI nathI zakatA, paNa vANIne to rokI zako cho ne? vacanayogane to niSpApa banAvI zako cho ne? A draSTithI paNa tamAruM sAmAyika sArthaka thaze, ane jema jema zarIra ane vANI niSpApa ane sthira banatAM jaze tema tema mana paNa niSpApa ane sthira banatuM jaze. jo ke manane sudhAravAmAM samaya lAgaze...maMdagatithI sudharaze, paNa sudharaze jarUra. eTalA mATe "sAmAyika vrata" levuM ati Avazyaka che. sAmAyika vratanI pratijJA : sAmAyika vrata tame A rIte laI zako cho? huM pratidina eka yA ekathI vadhAre sAmAyika karIza. athavA huM mahinAmAM..ATalAM sAmAyika karIza. athavA huM varSamAM.....ATalAM sAmAyika karIza. bImArI vagere aparihArya kAraNothI na karuM eTalo apavAda. vAstavamAM jovAmAM Ave to bImArImAM khUba sAruM sAmAyika thaI zake che. jeTalo samaya samatAbhAvamAM rahI zako - teTaluM sAmAyika thaI jAya che. e bhAva sAmAyika kahevAya che. kriyArUpa sAmAyika na thaI zake te samaye be ghaDI manane rAgadveSathI mukta rAkhIne bhAva-sAmAyika karI zako cho. bhAva - sAmAyika karI zako cho ? eka bhAI sArA vepArI, zrImaMta che. temaNe mane jaNAvyuM ke teo dararoja pUnA muMbaI apaDAuna karatA hatA. temaNe pratijJA karI hatI ke TreInamAM huM koInI sAthe koI vAta nahIM karuM, ane je sITa upara beTho e sITa uparathI, jyAM sudhI muMbaI na Ave ane muMbaIthI jatI vakhate pUnA na Ave, tyAM sudhI UThIza nahIM. teo Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 193 sITa upara besIne manane svAdhyAyamAM joDatA hatA. manamAM rAdveSa pravezavA detA na hatA. rAgadveSa rahita mana zamayukta bane che ane te ja sAmAyika bane che. traNa cAra kalAka javAnA ane traNa cAra kalAka AvavAnA sAmAyika rUpa banAvI dIdhA temaNe ! pariNAma svarUpa Aje 65 varSanI uMmare temaNe ophise javAnuM choDI dIdhuM che, dhaMdhAmAM temane rica nathI. ane da22oja ghare pAMca sAmAyika kare che. zeSa samaya paNa samatAbhAvamAM vyatIta karavAno prayatna kare che. saMsAramAM koIne koI samasyA to hoya ja, chatAM paNa teo potAno samatAbhAva TakAvI rAkhe che. dravya kriyAtmaka sAmAyika karavAnuM lakSya bhAva-sAmAyika ja che. bhAva sAmAyikanuM lakSya na hoya ane mAtra dravya sAmAyika karanArAo hoya, teo potAnA manamAM zAnti pAmatA nathI ane bIjAMnI sAme khoTuM udAharaNa prastuta kare che; jema ke - sAmAyika pUruM karatAM ja laDe - jhaghaDe che, - sAmAyika pUrNa karatAM ja asatya bole che. - sAmAyika pUrNa thatAM ja koIne mAre che. - sAmAyika pUrNa karatAM karatAM saMsAranI vAto kare che. - sAmAyika karatAM karatAM krodha kare che. - sAmAyika karatAM karatAM nidrA le che. - sAmAyikamAM pramAdathI bese che. A prakAre sAmAyikanI kriyA karanArAone joIne buddhizALI ane bhaNelAgaNelA loko sAmAyikathI napharata kare che, ane AvI kriyA karanArI vyakti kadI paNa bhAva-sAmAyika karI zakatI nathI. kAraNa ke bhAva-sAmAyika tenuM lakSya ja hotuM nathI ! bhAva-sAmAyika "samatAyoga" mAM parivartita thaI jAya che ! ane samatAyogamAM sthira banatAM vItarAgatA prApta thavAmAM vAra lAgatI nathI. sAmAyikamAMthI samatAyoga H zAstromAM evAM aneka dRSTAMto Ave che ke jemaNe ghora kaSTomAM paNa samatA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrAvaka jIvana rAkhI....... rAgadveSathI manane mukta rAkhyuM....ane vItarAga sarvajJa banI gayA. AvAM dRSTAMtomAMnuM eka che AcArya zrI caMDarudranA ziSyaratnanuM. nagaranA bahAranA udyAnamAM AcAryazrI potAnA ziSya-parivAra sAthe beThA hatA. AcArya temanA ziSyothI judA sthAnamAM rahyA hatA. temano svabhAva ati ugra hato. jo ke te jJAnI hatA. tapasvI hatA. paraMtu teo krodha upara vijaya pAmI zakyA na hatA. teo potAnA svabhAvane jANatA hatA, tethI teo nimittothI dUra rahevAnuM ja pasaMda karatA hatA. eka divase keTalAka yuvako e udyAnamAM pharavA gayA. emAMthI eka yuvaka e ja divase lagna karIne Avyo hato. yuvako hatA....AcArya caMDarudranI pAse jaIne mazkarInA bhAvamAM bolyA : "mahArAja, Apane ziSya joIe che ?" AcArya mauna rahyA, yuvAnoe pharIthI pUchyuM : "mahArAja, jo ziSya joIe to A yuvAna taiyAra che." evuM bolIne lagna karIne AvelA pelA yuvakane AgaLa karyo. AcArye javAba na Apyo. traNa vAra cUpa rahyA chatAM yuvAnoe AcAryane parezAna karavAnuM cAlu rAkhyuM. AcAryano pracaMDa krodha dhakadhakatI AganI jema jAgI UThyo ane temaNe e yuvakane pakaDIne enA kezanuM laMcana karI nAkhyuM ane sAdhuveza paNa paherAvI dIdho ! bIjA yuvako gabharAI gayA-kadAca ApaNane paNa pakaDIne muMDana karI nAkhe.....teo gabharAIne gAmamAM bhAgI gayA. jene sAdhu banAvI devAmAM Avyo hato te yuvake vicAryuM : "have jyAre huM svayaM sAdhu banI ja gayo chuM to have mAre A veza choDavo nathI. paraMtu ahIM rahevAthI mArAM svajano ahIM Avaze ane mArA nimitte mArA A gurudevane parezAna ka2ze. eTalA mATe ahIMthI cAlI nIkaLavuM joIe." sUryAsta thaI gayo hato. pRthvI upara aMdhakAra UtarI rahyo hato. navA ziSya AcArya caMDarudrane kahyuM : "gurudeva, have ApaNe ahIMthI cAlI nIkaLIe to sAruM raheze, anyathA mArAM svajano Apane herAna karaze." AcArye kahyuM : "aMdhArAmAM kevI rIte cAlI zakIzuM ? mArI AMkho aMdhArAmAM mArga joI zakatI nathI." ziSye kahyuM H "gurudeva, huM Apane upADIne cAlIza, Apa mArA khabhA upara besI jAo." AcArya caMDarudra kUddha to hatA ja. besI gayA ziSyanA khabhA upara. ziSya to gurune upADIne cAlI nIkaLyo. aMdhakAramAM jaMgalanI pagadaMDI u52 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 bhAga - 1 cAlavuM......ane gurune upADIne cAlavuM saraLa to hatuM nahIM. kayAMka khADo hoya, kyAMka Tekaro hoya...khabhe beThelA AcAryane dhakkA lAgavA mAMDyA. temano krodha vadhI gayo. ziSyane kaThora zabdomAM kahevA lAgyA. ziSya samatAbhAva rAkhe che. kAraNa ke te sAdhu banyo hato...... AjIvana sAmAyika vrata lIdhuM hatuM.AcArya to tenA mUMDita zira upara lAkaDI mAre che... mAthAmAMthI lohI vahe che... AcArya barADI UThe che: "sIdho cAlato nathI ! mane jamIna para paTakI daIza ke zuM?" navA ziSyanA manamAM rajamAtra paNa roSa na thayo. huM svayaM sAme cAlIne ziSya banyo chuM. temane parezAna karyA cheteo to zAntithI besIne temanuM kAma karatA hatA. doSa emano nathI. mAro che. A to mArA parama upakArI che...A hatA emanA samatAmUlaka vicAro. A hatuM temanuM bhAva-sAmAyika ! hA, cAlatAM cAlatAM, UbhA UbhA, beThe beThe paNa bhAva-sAmAyika thaI zake che. ziSya cAlatAM cAlatAM AtmaciMtanamAM lIna banyo. samatAyogamAM sthira banyo. ane vItarAga-sarvajJa banI gayo ! vItarAga-sarvajJane to aMdhArAmAM paNa dekhAya che. teNe gurune na kahyuM ke mane kevaLajJAna thayuM che ! te to cAlato rahyo. have A kevaLajJAnI ziSya cAlatAM cAlatAM athaDAtA kuTAtA nathI.....mArga dekhAya che.....sIdhA cAle che. have AcArye kahyuM: "have kevo sIdho cAle che! deDAno mAra paDyo to jJAna thayuM....kahe to karyuM jJAna thayuM tane have ?" "gurudeva, apratipAtI jJAna kevaLajJAna) thayuM che mane. " "apratipAtI jJAna? kayAre thayuM ?" AcArya chalaMga mArIne ziSyanA khabhA uparathI nIce kUdI paDyA ane ziSyanA caraNomAM namI paDyA. khUba pazcAttApa karavA lAgyA. pazcAttApa karatAM karatAM te paNa samatAyogamAM sthira thaI gayA. temane paNa kevaLajJAnanI prApti thaI. A samagra prabhAva sAmAyikano che, bhAva sAmAyikano che. sAmAyikomAM aticArothI bacavuM : sAmAyikanI kriyA karatAM karatAM bhAva-sAmAyikamAM praveza thaze, paraMtu sAmAyikanI kriyAmAM aticAra lAgavA devA na joIe. eTale ke sAmAyikanI kriyAne doSa lAgavA devo na joIe. graMthakAra AcAryazrIe pAMca aticAra batAvyA che. "yogaduSpraNidhAnAnAdarasmRtyanupasthApanAni / 1 pahelo aticAra che, mananuM duSparidhAna-mananA pApI vicAro. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 2. bIjo aticAra che, vacananuM dupraNidhAna-pApa vacana. 3. trIjo aticAra che, kAyAnuM duSpraNidhAna-kAyAnI pApa pravRtti. 4. cotho aticAra che, prabaLa pramAda vagerene kAraNe sAmAyika pratye anAdara. 5. pAMcamo aticAra che smRtibhraMza. na pahelA traNa aticAra na lAge eTalA mATe jAgRti Avazyaka che. jo manamAM pApa-vicAra AvI jAya to tarata ja micchAmi dukkaDaM' kahI devuM joIe. pApI vicAronuM prAyazcitta che micchAmi dukkaDaM, enAthI mananI zuddhi thaI jAya che. "dharmabiMdu" nA TIkAkAra AcAryazrIe kahyuM cheH mithyA'tena manoluLiyAnamAtra zuddhizya // khUba ja mahattvapUrNa che A vAta. mananI zuddhino saraLa ane suMdara upAya batAvI dIdho che. paraMtu" meM A pApI vicAra karyo, ka2vo joIto na hato......"eTalI pratIti to thavI joIe ne ? vicAro pratye jAgRti vagara A saMbhava nathI. "manaHzuddhi" no Agraha hovo jarUrI che. sAdhujIvanamAM paNa A ja upAya che H zrAvaka jIvana sAdhu jIvanamAM sAdhu-sAdhvIo mATe manaHzuddhino upAya A ja "micchAmi dukkaDaM' nuM prAyazcitta batAvavAmAM AvyuM che. sAdhu sAdhvIone yAvajjIvanuM sAmAyika hoya che. jiMdagI che manuSyanI; mananI caMcaLatA koI koI vAra sAdhu sAdhvIone paNa satAve che. jyAre paNa pApI vicAro AvI jAya, "micchAmi dukkaDaM" nA pANIthI manane dhoI nAkhavuM joIe. eka vAta barAbara samajI levI ke aticArayukta dharmAnuSThAna nirarthaka nathI. koI buddhimAna kahe che, "dharmanI kriyA karavI to doSa rahita karavI, doSa lAge to dharmakriyA na karavI" A khoTI dhA2NA che. jANI joIne to koI doSa lagADatuM nathI. ajANatAM yA to pramAdavaza doSa lAge che; paraMtu niraMtara abhyAsa karavAthI eka divase te kriyA aticAra vagara karanArA banI jazo. aticAra lAgavAnA bhayathI jo kriyA choDI devAmAM Ave to kadI paNa niraticAra kriyAno avasara nahIM Ave. : sabhAmAMthI keTalAka loko 10-15 sAlathI sAmAyika kare che chatAM paNa temanI sAmAyika kriyA doSayukta ja hoya che, aticAra lAgelA ja rahe che. 10-15 varSano abhyAsa zuM ocho che ? mahArAjazrI : hA, ocho che. 5-10 yA 15 varSano abhyAsa nahIM, 15-20 janmono abhyAsa thayA pachI niraticAra kriyA thaze !! eTalA mATe TIkAkAra Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 AcAryazrIe spaSTa zabdomAM kahyuM che : " abhyAso'pi prAyaH prabhUta- janmAnugo bhavati zuddhaH / " "prAya" zabdano prayoga eTalA mATe ka2vAmAM Avyo che ke koI uddhRdgha ane alpa karmavALo manuSya eka janmamAM ja dharmIkrayA doSarahita banAvI zake che. eka be varSamAM ja nirucAra dharmakriyA karanAro banI zake che ! paraMtu AvA manuSya lAkhomAM eka be ja hoya che ! 197 smRti TakAvI rAkho : koI koI vAra uMmara vadhatAM manuSyanI smRti ochI thaI jAya che. ene eka kalAka pahelAMnI vAta paNa yAda nathI rahetI. " meM Aje sAmAyika karyuM ke nahIM ?" mAre cAre sAmAyika karavAnuM che e bhUlI jAya che. enAthI sAmAyika vratano bhaMga nathI thato paNa doSa lAge che. smRtibhaMga thavAmAM jIvano eTalo doSa nathI, jyAre anAdare karavAmAM jIvano ja doSa hoya che. sAmAyikano anAdara karavAno nathI : anAdara thAya che prabaLa pramAdathI, paraMtu A sauthI moTo doSa che jema tema sAmAyika karavuM. na vidhino Adara, na hradayamAM sAmAyika pratye bahumAna. anAdarathI te sAmAyika kadI karato ja naNI, kare che to samayano khyAla nathI rAkhato. sAmAyika lIdhuM ane tarata ja pUrNa karyuM ! sabhAmAMthI H evuM karavAthI to sAmAyikano bhaMga ja thaI jAya che ne ? ene aticAra kema kahevAya ? mahArAjazrI : eTalA mATe ke te vrata pratye sApekSa bhAvavALo che. jevuM tevuM paNa kare to che ne ?" mAre vrata che mATe mAre sAmAyika karavuM joIe." evo vicAra karavAthI vratano bhaMga thato nathI. chatAM paNa anAdara karavo moTo doSa che. dharmakrayA pratye anAdara karavAthI pApakarmano evo baMdha paDe che ke AvanArA janmomAM dharmakrayA karavAnuM bane ja nahIM. eTale ke puNyabaMdha karavAnI ane karmonI nirjarA karavAnI dharmakriyAo janamojanama maLatI nathI. sAmAyikathI kanirjarA H sAmAyikanI kriyA jo bhAvapUrvaka karavAmAM Ave to enAthI anaMta karmonI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrAvaka jIvana nirjarA thAya che. eTale ke pApa karmono nAza thAya che. paramAtmapUjA, gurusevA, supAtradAna, anukaMpAdAna....vagere dharmakriyAothI puNyabaMdha vizeSa rUpe thAya che, eTalA mATe pratidina eka sAmAyika to karavuM ja joIe ! khAsa karIne jyAre ApaNA gAma-nagaramAM sAdhu puruSono samAgama na thAya tyAre to avazya sAmAyika karavuM joIe. samUhamAM paNa sAmAyika karI zako cho. 48 miniTa to duniyAno prapaMca choDavo ja joIe. ane potAnA AtmA mATe kaMIka ka2vuM joIe. 48 miniTanI navarAza kADhavI ja joIe, bhale ne tame moTA udyogapati ho ke nokarI karanArA ho. tame sAmAyika zarU karo.....cha mAsa sudhI niraMtara karatA raho. pachI tame tamAro anubhava mane batAvo--pachI tame sAmAyika vagara rahI nahIM zako. tamane sAmAyikanI laganI lAgI jaze. tame apUrva zAntino anubhava karazo. tamane sAmAyika vratathI zAnti-samatA ane prasannatA prApta thAo ane tame samatAyogI banIne sarvajJa-vItarAga bano e ja maMgala kAmanA. Aja basa, ATaluM ja. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : parama kRpAnidhi, mahAna mRtadhara AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dhamabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthajIvanano vizeSa dharma batAve che. vizeSa dharma che bAra vratono. samyagudraSTi gRhastha jo bAra vratonuM yathAzakti pAlana kare to te A vartamAna manuSya jIvanane to dhanya banAve ja che, paNa AgAmI janmone paNa dhanya banAve che. anaMta anaMta pApothI te bacI jAya che. ane je pApo karavo paDe che ane e pApothI je karmabaMdha paDe che. te ati alpa hoya che. kAraNa ke vratadhArI gRhastha rasapUrvaka pApa nahIM kare. rdayamAM duHkha dhAraNa karato te pApa karaze ke je anivArya rUpamAM saMsAramAM karavuM paDe che. dezAvakAzika vrata zA mATe ane kevI rIte ? bIjuM zikSAvrata che dezAvakAzika. deza eTale alpa ane avakAza eTale nivRtti. divasamAM alpa samayanI nivRtti levAnuM A vrata che. Akho divasa nivRtta rahevAnuM nathI. savAre ane sAMje pratikramaNa ane ATha sAmAyika karavAno samaya joIe. ATalI ja nivRtti joIe. A avakAza prApta karavAnuM prayojana che aNuvrata ; aNuvrata ane zikSAvrata je lIdhAM hoya te vratonuM pAyalocana karavuM ane lIdhelAM vratone vizeSa rUpathI grahaNa karavA mATe vicAravuM. vratapAlananI potAnI zakti ane maryAdiA vicArIne prativarSa vratomAM pheraphAra-parivartana karI zakAya che, paNa jo vrato eka varSanI maryAdAthI grahaNa karelAM hoya to. jo yAvajIvana mATe vrata lIdhAM hoya to vizeSa rUpathI parivartana karavAmAM Ave che. paraMtu ochAM karavAmAM AvatAM nathI. ane vadhAre apavAdo paNa nathI laI zakAtA. eTale ke vratonuM saMkSepIkaraNa karavAmAM Ave che. keTalAka prAcIna AcAryono mata evo che ke A dezAvakAsika drata mAtra dizA parimANavrata (chaThuM) no saMkSepa karavA mATe che! temano tarka e che ke A dezAvakAsika vratanA aticAra, dizAparimANa vratanA aticAra jevA ja che. ThIka che, dizA parimANa vratanuM pAyalocana karIne eno je saMkSepa karavo che to karI levo ane pachI bIja vratonuM payaliocana ane saMkSepa karavo. samaya ATha sAmAyikano che. khUba sArI rIte vratonuM pAyalocana thaI zake che. potAnA sAmarthya Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrAvaka jIvana aMge paNa ciMtana thaI zake che. vratonuM paliocana kevI rIte karavuM ? jema ke tame "dizAparimANavrata" grahaNa karyuM che. dareka dizAmAM tame 200-200 kilomITara javAnI maryAdA rAkhI che. have tame "dezAvakAsika" vrata lIdhuM che. tame vicArazo ke huM gata varSe bhUlathI, pramAdathI yA jANIjoIne 200 kilomITarathI vadhAre dUra cAlyo to nathI gayo ne? jo gayA hazo to tame vicArazo ke "jyAre saddaguruno saMyoga maLaze tyAre A bhUlanuM prAyazcitta laI laIza ane have pharIthI AvI bhUla nahIM karuM." have vicAra karatAM khyAla Ave ke koI paNa dizAmAM huM 100 kilomITarathI vadhAre dUra gayo nathI, ane bhaviSyamAM 100 kilomITarathI vadhAre dUra javAnI jarUra paNa paDavAnI nathI, to pachI 100 kilomITaranI ja maryAdA kema na rAkhI lauM? Aja dina sudhI 200 kilomITaranI maryAdA che, have huM 100 kilomITaranI maryAdA biAMdhuM chuM. paraMtu mAre mATe zakyatA che ke pUrva dizAmAM 200 kilomITara javuM paDe tema che, to pUrva-dizAmAM 200 kilomITaranI maryAdA rAkhI lauM ane bAkInI badhI dizAomAM 100-100 kilomITaranI maryAdA rAkhI lauM. paraMtu saMbhava che ke urdhva (upara) ane adhaH (nIce)nI dizAmAM eka eka kilomITarathI vadhAre javuM paDatuM ja nathI ! upara vimAnamAM musApharI karavAmAM vadhAremAM vadhAre 2 kilomITara javuM paDe, paraMtu nIce to 50 pagathiyAMthI vadhAre UtaravuM paDatuM nathI. eTalA mATe adha kilomITaranI maryAdA na karI lauM? karI devI ja joIe. hA, koIka vAra evI bImArI AvI jAya ke amerikA jaIne oparezana karAvavuM paDe, to apavAda rAkhI zakuM chuM ke bImArIne kAraNe koI paNa dizAmAM game teTalo dUra jaI zakIza. A rIte tame pratyeka vratanI bAbatamAM pAyalocana karI zako cho. grahaNa karelA vratono punarvicAra karavAnuM ja A vrata che. A vratamAM paNa bIjAM vratonI mAphaka aticAra karavAnI saMbhAvanA batAvatAM graMthakAra AcAryazrIe kahyuM che ? Anayana-preSyaprayoga-zabda-rupAnupAta-pudgalaprakSepAH paMcAticArAH / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 bhAga - 1 A rIte pAMca aticAra batAvyA che. 1. pahelo aticAra che, bahArathI vastu maMgAvavAnI cAlAkI karavI. 2. bIjo aticAra che, vastu maryAdAthI bahAranA kSetramAM mokalavI. 3. trIjo aticAra che, bahAra UbhelA mANasane bolAvavA chIMka khAvI, khUMkhAro karavo vagere. 4. cotho aticAra che, bahAra UbhelA mANasane potAnuM rUpa batAvavAnI ceSTA karavI. 5. pAMcamo aticAra che, kAMkarI vagere pheMkIne "huM ahIM Avyo chuM" evuM sUcavavAnI ceSTA karavI. sabhAmAMthI svecchAthI vrata lenAra manuSya AvA aticAra, AvI bhUlo zA mATe kare che ? hA, koInA AgrahathI, anicchAe vrata levAnuM che to AvI bhUlo karavI saMbhava che. mahArAjazrI vrata grahaNa karatI vakhate manuSyanA bhAva vizuddha ane pravardhamAna hoya che. e samaye te vicAre che ke "huM jevI rIte vrata lauM chuM e rIte pAlana karIza." paraMtu jIvAtmAnA bhAva eka sarakhA nathI rahetA. koIkavAra vadhe che, koIka vAra ghaTe che. to vaLI koIka vAra bhAva sthira paNa rahe che. A manano svabhAva che. vrata letI vakhate bhAva vadhelA hoya che. vrata lIdhA pachI bhAva osarI paNa jAya che. jyAre osarI jAya che tyAre A doSa, A aticAro lAge che. patana pAmatuM mana azubha vicArone pravAhita kare che. vrata grahaNa karyA pachI bhAva osarI jatAM vrata baMdhanarUpa lAge che. chatAM paNa jo gRhastha pApabhIru hoya to vratabhaMga karavAnuM nahIM vicAre. vratabhaMga na thAya e vAtanI sAvadhAnI rAkhIne vratone mAtra doSa lAge evuM kAma karaze. "mAruM vrata tUTyuM to nathI ne? tUTavuM na joIe...." evuM vicAre che. A paNa tenI "vrata sApekSatA" che. jJAnI puruSoe "vrata sApekSatA" nuM mUlyAMkana vadhAre karyuM che. vratasApekSatA joIe ja H vrata-sApekSatA eTale ke vratano pakSapAta. vratadhArI manuSyane vratano pakSapAta hovo ja joIe. koIvAra pApakarmono prabaLa Ave. AvatAM te pApa karavAnuM vicArI le che, ane pApa karI paNa bese che. paraMtu tenA dayamAM vratano pakSapAta haze to te pharIthI vratamAM sthira thaze ane vratabhaMga karavAno yA dUSita karavAno Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAvaka jIvana pazcAttApa karaze, prAyazcitta paNa karI leze. vrata choDavA chatAM paNa vratano pakSapAta TakI raheze to mANasa vrata ane vratadhArIono prazaMsaka banaze. vrata ane vratadhArIonI prazaMsA e vratapakSapAtanI nizAnI che. eTalA mATe koIvAra vratabhraSTa vyakti vrata ane vratadhArIonI prazaMsA kare to tame ene daMbha na mAnatA ane eno upahAsa na karatA. tenuM mUlyAMkana karavAnuM hoya. A mahAnubhAva vatabhraSTa thayA che. paraMtu tenA ddhayamAM vratano pakSapAta che, eTale koIka vAra A vyakti pharIthI vratadhArI banI zake che." evuM vicAravAthI vrata sApekSatAnA bhAvanuM mUlyAMkana thAya che. A vAtane puSTa karanArAM vRSTAMto che naMdiSeNa muni, ASADhabhUti muni, araNika muni vagere. alabatta, mohanIya karmanA prabaLa udayathI teo vratabhraSTa thayA hatA jarUra, paraMtu temanA ddhayamAM vratono pakSapAta jarUra hato. eTalA mATe jyAre temane utthAnanuM nimitta maLyuM to teo jAgRta thaI gayA ane pharI vratadhArI banI gayA. - koI koI vAra evAM vratadhArI zrAvaka-zrAvikA amArI pAse Ave che. vratomAM je doSa Ave che te teo kahe che ane prAyazcitta laI le che. vratabhaMga thaI gayo hoya to te paNa teo kahe che, prAyazcitta laIne teo potAnA AtmAne nirmaLa banAve che. vrato pratye prema hoya che, eTalA mATe vratabhaMga thatAM AEyamAM duHkha thAya che ane prAyazcitta karavAnI bhAvanA hoya che. sabhAmAMthI to pachI vratabhaMga kevI rIte thAya che? mahArAjazrI sattva ochuM thaI jatAM! beTarImAM pAvara hovA chatAM paNa prakAza nathI Avato, evuM thAya che ne ? pAvara che, paraMtu pAvaralesa ! e rIte vrata che, paraMtu sattva ochuM thaI jatAM yA naSTa thaI jatAM vratabhaMga thaI jAya che. navA selsa nAkhI do beTarImAM....pachI prakAza ja prakAza. Ama sattva jAgRta thaI jatAM pharIthI vratapAlana zarU thaI jAya che. vratapAlana mATe sattva joIe : vratapAlanamAM sattva e AdhAra che, eTalA mATe sattva TakAvI rAkhavuM joIe. sattva TakAvI rAkhavA mATe sattvazIla puruSono saMparka....paricaya rAkhavo joIe. sattvazIla, vratadhArI strIpuruSonA paricayathI tamArI beTarI "cArja" thatI raheze. pAvara nabaLA nahIM paDI jAya. vratapAlanamAM draDhatA jaLavAI raheze. vratapAlanamAM game tevAM nimitto AvI paDe, chatAM tame vratamAM draDhatA sAcavI rAkhI zakazo. vratane Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 203 dUSita karanArA ane vratano bhaMga karanArAM nimitte A duniyAmAM sarvatra maLaze, paNa sattvazIla vratadhArI manuSya e nimittonI sAme aDaga raheze. kahevAyuM che ke : "prANAn tyajati dharmArtha, na dharma prANasaMkaTe" potAnA vatanI rakSA mATe prANono tyAga karaze, paraMtu prANarakSA mATe dharmano tyAga vratadhArI nahIM kare! A vAta che sattvazIla strIpuruSonI-sattva osare che, bhAva osare che, vrata dUSita thAya che. nisattva jIvo koIvAra bhAvAvezamAM AvIne potAnI zakti-sAmarthyano vicAra karyA vagara vrata dhAraNa kare che.......ni:satva to hoya ja che. koI evuM nimitta maLyuM...vatane aticAra lAge che yA vratabhaMga karI de che. jema ke - eka bhAIe kahyuM meM rAtribhojana na karavAnI pratijJA lIdhI hatI, paraMtu traNa cAra vAra rAtribhojana karI lIdhuM. kAraNa ke rAtamAM atizaya bhUkha lAgI hatI....ghera pahoMcyo to rAta paDI gaI hatI.....khAdhA vagara cAle tema na hatuM....vagere. bIjA eka bhAIe kahyuM: meM kaMdamULa na khAvAnI pratijJA lIdhI hatI. lAMbI musApharI hatI. rastAmAM bIjI zAkabhAjI maLe tema na hatuM. eTale meM traNa cAra vakhata baTATA, DuMgaLI vagere khAI lIdhAM hatAM. eka be vAra lagna prasaMge bhojana samAraMbhamAM gayo hato. mitronA ati Agrahane lIdhe kaMdamULa khAI lIdhAM. eka bhAIe kahyuM ke paisAnI corI na karavAnI pratijJA lIdhI hatI, paraMtu eka vAra paisAnI atyaMta jarUra paDatAM zeThane pUchaDyA sivAya tijorImAMthI daza hajAra rUpiyA upADI lIdhA hatA! A badhAM niHsattvavratadhArI manuSyonAM udAharaNo che. A dezAvakAsika vratanA viSayamAM eka vratadhArIe AlocanA karatAM kahyuM hatuM ke meM cAra dizAmAM pa00 kilomITarathI vadhAre dUra na javAnI pratijJA karI hatI, paraMtu eka vAra mAre pUrva dizAmAM 600 kilomITara javuM paDyuM, kAraNa ke mArA mitranAM lagna hatAM. tenI jAnamAM javuM anivArya hatuM.........mane e doSanuM prAyazcitta Apo ! juo, mitranI jAnamAM javA mATe vrata toDI nAkhyuM. A nisattatA che, kAyaratA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAvaka jIvana che. nisattva ane kAyara loko ja aticAra lagAve che. pahelo aticAra : pahelo aticAra manuSyane kevI rIte lAge che te batAvuM. mAnI lo ke teNe uttara dizAmAM 50 kilomITarathI vadhAre dUra na javAno niyama karyo che. have eka divase e uttara dizAmAM 60 kilomITara dUra sonuM, cAMdI yA bIjI koI vastu maLe che. have jo e maLe to sAro arthalAbha thAya tema che. te vicAre che : "jo 60 kilomITara jAuM chuM to vratabhaMga thAya che. nathI jato to arthalAbha thato nathI, to zuM karuM? bIjA vizvAsu mANasane mokalIne te mAla maMgAvuM, athavA to ciThThI lakhIne mokaluM.....enAthI vratabhaMga nahIM thAya ane mAla paNa maLI jaze." e rIte vicArIne jo te mAla maMgAve che to ene aticAra lAge che, vrata dUSita thAya che. bIjo aticAra : je rIte vratadhArI manuSya potAnI nizcita maryAdAthI bahAranI vastu maMgAvavAno upakrama kare che, to tene aticAra lAge che te rIte nizcita mayadAthI bahAra vastu mokalavAno upakrama kare che to paNa aticAra lAge che. A baMne aticAra lAgavAnuM kAraNa che lobha, lAlaca ane tIvra spRhA. paraMtu vratabhaMga nathI karato, rasto zodhI kADhe che ! sabhAmAMthI kevI rIte ame Teksa bharavAmAM rasto kADhIe chIe e rIte ? mahArAjazrI evuM ja samajI lo! taphAvata mAtra eTalo ja che ke tamArI upara sarakAre Teksa ThokI besADyo hato. ahIM vratadhArIe svecchAthI vrata svIkAryuM che. vrata TeksanI jema ThokI besADyuM hoya ane mANasa bacavA mATenA rastA zodhe to ThIka che, paraMtu svecchAthI vrata lIdhA pachI bhaya athavA lobhane kAraNe vratane aticAra lagAve e sAruM nathI. trIjo aticAra : vratano prema hoya che to vratane dUSita karavAnuM kAma karavAmAM AvatuM nathI. mULabhUta vAta e che ke vratano prema hovo joIe. jema jema vratano prema vadhaze tema tema vatapAlana sArI rIte thaze. jema jema vratano prema ocho thaze tema tema aticAronuM sevana vadhatuM jaze. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 bhAga - 1 trIjo aticAra tyAre lAge che ke jyAre vratadhArIe gharanI bahAra yA gharanA kaMpAunDamAMthI bahAra na javAnI pratijJA karI hoya che. te pratijJA laIne gharamAM beTho hoya ane bahAra koI mANasa Ubho che tenI sAthe vAta karavI hoya, tyAre te gharanI bahAra to jaI zake tema nathI! tene gharamAM bolAvI paNa zakato nathI ke "lallubhAI. jarA gharamAM Avo to, tamArI sAthe mAre vAta karavI che." A prakAre bolAvavAthI vratabhaMga thaI jAya che. eTalA mATe pelA bahAra UbhelA mANasane bolAvavA mATe chIMka khAya che, khUMkhAro kare che ke jethI bahAra Ubhelo mANasa samajI jAya ke "mane gharamAM bolAvavAmAM Ave che !" A prakAranI cAlAkIthI aticAra lAge che. cotho aticAra : cotho aticAra paNa A prakArano che. bahAra UbhelA mANasane gharamAM bolAvavA mATe (pote gharanI bahAra jaI zakato nathI mATe) te chIMka nathI khAto, tALI nathI pADato, paraMtu pote gharanA bAraNe jaIne Ubho rahe che, jethI bahArano mANasa ene joI zake ane svayaM gharamAM AvI jAya. A prakAranI cAlAkI karavAthI aticAra lAge che. pAMcamo aticAra : pAMcamo aticAra paNa 3-4 aticAra jevo ja che. kapaTa kAryamAM pharaka che. potAnI maryAdA bahAranA mANasane bolAvavAnI paddhati badalAya che. kAMkarI pheMkIne tenuM dhyAna doravAmAM Ave che. athavA bIjI koI vastu pheMkIne pelI vyaktine potAnI pAse bolAvavAmAM Ave che. huM mArI mAIlanI yA kilomITaranI mayadAnI bahAra jaI zakato nathI, javAthI vratabhaMga thAya che. mAre vratabhaMga nathI karavo ane kArya karavuM che. eTale bIjo upAya zodhIne kArya karuM !" sabhAmAMthI evuM karavAthI bhAvathI to vratabhaMga thaI ja jAya che ne ? mahArAjazrI hA, thaI jAya che. vyavahArathI bhaMga nathI thato, aticAra lAgI jAya che. je mANasa vyavahArathI paNa vratabhaMga nathI karato te eka divase bhAvathI vitapAlana karavA mATe samartha banI zake che. amAro vratabhaMga na thavo joIe A che vratasApekSatA. jo vratasApekSatA nathI rahetI to vratabhaMga thaI jAya che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAvaka jIvana vratapAlanamAM nivRttinuM lakSya joIe: sAcI vAta e che ke vrata grahaNa karatI vakhate manuSyanuM lakSya nivRttinuM hovuM joIe. prema pravRtti mATe hoya che ane vrata nivRttinuM le che, ethI A prakAranA aticAra lAge che. eTale to graMthakAra AcAryadine zarUAtamAM ja kahyuM che ke je koI vrata lo te samajI vicArIne lo. potAnA sAmarthyano vicAra karIne lo. bhAvAvezamAM AvI. jaIne vrata na levuM joIe. _"mAre mArI sAMsArika pravRttio sImita karavI che. have mAre nivRtti tarapha agresara thavuM che." evo nirNaya AtmasAkSIe karavo joIe. tyAre ja vratapAlanamAM vRDhatA Ave che. anyathA pravRttionuM AkarSaNa vratomAM dUSaNa lagADe che. Aje ahIM batAvelA pAMca aticAro pravRttinA AkarSaNane kAraNe ja lAge che. e spaSTa vAta che. mAtra sApekSatAnA bhAvane lIdhe ja bacI jAya che. manuSya anyathA vratabhaMga ja thaI jAya ! AcAramArganI anivAryatAH rAvaNanI eka vAta H sabhAmAMthI vratapAlana AcAra mArga che, AcAra mArganuM ATaluM vadhAre mahattva zA mATe ? mahArAjazrI koIpaNa dharmanI AdhArazIlA AcAramArga che. bhAratanA je je ghamae AcAramArgane gauNa karI dIdho, mahattva ochuM karyuM te dhama luptaprAya thaI gayA. jema ke je manuSyoe zubha-zreSTha AcAramArgane jIvanamAM sthAna na ApyuM te manuSyo pAponA khADAmAM paDyA. temanuM patana thaI gayuM. eTalA mATe viziSTa jJAnI puruSoe suMdara AcAra mArga pratipAdita karyo che. zubha-prazasta AcAronuM pAlana karavAthI manuSya aneka anarthothI, pApothI, durAcArothI bacI jAya che. manuSyanI pAse game teTalI kaLAo hoya, game teTaluM baLa hoya dhana hoya ke vaibhava hoya, paraMtu jo samyam AcAra na hoya to sarva vyartha che. rAvaNanA samayanI eka vAta che, A purANakathA che. rAvaNanI rAjasabhAmAM eka maharSi padhAryA. rAvaNa sAdhu, muni, maharSione sanmAna ApanAro hato. jyAre maharSi rAjasabhAmAM padhAryA to rAvaNe temanuM sanmAna karyuM. rAvaNe potAnA rAjyamAM vividha prayogazALAo sthApita karI hatI. ' teNe te tamAma prayogazALAo maharSine batAvI. vijJAnazALA, cikitsAzALA, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 207 zastrazALA, nRtyazALA, saMgItazALA, vyAyAma zALA.....vagere zALAo maharSine batAvI dIdhI. maharSie badhI zALAo joIne khUba prazaMsA karI. jatI vakhate temaNe rAvaNane kahyuM: "he laMkeza, mane lAge che ke A tamAma prayogazALAo zIgha ja naSTa thaI jaze." rAvaNa camakayo, teNe kahyuM: "bhagavaMta, evuM kema?" maharSie javAba Apyo: "rAja! teMA badhI zALAonI AdhArabhUta zALA banAvI nathI." rAvaNe pUchyuM: bhagavaMta, AdhArabhUta zALA kaI che ?" maharSie kahyuM "sadAcAra zALA !" ATaluM kahIne maharSi to cAlyA gayA, rAvaNa gaMbhIra vicAraNAmAM DUbI gayo. vartamAnanI dayanIya sthiti : Aja paNa deza ane duniyAmAM A ja sthiti najare paDe che. keTalA prakAranI zALAo khUlI che ! prayogazALA, nRtyazALA, rasAyaNazAstranI zALA, cikitsA zALA, vidyAzALA, mahAvidyAlaya, saMgItazALA.......keTalA keTalA prakAranI klabo khUlI che? A badhuM hovA chatAM paNa manuSya duHkhI, azAnta ane trasta che. kAraNa ke sadAcAra zALA nathI ! ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahanI zikSA ApanArI zALAo kyAM che? AvI zALAo na hovAne kAraNe ja Aja ghora hiMsA,pazuonI ane manuSyonI thaI rahI che. Dagale Dagale mANasa asatya bole che. corI, anIti. beImAnI behada vadhI rahI che. "brahmacarya" zabda to AjanI yuvAna peDhI bhUlI ja gaI che. durAcAra-vyabhicAra vyApaka banI gayA che. aparigraha pratye lokonI zraddhA naSTa thaI gaI che. lobha ane parigrahanA nAgapAzamAM manuSya baMdhAI gayo che. paramArtha ane paropakAranuM zikSaNa ApanArI zALAo kyAM che? vinaya ane mayadAonI zikSA kyAM maLe che? bhakSya ane abhakSya peya ane apeyano bodha karAvanArI zALAo kayAM che? IDA, mAchalI ane mAMsAhArano pracAra-prUsAra keTalo vadhI rahyo che? zarAba pInArAonI saMkhyA keTalI vadhI gaI che? pANInI jema loko zarAba pIe che. AnAthI manuSya vinAza tarapha dhakelAI rahyo che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAvaka jIvana vrataniyamonI Aja anivAryatA che : AvI sthitimAM vrata ane niyama keTalA Avazyaka che e vAta tame loko samajI zako cho. ahIM beThelA keTalAka mahAnubhAvo e mATe parezAna che, kAraNa ke gharamAM zarAbanI bATalIo AvI gaI che ! emanA gharomAM IMDAM AvavA lAgyAM che ! teo rokI zakatA nathI. parezAna che ! paraMtu te loko potAnI bhUla kabUla karaze ke temaNe saMtAnone bALapaNathI vrata - niyamono mahimA batAvyo nathI. bacapaNathI sadAcAronuM zikSaNa ApyuM nathI. bacapaNathI saMtAnonA manamAM pApono bhaya bhaya nathI..A vAto loko kabUla karaze? upasaMhAra : haju paNa tame loko jAgRta thaIne vrataniyamono mahimA samajo. sadAcArano mahimA samajo. tamArA ane tamArA parivAranA lokonA jIvanamAM vratapAlana hoya evuM vAtAvaraNa utpanna karo. vAtAvaraNa bagaDatuM jAya che, chatAM paNa tame rokI zako cho. nirAza thavAnI jarUra nathI. upAya ane upacAra zodhatA raho. jarUra AvA upAyo maLI raheze. "dezAvakAsika vrata" e loko mATe che ke jemaNe bAra vrato aMgIkAra karyo che, ane jemanI manovRtti nivRtti pratye AkarSita thaI gaI che ! vratapAlana vizeSa draDhatAthI karavAnA manoratha jemanA manamAM pedA thayA hoya. AvA loko e vratane doSa lagADyA vagara sArI rIte tenuM pAlana karI zake che. nivRttinuM lakSya banAvIne, vratagrahaNa karIne, tene sArI rIte pALIne AtmakalyANanA patha upara agresara thAo e ja maMgaLa kAmanA. . Aja basa, ATaluM ja. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 21) - parama kapAnidhi, mahAna mRtadhara AcArya zrI haribhadra sUrIzvarajI svaracita "dhamabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma pratipAdita kare - che. virodhano vatanAya che. tamane kara majAno. Aje agiyAramuM -- vrata samajavAnuM che. meM kAle tamane lokone kahyuM hatuM temAM tamAma vAto nivRtti mArganI che. saMsAranI pravRttithI mukta thavAnI bhAvanA hoya, ane mokSamArganI satyapravRttio ke je nivRttimaya che; emAM abhiruci hoya tyAre A vrato grahaNa karavAnAM hoya che, ane sucAru rUpathI pALavAnAM hoya che. pauSadha vrata Aje mAre je vratanI vAta karavAnI che e pauSadhavrata to eka prakAranI sAdhutA ja che ! pauSadhadrata karanAra manuSya 24 kalAka mATe yA to 12 kalAka mATe zramaNasAdhu banI jAya che. sAdhu jevI ja tamAma dinacaryA hoya che pauSadhavratamAM ! jo manuSya mahinAmAM be-cAra pauSadha karato rahe, to aneka ciMtAomAMthI, saMtApomAMthI, ane bIjI upAdhiobharI jiMdagImAM kaMIka "rIleksa" chuTakAro pAmI zake che-rAhata meLavI zake che. ane "A manuSya jIvana sAdhutA mATe ja che" e Adarza smRtimAM TakI rahe che. jJAnI puruSoe e draSTithI kahyuM che ke caturdazInA, aSTamInA, paMcamInA divase pauSadha karo. parvatithio nivRttimaya jIvana jIvavA mATe che. pApamaya, azAMtimaya, phaleSamaya jIvana parvatithiomAM jIvavAnuM nathI. ghara ane dukAnathI dUra rahevAno abhyAsa karavo Avazyaka che. pauSadha ja e abhyAsa che. niraMtara ghara ane dukAna sAthe rahenArA loko azAnta ane saMtapta rahe ja che, tamane lokone to anubhava haze. sabhAmAMthI evuM ja che. mahArAjazrI to pachI pauSadhavratanI upekSA zA mATe? "pauSadha eka prakAranI zAnti pAmavAnI, svasthatA pAmavAnI zreSTha vyavasthA che. saMsAranA tamAma vyavasAyothI mukti ! A mukti 24 kalAkanI yA 12 kalAkanI laI zako cho, mukti Iccho to maLI zake che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrAvaka jIvana pauSadhavratamAM pALavAnI cAra vAtoH pauSadhavratamAM cAra vAtonuM pAlana karavAnuM hoya che. pahelI vAta che tapazcayanI. upavAsa sAthe pauSadha karo to zreSTha che. paraMtu upavAsa na karI zako to AyaMbila karI zako cho, athavA ekAsaNuM karI zako cho. AyaMbila yA ekAsaNuM karavA mATe potAne ghera jaI zako cho, bIjAMne ghera paNa jaI zako cho. savAra sAMje pratikramaNa to karavAnuM ja che. pratikramaNano samAveza cAra vAtomAM nathI. bIjI vAta che snAnanI. jo tamAre savAre pauSadha levuM hoya to tamAre snAna karavuM joIe nahIM, ane snAna na karavAnuM hoya to paramAtmAnI dravyapUjA paNa karavAnI nathI. hA, jo tamAruM gRha-maMdira hoya, ane tamArA sivAya bIjuM koI pUjA karanAruM na hoya to tame alpajaLathI snAna karIne, pUjA karIne pachI pauSadha laI zako cho. tAtparya e che ke pauSadha vratamAM zarIranI zobhA, zarIra-zRMgAra karavAno nathI. trIjI vAta che brahmacarya pAlananI. pauSadhavratamAM brahmacaryanuM pAlana karavAnuM hoya che. paraMtu tenI pahelAM 12 kalAkanuM brahmacarya pAlana hovuM joIe. jema ke divasanA 12 kalAkanuM pauSadha karyuM hoya to sAMje pratikramaNa karIne pauSadhavrata pUrNa karIne ghera jAo to e rAtre paNa brahmacarya pAlana karavuM joIe. eTale ke be rAta ane eka divasa brahmacaryanuM pAlana hovuM joIe. jethI tame pauSadhavratamAM sArI rIte Atma ciMtana karI zako cho. cothI vAta che vyApAranI. pauSadhavratamAM tamAre ghara, dukAnanI koI pravRtti karavAnI nathI. ghara ane dukAnanI koI vAta paNa karavAnI nathI. evA vicAro paNa karavAnA nathI, paisAnI leNadeNa karavAnI nathI, paisAne aDakavAnuM paNa nathI. sabhAmAMthI mahilAo to pauSadhavratamAM paisA potAnI pAse rAkhe che. mahArAjazrI : paisA na rAkhavo joIe! mAno ke koI dharma kAryamAM paisA ApavAnA che to pauSadhavratamAM na ApavA joie. pauSadhanI pahelAM yA to pachI ApavA joIe. sabhAmAMthI mahilAo saMvatsarI pratikramaNamAM keTalAMka sUtro bole che, e samaye paisA rAkhavA paDe che. upAzraya, dharmazALAno "Teksa" paNa e divase Apavo paDe che. eTalA mATe mahilAone pauSadhavratamAM paNa paisA potAnI pAse rAkhavA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 211 paDe che. mahArAjazrI AvI prathA khoTI che. baMdha karI devI joIe evI prathAo. paisA levA hoya to lo paraMtu pauSadhadrata dUSita thAya evI rIte na levA joIe. pauSadhavata A cAra vAtothI ja mahattvapUrNa che. cAra mahAna Adarzo * AhAra saMjJA upara vijaya meLavavA mATe upavAsa che * dehAsakti toDavA mATe zarIra zRMgAra varSa che. * maithuna saMjJA upara vijaya pAmavA mATe brahmacaryapAlana che. 0 parigrahasaMjJA para vijaya pAmavA a-vyApAra che. sarva sAvadya (pApa) nA tyAgarUpa to che ja A pauSadhadrata, paraMtu A cAra vAto upara vizeSa lakSya ApavuM ati Avazyaka che. AhArasaMjJAthI je anartha pedA thAya che, te anathone tame jANo to upavAsanuM mahattva samajI zakazo. AhAra eTale ke khAvApIvAnI manovRtti. bhUkha lAge che ane khAvAnI IcchA thAya che e AhAra saMjJA nathI. paNa bhUkha na hoya tyAre paNa khAvAnA ja vicAro manamAM Ave te AhAra saMjJA che. sabhAmAMthI upavAsa karIe chIe to khAvAnA vicAro vadhAre Ave che. eTale upavAsanAM pAraNAmAM bhAna rahetuM nathI ! mahArAjazrI: jo tame "mAre AhArasaMjJA upara vijaya meLavavo che." e draSTithI upavAsa karazo to upavAsanA divase khAvAno vicAra nahIM Ave, paraMtu amAre aNAhArI banavA mATe zuM karavuM joIe "e vicAro Avaze. pauSadhavratanI sAthe upavAsa thatAM ciMtana, manana karavAno avakAza maLe che. AhArasaMjJAne nirmULa karavAnA upAyo vicArI zakAya che. bIjI vAta che dehAsakti toDavAnI. dehanI, zarIranI Asakti toDavA mATe pahelo upAya che - dehane sajAvavo nahIM, dehanA rUpane jovuM nahIM, dehanI vadhAre tuSTipuSTi karavI nahIM, paraMtu pratidina saMsAra vyavahAramAM A vAta saMbhavita nathI. eTalA mATe pauSadhadrata"mAM zarIra zRMgAra na karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. mahinAmAM AvAM be cAra pauSadha karI levAmAM Ave ane emAM "zarIra ane AtmA" nA bheda jJAnano abhyAsa karavAmAM Ave to dehAsakti tUTI zake che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrAvaka jIvana huM AtmA chuM. zarIra nathI" e vAta manamAM UMDI UtarI javI joIe. A vAta hRdayamAM Utaya sivAya jJAnavRSTi ja khUlatI nathI. A vAta samajyA pachI AtmaprIti vadhavI joIe. ane dehAsakti tUTavI joIe. pauSadhavratamAM A kAma saraLatAthI thaI zake che. sabhAmAMthI : AjakAla to ame joIe chIe ke pauSadhivrata karanArA kriyAkAMDanA abhAvamAM gherI nidrA le che, athavA to gappAM mAre che ! mahArAjazrI enuM kAraNa che ajJAna! jJAna vagaranI kriyA! kriyA kare che paraMtu e lokone jJAna hotuM nathI. AthI teo kriyAjaDa banI gayA hoya che. kriyA paNa prAyaH vidhipUrvaka karatA nathI ! chatAM paNa kriyA karavAnuM abhimAna keTaluM hoya che? AvA lokonuM anukaraNa na karavuM. evA lokonuM anukaraNa karavAthI tame loko paNa evA kriyAjaDa banI jazo. jJAnanI sAthe kriyAne joDo. tame jyAre pauSadhadrata karI tyAre pramAda na karo. vikathAo na karo. rAgadveSanI vRddhi thAya evuM kazuM ya na karo: Avazyaka kriyA kalApo sivAya kazuM karavAnuM nathI. sivAya ke jApa-dhyAna, svAdhyAya, dehAsakti toDavA mATe mAnasika puruSArtha karavAno che. anAsakta mahAtmA rAjA guNasena : evo puruSArtha karavAno che ke zarIra upara kaSTa paDavA chatAM paNa "A kaSTa mArA upara nahIM, paraMtu mArA zarIra upara varasI rahyAM che, huM to vizuddha AtmA chuM" evuM ciMtana cAlatuM rahe ane mana samAdhimAM rahe. "samarAditya kevalI caritra"mAM samarAdityano pahelo bhava rAjA guNasenano batAvavAmAM Avyo che. rAjA guNasena AcArya vijayasena pAsethI dharma pAme che. AtmA ane zarIranuM bheda jJAna emane thAya che. rAjA guNasena pratye tIvra dveSabhAva rAkhanAro agnizama marIne vidyukumAra devomAM deva thAya che. deva thayA pachI te vicAra kare che. "meM pUrvajanmamAM evuM kayuM karma karyuM haze ke jenAthI mane A divyA vibhUti prApta thaI?" teNe potAno pUrvajanma joyo ane tenA manamAM rAjA guNasena pratyeno dveSa ubharAI Avyo. je samaye deve guNasenane joyA tyAre guNasena mahelanA eka vizuddha khaMDamAM "kAryotsarga dhyAna mAM sthira citte UbhA hatA. rAtrino samaya hato, deve e mahAtmA guNasena upara garama-garama dhULanI varSA karI: krodhathI devanuM mana mUDha banI gayuM hatuM. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 213 narakanI Aga jevI e dhULa hatI. AvI dhULavRSTithI rAjA guNasenanuM zarIra baLavA lAgyuM, chatAM teo anAkula rahyA. temanAmAM mahAna sattva hatuM. kAraNa ke jinapraNita dharmathI temanuM mana bhAvita hatuM. dharma pAmavo, dharmakriyA karavI.....eka vAta che, ane dharmathI manane bhAvita karavuM e bIjI vAta che. bhedajJAnathI mana bhAvita thAya che tyAre kacchanA samaye, duHkhanA samaye samatA-samAdhi rahI zake che. sAMbhaLo, mahAtmA guNasenanuM ciMtana. jyAre temanA upara Aga varasatI hatI, tyAre te vicAre che : sArIra-mANasehiM dukkhehi abhiduyammi saMsAre / sulahamiNaM jaM dukkhaM dulahA saddhammapaDivattI // dhanno'haM jeNa mae aNorapArammi bhavasamuddammi / bhava sayasahassa dulaha laddhaM saddhammarayaNamiNaM // eyassa pabhAveNa pAlijjantassa sai payatteNa / jammantarammi jIvA pAvanti na dukakhadogaccaM // tA eso cciya saphalo majjhamaNAyaraNadosaparihINo / saddhammalAbhagaruo jammo NAimmi saMsAre // 'vilihai ya majjha hiyayammi jo kao tassaaggisammassa / paribhavakovuppAo tavai akajjaM kayaM pacchA // eNhi puNa paDivanno mettiM savvesu ceva jIvesu / jiNavayaNAo ahayaM visesao aggisammammi / A gAthAono artha A pramANe che. 1. zArIrika ane mAnasika duHkhothI A saMsAra upadravita che, AvA duHkha bhaya saMsAramAM A duHkha (Aga jevI retI varasAvavAnuM duHkha) to mAmulI che ! paraMtu saddharmanI mane je prApti thaI che te durlabha che. 2. sAce ja huM dhanya che kAraNa ke A anaMta saMsAramAM hajAro lAkho bhavamAM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrAvaka jIvana je saddharmaratva pAmavuM durlabha che. e saddharma ratna mane maLI gayuM che. 3. A dhamaratnanA prabhAvathI enA sucAru pAlanathI, janmAntaramAM paNa jIva duHkha-durgati pAmato nathI. 4. mAro to A janma ja saphaLa thaI gayo che. kAraNa ke anAcaraNa-doSathI mukta janma ane saddharmanI zreSTha prApti mane A anAdi saMsAramAM thaI gaI che. pa. mArA ddhayamAM basa A vAta khaTake che ke, meM pelA agnizamano ghora parAbhava karyo ane ene lIdhe tenAmAM pracaMDa krodha utpanna thayo, akArya karavA badala mane ghora pazcAttApa thAya che. 6. have to meM sarva jIvo pratye maitrIbhAva dhAraNa karyo che, jinavacanathI prerita thaIne vizeSa karIne to agnizamAM pratye mAro maitrIbhAva che. tenA pratye rajamAtra verabhAva nathI. pauSadhavrata jevA ja "pratimAvata" mAM rahelA mahAtmA guNasena rAjAnuM A gaMbhIra - ciMtana, mAtra sAMbhaLavAthI kAma nahIM cAle, e ciMtana upara ApaNe gaMbhIratApUrvaka gahana ciMtana karavuM paDaze. eka vAta yAda rAkhavI paDaze ke mahAtmA guNasene evuM ciMtana kayA saMjogomAM, kevI paristhitimAM karyuM hatuM. jyAre tenA zarIra upara Aga varasI rahI hatI, zarIra baLI rahyuM hatuM e samaye eNe A ciMtana karyuM hatuM. A prakAranuM ciMtana bhedajJAnI anAsakta yogI ja karI zake che. AtmA ane zarIrano bheda jeNe jANI lIdho hoya, mAnI lIdho hoya ane zarIra pratye je anAsakta banI gayo hoya te jJAnI puruSa ja evI upadravagrasta paristhitimAM zAntacittathI jinavacananAnurUpa ciMtana karIne samabhAva dhAraNa karI zake che. saMsAra dukhamaya H "A saMsAra zArIrika ane mAnasika duHkhothI bharelo che" e eno prAthamika vicAra che. eTale ke saMsAramAM duHkho svAbhAvika che. "are, mane duHkha kema AvyuM? mArA upara Aga kema varasI rahI che?" evo prazna emanA manamAM na udbhavyo. A Aga varasavAnuM duHkha to mAmUlI che narka ane tiryaMcagatinAM dukhonI tulanAmAM. A duHkho to nagaNya che. jIvanamAM jyAre duHkha Ave tyAre moTA dukho sAthe tenI tulanA karI lo. vartamAna duHkha tuccha ane nagaNya lAgaze. narakagati ane tiryaMcagatinAM duHkhonuM jJAna karI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 bhAga - 1 levuM joIe. manuSyagatimAM paNa bhayAnaka roga, bhISaNa dAritrya, ghora apamAnatiraskAra, Adi duHkhonI kalpanA jIvaMta rahevI joIe. enAthI tana-manamAM sAmAnya duHkha sahana karavAnI zakti vadhaze. dharmaprApti durlabha : temaNe bIjo vicAra dharmaprAptinI durlabhatA upara karyo. rAjA guNasenane AcAryazrI vijayasenano paricaya thayo hato, ane dharmaprApti thaI hatI. guruno paricaya ane dharmanI prApti; baMne vAto rAjAne durlabha lAgI hatI. eTale to upasargane samaye, saMkaTanA samaye teo durlabha tattvane choDavA mAgatA na hatA. temaNe potAnuM vrata na choDyuM. "Aga varasavI hoya teTalI varase, huM ahIMthI haThavAno nathI, vratano tyAga karavAno nathI." dharmane zreSTha, dularbha tattva mAnazo to, prANothI paNa vadhAre durlabha mAnavAmAM Ave to tame saMkaTanA samaye dharmano tyAga nahIM karo ! je vastu ghaNA ochA mANasone maLe che, te vastu durlabha mAnavAmAM Ave che. dharma ghaNA ochA mANasone prApta thAya che. eTalA mATe te durlabha che. yAda rAkho ke dharma ja sarva sukhonuM mULa che. mULa salAmata raheze to vRkSa pharIthI paNa pedA thaI zake che; rAjarSi guNasenanuM ciMtana keTaluM yathArtha hatuM ? dharmano prabhAva : rAjA dharmanA prabhAvanuM ciMtana kare che. "jo prayatna sAthe dharmanuM sucAru pAlana karavAmAM Ave to janmAntaramAM paNa jIva duHkhI thato nathI. dugatimAM jato nathI." jIvana jIvatAM jIvatAM AvanArA janmono paNa vicAra karavo joIe. A jIvana to "cAra divasanI cAMdanI" che. mRtyu pachI mAro janma kaI gatimAM thaze ? mArI dugati na thavI joIe. mAro janma thAya tyAM dukha ane azAnti na hajo. A vAta dharmanI ArAdhanAthI ja saMbhavita thAya che. je A janmamAM ahiMsA, asatya, acaurya, sadAcAra ane aparigraha-dharmanuM pAlana kare che, dAna, zIla, tapa ane dharmabhAvanuM pAlana kare che, maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyacya bhAvanAone ddhayastha kare che, tenI saMgati thAya che, tenI durgati thatI nathI. rAjA guNasenano A nirNaya hato. dharmanA prabhAvane teo sArI rIte samajyA hatA. eTalA mATe temaNe ghora saMkaTamAM paNa dharma prabhAvanuM ciMtana karyuM. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrAvaka jIvana manuSya janmanI saphaLatAH rAjA guNasenane potAno janma saphaLa lAge che. saphaLatAnAM be kAraNo emaNe vicAryo: "mArA jIvanamAM anAcAronuM, durAcAronuM sevana meM nathI karyuM ane mane saddharmanI prApti thaI gaI !" keTalI suMdara vAta batAvI che e rAjarSie ? jIvananI saphaLatAnA be asAdhAraNa hetuo che; anAcAronuM sevana na hoya ane saddharmanI prApti ane pAlana hoya. sabhAmAMthI saddharmanI prApti to thaI gaI che, paraMtu anAcAronuM sevana karatAM karatAM to amAruM jIvana niSphaLa thaI jaze ne ? mahArAjazrIH anAcArono tyAga karavAnuM sattva hovuM Avazyaka che, anAcAra sevanathI je sukha prApta thAya che te sukha heya che. tuccha che. e vAta manane samajAvo. anAcAra sevana dugatimAM laI jaI zake che. hA, eka rasto che bacavA mATeno. anAcAronuM sevana karavAnuM dukha hoya dayamAM ke "huM keTalo nisattva ane kAyara chuM ke huM A anAcArono, durAcArono tyAga karI zakato nathI? A pAponuM mAre sevana na karavuM joIe." pAponuM sevana karyA pachI khuzI na thavuM joIe. paraMtu pazcAttApa thavo joIe, to ja durgatithI bacI zakazo. agnizamAM sAthe maitrIbhAva: guNasena aMtamAM agnizamane yAda kare che. traNa-traNa mAsa khamaNanA pAraNA mATe. agnizamane nimaMtraNa ApyuM, paraMtu pAraNuM karAvI zakyo na hato. enAthI agnizamae AjIvana anazana karI nAkhyuM. rAjAe guNasena pratye ghora verabhAva bAMdhI lIdho hato. enAthI rAjA guNasenanuM lkaya ati vyathita hatuM. "te mArA pratye koI paNa bhAva rAkhe, huM tenI pratye vizeSa rUpe maitrIbhAva rAkhuM chuM. kAraNa ke pratyeka jIva prati mArA dayamAM maitrIbhAva ja che. huM jinavacano pratye kRtajJa chuM jIna-vacana mAruM zaraNuM che." zubhabhAvathI sadgati rAjarSi guNasena A rIte zubha vicAradhArAmAM rahe che ane temanuM mRtyu thAya che. zarIranuM piMjara paDI rahe che ane haMsa UDI jAya che. guNasenano AtmA prathama devalokamAM deva bane che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 bhAga - 1 mRtyu samaye zubha vicAradhArA vahetI hoya to sadgati nizcita che. paraMtu jIvanamAM zubha vicAradhArAno abhyAsa karyo hoya tyAre ja mRtyu samaye zubha vicAradhArAnI zakyatA rahe che. athavA jIvanamAM koI vAra zubhabhAvonA vahana samaye devagatinuM AyuSya karma bAMdhI lIdhuM hoya to mRtyu samaye zubha vicAro Avaze ja. eka vAta nizcita che ke mRtyu samaye zubha-pavitra vicAro raheze to sagati thaze ane azubha vicAro raheze to durgati thaze. pauSadhivratamAM niraMtara zubha vicAro ja vahetA rahevA joIe. koI aticAra doSa na lAge, enI pUrNa sabhAnatA rAkhavI joIe. have A pauSadhavratanA pAMca aticAro batAvuM chuM. graMthakAra AcAryazrIe lakhyuM apratyupekSita-apramArjita-utsarga-AdAnanikSepa saMstAropakramaNa-anAdara-smRtyanupasthApanAni / meM pahelAM ja kahyuM hatuM ke pauSadhavratamAM sAdhu jevA banavAnuM che. enI dinarAtanA kriyA-caya sAdhu jevI hoya che. zrAvake pauSadhamAM jyAM besavAnuM hoya te jagA joI levI joIe. sArI rIte joI levI joIe. jo na jue to pratyuttekSitanAmano prathama aticAra lAge che. e rIte je jagAe bese che. e jagAne rajoharaNa (caravalA) dvArA sApha karI devI joIe. vastranA cheDAthI sApha karavI joIe. jo A pramANe pramArjana na kare to athavA kare paNa sArI rIte na kare, ochI sApha kare, thoDI kare, thoDI na kare to "apramatanAmano aticAra lAge che. e rIte jamInane draSTithI joyA vagara jamIna upara pANI DhoLe che, mUtra temaja viSTAnuM utsarjana kare che to utsanAme aticAra lAge che. zrAvake pauSadhavratamAM evI jamIna upara pANI-mUtra, viSTAno tyAga karavo joIe, ke jyAM nAnAmoTA jIva na hoya. draSTithI joIne, jo jIva na hoya to ja pANI vagere nAkhavAM joIe. e rIte pauSadhadratamAM upayogI dhamapakaraNa letI vakhate, jamIna upara mUkatI vakhate paNa (AdAna-levuM, nikSepa-mUkavuM) draSTi ane caravalA dvArA pramArjana karavuM joIe. jo na karavAmAM Ave to mAna-niko nAme doSa lAge che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrAvaka jIvana pauSadhavratamAM sUvA mATe je vastra pAtharavAmAM Ave che tene sastAraka kahevAmAM Ave che. saMstArakanuM paNa abhilekhana karavuM joIe. je jagAe saMsmAraka pAtharavuM hoya e jamInanuM paNa pramArjana, sAphasUphI karavI paDe. jo pratilekhana ane pramArjana na kare to saMtApa3pakrame nAme aticAra lAge che. pauSadhamAM pratilekhana karIne ja saMstArakano upayoga karavo joIe. pauSadhazALAnuM paNa pramArjana karavuM joIe. saMstAraka zuddha vastranuM hoya ke pachI darbhanuM hoya, tene jamIna upara pAtharIne ja sUvuM joIe. makAnanI bahAra javAnuM thAya to sastArakanuM pratilekhana karavuM joIe. na kare to aticAra lAge che. pauSadha grahaNa karyA pachI je pauSadhivrata pratye anAdara rAkhe to aticAra lAge che. bhUlI jAya ke "meM pahelAM pauSadha karyuM che ke nahIM" to paNa aticAra lAge che. smRtibhraMza paNa aticAra che. A rIte aticArone jANIne, aticAra na lAge e rIte pauSadhanuM pAlana karavuM joIe. A rIte doSa rahita vratanuM pAlana karavAthI nivRttidharmanA pAlanano AnaMda . prApta thAya che. niSpApa jIvana jIvavAno AnaMda prApta thAya che. brahmacaryanuM pAlana : abrahma-maithuna moTuM pApa che. maithuna vRtti upara vijaya pAmavA mATe brahmacaryanuM pAlana Avazyaka che. pauSadhamAM tame mana, vacana, kAyAthI brahmacaryanuM pAlana karI zako cho. maithunasaMjJA upara vijaya pAmavo, manuSya mATe saraLa to nathI chatAM paNa anivArya che. parigrahasaMjJA upara vijaya pAmavAno cheH pauSadhamAM koIpaNa prakArano vepAra karavAno nathI; kAraNe anAdikALathI cAlatI parigrahasaMjJA upara vijaya pAmavAno che. maithunasaMjJA jevI ja khataranAka A parigrahasaMjJA che." mAre aparigrahI banavuM che." e bhAvanAnI sAthe pauSadhadrata karavAnuM che. upasaMhAra : pauSadhadrata sAdhujIvanano pUrva-abhyAsa che. mana jyAre nivRttipriya bane che tyAre pauSadhadrata karavAno AnaMda anubhavAya che. jo pauSadhamAM AnaMdano anubhava nahIM thato hoya to tame vikathAo karatA rahezo. niMdA-rasano AnaMda lUMTatA rahezo. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 bhAga - 1 nidrA letA rahezo. eka vizeSa sAvadhAnI batAvIne pravacana pUrNa karuM chuM. pauSadhamAM kaSAya na karavA, krodha na karavo, abhimAna na karavuM, mAyA-kapaTa na karavAM-ane lobha na karavo-A mahattvanI vAta che. jo kaSAya karazo to pauSadhivratano prANa ja naSTa thaI jaze. eTalA mATe banI zake to maunanI sAthe pauSadha karo. pauSadhamAM pratikramaNa, pratilekhana vagere kriyAo sArI rIte karavI. khUba pavitra che e kriyAo. e kriyAo vidhipUrvaka karavI joIe. A prakAre pauSadhavratanuM pAlana karatAM parama nivRtti prApta karo e ja maMgala kAmanA. Aje basa, ATaluM ja. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 22 parama kRpAnidhi mahAnazrutadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajIe svaracita "dharmabiMdu "graMthanA trIjA" adhyAyamAM gRhasthano vizeSa dharmamAM batAvyo che. vizeSa dharma eTale samyakatva mUlaka bAra vata. 11 vratonuM vivecana pUrNa thayuM, Aja bAramA "atithi saMvibhAga" vratanuM vivecana karIza. vratanuM vivecana karatA pahelAM "atithi" ane "saMvibhAga" zabdono artha-bhAvArtha jaNAvuM. atithi : jene tithinuM - pavatithinuM koI baMdhana nathI hotuM te atithi kahevAmAM Ave che. koI paNa divase te tamAre ghera AvI zake che te "atithi" kahevAya che. "atithi" no mahimA mAtra jaina paraMparAmAM ja che evuM nathI. vaidika ane bauddha vagere dhamamAM paNa "atithi" ne pUjaya mAnavAmAM Avyo che. videzanA tattvaciMtakoe paNa atithi" nuM mahattva batAvyuM che. "manusmRti mAM kahevAmAM AvyuM cheH na vai svayaM tadaznIyAdatithiM yanna bhojayet / je atithine na khavaDAvavAmAM Ave te svayaM paNa na khAvuM joIe. yuddhati mAM azvaghoSe kahyuM cheH AtithyamAryadharmo hi syAdatithiryathA-tathA / atithi game tevo hoya paraMtu enuM Atithya karavuM e zreSTha dharma che. "atharvave" mAM kahevAmAM AvyuM che. "kIrti ca vA eSa yazazca gRhANAmaznAti yaH pUrvo'titheraznAti je vyakti atithine bhojana karAvyA pahelAM pote bhojana kare che te potAnA gharanI kIti ane yazane khAya che. "zatapatha brAhavmAM paNa sUcavyuM che ke Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / bhAga - 1 221 tannvevAnavakaluptam / yo manuSyesvanaznatsu pUrvo'znIyAt / atithine bhojana karAvyA pUrva svayaMbhojana levuM e pUrNatayA anucita che. vAlmIki samaya mAM atithi-mahattA A rIte batAvavAmAM AvI che. yathAmRtasya saMprAptiH yathA varSamanUdake / yathA sadRzadAreSu putrajanmA prajasya vai // praNaSTasya yathA lAbho yathA harSo mahodayaH / tathaivAgamanaM manye svAgataM te mahAmune / jevI amRta prApti, jevI jaLahIna sthAne vaSa, jevo niHsaMtAna manuSyane yogya patnIthI putra janma, jevI naSTa saMpattithI punaHprApti, jevo harSano atireka, evI rIte huM ApanuM Agamana mAnuM chuM. he mahAmuni, ApanuM svAgata che. madImara mAM veda vyAsajIe kahyuM che: cakSurdadyAnmano dadyAt vAcaM dadyAt subhASitam / utthAya AsanaM dadyAdeSa dharmaH sanAtanaH // pratyutthAyAbhigamanaM kuryAnnyAyena cArcanam / ghara AvelI vyaktine premathI juo, manathI tenA pratye uttama bhAva rAkho. mIThAM vacana bolo tathA UThIne ene Asana Apo. gRhasthano A sanAtana dharma che. atithine sAme jaI AvakAro ane yathocita rIte Adara satkAra karo. dakSiNanA eka tattvaciMtaka tiruvalluvare kahyuM che ke daridramAM daridra che ke je atithino satkAra na kare ! prasiddha kavi emarsane lakhyuM che ke Happy is the man who never puts on face but receives every visiters with the countenance he has on. sukhI mANasa te che je mANasa 'atithine joIne mukha nIcuM karato nathI. paraMtu hareka atithinuM prasannatApUrvaka svAgata kare che. ApaNA jainadharmamAM to atithi" ne bAra vratomAM samAviSTa karIne tenuM gaurava sthApita karyuM che, paraMtu bAramA vratamAM je atithino samAveza karavAmAM Avyo che te atithi koI sAmAnya abhyAgata-mahemAna nathI samajavAno. te hoya che paMca mahAvratadhArI sAdhu ane sAdhvI sAdhu ane sAdhvIno "saMvibhAga" karavAno Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrAvaka jIvana hoya che. jo gAmamAM sAdhu-sAdhvI na hoya to pachI vratadhArI zrAvaka ane zrAvikA ne "atithi" mAnIne emano saMvibhAga karavo joIe. saMvibhAga : "saMvibhAga" zabda jaina darzanano viziSTa zabda che. atithine mAtra bhAga ApavAno nathI. vibhAga ApavAno nathI...teno "saMvibhAga" karavAno che. sam upasarga ahIM "samyagu" arthamAM che. "samyagu' eTale suMdara ! atithine bhojana, vastra vagere je kaMI ApavAnuM hoya te suMdara rIte ApavAnuM hoya che. premathI ApavAnuM hoya che. "atithi saMvibhAga" vratadhArIe 1. upavAsa karIne 2. pauSadha karIne 3. pAraNAnA divase ekAsana karIne 4. vinayathI sAdhu-sAdhvIne nimaMtraNa ApIne pa. temanuM priya zabdo dvArA svAgata karIne 6. temane AhAra-pANI ApavAnAM che. ane je AhAra teo grahaNa kare te AhAra vratadhArI grahaNa kare che. te ja AhArathI te ekAsaNuM kare che. A che - atithi saMvibhAga drata pAlananI paddhati. sabhAmAMthI ame sAMbhaLyuM che ke evA vratadhArI strIpuruSa munirAjane e badhI ja vastuo levAno Agraha kare che ke je vastuo temane khAvI hoya che! munirAjanI IcchA keTalIka vastuo levAnI hotI nathI chatAM paNa thoDI thoDI levI paDe che ! mahArAjazrI sAcI vAta che, na le to e loko nArAja thaI jAya che. kahe che, "mahArAja sAheba, tame nahIM lo to ame khAI nahIM zakIe..thoDuMka to laI lo..." ane teo laI le che. A amArI karuNAjanya udAratA hoya che. paraMtu tamAre lokoe vicAravuM joIe ke sahajatAthI, svAbhAviktAthI je AhAra munirAja grahaNa karaze te ja AhAra huM grahaNa karIza" evuM karavAthI "atithi saMvibhAga" vrata karavAmAM vizeSa AnaMda Ave che. A rIte upavAsa-pauSadhanI sAthe "atithi saMvibhAga" bhale tame varSamAM eka Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 223 yA be vAra karo, paraMtu upavAsa-pauSadha vagara pratidina atithi saMvibhAga karI zako cho. "huM atithi vibhAga karIne jojana karIza" evI pratijJAvALAM strI-puruSa AjanA yugamAM paNa kayAMka kyAMka jovA maLe che. prAcIna kALanI vAtomAM A prakAranAM vrata dhAraNa karanAra aneka strI puruSo Ave che. emAM "nayasAra' nA grAmapatinuM udAharaNa zreSTha che. te zramaNa bhagavAna mahAvIrano ja AtmA hato mahAvIra banavAno pAyo-AdhAra nayasAra' nA janmamAM ja paDyo hato, ema kahIe to khoTuM nathI. nayasAra ane atithi saMvibhAga : nayasArane eka divase rAjA taraphathI Adeza maLyo ke jaMgalamAM jaIne nokarI pAse lAkaDAM kapAvIne laI AvavAM. nayasAra nokarone laIne jaMgalamAM gayA. jaMgalamAM eka vibhAgamAM jaIne temaNe eka "kempa' - paDAva nAkhyo. eka bAju nokaro lAkaDAM kApe che to bIjI bAju keTalAka nokaro bhojana banAvatA hatA. nayasAra potAnA kempamAM che. bhojanano samaya thAya che. nayasAra potAnA manamAM vicAra kare che: "jo A samaye koI tapasvI-atithi AvI jAya to tene bhikSA ApIne huM bhojana karuM." teo kempamAMthI bahAra nIkaLyA. jaMgalamAM jyAMthI rasto pasAra thato hato tyAM koI tapasvI munisaMta puruSanI rAha jotA UbhA rahyA. eTalAmAM dUra dUra koI munirAjane ahIMtahIM bhaTakatA joyA. nayasAra tarata ja tyAM pahoMcI gayA. ane munirAjane vaMdana karIne pUchyuM : "he munirAja, Apa ahIM jaMgalamAM ekalA kema pharI rahyA cho ?" munirAje kahyuM : "huM eka sAthe sAthe hato. prAtaH huM mArA jJAna-dhyAnamAM magna hato....sArtha to cAlI nIkaLyo.....mane khabara na rahI. huM ekalo paDI gayo.......rasto jANato na hato ane ahIM AvI gayo." "he mahAtmA, mArI sAthe cAlo, A jaMgalamAM ja mAre thoDA divaso rahevAnuM che, eTalA mATe bhojana vagere taiyAra che. mAro bhAgyodaya thayo ke Apa jevA mahAtmA mane maLI gayA. Apa mArA nivAse padhAro, bhikSA grahaNa karo ane vizrAma karo. dina DhaLatAM huM rasto batAvIza ane Apa sAthe sAthe maLI jazo." munirAja nayasAranI sAthe temanA nivAse gayA. nayasAre khUba bhaktibhAvathI munirAjane bhikSA ApI. bhikSA ApyA pachI ja nayasAre bhojana karyuM. A nayasArano "atithi saMvibhAga hato. kAraNa ke nayasArane tapasvI atithi maLatAM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrAvaka jIvana amRtaprApti jevo AnaMda thayo hato. khovAyelI saMpatti maLatAM jevo AnaMda thAya tevo AnaMda temane thayo hato. navasAre munirAjane premapUrNa draSTithI joyA hatA. munirAja pratye manamAM uttama bhAva jAgyA hatA. madhura vacanothI temaNe munirAjane nimaMtrita karyA hatA. ane vRddhigata bhAvothI munirAjane bhojana karAvyuM hatuM. A saMvibhAga" hato. mAtra dAna ApavuM e saMvibhAga nathI, A rIte ApavuM e saMvibhAga che ! atithi pratye premabhAva ane madhura vANI-vyavahAra hovAM ati Avazyaka che. temane bhojana, vastra, auSadha Adi pUjyatAnA zreSTha bhAva sAthe ApavAthI apUrva AtmAnaMdanI prApti thAya che. munirAje bhojana karI lIdhuM; vizrAma karI lIdho. te pachI nayasAre kahyuM: he mahAtmA, cAlo, Apane mArga batAvuM." munirAja sAthe nayasAra cAlyA, munirAjanA manamAM nayasAra prati sabhAva utpanna thayo hato. sadvyavahArathI ane sabhAvathI bIjAnA ddhayamAM snehabhAva prAyaH utpanna thAya che ! sabhAmAMthI prAyaH kema kahyuM? mahArAjazrI duniyAmAM keTalAka evA mANaso paNa hoya che ke temanI sAthe sadbhAva pUrNa vyavahAra karo to paNa teo tenuM mUlyAMkana karI zakatA nathI! temanA bdayamAM saddabhAva-sad vyavahAra karanArAo pratye snehabhAva pedA thato ja nathI ! hoya che AvA mANaso ! hamaNAM ja meM eka satya ghaTanA vAMcI. eka nAnakaDA zaheranI vAta che. eka mahollAmAM eka gharamAM traNa cAra chokarAo rahetA hatA. kolejamAM bhaNatA hatA. eka divasa e mahellAmAM vAsaNa vecanArI eka strI AvI. te jUnAM vastronA badalAmAM vAsaNo ApatI hatI. te e chokarAonA gharamAM AvI ane bolI : "vAsaNo levAM hoya to bhAI, jUnAM vastro Apo ane vAsaNa laI lo." eka chokarAe kahyuM: "amAre to vAsaNo nathI levAM, paraMtu sAme je galI dekhAya che te galImAM je paheluM ghara che, emAM je strI rahe che te vAsaNo leze. tyAM cAlI jA." te strI cAlI gaI tyAM, chokarAo hasavA lAgyA. temaNe je strInuM ghara batAvyuM hatuM te strI kajiyAkhora hatI. kharAba vyavahAra karanArI hatI. pelI vAsaNavALI strI tyAM cAlI gaI. A strIe purANAM vastro ApIne vAsaNo lIdhAM..jhaghaDo Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 bhAga - 1 karIne, ane eka glAsa vadhAre paNa laI lIdho ! vAsaNavALI strI pAchI pharI, chokarAo bahAra ja UbhA hatA. temaNe pUchyuM: "zuM tAro dhaMdho thayo ?" strIe kahyuM "hA, dhaMdho thayo, paraMtu teNe eka glAsa vadhAre laI lIdho!" Ama kahIne te cAlI gaI. be divasa pachI e vAsaNavALI strI pelA chokarAo pAse gaI ane pUchyuM: "bhAI, pelI strI jyAM rahevA gaI? tamane khabara che? teNe ghara badalyuM che ane tenA pADozIo tenuM navuM ghara batAvatA nathI." chokarAoe pUchyuM : "paraMtu tAre e strInuM zuM kAma che ?" "bhAI, teNe je jUnAM kapaDAM ApyAM hatAM temAM eka penTa hatuM, penTanA gajavAmAMthI pa00 rUpiyA nIkaLyA che ! mAre te rUpiyA pAchA ApavA che !" chokarAo cakti thaI gayA. eka chokarAe te bAIne kahyuM: "tArA bhAgyathI tane e pa00 rUpiyA maLyA che......tuM rAkhI le; tAre pAchA ApavAnI zI jarUra che ?" teNe javAba Apyo: "nA bhAI, e anItinA paisA che..... huM na rAkhI zake, bhagavAna jue che. bhagavAna peTa bharavA roTalo Ape che. e paisA e strIne pAchA ApavA ja che. dayA karo, e strInuM ghara zodhIne mane batAvo." eka chokarAne e jhaghaDAkhora strInuM navuM ghara kyAM che enI khabara hatI. te vAsaNavALI sAthe gayo, ghara batAvyuM, tyAM e strI pADozaNa sAthe jhaghaDatI hatI. vAsaNavALI strIe jaIne kahyuM: "bahena tame je jUnAM vastro ApyAM hatAM temAMthI 500 rUpiyA nIkaLyA che, laI lo tamArA rUpiyA." teNe pa00 rUpiyA e strIne ApI dIdhA. paNa vAsaNavALI strIne na to dhanyavAda ApyA, na pANI pAyuM, uparathI bolI : "sAruM karyuM teM mArA paisA pAchA ApyA, nahIMtara e anItinA rUpiyA tane pacata nahIM, tane nukasAna thAta." A sAMbhaLIne kolejiyana yuvakanuM mana khATuM thaI gayuM. teNe vAsaNavALIne kahyuM "sAMbhaLyuM ne? A DAkaNane paisA pAchA ApavA na hatA......kevI che A cuDela? dhanyavAdanA be zabdo to bolatI nathI ane uparathI...." Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrAvaka jIvana vAsaNavALIe kahyuM : "bhAI, e dhanyavAda Ape ke na Ape, mAre to bhagavAnanI najaramAM aparAdhI banavuM na hatuM, pAchA ApI dIdhA, cAlo ahIMthI." vAsaNavALInA sadUbhAva ane sadvyavahAranuM mUlyAMkana te strI na karI zakI, hoya che evA jIva paNa saMsAramAM. gharamAM vahu keTaluM sAruM kAma karatI hoya che, paNa sAsu enuM mUlyAMkana nathI karatI. prazaMsAnA be zabdo bolatI nathI. evuM moTA bhAganA gharomAM jovA maLe che ne? puruSa khUba mahenata karIne paisA kamAya che, keTalIka patnIo enuM mUlyAMkana nathI karatI, uparathI bole che, paisA kamAIne lAvo cho te amArA upara upakAra karo cho ? ghara calAvavuM hoya to paisA kamAvA ja paDe." nokara zeTha pratye game teTalo sadbhAva rAkhato hoya, sAruM kAma karato hoya, paraMtu moTe bhAge zeTha loko nokaronuM mUlyAMkana karatA nathI. evuM zeTha nokaro prati game teTalo sadbhAva ane sad vyavahAra rAkhatA hoya, paNa nokaro prAyaH emanuM mUlyAMkana ochuM kare che. sadbhAva ane sadvyavahAranuM mUlyAMkana karo : duniyAmAM sabhAva ane sad vyavahAra ati durlabha che, koI paNa vyaktimAM A be tattvo dekhAya to tenI prazaMsA karavI joIe. upahaNA karavI joIe, tenA pratye sadbhAva pradarzita karavo joIe. savyavahAra karavo joIe. evuM karavAthI e be tattvomAM vRddhi thAya che. sadbhAva vRddhi pAme che. sad vyavahAra vyApaka bane che. munirAje nayasAranA sad vyavahAra ane sabhAvanuM mUlyAMkana karyuM. "A AtmA suyogya, supAtra ane guNavAna che, teNe mane mArga batAvyo to huM ene mArga batAvuM." jyAre mukhya mArga upara baMne AvI pahoMcyA tyAre nayasAre kahyuM: "he mahAtma, A mArge Apa AgaLa cAlyA jajo. AgaLa sAthe maLI jaze." munirAje nayasAra tarapha karuNA ane vAtsalyathI joyuM, nayasAra natamastaka thaI gayA ane munirAjane namana karyuM. munirAje premapUrNa zabdomAM kahyuM "mahAnubhAva, teM mane eka gAmano rasto batAvyo, huM tane parama sukha ane parama zAntino rasto batAvavA IcchuM chuM." "batAvo mahArAja !" nayasAre bhaktipUrNa zabdomAM kahyuM. munirAje kahyuM : Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 227 " nayasAra, je sarvajJa ane vItarAga arihaMta che emane ja paramAtmA mAnavA. je mahAvratadhArI hoya, jinAjJAnusArI hoya temane sadguru mAnavA, ane sarvajJa bhASita dharmane ja dharma mAnavo. huM tane eka mahAmaMtra ApuM chuM roja teno tAre jApa karavo." munirAje nayasArane zrI navakAra mahAmaMtra Apyo. nayasAre ati bhaktibhAvathI e maMtra grahaNa karyo. kRtajJabhAvathI nayasAranI AMkho bharAI gaI. munirAje ene AzIrvAda ApyA ane potAnA raste cAlI nIkaLyA. nayasAra jyAM sudhI munirAja dekhAyA tyAM sudhI UbhA rahyA ane pachI potAnA sthAne pAchA pharyA. temanuM skraya bhaktibhAvathI gadgadita hatuM. temanI kalpanAmAM munirAja taratA hatA, temaNe "samyagadarzana' guNa meLavI lIdho hato. "atithi saMvibhAga" no A mahimA che, prabhAva che. "atithi rUpamAM tamAre ghera uttama AtmAo AvI zake che. koI tIrthakarano, koI gaNadharano, koI kevalajJAnIno AtmA je AgAmI janmomAM thanAra hoya, tamAre tyAM AvI zake che. jo tame bhAvapUrNa dayathI temano saMvibhAga karo to mahAna lAbha prApta thaI zake che. dayamAM atithi pratye premabhAva, bhaktibhAva, ahobhAva haze to aticAra nahIM lAge; paratuM jyAre A bhAvamAM paDatI thAya che tyAre aticAra lAge che. pAMca aticAra : "atithi-saMvibhAga" vratamAM pAMca aticAro batAvavAmAM AvyA che. te A prakAre. sacittanikSepa-pidhAna-paravyapadeza-mAtsarya-kAlAtikramAH // 1. prathama aticAra lAge che sacitta nikSepa-sAdhu sAdhvI sacitta (sajIva) AhAra letAM nathI. sacitta AhAra temane mATe varya hoya chee rIte sacitta (phaLa-zAkabhAjI vagere) vastumAM saMlagna acitta AhAra paNa sAdhu sAdhvI grahaNa karatAM nathI. kAcA pANInA vAsaNa upara roTalI-zAkabhAjI vagere paDyAM hoya te AhAra ame letA nathI. laI zakatA nathI. kAraNa ke kAcuM pANI (ukALyA vagaranuM pANI) sacitta hoya che. jema ke eka pAtramAM phaLa mUkelAM che, phaLa sacitta che. kaLA sivAyanA) e phaLonA pAtramAM acitta AhAra paDyo che. chatAM paNa ame e AhAra grahaNa karI zakatA nathI. atithi-saMvibhAga karanAro zrAvaka jo ajJAnatAthI AhArane sacitta vastu Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrAvaka jIvana upara rAkhe-bhUlathI rAkhe....sAdhu munirAjane kalpato nathI eTale teo letA nathI, A "aticAra" che. jANI joIne sAdhune AhAra na Apavo paDe e bhAvanAthI kare to vratano bhaMga thAya che. jema ke te vicAre che mArA A "atithi-saMvibhAga" vrata anusAra mAre sAdhune bhikSA ApavI joIe. paraMtu sAdhuo sacitta vastu upara mUkelI vastu letA nathI. huM temanI sAme AhAra mUkIza; teo nahIM le ane mAruM vrata tUTaze nahIM. - AmAM "mAruM vrata tUTaze nahIM" e bhAva sApekSatAno hovAthI aticAra che. jo jANIbUjhIne, bhikSA na ApavAnI bhAvanAthI evuM kare to vratabhaMga ja kahevAze. 2. bIjo aticAra che "sacittapidhAna"no. AhAranI upara sacitta puSpa, phaLa, kaMda vagere rAkhIne AhArane DhAMkI de che ane jyAre bhikSA mATe munivara padhAre che tyAre te AhAra temanI sAme mUkI de che. munirAja e AhAra grahaNa karatA nathI. teo cAlyA jAya che. have A mUrkha mANasa vicAre che ke "meM to munirAjanI sAme bhikSA dharI dIdhI hatI. temaNe na svIkArI to huM zuM karuM? mAruM vrata tUTyuM nathI." mAtra mana manAvavAnI che A vAta ! vAstavamAM vratabhaMga ja kahevAze. kuTila buddhithI ja teNe acitta AhArane sacitta vastuothI DhAMkIne rAkhyo che...jethI muni AhAra grahaNa kare ja nahIM ! atithine na ApavAnI bhAvanAmAM "saMvibhAgaraheto ja nathI! saMvibhAga karavAnI bhAvanA vagara atithi vibhAga vrata kevI rIte akhaMDa raheze? tUTaze ja. 3. have trIjo aticAra samajI lo. lagADavA nahIM paraMtu tenAthI bacavA mATe samajavAno che ! zrAvaka sAdhuonI bhikSA grahaNa karavAnI paddhati jANe che ke je vastu je vyaktinI hoya tenI IcchAthI te vastu grahaNa kare che. mAlikanI IcchA vagara, bIjI vyakti e vastu Ape to paNa sAdhu prahaNa nathI karatA! A niyamano phAyado uThAvanAra vratadhArI zrAvaka bhikSA na ApavI paDe eTalA mATe bhikSA ApatI vakhate bole che. A ghI to lallubhAInuM che. A sAkara caMcaLa bahenanI che. ane e loko ahIM nathI. chatAM paNa mahArAja, Apa A ghI ane sAkara grahaNa karo !" muni to nA pADaze. bhikSA nahIM le ane cAlyA jaze! te vratadhArI zrAvaka khuza thaI jaze. cAlo, ghI ane sAkara bacI gayAM. ane vrata paNa bacI gayuM. AvI tRSTibuddhivALAnuM vrata kevI rIte bace? TIkAkAra AcAryazrIe lakhyuM cheH Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 bhAga - 1 yadA'nAbhogAdinA'tikramAdinA vA etAnAcarati tadA'vicAro'nyadA tu bhaMga gva jo vratadhArI ajANatA, bhUlamAM evuM kare to aticAra lAge che. paraMtu anAcAra kare, IrAdAthI kare to vratabhaMga ja thAya che. 4. cotho aticAra tyAre lAge che ke jyAre bhikSA ApatI vakhate vicAre cheH "mArI pAsenA bhikhArIe paNa munine bhikSA ApI, to zuM huM bhikhArI karatAM paNa gayo?" evuM vicArIne bhikSA Ape ke krodha karIne bhikSA Ape to aticAra lAge che. "mAtsarya" no artha che bIjAnA guNa sahana na thavA! bIjA loko munine dAna Ape che, A guNa joIne sahana thatuM nathI ane mAtsaryathI prerAIne bhikSA Ape che A aticAra che. vAstavamAM "saMvibhAga" thato ja nathI. eTalA mATe bhaMga ja mAnavo joIe. 5. pAMcamo aticAra paNa nAmano ja aticAra che, vAstavamAM to vratabhaMga ja che. muninI bhikSAno je samaya hoya enA pahelAM ja bhojana karI le, athavA samaya vItyA pachI bhojana kare ! jyAre muni bhikSA mATe Ave tyAre kahI de ke "Apa moDA AvyA" athavA "Apa vahelA AvyA." A pAMca aticAro che. saMvibhAganI bhAvanA cAlI jAya che tyAre A aticAro lAge che. atithi pratye bhaktinAva naSTa thaI jAya che tyAre A doSa lAge che - doSa rahita vratapAlana ja AtmakalyANanuM kAraNa bane che. e vAta kAle batAvIza. Aja basa, ATaluM ja. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 23 parama kRpAnidhi mahAna mRtadhara AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajI svaracita. dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha-jIvanano vizeSa dharma batAvI rahyA che. temaNe bAra vratamAM vizeSa dharma batAvyo, paraMtu eka mahattvapUrNa vAta ApaNI sAme rAkhI che temaNe, teo kahe che : ... "etadahitANuvratAdipAlanaM vizeSo gRhasthadharmaH // aticAra rahita samyakatvanuM ane bAra vratonuM pAlana viziSTa gRhasthadharma che. aticAra-doSa vratone na lAgavA joIe. tame vicArazo ke samajI vicArIne jo vidhipUrvaka vrata levAmAM Ave to pachI aticAra lAgavAno prazna ja Ubho thato nathI ! paraMtu evI vAta nathI. aticAra lAge che pApakarmonA udayathI - kilaSTa kamonA udayathI - graMthakAra maharSie kahyuM che. viruSTayAvaticAra | khUba mahattvapUrNa vAta karavAnI che Aje. vratadhArIne aticAra lAgavAnuM mULa kAraNa samajavAnuM che. samajavAno prayatna karavAno che. je samaye manuSya-gRhastha samyakatva sahita bAra vrata svIkAra kare che te samaye AtmAmAM viziSTa zuddhi utpanna thAya che, e vizuddhithI mithyAtva ane kaSAyono sarvathA nAza thavo joIe ane keTalAka lokono thAya che paNa kharo, paraMtu AtmavizaddhithI mithyAtva vagere karmo sarvathA naSTa na thayAM hoya tyAre mithyAtva ane kaSAyono udaya thAya che te vakhate aticAra lAgavo, anAcAranuM sevana thavuM vagere svAbhAvika hoya che. mithyAtvano udaya thatAM jinavacanomAM zaMka, mithyA darzano pratye AkarSaNa vagere doSo pedA thAya che. kaSAyonA udayathI jIvahiMsA, asatya, corI, durAcAra, parigraha Adi pAponuM AcaraNa karato thaI jAya che. eTale ke vratone doSa lAgavAnI saMbhAvanA UbhI thAya che. hA, samyakatvamUlaka bAra vratono svIkAra karatI vakhate AtmAmAM vizeSa prakAranI zuddhi pedA thAya ane e AtmazuddhithI mithyAtvanuM AmUla umUlana thaI jAya. anaMtAnubaMdhI kaSAyono AmUla nAza thaI jAya to pachI aticAra lAgavAno saMbhava raheto nathI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 231 aticAranAM mULa kAraNa mithyAtva ane kaSAyaH eTalA mATe to sarvaprathama mithyAtva dUra karavuM Avazyaka che, ane eTale ja to mithyAtvane sArI rIte samajI levuM joIe. A mithyAtva AtmAno anAdikAlIna doSa che. paraMtu je doSa anAdi hoya te anaMta-aMta rahita ja hoya e Avazyaka nathI. anAdi doSano paNa aMta AvI zake che. je jIvo "bhavya" hoya che temano mithyAtva doSa anAdi hovA chatAM paNa naSTa thAya che. paraMtu je jIvo "abhavya" hoya che emano anAdikAlIna mithyAtva doSa kadI naSTa thato nathI ! temanuM mithyAtva anAdi-ananta hoya che. bhavya ane abhivya : tamArA mATe "bhavya" ane "abhavya" zabdo navA che ne? e zabdo samajAvuM chuM. je jIva game tyAre paNa mokSa pAmavAno hoya to tene "bhavya" kahevAya che. eTale ke bhavya jIvanI koIne koI samaye mukti thaze ja. koInI satvare to koInI vilaMbathI, paraMtu je jIva abhavya" hoya che tenI kadIya mukti thatI ja nathI. kAraNa ke e abhavya AtmAne mukti pratye prema ja hoto nathI. te mokSa-mukti icchato ja nathI. tethI tene te maLatI ja nathI ! jIvAtmA je vastune icchato ja na hoya te tene maLe ja nahIM. "bhavya" jIvAtmA koIka vAra to mukti Icche che. mukti mATe teno prema jAgRta thAya che mATe tenI mukti thAya che. bhavya jIvAtmAnI bhItara muktirAga suSupta avasthAmAM paDelo hoya che. samaya AvatAM, evuM AlaMbana maLatAM te muktirAga jAgRta thaI jAya che ane enI mukti thAya che. AvA bhavya jIvo anaMta hoya che. hA, anaMta jIvo mukta thaI paNa gayA che, ane anaMta jIvo mukta thaze. majAnI vAta to e che ke abhavya jIvo paNa saMsAramAM ananta che, evuM dharmagraMthamAM kahevAyuM che. e abhavya jIvomAM muktirAga hoto ja nathI. na suSupta avasthAmAM, na jAgRta avasthAmAM. te jIvo kadI paNa-koIpaNa janmamAM mokSanemuktine mAnatA ja nathI !"zAstromAM jevo mokSa kahevAmAM Avyo che evo mokSa hoI zakato ja nathI." evI abhavya jIvonI mAnyatA hoya che ! "evuM kema ?" A prazna na pUchazo. jIvAtmAomAM potapotAnI yogyatAnI vAta hoya che A. koIka vAra bhavya jIva paNa abhavya jevo lAge che je samaye mokSaraci suSupta hoya, mokSa pratye draSTi na khUlI hoya e samaye te bhavya jIva paNa mokSa tarapha napharata Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrAvaka jIvana kare che. mokSane nathI mAnato. jyAre tenuM "bhavyatva" paripakva thAya che tyAre dRSTi khUle che - AMtaravRSTi khUle che ane mokSa prati dveSa nathI karato, mokSa prati adveSI bane che. mokSa prati adveSa H bhavyAtmAnI eka avasthAH mokSadveSa dUra thavo e sAmAnya vAta nathI, mahattvapUrNa ghaTanA che. bhavyajIvano ghaNo badho vikAsa thayA pachI A ghaTanA bane che. "abhavya" AtmAnI anaMtakAlIna saMsArayAtrAmAM A "mokSa-advaiSa nI ghaTanA saMbhavita nathI ! sadeva mokSadveSa ja hoya che. A AtmAonuM pota ja evuM hoya che !! sabhAmAMthI ame loko mokSa samajatA ja nathI. samajatA nathI eTale mokSa prati rAga nathI...to zuM ame mokSadveSI kahevAIe? mahArAjazrI nA, mokSa pratye rAga nathI eno artha mokSadveSa nathI, paraMtu mokSa prati adveSa che. jema rAga nahIM tema dveSa nahIM. mArA jevo koI sAdhu athavA zrAvaka mokSanuM svarUpa samajAvato hoya tyAre zuM manamAM evuM thAya che ke "nA. mAre Avo mokSa na joIe, Avo mokSa hoI ja na zake ?" . sabhAmAMthI nA, evuM nathI thatuM. mahArAjazrI to pachI tame bhavya AtmA cho! are, dveSa hoya to paNa huM tamane "abhavya AtmA kahI zakato nathI! kAraNa ke AvanArA janmomAM kadAca bhavyatva ujjavaLa thaI jAya..... AtmAnI vizuddhi vadhI jAya, e samaye tamArA manamAM mokSarAga jAgrata paNa thaI jAya ! eTalA mATe "A bhavyAtmA che ke abhavyAtmA eno sAco javAba viziSTa zrutajJAnI ja ApI zake. ane avadhijJAnI vagere paNa ApI zake che. AtmAne AtmajJAnathI jonArA ane jANanArA A vAta batAvI. zake che ! mithyAtvanI sAthe mukti prema thaI paNa zake che ? ApaNI pAse na to pUrvonuM jJAna che, na to avadhijJAna vagere AtmapratyakSa jJAna che ! ApaNI pAse je ati alpa zAstrajJAna che, enA AdhAre zAstracarcA karavAnI che. bhavya- mithyAtvI jIvanI eka evI avasthA Ave che ke jyAre tenAmAM muktinI cAhanA utpanna thAya che ! bhale potapotAnA dharma anusAra muktinI kalpanA hoya, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 233 paNa muktinI IcchA jAgrata thAya che. abhavya-mithyAtvIne kadI paNa, koI paNa janmamAM muktino prema pedA thato ja nathI, eTaluM ja nahIM, mokSa prati dveSa paNa rahe che ! mithyAtvathI aticAra : samyakatva sahita bAra vrata jyAre gRhastha grahaNa kare che tyAre e samaye (jo te jIva bhavya hoya to) AtmAmAM vizeSa prakAranI zuddhi prakaTa thAya che, paraMtu te zuddhi saMpUrNatayA (Totally) mithyAtvanI ane anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobhanI saphAI karavAmAM samartha nathI banatI to game tyAre paNa upazAMta mithyAtva ane upazAMta kaSAya udayamAM AvI zake che ane jIvane bhramita karI zake che, asvastha karI zake che. bhramita ane asvastha manuSya vratone dUSita kare che - aticAra lAge che. vratadhArI zrAvaka ja nahIM, mahAvratadhArI sAdhu paNa jo tenAM mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM AvI jAya to te paNa potAnAM vratone atira ra lagAve che. mithyAtva ane kaSAyono tIvra udaya thatAM sAdhu ane zrAvaka vratabhraSTa paNa thaI zake che. bhUtakALamAM AvA ghaNA prasaMgo banyA che ane vartamAnakALamAM paNa bane che. samyakatvanA pAMca aticAra : jyAre mithyAtvano udaya thAya che tyAre pAMca prakAranA aticAro lAge che. "pravacana sAroddhAra" graMthamAM A prakAranA aticAro batAvavAmAM AvyA che. saMkA kaMkhA ya tahA vitigicchA, annatitthi ya pasaMsA paratitthi ova sevaNamaiyArA paMca sammatte / pahelo aticAra che zaMkA, jIvAdika nava tattvanA viSayamAM saMzaya karavo. bIjo aticAra che kaMkhA, eTale anya dharmo sAthe vItarAga dharmanI tulanA karIne anya dharmone vizeSa mAnavA. trIjo aticAra che ritigicchA-atibhrama thatAM phaLa upara saMdeha karavo. cotho aticAra che anya dhArmikonI prazaMsA karavI-vItarAga dharmanI niMdA karavI. ' . Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAvaka jIvana pAMcamo aticAra che anya dhArmikonI sevA karavI, svayaMnA dharmaguruonI sevA na karavI. jyAre mithyAtvano bhAva AtmAmAM udita thAya che tyAre A badhI bAbato manuSyanA jIvanamAM Ave che. enAthI samyakatva dUSita thAya che. kliSTa kaSAyonA udayathI aticAra ? je rIte mithyAtvathI samyakatva dUSita thAya che, e rIte kaSAyonA udayathI vrata dUSita thAya che. * tIvra krodha thavAthI paheluM aNuvrata dUSita thaI zake che. krodhamAM hiMsA thaI javI svAbhAvika che. e rIte krodhamAM manuSya jUThuM paNa bolI zake che. eTale bIjuM aNuvrata dUSita thAya che. * tIvra mAna-kaSAyanA udayathI paNa hiMsA vagere pAponuM AcaraNa thaI jAya che. * tIvra mAyA karavAthI trIjuM, corI na karavAnuM aNuvrata dUSita thAya che. asatya paNa bolAya che.....A rIte aNuvratone aticAra lAge che. lobha-kaSAyanA udayathI kayuM vrata dUSita thatuM nathI ? lobha eTale ke Asakti, mamatva, sneha vRddhi-evo lobha pAMca aNuvratone aticArothI dUSita kare ja che. guNavratone ane zikSAvratone paNa dUSita kare che. "kliSTa karmonA udayathI aticAra lAge che." A khUba mahattvapUrNa vAta che. A vAta bIjA mATe vicAravAthI, aticAra lagADanArA bIjA loko pratye abhAva yA dveSa pedA nahIM thAya. bIjA vratadhArIo pratye - "Amane kliSTa karmono udaya thayo cheeTalA mATe teo pote grahaNa karelAM vratone dUSita karI rahyA che....zuM kare teo? jIvAtmAno koI doSa nathI. A rIte ApaNA mananuM samAdhAna karavAthI ApaNA manamAM dveSa pedA thaze nahIM. zAnti raheze. paraMtu A vicAra svayaM-potAnA mATe karavAno nathI. jyAre ApaNane aticAra lAge che tyAre amArAM kliSTa kamanA udayathI mArAM vratone dUSita karuM chuM." evuM vicAravAthI vratone dUSita karatA ja jazo. kadIya aticArothI bacazo nahIM. aticAthI AgaLa vadhIne anAcAranuM sevana ane vratabhaMga karI besazo. vicAravAmAM baMne draSTibiMdu bhinna hovAM joIe. je rIte bIjA mATe vicAravAnuM che e rIte potAne mATe nathI vicAravAnuM. ApaNI vicAravAnI paddhati evI hovI joIe ke jethI bIjAM pratye dveSa na hoya ane potAne mATe nirAzA na hoya - jUTho Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 23pa Atma saMtoSa paNa na hoya. je tame vicArazo ke "mArAM vrata aticArothI dUSita thAya che, huM zuM karuM? mArAM pApakarmone lIdhe dUSita thaI rahyAM che; kadayane maTADavo mArA hAthanI vAta nathI." to zuM thaze ? eka divasa tame vratabhaMga karI besazo. pApakarmono parAbhava karI zakAya che? eTalA mATe graMthakAra maharSi kahe che - tame pApakarmono parAbhava karI zako cho, karatA raho. viditAnuSThAnavIryatA-ta " tame je samyakatva grahaNa karyuM che, te samyakatvanI, te samyagdarzananI pratidina smRti tAjI rAkho. prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya-A pAMca vAtonuM pAlana karatA raho......tame pApa karmo upara vijaya pAmazo. tame je aNuvrata guNavrata, zikSAvrata grahaNa karyA hoya temanA svarUpanuM prabhAvanuM, ane phaLanuM ciMtana karatA raho. tame pApakarmono parAbhava karazo. mAtra eka be vAra ciMtana karavAthI kAma cAlaze nahIM. punaHpunaH ciMtana, punaHpunaH smaraNa karatA rahevuM paDaze. sadaiva zubha vyavahAronuM pAlana karavuM paDaze, jo "jIvavIrya" hoya to ! A ja jIvasAmarthyathI pApa karmo para vijaya pAmavAno che. pApakarmo upara vijaya pAmavAthI aticAra lAgavAno savAla ja pedA thato nathI. TIkAkAra AcAryadava kahe che : vihitAnuSThAnaM sarvAparAdha vyAdhivirecanauSadhaM mahat / A svIkRta samyakatva-aNuvrata-guNavratazikSAvratonuM punapuna smaraNa ane tadanurUpa zubha vyavahAronuM pAlana eka mahAna auSadhI che ! A auSadhathI aparAdharUpa tamAma vyAdhionuM virecana thaI jAya che. eTale ke tamAma aparAdho naSTa thaI jAya che. pachI koI aticAra lAgaze ja nahIM. grahaNa karelA samyakatva ane vratonuM niraticAra pAlana karavA mATe graMthakAra ane TIkAkAra maharSi keTaluM samucita mArgadarzana ApI rahyA che ! puruSArtha pratye prerita kare che, kAraNa ke pApakarmonA udayathI aticAra lAge che. A vAstavikatA batAvI, paraMtu vAstavikatAno svIkAra karIne hAtha bAMdhIne niSkriya banIne besI rahevAnuM nathI kahyuM. paraMtu e pApakarmo upara vijaya prApta karavAno upadeza Apyo: "tame Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrAvaka jIvana puruSArtha karatA raho, tame pApakarmo upara, aticAro upara vijaya pAmI zakazo. A puruSArthathI tame evI sthiti prApta karazo ke jethI tamAma aticAro, sarva aparAdho naSTa thaI jaze. sAco puruSArtha karavAnuM mArgadarzana : puruSArtha niSThAthI karavo joIe. AtmasAkSIthI karavo paDaze - mAtra dekhAva na hovo joIe. puruSArtha kevA prakArano karavo joIe enuM mArgadarzana ApatAM TIkAkAra AcAryazrI kahe che: 1. e vratonuM pratidina anusmaraNa karo. 2. e vrato pratye bahumAna-ahobhAva jAgrata rAkho. 3. avrato tarapha eTale ke hiMsA, asatya, corI, maithuna vagere prati vRNA tiraskArano bhAva satata rAkho. 4. pApasevananAM ane vratabhaMganAM phaLonuM Alocana-ciMtana karo ane vratapAlananA phaLanuM ciMtana karo. pa. tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti karo. 6. susAdhu puruSonI papAsanA karo. ane 7. uttama guNo pratye samabhAva jALavI rAkho. A sAta vAto che puruSArthanA kSetranI. pramAda karyA vagara, A vAtonI upekSA karyA vagara puruSArtha karavAnI preraNA Ape che graMthakAra ane TIkAkAra AcAryadiva baMne. have huM A sAte vAtone kaMIka spaSTa karIne samajAvuM chuM. Aje bAre vratonuM vivecana pUrNa karavuM che. kAlanA vratadhArI zrAvaka gRhasthonI sAmAnya jIvana carcA batAvavI che. eTalA mATe Aja A sAta mahattvapUrNa vAto ekAgra cittathI sAMbhaLI levI. kAraNa ke A sAta vAto "paMcAzaka" nAmanA graMthamAMthI - je A graMthakArano graMtha che - TIkAkAra AcAryadave laIne batAvI che. khUba ja spaSTa mArgadarzana ApyuM vratonI pratidina smRti rAkhoH prathama vAta to e che ke vrata grahaNa karyA pachI tame tamArA manamAM vratonuM smaraNa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 237 karatA raho. eTale ke tame keTalAM ane kevA prakAranAM vrato grahaNa karyA che te yAda karatA rahevuM. vrato pratye bahumAna jALavI rAkho : pratidina vratonuM anusmaraNa karavAnuM che te bahumAnathI karavAnuM che. keTalAM suMdara che A vrato ! A vratone kAraNe mAro AtmA anaMta anaMta pApothI bacI gayo che. mArA samagra jIvanane kevuM saMyamita karI dIdhuM che? "tIrthaMkara paramAtmAe eka eka vrata keTaluM sarasa batAvyuM che! jyAM sudhI mAre gRhasthAvAsamAM rahevuM paDe, tyAM sudhI mArA jIvanamAM A vrato hovAM ja joIe. huM A vratonuM sArI rIte pAlana karIza." A prakArano bahumAnano bhAva rAkhavAthI vrato pratyenuM AkarSaNa vadhe che ane enAthI puNyAnubaMdhI puNyakarmanuM baMdhana thAya che. pApo pratye dhRNA karo : * samyakatva pratye prIti rAkhavAnI che ane mithyAtva pratye dhRNA-jugupsA karavAnI che. * satyano pakSapAta rAkho ane asatya-jUThanI niMdA karyA karo. asatyano kadIya pakSa na levo. * acauryathI, nyAyanItithI ane ImAnadArIthI sneha-saMbaMdha rAkhavAno che. to bIjI tarapha corI, anIti, beImAnI pratye ghora dhRNA karatA raho. kadI paNa lobhamAM kheMcAIne corIno pakSapAta na karo. * sadAcArathI (svatrI saMtoSa ane parastrI tyAga) prema rAkho ane durAcAranI ghora dhRNA karatA raho. * aparigraha sAthe niraMtara prema rAkhavA mATe parigrahanI tIvra jugupsA karatA raho. parigrahanI kaTu AlocanA karo. * niyaMtrita jIvanapaddhati (guNavratamaya jIvana)thI snehabhAva rAkhavA mATe aniyaMtrita ane svaccheda jIvana paddhatino ghora virodha karatA raho. * vrato tarapha pakSapAta ane pApo pratye dhRNA karavAthI vrato pratye zraddhA vadhatI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka jIvana 238 pariNatinuM Alocana karo. cothI vAta che pariNati eTale ke phaLa, pariNAmano vicAra karavAthI, vratonuM niraticAra pAlana karavAthI kayuM phaLa maLe che ? aticAra sahita jo vratapAlana karIe to kayuM phaLa maLe che. ane vrata bhaMga karavAthI kayuM phaLa maLe che? A sarva vAtonI paliocanA karavI joIe. A prakAranAM ciMtanathI vratapAlanamAM draDhatA Ave che. kAraNa ke vratabhaMganuM pariNAma azubha ja hoya che. aticAra sahita vratapAlana karavAthI paNa phaLa sAruM joIe tevuM prApta thatuM nathI. tIrthaMkara-bhakti karo : pAMcamo puruSArtha che tIrthakaranI bhaktino-tIrthaMkara paramAtmAno prabhAva aciMtya ane abhuta hoya che. tIrthaMkaranuM svarUpa samajAvatAM eka prAcIna maharSie lakhyuM * paramAtmA acinha ciMtAmaNi che. * bhavasAgaramAM jahAja che. * trilokanA nAtha che. * anuttara puNyano bhaMDAra che. * rAga-dveSa ane mohathI mukta che. bIjI eka jagAe kahevAmAM AvyuM che ke paramAtmA tIrthaMkara deva - * bhavasAgaramAM niyamika che. * bhava vanamAM sArthavAha ane * bhava vanamAM jIvonI rakSA karanArA mahAgopa che. tIrthaMkara paramAtmAnuM ciMtana, A vizeSatAo dvArA karavuM joIe. enAthI bdayamAM paramAtmA pratye apUrva Adara utpanna thaze ane bahumAnapUrvaka bhakti thaze. ane e bhakti addabhuta haze. paramAtmAnI pratidina aSTa prakArI pUjA karo. abhiSeka, pUjA, caMdanapUjA, puSpapUjA, dhUpapUjA, dIpakapUjA, akSatapUjA, naivedyapUjA ane phaLapUjA-A aSTa prakArI pUjA che. pachI bhAvapUjA karavAnI che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 239 nidabha ane niSkapaTa hadayathI je manuSya paramAtmAnI bhakti kare che te bhagavad anugrahane pAtra bane che. je manuSya upara bhagavad anugraha avatarita thAya che te vatapAlana karavAmAM samartha - zaktimAna bane che. kumArapALa mahArAjA, pethaDazAha mahAmaMtrI vagere vratadhArI zrAvaka pratidina bhAvapUrvaka paramAtmAnI bhakti karatA hatA. tethI temaNe vratapAlanamAM dRDhatA prApta karI. saMkaTa samaye paNa teo aDaga rahyA. eTalA mATe vratadhArI strI puruSoe pratidina paramAtmabhakti mana, vacana ane kAyA dvArA sthira karavI joIe. susAdhu puruSonI papAsanA karo : jevI rIte pratidina paramAtma-bhakti karavAnI che te rIte ja pratidina saguru janonI sarva prakAre upAsanA karavAnI che. je rIte rAjA kumArapALa AcAryadiva hemacaMdrasUrijInI papAsanA karato hato, je rIte mahAmaMtrI pethaDazAha AcAryadiva dharmaghoSasUrijInI upAsanA karato hato, je rIte rAjA Ama AcAryadiva bappa bhaTTasUrinI paUpAsanA karato hato, te rIte. sadguruno saMyoga maLavo paNa durlabha che, saMyoga maLyo che to mahAna bhAgyodaya samajIne sadagurunI papAsanA karI levI joIe. papAsanA eTale sarva prakAranI upAsanA. bhikSA, vastra, pAtra ane auSadhathI to sevA karavAnI ja hoya che, paNa vizeSamAM temanI jJAnopAsanAmAM, temanA zAsana prabhAvanAnAM kAryomAM sahayogI banavAnuM hoya che. potapotAnI zakti anusAra sahayogI banavAnuM hoya che. AnAthI sadgurunI parama kRpA prApta thAya che, kRpAnuM baLa adbhuta hoya che. e kRpAbaLathI vratapAlanamAM draDhatA Ave che. jo vrata grahaNa na karyo hoya to vrata grahaNa karavAnI IcchA jAge che. gurunuM satata mArgadarzana maLavAthI mokSamArganI ArAdhanAmAM gati Ave che, pragati thAya che, ane hiMmata vRddhi pAme che; eTalA mATe gurupayupAsanA avazya karatA raho. uttara guNothI alaMkRta thAoH "pravacanasAroddhAra" nAme graMthamAM zrAvakanA 21 guNo batAvavAmAM AvyA che. te ja "uttaraguNa" hovA joIe evuM huM samaju chuM. akSudra, rUpavAna, saumya, lokapriya, akrUra, bhIru, azaTha, sa-dakSiNa, lajjAyukta, dayAyukta, madhyastha saumyatRSTiguNarAgI, satkathAkArI, sudIrghadarzI, vizeSajJa, vRddhAnusArI, vinIta, kRtajJa, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrAvaka jIvana parahitArthakArI ane labdhalakSa-A 21 guNo che. evA guNavAna puruSa vratapAlanamAM daDha banaze ja. buddhimAna vyaktie pramAda na karavo joIe: A rIte sAta vAtono puruSArtha batAvyo che. puruSArtha karatA rahevuM joIe. pramAda na karavo. graMthakAra AcAryadava kahe che ke buddhimAna vyaktie pramAda na karavo joIe, ALasa na karavI. tame to buddhimAna cho ne? to pachI A sAta prakAranA puruSArtha karo. A prakAre puruSArtha karanAra buddhimAna, jo vratadhArI nahIM hoya to vratadhArI banI jaze ane vratadhArI haze to kadI vatabhaMga nahIM kare. kadIya vratabhaMga nahIM kare ! puruSArthathI aticAro para vijaya prApta karavAno che - aticArarahita vratapAlana karavAnuM che. Aja bAra vratonuM vivecana pUrNa thayuM. vivecanA zAstrasApekSa rahIne karI che, chatAM paNa pramAdathI yA ajJAnathI, jinAjJAthI viparIta bolyo houM to-bolAI gayuM hoya to micchAmi dukkaDe ! Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjananAM "mAIlasTona' kacaMda mahetA nirmita kAzana TrasTa * dharma saraNe pavajajAbhi (bhAgaH 1-2-3-4) * prazamarati (saMpUrNa) * jaina rAmAyaNa (bhAga 1-2-3) * parva pravacanamALA * mAraga sAcA kauna batAve * prIta kiye duHkha hoya * pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM * nIla gagananA paMkherU * vijJAna seTa (3 pustako) che tArA duHkhane khaMkherI nAMkha * sarvajJa jevA sUrideva * vicArapaM khI * jainadharma * dostI * zraddhAnI saraMgama * vArtAdIpa 0 aMjanA che na miyate rIsAyelo rAjakumAra * jina darzana * phulapAMdaDI * mAMgalika * suvAsa seTa (3 pustako) prArthanA * vrata dhare bhava tare * zrAvaka jIvana (1-2-3-4) jJAnasAra * samarAditya mahAkathA (bhAga 1-2-3) * zodha pratizodha * JAIN RAMAYAN (1-2-3) * THE WAY OF LIFE (1-2-3-4) * GUIDELINESS OF JAINISM * A CODE OF CONDUCT . TREASURE OF MIND * SCIENCE SET (3 BOOKS) (ATMA-KARMA-DHARMA) * JIN DARSHAN * BURY YOUR WORRY . 13 MINI BOOKLETS * arihaMta (hindI mAsikapatra) For Private & Personal Use Onl www.jainelibrary.de * anya hindI sAhitya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BU HENDU