Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 19pa4 | chuTaka neklaH traNa AnA - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTa prabuddha jIvanA taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pra. jaina varSa 14: aMka pra. jIvana vava 1:17 baI: 1 jAnyuArI 1954 gurUvAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 paradeza mATe H zAnkiMga 8 : sabhya daSTi ane mithyA dRSTi (gayA varSanI payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM De. IndracaMdra jane ApelA vyAkhyAnanI nedha.) ' AtmAnuM astitva ane meM kSane parama purUSArtha mAnanArA prAraMbhamAM brahmajijJAsAnA adhikArInA viSayamAM vistRta carcA che. " sarve dharmoe AdhyAtmika vikAsa mATe eka mArga batAvyo che. temAM sAdhana catuSTayukatane ja brahmajijJAsAne adhikArI kahyo che. ane te mArga upara cAlanArA adhikArInI yegyatAnuM paNa nityAnitya-vastu-viveka, aihika tathA pAralaukika bhegathI virakita, nirUpaNa karyuM che. bhAratanAM prAcIna sAhityamAM adhikArInI samAdi sAdhanasaMpannatA ane mekSanI prabala abhilASA,-A yegyatAne mahatvanuM sthAna apAyuM che. koIpaNa graMthane prAraMbha cAra sAdhanacatuSTaya che. je vyakitane AtmA anAtmAnuM bhedajJAna ' karatAM, te graMtha lakhavAnuM prayojana zuM che, ane tenA vAMcanane nathI, jenuM mana aihika athavA pAralaukika bhegamAM phasAeluM che, . . adhikArI koNa che tene prathama nirNaya karavAmAM Ave che. je zAnta, dAnta, sahanazIla ane ekAgracitta nathI, jeNe mekSane ja upaniSadamAM traSioe brahmavidyA prApta karavAnA adhikArI thavA eka mAtra lakSya tarIke svIkAryuM nathI te A mArgane adhikArI mATe ziSyanI je parIkSAo lIdhI che te rocaka ane sAthe nathI. zaMkarAcArye abhyAsa, ummara, jAti ke zarIrasaMpatti, pI sAthe zikSANaMda paNa che. satyakAma jAbAlane teNe kApavAdanI AmAMthI kedane cagyatAnA kAraNuM nathI mAnyA. zA.jJa che ke, ciMtA na karatAM mAtra sa hRdaye pitAnI sAcesAcI hakIkata ajJAna, paraMtu je vyakitamAM amuka prakArane viveka ane cittazuddhi : teNe kahI dIdhI te uparathI ja brahmavAnA adhikArI mAnavAmAM vikasita thayAM hoya tevA koIne paNa teNe adhikArI mAnyA che. AvyA. kaThopaniSadamAM naciketAne agnividhAne upadezA te anA- AnA sivAya bIjI aneka gatAe hevA chatAM paNa tene yAsa prApta thaI jAya che, paNa jyAre te adhyAtmavidhA jANa- anadhikArI gaNe che. vAnI IcchA darzAve che tyAre iMdra jagatanAM sarva pralobhane tenI pAse rajU kare che ane kahe che ke A sarvemAMthI je cAhe te tuM dai dhadarza mAM A adhikArane senApatti kahevAmAM Ave che.. pasaMda karI che, ane sukhethI rahe, paNa AtmavidyAnI jhaMjhaTamAM ane mATe cAra Arya satyenuM jJAna ane budhdhadharma tathA saMdha i . na paDa. paraMtu naciketA pitAnA nizcayamAM draDha che ane kahe che vikAsa nA , . ke nArtha vade na itA 5 se." eka vakhate devatA manuSya : " ane rAkSasa, badhA sAthe maLIne jJAna prApta karavA prajApati garvamAM cittavRttinA be prakAra batAvyA che. satta, pAse gayA. prajApatie joyuM ke jJAna prApta karavAnI lAyakAta prabhAra ane kaivalya prAzmAra. jyAre koI paNa vyakita citta nI ' AmAMthI kaImAM nathI. eTale belyA " jAo! hajAra varSa sudhI kSipta, maDha, ane akSipta rUpa traNa bhUmikAne pAra karIne cothI brahmacaryanuM pAlana kare." hajAra varSanAM brahmacaryavAsa pachI ekAgra bhUmikAe pahoce che tyAre te yuganI adhikArI gaNAya che. ' ' .pharIne jyAre badhA prajApati pAse upasthita thayA tyAre paNa Ane mATe yama niyama Asana Adi yuganA ATha aMge. temane bahmavidhAne upadeza na ApeupadezanA rUpamAM mAtra batAvavAmAM AvyA che. ' eka ja akSara be lyA "da.paraMtu cittazudhdhinA kAraNe sau kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke pratyeka vidhA che. upadeza rUpe tene artha samajI gayA ane potapotAnA doSa anuSThAnane mATe vyakitamAM vizeSa prakAranI yogyatA hovI Avazyaka , zeAdhI lIdhA. devatAe vilAsI hatA. teo samajyA ke amane che. A yogyatA prApta karyA vinA jo koI temAM pravRtta thAya te Idriyadamanane upadeza Apyo che. manuSya lebhI hatA teo samajyA saphaLatA nathI maLatI, tene prayatna vyartha jAya che ane cittamAM ke amane dayA rAkhavAne upadeza ApyA che. rAkSasa dura hatA. teo glAni ane nirAzA AvI jAya che. AvI asaphaLatA aMtamAM samajyA ke amane dayA rAkhavAno upadeza Apyo che. kahevAya che ke Aje paNa vAdaLAo gaje che tyAre je "6, 6, 6" e azraddhAnuM nimitta thaI jAya che. * avAja thAya che te prajApatinA zabdo ghumyA kare che tethI. prajA jaina darzanamAM AvA adhikArIne "sampan daSTi" kahyo che.. | patinA A upadeza vibhinna prakAranI manovRtivALA manuSya mATe A draSTi prApta karavA mATe AmAmAM keTalI jAgRti, keTalI che te Aje paNa eTale ja mahatvane che, cittazuddhi hoya te ja cittazadidha ane keTalI saraLatA devI joie tenI vistRta carcA karI te jIvanamAM utarI zake. tene mATe tapasyA avazyaka che. paryuSaNa jaina Agamika sAhitya ane vizeSatayA kamagraMtha AdimAM karelI che. - parva ' A vicAradhArAnuM jIvana pratIka che. brahmasUtra-zAMkarabhASyanA temAM karavAmAM AvelA sukSma vivecana upara na jatAM mAtra sthala:
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 prabudhdha jIvana tA. 1-1-54 - rUpa upara dhyAna ApavAmAM Ave to ye mahatvapUrNa sUtra maLI . jAya tema che. " , jIva anAdi kALathI saMsAracakramAM bhramaNa karI rahyo che. pAchalAM karmo bhogave che ane navAM bAMdhe che. Ama bhramaNa karatAM karatAM ghaNI vakhata e avasara AvI jAya che ke jyAre pUrvasaMcita karmo mATe bhAge bhagavAI gayAM hoya ane navAM karmo pramANamAM bahu eAcho bodhyA hoya. A samaya AtmA eka makAranuM u anubhave che. cittamAM zubha adhyavasAye AvyA kare che. A prakAranA zubha adhyavasAye yathArtha cittazudhdhinuM sUcana kare che, paNa te sthAyI nathI hotA. cittavRti pharIne bahirmukhI thaI . thaI jAya che ane jIva sAMsArika viSayamAM phasI paDe che. A prakAranA asthira adhyavasAyane zAstrIya paribhASAmAM "yathApravRttikaraNa . paraMtu koI koI evA paNa jIva nIkaLe che, je A Akasmika citazudhdhiAM AgaLa vadhe che, ane apUrvakaraNa tathA anivRtikaraNa karI graMthibheda kare che. A graMthibheda thayA pachI ja jIva samyagadraSTi kahevAya che. te aparittasaMsArImAMthI paritasaMsArI banI jAya che. arthAtu tenuM saMsAbhramaNa amuka maryAdAnI aMdara AvI jAya che. granthibhedane artha che saMsArabhramaNanI gAMTha khelI nAMkhavI. A gAMThanA niyAmaka tata be che. darzanamehanIya ane cAritramehanIya. darzanamohanIyanA kAraNe jItranI daSTi viparIta rahe che. tene AtmA ane zarIrane viveka nathI hotuM. kartavyAkartavyanuM bhAna nathI rahetuM. A darzanamehanIya dUra thatAM ja jIva saraLa dRSTiyukata thAya che. tene aMtarathI nizcaya thaI jAya che ke ramAtmA zarIrathI bhinna che, ane mekSa prApti karavI e parama purUSA che. AvA prakAranI zudhdha dRSTinI sAthe cAritrazudhdhi amuka mAtramAM Avazyaka che. jaina darzanAnusAra cAritramAM patananuM kAraNa eka mAtra kaSAya che. vyakitamAM krodha, mAna, mAyA, ane lobhanI mAtrA jeTalI adhika, teTaluM tenuM patana vadhAre. jema jema A kaSAye ghaTatA jAya tema tema jIva AgaLa vadhatA jAya, jaina zAstrAnusAra AdhyAtmika utthAnakramane paricaya ApanArA cauda guNasthAnaka mukhyatayA kaSAyanI taratamatA upara nirbhara che. karmasidhdhAntamAM kavAnI taratamatA cAra zreNImAM vibhakata che. anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana,-taratamatAnA AdhAra para ApaNe tene tIvratama, tIvratara, tIvra ane manda kahI zakIe. tIvratama kaSAyane udaya hoya te chava sampaSTi na kahI zakAya. tIvratarane udaya hoya te zrAvaka na kahI zakAya, tIvranA udaya para sAdhu na hoI zake ane mandane udaya hoya te kaivalya prApti ne thAya. A pramANe cAritranI cAra zreNI che ane te prApta karavA ukata cAra kaSA upara utaro-tara vijaya prApta karavA Avazyaka che. asthibheda karavA mATe prathama kaSAya anatAnubandhI para vijaya prApta karavA joIe. AnI meTI parakha e che ke vyaktine kApAyika bhAva je eka varSathI adhika samaya sudhI cAlu rahe te tene anaMtAnubaMdhI kaSAya che ema jANavuM. samyagadRSTi jIva laDAI jhagaDAne eka varSathI adhika kheMce ja nahi. jaina paramparAmAM paryuSaNuparvanA aMtima divase je saMvatsari pratikramaNa karavAmAM Ave che tenuM A kAraNathI je atyanta mahatva che. te divase dareka jaina pAsethI evI apekSA rAkhavAmAM Ave che ke te potAnuM mane mArinya InAkhIne pazcAtApa ane prAyazcita dvArA zudhdha thAya, ane pharIne kaSAyane uTheka ochAmAM ocho thAya evI bhAvanAthI navA varSamAM praveza kare kahevAnI jarUra nathI ke paryuSaNa parvanA A mahatvane draSTi samakSa rAkhIne cAlavAmAM Ave te prativarSa jIvanamAM vikAsa spaSTa dekhAI Ave. jema kakSAkrama pramANe parizramapUrvaka abhyAsa karanAra vidyArthIne pitAnI yegyatAmAM thayelA vikAsa spaSTa dekhAI Ave che, te pramANe AdhyAtmika vidyAthI 5Nu antamAM jhaLakI uThe che. zAstromAM samyagadaSTinA pAMca guNa batAvyA che - 1 zama-tenI citavRti zAMta hoya che. te saheje krodha, mAna, ' Adi AvegothI abhibhUta nathI thatuM. - 2 saMga-te kartamAkartavyanA vivekane bhUlato nathI - 3 nirveda-te sAMsArika viSayethI virakata rahe che. 4 anukaMpA-tenuM hRdaya jagatanA sarve jI tarapha karUNApUrNa , hoya che. : 5 Astika-tenuM hRdaya zradhdhAthI bhareluM rahe che. adhyAtmika utthAna prati tene daDha vizvAsa hoya che. ahiM sudhI ApaNe zAstrIya daSTie samyagdaSTinuM vivecana karyuM. temAMthI keTalIka vAta spaSTa rIte tarI Ave che. - 1 AdhyAtmika utthAnanA adhikArItA viSayamAM sarvadarzane ekamata che. 2 mAtra mokSa prApti mATe nahi, paraMtu vartamAna jIvana paNa sukhapUrvaka jIvavA mATe samyagadaSTipaNuM Avazyaka che. kapAya eka prakArane mAnasika roga che. tenAthI gherAele game teTale sAdhanasaMpanna hovA chatAM sukha pAmI zaktA nathI.. AdhyAtmika utthAnanI A draSTine sanmukha rAkhI bhagavAna mahAvIre kaThora tapasyA karI ane tenA phalasvarUpa ahiMsAne upadeza temaNe ApyuM. je vyakita kathAne jItI nathI zakatI te kadApi ahiMsaka rahI zakatI nathI tame koIne mAre ke na mAre, nukasAna pahoMcADe ke na pahoMcADe, paNa jo tamArA hRdayamAM tenA pratye roSa che, athavA balapUrvaka, ThagIne ke kapaTathI athavA koInI saraLatA ke saMyegene lAbha uThAvI ke pralebhana ApI koInI vastu apaharaNa karavA Iccho cho te te hiMsA ja che. ane hiMsAne mArge janAra vyakita samyadraSTi hoI zake nahi. vyakita ke samAjanA lAbhanI draSTie AdhyAtmika vikAsane A mArga keTale upayogI che. te kahevAnI jarUra che kharI? jagatamAM A mArga upara cAlanArAonI saMkhyA jema vadhAre, tema sukha saMpatti ane AnaMdanI vRdhdhi vadhAre thavAnI. AmAM koIne bemata hoI indracaMdra apUrNa satyaM ziva suMdaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe chellA trIza varSa daramiyAna aneka viSaya upara lakhelA lekhamAMthI pasaMda karIne Azare 275 pAnAne eka lekhasaMgraha zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI cheDA samayamAM pragaTa thanAra che. te lekhasaMgrahanuM nAma "satyaM ziva suMdaram' rAkhavAmAM AvyuM che ane tenI kIMmata rUA. 3 nakakI karavAmAM AvI che. Ama chatAM paNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyane ane buddha jIvananA grAhakane A pustaka pisTeja sivAya 3, 2mAM ApavAnuM TharAvavAmAM AvyuM che. posTathI maMgAvanArane 6 AnA vadhAre paDaze. je koI sabhya athavA grAhaka saMghanA kAryAlayamAM AgAmI me mAsanI pahelI tArIkha pahelAM nakala dITha rU. 2) bharIne pitAnAM nAma naMdhAvI jaze tene A lAbha maLI zakaze. te saMdhanA sabhyane temaja prabudhdha jIvananA grAhakone A pustakanA AgaLathI grAhaka thavA vinaMti che. 45/47 dhanajI sTrITa, maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka sagha. muMbaI 3.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-14 jAtake ke cA kahelI ] [ gAmaDAmAM tamArA ne mArA bApe rAyajaga mAMDayA hatAM. rAyajagaeNTale moTA cakaravaratI rAjAyeM karelo jaga, eTale jagana,--yajJa. rAja eTale rAmarAja chApanu* svarAja, ApaNA bApu cakaravaratI karatAMya moTA hatA. bApu tulasIdAsajInA bhagata, sAMje bhajanaTANe rAja deAhAceApAi gavAya. rAmAyaNanuM ja danarAta raTaNa ne rAmarAjanI ja jhaMkhanA. dhare ANutAM jak thyA. rAja AvyuM. paNa bhrammarAkSasa ADe paDayo, ne bApu gAmatarU' te karI gayA. ' rAmajIne ghera. revA gyA. jagana adhUrA rayA. rAja gAmaDe--kULiye ne jhUpaDe-dhAlake na poMcyuM. bApunAM lAkhalAkha lagATiyAM cheA vAcharU udhADAM rayAM. rAmajInA gharamAM khApune cena na maLe. "mAre pAchu jAvuM che." dIkarA ! te bau dAkhaDA karyAM che. have ya japyuM " "mane japa vaLe jIma nathI. mArAM cherUne ghare Avyu` cha rAja tArU nathI. mAre AvuM na'tuM zvetuM. mane jAvA de. mArAM caNutara adhUrAM rayAM che." dIkarA ! hAlaghaDI te| AMya mArIkane tane devA sAru mATIpANI, iMTaroDAM, retIcUne kazuya nathI. hathiyAraejAra. adhu bhrammA laI gyA che, dhaDavA," " are mArA zamarAjA ! tu' taraNAnA merU karanAro, DhephU upADIne mAMthI tAjamahela ubhA karavAvALA. tAre vaLI bhrammAnI ne nAM hathiyArajAranI zI eziyALa ? tuM krikara ma kara mane AMthathI cheDa ekavAra. dharatI upara DhephAMtaraNAMnAM zA TATA paDayA che ? te pANI pazu nAnI meTI nadIyunAM mArA rAjezarIyu ce have Thera Thera dhavA mAMDayAM che. mAre jotuM saya bheLuMdarIne kAlavI laiza. sAMbhaLa, AlyAM tArAM che. vAcharU bacArAM bhAMbharaDA I rayAM che! dharatInAM DhephAM bhAMganArAM mArAM dukhiyAM laMgoTiyAMnAM dukha hajI TatyAM nathI. emanI vacamAM jaine paDavA mArA jIva talakhe che. bhaleA thaIne jAvA de mane, ''pazu--'' "paNa ne aNu. cauda lokanA dhaNI! te te dInakhiyA~ saMtabhagata sAyane jugAganA kola i mezvA che ke bhIDaveLAye dhADayA AvIza. juganAM covIsa hajAra varama bhrAmaNuM karyAM. khiyAMne te akeka paLa eTale jIMga, tuM kayAM nathI jANatA? mArA rAmadhaNI! AlyA zubhagatane te te trIje di' uThADIne melyA'tA pAchA pamI upara, enAM vAcharUnAM rakhavALAM karavA. te mane ja zA sArU Ama jhAlI rAkhyA che. bApalA ? choDa, mane cheTuM paDe che." paNa ApaNA bApu rAmajIne auM vA'lA. enA samAgamanA rAmajIne kADa, bau kare paNa cheDe naI: hujjatamAM ne hu'tamAM Inane pAmuM AvI te tatraNa varasanAM vANAM vAyAM. tAre cheDayA ekavArakA rAmajIye. prabudhdha jIvata X X melI dATa, te AvyA pAchA pamIupara traNa danane ThekANe tatraNa varasa vItyA keDe AvyA. eTale mAthe bhAre| eka vALa ne mADhe pULAeka dADhImUcha ugI gyAM che. *-* hAlyA nA sAthIsaMgAtIne gotavA. paNa AlyA, kara kyAMya bhaLAya naI ? 155 raste pUcheH "bhaI, ANI kAra re'tA'tA ne elkAva khAtAvALA ?" kAke kIdhuM : "bApajI, ze'ramAM jAva ze'ramAM zarU mAM ja AjakAla badhI ronaka che. vATanI rajane Abha ThIMgaNuAM thyAM che. jane jIve che. IMdaranagarInA tAla, dharere te dukAnuM mAM lAMbI dhoLI naLIyunA dIvA jhagArA mAre. raste nakarI meTarUnI samaNAsamaNu. ... sabhAyumAM te meLAmedanIyumAM gA gAMdhIbApunA nAmanA gAkare. paNa meDhu jenu jovA kare i pheravI le. "A te mALuM kAtyaka. rAmajIne dhare te narA kheAkAsA sabhA'tA 'tA. ane avA AmanAM meDhAM kAM kaLAya naI ?" vaLI keke kayuM: "bApA! tamArAM casamAM khevai gyAM . lAge che." sAcI vAta. . mUvAveLAye bhIDabheLADa cyAM'tAM tImAM guma gyAM'tAM. bhalA bhUpa rAjezarIyuMteya i jaDayAM nai. X * X jaDayAM eka penAranA khAvA lagATiyAne. bhe. nadIkAMThe ubhA rAma bhaje che. rAmanA po'ra che. mAMsajhaNAne hajI vAra che. aMdhAre ubhAubhA abha'ga upaniSad kurAna gItA' gAya che. kudatA jAya che, nAcate jAya che ne eva hAthe kuvAnA reMTanuM pAMkha jhAlI jora karIkarIne pheravatA jAya che. pAMcasAta bherU bheLA tANe che. bhajananI dhUna macI che nA yaha terA, nA yaha merA, IzvarakA yaha rAja hai Rzvara kA jaMla izvara kA thala, izvara kA hI anAja hai phAgaTa Ave, cAra kahAve, gItA kI yaha vAja hai. "oLakhyo, ALakhyuM. mArA bApate eLakhyA, mArA khApakSAne oLakhyA. bherU bhagatane eLakhyuM. mAre A ja zvetu' ''tuM. mArA bApa ! " mAre Aera AvavuM" tu." ke'tAM ke'tAM bhene bathamAM lIdhA. haiye hetanA juvALa caDayA. athamAM te athamAM AgaLI gyA. bApu bherUbhagatamAM samAi gyA. ' X bhagatanA hAthamAM reTanuM pAMkhaDuM thaMbhI gyu, "alyA, kuNe mane jhADhyo ? A rAma po'ranA aMdhArAmAM kuNu AMya AvyuM ?" badhA : "bhAI saMcaLa te thyA. ko'ka AvyuM kharuM. paNu aleApa thai gyu. aMdhArAmAM ogaLI gyu.. kaLANuM naIM " bhagata : "kaLANu, kaLANu mane, A mArA mAMyale AtamarAma amathA kALajI uThayA che? I.teA mArA rAmajI. mArA Apale AvIne mArAmAM UtarI gyo. mArU rAmarAma cADI khAi rayuM che. pArakhI gyuM ane. " alyA bherUbaMdha ! hAlIja nIkaLavAnuM che have. ya pAnArane kAMThe khetI re'vuM nathI. mA dharatI sahune sAda karI rahI che. tInAM vAcharU TaLavA rayAM che. ine pAvAMTevAM che, saMdhAMyane hAlA jhaTa sAdA thAva badhA. dharatInA dhaNI thane kheDelA khadhAvane dhUpcAvavA che. cArakhaMDa dharatImAM have Tela nAkhavI che. same bhAma gopAla kI, " izujanma sAMja 14 24-12-13, svAmI AnaMda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 prabudhdha jIvana pazuni yatAnivAraNavidhAna viSe eka dRSTi bhAratanI rAjyasabhAmAM zrImatI rUkimaNIdevI enDele prANIo pratyenI krUratA aTakAvavAnA zubhAzayathI eka bila rajU yu" che, ane tene viSe zrI paramAnadabhAIe tA. 1lI ogasTanA prabudhdha jIvanamAM eka noMdha lakhI che. A bilamAM pazuo pratye amuka prakAranI krUratA AcaravAnA niSedha karavAmAM AvyA che ane evI krUratA AcaranArane sajA karavAnI paNa emAM jogavAI karavAmAM AvI che. AvuM bila jainAnA anaCdaMDa viramaNavratane anurUpa che. ane sAdhAraNa rIte jaine ahiMsAnA viSaya upara sUkSmatAthI vicAravA TevAyA che eTale A bilanAM prayAjakane jaina samAje dhanyavAda ApyA che ane A bilanI tarapheNumAM lokamata dRDha karavAne paNa temaNe prayatna karyo che. A khinna jAhera rIte thatI pazu pratyenI krUratA aTakAvI zakaze eTalI enI upayeAgitA jarUra che; paNa ethI vizeSa kazu paNa A jAtane kAyadA sidhdha karI zake nahi ane sAmAnya rIte AvuM bila rajU karanAra evI kASTha vizeSa apekSA rAkhe paNa nahiM. paNa A jillanI pAchaLa eka viziSTa vicArasaraNI rahelI che. uparyuM kata noMdhamAM zrI paramAnaMdabhAi lakhe che : "ApaNe e samajI levAnI jarUra che ke jyAM sudhI ApaNA dilamAM rahelI dayAnI, anuka'pAnI lAgaNI sajIva sRSTinA kSitijane nahi spo tyAM sudhI sAcI mAnavatA ApaNAmAM kadI paNa pragaTI nahi zake." A matavya zrI paramAnaMdabhAInuM aMgata matavya nahi paNa zrI rUkimaNIdevInuM maMtavya che ane bila pAchaLanI vArabhUmikA spaSTa karavA pAna dabhAie e lakhyuM ema huM mAnuM chuM. ghaNA thIesAkrisTa baMdhuo A maMtavya dharAve che ema marA eka abhyAsI thIosokisTa mitre mane kahyuM che. eTale upara jaNAveluM maMtavya A bila pAchaLanI saidhdhAntika bhUmikA che ema mAnavAmAM harakata nathI. prastuta maMtavya viSe mArA manamAM gheADIka zaMkA che. prathama tA mane lAge che ke premanA nai dayAnA svAbhAvika krama nAnA vartuLamAMthI moTA vartuLa tarapha javAnA che. tamAma saMpradAyee paNa A satyane lakSamAM rAkhIne ja peAtAnA niyamA dhAyA che. jainAe pazu pahelAM sthala hiMsAnA tyAga ane pachInI uccatara bhUmikAe vadhu sUkSma hiMsAnA tyAga proAdhyA che. bALakane mAtA pratye je lAgaNI haze te anya pratye nahi hAya. dhIme dhIme e ja lAgaNIne kramika vikAsa thai te kuTuMbaprema, dezaprema, vizvaprema ane aMte jIvamAtra pratyenA premamAM pariName che. A kramane ulaTA kalpavA e pratItijanaka nathI lAgatuM. A dRSTie mAnavI prathama tamAma mAnavIe pratye prema dharAvatA thAya te pachI prANIsRSTi pratye prema vikase e svAbhAvika krama gaNAya. mAnavI pratye krUratA AcaratA manuSya pazu pratye dayAnI vAta kare te kAM teA traMba hAya ane nahi tA mRDhatA hAya. vaLI uparanA ma MtavyanI eka khIjI kaseTI karIe. jaita samAjanA vyavahAramAM jIvamAtranI hiMsAne tyAga vadhuAi gayA che. eTale emanI dRSTie A bilamAM kAMi navu' nathI. have lagabhaga aDhI hajAra varSathI je samAjanA vyavahAramAM jIvadayAne prAdhAnya ApavAmAM Avyu che te jaina samAja mAnavayAmAM anya sapradAyA karatAM AgaLa vadhyuM che ema kahI zakAze? anya manuSyonI apekSAe jainA mAnavInuM ochu zANu kare che? jemAM aneka mAnavIonA khissAmAMthI nIkaLIne paisA eka mAnavInAM khissAmAM tA. 1-1-54 jAya che eve saTTo jaine khIjA karatAM ochA kare che? jenAthI karADA lokAne khAvApIvAnAM paNa sAMsAMpaDe evI sadharAkheArI ane evAM ja kALAMbajAre jainAe AchAM karyAM che? je yudhdhamAM karaDA mAnavIone saMhAra thAya che evA yudhdha vakhate, e yudhdha khelatI sarakArAne mAla pUrA pADavAmAM jainAe AnAkAnI karI che ? huM dhArUM chuM ke AmAMthI eke pratanA jAma 'hA'mAM ApI zakAya tema nathI. jaina vepArI ke udyogapati paNa khIjA saMpradAyanA vepArI jevA ja che. yuddhane kAraNe vadhelA bhAvA nIce na paDe e kAraNe yuddha cAlyA kare evu' hRdayathI icchanAra ne kAriyAnA yudhdha jevu ekAda yuddha zarU thAya teA khuza thanAra jaina vepArIe paNa haro ja, A e thayA ke jIvadayAno sauthI vizeSa Agraha rAkhanAra sa MpradAyanA anuyAyIo 2500 varSanI jIvadayA pachI pazu anya soMpradAyanA anuyAyIo karatAM vadhu mAnavatA pradazi ta karI zakayA nathI. A anubhavanI sAme "prANIe pratye prema vadhe tA mAnavatA vadhe" evuM matathya gaLe utaravu muzkela che. kharI rIte te mAnavatAnA vikAsa tarapha vizeSa lakSa ApavAnI jarUra che, ane e mAnavatA ja vikasIne jIvadayAmAM pariNamaze. upara kahyuM tema A bilanI amuka upayeAgitA jarUra che, paNa te sAthe evu eka bhayasthAna paNa che. dayA upara vizeSa bhAra mukavAthI ghaNI vAra bhAra mukanAranA zubhAzaya na samajIne manuSyA jIvadayAne nAme mAnavA pratye nirdayatA AcaratA thaI jAya che. A bhadha sAva kalpita nathI, jaina samAjanA ja vyavahAramAMthI AvI vivekazUnyatAnuM dRSTAMtA pazu maLe tema che. jainAnA dUSA ghaNI vAra vanarAje zilaguNusUrinA vyAkhyAna vakhate bagAsuM khAtA eka vRdhdhanA mukhamAM deDakuM mUkI dIdhuM ane pachI deDakAne bacAvavA vRghdhanuM peTa cIravA sudhI vAta pahoMcI evu dRSTAMta Ape che. huM mAnuM chuM ke A vAta vAhiyAta che, azaka che ane kAika jainadveSIe upajAvI kADhelI che, paNa jaitAnI jIvadhyA keTalI vivekazUnya pazu banI zake che enI e ghotaka che. jIvadayA paranA vizeSa bhArathI mAnava karatAM anya jIva vadhAre mahatvanA evA viparita khyAla paNa ghaNIvAra ubhA thAya che, A bhayasthAna mATuM che. A te bhUtakALanI ane kalpita vAta thai. paNa jaiAnAM vartamAna jIvanamAMthI paNa AvI vivekazUnyatAnAM aneka dRSTAMte upalabdha cAya che. pAlItANA yAtrA karavA janAra dhA sajjanene gADIvALAne ghoDAne cAbuka nahiM mAravAnu kahetA meM sAMbhaLyA che. dheDA pratyenI A dhyA vAjrakhI ane prazasya che. paNa e ja sajjanane khUba bhAva kasIkasIne DALI harAvIne mAnavIne khabhe UMcakAine DuMgara upara caDhI yAtrA karatAM jarAye sAca nathI thatu e paNa me joyu che, A banAva kAMI apavAdarUpa nathI. e sau jainA jANe che. pAlItANAmAM A rAjinde banAva che. jIvayA upara khUba bhAra mUkanAra jaina samAjane AmAM mAnavayAne prazna samAyelA che ema kadI lAgyuM nathI. jIvadayAnA bahAnA nIce mAsa mAnavavA bhUlI jAya che e huM kahevA icchuM chuM. eka jaina lattAmAMthI gheADAgADI pasAra thatI hatI. dheADAnA paga sAthe eka vAchaDI bhaTakAI gaI. tarata ja AjubAjuthI sAta ATha jaina badhu doDI AvyA. gADIvALAne pakaDayA. vADI pratye AcarelI krUratAM badala eka zipayA dharmAMdAmAM nakhAvyA. daramiyAna vADI te kayAMye cArlI gai hatI. paNa gADIvALAnA kuTuMbane te divase purU' khAvAnuM maLyu haze ke nahi tenI zaMkA che. (rUpiyAnI kammata uMcI hatI tyAranI A vAta che.) 14 Hist
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-54 prabuddha jIvana - 157 E -- AvA ane ane sama jagata prANAyA paranA vadhu paDatA bhAranuM A pariNAma che. ane A paNu sadabhAgya mAnavInA dilamAM anukaMpAvRttine udaya eka vAta paNa sAva kapita nathI. kaIka zaheranA gADIvALAo enI bIjI dizAnA draSTikoNathI paNa zarU thAya che A dRSTikoNa AtmavatuM. sAkSI pUraze. sarvabhUteSu-sarvabhUta mAtra viSe AtmabhAve vartavuM.-A | keTalAMka gAmamAM mahAjane paryuSaNanA tahevAramAM sukhaDiyAnI bhAvanAmAMthI pedA thAya che. mane mAro jIva jeTale vahAlo che || bhaThThIo baMdha rakhAvatA, kAraNa ke bhaThThImAM agnikAyanA jIvanI teTale ja anya koI sajIva prANIne pitAne java vahAle che mane hiMsA thAya. paNa e ja zeThiyAone vepAra ke saTTo cAlu rAkhavAmAM na game te anyane paNa na ja game. mArA svArtha khAtara anya pApa na lAge, kAraNa ke emAM hiMsA nahi. pilA sukhaDiyAnA koI jIvane mAravAne te zuM dubhavavAne paNa mane adhikAra nathI. bALabaccAMnuM zuM thAya te jovAnI kAMI mahAjananI karaja nahi. badhAjhavAne jIvavAne sarakhe adhikAra che. badhA ja sarakhA che. mANasane bhale kaI na apAya, paNa kutarAne te roTale Ama Amau5myabhAva jayAre dilamAM pragaTe che tyAre pachI pitAnI ' ' nAkhavo ja joIe ane te mATe evI dalIla ravAmAM Ave ke anukaMpAvRttinA kSetrane dhIme dhIme vistRta karavAne koI prazna ja ! mANasa te be cAlI zake che, mAgI khAze; kUtarAne rahetuM nathI, sahajapaNe samagra sajIva sRSTine tenI anukaMpA sparza kaI vAyA che? che, ane sakriya bane che. AvAM te aneka dRSTAMta ApI zakAya. paNa badhAne artha Ama na daSTikoNa prApta thayA bAda mAnavI manamAM eka e ja che ke jIvadayA para vadhu paDatA bhAra mukavAthI mANasa jIva navI didhA ubhI thAya che. eka bAjue eka paNa jIvanI te dayAne nAme mAnavadayA ochI karatA thayA che; eTaluM ja nahi. kayAreka virAdhanA-hiMsA-karavA icchatA nathI. bIjI bAjue aneka nI mAnavI pratye nirdaya paNa bane che. virAdhanA sivAya jIvana-TakAva rAjya nathI lAgatuM. eka bAjue A anubhava prastuta bhayanuM eka bhayasthAna sucave che. e uMDA dilanI ahiMsAparAyaNa bhAvanA ane bIjI bAjue hiMsAbilanuM paNa evuM pariNAma Ave evo saMbhava kADhI nAMkhavA jevuM nathI, nirbhara narI vAstavikatA-A didhAmAMthI sAcA ahiMsAdharmanI 1 e bilane AdhAre ja keTalAka manuSyane ApaNe vadhAre herAna vicAraNuM zarU thAya che echAmAM ochI hiMsA vaDe pitAne ane karIe ane temanI pratye nirdaya banIe ema banavuM paNa sAva pitAnA samAjane kema jIvananirvAha karo-A prakArane hiMsAazakaya nathI. ahiMsA viveka pedA thAya che. mAnavI jagata ane mAnavatara jIva - mane lAge che ke ApaNuM valaNa niSedhAtmaka hevAne badale jagata-- parasparane saMbaMdha ane parasparAvalaMbana, mAnavIjagatanA vidhAnAtmaka hovuM joIe. kAyade ke pracAra baMnenI rIta vidhAnA jIvanadharaNa mATe mAnavetara jIvajagatanI keTalI hiMsA anivArya tmaka hoya te vadhu asarakAraka bane. kUratA na Acare, prANIone che ane keTalI hiMsA nivAyaeN, mAnavetara jIva jagata pratyene paNa ApaNo | mAre nahi ema kahevAne badale vadhu pazupAlana thAya, kUtarAM bilADAM "dhana-AvA aneka prakane ApaNI sAme ubhA thAya che ane tene ke anya prANIone paNa pALavAmAM Ave. temanAM vyavasthita uchera sAce ukela zodha ane samagra AcAra nirmANa kara-e ApaNane kartavyarUpe prApta thAya che. pariNAme jagatavyApI anukaMpA ane mATe sarakAra salAha tathA sahAya purI paDe, e jAtane pracAra - ane e jAtane kAyade vadhu kAragata nivaDe ema mane lAge che. temAMthI pariNamatI ahiMsA eTale ke bane teTalI vyApaka hiMsAnivRtti. TUMkamAM nirdayatAnivAraNane badale pazupAlana ane e rIte pazuprema e ubhaya ApaNI anubhUti ane AcArane viSaya bane che sava suTimAM mAnavIjagatanA sAcA sthAnanuM ApaNane bhAna thAya che, vikase te tarapha lakSa ApavAthI niSedhAtmaka ahiMsAthI utpanna thatI AkhuM mAnavI jagatuM agrasthAna supratiSTita thAya che, mAnavI-mAnavI vivekazUnyatAmAMthI bacI zakAya. yazavaMta dezI vacce bheda karavAnI vRttine pachI koI avakAza ja rahetA nathI. mAnavatA ane sajIva sRSTi paryantanI anukaMpA sAcA pramANuvALI-perspective vALI-mAnavatAnI dRSTi ApaNane tA. 1-8-53 nA prabuddha jIgnamAM "pazu nidayatAnivAraNa lAdhe che. vidhAna e mathALanI mArI ne dhamAM "ApaNe samajI levAnI jarUra jevI rIte jaina yA anya koI eka darzananI sAcI che ke jyAM sudhI ApaNA dilamAM rahelI dayAnI, anukaMpAnI bhAvanA samajaNa mATe sarva darzane jANavAnI jarUra che, jevI rIte . sajIvasRSTinA kSitijane nahi spaze tyAM sudhI ApaNAmAM sAcI bhaugejhika hiMdane yathAsvarUpe grahaNa karavA mATe samasta pRthvInI mAnavatA kadi paNa pragaTI nahi zake" e prakAranA mantavyane zrI bhUgoLathI suparicita banavAnI jarUra che tevI rIte sAcI mAnavatAne yazavanta dezI A aMkamAM anyatra pragaTa thayelA lekhamAM ullekha sAkSAtkAra karavA mATe sajIva sRSTi parvatanI anukaMpAnI anubhUti kare che ane temAM kapAyelo krama temane ulaTo ane asvIkArya lAge. Avazyaka che. che upalaka daSTie vicAratAM Ama keIne paNa lAge e svAbhAvika jainenA jIvanamAM temane je asaMgati lAge che tenuM kAraNa che. jAgRta ane vikAsazIla mAnavInI buddhi ane hRdaya jema jema e che ke ahiMsaka AcArane lagatA jainenA vicAre kevaLa vikasatAM jAya che tema tema tenI anukaMpAnuM kSetra uttarottara vistaratuM sAMpradAyika ane gatAnagatika hoya che ane te AcAranI pAchaLa jAya che. bAlyAvasthAmAM mAtra pitAnAM kuTuMbIjanemAM ja AkhI koi vizada ane sAMgopAMga tarkazuddha vicAraNAno prakAza tema ja viveka hetuM nathI. paramAnaMda duniyAne paryApta lekho mAnavI dhIme dhIme pitAnI nAta, jAta, deza ane AkhI duniyAnA mAnavI pratye premabhAva anubhava thAya viSaya pRSTha che. paNa A rIte mAnavI-duniyAnI sImA sudhI ane ethI samyaga daSTi ane mithyA daSTi indracaMdra 153 AgaLa nahi ema ja mANasa pitAnA premabhAvane anukaMpA vRtti jAtaka kathA svAmI AnaMda 155 maryAdita kare-sthagita kare te mAnavInuM mana evuM vicitra ane pazunirdayatAnivAraNuvidhAnaviSe eka dRSTi yazavaMta dezI 156 saMkIrNatAzIla che ke te dUranA ane najIkanA, kALA ane garA, Arya mAnavatA ane sajIva sRSTi ane anArya, hiMdu ane musalamAna, sudharelI ane jaMgalI-evA paryantanI anukaMpA paramAnaMda 157 bheda karavA turataja prerAya che, ane sau ke pratye sarakhI rIte jovAnI nA prottara vibhAga pADe che, ' ane ' sAcI ane vyApaka mAnavatAnI vRttithI lagnamaMgaLa AzIrvacana - vaMcita bane che. zrImad rAjacaMdranI AtmapaniSad paMDita sukhalAlajI 159 . saMtrI - * 158 158
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' **- 158 prabudhdha jIvana tA. 1-1-54 = = = = = - - - - - - - * . praznottara vibhAga je ApaNA cAlu jIvanane lagatI aneka evI bAbate che ke jene lagatI gaDamathala ApaNA manamAM cAlI rahelI heya che ane jeno spaSTa ukela ApaNane sahaja prApta thatA nathI. anyanI vicAraNA sAthe amArI vicAraNA meLavavI ane dhArmika, naitika ke sAmAjika koI paNa prazna thI samasyA hoya temAM ukela zodhavAmAM upayogI thavuM ane zakayatA mujaba kAMIka mArgadarzaka banavuM e hetuthI prabuddha jIvanamAM have pachIthI praznottara vibhAga zarU karavAno nirNaya karavAmAM AvyuM che. amane amArA jJAna ane samajaNanI maryAdAnuM pure puruM bhAna che. anyane mArgadarzaka banavAne dAva AgaLa dhara e paNa eka prakAranI dhRSTatA jevuM lAge che. Ama chatAM prabuddha jIvananI koTinA sAmayikonA saMcAlane pAchaLa pitapatAnA maryAdita saMgamAM anyane koI ne koI mArgadarzana ApavAnI vRtti ja kAma karatI hoya che. A mArgadarzana moTA bhAge anyanA manamAM ghoLAtI bAbatane spaSTa rUpa ApavAnuM ane vAcakone koI cokakasa nirNaya para laI javA puratuM ja hoya che. prabuddha jIvanamAM prakIrNa nedha" A uddezathI ja lakhAya che. have zarU karavA dhArela prazna-tara vibhAga paNa A uddezane pahoMcI vaLavAmAM vadhAre pUraka banaze ema samajIne ja zarU karavA dhArela che. ahiM e paNa jAhera karavuM joIe ke praznottara vibhAganI javAbadArIne pahoMcI vaLavAmAM prabuddha jIvananA vikAsamAM rasa dharAvatA kAkAsAheba kAlelakara, paMDita sukhalAlajI, zrI rAmanArAyaNa vi. pAThaka, bhAI umAzaMkara jozI, paMDita becaradAsa jIvarAja dozI, zrI prabhudAsa bAlubhAI paTavArI, bhAI vADIlAla DagalI vagere keTalAka mitroe pitAthI banate sahakAra ApavA kabulyuM che. je praznane taMtrI taraphathI javAba ApavAmAM Avaze te javAba nIce taMtrInI sahI haze ane anya taraphathI meLavAyelA javAba upara te te vyakitanI sahI haze. AvelA praznomAM jyAM jyAM spaSTatA nahiM hoya tyAM tyAM te praznane bhASA thA lakhANanI dRSTie sarakhA karavAmAM Avaze. lagnamaMgaLaH AzIbecana (tA. 9-12-pa3 budhavAranA roja ujavAyalA bahena gItAnA lagnaprasaMge kavimitra taraphathI prApta thayelAM keTalAMka maMgaLakAvya) vasI jyahAM sau uranI abhIprAsidhdhi, jyahAM sau rasanI vasI mudA, Dage Dage jIvana mAMDatA ja tAM, he Atma, tArI gati tyAM sadA ho ! tyAM tuM jaje jyAM tujane maLI rahe tRSA chipAvaMta chatyaMta Asa tyAM tuM jaje jyAM tujane rahe haiyuM bharI he ta ma hA rasa - ke, tane tyahiM sau timire vi doratI jati taNAM darzana ramya lAje, . ne jIvane sarjatI bhavya zaktine prasAda tAre ghaTa pUrNa pUrajo. nAnuM ahe A jharaNuM kalelatuM enA mahA sAgaramAM pugI jajo! sundaram saMsArane jaTila paMtha ho niyaMtA bhage vareNya savitA, zruti sAra gItA sAyujya te puruSa prakRtike pUrNa jenAthI sRSTi, sthiti ne layanI lalAma . lIlA rahe vilasatI bahu varNa: ema AnaMdane prabhavajo tava yajJa-karma. thAtuM samarpaNa nijatvanuM anyamAMhi, bhUmAnI zakti pragaTe tyahiM zUnya deze. jyAM netra vatsala bane tyahiM vizva lAge nAnA kizAra sama:- he tava evI bhakita, vANInI mukita lahI chaMdathI yukata maMtre, ne sau vivartananI dadagata dRSTi mukta. ne sarvanA milanamAMhi nisaMga zAnta; hAje virAgamaya jJAnathI Ayu prArA, be netramAM darzana eka sehatuM; be karNa jhIle paNa zabda eka ja. tameya be bhinna paraMtu mANu AnaMdathI eka samasta jIvana. - rAjendra zAha jevuM kaI mahAna sarjakataNA citra na pIchAya ke rekhA sundara che svayaM? vikasatI vA raMgathI? ke rahyo rekhA e thakI bhI raMga? tyama A anyanAM bhUSaNa jevAM nita bhaje varavadha dAMpatya sAcuM lahe! sneharazmi hAnI zI kIkIo bahenI ! jhIle jema anantane, e ananta saMsAra, neNAM mAMhi jhile tame! hi...aMjAriyA, je koI prazna amane behudA jevA ke sAva asaMgata lAgaze te viSe carcA karavAmAM nahi Ave. vaLI amane A navI pravRttimAM je cintanazIla vidvAnoe sahakAra ApavAnuM kabulyuM che temAMnI koI eka khAsa vyakitane uddezIne koI prakSakAra pitAne prazna mekalaze te prazna te vyakita upara mekalI ApavAmAM Avaze. sAmAjika tema ja dhArmika bAbate saMbaMdhe kAyadAnI guMca ukelI ApavAne paNa prayatna karavAmAM Avaze. je praznano javAba ApavAnuM kAma amArI tAkAta bahAranuM lAgaze te viSe mauna dhAraNa karavAmAM Avaze. sAmAnya rIte praznakAranA nAmano ullekha karavAmAM nahi Ave. banAvaTI prazno ubhA karavAmAM Ave ane tenA taMtrI taraphathI javAba ApavAmAM Ave evI prathA kaI kaI sthaLe jovAmAM Ave che. prastuta praznotara vibhAga calAvavAmAM AvI prathAnuM kadi paNa avalaMbana levAmAM nahi Ave. prabudhdha jIvananA vAMcake sAthe vadhAre jIvanta saMparka sAdhave ane AjanI aneka ghue ukelavAmAM ekamekane upakAraka banavuM e A praznottara vibhAga zarU karavAnuM mukhya Azaya che. taMtrI, prabuddha jIvana
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ a " " ' , ' , ' ' ' ".' tA. 1-1-54 prabudhdha jIvana 159 zrImad rAjacaMdranI AtmopaniSada | (gheDA samayamAM prasiddha thanAra zrImad rAjacaMdrata "AtmasiddhizAstranI praratAvanA rUpe paMDita sukhalAlajIe lakhelA vidvattApUrNa lekhane pahelo haphate nIce ApavAmAM Ave che. bIjo haphata AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. tevI) bhAratanI adhyAtmasAdhanA bahu ja purANI ane jANItI che. nirUpaNuM adhyAtmalakSI ja che. bhASAda, zailIbheda ke uparathI " hajAro varSa pahelAM e zarU thayelIkANe prathama zarU karI e jJAta dekhAte AMzika dRSTibheda e sthULa vastu che. mukhya ane. kharI nathI. paNa e sAdhanAnA puraskartA aneka mahAna purUSe jANItA che. vastu e badhAmAM sAmAnya che te te AdhyAtmika draSTie buddha-mahAvIra pahelAMnI e RSi-paraMparA che. temanA pachI paNa karAyelI sAdhanAnAM pariNAmonuM nirUpaNa che. vaidika, baudha ane atyAra lagI e sAdhanAne varelA purUSe dezanA judA judA bhAgomAM, jaina vagere badhA satene anubhava TUMkamAM e ja che ke pitA judI judI. paraMparAomAM ane judI judI nAta-jAtamAM thatA viSenuM ajJAna (avidhA) nivAravuM. ane sabhyajJAna meLavavuM.. AvyA che. e badhAne saMkSipta itihAsa paNa nAnerune nathI. samyajJAna meLavavAnA aneka mArgo zodhAyAM ane ejAyA. e che paNa mane jaka ane preraNAdAyI, paraMtu ahIM enuM sthAna keIe eka to koI bIjA upara saheja vadhAre bhAra ApyuM. nathI. ahIM to e ja adhyAtma-paraMparAmAM thayelA zrImad rAjacaMdra, ene lIdhe keTalIka vAra paMthabhede janmyA ane e paMthabhede je gujarAtanA chellA suputra paikI eka asAdhAraNa suputra thaI TUMkI dRSTithI poSAtAM sAMkaDA vADA paNa banI gayA. eTaluM ja gayA. temanI aneka kRtio paikI bahu jANItI ane Adara nahi, paNa teo ghaNIvAra zAbdika arthanI kheMcatANamAM paDI pAmelI eka kRti viSe kAMIka kahevuM prApta che. ekabIjAnA khaMDanamAM utarI gayA ane daSTinI vizALatA temaja zrImad rAjacaMdranI e prastuta kRti "Atmasiddhine nAme jANItI Atmazudhdhi sAdhavAne mukhya uddeza ja vIsarI gayA. ene lIdhe che. meM mathALe ene AtmapaniSad kahI che. "Atmasiddhi' vAMcatAM AdhyAtmika sAdhanA upara UbhI thayelI paraMparAo mATe bhAge ane tene artha punaH punaH vicAratAM ema lAgyA vinA nathI rahetuM ekadezIya ane durAgrahI paNa banI gayelI ApaNe ItihAsamAM ke zrI rAjacaMdra A eka nAnakaDI kRtimAM AtmAne lagatuM Avazyaka joIe chIe. vizeSa te zuM, paNa eka ja paraMparAmAM pUrNa rahasya darzAvI ApyuM che. mAtRbhASAmAM ane te paNa nAnA paNa evA phAMTA paDyA ane te paraspara evI rIte vartavA nAnA dehA chaMdamAM, temAM paNa jarAya vANI ke kheMcI artha na ane jovA lAgyA ke temAM paNa abhiniveza ane durAgrahe ja kADha paDe evI sarala prasanna zailImAM AtmAne sparzatA aneka mukhya sthAne lIdhuM. muddAonuM kramabadhdha tema ja saMgata nirUpaNa jotAM ane tenI pUrvavata jaina-jainetara AtmaviSayaka mahatvapUrNa graMthe sAthe koI paNa samAjamAM ucharelo jyAre kharA arthamAM AtmasarakhAmaNI karatAM anAyAse kahevAI jAya che ke prastuta "Atma jijJAsu bane che, tyAre tene paNa zarUAtamAM e vADA ane sidhdhi" e sAce ja AtmapaniSad che. phAMTAnAM saMkucita baMdhane ane kusaMskAre bhAre vihmarUpa thaI paDe che. paNa kharo adhyAtmajijJAsu e badhAM vidyothI para jAya che ane saMskRta bhASAmAM prAcIna upaniSade jANItAM che. teomAM pitAne mAge pitAnA ja purUSArthathI niSkaTeka banAve che. AvA mAtra AtmatatvanI ja carcA che. bIjI je carcA Ave che te adhyAtmavIre virala pAke che. zrImadda e viralamAMnA eka Adhunika Atmatattvane pUro khyAla ApavA pUratI ane tene uThAva mahAna virala purUSa che. temaNe jaina paraMparAnA saMskAra vizeSa ApavA pUratI che. temAM purUSa, brahma, cetana jevA aneka pramANamAM jhIlyA. temaNe mULa lakhANe gujarAtImAM ja ane te zabda vaparAyA che, paNa te AtmatatvanA ja bedhaka che. emanI paNa moTe bhAge jaina paribhASAne avalakhIne ja lakhyAM che. tethI zailI bhale prAcIna sAMkhya-ga jevI paraMparAne anusaratI hoya emanI oLakha gujarAta bahAra athavA jainetara kSetramAM bahu vizeSa tema ja emanI bhASA bhale saMskRta hoya, paNa emAM nirUpaNa nathI. paNa tethI emanuM AdhyAtmika pita ane sUkSma satyadraSTi AtmalakSI ja che. tethI ja e upaniSamAM punaH punaH kahevAyuM. sAdhAraNa che ema ja. koI dhAre, te te mahatI bhrAnti ja siddha che ke, "ra jJAna sarva jJAtaM mavati " eka AtmA thaze. eka vAra kaMI samajadAra emanAM lakhANe vAMce te tenA jANye badhuM ja jaNAI jAya che, kemake AtmajJAnanuM prAdhAnya che mana upara emanI vivekaprajJA, madhyasthatA ane sahaja nikhAlasa- - ane e AtmavidyAne ja parA vidyA kahevAmAM AvI che... .. tAnI acUka chApa paDayA vinA kadI ja nahi rahe. '' . mahAvIranA vicAramaMthananA pariNAmarUpa je prAcIna udgAro * * meM prathama paNa anekavAra "Atmasiddhi' vAMcelI ane . "AcArAMga", "sUtrakRtAMga' jevA AgamamAM maLe che temAM paNa vicArelI. paraMtu chelle chelle A lakhuM chuM tyAre vizeSa AtmasvarUpanA jJAna ane tenI sAdhanAne lakSIne ja mukhya sthiratA ane vizeSa taTasthatAthI e. vAMcI, enA artho vicAryA, .. vakatavya che. enA vakatavyanuM yathAzakita manana ane pRthakkaraNa karyuM. tyAre .. mane lAgyuM ke A "Atmasiddhi' e eka ja graMtha e che AgamanuM e nirUpaNa saMskRta bhASAmAM nathI tema ja - ke temAM zrImad rAjacaMdranI vicAraNA ane sAdhanAnuM UMDAmAM , upaniSadenI zailIthI judI zailI e dharAve che. tema chatAM, - UMDuM sarva rahasya AvI jAya che. ! 1, : - e che te. Atmatatva saMbadhe ja. e ja rIte buddhanA udgAronA saMgraharUpa gaNAtAM prAcIna piTakomAM paNa AtmavarUpa je umare ane jeTalA TUMka vakhatamAM zrI rAjacaMde ke ane tenI sAdhanAnI ja eka rIte kathA che, bhale te AtmAne "AtmasidhdhimAM pote pacAvela jJAna gUMcyuM che tene vicAra karUM nAme ke saMskRta bhASAmAM na hoya; bhale enI zailI upaniSada' chuM. tyAre mAruM mastaka bhakitabhAve namI paDe che. eTaluM ja ane jaina Agamo karatAM kAMIka judI paDatI hoya, paNa te nahi, paNa mane lAge che ke temaNe AdhyAtmika mumukSane
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ | T . |-- *** , * phana para na prabudhdha jIvana "tA. 1-1-54 bhaNa chetara AvI siddhi siddhi kare __ ApelI bheTa e te seMkaDe vidvAne ApelI sAhityika mane ema lAge che ke zrI rAjacaMde prastuta racanA mAtra zAstro grantharAzinI bheTa karatAM vizeSa mUlyavaMtI che. pitapotAnA pakSanI vAMcI nathI karI, paNa emaNe sAcA ane utkaTa mumukSa tarIke ane maMtavyanI siddhi arthe aneka sidhi-grantha seMkaDo varSa AtmasvarUpanI spaSTa ane UMDI pratIti mATe je maMthana karyuM, je thayAM lakhAtA rahyA che. "sarvArthasiddhi mAtra jaina AcArye ja sAdhanA karI ane je tapa AcaryuM tene pariNAme lAdhelI anunahi paNa jainetara AcAryoe paNa pitapatAnA saMpradAya para bhavapratIti ja AmAM mukhyapaNe nirUpAI che. eka muddAmAMthI bIjo, lakhI che. brahmasiddhi, "adatasiddhi' Adi vedAMta viSayaka graMtha bIjAmAMthI trIjo ema uttarottara evI susaMgata saMkalanA thaI che suvidita che. vaiSNamyasiddhi, "izvarasiddhi e paNa jANItAM che. ke temAM kAMI nakAmuM nathI AvatuM. kAmanuM rahI nathI jatuM ane sarvasidhdhi jaina, baudhdha vagere aneka paraMparAomAM lakhAyelI kayAMya paNa ADuM phaMTAtuM nathI. tethI ja zrImad rAjacaMdranI 'Atmache, akalaMkanA "sidhdhivinizcaya uparAMta AcArya zivasvAmI racita sidhdhi' e eka sidhdhAMtazAstra banI rahe che. siddhivinizcayanA astitvanuM pramANa hamaNAM maLyuM che. AvA - bhAratIya tattvajJa ane tenI AtmAnA svarUpa viSenI dRSTi vinizcaya graMthamAM pitapotAne abhipreta hoya evA aneka mukhyapaNe traNa vibhAgamAM vaheMcAI jAya che: (1) dehabhede Atmabheda viSayanI sidhdhi kahevAmAM AvI che. paNa e badhI sidhdhio ane te vAstavika ja; (2) tAttvika rIte. Atmatatva eka ja ane sAthe jyAre zrI rAjacaMdranI "Atmasiddhine sarakhAvuM chuM, tyAre te akhaMDa chatAM dekhIte chavabheda e mAtra ajJAnamUlaka; (3) jIva bheda vAstavika paNa te eka ja paramAtmAnA aMzo. A rIte sidhdhi zabdarUpe samAnatA hovA chatAM enA preraka daSTibindumAM dRSTie traNa prakAranI hovA chatAM badhI dRSTine pAramArthika AcAra mahad aMtara jaNAya che. te te darzananI upara sucavelI ane bIjI eka ja che. vAstavika jIvabheda mAnanAra dareka darzana jIvanuM sidhdhio amuka viSayanI mAtra dalIla dvArA upapatti kare che ane tAtvika svarUpa te samAna ja mAne che ke te AdhAre teo bIjAM virodhI maMtavyanuM tarka ke yukitathI nirAkaraNa kare che. vastutaH jIta nAnAM moTAM tamAma prANI pratye AtmaupajyamUlaka AcAra je che evI dArzanika siddhio mukhyapaNe tarka ane yukitane baLe racA- " ane pitA pratye bIjA taraphathI je vartananI apekSA rakhAya tevuM celI che. paNa enI pAchaLa AtmasAdhanA ke AdhyAtmika parikRtinuM ja vartana bIjA pratye rAkhavA upara bhAra ApI samaya AcAra-vya samartha baLa bhAgye ja dekhAya che, jyAre prastuta "AtmasiddhinI vahAra eje che. je AtmAnA vAstavika abheda ke brahmaka bhAta ja judI che. emAM zrI rAjacaMdra je nirUpyuM che te temanA mAne che teo paNa bIjA jIvamAM pitAnuM ja asalI pata mAnI jIvananA utANamAMthI anubhavapUrvaka AveluM hoI e mAtra tArkika abhedamalaka AcAra-vyavahAra kejI kahe che ke, anya jIva pratye upapatti nathI; paNa AtmAnubhavanI thayelI siddhi pratIti che vicAramAM ke vartanamAM bheda rAkho te Atmadraha che, ane ema kahI samAna ema mane spaSTa lAge che. tethI ja te temanA nirUpaNamAM eka AcAra-vyavahAranI ja himAyata kare che. trIjI daSTivALA paNa uparanI paNa veNu kaDavuM, AvezapUNa, pakSapAtI ke vivekavinAnuM nathI. rIte ja tAttvika AcAra vyavahAranI himAyata kare che. A rIte joie jIvasidhdhi te zrImadda agAu keTalAya AcAryoe karelI ane to AmavAdI game te darzana hoya te paNa tenI pAramArthika ke mUlagAmI lakhelI che, paNa temAM prastuta "Atmasidhdhi'mAM che tevuM baLa AcAra-vyavahAranI himAyata eka ja prakAranI che. tethI ja jaina, baudhdha. bhAgye ja pratIta thAya che. abalA, emAM yuti ane dalIle vedAnta ke vaiSNava Adi badhAM ja darzanemAM satya, ahiMsA, aparigraha DhagalAbaMdha che. Adi tAtvika AcAramAM kaze ja bheda dekhAtuM nathI. alabata bAhya zrI rAjacaMde "AtmasidhdhimAM mukhyapaNe AtmAne lagatA che. ane sAmAjika AcAra-vyavahAra, je mukhyapaNe rUDhio ane dezakALane muddA carcA che : (1) AtmAnuM svataMtra astitva (2) tenuM anusarI ghaDAya ke badalAya che temAM, paraMparAbheda che ja ane te nityatva-punarjanma (3) karmakatRtva ane (4) karmaphaLa bhakatRtva - mAnava svabhAva pramANe anivArya che. paNa je Atmasparza mulagAmI (5) mokSa ane (6) tene upAya. A cha muddAnI carcA karatA vartananA sidhdhAMta che, temAM koine matabheda nathI. dareka darzana pitAnI tenA pratipakSI cha muddA upara paNa carcA karavI ja paDI che. e mAnyatA pramANenA AtmajJAna upara bhAra ApI te viSenuM ajJAna ke rIte emAM bAra muddAo carcAyA che. e carcAnI bhUmikA emaNe avidhA nivAravA kahe che ane AtmajJAna ThIka ThIka prakaTayA vinA ke eTalI badhI sabaLa rIte ane saMgata rIte bAMdhI che, tema ja pacyA vinA viSamatAmUlaka vartana baMdha paDavAnuM nathI ane evuM ene upasaMhAra eTale sahajapaNe ane namrapaNe chatAM nizcita vartana baMdha paDayA vinA punarjanmanuM cakra paNa baMdha paDavAnuM nathIvANIthI karyo che. ke te eka susaMgata zAstra banI rahe che. enI ema kahe che. tethI ja ApaNe game te paraMparAnA sAcA saMta ane zailI saMvAdanI che ziSyanI zaMkA ke prazno ane gue karela sAdhakanI vicAraNA ke vANI tapAsIzuM agara temane jIvana-vyavahAra samAdhAna. A saMvAdazailIne lIdhe e graMtha bhArekhama ane jaTila tapAsIzuM te bAhya rIti-nItimAM bheda hovA chatAM tenI preraka na banatAM viSaya gahana hovA chatAM subedha ane saMcipaSaka banI Antara bhAvanAmAM kazo ja bhedabhAva joI nahi zakIe * gaye che. apUrNa ' 5Dita sukhalAlajI AcArAMga, sUtrakRtAMga, uttarAdhyayana ane pravacanasAra, samayasAra jevA prAkRta graMthamAM je vicAra judI judI rIte vikharAyele dekhAya zrI zivalAla guptAnuM avasAna che, gaNadharavAdamAM je vicAra taka zailIthI sthapAyo che ane AcArya tA. 28-12-53 semavAranA roja zrI zivAlala guptAnuM haribhadra ke yazevijyajI jevAe pitatAnA adhyAtma viSayaka 66 varSanI umare avasAna thayuM che. svargastha muMbaI jaina graMthamAM je vicAra vadhAre puSTa karyo che, te samagra vicAra prastuta yuvaka saMdhanA sabhya hatA. kuLapara parAe jaina hovA chatAM muMbaAtmasidhdhimAM evI rIte sahajamAve gUMthAI gayA che ke te InI Arya samAja sAthe temane ghaniSTa saMbaMdha hatuM. teo eka vAMcanArane pUrvAcanA graMthanuM parizIlane karavAmAM eka cAvI maLI sajjana ane sevAbhAvI zIlasaMpanna gRhastha hatA. saMdha temanA rahe che. zaMkarAcAryuM ke te pUrvane vAsyAyana, prazastapAda, vyAsa kuTuMbIjane pratye UMDI sahAnubhUti dAkhave che ane temanA Adi bhASyakArAe AtmAnA astitvanI bAbatamAM je mukhya dalIlo a.tmAne parama zAnti prA che. ApI che, te prastuta "Atmasiddhi'mAM Ave che. paNa vicAratAM maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha : muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka: bA paramAnaMda kuMvara ) kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudrastha na ja gahara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI, 9. :
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuka nakla : traNa AnA zrI mubaI jaina yuvaka saMghanu' pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana pra. jaina varSa 14 : aka mAvatara 1: 18 taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI : 15 jAnyuArI 1954 zukravAra samyagdaSTi ane mithyAdaSTi ( gatAMkathI cAlu ) ma have ApaNe dAnika dRSTie samyagdarzana svarUpanI paryAM. locanA karIe. mokSamArganA prApaka ratnatrayamAM tenu sthAna prathama che. tenA vinA jJAna ane cAritranI kaMi kiMmata nathI, je pramANe ekaDA upara caDhAvelA bhIMDAnI kiMmata dasagaNI vadhI jAya che, ane ekaDAne bhUMsI nAMkhavathI mIDAnI koI kiMmata nathI rahetI, te, pramANe samyagdarzanayukata jJAna-cAritryanuM mUlya ... vadhI jAya che paNa samyagdaza narahita jJAna-cAritryanI koI kiMmata rahetI nathI. samyagdaSTi paNa ghaTane dhaTa rUpe jANe che ane mithyAdaSTi paNa ghaTane ghaTa rUpe jANe che. Ama atenI pratItimAM samAnatA heAvA chatAM sammadRgRSTinu jJAna samyag ane mithyAdraSTinuM mithyA kahevAya che. tyAre svAbhavika prazna uThe ke sabhyaSTi kone kahevA ? bhAratavaSa zatAbdi te zuM paNa sahastrAbdithI bhAgavatu AvyuM che. hamaNA ja cha varSa pahelAM dezanA bhAgalA paDayA tyAre prajAne je nRzaMsatA ane pazutAne anubhava thayA tenI smRti tAjI ja che. A badhA ekAMgI mithyAdraSTinAM phaLa che. samyagdraSTi jIva AvA abhiniveza ke AvezathI bhramita na thAya. tenI nadraSTi te satya tarapha ja mITa mAMDI rahe ane bhAvAvezamAM kheMcAi jatA samasta vizvane divAdAMDInI jema bhayasthAnAnI cetavaNI ApatA rahe. dareka vyakitamAM eTaluM sAmarthya hAvu joie ke te purva sarakArI ke svAthI na kheM'cAtA pratyeka vastunu yathArtha rUpe darzana kare. ochAmAM ochuM, hRdayamAM evI bhAvanApUrvaka prayatna karatA avazya rahevu joie. temAM ja potAnuM tathA samAjanuM kalyANu samAyeluM che. uparAMta praznanA uttaramAM sabhyadraSTinI vyAkhyA traNa prakAre vavAya che. tatvarUpI arthAt satyane jANavuM ane jANIne svIkAravAnI tatparatA e pahelI vyAkhyA che. jo ke vyakita pratyeka nirNaya karatI vakhate pote saMpUrNa satyane mAgeche ema mAne che, paNa jo te jarA uMDA vicAra kare to te nirNayanI pAchaLa purANA saMskArA, vaiyakitaka ke sAmuhika svAtha vagere aneka tatvA kAma karI rahyA che te tene tuta dekhAI Ave. gata yudhdhanI pahelAM jamanInA nAjhIe jagatanI sarva prajAe karatAM pote zreSTha che ema mAnatA, ane samarata vizva upara zAsana karavAne potAnA nyAyapUrNa adhikAra samajatA, paraMtu yudhdhamAM jyAre te prajA khurI rIte kacaDAI gaI tyAre ja tenuM abhimAna naSTa thayuM. potAnA deza, jAti, dharma, vagerene khIjAthI utkRSTa mAnavAmAM A jAtanA abhiniveza rahelA hAya che. spospane mAnanAre eka sanAtanI hiMdu evI kalpanA paNa nathI karI zakatA ke eka aMgreja ke musalamAnanu jIvana potAnA vana karatAM vadhAre pavitra hAi rAke. jainA viSe paNa A ja hakIkata che. jaina sAdhu peAtAnA soMpradAyathI bhinna anya vyakitane sAdhu nathI mAnI zakatA. jaina Agama mAM paMdara bhedo sidhdha kahyA che temAM " anyaliMga sidhdha " evA paNa eka bheda che. arthAt sAdhunA bAhya veza nahAvA chatAMe vyakita AtmaguNAnA vikAsa sAdhI mekSa prApta karI zake che. AvuM spaSTa vidhAna hAvA chatAM anya veza dhAraNa karanArane mAtra vezanA kAraNe mithyAtvI mAnavA ane tenu kAI prakAre sanmAna na karavuM tenA jevA durabhiniveza bIjo krayA hAi zake ? mahAtmA gAMdhIjIe ahisAnI je sAdhanA karI te suvidita che. te jyAre eka jaina sAdhune maLavA gayA, tyAre te sAdhue temane mithyAtvI gaNIne sanmAna na karyuM. janAba mahamadaalIe eka vakhata ema kahyuM hatuM ke "eka musalamAna zarAba pInAro. vyabhicArI ane patita haiAya te paNa tene huM mahAtmA gAMdhI karatAM vadhAre uMce mAnu chuM." khIjI bAjuthI evA hiMdunI paNa khAmI nathI ke jeo patitamAM patita hiMdune sarahadanA gAMdhI karatAMye sAre| mAnatA hAya, dubhinavezanAM pariNAmo rajIsTarDa khI. 4266 { vArSika lavAjama rUpiyA 4 paradeza mATe : zAli`ga 8 samyagdaSTinA khIjo artha che "vaijJAnika padhdhati." prathama arthamAM e batAvyu che ke vyaktinI bhAvanA niraMtara satya grahaNa karavA tarapha rahevI joie. paraMtu vaijJAnika ane nirdoSa sAdhana vinA satyanI pichAna thatI nathI. sAdhanamAM deSa e prakAre hAi zake. (1) vyakita pUrvagrahathI prabhAvita hAya, je viSenI carcA AgaLa karI lIdhI che. (2) tenI jovAnI rIta ja viparIta heya. pahelA dAkhkhuM kAraNa vyakitagata svAya ke kaSAya che. khIjAnuM kAraNu ajJAna che. jyAM sudhI jIva padArthane yathArtha rUpe jotAM nathI zIkhatA tyAM sudhI tenuM jJAna paNa ajJAna kahevAya che. tethI ja zAstrakArIe gurUnI AvazyakatA svIkArI che. jema eka bALakane prazna pUchIe ke " e te e keTalA thAya " te te traNa kaheze, pAMca kaheze ane cAra paNa kheAlI jaze. paNa A teno sAcA utara nahi kahevAya. sAce uttara teA tyAre ja kahevAya ke jyAre te rItasaranI gaNutarI karIne cokkasa cAranA AMka khAte. A pramANe pratyeka kAryane jovAnI kane kASTha vaijJAnika padhdhati hAya che. te samajIne tanusAra cAlavuM tenuM nAma sabhyadraSTi. sampaSTinA trIjo artha dhyeyanI apekSA che. jyAM sudhI AtmAnI pravRtionuM lakSya khAdyamukhI sAMsArika sukha tarapha hAya, tyAM sudhI tenI pratyeka kriyA, pravRti, ke jJAna mithyA che. dhyeya badalAyuM ke badhuM samyak thai jAya che. je pramANe dhana ke zArIrika khaLa eka prakAranI vizeSa zakita che, tenu sArApaNuM ke kharAkhapaNuM tenA upayoga upara AdhAra rAkhe che, svataMtra rIte te sArA ke kharAba nathI. jo tenA upayoga svaparanA kalyANa mATe karavAmAM Ave te te zubha che. jo tenA upayoga khIjAne kaSTa paheoMcADavAmAM karavAmAM Ave te te azubha che, te pramANe jJAna paNa eka zakita che. tenuM sabhyapaNu ke mithyApaNuM tenA kai rIte upayoga thAya che tenA upara AdhAra rAkhe che. samyagdaSTi tenA upayAga AtmavikAsa mATe-mekSarUpa parama purUSA mATe kare che. tethI tenuM jJAna samyak che. mithyAsRSTi jJAnanA upayega sAMsArika bhegenI vRdhdhi karavAmAM kare che tethI tenuM jJAna mithyA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ diale) ( ( [ prabudhdha jIvana 162 che. pAzcAtya paribhASAmAM A dRSTikoNane ApaNe "Pragmatism" kahI zakIe, jyAM pratyeka vastunuM mulyAMkana tenI upayogItAnA AdhAra upara thAya che. A rIte ApaNI sAme samyagdaSTinAM cAra rUpa thayAM. 1 Atmazudhdhi-kaSAyAnI mandatAnA kAraNe AtmAnI antarmukhIzrRti. 2 dRSTi zuddhisatyanI parIkSA mATe dveSa ane pakSapAta rahita taTasthapaNe vastune jovAnI kSamatA. 3 upAya zudhdhi-vastusvarUpa jANuvAno upAya nirdoSa ane bainika hAve 4 dhyeya zudhdhi-dRSTi sanmukha ke mahAna dhyeyanu hAvuM. AmAM pAchalI traNe zudhdhie tyAre ja AvI zake jo prathama Atmazuddhi prApta karI hAya. vamAna dRSTikoNa samyagadRSTinI uparokata vyAkhyA kAlakalpita nathI temAM zAstrIya draSTi rahelI che. te manuSyane nathI kASTa nirjIva kriyAkAMDa karavAmAM bAMdhI detI ke nathI tene budhdhipUrvaka vicAra karyA vinA koi vAta svIkAravAnuM kahetI. Atmazudhdhi thavAmAM anukuLa tevI koi paNa kriyA upAdeya che. vastunu yatha rUpa samajavA mATe nirabhiniveza dRSTi ane tarka sagata padhdhati svIkArIne svataMtrapaNe parIkSaNa karavAnA vyakitane saMpUrNa adhikAra che. A prakAranI dRSTi te ja saMbhavI zake jo dhyeya zudhdha hoya. saMkucina dhyeyALI vyakita abhinivezAthI para nathI thai zakatI. pratyeka dhama uddagamakALe AtmasparzI heya che. temAM kriyAkAMDa, bAhyAcAra ke vezaparidhAnane AtmasAdhanAmAM sahAyaka thavA puratu ja sthAna hoya che. sAdhakane peAtAnI savalatA pramANe ucita parivartana karavAno pUrNa adhikAra rahe che. evA paNu sAdhaka hAi zake ke je rUci anusAra eka vAta mahAvIranI teA khIjI budhdhanI ane trIjI upaniSaddanI svIkAre ane chatAM dhyeyazudhdhinA kAraNe te samyagdRSTi hoya. ahiMsA dharmanA saMbaMdha vyakita sAthe che. AtmakalyANa mATe kAi eka ja paraparAnA sa MpUrNa svIkAra karavA Avazyaka nathI. sAdhakane bhaktanu TALu jamA karavAnI cintA nathI hatI je jijJAsuvRttithI tenI pAse Ave, tene sIdhA sAdA zabdomAM potAnA anubhava kahe che. mAna, pUjA, pratiSThA, jayadyASa Adi vikSepeAthI te dUra bhAge che. nathI tene kAi matanuM khaMDana karavAnu hatuM, nathI zAstrArtha karavAnA hatA. A praNAlI nyunAdhika mAtrAmAM saMtaparaMparAmAM sAmAnyataH dekhAya che. paraMtu dhIre dhIre sAdhakamAM lokeSaNA naMge che. te peAtAnA anuyAyIone ekaThA karI dhamane eka sagaDUnanuM rUpa Ape che. tenA aMtarAtmA virAdha karIne pokAre hatuM A jaMjALamAM karyA paDe che?" paNa budhdhi tene dabAvI de che. te kahe che " mAre saMsAranA udhdhAra karavA joie." leSA paropakArano svAMga sajIne naTanA bhAga bhajave che. budhdhi eSaNAonI dAsI bane che, manamAM je tRSNA jAge, budhdhi tenu samarthana karatI jAya che. AtmAnI AMtarika vRttinA AdhAra para A saMgaThUna zakaya hetu nathI. eTale bAhyAcArane mahattva maLatu jAya che. Antarika vRttinI upekSA zarU thAya che. .dhIre dhIre evA sidhdhAnto sthApavAmAM Ave che. jene saidhdhAMntika AdhAra tA Atmazudhdhi hAya, paNa vyavahArika rUpa mAtra bAhyAcAra hAya. bauddha dharmamAM buddha, dharma, ane saMdhanA rUpamAM traNa tatva sthapAyAM te uparokata kAraNe, e traNa tatvamAM avicala zraddhA tevu ja nAma sabhyadRSTi evA artha thai gayA. sidhdhAnta rUpe ema kahyu ke jeNe vastutatva jANI lIdhuM te pratyeka vyakti mudhdha che. paNa vyavahAramAM bhinna mata ke saMpradAyanA kAi mahApurUSane budhdha mAnyA nahi. jyAre huM bhivAnI kAlejamAM adhyApaka hatA tyAre na:nacarcA mATe kayAreka kayAreka AryasamAja maMdiramAM cAlI jatA. eka tA. 15-1-54 divase samAjanA ma`trIe mane kahyuM "A samAjI thai jAne ! satyanI gaveSaka koipaNa vyakti A samAjI thaI zake che." me kahyuM "tatvano gaveSaka kApaNuM AryasamAjI thai zakatA hoya te huM AryasamAjI chuM ja." tatkALa maMtrIe A samAjanA daza niyameAvALu chApeluM" phArma lAvIne mArI AgaLa mUkayuM. pahelA niyama hatA "pratyeka satyavidhAno svIkAra karavA taiyAra rahevu joie." mane A pratijJA khUba sarasa lAgI. khIjo niyama hoya "veda sarva satya vidyAonu mULa che." me kahyuM "pahelo niyama sAre che, paNa bIjo niyama tenuM khaMDana karI nAkhe che. satyane aMgIkAra karavA hRdaya haMmezA khullu rAkhavuM joie. tene kAi eka vyakitavizeSa ke pustavizeSanI aMdara sImita zA mATe karI devuM ? " muddanA artha "jJAna" evA svIkArI pachI tene kAi eka vyakitamAM maryAdita karI devA te pazu evu ja che. dharma ane sa Mdha viSe paNa A ja vAta che. baudhadharma mAM AcArane zIla kar3evAmAM Ave che. tenA mULabhUta siddhA-te anya dharmoMmAM paNa maLe che. paraMtu baudhdha bhikSuo sivAya anya kAImAM A zIlano svIkAra karavAmAM nathI AvatA. saMdhanI kalpanA paNa khAdyaveza ane AcAranA AdhAra para nirbhara che jaina dharmomAM deva, gurU ane dhanA rUpe A ja vAta kahevAi che. niraMtara ApaNe sAdhuvarga ne mukhethI arihaMta, sidhdha, sAdhu ane kevalI bhASita dharmane magasa, zaraNu, ke lokeAttama svarUpe sAMbhaLIe chIe. AmAM prathamanA e devatatvamAM Ave che, ane sAdhu gurUtatvamAM, jemaNe rAgadveSa Adi Atmazatruone jatI kaivalya prApta karI lIdhuM che temane devatatvamAM gaNyA che. sidhdhAMta tarIke A tatvamAM koI prakAranI sAmpradAyikA ke saMkucita vRtti nathI. devatatvanI kalpanA Adaza rUpe che. cAmasUtramAM evA Adarza purUSavazeSanI kalpanA karI che ke je doSothI nitya mukata hAya, ane sAMsArika icchA jene kadI spezI na hAya. jaina darzana Ine nityamukta nathI mAnatuM. jaina darzanAnusAra pratyeka AtmA utkrAMti karatA krame karI paramAtmA thAya che. eTale je AtmAeN potAno pUrNa vikAsa sAdhyA che, rAga deSane jatI kaivalya prApta karyuM che te darekane deva mAnyA che. AvA deva pAse te pratyeka AtmakalyANanA abhilASInuM -pachI te jaina hAya, baudhdha hoya ke anya saMpradAyI hAya-paNu mastaka namI paDaze. Ama saidhdhAntika udAratA heAvA chatAM vyavahAramAM ApaNe saMkucita thai gayA chIe. jaina paramparA sAthe sabaMdha na rAkhanArA koipaNa mahApurUSane deva mAnavA ApaNe taiyAra nathI. je koi vyakita yudhdha ke mahAtmA gAMdhI jevA mahApurUSa upara deva jevI zradhdhA rAkhaze te ApaNe jhaTa tene mithyAdaSTi kahI dezuM. sidhdhAMta ane vyavahAramAM A prakAranuM aMtara ApaNune bAhya DALa karatAM zIkhavADe che. jayAre hRdayamAM satyanI jijJAsA jAge tyAre athavA kAI ApaNA upara sakucita hovAnA AkSepa kare tyAre sidhdhAntane Azraya laIe chIe ane vyavahAramAM utAratI vakhate tene bhUlI jaie chIe. A pramANe ApaNe paramAnA bhakata banI rahIne potAnA ahaMbhAva ane kyAyAnu peSaNa karI laie chIe. AvI bhakti satyazodhananI vRttine kuMThita karI nAMkhe che. AtmAne mukhya dhyeya rAkhIne jIvananirvAha puratA vyApAra karI zakAya, paNa te vyApAra AtmA nA khAdhaka thatA hoya to tene choDI devA joie, paraMtu vartamAna paristhiti taddana viparIta che. ApaNe khAdyanI rakSA mATe adhyA- mano Azraya laie chIe. Ane samyagadRSTi na kahI zakAya. apUrNa paMcaka jaina
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ : - - ' - - ' . - prabudhdha jIvane bhagatane bhAtAM baMdhAvyAM "saMyukata rASTrasaMsthA." '. che. [ amathA bhagate dekhyuM che lakhyuM]. saMyukata rASTrasaMsthAnI chellI bekamAM mokalavAmAM Avela : .. A paheM bAreya bherene bheLA karIne bhagateM bhAtAM baMdhAvyAM. hiMdI pratinidhi maMDaLanA eka sabhya zrI cImanalAla cakubhAI bAreya beThA sAMbhaLe che. bAreyanI Atamajatyu pragaTI UThI che. zAhanuM tA 2-1-54 zanIvAranA roja muMbaI jaina yuvaka saMdhanA ekAbIjAnA AtamanAra eka thaI gyA che. Azraya nIce muMbaI khAte hIrAbAgamAM eka jAhera vyAkhyAna | bApalA ! nIkaLe have rAmadhaNInAM gADara sAcavavA. bhUlyAM- rAkhavAmAM AvyuM hatuM. muMbaI yuvaka saMghanA pramukha zrI khImajI bhaTakayAMne mArage caDAvavA. mAMDaNa bhujapurIA pramukhasthAne bIrAjyA hatA. zrI cImanalAla jAva. miyAMdAgiyAne sAjo kare; ragatapatiyAMvane beThAM zAhe pahelA ane bIjA vizvayudhdhanA vacagALe astitva Avela kare; dInadakhiyAne pApiyAMtApiyAne dalAso che. mane saMdhAMyane rASTrasaMdha-lIMga opha nezansa'-nA svarUpa ane kAryavahIvaTathI mAMDIne mArA rAmajInAM. rAjanA rUDA samAcAra pacADe. AjanI saMyukata rASTrasaMsthA-United Nations-kevI rIte che. rAmadhaNI hajAra hAthe tama upara varasyo che. InuM dIdheluM InAM astitvamAM AvI, tenuM baMdhAraNa kyA prakAranuM che, te kevI rIte cherUne AlavAmAM pAchuM vALIne je mAM kArya kare che, te keTalA aMzamAM saphaLa thA niSphaLa nIvaDI che, Aje - bherUbaMdha! gAMThameM kharacI bAMdhajo mAM; khabhe khaDiyo lejo mAM; tenI zuM upayogitA che, AjanI duniyAnI AntararASTriya paristhiti pagamAM pagarakhuM peraje mAM; hAthamAM lAkaDI rAkhajo mAM; sAMjanI zuM che, amerikA eTale ke yunAITeDa sTeTsa ane razIo paraspara caMtyA karajo mAM; rAmane prANi InA caNyacArAne hakadAra che. ekameka viSe zuM dhAre che ane vicAre che, hiMdanI Antara bhagato. gAmegAma jAje ne phaLiye phaLiye jaIne mArA rASTriya rAjanIti je taTasthatAnI rAjanIti tarIke oLakhAya che rAmanI Tela nAkhaje. bhagatabhAvika maLe tIne ghare rAtavAse je tenuM svarUpa zuM che ane duniyAmAM suleha zAMti jALavavAmAM athavA ane saune laLIlaLIne namaze. te tene bIjA vizvayudadha tarapha dhasI jatI aTakAvavAmAM Aja vaLI keka avaLuMakANuM maLe te tIne niyA rAmadhaNIne sudhI te ke mahatvano bhAga bhajavI rahI che, AntararASTriya kSetre bhaLAvajo ne I gAmane jhAMpe paganI dhULa khaMkherI nAkhIne hAlI hiMdanA mahAamAtya paMDita javAharalAla naheranuM kevuM prabhutvapUrNa nIkaLajo.. sthAna che ItyAdi aneka bAbatenuM potAnA atyaMta mAhItI pUrNa bhagata ! varUnAM ToLAM vacALe gADara thaIne tamAre hAlavAnuM ane mArgadarzaka vyAkhyAnamAM vivecana karyuM hatuM. teo lagabhaga che. holAM jevA gabharU thaIne re'jo. deDha kalAka belyA hatA ane temanuM vyAkhyAna sau koI mATe kAma paNa mANasa mANasane oLakhajo. tamane AMtaranArAya AntararASTriya rAjakAraNanA zikSaNapradAna samAna banyuM hatuM. maLaze ne meTA rAvarANA hAkama AgaLa tamArA javAba pUchAze. pramukhazrIe temane antaHkaraNathI sau zrotAjane vatI AbhAra paNa tANeya tame mUMjhA mAM. haye haramata rAkhaje. mAre mAnya hatA ane temanuM phulahArathI sanmAna karyuM hatuM. saMdhanA - rAma tI veLA tamArI jIbhe AvIne besaze ne elyAvane maMtrIzrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe prastuta vyAkhyAna sAMbhaLatAM javAbu deze. pite anubhavelo prasannatA vyakata karatAM jaNAvyuM hatuM ke "amerikA bherabaMdha ! chAnuMchapanuM te meM kAMye tamane zIkhavADayuM nathI, gayA pahelAnA cImanabha che ane tyAMthI pAchA pharelA cImanabhAI ji chatarAyuM karIne kevAmAM tamAre AMcake khAvo paDe. A e be cImanabhAImAM ApaNe ghaNe moTo taphAvata joIe chIe rAmaparane aMdhAre kauM chuM I dheLedADe chApare caDI caDIne amerikA jaIne rASTrasaMsthAnA eka sabhya tarIke temaNe je joyuM, pikArajo. jANyuM ane anubhavyuM tethI temanI jJAna ane anubhavasaMpattimAM bhagata! kAcI mATIne kanaDanArAvane bhe rAkhaje mAM. paNuM puSkaLa vadhAro thayo che ane jANe ke AntarASTriya rAjakAraNanA je mAMyalA rAmane hA pADe ne narakaeN nAkhe tIne ja le dharajo. . teo eka AcArya hoya evI rIte temaNe pitAnA adabhuta mAravA umaravAvALe te mATe rAma eka ja che. vyAkhyAnavaDe ApaNA sarvane mugdha karyA che. A uparathI mArI jhADanAM cakalAM damaDInAM be vecAya che. paNa I calAMnuM temane eka vinaMti che ke dara traNa mAse temaNe ApaNane AntarapIMchuMya rAmadhaNInA hakama vanyA kharatuM nathI. are ApaDA A rASTriya, rAjakAraNa upara vyAkhyAna ApavuM ane deza dezAvaranI mAthAnA akeka mevALAneya rAmajIne ghare hazAba kare che. rAjakaraNI ghaTanAonA rahasyathI ApaNane suparicita rAkhavA." A jirNo mArA rAmanA eka nAnakaDA gabharUDAne pAvaLuM TADhuM vinaMtine sabhAjanoe saharSavadhAvI lIdhI hatI ane zrI cImanapANI pAyuM haze tIne tIne hazAba maLyA vanyA reze naI. bhAIe saprema svIkArI hatI. A mujaba AgAmI eprIla mAsanA . jAva satA! have cAra khaMDa dharatImAM hAlI maLe; ne rAmajInA prAraMbhamAM muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI 'AntarASTriya rAjakAraNanuM rAjane ke vagADe. trimAsika vihaMgAvalokana' e viSaya upara paheluM vyAkhyAna nagurA thAjo mAM. haveM rAmadhaNInAM A kAma melIne je mAtapatyAne rAkhavAmAM Avaze vA'lAM karaze I no Tharaze; ne rAmajInAM chorUvAcharene melIne maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha pitAnAM bALabaccAMne vA'lAM karaze i nagu karaze; ne je pitAnI saMyukata rASTrasaMsthA keTalAMka smaraNo mULI pitAnI pIThe upADIne mArI vAMse hAlatAM AMcake khAze progresIva grupanA Azraya nIce tA. 18-1-54 somavAra I nagura karaze. sAMjanA 6-30 vAgye epele baMdaranI bAjue Avela grInsa - sati! mArA rAmajInA A kAmamAM je pitAnAM jatana karavA ' hoTelamAM zrI cImanalAla cakubhAi zAha My Impressions jaze che eTayuM khAze; ne je jIvatara sevA karaze I bhavanI of the United Nations Organisation e viSaya upara bhAvaya bhAMgIne anaMta jIvanane pAmaze.* aMgrejImAM vyAkhyAna Apaze. progresIva grupanA maMtrI zrI dhIrubhAI nAtALa, 1953 svAmI AnaMda kApaDiyA muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sabhyane ane temanA mitrane mathI pIra racita izuM bhAgavatane AdhAre. A vyAkhyAno lAbha levA nimaMtraNa Ape che. . ' : : . * * ,* 4.N. Her maMgaNa ane ane temAM jIrubhAI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana tA. 1pa-2-54 che. . .",#4' , . dara - prakIrNa ne dha mAnavatA ane sajIva sRSTi paryantanI anukaMpA trIjuM saMpUrNatayA ahiMsaka jIvana jIvanta mAnavI mATe kadi prabudhdha jIvananA gatAMkamAM zrI yazavanta dezIne "pazunirdayatA zakaya ja nathI. tethI bane teTalI hiMsAthI nivRtti sevIne ahiMsA nivAraNavidhAna viSe eka draSTi e mathALAne eka lekha pragaTa thaye dharmanuM anupAlana karyAne ApaNe saMtoSa levAne kahe che. zuM hatA. tenA anusaMdhAnamAM "ApaNe samajI levAnI jarUra che ke jyAM ahiMsA dharma samasta sajIva sRSTine abhayadAna ApavAne pharamAve sudhI ApaNA dilamAM rahelI dayAnI, anukaMpAnI bhAvanA sajIva che. ema chatAM jIvavA mATe jyAre amuka hiMsA anivArya che tyAre sRSTinA kSitijane nahi sparze tyAM sudhI ApaNAmAM sAcI mAnavatA ahiMsAnA vicAra tema ja AcAramAM kyA saMjogomAM konI rakSAne kadi pragaTI nahi zake" evA keTalAka samaya pahelA meM karelA mukhya sthAna (Priority) ApavuM ane kenI rakSAne pramANamAM vidhAnanI gatAMkamAM uparanA mathALA nIce thaDA vistArathI carcA karI gauNa sthAna ApavuM e viveka ati mahatvane bane che. pAMcamuM hatI. te ja muddAne anulakSIne skarelI theDI vizeSa vicAraNA A viveka cintavanAmAM jIva sRSTimAM je sauthI agrasthAne che te "ahiM nIce raju karavAmAM Ave che. mAnavasamAja sAdhAraNataH mukhya sthAnane-Priorityne-adhimAnavatA eTale mAnavI samAja paryantanI sabhAvanI- kArI bane che ane e tadana ucita che. Ama ahiMsAne AcAra sauhArdanI-vRtti e artha svIkArIne gayA aMkamAM upara jaNAvelA nakakI karatAM pagale pagale A prakAranI vivekabuddhinA upayoganI viSayanI DIka carcA karI hatI. paNa vastutaH mAnavatAne artha jarUra paDe che, ane keI paNa prakAranI ekAMgI dayAnA khyAla upara eTale sImita ke maryAdita che ja nahi. pazu ane mAnavImAM vadhAre paDatA bhAra mukAI na jatAM pratyeka prasaMge samucita AcaraNuM mukhya taphAvata e che ke pazumAM vikasita hRdayane abhAva hoya che. karavAmAM Ave-AvI ahiMsAprajJAnI prApti ahiMsAnA upAsaka tenAmAM pitAnAM baccAM sivAya anyane cAhavAnI koI lAgaNInuM mATe Avazyaka bane che. A prastAnI prApti eTalI sahelI nathI ke sabhAnatAnuM kadi darzana thatuM nathI. mAnavIne vikasita hRdaya prApta ane tethI ja ApaNuM AcaraNa sadAzaya prerita hovA chatAM ghaNI thayuM che. tenA dilanI premabhAvanA tenA Atmika vikAsa mujaba vakhata dUSita-samyapha ahiMsAvicArathI vaMcita-banavAno saMbhava uttarottara vadhAre ne vadhAre vistRta kSetrane sparzatI jAya che. rahe che. gatAnugatika ahiMsA uMDI samajaNathI prerita nathI hotI mitta mRge', kAmavatu sarvabhUteSu A Adarza tarapha ane tethI te samyapha nathI hotI. zrI yazavanta dezIne jainenA tenuM hRdaya satata gati karatuM hoya che. mAnavatA eTale anukaMpA- jIvanamAM je truTi lAge che tenI tAtvika bhUmikA A che. karUNAtA-anyanA sukhaduHkha sAthe AtmIyatAnI saMvedanazIlatA. zrI rukimaNI devInuM pazunirdayatA nivAraNa vidhAna mAnavI mAnavatAnI sAdhanA eTale mAtra mAnavI ja nahi, mAtra pazu vargaja pratyenI nirdayatAmAM ene na pariName evI zrI yazavanta dezanI nahi, samagra sajIva sRSTi tarapha komaLatAthI premabhAvathI jotA thavuM bhIti taddana asthAne che, kAraNa ke te vidhAna athavA te bIlane ane te mujaba pitAnuM dinaparadinanuM vartana AcaraNa ghaDavuM, koI pradeza atyanta maryAdita che ane ramatagamata ane vijJAnane nAme mANasa anya koI jAnavara tarapha ghAtakIpaNuM dAkhavatA hoya te Aje je vipula hiMsA cAlI rahelI che te aTakAvavAne tema ja joIne ApaNI AMtaraDI kakaLI uThe che ane pikArI uThe che ke jyAM katala anivArya lekhAtI hoya tyAM paNa pazuo upara bIna A te mANasa che ke hevAna ?". A uddagAra eja tathya raju kare jarUrI ghAtakIpaNuM na dAkhavavAne te bIla anurodha kare che. pazuo pratye che ke mAnavatAnI vRtti mAtra mAnavI samAja pUratI maryAdita heI ATale dharma te niHzaMkapaNe ApaNuM sarvane che ja, ane tethI te na ja zake. A prakAranI sAcI mAnavatAne tyAre ja ulya thaye AcaratAM mAnavI pratyenI komaLatAne koI aMzamAM AdhAta lAgavA gaNAya che jyAre ApaNI dayAnI, anukaMpAnI lAgaNI sajIva saMbhavita che ja nahi, sRSTinA kSitijane spazI hoya. , abhizApa" zrI yazavanta dozInA gatAMkamAM pragaTa thayela lekhamAM eka evo zrI ratnacintAmaNi sthAnakavAsI jaina hAIskUla taraphathI - bhaya darzAvavAmAM AvyuM che ke " jIvadayA para vadhu paDate bhAra tA. 6-12-53 nA roja muMbaI rAjyanA nAyaba keLavaNu pradhAna mUkavAthI mANasa jIvadayAne nAme mAnavadayA echI karate the che" zrI IndumatIbahena cImanalAlanA pramukhapaNuM nIce bhAratIya vidyAane e anumAnanA samarthanamAM jaine ke jeo jIvadayA upara bIjA , bhavananI vyAkhyAnazALAmAM vArSikotsava ujavavAmAM AvyA hatA.' karatAM vizeSa bhAra muke che temanA jIvanamAM mAnavI dayAnI thatI A vArSikotsavamAM e saMsthAmAM bhaNatI vidyArthInIo taraphathI rahelI upekSA-avagaNanA-tapha aneka draSTAnta vaDe teo vAMcakonuM eka sundara rasaprada kAryakrama raju karavAmAM Avyo hato. gIte, dhyAna kheMce che. nRtya, zuTIMga, zarasaMdhAna uparAMta "dharatInI oDhaNuM" ane nA jainamAM AvI upekSA avAranavAra jarUra jovAmAM Ave che, "abhizApa" e nAmanI be nATikAo bhajavI batAvavAmAM AvI paNa tevI ja rIte mAnavatAne dA karanAra varge pazuo pratye hatI. "dharatInI oDhaNI'nA lekhaka zrI gaNapatalAla vyAsa hatA - pAravinAnuM ghAtakIpaNuM dAkhavatA paNa anekavAra najare paDe che. ane "abhizApa"nA lekhaka zrI khImacaMda maganalAla verA hatA. AmAM deSa bhUtadayAne ke mAnavAne nathI, paNa sAcA vivekanA zrI khImacaMda maganalAla verA muMbaInA sthAnakavAsI vibhAganA eka abhAvane che. mAnavI jIvanane vicAra karIe te mAluma paDe che ke jANItA, AgevAna che. temaNe thoDA samayathI jaina paurANika tenuM dila haMmezA ahiMsA tarapha-sarvasparzI dayA taraphajhakatuM hoya kathAone nATikAmAM utAravAno prayatna zarU karyo che ane A dizAe : che, paNa sAthe sAthe tenuM vAstavika jIvana eka yA bIjA prakAranI Aja sudhImAM temaNe nema rAjula, caMdanabaLA vagere * hiMsA upara nirbhara hoya che. bIjuM prANahAni e sthaLa hiMsA nATikAo racI che ane temAMthI keTalIka raMgabhUmi upara che. koIne du:kha ApavuM, koInA dilane AghAta paheMcADa e , utAravAmAM AvI che. "abhizApa" paNa A ja eka prayatna che." *. suma hiMsA che. A banne hiMsA eka sarakhI tyAjaya hovA chatAM - jaina graMtha sAhityamAM jemane khUba mahatva ApavAmAM AvyuM che te ahiMsAne prathama pATha bhaNanAra raghuLa hiMsAne lakSamAM rAkhIne soLa satIomAM eka satI subhA che. satI subhadrAne tyAM eka ke cAle che suma hiMsAnuM svarUpa tene dhyAnamAM tarata AvatuM nathI. jaina muni gocarI mATe Ave che ane te munine AMkhamAM kahyuM ke
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1pa1-54 - prabuddha jIvane 6 : : : adhyAyamI hasAbA bhAve anyatra paDavAnA kAraNe khUba pIDAtA joIne subhadrA pitAnI jIbha vaDe raju karavAmAM Avato hato. A nATikAmAM jaina munine sAMpradAyika muninI AMkhamAMthI kaNuM kADhe che paNa ema karatAM subhadrAnA kapALa vezamAM ja rItasara vahoravA AvatA raju karavAmAM AvyA hatA. ane uparanA cAMdalAnuM kaMku muninA kapALe cATI jAya che ane e uparathI tethI e A prasaMga AkarSaka rIte raju thaI zakaryo hate A muni sAthe viparIta saMbaMdha hovAnuM subhadrA upara ALa caDe che. eka pahela thaI che te ApaNe AzA rAkhIe ke have pachI jaina subhadrA atyaMta dharmazraddhALu ane pativratA strI che. tenI A dazA santa mahanta ane tIrthakarenAM caritra AsAnIthI raMgabhUmi upara jaine zAsanadevatA tenI vahAre dhAya che. caMpAnagarI jyAM ' raju karI zakaze ane sAmAnya janatAne e caritramAM rahelI udAtta subhadrA rahetI hatI tenA rAtre baMdha karelA daravAjA savAranA pahoramAM jIvanarahasyathI suparicita banAvI zakAze. jaina kathAone A rIte udhaDatA nathI ane "kaI satI strI kAce tAMtaNe cALaNI bAMdhIne raMgabhUmi upara lAvavA mATe zrI khImacaMda vahorAne dhanyavAda ghaTe che. kuvAmAMthI pANI kADhaze ane te pANI daravAjA upara chAMTaze te ane temanI lekhinImAMthI uttarottara vizeSa saphaLa nATayakRtio avataratI tyAre ja A daravAjA ughaDaze" evI AkAzavANI thAya che. jyAM aneka rahe evI temanA pratye zubhecchA che. strIo niSphaLa thAya che tyAM pitAnA satItvanA prabhAvathI subhadrA A bhagatane bhAtAM baMdhAvyAM. >> camatkAra kare che ane caMpAnagarInA daravAjA ughaDI jAya che khrastI dharmane suprasidhdha bhAgavata graMtha je bAIbalanA nAme "abhizApa" eTale viriSTa zApa evo artha thAya che temaja oLakhAya che te "june karAra' ane 'na karAra'-Old Testa te zabdane, beTuM ALa e paNa artha thAya che. A uparathI rnent ane New Testament ema be vibhAgamAM, A nATikAnuM nAma "abhizApamAM rAkhavAmAM AvyuM che. vaheMcAyelo che. IzunA bAra gaNadharamAMthI cAra gaNadharoe Izu - subhadrAne gharasaMsAra prAraMbhathI ja eka prakAranA visaMvAdathI zarU viSenAM pitAnAM smaraNa zabdAMkti karyA che. navA karAramAM A cAra thayuM hatuM. te pote pitRgRhamAM jaina paraMparAnI hatI; zvasurapakSa IzubhAgavatanA samAveza che jemAMthI methya athavA te mA pAre audhdha dharmane anuyAyI hate. vaLI sAsu ane meTI naNaMda bane racelA bhAgavatanA 10mA adhyAyamAM IzunA pracArakAryanuM je subhadrA upara sArI peThe trAsa vartAvatA hatA upara jaNAvela jaina nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te zrI vinobA bhAvenA AjanA muninA prasaMga bAda tene pati paNa ekadama pratikaLa banyA hatA. pracArakAryane bahu maLatuM Ave che. A aMkamAM anyatra A traNe taraphathI vartAvavAmAM AvatA trAsa prasaMge nAnI naNaMda te adhyAyane anuvAda ApavAmAM AvyuM che. mULamAM, ane nAne dera subhadrAnI vahAre deDI Ave che ane bacAve che. Father in Heaven che tenI jagyAe rAmajI ke rAmadhaNI ema maLa nATikAmAM raju karavAmAM AvyuM che te ekadama asvAbhAvika zabda mUkela che, amuka ke-Verses-choDI dIdhela che ane lAge che. temane prastuta eTale ja bhAga avatarita karyo che. A sivAya bIjuM subhadrA mAthe caDhelA kalaMkanuM nivAraNa daivI camatkArathI mULane anuvAda karatAM bIjo koI pheraphAra karyo nathI.. karavAmAM Ave che. AvA camatkAro kevaLa kalpanAmaya heIne Aje - anuvAdanI bhASA sAme keTalAka vAcake vAMdho leze. evA tevA camatkAromAM koIne zradhdhA bese tema nathI. satInuM satIva ke vAMcakone anulakSIne svAmI AnaMda jaNAve che ke , e vAMdhe lenArAone huM lakaranA phakIra kahuM chuM. teo kaI mahAtmAnuM sata puravAra karavA mATe kudarata kadi paNa potAnA kAnunamAM pheraphAra karatI nathI. jema kudaratanI kRpa-sUryane tApa ane bAIbalanI bhASAne-AdhunikaModern-gaNutA hoya te teonuM " aMgrejI bhASAnuM jJAna ati TuMkuM ane kaDhaMguM lekhAya. ApaNA prakAza, caMdranI zItaLatA ane dhavaLatA, pavananI ThaMDI yA garama lahario, varSA Rtune varasAda A sarve sau koI upara sarakhAM ja bhaNelA ane vidvAna vargoe jUnA gAmaDiyA prAkRta lekanI bhASAne varase che tevI rIte sAdhu ke saMtAna, satI ke khaNu-sau koI ne pratiSTA na ApavAnI je bhUla karI te bhUla yuropanA lokoe na agni eka sarakhI rIte bALe che ane pANI eka sarakhI rIte " karI balake pitAnI bhASAonuM ja bAIbalanI dhATI upara caNatara ThAre ke DubADe che. kudaratanI avI taTasthatA samajavA karIne bAIbalanI bhASAne bhASA sAhityamAM kamAla pratiSThA ApI: temaja svIkAryA bAda satI subhadrAnuM daivI camatkAra vaDe je ALa ApaNe a ma na karyuM eTale ApaNane Aje gAmaDAMnA prAkRta nivAraNa karavAmAM AvyuM che te joine manaraMjana jarUra thAya che, paNa kenI bhASA racI lAge che." AzA rAkhavAmAM Ave che ke A tethI zIlazradhdhAne koI vizeSa baLa maLatuM nathI. prastuta kathA dha svAmI AnaMdanA lakhANunI vastu ane bhASAsvAMgane yathAsvarUpe samajavAmAM madadarUpa thaze. uparathI ApaNe te eTale ja sAra levAnuM rahe che ke ApaNuM "muMbai vinAnuM khaMDita mahArASTra amane nahi khape. samAja vyavahAramAM satI subhadrA upara jema khATuM. ALa caDhAvavAmAM hiMda Aje je pradezamAM vaheMcAyeluM che te pradezanI sImA AvyuM hatuM tevI ghaTanA anekavAra bane che. lokomAM amuka aphavA emAM bhASAvAra dhoraNe tema ja Arthika, bhaugelika tathA rAjakAraNI jesabhera cAle che tethI e ema ja haze ema mAnI levAnI kadi bAbate lakSyamAM rAkhIne jarUrI pheraphAra sUcavavA mATe bhArata sara- - utAvaLa na karIe. aneka strIone temaja sAdhusantane AvI kAre eka mahatvapUrNa kamIzana nImyuM che. A kamIzanane AkhA titIkSAmAMthI pasAra thavuM paDayuM che ane AgaLa jatAM temanAmAM deze AvakAryuM che. prAdezika sImAo viSe kazAM paNa vivAdAspada raheluM zuddha kundava samAjane svIkAravuM paDayuM che. mANasa nivedane nahi karavA kesanI kArobArIe dareka gresI AgevAtane mANasa sAthenA vyavahAramAM A ApaNe varSo june anubhava kadi khAsa anurodha karyo che. ema chatAM paNa mahArASTranA koMgresI , na bhUlIe ane paraspara sadbhAva ane vizvAsapUrvaka ane pracalita AgevAno ane tenA mukhI zrI. ena. vI. gADagIla kazA paNa pUrvagrahathI mukta rahIne vicArIe. saMyama vinA phAve tevAM nivedana karI rahela che ane khAsa : | 'abhizApa' nA prayogamAM jaina samAjanI daSTie eka karIne muMbaInA praznane kendramAM rAkhIne mahArASTrIo ane praNAlibhaMga karavAmAM AvyA hatA te nedhapAtra che. raMgabhUmi upara . gujarAtIo vacce verajheranI lAgaNI phelAya evA uddagArone kaI paNa sAdhu ke tIrtha karane utArI na zakAya evI paristhiti jaina satata varasAda varasAvI rahyA che. A atyanta du:khada che samAjanI jaDatA ane sthiticustatAnA kAraNe Aja sudhI pravatatA ane rASTrIya ekatA AvA jherI pracAra vaDe atyanta jokhamAI rahI che. : " hatI. pariNAme sAdhu ke tIrthakarane eka yA bIjI rIte alepa thoDA ja divasa pahelAM muMbaInA eka jAhera samAraMbhamAM karavAmAM AvatA hatA athavA te sAdhunA ThekANe kaI saMnyAsIne, zrI, gADagIla bolyA che ke "amAre rAjadhAnI tarIke muMbakI"
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana tA. 15-1-54 , sAthenuM mahArASTra joIe chIe. A muddA upara kazI bAMdhachoDane salAha svIkArI zakAya tevI nathI, kAraNa ke muMbaI sAthe mAtra avakAza nathI. A hetu sidhdha karavA mATe saMkhyAnA dhoraNe muMbaImAM ja vasatA gujarAtIonuM hita joDAyeluM che ema nathI. tema ja naitika rIte ame purepurI tAkAta dharAvIe chIe". AgaLa muMbaI vasatA gujarAtIo, saurASTravAsIo ane kacchIvadhatAM teo marAThIbhASAbhASI traNa kareDa mahArASTrIone alaga enuM hita atyanta gADhapaNe saMkaLAyeluM che. muMbaI saMyukta akhaMDita mahArASTra hastagata karavAnA nizcayamAM saMgakRita bhaugolika rIte mahArASTranI sImAnI aMdara AveluM che. thavAne anurodha kare che ane jAhera kare che ke "ApaNI mukitano ema chatAM varatI, vyApAra, udyoga tema ja sAMskArika pravRttionA divasa have bahu dUra nathI." dhoraNe vicAratAM muMbaI mahArASTra ane gujarAtIbhASAbhASI vipula A bhASA ane A udgAre vAMcatA hiMdane khaMDita karanAra janasamudAyanI saMgamabhUmi jevuM che. A kAraNe muMbaInAM bhAvI kAyade-Ajhama jhINAnuM smaraNa thAya che ane mahArASTramAM Aje viSe jevI rIte mahArASTrIe tevI ja rIte samasta gujarAtI prajA ' tenA AgevAnoe kalpeluM bRhad mahArASTra hAMsala karavA je pitAne sAmudAyika abhiprAya vyakata karavAne adhikArI che eTaluM ja jherI Andolana calAvavAmAM Ave che te jotAM melema lIga nahi, paNa jyAre mahArASTrI A bAbatamAM jorazorathI eka ane tenA saranazIna jhINAe mahArASTra ane tenA agratama netA prakAranI kAtila jhuMbeza calAvI rahyA che tyAre muMbaI zaherane gADagIlamAM purnajanma lIdhuM hoya ema lAge che. alaga pradeza banAvavAnA pitAnA mantavyane saceTapaNe ane spaSTa eka abhiprAya tarIke koI paNa mahArASTrI muMbaIne mahA rIte raju karavAno viziSTa dharma temane prApta thAya che. rASTranI sImAbaMdhImAM antargata karavAnuM sUcavI zake che ane pAsA pheke jo sarve, dA de harihAtha che. ' te sAme koIne vAMdho uThAvavAnuM kAraNa na hoya. paNa A bAbatane atyAra sudhI nakAra bhaNatA pAkIstAnanA mukhya pradhAna mahamadaeka AkhA pradezanA loko mATe jIvanamaraNane prazna banAve, tene alIe Akhare ekarAra karyo che ke "kaTokaTInA samayamAM amArA eka jehAdanuM svarUpa ApavuM, traNa karoDa mahArASTrIone te jehA pradezamAM rakSaNa mATe yunAiTeDa sTeTsa sahita koIpaNa mitradamAM sAmela thavA hAkala karavI ane A hetu siddha karavAmAM ja mahArASTrIone sAce mekSa-kharI AjhAdI-rahelI che evI kalpanAne rAjyane pAkIstAnanAM lazkarI mathakono upayoga karavAnuM AmaMtraNa satata uttejavI-e na samajI zakAya tevuM pAgalapaNuM che. AvI ApatAM amane koI aTakAvI zakaze nahi" eja anusaMdhAnamAM vAta karIne Aje eka pachI eka kaTokaTImAMthI pasAra thaI rahelA temaNe jaNAvyuM che ke "yu esa.nI madada vaDe pAkIstAna pAse dezamAM Antaravigrahane teo netarI rahyA che ane rASTrIya ekatA duniyAmAM eka sarvotama keTinuM sainya haze." A madada meLavIne ane saMgaThThanane akSamya e droha karI rahyA che. koMgresa potAnA pAkIstAna ezIAnI nAnI nAnI rAjasattAonI AgevAnI anuyAyIone bhASAvAra prAntarayanAnI carcAmAM kaze paNa bhAga nahi meLavavAne manasubo seve che ane sAthe sAthe teo ema paNa ' levA vAraMvAra anurodha karI rahI che, zistapAlana upara khUba bhAra, jaNAve che ke "Ajane tabakake ame kAzamIranA jhagaDAnI patAvaTa, mUkI rahI che, ema chatAM zrI ena. vI. gADagIla, zrI paMjAbarAva karI zakatA nathI, kAraNa ke hiMda amArA karatAM vadhAre lazkarI dezamukha ane e kATinA anya koMgresI AgevAne jeo vANInI tAkAta dharAve che ane naherUne vyAjabI patAvaTa karavAmAM koI rasa guMDAgIrI vAparavAmAM ekameka sAthe harIphAI karI rahyA che temanA nathI. jyAre amArI lazkarI tAkAta vadhaze ane tenI samAna meDhe cekaDuM bAMdhavAne kAMgresa asamartha che, temanA sAme zistanAM kakSAnI banaze tyAre mane khAtrI che ke patAvaTane saMbhava vadhaze." pagalAM bharavAne hIMmata dharI zakatI nathI. A sthiti ke gresanI e te dekhItuM ja hatuM ke A AkhI cAla kAzmIranA prazna pratiSThA ane gauravane bhAre hINapata pahoMcADanArI che. gujarAtI saMbaMdhe hiMdane dabaDAvavAnA hetuthI racAI rahI che. Aje have A ane mahArASTrI--be prajAgaNa vacce suleha, zAnti ane sadabhAva vAta pAkIsatAna naphaTapaNe uccArI rahela che. razIA viSe tA yu. jaLavAya, koI paNa prajAgaNa hiMsAnA mArge dhasI na paDe e esa. nA bhayane koI sImA nathI ane pitAnA rakSaNa mATe mATe zrI ena. vI. gADagIlanI vANI upara sakhta aMkuza mUkavA razIA ane cIna AsapAsanA badhA dezane pitAnI lazkarI athavA te kegresamAMthI temane satvara bahiSkAra karavA rASTrIya hakumata vaDe sAMkaLI levA yu. esa. tanatoDa mahenata ane pAra mahAsabhAnA pramukha paMDita javAharalAla naherUne sAdara vinaMti che. vinAnA kAvAdevA khelI rahela che. tenI pAse Arthika samRddhinuM muMbaInuM bhAvI ane gujarAtIo. koI sumAra vinAnuM jora che ane lazkarI utpAdana paNa aDhaLaka thoDA divasa pahelAM gujarAtanA AgevAnuM eka pratinidhi thaI rahyuM che. ezIonA deze Arthika muMjhavaNathI akaLAyelA che maMDaLa amadAvAda khAte muMbaI pradezanA mukhya saciva zrI morArajI ane sudharelA eTale ke udyogasamRddha rASTranI haroLamAM AvavAne desAIne maLavA gayuM hatuM. mahAgujarAtanA sImAnirmANa saMbaMdhamAM sImApaMca samakSa atizayatA bharI mAgaNIo nahi karavA ane mathI rahela che. DolaranI kothaLIo vaDe yu. esa. A dezanI kharekhara gujarAtanuM je hoya teTalAnI ja mAMgaNI karavAnI bhukha bhAMgI zake tema che. A rIte yuropa temaja eziyAnA zrI morArajIbhAIe salAha ApyAnuM jaNAvavAmAM Ave che. A amuka deze tenI eDI nIce AvI rahyA che. ezi- - salAha vyAjabI che. gujarAta e mahArASTra nathI ane guja yAmAM hiMda pitAnI sakriya taTasthatAnI nItine aDagapaNe vaLagI rAtIe e mahArASTrIo nathI. gujarAtIo je kAMI mAgaNI karaze te ecityapUrvakanI ja haze eTaluM ja nahi paNa samagra bhAratanA hita rahIne ubhuM che, kAraNa ke duniyAmAM trIjo yuddha dAvAnaLa saLagatA ane kalyANane lakSyamAM rAkhIne ja karaze. ane ema chatAM pitAnI aTakAvavAne A ja mAtra upAya che ema hiMda saceTapaNe mAgaNIthI kAMI ochuM maLyuM te te meLavavA mATe gujarAtIo mAne che. pAra vinAnAM pralobhane sAme dharyA chatAM temaja " dhamakIo ApavA chatAM hiMda aNanama rahyuM che; kAraNa ke hiMda 6 kadi jehAdanI paribhASAmAM vicAra nahi kare ke viveka yA pramANa jANe che ke AvAM pralobhanene ke dhamakIne koI paNa kadi nahi gumAve. aMzamAM vaza thavuM e deze prApta karelI AjhAdIne paNa AgaLa vadhatAM muMbaInA prazna sabaMdhamAM zrI morArajI khatama karavA barAbara che. hiMda sAme cokakasa Adarza che, bhAIe evI salAha ApyAnuM kahevAmAM Ave che ke muMbaImAM dhyeya che, maLelI AjhAdInuM tene mana moTuM mUlya che. samagra vizvanI suleha zAntinI rakSAne kendramAM rAkhIne temaja ezIAnA aneka ? vasatA gujarAtIoe muMbaInA anya samuho sAthe maLIne muMbaI dezAne maLelI AjhAdIne surakSita rAkhavAnA hetupUrvaka pitAnI ha viSane pitAne abhiprAya raju kare, paNa gujarAtanA AgevAnoe . Antara rASTrIya rAjanIti te ghaDI rahela che. hide svIkArele A A bAbatamAM paDavuM nahi. A samAcAra barAbara hoya te A dharmamArga che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-1-1954 prabudhdha jIvana pAkIstAna hiMdu musalamAnanA vikhAdamAMthI ubhuM thayuM che. tenI pAse kAi Adaza nathI ke kASTa nIti nathI. tatkAla je kAM potAnA svArthamAM dekhAya te sAdhavuM ane te sAdhatAM game tevAM sAdhanA akhatyAra karavA-A tenI nIti ane A tenI rIti che. kAi paNa vacana tene bAMdhatuM nathI. hi virAdhI cAlu pracAra e tene satata jIvana vyavasAya banyo che. kAzmIra kAi paNa rIte potAnI hakumata nIce lAvavuM e tenI murAda che. yunAiTeDa sTeTsane paNa pAkIstAna temaja kAzmIramAM razIA sAme lazkarI mathakA joIe chIe. zekha abadullA dvArA ubhI karavAmAM AvelI tarakIba niSphaLa javA bAda yunAiTeDa sTeTsa ane pAkI stAna vacce lazkarI samAtInI vAte zarU thaI che. yunAiTeDa sTesanA jore pAkIstAna kazmIra tAme karavA dhAre che. razI sAme hiMde yu. esa.ne anukuLatA ApavAnI nA kahevAnA pariNAme pAkIstAnane peAtAnI jALamAM sapaDAvavAnI cAlabAjI amerikA taraphathI zarU thai che ane kAzmIrabhukhyu. pakIstAna A jaLamAM sapaDAyuM che. anu piraNAma peAtAnI AjhAdI upara keTalu Ave, AkhA ezIAnI suleha zanti keTalI jokhamAya, amerikA ane razIo vacce cAlI rahela bhArelA agni maka yudhdha bhArelu dharaAMgaNe notaravAthI peAtAne tyAM temaja AsapAsa kevI viSama paristhiti ubhI thAya e dhyAnamAM levA jevI lAMbadAra dRSTi pAkistAnanA AgemanA pAse cheja nahi. e te e cAra mAphka yu. esa. nI lazkarI madada ane kAzmIra ghaDInA chaThThA bhAgamAM potAnA kheALAmAM--trIjA vizvayuddha phATI nIkaLaze tyAre joyu jAze-AvI TukI gaNatarI upara pAkIstAna Aje doDI rahyuM che. yu. esa. paNa A mArge javAmAM eka prakAranI yudhelachA athavA te bhayaMtrastatA dAkhavI rahela che. potAnI samRddhi ane lazkarI tAkAta vaDe AkhA vizvane Azcanta karavAnI te virATa ceSTA AcarI rahela che. 166 ka upara ApaNe cAlIe; satyameva nayate e sUtramAM ApaNI zradhdhAne sudRDha karIe; hiMdanI dRSTi, vRtti ane niSThA sAcI che te vijaya hiMdano ja che evI ApaNI pratIti hA ! aMgrejI zikSaNamAdhyama dharAvatI nizALene mubaI sarakAnA hukama hinda mATe eka navI cintAjanaka paristhiti A navA lazkarI kAla karArane aMge jarUra ubhI thai che. A paristhiti savizeSa Antarika saMgaThThana ane sajAgapaNAnI apekSA rAkhe che. AthI ApaNe vadhAre saceta banavAnI avazya jarUra che, paNa gabharAvAnI bhayaviThThala banavAnI jarA paNa jarUra che ja nahi. vizvanI dhaTanA aMkagaNitanI gaNatarI mujaba nirmANa thatI nathI. ezImAM cInanI pratikuLatA te amerikA sAme ubhI ja che. hiMda AkhAne paNa A rIte pratikuLa banAvavAmAM pAkIstAna temaja amerikA jevu mApa na thai zake evu jokhama kheDI rahela che. ezIA Aja sudhI svastha ane zAnta hatuM. kArIAnu yudhdha maryAdita kSetrane varelu hatu. Aje jema yurapamAM che temaja ezIAmAM eka navI sphoTaka paristhiti pedA thai rahI che. AnI javAbadArI pAkIstAna ane yu. esa. nI che. AnA pariNAme aneka sthira tatvA asthira banaze; kAzmIranA jhagaDAnI patAvaTa lagabhaga azakya jevI anI jaze; razIone Akramaka nIti dhAraNa karavAnI krUraja paDaze; pAkIstAna ane yu.esa. ubhayanI A saMyukata guMDAgIrInA AkhI duniyA upara prabhuLa pratyAdhAtA pAze; trIjA vizvayudhdhanI kaTAkaTI vadhAre tIvra ane samIpagAmI banaze. game tevA viparIta sayogamAM paNa A kaTokaTI vAravA bhArata zakya teTalA prayatna karaze. bhAratane mA saccAinA che, suleha zAntine che, dabAyalAne uMce lAvavAnA, ane baLatAne ThAravAna che, mANasa game teTalA prapaMco kare, dAvapeca khele, pAzavI tAkAtanA jore zekhacallInA kIllA khAMdhe ane saphaLatAnI kalpanApUrvaka manamAM rAce, paNa vidhAtAnI gati gahana che; izvarI nirmANunA bhedane kAi pAmI zakatuM nathI. 'thato dharmastato natha" e sidhdhAnta je nizALAmAM zikSaNanuM mAdhyama aMgrejI che te nizALAmAM have pachI eglo-inDiyana mALA tema ja khIna-ezIyana prajAnA vidyArthIe sivAya anya koI vidhAthI ene dAkhala na karavA e prakAranA muMbai sarakAre tevI hAskulene hukama karyAM che. A hukame khAsa karIne muMbaI bAju vasatA amuka vargomAM bhAre kSobha pedA karyAM che ane A hukama rAjyabaMdhAraNa virUdhdha che evA paNa keTalAka leAkAe pokAra uThAvyo che. prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa sabaMdhamAM muMbainI hAlanI kaoNMgresa sarakAra 1948 mAM sattA upara AvI tyArathI teNe je nIti akhatyAra karI che tenA anusaMdhAnamAM A hukama ucita ane samayasarano che. 1948 mAM aMgrejI zikSaNa mAdhyama vALI nizALAne jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke jenI mAtRbhASA prAdezika na heAya athavA teA jenI mAtRbhASA aMgrejI hoya tevA ja vidhArthIone A prakAranI nizALamAM sAdhAraNa rIte dAkhala karavA. 1952mAM A bAbatamAM vadhAre spaSTatA karavAmAM AvI hatI ke je vidhArthIonA mAbApa athavA vAlIonI mAtRbhASA aMgrejI heya evu* pramANapatra raju karavAmAM Ave, je vidyArthIo A pahelA aMgrejI mAdhyama dvArA zikSaNa prApta karI rahyA hoya, jemane peAtAnA nivAsasthAnanA eka mAilanA paridhamAM petAnI mAtRbhASA * dvArA zikSaNa pAmavAnI sagavaDa na hoya ane jemanAM mAbApe ke vAlIo mATe nokarInA kAraNe eka pradezamAMthI anya pradezamAM badalI thavAnA cAlu sabhava hAya-mAtra A kakSAnAM bALako yA vidyArthIone aMgrejI dvArA bhaNAvatI nizALAmAM dAkhala karavA. A bAda sekanDarI ejyukezana kamIzanano rIpoTa bahAra paDayA. teNe bhalAmaNa karI ke mAdhyamika zikSaNanA sa dharaNeAmAM mAtRmaSA athavA te pra dezika bhASA ja zikSaNanuM mAdhyama hovuM joie. vizeSamAM upara jaNu.vela chuTAnA khUba durupayoga thai rahyo che ane aneka mAbApo ane vAlIo potAnA chekarAone AvI nizALamAM bhaNAvavA khAtara mAtRbhASA potAnI aMgrejI nahi hovA chatAM aMgrejI heAvAnAM khATAM pramANapatrA raju kare che ema muMbaI sarakArane mAluma paDayuM. pariNAme A bAbatamAM makkama valaNa levAnI jarUra lAgatA muMbai sarakAre upara mujabano hukama aMgejI mAdhyama vALI nizALeAnA prInsIpAlA tathA vyavasthApakA upara mekalyo . che. AvI nizALAmAM Aje bhaNatA eMglo-nDiyana ke ana-ezIyana mAbApanAM santAna na heAya evA vidyAthI one cAlu rAkhavAnI prastuta hukamamAM chuTa ApavAmAM AvI che. vaLI AvI nizALe ne sarakAra tarathI maLatI madadomAM kaze paNa dhaTADo nahi karavAnI sarakAre khAtrI ApI che. A bAbatamAM bIjA paNa jarUrI apavAdo sarakAre potAnA hukamamAM antata karyo che. hiMdanA navA aMdhAraNa mujaba anya konI saMsthAo mAphka eMglo inDiyana skule mATe paNa 40 TakA eMglo-inDiyana na heAya evA vidyAthI one dAkhala karavAnuM have pharajiyAta banyuM che. AvA vidyArthIone hiMdI yA kAi paNa prAdezika bhASA dvArA zikSaNu ApavAnI vyavasthA ubhI karavA A e glo inDiyana skulone muMbainA keLavaNI pradhAne anurodha karyo che ane te mATe vadhatA khaca ne pahoMcI vaLavAmAM madadarUpa thavAnI muMbai sarakAre AArI batAvI che. aMgrejI hakumatathI mukta thavA bAda sauthI vadhAre mahattvanA kAI paNa prazna ubhA thayA hoya te te dezamAM apAtA samagra
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ x 166 kha - prabudhdha zikSaNanI punararacanAno che. A sabaMdhamAM dareka pradezane peAtAne anu kuLa lAge tevA pheraphAro karavAnI chuTa che, kAraNa ke zikSaNa e prAdezika akhatyAranA viSaya che. A khAkhatAM dareka pradeze akhatyAra karelI nIti ane karavAmAM AvelA pheraphAro eka sarakhA nathI, paNa eka bAbatamAM sarvatra eka sarakhA siddhAnta svIkArAyA che ane te e ke hiMdanA dareka bALakane apAtuM zikSaNa hiMdImAM athavA te tenI mAtRbhASAmAM athavA te| prAdezika bhASAmAM hevu joIe. khAsa karIne prAthamika temaja mAdhyamika zikSaNamAM have aMgrejIne bIlakula sthAna hAvuM na ja joie, mumbaI sarakAranuM pagaluM A dRSTie vicAratAM tadana anurUpa ane ucita che. muMbai rAjyamAM Aje kula 1403 mAdhyamika zALA che. temAM mAtra 118 zALAo evI che ke jyAM zikSaNanuM mAdhyama aMgrejI che. A zALA mATA bhAge eMgla inDiyana athavA te mIzana skulo che. dezamAM krUratA jatA sa Myogo ane badalAtA jatA khyAle'ne A zALAee anukuLa thavu ja rahyuM. kamanasIkhe Aje muMbaI jevA meTA zaherAmAM vasatAM keTalAka mAbApe potAnAM baLakA aMgrejImAM ja zikSaNu pAme eve Agraha dharAve che. jANe ke temanu' dareka bALaka uccazikSaNa mATe iMglAMDa ke amerikA javAnu` hAya tema bhA mATe 'paradeza jatA kAcA aMgrejIvALA potAnA bALakanuM zuM thaze evI cintAvyAkuLatA te seve che. AnI sAmenA javAba e che ke cIna yA jApAnanA vidhAthI e paradezamAM zuM thatuM haze ? e vidyAthI o paNa paradezamAM bhaNe che ane uMcI uMcI parIkSAe pasAra kare che. kAraNa ke AvA vidyArthI e pAsethI ApaNe kalpIe chIe tevA zudhdha aMgrejInI apekSA ja rAkhavAmAM AvatI nathI. 'eka'. bIjo savAla e che ke ahiMnI kolejomAM haju aMgrejI mAdhyama vaparAya che. sarvocya vahIvaTI parIkSAmAM paNa hajI aMgrejI mAdhyamanuM ja prabhuta che. koleja ane tyAra pachInA abhyAsa mATe haju hiMdI yA dezI bhASAmAM pAThayapustakA taiyAra nathI. AvI keTalIka muzkelIonA inakAra karI nahi zakAya. paNa A kAraNe je prakAranI zikSaNukrAntinI ApaNe kalpanA karI rahyA chIe. ane zikSaNa mAdhyama tarIke aMgrejI bhASAne padacyuta karavAne ApaNe niradhAra karyo che temAMthI pAchA pharavApaNu have hAi na ja zake. A pheraphAranI mAphaka kAleja ane kolejapazcAtranA abhyAsa mATe pAyapustako hiMdImAM athavA to prAdezika ke paNa bhASAmAM jema bane tema jaldiI ApaNe taiyAra karavA ja rahyA. sarvocya vahIvaTI parIkSAomAM paNa have hiMdIne sthAna ApavuM ja joize, Aja sudhInI zikSaNanItine saMgata ema chatAM paNa anya prAdezika rAjyo A bAbatamAM jyAre dhImI gatie cAle che tyAre muMbaI sarakAre A eka bhAre hImatabhayuM pagaluM bharyu che ane ApaNuM zikSaNa kai dizAe te bAbatamAM A pagaluM eka navA sImAcinharUpa che. A maTe mukhai sarakArane ane zikSaNapradhAna zrI dinakararAva desAine dhanyavAda ghaTe che. khumArIpUrvakanI pIchehaTha N AjathI lagabhaga sAta maDInA pahelAM zrI jaTubhAi mahetAe muMbai khAte 'navavidhAna' nAmanuM sAptAhika zarU karyuM hatuM. tenA 31 mA a'ke navavidhAnanA taMtrIsthAna uparathI zrI jaTubhAi mahetA nivRtta thAya che ane zrI vijaya ha. mahetA e sthAna upara Ave che. A hakIkatanI jAherAta karatAM 'svarUpa badalAya che' e mathALA nIce zrI jaTubhAi mahetA nIce mujaba nivedana kare che. "navavidhAnanuM svarUpa A thI bhadalAya che. 46 pazu adhyAya che. navavidhAna' hAlanI paristhiti ane loka I had a jIvana tA. 15-1-54 rUcine anukULa banavA mAge che, ane have sAmAjika sAmayika banI rahe che. navavadhAna'" eka cokakasa dhyeyane pAra pADavA mATe zarU thayuM hatuM. e mATe ja mArA cAlu dhaMdhAne jokhamAvIne paNa meM kalama pakaDI hatI. paraMtu lokarUci ane paristhiti jIde mAge jai rahI hatI; tAtkAlika ene anusaryA vinA 'navavidhAna' mATe khIje mArga nahetA. eTale hAla 'navavidhAna' jokhamI mArgo cheDIne saraLa mAge vahevA mAge che. krI baLa prApta thaze te Aje nIce mUkelI kalamane karI pakaDavA huM Atura hAIza navavidhAna'nuM sa MpAdana kA AjathI bhAizrI. vijaya huM. mahetA sabhALe che. emanI paNu AkAMkSAe vegavatI che, paNuM hAla te emaNe paNa lagAma kheMcavI ja rahI. lokaci ke paristhitine vaza thavA mArU mAnasa TevAeluM nathI; eTale samaya jatAM te leAkaci ane paristhitine potAnA jInA dhyeyane mArge vALavAnA prayAsa navavidhAna' karaze ja. tyAM sudhI rAha jovI rahI." A rIte badalAyalA svarUpavALu navavidhAna ATha pAnAnuM banyuM che, jemAMnA ghaNA meTo bhAga zabdagRha ane phalajyAtiSa rAkI rahela che. Ama jemAM navavadhAna jevuM kazuM ja na rahe evA 'nava vidhAna'nuM AyuSya AvI rIte laMbAvavAne badale jyAM sudhI lAkarUci ane paristhiti zrI jayubhAinI lekhinIne anukuLa na thAya tyAM sudhI navavidhAnanuM prakAzana temaNe mokupha rAkhyuM hota te te vadhAre zAbhata, paNa jijIviSAne kANu mAnI jItI zakayuM che ? pAnaH bhula sudhAra svAmI AnaMdanA 'jAtaka kathA ' e mathALA nIce * gatAMkamAM pragaTa thayela lekhamAM--pAnu` 155 khIjI kalamanA madhya bhAgamAM-- "phogaTa Ave cAra kaha ve, gItAkI yaha vAja hai." Ama chapAyu che te sudhArIne A mujaba vAMcavA vinaMti che. "phAgaTa khAve cAra kahAve, gItAkI yaha vAja hai". mudraNadoSa mATe lekhaka pratye 'trI kSamAyAcanA. satya, ziva, sundaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA ceDA samayamAM pragaTa thanArA lekhasaMgrahu ki. rU. 3. muMbai jaina yuvaka saMgha ane prabudhdha jIvananA grAhukAne tA. 1-5-54 sudhImAM rU. 2 mAM maLaze, pAsTeja rU. 0-6-0 lakhA: maMtrIo, zrI suSmai jaina yuvaka sala 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. viSaya sUci samyag dRSTi ane mithyA dRSTi bhagatune bhAtAM baMdhAvyAM "sa"yukta rASTrasasthA prakIrNa noMdha: 1 mAnavatA ane sajIva sRSTi paryantanI anukaMpA 2 'abhizApa' 3 bhagata'ne bhAtAM baMdhAvyAM, 4 'muMbaI vinAnuM khaMDita mahArASTra amane nahi khape' huM muMbaInuM bhAvI ane gujarA'- tIe cha 'pAsA pheMke jano sarve, dA devA harihAtha che.' 8 aMgrejI zikSaNa mAdhyama dharAvatI nizALAne muMbai sarakArane hukama zrImad rAjacaMdranI AtmapaniSad pRSTha 161 163 paramAnaMda 164 IndracaMdra jaina svAmI AnaMda 5. sukhalAlajI 167 18
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-1-54 'prabudha jIvana , ' . . zrImad rAjacaMdranI AtmapaniSada (gatAMkathI cAlu) have ApaNe TuMkamAM "AtmasiddhinA viSayane paricaya karIeH sahaja vinaya gauNa karI na zake. ane sadgara hoya te evA vinayane prathama dehAmAM zrI rAjacaMdra sucavyuM che ke AtmatatvanuM durUpayoga paNa na ja kare. je ziSyanI bhakita ane vinayane durUpayoga aMjJAna eja sAMsArika duHkhanuM kAraNa che ane enuM jJAna e kare che ke geralAbha le che, te sadagurU ja nathI. AvA ja asadagurU ke duHkhanivRtine upAya che. temanuM A vidhAna jaina para parAne te kugurUne lakSamAM rAkhI zrI kizoralAlabhAInI TIkA che.* anusare che ja, paNa e bIjI badhI ja AtmavAdI paraMparAone- | mumukSu ane matAthI vacceno bheda zrI rAjacaMde darzAvyo che tene paNa mAnya che. upaniSadonI peThe sAMkhya-yAga, nyAya-vaizeSika ane "sAra e che ke savaLI mati te mumukSa ane avaLI mati te matAthI. baudhdha dRSTi paNa deha, Indriya, prANa AdithI Amatattvane pita. AvA matAthInAM aneka lakSaNe temaNe skuTa, jarA vistArathI darzAvyAM pitAnI rIte juduM sthApI tenA jJAnane kaho ke bhedajJAnane yA che je taddana anubhavasiddha che ane game te paMthamAM maLI Ave che. vivekakhyAtine samyapha jJAna mAne che ane tene ja AdhAre puna- temanI eka be vizeSatA tarapha dhyAna A sthaLe kheMcavuM iSTa che. janmanA cakrane miTAvavA bhinna bhinna praNAlio je che. prasiddha AcArya samantabha "AptamImAMsA'nI devAma-nayAna zrImad rAjacaMdra bIjA dehAmAM mokSane mArga, aDatmArthI Adi kArikAomAM bAhya vibhUtiomAM vItarAgapara jovAnI sAva nA mumukSu mATe spaSTa nirUpavAnI pratijJA karI che. ' pADI che. zrImadda paNa e ja vastu sUcave che. yogazAstranA vibhUtimANasa razUla vastu pakaDI bese che te uDe utarate nathI. pAdamAM, bauddha graMthamAM ane jaina paraMparAmAMya vibhUti, abhijJAeTaluM ja nahi, paNa uMDANamAM rahela sama ane kharA tane camatkAra ke siddhi ane labdhimAM na phasAvAnI vAta karI che te skUlamAM ja mAnI bese che. A deSa badhA ja paMthamAM sAmAnya sahajapaNe ja zrI rAjacaMdranA dhyAnamAM che. temaNe e joyeluM ke rIte dekhAya che, tethI ja laukika ane alaukika agara saMskRti- jIvanI gati-Agati, sugati-mugatinA prakAro, karmabhedanA bhAMgAo mAyika ane paramArtha evI be mAnasika bhUmikAo sarvatra nirUpAI vagere zAstramAM varNita viSayamAM ja zAsmarasiyAo racyApacyA rahe che. AmAMthI laukika ke apAramArthika bhUmikAvALA keTalAka evA che ane pipaTapAThathI AgaLa vadhatA nathI. temane uddezI emaNe hoya che ke teo kriyAjaDa banI bese che ane keTalAka zuSkajJAnI sUcavyuM che ke zAstranAM e varNane enuM aMtima tAtparya nathI ane thaI jAya che. e bane pitAne mokSane upAya lAdhyuM hoya tevI aMtima tAtparya pAmyA vinA evAM zAstrane pATha kevaLa matAIitA rIte varte ane bele che. zrImad e baMne varganA lokone uddezI piSe che. zrImad rAjacaMdranuM A kathana jeTaluM anubhavamUlaka che mekSamArganuM sAcuM svarUpa darzAvatAM kriyA jaDa ane zuSkajJAnInuM teTaluM ja badhI para parAone eka sarakhuM lAgu paDe che. lakSaNa nirUpe che ane sAthe ja tyAga-vairAgya tema ja AtmajJAna matAthInA svarUpakathana bAda AtmAthInuM TUMkuM chatAM mArmika baMnene paraspara piSyapaSakabhAva darzAvI AtmAnI vyAkhyA spaSTa | svarUpa AlekhAyeluM che. mati savaLI thatAM thatAM ja AtmArtha dazA kare che. temaNe AmAthInI je vyAkhyA karI che te eka rIte evI prAraMbhAya che ane suvicAraNA janme che. ene ja lIdhe nizcaya ane sarala ane bIjI rIte evI gaMbhIra che ke te vyAvahArika dunyavI jIvana vyavahAranuM attara tema ja tene saMbaMdha yathArtha paNe samajAya che. ane pAramArthika satyadhArmika jIvana baMnemAM ekasarakhI lAgu paDe che. tema ja ka saMdravyavahAra ane kaye nahi te paNa samajAya che. AvI tyArabAda temaNe saranAM lakSaNo kahyAM che. e lakSaNo evI suvicAraNAnA phaLarUpe ke tenI puSTi arthe zrI rAjacaMde AtmAne dRSTithI nirUpAyAM che ke temAM AtmavikAsanI guNasthAnakrama pramANe - lagatAM cha pade viSe anubhavasiddha vANImAM zAstrIya varNana karyuM che bhUmikAo AvI jAya, ane je bhUmikAo bhega, baudhdha tema ja je sidhdhasene "sanmatitaka ' mAM ane haribhaThe "zAstravArtAsamuccaya" vedAnta darzananI paribhASAmAM paNa darzAvI zakAya. zrI rAjacaMde AdimAM paNa kyuM che. gurUpada na vAparatAM sazurUpada myuM che, je AdhyAtmika jAgRtinuM 1 AmAnuM astitva darzAvatAM zrI rAjacaMde je dehAtmavAdInI sUcaka che. zrI araviMde paNa sarU-zaraNAgati upara khAsa bhAre pracalita ane bAlasulabha dalIlanuM nirasana karyuM che te eka bAju - The synthesis of Yoga? zrI. cArvAka mAnyatAne nakaze raju kare che ne bIjI bAju AtmavAdanI kizoralAlabhAie mumukSunI vivekadraSTi ane parIkSaka buddhi upara bhUmikA raju kare che. ema te aneka AtmasthApaka graMthamAM cAka bhAra Apyo chatAM yathAyogya saphathI thatA lAbhanI pUrI kadara matanuM nirasana Ave che. paNa zrI rAjacaMdranI vizeSatA mane e lAge che karI ja che. chevaTe te mumukSanI jAgRti e ja mukhya vastu che. ke temanuM kathana zAstrIya abhyAsamUlaka mAtra uparaceTiyA dalIlamAMthI e vinA saddagurUnI oLakha muzkela che, ane oLakha thAya te na janamatAM sIdhuM anubhavamAMthI AveluM che. tethI ja temanI keTalIka TakavI paNa adharI che. jaina paraMparA pramANe chaThThA ane teramA dalIla haiyAsarI UtarI jAya tevI che. guNasthAnake upadezakapaNuM saMbhave che. sAtamAthI bAramA sudhInAM 2 AtmA arthAt tanya deha sAthe ja utpanna nathI thatuM ane gusthAnenI bhUmikA e te utkaTa sAdhaka dazAnI evI bhUmikA dehanA vilaya sAthe vilaya nathI pAmatuM e vastu samajAya tevI vANI che ke te dariyAmAM DUbakI mArI metI ANavA jevI sthiti che. ane yukitaothI darzAvI AtmAnuM nityapaNuM-punarjanma sthApela che. A viSe zrImad rAjacaMde pote ja spaSTa vivecana karyuM hoI te dRSTibhede AtmA bhinna bhinna avasthAe dhAraNa karavA chatAM kevI rIte mananogya che. sthira che ane pUrvajanmanA saMskAra kaI rIte kAma kare che e darzAjyAM sagurUne yoga na hoya tyAM paNa AtmAnuM astitva vatAM emaNe sidadhasenanA "sanmatitakanI dalIla paNa vAparI che ke darzAvanArAM zAstro mumukSane upakAraka bane che. zAstra vinA paNa bAlya, yauvana Adi bhinna bhinna avasthAe chatAM mANasa temAM saddagurUe Apela upadeza sudhdhAM mumukSane Teke Ape che. paNa zrImad pitAne saLaMga sutrarUpe jue che. mAtra kSaNikatA nathI e darzAvavA saddagurUnA vega upara bhAra Ape che te sahetuka che. mANasamAM pASAyela temaNe kahyuM che ke jJAna te bhinna bhinna ane kSaNika che. paraMtu e kuladharmAbhiniveza, ApaDahApaNe phAve tema vartavAnI Teva, cirakAlIna badhA ja jJAnanI kSaNikatAnuM je bhAna kare che te pote kSaNika hoya meha ane avivekI saMrakAra - e badhuM svacchattva che. svacchanda te badhAM ja jJAnamAM pitAnuM otapretapaNuM kema jANI zake? rokAyA sivAya AtmajJAnanI dizA na prakaTe ane saddagurUnI temanI A dalIla gaMbhIra che. anubhavI doravaNI ApanAranA ega vinA chanda rokavAnuM kAma 3 nirIzvara ke sezvara sAMkhya jevI paraMparAo cetanamAM ati agharuM che, sIdhI uMcI karADa upara caDavA jevuM che. ** *'+' - vAstavika baMdhanathI mAnatI. teo cetanane vAstavika rIte asaMga sAce sAdhaka game teTale vikAsa thayA chatAM gurU pratye pitAne ' samULI krAMti -pAMcamuM pratipAdana. samajAya che. anubhavasiddha . are o siddhasene
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana 168 mAnI temAM karmAMka paNuM kAM tA prakRtiprerita ke izvaraprerita AropathI mAne che. e mAnyatA sAcI hoya te mekSanA upAya paNa nakAmA Thare. tethI zrImadda AtmAnu ka ka paNa apekSAbhede vAstavika che. ema darzAve che. rAgadveSAdi pariNuti vakhate AtmA karmonA kartA che ane zudhdha svarUpamAM varte che tyAre kamanA kartA nathI, ulaTu ene svarUpano kartA kahI zakAya,----e jaina mAnyatA sthApe che. 4 karmanuM Rtu paN hAya teya jIva tenA bhokatA na banI zake-e muddo uThAvI zrI rAjaya dre bhAvakama -pariNAmarUpa karma ane dravyakam - paudgalika ka` bannenA kArya kAraNabhAva darzAvI ka izvaranI preraNA sivAya paNa kevI rIte phaLa Ape che e jaNAvavA eka suparicita dAkhale ApyA che ke jhera ane amRta yathArtha samanyA vinA paNa khAvAmAM AvyAM hoya te temanuM jema judu judu phaLa vakhata pAkaye maLe che tema badhdha kama paNa yogya kALe svayameva vipAka Ape che. kama - zAstranI gahanatA zrImad rAjacaMdranA dhyAnamAM pUrepUrI che. tethI ja te bhAkhe che ke A vAta TuMkamAM kahI che. 5 mAnuM astitva sidhdha karavA teo TUMkITaca paNa samartha eka dalIla e Ape che ke jo zubhAzubha pravRtinuM phaLa kama hAya tA evI pravRttimAMthI nivRtti e zuM niSphaLa ? nivRti tA prayatnathI sadhAya che. eTale tenu kULa pravRtinA kuLathI sAva juduM ja saMbhave. te phaLa e ja meAkSa. 6 mekSanA upAya viSenI zakA uThAvI tenu samAdhAna karatAM upAya-nirUpaNa karyuM che. ane emAM samagra guNasthAna kramanI-dhyAtmika utkrAntinA kramanI-mukhya mukhya cAvI anubhava dvArA ja rajI karI hoya tevA spaSTa bhAsa thAya che. emaNe kevaLajJAnanI nivivAda ane sahaja evI vyAkhyA karI che ke te sAMpradAyika lokoe khAsa lakSa ApavA jevI che. emanA A nirUpaNamAM upaniSadonA tattvamasi' vAkayanuM tAtpa AvI jAya che ane saccidAnaMda brahmasvarUpanu pratipAdana paNa thai jAya che. zrImad anubhavapUrvaka uccAre che ke badhA ja jJAnIne nizcaya eka che. emAM paMtha, jAti, mata, veza Adine kaze| ja avakAza nathI. A rIte cha ke khAra muddAnA nirUpaNu upasaMhAra emaNe je ullAsa ane je taTasthatAthI karyAM che te ApaNA upara temanA anubhavanI chApa mUke che. pachI zrI rAjacaMdra ziSyane thayela khAdhabIja prAptinuM varNana karyuM che. emAM ziSyane mATe aheAbhAvanA udgArA TAMkI je samarpaNubhAva vaNuM byA che. te jema kavitvanI kaLA sUcave che tema tAttvika sidhdhino parama AnaMda paNa sUcave che, je vAMcatAM mana kuNu thaI jAya che ane e aheAbhAvano anubhava karavAnI meM paNa rokI rokAtI nathI, chevaTe AkhA upasahAra paNa mananIya che. jijJAsu Atmasiddhi' ApameLe ja vAMce ane tenA rasa mANe e dRSTithI aDhI tenA paricaya taddana sthUla rIte meM karAvyA che emAMnI klIlAnI punarUkita karavI nakAmI che. zrI rAjacandre 'Atmasidhdhi'mAM jaina paribhASAne AzarIne je vastu nirUpI che, te jainetara da"nAmAM paNa kevI kevI dIte nir pAi che. enA vAcakane ceDA khyAla ApavA jarUrI che, je uparathI ta-jijJAsu eTaluM sahelAithI samajI zakaze ke AtmavAdI (dhAM dazane bhinna bhinna paribhASA dvArA paNa kevI rIte eka ja gIta gAI rahyAM che. jainadarzana jIva ke AtmAne name jaDathI bhinna je tattva nirUpe che, tene nyAya-vaizeSika darzanA jIvAtmA ke AtmA kahe che ane sAMkhya-yoga tene prakRtithI bhinna puruSa kahe che, jyAre vedAntI ene mAyAbhinna brahma paNa kahe che. dhammapada' jevA bauddha graMthAmAM AtmA attA ane puggala pada che. paNa AgaLa jatAM enu' nirUpaNa rUpabhinna citta ke nAmapathI paNa thayelu che. jainadarzana mithyAdarzana-ajJAna ane kaSAya--rAga-dveSanA nAme tA. 15-154 AsravarU pe je baMdha arthAt saMsAranA kAraNanuM nirUpaNa kare che ane tenA vipAkarUpe je baMdha-sa'sAra ke sukha-duHkhanI ghaTamALa ane punarjanmanA cakranu nirUpaNa kare che, te vastune nyAyavaizeSika sammata paribhASAmAM nyAyAcArya akSapAde paNa spaSTa rIte AlekhI che. te potAnA sUtramAM saMkSepathI kahe che ke mithyA na--ajJAnathI doSa-rAgadveSa janme che ane rAgadveSathI mAnasika-vAcika-kAyika vyApAra ( jaina paribhASA pramANe * yoga ' ) cAle che jene lIdhe punarjanma ne sukha-duHkhanu cakra pravarte che je jaina paribhASA pramANe aMdha koTimAM paDe che. sAMkhya-yoga darzana e ja vastu potAnI paribhASAmAM mukatAM kahe che ke avivekathI ajJAna yAmithyAdarzanathI rAgadveSAdi kaleza dvArA du:kha ane punajanmanI paraMparA pravarte che. vedAMtadana paNa e ja vastu vedhA ane mAyAthI ke adhyAsathI varNave che. baudhdha darzanamAM je avidyA, sa MskAra Adi bAra kaDInI zRMkhalA che, je pratIyasamutpAdane nAme jANItI che, te jainadarzana sammata Astrava, aMdha ane nyAya-vaizeSika sammata mithyAdarzana, doSa, Adi pAMca kaDIonI zRMkhalA ane sAMkhya-cega sammata aviveka ane sauMsAra enA ja vizeSa vistAra che. jainadarzana pramANe je saMvara mekSanA upAya tIke varNa vela che ane tenA mULarUpe je mekSa tattvanuM nirUpaNa che tene ja nyAya-vaizeSika anukrame sabhyAna-tattvajJAna ane apavargane nAme varNave che, sAMkhyayega viveka bhedajJAna ane mekSane nAme varNave che, jyAre bauddhadarzana nirvANuga,minI pratipadA-mAne nAme ane nirvANane nAme varNave che. bauddha dazanamAM anya datenI peThe AtmA. cetana, brahma, ke purUSa nAmathI AtmasvarUpanu joie teTalu nathI vaNa na eTale ghaNA leke ene anAtmavAdI mAnI bese che; paNa e bhUla che. anAtmavAdI hAya te punarjanma ke paleAka na mAne jyAre budhdhe punarjanma ane tenAM kAraNu tema ja kramanI nivRtti ane nirvANa upara khAsa bhAra ApI cAra AsayAne peAtAnI AgavI zeAdha batAvI che: (1) duHkha, (2) enuM kAraNa tA; (3) nirvANu; ane (4) enA upAya aSTAMgika mArga e ja cAra A satya jaina paribhASAmAM Aava, baMdha, savara ane mekSa che, jyAre nyAya-vaizeSika paribhASAmAM ajJAna, saMsAra, tattvajJAna ane apa va che, tema ja sAMkhya-yoga paribhASAmAM aviveka, saMsAra, viveka ane mekSa che A rIte tulanA karatAM badhAM ja brAhmaNu--zramaNada nA mukhya vastumAM eka mata thai jatAM hAvAthI zrImada rAjadre kahyuM che ke nizcaya sarve jJAnIne, AvI atra samAya; dharI maunatA ema kahI, sahaja samAdhimAMya- 118 dareka dharma ane tattvajJAnanA abhyAsI 'Atmasidhdhi'ne udAra draSTithI tema ja tulanA draSTithI samajaze teA emane emAM dhama ne mama avazya jaDI Avaze. kharI rIte prastuta graMtha dharma ane tattvajJAnanA abhyAsakramamAM sthAna pAme tevA che. kata ene samajAvanArano yAga Avazyaka che zrI mukulabhAi ema, e. gujarAta vidyApIThamAM gujarAtInA adhyApaka che. prastuta graMtha taiyAra karavAnI emanI icchA jANI tyAre meM ene vadhAvI lIdhI, emaNe Akhe graMtha vivecana sahita mane saMbhaLAvyo. e sAMbhaLatAM ja mArA prathamane Adara aneka gaNA vadhI gayA ane pariNAme kAMika lakhavAnI sphuraNA paNa thai. huM kASTa adhyAtmAnubhavI nathI, tema chatAM mAro zAstrarasa te che ja. mAtra e rasathI ane bane tyAM lagI taTasthatAthI prerAi me" kAMIka TUMkuM chatAM dhAryAM karatAM vistRta lakhyu che. jo e upayogI nahi nIvaDe taiya A zrama mArI draSTie vyatha nathI. samAsa paMDita sukhalAlajI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. - mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbai, 9. 70
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ' nA nAda" * 7***nArA 1 ,418 ke * * * * * * chuTaka nakka: traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa bI. ra66. prabhudA jIvana taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pra, jaina varSa 14 : aMka | vArSike lavAjama rUpiyA 4 muMbaIH 1 phebruArI 1954 semavAra che, jIvana varSa 1H 19 / o paradeza mATe ? zIliga 8 - ~vIsamI sadIne zahIda ( gAMdhIjInI mUrtine nIce Apela bleka vAparavA mATe mekalavA badala ame ': = - - navajIvana prakAzana maMdirane AbhAra mAnIe chIe tevI) . * - .. ? ?': 5:7 kaLAkAra citra ke mUti dvArA je vyakata karavAne zahIdanI paMkitamAM eka umere karanAra zahIdane mUrta prayatna kare che te zabdomAM rajU karavAnuM tene mATe atizaya svarUpa ApavAne meM AraMbha karyo tyAre e mithyAkaparuM hoya che. kaLAkRtionAM zAbdika varNane kAM te tvanI lAgaNI mArAmAMthI jatI rahI enI jagyAe, e ' temanA hArdane chupAvI de che athavA temane baudhdhika mahApurUSanA jIvanarahasyane mUrtimaMta karavAnA prayatnanA svarUpa Ape che, je temanA sauMdaryamUlaka mUlyanI dRSTie ekAgratAbharyo hetue sthAna lIdhuM. jotAM vAjabI nathI hotuM, e ApaNe sau barAbara - eka sukalakaDI jarA laMbAe deha avakAzamAM jAIe chIe. zake che, e avakAza anaMtatAne sUcaka che. eka mArI "visamI sadIne zahIda kati kevI rIte hAtha AkAza tarapha UMce thayele che ane eka majabuta paNa tene dharatI sAthe joDI rAkhe che. A be uddabhavI tene viSe tathA tenA svarUpa viSe samajUtI spara ApavAne meM kadI prayAsa karyo na hota. paraMtu 20mI virodhI baLonI vacce deha laTakI rahyo che. tenA para A sadInI kaLAne jheka viSe kazIye mAhitI na dharAvanArA saMgharSanI kazI ja asara thavA pAmatI nathI. te te hajAro loke have e kRti joze, eTalA mATe ja meM saMpUrNapaNe zAnta ane svastha che. e AkhuM dazya A prayatna Adaryo che. AvA leke, naisargikatAthI pUrepUrI pratyakSatAthI AlekhavAmAM AvyuM che ane sAdAsaheja paNa calita thayA hoIe tethI athavA jene inI chApa pADavA mATe hareka prakAranI vigatane tilAM jali ApavAmAM AvI che. gAMdhI pitAnI jIvanatemane paricaya na hoya evA svarUpanI abhivyakitathI paddhatimAM e sAdAIne eka mahattvanA aMga tarIke gUMcavADAmAM paDI jAya che, eTaluM ja nahIM paNa temanAmAM virodhAbhAsa paNa pedA thAya che. A uparAMta, jIvananI lekhatA hatA. ane e zAnti temanA e nAjuka dehane, bhautika jarUriyAte temane saudaryanA pratikanuM rahasya temanI doravaNI nIce nyAyane athe jhajhanArAone mATe majabUta killA samAna banAvatI hatI. pAmavA jeTalI navarAza ApatI nathI. joke e nirUpaNamAM mAtra eka ja bhujA ane . eTalA mATe, mArA TuDIomAM je mUrti eka ja paga che, paNa e AkRti jenI sAme laTake nirmANa thaI che tenI samajUtI evA lokone ApavAnI che te bhIMta para e baMne avayanA paDachAyA pADe che. . mArA A prayatna che. e kRti koI bauddhika preraNAthI ane e paDachAyA vAstavikatA dhAraNa kare che tathA nahIM, paNa aMtaHskRtine laIne nirmANa thaI che. gerahAjara avayavanuM sthAna le che. eTale, avayava jyAM AgaLa dhamadhatA, anyAya ane bhautika tathA temanA paDachAyAnI parasparanI pratikriyAmAM prakAza lAbha, jene ApaNe saMskRti tarIke oLakhIe chIe, ane aMdhakAranI, satya ane asatyanI, nakakara ane tenAM preraka baLa che evI astavyasta duniyAmAM mahAtmA taravarUpanI, tathA bhautika ane AdhyAtmikanI parasparanI gAMdhI bAkI rahevA pAmelAM jUja hitakArI baLe paikInA rUpakAtmaka pratikriyA rahelI che. ane e baLanA eka hatA ? saMdharSanI samatulA zAhIda gAMdhInI amara zAntithI . temanA mAtajanaka avasAne mArA mana para sUcita sulehazAntinA Adarza dvArA jaLavAI rahI che. ati uMDI asara karI. A kRtya jANe jIvananI chelle, uce karAyele hAtha AzIrvAda ApatA paristhiti sudhAravAne, Aje lagabhaga pazuTie jaNAya to e AzIrvAda che. e je virodha darzAvavA pahoMcelo mAnavatAne unnata karavAno prayatna misyA che uMce karAyelo lAge te anyAya sAmenA nitya virodha ema batAvatuM hoya ema lAge che. tarIke e bhale rahyo. ane tema chatAM, e khabara sAMbhaLIne AkhI , ra . ra3-3-53 * viliyama da senDarsa henDiksa rAtanA ujAgarA bAda) itihAsakALa daramyAna thaI gayelA harijanabaMdhumAMthI sAbhAra uddhata
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ "". prabudhdha jIvana tA. 12-54 AjanA samAjane bhikSAnirbhara sAdhusa MsthAnI jarUra che ke nahi ? ( thaiDA samaya pahelAM 5 javAharalAla naherUe AjanA bAvA saMnyAsIe saMbaMdhamAM karela eka nivedana uparathI upasthita thatA uparanA prazna upara potapeAtAnA abhiprAyA darzAvavAnI vinaMti karatA eka paripatra ApaNA samAjanA aneka vidvAna cintA upara mAkalI ApavAmAM AvyA hatA. te pariMganA uttare| amArI upara AvI rahyA che. temAMnA eka uttara khanArasa hiMdu yunivarsITInA jaina darzananA adhyApaka zrI. dalasukhabhAi mAlaviyA taraphathI maLyA che, je nIce pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI ) 170 itihAsanI punarAvRtti e sAmAnya niyama te nathI, chatAMya keTalIka ghaTanAo eka jevI jIde jude samaye banI Ave che, jethI itihAsanI punarAvRtti thayAnA AbhAsa utpanna kare che. vaidika AryoMe jyAre sauthI pahelA bhAratamAM yatine joyA tyAre temanA pratye temane Adara thavAne banne zatrubhAva pedA thayA hatA ane Aryoe yationI hatyA karI hatI. paNa dhIre dhIre e ti saMsthAnA eTalo badho vikAsa thayo ke e saMsthA anAryAMnI che e Aje ApaNe koIne kahIe to te kAi mAne paNa nahi. yatisaMsthA ApaNA jIvanamAM yugayugathI evI guMthAi gai che ke tenA vinAnA jIvananI ghaNAne kalpanA ja AvI zakatI nathI. chatAMya itihAsanI punarAvRtti thavAno samaya najIka AvatA jAya che. Aje e prazna chaDecA carcAya che ke sAdhusaMsthAnI AvazyakatA che ke nahi ? ane naherUjI jevA dezanetAo tenI anAvazyakatA upara bhAra ApavA lAgyA che. Aryoe yatinI hatyAM karI, paNa evu te A yugamAM na ja bane. paNa AjanI rIta pramANe prayAranA sAdhanA dvArA e saMsthAnA lepa karavAnA prayatna thavAnA ja emAM kazI zaMkA ja nathI. eTale e saMsthA viSe ahiM thoDu vicArIe te asthAne te nathI ja. jyAre ApaNe sAdhusaMsthAnA vicAra karIe chIe tyAre bhIkhArI khAvAnI jamAta ane jemanA pratye ApaNe Adara dharAvIe chIe, jemane ApaNu mastaka pUjyamrudhdhithI namAvIe chIe temanI jamAta vaccenA je bheda che te bhUlavA na joie. khAvAonI jamAta viSe te ema kahI zakAya ke e jamAtanA te aMta jema bane tema jaladI Ave te ja sArU che. emAM kadAca bahu ochA lokone vAMdhA levA jevuM haraze. eTale e prazna vivAdAspada na gaNAya. paNa e ja vastu zuM ApaNA AdaraNIya gurUjana jevA sAdhuonI jamAtane paNa lAgu pADI zakAya ? AmAM mane lAge che ke jarA uMDA utarIne vicAravAnI AvazyakatA che. pravAhamAM taNA ne A ke te kahI devuM te ucita nathI. sAdhusaMsthA viSe jyAre vicAravAnuM prApta che tyAre ApaNI sAme mAtra jaina ke baudhdha sAdhu ke brAhmaNu sanyAsI ja nathI AvatA paNu rAmakRSNa maThanA saMnyAsIonI saMsthA paNa Ave che. eTale e bAbatamAM e badhAne sAme rAkhIne vicArAnuM prApta thAya che. koi paNa saMsthAmAM amuka anadhikArIne praveza thayA tethI e saMsthAmAM dUSaNe AvyA hoya te samagrabhAve e saMsthAne nakAmI kahevA karatAM e anadhikArIone ja te saMsthAmAMthI bAtala karavAnA mAga levA te vadhAre DahApaNabhareluM che. eTale jo sAdhusasthAmAM burAi dAkhala thai hoya teA te burAine dUra karavA vicAravu joie, nahi ke 'samagrabhAve e sasthAne ja naSTa karavAnI pravRtti AdaravI, sAmAnya rIte brAhmaNusanyAsInI saMsthA viSe ema kahI zakAya ke temAM praviSTa thayela vyakita samAjane tadna anupayogI ja banI jAya che ema nathI, te jo. zaktisa Mpanna hAya to ane je potAnI zaktino upayoga lepayogI kAryomAM kare te hindusamAja tenA e kADaeNnI kadara kare che ane tene AdarapAtra gaNe che. lokahitanA kArya kASTa sanyAsI kare temAM hindu samAjane kazuM ja ajugatuM jaNAtuM nathI. vRdhdhAvasthAmAM kAie sanyAsa lIdho hoya I ane izvarabhajana sivAya tenAthI kazu ja bane tema na heAya ane jo te te ja kAryoMmAM rata rahetA hAya tA paNa te Adara patra bane che. ane AmAM kAMi ajugatu che ema mAnavAnI AvazyakatA nathI. izvarabhajana e kAMI halakuM kArya nathI. tema badhAthI sahajabhAve khate evu sarala paNa nathI. te ja rIte rAmakRSNe maThanA sanyAsIe paNu leAkahitanA kAryomAM sadA yogyatApUrvaka lAgyA rahe che; eTale temanA viSe paNa kahI zakAya ke temanI samAjane upayogitA ane AvazyakatA che ja. eTale brAhmaNusanyAsI vaga viSe sAmAnya vidhAna karI zakAya ke tene nAza jarUrI nathI, temAM je dUSaNo hAya tene dUra karavA joie. have zramaNa paraparAnA saMnyAsIe viSe eTale ke jaina sAdhu ane bauddha sAdhu viSe vicArIe, bauddhasAdhue atyAre ApaNI sAme che ja nahi eTale temanI samasyA ApaNA dezamAM che ja nahi ema kahIe teA cAle bAkI rahe che jaina sAdhuonI saMsthA emAM te zaka nathI ke A sasthA saMsthA tarIke sAca tyAgIenI ja che. temAM bhUtakALamAM ke Aje je kAMI zeA che te te saMsthA karatAM temAM praviSTa anadhikArIenA che. eTale karavuM ema joie ke e saMsthAmAM je anadhikArIo hoya temane dUra karavAne athavA te temane sudhAravAnA prayatna karavA joie. navAne praveza pUrI para kSA thayA pachI ja maLe te e saMsthAmAM dAkhala thayelA meATA bhAganA deSonuM nivAraNa zakaya che. Aja kazuM ja na karatAM e saMsthAne ja bhAMDavI emAM bhAratavarSamAM saMskAranI atyAra sudhImAM je AdhyAtmika pragati thai che. tene lepa karI vaLI pAchA AdhyAtmika sauMskArahIna dazAne prApta karavA jevuM thaze. atyAre je sauthI moTI AkSepa A sAdhusaMsthA sAme karavAmAM Ave che te e che ke teo kazu ja karatA nathI ane samAjanA roTalA matanA DhIcI khAya che. A AkSepa viSe vicAra karavA jarUrI che ane temAM kAM tathya che ke nahI te paNa vicAravuM Avazyaka che. ApaNA gharamAM kaSTa nivRtta vaDe vRdhdha hoya te paNa kAMi kare che ema nathI, chatAM paNa ApaNe saMskAre e zIkhyA chIe ke temane khAvA pIvAnI ke paheravA oDhavAnI kazI ja takalIka na paDe. Anu kAraNa e che ke te vRdhdha ApaNA kuTuMbanu eka aMga che. te ja pramANe sa`sArI kuTuMbabhAvanA karatAM paNa ucca bhAvanAne baLe ApaNe eka dhArmika kuTuMba ubhuM karyuM che. e kuTuMbamAM vaDerA jevA sAdhu che te temane ApaNe kAMika ApIe temAM kazuM ja ayAgya che ema mAnI zakAya nahIM. temanuM kartavya khI kAMI na hoya te paNu samAjamAM je tyAgabhAvanAvALAne jAgarita rAkhavAnu kAma temanuM che, tenI kImata najIvI nathI- eka vyakita jyAre gharamAM hoya che tyAre tenuM kuTuMba saMkucita hAya che, jyAre te agAramAMthI aNugAra ane che tyAre kharI rIte te vizvane nAgarika ane che ane ApaNane satata bhAna karAve che ke tame eka dharakhUNAmAM strI mAtra gaNyAgAMyAne bharAMse rahe che. tenA karatAM e chADavAmAM je majA che te khojI ja che. vizAMLa janasamAja e kuTuMba banI jAya che ane tenI sArasaMbhALanI javAbadArI mAtra kuTuMbanI nahi paNa e vizALa janasamAjanI banI jAya che. A (A)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-54 badhuM ApaNe yugayuganA saMskArAnA baLe zIkhyA bhUMsI nAMkhAmAM ze| lAbha che ? manuSya mAtra nArane ja kAMika Ape ane khIjAne narI' evI tanA samAje kayAranIya choDI che, tene pharI pAchI ze. lAbha dekhAya chaeN ? prabudhdha jIvana chIe tene peAtAnuM bhaluM karasvAthI vRtti bhAra jAgarita karavAmAM ApaNA pArlomeTanA sabhyo kAyadAnA daDe TekasanA nAme udharAve ane pachI pratidinanA 25 ke 45 rUpiyA pote ke te sAme ApaNane vAMdho hoya te paNa kazuM ja karI zakatA nathI ane temanA vANIvilAsane mAtra poSaNa ApavA sivAya ane temanA bhASA chApAmAM vAMcavA sivAya ApaNe zuM karIe chIe ? tyAre bIjI bAju sAdhusamudAyane loko bhakitabhAve Ape che temanA kAi kAyadanA daMDa nathI, paNa bhAratanI ucca AdhyAtmika bhAvanAnu e kaLa che. AvI bhakitabhAvanAne nAza karIne ApaNe kayA lAbha vAMchIe chIe e samajAya tevuM nathI. have rI kAmanI vAta ke sAdhuo kazu ja karatAM nathI. kAMika karavu eTale zu? zuM khetaramAM kAma karavu ke mIlamAM kApaDa vaNavu e ja kharUM kAma che? jo tema anete te samAja eka mAtra majurI kanArAeeno nI jAya. je kArya ravIndranAtha TAgAra jevA eka ke aneka pustakA lakhI kare che, samAjamAM je jAgaraNa pravartAve che ke yegI araviMda jevA vicAranI zudhdhi mATe je prayatna kare che ane Apa! tyAgabhAvanAnA ucca Adarzone jItranamAM utArI je kAyaM sAdhu kare che tenI kImata jyAre alpa AMkavAmAM Avaze tyAre samajavuM ke have samAjamAM ucca Adarzo ke vicAre'tu, ucca saMskArInuM mUlya ghaTI gayuM che ane jyAre ema banaze tyAre sAmAjika jIvana tuccha banI jaze emAM sadeha nathI. e jIvana nahI hoya, yatra haze, jIvanamAM zuM utpAdaka zrama karave e ja aMtima lakSya che ? tethI paNa vadhAre kIMmatI ane Avazyaka che jIvananI sAdhanA tenu zuddhIkaraNa, e be nahI hoya te samAja pragatizIla nahI paNa avegAmI banaze. samAtrane yaMtranI jema mRta nahI paNa sajIva rAkhavo hoya te| tyAgIsa MsthA Avazyaka mAnavI paDaze. ane mIlamAM jema menejara Avazyaka che je mAtra budhdhijIvI ja che tema samAjamAM paNa mAtra budhdhijIvI varganI AvazyakatA che. evA vanA zirAmaNi e sAdhue che. temA viSe halakA abhiprAya dharAvavA e ApaNI asaMskAritAnuM ja sUcaka anee, sAdhusaMsthA viSe ahiM je kAMi lakhyuM che te lebhAgu sAdhu viSe nathI samajavAnuM, paNa kharA arthAMmAM je tyAgI zramaNa che te viSeja che. sAdhuemAM je DhAMgI hoya temane te khAvAenI jamAtamAM ja gaNavA joie. temanI te ApaNe dayA khAvI rahI ane temanA mATe paNa koI rasto kADhavA joie jethI teo sarala ane sAduM gRhastha jIvana vitAvI zake. dalasukha mAlavaNiyA avalAkana Arthika (tA. 22-1-54 nA rAja zrI kAntilAla reDiyAe muMbai khAtenA ola inDiyA reDIe mathake Arthika avalokana raju karyu hatu te ela " inDiyA reDIenI anumatithI nIce pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI) (1) sIDanI paSimAM vicAraNA. cAlu mAsanI zarUAtamAM, esTrelIomAM, sIDanI khAte, rASTrasamuhanA nANA pradhAnanI pariSada maLI hatI; jemAM, sTarliMga varatArAnA nANAMkiya, arthika ane vyApAraviSayaka prazno carcAyA hatA. pariSada. pachI bahAra paDelA nivedanamAM, vizva / vyApAra aMge, 191 ciMtA vyakata karavAmAM AvI che. nivedanamAM jaNAvavAmAM Ayu che `ke vizvanA vepAramAM vizvAsanI lAgaNI janmAve tevAM pagalAM ane nItinA amala karavA e prathama pharaja thai rahe che. vizvavyApI vyApAramAM phugAvA madIne pahoMcI vaLavAnA pagalA, ane sTarliMga vistAro para paDanArA tenA saMbhavita pratyAdhAtA pa pariSadamAM vicArAyA hatA. rASTrasamUhanA dezoe kAi paNa bajAra paratve dukSa na karatAM nikaso vadhAravA athAga prayAse AdaravA joie evI vicAraNA paNa karavAmAM AvI hatI. sTarliMganI heraphera mukata karavA, ane vepAranuM kSetra vizALa banAvavA, dhyeyanu pariSade punaHccAraNa karyuM che, pariSadamAM evA paNa abhiprAya darzAvAyA hate ke AMtarika khacata vadhAravAnI ane vadhArAnI nikAsanI vRdhdhi karavA sArUM bhAre prayAseAnI jarUra che. pariSadane hetu sTali ga vistArane majabuta banAvavAne hatA. (2) arthakAraNanuM AzAvAdI citra. A pariSadamAM jatAM pahelAM kendra sarakArano artha sacitra zrI. cintAmaNu dezamukhe bhAratanA arthakAraNa viSe AzAvAdI citra doryu hatu. temaNe jaNavyuM hatuM ke chellA be varSa daramyAna Azare rU|. cAlIsa karoDanI khAdhavALI nANAMkIya nIti apana.vavAmAM AvI hevA chatAM gata varSa daramyAna bhAvenI sapATImAM koi paNa khAsa noMdhapAtra vadhAro thavA pAmyo nathI. temaNe evI paNa AzA pragaTa karI hatI ke ceAjanAnA bAkInA gALA daramyAna paNa AvA sateASakAraka pariNAme cAlu rahevA pAmaze. (3) zrI naherU ane AjanA Arthika prazno, kalakattA khAte tAjetaramAM dezanI Arthika paristhitinu vihaMgAvalokana karatAM zrI. javAharalAla naherU e darzAvyuM hatu ke rASTra vikAsanI pacavadhIya yojanA sapUNa tA nathI ja; paNa, te dUragAmI pariNAmene anulakSIne dhaDavAmAM AvI che. bhUla ane prayAsathI ja ApaNe zIkhatAM hoie chIe ane tethI prathama paMcavarSICya yojanAnI kSati dvitIya ceojanAmAM jarUra sudhAravAmAM Avaze cAlu yojanAnI punaHvicAraNAnuM kAryaM Ayojana paMca taraphathI hAya dharavAmAM AvyuM che. rAjagArI pUrI pADavA Azare eka aja te paMcatera karADa rUpiyAnI jogavAi karavAmAM AvI che. rAjagArItI tA vadhatI jAya te hAlane mujhavatA ekArIne prazna ugra svarUpa dhAraNa na kare te mATe grAme ghoge, hAthazALa, vAhanavyavahAra, achata vistArAmAM kAyamI sudhAraNa, zaherI vistAromAM tharmala plAnTasa, khAnagI sAhasa dvArA vadhu utpAdana ema aneka praznonI pheratapAsaNI hAtha dharavAmAM AvI che. bhAratanI AjanI Arthika muzIbata ne mu MjhavaNo aMge, potAnuM dRSTibindu samajAvatAM zrI naherUe jaNAvyu` hatu` ke adyatana vijJAna ane TekanIkano huM prakhara himAyatI hAvA chatAM, tene upayoga ApaNA dezanA sogAne keTale aMze anukuLa che, te paNa ApaNe tapAsavuM joie, dezanA vamAna Arthika mALakhAmAM adyatana vijJAna ane TekanIka kema sArAmAM sArI rIte adhabesatI rIte karI zakAya te AjanI AkarI samasyA che." (4) anAjanA akuzA-mukata vepAranI khulatI dizAe. cAlu sAla meAsama sAnukuLa havAthI anAja-rU-telIbIMA vi. kAcI cIjonu utpAdana utsAhajanaka rahyuM che. keTalITa bAbatAmAM gayA varSanA sudhArA jaLavAi rahyo che, jyAre khIjI keTalIka bAbatAmAM vadhArA noMdhAyo che. tArIkha pahelI jAnyuArIthI bhArata sarakAre khAjarI, juvAra, makAi, java, ane khIjA jADAM dhAnya paranA aMkuzA saMpUrNutaH rada karyAM che. tevI ja rIte caNAnI- heraphera uparanA badhA aMkuzo paNa nAkhuda karavAmAM AvyA che. A
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ;'' '' , ''+"* 7ra prabuddha jIvana tA. 1-2-54 || | . sAla dara varSanI jema cokhAnI AyAta karavAnI jarUra rahetI nathI. hate, 1853 mAM A AMka 134 ne noMdhAyo hato. mAlIkajApAnI padhdhatie DAMgaranuM vAvetara karavAnI bAbatamAM paNa ThIka , majUronA saMbadhe ekaMdare sArA rahevAne pariNAme ThIka pragati thaI che. anAjanI bAbatamAM jema jema ApaNe kAmanA kalAkane vyaya e ja thayo che. gayA varSane mukAbale A ' svAvalaMbananA lakSya tarapha AgaLa dhapatA jaIe chIe, tema tema sudhAre lagabhaga 50 TakA uparane gaNI zakAya. mIla-udhoge khAsa ApaNA kiMmatI huMDiyAmaNane bacAva thAya che, jene upayoga, karIne sAruM utpAdana batAvyuM che. Ayojana paMca taraphathI nakakI - rASTropayogI bIjA kAryamAM thaI zake anAja aMgenI paristhitimAM karavAmAM AveluM utpAdananuM AkharI lakSyabindu A udhoge atyA Ama uttarottara pragati thatI jaze, te thoDAka ja vakhatamAM, cokhA rathI ja vaTAvyuM che. ApaNA dezamAM pahelI mIla 1853 mAM zarU sahita, anAja paranA bIjA badhA aMkuza kheMcI levAmAM Avaze thaI hatI ane tethI A sAla mIla udyoga tenI zatAbdi ujaema dhAraNA rakhAya che. muMbaI sarakAre paNa jADA dhAnya ane vaze. bhAratanA mIla udyoge se varSamAM je pragati sAdhI che te tenI banAvaTa pasthI gaI kAlathI aMkuze uThAvI levAnuM stutya ApaNA mATe eka abhimAnane viSaya che. * pagaluM bharyuM che. tA. 1 lI phebruArIthI paradezathI AyAta karAyelA kendranA vyApAra pradhAna, zrI. DI. vI. karamArakare jaNAvelA ghauM uparathI paNa aMkuzo dUra karavAmAM Avaze, muMbaInA puravaThA AMkaDAo mujaba chellA traNa cAra mAsamAM videzanA vepAranuM pAsuM pradhAna zrI. vAya. bI. cauhANe gaI kAle bhAtabajAramAM aMkuzamukata rUpiyA vIsa karoDathI vadhu ApaNI tarapheNamAM rahyuM che. chellA be vecANa khulluM mukyuM hatuM. vepArIoe ane janatAe sarakAranA varSane mukAbale ApaNI nikAsenI kula kiMmatamAM ghaTADe thaye che, A pagalAne hRdayapUrvaka AvakAra ApyuM che. mArUbaMdhI heThaLanA kAraNa ke vividha vikAsanA (cInA) bhAva nIcA rahyA che; paNa nikAagiyAra zaheromAM vepArIone bahAranA rAjyamAMthI A dhAnyanI sanA kula jaththAmAM vadhAro noMdhAyo che. ApaNe nikAsa vepAra AyAta karavA mATe paravAnAo keLavavAnA hoya che. jANakArone sarakAra ane vepAra-udyoganuM vadhu dhyAna mAMgI le che, kAraNa ke mata che ke A pagaluM e samaye karavAmAM AvyuM che, ane jema jyAre 1951 mAM ApaNe rU. 767 karoDanA mAlanI nikAsa karI hatI, jema vadhu vegane maLatA jaze tema tema mAla bharAto jaze ane ane 19para mAM rUA. 716 karoDano mAlanI nikAsa karI hatI, bhAva nIcI sapATIe sthira thatAM jaze. Ama yuddha samayanA tyAre 1953 mAM ApaNI nikAsa aMdAje lagabhaga rU. 550 rIDhA thaelA aMze kramazaH haDatA jAya che ane mukata vepAranI karoDanI rahI hatI. kApaDanI nikAsa joIe te jADA ane madhyama che navI dizAo khulatI jAya che. kApaDanI nikAsamAM sAro evo vadhAro thayo che, paNa sArA ane (5) muMbai rAjyanI keyanA yojanA ane nANAMkIya kerporezana. uttama prakAranA kApaDanI nikAsa ghaTI che, kAraNa ke AMtararASTrIya ' '' muMbaI rAjyanA mukhya pradhAna zrI morArajI desAIne haste vyApAranA kSetre sakhta hariphAIne sAmane karavo paDe che. mahArASTranI kAyanA janAnA prathama tabakakAne prAraMbha thaye che. (7) cAlu cha mAsanI AyAtanIti A yojanAthI bhAratanI vizALa nadI-janAomAM eka nUtana AvI rIte sarakhAmaNImAM ApaNI huMDiyAmaNanI paristhiti bAMdhakAmane ne rASTravidhAyaka pravRtine umere thAya che. A saMtoSajanaka rahevAthI bhArata sarakAre jAnyuArI-juna 1954 nA yojanAthI khetIvADI ne nAnA temaja moTA pAyA paranA audyogika " cha mAsanI AyAtanItinI je jAherAta karI che tene vepAra udyo. utpAdanane khacita phAyado thaze. keyanA janAnuM bAMdhakAma traNa ganA vartuLae saMteSakAraka lekhI che. cAlu sAlatA prathama cha mAsamAM tabakakAomAM vaheMcAlu raheze. prathama tabakakAne kharca rU. 33 2 255 karoDanI AyAta thaI zakaze evo aMdAja che. gayA che karoDane aMdAjavAmAM AvyuM che. A ejanAthI bhUgarbhamAM rAkha. mAsa daramyAna je AyAta nIti hatI temAM chUTachATa mUkavAmAM vAmAM AvelA vidhutu mathakamAMthI vIjaLI utpanna karavAmAM Avaze; AvI che. kArakhAnAdAre pitAnI jarUriyAta paradezathI sIdhI maMgAvI jemAMthI be lAkha trIsa hajAra kalekaTa' muMbaI-pUnA vistArane zake te savaLatA cAlu rAkhavAmAM AvI che; ane sthApita AyAtaane dasa hajAra kalekTa karADa-sAMgalI vistArane prApta thaze. kAro uparAMta navA AyAtakArone vadhu sagavaDa maLe tevA prabaMdha bekArInA praznane anulakSIne ane nAnA nAnA udyogane pagabhara karavAmAM AvyA che. navI AyAtanItimAM jUnI padhdhatimAMnI amuka karavA ane lekanI bacata A kAryamAM vALavA bhArata sarakAre, kilaSTatAe TALavAne paNa prayAsa thayo che. navI nItimAM audyogika saurASTra sarakAre ane bIjI keTalIka prAdezika sarakAroe nANAMkIya utpAdanane jarUrI evA kAcA mAlane, rojanA vaparAzanI cIja : korporezananI sthApanA karI che. muMbaI rAjya mATe paNa AvuM vastuone ane utpAdanane Avazyaka sAdhana-sAmagrIne mahatva Apa eka korporezana hAlamAM sthApavAmAM AvyuM che. A kArporezananI vAmAM AvyuM che. ejInIarIMga udhogane lagatI AyAte maryAdita - thApaNu rUpiyA eka karoDanI che. karavAmAM AvI che ke jethI dezanA kArakhAnAonI phIjala utpAdana ! AmAMnI 31 TakA muMbaI sarakAre, 20 TakA rIjharva beMke zakita upagamAM laI zakAya.. pitAne hastaka rAkhatAM, bAkInI 49 TakA pUratI rakame jAhera () navA vepArI karAre ne pradarzane janatA ne nANAMkIya saMsthAo pAsethI meLavavAnuM mukarara karavAmAM aitihAsika kAraNene laIne varSothI ApaNe videzane vyApAra AvyuM hatuM. korporezana mATe ATalAM joItAM nANAM eka ja diva IglAMDa ane yuropanA keTalAka deze sAthe ja mukhyatve karI rahyo samAM bharAI cUkayA hatA. A korporezananA zero upara ochAmAM che. AjhAdI maLyA pachI A paristhitimAM anukuLatA mujaba vaividhya ochA 3 1/2 TakA AvakaverAmukata DIvIDaMDanI sarakAre khAtrI lAvavA sabhAna ane satata prayatna thaI rahyA che. ApaNA videzanA ApI che. rAjyanA badhA bhaugolika vistAramAMthI zere mATenI vyApAranI bhaugolika samatulA jALavavA A jarUranuM che. hAlamAM ja arajIo AvI hatI te eka AnaMdanI bInA che. muMbaI rAjyanA bhArata ane sevIeTa raziyA vacce vyApArI karAra thayA che tenI audyogika vikAsane A korporezana vega Apaze. nedha levI ghaTe. A karAranI mudata pAMca varSanI rAkhavAmAM AvI . (6) dezanI audyogika ane vyApAraviSayaka pragati che. mIsara sAthenA karAranI jema A karAra heThaLa paNa AyAta 1950 thI sarerAza audhogika utpAdanano AMkaDo varSa prati- nikAsa karAtA mAlanuM mUlya rUpiyAnA calaNamAM karavAnI ane te varSa ucAne uMce vadhate rahyo che. 1952mAM A AMka 128ne anusAra sTaliMga aMgenI vyavasthA karavAnI jogavAI che. Ama I
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-1954 prabudhdha jIvana 173 nA bAvA che. A karAra mujaba sulabha calaNamAM vyApAra thaze, ane DelaranI jarUra nahIM rahe. A karAra ApaNA paradeza sAthenA vyApAranA Iti- hAsamAM eka navuM pAnuM udhADe che. A karAranI viparIta asara rAjakIya kSetre na paDe te aMge takedArI rAkhavAmAM AvI che. bhArata ane pazcima jarmanI vaccenI, vyApArI maMtraNAo zarU thaI cUkI che. tA0 31 mI jAnyuArIne roja cAlu karArane aMta Ave che. jANakAra maMDaLe dhAre che ke cAlu karAra pramANe mAlanI Apale saMtoSakAraka rahevA pAmI hovAthI navA vyApArI karAremAM khAsa kAMI pheraphAra thavAno saMbhava nathI, rU. 71 karoDane kharce eka jaMgI pilAdanuM kArakhAnuM sarakAra hastaka ubhuM karavA aMge tAjetaramAM bhArata sarakAre jarmana kaMpanIo sAthe karAra karyA che. A kArakhAnAnuM sthaLa nakkI thayA pachI cAra varSe A kArakhAnAmAMthI utpAdana bahAra paDaze. vyApArI karAro uparAMta nikAza vadhAravAmAM audyogika ane vyApAra viSayaka pradarzane paNa agatyane bhAga bhajave che. yuropamAM bharAyelA keTalAka pradarzanamAM bhArate potAne mAla dekhADayuM hatuM. nikAsa thatAM mAlane vyApaka jAherAta maLe te hetuthI bhAratamAM meTA pAyA para ujavAtA prajAsattAka dine sIMgApuramAM ane eprIla mAsamAM kare khAte pradarzane bharavAnuM bhArata sarakAre nakkI karyuM che. bhAratIya nikAsa mAlanI rajuAta mATe braselsa, manIlA ane 'kalA khAte paNa zo rUmsa' rAkhavAnI bhArata sarakAre jAherAta karI che. A prayAse uparAMta nikAsa vadhAravAnA kAryanI sAMkaLamAM bina-sattAvAra" pratinidhimaMDaLe paNa eka agatyanI kaDInuM kAma kare che. vyApAra-udyoganuM pratinidhitva dharAvatA AvA binasattAvAra pratinidhimaMDaLe tAjetaramAM IjIpta ane jApAna tathA dUra pUrvanA dezamAM mulAkAte gayA hatA. " utpAdana vadhAre ne vadhu nikAsa kare ? te dizAmAM A badhAM jarUrI pagalAMo che. kAntilAla baDiyA tenA pachI tarata ja bIjI eka puNyatithi Ave che. ApaNuM rASTrapitAnA balidAnanA divase ApaNe ApaNA hRdayamAM uDI daSTi karIe ane temanA sidhdhAMtone ApaNe keTalA vaphAdAra rahyA chIe te zodhavA prayatna karIe. avanavI ghaTanAonuM ane mahatvanA banAvenuM AvuM vicitra mIzraNa te AjanI duniyAnA pratikasamuM che. ApaNe kAbUmAM nathI rAkhI zakatA tevAM baLathI ApaNe cotarapha kheMcAyA karIe chIe. pU. gAMdhIjIe je sidhdhAMtamAM zraddhA rAkhatAM ApaNane zIkhavyuM hatuM te sidhdhati dRDha AdhArasamAM ApaNI samakSa khaDA che. poSaka ane baLadAyaka AzA ane zradhdhA paNa ApaNI pAse che. ane vaLI ApaNane pAyAmAMthI samULA ukheDI nAMkhavAno prayatna karatA taraphathI dhasatA bhaya dhikkAra ane hiMsAthI paNa ApaNe gherAyelA chIe. vaLI bhArelA yuddhanA je oLA paDe che te A yudhanI kALagherI rAtrImAM pariNamaze ke mAnavatAne mATe nUtana AzAnA prabhAta ane suryaprakAzanA AvAhaka banaze e viSe ApaNe kazuM paNa vizvAsapUrvaka kahevAnI sthitimAM nathI. AmathI tema uthalAvavAne mathatA paraspara virodhI baLAnI vacce vartamAna kALamAM talavAranI dhAra upara samatolapaNuM sAcavavuM te atyaMta duSkara kArya che. ApaNu parama saubhAgye pU. gAMdhIjIe ApaNane je preraNA ApI hatI te hajI ApaNe jIvatI rAkhI che. kadI kadI temane upadeza ApaNe visarI jaIe chIe. ema chatAM paNa te preraNAne prakAza ApaNA mana ane dilane haju ajavALI rahyo che. koriyAmAM nyuTrala nezanala rIpeTrIezana kamIzananuM pramukhasthAna levAnI ane ApaNuM lazkara mokalavAnI bhAre javAbadArI ApaNe svIkArI hatI. saMkaTagrasta ane yudhdhapIDita e dezamAM zAMti sthApavAmAM ane koriyAnA yudhdhane aMta lAvavAmAM ApaNe phALe ApavAnA hetuthI e kArya svIkAreluM. Aje athavA najadikanA bhaviSyamAM game te bane, ema chatAM paNa atyaMta namratApUrvaka ApaNe dAvo karI zakIzuM ke A yuddha pravRttione aMta lAvavA mATe ApaNe ApaNAthI banatuM karyuM che. zAMtinI bhAvanAthI A rIte ApaNe amuka upAsanA karI che ane saMyukta rASTranI samakSa ApaNe je yuddhakedIo aMgenA TharAva rajU karyA che tenuM sAcuM mUlyAMkana paNuM A dRSTibiMduthI karavuM joIe. A kAMI saheluM ane saraLa kAma na hatuM. banne taraphathI sevAyelA virodha, vahema ane kaDavAzanI vacce ApaNe kAma karavuM paDayuM che. ane banne pakSa taraphathI ApaNI upara bhAtabhAtanA AkSepa thayA che. ApaNI niSpakSatA ane taTasthatA upara paNa citravicitra kaTAkSa mUkAyA che. ane dakSiNa koriyAnA pramukhazrIe dhAkadhamakI ane apamAnathI ApaNane navAjavA che. A badhuM chatAM paNa ApaNe ApaNI javAbadArIo satata adA karatA rahyA chIe. zAMta ane nyAyI ukelane vega ApavAnA ApaNA parama dhyeyamAMthI jarA paNa calita thayA vinA ane koI paNa prakAranA dabANane vaza thayA vinA ApaNe kAma karyuM gayA chIe. bInapakSI ane svataMtra, rahevAnI ApaNI mULabhUta nItine ane ahiMsaka daSTibiMdune vaLagI rahevAno ApaNe prayatna karyo che. A koriyAne prazna ApaNI videzanItine mATe eka kasoTI samAna banyA che. AzA rAkhIe ke ApaNane temaja bIjA saune te eka nAnakaDA padArthapATha ane daSTAMtasame banaze. ApaNe muzkela pramane sAmane kara paDaze ane kadAca ghaNAne pasaMda na paDe tevA nirNa levA paDaze. paNa ApaNA prayatnamAM ane ApaNI pharaja bajAvavAmAM ApaNe makakama rahIzuM. ApaNuM ujjaLa vArasAne paMDitajInuM pratibhApUrNa pravacana (kalyANI khAte tA. 23 tathA 24 mI jAnyuArInA roja maLelA rASTrIya mahAsabhAnI 59 mA adhivezananA adhyakSa sthAnethI mahAamAkhya N, javAharalAla naherUe ApulA aMgrejI pravacanane mahatvanA bhAgone zrI. haMsAbahena reDe karela anuvAda nIce kramaza: pragaTa karavAmAM kare anulaka pravacana ane mahA che. tapa ' - Aje ApaNe kaTokaTInA samayamAM ekaThA thayA chIe. ApaNe evA samayamAM jIvI rahyA chIe ke koI eka prakAranI kaTokaTI cAlu ne cAlu ja hoya che ane duniyA AzA ane bhaya vacce jhola khAtI rahe che. A saMjogomAM paNa eTaluM te ApaNe svIkAravuM ja rahyuM ke Aje vartamAnamAM ane tatkALa bhaviSyamAM duniyA aneka viziSTa muzkelIone ane bhayasthAnane sAmane karI rahI che. A huM lakhI ke bolI rahyo chuM te vakhate paNa najadikanA bhaviSyamAM zuM thaze te huM jANato nathI. mahAsabhAnI beThakamAM ApaNe sau bhegA thayA chIe te Aja divasa paNa kaTI bharele che. maraNa ke "kariyAnI karuNu kathAmAM AjanA divase eka mahatvapUrNa kAMDa bhajavAI rahyuM che. be divasa pachI cora mahArAjyanA AgevAna pratinidhio balanamAM maLavAnA che. te sabhAnuM zuM pariNAma Ave che te uparathI kadAca kayuM palluM namatuM jokhAze te kahI zakAze. pachInA divase 26 mI jAnyuArIe ApaNA prajAsattAka rAjyanI cethI varSagAMTha ApaNe ujavavAnA chIe. 24 varSathI je divase ApaNI prajA pharI pharIne mahAna dayanI sevA karavAnI pratijJA letI AvI che te A aitihAsika ane dhanya divasa che. !
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' kAka' 14 . prabuddha jIvana tA. 1-2-54 A , zebhe tevo te eka ja rahe che ane huM mAnuM chuM ke ApaNA prajAne te mAnya che. e . je hetusara rIpeTrIezana kamIzananI nimaNuMka thaI hatI te hetu saMpUrNapaNe sidhdha thayo nathI. ghaNu yuddhakedIone khulAse sAMbhaLavAnI taka maLI nathI. ane ghaNA praznonA nikAla lAvavA mATe je rAjakIya pariSada maLavAnI hatI te paNa haju maLI nathI. sAmAnya rIte te bIjuM pagaluM levAya te pahelAM A badhI kriyAo pUrI thaI javI joItI hatI, paNa samayanI maryAdAthI ApaNe baMdhAI gayA hatA ane banne pakSanI saMmati vinA ApaNe tenAthI AgaLa jaI zakIe tema nahotuM. banne pakSanI saMmati zakaya na banI ane ApaNe mATe khulle e eka ja mArga ApaNe levo paDaze. e sivAyanA bIjA koI paNa rastAnuM pariNAma hiMsA ane arAjakatAmAM AvatA ' ' yuddhakedIone pAchA mekalavAnuM kAma pUruM nahetuM thayuM, tethI e A saMjogomAM ApaNe kedIone cheDI paNa zakatA nahotA ane temane | svataMtra nAgarika tarIke paNa jAhera karI zakatA nahotA. ApaNe temane ApaNA kabajAmAM rAkhI zakatA na hatA, kAraNa ke amuka tArIkha pachI temane tema rAkhavAnI ApaNI pAse koI sattA nahotI. ghaNA vicArone ane ApaNane lAgyuM hatuM ke eka pakSanA AgrahathI nahIM paraMtu banne pakSanI saMmatithI ja ApaNe AgaLa pagaluM bharI zakIe. ApaNe satata yAda rAkhavuM joIe ke koriyAmAM zAMtinI punaHsthApanA ane paraspara samajUtI e ApaNo mukhya hetu che. yuddhavirAmanA karAramAM rAjakIya pariSadane muddo A hetune mATe ja , , : mUkele hate. huM AzA rAkhuM chuM ke A pariSada vahelI maLaze ane muddAo ane prazno vicAraze ane nirNaya leze. rIpeTTIezana kamIzanamAM kAma karatA ApaNA pratinidhio ane koriyAnA ApaNA senAdaLane ghaNA muzkela praznone sAmane karavuM paDe che. pitAnuM kArya teoe vilakSaNa kuzaLatAthI pAra pADayuM che. ApaNe temane zubhecchA pAThavIe. tamArA vatI temane huM kahevA mAMguM chuM ke ApaNe temanAmAM saMpUrNa vizvAsa dharAvIe chIe ane kariyAmAM karelA temanA kAmane mATe ApaNe magarUra chIe tema samajIne teo potAnI kAmagIrI cAlu rAkhe. | svarAjyaprApti pachI ApaNuM tAkIdanuM kArya lokonI Arthika sthiti sudhAravAnuM, tenuM jIvanadhoraNa uMce lAvavAnuM, garIbIne zApa dUra karavAnuM ane samAnatA tathA sAmAjika nyAyanI sthApanA karavAnuM che. A mahAna kAryamAM ApaNe jeTale aMze saphaLa ke niSphaLa nIvaDIzuM teTale aMze ApaNI siddhionI kiMmata aMkAze. tethI A kAryo pAra pADavAnI ApaNI prathama pharaja rahe che ane raheze. - , paraMtu duniyA badhI bAjuthI ApaNI najIka AvI rahI che, . jANe ke ApaNane gherI rahI che. tethI bIjA dezomAM ane khAsa na karIne eziyAmAM je banAva bane che tethI ApaNe alipta rahI zakIe nahIM. aNuyuganA uMbare Aje ApaNe ubhA chIe je AkhI duniyAne eka ekamamAM gUMcI rahela che-pachI te bhalAne mATe ho ke burA mATe ho. dakSiNa eziyAmAM hiMda pitAnA bhaugolika sthAnane lIdhe varSothI eziyAnA bIjA dezo sAthe nikaTanA saMbaMdha vaDe saMkaLAyeluM rahyuM che. bhUgoLane ApaNe badalI ke avagaNI na ja zakIe. . * AthI ApaNe duniyA pratye samagra daSTi khIlavavI paDaze, kAraNa ke ApaNe ekAkI rahI zakIe tema nathI. Ano artha e nathI ke ApaNe bIjAnA pradezamAM dakhalagIrI karavI ke ApaNA dezamAM bIjAnI dakhalagIrIne sahana karI levI. paraMtu duniyAnA deze ane prajAo vacce vadhu sumeLanI jarUra te che ja. kAraNa ke te sivAyane eka mAtra mArga pracaMDa gharSaNa ane bhayaMkara vinAzane ja che. A sahakAranI vRttine badale tethI ulaTuM ja kAMIka Aje najare paDe che. mahAna ane zakitazALI deze sAmasAmAM yuddha mATe goThavAI gayA che ane eka bIjA upara Akramaka yojanAonA AkSepa mUke che. A gharSaNa ane teNe phelAvelA bhayanA vAtAvaraNathI duniyA thAkI ane kaMTALI gaI che. koIne yudhdha joituM nathI ane tema chatAM kaIka vicitra nirmANanA jore ApaNA jIvanamAM yuddhanA vicAre ja pradhAnapada bhogave che. zuM yudhdha Ave to te ApaNane mUMjhavatA kaI paNa praznane ukela lAvI zakaze kharuM? nA, ukela kada lAvI nahIM zake e spaSTa che. te mAtra lAvaze anahada vinAza ane Adhunika saMskRti ane saMskAritAnA pAyAne ja kadAca toDI pADaze. AkhI ye mAnavajAta pAyamAla thaze ane Aje ApaNane mUMjhavI rahyA che tethIya ghaNA moTA prazno ApaNI sAme ubhA thaze. tethI yudhdha te nivAravuM ja joIe, kAraNake AjanA saMjogomAM ethI vadhAre aniSTa bIjuM kaI nathI. yuddhane mArge laI janArA bIjA badhA prayAso . nimaravAnA raheze ane ApaNA praznone ukela ApaNe bIjI rIte zodhavAnuM raheze. tethI Aje je taMgadIlIbharI paristhiti jyAM jyAM vidyamAna che tyAM tyAMnI taMgadIlI ochI karavI te sauthI prathama pagaluM che agrasthAna bhegavavA rASTronA be zaktizALI jUtha ekabIjAnI sAme thayA che. eka che sAmyavAdI jUtha ane bIjuM lokasattAvAdI athavA sAmyavALuM virodhI jUtha. jeo A bemAMthI ekake jUthamAM joDAvA nathI mAMgatA teo pitAnI jAta saMbhALIne ubhA che e banne juthavALA temanI TIkA kare che; kema jANe be cheDA sivAya ' trIjo koI vikalpa ja na hoya? ApaNa nIti taTasthatAnI ane badhA dezanI sAthe maitrIbhAva jALavavAnI che. ApaNe e nIti svIkArI che, kAraNake ApaNe aMtagata rIte rAntine varelA chIe, eTaluM ja nahIM pazu ApaNA dezanI pAyAnI vicAra-bhUmikA ane ApaNA siddhAMtane ApaNe binavaphAdAra thaI zakatA nathI. ApaNane khAtrI thaI che ke AjanA praznone zAntipUrvaka ukela nIkaLI zake tema che ane dareka deza pitAnI icchA bIjA upara lAdhA sivAya pitAnuM jIvana barobara calAvI zake tema che. . ApaNuM rASTra prajAsattAka che ane ApaNuM hetuo ApaNe ghaDelA baMdhAraNamAM nedhAyelA che ApaNuM rASTrapitAnA kathana mujaba ucca dhyeya siddha karavA mATe game tevA sAdhano upayoga vyAjabI karatA nathI, A ApaNe kadi bhUlI zakatA nathI. Aje duniyAnI ghaNIkharI muzkelIo, leke A mULabhUta siddhAMtane bhUlI gayA che ane pitAnA sAdhyane pAra pADavA game te sAdhanane upayoga karavA taiyAra thayA che tene ja AbhArI che. pariNAme lokazAhInA rakSaNa arthe ane svataMtratAne nAme evuM vAtAvaraNa ubhuM thAya che ke je lokazAhIne gUMgaLAvI nAkhe che ane svataMtratAne rUMdhe che ane aMtamAM bannene kadAca nAza kare che. ' ApaNe kaI jagyAe koI paNa prakAranI netAgIrI prApta karavAne meha dharAvatA nathI ke te kai dAvo karatA nathI. koI paNa dezanA rAjyavahIvaTamAM ApaNe vacce AvavA mAMgatAM nathI ane ApaNA rAjyavahIvaTamAM bahAranI koI dakhalagIrIne calAvI levA ApaNe taiyAra nathI. aneka rIte bhinna hovA chatAM duniyAnA ane
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-54 dezo vacce maitrI ane sahakAranI bhAvanA jarUrI che ema ApaNe mAnIe chIe. ApaNI nIti athavA ApaNA kAi paNa pagalAthI duniyAnA mahA praznomAM bhAre agatyane pheraphAra thaze tema mAnavAnI ApaNe koi bhramaNA sevatAnathI, paraMtu koika vakhata ApaNe kadAca zAMtinuM palluM namAvavAmAM madadarUpa thai zakIe, ane e zakaya hAya te te dizAmAM karavAmAM AvatA dareka prayatna sAthaeNka che. zAMtinA artha mAtra yudhdhanA abhAva evA nathI thatuM. e te eka mAnasika sthiti che. te mAnasika sthiti AjanA bhArelA yudhdhanI duniyAmAMthI lagabhaga saMpUrNapaNe adRzya thai gai che. yudhdhanI ane bhayanI A havAne AdhIna na thavAnA ane apaNA tema ja vizvanA praznonA zakaya teTalA niHsvArtha bhAve vicAra karavAnA ApaNe prayatna karyAM che. ApaNe mAnIe chIe ke duniyA kei bhayaMkara duHkhada paristhitimAM sa``vAi jAya te paNa duniyAnA amuka bhAgane zakaya teTalo tenAthI alaga rAkhavA e icchanIya che. tethI ja ApaNe jAhera karyuM che ke hiMduM yudhdhamAM bhAga leze nahIM. ApaNe AzA rAkhIe chIe ke eziyAnA bIjA deze! paNa tevI ja rAte dUra raheze ane eka zAMtikSetra ubhu karaze, jema jema A kSetra moTu thatu jaze tema tema yudhdhanA bhaya dUra thatA jaze AkhI duniyA jo e meTA pratispardhI khaLAmAM vaheMcAi jAya te duniyAne mATe ke.I AzA rahetI nathI ane yuddha anivArya thai paDe che . prabhudhdha jIvana ApaNe bhayanA vAtAvaraNamAM ke bhayapUrvaka rahevA mAMgatA nathI. kamanasIbe jo AkramaNa AvI paDe te tenA sAmanA sa prakAra ApaNe karIzuM. AnA anubaMdhamAM ApaNe yunAiTeDa sTeTsa taraphathI pAkIstAnane maLanArI lazkarI sahAyanI darakhAstanA vicAra karyAM che. emAM mAtra eka samRddha ane zaktizALI deze khIjA avikasita dezane madada karavAne prazna nathI. paraMtu temAM evAM tave che ke je zAntinI samasyAnA tema ja eziyanA khIjA dezezanI svataMtratAnA mULamAM ghA kare che. bhArata sahita A dezoe tAjetaramAM ja svataMtratA prApta karI che. te tene lAyaka haze ane tenu rakSaNa karavA zaktimAna haze tyAM sudhI ja tene jALavI zakaze. je kSaNe temaNe peAtAnA rakSaNa mATe bIjAnI upara AdhAra rAkhavA zarU karyAM te kSaNuthI svataMtra tAnA eTalA aMza te temaNe gumAvI ja dIdho ane bAkInA aMza paNa viSyamAM hAthamAMthI sarakI javAnA. eziyAnA je dee lAMbA vakhata sudhI paradezI hakUmata nIce bhaya'kar yAtanAo sahana karI che temane mATe A koi nAnIsUnI vAta nathI. tihAsanI dIdRSTie jotAM AtA aya, je svataMtratA mATe ApaNe badhA saikAo sudhI laDayA ane chevaTe ISTa pariNAma AvyuM tene ja uthalAvI nAMkhavAnA thAya che. AmAM koi prakAranA hetunA savAla nathI, paraMtu amuka pagalAM je anivArya paNe khIjAM keTalAMka pagalAM tarapha lai jAya che tenA prazna che, ApaNe svataMtratA mATe jhajhumyA chIe ane mUlyavAna vArasAnI jema tenu rakSaNa karIe chIe. zuM have ApaNe bhaya athavA asahAyatAnI lAgaNIthI tene ja jokhamamAM mUkIzu' ? eziyAnA dareka deze A prazna petAnI jAtane pUchavAnA che ane javAba ApavAnA che. amerikAnI A lazkarI sahAyanI darakhAstanI khakhatamAM pAkIstAna taraphathI eTalAM badhAM parasparavirodhI nivedana thayAM che ke temAMthI satya hakIkata tAravavI muzkela che. paraMtu je kAMi kahevAmAM Avyu che te parathI eTaluM te jarUra nakkI thAya che ke A kAMi havAi vAtA nathI, tenI pAchaLa ghaNuM tathya rahelu che ane A 195 darakhAsta pAchaLa dUragAmI pariNAme rahelAM che ema sUcavatuM paNa ghaNuM kahevAmAM Avyu che. pAkIstAna jo A madanA svIkAra kare te te ekabIjA sAme maMDAyelA mahAna rASTrasamUhanA eka bhAga ane che. tethI te garbhita rIte yuddhavistAra banI rahe che ane tenI paradezanIti kramaza; bIjAnA hAthamAM jAya che A vAtanA inakAra karavAnA bhAgye ja kAMi artha che. pariNAme eziyAmAM svataMtratAnI pIchehaDa thAya che ane aitihAsika pravAheAnI dizA paNa badalAi jAya che. bhArata mATe aneka dRSTie A mahatvanA prazna che. ApaNI sarahada upara yudhdha AvI rahyuM che e hakIkata ja ApaNe mATe pUratI gaMbhIra che. vaLI A lazkarI sahAyanA upayoga kadAca bhAratanI sAme ja thAya e zakayatAnI paNa. avagaNanA karI zakAya nahIM. huM aMtaHkaraNathI zradhdhA rAkhuM chuM ke A tabakake paNu vicArAi rahelI A kamanasIba janA mUrta svarUpa nahi pArme. A zabdo huM kAi vairabhAvathI nahIM paraMtu pAkIstAnI prajA sAthenA maitrIbhAvathI kahuM chuM. dezanA bhAgalA paDayA ane pAkIstAnanI svataMtra rAjya tarIke sthApanA thai tyArathI huM mAnate Avyo chuM ke bhArata ane pAkI stAne mitratA ane sahakArapUrvaka rahevuM joie. mArA A matane mAtra keMgresanA ja nahIM paraMtu prajAnA moTA bhAganA lokonA TakA che. pAkIstAnanI svata MtratAne ApaNe svIkArI che ane kaI rIte tene -- paDakAravAno prazna kadi che ja nahi, bIjo koi paNa mArga levA te mUrkhatAnI parAkASTA ja lekhAya. tethI ApaNe pAkistAna pratye haMmezA zubhecchA dAkhavatA AvyA chIe ane pAkistAnI prajAne pragati ane AbAdI icchatA rahyA chIe. pAkIstAna sAthe ApaNane aMteka bAbate viSe jhagaDA hatA ane temAMnA keTalAka Aje paNa vaNuukalyA ubhA che. e vAta sAcI, paraMtu tethI mULa paristhiti badalAtI nathI ke bhArata ane pukistAne maitrIbhAvathI rahevu joie, nahIM to annene dhaNuM sahana karavuM paDaze ane svataMtratA jokhamAze, ApaNA jhadhaDAo ApaNe pote ja sAthe maLIne patAvavAnA che ane nahi ke temAM khIjA ne mAthuM mAravAnA adhikAra che. bahAranA dezonI dakhalagIrI na hota to huM mAnuM chuM ke atyAra sudhImAM AmAMnA keTalAya jhagaDAonA ukela AvI gayA haiAta. khetraNa varSa pahelAM pAkIstAnane mhe "ApaNe paraspara yudhdha di nahi karIe" e mujabanI jAherAta karavAnI darakhAsta karI hatI. Ano artha spaSTa hatA ke koi paNa sajogAmAM ApaNe e dezA sAmasAmA laDIzu nahIM. e darakhAtanA asvIkAra thayA. ApaNA pakSe e darakhAsta Aje paNa ubhI ja che, kAraNa ke ApaNane yudhdha kadi khapatuM ja nathI. ApaNI nItinA svAbhAvika pariNAma tarIke ApaNe paDozanA kA' paNa deza sAthe A prakAranI samajUti karavA taiyAra chIe, jethI banne pakSe AkramaNa nahIM thAya tenI bAMhedharI maLI zake. pAkIstAnane maLanArI lazkarI sahAyane pariNAme ubhI thaelI paristhiti viSama che. ApaNe te tarapha medhyAna rahI zakIe nahIM. paraMtu tethI gabharAvAnI paNa jarUra nathI. alabatta A paristhiti ApaNA pakSe navI javAbadArI ubhI kare che ane eka bALatanI AvazyakatA sauthI vadhAre mahatvanI bane che ane te che rASTrIya saMgaThThana itihAsanA lAMbA gALAmAM anekavAra bahArathI ApaNane dhamakI apAI che ane ApaNA upara AkramaNA thayAM che. jyAre jyAre AvA AkamaNanI sAme ApaNe hArI gayA chIe . ane ApaNA deza chinnabhinna ke parAjita thaI gayA che tyAre tyAre tenA mULamAM zastro ke zakitane abhAva nahIM paraMtu Antarika nabaLAI ja hatI. anuvAdaka : huMsA roDa apUrNa
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 prabudhdha jIvana tA. 1--1954 tANuM amAre ema karavuM? [ amathA bhagate dekhyuM che lakhyuM]. ' 'parze loka pUchavA lAgyuM: "bhagata ! tANe amAre ema karavuM ?" - "sAjano ! jInI pAse be joya lUgaDAMnI che, I vastara vanyAnAne tImAMthI eka AvI de. chanI keDIye jAryo che, I bhUkhyAne heta karIne jamADe. - "sata ! sakhiyAM ne dakhiyAM ApaNuM saMdhAMya eka parabhupatyAne vastAra peM; eka dharatInAM cherU karyuM. bhAyuM bhAyane bhAga kADhI Ale. me nAnerAne jhajha karIne Ale. cha samaratha che I kheDAdUbaLAne mAgyuM Ale. gAMDuMgapALuM, dakhiyuMduhAgaNu ne vakhAnuM mAyuM I kaLayAnI hAryanuM kevAya. ane paeNle haka. . "bhAyuM mArA! tame mAnatAnAM thALanaiveda laIne devatAne thAnaka jAvA nIsaryA, ne vATamAM tamane sAMbharyuM ke tamAro bAyapADozI bhUkhe che ne tamathI rIsaNA che, te tamArAM naiveda nyAM ja melIne pAchA vaLaje. pathama ane dharavo. inuM leNuM mAgaNuM ne hakadavA pai ye dUdhe dhoIne cUkavo. to pachaM AvIne tamArAM thALanaiveda jhArajo. nakakI mA je, ke parathama pale ane manavyA vanyA thAnakanA devatA mAnaze na; tamArAM thALanaiveda jamaze naI. - "saMta ! A lekanI mAyA joDo mAM. I mAyAne kATa caDaze, lUNA khAze ne cora khAtara pADIne kADhI jAze. paNa tame mArA rAmanI mAyA joDI haze te tIne kATalUNA khAze naI; tIne cara kADhI jAze naI. vaLI sAMbhaLe; samajhAvuM? amane kheDU rAmane kheDU hate. ghara vADI. kAma bALAM. dA'DiyA rAkhIne pUrAM karAve. dADI pAlI jAryanI. kheDUyaeN savArane para cAra rAkhyA. para caDayo ne bIjA AvyA. Imaneya rAkhyA. bapora thyA sudhI kAma netuM maLyuM evA hajaya gAmanA cekamAM ubhA bhALyAH : "hA bApA ! kAma AluM." - " AtA ! ATale dana ; ha dA'DI ema Alaze ?" dharama mAthe rAkhIne Aleza; mAthe mArA rAmane samajhIne Aleza; hAlo tamatamAre kAma 'tuM hoya te." elyA AvyA ne kAme vaLagyA. tIje para vaLI bIjA AvyA. tamaneMdha rAkhyA. eka bacADe daMba kAmanI AzA ubhe ra ne sAva pAchale para AvyuM. Ineya rAmajIyeM rAkhe. sAMjha paDI ne saune ghare jAvA veLA thaI. sAthI ke AtA ! Amane ema jAye bharI AluM ? ". bherU! saMdhAyane AvyA'tA Ima hAryamAM ubhA rAkhya, ne chelAne pele gaNIne mAMya AlavA imanI dA'DI;-pAlI jAya, ekeene." e9zava maMDayA gaNagaNavA. AtA ! danabadhe ame TI mUvA, AvaDA A para daMna caDaye AvyAtA; ne A bIjA bapore ne bapora pache. A A te hajI hamaNe tIje pai'ra dina name AvyuM, aneMya pAlI?" bApalAva! emAM tamane ayiA zai thai ? tamArI doDI pa.lI jAryanI che ne? adhavAlI AluM chuM tamane? taNe lyo tamatamAre tamArI pAlI. lyo halAvIThAMsIne, le zagAzaga ne khaLakhaLatI; ne thAva gharameLA. " A bacADavane kAma nai maLyuM ke meDA vaLagyA, tIrneya tama jevAM ja peTa che; amane dhareya tama jevAM ja chorUvAcharuM che. aTale huM haiye rAma rAkhIne Aleza. saMdha yane sarakhuM Aleza. A A chele A tIrneya polo jAryaja aleza. hAMsIhalAvIne, zagAzaga ne khaLakhaLatI." Ima sAjana ! tameya mArA rAmanA kheDUne niyA varate. mithApIra racita izubhAgavatane AdhAre svAmI AnaMda praznottara 1 prazna gRhasthadhamIne nirvANa saMbhavI zake kharuM? adhyAtmasAdhanAdhArA nirvANunA antima dhyeyane pahoMcavA mATe saMnyAsI dazA Avazyaka manAI che. bIjI bAju gRhasthAzrama pALavA chatAM paNa e dazA prApta thaI zake che evuM "Na svIkArAyuM che. tyArapUrNa gRhasthAzrama huM samajI zakuM chuM. paNa aMtakALa sudhI paNa jeo strIsaMgarU5 gRhastha dharma AcaratA hoya chedAkhalA tarIke santa tukArAma-tema sane zuM nirvANa dazAne pahoMcI zake kharA? jeo pitAnI saMtatidvArA navasajananI vRtimAMthI chuTayA nathI teo pitAnA sarjana taMturUpa punarjanmamAMthI kevI rIte chuTI zake ? ' uttara : prazna AntAka ane bAhya dharmo temaja tevA AzramonI kaDhaMgI samajaNamAMthI ubhuM thayuM che. kharI rIte adhyAtmasAdhanA, nirvANa, saMnyasta. Azrama, tyAga ane gRhasthAzrama jevA zabdonA dekhItA vyAvahArika artha vaccenuM aMtara vivekathI tapAsIe te tukArAmanA dAkhalAmAM asaMgata jaNAvAne koI kAraNa ja nathI. praznakAre ema mAnI lIdhuM che ke tukArAma meTA saMta hatA te te gRhasthAzramamAM pUrA se nyasta paNa hovA joIe ane tene tevA saMnyasta hoya te santati vAsanA kevI rIte saMbhave? paraMtu tukArAma game teTalA vicAraka, vizleSaNakAra, bhakata ane tyAgI hoya te paNa teo saMnyAsanI pUrNa dazAe pahoMcyA hoya ema kema kahI zakAya? ane jyAre temanAmAM santatijanana yogya va sanAne saddabhAva mAnavAmAM AvyuM hoya tyAre teo saMnyAsanI ke tyAganI Antarika pUrNa dazAe pahoMcyA hoya e mAnyatAne te avakoza ja rahetuM nathI.. gRhasthAzramamAM tyAga ane saMnyAsa kharA arthamAM saMbhave che avazya, paNa jeTalA pramANamAM bhega vAsanA zamI ke kSINa thaI hoya teTalA ja pramANamAM tyAga ane sanyAsane vAstavika vikAsa thAya che. je gRhasthAzramamAM ke pitAnI vAsanAone taddata nimLa kare te ja enAmAM pUrNa tyAga pUrNa saMnyAsa hoI zake. eja rIte bAhya draSTie tyAgI, saMnyAsI ke sAdhu Azrama svIkAryA chatAM tenAmAM vAsanAnuM pramANa ochuM ke vadhatuM hoya te te dekhIte tyAgI, saMnyAsI ke sAdhu paNa bAhya gRhasthAzramamAM vasatI evI paNa tAtvika rIte vAsanAonA zamana ke damanamAM AgaLa vadhela vyakita karatAM utarata ja che evuM AdhyAtmika sAdhanAnuM draSTibiMdu kahe che. paMDita sukhalAlajI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-54 - - prabudhdha jIvana * , samyagraSTi ane mithyAdaSTi (gatAMkathI cAlu) - have gurUtatva laie. A tatva ApaNI samakSa sAdhanAne che, temAM zaMkA karavI te mithyAta che. AgamajIvI varga buddhijIvI - Adarza raju kare che. kemake sAdhu mokSamArganA sAdhaka che. tene varga pAse A prakArane take upasthita kare che. buddhijIvI varga joine ApaNe ApaNI sAdhanAnuM rUpa nizcita karIe chIe. temaNe dvArA upasthita karAelA praznanuM tarkasaMgata samAdhAna nathI karI zakAtuM pAMca vrata, pAMca samiti, traNa gupti AdinuM pAlana karyuM che. AvA tyAre te khAsa. pariNAme budhdhijIvI varganA manane saMtoSa nathI thatuM sAdhune koNu vaMdanA nahiM kare? paNa A eka saidhAntika svarUpa che. te kaMTALIne AvI aMdhazradhdhALu carcAothI dUra rahe che. bIjI bAju vyavahAramAM te sarvacA juduM ja jovAmAM Ave che. uparokata badhA AgamajIvI varga temane mithyAtvI, dharmahIna, sudhAraka, nAstika Adi AcAra pALanAra koI vyakita je jaina sAdhunA vezamAM nahiM hoya te zabdothI navAje che, samAjamAM tenI virUdhdha phAve tema pracAra kare ApaNe tene sAdhu mAnavA taiyAra nathI thatA. eka sthAnakavAsI jaina che, ane tenI vAta kaI na mAne tevA badhA prayAsa karI chuTe che. sAdhutvane mATe mukhavastrikAne prathama jue che, guNone pachI jyAre tene vizvAsa bese che ke tevA prakAranA nAstikanI vAta have kaI - murtipUjaka daMDane, ane digaMbara nagnatAne eTaluM ja mahatva Ape che. nahiM mAne tyAre ja tene zAnti thAya che. pharIne pUrvanI rIte pagale A rIte guNone badale bAhya veze mahatva prApta karI lIdhuM che. ane pagale bhagavAnanI AjJAnuM nAma laIne zrotAonI buddhine buThThI chatAM je kaMI vyakita A vastusthitine virodha rUpe kaMI bole te karavAnA prayatna cAlu thAya che. bhakita ane puNya pApanuM evuM. sidhdhAntanI DhAla ADI dharIne bacAva karAya che. sidhdhAntarUpI vAtAvaraNa khaDuM karI de che ke bhoLA bhAvikane ADuM avaLuM vicAzikhaMDI AgaLa dharIne ApaNo vyavahAra jenI pAchaLa ahaMkAra, ravAmAM paNa bhaya lAge che. jemanI sAthe potAnA vicAre meLa na saMkucita manovRtti tathA ApaNA anya svArtho chupAIne rahyA hoya che khAya, athavA jemanA dvArA pitAnI svArthapUrtimAM vigho upasthita te bIjA upara prahAra kare che. thaze evuM dekhAya, teone nAstika, mithyAtvI Adi saMbaMdhI have dharmanI bAbata laIe. ahiMsA, saMyama, tapa, vagere ' niMdavA, sarvasAdhAraNu lekasamudAyamAM temanA pratye tiraskAra zAti tivAda dha che. temAM kAine virodha na hoi zake. upajAva e dharmajIvI varganuM purANuM zastra che. AvI vyakitao paraMtu ahiM dharmanI vyAkhyA judA rUpe karavAmAM Ave che. dharmane kevalI- jyAre samyagadaSTinI vyAkhyA kare che tyAre temAM paNa prakaTa ke prarUpita kahe che jenA mULamAM ja Agama prAmANya ane saMpradAyavAdanAM aprakaTa rIte svArtha ja mukhyapaNe bhAga bhajavate heya che. bIja rahyAM che. vANInA aprAmANya mATe upara je be kAraNa kahyA te barA* bhAratIya darzanamAM Agama prAmAyane bhAre mahatvanuM sthAna che. bara che. vaktAne je viSayanuM adhurUM jJAna hoya te saMbhava che ke tenA jora para dharmasaMsthAe mAnavabuddhine hataprANa karI nAMkhI che, tenI vANImAM galatI rahI jAya. je te kaI svArthathI prerAIne svataMtra vicAra karatAM aTakAvI dIdhI che. Agama prAmANyane prAraMbha belate hoya te tenI vANI vizvasanIya na gaNAya. eTale je , mImAMsA darzanathI thAya che. joke vaidika kriyAkAMDa muMge moDhe karyA kare, purUSa vItarAga ane sarvajJa che tenI vANImAM avizvAsa rAkhavAnuM vidhividhAnamAM zaMkA na uThAve temAM purohita varganuM hita jaLavAya koI kAraNa nathI. paraMtu jyAre ema pUchavAmAM Ave ke A ja tema hatuM. eTale temaNe vedane sarva zreSTha pramANa mAnyA. je mukita ane AdhAra upara veda ane kurAnane paNa pramANu kema na mAnavA ? te vedavAkya vacce virodha dekhAya te vedavAkyane ja pramANu mAnavAnuM turta uttaramaLe che ke tenA kartA sarvajJa nathI. je tenA kartA sarvajJa nathI vidhAna karyuM. jyAre prazna karavAmAM AvyuM ke vedane zA mATe te ApaNA granthanA kartA sarvajJa che tenI zI khAtrI ? A praznane pramANe mAnavA ?" tyAre temaNe uttara ApyuM ke "vANImAM doSa uttara kriodha ane yAtA bakavATathI maLe che, kharuM jotAM samyagRSTi che. tyAre ja AvI jAya, je vakatA alpajJa ke devayukata hoya. paraMtu veda arthAta tarkasaMgata dRSTi te ApaNane spaSTa kahe che ke je takane vAya te anAdi che. tene vatA keI nathI. je che te badhA mAtra sAMbhaLa- upayoga ApaNe bIjA mATe karIe te tarka ApaNane ya lAgu nArA, mAnanArA ane smaraNa karanArA ja che. eTale vedanI AjJA te dharma pADavA joIe. che. tenI AjJA te prabhuAnA mAne." jema sevaka svAmInI AjJAnuM prAyaH evuM jovAmAM Ave che ke je vizvAsa tarkasaMgatayegyAgane vicAra karyA vinaM pAlana kare, je zaMkA uThAve te daMDane budhdhipUrvaka-baMdhAyo hoya, tenI virUdhdhamAM koI bele te tethI bhAgI thAya tema manuSya vedanI AjJAnuM pAlana karavuM joIe. tenA krodha nathI AvatuM, paraMtu je vizvAsa take saMgata siddha nathI hote aucitya anaucityane vicAra karavAne tene adhikAra nathI. je tenI virUdhdha koI kaMI kahe te turta krodha AvI jAya che. eka pAlana na kare te daMDano bhAgI thAya ane je A maryAdA nathI karoDapatine je kaMI garIba kahe che te tene hasavAmAM uDAvI deze. svIkAratA teo nAstika, anArya, zudra Adi zabdo dvArA vagevAya paraMtu lakSmI na hovA chatAM zrImaMta hovAne dekhAva karanArAne je che. spaSTa che ke A prakAranI maryAdAothI AtmonnatinuM koI koI garIba kahe che te turta gusse thaI jaze. ApaNe je vizvAsa dhyeya sidhdha nathI thatuM. tenuM dhayeya mAtra saMgaThThana ane tenA upara pokaLa che tene haThapUrvaka vaLagI rahIe chIe, tenI viruddhamAM jo 'jIvanArAonI udarapUrti puratuM maryAdita thaI jAya che. kaI kaI bele te te sAMbhaLavA nathI mAMgatA kemake manamAM bhaya * je darzanAe vedane niya na mAnyA teoe tenuM prAmANya hoya che ke kayAMka te vizvAsa tuTI te nahiM jAya ! AthI viparIta, sthApita karavA tene IzvarakRta mAnyA. jaina darzane Izvarane nathI mAnatuM. je vizvAsa satyanA AdhAra para baMdhAyuM hoya, tenI virUdhdha vAte 'eTale zAstrIya prAmANya mATe je guNe IzvaramAM jarUrI hatA te paNa sAMbhaLIe chIe. tenA upara uhApoha karIe chIe, ane ' guNenuM astitva teNe vikasita AtmAmAM mAnyuM. vANInA prAmANya tene vizeSa zudhdha karI daDhatA prApta karIe chIe. vyakitane vizvAsa, mATe vakatAmAM be guNenI AvazyakatA che. saMpUrNa jJAna ane jeTalo adhika abhinivezayukata haze teTaluM tenuM pikaLapaNuM vadhAre rAgadeSa ke svArtha buddhine abhAva. arihaMta sarvajJa che ane vItarAga dekhAI Avaze. satyane Azrita vizvAsamAM ADaMbara ke Agraha - paNa che. ane Agama emanI vANI che tethI te akSarazaH pramANa nahiM hoya. te virUdhdhapakSanI vAta sAMbhaLavA ane tenA upara
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana tA. 1-2-54 sahAnubhUtipUrNa vicAra karavA haMmezA tatpara raheze. A pramANe ApaNe joyu ke deva, gurU, ane dhama uparano zraddhAnA rUpamAM sabhyaSTinI je vyAkhyA karavAmAM Ave che. te . sidhdhAnta rUpe game teTalI suMdara hA, paNa tenA upayoga paMtha ane soMpradAyavAdanI vRddhi karavAmAM thayA che. te dvArA AtmaguNAne sthAne mithyAtvane pASaNu maLyA karyu che, antardraSTine badale bahiSTine prAdhAnya maLyuM che. Atmazudhdhi ke tatvarUcinA AdhAra para AgamAmAM samyagdaSTinI je vyAkhyA karavAmAM AvI che te bhUlAvI devAmAM AvI che. paryuSaNa pavanA avasara para ApaNe te samyagUDhaSTinI e asalI vyAkhyA zIkhavI che. te mATe nIcenI vAta sadA lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che: krodha, mAna, mAyA, ane lobhane echAmAM ochuM sthAna apAya. dharanAM nAkara, bALako, patnI, anya Azrita ke sAthIe para krodha AvI jAya tevuM khuba mahatvanuM kAraNa banyu hoya te paNa * te hRdayamAM temanA upara krodha na lAve, bIjAnI bhUla thatI haiya to tene premapUrvaka samajAve, je koIne sajA karavAnI AvasyakatA hAya to paNa manane saMpUrNa zAnta ane dveSa rahita rAkhIne sajA kare. tenI pAchaLanI bhAvanA khIjAne sudhAravAnI heya, nahi ke potAnA krAdha zAMta pADavAnI. pratyeka vAkayamAM prema ane vAtsalya jharatuM hoya. kAne du:kha lagADavAnI bhAvanA na hoya, to samajavu ke krodhane sthAne samyakapaNuM" prApta karyuM che. tevI rIte kAine potAnAthI nIcA na mAne, sarva jIva pratye AdarabhAva rAkhe dhana, zarIra, jJAna, daza na, cAritra, saMnyAsa, ke tapasyA kAi paNa bAhya ke abhyantara vastuno dilamAM mada na hAya, to samajavuM ke mAna kAyune badale samyakdraSTi prApta thaI che, mAyAnA viSayamAM te bahuja gaMbhIratAthI vicAravAnI jarUra che. ApaNe khIjA pratye tA kapaTapUrNa vyavahAra karIe ja chIe, paraMtu sauthI vadhAre . mAyAkapaTa potAnA AtmA sAthe karIe chIe. dhamanI sAcI upAsanA na karatAM chatAMye peAtAne dharmomA mAnIe chIe. ane te rIte hRdayamAM AtmavikAsane mATe je sAcI preraNA uThatI hAya tene dabAvI daie chIe. anyAyayukata vyavahArane paNa nyAyanA vAdhe paherAvI daie chIe. ApaNA ahaMbhAva deSone svIkAratAM aTakAve che, kemake buddhi te ahaMbhAvanuM samarthana karatI heAya che. ApaNe jUThTho Atmasa MteSa meLavIe chIe, ane satyathI vegaLA thatA jaie chIe . A pramANe lAbha paNa ApaNane satyathI dUra kheMcI jAya che. jyAre vepArI dhananA lebhamAM paDe che tyAre grAhakone chetaravAnuM zarU kare che. jo koi rASTra, samAja, dharma, ke netA kArtinA leAbhamAM paDI jAya te te mA bhraSTa thaI jAya che. leAbhanA praveza thatAM ja mAnasika samatulA lupta thai jAya che. pachI satya gadveSaNA nathI thai zakatI. samyagadaeNSTi prApta karavA A satra vRti upara vijaya meLavavA Avazyaka che, jo manuSyamAM upakata prakAranI Atmazuddhi AvI jAya te vastunirNaya mATenI vaijJAnika draSTi sahajabhAve udbhave ja. te dvArA te abhinivezethI para thai satya niNaeNya karI zakavAne, eTale nirdoSa ane tarkasa Mgata vyavahAra karavAnAM. sAthe sAthe AtmazudhdhinuM mahAna dhyeya te kadI cUkaze nahiM. sabhyadraSTinu A sAcuM svarUpa prApta karyA pachIja deva, gurU, ane dharmanI ArAdhanA yathA prakAre thai zakaze. samyagadRSTinA pracAra mATe muMbaI jaina yuvaka sadha je kaMi karI rahela che te abhitadanIya che. ane mane AzA che ke aneka vizva ane kaThInAIono sAmano karatAM chatAM dRDhatAthI A kalyANukarI mArga aMgenu prayANu cAlu. rAkhaze. samApta sva. maNibhAi smRti phaMDa 18150 agAu svIkArelA . 15 zrI, vasaMtalAla maNilAla zaha 101 mANekalAla cunilAla * 101 51 - khuzAlabhAi kheMgAra eka sadgRhastha hA. zrI. mANekalAla modI 51 eka zubhecchaka hA. zrI kAMtilAla kArA zrI. rasikalAla mANekalAla zAha 101 10 1 zAMtilAla popaTalAla zAha vasubahena zAha 500 11 11 51 101 101 "" 21598 51 50 51 101 101 401 51 ratIlAla meAtIcaMdra dozI 51 ratIlAla meAhanalAla zeTha 251 rasikalAla ema. dalAla , 151 DaoN. cImanalAla ena. ztrok 101 zrI sAMkaLacaMda jI. zAha 101 101 dula bhajI umedacaMda parIkha hIrAlAla amRtatrAla zAha zAMtilAla ThAkarasI zeTha ' , ', KHg 23 25 ,, amRtalAla je, zAhu "" 29 sArAbhAi DAhyAbhAI khAlacaMda bhAgIlAla jhaverI zAha cerITIjha (hA, zrI sI. je. zAha) .. je saMyukata jaina vidyAthI - gRhamAM vaparAvAnu che kakakSabhAi kezavalAla pepaTalAla pAna:ca'da koThArI subhadrAbahena navInacaMdra zAha dInakaralAla lakSmIcaMda kAhArI amRtalAla namaya da amRtalAla kALIdAsa zeTha 17519 vasula 4009 mArI viSayasUci. vIsamI saddIna zahIda AjanA samAjane bhikSAnira sAdhu sa MsthAnI jarUra che ke nahi? Arthika avalokana paMDitajInu pratibhApUrNa pravacana tANe amAre ama karavu ? praznottara samyagdaSTi ane mithyAdaSTi 198 satya ziva sundarama zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA thoDA samayamAM pragaTa thanAra lekhasaMgrahu kiM, rU. 3. muMbaI jaina yuvaka saMgha ane prabudhdha jIvananA grAhukone tA. 1-5-54 sudhImAM rU. 2 mAM maLaze, pAsTeja rU. 0-OM-0 lakhA; maMtrIe, zrI sukhai jaina yuvaka sagha 45/47, dhanajI sTrITa, mubai 3. pRzna viliyama 6 senDasa henDrikasa 169 dalasukhabhAI mAlavaNiyA 170 kAntilAla rADiyA anuvAdaka : haMsA zeTha svAmI AnaMda 171 173 17 176 177 indradra indrada muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, mukhai, 3. mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbai, 9.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakala H traNa nI yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa e prabuddha jIvanA taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pra. jaina varSa 14 : aMka | huM vArSika lavAjama rUpiyA 4 muMbaIH 15 phebruArI 1954 semavAra pra. jIvana varSa 19 { paradeza mATe : zaliMga 8 zikSaNa-mAdhyama ane muMbaI sarakArano hukama | (tA. 15-1-54 nA TAImsa opha InDIAmAM zikSaNanA mArcama tarIke mAtRbhASAne cA hiMkIne supratiSThita karavAnI AvazyakatAne saTapaNe samajAvatA zrI adinane lekha pragaTa tha hatA. tene nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. taMtrI) hiMdI zALAomAM zikSaNanA mAdhyama tarIke aMgrejI bhASAnA sthaLe te emaNe Azcarya vyakata karyuM che ke potAne jAhera sabhAmAM bhAvi vize tAjetaramAM je vivAda cAlyuM che te kadAca ramuja upa- aMgrejImAM saMbaMdhanAra lekene prajA pIMkhI kema nathI nAMkhatI ? jAve evuM banyuM haze jAhera vyAkhyAmAM bhinna bhinna netA- zrI DAhyAbhAI paTela ane zrImatI behereja kharazedajI jevA oe je 'sAmudAyika katala", "khUnanuM kAvatarUM" " apramANiktA " aMgrejI bhASAnA prakhara himAyatIne jaDabAtoDa javAba ApavA mATe hItarasI akho' vagere zabda vAparyA che te uparathI te koIne 'gAMdhIjInA vacanane huM ullekha karatA nathI, huM te phakata aMgrejI ema paNa lAge ke muMbaI sarakArane zALAonA vidyArthIonA bhASAnA utsAhIone, mahAtmA gAMdhIjIne ullekha karI, batAvavA huM vikAsane rUMdhI nAkhavAnI ghelachA lAgI che ke zuM? mAguM chuM ke zALAnA vidhAthIo para videzI mAdhyamanI aniSTa - A ugra vivAdamAMthI atizayokita bharelA mithyA pralApane asaranI zedha gAMdhIjIe karI hatI, nahi ke muMbainA pradhAne e.. bAda karIe te spaSTa jaNAze ke zALAnA vidyArthIone temanI hiMdI bALakanI umijanya AvazyaktAo ane hiMdI uchera pratye mAtRbhASA dvArA keLavaNI ApavAnI agatya zA mATe che teja keTalAka sabhAna evA dareka keLavaNIkAranA anubhavane A satya jarUra mANasenI samajamAM AvatuM nathI. mAtRbhASA dvArA zikSaNa ApavAthI samajAyuM haze. vidhAthIonuM vyakitatva vadhAre khIlI uThe che. paraMtu mAtRbhASA dvArA . TIkAkArene gAMdhIjInA zabdonI avagaNanA karavAnuM ane hiMdI badhA ja vidyArthIone zikSaNa ApavAnI vAta e che zrI dinakararAva bhASAmAM pragaTa thayelAM pAThya pustake mArA mAthAmAM mAravAne pUre ane temanA sAthIoe upajAvI kADhele na kaheMge tukake che ema adhikAra che. teo pUchI zake che ke, aMgrejI bhASAmAM maLatAM mAnavuM enA jevI hAsyAspada bIjuM kazuM na hoI zake kaI paNa pAThayapustako sAthe ene sarakhAvI juo ! . a grejI bhASAnA kapanA AthI vadhAre uparachalI hoI na ja zake. videzI bhASAnuM mAdhyamavaDe vizvasAhitya ane vizvavijJAnane mArga khulle nathI mAdhyama lAdIne je dezanA lokonI vicAra karavAnI zakita kuMThita thatuM ? tame Andra gAIDa, kAusTa, kAdUka. ane DasTayavaskI hiMdI karavAmAM AvI nathI tyAM zikSaNanA mAdhyama tarIke mAtRbhASAnuM ke marAThImAM vAMcI zakavAnA che? mAtra je hiMdanI ja bhASAo mahatva samajAvavApaNuM hatuM ja nathI. tene svIkAra karIne ja bIjI para AdhAra rAkhe te tame pheIDa ke AInasTAIna ke mAkarsane badhI bAbatene vicAra karavAmAM Ave che pUre paricaya meLavI zakaze ? " paraMtu A vicAraNA mATe hiMdamAM je kaIne deSa daI zakAya paraMtu aMgrejI mariphata pitAnAM gIte zIkhanAra hiMdI bALako ema hoya te te gAMdhIjI ja che, kAraNa ke hiMdI vidhAthI e mAMthI keTalAM gaMbhIra sAhityano abhyAsa kare che ane keTalAM mAtra mATe zikSaNanA mAdhyama tarIke aMgrejI bhASAne vaDI' nAkhanAra majhane khAtara "kemika' calacitranI duniyAmAM jatAM hoya che e ! sauthI pahelA gAMdhIjI ja hatA, nahiM ke muMbaInA pradhAne. pU. jANavu kharekhara upayogI thaI paDaze. ane dhAro ke badhAM ja gAMdhIjIe eka sthaLe lakhyuM hatuM ke, "aMgrejI bhASAdhArA keLavaNI bALaka gaMbhIra sAhityane abhyAsa karatAM hoya te prazna e che ke levAmAM ApaNe je kiMmatI varSe veDaphI nAkhyAM cheteNe ApaNA aMgrejImAMthI je teo meLave che te ghare je bhASAmAM bele che te magajane jaDa banAvI dIdhAM che, ane ApaNI yAdazakita ane bhASAmAM raju kema karatA nathI? arthAt pitAnA aMgrejI bhASAnA kalpanAne kuMThita banAvI dIdhI che." bIje eka sthaLe emaNe jJAnane upayoga kema kaMI karatA nathI? kahyuM hatuM ke "ApaNI pitAnI mAtRbhASAne badale aMgrejI je zekasapiyara ane gojha, phoIDa ane mAkarsa jApAnIsa pratye je prema ApaNe keLavyuM, tethI te ApaNuM suzikSita bhASAmAM vAMcavA maLI zake te pachI ApaNe gujarAtI ke telugumAM varga ane sAmAnya janatA vacce eka moTI dIvAla ubhI thaI che. te kema na meLavI zakIe? e pustakane anuvAda karavAmAM kharcAtI . enuM pariNAma khataranAka AvyuM che. ethI ApaNI sAmAnya zakti, je hajAra vidyAthIe pitAnAM dasa bAra varSa aMgrejI janatA Adhunika vicAraNAthI tadana vikhUTI paDI gaI che." bhASA zIkhavAmAM veDaphI nAkhe che tenI AgaLa te nahivat ja che, . bIje eka sthaLe emaNe umivaza banIne kahyuM che ke "mArI ane paMdara paMdara varSa aMgrejI zIkhyA pachI paNa e vidyAthI. bhASAmAM game teTalI khAmIo ane maryAdAo hoya te paNa mArI enuM aMgrejI bhASAnuM ajJAna keTaluM badhuM hoya che.? . mAtAnA stananI mAphaka mAre mArI mAtRbhASAne ja vaLagI rahevuM . videzI bhASA sAhityanA abhyAsane ane videzI bhASAnA joIe. phakata eja mane sAcuM jIvanadAna ApI zake." bIje eka zikSaNanA mAdhyama tarIkenA upagane gUMcavI nAkhavAM enA jevI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 * * * * prabudhdha jIvana tA. 1pa-1-19pa4. mAnasika nirbaLatA bIjI eke nathI. aMgrejI bhASAnuM khUna thaI rahyuM che evo pikAra kare e mUrkhatA che. iMca ke jarmana bALake pitAnAM ItihAsa - bhUgoLa aMgrejI bhASAnA mAdhyama dvArA nathI zIkhatA mATe zuM ApaNe ema kahIzuM ke phrAnsa ane jarma- nImAM aMgrejI bhASAnuM khUna thAya che? eka videzI bhASA tarIke hajAro vidyArthIo tyAM aMgrejI bhASA zIkhe che ne bhASAMtarodvArA pitAnA dezanA bAMdhIne paNa ApatA jAya che. e ja prathA ApaNe ahIM kema na apanAvI zakIe? bALakane pitAnI mAtRbhASAdhArA zikSaNa ApavuM joIe e Agraha rAkhavAmAM darekane khAtrI hoya che ke mAtRbhASAdhArA zikSaNa jhaDapathI maLI zake che. te pitAnI zakita bacAvaze, eTaluM ja nahi mAtRbhASAdhArA te potAnI jAtane vadhAre sArI rIte vyakta karI zakaze eka saikA sudhI aMgrejIdvArA zikSaNa meLavyA pachI paNa aMgrejI bhASAmAM ApaNe eka Dajhana jeTalA paNa sarjanAtmaka lekhake pedA nathI karyo e navAI jevI vAta nathI? kadAca evI dalIla karavAmAM Avaze ke hiMdanI bha.SAo mAdhyama banavA mATe aMgrejI bhASA jeTalI samRddha nathI. paraMtu ene javAba e che ke hiMdanI bhASAo samRddha nathI ene artha e nathI ke e bhASAone upayogamAM lIdhA vinA kATa khAvA devI, UlaTAnuM e bhASAone upayogamAM laI ene vikasAvavI joIe. samRdhdha thavA devI joie. ema te aMgrejI bhASAnI dazA seMkaDo varSa pahelAM, cesara ane zekasapiyara tyAre aMgrejImAM lakhatA hatA tyAre kevI hatI? zuM e bhASA te vakhate samRddha hatI?. . - banArDa zoe eka sthaLe kahyuM che tema, azikSita mANasa zrImaMta lokenI bhASAnuM anukaraNa kare tenA karatAM pramANika prAkRta belI bele e vadhAre sahya che." pitAnI bhASA game teTalI avikasita hoya te chatAM tenuM jJAne abhivyaktimAM vadhAre sArI rIte sahAyakAraka thaI zake che, jyAre atyaMta vikasita evI paradezI bhASAne ardhadagdha paricaya madadarUpa nIvaDatuM nathI. badhAMja hindIbhASI bALake hindImAM potAnA bALagIte zIkhe ane hindImAM gaNita zIkhe te bhAre bhayaMkara Apatti AvI paDaze ema je leke mAne che teo aMgrejIne eka videzI bhASA tarIkene abhyAsa ane aMgrejI zikSaNanA mAdhyama tarIkane upaga e be vastusthiti vacce bheda ja svIkAravAnI nA pADe che ema kahI zakAya. eTaluM ja nahi ethI AgaLa vadhIne teo aMgrejI bhASA ane aMgrejI bhASA mAraphata grahaNa karAtA vicAra e baMne vacceno bheda svIkAravAnI paNa nA pADe che. kumArI bahereja kharazedajIe ema kahyuM hovAnuM kahevAya che ke aMgrejI bhASAe hinda svarAja ANI ApyuM. paraMtu emane e sUjayuM nahi ke kenIAne ane briTIza giyAnAne ke jayAM dareka aMgrejI bele che tyAM aMgrejI bhASAe svarAja kema na ANI ApyuM? emane e paNa na sUjhayuM ke aMgrejI bhASAe te lAkha ane karaDe mANasane gulAma banAvyA che ema paNa emanI dalIla anusAra jarUra kahI zakAya tema che. bhASAnA garbhamAMthI vicArene janma thatuM nathI. eTale ke aMgrejI bhASAe rUpALA vicArone janma Apyo ane bhAratIya bhASAoe kALA ane kadarUpA vicArone janma ApyuM ema na kahI zakAya. vicAre te sAmAjika krAntinA javAbarUpe janmatA hoya che. raziyanae pitAnI keLavaNI jarmana bhASAnA mAdhyama dvArA nahetI lIdhI ane chatAM mAkarsavAdanAM mULa bIjA deze karatAM e dezamAM vadhAre UMDAM phelAyAM che, ane e ja vAtanuM punarAvartana cInamAM paNa thayuM che ke jyAM mAkarsavAde kenayusIesanA vicArone paNa bhUlAvI dIdhuM che. yuropamAM bhAgyeja thoDAoe pitAnI keLavaNI haibru bhASA mAraphata lIdhI haze ane te chatAM pelesTAIna karatAM tyAM khristI dharmanAM mULa vadhAre UMDA gayelAM che. eTale ApaNe joI zakIe chIe ke bhASA e kaI mRta vastu nathI paraMtu jIvAMta pravAha che saMjogomAM thatA pheraphAre e samartha rIte jhIle che. dareka bhASAne potAnA lAkSaNika rUDhiprayogo hoya che. ane dareka sarjanAtmaka lekhaka emAM navI navI arthachAyAonI zakayatA umeratA jAya che. ane e rIte bhASAne pahelA karatAM vadhAre samRdhdha banAve che. vicAromAM AvatI dareka krAnti bhASAne paNa e navA vicArane vyakata karavAnI zakita ApatI jAya che. je hindanI bhASAomAM samakAlIna krAntine barAbara na jhIlI heya ke ethI jhIlI hoya te tenuM kAraNa e che ke e bhASAne duniyAnA vicAra pravAhothI pharajiyAta alaga rAkhavAmAM AvI che. e bhASAno upayoga thaze te te pitAnI Antarika samRddhi vaDe enA dhikakAranArAone Azcarya pamADaze. lekee pahelI ja vAra lakhatAM ne vAcatAM zIkhavAnI sAthe ja je prazno nikAla karI Ape che te prazna saMbaMdhe AvI nirarthaka carcAmAM samaya veDaphI nAkha na joIe. have te mukhya savAla e che ke bahAranI duniyAnA saMparko vadhArIne bhAratIya bhASAonA vikAsane kevI rIte sArI madada karI zakAya. bALako mATenAM pustake, sAhityanAM pustake, vijJAnanAM pustaka-Ama ApaNA dezamAM bhASAntara ane tenA prakAzananuM gaMjAvara kAma rAha joI rahyuM che. je leke pitAnA bALakane videzI bhASAnAM mAdhyama dvArA apAtuM zikSaNa choDAvavA mAMge che teone mATe A eka celeMja che, paDakAra che; ane te vadhAre agatyanA che, kAraNa ke aMgrejI bhASA vize pravartatA vivAde batAvyuM che tema haju ghaNA evA le che ke je mAne che ke aMgrejI bhASA vinA duniyAmAM rahevuM agharUM thaI paDaze. kadAca ema paNa bane ke jeo potAnAM bALakone aMgrejInA mAdhyamadArA zikSaNa ApavAnI prathAne vaLagI rahyA che teone je ema samajAze ke uMcA heddAo prApta karavAnA sAdhana tarIke - aMgrejIne have rasthAna rahyuM nathI te teo aMgrejI bhASA mATe pitAne durAgraha choDI deze. jyAM dalIla niSphaLa nIvaDe tyAM Arthika dabANuM saphaLa nIvaDavA saMbhava che. AvuM dabANa ho ke nahozikSaNanA mAdhyama tarIke videzI bhASA ane bhAratIya bhASA vaccenI asamatulA dUra karavAnI AvazyakatA koI paNa rIte ochI thatI nathI. aMgrejI bhASA mATenA utsAhI himAyatI game te kahe athavA kare paraMtu dezane atyAre vadhAre sArAM pAThayapustakanI ane vadhAre sArAM bhASAntaronI ghaNI ja jarUra che. yunivarsiTIoe pAThaya pustakAnAM prakAzananuM badhuM ja kAma pitAne hastaka laI levuM joIe. ane amAvA je naphA thAya ta navI bhASAntarAno upayogamAM levA joIe. prakAzananA dhaMdhAmAM atyAre je aMdhera pravartI rahyuM che enA jevI khedakAraka ane duHkhadAyaka bIjI eka parIsthiti nathI, mAmulI lekhake game tevAM kacarA jevAM pAThya pustaka lakhIne atyAre puSkaLa paise kamAI rahyA che tyAre bIjI bAju sAcA prAmANika lekhake bhUkhe marI rahyA che. sarakArI mevaDIonI AkAMkSAo ane sarakArI nIti vaDanArA mithyA pralApa-e kazuM ja e paDakArane jhIlavAmAM madadarUpa thavAnuM nathI. atyAre te phakata bALakonA zikSaNa ane abhyAsanI sahama samajaNa para maMDAyelA makakama kAryanI ja jarUra che muLa aMgrejI: zrI adiba anuvAdaka: zrI tArAbahena tathA ramaNalAla zAha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tA. 15-2-54 prabudhdha jIvana 181 E A paMDita jI nuM prati bhA pUrNa pra va ca na A [ gatAMkathI cAlu ] ApaNA jIvanane ane saMskRtine rAmRdhdha banAvatI aneka prakAranI badhI vAtamAM AdhAra rAkhavAnI ane sAthe sAthe vividhatA ApaNA dezamAM che ane bhAtabhAtanA loko jovAmAM Ave manamAM Ave tema tene vakhoDavAnI ApaNA lokone re che, paraMtu te sAthe tenAthI ApaNI AMtarika mULabhUta atihAsika paDI gaI che, cetaraphathI satata dabANa rahe te ja jhaDapI vikAsa ke ektA A ja nabaLAIne kAraNe anekavAra tUTI paDI che. ApaNA sAdhI zakAya. leke, dhArAsabhAonA temanA pratinidhio ane sarakAra pitAnAM ja zastro ApaNI sAme vaparAyAM che ane ApaNuM A traNenI vacce sahakAra rahevo joie. pitAnA ja leke e ApaNane dago dIdhuM che. ItihAsanA padArtha A dezamAM ane khAsa karIne bhUtakALathI Aja sudhI pAka uparathI ApaNe dhaDa levo joIe. prajAne koI eka bhAga upakSita rahelA evA grAmavistAramAM samuhajanAo ane rASTrIya jAti, pradeza, dharma, nyAta ke bhASAne kAraNe rASTrIya saMgahUnane vikAsa ejanAo zAnta krAnti lAvavAnI ApaNane anekhI taka khaMDita kare che te sahana karI levAne A samaya nathI. je ApaNe Ape che. koI paNa pakSa ke mata dharAvanArane temAM pUratuM sthAna eka banIne rahIzuM te ApaNu aikaya ja ApaNA svAtaMtryane ke che. AjanA TakI rahevAnI tIvra harIphAInA kALamAM ApaNI draSTine zAMtipUrvaka rahevAnA ApaNA jagajAhera saMkalpane dhake pahoMcADa- ane vicArone saMkucita banAve tevI vRttio ane valaNothI nArAone sAmano karaze ane temane dabAvI zakaze. ApaNe unmukta banavuM joIe mukhyataH ApaNe komavAda, prAntavAda ApaNA dezanA sAmane vikAsa te paNa rASTrIya saMgaThThananuM ane nyAtajAtanA bhedabhAvane jaDamULathI ukheDI nAMkhavAnA che ane mahatvanuM aMga che tene AdhAra kevaLa ApaNI upara ja rahe che. jyAM AvA bhedabhAvane kazuM ja mahatva na hoya ane saune vadhAre , ApaNe bIjAo upara AdhAra rAkhyA vagara ApaNA jore ja samRddha jIvana maLe ane Atmonnati sAdhavAnI vadhAre ne vadhAre ApaNI zakita khIlavavI joIe. eka kSetramAM parAvalaMbana rASTrane take maLe evI navabhAratanI ApaNe racanA karavAnI che bIjA kSetramAM paNa parAvalaMbI banAve che. rASTra jAte ja potAnuM ApaNI prathama paMcavarSIya yojanAne pAra pADavAnA kAryo karatAM ghaDatara kare che ema kahevAya che. svAvalaMbanathI ApaNe bIjAone Adara prApta karI zakIzuM ane ApaNo deza vadhune vadhu ApaNA karatAM ja ApaNe bIjA pAMca varSanI yojanAne vicAra karavo rahyo. darekane pitAne banAvI zakIzuM. ApaNe jaNAvyuM che te mujaba A bIjI ejanA lokonA saMpUrNa rASTrIya saMgaThThana ApaNI pAsethI mAtra zArIrika, Arthika ke sahakArapUrvaka ane temanI viziSTa jarUriyAtane lakSamAM rAkhIne ghaDavAnI che. nANAMkIya ja nahi, paraMtu AdhyAtmika prayAsa paNa mAMgI le che. A prakAranA prayAsathI ja ApaNe svataMtratA prApta karI che ane grAma paMcAyata ane lekae te viSe vicAra karIne svAtaMtryanI zarUAtanI Apattio upara vijaya meLavyA che. ApaNI temanI darakhAsta raju karavI joIe. mAtra uparanA majalethI prajanI e ja mULabhUta bhAvanA che ane ApaNane apAelA ApaNe vahIvaTa karI zakIzuM nahIM. kAraNake ApaNe ApaNA paDakArane e ja pratyuttara che. ApaNe satata jagata rahIza ane lAkha lokone temanA sahakArapUrvaka vyavasthita karavAnA che ane ApaNI salAmatI' temaja ApaNA rASTrIya vArasAna pUrI sAvadhatA. A maTI javAbadArIonA temane sAthI ane bhAgIdAra banAvavAnA che. ' pUrvaka saMkSaNa karIzuM. duniyAmAM zAMti sthApavAnA ApaNA prayatnane Ama karavA mATe ApaNe temanA lekagIta, nRtya, saMgIta ApaNe vaLagI rahIzuM. paraMtu haMmezA ApaNe ApaNI jAta upara ane sukhadu:kha dvArA prajAnA hArdane pahoMcavuM joIze A rIte ja AdhAra rAkhIzuM. kAma ane AnaMda ekamekamAM saMkaLAI jaze ane ApaNuM kAryo ApaNI prathama paMcavarSIya yojanAnAM aDhI varSa pUrAM thayAM te ane vikAsayejanAo lekanI najaramAM khUba cetana preraka banaze. daramyAna dezabharamAM meTI janAo taiyAra thavA mAMDI che. AmAMnI bhayaMkara kaMgAlIyatamAM paNuM ApaNAM gAmaDAnA loke hasavA-nAcavAnuM ghaNI ejanAo vicAramAM tema ja amalamAM bhavya che AvI ane eka bIjAnI pratye udAratA dAkhavavAnuM hajI sudhI bhUlyA nathI. yojanAo ApaNe upADI che ane tene pAra pADavA khaMtapurvaka ApaNu baLane AdhAra mAtra zahere upara ja nahIM paNa prayAsa karI rahyA chIe te hakIkata mAtra ApaNA bhAvimAM ApaNI pradhAnapaNe ApaNA hajAre ane lA loko rahe che te gAmaDAMo zradhdhA ane hiMmata batAve che. upara che. e grAmavistAranA punaruddhAra mATe ja samuhajanAo rASTrIya ekIkaraNanI pravRtti bhAratamAM cAlu rahI che. ane ane rASTrIya vikAsayejanAo ghaDAI che. tyAM kAma karavAnI ane vaLI ApaNe nUtana bhAratanA ApaNA svapnanA pAyA nAkhyA che. e rAte ApaNI sAthe ekarasa thaine vadhu ucca javAbadArIo huM mAnuM chuM ke ATalA ja gALAmAM meLavelI sidhdhio mATe mATe lAyakAta meLavavAnI ApaNu yuvAne ane yuvatIo mATe bIjA koIpaNa dezanI sAthe bhArata sArI rIte sarakhAmaNImAM ubhuM A eka anupama taka che. A mATe ApaNI yunIvarsITIerahI zake ane te siddhio mATe ApaNe jarura gaurava laI zakIe. ApaNA prAdhyApakaeN ane vidhAthIo-kAryanI bhAvanA phelAvanArAM " - tema chatAM ApaNAmAM ghaNI khAmIo che ane temAMnI sauthI jIvaMta kendro banI zake tema che. meTI khAmI ApaNI huM karIne bahu lekhavAnI ane e rIte bekArI e ApaNI eka mukhya samasyA che ane ghaNu yuvAmalakAvAnI vRtti che. ApaNuM vahIvaTI taMtra bIjI aneka rIte sAruM tenA jIvana para bekArInI karuNa chApa paDI rahI che. ApaNe tene hovA chatAM Aja sudhI dezanA badalAyelA saMjogone anukuLa thaIne jAdu karIne dUra karI zakIe nahIM. paraMtu e nijana ane tvarita kArya karI zake evI tAkAtavALuM thayuM nathI. dareka pagaluM sakhata mahenata karIne ApaNe tene dhIme dhIme aMta lAvI zakIe. bharavAmAM lAMbo samaya jAya che ane judI judI vikAsa yojanAo dareka jaNa sarakArI nokarIo upara najara rAkhe tene kAMI arthe mATe nakakI thaelI rakama paNa vaparAi zakatI nathI, nathI. paraMtu bhAre parizrama uThAvavA taiyAra hoya ane zArIrika kAma ApaNe satata ekadhAruM kAma karI zakatA nathI ane dhUna pratye jene dhRNA na hoya tevI koIpaNa vyakitane rojagAra ane pramANe kAma karavAnI vRtti dharAvIe chIe sarakArI taMtra upara kAmanI ApaNe bAMhedharI ApavI joIe. yuvAna sakhata mahenata rAkhIe nahI rahI che. A
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 prabuddha jIvana tA. 1pa-2-54 ApaNe ja AgaLa vadhavAno nizcaya karyo haze ane te mATenI navA udyoge ubhA karavA mAMgIe chIe tyAre jUnA udyoge kabaje kiMmata ApavA taiyAra hoIzuM te mane khAtrI che ke ApaNane karavAmAM ApaNI DIvattI sadhana-sAmagrI zA mATe vAparI nAMkhIe? paisAnI khera paDavAnI nathI bIjI paMcavarSIya yojanA tAjetara- dareka praznane tenA guNavaguNunI dRSTie tapAsa joIe. mAM ja mUrta svarUpa pAmavI joIe ane ApaNA jamInanA praznane . ApaNe yAda rAkhavuM joIe ke kaI eka dezanA prazno bIjA hele karavA ane AjIvikA Ape tevuM kAma pUrU pADavA ghaNe aMze dezanuM AMdhaLuM anukaraNa karavAthI ukelI zakAya nahIM amerikA samartha nIvaDavI joIe. . . . . bhAre udhogapradhAna deza che. ApaNu apavikasita dezamAM zuM ' svataMtratA eka amulya jIvana tattva che ane te sAthe tenA ApaNe temanI paddhati dAkhala karIzuM ? athavA ahIM baMdhabesatuM viziSTa hakake tema ja javAbadArIo ane pharajo joDAyelI che, hoya ke na hoya te paNa raziyAnuM anukaraNa karIzuM? bhAre ApaNe satata ApaNI pharaja bajAvavAmAM sabhAna rahIzuM te ja vastIvALA ane alpavikasita dezanA praznone ApaNe zAMtipUrvaka ApaNI svataMtratA jALavI zakIzuM. ApaNAmAMnA jeone dhArAsa- ane lekazAhIne mArgo ukela zodhavArtA che. koipaNa saMjogomAM bhAomAM sevA karavAnuM sadbhAgya maLyuM che temaNe A khAsa pharaja ApaNe hiMsaka padhdhati ke khoTI mAnatA hoIe tevI koka padhdhati bajAvavAnI che. temanuM kAma mAtra dhArAsabhAmAM ja parimita thaI svIkAravA taiyAra nathI. e ApaNo mAtra sidhdhAMta ja nathI. paNa jatuM nathI. dhArAsabhAmAM pasAra thaelA kAyadAo ke dhArAsabhAnI, temAM vyavahArU rAjakIya DahApaNu paNa raheluM che, kAraNake hiMsaka beThakenA divase uparathI lokazAhInI siddhinuM mApa aMkAtuM nathI padhdhatio anivAryapaNe gharSaNa ane vinAza utpanna kare che ane tenuM mUlyAMkana te teNe karelA kAryanA dhoraNa parathI ane dhArAsabhya badhA ja prakAranI pragatine aMta lAve che. ane temane cuMTanArA loko vacce kyA prakArano saMbaMdha baMdhAya che bIjA dezanA rAjyavahIvaTamAM dakhalagIrI karavAnI te parathI thAya che tene AdhAra vahIvaTI taMtra ane dhArAsabhA vacce ApaNI jarAya IcchA nathI, paraMtu bhUtakALanI ApaNI AkhIya baMdhAelA emya saMbaMdha upara paNa rahe che bhUmikA ane AjanI duniyAnI ApaNI samajanA pariNAme anipitAnA matadAra vibhAgamAM dhArAsabhya lokazAhInA pratIkasamo vArya paNe ApaNe saMsthAnavAdanA virodhI banyA chIe. ApaNA che. tethI tenA vibhAgamAM tenuM kArya mAtra cUMTaNInA samaya pUratuM potAnA anubhava uparathI ApaNe samajyA chIe ke jemAM rAjya maryAdita hovuM na ja joie. lokenuM hita ane lokonA avAjanA kare che temanA mATe tathA jeonI upara paradezI rAjya hakumata teNe sAcA rakhevALa banavuM joIe, ' ' calAve che te banne mATe A eka moTuM aniSTa che. AjanI . keMgrese cUMTaNImAM bhAga lenAra saMsthA tarIke kAma karavAnuM che. duniyAnA saMbaMdhamAM saMsthAnavAda vizvazAMtine satata bhayamAM muke che paraMtu teNe mAtra pakSIya saMsthA karatAM kAMIka vadhu karI batAvavAnuM ane varNasaMgharSanI vRttine poSe che che. dhIrajapUrvaka ane niHsvArthabhAve sevA karIne prajAno vizvAsa eziyAnA bhinnabhinna pradezamAMthI saMsthAnavAdane kramazaH nirmaLa ane Adara prApta karIne teNe lokonA hRdayamAM vasI javAnuM che. karavAnI pravRttine ApaNe AvakArI hatI ane AzA rAkhI hatI : TIkA ane virodha lokazAhInuM eka agatyanuM aMga che. tethI ke A kriyA duniyAmAMthI saMsthAnavAdane aMta lAvavA sudhI cAlu ApaNe tene AvakArIe chIe, paraMtu kamanasIbe moTA bhAganI - raheze, paraMtu tAjetaramAM AphrikAmAM ane bIjA dezomAM paNa A TIka avAstavika hoya che ane AjanA saLagatA prazno sAthe tene | pravRttine uthalAvI pADavAnI vRtti dekhAya che.' bhAgye ja saMbaMdha hoya che. tenI saMgatatA ke thavahArU paNAne lakSamAM duHkha utpanna kare tevI aneka ghaTanAo ApaNI samakSa rAkhyA vagara ekane eka ja vAta pharI pharIne kahevAmAM Ave che. mojuda che ane tenI ApaNu le che athavA prajA upara bhAre - badhA ja meTo udhogonuM rASTrIyakaraNa karavAnuM amArA upara asara thaI che. mane AzA che ke duniyAne vadhu vinAzane mArge dabANa karavAmAM Ave che. kema jANe tethI koI takALa ukela maLI dhasaDI jAya te pahelAM A pratyAghAtI pagalAMo pAchA kheMcI javAne na hoya ! brITIza rASTrasamuhane choDI devAne amane satata levAmAM Avaze, mane kahetAM AnaMda thAya che ke tAjetaramAM be bhAre Agraha karavAmAM Ave che, paraMtu tethI ApaNane zuM phAyado thaze - AzAspada ghaTanAo banI rahI che. temAMnI eka che pazcima Aphi te batAvavAmAM AvatuM nathI, ane te khAtrI thaI cUkI che ke, kAmAM svarAjyane vikAsa ane bIjI AphrikAnA madhya bhAgamAM che. ApaNI daSTie ane duniyAnA mahatvanA praznonI daSTie rASTra eka svataMtra rAjya tarIke sudAnane ugama duniyAnA banAvamAM samuhamAM cAlu rahevAne ApaNe nirNaya karyo te 5 ja pagaluM hatuM AphrikA jarUra mahatvano bhAga bhajavaze, ane jo tenA svAbhAvika koI paNa prakAranI dakhalagIrI na hoya ane ochAmAM ochuM vikAsane baLapUrve ka. saMdhavAno prayatna karavAmAM Avaze te te vinAzabaMdhana hoya e prakArane A rASTrasamuha che jenI joDa maLavI muzkela , ' kAraka nIvaDaze. che. vaLI sAthe sAthe bIjA koI paNa dezo sAthe AvA athavA ' ' bhAgyavidhAtAe temaja adhatana saMjogoe bhArata upara bhAre bIjA prakAranuM joDANa bAMdhatI saMsthAne ApaNe AvakAravA sadA. javAbadArIo nAMkhI che. game te pakSamAM ApaNe joDAyelA hoie taiyAra chIe. koI paNa jAtanI saratabaMdhaNI vagara ApaNe saMyukta te paNa ApaNe saue A javAbadArIo upADavAnI che, khAsa rASTrasaMsthA-yunAITeDa nezansa-mAMnA eziyana-Aphrikana maMDaLamAM, karIne jeone koMgresamAM rahevAnuM sadbhAgya prApta thayuM che temaNe kaI jAtanA abhimAnathI nahIM paraMtu saMpUrNa namratApUrvaka vadhAre joDAyA chIe ane te saMbaMdha ApaNane paraspara lAbhadAyI nIvaDe . che. ApaNe keTalAka paDozI rAjyo sAthe paNa ApaNe gADha saMbaMdha bhAra upADa paDaze ja. ane temaNe yAda rAkhavuM joize ke je dharAvIe chIe. " mahAna saMsthAnA teo aMga che te Aje paNa bhAvi itihAsanA ghaDavaiyA tarIke jIvanta che. temaNe kegreisanI AjanI paraMparA . rASTrIyakaraNanA saMbaMdhamAM, jo ke ApaNe badhI vAte zabdaza: ane pratiSThA jALavI rAkhavI joIe ane tadanusAra jIvana jIvI svIkAratA na hoIe te paNa ApaNAmAMnA lagabhaga badhA ja samAjavAdanA vizALa siddhatine svIkArIe chIe. jyAM jyAM rASTrIyakaraNa batAvavuM joIe eTaluM ja mAtra nahIM. paraMtu haMmezA bane teTale bIjA ene sahakAra sAdhatA rahevuM joIe ke jethI ApaNI jIMdagInA dekhItI rIte lAbhadAyI hoya tyAM tyAM tema karavAmAM ApaNe acakAvuM je TUMka samaya bAkI rahyo che te daramiyAna bhAratanA lAMbA Itina joIe. rAjyanI mAlikInI aneka bhavya janAo ApaNe, hAsamAM ApaNe eka zAnadAra prakaraNa umerI zakIe. upADelI che ane tenI saMkhyA vadhatI jAya che. paraMtu jyAre ApaNe samApta . - anuvAdaka : zrI haMsA zeTha. upADelI che --
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-2-54 prabudhdha jIvane 183 prakIrNa noMdha khuna, khuna, aMgrejInuM khuna ! Ama chatAM paNa muMbaI sarakAranA hukama sAme eN InDiyana , ola inDIA eNgsa-inDIana esosIezananI muMbaI skule ane tenA murakhIsamA zrI enthanI jevA gRhastho ukaLI uThe e samajI zakAya tevuM che; paNa muMbaI prAntika mahAsabhA zAkhAnA Azraya nIce aMgrejI zikSaNamAdhyama dharAvatI hAIskUlamAM samitinA pramukha zrI. esa. ke. pATIla ane temanA anuyAyI bhaNatA vidyArthIonA mAtapitAo ane zikSakonuM eka saMmelana zrI DAhyAbhAI vallabhabhAI paTela paNa A hukama sAme je jhuMbeza tA. 13-1-54 budhavAranA roja muMbaI khAte sundarabAI holamAM calAvI rahyA che te te bIlakula na samajAya tevI bInA che. zrI muMbaI sarakAra taraphathI thoDA samaya pahelAM nIkaLeluM pharamAna jene esa. ke, pATIle thoDA divasa pahelAM amadAvAda khAte eka akhaprabuddha jIvananA AgaLanA aMkamAM vigatavAra ullekha karavAmAM AvyuM bArI pariSadamAM muMbaI sarakAranA A hukamane A vartamAna kALanA che te sAme virodha raju karavA mATe maLyuM hatuM. ola inDIA sauthI vadhAre mukhaI bharelA pagalA tarIke varNavela che ane muMbaI eMglo-inDIana esosIezananA pramukha che. jaMka enthanIe sarakAranA A paripatrane jaDamULathI ukheDI nAMkhavA patAthI banatA A saMmelananA pramukha sthAnethI pravacana karatAM muMbaI sarakAranA sarve prayatna karavA vacana ApyuM che. A uparAMta temaNe AgaLa prastuta pharamAnane anulakSIne pramANa, viveka ane saMyamanI sarva vadhIne AgAhI karI che ke muMbaI sarakAranI A nItinA pariNAme maryAdAo bAjue mukIne muMbaI sarakAranI, zikSaNasaciva zrI. kegresa AgAmI cUMTaNImAM eka lAkha mata gumAvavAnI che. dinakararAva desAInI ane samagra zikSaNa nItinI artha vinAnI avahelanA karI hatI. AkhA bhASaNane sAra e hato ke aMgrejI ' muMbaI sarakAranuM A pagaluM murkhAibharyuM che ke DahApaNabharyuM bhASAne dezamAMthI ukheDI nAMkhavanuM, aMgrejInuM khuna karavAnuM, koI e te bhAvI nakakI karaze, paNa je pakSanI nImelI sarakAra Aje paNa bhASAmAM zikSaNa levAne dareka nAgarikanA hakkanuM umUlana karAvAnuM muMbaI pradeza upara rAjya kare che te ja pakSanI eka prAdezika A eka kAvataruM racAI rahyuM che. A sAme vakhatasara mAthuM uMcakavAmAM samitinA zrI pATIla pramukha che. AvI javAbadAra vyakitanA. A nahi Ave te aMgrejI bhASAne dezamAMthI lepa thaze ane badhI prakAranA udgAre DahApaNabharyA ke aucityayukata che ema duniyAne - sabhyatA ane saMskAritAne ucacheda thaze. eka paNa samaju mANasa kadi nahi ja kahe. AgAmI cUMTaNI upara muMbaI sarakAranA A pagalAMnI asara paDe ke na paNa paDe, paNa muMbaI sarakAranA prastuta hukama saMbadhe AvA uddagAro vAMcIne zrI. pATIla jevAnA AvA belagAma ugAre te jarUra koMgresa mATe bhAre Azcarya thAya che. A saMbaMdhamAM Aje je pokAra, uThAvavAmAM ghAtaka nIvaDavAnA ja che. AvyA che te pikAra vastutaH 1852 mAM muMbaI sarakAre mAtra jenI mAtRbhASA aMgrejI hoya tevAM bALakone aMgrejI zikSaNa mAdhyamavALI - AjakAla jyAre eka bAjue samagra zikSaNakramanI punararacanA zALAomAM dAkhala karavA e hukama bahAra pADayuM hatuM tyAre vicArAI rahI che, zikSaNa mAdhyamane prazna ugrapaNe carcAI rahyo uThAvavo joitA hatA. paNa e khatathI Aja sudhI aMgrejI mAdhyama- che, ane keLavaNI paddhatimAM pAyAnA pheraphAro tarapha vicArAI ne meha dharAvatA muMbaImAM vasatAM mAbApa ane AvI zALAe rahyA che tathA aMgrejI bhASAnuM bhAvI toLAI rahyuM che tyAre bane maLIne eka jaLaprapaMcanI ramata calAvI rahyAM hatAM. mAbApa zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazI ane zrI esa. ke. kheTI rete potAnI mAtRbhASA aMgrejI hovAnuM jaNAvatA hatA ane pATIla jevA ApaNA keTalAka netAo ane ugatI prajAnA vicArasannadhAre aMgrejI bhASAnA be meDhe vakhANa karI rahyA koI kALe paNa jenI mAtRbhASA aMgrejI na hoI zake evA vidhArthIone eMgle-InDiyana ane e DhabanI anya zALAonA saMcA che ane zikSaNanA kSetramAM game tema pheraphAra kare, paNa aMgrejI lake jANI samajIne petapatAnI zALAmAM dAkhala karyo jatA hatA. bhASAnA prabhutvane jarA paNa AMca AvavA na detA ema ApaNune muMbaI sarakArane A hukama aMgrejI bhASAnuM AjanA nUtana zikSa cetAvI rahyA che. keTalAka to eTale sudhI kahe che ke e grejI bhASA hatI te ja ApaNane AjhAdI maLI-jANe ke kukaDI bele teja NamAM je sthAna navA rAjyataMtra nIce svIkArAyuM che temAM leza mAtra vahANuM ugatuM na hoya! ghaTADe ke vadhAro karatA nathI. mAtra muMbaI jevA zaheramAM meTA pAyA aMgrejI bhASAnA mahatvane kaI inkAra karatuM nathI. tenA sAhiupara cAlI rahelA upara jaNAvela prapaMca upara A hukama sapta tyanI vipulatA ane addabhutatA viSe paNa e mata che ja nahi. pratibaMdha muke che. eTale kAMka enthanI ane enI sama vicArazreNI paNu Ajane prazna aMgrejI bhASA ane aMgrejI sAhityane ApaNA dharAvatA mahAzayenI "dukhe che peTa ane kUTe che mAthuM" evI kaMIka dezamAMthI nAbuda karavAnuM che ja nahi paNa prAdezika bhASAonA bhege sthiti thaI che. temanA mATe DahApaNu bharele mArga e che ke A je aMgrejI bhASAne Aja sudhInA zikSaNakramamAM vadhAre paDatuM mahatva rIte muMbaI sarakAra sAme dhuMvAMgvA thaIne bakhALA kADhavAne badale maLatuM rahyuM che tene navI paristhitine anurUpa sthAna ApavuM ane muMbaI sarakAre jAhera karelI prazamaryAdAne anya vyavahArU apa aMgrejI bhASA vinA koI paNa viSayanuM ucca zikSaNa ApI na ja vAde sUcavIne zakaya teTalI vistRta karavA mAMgaNI karavI. ane A zakAya evI je paMgutA ApaNane prApta thaI che te paMgutA nAbuda saMbaMdhamAM je kAMI vyavahArU sUcanAo karavAmAM Avaze te upara muMbaI sarakAra durlakSya sevaze ema mAnavAne kazuja kAraNa nathI. karavI-e Ajane prazna che. jo ucca zikSaNane lekavyApI banAvavuM haze te te prAdezika bhASA dvArA ja thaI zakaze. A sahajamAM sama' paNa krAnDa enthanI ane tenI vicAraNAvALA anya AgevAnoe jAya evuM satya aMgrejI-taraphadAronA dhyAnamAM kema AvatuM nathI? e spaSTapaNe samajI temaja svIkArI levAnI jarUra che ke havenA je ucca koTinA aMgrejI sAhitya tarapha A loke mugdha koI paNa zikSaNakramamAM aMgrejInuM sthAna nizcitapaNe sadAne mATe bhAve joi rahyA che tevuM sAhitya ApaNI bhASAmAM nirmANa karIne gauNu rahevAnuM ja che. ane sAmAnya prajAjanonAM bALako mATe zikSa sAmAnya janatAne tevA sAhityanI bhaktA banAvavI che e ApaNuM zunuM mAdhyama kAM te prAdezika bhASA athavA te mAtRbhASA athavA lakSya che ane A te ja banI zake ke jo ApaNuM dhyAna aMgrejI te hiMdI svIkAravAnuM che temaja koleja ane pachInA zikSaNa uparathI ApaNI bhASA upara DhaLe. ApaNAmAM rASTrIya bhAvanA pradAnamAM hiMdIne vadhAre ne vadhAre vyAyaka upayoga thavAno che. khIlavavAmAM, AjhAdInI tamannA keLavavAmAM aMgrejI sAhitya je
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 kAMi phALA ApyA hoya tenI ApaNe jarUra kadara karIe; paNa je nIsaraNInI madada vaDe ApaNe uMce caDayA AgaLa vadhyA te nasa raNIne pachI paNa gaLe vaLagADIne pheravyA ja karavI ? vaLI e paNa samajI levAnI jarUra che ke prajAkIya zikSaNamAM aMgrejInu sthAna game teTaluM gauNu ane te paNu aMgrejI bhASAsAhitya sAthenA Aja sudhInA apaNA ATalA badhA gADha sahavAsa ane antara rASTrIya kSetre tenu jAmeluM asAdhAraNa prabhutva- ekArAne lIdhe ApaNA amuka tejasvI yuvAno aMgrejI bhASAnA abhyAsa tarapha vaLavAnA ja che. ane munazI ane pATIla, vivekAnaMda ane araviMda, gAMdhI ane neharU, zrInivAsa zAstrI, ane rAdhAkRSNana jevA aMgrejI bhASAkAvide ApaNe tyAM pedA thatAM rahevAnA ja che. mAtra AjanI badalAyalI paristhiti eTalI ja apekSA rAkhe che ke sAmAnya prajAjanenI dRSTie vicAratAM aMgrejI jevI sarve zamAM paradezI lekhAya evI eka bhASA hiMdamAM bhaNatA koI paNa bALakane gaLe zikSaNanA prAraMbhathI ja vaLagADavAmAM na Ave, vaLI teno uchera ane tenu prAraMbhika dhaDatara tenI mAtRbhASA dvArA thAya e have baMdha thavu joie, aMgrejI bhaNelA ane nahi bhaNelA vacce aAje je eka akATaya divAla ubhI thaI che te paNa A rIteja jamInadosta karI zakAze. " prabuddhe jIvana A badhI carcA te aMgrejI bhASAnA zikSaNa aMge muMba sarakAre je nIti chellAM cAra pAMca varSathI grahaNa karI che. tenA aMge karI, bAkI muMbai sarakAranA je paripatramAMthI A badhI carcA ubhI thai che te paripatrane kArya pradeza tA upara jaNAvyuM tema a MgrejI bhASAnA meha dharAtratA mAbApe ane aMgrejI zikSaNamAdhyamavALI nizALA ubhaya maLIne je jUThThANu calAvI rahyA che te nAkhuda karavA puratA rahelA che. A carcAmAM rasa dharAvanA bhAibahenoe A hakIkata spaSTapaNe samajI levAnI jarUra che. A paripatramAM raheluM kuramAna hiMdanA baMdhAraNa sAthe saMgata che ke nahi te praznanI. carcA--have jyAre A jhagaDA muMbaInI hAIkorTa sudhI paheAMcyo che tyAre-hAla jarUrI nathI. kuMbhameLAnA karUNApUrNa anta tA. 15-2-54 jaDa janasamudAya upara bahu UMDI hoya che tethI sAmAnya mAnavIenu mana mukta thai zakatu nathI ane tethI AvA prasaMge mA kAMka zreya thaze, A bhava tema ja ... parabhavanuM kalyANu thaze. mahAtmAnAM na thaze, patItapAvanI gaMgAthI mArAM bhavAbhavanAM pApa chUTaze. AvI AzA, zradhdhA, apekSAthI prerAyalA sakhyAbaMdha mANusA ekaThA thAya e samajI zakAya tevu che. nathI samajI zakAtu budhdhizALI mANusA, sArAsArano viveka jene prApta thayA che evA suzikSita ane tattvalakSI vyakita paNa A puramAM taNAtA jovAmAM Ave che te. AvI viziSTa vyakti avA samArabhamAM joDAine sAMpradAyikatAne, dhArmika vahemane, je paraMparAnAmAM nathI te paraMparAne lAMbI thavAderI Ape che. A badhuM joine budhdha ane mahAvIra janme ane kALanA garbhamAM lIna thAya, kabIra ane nAnaka Ave ane jAya. dayAnaMda ane gAMdhI udaya ane sta pAme--ApaNe te| hatA tyAM ne tyAM ja ane hatA tevA ne tevA ja rahevAnA--evu' ApaNA bhAvI 'vaSe uMDI nirAzAno anubhava karAvatuM sa Mvedana cittane sparzI jAya che ane kakSAnta banAve che. chellAM daza varSamAM ApaNA sAmudAyika jIvanamAM je palaTA AvI rahyo che ane dhArmika mAnyatA ane vahemA taraka, kriyAkAMDa ane samArIbhA tarapha lAkamAnasa josabhera dhasI rahyuM che tenuM alhAbAdanA kuMbhameLAmAM jAmelI lAkhonI mAnavamedinImAM bahu moTA pAyA upara ApaNane eka sUcaka na thayuM. dara bAra varSe cAkkasa grahayoga nirmANa thAya che ane tyAre alhAbAda prayAga khAte triveNIsaMgamamAM snAna karavA mATe lokonA moTA meLA bharAya che. paNa A varSe ekaThI thayelI mAnavI medinI AgalA meLA karatAM ghaNI ja meTI hatI. A divasomAM gaMgAsnAnathI pavitra thavAya che, - pApamukta thavAya che e mAnyatAe te sthaLa upara lAkhA mANasane AkarSyA hatA, pApamukita eTale asa vRttinuM upazamana, uccheda, puNyaprApti eTale sa vRttine ughya ane sthira ArAha, A lakSaNu barobara hoya te budhdhidrArA ApaNane sahaja bhAve sujhe ke AvA tIrthasthAnane vastutaH pApa ke puNya sAthe kazA ja sabaMdha hAi na zake. tene saMbaMdha te anta; saMzAdhana ane zuddhi sAthe ja hoi zake ane te jeTalAM gaMgAtIr sabhave teTalAM ja dharanA khuNe paNa saMbhave. Ama chatAM mANasane vastutaH AvuM antaHsazAdhana ke Antarazudhdhi khapatI nathI. tene te bahAranA koi paNa sAdhana vaDe, kriyAkAMDa vaDe, ke prakriyA vaDa uMce caDavu che ane AgaLa vadhavuM che. A jaDa budhdhi ane dhArmika dhelachA sivAya kuMbhameLAnuM bIjI koi khAsa mahatva dekhAtuM nathI, Ama chatAM je jAnI chatAM jIvatI para parA hoya che ane,jenI A sthaLa upara poSatrada amAsanA sauthI vadhAre mahatvanA divasanI savAre mANaseAnI aNukalpI bhIMsAbhIse je dhera hatyAkAMDa nirmANa karyo, saMkhyAbaMdha bALako, strI ane purUSo, AMdhaLA baherA apaMga ane sAjA sArA bhikSue ane garIba mANase bhIMsAyA, chuMdAyAM, kacarAyAM, DAM ane guma thayAM-A ghaTanAe AkhA dezamAM arerATInI lAgaNI pedA karI che, khuNekhuNethI citkAra uyeA che, e gamagInInI chAyArthI hajI paNa ApaNuM dikSa mukata thatu nathI, A duCTanAmAM kAne doSa kADhavA te sUjhatuM nathI, tyAM jai AvelAM bhA-baheno dvArA jANavA maLe che ke tyAM sarakAre jarUrI sarva vyavasthA ubhI karavAmAM koi kamInA rAkhI nahatI, paNa kamanasIbe tyAM koi paNa vyavasthA paheAMcI na zake eTalI moTI medanI ekaThI thaI hatI. A divase cokakasa sthaLe cokakasa samaye nahAvAthI vizeSa puNya thAya evI mAnyatAnA kAraNe amuka sthaLa upara mANusAnA aNudhAryAM khuba dhasArA thayA hatA. hAthI upara beThelA nAgA bAvAnA varadhADA nIkaLavAnA hatuM, e viSenA kutuhale paNa sAMkaDA avakAzamAM DhagalAbaMdha mANasAnI jamAvaTa karI hatI. eka yA bIjA kAraNe lokeAmAM bhaDaka pedA thai. nAsabhAga zarU thai ane mAsAe mANasane svarAe svajanane kacaDI nAMkhyAM . chUMdI nAMkhyA, ekamekane bhIsatA, khuMdatA, chudatAM Amatema deDavA lAgyA ane pAra vinAnI chavAIna thai eDI. A ghaTanA eka kudaratI kopa jevI ja lekhAvI joie ke jyAre mANusa avaza banIne mANasanu khuna kare che, jyAM jyAM mANusA ghaNI mATI sakhyAmAM ekaThAM thAya che ane kAI baLavAna utejanA ke aNadhArI bhaDaka temane vivaza banAve che tyAM AvI duTanA nAnA ke moTA pramANamAM bane ja che, je divase A hatyAkAMDa nirmANa thayA te ja divase sAMje u-tara pradezanA gavanara taraphathI eka meATI pATI ujavavAmAM AvI hatI, AvI bhayaMkara honArata khuda A pArTI mulatavI rAkhavAmAM AvI hota te ucita lekhAta, paNa kamanasIbe chuMdAnArA ane kacarAnArA varga judo hatA ane pATIyAjaka ane pArTImAM bhAga lenAro vaga judo hate. A yAjakAmAMthI kAine A viveka na sujhayA ane alhAbAdanA eka khuNe pAra vinAnI hRdayadATa rokakaLa cAlI ane khIje khuNe metrA mIThaSTanI ujANI ane nRtya saMgItano jalasA ujavAyo, du:khanI vAta te e che ke jANeke AvA akSaya aucitya bhAMgane haLavAM dekhADavA mATe na hoya ema uttara pradezanI sarakAra 6
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 15-2-1lpaka prabudhdha jIvane . . :- . , maLa , * * 14 evI yAdI bahAra paDe che ke uttara pradezanA rAjapAla tathA mukhya prerita mAnyatA tyAM lAkho mANasone kheMcI gaI. ahiM ApaNA pradhAnane A durghaTanAnI sAMjanA cAra vAgyA sudhI khabara paDI 'mAnyavara munazI paNa padhAre che ane koI paNa adanA mANasa mAphaka nahatI, jyAre A bAbatanI khabara bapore 1 vAgye sarvatra phelAI triveNI snAnathI pitAne ahebhAgya thayelA mAne che. A jotAM hatI ane dIThAne paNa baporanA traNa vAgye khabara paDI gaI eka sanAtanI hiMdu ane mutazImAM ApaNane kaze pharaka dekhAte hatI tyAre A sattAdhIzone sAMjanA cAra vAgyA sudhI khabara na nathI. AvA sAmudAyika snAnathI pavitra thavAya che ema zuM kharekhara paDe te mAnI zakAya tema nathI, ane dhAro ke moDI khabara paDI munazI mAnatA haze ? zuM AjanA munazI e have AgaLanA hoya te paNa mAnavInA dilane hacamacAvI nAMkhe evI A budhdhipradhAna munazI nathI rahyA ? tarkazudhdha jIvanadarzanane saMdeza , kAramI ghaTanA A mahAzayenA dilane vakhatasara parzI zakI heta ApanAra munazI zuM Aje zradhdhApradhAna junavANI jIvanadarzana te jevI khabara paDI ke tarata ja sAMjanA pATIM, jarUra mulatavI tarapha deDI rahyA che athavA te ApaNane kheMcI rahyA che ? rAkhI zakAI hota. paNa sattAnI vikRti ghaNI vakhata AMkhanI ApaNA samAjamAM AgevAna lekhAtI keTalIeka vyakitaonA jIva ADuM eka paDaLa ubhuM kare che ane koinA du:khanI kIkIyArI ane prAraMbhakALa ane prauDha uMmarane sthira kALa joIe te ekanI kAna sudhI pahoMcavA detI nathI, sahajamAM na kalpI zakAya tevA eka vyakitamAM alaukika parivartana ghaNI vakhata ApaNI najare paDe A aucityabhaMga bahAranI duniyA jANo tyAre ApaNI sabhyatA che. prAraMbhamAM te eka bephIkara, beparavA, jIvananAM rUDha bhUlene phagAvI viSe te ke khyAla bAMdhaze ? detA, pitAnA vicAraga vaDe ghasamasatA ane samAjamAM tareha tarehanA kSobha pedA karatA yuvAna rUpe najare paDe che. te vakhate praNAlikAbhaMjaka munazI praNAlikAnA pUjArI bane che. kamAvuM kema ane TakavuM kema tenI paNa tene mujhavaNa hoya che, tA. 5-2-54 nA TAImsa opha inDIAmAM pragaTa thayelA Ama chatAM koInI paNa te paLathI ke khuzAmata karavAnI nA eka citramAM tA. 3-2-54 nA roja alhAbAda khAtenA kuMbha pADe che. krAntinuM jANe ke murtimatta svarUpa na hoya tema tema meLAne divase uttara pradezanA rAjyapAla mAnyavara kanaiyAlAla mA. camake che ane gAje che. vidhinI anukuLatAthI tene mATe dravya. - 1 munazI bhAgIrathI taTe TuMka tIyuM paherIne ubhelA ane triveNI pArjanane mArga saraLa thatuM jAya che, tene kuTuMba parivAra vadhatuM snAnanI taiyArI karatA dekhAya che. bAjue hidanA pramukha rAjyapAla jAya che. samAjamAM tenI pratiSThA jAmatI jAya che, rAjadarabAre bAbu rAjendraprasAda e ja sthitimAM pravAhamAM ubhelA najare paDe che. paNa te pUchayA ThekANuM bane che. jema tenuM sAmAjika prabhutva vadhatuM zrI munazIne uparanI sthitimAM joIne AjathI 3040 varSa jAya che tema tenI mahatvAkAMkSAo paNa vikasatI jAya che. samAja pahelAMnA munazI ane AjanA mutaranI eka ja che ema prazna tene navA navA adhikArothI navAje che. dhIme dhIme samAjane te thAya che. eka ajoDa AgevAna bane che. janatA upara tene kAbu vadhate. varSo pahelAM muMbaImAM temaNe sthApelI sAhitya saMsadane gokuLa jAya che. te kAbu have kema TakAvI rAkha te tenI cintAne aSTamI AsapAsa dara varSe utsava ujavAto ane temAM munazI viSaya bane che. janatAnA matanI tene hAlatAM cAlatAM garaja paDe che. janapramukhasthAnethI eka viziSTa vyAkhyAna ApatA, A vyAkhyAnane tAnI anukuLatA pratikuLatAnI te have kIMmata samajatuM jAya che. janateo "Adi vacana' tarIke oLakhAvatA ane te kAM te praNAlikA tAne rUce evuM ane pace evuM kahevuM tenuM mUlya te svIkAvA lAge che. bhaMga upara hoya, mulyaparivartana viSe heya, athavA te naitika jene nakAmuM gaNIne pheMkI dete hatuM te have tene mUlyavAna lAge vihema upara hoya, junI rUDha vicAragraMthione nirmaLa karavI ane che. pahelA te budhdhi budhdhi budhi karate ho have budhdhi mAnavInI jIvanane navAM navAM dRSTikoNothI nihALatAM zikhavavuM e A eka atyanta mAmulI zakita che evuM tene bhAna thavA lAge che ane dhIme vyAkhyAnone khAsa hetu rahe, e vakhatanA munazI sAmAjika kSetre dhIme zradhdhA pUjArI banatuM jAya che. koI santa mahAtmAnuM te eka krAntikArI vicAraka ane prakhara sudhAraka lekhAtA, ugatI prajA zaraNuM zodhe che ane tenA kRpAprasAdathI satyane sAkSAtkAra ane ahika temanA tarapha mITa mAMDIne joyA karatI, ane navavicAranI tema ja jIvanamAM ezvaryaprApti thavAnI te AzA sevata thAya che. krAntikArI AcAranA temanAmAMthI preraNA meLavatI. niDaratA, maulika aihikadivALe maTIne AdhyAtmika dRSTivALA dekhAya che; saMpradAyavicAraNA ane praNAlikA prApta pUrvagrahone sArvatrika ucacheda ucchedaka maTIne dharNodhdhAraka bane che; satyanA sthAne zANapaNa, pachI te dhArmika kSetre hA, sAmAjika kSetra che je sAhityanA kSetre che ' AdarzanA sthAne dakSatA, pragatinA sthAne sthiratA ane he- A temanI prabhutvabharI vANInA pradhAna suro rahetA. sthiticustatA, nizcayanA sthAne vyavahAra-Ama tene draSTikoNa ane jIvanane vaLAMka badalAya che. janatA viSenI beparavAI " e ja praNAlikAbhejaka munazI chellA dAyakAmAM ApaNI sAme * judA ja svarUpe raju thAya che ane ApaNA cittamAM Azcaryo pada choDIne janatAne lokapriyatAne te ArAdhaka bane che. vAkapaTutA ane kalamanI kuzaLatA vaDe junavANIne-sanAtana dharmane-te navA kare che. ahiMsA hiMsA vacce Aja sudhImAM temaNe be traNavAra 'ka vAghA paherAve che ane sAruM e ja sAcuM e sUtra choDIne junuM gamanAgamana karyuM che ane gAMdhIjIne gurU tarIke sthApyA che ane meM e ja senuM e sUtrane te dhIme dhIme pracAraka bane che. zrI munauthApyA che. hiMdu dharmanI rakSA, gItAnI pratiSThA ane adhyA zInI jIvanayAtrA AvuM ja koI citrapaTa raju kare che ema nathI tmavAdIonI upAsanA A temanI AjakAla mukhya pravRttio lAgatuM ? banI che. somanAthanA nava nirmANamAM temaNe AgevAnIbharyo bhAga zrI. DhebarabhAIne viSAdayegA lIdho che, saMskRta bhASAnA teo eka mahAna puraskartA banyA che, saurASTra 1848 pahelAM aneka nAnAM moTAM rajavADAomAM * tAjetaramAM lekamAnasamAM sthirapratiSTa sthiticustatA, ane vibhakata hatuM. 1948 mAM saurASTranuM ekama thayuM tyArathI Aja kevaLa vahemathI bharelI dhArmika mAnyatAnuM alhAbAdanA kuMbhameLAmAM sudhI saurASTranA vahIvaTI taMtranA adhinAyakanuM sthAna zrI DhebarabhAI ApaNane virATa darzana thayuM. dara bAra varSe amuka grahayoga thAya saMbhALI rahyA che. ekama thayA bAda eka cUMTaNI AvI, bIjI che. te vakhate triveNImAM snAna karavAthI pApanI mukita ane cUMTaNI AvI, paNa saurASTranA pradhAnamaMDaLamAM paNa koI meTA phera puNyanI prApti thAya che-AvI pAyAvinAnI kevaLa aMdhazradhdhA- karo ke uthalapAthala thaI nathI. aMdara aMdara kadi matabheda ubhA ja - - - - - -
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 . prabuddha jIvane tA. 15-2-14 nathI thayA ema na kahevAya, paNa zrI DhebarabhAInA agratama sthAnane kadi AMca Ave evI kaI ghaTanA banI nathI. Ama chatAM paNa saurASTranI AbohavAmAM ke zrI DhebarabhAInI prakRtimAM evuM kAMIka tatva che ke jene lIdhe zrI DhebarabhAIe rAjavahIvaTanI dhurA choDavAnI ane koMgresanuM saMgaThThana ane racanAtmaka kAryamAM paDavAnI usukatA Aja sudhImAM traNa vakhata jAhera karI che ane pAchA antaH preraNAthI ke cetaraphanA dabANane vaza thaIne pate hatA tyAM ne tyAM teo cAlu rahyA che. AgaLanA A prakAranA be prasaMgane eka yA bIjI nAnI moTI ghaTanA athavA te antargata matabheda sAthe amuka aMze sAMkaLI zakAtA hatA. paNa sattAnivRttinA A vakhatanA temanA nirNaya ane tatparatA sabaMdhamAM AvI paNa koI bhUmikA zodhI jaDatI nathI. Aje saurASTranuM rAjyataMtra thirapaNe kAma karI rahyuM hatuM. pradhAnamaMDaLanI aMdara paNa kaI tIvra gharSaNanuM kAraNu ubhuM thayuM nahetuM; sAthI pradhAnomAMnA koI sAthe temane taMgadIlI hevAnuM sAMbhaLavAmAM AvyuM nahotuM. saurASTranA vAtAvaraNane kSubdha kare evuM prajAmAM kaI ugra AMdelana ke hIlacAla nahotI. Ama | sarvatra zAnti ane svasthatA hovA chatAM ceDAeka divasa pahelAM chApAmAM evA samAcAra AvyA ke saurASTramAM zithila banatI jatI kAMgresane majabuta banAvavAnA hetuthI zrI DhebarabhAI paMtapradhAnanA sattAsthAna uparathI mukata thavA icche che. A samAcAre temanA mitra ane zubhacintakemAM vismaya pedA kIdhuM, vaLI pAchA samAcAra AvyA ke AvA koI pheraphArane saMbhava nathI ane mitronAM mana haLavA thayAM. paNa pachI vaLI evA khabara AvyA ke zrI DhebarabhAIe pitAne mukata karavA mATe kegreisanA pramukha paMDita javAharalAla naherUne patradvArA lakhI nAMkhyuM che ane kalyANI koMgresa vakhate temane maLIne A bAbatane nirNaya levA"nAra che. A rIte teo javAharalAlajIne kalyANI khAte maLyA che ane pariNAme jo temanA sAthIo ane saurASTrane dhArAsabhA pakSa saMmati Ape te pitA taraphathI javAharalAlajIe DhebarabhAine chuTA thavAnI anumati ApI che evA samAcAra chApAmAM pragaTa thayA, ane zrI DhebarabhAI jAya che evA samAcAra cotarapha phelAtAM mitroe, sAthIoe, koMgresIoe temaja saurASTramAM judA judA hita dharAvanAra vargoe pradhAnapada upara cAlu rahevA zrI DhebarabhAIne joradAra vinaMtio karavA mAMDI. virodha pakSanA AgevAnoe paNa zrI DhebarabhAIe cAlu rahevuM joie evI IcchA vyakata karI. tAra upara tArane varasAda varasavA mAMDayuM. DhebarabhAi vinA cAle ja nahi evA sura cAre bAjuethI nIkaLavA mAMDayA. kegresanA dhArAsabhA pakSamAM saurASTranA gRhasaciva zrI rasikalAla parIkhe zrI DhebarabhAIne agrasacivanA sthAna upara cAlu rahevAnI atyanta AgrahabharI vinaMti karate TharAva raju karyo ane te TharAva sarvAnumate pasAra thaye. citaraphanA AvA makakama Acahane vaza thaine zrI DhebarabhAIe . pitAnA sthAna upara cAlu rahevAnuM svIkAryuM. A rIte AkhA prakaraNane anta zrI DhebarabhAInA cAlu rahevAmAM AvyuM e AjanA saMge jotAM jarUra AvakAradAyaka che. Ama chatAM paNa A AkhI ghaTanA zrI DhebarabhAI paratve, tyAMnA pradhAnamaMDaLa para ane saurASTranA samagra rAjakAraNa para bhAre kamanazIba lAge che. Ama traNa traNa vAra zrI DhebarabhAI jAhera kare ke have huM jAuM chuM ane traNa traNa vAra teo pAchA phare ke temane pAchA pharavuM paDe-A eka vilakSaNa prakAranuM mAnasa raju kare che ane temanA viSe anyanA dilamAM aneka tarkavitarko pedA kare che.. . A AkhA prakaraNanuM taTasthabhAve pRthakakaraNa karatAM ane DhebarabhAI sattAlupatA ane chaLaprapaMcathI para evI eka bhAvanAzIla vyakita che e sAmAnya abhiprAya dhyAnamAM letAM A temanI asthiratAno eka ja rIte khulAse thaI zake che ke jema koI gabhraSTa AtmA karma ane saMnyAsa vacce jholAM khAya ane ghaDi eka bAju ane ghaDi bIjI bAjue kheMcAya tema TekarabhAInA dilamAM rAjayakArabhAranI jaMjALa sAme avAranavAra eka prakArane vairAgya Ave che ane ekAeka rAjayasantAno aMcaLe pheMkI devAne teo taiyAra thAya che ane tarata ja tenA pratyAdhAta rUpe rASTranI vizeSa sevA satAsthAna upara rahIne zamya che ke e sthAna choDavAthI zakaya che e bAbatanI temanA dilamAM didhA pedA thAya che ane cetaraphanuM joradAra dabANa temane kSubdha banAvI mUke che ane pariNAma teo jayAM che tyAM ja cAlu rahevAmAM Ave che. je javAbadArIbhareluM sthAna teo dharAve che tene khyAla karatAM pite sattAsthAna choDAnI vAta uccAraze te tene kevA pratyAghAto thaze te bAbatane temane spaSTa khyAla ho joItA hatA ane te pratyAghAtane vaTAvIne AgaLa cAlavAnI pitAmAM tAkAta che evI temane spaSTa pratIti hovI joItI hatI. AvI pratIti nahatI to temaNe rAjInAmAnI vAta uccAravI joItI nahotI. AvI pratIti hatI te temaNe pAchA karavuM joItuM nahotuM ane cAlu rahevAne Agraha karanArAone makakamapaNe jaNAvavuM joItuM hatuM ke "A mArA antarAtmAne Adeza che ane tene sudaDhapaNe anusaravAmAM ja mAruM, tamAruM ane dezanuM kalyANa che." kevaLa bhairAgya, vAstavikatAnuM aspaSTa darzana tathA Avazyaka makakamatAne abhAva-A badhuM bhagavad gItAnA arjunanA viSAda jevuM lAge che. Avo viSAda koI paNa rIte kalyANakArI nIvaDatuM nathI ane AvI asthiratA kai kaTokaTInA vakhate bhAre khataranAka nIvaDavA saMbhava rahe che. AthI zrI DhebarabhAI vize anekanA dilamAM rahelA uMDA AdarabhAvane AghAta pahoMcyo che. vaLI temaNe ADakatarI rIte gRhasaciva zrI rasikalAla parIkhanI pratiSThAne bhAre nukazAna karyuM che ane AkhA pradhAnamaMDaLanA mebhAne hAnI pahoMcADI che. ta6. parAnta paraspara DI ghaNI bedIlI pedA thaI haze te vadhArAmAM, vaLI DhebarabhAI vinA amane na ja cAle evI saurASTranI prajAnI vIrapUjA sUcave che ke saurASTramAM lokazAhI sthapANI che paNa haju tenuM mAnasa rAjAzAhInuM rahyuM che. rAjAne sthAne DhebarabhAInI loko pUjA kare paNa vRtti te eno e ja rahI lekazAhInI saphaLatA te tyAre ja kahevAya ke jene javuM hoya te jAya, jene rahevuM hoya te rahe-je koI mukhya sthAne haze teNe lekazAhInI rIte vahIvaTa karavuM paDaze ane tene amAro saMpUrNa Teke haze-AvI sthiratA lokee prApta karI haze. A AkhI carcAnA sAra rUpe ApaNe zrI DhebarabhAI viSe AzA rAkhIe ke A badhI mathAmaNu ane kaDavA anubhavanA pariNAme zrI DhebarabhAI have vadhAre sthira mAthI kAma karatA thaze, prajAne lokazAhInA mArge AgaLa laI jaze ane koI asAdhAraNa saMga temane pharaja na paDe tyAM sudhI potAnA sthAnane niSThApUrvaka vaLagI raheze. paramAnaMda satyaM zivaM sundaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne thaDA samayamAM pragaTa thanAre lekhasaMgraha kiM. rU. 3. muMbaI jaina yuvaka saMgha ane prabudhdha jIvananA grAhakene tA. 1-5-54 sudhImAM rU. 2 mAM maLaze. pisTeja rU. 0-6-0 lakhe: maMtrIo, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 4pa4i7, dhanajI sTrITa, muMbaI 3,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-2-54 prabudhdha jIMvana prazneAttara ( tA. 2-1--54nA harijanama mAM pragaTa thayelA zrI herasTa ekSvIna ane zrI vinobA bhAve vacce thayelA nIcenA praznottara ame sAbhAra utta karIe chIe. taMtrI) dhira zuM che? prazna: izvara eTale zu? kRpA karIne e khAnnatamAM ApanA vicAza jaNAvazo? uttaraH ApaNA A paMcabhUtenA anelA dehane lai levAmAM Ave te ye kaiMka zeSa rahe che. e cetanAzakti che. te ja ApaNu parama svarUpa che e je kaMika che te darekanI a Mdara vidhamAna che ApaNA deha jagata che. te ja rIte sAthe sAthe ApaNe sau eka vadhAre vizALa jagatanA eka bhAga chIe ane ApaNI sadhaLI cetanA eka sarvopari samagra cetanAnA eka bhAga che, te izvara che. praznaH teA pachI enI prAthanA zA mATe kare che? uttaraH kAraNa ke, ApaNe unnata bhAvane anubhava karIe chIe te ApaNane madada maLe che evA ApaNane anubhava thAya che. ApaNe tenA aMzarUpa chIe ane te ApaNAthI moTA che ane tethI tenA pravAha ApaNI taraph kheMcI zakIe eTalA mATe ApaNe tenI prArthanA karIe chIe. prazna : ene artha e thayo ke izvara tattva che. uttara : hA izvara tattva che. marNAttara sthiti prazna : Ape (AgaLanA eka uttaranA anusaMdhAnamAM) kahyuM ke mRtyunI ApaNe AnaMdapUrvaka pratIkSA karatAM rahevu' joie, Apa e viSe kAMI vadhu kaheze? mane lAge che ke maraNettara sthiti ati sundara hoya toye maraNathI sArA mitrano viyoga thAya che ane A ramaNIya jagatanI e chellI jhAMkhI banI rahe che. vaLI zradhdhA cAhe eTalI aTala hAya teye, maraNettara sthiti haMmezAM praznArtha ja rahevAnI. uttara : ApaNane nirbheLa mIThAza athavA madhuratA. na maLI zake. mIThAzanI sAthe khaTAza paNa jagatamAM bhaLelI hoya che. maraNa vakhate gamagInI hoya che. paraMtu nakAmA banI gayelA dehanA baMdhanamAMthI ApaNe mukata thaie chIe. te nakAme banI gayeleA heAya che ane ApaNA mATe bhArarUpa heAya che. ApaNe pote te AgaLa jaie chIe. ane je kAMi sArarUpa hoya che te saLu ApaNe sAthe laI jae chIe, vartamAna zuM che ? bhUta, vata mAna ane bhaviSya ema traNa kALa hoya che. bhUtakALa ananta che, bhaviSyakALa ananta che, va mAnakALa tA nimeSamAtra athavA tethIye Acho hAya che e jIvana che. ApaNI agAu anatatA hatI, ApaNI pachI anatatA che. A 6 ke eTalAM varasa kALanA sAgaramAM eka paLa karatAMye ochAM che. hA, maraNAttara sthiti praznArthasanI rahe che kharI, paNa vijJAne ApaNane batAvyuM che ke kazI vastuno nAza karI zakAte nathI, je kAM' che te saghaLuM sadA rahevAnu che. hA, eTaluM kharU" ke koi kAI vAra te vibhakata thAya che ane bhinna bhinna svarUpo dhAraNa kare che. ApaNAM deha bhAMgI paDe che. ApaNe te bAkI rahIe chIe. ApaNI agAu anantakALa hatA e ApaNe jANIe chIe. ApaNe jANI zakIe chIe ke ApaNI pachIthI ananta kALa rahevAno che. mitro ane sabaMdhInI bAbatamAM ApaNA mATe je kAMI mUlyavAna che te ApaNe sAthe letA jazuM. kAIne paNa pUchI juo ke, tenA pahelAM cAra varasanA jIvana daramiyAna zuM banyuM hatuM 9. 187 te te kaheze ke mane enI kazI ja khabara nathI ane khIjA koI paNa cAra varaMsanI bAbatamAM tene keTaluMka yAda Avaze, paNa badhu yAda nahi Ave. paNa tene mATe je kAMi mUlyavAna haiAya te te potAnI sAthe letA Ave che. ane e rIte maraNa bAda je kaMi tatvataH mUlyavAna haze te ApaNe sAthe letA jazuM prazna; eTale ke, Apa atyAre je kaMi che temAMnu keTaluM ka Apa khIjA koika vakhate ApanI sAthe letA AvyA che! ema mAnA che? uttara ; hA, cokakasa, ApaNane A mATInA dehanI madadanI jarUra na rahe tyAM sudhI ApaNe ApaNAmAM umero karatA rahIe chIe, ane dehanI jarUra na rahe eja muta dazA ane ApaNe je kAMi meLavavAnu che te A che. A hiMdu kSisurI che. vinA bhAve jaina smRti upara zAbhA zaNagAra prazna: vetAMbara jaina maMdirAmAM vItarAganI pratimAne je aMga racanA karavAmAM Ave che tyAre tenA aMga upara je vezabhUSAnI sajAvaTa karavAmAM Ave che te kaMcana kAminInA tyAgIne nahi paNa tenA rAgIne zeAbhe tevI haiAya che. mArA mata mujaba vItarAganI mUrti badhAya vakhata vItarAgatAnuM bhAna karAve tevI ja rahevA devI joie. digabara maMdiramAM rAkhavAmAM AvatI mUrti enu svarUpa vItarAgatAne vizeSa susa Mgata lAge che, Apanu zu matavya che? je mUrti jenI hoya te tenA chellAmAM chellA veza, gugu ane kanI dyotaka hAvI na joIe? uttaraH jaina mUrtine AkAra ja sUcave che ke te mRti eka saMpUrNa paNe tyAgI purUSanI che, tenuM padmAsana sUcave che ke te mUrti eka dhyAnastha yogInI che. Ano atha e thayA jaina mUrtinA A prakAranA mULa svarUpanuM virAdhI hoya evI koi paNa zALA ke zaNugAra A mUrti upara thai naja zake, digaMbara mUrtimAM A mULa svarUpa yathArtha rIte jaLavAyaluM jovA maLe che, zvetAMbara ane diga bara mUrti vacce pAyAno bheda eka ja che ke zvetAMbara mUrti kacchaparidhAna vALI DAya che; digaMbara mUrti ja taddana nagna hoya che. A hakIkata kheDelI smRtimAM eTalI gAcara thatI nathI jeTalI ubhI mUrtiomAM ApaNe tAravI zakIe chIe. A zvetAMbara mUrtinA meDhA upara kArelAM cakSu upara sphaTikanAM cakSu ceDIne mUrtine vikRta banAvavAnI sauthI prathama zarUAta thai. kAraNa ke mUrtinI mudrA dhyAnastha vItarAganI che jyAre cakSu caDavAthI e dhyAnamudrAno lopa thAya che ane jANe ke ApaNI sAme te mUrti Tagara Tagara jotI heAya evI te asvabhAvika lAge che. pachI AvyAM TIlAM TapakAM, AbhUSNu, bAjubaMdha, mugaTa, ane pachI AvI tareha tarehanI AMgI. A sarva jina mUrti upara eka prakArano akSamya anartha thai rahyo che. A sarva asaMgati vaiSNuvA sAthenA saMpakamAMthI pedA thaI lAge che. je sAdI samaja khrIstI zu khrIstanI mUrti sAthenA AcAra tema ja vyavahAramAM dAkhave che teTalI sAdI samajathI paNa zvetAMbara mUrtipUjaka,soMpradAya vaMcita hoya ema jaNAya che. temane khabara nathI ke mUrtine vividha rIte zaNugArIne te murtinA muLa svarUpanuM ja khuna karI rahyA che. pAnada vIsamI zadInA zahIda gayA aMkamAM A mathALA nIce gAMdhIjInI zilpamurtinuM citra ApavAmAM AvyuM che. te citra ubhuM chapAyaluM che tene ADu rAkhIne jovAthI tema ja te citra uparanI noMdha vAMcavAthI zilpasmRtinuM hArda ane zilpakAranI bhavya kalpanA barAbara samajavAmAM Avaze, tatrI.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 prabudhdha jIvana tA. 1pa-2pa4 - , , AjanI sAdhu saMsthA viSe. ApanAM saranAmAM sudharAve ! * AjanI sAdhu saMsthAnI-bAvAonI jamAta viSe paM. javAharalAla ' muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyanAM tema ja prabudhdha jIvanano naherUe karelA pratikuLa vidhAna saMbaMdhamAM mahA gujarAta sAdhu. grAhakonAM saranAmAM taratamAM pharIthI chapAvavAnAM che te saMdha saMdhanI kAryakAriNI samitie tA. 30-9-53 nA roja eka patra lakhyo hato ane tyArabAda tA. 30-8-53 ne reje nIce sabhyone tathA pra. jI.nA grAhakone prabuddha jIvana upara karavAmAM mujaba TharAva karIne paMDitajI upara mokalyo hate:- AvatAM pitApitAnAM saranAmAM joI javA ane je kAMI sudhAro A "mahAgujarAta sAdhusaMdhanI kAryakAriNI samiti pratIti tathA ke pheraphAra jarUrI hoya tene lagatI sUcanA pitApitAnA naMbara sAthe dRDhatApUrvaka jaNAve che ke gayA sapTembara mAsanI 21 mI tArIkhe vinA vilaMbe nIcenA saranAme lakhI mokalavA vinaMti che. ke, bhAratanA paMta pradhAna paMDita javAharalAla naherUe pIkAnImAM pitAnA vyavasthApaka, prabudha jIvana '. Ajacana daramyAna hiMdanA sAdhuo saMbaMdhamAM je abhiprAya darzAvyuM 45-47, dhanajI TrITa, muMbaI, 3. rAhata ane sAdhuonI je saMkhyA hovAnuM jaNAvyuM che te satyathI vegaLuM che ane dastAvejI sAbitInA AdhArathI rahita che. tethI prabuddha jIvananA grAhakone A sabhA tene virodha ane InakAra kare che. - ApanuM vArSika lavAjama purUM thavAnuM hoya che tenA paMdara divasa A sabhA ema jAhera kare che ke A saMpradAyanA kula pahelAM Apane te saMbaMdhe khabara ApavAmAM Ave che. A khabara sAdhuonI saMkhyA pacAsa hajAra che A saMkhyA zrI javAharala lajIe maLatAM ApanuM lavAjama saMcanA kAryAlayamAM manIorDarathI athavA darzAvelI ane sAmAnya rIte janatAmAM manAI rahelI 50-52-56 Apane anukuLa hoya e rIte vinA vilaMbe pahoMcADavA vinaMtI lAkhanI saMkhyA sAme bhAga che hiMdanA keI paNa saMpradAyane mAnya evo Ajane sAdhuM nathI parara sajIvI jatu, nathI te che. grAhaka tarIke cAlu na rahevuM hoya te te mujaba paNa Ape samAja upara bhArarUpa, ane nathI te maphatanuM khAvAvALe ane tirata khabara Apaze ke jethI ame vI. pI. nA khoTA kharcamAMthI ceranI paMkitamAM gaNAvA 5. kharekhara te bhikhArI nathI. ema bacIe. prabudhdha jIvananA vahIvaTamAM ApanI taraphathI ATalA chatAM paNa duniyAnA anya vibhAganA sAdhuothI tenI vicAH sahakAranI prArthanA che. ' praNAli, jIvana padhdhati, tathA adhyAtmaSTi nirALI hovAthI pote vArSika sAmAnya sabhA pitAne bhikSu mAne che ane e rIte potAnI jAtane raju kare che, A vastu tenI AdhyAtmikatAnA temaja namratAnA uMcA svarUpanuM zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA AdaraNIya lakSaNa che. A ucca dhyeyanA phalasvarUpa Aryo para tA. 20-2-54 zanIvAranA roja sAMjanA pa-30 vAgye parAmAM anekAneka jagavikhyAta mahAna vyakitao pedA thaI dhanajI sTrITamAM AvelA saMghanA kAryAlayamAM maLaze, je che. Adhunika yugamAM svAmI dayAnaMda sarasvatI, svAmI rAmatIrtha, vakhate nIce mujaba kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. svAmI vivekAnaMda, zrI ramaNa maharSi ane evA bIjA aneka te vicAradhArAnA pariNAma svarUpa mahApurUSo hatA ane (1) gata varSane vRttAnta ane "eDITa thayelo hIsAba e ja rIte jIvana vyatIta karavAvALA bhikSuo hatA, jagatanA maMjurI mATe raju karavAmAM Avaze. udhAraka evA te mahApurUSe jagatanI zobhArUpa hatA. nahi ke (2) AvatA varSanuM aMdAjapatra maMjurI mATe raju kara jagatane kalaMkarU5. sanmAnanIya bhikSuone bhikhArIonI paMkitamAM vAmAM Avaze. . mUkIne bhikhArI je apazabda bhikSuo saMbaMdhamAM vApare te (3) navA varSa mATe nIcenA adhikArIonI cUMTaNI karabilakula ucita nathI ema A sAdhusaMdha mAne che." vAmAM Avaze, (1) pramukha, (2) upa-pramukha, (3) be A TharAvanA anusaMdhAnamAM paMDita javAharalAlanA rahasyamaMtrI zrI bI. ena. kaule tA. 23-10-53 nA roja nIce mujaba maMtrIo, (4) kaSAdhyakSa, (5) kAryavAhaka samiti uttara Apyo hate:- mATe 15 sabhya. "Ape 30 sapTembara 1953 nA roja eka patra mukhya pradhA " (4) eDITaranI nimaNuMka karavAmAM Avaze. nanA nAma upara mokalyA hatA. tenA javAbamAM mane ema jaNa A sabhAmAM vakhatasara hAjara rahevA sarve sabhyone vavAnI AjJA thaI che ke pIlAnImAM mukhya pradhAne je kahyuM hatuM te A prakAranuM hatuM. je leke pitAne sAdhu tarIke oLakhAve che AgrahapUrvaka vinaMti che. temAM keTalAka sArA ane pavitra purUSo hoya che ane keTalAka leka, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA sAdhu nAma nIce tethI sUcita guNe AtmasAta karyA vinA dezamAM TI. jI. zAha bhaTake che ane prajAnA mAthA upara bhArarUpa banIne beThA che. Apane maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, mAluma paDaze ke AmAM dareka sAdhu ane saMnyAsInI TIkA karavAne keI Azaya nathI. mukhya pradhAna to A rIte dezane upayogI viSayasUci. - pRSTha ane binaupayogI loko vacceno taphAvata darzAvI rahyA hatA." zikSaNa-mAdhyama ane muMbaI a. tArAbahena tathA - saMghanA sabhyone vinaMti, sarakArane hukama : ramaNalAla zAha 178 cAlu varSanuM lavAjama A5mAMnA ghaNAkharAnuM vasula thavuM bAkI paMDitajInuM pratibhApUrNa pravacana: anuvAdaka-haMsA zeTha 181 che te ApanuM lavAjama je haju sudhI bharAyuM na hoya te saMdhanA prakIrNa nedha, khuna, khuna, paramAnaMda ' ' 183 kAryAlaya upara mokalI ApavA ane e rIte saMdhanA cAlu kharcane kuMbhameLAne karUNApUrNa anta, pahoMcI vaLavAnI amArI javAbadArI bane teTalI haLavI karavA praNAlikA-bhaMjaka munazI praNA- ' ' . ' Apane vinaMti che. ApanI pAse saMghano mANasa lavAjama mATe likAnA pUjArI bane che, : Ave te tene bIjo AMTe khAvAnuM na kahetA turata ja ApanuM zrI DhebarabhAIne viSAdayoga : lavAjama ApI devA kRpA karazo. praznottara 187 maMtrIo, muMbaI jana yuvaka saMgha. AjanI sAdhusaMsthA viSe : - 188 muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAnaH javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, mubai, 8. *
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ majA kAno roga EX[#IKadmA nava () FAmAzAjanaka nAyu 'ke: "" * * * * * * * * chuTaka nakala: traNa AnA che. zrI muMbaI jaina yuvaka saM patra " rajIsTarDa bI. karadada prabhu jIvana A taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, pra. jaina varSa 14 : aMko muMbaI: 1 mArca 1954 semavAra | vArSika lavAjama rUpiyA 4 * pra, jIvana varSa 16 21 I ] pareza mATe : liga 8:: zrI muMbaI jana yuvaka saMghane vArSika vRttAnta vi. saM. 2009 vi. saM. 2009 nI pUrNAhutI sAthe zrI muMbaI jaina yuvaka navI tAjagI Ape che. AvAM paryaTaNanI paraMparA have pachI paNa saMdha 25 varSa purA karI 26mA varSamAM praveza kare che. A cAlu rAkhavAmAM Ave evI ApaNe AzA rAkhIe. paccIsa varSa daramiyAnanI saMdhanI kAryavAhI aneka vaividhyathI bharelI bALadIkSA vidhi banI che jene TuMka vRttAMta ApanI samakSa ame raju karIe chIe. A varSa daramiyAna saMdha taraphathI judA judA prasaMge jAhera leNAvalA paryaTaNa sabhAo, sanmAna samara tathA viziSTa vyakitaonA vyAkhyAne A varSa daramiyAna pahelI ja vAra saMdha taraphathI judAM judAM yojavAmAM AvyAM hatAM. tA. 17-1-53 nA roja e samaye sthaLanA paryaTaNa javAmAM AvyAM hatAM. paheluM paryaTaNa thANAmAM bIrAjatA zrImad vijayavallabhasUrinA hAthe taratamAM ja 3 tA. 1-3-53 nA roja leNAvalA javAnuM goThavavAmAM AvyuM hatuM. apAnAra be baLadIkSAo sAme sakhta virodha karavA mATe zrI saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI lakhamazI ghelAbhAIe loNA- khImajI mAMDaNa bhujapurIAnA pramukhapaNA nIce saMdhanA kArtAlayamAM valA khAte bhejanasAmagrIne prabaMdha karyo hate. A paryaTaNamAM jainenI eka jAhera sabhA bolAvavAmAM AvI hatI ane AvI lagabhaga savAse bhAibahene jeDAyAM hatAM. savAranA sAta vAgye aghaTita dIkSA nahi ApavA AcAryazrIne anuredha karavAmAM muMbaIthI prayANuM zarU thayuM hatuM. baparanA bhAgamAM keTalAMka bhAI- AvyuM hatuM, bahene kArtAnI guphAo jevA gayAM hatAM. sAMjanA zikhaMDa purInuM kailAsa darzana jamaNu hatuM. rAtre sADAdaza agiyAra vAgye muMbaI khAte sau pAchA tA. 31-1-53 nA roja muMbaImAM vArDane roDa upara AvelA AvI pahoMcyA hatA. bhulAbhAI InsTITyuTamAM sAMjanA vakhate saMdhanA sabhyone tema ja: vihAra sarovara paryaTaNa anya keTalAka AmaMtrita mahemAnone zrI navanItalAla parIkhe pite. - tA. 20-9-53 nA roja muMbaI najIka Avela vihAra sare- lIdhelAM yamunottarI, gaMgotrI, kelAsa tathA mAnasarovaranAM raMgIna, vara upara bIju paryaTaNa javAmAM AvyuM hatuM. varSArUtunA citrapaTa dekhADavAmAM AvyAM hatAM. A prasaMge svAmI AnaMde bhAI antima divase hatA; tarapha badhuM lIluMchama hatuM; saravara 5NIthI navanItalAla parIkhanAM sAhasabharyA purUSArthane tema ja himAlayanA pradebhareluM hatuM. A paryaTaNane deDha bhAIbahenoe lAbha lIdho hato. zene keTaleka khyAla Apyo hato. navanItabhAIe pote cAlatA citrapaTa A vakhate paNa zikhaMDa purInuM bhojana rAkhavAmAM AvyuM hatuM, bhinna bhinna pradezane paricaya Apyo hato. A bhavya pradezanuM jANe baranA.vakhate muMbaInA jANItA saMgItakAra zrI zAntilAla zAha ke sAkSAta darzana thayuM na hoya evA romAMcaka anubhavanA kAraNe pitAnA madhura saMgIta tathA suvAcya pade vaDe AkhI maMDaLInuM sau koInA dIlamAM je kRtakRtyatAnI lAgaNI ramI rahI hatI tene khUba moraMjana karyuM hatuM. sAyaMkALe sUryAsta samaye tyAMthI badhAM A prasaMge upasthita thayelA kAkAsAheba kAlelakare bhAvabharI vANImAM pAchAM pharyA hatAM. . . , vyakata karI hatI. naukA vihAra zatruMjaya tathA rANakapura - tA. 22-10-53 nA roja zaradapUrNimAnI rAtre 8 thI 11 AvI ja rIte e ja sthaLe tA. 9-4-53 nA roja saMdhanA sudhIne eka naukAvihAra goThavavAmAM AvyuM hatuM. A mATe baga sabhyane zatruMjaya tathA rANakapuranAM citrapaTa ane sAthe sAthe " dAdI' nAmanI eka TImalesa bhADe karavAmAM AvI hatI. A naukA kAzimaranI keTalIka chabIo zrI selI bATalIvALAe dekhADI hatI 1 vihAramAM lagabhaga 140 bhAI-bahenoe lAbha lIdhe hatAM. vacagALe para ane saunA dIlanuM raMjana karyuM hatuM.' - badhAMne dUdhapauMA pIrasavAmAM AvyAM hatAM. keTalAka mATe A AphrikA) viSe kAkAsAhebanuM vyAkhyAna zaradupUrNimAne naukAvihAra aMdagIne pahelavahele ja anubhava hate. tA. 6-2-53 nA roja inDIyana maracanTasa cembaranI vyA" A traNa kalAka badhAe addabhUta AnaMdamAM pasAra karyA hatAM. khyAnazALAmAM zeTha prANulAla devakaraNa nAnajInA pramukhapaNa nIce - A prakAranA paryaTaNa sau sabhyone atyaMta priya banyA che. kAkAsAheba kAlelakaranuM " AphrikA" e viSaya upara eka jAhera , Ane lIdhe sabhyanAM kuTuMbe ekamekane oLakhatAM thAya che ane vyAkhyAna gAThavavAmAM AvyuM hatuM ane A vyAkhyAna daramiyAna paraspara snehabhAvanI vRdhdhi thAya che; ane bhAIcArAnI lAgaNI kALA-gerAnI bhedanIti AkhA AphrikAmAM kevI viSama sthiti pedA , pedA thAya che muMbaInA eka sarakhI tANuvALA jIvanamAM AvA karI rahI che ane tene lIdhe vizvazAMti keTalI badhI jokhamAI rahI paryaTaze jIvanane haLavuM banAve che ane zarIra tathA manane che tene bhAre saceTa khyAla ApyuM hatuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 190 prabhudhdha jIvana DA0 indracandrane vidAyamAna saMdhanI kArya vAhaka samitinA eka sabhya DaoN indracaMdra zAstrI lAMbA vakhata mATe muMbaI choDIne kAzI tarapha jatA hovAthI temane zuvidAya icchatuM kAryavAhaka samitinA sabhyonuM eka samelana tA. 20-2-53 nA rAja yojavAmAM AvyuM hatuM.. A prasaMge DaoN indracandra eka bhAre vicArapreraka pravacana ApyuM hatuM. je tA 15-3-53 nA prabhudhdha jainamAM pragaTa karavAmAM Avyu hatuM, . "nUtana cIna" viSe umAzaMkara jozI tA 18-3-17 nA rAja muMbaI jaina yuvaka saMdha ane inDe-cAinIja esa(sIezananA sauMyukata AzrayanIce bhAratIya vidhAbhavanamAM nUtana cIna upara gujarAtanA jANItA kavi, sAhityakAra ane ciMtaka zrI umAza Mkara jozIe eka mahattvapUrNa vyAkhyAna ApyuM hatuM ane cAMga--kA-rokanA patana pachI sAmyavAdI hakumata nIce AveluM cIna prajAjIvananI sarva bAjue kevI ane keTalI pragatI sAdhI rahyuM che tene potAnA jAtaanubhavanI mAhItIvaDe vigatavAra khyAla ApyA hatA, A sabhAnu pramukhasthAna zrI cImanalAla cakubhAI zAhe zAbAbu' hatuM, prabhudAsa paTavArInu mahumAna : tA0 25-3-13 nA roja muMbaInI dhArAsabhAnA sabhya ane amadAvAdanA jANItA dhArAzAstrI tathA kaoNMgresanA kAryakara zrIyuta prabhudAsa paTavArInuM te tAjetaramAM-priyavadAnA nAmanI 13 vanI cheAkarIne dIkSA ApavAnA manAihukama amadAvAdanI sIvIla kA pAsethI meLavI zakayA e ala saMdha taraphathI saMdhanA kAryAlayamAM temanuM bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge priyavadAnA kesanI vigata tema ja tene lagatA korTonA cukAdAnuM mahatva zrI. paTavArIe samajAvyuM hatuM. sarakArI koTa taraphathI AvI bALadIkSA aTakAvatA rItasaranA manAhukama pahelI ja vAra maLyA hatA. bhaviSyamAM kAI paNa sthaLe thatI bALadIkSA aTakAvavAmAM A cukAdo ghaNA upayogI nIvaDavA sabhava che. e hakIkata tarapha temaNe dhyAna kheMcyu hatu. ane muMbai pradezamAM bALadIkSAnI aTakAyata karatA dhArAnA musaddo pote taiyAra karI rahyA che, ema temaNe jaNAvyuM hatuM. je. pI, sabhyAnuM sanmAna gata varSa daramiyAna pragaTa thayelI navA je. pI. enI yAdImAM sadhanA traNa sabhyo--zrI jayantIlAla lallubhAi parIkha, zrI mehanalAla kALIdAsa zAha tathA zrI bhAilAlabhAi (mohanalAla esa mIThAivALA)nAM nAma pragaTa thayAM hatAM, e traNe bhAionu tA, 30-3-53 nArAja sadhanA kAryAlayamAM bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. zrI cheDAne dhanyavAda zrImad vijayavallabhasUrie jaina zve, kAnse zarU karela zrAvakazrAvikA utkaSaeN krUDane pAMca lAkha sudhI pahoMcADavAnI pratijJA lIdhI hatI tene niyata sImAcihna samIpa pahoMcADavAmAM jemaNe athAga parizrama uThAvye! hatA ane thoDA vakhata pahelAM thANA khAte ceojAyalA upadhAnasamAraMbhanI sAdhAraNa rIte devadravyamAM jatI Azare rUA. 60000 nI Avakane sAmAjika upayoga tarapha vALavAmAM jemaNe mahattvane bhAga bhajavyo hato tevA saMghanA sabhya bhAIzrI khImajI hemarAja cheDAnu saMdha taraphathI sadhanA, kAryAlayamAM ahumAna karavAmAM AvyuM hatuM ane e vakhate pramukhazrI khImajIbhAi bhujapurIAe bhAi cheDAnAM Aja sudhInAM aneka sevAkAryothI saMdhanA sabhyAne vAk karyAM hatA ane cheDA hajI paNa aneka upayogI kAryo karaze ane jaina samAjamAM nave vega pedA karaze evI AzA vyakata karI hatI. tA. 1-3-54 zrI sehanalAla dugaDanuM' sanmAna terApaMthI samAjanA eka AgevAna jayapuranivAsI zrI sahanalAlajI dugaDa jemaNe peAtAnI sakhAvatathI muMbaInA jaina samA"nuM dhyAna khecyuM hatu' ane jemaNe jaitAnI ekatAnA AMdolanane vega ApavAmAM khUba sAtha purAvyA hatA, temane saMghanA kAryAlayamAM tA. 2-5-53 nA rAja nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. temanA pragatizIla vicAro ane bhAvanAnuM abhinandana karavAmAM AvyuM hatuM. temaNe sadhanI pravRttie pratye uMDI sahAnubhUti dAkhavI hatI. saMdhanA te sabhya thayA hatA ane rU|, 50] maNibhA! smRtikrUDamAM, rUA. 500] maNilAla meAkamacaMda zAha sAnika vAcanAlaya ane pustakAlayamAM ane rUA. 250 prazudhdha jaina mATe ema kula rUA. 1250 nI rakama sadhane bheTa ApI hatI, jainAnI ekatA tA. 3-5-53 nA roja mubai jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce mahAMvIra jaina vidhAlayamAM AcArya zrI vijayavallabhasUrinA pramu khapaNA nIce jaitenI ekatAnA Andolanane vizeSa vega ApavAnA hetuthI jainonI eka jAhera sabhA lAvavAmAM AvI hatI, A prasaMge zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDayAe, zrI seAhanalAla dugaDe, zrI ratIlAla koThArIe, munIzrI pUrNAnaMda vijayajIe tathA munIzrI janakavijayajIe prasa gAcita vicAra| rA karyAM hatA ane AcArya zrI vijayavallabhasUrijIe eka mahattvapUNaeN pravacanArA jaineAnI ekatAnu samA~na karyuM hatuM. ane junA ane navA vicAranA sthAnakavAsI, ziMkhara, terApathI ke zvetAMbara-A badhA bhedo bhUlI jaine ApaNe badhA bhagavAna mahAvIranA anuyAyIe chIe-temaNe prarUpelA dhama nA vArasadAra chIe-evI bhAvanA cetarapha phelAvavAnI hAkala karI hatI. zrI. TI. jI, zAhe AcAryazrIne AbhAra mAnyA hatA, bhAi ghanazyAmanuM svAgata tA, 3-7-53 nA rAja paMjAbanA suprasidhdha gAyaka bhAAMzrI dhanazyAma jee muMbaimAM ujavAyela samyak cAritra mahAtsava prasaMge peAtAnI svajana maMDaLI sahIta AvyA hatA, ane paMjAbamAM Avela maleroTalAnI AtmAnaMda jaina hAiskulanA lAbhArthe 'dAnano mahimA" e nAmanu svaracita nATaka muMbainI raMgabhUmi upara jemaNe bhajavI tAvyuM hatuM. temane satranA kAryAlayamAM nimaMtravAmAM AvyA hatA ane temanA paricayathI saMdhanA sabhyone khUba AnaMda thayA hatA. bhAi dhanazyAme paNa aneka sAhaso ane purUSAtha thI bharelI potAnI jIvanakathA ane AjathI traNa varSa pahelAM pAlItANuA khAte sapa dezanA dhAtaka pariNAmathI teo kevI rIte bacyA hatA. tenI vigata saMbhaLAvIne ane tyAra bAda potAnA khulaMda avAja vaDe keTalAMka gItA gAIne saunA mananuM raMjana karyuM hatuM. maNibhAi smRtisabhA tA. 12-8-53 nA roja muMbainA agragaNya nAgarika zrI gaNapatiza Mkara desAinA pramukhapaNA nIce saMdhanA saMsthApaka ane sUtradhAra sva, zrI maNilAla mAkamacaMda zAhanI mRtyu-saMvatsarinA divase saMdhanA kAryAlayamAM eka smRtisabhA ceojavAmAM AvI hatI, A prasaMge sva, maNibhAInA aneka sahakArya kartAoe sva. maNibhAine bhAvabharI aMjali ApI hatI ane pramukhasAheSe sva. maNibhAinA jIvananI judI judI bAjuone sparzIne tenuM hArda bahu sundara rIte raju karyuM hatuM. mahena gItAe prAraMbhamAM ane sabhAnA antamAM bhajana saMbhaLAvyA hatA. snehasaMmelanA tA. 23-3-53 nA rAja saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI vallabhadAsa phulacaMdra mahetAe kAryavAhaka samitine peAtAne tyAM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ rary Saa vi . 50MPLAINTS tA. 1-3-54 prabudhdha jIvana 19 : nimaMtrI hatI ane vipula upAhAra vaDe sabhyanuM Atithya karyuM hatuM. A ja sabhAmAM prabudhdha jainanuM nAma badalavAne nirNaya levAmAM AvyuM hatuM AvI ja rIte tA 3-8-53 nA roja saMdhanA sabhya zrI manubhAI gulAbacaMda kApaDiyAe pitAnA nivAsasthAna upara saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhya ane anya keTalAka mitronuM eka snehasaMmelana yeryuM hatuM ane A saMmelananuM pramukhasthAna zrI cImanalAla cakubhAI zAhanAM patnI zrI ajavALI bahene zobhAvyuM hatuM. A nimi-te badhAMe deDha be kalAka bahu AnaMdamAM pasAra karyA hatA cImanalAla cakubhAI zAhune vidAyamAna - tA. 19-9-nAM roja te arasAmAM bharAnAra saMyukata rASTra saMsthAnA adhivezanamAM bhAga levA mATe bhArata sarakAra taraphathI nimAyela hiMdI DelIgezananA eka sabhya tarIke taratamAM ja vidAya thatA saMdhanA sabhya zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM sanmAna karavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha ane saMyukta jaina vidyAthagruha ubhayanI kAryavAhaka samitinuM eka saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM ane zrI cImanabhAIne pitAnI zakita dAkhavavAnI AvI sundara taka maLavA badala sau keie antarane AnaMda pragaTa karyo hato ane je mahAna kArya mATe teo jaI rahyA che te mATe temane saphaLatA IcchI hatI. saMyukata rASTrasaMsthA tA. 2-1-54 nA roja thoDA samaya pahelAM amerikAthI pAchA pharelA zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM saMyukata rASTra saMsthA e viSaya upara muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce hIrAbAgamAM saMghanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurI ane pramukhapaNAM nIce eka jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge zrI cImanabhAie saMyukata rASTrasaMsthAnI racanA, kAryavAhI, AntararASTrIya pravAho, amerikA ane razIA vacce cAlatA gajagrAha, hiMdanI taTastha nIti vagere aneka muddAonI carcA karI hatI ane A rIte dara traNa mahIne zrI cImanabhAI AntararASTrIya paristhitinI AlocanA karatuM vyAkhyAna ApatA rahe evI sabhAjane vatI zrI. paramAnaMdabhAIe raju karelI vinaMtine zrI. cImanabhAIe svIkArI hatI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMdha taraphathI dara varSa mAphaka A varSe paNa tA. 5-9-53 zanIvArathI tA. 13-8-53 ravivAra sudhI -ema kula nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatI ane jaina tema ja jainetara janatAe A vyAkhyAnamALAne sAre lAbha lIdho hate. zarUAtanA sAta divasanI vyAkhyAnasabhAo blevekI lejamAM ane chellA be divasanI vyAkhyAnasabhAe rokasI thIeTaramAM yojavAmAM AvI hatI. A vakhate nAdurasta tabiyatanA kAraNe paMDita sukhalAlajI ane DIpreDa kalAsIjha kamIzananA gherA rokANune aMge kAkAsAheba kAlelakara AvI zakayA nahotA ane te ubhayanI gerahAjarI khuba sAlatI hatI. A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtAo ane vyAkhyAnaviSayanuM vaividhya bahu sArI rIte jaLavAyuM hatuM ane bhajana saMgItanI paNa sundara puravaNI haMmezA thatI rahI hatI. A vyAkhyAnamALAnI paraMparAnuM A varSe dAdara tathA mATuMgA khAte paNa anusaraNa karavAmAM AvyuM hatuM ane tene lokoe sAro lAbha lIdhe hate. saMgha taraphathI jAyalI vyAkhyAnamALAne kula kharca rU. 850 jANItA inkamaTekasa ekasapaTa zrI. amRtalAla jeThAlAla zAhe ApyuM hatuM, jenI ahiM khAsa neMdha levI ghaTe che.. baMdhAraNamAM sudhArA ' gata varSanI saMdhanI jAhera pravRttine A TuMka sAra che. A uparAMta saMdhane lagatI bIjI traNa ghaTanAonI khAsa noMdha levI ghaTe che. tA. 24-4-53 nA roja maLelI saMdhanI sAmAnya sabhAe saMdhanA baMdhAraNamAM keTalAka pheraphAra karyA hatA. AmAMnA amuka pheraphAra kevaLa zAbdika che. jyAre bIjA pheraphAro mahatvanA che. AgaLanA baMdhAraNamAM niyama 3 (ca) rASTrIya mahAsabhAnA kAryakramane bane teTale ke ApavAne lagato hato te niyama rada karavAmAM AvyA' hatA. A uparAMta zista niyama 4 (4) koI paNa jJAtinuM adhi- ; kArapada A saMdhane sabhya svIkAraze nahi, tathA niyama 4 (7) A saMdhane sabhya eka patnInI hayAtImAM bIjI patnI karI zakaze nahi-A be zistaniyamo muMbaI sarakAre chellA pAMca varSa daramiyAna karelA navA sAmAjika kAnunene anulakSIne have bInajarUrI lagatAM rada karavAmAM AvyAM hatA. ke "prabuddha jainanA sthAne "prabudha jIvana upara jaNAvyuM te mujaba tA. 23-3-53 nA roja maLelI saMdhanI kAryavAhaka samitie saMdha taraphathI chellAM cauda varSathI cAlatA pAkSika patranuM "prabudhdha jaina'nAma badalIne tA. 1-5-53thI prabudhdha jIvana' e prakAranuM nAma rAkhavAnuM TharAvyuM hatuM ane ! e mujaba tA. 1-5-53 thI 'prabuddha jIvananI zarUAta thaI che. : A nAmaparivartanane aneka vidvAna kAryakartAoe ane vicArakoe bhAre AnaMdapUrvaka AvakAyuM che. 11 sabhyanAM rAjInAmAM saMdhanA amuka 11 sabhyoe saMdhanI cAlu kAryavAhI pratye tIvra asaMtoSa vyakata karatuM rAjInAmuM tA. 14-5-53 nA roja saMdhanA maMtrI upara mokalyuM hatuM. A rAjInAmAM pAchAM kheMcI levA temane vinaMti karavAmAM AvI hatI ane temane samajAvavAne zakya teTalA prayatna karavAmAM AvyA hatA. ane A rAjInAmAne nirNaya levAnuM kAryavAhaka samitinI traNa traNa sabhAe sudhI mulatavI rAkha- - vAmAM AvyuM hatuM. chevaTe badhI samajAvaTa niSphaLa nIvaDavAnA pariNAme tA. 8-8-17 nA roja e rAjInAmAM dilagIrI sAthe maMjura karavAmAM AvyAM hatAM. saMgha mATe A eka kamanazIba bInA banI ! che ane chuTA thayelA 11 sabhyamAMthI amuka varSo junA sahakAryakartAo * gumAvavAnA pariNAme pAchaLa rahelA kAryavAhakenI javAbadArI vadhI che. . "satyaM zivaM sundarama zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne taiyAra karavAmAM Avela lekhasaMgraha bhArata jaina mahAmaMDaLa dvArA pragaTa karavAnuM keTalAeka | samaya pahelAM TharAvavAmAM Avela, e nirNaya rada karIne saMdhe pote ja A lekhasaMgraha pragaTa karavAnuM tA. 7-2-53 nI kAryavAhaka samitinI sabhAmAM TharAvavAmAM AvyuM hatuM ane te mujaba te lekhasaMgraha . ' - chapAI rahyo che, ane "satyaM ziva sundarama' e' nAmathI thaDA samayamAM bahAra paDanAra che. maNibhAI smRtiphaDa saMdha prajita maNibhAI rasRtikuMDa samiti rU. 25000 nA kI dayeyane pahecIvaLavA yathAzakita prayAsa karI rahI che, ane Aja sudhImAM rUA. 23206 nA vacane meLavavA bhAgyazALI thaI che, jemAM A rU. 18330 vasula thayA che. A rIte ekaThI thatI rakama' sva. maNibhAI jenA AtmA hatA te saMyukta jaina vidyAthIgRhane apAI. rahI che. A phALe ekaTho karavA mATe te samitinA maMtrIo zrI, tArAcaMda ke ThArIne tathA zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhane khAsa dhanyavAda ghaTe che,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19ra prabuddha jIvana tA. 1-3-54 ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya saMdhanI anya pravRttio pUrvavat ekasarakhI cAlI rahI che. ApaNuM sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya AsapAsa vasatA lako mATe eka jJAnanI parabanI garaja sAre che. vAcanAlayamAM 6, dainika, 15 sAptAhika, 5 pAkSika, 33 mAsika, 1 trimAsika ema kule 60 sAmayike Ave che ane tene haMmezA 125 thI 150 bhAIo lAbha le che. pustakAlayamAM Aje Azare 5100 pustako vasAvavAmAM AvyA che. gata varSa daramiyAna rU. 500 nA gujarAtI pustaka tathA rU. 250 nA hiMdI pustako umeravAmAM AvyAM hatAM. A pustakAlayanA Aje 200 sabhya che ane pustakono upADa bahu sAruM rahe che. A saMsthAnI Arthika pari. sthiti sadA cintAjanaka rahI che. gata varSamAM Avaka rUA. 2135-14.0 nI thaI che, jyAre kharca rU. 32 53-8-3 ne thayuM che. pariNAme navA varSamAM rUA. 1117-10-3 nI kheTa kheMcavI paDI che, prabudha jIvana" 1 upara jaNAvyuM tema gayA me mAsanI pahelI tArIkhathI ApaNA pAkSika patre "prabudhdha jIvana" nAma dhAraNa karyuM che, tyAra bAda grAhakonI saMkhyA thoDI ghaNI vadhI che, paNa te saMtoSakAraka nathI. saMdhanA eka maMtrI zrI. TI. jI. zAha pAMceka mAsathI pUrva AphrikA gayA che. tyAMthI temaNe ApaNane navA varSa mATe lagabhaga 100 grAhako meLavI ApyA che ane haju vadhAre grAhako maLavAnI AzA | jIvananA grAhake vadhAravA mATe badhA sabhya taraphathI vizeSa baLavAno prayatna thavAnI jarUra che. gayA varSamAM AvakajAvakane hisAba karatAM rU. 1716-10-3 nI kheTa AvI che. je prabuddha jIvananA be hajAra grAhake ApaNe karI zakIe te pachI Avaka kharcanA be cheDA sarakhA karavAnI muzkelI na rahe. saMghanI Arthika paristhiti saMghane gata varSa daramiyAna rU. 3850 5-9 nI Avaka thaI che ane rU 2417-0-6 ne kharca thayo che. pariNAme rUA. 1433-5-3 ne vadhAre dekhAya che. paNa AnI sAme vAcanAlaya ane pustakAlayanI temaja "prabudhdha jIvananI khoTA vicAra karatAM saravALe rUA, 1400 nI puravaNI karavAnI rahe che, - vaidyakIya rAhata saMdha taraphathI vaidhakIya rAhatanI tathA mAvajatanAM sAdhane purA pADavAnI pravRtti cAle che, hAtha upara bahu nAnI rakama hovAnA kAraNe vaidyakIya rAhata jaina samAjanI bahAra ApI zakAtI nathI ane jaina samAjamAM paNa te rAhatane lAbha bahu maryAdita pramANamAM ApI zakAya che. A phaMDa jo moDuM thAya te rAhatanuM pramANa temaja kSetra banne vistRta karI zakAya. - Arthika vicAraNA AgAmI varSane vicAra karatAM saMdhanA mAthe vAcanAlaya ane pustakAlayanI Azare rU. 3000) nI javAbadArI che. ane bIjI javAbadArI prabuddha jIvananA saMcAlanamAM dara varSe Azare rU. 2000nI kheTane pahoMcIvaLavAnI che. A mATe paryuSaNa daramiyAna vyAkhyAnamALAmAM AvatA bhAIbahene pAsethI phALo udharAvavAmAM Ave che, paNa e kALAmAM rU. 3000 thI vadhAre meLavI zakAtuM nathI. vakhata jema bArIka AvatA jAya che tema A Avaka vadhavAne badale ghaTavAne saMbhava rahe che. puratakAlayane vadhAre pustake vaDe samRdhdha karatA rahevuM joIe; prabuddha jIvanamAM agatyanA praznonI chaNAvaTa karavA jatAM ATha pAnAM ghaNI vakhata ochAM paDe che, vAMcake vadhAre bharacaka lekhasAmagrI mAMge che. ApaNe lekhakane puraskAra ApI zakatA nathI e bAbatane paNa manamAM vasavasa rahe che. saMgha hastakanI pravRttimAM dravyanI chuTa hoya te jAhera vyAkhyAne vadhAre bahoLA pramANamAM yojI zakAya. A badhI tatkAlIna jarUriyAta ane bhAvI manerane pahoMcI vaLavA mATe ane khAsa karIne vAcanAlaya ane pustakAlayane lagatI cintA be cAra varSa puratI na rahe e hetuthI saMdhane sArI Avaka thAya evA keI manoraMjaka samAraMbha yojavAnI khAsa jarUra che. saMghanA sabhyone A bAbata gaMbhIrapaNe dhyAnamAM levA vinaMti che. '. . sabhya saMkhyA ' saMdhanA sabhyonI saMkhyAmAM bharatI oTa thayA kare che. varSanA prAraMbhamAM saMdhamAM 233 sabhyo hatA. Aja sudhImAM 54 sabhya vadhyA ane 25 sabhya chuTA thayA. pariNAme Aje jyAre A vArSika sabhA maLe che tyAre kula 262 sabhyo che. . zrI bhujapurIAne abhinaMdana * saMdha mATe gayuM varSa eka rIte kaTokaTInuM hatuM. Antarika saMgharSanA kAraNe saMdhanI sthiti amuka aMze DAmADoLa banI hatI. zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIA saMdhanA sabhya te ghaNA varSathI hatA paNa saMdhanI kAryavAhI sAthe te gayA varSathI ja teo pahelI vAra joDAyA temaNe pitAnI kuneha ane kAryakuzaLatA vaDe saMdhane kaTokaTImAMthI saphaLatApUrvaka pAra utArela che ane Aje saMdhanI kAryavAhImAM puna: saMvAditA sthApita thaI che. A mATe saMgha temane RNI bane che. ane A rIte saMdhane teo vadhAre kAryakSama banAvaze evI ApaNe AzA rAkhIe. zAnadAra rajata-mahetsava ujave tA. 13-2-54 nA roja maLe nI saMdhanI kAryavAhaka samitie AgAmI azvinabhAsa AsapAsa saMdha rajata-mahotsava ujavavAno nirNaya karyo che. tene lagatA kAryakrama have pachI nakkI karavAmAM Avaze. je saMsthA samAjamAM nirantara saMgha nataratI rahI che, anarthakArI dhArmika ane sAmAjika rUDhio sAme laDatI rahI che ane pitAnA Adarza ane krAntikArI vicArasaraNi upara eka sarakhI aNanama rahIne kArya karatI rahI che te saMsthA paccIsa varSa purAM kare ane 15 varSa pahelAM zarU karelI pAkSika pravRttiAgaLanuM prabudhdha jaina ane AjanuM 'prabudhdha jIvana ekasarakhA dhoraNa upara niDaratA ne daDhatApUrvaka Aja sudhI calAvatI rahe-- A suga saMsthAnA sarva junA ane navA kAryakartAo tema ja sabhyo mATe ati AnaMda ane gauravane viSaya hovuM joIe A zubha avasarane saMghanI pratimAne zobhe te mujaba ApaNe ujavavo joIe ane saMdhamAM navI tAkAta-navI cetanA-navI kahyuM tyazakitapedA thAya evA zAnadAra prasaMge e rajata-mahotsavanA aMgamAM jAvA joIe. antamAM Apa sarva sabhyone A bAbata tarapha ApanuM citta kendrita karavA ane saMdhane. sarvatomukhI ukAI sAdhatA rahevA amArI namra prArthanA che. gata varSanI saMghanI kAryavAhIne A TuMka vRttAMta ApanI samakSa raju karatAM ane saMtoSa tathA AnaMda anubhavIe chIe gata varSa daramiyAna cUMTAyalI kAryavAhaka samitinI ekarUpata nuM A suMdara pariNAma che. A ja rIte ApaNe badhA ekarUpa banIne saMdhanA kAryane satata vega ApatA rahIe ane vizALa samAjanI zakaya teTalI sevA karatA rahIe e ja zubhecchA ! paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA TI. jI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-54 prabuddha jIvana vArSika sabhA ane cUMTaNI tA0 20-2-53 zanIvAranA roja mubai jaina vArSika sAmAnya sabhA sadhanA kAryAlayamAM. maLI hatI. zrI khImajI mAMDaNu bhujapurIA khIrAjayA hatA. tA. 24-7-553 nA rAja maLelI baMdhAraNanA sudhArAne lagatI sAmAnya sabhAnA ahevAla vaMcAyA ane mAra rahyA bAda saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe vRttAMta vAMcI saMbhaLAvyo hatA tathA saMdhanA ane zrI ma, mo. zAha sArvajanika vAMcanAlaya ane pustakAlayanA Avaka jAvakanA hIsAba tathA saravaiyAM (je A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyAM che) rajA karavAmAM AvyAM hatAM. te sane sAmAnya sabhA taraphathI majurI maLyA bAda saMdhanA pramukha zrI khImajI mAMDaNu jyurIAe nIce mujaba nIvedana karyuM hatu: yuvaka saMdhanI pramukhasthAne zarUAtamAM pramukhazrI bhujapurIAnuM nivedana mitro, saMdhanI gata varSanI kAyavAhIne ahevAla zrI paramAnabhAI vAMcI gayA. Ape jANyu haze ja ke saMdhe varSa daramyAna vidhavidha dizAmAM sArA pramANamAM kArya karyuM' che ane A badhAnA yazazrI paramAnaMdabhASTanA kAryo jAya che. huM to mAnu thru ane AzA rAkhuM chuM ke Apa sau paNa mAnatA hazo saMdha eTale zrI paramAnaMdabA ane zrI paramAnaMdabhAi eTale sadha. teozrI ekasaTha varSanI uMmare paNa saMdhanI kAryavAhI sAthe Ataprota rahyA che. khukhI te e che ke, kAmanA sadhaLA DhasaraDA pote kare che ane tenA yaza, Apa sau jANI zakayA haze ke, ApaNane Ape che, e emanI udAratA che. ApaNA saMdhamAMthI keTalAka kArya kartA sabhyo A varSe chuTA thayA che. e chuTA thayA na hAta to sArUM thAta, meM emane khuba sama jAvyA ke saMdhamAMthI chuTA thavAnI tamAre kazI jarUra nathI, zrI paramAMnaMdabhAinI kAryavAhI ke svabhAva sAthe tamane meLa na hAya tA A ta baMdhAraNIya sarathA che. tame emane baMdhAraNIya rIte khaseDI zakA che. paraMtu chuTA thA e tamArA mATe sArUM nathI, AvI pacIsa vanI sthApelI junI krAMtikArI saMsthA jevu pleTaphAma tamA gumAvA che. kAya kartAone kArya karavA mATe mArUM mAnavuM che ke, sAdhana tarIke potAne anukuLa evI koi paNa sa MsthA sAthe saMbaMdha hAvA joie. e bhAine bIjI saMsthA sAthe saMbaMdha haze, paraMtu A sadha jevuM pleTaphoma gumAvavAmAM emaNe bhAre bhula karI che ema huM khacita mAnu chuM. meM emane khuba samajAvyA, paraMtu kahetAM dilagIra chuM ke emaNe mArUM kahyuM na mAnyuM. khera ! AMA Apa jANI zakayA che ke saMdhe potAnA pacIza varSa purAM karyAM che. gai kAlanI kAryavAhaka samitinI sabhAmAM ane tenI AgalI sabhAmAM ApaNA sadhano rajatamahAtsava ujavavA saMbaMdhe khUba vicAraNA thai hatI ane pariNAme rajatamahAsatva ujavavA e niNaeNya paNa levAyA che. Ama karIe ane te sArI rIte karIe te ApaNe pacIseka hajAranI Avaka karI zakIe. paraMtu e badhuM ApaNe sau pUro sahakAra ApIe teja thaI zake. ApaNe kAmanI vaheMcaNI karI levI joIze. ekalA paramAna dabhAi keTaluM karI zakaze ? saMdhanI kArya vAhaka samitinI AgaLanI sabhAmAM mArA mitra zrI kAMtilAla kharoDiyAe nATaka vigere manoraMjana kAryakramanA vibhAganI AkhI javAbadArI pAtA mAthe levA taiyArI dAkhavI hatI. tema ApaNe saiA kAma vahecI laIe to zrI. paramAnaMdabhAi paranA mejo kAMika aze haLavA thAya, e te mArA murabbI jevA che, emanu paNu zarIra pahelAM jevuM cAlatu nathI, jo ke te 193 tA paNa DhasaraDA karatA rahevAnA ja che. e emanA svabhAva che, te badala ApaNe saMtASa anubhavIe chIe. rajatamaheAtsava ujavavAne anukuLa samaya te unALAmAM eprIlanA athavA ceAmAsA bAda Asa mahinAnA gaNAya. eprIla to bahu najIka hovAthI ApaNe paheAMcI na vaLIe. eTale AmA mahinAmAM ja ujavavA ema nakakI thayuM. che. Apa saunA sAtha-sahakAra haze te ApaNA saMdhane ane Apane saune epa Ape evA e maheva ApaNe ujavI zakIzuM, Apa mitroe mArAmAM vizvAsa batAvI mane gata varSe pramukha tarIke cUMTaye, paraMtu huM dilagirI ke saMsthAnI keTalIka kArya vAhImAM huM bhAga laI zakayo nathI, kamanasIbe huM avAranavAra bIchAnA para hatA ane keTaloka vakhata bahAra gAma hatA. meM tA zrI paramAna dabhAine mane A javAbadArImAMthI mukata karavA vinaMtI karI che. huM saMdhanI krAMtikArI kAryavAhIne ha MmezAM cAhatA Avyo chuM. varSothI ane sabhya chuM, paraMtu sakriya bhAga lai zakayA nathI. Apa mitrae mArAmAM je vizvAsa dAkhavyo ane mArA sahaadhi kArI zrImatI lIlAvatI nhena ane zrI paramAnaMdabhAI tathA zrI TI. jI. zAhe mane je sahakAra Apyo che te badala ApanA ane e adhikArI mitrone A take AbhAra mAnu chuM." tyAra bAda zrI paramAnaMdabhaSTae nIce mujaba peAtAnA vicAro raju karyo hatAH- maMtrIzrI paramAnaMdabhAinu nivedyana "gata varSe saMdhanI vArSika sabhA maLI ane navI kAryavAhInI cUMTaNI karavAmAM AvI tyArathI Aja sudhInI kAryavAhInA vRtAnta ApanI samakSa raju karavAmAM Avyo che. e vArSika sabhAmAM ApaNe asvastha ane visaMvAdI vAtAvaraNa vacce maLyA hatA. Aje amuka sabhyonA chUTA thavAnA pariNAme ApaNI saMsthA jarUra kRzakAya banI che. paNa Aje ApaNe varSabharanI bharacaka kAryavAhI sAthe AnaMda, svasthatA ane savAdI vAtAvaraNamAM maLI zakyA chIe e paNa kadAca enu ja pariNa.ma hAya. vaLI jema aniSTamAMthI kardi kadi kAMiMka drSTa nirmANa thAya che tema gata varSanA ghaNe ApaNane eka navA zaktizALI kAryakartAnA suyeAga prApta karAvyA. che ane te che ApaNA pramukhazrI khImajI mAMDaNa bhujapurI temanI sAthe oLakhANa. teA varSIjInI hatI ane saMdhanA paNa te varSothI sabhya hatA, paNa temanA kharA paricaya ane oLakha tA teo gayA varSe amuka citravicitra sogA vacce ApaNA pramukha tarIke cUMTAyA tyAre ane temanI sAthe kAma karavAnuM banyuM. tyArathI ja thaI che. saMsthAnA sUtradhAra tarIke teo kharekhara eka suyogya eTaluM ja nahi paNa kuzaLa purUSa che, temane prApta karavAmAM huM muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM parama sadbhAgya samajuM chuM. temanI cUMTaNI thayA bAda ApaNA eka AnA sAthI kA karyAM je ApaNA kamanasIbe Aje ApaNAthI chuTA paDayA che temaNe AgAhI karelI ke mArI kArya karavAnI Apakhuda padhdhati amA baMne vacce bahu TuMkA samayamAM athaDAmaNI pedA karyAM vinA nahi ja rahe ane eka athavA anyane ddhithI chuTA paDavAno vakhata Avaze amArA ane saMdhanA sadbhAgye A AgAhI sAcI paDI nathI ema ame baMne Aje pramANIkapaNe kahevAnI sthitimAM chIe. ame dinapratidina vadhAre ne vadhAre najIka AvatA jaIe chIe. saMsthAnA prazno viSe ane vahIvaTI khAkha viSe amArI vicAraNA samAntara ja cAlatI hAya che ema amane mAluma paDayuM che. saMsthAne lagatuM koI paNa lakhANu temane jovA mokalu ane te temAM sudhArA kare te mane ema ja lAge ke tevuM lakhANa temaNe mArI upara mAkalyuM hota te me paNa te e.ja rIte sudhAyuM hatuM,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194. prabudhdha jIvana tA 1-3-54 ' AvI rIte ame ubhaya vacce mahobata ane paraspara samajutI vadhatI ja rahI che. A rIte pitAnI AgAhI cheTI paDavA balla ApaNA te sanmitre paNa AnaMda mAnavo dhaTe che. saMdhanI kAryavAhaka samitie AgAmI bhAdaravA-A mAsa daramiyAna rajata mahotsava ujavavAnuM nakakI karyuM che te e rajata mahotsavanAM mekhare zrI bhujapurIA ja hoya ema huM icchuM chuM. AgAmI rajata mahotsava aMge mAre e kahevAnuM che ke rajata- jayaMti ujavavI ke nahi e prazna upara vicAra karavA mATe ame kAryavAhaka samitinA sabhya babbe vAra maLyA chIe ane lAMbI carcAnA pariNAme te ujavavAno nirNaya lIdho che. have e nirNaya levA che te tene saphaLatApUrvaka pAra pADave e A paNa sarvanI eka anivArya pharaja thaI paDe che. A kArya karyuM eka, be ke traNe vyakitanuM nathI; paNa sarva sabhyanA hArdika sahakAra dvArA ja saphaLa thaI zake tevuM che, te Apa sabhyone A bAbatamAM kaTibadhdha thavA mATe Apane anurodha che, mAre kabula karavuM joIe ke ApaNA svargastha murabbI zrI maNibhAI jevI A saMsthA viSe meM niSThA anubhavI nathI, temane mana yuvaka saMdha rAtadivasanI cintAne viSaya hatuM. temanA jIvananuM te eka aparihArya aMga hatuM. mArA mATe ema hatuM ema huM kahI zakuM nahi saMgoe jhaverIbajAra mArUM vyavasAyakSetra banAvyuM . ane e kSetra sAthe mArA jIvanane agatyano bhAga saMkaLAI rahyo.. muMbaI jaina yuvaka saMghamAM huM prAraMbhathI joDAyelA ane mArA vyavasAyakSetranI najIkamAM ja te saMsthAnuM kAryAlaya hoIne tenI sAthenuM mAruM joDANa paNa kAyamI banyuM ane mArA jAhera jIvananuM te eka mukhya kAryakSetra banatuM rahyuM. Aje te te ja mAruM ananya kAryakSetra jANe na hoya evI sthiti nirmANa thaI che. ' A saMdha sthiticusta samAja sAthenA svataMtra vicAranA jaina yuvakenA saMgharSamAMthI pedA thayuM che. A saMdhamAM samayAntare kaMI . kaMi pheraphAra thayA haze paNa e pAyAnI saMgharSavRtti teNe kadI cheDI nathI. saMdhanI kAryazakita maryAdita haze, vaLI kAyaM pariNAma paNa vipula che ema ApaNe kahI nahi zakIe, paNa pitAnI 'mULa nAtine te akhaMDapaNe vaLagI rahela che. tenuM mukhapatraprabudhdha jaina yA jIvana-ane varSothI cAlatI paryuSaNa vyAkhyAnamALAA tenI mukhya pravRttio samAjamAM vicAraparivartana sAdhavAnA dhyeyane vaphAdAra rahIne ekasarakhI vikasatI rahI che. teNe kadi kaI sAthe vicAra ke vartananI aNaghaTatI bAMdhachoDa karI nathI, ane keInI dhAkadhamakIne te kadi vaza thayela nathI. eka saMpradAyanI chatAM saMpradAyavRttithI sadA askRSTa evI A saMsthA sAthe sarakhAvI zakAya evI bhAgye ja bIjI kaI kemI saMsthA ApanA jovAmAM Avaze. nAne paNa rAyane dANo evI A saMsthAnI pratiSThA ane nAmanA che. ApaNA saMdhanuM A gaurava dhyAnamAM laine tene rajata mahotsava tenI cAlu paraMparAne zobhe e rIte ujavavAne Apa sarva yukata thAo evI mArI prArthanA che. Apa jANe che ke mAnavI karatAM saMsthAnuM AyuSya sAdhAraNa rIte ghaNuM nAnuM hoya che. A rIte mAnavInI 75 varasanI ummara ane saMsthAnI 25 varasanI sarakhAM gaNAvA joIe. Ama chatAM mAnavI 75 varSanI ummare vRdhdha gaNAya che jyAre sakriyatAne varelI saMsthAne ummaranuM vArdhakya kadi lAgatuM nathI. kAryavAhInI satata thatI rahetI cUMTaNIo dvArA temAM kALakrame navA navA mANasanI bharatI thatI rahe che. samayAntare manda ane zithila dekhAtI saMsthA navI kAryazakitanA Agamana sAthe-ziziramAM lagabhaga paNa zUnya dekhAtI vanathI vasantanA Agamana sAthe jema navI zobhA ane cetanA dhAraNa kare che tema-punaH navayauvana-navI kAryazakita-pragaTa kare che. A saMsthAnA AtmArUpa maNibhAI gayA. mArI jevA pitAne yuvaka lekhAve te paNa ummaranI asarathI mukata rahI zakatA nathI, e paNa kabula karavuM ja rahyuM. eka bAjue Ama che te bIjI bAjue ApaNane navA kAryakartA tarIke eka bhujapurI maLyA che. je ApaNe ApaNA saMghane cetanavanta rAkhavo hoya te AvA ja bIjA e traNa navA zakitazALI ane saMskArasaMpanna kAryakartAonI puravaNI thavAnI khAsa AvazyakatA che. ApaNe AzA rAkhIe ke ApaNA saMdhane thaDA samaya bAda ujavavAmAM AvanAra rajatamahotsava ApaNA mATe aneka navA samAgamanA suyoga pedA karaze ane temAMthI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI vicAra5raM5rAne jhIle ane saMvadhata kare evI suyogya vyakitao paNa A hAtha lAgaze." tyArabAda navA varSa mATenAM saMdha tema ja vAcanAlya-pustakAlayane lagatA aMdAjapatra maMtrI taraphathI raju karavAmAM AvyAM hatAM ane sAmAnya sabhA taraphathI tene bAhalI ApavAmAM AvI hatI. kAryavAhaka samitinI cUMTaNI tyArabAda saMdhanA adhikArIo tathA kAryavAhaka samitinI cUMTaNInuM kAma hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM jenuM pariNAma nIce mujaba AvyuM hatuM - zrI khImajI mAMDaNa bhujapuriyA-pramukha , lIlAvatIbahena devIdAsa-upapramukha , cImanalAla pI. zAha-keSAdhyakSa , paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA maMtrIo - TI. jI. zAha che. ramaNikalAla maNilAla zAhu-sabhya - jasutImabahena manubhAI kApaDiyA ,, , cImanalAla cakubhAI zAha , ratIlAla cImanalAla koThArI , dIpacaMDa trIbhavanadAsa zAha. , kAMtilAla umedacaMda baDiyA , menAbahena nattamadAsa zeTha , veNubahena vinayacaMda kApaDiyA nAnacaMdabhAI zAmajI , khImajI hemarAja cheDA , caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla , caMcaLabahena TI. jI. zAha ya bacubhAI pI. dezI , jIvarAja bhANajI zAha , zAMtilAla devajI naMdu tyArabAda saMdhanA tathA vAcanAlaya ane pustakAlayanA hIsAbanIza tarIke mesarsa zAha mahetA enDa cekasInI nImaNuMka karavAmAM AvI hatI ane a9pAhAra bAda sabhA visarjana karavAmAM AvI. satyaM ziva sundaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne thoDA samayamAM pragaTa thanAre lekhasaMgraha kiM, 2, 3, muMbaI jaina yuvaka saMgha ane prabuddha jIvananA grAhukene tA. 1-5-54 sudhImAM rU. 2 mAM maLaze. pisTeja rU. 0-6-0 la: maMtrIo, zrI mubaI jaina yuvaka saMgha' 45477 dhanajI sTrITa, muMbaI 3,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-54 prabuddha ana harijanapatrA ane vinobA bhAve tA. 27-2-54 nA harijanabaMdhu uparathI mAluma paDe che ke i. sa. 1953 nA varSAnte navajIvana TrasTane harijana patrA calAvavA pAchaLa lagabhaga rUA.25000 nI kheATa AvI che. AjathI traNa varSa pahelAM 1951mAM A patrAnI dharAkI 9000 jeTalI TI gai hatI ane tenA pariNAme navajIvana saMsthAnA TrasTIe A patro baMdha karavAno nirNaya karyo hatA, paNa te vakhatanA harijana patrAnA taMtrI sva, kizAralAlabhAIe apIla karI hatI ane keTalAeka mitrae gharAka meLavavA kamara kasIne e sakhyA 18,00 sudhI pahoMcADI hatI. tyAra bAda thoDA samayamAM zrI kizoralAlabhAinuM avasAna thayuM ane grAhaka sakhyAno vadhAre pAchA saravA lAgyA, ane 1954 nI zarUAtamAM tA kula dharAkI pAchI 11209 sudhI UtarI gai che ema navajIvana saMsthAnA TrasTIe jaNAve che. athavA sva. kizoralAlabhAinA samayamAM rU. 25,000 ethI ochI khATe pazu navajIvananA TrasTIoe harijanapatrA baMdha karavAnA niya karyA hatA. Aje pAchI e ja sthiti upara AvavA chatAM navajIvananA TrasTIoe harijhanapatro cAlu rAkhavAnA nirNaya karyo che. A kAMIMka sUcaka hovA chatAM enI mImAMsAmAM ApaNe na utarIe. gAMdhIjInAM A patrA koi paNa rIte cAlu rahevAM ja joie evA sau koInA dilamAM Agraha che ane e Agrahane khyAlamAM rAkhIne navajIvana saMsthAnA TrasTIoe patro cAlu rAkhavA niOya karyo che. e jarUra AvakAradAyaka che. paNa hakIkata ema che ke harijanapatranI dhaTatI jatI grAhaka saMkhyAnuM kAraNa tenI dhaTatI jatI pratibhA che. A pratibhA punaH prasthApita karI zakAya to ja grAhakasakhyA vadhe; ane grAhakasaMkhyA 18,000 sudhI paheAMce te pachI patrA cakSa:vatAM kheATa AvavAnuM kASTa kAraNa na rahe. sva. kizAralAlabhAinA avasAna bAda zrI. maganabhAi desAi e patrAnA taMtrIpade AvyA che ane te pUrI jahemata uThAvIne e patrAnuM saMpAdana karI rahyA che emAM koI zaka nathI. zrI maganabhAI eka jUnA rASTrasevaka che, gAMdhIjInA antavAsI che ane sArA vicAraka tema ja lekhaka che, paNu harijanapatrane potAnuM pUsthAna prApta karAvavA mATe ATaluM pUratuM nathI. kizoralAlabhAi jevI vyakita-maganabhAi karatAM vadhAre zakitazALI ane maulika vicArazakita dharAvatI vyakita--nA taMtrIpaNA nIce paNu harijanapAnI grAhakasakhyA uttarottara ghaTatI rahI hatI e ApaNe jANIe chIe, jAhera khabara na levAnI Teka sAthe dezanA pazno upara gaMbhIra vicAraNA rajU karatuM AvuM patra AjanA yugamAM svAzrayI banAvavuM lagabhaga azakaya che. kAM te tene bahAranI madadathI TakAvavuM joIe; athavA te e pAnA taMtrIpada upara gAMdhIjInI samAna kkSAnI koi vyakitane sthApita karavo joie. jyAM khATanuM pramANa ATaluM meTuM hoya tyAM bahAranI madada upara AvAM patrA lAMkho samaya TakAvI nahi zakAya. te pachI khIjo vikalpa pUro pADavA Aje zakya che ke nahi tene vicAra karavA ghaTe che. A vicAra ApaNI dRSTine vinobA bhAve tarapha laI jAya che. gAMdhIjInA Aje kAi sAcA vArasadAra hoya te te zrI vinobAbhAve che. AjhAdInI prApti bAda hiMdanI garIbAi TALavAne, jara ane jamInanI samAnatAnA kAi dhAraNa upara vaheMcaNI karavAno prazna ApaNI sAme Ubhele ja hato. A praznane bhUmidAna dvArA tema ja saMpatidAna dvArA koi zaya tema ja vyavahArU ukela zodhavA vinebAjI mathI rahyA che. AjanA te eka apratima yugapurUSa che, dezanI kAyApalaTa karavAnA temane manAya che. sarakAra tema ja prajA ubhayanA te sumAnya ane AdarapAtra mahApurUSa che. temanAM lakhANA tema ja sabhASA Aje prajAzarIramAM eka sa MjIvanInu kArya karI rahela che. te pAMtAnA vicarAnA pracAra arthe mAsikA tema ja sAptAhi 195 calAve che. AjanA te eka dRSTa che, temanI vANI yugane ghaDI rahI che. AvA leAAttara purUSane navajIvana TrasTanA TrasTIoe harijanapatranuM saMpAdana karavA vinaMti karavI ghaTe che. te jo A javAbadArI svIkAre ane gAMdhIvicArasaraNInA eka mahAna puraska tarIke temaNe A javAbadArI upADavI ja joie-te harijanapatrAne uMce lAvavAmAM, tenI grAhakasakhyA vadhAravAmAM kazI muzkelI nahiM Ave, eTaluM ja nahi paNu pUrvakALanA navavana ane yaMga InDIAmAMthI jema navajIvana saMsthA janmI tevI rIte 21 lAkhanA devAmAM DubelI A saMsthAne paNa dhIme dhIme jarUra devAmukata karI zakAze evI AzAne kAi vadhAre paDatI nahi lekhe. A haeNrijanapatrAnA mekhare vinobAjI jevI vyakita hovI joie tevu eka khIjuM paNa kAraNa che. eka vakhata koMgresa dezamAM prasthApita sarakAra sAme laDanArI saMsthA hatI. pachI koMgresanA hAthamAM samasta hiMdu sarakArI sUtra AvyuM. e samaya daramiyAna gAMdhIjI, hastaka cAlatAM harijanapatrAnI e vizeSatA hatI ke koMgresa athavA te tenu vahivaTItaMtra kAi paNa gaMbhIra bhUla kare te A patro' tarata ja javAbadAra vyakitaonu sacoTapaNe dhyAna khecatAM hatAM ane dikardi jarUra jaNuAye ghaNI sakhata TIkA paNa karatAM hatAM gAMdhIjI tema ja temanA hAthe saMcAlita paoN kaoNMgresanAM mitra hatAM ane ema chatAM e mitrabhAva jarUra paDaye spaSTa ane nIDara kathananI ADe AvatA nahAtA, kAraNake temane mana kaoNMgresa karatAM paNa deza mATA hatA. A ja paraMparA kizoralAlabhAie jALavI rAkhI hatI ane tethI ja temaNe ghaNI vakhata gai kAlanA sAthI ane AjanA sattAdhIza mitrAnI lAgaNI dubhavI hatI. satyaniSTa vyakita mATe. A anivArya hatuM. kizAralAlabhAInA javA pachI A paraMparA e svarUpe jaLavAi nathI, harijanapatrA, kaoNMgresa ane koMgresa sarakAra lagabhaga eka ja vicArazreNI upara cAlatAM lAge che. pariNAme gAMdhIjInA samayamAM harijanapatra A ke te bAbatamAM zu kahero e jANavAnI lokonA dilamAM bhAre IMtejArI rahetI hatI ane hirajanane dareka aMka prajAjIvananA eka yA khIjA aMga mATe cAkakasa ghaDataranuM kAma karatA hatA, ane e kaMtejArI ane ghaDatara kizoralAlabhAinA samayamAM paNa keTalAka aMze jaLavAi rahyAM hatAM. Aje khAsa karIne A aMtejArI jovAmAM AvatI nathI, pariNAme harijanapatrA lo hAMzathI kharIdatA nathI, rijanapatrAnA mekhare evA ja puSa joie ke jenu vyakitatva asAdhAraNa prabhutva dharAvatuM hoya, je yuganA prajApati hoya, je sAcuM lAge te kAMgresane paNa saMbhaLAve, anya pakSAne paNa kahe ane prajAneA paNa kAna kheMcatA rahe. A dRSTie harijanapatrAnA saMpAdana mATe vinobAjI atyanta suyogya ane ajoDa vyakita che. AA sabaMdhamAM emata hAvA sabhava nathI. A sucanA upara javAbadAra vyakita lakSya Apaze ke kema te eka prazna che. saMbhava che ke vinobAjIne A rIte svIkAravAmAM temane kaMi kaMi prakAranI muzkelI heya. paNa harijanapatrA e mAtra navajIvana TrasTanI ja ciMtAne viSaya nathI. e patrAe pUtra itihAsanA baLe prajAnA dilamAM eka evu sthAna prApta karyuM che ke e patranA mokhare koNa hAya ane kALu na heAya e vicAravAnA tathA kahevAnA ane e mujAnuM javAbadAra vyakita upara dabANa lAvavAne dareka prajAjanane adhikAra che. AvA eka prajAjana tarIke A mArA vicAra raju karU chuM ane navajIvana saMsthAnA TrasTIone A khAbata gaMbhIrapaNe vicAravA vinaMti karU chuM. bIjI rIte harijanapatrAne lAMkhe| vakhata TakAvavA ke calAvavAnA prayatno mithyA che, paramAnaMda
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 prabuddha jIvana * tA. 1-3-54 [ ' te nAmadAra paleTInamathI tenA TIna ekaThuM karavAmAM vAzI para hoThane temane koI paNa nAmadAra AgAkhAna pleTInamathI taLAyA. te drasTonI Avaka temanI kemanA hita pAchaLa kharcAya che vAta yA varSe paya rUpathI taLAyA hatA. je saMyama, sAdAI, pavitratAnA ApaNA khyAle che te saMyama, pachI sonAthI taLAyA; ceDA samaya pahelAM muMbaI khAte hIrAthI sAdAI ka pavitratAnA aA AgAkhAnanA jIvanamAM ApaNane najare taLAyA hatA; tAjetaramAM tA. 3-5-54 nA roja karAMcI khAte ja karAMcI khAte paDatA nathI. temanA anuyAyIo temane IzvaranA avatAramAM teo nAmadAra pleTInamathI toLAyA che. AMtararASTrIya huMDiyAmaNunI. lakhe che. aMgrejImAM kahevata che ke A king does no guMca nA kAraNe temanA vajana barAbara pleTInama ekaThuM karavAmAM wrong-rAjA kadi khoTuM kare ja nahi-ema AgAkhAna avatArI AvyuM nahotuM paNa 14 ratale eka tole e hisAbe gaNatAM devazI purUSa hAIne temane koI paNa doSa ' lAge ja nahi ema temane anuyAyIo mAne che. temanA lagabhaga 216 ratala vajana sAme aMkAyeluM 153 pleTInama * . eka bhate nAmadAra AgAkhAnane arpaNa karyuM hatuM.' temanI samRddhi Aje aDhaLaka lekhAya che; bhegavaibhavamAM nAmadAra AgAkhAnanI Aje 76 varSanI ummara thaI che. AgAkhAnane kaI bhAgye ja pahoMce. nIsa-menTIkAryomAM temane koI e 76 varSanI ujavaNI nimite eka "pleTInama jyubIlI na oLakhatuM hoya e bhAgye ja saMbhave. AjanA temanAM patnI phinensa keraparezana" ubhuM karavAmAM AvyuM che. ane temAM chavvIza ' eka phreMca juvAna bAI che je ghaNuMkharUM trIjIvAranAM che. resa-gheDalAkha rUpIA Aja sudhImAM ekaThA thayA che. haju A ja prakAre temanI deDanI sarata-nA teo rAjA che. temanI mAlakInA ghaDAo duniyAnA tulAvidhi pUrva AphrikAmAM thavAnI che ane e samaya sudhImAM A phaMDa aneka resakorsa upara deDatA hoya che. A paNa temanI AvakanuM eka karoDa sudhI pahoMcavuM joIe ane 1860 sudhImAM kaeNI paNa eka meTuM sAdhana che. IsamAIlI eTale ke temanI kemane mANasa dhaMdhAvinAne na rahe 1800 thI 1925 sudhInA varSo daramiyAna hiMdI rAjakAraNamAM e A phaMDane upayoga tha temaNe mahatvano bhAga bhajavyo hato. musalamAna kemanA amuka varSo joIe e prakArane nAmadAra AgAkhAnane Adeza che. sudhI teo agratama netA hatA. brITIza sattAdhIze e prerelA bhinna ke bhUtakALamAM AvI tulAvidhi zivAjI mahArAjanI thayAnuM komI matadAra maMDaLanI racanAne temane prathamathI Teke hatA; aMgresAMbhaLyuM che. teo pitAnA khajAnAmAMthI tenuM kADhIne taLAyA hatA jonI Divide & Rule-bhedabudhdhi pedA kare ane loko upara ane te tenuM lokonA bhalA pAchaLa vaparAyuM hatuM, paNa A te 2jya kara-e nItimAM temano sadA sAtha rahyo hato. aMgrejI nAmadAra AgAkhAna rUpe taLAyA, sene toLAyA, hIre toLAyA ane hakumatanA teo eka vaphAdAra mitra hatA. kAyade Ajhapa jhINanuM have pleTInamathI taLAyA. ane te badhuM bharapAI karyuM bhaktoe komI rAjakAraNamAM prabhutva sthapAyA bAda temanuM sthAna gauNa banyuM ane anuyAyIoe. aMdhazradhdhAnA ItihAsamAM A eka alaukika hatuM Aje temanuM hiMdanA rAjakAraNamAM kazuM viziSTa ghaTanA che. A uparathI ApaNane sahaja prazna thAya ke AgAkhAna sthAne rahyuM nathI, ema chatAM paNa duniyAmAM cetak patharAyelI kamanA eka vaDA tarIke teo Aje paNa ghaNI maTI rAjakIya te koNa che ke jenI pAchaLa temanA anuyAyIo ATalA badhA lAgavaga dharAve che. teo Ama te hiMda sAthe dhaniSTa rIte ghelA che? te nathI santa, nathI sAdhu, nathI koI mahAtmA. tyAre teo che koNa? joDAyelA che; muMbaI temanA saMpradAyanuM kadAca sauthI moTuM mathaka - emAM koI zaka nathI ke AjanI duniyAmAM nAmadAra AgAkhAna che. Ama chatAM paNa AjakAla temanI najara pAkIstAna tarapha eka ajoDa vyaktivizeSa che. teo duniyAmAM vasatI khejA athavA te ismAilI kemanA eka dharmagurU tarIke lekhAya che. ane Ama chatAM AdhyA teo ummare vRdhdha hovA chatAM temane vaibhava ke ThAThamATha tmikatA temanA jIvananA koI aMzamAM dekhAtI nathI. teo amuka jarA paNa ocho thayo nathI. temanI rAjakAraNI lAgavaganI Aje rIte vaiSNanA gesAI jevA che. gosAMIo mAphaka teo gRhasthA- paNa upekSA thaI zake tema nathI. navA jamAnAne teo badhI rIte zramI che ane temanuM jIvana bhogapabhogathI bharapura che. Ama chatAM oLakhe che, chatAM temanI rItabhAtamAM junavANI sAMpradAyikatA ane paNa jyAre gAsAMo pitAnI jIvanalIlAmAM ane AsapAsanI adhatana pazcimI DhabanuM citravicitra mIzraNa che. temanA anuyAbhakatamaMDaLImAM DubelA hoya che ane jANe ke bhUtakALanA avazeSa yIo sArA pramANamAM saMgati che ane e anuyAyIdaLa uparanI na hoya tema duniyAnA Aje cAlI rahelA pravAhathI teo lagabhaga temanI ekahaththu hakumata sAme ane temanA viSe lAkhe ajANyA apRSTa jevA lAge che, tyAre nAmadAra AgAkhAnane lokonI aMdhazradhdhA sAme mAthuM uMcakavAnI keI IsamAIlInI evA koI abujha junavANI mAnavI ne ja kahevAya. AjanI , himata cAlatI nathI. teo kharekhara AjanI duniyAnA eka mahAna duniyAmAM apa-Tu-DeTa', rIte rahetA ane AjanI duniyAnA jAdugara che. jIvanapravAhothI raMgAyelA nAmadAra AgAkhAna AjanI avanavI. A prakAranI temanI pleTInama-tulAvidhie AjanA jamArAjakIya ghaTanAothI pUrA vAkephagAra hoya che. nAmAM herata pamADe tevI junavANI yuga sAthe baMdhabesatI bhakita temane anuyAyI varga meTA bhAge abhaNuM, khUba dhanavAna, vyApAra ane aMdhazradhdhAnI dhotaka che, e Avakane alaga rAkhavI, tenuM udyogamAM bhAre kuzaLa ane dezaparadeza kheDanAra che. temanA upara AgA- . TrasTa banAvavuM, ane pitAnI kemanA aya athe tene upayoga khAnanuM makkama zAsana pravarte che ane temanI AMdhaLI bhakita AgA. karavAne prabaMdha karo--A temanI samayadarzitAnuM sucaka che, AthI khAnanA khajAnAne sadA dhanathI ubharAte rAkhe che. bIjI bAjue anuyAyIo temanA tarapha vadhAre ne vadhAre AkarSAtA rahe che A anuyAyI varganA sukhakalyANa ane utkarSa viSe AgAkhAna ane AgAkhAna mahimA dina prati dina haju vadhatA rahe che. A lezamAtra udAsIna nathI. temanA mATe nizALe, kolejo, davAkhAnAo, duniyAnI raMgabhUmi upara AgAkhAna eka ajanuM sUtradhAra che, eka audyogika saMsthAo sthaLe sthaLe khelavAmAM Ave che, kArene kuzaLa naTa che, athavA te eka nAnA sarakhA zahenazAhe che. pUrve dhaMdhe lagADavAmAM Ave che, bhUkhyAne roTalo ApavAmAM Ave che. temanI AphrikAmAM hiMdu musalamAna vacce Aje joIe eTalA mIThA saMbaMdho komanA leke vyApAra, dhaMdhe udyoga vageremAM kema AgaLa vadhe, AjanI saMbhaLAtA nathI. pAkIstAna sAthene ApaNe saMbaMdha paNa amuka harIphAImAM kema TakI rahe te saMbaMdhe lAMbadera najare jonArI cAluM prakAranI taMgadIlIthI bhareluM che. AvI paristhiti vacce najIkanA doravaNI temanA taraphathI maLatI rahe che. tenuM, hIrAM ke pleTInamanA bhaviSyamAM nAmadAra AgAkhAna zuM bhAga bhajavaze te Aje kahevuM nAme je kAMI Avaka thAya che tenA TrasTe karavAmAM Ave che ane ke kalpavuM muzkela che. - paramAnaMda
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ " " ' , ' , " , ' ' '* * * * * * * * * tA. 1-3-54 prabudhdha jIvana 17 AjanI sAdhusaMsthA jarUrI che ke bInajarUrI ? prabudha jIvananA grAhakone prabudhdha jIvana dvArA upasthita karAyelA uparanA praznane zrI ApanuM vArSika lavAjama pUruM thavAnuM hoya che tenA paMdara divasa abAlAla purANI nIce mujaba uttara Ape che: pahelAM Apane te saMbaMdhe khabara ApavAmAM Ave che. A khabara "tame je prazna raju karyo che te mane lAge che ke "carcAne maLatAM ApanuM lavAjama saMdhanA kAryAlayamAM manIorDarathI athavA viSaya" ja kaheze, kAraNa ke AvI saMsthAnI jarUra jemane lAge che Apane anukuLa hoya e rIte vinA vilaMbe pahoMcADavA vinaMti ke lAgaze teo ene koI ne koI rUpamAM nabhAvaze ema mane lAge che, grAhaka tarIke cAlu na rahevuM hoya te te mujaba. paNa Ape che. huM pote prAcIna paraMparAthI cAlatI AvelI sAdhu sanyAsI- tarata khabara Apaze ke jethI ame vI. pI. nA khoTA kharcamAMthI enI saMsthAne pakSapAtI nathI enuM kAraNa e nathI ke teo bacIe. prabuddha jIvananA vahIvaTamAM ApanI taraphathI ATalA kazuM utpAdana, AthiMka dRSTie, karatA nathI. mArI mAnyatA evI sahakAranI prArthanA che. thaI che ke emanI pAse vartamAna jamAnAne jIvanamAM kAma lAge - vidyakIya rAhata phALe evuM ApavAnuM bahu thoDuM che. artha kendrita jIvana-vyakitagata ke sAmAjika-uMcAmAM uMcuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI jaina samAjanA kuTuMbane. che ke kema e ja prazna che. badhI ja vastuone Aje ApaNe vaidyakIya rAhata ApavAnI pravRtti keTalAya samayathI calAvavAmAM Ave rayULa utpAdananI daSTie jovAne TevAtA jaIe chIe. sAcI che ane DAkaTaranI cIThThI mujaba jarUrI davAo tathA ijekazane ' saMskAritAmAM majurI ane utpAdanane tiraskAra ke gerahAjarI nahi maMtrIo taraphathI apAvavAmAM Ave che. A pravRttine lagatuM kuMDa hoya te emAM majUrI, utpAdana ke arthamApaNIne gaja paNa nahi lagabhaga khalAsa thavA AvyuM che te prabuddha jainanA vAMcakone A heya ema huM mAnuM chuM-nidAna, na. he joIe. tame ja jaNAve phALAmAM pitAthI banatI rakama mekalI ApavA vinaMti karavAmAM cho tema 'AtmasAdhanA' ane 'upadeza" pravRttio che ane tenAM Ave che, Aje pAMca paMdara rUpiyAnI vAo lAvavAnuM ghaNAM kuTuMba pariNAme paNa sthaLamAM nipajI zake che. mATe zakaya hotuM nathI, ane tethI AvI nAnI sarakhI madada ghaNI dAnavRttine artha paNa e kasacenja-vinimaya, Apale ja vakhata bhAre AzIrvAdarUpa nIvaDe che, A zuddha dayA ane mAnavana thAya ke bIje ?-sivAya ke ApaNe karNanA jevI udAratAne khyAla tAnuM kAryo che. A phaMDamAM je kAMI ekaThuM thaze tene pure sadupayega ' ' emAM AropaNa karatA hoIe. sAmAnya rIte jene dAna kahevAmAM thavAnI khAtrI ApavAmAM Ave che. Ave che te eka prakAranI "Apaleja hotI nathI ? maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, vaLI "zarIra nirvAha mATe jAte zrama karIne kamAvAnI jarUra nahi svIkAratA sAdhuvane" mATe tame prazna raju kare che te saMghanA zubhecchakone abhyarthanA paNa eka kRtrimatA ubhI nathI karatA ? "zrama pratyeka prakArane zuM A aMkamAM pragaTa thayela zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhane zArIrika ja hovo joIe? zA mATe ? TAgora kayA prakArane e vArSika vRtAnta tathA vArSika sAmAnya sabhAnA ahevAlathI Apane zArIrika zrama karatA hatA ? athavA te ApaNA saMgIta samrATa mAluma paDayuM haze ke muMbaI jaina yuvaka saMghe 25 varSa purAM karela omakAranAtha kayA prakArane evo zrama" kare che? alabata sAdhuonI hovAthI, AgAmI bhAdaravA A mahInA AsapAsa saMdhanI pratievI saMsthAo che jemAM zArIrika zrama khetI, rAMdhavAnuM, 'daLavAnuM, bhAne anurUpa evA rajata mahotsava ujavavAnuM nakakI karavAmAM pANI bharavAnuM vagerene sthAna maLeluM hoya che, paraMtu ApaNe AvyuM che. saMdhanA 264 sabhyo uparAMta saMdhanA aneka mitro, e vastune niyamanuM svarUpa ApI zakatA nathI ema mAruM mAnavuM prazaMsake ane zubhecchako che. samAjanI keTalIeka agragaNya LchuM. kavi TAgora "kavitA" Ape che, omakAranAtha "saMgIta Ape vyakitae vicArake temaja prajAsevake prabudhdha jIvanadvArA saMdha sAthe che enA badalAmAM emane pitAnA zarIra nirvAha mATe pUratuM maLe eka yA bIjI rIte saMkaLAyela che. saMdhane rajata mahotsava zI . emAM mana kazuM agya lAgatuM nathI. tevI ja rIte ke sAce rIte ujave te saMbaMdhamAM amane mArgadarzaka bane tevAM vyavahAra sAdhu purUSa pitAnI (kahevAtI) unnati sAdhe ane janasamAjane sUcane lakhI mekalavA A vizALa mitravRndane amArI namra bhAve upadeza Ape to eNe zarIra nirvAha mATe "zrama' kare ja e - prArthanA che. niyama, mane lAge che ke, barAbara nathI. ApanA alabatta, atyAranA jamAnAmAM samaSTicetanA vadhAre Agraha paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pUrvaka AgaLa AvavA prayatna kare che tyAre ApaNane lAge ke TI. jI. zAha pratyeka mAnave amuka ja prakArane "zrama' zAmATe na karavuM joIe ? maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha. paraMtu Akhare te vyakitanI agatya paNa samaSTine svIkAravAnI - rahe che, bhale atyAre e vastu najaramAM na Ave, viSaya sUci sAdhuonI saMsthA vadhAre sakriya bane e vadhAre IcchavA zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhaH lAyaka gaNAya che. mane pitAne e muddo sAce lAgyuM nathI. vArSika vRttAMta 189 sAdhuonI paraMparAnI upayogitA eka samaye hatI. paraMtu AjanA vArSika sabhA ane cUMTaNI : jamAnAnI Antarika jarUra ane mAMgaNIne te pahecI vaLe ema harijana patra ane vinobA bhAve : " paramAnaMda 185 mane lAgatuM nathI, kAraNa ke atyAre jarUra che ke te koI paraMparA-" nAmadAra AgAkhAna pleTInamathI taLAyA : paramAnaMda 196 gata satyanI nahi, paraMtu kaI "navIna-vartamAna paristhitine anu- AjanI sAdhu saMsthA jarUrI che rUpa satyane prApta karavAnI ane lokone te ApavAnI che. prAcIna ke bIna jarUrI? aMbAlAla purANuM 197 praNAlinA sAdhuomAM evI pragatizIla mane dazA bhAgye ja heya zrI muM jaina yuvaka saMdha tathA 188 che je satyanA navIna svarUpane svIkAra karI zake." vA, pu. nA AvakajAvakanA aMbAlAla purANI hisAbe tathA saravaiyAM 99 NIFE
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-154 198 - prabudhdha jIvana zrI muMbaIjaina yuvaka saMghane saMvata ra009 ne Avaka jAvakane hisAbatathA saravaiyuM prabudhdha jIvana ' - . - . . ... . . . . . 2. A. pA. 1125 0-0 541-1-6 182 0-8-0 377.-12-0 (74-14-0 lavAjamanA rUA. A. pA. rA. A. pA. rokaDA AvyA ... ... ' 1309-8-0 . " . " pagAranA . zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pipara kharca - sabhyone maphata kopI mokalAya che chapAmaNI kharca tenA eDajesTa karyA ... ... 358-0-0 pisTeja kharca . paracuraNa kharca bheTanA 1667-8-0 .. . ... . 655-0-0. 2322-8 0 varSa daramiyAna Avaka karatA kharcanA vadhArAnA zrI janarala phaMDamAM laI gayA. . . . 1716-11-6 403- 3-6 - zrI. muMbaI jaina yuvaka saMgha kula rU. 4039-3-6 . .. bheTanA ... ... lavAjamanA ' saMvata 2008 nA .... saMvata 2009 nA ... - 15-6-0 - - vyAjanA-neTa . - paracuraNa Avaka , rU. A. pA rU. A. pA. 3. A, pA, *** 2913-9-9, pagAranA ' ... ... .. ... 1125- 0-2 makAnabhADuM tathA vIjaLI kharca '138-13-9 prInTIMga ane sTezanarI 17ra-13-0 757-0-0 paTeja kharca .. saMdhanA sabhyane 'prabudhdha jIvana" maphata moklAvatA eDajesTa karyA 358-0-0 - eDITarone saMvata 2007 ane 2008 nA rInA 0 0-0-0 paracuraNuM kharca ' ... .. ** 481-1-9 2417-0-6 - varSa daramiyAna kharca karatAM Avakane vadhAre... zrI janarala phaMDamAM laI gayA 1433-5-3 kula rU. 3850-5-9 3850-5-9 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha - saMvata 2009 nI sAlanuM saravaiyuM 772-6-0 162-4-0 22-0 : * phaDe ane devuM amIta ane leNuM rA. A. pA, rUA. A. pA. Teka; . A, pA. ra, A. 5. zrI rIjharva phaMDa khAtuM ... ... .. pepara "prabudha jIvana"nA ..... .... . 68- 0-0 gayA saravaiyA mujaba bAkI .. ... 1100-00 0 leNuM: zrI ma, me, zAha, sA. vA, saMgha hastakanA phaDeH pu. pAse .. . 436-14-3 zrI pustaka prakAzana khAtuM nokara pAse .. .. 25- 26 gayA saravaiyA mujaba bAkI 303-10-6 462- 0-9 zrI vaidyakIya rAhata khAtuM invesTamenTasa; (cepaDA pramANe) gayA saravaiyA mujaba . 5 TakAnA dhI inDIyana hayuma pAIpa bAkI 393-12-6 ' . . . . . ku. lI nArA, 4007nI pheIsa umereH varSa daramIAna " velyunA DIbecare . . 4236- 6-2 bheTanA .. 61- 10 * . InvesTamenTa para leNuM thaela vyAja ... 81- 2-0 . * * Y54-12-6 bAdaH varSa daramiyAna . rekaDa tathA beMka bAkI: . kharcanA - 225- 1-6 . . . dhI beMka opha InDiIA lI. bulIyana 229-11-0 . . . . . ekSeja zAkhAnA cAlu.. khAte 3435- 2-8
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-54 - prabuddha jIvana 19 , , , , , , : rokaDa purAMta ... ... 108-12-443-14-2 ... 104-12-6 3539-15-2 zrI mAvajata khAtuM .. gayA saravaiyA mujaba , .. ; bAkI .... 329-123 umereH varSa daramiyAna bheTanA 43- 0-0 dhasArAnA AvyA 9-11-6 52-11-6 - 382-10-9 varSa daramiyAna kharcanA 7-0-0 - - . zrI vyAkhyAnamALA khAtuM varSa daramiyAna bheTanA 911-0-0 bAdaH varSa daramiyAna kharcanA... ' 864-3-6 3685- 2-9 devuM : kharca aMge' , mesasa caMdraprInTIMga presa ... 16 - 0-0 agAuthI Avela lavAjama... 280- i--0 mAvajatanA sAdhane aMge DIjhITanA 10 - paracuraNa devuM ' ' * zrI upalaka khAtuM... 42-8-0 zrI sehanalAlajI dugaDa 85-0-0 zrI alpAhAra khAtuM 215-6-0 .. 35ra-14-0 802-14-0 dhI janarala phaMDa khAtuM gayA saravaiyA mujaba bAkI... 3082-13- 7 umereH zrI yuvaka saMdhane kharca karatA Avakane vadhAre... 1433- - 3 , 1 - 4 , 4516- 2-10 " bAdaH zrI prabuddha jIvananA Avaka kharca khAtethI lAvyA ... 1716-11- 6 2799- 7-4 - kula rU. 8387- 8-1' A amoe zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM saMvata 2009 nA Ase vadI 0)) nA dIvasanuM saravaiyuM majakura saMsthAnA cepaDA tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che ane barAbara mAluma paDayuM che. zAha mahetA enDa cekasI cArTarDa ekAunTanTasa, muMbaI, tA. 19-1-1954 8387- 8-1 zrI ma. . zAha sA. vA. pustakAlayano saMvata 2009 nI sAlane Avaka jAvakano hisAba. . A. pA. rU. A. pA. 225-00 ' vyAjanA : sIkayurITIonA pablIka lImITeDa kaMpanInA DIbencaronA ... varSa daramiyAna dhI bekhe sTIma nevIgezana mu. lInA DIbencara bharapAI thatA cahelA vyAjanA. rU. A. 5 lAyabrerI aMge kharca peparanA lavAjamanA .. . 442-10-6 graMthapALane pagAranA ... 105 - 0-0 ghATIne 5gAranA " ' + 911-10-0 bukabAinDIMga kharca .. 25- 8-0 makAna bhADuM tathA vIjaLI kharcanA 496-14-3 850-0-0 2926-10-8 hera-8-0 ' ' 1167-8-0 40-0-0 * 751-0-0 bheTanAM, * * pustakanA lavAjamanA esTAblIzamenTa kharca sTezanarI ane prInTIMga ... 134- 7-0 zAtarI che : pesTeja tathA revanyu sTepsa 1-10-0 vImAnA prImIyamanA 43-12-0 * je
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! ' '*' ' , ' ' ' * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 200 prabudhdha jIvana tA. 1-3-paMka paracuraNa Avaka pastInA vecANanA pAsabuka vecANanAM beMka kamIzana paracuraNa kharca ... .. :- 9-0 41-15-6 90- 8-6 37-12-0 21 - 5-6 100- 0-0 pustako aMge daMDanA . 40- 1-6 177-6-0 eDITane saMvata 2007 ane 2008 nI phInA ... pablIka TrasTa eDamInIsTrezana phaMDa phALAnA .. junA mANasa pAse leNuM vasula thaI zake ema na hovAthI mAMDI vALyuM saracaiyA pheranA mAMDI vALyAM | 2135-14-0 | | varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcane vadhAre... 1117-10-3 25- 8-3 - 3253- 8-3 zrI ma. e. zAha sA. vAcanAlaya pustakAlayanuM saMvata 2009 nI sAlanuM saravaiyuM. ... phaMDa ane devuM zrI sthAyI phaMDa khAtuM: gayA saracaiyA mujaba bAkI zrI pustaka kuMDa khAtuM : varSa daramiyAna bheTanA 2451-0-0 500-0-0 mIkta ane leNuM. invesTamenTasa (copaDA pramANe) pheIsavelyu sIkayurITIo: 5 TakAnI sane 1926 nI bee-myu-lena. 3000-0-0 3615-0-0 - pablIka lI. kAM. nA Dibencara ... 4 TakAnA rAvalagAma sugara phAma kuAM, lI. nA DIenjaro... 10 0 0 0 -0-0 10 0 0 0 0-0 ' 13000-0-0 13615-0-0 pustaka kharIda aMge: zrI. hindI graMtha ratna kAryAlaya 258- 0-0 mesarsa desAI enDa kAM. .... 435- 0-0 636-14-3 DIjhITaH pustakeH (kharIda kIMmate) pustako aMge 2519- 8-0 varSa daramyAna kharIdelA . . 7018-0 pustako aMge vadhA eDavAnsa: rAnI DIpojhITe 100- 0-0 nekarane... ... 42-8-3 - 2659- 8-1 kiDa tathA beMka bAkI: paracuraNa devuM dhI beMka opha InDIA zrI muMbaI jaina yuvaka lI. nA cAlu khAte 13507-15-0 saMdha ... 436-14-3 kaDa sIlIka . 31- 6-6 e. Ara. ema. zAhanI kAM, 200- 0-0 13,538-pa-6 zrI Avaka kharca khAtuM: varSa daramyAna Avaka karatA 3949-6-3 28, 010-6-3 kharcane vadhAre che. 1117-10-3 bAda : gayA saravaiyA mujaba jamA bAkI 5- 9-9 amee zrI, maNilAla maeNkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya 1112-0-6. ane pustakAlaya muMbaInuM saMvata 2009 nA Aso vada 0)) nA 28,010-6-3 divasanuM saravaiyuM majakura saMsthAnA cepaDAo tathA vAucara sAthe tapAsyuM che ane barAbara mAlama paDayuM che. muMbaI, tA. 18-1-1954 zAhu mahetA enDa cekasI - cArTarDa ekAunTanTasaApanAM saranAmAM sudharA !: muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyanAM temaja prabudhdha jIvananA grAhakonAM saranAmAM taratamAM pharIthI chapAvavAnAM che te saMdhanA sabhyone tathA 5. jI. nA grAhakene prabuddha jIvana upara karavAmAM AvatAM pitapatAnAM saranAmAM joI javA ane kAMI sudhAro ke pheraphAra jarUrI hoya tene lagatI sUcanA pitapetAnA naMbara sAthe vinA vilaMbe nIcenA saranAme lakhI mokalavA vinaMti che. - vyavasthApaka, prabudhdha jIvana, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudragusthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka reDa, muMbaI 9, 1
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ " chuTaka nakSa: traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa bI. 4ra66 prabhu jIvana - taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA , za , AjhAvAva ' " : " , mumbaima- mArca-154 avAja 'vAghaka..lAbha-rUpiyAjALa - _ paradeza mATe zoliMga 8 varSa 14 : aMka pra. jIvana varSa - rara yunAITeDa nezansa | (tA. 2-1-54 nA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame apAyelA vyAkhyAnane saMkSipta sAra.) * United Nations (saMyukata rASTra saMsthA ) Aje je yunAITeDa nezansa AgaLa Ave paNa jo A pAMcamAMthI koI paNa kAMI karI rahI che, tenuM mULa prathama vizvayudhdhanA anta ubhI kara- rAjya te darakhAstane virodha kare che te darakhAstanA pakSamAM yunAiTeDa vAmAM Avela League of Nations mAM (rASTrasaMdhamAM) rahela nezansanI bahumatI hoya te paNa te darakhAsta asvIkAryuM gaNAya. che. enA praNetA yunAiTeDa sTeTsanA e vakhatanA pramukha vuDaro A "vITa'nI sattAnA kAraNe aneka deze yunAITeDa nezansamAM joDAI valasana hatA. mAnavajAtane bhaviSyanA yudhdhamAMthI bacAvavI e tene zakatA nathI. hetuM hatuM. e rASTrasaMdha bhinna bhinna rASTronA zaMbhumeLA je rahyo. (2) yunAITeDa nezansamAM cIna saMbadhe eka moTI avAstae rASTrasaMdhanA astitva daramiyAna iTAlIe ebIsInIyA upara vitA pravarte che.. yunAITeDa nezansane ubhava thaye tyAre cIna caDAI karI ane jApAne cIna upara AkramaNa karyuM, 1838 mAM cAMga-kAI-zekanA prabhutva nIce hatuM. pachI tyAM sAmyavAdI pakSa sattA bIjuM vizvayuddha AvyuM ane e League of Nations aMte upara AvyuM. Ama chatAM yunAITeDa nezansamAM haju sudhI cAMgavisarjita thaI. bIjuM vizvayuddha 1946 mAM khatama thayuM. jarmanI kAI-zekanA pratinidhio bese che ane AjanA cInane huM bIjIvAra parAsta thayuM ane yuddhamAM sAmela thayela pAMca mahArAje 'nezansamAM bhAga levAne kazo adhikAra nathI. je AjanuM cIna -yunAiTeDa sTeTasa, razIA, IglAMDa, phrAnsa ane cIna-A-- sajyana- yunAITeka nezansamAM bhAga letuM hota te saMbhava che ke kerIAgevAnoe jarmanIne lazkaravAda have pharIthI keI kALe mAthuM ucakI AnuM yudhdha thavA pAmyuM na hota. cIna jevuM mahArAjya na zake ane vizvayudhdhanI saMbhAvanA hamezAne mATe naSTa thAya che jemAM na hoya te saMsthAne duniyAnA samagra rAjyanI saMsthA zI hetuthI 1946 mAM saMyukta rASTrasaMsthAnI sthApanA karI. rIte kahevAya? : ' . A yunAITeDa nezansanA cArTaramAM tenA hetune vyakta karatI . (3) yunAITeDa nezansanA pAMca sthAyI sabhya eTale ke pAMca pahelI kalama nIce mujaba che. We, the peoples of the mahArAjyo vacce sahakArane abhAva varte che. yunAiTeDa nezansanA world in order to save the suceeding gene janma sAthe ja visaMvAda zarU thayuM hatuM. yudhaparArata jamanInA ratians of mankind from the scourage of be bhAgalA thayA. eka bhAga upara yunAITeDa sTeTsa, IMglAMDa ane war ete. yuddhanA zrApamAMthI mAnava jAtInI have pachInI peDhI- phrAnsanuM taMtra sthapAyuM ane bIjA bhAga upara razIAnuM. sAthIene mukta karavA mATe duniyAnA ane prajAsamUho vagere. rAjyanA vijayamAMthI A eka karUNAjanaka pariNAma AvyuM, ane A saMsthAmAM atyAre duniyAnA 60 rAjya sabhya che. hiMdI tyArathI eka bAju yunAITeDa sTeTasa ane bIjI bAjue razIA pratinidhimaMDaLanA eka sabhya tarIke mAre jemAM bhAga levAnuM banyuM bane vacce jene cold war ThaMDu yudhdha kahe che te zarU thayuM te saMyukta rASTrasaMsthAnI AThamI janarala eseMbalI-vArSika che, ane dina pratidina A anAmI yudhdha vadhAre ne vadhAre bhayaadhivezana-hatuM. janaka banI rahyuM che. - Aje cotaraphathI e prazna thaI rahyo che ke ATha varSathI asti- (5) yunAITeDa nezansanA cArTaramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke tamAM AvelI A saMsthAe saphaLatA prApta karI che ke nahi? dareka sabhya rAjya pitapatanA Antara vahIvaTamAM sArvabhauma sattA duniyAmAM zAntinI pAke pAye sthApanA thaI che kharI? ane vizva dharAve che. ane tethI tenA Antara vahIvaTane lagatI koI paNa yudhanA bhayathI AjanI duniyA sadAne mATe mukata banI che kharI ? bAbatamAM yunAITeDa nezansa mAthuM mArI zakaze nahi athavA te dakhaatyAre ema lAge che ke A saMsthA dhArelI saphaLatA prApta karI lagIrI karI zakaze nahi. have Aje eka moTo prazna dakSiNa AphrikA ane zakI nathI. ane lokonI te uparanI zradhdhA divasAnudivasa echI evA bIjA rAjyane aMge te te rAjyamAM amalI banelI vargabhedanI thatI jAya che. Ama banavAmAM nIcenAM kAraNoe mukhya bhAga nIti saMbaMdhe ubho thayo che. yunAITeDa nezansanA pAyAmAM rahele bhajavyuM che. eka sidhdhAnta e che ke koI paNa rAjyamAM mANasa-mANasa vacce (1) A rASTrasaMsthAnI saphaLatA mATe duniyAmAM prabhutva dharAvatA sarve nAta, jAta, dharma ke vargane bheda karavAmAM nahi Ave, ane darekane . rAjya temAM joDAyelAM hovAM joIe. Ama chatAM hakIkatamAM Aje aneka sarakhI rIte rahevA, jIvavA ane kAma karavAne adhikAra maLaze. rAjya haju joDAyAM nathI athavA te temane joDavAmAM AvyA nathI. A siddhAntane anusarIne yunAITeDa nezansa dakSiNa AphrikAne varNadA. ta. sIlena, AyarlenDa, iTAlI, jApAna, jarmanI, spena. A bhedanI nItine tyAga karavAnuM dabANa kare che ane te sAme "A saMsthAmAM pAMca mahArAje sthAyI rAjya che. ane te dareka rAjya amArA Antara vahIvaTanI bAbata che ane emAM yunAiTeDa neza"vITa'nI sattA dharAve che. vI eTale ke koI paNa agatyanI darakhAsta nsane mAthuM mAravAne koI adhikAra nathI" ema dakSiNa AphrikA yunAITeDa razImA ane
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 * * 202 mA prabudhdha jIvana tA. 15-3-1954 ane barlIna te vaheluM tha tA aTakAvI zake javAba Ape che ane A prazna upara kazI paNa macaka ApatuM atyAre te yunAITeDa nezansane vadhAre sakriya-vadhAre tAkAtavALI nathI. AvAM kAraNone lIdhe yunAITeDa nezansa AjanI duniyAnI banAvavAthI ja thaI zake tema che.' maTI meTI guMca ukelavAmAM saphaLa thatI nathI. ane duniyA jANe, AntararASTrIya kSetramAM hiMdu sarakArelI nItine keTalAka ke trIjA vizvayuddha tarapha dhasI rahI hoya tevI kaTokaTI pedA Neutrality-taTasthatA-nI nIti tarIke oLakhAve che. Aje thaI rahI che. duniyAnA lagabhaga badhA deze be bhAgamAM vaheMcAI Ama chatAM paNa saMyukata rASTrasaMsthAe kazuM karyuM nathI ane gayA che. eka sAmyavAdI dezane bleka jenuM AgevAna nakAmI che ane visarjita karAyogya che ema kahI zakAya tema raziyA che. bIje sAmyavAda-vidhI dezane bloka jenuM AgevAna yunAITeDa sTeTsa che. bhAratavarSa A bemAMthI eka paNa nathI. AnA kAraNe nIce mujaba che - bleka sAthe saMkaLAyela nathI. eTaluM ja nahi paNa yunAITeDa neza(1) AvI nabaLI yunAiTeDa nezanse paNa A duniyAne yudhdha - nsamAM upasthita thatAM prazna upara te te praznanA guNadeSa viSe tarapha dhakelAtI athavA te yuddhane vyApaka svarUpa grahaNa karatA svataMtra rIte vicAra karIne ApaNe abhiprAya ApIe chIe. traNa cAra vakhata aTakAvI che. ane haju paNa AgAmI kaTokaTIne AjanA AntararASTrIya kSetre A prakAranI nItinuM ghaNuM mahatva che. vArakAmAM tenI aneka upayogItA che. pelesTAInanA praznanA ukelamAM je AkhI duniyA upara jaNAvela be blekamAM ja vaheMcAI jAya tathA balanamAM mahAsattAo vacce ugra vAtAvaraNa thayuM ane barlIna te vaheluM yA moDuM yudhdha anivArya banI jAya. je banne blokane blekeDa thayA tyAre temaja evA bIjA aneka prasaMgoe yunAITeDa neza yudhdha tarapha dhasI jatA aTakAvI zake, bannenuM samAdhAna thAya tevA nsanA prayatnothI vizvayudhdha thatuM aTakyuM che. korIAnuM yudhdha mArga sUcavI zake e eka pakSa Aje atyaMta Avazyaka che vastutaH cIna tathA raziyA ane yunAITeDa sTeTsa vacce hatuM. ema A kArya te ja deza athavA deze karI zake jeNe eka yA bIjA chatAM kerIA puratuM ja e sImita rahI zakayuM e yunAITeDa pakSanAM pallAmAM pitAne saMkalita karela na hoya. A niti dhAraNa nezansane AbhArI cherAjakAraNanI dRSTie yunAITeDa nezansane karavAnA pariNAme keriyAmAM cAlI rahelA yudhdhane anta ANavAnA A nAnAsune phALe nathI. prayatnamAM ApaNe keTaleka aMze saphaLa thayA chIe. A nIti kevaLa , (2) yunAITeDa nezansanI rAjakIya pravRtio uparAMta tenI suI rahevAnI ke duniyAmAM game te thAya, mAtra petAne svArtha Arthika ane sAmAjika pravRttio ghaNI lAbhadAyI che. pachAta saMbhALavAnI nathI. Ama hota te kArIAnA yuddhakedIonA dezane madada karavAmAM yunAITeDa nezansana kareDa-abaja Dolarane praznone ukela lAvavAnI javAbadArI ApaNe lIdhI na hatI. Aje vyaya kare che. duniyAnA pachAta dezanuM jIvanadhoraNa ucuM lAvavAmAM ApaNe lazkarI tAkAtamAM agragaNya dezanA hisAbe ghaNAM pachAta nahi Ave tyAM sudhI yuddhane bhaya kAyama mATe TaLaze nahi e mAnyatA chIe. rASTranI Arthika sthiti paNa evI kaI samRddha daDha thAya che. ane pachAta dezane madada karavAnI samRdhdha dezanI ke bIjA dezenI haroLamAM ubhI rahe tevI nathI. Ama chatAM paNa pharaja che e bhAvanA svarUpa le che. duniyA kharekhara eka che. ane AjanI duniyAmAM ApaNI zAntiniSThA ane niSpakSa rAjanItinA mAnavajAtanA kalyANa mATe sAthe maLIne badhA dezoe kAma karavuM kAraNe che ke sAta varSanA gALAmAM hiMda asAdhAraNa pratiSThA prApta joie e vRtti ane Adarza keLavAya che. tene amala joIe karI che. koI paNa prazna upara ApaNA mahAamAtya javAharalAla teTale saMtoSakAraka nathI paNa te bhAvanA jAgrata thAya te ja eka naherU zuM kahe che te jANavAne sau koI Atura hoya che ane te moTo lAbha che. bole che tenuM cetarapha bhAre vajana paDe che. yunAITeDa nezansamAM paNa (3) yunAITeDa nezansanI avantara pravRttio duniyAne aneka ApaNuM sthAna viziSTa che. ApaNI nIDaratA, spaSTatA ane koI paNa svArtha ke pakSapAta vinA je kAMI saunA hitamAM hoya te raju rIte lAbhakAraka nIvaDI che. dA. ta. Unesco-yuneskekArA nImA- . yelI aneka peTA samiti ane peTA pravRttio duniyAnI aneka karavAnI ApaNuM nIti ane padhdhatie sau koInA mana upara judI samasyAonI tapAsa kare che, ukela zodhe che ane strIonA, bALa chApa pADI che. raMgabheda sAme tema ja paradezI hakumatavALA saMsthAne cAlu rahe e sAme ApaNe virodha jAhera karyo che ane duniyAnI kenA, majuronA hakake nakkI kare che. ' sulehazAnti jALavI rAkhavA mATe ApaNe koI paNa bhega ApavA (4) AjanI yunAITeDa nezansamAM ghaNI vakhata mahArAjyanA taiyAra chIe. ApaNe be vizvayuddha joyAM che, paNa Aje je anargaLa AgevAna pratinidhio ekameka sAme ghurakAdhurakI kare che, zabdonI mAnavasaMhAra karI zake evA aNuboMba, hAiDrojana beMba vagere Aga varasAve che ane koI koI vakhata arasaparasa taMgadIlI paNa pedA thayA che te jotAM trIjuM vizvayudhdha kevuM hoya tenI ApaNane vadhAre che. Ama chatAM paNa A AgevAne ekatra thaIne maLe che, koI kalpanA Ave tema nathI. Aje vastutaH kaI paNa dezanecarcA kare che ane aneka nAnI moTI bAbatone ukela zodhe che.. dezanI prajAne-yuddha bIlakula khapatuM nathI. paNa ekameka viSe bhArI A hakIkatanuM paNa ghaNuM moTuM mahatva che. * avizvAsa ane bhaya pravarte che. amerikA ane raziyAnA vAtAvayunAITeDa nezansa jarUra nabaLI che, te paNa tenuM cokakasa ' raNamAM A avizvAsa ane bhaya dhaTTapaNe vyApele anubhavAya che. prakAranuM AntararASTrIya mahatva che. tene toDI pADavAne badale tene aNubeba pedA karanAra aNubebanA bhayathI grasta che ane tethI baLavAna banAvavI, tene Adeza sarvamAnya bane evI sthiti ubhI potAnI sahIsalAmatInA sImADA amerikA ane raziyA cAtaraka karavI e ApaNuM kartavya che. ApaNe eTale ke ApaNuM sarakAra vistArI rahyA che. A paraspara bhayanA dUSita cakramAM AjanI duniyA ane tenA sUtradhAra paMDita javAharalAla naherU A yunAiTeDa neza- sapaDAI che. AmAMthI duniyAne kema ugAravI, paraspara bhinna vicAransane bane teTale Teko ApI rahela che. AnuM khAsa kAraNa e che saraNI dharAvatA mahArASTrane samAdhAnathI eka sAthe rahetA kema karavA ke ApaNuM dayeya vizvazAntinuM che, duniyAmAM Aje je kheMcatANuM e Ajane keyaDo che. A keyaDAne ukela atyAre te baLavattara ane taMgadIlI vyApI rahela che te haLavI karavAnuM che, ane eka yunAITeDa nezansa dvArA ja zakaya lAge che. A zakayatA ubhI karavI rASTrane anya rASTra sAthene jhadhaDe yudhdhanuM avalaMbana lIdhA sivAya e bhAratavarSanI videzanIti che. zAntimaya rIte pate e paristhiti ubhI karavAnuM che ane te cImanalAla cakubhAI zAha
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-3-54 * prabuddha jIvana 203 nirveratA ane anyAya-~tikArane samanvaya (zrI vinobA bhAvenA eka vyAkhyAnamAMthI saMkalita) A AMdolananI pAchaLa rahelA vicAra aMge Aje tamane samAveza thAya che. AvI rIte mAnava chatAM teoe pote kadI huM kahIza. khAsa karIne zaherIone huM AvI vAta kahuM , kAraNa, AkramaNa karyuM nathI. hiMdustAnanA ItihAsamAM eka ghaNI mahattvanI ke jIvananI pAyAnI vAta samajIne te mujaba dezane sAce mArga vAta e che ke tenA caDatInA kALamAM paNa teNe bIjA deza para caDhAI batAvavAnI javAbadArI temanA para che. Aje dezanI buddhizakita karI nathI. ahiM meTA meTA rAjAo thaI gayA, temaNe paNa zaheramAM che ane hRdayazakti gAmamAM che. huM bannene samanvaya karavA pitAnI tAkAtane A rIte duSpaga karyo nathI. kSatriya dharmanI mAMguM chuM. huM IcchuM chuM ke grAmajanone buddhizakita maLe. huM ahiM maryAdA aMkAI che. anyAyapratikArane artha e hatuM ke zikSaNa mAraphate e karavA mAMguM chuM ane IcchuM chuM ke zaheranA anyAyane sAmane karave, nahi ke bIjA para AkramaNa karavuM. lakAne Atmazuddhi karavAnI taka maLe. teone "niSkAma karmoganI A dhamaeNvicAra para kSatriya dharma vikasya. vAta samajAvIne huM A kAma karavA mAMguM chuM. eTale Aje huM " bIjo vicAra che verathI vera maTatuM nathI. Aje te sAme tattvavicAra aMge belIza. pakSa joradAra zastrathI AkramaNa kare te ene sAmane karavA ethI ' bhagavAna buddhanAM caraNacihane para vadhu majabUta hathiyAra vaparAya che. Ama uttarottara zastronI harIphAI - bihAramAM AvatAM ja meM jaNAveluM ke mAro prayatna bhagavAna rASTravyApI ane temAMthI sarvavyApI yuddha tarapha laI gaI che. A buddhanA pagale cAlavAnuM che. emaNe je dharmavicArane pracAra kare vicAre ja verathI vera zamatuM nathI, evuM mAnanArAonI eka paraMparA tene A yuga pramANe vikasAvavAne mAro prayatna che. jema hiMduonA hiMdustAnamAM cAlI AvI che. AmAM kabIra-tulasIdAsa jevA | dareka dharmakAryamAM "vaivasvata manvantare yudvAvatAre " Ave che nirva ravRttivALA saMte Ave che. Ama nivairavRttinI paraMparA saMtanI tevI ja rIte bhagavAna buddhanA kArya sAthe mArA kAryane saMbaMdha che jyAre anyAya-pratikAranI paraMparA vIronI che. nirve ravRtti ane - che. bhagavAna buddhe zarIra choDayAne aDhI hajAra varSa thaI gayAM, te anyAya-pratikAra banne dharmo che. zivAjI ane tukArAma eka ja paNa temane vicArarUpI avatAra Aje ApaNI vacce che. ene jamAnAmAM thaI gayA. bannene ekabIjA mATe AdarabhAva hate.. nA artha e che ke te vicAronI asara ApaNI vacce che, ane A tukArAmanA bhajana sAMbhaLavA zivAjI bhaktibhAvathI jatA hatA, paraMtu A yugamAM te vicArathI ja kalyANuM thavAnuM che. * zivAjInA anyAya-pratikAranA kAmamAM tukArAma bhAga nahotA letA. bhagavAna budde ApaNane ze bodha Apele ? emaNe nItinI tema zivAjI paNa rAjasattA cheDIne tukArAmanI bhajanamaMDaLImAM vidhavidha bAju para prakAza nAMkhele, ane temAM sauthI vadhu maMhane bhaLyA hatA, kAraNa ke bannenAM dharmakSetra alaga hatAM. A rIte - vicAra e che ke - samAjamAM be paraMparA cAlI AvI. nahiM verena vairAni samantidha kudAcana / - gAMdhIjIne mahAna upakAra . averena ca samanti esa dhammo sanaMtano // evAmAM hiMdustAnamAM eka apUrva banAva bane. aMgrejo eTale ke verathI vera kadI zamatuM nathI, paNa premathI zame che. AvyA ne loko pAsethI badhAM hathiyAra chInavI lIdhAM. tyAre savAla temanI pahelAM paNa RSimunioe A jAtanuM zikSaNa ApeluM, Ubhe thayo che ke te anyAya sahI le athavA anyAya-pratikAranI paNa bhagavAna buddhanI vANIe ene A dezamAM navuM svarUpa ApyuM. navI rIta zodhavI. IzvarakRpAthI gAMdhIjI AvyA ane saMtapraNAlI sAthe eTale mAre mATe e vicAranA preraka bhagavAna buddha che. verathI vera anyAya-pratikArane samanvaya karyo. emaNe nirvarapratikArane maMtra Apyo. * vadhe che, ane premathI ja te zame che e vicAra chellAM aDhI hajAra A eka mahAna vicAra duniyAne maLe. have samAja samakSa navo mArga varSathI ApaNane preraNA ApI rahyo che. khU. nahitara samAjamAM buddhibhedane lIdhe bhAgalA thatA hatA. be mukhya vicAra * keTalAka leke A tarapha jhukelA hatA te keTalAka bIjI tarapha jhukelA . paraMtu hiMdustAnamAM RtikAroe bIjI vicAradhArA paNa pracalita hatA. paNa gAMdhIjInI yukitane kAraNe dUdha ane sAkara eka karI che, ke je koI anyAya thatuM hoya tene pratikAra kare ja bIjAmAM bhaLatAM suMdara ' pINuM taiyAra thayuM, jethI niritA ene joIe. hiMdustAnanA ItihAsamAM tene paNa eka pravAha cAlate pratikAre anyane navuM joma ApyuM. gAMdhIjIne A eka mahAna Ave che. A rIte ahIMA be vicArapravAha cAlatA , AvyA upakAra che. paraMtu ethI vadhAre te aMgrejone che; kAraNa ke temaNe cheH (1) verathI vera vadhe che, eTale nivaira rahevuM ane (2) samA- je dezane niHzastra banAvyA na hatA te gAMdhIjInI vAta lAkha jamAM jyAM anyAya thatuM hoya tene pratikAra kare, anyAya kI leke mAnata nahi. emane phakta amArA jevA betraNa celA maLI sahana na kara. A baMne vicAra sAthe sAthe vahetA AvyA che, jAta. paraMtu AkhA deza upara AnI asara thaI. lokee ene ane dezanA mahApuruSa ane sevake upara A banne vicArane bhAMgyAtUTa amala paNa karyo. saMpUrNa rIte nivara thavuM azakya prabhAva rahyo che. * che, eTale ene thoDeghaNe amala paNa thayuM. ane A na A anyAyane pratikAra karavo joIe e siddhAMta evI vicAra mArga khUlI gaye. praNAline janma Apyo ke, zatru je hathiyAra uThAve te te sAme vijJAnayugamAM anyAyapratikAra hathiyArathI pratikAra karavAmAM acakAvuM na joIe, paraMtu pote have vijJAnane yuga zarU thayuM che. tene lIdhe yuddha bhayAnaka hathiyArathI 'AkramaNanI zarUAta na karavI joIe. julmagAranA svarUpa dhAraNa karyuM che. prAcIna kALamAM laDAithI nukazAna karatAM lAbha trAsane sAmano karavA, satyanI rakSA karavA zastra jarUra vAparI zake vadhu thatuM hatuM, paNa A yugamAM vijJAnane kAraNe lAbha karatAM hAni che ane vAparavuM joie, ane te vAparatAM acakAvuM na joIe vadhu thAya che. ethI nirve pratikAra karavAthI samAjanI samasyAo da' e vicAra pracalita thayo. A rIte anyAyane virodha karanArA- ukelAya che, ane yuddhathI thatAM nukazAnathI samAja bace che. AvI ji. emAM vikramAditya, rANA pratApa, zivAjI jevA aneka mahApuruSane te aMgrejoe kareluM prajAnuM niHzastrIkaraNa mahAtmA gAMdhIjInI nyAyano viSa karanAra, la cAya che. ethI nimAM virAnane kAraNe lAbha na lAbha
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204. prabuddha jIvana tA. 15-3-54 navI vicArazreNI, tathA vijJAna-yuganI asarane lIdhe bhagavAna buddhanA ane tethI ja ApaNA mATe AjhAdI meLavavI saraLa thaI. have jo upadezane amala karavAnI ApaNane taka maLI che. je ApaNe ApaNe Arthika samAnatA lAvavAnuM kArya ahiMsAthI lAvI zakIe te pramANe vartIzuM te te vicAra jagatamAM phelAvAne che. gadhiIjIe , te te eka mahAna kAma thaze. enAthI nirvera ahiMsaka pratikAranI rAjanaitika AjhAdI lAvavAmAM e zastrane upayoga karyo. paraMtu zakita ghaNu ja vadhI jAya che. eTalAthI ja e zastranI tAkAta mAlUma na thaI zakI. kAraNa ke ahiMsaka zakitanuM bhAna ApaNane je AjhAdI maLI temAM mahAyuddha pachI upasthita thayelI - vijJAnanA A yugamAM rAjanaitika AjhAdI meLavavI sahelI che, paristhiti paNa kAraNabhUta hatI; ane duniyAne e pramANe kahevA kAraNake jagatanI zakitae tene anukULa che. tethI ahiMsaka maLyuM. eTale mAtra ahiMsAthI ja AjhAdI maLI che ema nahIM zakitanuM pUruM bhAna jagatane nathI thayuM. jo te zakitane pUrI kahI zakAya. huM paNa ema mAnuM chuM ke duniyAnI bIjI zakitao khyAla AvyA hatA te gAMdhIjInI hayAtImAM ja hiMdustAnanA ahiMsA sAthe kAraNabhUta che. vijJAnanA A yugamAM eka deza bIjA bhAgalA na thAta, temaja lAkho lokonA hAlahavAla hiMdu-muslima dezane vadhu vakhata gulAma nahi rAkhI zake. prAcIna kALamAM mana jhagaDAmAM na thAta. eTale huM kahuM chuM ke ahiMsaka zakitanuM pUrepUruM sAmrAjya 1200 varSa sudhI cAlyuM. paraMtu tyAra pachInAM sAmrAjya bhAna tyAre nahotuM thayuM. ApaNe te ahiMsA lAcArImAMthI janmelI eTalAM lAMbAM na TakyAM, kAraNake leke jAgrata thatA gayA, e uparAMta ahiMsA hatI. paraMtu Aje ApaNA hAthamAM sattA AvI che. keLavaNI paNa vadhu vyApaka banatI gaI. aMgrejo vijJAnanA jANakAra tyAre icchIe te pramANe hiMsA ke ahiMsAne upayoga karI zakIe chIe. A paristhitimAM dezanI Arthika samasyA je ahiMsAthI hatA to paNa temanuM sAmrAjya muzkelIthI 150 varSa sudhI cAlyuM. ukelIe te duniyAmAM nizastra-pratikAranI rIta samartha puravAra thaze joke teo pAse remane karatAM anekagaNI vadhu tAkAta hatI. ane duniyAne navo mArga dekhAze. ethI Apa saue pUrepUro eTale reDiye-vAyaralesanA A jamAnAmAM vijJAne duniyAne ghaNI vicAra karavuM joIe. najIka lAvI dIdhI che. kALanI gati evI thaI gaI che ke pahelAMnAM mULa hiMdI vinobA bhAve daza varSa barAbara atyAranuM eka varSa thAya che. Ama hovAthI ja sUryakAnta parIkha eka dezanI bIjA deza para lAMbA vakhata sudhI sattA zakaya nahotI, anuvAdaka : gItA parIkha - sAmAjika dAna upara Azrita sAdhusaMsthA viSe (zrI padmanAbha janInA mULa hiMdI lekhane A anuvAda karI ApavA mATe zrI nirmaLAbahena dezI sAhityavizAradanA ame gaNI chIe. taMtrI) " AjanA yugamAM paNa samAjanAM dAna upara AjIvikA calAvanAra che teo koI paNuM utpAdana na kare te paNa vagara takarAre samAje sAdhusaMsthA egya che ke nahIM A viSaya upara ghaNA lokonA mata tene nirvAha kare te kartavya che. A bhAvanA samAjamAM che. AvA pradarzita thaI cUkyA che. e to jANItuM che ke jaina sAdhusaMsthAne che ke samAjamAM yA yA karuNApAtra manAya che ne tethI temanI lakSamAM rAkhIne ja A vicAra cAle che tethI eka jaina hovAnA kAraNe AjIvikA calAvavI te samAjane ja dharma manAya che je ucita che. A vicAra karavo ucita che. paraMtu tevI eka vyakita agara varga je dayApAtra nathI ke jaina samAjanA mahattvanA traNa saMpradAyamAM-1 digaMbara, 2 apaMga paNa nathI te paNa pravRttimaya jIvanane tyAga karIne samAjazvetAMbara mUrtipUjaka 3 sthAnakavAsI A traNemAM-maLIne lagabhaga mAMthI jIvikA calAvavA mAMge to zuM teonuM poSaNa karavuM te paNa 2000 thI 2500 sAdhu ane sAdhvIo che, je pitAnA jIvana samAjane dharma che? zuM te vyakti agara vargane mATe A parAyaNanirvAhane mATe jaina samAja upara Azrita che. ATale meTe jana- vRtti dharyuM che? ' samudAya samAjanAM annane svIkAra karatA rahe ane badalAmAM vizeSa laukika AjIvikAne tyAga karavAthI ja je AtmonnatinA prAraMbha kAMi paNa darzanIya phaLa Ape nahIM te vAta vicAraNIya te che ja ane paryavasAna saMbhavita che tevA jIvanane jIvavA vALI vyakita ane tethI samAjanI dareka vyakitae te tarapha dhyAna devuM jarUrI che. ApaNA dezamAM temaja anya dezomAM prAcIna samayathI vidyamAna che. - A AkhA ye praznamAM thoDIka bAbate maulika che -- tevI vyakitaonA moTA moTA samudAya samAjamAM AdarapAtra paNa 1 eka vyakita athavA te mATe samudAya pitAnA piSaNa mATe hatA. brAhmaNa saMpradAyamAM gRhasthAzrama ja mukhya hatuM, je ke samAja upara avalaMbita rahe te kayAM sudhI yogya che? saMnyastAzrama paNa mAnya gaNyuM hatuM. eTale jyAM sudhI brAhmaNa 2 zuM samAjanI A javAbadArI che ke te koI paNa vyakita ke cA vaidika dharmane saMbaMdha che tyAM sudhI saMnyasta ke jo temane - varganuM poSaNa koIpaNa jAtanI AzA rAkhyA vagara kare ? ocho upADa paDatA hatA. 3 zuM dharma temaja zAstranA niyamAnusAra tyAgI varga pitAnI zramaNa dharmamAM-eTale ke bauddha, jaina ane anya parijIvikA AjanA yugamAM paNa calAvyA kare ? agara te te vrAjakamAM saMnyastAzrama ja mukhya hatA ane taruNavayamAM ja saMnyastaniyame teDIne tyAgI vargane bAdhya karI zakAya ke jethI teo jIvana vyatIta karavAno mahimA hatA. A zramaNa dharmamAM tyAgI paNa samAjanI bIjI vyakitaonI jema kamANI karIne saMsthA prabaLa hatI. Aje paNa kadAca bauddha temaja jainenA samApitAne nirvAha kare? jamAM A prazna vadhAre vikaTa bane che. ka agara samAja A tyAgI varganI jIvikA calAvavAnI nA kahe bhagavAna buddhanA jIvanamAM paNa A prazna upasthita thaye te temAM samAjane keTalo lAbha che ? keTaluM nukazAna che ? hatA. suttanipAta' nAmanA prAcIna bauddha graMthamAM "kasibhAradvAja" 5 samAjamAMthI tyAgI vargane ja nAza thAya te zuM te vAta nAmanuM sUtra che. eka vakhata bhagavAna buddha magadhanA ekanAlA IcchanIya che? ' nAmanA gAmamAM vihAra karatA hatA. te vakhate kRSi-bhAradvAja A prazno upara savistara vicAra karavAthI ja A jaTila koya- pAMcaso haLa laIne kheDa kAmamAM lAgyA hatA. eka vakhata bhagavAna DAne ukela Avaze. madhyAhana samaye te brAhmaNane ghera bhikSA levA jaI pahoMcyA. kRSi samAjamAM je bALaka yA vRddha ke rogI agara apaMga hoya bhAradvAja brAhmaNe bhikSA mATe upasthita thayelA bhagavAnane joIne |
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-3-54 prabudhdha jIvana 205 " kahyuM ke zramaNa ! huM te khetI karIne khAuM chuM. Ape paNa kheDe , "ginadharma nantryuM , anupamadhumapatyavat | ane khAo. khetI-vAvaNI karIne khAo." yatIn janayituM yasyaita, tatotkarSayituM guNai : // kasibhAradvAjane 2500 varSa pUrvane A prazna Aje paNa (jagabaMdhune je jaina dharma, tenI paraMparA cAlu rAkhavA ApaNe ApaNA zramaNone kahI rahyA chIe ke ApaNuM zramaNa mATe putranI mAphaka ucca yati gaNu (sAdhuvarga nirmANa thAya tevA paNa kaMI kAma karIne nirvAha kare. bhagavAne bhAradvAjane je uttara prayatno karavA joIe ane je yatigaNu che temanA guNone utkarSa ApyuM te paNa vicAraNIya che. bhagavAne kahyuM ke "brAhmaNa ! huM karavo joIe.) paNa khetI karuM chuM ne khetI karIne khAuM chuM." tyAre brAhmaNe kahyuM samAjamAM sAro pati kevI rIte pedA thAya ? zuM A prazrane zramaNa ! Apa Apane kheta tarIke oLakhAve che paraMna ke ApaNe koI vAra vicAra paNa karyo che ? vairAgya ane sAdhanA ApanI khetI nathI joI, te kRpA karIne batAvo ke Apa kaI ApaNAM jIvanamAM prakhara rUpamAM jovA kema nathI maLatAM ? ane zuM jAtanI khetI kare che." bhagavAne kahyuM. brAhaNa ! zraddhA mAru bIja Aje je tyAgI che temAMthI adhikAMza evA che ke je mAtra peTa che, tapa vRSTi che, prajJA mAru haLa (hlough) che laja haLano bharavA mATe se dhamAM AvyA che ? zuM A AkhA ya khananI chaNAvaTa doDe che. smRti mArI koza (haLamAM je keza jevo leTAne bhAga karavAnI jarUra che kharI ? hoya te) che. huM zarIra, vacana ane AhAranA viSayamAM saMmata chuM A vAdanI pArzvabhUmimAM A vastu rahelI ja che ke ane nirvANu mAruM phaLa che, nirvANa tarapha laI janAra vIrya mArA "tyAgIne nirvAha karavAnuM ApaNane pasaMda che, paNa sAcA tyAgI baLada che. A mArI khetI che je amRtanI tarapha laI janArI che." hoya to tene A AkhA ya praznane uttara eka ja che ke koI paNa samAtyAre brAhmaNe eka thALImAM khIra lAvIne bhagavAnane prArthanA jamAM badhI vyakita sArI nathI maLatI. ApaNA samAjamAM DAkarI ke "Apa gautama khIrane vare, amRtaphaLa devAvALI khetI ghaNuM uttama prakRtinA sAdhu paNa che, jemaNe potAnAM tyAgamaya karavAvALA Apa gauttama kRSaka che." paraMtu A AhAra upadeza jIvanathI seMkaDe jIvonuM kalyANa karyuM che, jemaNe saspaMthanuM darzana ApavAnA pariNAme maLela hovAthI agrAhya heIne tene svIkAra karAvyuM che, sAhitya zikSaNa ane saMyamanuM saMvardhana karyuM che. ryA vagara gautama cAlI nIkaLyA ane bhAradvAja kRSaka paNa AgaLa kahevAya che ke kolasAnI khANamAM hIrA thAya che hIrA te eka upara temane ziSya bhikSu banya. be ja nIkaLe, kelasA hajAre Tana. paraMtu be hIrA nIkaLavAthI A kathAne kAlpanika mAnavAnuM koI kAraNa nathI. ApaNe ochA saMtuSTa thavuM na joIe. bhagavAne pitAne zraddhA, tapa, prajJA (buddhi), lajjA, smRti, tyAgI varga pratye udAra dRSTi rAkhavI te ja temanuM nirmANa saMyama ane puruSArthanA parama upAsaka tarIke oLakhAvyA che. have karavAne mULa upAya che. paraMtu AjanA yugamAM jyAre aparigraha prazna e che ke zuM AvA paramo dhyeyane prApta karavAnuM puNyamaya te daridratA manAya che ane brahmacaryanI te mazkarI thAya che tyAre puruSArtha jemaNe karyo che temane nakAmAM ane samAjanAM tyAjya aMga bhAgye ja ApaNe sArA sAdhuone pedA karI zakIe. "Akhare mAnI zakAya ? A guNanuM upArjana karavA mATe koI vyakita yA brahmacArI paNa gRhasthanA gharamAM ja janme che" e zrI mazarUvALAnuM varge pitAnuM jIvana arpaNa kare ane laukika AjIvikA karanAra kahevuM yathArtha hatuM. badhI vAtane sAra e ke ApaNA samAjamAM pAsethI teonI IcchAnusAra (dAtAnI IcchAnusAra) anna grahaNa yogya sAdhuo pedA nathI thatA tenuM kAraNa paNa ApaNe samAja ja che. kare te zuM kharekhara te gahya-nindanIya-che ? eka bAju muThThIbhara kevaLa samAjamAMthI nIkaLIne sAdhu thavA mAtrathI te kaI bagaDI dhAnya ne bIjI bAju A mAnavatAnA pUjArIonuM nivRtta jIvana, nathI jatuMne? baMnemAMthI kone pasaMda karavuM? dareka vyakita kamAIne ja khAya ne vAta ema che ke jaina samAjane mATe bhAga gAmaDAMomAM kamAvAnuM paNa ApaNe jevuM ja hoya te Agraha rAkhavo vase che. te zikSaNathI vaMcita che. tethI temanAmAM amuka aMze dharma e vyakitasvAtaMtryanI virUddha nathI? ane sAcuM pUcho to pratiSThita vAtsalya hovA chatAM paNa temane dharmanuM yathArtha jJAna nathI hotuM. dekhAya che te samAjamAM je pitAne "dAtA" samaje che temAM paNa ane zaheramAM ahIMtahIM je jaine rahe che temAMne moTe bhAga. zuM eAchA loko che je kAMIpaNu "pedA" nathI karatA, paraMtu jaina dharmanuM jJAna na hovAne lIdhe temaja bhautika vAtAvaraNane lIdhe yathArthataH jaI e te lUTe che? pitAnI AvazyakatAthI vadhAre dhana dharmasaMsthA pratye udAsIna che eTaluM ja nahi paNa temAM te saMcaya karavAvALAne AjanA samAjazAstramAM lUTArU ja kahevA joIe. keTaleka bhAga virodhI paNa che. Ama A baMne vargomAM dharma hA, e prazna jarUra upasthita thAya che ke zuM AjanAM tyAgI saMsthAonuM samAcIna (5) jJAna hovuM temaja vAtsalya vargomAM prajJA, tapa, saMyama ane puruSArtha che? tevA guNothI yukta hovuM jarUrI che. keTalA sAdhu che? paraMtu A prazna maulika nathI. samAjamAM AvA samAjanAM dAna upara Azrita tyAgI varganI javAbadArIne guNothI saMpanna tyAgIne jIvananirvAha calAvavAnuM samAjanuM vicAra paNa karavo joIe. tyAgI gaNomAM aneka evA che ke jeo kartavya che tema mAnavAne mukhya siddhAMta nakakI thaye. te tyAgI- azikSita che, temaja yaMgya kAryakSetranA abhAvathI teo ALasu ene yogya banAvavA, temanA guNone utkarSa karavo te prazna judo paNa thaI gayA che. tethI amuka kakSA sudhInI zikSaNika yogyatA che, ane tenAM sAdhana paNa judAM che. paraMtu je mULa prazna che te jemaNe meLavI hoya temane ja saMdhamAM dIkSA devI Avazyaka che. te nizcita nakakI thaye ke jene ApaNe saMkucita arthamAM ane je karmazIla che teoe te potAnI rUcine anukULa kamANI" kahIe chIe te ja kevaLa kamANI nathI. jemaNe jiMda. pitAnuM kAryakSetra paNa pasaMda karyuM" che. ' gImAM ekavAra paNa sAco vairAgya prApta karyo che tevAM satyaruSonA udAharaNArtha digaMbara muni zrI samantabhadrajIe potAnAM jIvanane Adara kare te samAjanA hitamAM che, bhale te sAdhu - sAdhu jIvanamAM keTalIye zikSaNa saMsthAo khelIne zikSApracAra karela varganA hitamAM te vAta hoya ke nA hoya "sAgAra dharmA hata" che. munizrI puNyavijayajI ane jaMbuvijyajIe sAhityanA uddhAnAmanA graMthamAM paM. AzAdharajIe zrAvakanAM mukhya kartavyane upadeza rane potAnuM dhyeya banAvyuM che. ane AjakAla muni santabAlajInI A pramANe batAvyuM che grAmasevAne paNa ApaNe joIe chIe. keTalAya evA sAdhucarita
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 prabudhdha jIvana tA. 15-3-1954 abhine vAta nA je tyAgI hoya che ke jene ApaNane khyAla paNa nathI. mAtra niyama utsava ane parvo avasara upara bAkAta ke upekSitaja rahetuM, alabanAvavAthI kArya nathI thatuM, evA karmazIla sAdhuonI paraMparA batta keTalIka najIkanI vyakitao AtmIya bhAve kaMIka saMbaMdha UbhI thavAthI ja tyAgIgaNemAM gyatAsaMpanna tyAgI pedA thaze. rAkhatI. keIka vaLI saMkocathI saMbaMdhita rahetI to ghaNI vyakitao | samAjamAM upadeza dvArA dharma pracAra kare te paNa ochuM tiraskArabhAve ja jotI. paNa munizrI saubhAgyamalajI mahArAja mahatvanuM nathI. ahiM 12, 13 divasa rahyA te daramiyAna temanA prabhAve ane preraNAe ahiMnAM samasta jaina strI-purUnI eka sabhA thaI ane AjanA aMdhakAMza tyAgImAM lokasevAnI vRti svayaM skurita te sabhAmAM dilapUrvakanI khullI carcAo pachI have amArA kuTuMba hovI joIe. "huM rASTranuM devuM karUM chuM mATe tenA RNamAMthI mukata sAthe A nimitte kaIpaNa jAtane bhedabhAva na rAkhavAne ane thavuM ja joIe"--A bhAvanA bhagavAna budhdha sadaiva rAkhI hatI. pUrvavat sarva saMbaMdha sthApita karavAne aitihAsika nirNaya levAyo temanAM badhAM bhikSu-bhikSuNIone teo zikSA ApatA hatA ane ane AnA pratIkarUpe sAmuhika bhajananuM nakkI thayuM. hRdayaparivakahetA ke zraddhAthI je dAna tamane maLe che tene anukuLa tamAro tananI athavA vicArakrAntinI daSTie A ghaTanA khAsa mahatva AcAra rAkhe. je devAmAM Ave che te vinA cAle tema nathI e dharAve che. cAra varSanI sAdhanA-sahiSNutAnI A phula bati huM mAnuM prakAranI zArIrika avazatAnuM citana rAkhe. agara bhikSuo! tame chuM. sAmAjika buniyAdI tabadilInA rAjamArgamAM cAra varSanI zI asaMyama banIne pramAdI thaIne zraddhAthI dIdhelA annane svIkAra visata che ? paraMtu ApabadhAonAM sahayoga, sahAnubhUti ane sneha karaze te te ja tamArA vadhanuM kAraNa banaze. kulI to grI pafeats dUranuM sAdhya prApta karavAmAM sahAyaka thaze ja evI zraddhA mArA miththo Arite rajenI pravajyA pramata che te adhika dene manamAM rahelI che." saMgraha kare che. zikSAsamuccaya nAmanA graMthamAM kahela che ke eka vakhata bhagavAne bhikSuone upadeza Apela hatuM. te pariSadamAM 20 0 A patra lakhanAra bhAIzrI lakSmIcaMdajI thaDA divasa pahelAM bhikSae beThelA hatA ne bhagavAnane upadeza sAMbhaLIne te pazcA- muMbaI khAte maLyA hatA. temanAthI jANyuM ke temanA nAnA bhAIne tApathI raDI UThyA ane temaNe bhagavAnane vacana ApyuM ke:- vivAha saMbaMdha paNa upara jaNAvelI ghaTanAnI thoDA samaya pUrve eka "bhagavAna ! ame je kherAka khAie chIe tene banIza, * jaina kuTuMba sAthe thaI zake che. AvI rIte eka muslima kanyA zraddhAthI je amane apAya che te piMDa pAtane ame tyAMsudhI nahi sAthe lagna karanAra bhAIzrI lakSmIcaMdajInA nAnA bhAIne jaina kuTuMba aDIe jayAMsudhI ame apramatta nahi, banIe". bhagavAne temane sAthe lagnasaMbaMdha jAya ane bhAI lakSmIcaMdajI ane temanAM abhinaMdana ApatAM kahyuM ke "bhikSuo ! huM be jAtanA bhikSuone patnIne sAmuhika bhejana dvArA jaina samAja samayAntare apanAvI zradhdhA vaDe devAtA piMDanA adhikArI mAnuM chuM. eka te yukta le, e banne samAcAra jaina samAjanI dRSTie bhAre AvakArapAtra arthAta yogI ane bIjA je mukata che." che, ane jaina samAjanA dilamAM rahelI svAbhAvika udAratA-khela* bhagavAna buddhanAM A vacane yAda karavAthI ja A vAda maTI dilInA dyotaka che. anubhavathI mAlUma paDe che ke jUnavANI mAnasanuM zakaze. cerI gAthA' nAmaka bauddha bhikSaNIonA gAthAsaMgrahamAM bhadrA jaina samAja upara anya samAjonI apekSAe bahu ja ochuM prabhutva che, sthitisAga anusAra pitAnAM valaNo te bahu vilaMba kuMDalakezA nAmaka eka jaina sAdhvInuM varNana Ave che. temaNe jaina sAdhvI banIne deza-videzamAM dharma pracAra karyo. temaNe kaI rIte vinA badalI zake che ane yogya doravaNI nIce kALanA vaheNane anurUpa pagalAM bharavAnI tAkAta dharAve che. samAdhAna anubhavyuM te temanI ja gAthA dvArA jANavA yogya che. paramAnaMda, "ciNNA aMga ca magadhA vajjI kAzI ca kosalA / anaNA paNNAsarvasAni, raDhuM piMDaM amujiahaM // mAtherAna-paryaTana . (pacAsa varSa sudhI me aMga, magadha, vaccha, kAzI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI saMdhanA sabhya mATe kezalamAM dharmavihAra karyo ane anuNa rahIne (RNarahita AgAmI eprila mAsanI tArIkha 2, 3, 4, (zukra, zani, ravi) thaIne) meM rASTrapiNane upabhega karyo.) ema traNa divasanuM paryaTana gaThavavAmAM AvyuM che. A paryaTanamAM bhadrA kuNDalakezAnA A zabdo Aje paNa ApaNAM tyAgI saMdhanA sabhya pitAnA kuTuMba sAthe joDAI zake che. vyakita dITha gaNene mATe dhyeyavAya (Adarza vAkya) banI jAya te (ane muMbaIthI mAtherAna javA AvavAnI TIkITanA rU. 7 tathA rIgala samAja AvA hajAre yationA dharmajIvanane nibhAve che, te tenAM hoTelamAM A paryaTana mATe khAsa daTADelA dara mujaba vyakita dITha jevuM bIjuM kayuM ahobhAgya hoI zake ? padmanAbha jenI traNa divasanA rU. 15 A rIte kula rU. 22 paryaTanamAM joDAnAra bhAI yA bahene tA. 22-3-54 somavAra sAMja sudhImAM zrI lakSmIcaMdajI jaina ane samAjanI kheladilI saMdhanA kAryAlayamAM bharI javA paDaze. 3 varSa uparanI ane 10 AjathI cAra varSa pahelAM madhya bhAratanA eka racanAtmaka varSanI nIcenI umaranA bALaka mATe vyakita dITha rU. 1] bharavA kAryakartA baMdhuzrI lakSmIcaMdajI jaine e pradezanA evA ja eka paDaze. paryaTanamAM joDAnAra maMDaLInI saMkhyA nakakI thaye relve kAryakartA musilama gRhasthanI putrI bahena phAtimA sAthe lagna kareluM. kansezana meLavavA prayatna karavAmAM Avaze ane e rIte jo kansee lagnane banne pakSanA paMDitajananI hArdika saMmati hatI ane zana maLaze te teTaluM kansezana pAchuM ApavAmAM Avaze. saMdhanA vinobAjIe te lagnane pitAnA AzIrvAdathI AvakAryA hatAM. Ama | sarva sabhyone A paryaTanano lAbha levA AgrahapUrvaka vinaMtI che. chatAM je jaina samAja vacce temane rahevAnuM hatuM te jaina samAja tA. : je sabhyanI IcchA zanI ane ravivAra-be divasa paryaTanamAM mAtra zrI lakSmIcaMdajI jainane ja nahi paNa temanA kuTuMba pratye joDAvAnI hoya teNe cakita dITha rU. 10 bharI javA ane relve TIkITa paNa alagapaNAnA bhAvathI jete temaja vartato hato. teNe potAnI laI levAnI. tAjetaramAM seMdhava (madhyabhArata)thI teo jaNAve che ke "zrImatI 45/47, dhanajI sTrITa maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha phAtimA sAthe mArAM lagna thayA bAda amAruM kuTuMba sAdhAraNa rIte sAmAjika muMbaI 3 tA. 11-3-54
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana 207 tA. 15-3-54 T | ApaNe krAntine vAraso | (paMDita becaradAsa jIvarAja dozIe gaI paryuSaNa vyALyAnamALAmAM upara jaNAvelA viSaya upara ApelA vyAkhyAnanI saMkSipta nedha) - A vAta saune anubhavasiddha che ! mAnavanI vRttionA vadhAre AdinAtha pratyenI bhakita sAbIta karI ApavI joIe jaina dharmanA TakA pravAha anusrotagAmI eTale cIle cIle - cAlanArA hoya che, sAcA prabhAvanI ane ahiMsAdharmanA kharA pracAranI A taka che. tyAre keTalAka pravAho pratistrotagAmI eTale sAme pUre cAlanArA hoya gAMdhIjInA samaye paNa AvI taka ApaNane maLI hatI. paNa che. barAbara dhyAnapUrvaka joizuM te spaSTa jaNAze ke je pravAho ApaNA samagra jaina saMdhe te tarapha durlakSa karyuM, ane jainadharmanI anustrotagAmI dekhAya che, te paNa eka kALe pratistrotagAmI ja hatA. prabhAvanAne badale avahelanA thAya tevuM karyuM e jagajAhera che. tema anukULatAne ja sukha samajI jIvana vapana karArA mAnavanI vRttine chatAM e avahelanA dhoI nAkhavAne A avasara Ape A5 prApta pratistrotagAmI pravAha paNa anustrotamAmI banI jAya che. sAdhA- thaye che. zuM haju paNa ApaNe nahIM jAgIe ? raNathI sAme pUre tarAya paNa keTaluMka ? haju gaI kAlanI ja vAta A te vacamAM bIjI vAta thai, paNa ApaNe eTaluM te samajI che ke ApaNI rASTrIya mahAsabhAe pUjya gAMdhInI saradArI nIce zakIe ke bhagavAna rUSabhadevanuM lakSya vyaktigata anukULatAnuM heta eka vakhata pitAne cAlu cIle choDI daI sAme pUre jhaMpalAvyuM te teo potAnuM jIvana jarUra sukhacenapUrvaka vitAvI zakata, paNa hatuM. te ja saMsthA Aje anusmRtigAmI banI gaI che. emanA cittamAM to sakriya ahiMsAne pravAha uchaLato hato. sAmAtamAma prANIomAM mAnavaprANI zreSTha che e kharuM, paNa jyAre jika kartavyaniSThA emane rame reme bharelI hatI. emaNe joyuM te potAnI ekAMgI anukULatAne ja zodhavA pAchaJ paDe che. tyAre ke pitAnA samayane samAja khetI karyA vinA ke rasoI pakavyA vinA te zreSTha prANI evuM kaniSTha banI jAya che ke tene bIjo joTe jIvI zakavAnA nathI. mATe ja emane " mitti mUeg" maLa kaThaNa paDe che. ApaNuM samagra jIvana ja krAMtimaya che. bALaka (tamAma bhUtomAM mArI maitrI che) nI draSTie pratitagAmI banavuM cAlavAnuM zIkhe che tyArathI ja zuM te krAMtine nathI anusaratuM ? paDyuM. teo A barAbara jANatA hatA ke mANasane AjIvikAnI - gati kaho, krAMti kahe, vRthAna kaho, ke pratisrotagAmI vRtti kahe, pUratI sAmagrI vinA, dharmanI ke sadAcaraNanI vAta kahevI e badhuMya ekaja che, e nAMkhI dIdhA jevuM che. saMyamI jIvana gALanArane paNa khAvAnI - vartamAnamAM ApaNe meTe bhAge anutagAmI chIe, paraMtu paheravAnI ane game te jAtanA paNa gharano Azaro levAnI jarUra ApaNA mULa purUSa tIrthaMkara gurUoe te pitAnA jIvanadhArA Apa rahe ja che. mATe ja emaNe khAvA pIvA paheravA vagerenI pravRttione Nane krAMtine ja vAra Apela che. e vArasAne A divasomAM dharmAcaraNanI aMgabhUta gaNAvI. paNa sAthe sAthe vAraMvAra janatAnuM ApaNe niyamita sAMbhaLIe te chIe, paNa kema jANe te Apa- dhyAna paNa kheMcyuM ke jo jo ! e tamAma pravRttio jarUra pUraNane taddana sadI gayuM hoya ema krAMtinuM pArAyaNa sAMbhaLavA chatAM tI ja hovI joie. atireka thaye ke bIjAnI AjIvikA chinavAI ApaNuM rUMvADuM pharakatuM nathI. dharmanI pravRtti ja eka krAMtirUpa che. javAnI. samAjajIvanane nAza thavAne. emaNe sApha sApha kaheluM che ke dharma zabdanA bIjA game te arthe thatA hoya, paNa ahiM te ' vra ghare, the vike. jANe, gayuM , ga mugato mAhaMto zabdane sAmAjika kartavyaniSThAnA artha mAM jela che. varSa da = yaMgha " saMyamapUrvaka cAlo, saMyamapUrvaka raho, A itihAsa jyAM sudhI haju pahoMcI zake nathI e mahAmAnava saMyamapUrvaka bese, saMyamapUrvaka sUo, saMyamapUrvaka jamate ane bhagavAna rUSabhadevajInA samayanI sthitine yAda karIe te utkRSTa belo mANasa pApakarmanuM baMdhana nathI karatA." (dazaukAlika satra, tyAganA prathama puraskartA e AdinAthanI vANImAM ane pravRttimAM adhyayana 4) emaNe karelI A vAta mAnava mAtrane lAgu paDe che. asAdhAraNa krAti hatI. mAnavajIvananA dhAraNa poSaNanAM sAdhano sulabha hovA ja joIe. - vartamAnamAM e AdinAthanA custa anuyAyI manAtA ApaNuM nahiM te samAjajIvanane nAza thavAno. ane samAjajIvanane samAjamAM e eka paNa purUSa che, je ema spaSTa kahevAnI nAza ane dharmanA pAyAne nAza emAM kazuM ja aMtara nathI. hiMmata karatA hoya ke khetI karo, rasoI Ama banAvI zakAya, upara kahelI vAta bahuja prAcIna kALanI thaI. te pachI ApaNe kaMdamULane Ama pakAvI zakAya, nibhADAmAM mATInAM vAsaNane Ama bhagavAna neminAthanI pravRtti joIe. teo yAdavavaMzanA rAjaputra pakavI zakAya, Ama kAMtI zakAya, ane Ama kapaDuM vaNI zakAya ? hatA. temanA samayamAM kSatriya vagere uttamavarganA leke prANIvadhane AvI pravRttione upadeza emaNe Ape e krAMti ja hatI ? vajarya nahIM mAnatA. khAsa utsavanA samaye ke vivAha samAraMbhamAM gAMdhIjI je pravRtti karI gayA, ane vinobAjI je pravRttine bhAra cAhIne prANu vadha karatA, madha pItA ane bIjA paNa aneka aniAve bhAMgele zarIre vahI rahyA che te e ja bhagavAne vahetI mUkelI " STa cALAo karatA, bhagavAnane e aniSTa bhAre sAlatuM. jayAre pote pravRtti che. dezakALabhede ane paryAya daSTie temAM aMtara dekhAtuM paraNavA sArU nIkaLyA tyAre mArgamAM ghaNAM pazu pakSIone pAMjahaze, paNa dravyArthika draSTie kazuM ja aMtara nathI. athavA zrI. rAmAM pUrAelAM joine pRcchA karI te mAlama paDayuM ke pitAnA ja A AdinAthanA samaye bhUmi sau kreInI hatI, paNa lokone kheDatAM, vivAha samAraMbhamAM e pazupakSIonI katala thavAnI che, A pakavatAM, ke bIjI jIvanadhoraNanI pravRttio karatAM AvaDatuM nahotuM. sAMbhaLatAM temanuM hRdaya dravI uThayuM. temane virodha parAkASThAe atyAre vartamAnamAM bhUmi chinavAI gaI che ethI karaDe baMdhuo pahoMcyuM. temaNe vivAhasamAraMbhane lAta mArI, tyAMthI ja pAchA bhUmihIna banI gayA che. temane thoDI thoDI jamIna ApI zakAya, pharI gayA. ane je pravRtti bhaDavIra kRSNa jevA paNa na aTakAvI ane te dvArA teo jIvana dhAraNa karavA jeTalA sazakata bane e ja zakayA te pravRttine pite vilAsI jIvanano tyAga karI aTakAvI. A pharaka che. vastusthiti Ama che chatAMya e AdinAthane pUjanArA, zuM nAnIsunI krAMti kahevAya ? ? ane emanA nAmanA jayanAde pikAranArA ApaNe e mahAmAnave have bhagavAna pArzvanAthanuM jIvana joie. teo kAzIrAja, ciMdhela mArga tadana bhUlI gayA chIe. kharU jotAM te vinobAjInI azvasenanA putra hatA. A samayamAM AkhAya magadha ane bihAramAM sAvRttine bhAra ApaNe zrI AdinAthanA anuyAyIoe vahevuM joIe, jaDa kriyAkAMDanI dhUma macelI hatI. dharmane nAme hiMsA, asatya, mane emanI mAgaNI pUrI karI devA tanatoDa prayatna karI ApaNI ane asadAcAra vyApelA hatA. dharmane nAme zarIrakaSTa bhogavanAra
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 . ' * prabudhdha jIvana tA. 15-3-paka - ene mahimA vadhI gayo hate. bhAlA jevA loDhAnA saLIo upara moTuM gumaDuM ke pheDako thayo hoya tene dabAvIne parU kADhI nAMkhavAthI besI ke suI rahevuM, eka ja page ubhA rahevuM, hAthane uMcA ja jema te gumaDAvALA thaDe sukhI thAya che tema vinatI karanArI dharI rAkhavA, moTuM lAkaDAnI paTTIthI bAMdhI rAkhavuM, cAre bAju ' strIo sAthe saMbaMdha rAkhavAmAM zuM doSa che? jema kegheTuM agni saLagAvI vacce besI rahevuM. zaMkha phukayA kare, dizAomAM taLAvanA pANIne DelyA vinA dhIme dhIme pIe che tathA jema piMga abhiSeka ja karyA kare, vagere vividha jaDakriyAkAMDe ane kArya kaSTa nAmanuM paMkhI AkAzamAM uDatAM uDatAM ja pANI pI le che temAM dharmane nAme brAhmaNa ane kSatrimAM phelAyelA hatA. sAdhAraNa loka peluM gheTuM ke paMkhI koIne leza paNa aDacaNa karatA nathI evA asahya kaSTa joine emane namI paDatA ane baMdha temanA tevI rIte sahavAsa mATe vinaMtI karatI strI sAthe sahavAsa karavAmAM anuyAyI banI jatA, brAhmaNa parivrAjaka ane kSatriya parivrAjakanuM ze deSa che? jema pUtanA DAkaNa bALakomAM lubdha hoya che tema moTA moTA zAhukAro ane mahArAjAe suddhAmAM vizeSa sthAna hatuM. kAmamAM lubdha evA keTalAka ane pAsasthAo e kamaTha tApasanI kathA A vAtane pUro Teke Ape che, jyAre pAuM. pramANe kahe che" kumAra kamAne naryA kAyakanI viphaLatA samajAve che, tyAre te cokakhuM A gAthAomAM "pAsatthAo zabdanuM saMskRta rUpAMtara saMbhaLAvI de che ke rAjAone dharmanA kSetramAM kaze adhikAra nathI. . TIkAkAre " pArzvaravA " ApeluM che. Ane aitihAsika artha teo te zikAra khelI jANe. paraMparAprApta A thoDe saMvAda paNa pArzvanAthanI paraMparAmAM rahenArA e thAya che. jo ke TIkAkAre ema batAve che ke tApasanuM keTaluM prabalapaNuM hatuM. koInI hiMmata Avo spaSTa artha nathI Apyo, paNa pArthe nimitta zuti nahotI ke tApasanI carcA viSe carcA karI zake. te samaye pArzva- pArthasthA: svacUdhyA vA . vArtharatha - javAna - gurAyAH strI kumAre vAstavika dharmanuM svarUpa samajAvavA prayatna karyo. khuda pote pariSadAnitA Ape che svapUchyA : eTale pitAnA jUthanA evuM nirmaLa tapasvI jIvana jIvI batAvI na Adarza ubho karyo. eTale pArzvanAthanI paraMparAnA A artha laIe te kaze visaMvAda e krAMti nahIM te bIjuM zuM? ubhuM thatuM nathI, kemake TIkAkAre svayUTyA eTale " pitAnA juthanA" A pachI ApaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranuM jIvana joIe. e artha Ape ja che. Ama pAsasthAo-avasagna-kuzIla emane vArasAmAM pArzvanAthanI paraMparA maLelI. e pratistrotagAmI Adi sAdhake ema mAnavA lAgelA ke je strIo sahavAsa mATe paraMparA mahAvIranA samayamAM anusrotagAmI banI gayelI. Aga vinaMti karatI hoya temane sahavAsa rAkhavAmAM zuM deSa cheAmAM memAM zrI pArzvanAthanI paraMparA ane mahAvIranI paraMparA viSe je aparigrahavratane bhaMga thato nathI, kemake ema karavAmAM kaze parigraha chUTI chavAI hakIkata maLe che te uparathI Ama kahI zakAya. pArzva rAkhavo paDato nathI, tema nathI koI bIjI upAdhi rahetI. sAmAne nAthanI paraMparAnA sAdhakemAM khuba zaithilya pesI gayeluM, zarIrane sukha thAya che, ApaNane zAMti maLe che. te pachI AvA nirdoSa DhAMkavA puratA junA kapaDAmAMthI banAvelA sAdA kapaDAM paheravAne , vihAramAM kema doSa hoI zake? A pramANe brahmacarya bAbatanI badale ghaNA kharA sAdhake kema jANe vastro paheravAno zokha lAgyo A zithilatA vadhAre bhayaMkara ane samAjanA vyavasthita AcArane hoya tema suMdara navAM raMgelAM vastro vAparavA lAgyA e eka vAta. nAza karanArI hatI. Ama te saMsAramAM anAcAra cAlyA ja kare che, nirdoSa AhAra tathA raheThANa vagere meLavavA mATe bedarakAra banavA paNa jyAre koI pratiSThA pAmelI saMsthA taraphathI e anAcArane lAgyA, svAdendriyane vaza banI saMyamanI sAdhanAne dUSita karavA nirdoSa TharAvavAmAM Ave tyAre koI paNa sadAcArI vicAraka tene lAgyA e bIjI zithilatA. sAdhake saMyamanA nibhAva mATe ja virodha karyA vinA rahI na zake. bhojana laI zake, temAMye rAjapiMDa (rAjAnA gharanuM bhajana vastra pAtra bhagavAna mahAvIranI sAme pArzvanAthanI paraMparAmAM pesI gayelI vagere). te laI ja na zake. A paraMparAniyamane avagaNIne rAjapiMDa A badhI zithilatAone mAtra ekaja keyaDe nahe. temanI sAme jaDa levA lAgyA e trIjI vAta. cothI vAta sAdhakemAM AntanirIkSaNavRtti kriyAkAMDe, gulAmI prathA, kSatrinI svachaMdatA, uMca-nIcatA vagere hevI ja joIe, eTale savAra sAMja be vakhata doSanuM avalokana AkhA mAnavakulane sparzatA aneka prazno hatA. A prazno viSe paNa karatAM rahevuM joIe. A sarvasAdhAraNa rIta tarapha teo DhIlA thoDuM vicArI laIe. banI gayA ane jyAre doSa jevuM jaNAya tyAre ja aMtanirIkSaNanI ApaNu Arya dezamAM vede e prAcInamAM prAcIna pustaka che. vAta karavA lAgyA. pAMcamI vAta-sazakata sAdhake eka ja sthaLe jaina AgamamAM paNa ghaNe sthaLe tene ullekha Ave che. vedanuM sthiravAsa karIne vadhAremAM vadhAre eka mAsa rahI zake. bAkI te bIju nAma kRti che. je vidyA karNaparaMparAthI cAlI AvatI gAmegAma pharIne pitAnI sAdhanAnA vikAsa sAthe janatAne paNa zuddha hoya tene zruti nAma barAbara baMdha bese che. ApaNe paNa ApaNA mArganuM darzana karAvavuM. comAsAnA cAra mahinA eka sthaLe sthira prAcIna zAstro mATe mRta" zabda ja vAparatA AvyA chIe. temAM rahI zake, A mULa niyamane temaNe DhIlo karI nAMkhe. varasanA kaI pakSa zakitane kapIne tene prasanna karavA vividha prakAranA varasa sudhI teo eka ja sthaLe rahevA lAgyA. A vastu nizcayapUrvaka yajJonuM varNana Ave che, e yajJomAM vedamaMtronA uccAraNa sAthe saMyamamArga uparathI gruta karAvanArI che. chaThThI vAta pArzvanAthanI gAya, ghoDA, purUSa, ane bIjI badhI vastuone yajJanI vedImAM hema paraMparAmAM ahiMsA, satya, acauryuM ane bahiddhadAna ema cAra karavAmAM AvatuM ane e hema dhamya che--kalyANakara che ema vratA hatA. A cethA vratamAM strIne paNa tyAga AvI jAya che mAnavAmAM AvatuM. A jAtanI dharme hiMsA samasta magadha, bihAra ema manAtuM. brahmacaryane khAsa judo niyama gaNavAnI jarUra nahotI ane baMgALamAM phelAelI hatI. e hiMsAnuM nAma AlaMbha ke jaNAI. paNa temAMnA keTalAka viparIta artha ghaTAvavA lAgyA. AlaMbana che. bhagavAna mahAvIre hiMsA mATe "AraMbha' zabdane asadAcArane raste caDhI javA chatAM pitAne aparigrahI manAvavA upayoga karyo che. mane lAge che ke vedokata AlaMbha ane A AraMbha lAgyA. sUtrakRtAMga nAmanA bIjA aMganA trIjA adhyayananA cothA bane ekasarakhA zabda che. bhagavAne potAnA pravacanamAM AraMbha na udezakamAM A bAbata khAsa noMdhavAmAM AvI che. temAM kaheluM che karavAnuM vAraMvAra jaNAveluM che. AcArAMgasUtranI zarUAtamAM ja ke "strIne vaza paDelA, ajJAnI ane jaina zAsanathI parAmukha thayelA pRthvIne AlaMbha, pANIne Alabha, agnine Alabha ane bIjA keTalAka anAryo pAsasthAo e pramANe jaNAve che ke, jema koI jIvatA prANIone AlaMbha na karavAnuM vAraMvAra jaNAveluM che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ E ''9Na tA 15-3-54 prabudhdha jIvana 209 te te sUnI vyAkhyAmAM vyAkhyAkAroe pRthvInA AlaMba vagerene ' ema paNa jaNAvyuM ke jemane pitAnI sAdhanA mATe koI upakaralagatA vedama batAvavA sAthe temane prativAda karyo che ethI paNa | sunI jarUra nathI teo mana vacana ane zarIranI pavitratAnI zarate spaSTa thAya che ke e sUtrane vizeSa jhoka vaidika AlaMba sAme che. bhale eka paNa upakaraNa na rAkhe. pote te taddana upakaraNa vinA ja svakRtAMga sUtranA AThamA vIya adhyayananI cothI gAthAmAM te sApha rahevAnuM svIkAryuM. ugra manaHzuddhi, tapazcaryA ane bhASAsamiti zabdamAM kahyuM che ke " keTalAka loke prANIonA nAza mATe zastrane upara ja savizeSa lakSa ApavAnuM nakkI karyuM. upara rahele koI lagatA zAstrane eTale dhanurvedane abhyAsa kare che. ane keTalAka Izvara ke deva ApaNane sukhI karavA ke uddhAra karavA AvatA nathI. leke prANane-bhUtane-nAza karanArA matro bhaNe che." A maMtra ApaNAM sukhadu:kha ApaNI pitAnI pravRttio ane ApaNA teja vedanI rUcAo. vedene gaMbhIra abhyAsa karanArA vartamAna saMskAro upara nirbhara che. mATe sukha meLavavA mATe ke abhyadaya vidvAne te kALe pravartatI dharme hiMsAne spaSTa svIkAra paNa kare sAdhavA mATe mANase pitAnI pravRttio ane saMskAronuM zudhdhIkaraNa che. Arya samAjanA mukhya sthApaka svAmI dayAnaMde pitAnI veda karavuM jarUrI che. Ama temaNe daivavAda ke IzvasvAdanI sAme purUSAbhASAmAM e maMtrane arthe badalavA prayAsa karela che te ja vAta A WvAda svIkAryo. ane ene ja lakSyamAM rAkhIne parApUrvathI cAlyA - dhamya hiMsAnA baidika samarthana pUratI che. gItAjImAM bIjA adhyA- AvatA karmane kAyadAnuM vivecana karavAnuM AvyuM. "kriyate tatu karma" yanAM eNka 42 thI 45 mAM zrI kRSNa bhagavAne te vede tarapha e ja karmanI prasidhdha yutpatti che, je prajAnI ke vyakitanI . upekSA karavAnuM arjunane khAsa sUcaveluM che. teo kahe che ke rAdI pravRttiomAM zudhdhi na Ave, te bIjA koI ja evAM he arjuna ! mAtra vedanA vAdamAM AnaMda lenArA, bIjuM kazuM anuSThAne nathI, je dvArA zAMti pamAya ke anyudaya thAya-A bAbata che ja nahIM tema kahenArA, kAmanAvALA, ane svargane ja aMtima upara emaNe asAdhAraNa bhAra mUko ane pitAnA jIvanamAM lakSya mAnanArA mUkha leke janma ane karmanA phaLane ApanArA, AcarI batAvyuM. pitAnA saMdhamAM cAMDAla, gulAma, ke bIjA halakA ghaNA prakAranI kriyAovALA, bhoga ane aizvaryanI prAptine ude. manAtA varNana keIpaNuM manuSyane bedhaDaka dAkhala karavA lAgyA ane zIne uparathI mIThAM lAgatAM je vacane kahe che, tenAthI jeonA sAdhanAne koI5Nu umedavAra tapa tyAgane adhikArI che ema nirUpaNa citta DaghAI gayA che evA viSayAsakata lekane hRdayamAM samAdhiprApaka karyuM. A rIte samAjamAM janmajAtivAda dvArA uMcanIca bhAvanI nizcayAtmaka buddhi upajatI nathI. he arjuna ! vedamAM satva, raja, je kalpanA baMdhAI hatI, tenA upara sakhata phaTako mAryo, ahiMsAnI ane tama, e traNa guNenuM varNana che. tuM e traNe guNethI para, sAdhanAne baMdha Aye, yonI ghora hiMsAne virodha karyo. ane sukhadu:khanA dha vinA, niraMtara cittazuddhine pAmela ane A siddhAMtane temaNe asAdhAraNa kaSTo veThIne paNa magadha bihAra AtmaniSTha thA." vagere dezamAM pracAra karyo. tamAma sa-prANIo-sarakhA che, tamAmane A vAta paNa vedamAM vidhAna karelI hiMsApradhAna kAmya pravRttione jIvavAnI prabaLa IcchA che, mATe sukhanI lAlasAthI pratyakSa ke parokSa eka 5NuM prANune bhAga levA e ghora pApa che ema temaNe jagaspaSTapaNe sUcave che. bhagavAna mahAvIre A dhamma manAtA AlaMbha-hiMsAne virodha karavAnuM kAma AvyuM. gaNadharavAda nAmanA kahevAtA vAdamAM ' . jAhera karyuM. ahiMsA, satya, asteya ane brahmacarya-A badhAne AdhAra AMtara ane bAhya aparigraha vRtti upara ja che ema temaNe zrI mahAvIre te kALanA agraNI purohitene vedonA arthane pitAnI jaNAvyuM. loke dizAonuM pUjana karatA. temane temaNe samajAvyuM rIte samajAvavAnI pravRtti karelI e vAta prasiddha ja che. je ke dizA e kaI devatva nathI, khAlI avakAzane bhAga che. tenI kALamAM leke vedane bhagavAna mAnatA te kALe ja vedanuM prAmANya na pUjA karavAthI kaMi nahiM vaLe. tamArA AtmAne oLakho. tamArA svIkArI temAM batAvelA hiMsAmaya vidhAnane virodha kare e zuM . rojIMdA jIvanamAM zuddhi ANo. temAM ja tamAro aspRdaya che. sAdhAraNa krAMti che ? A uparAMta emaNe jaDa kriyAkAMDane paNa bhagavAna mahAvIrane vyakti karatAM samAjanuM mU9ya vadhAre hatuM. mATe ja sabaLa virodha kare. bhagavAna pArzvanAthanA samayamAM hatuM tema temaNe saMghanI sthApanA karI. saMgha jIvananI zuddhi upara vyakitagata ajJAna kAyakaSTa, purohitanI asAdhAraNa sattA, ajJAna prajAnI jIvananI zudhdhine AdhAra che, tethI temaNe saMdhanuM savizeSa mulya emanA upara asIma bhakta, game teTalA temanA durAcArone calAvI AMkI batAvyuM. saMdhanI vyavasthAnA niyame upaniyama ghaDyA. je levA jevI lekanI zradhdhA-A badhuM khuba ja vyApaka banyuM hatuM. nirvANune ja teo mahatva ApatA hota te A bhAMjagaDamAM teo : - ane yajJamAM batAvelI hiMsAnAM vidhAne to vAMcyA jAya tevA nathI. na paData. te samayanA samAjamAM je duHkha, yAtanAo vyApelI hatI : Ama eka tarapha hiMsAna, madhane ane asatya bhASaNune dharmo tenI sAme jhuMbeza upADavA pote jAte aneka zArIrika duHkha hoMze rIte dhamadhokAra pracAra, bIjI tarapha pure hitenI asAdhAraNa sattA, hoMze svIkAryA. pitAnI sAme duHkhathI TaLavaLatI prajAne joIne brAhmaNonI ja uttamatA, zudronI aspRzyatA gulAme kharIdavAnI ka krAMtikArI purUSa potAnI jAtanI sagavaDone vicAra kare ? bhagaprathA, zAstramAM lekabhASAne apaga, zAstrabhASA ja uttamottama vAna mahAvIra ho ke vartamAna kALanA gAMdhIjI ke sTelIna che, paNa che ane lokabhASA adhama che evI purohitanI mAnyatA, ane trIjI duniAmAM jeNe jeNe krAMtine kAMTALA mAga svIkAryo che teo tarapha "kSatAt trAyate ne pitAne dharma mUkI gayelA svachaMdI ane tamAmanAM jIvana sagavaDothI dUra rahyA che, eTaluM ja nahIM paNa ghaNI vilAsI kSatriya-A badhI paristhitinI sAme bhagavAna mahAvIre agavaDe jAte ubhI karIne sahana karavAnuM temaNe niradhAryuM che, jethI - pitAnI sAdhanAdhArA krAMti karavAnI pravRtti AraMbhI. pitAnA tyAga, pitAnI zuddhi thAya ane prajA paNa samaje, zIkhe, A prakAre asAdhAraNa saMyama ane kAra jIvana dvArA amaryAda bhegavilAsavALA bhagavAna mahAvIranuM samagra jIvana temanA samayanI sAmAjika, dhArmika ane rAjyaprakaraNI krAMtine pedA karanAruM hatuM. A temanuM , lekanA jIvanamAM palaTo ANuvAne niradhAra karyo. ane e ja jIvana jaIne keTalAya rAjapu, zeThazAhukAra, rAjarANuo vagere A prakriyAdArA pitAnI dhArmika paraMparAmAM paNa zudhdhIkaraNanI pravRtti vilAsapradhAna jIvana jIvanArA loko tyAgaparAyaNa, tapaparAyaNa, te upADI. uttarAdhyayana sUtramAM emaNe vAstavika snAna kene kahevAya, sAdAmAM sAduM jIvana jIvanArA thayA. kSatriya saMnyAsa na laI zake, 'sAce thatu ke ho joie, kharo brAhmaNa kone kahe, vagere bhikSuka na banI zake e jaDamAnyatAne bAjue mUkI hajAro vividha bAbate viSe sarvadharma saMmata evI kharI vyAkhyAo bAMdhI kSatriye bhikSaka banyA. e zuM echI krAMti che ? tiraskArapAtra manAtA ane tene lokemAM pracAra karavAnuM kAma AraMgyuM. junA vakhatamAM jelagamanane gAMdhIjIe kSaNamAtramAM pratiSThApAtra banAvIne asAdhAraNa je cAra vAnI vyavasthA hatI temAM brahmacarya umerI pAMca yamene krAMti sarjI. bhagavAna mahAvIre karelI krAMti ane gAMdhIjInI krAMti sarakhAvavA jevI che. bhagavAna mahAvIre karelI krAMtinI asara Aja , AcaravAnI ghoSaNA karI. saMyamanI sAdhanA mATe vo vagere upa sudhI TakI rahI che. tenI asarathI ja mahAtmA gAMdhI, zrI. rAyacaMda karaNa jarUra pramANe bhale rAkhe, paNa te raMgaberaMgI ke mAMdhAM na ja bhAI, svAmI dayAnaMda vagere krAMtikAraka purUSe ApaNe tyAM pAkayA che. hovAM joIe, sAdAM vastro ja vAparavA evI gheSaNA karI. sAthe becaradAsa jIvarAja dezI bhASaNane A ratha, zAstromAM ramatA, cAra paMhitA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 satya zivasundaram muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI zrI yazavanta dezI saMpAdita zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA thoDA samayamAM pragaTa thanAra e lekha-sagrahamAM nIcenA lekhAnA samAveza karavAmAM AvyA cheH 1 dhRtapratiSThA 2 va sakara 3 yapi zudhdha lokavirudhdha 4 sAmAjika ekatA ane vyakti svAtaMtryanI maryAdA dharma mAM strIone 5 jaina sthAna 6 dIkSAnA kUTa prazna 7 bALadIkSA 8 haju paNa yogya dIkSA 9 jaina maMdira ane harijanA 10 jaina sapradAya ane niyAnA anya saMpradAyA 11 jaina ane hiMdu 12 alagatAvAdanA unmAda 13 alagatAvAdanuM mAThuM pariNAma 14 jaina dharmoMmAM hirajane 15 devadravyanA upayoga 16 mahattvAkAMkSA 17 ahiMsAnI adhUrI samajaNu 18 caraNasparza 19 naitika apaka ane bhautika dudhaTanAnA saMbaMdha 20 Azvina mAsa 21 RturAja zizira 22 unALAnI madhuratA 23 rUmajhuma karatI varSAM AvI 24 gApanAtha 25 byAma vihAra 26 nAsika ane tenA upAnta bhAga 27 uMco gaDha giranAra prabudhdha jIvana 28 prabhAsapATaNa 29 minAkSIma Mdira 30 tristanI mInAkSI 31 eka ajANyAnuM avasAna 32 sadgata sanmitra muni kapUravijayajI 33 mArA pitA 34 karUNAmUrti bhAi vrajalAla medhANInA dehAtsaga 35 sAnakhAnuM samAdhimaraNa 36 cI'cavaDa ane tyAMnA rAjakedI 37 tuLajArAma Tokara 38 paNa A avasAnanI noMdha kANu leze? AvI lekhasAmagrIthI bharapUra e graMthanI kiMmata rU. 3. tA. 1-5-54 pahelAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sabhyone ane prabudhdha jIvananA grAhakAne rU, 2 mAM maLI zakaze. periTeja rU. 0-60. lakhAH vyavasthApaka, muMbai jaina cuvaka sauMgha, 45/47 dhanajI sTrITa, mu`ba 3, sadhasamAcAra tA. 1-3-54 nA rAja maLelI sadhanI kAryavAhaka samitinI sabhAe nIcenAM sabhyonI kAryavAhaka samitimAM pUravaNI karI che. (1) zrI vallabhadAsa phUlacaMda mahetA (2) aMbAlAla caturabhAI zAha nAgaradAsa TI. zAhu (3) (4) cImanalAla je. zAhu 23 zrI ma. mA. zAhu vAcanAlaya-pustakAlaya samiti e ja sabhAe nIce mujabanI zrI maNilAla mokamacaMda zAha sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya samitinI nimaNuka karI che. 1 zrI cImanalAla cakubhAi zAhu R, parNAnaMda kuMvarajI kApaDiyA 3 ratilAla cImanalAla koThArI ramaNikalAla maNilAla zAhu pravINacaMdra hemacaMdra amaracaMda khImajI mADaNa bhujapurIA 4 5 dIpacaMdna trIbhovanadAsa zAha 7 ' 22 23 35 25 32 23 bacubhAI pI. dAzI zAMtilAla devajI na'du (maMtrI) saMdhanA zubhecchakone abhyanA gayA aMkamAM pragaTa thayela zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA vArSika vRttAnta tathA vArSika sAmAnya sabhAnA ahevAlathI Apane mAlUma paDayuM haze ke muMbai jaina yuvaka saMghe 25 varSa pUrAM karela hAvAthI AgAmI bhAdaravA-AsA mahInA AsapAsa sadhanI pratibhAne anurUpa evA rajata maheAtsava UjavavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM che. saMdhanA 264 sabhyo uparAMta saMdhanA aneka mitrA, prazaMsako ane zubhecchake che. samAjanI keTalIeka agragaNya vyakita, vicArakA temaja prajAsevako 'prabudhdha jIvana'dvArA sadha sAthe eka yA bIjI rIte sakaLAyela che. sadhano rajata mahAtsava zI rIte UjavavA te saMbaMdhamAM amane mArgadarzaka ane tevAM vyavahArU sUcanA lakhI mokalavA A vizALa mitravRndane amArI namra bhAve prAthanA che. himazikhara evaresTanAM darzana gayA varSe zrI navanItalAla parIkha ane anya mitrA nepAla bAjue mAunTa evaresTanI samIpamAM Avela mAuMTa khumArInI taLeTI sudhI gayelA. te giripravAsanuM temaNe utAreluM raMgIna citrapaTa tA. 22-3-54 somavAranA roja sAMjanA 6-30 vAgye bhAratIya vidyAbhavananA gItAmAMdiramAM zrI muMbai jaina yuvaka sadha taraphathI sadhanA sabhyone dekhADavAmAM Avaze. sabhyane sahakuTuMba A citrapaTa nihALavAno lAbha levA vinaMtI che. 'dakSiNAMmAMthI udhdhata tA. 15-3-54 maMtrIo, mubaI jaina yuvaka sagha dekhuM na kAM pUrNavirAma rAhe ? bhave bhave alpavirAma mUkI AtmA vadhe AgaLa vAkaya mAhe, Azcaya -praznArtha nuM cihna mukI rahe kayAMka mAtra; dekhuM na kAM pUrNavirAma rAhe ? viSayasUci yunAiTeDa nezansa nigairatA ane anyAya-- TrasTIo adhikAranI rUie gItA pRSTha : cImanalAla cakubhAI zAha 201 2: : pratikAranA samanvaya : vinAbA bhAve padmanAbha jainI sAmAjika dAna upara Azrita sAdhusaMsthA viSe zrIlakSmIcadajI jaina ane samAjanI kheladilI ApaNA krAntinA vArase dekhuM na kAM pUrNavirAma rAhe ? : paramAnada khecaradAsa jIvarAja dezI gItA muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka reDa, mu`bai 9. 203 204 206 207 210 10
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakSa: traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa bI. 4ra66 | prabuddha jIvana 4: a } taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI 1 eprila 1954 gurUvAra 3 vAlajI - pra. jIvana varSa 1: 23 [ hata alakatamAM dhyAnamAM rAkhIne vizeSatA karI che che uMcakIne krAMtinI arArane basa karI ApaNe krAntino vAraso (gatAMkathI cAlu) : krAMtine jhIlanArI prajA sajAga na hoya te te krAMti sthAyI che. bane tIthe karenuM AtmazuddhinuM lakSya ja pradhAna hatuM. mAtra - banI zakatA nathI. krAMti sarjanAra purUSanuM nirvANa thatAM ja emaNe ziSyanI samajazaktine dhyAnamAM rAkhIne vizeSatA karI che ageya. karelI krAMtinI caLavaLane mero phIkako paDe che, ane jaDa ghAlI katva acalakatvamAM paNa khAsa koI mahattva nathI, jyAre saMdhanI beThelAM sthApita hita mAthuM uMcakIne krAMtinI asarane bhUMsI nAMkha- sthApanA karavAmAM AvI tyAre je nirvastra na rahI zakatA hoya temanA vAne kamara kasatAM dekhAya che. pazAka viSe paNa yojanA karavI paDI, jaina zramaNonI paraMparAne oLakhI ' , bhagavAna mahAvIranA samayamAM temanA pitAnA sthApela bhikSa, zakAya ane saMyamanA nirvAhamAM sAdhaka hoya e pizAka nakkI karavAmAM zakAya ane saMyamanA nirvAhamAM sAdhaka ya saMghamAM hajAronI saMkhyAmAM bhikSuo hatA. pArzvanAthanI paraMparAnA AvyuM. A sivAya pizAkabhedanuM bIjuM koI khAsa kAraNa nathI." A keTalAka bhikSao te e saMdhamAM bhaLI gayA hatA. mahAvIranA sAMbhaLIne kerI muni prasanna thayA, ane have temane lAgyuM ke A 5 zramaNamAM acalakatvane AcAra hato tyAre pArzvanAthanI paraMparAmAMnA buddhibheda karanAre matabheda vadhAre poSAya e ThIka nathI. eTale kezI ghaNA kharA sacelaka hatA. mahAvIranI paraMparAmAM na bhaLatAM je | muni pitAnA samagra ziSyasamudAya sAthe gautamanA samudAya sAthe bhikSao svataMtrapaNe vicaratA ane pitAnI pAzraya paraMparAnA bhaLI gayA ane zrI vardhamAnanI AjJAne zirodhArya karI. je be - AcArane sAcavatA teo ane mahAvIranI AjJAmAM rahelA bhikSuo pakSo eka bIjAnI sAmasAmA hatA-eka kahetA ke A te navIna e baMne vacce sagelaka acelaka aMge koI jAtane vikhavAda ne mata che, te bIje kahetA ke A prAcIna paraMparA te zithila chehatuM. paNa mahAvIranuM nirvANa thayA pachI e bane paraMparA vacce te banne pakSe je durAgrahane vaza thaI judA ja rahyA hota te sacela-ala7 ane cAra vata ke pAMca vratane vikhavAda saMdhamAM meTI phATaphuTa paData jenuM pariNAma bhayaMkara Avata. paNa jAgela hovo joIe. mATe ja tenA nirAkaraNa mATe mahAvIranI zrI kezImunie pitAnA junA saMskArane kere mUkI sAMdhika paraMparAnA gautama ane pArzvanAthanI paraMparAnA kezI svAmI sAththI zuddhinA lakSyane prAdhAnya ApI navA saMskAramAM potAnI jAtane nagarImAM bhegA thayA ane banne vaccenA bhedanA nirAkaraNa mATe goThavI devAnI pravRtti karI te kaMI nAnIsunI krAMti nahotI. paraMtu temaNe eka saMmelana goThavyuM. potapotAnA sAdhu samudAya sAthe teo bhaviSyanI prajAe eTalI udAraSTi na keLavI. tenA pariNAme pAchatiduvanamAM ekatra thayA. kezImuninI pUrvanI paraMparAnA hovAthI nathI je banAvo banyA, jaina saMdhamAM A ja muddA upara je cIrADo gautama temane vaDIla samajatA. tethI gautama sAmA kezamuninA utAre paDI te hajI sudhI saMdhAI nathI. gayA. kezamunie paNa bhAre sabhAvathI Asana vagere ApI emanuM svAgata karyuM. pachI baMne paraMparAmAM cAlatAM bhedane aMge paraspara ApaNe syAdvAdanuM nAma levA chatAM mULa dharmane kore mUkI carcA cAlI. A samaye baMne paraMparAnA sAdhuo uparAMta sAdhanA jhagaDAmAM dharmanI rakSA mAnI rahyA chIe. jemanA hAthamAM anya dharma paraMparAnA anuyAyIo ane bIjA paNa ghaNA dharmanuM sukAna che teo je svAdane barAbara samajyA hoya te gRhastha kautukane vaza thaIne te saMmelanamAM AvyA hatA. A temaNe ema kahevAnI hiMmata karavI joIe ke digaMbara, zvetAMbara - saMmelanane saMpUrNa saMvAda uttarAdhyayananA vIzamAM kezI-gatamaya ke sthAnakavAsI paraMparAnA bAhya AcAra, upakaraNa ane pizAka adhyayanamAM sacavAyo che. kezamunie pUchayuM ke "zrI pArzvanAtha bhale judA judA hoya, paNa te traNe paraMparAmAM dharmanuM mULa svarUpa ane vardhamAna bane tIrthakarone uddeza te eka ja hato, te eka sarakhuM che. jema kezIe gautamanI paraMparAmAM pitAnI chatAM eke cAra yAma ane sacelakatvane ane bIjAe pAMca yAma jAtane samAvI dIdhI, tema ApaNe paNa potapotAnI jAtane paraspara ane alakatvane mArga kema kahyo ! he gautama, A vizeSatAnuM, samAvI devI joIe. paraMtu daMbha, svachaMda, sattA ane mobhAne zuM kAraNa che ?" gautame sadbhAva sAthe tenuM samAdhAna karyuM ke "prAjJa jyAM bhAre vaLagADa hoya tyAM kezamuni jevI saraLatA ane gautama lo ke dharmatatvanA pradhAna aMgano ja vicAra kare che. teo bIjI nAnI jevI gaMbhIratA kayAMthI Ave ? moTI bahAranI judAI tarapha dhyAna ApatA nathI. cAra vratamAM pAMce A pachI hajI AgaLa krAMtinA mojAM khaLyA khALI zakAtAM ( 1 ) te samAI jAya che ja e hakIkata Apa lake vadhAre catura che nathI. AganA eka zabda viSe paNa kaI cu ke cAM na karI '' eTale samajI ja jAo che ane cAra vrata chatAM pAMce vrate barAbara zake, bhale deza kALa badalAte hoya, paNa te anusAra koI kazuM 0 , pALe che. ame badhA ApanA jevA catura nathI thaDA jaDa parivartana karavAno vicAra sarakho na karI zake evI baMdhiyAra sthiti kuli chIe, eTale spaSTa samajaNa pADavA mATe bhagavAne pAMcamuM jaina saMdhanI thaI paDelI. Ave vakhate siddhasena kviAkarane udaya - - - brahmacarya vrata umeryuM che ane tenA pAlana upara vadhAre bhAra Apya thayuM. emaNe deza kALanA pavanane oLakhe, "junuM che mATe badhuM ja
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAke prabudhdha jIvana tA. 1-4-54 - . sAruM ane navuM eTaluM badhuM kharAba" ema nathI evI emaNe ghoSaNA karI. AgamavANIne paNuM tarkanI sarANe caDhAvI. kevaLajJAnanA svarUpa viSe tanI dRSTie navo vicAra karyo. mahAvIranA samayamAM brAhmaNoe saMskRtane pradhAna sthAna ApeluM ane lokabhASAne ava- gaNelI, tyAre mahAvIre lekabhASAne AgaLa ANI hatI. te ja lekabhASA divAkaranA samayamAM lokabhASA nahotI rahI, chatAMya jaina saMdha zAstranI draSTie tene ja vaLagI rahyo. saMskRtane pharIne ThIka ThIka pracAra thayA hatA ane rAjabhASA tarIke paNa tene sAruM sthAna maLeluM. paMDitamAM jaina pravacanane pracAra karavo hoya ane tene rAjasabhA sudhI pahoMcADavuM hoya te samagra jaina pravacanane saMskRtamAM utAravuM ja joIe evI paristhiti ubhI thaI. chatAM te jamAnAnA sthiticusta jaina saMghe e vAta na svIkArI ane jaina pravacananA pracArane thaMbhAvI dIdhe. divAkarajIe pravacanane saMskRtamAM utAravAnuM bIDuM jhaDapyuM, paNa saMghe temane saMgha bahAra karyA, AkarI sajA karI ane emanA prayatnane chinna bhinna karI nAMkhyuM. pariNAme e tejasvI purUSanI pratibhA dabAI gaI. paNa pravacanane saMskRtamAM utAravAnI paristhiti te cAlu ja rahI hatI. je kAma karavAnA mAtra vicAra mATe siddhasenane saMghe sajA karI, te ja kAma temanA nAnA bhAio zIlAMka ane abhayadeve karyuM. saMdhe temanI pravRttine vadhAvI lIdhI. e kamanasIbI che ke AgaLathI ApaNe bhaviSyane khyAla karI zakatA nathI ane hamezA ApaNe pazcAtuM buddhivALA rahyA chIe. siddhasenanI pratibhA temanI kRtio-sanmatita tathA batrIza batrI- zIo vageremAM jhaLakI rahI che. paNa te samayamAM koI nara e na, thayuM ke je batrIzIo upara vivecana lakhe. A rIte krAMti dabAtI dabAtI paNa aTakI nathI. bhagavAna RSabhadevathI zarU thayelI krAMti vacce vacce dabAtI daMbAtI paNa siddhasena sudhI te AvI ja pahoMcI. siddhasena vikrama rAjAnA samasamayI hatA ema kahevAya che. te pachI lagabhaga ATha saikAo vItI gayA. te gALAmAM zramaNusaMdhanuM AkhuM svarUpa ja badalAI gayuM. kahevAtA nirca the A vakhate caityamAM ane momAM rahevA lAgyA. mUrtinI pUjAne temaNe dhaMdhAnuM rUpa ApyuM. caityamAM AvatA dhana vaDe manamAnI majA mANavA mAMDI. jotiSazAstranuM jora vadhavA lAgyuM. bhakatene mAthe vibhUtio nakhAvA lAgI, sArAM bhejana meLavavA khuzAmata karAvA lAgI, ane tatvane batAvanArUM lagabhaga kAI ja na rahyuM. pagamAM pagarakhA paherAvA lAgyA. dhAtupAtra ane vAhana vagerene paNa upayoga thavA lAgyuM. pote bhraSTAcArI chatAM bIjAne prAyazcita apAvA lAgyA. zrAvako samakSa paisA laI aMgasUtrAdi vaMcAvA lAgyA. dharmane nAme strIo sAthe prasaMga vadhu paDato thavA lAgyuM. hInAcArI gurUonA stUpa ane caitya smAraka rUpe racAvA lAgyAM. barAbara AvA kaparA samaye AcArya haribhadra jevA dharmavIra purUSa jhaLakI uThayA. temaNe pharI pAchI ni nA AcAranI sthApanA karI ane lokene tenI samaja ApI. emaNe nigraMthanA nAmane lajavanArA sAdhuonI jhATakaNI kADhI. devadravyane jJAnanI vRddhi ane samagra saMdhanA kalyANa mATe javAnI gheSaNA karI. saMdhamAM krAMtinuM vAtAvaraNa phelAvI dIdhuM. sAthe sAthe sarvadharma-samabhAvanI bhAvanA kaeNmAM jAge e jAtane mahAna prayAsa karyo. emaNe gadaSTi samuccaya, gabiMdu vagere veganA graMtha svapajJa vivecana sAthe lakhI temAM jaNAvyuM ke "dharmatatva badhAja darzanamAM eka sarakhuM che, mAtra kahevAnI zailIne phera che. mumukSa zrotAe je zailIthI dharmatatva samaje e zailIne dharmatIrthakaroe upayoga karyo che. mUDha lekene zailIbhede tatvabheda bhAse che, mahAvIra hoya, buddha hoya, ke kapila hoya, te badhAja mahApurUSe hatA, sarvajJa hatA. badhAe bhinna bhinna sAdhano dvArA nirvANu mArgane ja dekhADavA prayAsa karyo che. e prAcIna mahApurUSane kevaLa tarko dvArA apavAda kare e mahA pApakara che." emaNe eTale sudhI kaDI nAMkhyuM ke te te mahApurUSanA vacananuM khaMDana karavA karatAM potAnI jIbhane ja uccheda kare bahetara che." ApaNuM ajJAna, meha, jaDatA rUpI roga eka ja che, tene dUra karavA te te mahApurUSoe aneka prakAranA auSadha batAvelA che. je tarapha ApaNuM abhirUcI thAya, tene upayoga kare, paNa kayuM auSadha kharuM ane kahyuM beTuM tenI mAthApheDa ke vAdavivAdamAM paDavuM te AtmaghAtI che. je dharma janmathI prApta che tene barAbara zuddha prAgadvArA ajamAvezamAM mUkave e ja eka cittazuddhine rAmabANa ilAja che. dhAro ke tamane janmathI buddha dharmanA saMskAra che te tamArA AtmavakAsa mATe te saMskArane nirmaLa kare ane te dharmaprakriyAne barAbara akSarazaH amalamAM mUke te jarUra tame nirvANunA sAdhaka banavAnA ja, e ja rIte je kapila maharSinA ke mahAvIranA janmathI saMskAra hoya te te temanI dharmaprakriyA ane vidhiene akSarazaH amalamAM mUkavA lAgo te temAMthI paNa tamane zAMtino mArga ja maLaze. paraMtu ApaNe ApaNI dharmavidhione pUrI rIte samajatA nathI. zuddha pravRti vinA gADarIA pravAhe anusaravAthI koI dahADo ApaNe uce AvavAnA nathI. dhAMcInA baLadanI peThe hajAra gAu cAlyA chatAM jyAMnA tyAM rahIe chIe. haribhade kahyuM che ke "dharmAbhimukha vyakitamAM sauthI prathama bhUmikA nyAyavRttinI hovI ja ghaTe. e vagaranI tamAma dharmavidhio muDadAne zaNagAravA jevI che." jyAM taTasthavRtti nathI, kadAgrahane tyAga nathI, guNIjane upara sadbhAva . nathI ane mAtra veza, bAhyADaMbara, ane TIlA TapakAne ja prAdhAnya che te sthitimAM dharmavidhio kAtila jheranuM kAma kare che. talavArane pakaDatAM na AvaDe te pitAne ja kaI divasa bAta thAya tema dharma vidhionuM rahasya barAbara pakaDatAM na AvaDe te zuddha jIvanane nAza thAya, eTaluM ja nahi paNa bhraSTajIvana paNa zuddhajIvana mAnavA lAgI javAya. A badhI hakIkatanI bhArapUrvaka uSaNA karavI te haribhadranA samayanA kadAgrahI loko mATe bhAre krAMtikara paluM hatuM. ke jene mithyAdarzana kahe che te tamAmanA samUharUpa jinavacana che" A temanuM vacana sanmatatarkanA prAMtabhAge sau koI vAMcI ane vicArI zake che. krAMtine artha koI banAvaTI AcaraNuM ke banAvaTI prakriyA nathI. je je AcAra vicAronI zuddhi karavA jevuM lAge tene saMzodhita karI jIvanamAM anubhavI nibhakapaNe AmajanatA pAse raju karavA tenuM ja nAma krAMti che. bhagavAna mahAvIra pachInA krAMtikAroe potAnI maryAdA jaina saMdha pUratI rAkhI te ja dizAmAM krAMtinA pagalAM bharyA. temAM AcArya haribhanuM sthAna mokhare che. emanA pachI saMtakavara AnaMdadhanajI Ave che. teo paNa siddhasena divAkara ane AcArya haribhadranA jevA asAdhAraNa krAMtikAra thayelA che. temanA vacanamAM madhyasthavRtti, sAThAnuM marmagrAhI ciMtana ane jaDa kriyAonI jhATakaNI ApaNane vAMcavA maLe che. emanA jIvanane pUrepUro itihAsa hajI sudhI ja nathI. chatAM je kaMI hakIkata emanA viSe saMbhaLAya che temAM temanI pratistrotagAmI vRttine paDagho barAbara paDe che. ema kahevAya che ke eka gAmamAM evI prathA hatI ke nagarazeTha AvI gayA pachI ja vyAkhyAna vAMcavAnI zarUAta thaI zake. eka vakhate zeThane AvatA bahu vAra thaI. A saMta purUSe joyuM hatuM ke zeThamAM nathI vyAkhyAnazravaNanI jijJAsAvRtti ke nathI murmukSu bhAvanA, mAtra pitAnI meTAI ane sattAnuM ghamaMDa batAvavA teo upAzraye Ave che. emanI rAha jovI te zeDanA ahaMbhAvane poSavA samAna ane anya jijJAsuone anAdara karAvA maLe che ,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-54 karavA barAbara che. tethI emaNe vyAkhyAna zarU karI dIdhu. moDethI zeTha AvyA, ane vyAkhyAna zarU thai gayelu joi AduMA thaIne khelyA, * krama mahArAja ! rAha te jovI hatI ! nagarazeThe AvyA pachIja vyAkhya.na zarU thAya e ahiMnA zirasto che. e zirastAnu pAlana thAya tAja ahiMnA sadha sAdhunA AgamananuM sAmaiyuM, khAnapAna tathA utsava vagerenI vyavasthA kare chee khabara che ne !" AnispRha purUSane evA mAnapatranI paravA na hatI. emaNe zAMtipUrvaka peAtAnA veza zene soMpI dIdhA ane avadhUtanI jema vananeA mA lIdhA. koInI zehamAM na khAvAnI ane saMyama dharmanI kiMmata AMkavAnI A emanI asAdhAraNa dRSTi hatI. emanA haraeka ratavana ke padamAM te samayamAM je sAmAjika zithilatA phelAI hatI, aMdhAnukaraNa vRttinu je prAbalya hatuM ane dharma ke gacchane nAme je kriyAjaDatA vyApelI hatI tenuM spaSTa varSoMna maLI Ave che. ane sAthe sAthe e badhuM cheDIne zuddha AtmatatvanuM nirIkSaNa karavAnI ThokI vagADIne dhoSaNA karI che. dAkhalA tarIke dharma nAthanA stavanamAM emaNe kahyuM che keH-- "dharama dharama karatA jaga sahuM kri, dharma. na jANe hA mam -chanezvara. anaMtanAthanA ratavanamAM kahyu` che ke-- "gacchanA bheda bahu nayaNu nihALatAM, tatvanI vAta karatAM na lAje, udarabharA nija kAja karatAM thakAM, meha naDIyA kalikAla rAje naminAthanA statvatamAM gAyuM che ke-- prabudhdha jIvana " zruta anusAra vicArI kheluM, sugurU tathAvidha na milere, kirIyA karI navI sAdhI zakIe, e vikhavAda citta saLe re." AvA to aneka utArAo ApI zakAya tema che. TukAmAM A badhuM batAvI Ape che ke zrI AnadhanajInu* mAnasa keTalu krAMtikArI hatuM. teo zrI haribhadrane barAbara anusaryAM che. Ama bhagavAna rUSabhadevathI laIne Anadhana sudhI krAMtine vArasA akhaMDa cAlyo Ave che. mahApAdhyAya yazavijayajI, navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrI vagere mahApurUSo krAMtine ja mArge cAlelA che. je AtmAthI hAya tene krAMtinA mArga apanAvyA sivAya cAle ja nahi. A vArasAne have ApaNe TakAvavA rahyo. vamAnamAM ApaNI sAme aneka koyaDA ubhA che, tenA ukela krAMti vinA AvavAne nathI. krAMti e kei dhavidhI pravRti nathI. e te dharmAMzAdhaka pravRti che. (1) ApaNI sAMpradAyika kaTTaratA, (2) ApaNA devadravyanA prazna, (3) ApaNA samAja dinapratidina kSINu paDatA jAya che tene thIgaDA devA jevI yojanA karavA karatAM kA maulika sakriya yojanA ghaDavI (4) jakriyA ke je zarIrane, manane, ane dhanane bhAre hAni kare che te viSe paNa have muMgA esAya tema nathI. (5) zAstranA a'vAdanA vAkayo ane kavivANI jevA vacanane paramA"nA vacana mAnI bhoLI janatA gADarIA pravAhane anusarI rahI che. tene cetAvavAnI ApaNI pharaja thai paDe che. A badhA koyaDAonA ukela krAMti karyAM vinA eTale ke lokavirAdhanu jokhama kheDayA vinA thavAnA nathI. A vyAkhyAnono uddeza krAMtine janma ApavAnA che. vyAkhyAnAnA uddabhava e ja rIte thayelA che. jo ApaNe paNa pratisrotagAmI maTI kevaLa anusrotagAmI banIe tA koi uparathI AvIne ApaNuM zreya karI javAnu nathI. ecaradAsa jIvarAja dANI samApta satya ziva sundaram zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA thaDA samayamAM pragaTa thanAro lekhasaMgraha ki. rU. 3. mukhai jaina yuvaka sadya ane prabudhdha jIvananA grAhukAne tA. 1-5-54 sudhImAM rU. 2 mAM maLaze, pAsTeja rU. 0-6-0 lakhA: maMtrIo, zrI subai jaina yuvaka sagha 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3, prakIrNa noMdha 17 muMbainA navA vecANaverA A eprIla mAsanI pahelI tArIkhathI muMbai prAMtane navA sudhArelA vecANaverA lAgu paDe che. zarUAtanA vecANaverA eka mukhI hatA; vaccenA bahumukhI hatA; havene dvimukhI che. A navA vecANaverAnA dhArAe vepArI AlamamAM bhAre mujhavaNa pedA karI che. e dhArAnI keTalIeka kalame. bhAre aTapaTI hAine temAMthI zu atha kalita thAya che te koi nizcayaMpUrNAMka kahI zakatu nathI. vepArImALAnI kAryavAhI A bAbata kalAkanA kalAka sudhI carce che; peAtAnA salAhakAra dhArAzAstrI AgaLa AmathI tema doDe che; selsa TekasanA adhikArI pAse zakAsamAdhAna mATe dhakkA khAya che, paNa kASTa temanA mananuM samAdhAna karI zaktuM nathI ke sAcA ukela batAvI zakatuM nathI. keTalAka adhikArIe kabula kare che ke amane pAtAne paNa A kAyadAnI AMTIghuMTI samajAtI nathI. kAi evA paNa nIkaLe che ke jeo ema kahe che ke ame khulAsA ApavAne baMdhAyelA nathI. te amAre phAma' kema bharavA ?" ema vepArIo pUche che. javAba maLe che ke "tamane jhe tema tame phArma bharIne lAvajo, amane sujhaze e mujaba kara AkArIzuM ane tethI tamane sa MtoSa na thAya teA tame apIla karI zako che,' paNa apIla karyAM pahelAM vepArIe AkArAyA kara bharI devA paDe che te zuM te adhikArIe nathI jANatA ?. nikAsa mATe lAisensa ane punaveMcANa mATe etherIjhezananuM sIphIkeTa meLavavA mATe je jIte ane moTA vepArI na hoya tevA nAnA ane navA vepArIone rUA. 20000 athavA te teTalI rakamanI sIkayerITIe sarakAramAM DIpojhITa karavI paDe che, A prabaMdhe nAnA ane navA vepArIo mATe AjanA nANAMbhIDanA jamAnAmAM eka moTI Aphata ubhI karI che. navA dhArI tarehatarehanA phAma ane yAdI rAkhavAnI pharaja pAMDe che ane sAdhAraNa vepArIone AvI jaTila racanAne pahoMcI vaLa vAmAM keTalI badhI muzkelI paDe tenA koi khyAla rAkhavAmAM Avyo nathI. navA dhArA jaTilatAnA eka adbhuta namunA che. kara lyo, kAyado kare, paNa kAyadAnuM zabdanirmANa ane vahIvaTI racanA evAM hovAM joie ke peAtAne zu karavAnu ane zuM nahi karavAnu tenI tene tarata sujha paDe. A navA dhArAmAM haju dhaNA budhdhizALI mANasane paNa purI sujha paDatI nathI. A vyApArIo mATe eka meTI kamanasIbI che. vaLI pradeze pradeze judI judI jAtanA vecANaverA-A paristhiti vepArIo mATe bhAre muMjhavatI khatI che. kamanasIbe vecANuverA e dareka pradezanI ekAnta hakumatanA viSaya che. prade zAne maLelI A sattA te kendrastha sarakArane soMpavAne tayAra nathI kAraNa ke A sattA prAdezika rAjya mATe eka prakAranI kAmadhenu che. dhAryAM mujaba navI navI cIjo upara vecANu veza nAMkhIne temaja cAlu daramAM paisA, be paisAnA kAve tema vadhAre karIne prAdezika sarakAra dhAre teTalAM nANAM A kara dvArA vasula karI zake che. Ane lIdhe prAdezika sarakArA A viSayane lagatI potAne maLelI sattA cheDavA mAMgatI nathI. paNa bIjI bAjue Ane lIdhe antaraprAdezika vyApAra paratve vyApArInI pAra vinAnI hAlAkI thAya che, e tarapha madhyastha sarakAre gaMbhIrapaNe jovAnI jarUra che. AvI vicitra paristhitinuM eka pariNAma e AvyuM che ke A karathI kaeNma chaTakavuM te vicAra tarapha vyApArI dhakelAya che. selsa TekasanA vahIvaTIdArA ane vyApArI vacce eka prakAranu dU yudhdha cAle che. vecANa verAnA vahIvaTadAra madadarUpa banavAne adhye vyApArIe kayAM bhula karI che te zodhIne tenI kanaDagata zarU kare che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ dh prabudhdha jIvana 214 vyApArI jyAM tyAMthI chaTakavA mAMge che. pariNAme A khAtAmAM lAMca rUvatanI jaDa bahu UMDI kheThI che. pApArIone sAdhAraNa rIte aLakhAmaNA lAgatA inkamaTekasa AvA selsaTeksanA trAsa karatAM Aje ghaNA sArA sAde ane saraLa lAge che. muMbaI sarakAre A kAyadAmAM rahelI gucenA spaSTa ukela ApavA joie. ane te dRSTie kAyadA satvara sudhAravA joie, saraLa banAvavA joie. vastuta: A vecANaverA AkhA deza upara ekasarakhA lAgu paDe ane temAMthI thatI Avaka pradeza pradezanI Avaka mujaba te te pradezane vaheMcI devAya evI vyavasthA ubhI thavI. joIe. A sivAya vecANaverAne lagatI vyApArIonI hADamArIne kadi anta Avaze nahi. pablIka cerITI TrasTa ekaTa ane suprIma korTanA cukAdA mukhano pablIka cerITI TrasTa ekaTa (1950) kAyadesara che ke nahi te saMbaMdhamAM te kAyadesara che evA muMbaI hAIkoTanA cukAdA sAme dIllInI suprIma korTamAM apIla karavAmAM AvI hatI. tene tA. 18-3-54nA roja cukAdo Avyo che. A cukAdAnI nakala hajI .hAtha upara AvI nathI, paNa chApAmAM e cukAdA sabaMdhe je hakIkate bahAra AvI che te jotAM mULa kAyadAmAM rahelI e bAbatAne suprIma korTe gerakAyadesara TharAvI che. (1) kAipaNa geravyavasthAnA kAraNasara dhArmika sakhAvatAnA TrasTAmAM cerITI kamIzanara kA dvArA peAtAne TrasTI nImavAnA hukama meLavI zaktA hatA ane e rIte dhArmika khAtAo upara te sIdhA kAchu meLavI zakatA hatA. uparanA cukAdAthI cerITI kamIzanara potAnI jAtane TrasTI nImAvI nahi zake. (2) kAi paNa dhArmika sakhAvata upara cerITI kamIzanara kAnA hukamArA Cypres-sIpre-neA siddhAnta lAgu pADIne te sakhAvatanAM nANAM janahitanA anya koi kAryamAM kharacavAnI kUraja pADI zakatA hatA. sIprenA sidhdhAntanA artha e che ke jyAre kAI paNa sakhAvatanA hetu amalI khanI zake tema na heAya athavA te te hetunA amala karavA chatAM nANAMnA vadhArA paDatA hAya tyAre te nANAM evA ja anya kAi sakhAvatI kAmamAM vAparI zakAya ane e rIte e nANAMnA sadupayoga thai zake. suprIma korTanA cukAdAnA pariNAme dhArmika sakhAvatA upara A sIpreno siddhAnta have lAgu pADI nahi zakAya. upara jaNAvelA banne pratibaMdho mAtra dhArmi ka TrasTa yA sakhAvatAne lAgu paDatA hoya ane khIjI jAhera hitanI sakhAvatA yA TrasTAne lAgu paDatA nathI ema A cukAdAnI TuMkI khakharo jotAM mAluma paDe che. A cukAdAnuM eka pariNAma e Ave che ke maMdiranI jarUri yAta karatAM vadhAre pramANamAM ekaThA thayelA devadravyanA anya sAmAjika hitanA kAryoMmAM vaparAvAnI mULa dhArAmAM je jogavAi hatI te A cukAdAthI pAchI kheMcI levAmAM AvI che. A rIte devadravyane sAmAjika kAryomAM vahetuM thayeluM jovA icchatA sudhArakAne kAyadAnI A pIchehaTha jarA kheMce tevI che. Ama chatAM A bAbatamAM jarA puchu nirAza thavAnI jarUra nathI. sudhAraka mATe kAyadAnI mada vaDe krAi sudhAraNAne hetu siddha karavA e kharI pragati nathI. khI pragati samAjanA vicAramAM dharamULathI pheraphAra karIne tene devadravyanA sAmAjika upayoga tarapha svecchAe vALavAmAM rahelI che. A kArya pracAra ane samajAvaTathI ja thai zake che. sadbhAgye sthiticusta loko paNa. sIdhI rIte nahi paNa sIdIbhAInA kAnanI mAka ADakatarI rIte devadravyanA zrAvakazrAvikAnA kAryamAM upayoga karavA tarapha vaLI rahyA che, ane potapeAtAnA hastakanA vahIvaTamAM AvA prabaMdha eka yA tA. 1-4-54 bIjI yuktipUrvaka karI rahyA che. ApaNe AzA rAkhIe ke je Aje yutiprayuktithI thai rahyuM che te sIdhI rIte karavAnI hIMmata havenI peDhI jarUra' dAkhavaze ane devamaMdiramAMthI thatI aDhaLaka Avakano jarUrI sAmAjika kAryomAM upayoga karatA acakAze nahi, bhAi kRpALa koThArIne abhinandana bhArata jaina mahAmaDaLanA pramukha ane amArA junA sahakA kartA zrI tArAcaMda koThArInA jayeSTha putra ci, bhAi kRpALa koThArI cA ekAunTanTanI parIkSAmAM tAjetaramAM pAsa thayAM che. A parIkSAmAM sAdhAraNa rIte sAtathI ATha TakA pariNAma Ave che ane temAM pasAra thavAtu kAi paNa vidyArthI mATe ati muzkela hoya che A uparAMta bhASa kRpALane abhinandana ApavAnuM eka vizeSa kAraNa che. cArTarDa ekAunTanTanI chellI parIkSAnI bahAra paDelA phattehama vidyArthIonI nAmAvalimAM tenuM nAma nahetu, pote napAsa hAI zake ja nahi evI bhAi kRpALane pratIti hatI. te parIkSA letI saMsthAne eka niyama evA che ke kai vidhArthI 5. 25] bhare tA je viSayamAM nApAsa thayo hoya tene lagatA praznapatranuM anya parIkSA pAse punarAvartana karAvavAmAM Ave, ane A punarAvatananA pariNAme tene jo pAsa karavAmAM Ave te za. 250] paNa pAchA ApavAmAM Ave. bhAi kRpALe paNa rUA. 250 bharyA, ane tenA praznapatro pharIthI tapAsAyA, tene pAsa thayelA jAhera karavAmAM AvyA ane rUA. 250] paNa pAchA maLyA. Ama napAsamAMthI pAsa thanAra bhAI kRpALa savizeSa abhinandananA adhikArI bane che. tenI bhAvI kArakIdI sA ujvaLa banatI rahe ane sukha, aizcaya ane svAsthya tene prApta thatAM rahe evI zubhecchA dharmAnaMda, pharatuM pustakAlaya lAlabAga ane mAdhavaMbAga vacce AvelI munizrI mohanalAlajI jaina senTrala lAibrerI ane saMskRta pAThazALA taraphazrI 1943-44 mAM karatAM pustakAlayanI pravRtti hAtha dharavAmAM AvI hatI ane Azare za. 3000 nAM pustakAnI 150 peTIe taiyAra karavAmAM AvI hatI. A peTImAMthI 101 thI 150 peTIo khAlI karIne temAM 1952-53 mAM pragaTa thayelA lagabhaga rUA. 1000 nA navAM pustakA tAjetaramAM kharIdIne mUkavAmAM AvyAM che ane A navI peTIo 1-3-54 thI ApavAnI zarU karI che. dareka peTImAM Azare rUA. 15 nI kIMmatanA cArathI pAMca pustako rAkhavAmAM AvyAM che. A peTIo meLavavA mATe nIcenA niyame karavAmAM AvyA che. (1) peTI meLavavAnI IcchA dharAvanAre vArSika rUA. 3 lavAjamanA bharavA paDaze. (2.) peTI dITha peTI laI janAre za. 20) DIpojhITanA bharavA paDaze ane te peTI eka mAsanI aMdara pAchI pahoMcADavI paDaze. peTI vadhAre vakhata rAkhavI hAya to pharI vakhata isyu karAvI zakAze. A navI peTIone lAbha levA vAMcAbhilASI bhAi mahetAne vinati che, bhogIlAla amRtalAla jhaverI AsIsTanTa sekreTarI. pachAta vargonuM udhdhArakAya zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce sadhanA kAryAlayamAM (45-47, dhanajI sTrITa) tA0 3-4-54 nA sAMjanA 6-30 kalAke eka jAhera sabhA maLaze e prasaMge caMdanavADI myunIsIpala cAlAmAM vasatAM nIcalA tharanA lekAmAM kArya karatAM zrI saralAena jhaverI Aja sudhInA potAnA kAnA anubhava rajI karaze, maMtrIo, mukhai jaina yuvaka saMgha. +
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-54 prabuddha jIvana AphrikAvAsI jaina baMdhuone apIla je saMyukta jaina vidha thIMgRhanI jaina samAjanA prakhara vicAraka sva. vADIlAla metIlAla zAha ane jaina samAjanAM pracaMDa sudhAraka sva. maNilAla meAkamacaMda zAhe AjathI trIza varSa pahelAM sthApanA karI hatI te saMsthAnA maMtrI zrI. TI. jI. zAha tathA temanI patnI zrI caMcaLabahena ApanA pradezamAM musApharI arthe AvyA che. A saMsthA muMbai ziva bAjue Aje potAnI mAlekItu makAna nirmA karI rahI che. te makAna purU' karavA mATe ane jarUrI sAdhana sAmagrI prApta karavA mATe rUA. 75000 nI tatkALa AvazyakatA che. A saMsthA kazA paNa kirakAbheda sivAya ucca zikSaNa levA icchatAM vidhAthI ene rahevA vagerene sagavaDa Ape che. jaineAmAM paraspara ekatA sAdhavAnA hetupUrNAMka ane jaina vidyArthI one AgaLa bhaNuvAmAM paDatI agavaDe bane teTalI dUra karavAnA hetuthI A saMsthAnI sthapAnA karavAmAM AvI che. zrI. TI. jI. zAha amArA pratinidhi tarIke tyAM AvyA che. te temane ApanAthI banatA kALA ApIne amArI A saMsthAnI bhIDa dUra karavA prArthanA che. lI ApanA cImanalAla cakubhAi zAhu pramukha, sayukata jaina vidyArthI gRha, prabuddha jIvana ane AphrikAvAsI badhu chellAM paccIza varSa thI jaina samAjamAM vicArakrAntinu kArya karI rahela mubai jaina yuvaka saMdha tarI chellAM paMdara varSathI eka pAkSika mukhapatra calAvavAmAM Ave che jenuM nAma prabuddha jIvana che. zrI. mubai jaina yuvaka saMdhanA maMtrI zrI. TI. jI. zAha tathA temanAM patnI zrI, caMcaLabahena tyAM keTalAeka samayathI pravAsArthe AvyA che, temanI dvArA prabudhdha jIvanane tyAM phelAvA thai rahayA che. A patramAM rASTrane sparzItA aneka praznonI carcA karavAmAM Ave che. dharma, tatvajJAna, samAjazAstra temaja arthakAraNane lagatA viSayonI AlAcanA karavAmAM Ave che, ane dezamAM banatI dhaTanAonuM hAI niDa rapaNe raju karavAmAM Ave che, gAMdhIjIe je niyama navajIvana ane harijana mATe svIkAryAM hatA tene anusarIne amArA A patramAM jAhera khabara levAmAM AvatI nathI ane samAjane upayogI prazno viSe spaSTa mArgadarzana ApavAnA hetuthI A patranuM saMcAlana karavAmAM Ave che. muMbai, saurASTra temaja kaccha gujarAtamAM prabudhdha jIvane eka viziSTa koTinA sAmayika tarIke sArI pratiSThA prApta karI che. jANItA vidvAna vicAraka zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tenA taMtrI che. tenuM vArSika lavAjama AphrikA mATe AThe zIlIMga che. Apane A patranA grAhaka thavA prAnA che. lI ApanA khImajI mAMDaNa bhujapurIyA pramukha, muMbaI jaina yuvaka sadha mudraNa dveSa mudraNuaNudhdhi gadya lakhANamAM nIbhAvI zakAya che, kAraNu AsapAsanA saMdarbhe thI vAMcanAra ghaNu kharU ane tAravI zake che. pazu padhamAM mudraNadoSa padhArthane ghaNIvAra mArI nAMkhe che, eTale ke kavi zu` kahevA mAMge che te vAMcanAra samajI ja zakatA nathI, AvA mudraNu doSa gayA aMkamAM pragaTa thayelA dekhuM na kAM pUrNavirAma rAhe ?' e mathALAmAM eka nAnAsarakhA kAvyamAM rahI gayelA mAluma paDe che. kavine thayelA anyAyanA prAyazcittape e - 15 kAvya nIce pharIthI pragaTa karavuM eAgya bhAsyuM che, bhave bhave alpavirAma mUkI AtmA vadhe AgaLa vAya mAMhe, Azcaya -praznArtha nuM cihna jhukI rahe kayAM ka dekhuM na kAM pUrNavirAma rAhe ? mAga gItA mAtherAna paTana eprIlanI trIjI tArIkhane badale navamI tArIkhe tatrI keTalAeka sabhyone chokarAMonI parIkSAonA kAraNe bIjI tArIkhanA paryaTanamAM joDAvAnI pratikuLatA mAluma paDavAthI eka aThavADIyu maDuM eTale ke cAlu mAsanI tA. 9, 10, 11 (zukra, zina, riva) ema nakkI karyuM che. paryaTanamAM joDAvA icchanAra sabhye tA. 5 sAmavAra sAMja pahelAM gayA aMkanI jAherAta mujaba paryaTana mATe nizcita karelI rakama saMghanA kAryAlayamAM bharI javI. tA. 9 zukravAra savAre chA vAgye kheArI'darathI upaDatI lokalamAM nIkaLavAnu che. tA. 12 somavAra vahelI savAre upaDatI TrenamAM mAtherAnathI muMbai pAchA AvavAnuM che. sAdhAraNa eDhavAnu tathA jarUrI kapaDAM sivAya vizeSa sAmAna sAthe levAnI jarUra nathI. saMdhanA sabhyone sArI saMkhyAmAM joDAvA vinati che. matrI, mukhai jaina yuvaka saMgha, pustaka paricaya hileALA : lekhaka : zrI vIrajI gaMgAjara mAhezvara, prakAzana ena. ema. tripAThI limiTeDa, prinsesa sTrITa, muMbai, 2. kiMmata za. 1-8-0. A nAnuM sarakhuM pustaka lekhakanI Aja sudhInI AtmakathA jevuM che. zrI vIrajIbhAInI Aje 76 varSanI ummara che. sAmAnya paristhiti vacce temanA jIvananI zI rIte zarUAta thai, TukI keLavaNI, tAra lakhanAra tarIke jIvananA prAraMbha, eka dhaMdhAmAMthI bIjA dhaMdhAmAM praveza ane sadhAtI rahelI Arthika unnati, sau. ratanabAi jevI eka tejasvI sannArI sAthenuM 25 varSanuM gRhastha A jIvana, 1930-32 nI rASTrIya caLavaLamAM temaNe khUnnee lIdhele sakriya bhAga, ratanabAinA avasAnane temanA citta upara paDelA sakhta AdhAta, vAnaprastha jIvanano svIkAra, dezanA eka khuNethI khIje khuNe temaNe karelA vipula pravAsa, Aje ekAnta nivRtti bhareluM sukha ane saMtoSamaya bharelI jIMdagInI A eka sAdI kALaniga mana=Ama DhALa DhaLAvathI saraLa jIvanakathA che. lekhakanA pAtA viSe koI moTA dAvA nathI. ema chatAM A lAMbA citrapaTamAM uMDI jIvananiSThA, sevAvRtti ane zIlaparAyaNatA, tema ja satata udyogazIlatA tarI Ave che. lekhakanu lakhelu' 'hinda paOTana' nAmanu eka pustaka pAMceka varSa pahelAM pragaTa thayu' che je ApaNA dezane lagatI aneka mAhItIothI bhareluM che, AramI sadInA sarvazreSTha jyeAtira saMpAdaka : paMDita amRtalAla tArAcaMda dezI, vyAkaraNa tItha, dAmajI neNuzInI vADI, sTezana roDa, bhAMDupa muMbai pAse kiMmata rUA. 0-12-0. A nAnI sarakhI pustikA mULa koi eka brAhmaNa paMDitanA lakhelA zrImad hemacaMdrAcAryanA caritranA AdhAra laIne lekhake taiyAra karI che. hemaMcadrAcArya nA jIvanane lagatI aneka aitihAsika anaitihAsika mAhItI A pustakamAMthI jANavA maLe che. mULamAM jaina paraMparAne anukuLa keTalAka sudhArA tema ja vadhArA saMpAdake karyAM hAya ema lAge che. saMzodhananI dRSTie A pustikAmAM koi maulikatA jovAmAM AvatI nathI. - @ *???list="" /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 prabudhdha jIvana tA. 1-3-54 II zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnuM pramukhasthAnethI pravacana (muMbaI khAte tA. 23-3-54 nA roja dhI InDIyana grena DIlarsa pheDarezananI 11 mI vArSika sabhAnuM muMbaInA mukhya pradhAna zrI morArajIbhAI desAIe udaghATana karyuM hatuM. te prasaMge pheDarezananA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAe karelA bhASaNamAMthI agatyanA bhAga nIce utAravAmAM AvyA che. taMtrI) vizvabharamAM Aje jyAre bhAratanuM sthAna anokhuM che, tyAre samagra makAnanI taMgI ane dArUbaMdhI vizvane zAMti ane premane saMdezo pahoMcADavAnI naitika javAbadArI - zaheronI vadhatI jatI vastIne ane nirvAsitonI raheThANa bhArata para svayaM AvI paDI che ane e najare jyAre ApaNe pUrAM pADavAnI javAbadArI nAmadAra muMbaI sarakAra hAusIMga borDa vicArIe chIe tyAre e umadA hetu pratye ApaNuM lakSa kendrita jevI samiti racIne je rIte upADI rahI che, te kharekhara prazaMsakaravAmAM chellA cAra dAyakAo daramyAna pU. mahAtmAjIe je nIya che. muMbaI jevA audyogika zaheramAM gIca vistArane nAbUda kaMI karyuM che te tenA kAraNarUpe hovAnuM siddha thAya che. vizvanI e karavAnA mArge nA muMbaI sarakAre tAjetaramAM je kAyado karyo che, mahAna vibhUti sadehe Aje ApaNI vacce nathI, chatAM emanI te kadAca bhAratabharamAM A pahele ja kAyado haze. AziSa ane kAryonI anokhI suvAsa ApaNI vacce sadAya patha makAna taMgI nivAravA sarakAre pite lIdhela pagalAM uparAMta rAyelI paDI che. pariNAme bhAratane eka ke eka mAnavI Aje je beke, vImA ku., meTI peDhIo ane udyogone vadhu makAne bhAratanI ane vizvanI zAnti ane unnatinI dizAmAM vicArate bAMdhavA mATe rAhata ane nANAMkiya madada ApI AkarSavAmAM Ave thayo che ane vikAsanA vidhavidha kSetre sahakAra ApI rahyo che. te mane lAge che ke madhyama varganI raheThANa aMgenI jarUriyAtane sadbhAgye rASTrapitAe jemane potAnA rAjakIya kSetre vArasa tarIke pahoMcI vaLavAmAM eka vadhu sakriya prayAsa thayelo gaNAze. pasaMda karyA che, te ApaNA mahAamAtya zrI. javAharalAla naherU muMbaI zaheramAM mArA pheDarezana sAthe saMbaMdha dharAvatA lagabhaga ApaNA lADIlA netA-pU, gAMdhIjInI vicArasaraNIne anurUpa 5000 jeTalA nAnA dukAnadAre uparAMta bIjA paNa paMdareka hajAra evA rAjyanI racanA karavA athAga parizrama uThAvI rahyA che ane jeTalA nAnA dukAnadAre haze. te e nAnA dukAnadaramAM pravartatI duniyAnA paTa para je paNa pachAta ke gulAma deza hoya te AjhAda raheThANInI taMgIne pahoMcI vaLavA temaja madhyama varganA bIjA bane ane AgaLa dhape te mATe rAta ane divasa satata kArya karI hajAra kuTuMbe ke jeo sIMgala ke Dabala rUmanuM ja bhADuM bharavAne rahayA che. vizvabharamAM ajoDa evA ApaNA prajAsattAka rAjayanA zakitamAna hoya che, temanI jarUrIyAtane pahoMcI vaLavA meM kahyuM tema vaDA tarIke ja nahi, paraMtu samarata vizvanI eka agragaNya mAnanIya khAnagI kSetrane paNa jo raheThANo bAMdhavA mATe AkarSavAmAM Avaze, vyakita tarIke Aje e bhAre beja uThAvI rahayA che. AvI eka te ja makAnanI taMgIne prazna jaladI hala thaI zakaze. mATe ApaNuM sarva zreSTha vibhUtine ApaNA prajAsattAka rAjyanA vaDA pradhAnapade muMbaI rAjyanA mAnanIya mukhya pradhAna zrI merArajIbhAI meLavavA mATe ApaNe pitAne jeTalA bhAgyazALI mAnIe chIe e bAbata para gaMbhIrapaNe lakSa Ape evI AgrahabharI vinaMti che. teTalAja ApaNuM muMbaI rAjyanA agrapade zrI morArajIbhAI kAmadAronA hita rakSavA tathA keLavaNI kSetre pragati sAdhavA nA, desAIne meLavavA mATe ApaNe pitAne bhAgyazALI mAnIe chIe. muMbaI sarakAra je nirNaya letI rahI che te tathA mAnavane mAnavamAMthI sTeTa TrAnsaporTa - dAnava banAvI muke evA dArUnA nazAmAMthI mukti apAvanAra dArUjenAM mIThAM phaLa ApaNuM muMbaI rAjyanI bahoLI janatA meLavI baMdhIne saphaLa banAvavA mATe je prayAse makakamapaNe karI rahI che, rahI che, te dhI sTeTa TrAnsaporTa korporezana sthapAyuM te pahelAM meM te AmajanatAnA hitArthe je paNa thavuM ghaTe te thavuM ja joIe mAgyA bhADAnA paisA ApavA chatAM vyavasthita ane vakhatasara maLI evI zrI merArajIbhAInI sarakAranI aDagatA, ekaniSThatA ane zake evAM vAhanavyavahArane gAmaDAone sAMkaLate prazna sadAya aNu- kuzaLatAne ja AbhArI che. ukela rahaye hate sadbhAgye zrImAna muMbaI sarakAra taraphathI sArA rASTrabhASA muMbaI prAntane vyavasthita ane sagavaDabharyA basavyavahArathI sAMkaLI zALA kolejomAM rASTrabhASA dAkhala karavA viSe zrImAna muMbaI levA mATe dIrghadraSTibharyo nirNaya levA ane Aje ApaNe joI sarakAre lIdhela nirNaya kharekhara eka umadA nirNaya che. aMgrejI zakIe chIe ke vizALa pradeza dharAvatA ApaNA muMbaI rAjyanA bhASAnA astitva pratye durlakSa karyA vagara rASTrabhASAnA samagra vikAsa moTA bhAganA gAmaDAMone vyavasthita ane sagavaDabharyA basavyavahArathI mATenA AvA umadA nirNaya mATe samAjane meTo bhAga saMtoSa sAMkaLI levAmAM AvyAM che ane te vyavahArane vistRta karavAmAM AvI anubhave che. rASTranA AMtarika vyavahAranA upayoga mATe lAMbe vakhata rahaye che. sudhI paradezI bhASA para AdhAra rAkhI na zakAya. samAjane eka dudha janA. ane AdamI paNa sahelAIthI pitAne kahevAnuM kahI zake te mATenA thoDAMka varSo pahelAM bhAre kiMmata cukavyA chatAM cokakhuM dudha vAhana tarIke rASTrabhASAne ja agrapade mUkI zakAya ane tema karyo meLavavAnI khAtrI muMbaInI janatAne nahotI maLatI. e mATe dAyakAo aMgrejI bhASA pratyenA vadhu paDatA mehane paNa dura karI zakAya. sudhI sudharAI ane bhutapurva sarakAre vicAraNA karyA chatAM koI pheDarezananI sthApanA yegya mArga nahote zodhI zakAya ane varSo sudhI Ama vaNaukela "saMgana vagara siddhi nathI" e sUtra najara samakSa rAkhI cheka rahelA A praznane ukelavAmAM muMbaI sarakArane maLela saphaLatA bAda sane 1913mAM dANAnI dukAna dharAvatA hajAreka jeTalA muMbaInA temAM sadhAtI jatI pragati ane vikAsathI bhAratanA anya rAjya dukAnadAroe "dhI bee grena DIlarsa esosIezana" nAmanuM eka te zuM paNa dariyApAranA bIjA deze paNa te tarapha AkarSAyA maMDaLa sthApyuM. vepAramAM pramANikatA, bhAtRbhAva ane saMgaThThana keLache. sTeTa TrAnsaparTa ' ane "dUdha janA" keTalA virodha chatAM keTalI vavAnI dizAmAM e esesIezananI satata jAgRtie, traNa dAyakAdIrghadraSTi ane niDaratAthI hAtha dharAyAM te Apa sau jANo cho enI aMdara enA daphatare traNa gaNuM sabhya noMdhAyA ane pitAnA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * - = "11 % - tA. 1-4-14 prabuddha jIvana 217 ' vepAra aMgenA hita rakSavAnI khAtara sarakAra sAme, sudharAI sAme, zrI yazavaMtarAya canhAne mArI vatI ane mArA pheDarezananA A sTImara ku. sAme ane evI bIjI saMkhyAbaMdha saMsthAo sAme e sabhya vatI hArdika abhinaMdana ApuM chuM. saphaLa rIte laDayuM, ane sArAM pariNAma meLavI zakyuM baMdhanamukta vepAra , bIjA vizvayuddhanI asare ApaNe tyAM paNa AvI ane mArA pheDarezana sAthe joDAyelI esesIezananA sabhyone ' sane 1842 mAM muMbaI zaheramAM anAjanI satata taMgI vartAvA saMbaMdhIne A take thoDuka kahuM, to mAnuM chuM ke, te yogya e lAgI. A zaheranI vastIne keTaloka bhAga pitAne vatana jate gaNAze. mitro, Apa sau jANe che tema have ApaNe anAjane. rahayuM hatuM, chatAM bAkI rahelAo mATe paNa anAjanI AMdhIne dhaMdhe baMdhanamukata banyA che. cokhA para baMdhana che te paNa koIpaNa pahoMcI vaLavA mATe te vakhatanI sarakAre karelA praba ane paLe baMdhanamukata thAya e purato saMbhava che. eTale have ApaNe prayAse apUratA ane asaMtoSakAraka dekhAyA, prajAne uhApoha dha mukatapaNe ApaNA hAthamAM pAcho Ave che, tyAre te pramA: vadhato gaye. muMbaI. janatAne anAja meLavavAmAM paDatI agavaDa NikapaNe calAvI, vepAramAM "satya ke nItine sthAna nathI " e junI ane dukAnadAra bhAIonI muzkelIonI najare kaMIka vyavasthita ' kahevatane ApaNe beTI paDI, samAjanI nIti ane saMskRtinA ' 'janA amalamAM lAvavA sarakArane samajAvavA vicAryuM ane sva. thatA sarvatra utthAna mATenA prayAsamAM, ApaNe paNa hameza jema zrI haridAsa mAdhavadAsa, sva. zrI jIvaNalAla setalavaDa ApaNe sAtha pUrIe. ane ApaNuM zaheranA AgevAna zaherI zrI purUSotamadAsa yudhanI AMdhIe samAjanuM nItinuM dharaNu ThIka pramANamAM - ThAkarAsanI sahAyatA meLavIne A zaheramAM anAjanI mApabaMdhI dAkhala karavA te vakhatanI sarakAranI pAse hA' bhaNAvI. satata nIcuM ApyuM; samAjamAM ghaNI jAtanAM aniSTa tatve dAkhala thayAM, cIja vastuonI achata ubhI thatAM saMkhyAbaMdha cIjomAM bheLaseLa dibANane aMte sarakAre mApabaMdhInI yojanA dAkhala karavAnuM svIkAryuM chatAM thoDIka je saMkhyAnI dukAnene mApabaMdhInI yojanAmAM mAnya thavA lAgI. kamanasIbe khAdharAkInI keTalIka cIjo paNa emAMthI bacavA na pAmI. paraMtu have paristhiti sudharI che. achata ochI rAkhavA sarakAre taiyArI batAvI. Ama thoDIka saMkhyAnI dukAnanI rojI cAlu rahe ane meTI saMkhyAnI dukAne rojI-dhaMdhA vagaranI thavA pAmI che. te dukAnadAra bhAIo nItinA siddhAMte najara samakSa rahI javA pAme e aThIka lAgatAM badhI esesIezanenuM eka rAkhI potAnI pharajo bajAve ane temAM AyAtakAre, utpAdake Vii mahAmaMDaLa AjathI agiyAra varSa pahelAM sthApavAmAM AvyuM ane ane jaththAbaMdha mAla vecatA vepArIo sahAyabhUta bane ja e mahAmaMDaLanuM nAma dhI InDIana grena DIlarsa pheDarezana evI AgrahabharI araja che.' rAkhavAmAM AvyuM. A pheDarezana sAthe uttare borIvalI ane muluMDanI seMkaDe varSo sudhI gulAma rahelo ApaNo deza have AjhAda hada sudhI bRhada muMbaImAM dANAnA dukAnadAranuM astitva dharAvatI banyuM che. e AjhAdInuM sukha ane sAdhane saune prApta thAya te sAte esosIezane joDAyelI che. ane A pheDarezananI AjanI mATe ApaNA vaDA pradhAna zrI javAharalAla neharU satata kArya. sabhA e agiyAramI vArSika sabhA che, jenI uddadhATana vidhi zIla rahayA che. dezane sarvAgI vikAsa sAdhavA mATenA temanA vidha. sadbhAgye ApaNA mAnanIya netA, zrI morArajIbhAinA maMgaLa vidha dizAnA athAga prayAsee kaI ajaba havA utpanna karI che. ' pravacanathI Aje ahIM thanAra che. sAre ye bhArata jAgRta thaI ubhe thaI gayo che. AvA eka utthAna- zrI muMbaI sarakAre kevaLa 700 jeTalI ja dukAne mApabadhI kALane oLakhI ApaNe paNa Age baDhatA ApaNA bhArata dezanA | nIcenA anAjanI vaheMcaNI mATe mAnya karI hovA chatAM mane jaNa kadame kadama mIlAvI Age baDhIe ane AvA umadA dekhAtA bhAvImAM - [vatAM AnaMda thAya che ke sAte esosIezananI maLIne 4200 prajAjana tarIke ApaNe paNa satata jAgRti ane zrama sAthe ApaNe na jeTalI dukAnene sahakArI bhAvanAthI eka yA bIjI rIte dhaMdhAmAM adane phALe ApIe e apekSA. * samAvI levAmAM AvI che ane e sahakArI bhAvanAvALuM joDANa Apa saunAM te e anubhavanI vAta che ke jyAre jyAre Aja divasa sudhI eTale 11 varSanA lAMbA samaya sudhI sArI muMbaI sudharAInI, prAntika dhArAsabhAnI ke lokasabhAnI cUMTaNIo A rIte nabhavA pAmyuM che. AvA eka sarasa ane dakhalA rU5 evA AvI che tyAre pheDarezane pitAnA sabhyone kegresanI paDakhe ubhA rahI, 4200 jeTalA dhaMdhAdArI bhAIonA vepArI hitanA joDANane nabhA pracArasabhAo goThavIne, kogresI umedavArane mata ApIne, deza ivavA mATe e dukAnadArabhAione ane sAthe sAthe temanI esasI pratyenI pitAnI pharaja bajAvavAno Adeza Apyo che ane mane , ezananA adhikArIone A take huM dhanyavAda ApuM chuM. : jaNAvatAM saMtoSa thAya che, ke pheDarezananA Adeza ane vinaMtine - ( 1 : pheDarezanane janma agiAra varSa pahelAM thayA pachI mApa sabhyae vakhate vakhata sArUM vajana ApyuM che. baMdhInI ejanAmAM ThIka ThIka pramANamAM pheraphAra thatA AvyA ane * vejITebala ghI - Aje ApaNe ene sukhada aMta Avate joi teSa anubhavIe traNeka dAyakAo pahelAM vejITebala ghIno janma thaye, tyArathI hiM chIe. yudhdhane kAraNe anAjanI AdhI AvI ane enI achatanI muMbaInA dANAvALAone meTe bhAga bInA vepAramAM muMjhavaNa bhoga : che, asara yuddha pachInA varSomAM paNa cAlu rahetAM, prajAne ane anAjanA vata rahyo che. keTalAka dukAnadArane nItinI draSTie nIce utaravuM tii dhaMdhAmAM joDAyelI janatAne ThIka pramANamAM agavaDo veThavI paDI. paDayuM che. ghaNAMne zuddha ghIne vepAra khAve paDayA che ane jee ': 1 che. A sadabhAgye ApaNI paMcavarSIya yojanA nIcenA nAnA moTA baMdhanA zudhdha ghIne vepAra TekapUrvaka karatA AvyA che temane paNa adhUrA ' + + E - kAmonAM AvelAM dhArelAM pariNAme, sudharelAM khAtara, khetI karavAnI ane muMjhavaNabharyA kAyadAnA kAraNe ghaNuM sahana karavuM paDayuM che.' pada sudharelI paddhati, kendra sarakAranI khetI vikasAvavA pratyenI satata khAdha khArAkInI cIjomAM bheLaseLa thatI aTakAvavA mATe sarakAra jAgRti ane kudaratanI apAra kRpAthI ApaNe e viSama kALa - jAgRta che chatAM A mAre duHkha sAthe kahevuM paDe che. vaTAvI zakayA chIe ane e kALa vaTAvavAnA yazabhAgI . tarIke dhImAM bheLaseLa aTakAvavA mATe kAyade apUrNa puravAra thayA karI che. A take kendra sarakAranA annapradhAna mAnanIya zrI. raphI che ane dhI tapAsavAnA vaijJAnika sAdhane sadAya aTapaTAM ane ahamada DivAI ane muMbaI sarakAranA puravaThA pradhAna mAnanIya adhUrAM hovAnuM jaNAyuM che. pariNAme keTalAka nirdoSa dukAnadAre paNa : - ,* * : sl : , * 1 4 - - - *
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prabudhdha jIvana tA. 1-4-1954 sajAne pAtra karyA che jene mATe pheDarezanane du:kha thayuM che. sarakAre maMjura rAkhela egamArkavALuM saurASTranuM ghI sIlabaMdha TInamAM ja sarakArI leboreTarImAM pRthakkaraNa mATe mokalIe te te zuddha ghImAM hevA joItA Ara. ema. velyu ane bI. Ara. rIDIMganuM nathI nIkaLatuM e thI thai hovAnI khAtrI hoya che. chatAM cakakhA dhInI vyAkhyA pramANe e nathI hotuM. tethI e pUravAra thAya che, ke havAmAna, dANakhANanA pheraphAra, herenI jAtamAM pheraphAra, bhaugolika pradezanI viziSTatA ane evA bIjA kAraNo cekakhA dhInuM Specification nakkI karavAmAM asara karatA hoya che. uparAMta, pRthakkaraNanI vaijJAnika rIta ane emAM vaparAtAM sAdhano tathA zakhsa judAM judAM hovAthI ane pariNAmanI nizcitatA lAvavA mATe keTalAka anumAne para AdhAra rAkhavo paDato hovAthI zuddha ghI paNa bheLaseLavALuM dhI hoya tevAM pariNAme batAvAyAM che. ane Ama zudhdha ghI vecanArAo paNa sajApAtra TharAvAyA che. deSita daMDAya tenI ciMtA ochI hoya, paraMtu kAyadAnI kacAzane lIdhe ke vaijJAnika zodhanI adhurApaNAne lIdhe nirdoSa daMDAya e jeTaluM duHkhada che teTaluM ciMtAjanaka paNa che. te A take mAre vinaMti karavAnI ke A bAbatamAM nA. muMbaI sarakAra bhArata sarakAra sAthe vicAra vinimaya karIne bhAratanA prAMtakAMtanA ke bhaugolika rIte judA paDatA dareka pradezanA dhInA prakAra ne guNatA nakkI karI tenI zuddhatA-azudhdhatAnI khAtrI karavA pRthakaraNanI khAmI rahIta kaI cekasa rIta akhatyAra thAya tevo prabaMdha kare. dvimukhI vere gayA varSa daramyAna vecANaverAnA kAyadAe vepArI varganuM ThIka ThIka dhyAna kheMcI rAkheluM. have te eka aThavADiyA pachI dvimukhI vecANavera amalamAM Avaze ane ApaNe AzA rAkhIe ke have kaI vargane enI amala bajavaNIthI khAsa phariyAda karavAnuM kAraNa nahi rahe. AkhA muMbaI rAjyamAM nAnA dukAnadAronuM koIpaNa mahAmaMDaLa na hovAthI mArA pheDarezana dvArA tathA bIjA thoDAka maMDaLa dvArA dukAnadAranuM draSTibiMdu raju karavA chuTAchavAyA prayAso thayA hatA. mAnanIya nANAM pradhAna Do. jIvarAjabhAI mahetAe amone temaja saMkhyAbaMdha maMDaLane sAMbhaLavAnI taka ApI hatI. paraMtu moTAonA meTA avAja sAme amArA nAnA avAja pratye ochuM lakSa apAyuM che. ema amArI mAnyatA rahI che. cIja vastuo para selsa TekSa nAMkhI rAjyanI AvakamAM vadhAre karAya enA sAme amAre vAMdho nathI, paraMtu enI vasulAtanA tabakkA viSe mAruM pheDarezana kahetuM AvyuM che ke, chellAthI upalA tabakkAe (Penultimate stage) selsa TekSa vasula karavAthI e upalA sTejanA vepArIone varga ke je nAnA dukAna dAro karatAM vadhu vyavasthita hovAthI TekSanI vasulAta e varga pAse vadhu sArI rIte thavA pAmaze. uparAMta e upalA varganA vepArIo dareka zaheramAM ke gAmaDAomAM kendrita jagyAo para pitAnA vepAranAM sthAna dharAvatA hovAthI sattAvALAo emanA para dekharekha paNa ThIka pramANamAM rAkhI zake ane Ama thAya te seksa TekSa mATe rajIsTara thavAnI javAbadArImAMthI pANeso TakA jeTalI saMkhyAnA nAnA dukAnadAronA vargane mukata rAkhI zakAya ane tema chatAM sarakArane te joItI Avaka to maLI ja rahe. je amArU draSTibiMdu sarakAre mAnya rAkhyuM hota to nAnA dukAnadAro ke jeo pitAne tyAM TekSa vasUla karI tene hisAba rAkhavA jeTalA vyavasthita hotA nathI, teo mAla kharIdatI vakhate ja selsa TekSa bharavAne khuzI hoI tema karI zakayA hota ane gAmaDAnI keTalIye dukAne ke je kuTuMbanA nAnA moTA sabhyathI calAvAtI hovAthI teo namuM ke copaDAo paNa rAkhatA hotA nathI temane paNa rAhata raheta Ama selsa TekSanI vasulAta upalA sTeje rakhAI hota to sAruM thAta. khera, A prazna te have bhUtakALane banyuM che. ane tethI dukAnadArabhAIone mAre A sthaLethI vinaMtI karavAnI ke anAjane vepAra chuTA thayA hovAthI have vepAranuM pramANa vadhavA pAmaze ane te rajIsTarDa DIlara thavA mATenI rUA. 250 0 0 nA vArSika vepAranI maryAdA sudhI svAbhAvika rIte javA pAmaze te jemane vepAra e maryAdAe pahoMce temaNe dareke rajIsTarDa DIlara thavA arajI karI na hoya te have karI devI. jo ke anAja para TekSa nathI chatAM vArSika vepAranI maryAdAmAM ApaNe AvI jaIe chIe eTale rajIsTara thavuM jarUrI che anya bAbato bIju vizvayuddha, bhAratanA Are ubhuM tyAre muMbaImAM jagyAnI taMgI dekhAtAM te vakhatanI sarakAre amArA dukAnadAra bhAIo pAsethI paNa keTalIka jagyAe laI lIdhelI. A laI lIdhelI jagyAomAMthI keTalIka jagyAe pAchI maLI che jyAre bAkInI jagyAo ke jemAM sarakArI anAjanI dukAne temaja ko-opareTIva sesAyaTIjhanI dukAne calAvAya che te hajI pAchI maLavAnI bAkI che. te have zrImAna muMbaI sarakAra vahelI take te mukata kare evI A sthaLethI huM khAsa AgrahabharI apIla karuM chuM. jagyAo rekavIjhIzana karavAnA kAyadAne che ke have ghaNo haLa karavAmAM AvyuM che, chatAM ene vadhu haLa karavAnI agatyatA ubhI ja che. sIMgala ke Dabala rUmamAM rahetA nIcalA madhyama vargane zakha jo bIjA koInA nAma hoya tevI jagyAmAM rahetA hoya te tenA para ciMtAne beja ubho ja che te evI rIte rokAyelI Aja divasa sudhInI badhI jagyAone rekavIjhIzana thavAnA bhayathI mukata karyAnI jAherAta karI devAyAne nirNaya levAya e jarUrI che. uparAMta makAna mAlikanI saMmatithI thatI raheThANanI pherabadalI vakhate tathA navA baMdhAtA makAnamAMnI jagyAo bhADe ApatI vakhate ekeDezana khAtAnI rajA levAno ke e khAtAne khabara ApavAno je niyama che te paDatuM mukAvohave jarUrI hovAnuM huM namrapaNe mAnuM chuM. . dukAnadAra vargane moTe bhAga ujaLayAta vargane hevAthI te madhyama vargane kahevAya che, paraMtu temAMnA ghaNAnI Arthika sthiti nabaLI hoya che. zaheramAM e varganA purUSa sabhya ja kamAtA hoya che. pariNAme bALakonA zikSaNa kSetre ane jIvananI bIjI jarUrIyAta meLavavA mATe Avaka jAvakanA pAsAM sarakhAM. karatAM e varga ghaNIja taNu bhagavate hAryuM che. te tALAmAM joItAM pustakanI saMkhyA nakakI karI abhyAsakramamAM pheraphArane kAraNe vakhate vakhata pustakanI thatI badalI aTakAvIne ane zALAnI phImAM dhaTADo jAhera karIne e varganI keDa bhAMgatA anivArya kharcamAM rAhata ApavA mAnanIya muMbaI sarakAra vahelI take vicArI nirNaya le e vinaMtI. viSayasaci ApaNe krAntino vArase becaradAsa dezI 211 prakIrNa neMdha: muMbaIne na vecANavere, pablIka cerITI TrasTa ekaTa ane suprIma kepTane cukAde, bhAI kRpALa koThArIne abhinaMdana, paramAnaMda 213 zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnuM pramukhasthAnethI pravacane 216 | muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakSa: traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pakSike mukhapatra | rajIsTarDa bI. 4ra66 A prakA jIvana taMtrI : paramAnaMda kaMvarajI kApaDiyA ma. jaina varSa 14: aMka ke pra. jIvana varSa 1: 24 " upa ha ha hA, * ja } , ( vArSika lavAjama rUpiyA 4 paradeza mATe zIliMga 8 TIMbAno upadeza [amathA bhagate dekhyuM che lakhyuM ] izu bhagata TIMbeM beThAM bedha le che. eka beThuM sAMbhaLe che taLAvuMnAM poyaNAM juve che jyAM bAvaDAM vIMjhavA ne che. veNe veNe phulaDAM jhare cheH kAMtavAvaNuvA gyAMtAM? paNa evA imanI zebhA AgaLa meTA ke " garIbagarabAMvanI je thAva; dInadakhiyAMvanI jai thAva, kAM ke mAMdhAtAvatAMya mAthAM name che. ' mArA rAmajInuM rAja ImanuM che. mATe sate ! kaeNLiye dhAna ne veMta vastaranI cIMdaraDI sATu che. ' saMte rAMkanA rAja thAze; bhUkhyAM bharAze; yALAne dayA maLaze thaIne A amalakha mAnakhyAne se ane A amAlakha mAnakhyA mAM karaje mAM. basa, eka mArA karaze mAM basa ane niramaLAMne mArA rAmanAM darazaNu thAze. rAmajInuM ja nAma aMke karaje, aTarle poM naveya nadhya tama vAMharyo . saMta ! manakAyAthI niramaLa re'jo. AMkha kAyAne dIvo che, vAMharyo hAlI Avaze. kaI aiThI thAya te di' I ne Do; kAMDuM kanaDe te kalama karo. * ho bhagate ! tamArI bhAvabharatInA dekhADA karajo mAM. paNa atarane sateM ! kAyane. kAjI banaje mAM. kAM ke tame bIjAvane , ' khaNe mAMyalA AtamarAmane jagADIne tInA AgaLa tamArA haiyAtI niyA taLaze to ja tamArA ya niyA taLAze, ne ja mANe tame A Arata Ama ThAlavo : bharaze to ja mANe tamArAM ya dhAna bharAze. pa . , he mArA rAmadhaNI ! he bhagavAna! he parabhupatyA ! tArI jai bhAya mArA ! tArI AMkhamAM ADasara paDayuM che I jovuM melI ' thAva. tArAM ja rAja badhe thAva. A loka paraloka tArI ja Arya sAmAnI AMkhyanuM kazuM jovA hAla je mAM; parathama peluM tArI AMkhyache sadheya varate.. mAMyaluM ADasara kADhaje, aTaleM pache tArA pADozInI AMkhyanuM kazuM che. he hajArUM hAthavALA ! kIDIne kaNa ne hAthIne hArAnA pUraNa- kADhavAne kImiye tane jaDI jAze. e hArA ! tuM ja amane rojane roTalo pUraje. mAryo karIne bhAvuM mArA ! tame pitAnuM ciMtave evuM sAmAnuM '. he aMtarajAmI.! tuM ghaTaDe ghaTaDe jAgatIta beTho che. tuM amane ciMtavajo ne tama hAye sau rItye hAle Ima tame mAge, tI rItyuM ; te mAMyalA vaeNrInA mAryA gothuM khAvA deje mAM, amane bhInI bhoM upara pathama tame sau hAryo varato. basa, aTalAmAM saMdhAya saMta ne lapaTavA deje mAM. zAstaranuM zIkhavyuM AvI gyuM. ' ' para , ne jyAM ame amArA bhAyuMbhAMDarUvanA vAMkaganA khamI khAryo, Eii tyama tuMya amArA vAMkaganA gaLI jAje. sAjana ! dharatInuM lUNu tame cho. tamArI mIThAza choDo mAM. B) . kAM ke he ma'mAvatA ! tArI ja Aya ne tAre ja me'mA traNeya kaI ke tamArI mIThAza jAze te di' parthamI para thAze. , para lokumAM vApI yAM che. tAre jaMjaMkAra thAva. tame DuMgarAnA dIvA che. parthamI AkhImAM aMjavALAM pAtharajo; piAthIpaMDayAvathI sarasA Tharaze. * . saMte! be dhaNInI cAkarI keyathI ekahAye na thAya. i ekane evA che te jUnAM zAstara kADhIne saMbhaLAve che "jIvahaMsA vAle ne bIjAne davA karaze; ekanAM sAcavaze ane bIjAnAM reDhAM ' karajo mAM." paNa huM tamane kauM chuM, cha InA bhAyuM hAye vaDhaDa karI melaze. mArA mAvAnI ne mAyAnI sagAI ekahAye saMcavAze naI. karaze, jI InA pADezIne vAMke lo keze, i narake jAze. hAla bhAyuM mArA ! ThAkaranAM naiveda kutarAMvane nIraje mAM; ne bhUMDanA saMto! eka kAna kApavAvALAnA be kApI levAnuM ne be dAMta moDhA AgaLa metInI caeNka pUro mAM. evAM I te tI para hamacI pADanArAnAM batrIzaya pADavAnuM te maeNyalA ketA ja AvyA che; paNa khUdaze ne sadha UkaraDe karI melIne sAmAM mAravA Avaze. huM kahuM chuM tame bhUMDA hAye bhUMDA thAjo mAM .. jI' paNa eka mArA rAmajIne ja duvAra jAje. nyAMkaNe tamane ne kaya tamane jamaNe gAleM aDakheta mAre te DAbe InI para mAgyuM maLaze; gatyAbheLuM jaDaze ne tamArI AMgaLIne Tare inI AgaLa dharajo; tamArI baMDI levA kare tIne bheLuM aMgarakhuMya Ala; DiliyuM Udhaze. * , ne tamane khetaravA hAye hAlavA ke tInA sATu thaine gAva bhAM hAlaje. koI kAM ke sate ! tamamAMthI kiye bApa e bhALe che tIne ' saMta ! evA che nIti ne zAstaranA jANavAvALA te tamane jAdhapura roTalo mAge ne i tIne ThekANe pANe Ale? vA'lAM-verI ne hetu-duzmana karavAnuM zIkhavADaze; mATe saMte ! AyatI caMyA mele, ke zuM khAzuM pIzuM ne zuM . paNa huM tamane kauM chuM, tame verIne vAle karaje, gALa de (7para I valopAta saMdhA mAthAnA jIvanA che. , ' , ' ' tane khammA ke'jo ne tamArI khedhuM paDe tIna bhalA. sATuM thaIne A vanavagaDAnAM paMkhI juve. i kayAM vAvavAlavA mA' tAM? rAmadhaNIne vInavaje. paNa InI caNyanI cayA rAmadhaNIne che. sate ! gaNuM karanArAne gaNu te sau kare che. namanArAne sau
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 , . . prabuddha jIvana ' ', 15-4-54 name che. paNa mArA rAmajIne sUrajanAraNu sArA ne narasA beva upara . ' ! mArA rAmajInA gharanI vATe meTameTA " bhaNyAgaNyA tape che ne varasAda kAMTALI vADayamAMya varase che. . ' ' mAnadhAtAva gAthAM khAze tyAM mArA rAmajInAM gabharUDAM' bALa vATuM - sAjane ! tInA jevA thAva tANe tame rAmajIne vATelA, ne ' cIMdhaze. A saMdhu jInI najarU pAMce I bhALI le ne jine kAna | tANe tamArUM mAtyama. ' ' ' hoya che sAMbhaLI lya. - : , . sata! pApanI vATa paMLI che ne tI upara hAlavAvALA jhAjhA livAlALA gAma 1 .. he dakhiyaoNva'he daniyAMnA bhArA venArAMva ! AMyakaNe Ave. : 1. vAsa che. paNa mArA rAmajInA gharanI vAta sAMkaDI che ne i vATaeN hAlavA nI AMya tamane visAmA maLaze. AMya tamArA haiyAnA bhAra haLavA thAze. vALA thaDA che. kAM ke mAre rAma taraNuthI heThA che. InuM dhoMsaruM haLavuM phula che.' . sate! bagalA bhagatune oLakhIne hAlaje. I dekhAze rAMka ' sAjana ! mArA rAmanAM A vacana sAMbhaLIne cha haiye leze I ; gAra jevA. paNa mAMya gajanI kAtI rAkhIne hAlanArA ne bhUkhyA rIbAnI zakyAya upara dhara bAMdhaze. | jarakhanI ghoDathuM phADI khAnArA; paNuM I upara bAre megha trATakaze ne vijaLiyuM vAvAjhoDAM phUTI bAryathI dheLA ne mAMya kALatarA. bAya cUnA dIdhela dhoLI paDaze teya inI kAMkarI kharaze naI ! kabarU jevA ne mAMyalI kora mUA maDAM. paNa cha mArA rAmajInuM kyuM A kAne sAMbhaLIne elya kAne - saMte! there keLAM pAke naI ne beraDInI DAyeM AMbAmaeNra kADhaze, I veLu upara baMgalA bAMdhaze I baMgalA paMle mAvaThe Ave naI. che te kaeNrI ne kauvacane kavaca. mATace tame phaLa bhoM bheLA thaI jAze. dekhIne velo oLakhajo. | [ mathA pIra kathita IzubhAgavatane AdhAre svAmI AnaMda ! - bhAyuM mArA ! tamAre dAnapunyanA dekhADA karajo mAM. paNa tamAre jamaNo hAtha Ale tInI DAbAne khabara paDavA deje mAM. ' evaresTanuM romAMcajanaka darzana dIdhAM dAnanA Dhela vagADavA I jagatiyA jIvanA dhaMdhA che. tA. 22-3-54 somavAranA roja zrI. muMbaI jaina yuvaka saMta ! ima te eraNyanI corI karIne seyanuM dAna karavA saMdhanA upakrame himazikhara evaresTanA pradezanuM eka raMgIna citrapaTa vALAya dhaNIne duvAra jaIne bakora karaze: "ameya tAre nAme bhAratIya vidyA bhavananA gItAmaMdiramAM sArI saMkhyAmAM upasthita tIratha nAyA charyo; ameya pAThapUjA dAnadharama devadarazaNuM karyo che thayelA bhAIbahenenI maMDaLIne dekhADavAmAM AvyuM hatuM. gata varSa ne dIpamALuM pUrIyuM che. daramiyAna jemaNe potAnA pravAsanA phaLarUpa kailAsa tathA gotrIpaNa mAre rAmajI I veLA evA Imane keze, 'hAlatA janmAtrInAM citrapaTa saMdhanA sabhyane dekhADayAM hatAM te ja bhAIzrI thAva aniyAnAM AcaravAvALAva. huM tamane oLakhatA nathI.' navanItalAla parIkha gayA okaTobara mAsamAM bIjA cAra mitro saMta ! ATalI vAta ni karIne mAMnaje ke seyanA nAkAnI sAthe nepAlanI rAjadhAnI kAThamAMDu ("kASTamaMDapa' kAraNa ke tyAMnA mAMyalIkerathI sAMDhiye hAlyo jAya che bhaleM, paNa mArA rAmadhaNIne ghaNAM kharAM makAne lAkaDAnAM banAvelAM hoya che) thI himAlayanI pUrva duvAra lakhamIvatAne ubhavA maLavuM daiyaluM che. bAjue nAmacebajhAra thaIne vyAMgonA bauddha maThanI bAjue saMte ! nakarA meDhethI rAmarAmanA thALa dharyo rAmajI rAjI pasAra thaI zuMbu glesIyaranA kinAre kinAre mAunTa evaresTanI samIpa naI thAya; AvelA mAunTa khumArI (23190 phITa) nA taLeTI vibhAga sudhI paNa jiye Ayakarse mArA rAmajInAM kAma karyA haze, jiye pravAse gayA hatA. te pravAsanuM vigatavAra raMgIna citrapaTa temaNe dInadakhiyAMvane, pApiyAMtiyAMvane hAthe besIne lAsA dIdhA haze, 'utAryuM hatuM, je upara jaNAvela sthaLe tema ja samaye temaNe rajI jiSNu nedhArAvane hAtha devA jIvatara saMdhAM karyo haze,-tIne ja karIne sau koIne AnaMdamugdha karyA hatAM. paeNrisa karIne bathamAM levA mATe rAma sAme paiDaze. prAraMbhamAM saMdhanA maMtrI tarIke meM zrI navanItalAla parIkhane paricaya karAvyuM hatuM, tyAra bAda citrapaTa zarU thayuM hatuM ane sAthe saMta! mAyalAM zAstara vAMcavAvALA ke che pArakI strI hAryo sAthe zrI navanItabhAI AMkha sAme sarI rahelA citrapaTanI samaja hAla mAM, ne astrI Ima hAle te tIne cheDo phADI Alajo; ApI rahyA hatA. prAraMbhamAM temanI maMDaLI parvatapravAsa mATe kevAM ' 'paNa kahuM chuM, jiye astrI jAta upara eNDI najara nAkhI kevAM sAdhana vaDe sajja thaI hatI tenuM ame darzana karyuM. pachI Icce narakanuM bhAtuM bAMdhyuM; ne jiye keya kevAya kAraNe gharanI nepAlanI rAjadhAnI kAthamaMDa AMkhe sAme AvIne ubhuM rahyuM. paraNetarane gharabArya karI Ina di Athamya. kAyamaMDu pazupatinAthanI yAtrAnuM eka moTuM dhAma che. tyAM vaLI evA I zAstaranA vAMcavAvALAva ke che "jAdA segana tema ja AsapAsanA pradezamAM hiMdu temaja bauddhadharmanAM khAjo mAM paNa kauM chuM, tame sogana ja keya vAtanA kaya pAravinAnAM maMdira che. A maMdiranuM zilpa bhAratanA di' khAje mAM; na saraganA, na parthamInA; - maMdiro karatAM vilakSaNa prakAranuM ane AMkhane mahAve tevuM che. A kAM ke saraga I rAmarAjAnuM siMdhAsana ne parthamI inA caraNuMnI prakAranAM aneka maMdiromAM ame Antara bAhya darzana karyA ane te pagataLI kevAya. AgaLa cAlyAM. ramaNIya sRSTisaundaryathI bharelA prarvatapradezamAM mATaA tame hA kevI hoya tyAM hA, ne nA kevI hoya tyAM ame vicAravA mAMDayuM. uttaradakSiNa vahetI aneka nadIo oLaMgavA nakarI nAM ja ke'jo. lAgyA. keTalIka nadIonA pula jhulatA vAMmara ane nAnA nAnA pATI AnA banAvelA hoya te keTalAka pula mAtra koI eka jhADanA lAMbA | " - saMta ! huM saMta zAstara saMdhAyane uthApavA Avyo chuM chama thaDanA ja banelA hoya. e pradezanI raMgaberaMgI nepAlI vastI - mAno mAM. huM saMtune ne zAstarane uthApavA nathI AvyuM; huM nihALIne akhAe bhAre kautuka anubhavyuM. ThekANe ThekANe A ImanAM vacanuMnI vATayuM saMkiravA Avyo chuM.' uMcANamAMthI vahI rahelA jaLaprapAta ane AkarSI rahyA che.' - huM dakhiyAMne lAsA devA ne bhAraimUvonA bhAra utAravA AvyA bahu uMcAiethI paDatA koI eka jaLaprapAta nIce A . chuM. jI vazavAse hAlaze tInAM hAlarAM haLavAM thAze. pravAsI maMDaLIne snAna karatI nihALIne amane temanA saubhAgyanI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-4-14 IrSyA AvI, dhIredhIre himazikharA. dRSTi samIpa AvIne ubhA rahyAM. zerapAenuM jANItuM . gAma nAmacebajAranI bhAgoLe jai paheAMcyA. eka surUpa zerapA strIne ame nepAlI zailinAM AbhUSaNe vaDe sajja thatI nihALI, zerapAnu nRtya joyuM, pRSTa bhUmikAmAM kavAMgaDe, TAvece, AmA Dablama Adi girizikhazanAM darzana karyo. evaresTe paNa avAranavAra have DokIyAM karavA mAMDayAM. nAmacebajA rathI AgaLa cAlkhAM, imajA khAlA nadI oLaMgI. bauddhonu yAtrAmathaka yAMgacenA maDhanI samIpa AvI paheoMcyAM. tyAMnA lAmAne temanA ' ApIzIyala ' pezAkamAM joyA. A pradeza sRSTisaundarya nI dRSTie atyanta cittAkarSaka che. tyAMthI AgaLa cAlyA ane jhADapAna lIdheAtarI virala thavA lAgyAM. kharathI DhaMkAyelA pradezomAM amArI pravAsI maMDaLI sAthe ame paNa vicaravA mAMDayu. DAbI bAjue trizaMku AkAranA khumArI paryaMta amArI najarane kheMcI ravo. thayu glezIyaramAM thaine ame AgaLa vadhI rahyA hatA. samIpa rahelA everesTanuM AvaraNa karatI namse pavatanI 25000 kITa uMcI lAMbI dIvAla ubhI hatI; tenI pAchaLa evaresTanu '29002 nI uMcAivALu zakhara amArI AMkhone pAvana karI rahyuM hatu. jamaNI AjIe 28000 pITanI uMcAivALA leTse parvata zALI rahayA prahate. pyumArI taraph jatAM jamaNI bAjue jene AsapheAkSa- himaprapAta-kahe che, jyAM bAre mAsa jANe ke vahetA na heAya evA himanA DhaganA Dhaga paDelA heAya che te evaresTanA pravezadvArane ame najare nihALyuM. tenI AgaLa jene vesTana kama kahe che jyAM evaresTa, lesse, ane naple traNe patanA barapha ekaThA thAya che te kalpanAthI ame jo" zakayA. leTse ane evaresTane joDanAra sAutha krAkSa-evaresTanA dakSiNu khabhA jyAM thaine TensIMga ane hIlarI - evaresTanA zIkhara sudhI pahoMcyA hatA, evaresTanuM sAutha pIka - dakSiNa zikhara-jyAM evaresTa pahoMcyA pahelAMnI rAtrI A banne patavIrAegALI hatI.-A badhuM najaro- najara nihALIne tema ja evaresTane TelIphATAnI madada vaDe judI judI bAjuethI pUrI spaSTatAthI nirakhIne ame ahAbhAgyatA anubhavI. khumArI parvata upara 19000 thI 20000 prITa zrI navanItabhAinI maMDaLIne paheAMcelI joine temanA adbhUta sAhasa viSe amArA dilamAM uMDA Adara pedA thayA. enA e ja pradeza upara pAchA karatAM Avana divasanA e cirasmaraNIya pravAsa puro karIne e bhAie muMbai AvI pahuMcyA. ane amArA zamAMcaka uDaDayananA paNa A citrapaTa purU thavA sAthe anta Avyo. eka mahAkAvya jevA A citrapaTe amane be biDa maMtramugdha banAvyA. amArI rAjakharAjanI duniyAne ame teTalA vakhata pUratI bhulI gayA. prabudhdha vana A prasaMge khIjA eka mitra gayA varSe badrInAtha tathA kedAranAthanI yAtrAe gayelA tevuM temaNe eka raMgIna citrapaTa utAreluM. A citrapaTa paNa A prasaMge te lai AvelA ane te nihALavAnA amane aNudhAryAM lAba manye. A citrapaTa dvArA budrInAtha ane kedAranAthanA bhavya pradezanA amane jANe ke sIdhA paricaya thayA ane amArA AnaMdamAM vizeSa vRdhdhi thai. evaresTanI yAtrA sAthe A banne tIrthInI paNa yAtrA thaI gaI. antamAM bhAi rAmanArAyaNu pAThake hAjara rahelAM bhAIbahenA vatI bhAi navanItalAla parIkhane uMDI vijJatApUrvaka AbhAra mAnyA, temanI sAhasikatA ane kudaratane AvI bhaktipUrvaka mANu vAnA AvA zokha mATe temane dhanyavAda Apyo ane yuvAna bhAi bahenone A roAkha keLavavA ane sAhasanAM navAM navAM zikharA sara karavA preraNA ApI. mAnada 221 unALAnI madhuratA unALA ane madhuratA ? A khe ApaNane keTalA badhA virAdhI lAge che ? chatAM unALAmAM paNa madhuratA che ane e madhuratA kAi mahAbaLezvara, uTAkAmaDa ke dArjiliMga jevA havA khAvAnA sthaLe javAthI prApta thatI madhuratA nathI. tyAMnI zitaLatA ane sundaratAnuM A lekhamAM varNana paNa nathI. jevA duHsaha tApanA ApaNane unALAmAM anubhava thAya tevA duHsaha tApa anya rUtumAM ApaNane bhAgye ja . anubhava thAya che ane A sa janasAdhAraNu saMskArane lIdhe unALA viSe ApaNe haMmezAM kaMTALA aNugamAM keLavatA AvyA chIe, ane unALAnI to prItikara evI kAi :subhaga bAjI ja nathI ema mAnIne ApaNe cAlIe chIe. AvI ekAMgI mAnyatAnI cakAsaNI karavAnI preraNA ane e cakAsaNImAMthI unALAnI aneka madhura bAjunuM sacoTa bhAna karavAnI icchA jo hAya te| garamI ane tApa koine mATe paNa susahya banI zake che. muMbai jevA koi moTA zaheramAM vasatAM hoie teA jyAre mArca mahinA samIpa Ave che tyAre susthita lekhAtA mitro ekamekane pUchavA mAMDe che ke 'bhAi, A vakhate unALAmAM muMbaI bahAra kAMi javAnA che? ane 'hA, javAno chu' ema javAba Ape te 'kayAM'? e prazna te javAbane sahajapaNe anusare che, jenI jevI sthiti ane avakAza e mujaba koI mAtherAna, leAvalA 6 mahA baLezvara, to koi uttAkAmaMDa, masurI ke nainitAla javAnA irAdo jaNAve che, kAi kAi te vaLI sviTaraglenDa sudhI jane unALA gALavAno manasukhA karatA heAya che. AveA prazna karanArane jyAre kAi ema kahe che ke A vakhate teA unALA saurASTramAM gALavA che ane zAntithI ArAma karavA che' tyAre bIjuM kAMi nahi ne saurASTra ? enA karatAM te mukha zuM khoTuM che ?' Ama sAmuM pUchanArane ko doSa kADhI zakAya nahi. kAraNake saurASTra karatAM muMbaimAM garamI AchI paDe che e viSe be mata che ja nahi. paraMtu A rIte vismaya anubhavanArane unALA viSenI anya kalpanA ane anubhavane kayAMthI khyAla hAya ? svAnubhavathI kahI zaku chuM ke A vakhate meM dhakhadhakhate unALA saurASTramAM ja pasAra karyAM, ane te paNa evI rIte ke ahi" huM kayAM AvIne paDaye ? evA leza mAtra kaMTALA vinA balke AnaMdapUrvaka, prasannatA pUka, zarIramAM thoDuMka vajana vadhA rIte ane manane paNa vAMcana, ciMtana tema ja sukhapUrNa saMvedanAthI sabhara karIne, emAM koi prazna ja nathI ke mAtherAna ke mahAbaLezvara, sImalA ke kAzmIra bhAre ramaNIya sthaLA che, sRSTisaunAM apUrva dhAma che. rUtu paNa tyAM ThaMDI hAya che. kevaLa Ana upabhAgAthe tyAM pravAsIo jAya che, tethI tyAMnA vAtAvaraNamAM paNa AnaMda ane ullAsa hoya che. unALAmAM tyAM javAnu ane rahevAnu kAine pazu khUba game tevuM heAya che, paNa AvAM sthaLAnA upabhoga keTalAM ochA mANusAnA nasIbamAM hAya che ? teA pachI jemanA mATe AvA havA khAvAnA sthaLe javAnu eka yA khIje kAraNe zakaya nathI, temaNe zu potAne kamanasIba samajIne nirAza ja thavAnuM ? vaLI unALA viSenI ekAMta aNugamAnI ApaNI dRSTi zuM barAbara che ? ziyALa, unALA ane cAmAsa, hemanta ane zizira, vasaMta ane grISma, varSA ane zarada-A rUtuone sanAtana krama kudarate mAnavI jIvananA dhAraNa, poSaNa ane saMvardhana arthe gehavelo che,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 rarara prabuddha jIvana 15-4-54 * R'' rUDue rUAe sauMdaryanI navI navI kaLAone udaya thAya che ane baMdha haLavA thavA mAMDe che. grISmamAM vAyune vega vadhe che ane e * te dvArA mAnavajIvanamAM ulAsane-praNayatAne saMcAra thayA ja kare che .vegane lIdhe jhADapAnanAM Dolata atyanta ramaNIya lAge che. pavana te che chete zuM unALo athavA te tene pazcAddha grISma ja evI rete che bAre mAsa vAya che. paNa varSo athavA te zizira rUtumAM ziziranI che ke jenuM Agamana mAnavI samAjane kevaLa kaSTa ane kaleza Apa mAtrA vadhatAM ApaNuM mATe te trAsarUpa banI jAya che ane e javAneniyaluM che ane jenI pAse jIvanamAM AnaMda, saurya ane pavanathI dUra bhAgIne I paNa makAnamAM bharAI besavAnuM ApaNe ' ullAsa kheravA jevuM kazuM ja nathI ? mana karIe chIe. unALAmAM bIjuM kAMI nahi te mAtra pavanane . AvI je koI mAnyatA dharAvatuM hoya te te beTI che, pAyA mANavA mATe ja ApaNe gharanI bahAra nIkaLIe chIe. pavana suMsavinAnI che, tunA amUka eka aMga upara vadhAre paDato bhAra vATA karate vAvA lAge che; te susavATAne lIdhe dharatI dhruje che ane ApavAthI ubhI thayelI che, ane ravabhAvAnusAra vyakitae meLavelI AkAza gAje che. ema chatAM paNa AvA susavATAthI ApaNe kadI ; eka bhramaNA che. jue, unALAnA Agamana sAthe taraphathI sRSTimAM kaMTALatAM nathI. sAMje ke savAre, madhya rAtre ke prAtaHkALe pavana ! aneka pheraphAra thAya che. temAMnA traNa pheraphAre ApaNuM ekadama lahariye pharaphara karatI, ApaNane sparzatI ApaNI tarapha vIMTa' dhyAna kheMce che. eka te rUtu garama thavA sAthe pakSIonA kaMTha LAtI vihyA ja kare che, tene madhura sparza garamIne susahya banAve che, ' ' ekadama khule che. vasaMta rUtunA prAraMbha sAthe pakSIone kalarava tananA ane mananA thAkane zamAvI de che zarU thAya che ane garamI vadhavA sAthe te kalaravane ninAda vadhatA A uparAMta unALA puSpanI suvAsane vadhAre ghana ane ugra jAya che ane temAM navA navA pakSIonA avAjonI uttarottara banAve che. megare unALAnuM viziSTa puSpa che. berasallI paNa unApuravaNI thatI jAya che. mahinAo sudhI lagabhaga mauna dhAraNa karI LAmAM khuba maheke che. gulAbanI suvAsa unALAmAM vadhAre AlhAdaka rahelI keyala maunavrata choDe che ane tene madhura Tahuko vana, upavana, lAge che. evI ja rIte phaLAmAM gaLa :Na pidA karanAra paNa unALe ja zaheranA upAnta bhAgane mukharita banAve che. haMmezAM savAranA pahoramAM che. sAdhAraNa rIte khATAM phaLo khaTAza choDIne mIThAzane dhAraNa kare ApaNane keyala ja uThaDe che. pUrvAkAzamAM uSAnI lAMlimAM pragaTaye che. saMtarA galyA lAge che. rAyaNu, pIluM, jAbuM, vigere unALAnA koyalane Tahuke zarU thAya che. pachI te savAra haya, bapora heya phaLe che. AmAM paNa kerI unALAnuM viziSTa phaLa che. ke sAMja hoya-eka yA bIjA jhADa uparathI keyala saMbhaLAyA ja ApaNAM dezamAM ratue rUtue bhAtabhAtanAM phaLo Ave che. paNa .. . kare che. ghaNI vakhata eka vRkSanI DALI upara beThelI koyala Tahuke anna sAthe-anAja sAthe-sIdhe meLa heya evAM be ja phaLe che. zarU kare che ane dUranA bIjA keI vRkSanI DALI upara beThelI eka keLAM ane bIjuM kerI, keLAM dezanA ghaNAkharAM bhAgamAM bAre keyala tene TahuMkAthI javAba Ape che. A TahukA-pratiTahukAnI mAsa maLe che. kerI mAtra unALAmAM sulabha hoya che. sAdhAraNa rIte paraMparA keTalI ye miniTa sudhI cAlyA kare che. AvI kaI paraMparA bIjAM phaLa lokone moMghA paDe che, tene upabhoga paNa le ke bahu eka dizAethI baMdha thAya te bIjI dizAethI vaLI pAchI zarU ocho kare che. paNa keLAM soMdhAM hoya che ane unALAmAM kerI paNa thAya che. koyala Tahuko kare ane ApaNe tenI sAme Tahuko karIe sAdhAraNa sthitinA loko kharIdI zake eTalI suMdhI thAya che. vaLI : te keyala ghaNI vakhata ApaNane paNa TahukAthI tarata ja javAba suvAsa ane madhuratAmAM kerI eka uttama phaLa gaNAya che. unALAnI Ape che. keI koI vAra gADha jAmelI rAtrI paNa koyalanA TahukAthI asahya garamInI sAmenA pallAmAM mAtra kerInA bhajananI AlhAdakatA gAjI uThe che. A rIte dinapratidina vadhatA jatA pakSIonA kalara mUkavAnI hoya te paNa trAjavAnAM be pallA lagabhaMga sarakhAM thaI jAya. 'ravamAM pUranA kekAravanI jyAre pUravaNI thAya che tyAre AkhuM vAtA - unALAnI sauthI vadhAre AkarSaka vizeSatA te e che ke unAja varaNa savizeSa AnaMdapulakita banatuM lAge che mayUra mAtra vasanta LAnI rAtrI daramiyAna ApaNe khullA AkAza nIce kazI agake grISmane vale nathI hotuM. tenI kharI rUtu te varSo che. paNa vaDa ke zArIrika jokhama sivAya suI zakIe chIe. A nathI zakya grISmanA cAlu kalaravathI judA paDate chatAM vilakSaNa saMvAditA ubhe hotuM ziyALAmAM ke nathI zakaya hatuM jemAsAmAM. muMbaI jevA vakakarate tene kekArava grISmamAM vadhAre madhura ane romAMcaka lAge che. relA zahere bAda karatAM dezanA moTA bhAgamAM loke-garIba ke tavaM. kaLA pUrIne nRtya karate mayUra grISmanI vanazrIne vadhAre ramaNIya banAve gara-unALAmAM khullA AkAza nIce suI zake che. A rIte suvAne che. eka jhADa uparathI uDIne bIjA jhADanI DALI upara besatA ane AnaMda ke che te te je khullAmAM sUve te ja jANe. rAtrInA bhojakekArava vaDe AkAza gajavatA mayUre grISmanI manaharatA ane gara nathI paravArIne khATalAmAM sUtA hoIe ane mAthe bhavya AkAza vamAM kaI judo ja vadhAro kare che. patharAyeluM paDayuM hoya, maMda maMda pavananI laharIo vAtI hoya ane I. unALAmAM bIjuM dhyAna kheMce tevuM AkarSaNa navAM tAjAM lIlAM divasanI garamI ane prakAza baMne AMthamI gayAM hoya, ajavALIyuM .. pAnathI jhulI rahelI, DelI rahelI vRkSa vanarAjIo che. ApaNe tyAM hoya ke aMdhArIyuM hoya, jotajotAmAM ApaNI AMkha biDAI jAya , zizira ratumAM ghaNAMkharA jhADanAM pAMdaDA kharI jAya che ane keTalAka che ane gADha nidrAmAM madhura svapna mAphaka ApaNI rAtrI sarI jAya che. vRkSe te ta pAMdaDA vinAnAM, thaDa ane DALIonA kevaLa mALakhAM ajavALIyAmAM pratirAta caMdranI kaLA vadhavA lAge che. jema jevAM banI jAya che. vasantanA vAyarA zarU thAya che ane vRkSe vRkSa jema caMdrakaLA vadhatI jAya tema tema caMdrabiMbamAM tatA sAthe zIta nuM kUMpaLa phuTavA mAMDe che ane jotajotAmAM navAM palla vaDe vRkSa LatAM paNa nItaratI hoya ema lAge che ane rAtrInuM khuzanumApaNuM , nUtana yauvanazrIne dhAraNa karatAM lAge che. navA pAnane lIdhe tenAM vadhatuM jAya che. vikasatA jatA caMdrabiMbane nihALyA karatAM AMkhe lIlAchama raMgamAM senerI camaka dekhAya che. A rIte vRkSarAjio thAkatI nathI, mana dharAtuM nathI. madhyarAtrI para thAya ane dazarma rAsnAtA navoDhAnI mAphaka koI judI ja kAntimattA ane saune agiyArasane caMdra AthamavA lAge tyAre jANe ke ApaNuM kaI ke.. paricaya karAve che. priyajana vidAya laI rahyuM hoya evI gamagInI mana anubhave che , * vAyune vaira vihAra e unALAnI trIjI vizeSatA che. varasAda paNa A gamagInI kevaLa kSaNejavI hoya che. kAraNa ke caMdranA asta mANavA mATe varSaratu che; ThaMDI mANavA mATe zizira rUtu che; tevI thavA sAthe AkAzamAM grahanakSatra camakavA lAge che ane caMdranAM rIte pavana mANavA mATe grISma rUtu che. vasaMta Ave che ane vAyunA abhAve khAlI lAgatuM AkAza tArAo vaDe chavAI jAya che. je eka * *--* -
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Song: . - tA. 15-4-54 : prabuddha: jIvana : 223 - ti Live * kAkA * * ; barAbara madha AkAzamAM draSTigocara thatI hatI. AkAzane A ane naramAzane, zItaLatA ane svasthatAne jANe ke anta AvI - vibhAga tArAothI khIcakhIca bharela hatuM. e tArAonA teja. gaye hoya ane grISmanI amAnuSI khumArI ApaNane paDakAratI vaDe AkAza jhagArA mAratuM hoya ema lAge che. AkAzagaMgA utta- heya evuM kudaratanuM pracaMDa svarUpa ApaNI sAme AvIne ubhuM rahe 'sthI mAMDIne dakSiNa sudhI madhya AkAzane vIdhIne patharAyelI paDI che. A dRSyamAM paNa kaI adbhuta bhavyatA hoya che. A bhavyatAnuM* hatI. AkAzagaMgAnA banne kinAre nihArikAnA AchA AchA vAda- bhAna karavuM hoya te tApa ane taDakAnI bhaDakathI chuTavuM ghaTe che. -LamAM chUTA chavAyA teja pUje najare paDatA hatA. vRzcika rAzine uSNa havAmAna ApaNA dezanI prAkRtika khAsiyata che. tenAthI bhAgavuM puchavibhAga, AkAzagaMgAnA dakSiNa taTanI eka bAjue pUrvASADhA kaMTALavuM te dezanA eka viziSTa svarUpathI ajJAta rahevA barAbara uttarASADhAnuM nakSatra daLa, madhya AkAzathI uttarAbhimukha AkAzagaMgAnA che. A rIte unALAne vicAra karIe ane pacAvIe te varSanI : hA paTa upara abhijita, zravaNa, haMsa Adi nakSatre zobhI rahyAM hatAM. traNeya rUtuo ane bAre mAsa ApaNA mATe vaividhyapUrNa AnaM. uttara dhruvanI eka bAju saptarSi asta pAmI rahyo hato ane tenA danA pradAtA bane ane koI paNa ratunI koI paNa manasvitA Apa. DI pucha vibhAganA traNa tArA kSitija tarapha gati karI rahelA mAlUma NAmAM asukha ke urdUganI lAgaNI pedA karI na zake. * paramAnaMda, na paDatA hatA tathA bIjI bAjue devayAnIne udaya thaI rahyo hateA. 4 thaDA samayamAM prasidhdha thanAra satyam ziva sundaramamAM samAviSTa AvA AkAzane Ave samaye jovuM eTale vizvanA virATa svarUpanI karavAmAM Avela A lekha namunArUpe ahiM pragaTa karavAmAM AvyuM che. taMtrI jhAMkhI karavA barAbara lAge. prakIrNa noMdha che. divasanA bhAgamAM sUryaprakAzanA kAraNe pUthvItala eTaluM badhuM spaSTa bhAse che ke sAdhAraNa rIte ApaNI dRSTi pArthiva jagata bhagavAna mahAvIranI janmajayaMtI . sAthe saMlagna rahe che. rAtrInA pragaTelI caMdrikA ApaNI daSTine A patra vAMcakonA hAthamAM AvyuM haze tyAre tA. 16-4-54 pRda nI ane AkAza vacce ghaDI nIce, ghaDI upara ema DelAve che. maitra suda terasanA roja bhagavAna mahAvIranI janma jayaMtI dezapRthvInuM darzane jhAMkhuM thAya che ane AkAzadarzana paNa eTaluM ja bharamAM sthaLe sthaLe ujavAI rahI haze. A prasaMge A mahApurUSanuM aspaSTa hoya che. kRSNa pakSanI rAtrIne mahimA sauthI vadhAre che; rasmaraNa karIne temanA vIracita jIvanamAMthI ApaNe navI preraNA kAraNa ke te rAtrI daramiyAna. pRthvItala lagabhaga agocara bane che. navuM baLa meLavIe ane AjanA ApaNA jarjarita naitika che ane pAra vinAnA tArA, nakSatra ane nihArikAo dvArA ApaNe kalevaramAM navI cetanA, navI dhati, navI draSTi pragaTAvIe. adharmanuM ja viraTa vizvanA sIdhA saMparkamAM AvIe chIe. ApaNuM anantatA uththApana ane dhamanuM saMsthApana, hiMsAno virodha ane ahiMsAnuM - sAthe sIdhuM tAdAmya sadhAya che. AvI koI grISma rUtunI kRSNa anumodana, asatyane sAmane ane satyanI upAsanA, uccanIcanA pakSanI rAtrInA khATalAmAM sUtAM sUtAM ananta AkAzamAM rahelA aga- bhedenI avagaNanA ane samAnatAnI sthApanA, kriyAkAMDanI nirarthakatA Nita tArAone jotAM vizvanI gUDhatAnuM-gahanatanuM-ApaNane sacoTa ane saMyama ane tapanI sArthakatA-Ama ekanA inakAra ane anyanA huM bhAna thAya che. AvA asIma vizva ane tenI apAra sRSTimAM svIkAra upara bhagavAna mahAvIranuM tattvajJAna ane jIvanacaritra racA TapakA jevI pRthvI uparanA khUNe paDela kSudra jaMtu jevA ApaNe veluM che. 2500 varSa pahelAM udaya pAmela e jayotirdharanI jIta ahI koNa? e rIte ApaNe ahaMbhAva mAtra gaLI jAya che ane vina- Aje paNa ApaNA jIvanane ajavALI rahI che, ApaNA rUDhibadhdha 8 pratAne sahaja bhAve saMcAra thAya che. rAtrIne A AnaMda, A romAMca, jIvanamAMthI mukta banIne satya ane zreyanA mArge cAlavAnI tAkAta lo ' AtmaprakRtinuM AvuM urdhvIkaraNa unALA sivAya anya koI rUtumAM ApI rahela che. temanuM dhyAna ane cintana karIne ApaNAmAM na ' 5. anubhavagecara thavuM zakya nathI, unALAne A kaI je te purUSArtha pragaTAvIe ane temaNe pitAnA yuganuM parivartana karyuM dara mahimA nathI. tema ApaNe paNa ApaNA yuganuM AmUla parivartana karIe. para ane grISmane prakhara madhyAnha paNa upekSAgya ke kevaLa "TIbAne upadeza aNagamo cintavavA gya che ja nahi. e paNa kudaratanA eka evA A aMkanA pahelA pAne svAmI, AnaMdane 'TIMbAne upadeza'' ' ' , , svara panuM bhAna karAve che ke jene ve che ke anubhava vizvanuM samagra svarUpa anabhava vinA samagra svarUpa e mathALAne lekha jovAmAM Avaze. svAmI AnaMda mArA purANa 6 grahaNa karavA mATe Avazyaka che. ApaNe sukhapradhAna tinA hoIne. mitra. temanI sAthe 1811 mAM mane pahelavahelI oLakhANa thayelI che hamezAM kudaratanA saumya ane suMdara svarUpane AvakArIe chIe. tyAre teo jIvanasAdhanAnA khyAlathI moTA bhAge himAlayamAM rahetA ke te paNa tenA bhAgya ane pracaMDa svarUpane samajI zakatA nathI, nihALI hatA. eLakhANumAMthI amAre saMbaMdha maitrImAM pariName ane '' A rAkatA nathI, mANI zaktA nathI. paNa jene IzvaranuM darzana karavuM amArI vacce pAnI levaDadevaDa cAlavA lAgI. e vakhatanA temanA che, jene vizvanA samagra svarUpane cittamAM samAvavuM che teNe kudaratanA patramAM teo himAlayanA anubhavo lakhatA hatA ane te padvArA pracaMDa ane bhavya svarUpane jhIlatAM zIkhavuM ja joIe. rUtuone himAlayanA adbhuta sRSTisaundaryanuM mana bharIne pAna karavA maLatuM " kirITa anulakSIne vicAra karIe te AvuM darzana kaIvAra vardhAtumAM thAya hatuM. temanI lekhanazaili bhAre rasALa ane pravAhabaddha, hatI temanAM de che.. kALAM vAdaLAonI gAjavIja cAlI rahI hoya, pavana atyanta saMvedanAmAM vikasatA kamaladalanuM lAlitya ane suvAsa hatI, temanA R vegapUrvaka vahI rahyo hoya ane pRthvItalane khedAnamedAna karI rahyo hAthe sAhityanA kSetramAM apUrve sajane thaze evI AzA e kAma hoya, anavarata dhArAe varasAda varasI rahyo hoya -anantanI gahana- vakhate baMdhAtI hatI. kiMtAnuM AvuM kaI daSya ApaNe joIe tyAre ja ApaNane sAcuM paNa teo sAhityakSetra tarapha nahi AkarSAtAM karmakSetramAM payA. " bhAna thAya che. AvI ja rIte khare bapore dhagadhagatA tApamAM ApaNe 1818-20 nI asahakAranI caLavaLa daramiyAna navajIvana ane yaMga ke IvAra TrenamAM ke basamAM musApharI karatA hoIe, garama garama pavana InDIAnA teo saMpAdaka thayA ane temanI apUrva sajaka kArya sAvahI rahyo hoya, dhULanA vAvaTALa jyAM tyAM uDatA hoya, kSitIjanA zakitano mAtra gujarAtane ja nahi paNa samasta hiMdane eka cirasmaraNIya jo rasImAnta bhAga upara mRgajaLanuM darzana AMkhane lebhAvI rahela hoya, paricaya prApta thayuM. pachI te rAjakAraNa ane gAMdhIjInuM kArya e A Trena ke basa pUrNa vegamAM pitAne mArga kApI rahela heya-Ave ' temanuM mukhya kAryakSetra banI rahyuM ane lakhavA tarapha tee kadi . vakhate ApaNane kudarata jANe ke stabdha banI gaI hoya, rU! vaLyA ja nahi. jenA anubhava vizvanuM samagra kAra mitra. temanI sAthe 11 mAM mane pahelI vAramAM rahetA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 prabudhdha jIvana tA. 15-4-54 - A "kAMIka lakhe lakhe, kAMI nahi te gAMdhIjI sAthenAM paciya nirdoSa jApAnIjha mAchImAra saMbaMdhamAM dilagIrI darzAvavAnI vAta smaraNo lakhe, aneka viziSTa vyakitao sAthenAM sahavAsanI vAta te bAjue rahI, paNa jANe ke temane duniyAmAM koI pUchanAra na lakhe-AvI mArI temanI samakSa satata mAMgaNI rahyA ja karatI, heya ema amerikAe eTale ke yunAITeDa sTeTTase A dhaDAkA karavAne paNa te mAMgaNI sAMbhaLavAthI vizeSa koI kAryamAM kadi pariNamatI- kAryakrama cAlu rAkhyo che ane tyArabAda Aja sudhImAM bIjA be * ja nahi. hamaNAM hamaNAM temanuM mana lakhavA tarapha kAMIka vaLatuM, dhaDAkA karyA che, ane haju paNa e prayoga paraMparA cAlu rahevAnI che. kAMIka DhaLatuM huM joI rahyo chuM ane AnaMda anubhavuM chuM. saurASTranA ' AvAM zastronuM niyaMtraNa karavAnI iglAMDanI pArlAmenTamAM darakhAsta gAmaDAMmAM vasatA lokonI bhASAnA cogaThAmAM lakhAyelA traNa lekho mukatAM thoDA divasa pahelAM zrI. sI Ara. eTalIe eka mahatva pUrNa :(jAtaka kathA, pra che. 1-1-54; bhagatuMne bhAtAM baMdhAvyAM, pra che. nivedana karyuM hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke "amArA abhiprAya pramANe 15-1-54; tANe amAre ema karavuM? pra. jI. 1-2-54) duniyAnA itihAsamAM ApaNuM sAme eka taddana navIna ja paristhiti Aja sudhImAM pragaTa thayelA prabuddha jIvananA vAcakenA jovAmAM AvyA AvIne ubhI rahI che. judI judI rAjya sattAonI deravaNI haze. A lekhe joIne bAIbalanA 'Sermont of the Mount - nIce kArya karatA vijJAna zAstrIoe duniyAnAM moTAmAM moTAM zaherone giripravacananuM AvuM ja gujarAtI rUpAntara karI ApavA temane huM nAza karI zake ane kadAca nAza nahi te taddana vikala banAvI muke thoDA samayathI kahI rahyo hato. tene pariNAma rU5 TIMbAne upadeza" evA eka zastranuM nirmANa karyuM che." Aje ApaNane jovA maLe che. Sermon of the Mount temaNe AgaLa cAlatAM jaNAvyuM ke "A darakhAsta huM koI giripravacana prItI leke mATe eka nAnakaDI gItA che; ApaNu pakSavAdanI buddhithI prerAIne nathI karatA, paNa mane UMDethI lAgyuM che : sarvane anusaravA yogya zikSApatrI che. jeNe bAIbalanA hArdane ke AjanI duniyAnI kharI sthiti zuM che te zAntipUrvaka ane pakaDayuM hoya ane bAibalane purUM pacAvyuM hoya tenA hAthe ja vAstavika svarUpamAM samajI levAnI ApaNu sarva mATe. asAdhAraNa AvuM samartha gujarAtI rUpAntara zakaya bane AvazyakatA ubhI thaI che. ' e suvidita che ke bAIbalanI bhASA gAmaDiyA prAkRta lokonI "yunAITeDa sTeTasa pAse A zastra che e ApaNe jANIe chIe. bhASA che. ane tethI ja temAM koI judA prakAranI sacoTatAne anu ApaNe e paNa mAnIe chIe ke razIAe A sAdhana hastagata bhava thAya che. A ghATIne anusarIne svAmI AnaMde praraMtuta giri karyuM che ane thoDAka varSomAM bIjA aneka rAjyo paNa A pravacanane anuvAda athavA te gujarAtI rUpAntara e ja prakAranI sAdhAna jarUra hAtha karI zakavAnA che gujarAtI bhASAmAM karyuM che. ane tethI tenA vAkya vAkaye ApaNane "ApaNe ghaNAM moTAM audyogika mathake dharAvIe chIe ane kaI judI ja vilakSaNatAne-saTatAne-vedhakatAne anubhava thAya Aje eka dhaDAkAmAM te badhAM bhAMgIne bhukakA thaI jAya evI dazA che. A anubhava Aje lekhAtI ziSTa gujarAtI bhASAnA anu- pedA thaI che. mane lAge che ke hAIDrojana bebanA upayoga pUrvakanuM vAdamAM ApaNane kadi na ja thAta. bhAvI yudhdha AjanI sabhyatAne zIrNavizIrNa karI nAMkhaze. AvI ojasvI jenI lekhinI che, Avo vipula anubhava jenA A hAiDrojana beMbanI zodhathI yudhdha vadhAre saMbhavita banyuM jIvanamAM bharacaka bharyo paDe che tevA A TIMbAnA upadeza'nA lekhaka che ke ochuM saMbhavita banyuM che A prazna ApaNu sarvee bahuM lagabhaga asUryapazyA jevI banelI pitAnI lekhinIne mukatapaNe gaMbhIrapaNe vicAra ghaTe che. hAIDrojana bebathI bhAvI yuddhanI aTavicaravA de evI mArI temane namra abhyarthanA che. Aje cAlI kAyata thaze ema bhale bIjA dhAratA hoya. mane ema nathI lAgatuM. rahelA IsTaranA tahevAro daramiyAna A "TIMbAne upadeza' pragaTa koI paNa lokazAhInA taMtravAhake AvuM yudhdha zarU kare ema huM thAya che te savizeSa AnaMdajanaka che. ' kalpI ja zakato nathI. paNa lekazAhI ane saramukhatyArazAhI A " hAIDrojana boMba ane amerikAne huMkAra ' . be prakAranA rAjya ta vacceno taphAvata ApaNe lakSyamAM leve paTe hIrozImAne saMhAra karatA eTama bebanA ugama sAthe ApaNI che. saramukhatyArazAhI rAjyataMtranI racanA ja evI che ke aNuduniyAe kadi na kalpI zakAya evI eka ' bhISaNa paristhitimAM dhAryo tatkALa humale karavAnI sagavaDa haMmezAM e rAjyataMtrane vadhAre praveza karyo che. e saMhArakAryanuM tatkALa pariNAma jApAnanA parA- sulabha rahevAnI ja. jyamAM ane bIjA vizvayudhdhanA antamAM AvyuM. Ama chatAM paNa e eka vicAra Aje raju karavAmAM Ave che ke A a je ApaNe kazI zAnti ke sahIsalamAtI anubhavatA nathI e hAIDrojana bebanAM pariNAmo eTalAM badhAM bhayaMkara hovAnAM ke koI paNa enuM ja pariNAma che. paNa rAjya A bebano upayoga karavAnI kadi hIMmata ja dharaze' hAIDrojana beMbanI zodhathI paristhitinI bhISaNatAmAM koI nahi ane tethI bhAvI yudhdhanI koI saMbhAvanA ja nahi rahe. huM paNa jude ja vadhAro thayo che. A bebane pahelo prayoga gayA mArca IcchuM chuM ke A kalpanA sAcI nIvaDe. paNa hakIkata ema che ke eka mAsanI pahelI tArIkhe amerikAe pesIphika mahAsAgaramAM AvelA vakhata A jamAnAmAM laDAI zarU thaI ane te eka yA bIje cheDe laI bekinI puo upara karyo. A baMbanI mAThI asara amerikAnI - janArI hovAnI-ane e laDAI daramiyAna jo koI paNa prajAnI kaI kalpanA ke gaNatarI nahotI eTalA vistIrNa pradeza upara thaI. hayAtI jokhamAtI mAluma paDI to te potAne bacAva karavA mATe , savAso mAIla dUra karatI hoDI upara reDIo-ekaTIva rajanI varSA game te zastrane upayoga karavAnI ja, hITalaranA chellA divasanI thaI ane tenI jherI tema ja dAhaka asara te hoDImAM beThelA jApA- vigatenI jANa thayA bAda ema mAnavAne koI paNa kAraNa nathI nIjha mAchImAre upara thaI, jyAM pitAnI hakumata nathI e pradezamAM ke je tenI pAse eTama baeNba hota to te tene upayoga karyA vinA vasatA mANaso upara AvI ghAtaka asara thayelI joIne duniyAnA rahyo na hota. loke khaLabhaLI uThayA ane aneka rASTronA AgevAna sattAdhIzoe "kharuM jokhama AjanI e vAstavikatAmAM raheluM che ke je AvA prayoga nahi karavA. amerikAnA pramukha AIjhanahovarane jAhera pahele ghA karI zake te pakSa haMmezA vadhAre phAvaTamAM rahevAnuM. ane * rIte vinavaNI karI. paNa Aje amerikAnA AgevAna sattAdhIze Aje evI koI paNa bAMhyadharI ApI zake tema nathI ke bhavi- AvI virATa saMhAraka zakti hastagata thavAnA kAraNe bhAre madAMdhI SyamAM koI paNa kALe keIi paNa dezamAM eka e jhanunI mANasa " banI beThA che. hAiDrojana boMbanA pahelA dhaDAkAnA bhaMga banelA sattA upara nahi ja Ave ke je mAnava jAtane dhIkkAratA haze - : ' '.', ' - - - - - -
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-4-54 athavA te je saghaLI sabhyatAnA 'nAza thavA joIe ema mAnatA haze. cAra meTI hakumate mAtra hAiDrojana khaba ane nizastrIkaraNa. teAja prazna carcavA mATe ekaThI thAya ema nahi paNa hAiDrojana khabinA astitvathI duniyA sAme kevI samasyA ubhI thaI che tenA vicAra karavA mATe A cAra moTI hukumata ekaThI maLe evI mArI ane mArA pakSanI mAMgaNI che. Aja sudhInA ApaNA anubhava uparathI jarUra kA prazna kare ke AvA mIlananuM kASTa nizrita pariNAma AvavAnI AzA rAkhI zakAya kharI ? mane lAge che ke A hAiDrojana khetrinA dhaDAkAthI AkhI duniyAnA lokonAM dila khaLabhaLI uThayAM che. mane khAtrI che ke yunAiTeDa sTeTasanI A manedazA che. ApaNA dezanI paNa Aja sthiti che. ane mI. melATAvanI eka tAjetaramAM pragaTa thayelI yAdI uparathI mane mAluma paDe che ke sAvIyaTa razI pazu A bAbatamAM eTaluM ja kSubdha che. mane lAge che ke Aje A bhaya. AkhI duniyA upara ekasarakhA vyApI rahyo che. huM mAnu chuM eka e bhaya vadhatAM jaze ane huM icchuM chuM ke e bhaya vadhavA joie. duniyAnI dareka strI ane purUSa saMskRti ane sabhyatAnA vidhvaMsa karavAnI zakyatA dharAvatA A jokhama viSe tIvrapaNe sabhAna ane evI mArI apekSA che. prabudhdha jIvana "huM kabula kar ke razIA eka cekkasa prakAranI samAjaracanA ane arthavyavasthA nirmANa karI rahela che. je ApaNane gamatI nathI ane jene ApaNI jIvanapaddhati sAthe meLa nathI, paNa te bAbata temanI cinta'no viSaya che. mane khAtrI che ke melekAva ane zIAnA anya zAsA temanA A prayoganA hAIDrojana kheAMtra vaDe cucurA thayelA jovA jarApaNuM icchatA nathI. mane khAtrI che ke razInA prajAjanA ane tyAMnA AgevAnA paNa have zu thaze e viSe purA pramANamAM sacintatA anubhavI rahyA che. lokazAhI ane saramukhatyArazAhI evI sarva hakumatAnA mAthe A jokhama jhajhumI rahyuM che, ane A pari sthitimAM kAMI paNa pheraphAra na thAya te A ghaTanAnu jokhama keIthI kanakArI na zakAya eTalu nakakara ane bhayAnaka havAnu che. vinAzanAM sAdhanA khaDakAye javAnAM che. A vastu tame aTakAvI zake tema cheja nahi. yudhdha tarapha dhasaDI jatA banAvA anyeja jAya che ane khanatA javAnA che. AmAMthI kAMte kAMI badhakheDa karIte ApaNe mArga kADhavA ja joie, pote jIvavu ane anyane jIvavA devu. A mATe koipaNa prakAranI samAtI upara AvavAnA pAkA pAye prayatna thavA ja . joIe, saMyukata rASTra saMsthAne sAcA arthamAM saMyukata rASTrasasthA banAvavAno vakhata have AvI paheAMcyA che. huM nathI mAnatA ke AjanA samaya ApaNI sabhyatAnA TakAvane anukuLa che. ulaTuM huM ema mAnuM chuM ke pratyeka mahIne A jokhama vadhatuM ja jAya che. aneka bhavya - saMskRti ane sabhyatAe AgaLa upara lupta thai cukI che. ezaka e kALa daramiyAna loko mAnatA AvyA hatA ke bhayaMkaramAM bhayaMkara kalpanA mujam kaMi banavAnuM nathI. ApaNe ane ApaNI sabhyatA A kaTokaTI sAme jarUra TakI zakaro.' paNa ema chatAM ApaNe jANIe chIe ke aneka sabhyatA Aje kALanA garbha`mAM samAi cUkI che. AvI ja kaTokaTI Aje ApaNI sAme AvIne ubhI che duniyAbharanA sAmAnya prajAjanA A trekhama viSe sabhAna banyA che. ame mAnIe chIe ke A jokhamanI sarvanAzanI saMbhAvanAnA bhayathI mukata thavA jha MkhatAM lAkhA naranArIone jene TaMkA hovAnA evI A sAra mahAsattAnuM mIlana duniyAnA itihAsane navI dizAe gatimAna karI zakaze. A bAbatamAM huM kahuM chuM ke hajI bahu moDu nathI thayuM." AnA javAbamAM IglAMDanA mukhya pradhAne je kAMi javAba ApyA hatAM tenA sAra e hatA ke zrI. eTalI je kahe che te badhuM kharekhara che. paNa hAiDrojana ebanA dhaDAkA tenA pregrAma pramANe thayAja karI ane te aTakAvavA ame amerikAne kazu kahevA mAgatA nathI. 25 Ama mAMdhAtA anI beThelA amerikAne tenA sAthI rokavA mAMgatA nathI; rekI zake tema nathI. zrI, eTalI jevA rAjanItijJananI AvI zANapaNa ane dura MdezI barelI salAha sAMbhaLavAne amerikA khIlakula taiyAra nathI. tyAMnA videza khAtAnA maMtrIe paNa sAmyavAdI dezane tAjetaramAM Aja prakAranI dhamakI ApI che ke samajo ane ame kahIe tema vartI, nahi to sayukata pagaluM nited action bharavAnI amane krUja paDaze, A saMyukata pagalAnI dhamakI pAchaLa eka ja vRtti rRkhAya che ke razI ke cIna rataiyArI kare te pahelAM koipaNa nimitta maLe te hAiDrojana kheAMba vaDe e banne dezanI prajAne bhUmizAyI banAvI devI. A madonmatta vartana vaDe je dezoe lokazAhIne apanAvI che ane je deza saramukhatyArazAhIthI kharekhara dUra rahevA icche che evA dezane paNa amerikA peAtAnuM vidhI banAvI rahela che ane Aja sudhI duniyAnA pramukha dezonI sAmyavAda-anukuLa ane sAmyavAda pratikuLa ema vaheMcaNI thatI hatI tenA sthAne have amerikAanukULa ane amerikA-pratikuLa e rItanI vaheMcaNI thavAnI sabhAvanA ubhI thai rahI che. Ama amerikA aneka dezonI aprIti vahArI rahyuM che. "hiMdanA mahAamAtya paMDita javAharalAla naherUe pazu A hAiDrojana kheAMbanA dhaDAkA sAme potAnA ugra virAdha noMdhAnyo che ane emAMthI mAnavatAnA pAyAmAMthI dhvaMsa karatI evI je eka prakAranI hRdayabadhiratA-niSThuratA-pedA thai rahI che te tarapha duniyAnuM sacoTapaNe dhyAna kheMcyuM che, kAM te ApaNe nAza thaze ane nAza naMddhi thAya te paNa mAnavI mAnavI nahi rahejo hAiDrona kheAMkhamAMthI pedA thatI, keLavAtI ane poSAtI maneAdazAne mULamAMthI aTakAvavAmAM chedavAmAM nahi Ave to A rIte temaNe duniyAne pokAra karIne cetAvela che. paNa Aje pedA thayela daza mAthALA ane vIza hAthALA rAvaNune A sAMbhaLavA ke vicAravAnI navarAza nathI. tenu dhyAna zIA ane cIna AsapAsa majabuta kIllebadhI ubhI karavAmAM kendrita thayeluM che. ezIAne sAmyavAdathI ugAravAno teNe chArA lIdhAM che. TI ane pAkIstAna tenI jALamAM phasAyuM che. ane khIjA dezone eka yA bIjI rIte pAtA sAthe joDAvAnI pharaja paDe evAM saMcArasA teNe vahetAM karyAM che. A badha'nuM zuM pariNAma Avaze te kaI kahI ke kaLI zake tema nathI; paNa bhAvInu Aje je darzana thai rahyuM che te kharekhara khUba bhayAvaha che. e viSe be mata cheja nahi. A AkhalAne nAthavA Aje kAi samartha dekhAtuM nathI. paNa hiMde A sAme peAtAnA avAja uDAvyeA che ane game tevI leAbhalAlaca ke dhamakI hovA chatAM aNunama ubhA rahIne je kahevuM joie te kahevAnI hiMmata dAkhavI che. Aja nItine vaLagI rahIne AgaLa cAlavA hiMdu kaTibadhdha che. ane jo A kaTokaTImAMthI duniyA ugarI zakaze tA tenA puNyAMza hiMdanA bhAge noMdhAze ane krI karIne kahevA chatAM amerikAe ane razIAe ubhA karelA bhasmAsura jo ekamekana ane AkhI duniyAnA grAsa karaze te hiMdu ahiMsAno, nivairatAne, sulehana, zAntinA jhaDA karakAvatuM pharakAvatuM cotarapha phelAtI javALA vaDe grasta banyuM hatuM e rIte AjanI duniyAnA itihAsanuM chelluM prakaraNa lekhAze. pAnada saMgha samAcAra / yuvaka 'dhane AgAmI 24 tamahAtsava tA. 3-4-54 nA rAja maLelI sadhanI kArya vAhaka samitie AgAmI bhAdrapada mAsa daramiyAna ujavavA dhArela saMdhanA rajatamahAtsavanA kAryakrama aMge nIce mujabanI rUparekhA nakakI karI che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 15-4-54 : : sudhI cAlu che. mAM tevuM che. A vinA ja maLelI mAdakI avadAya ane : (1) A mahotsava aMge prabudhdha jIvanane 24 thI 32 vase che. AmAM moTI vastI khAravAonI che. ane te uparAMta pAnAne khAsa aMka kADho. A aMkamAM saMdhane 25 varSane vRttAnta, mahAra, marAThA ane khrIstI kuTuMba paNa sArI saMkhyAmAM vase che. ' *.. " saMdhanI AjasudhInI kAryavAhIne lagatAM saMsmaraNo tema ja jaina AmAMne ghaNe moTe bhAMga nirakSara che. ghaNA kharAnI Arthika sthiti samAja tathA vizALa jaina samAjane sparzatI aneka bAbate saMbaMdhI bahu dayAjanaka che. raheNI karaNImAM pAravinAne gaMdavADa hoya che. ' vicArapreraka lekhone samAveza karavAmAM Avaze. temanA mATe muMbaI myunIsIpAlITIe baMdhAvelI cha cAlemAM teo bahu " (2) koI paNa eka bhAvanApradhAna nATakanA judA judA divase dhIcapage rahe che. rIta rIvAjanI gulAmI temane nIcAvI rahI che. - be praga bhajavavA. temane sabhya mAnavI kema banAvavA e ja mATe prazna che. A ja . (3) saMdhanA rajata mahotsava aMge eka jAhera saMmelana bharavuM. vibhAgamAM chellAM cha sAta varSathI eka nAnuM sarakhuM bhAIbahenuM ; (4) saMdhanA preraka, zubhecchaka tathA niDara maulika vicAraka jutha kAma kare che. A lokonuM jIvana kema haLavuM bane, temanI prajJAcakSu paMDita sukhalAlajInuM A prasaMge saMdha taraphathI jAhera nAnI meTI agavaDe, kema dUra thAya, akSarajJAnane temanAmAM sanmAna karavuM. ' kema phelAvo thAya, temanAmAM ghara karI rahelA gaMdavADa ane asvacchatA () saMdhanA sabhyanuM sa rjana athavA te snehasaMmelana yojavuM. kema dUra thAya, teo dharagaththu zIvaNa vagere udhoga tarapha kema vaLe- (6) zarapUrNimAne naukAvihAra goThava. A dizAe A sevAbhAvI bhAIbahene varSothI satata prayatna - A Akho kAryakrama saphaLatApUrvaka pAra paDe ane saMdha tema ja cAlI rahe che. A caMdanavADI lekakalyANa kendranA eka mukhya kArya : saMdhamAraphata saMcAlita zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika . kartA bahena zrI. saralAbahena jhaverIne A pachAta vargamAM cAlI rahela vAcanAlaya pustakAlaya ane Arthika dRSTie susthira pAyA upara mUkAya uddhArakAryane anubhava raju karavA mATe zrI. muMbaI jaina yuvaka saMgha ? e daSTie pAtapitAthI banate sahakAra ApavA saMdhanA dareka sabhyane taraphathI nimaMtraNa ApavAmAM ApyuM hatuM. A nimaMtraNane mAna AgrahapUrvaka anurodha karavAmAM Ave che. ApIne saralAbahena tA 3-4-54 zanIvAranA roja saMdhanA kAryAsatyaM ziva sundaram layamAM AvyAM hatAM ane saMdhanA sabhya temaja anya bhAIbahene ' AgAmI bhAdrapada mAsamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhane rajata samakSa temaNe potAnA kAryanI ane anubhavanI lagabhaga eka kalAka mahotsava ujavavAnA nirNayane anulakSIne saMsthA taraphathI pragaTa sudhI sIdhI saraLa tema ja saceTa bhASAmAM hRdayasparzI rajuAta thanArA "satyaM zivaM sundaram' saMdhanA sabhyone tema ja prabudhdha jIva- karI hatI. temane sAMbhaLIne upasthita sarva bhAIbahene bhAre AdarananA grAhakone tenI nakakI karelI kImata rU 3) nA badale rU. 2 mAM mugdha banyA hatA. jaina zrImanta kuTuMbamAM sukhacetapUrvaka ucharela ApavAne prabaMdha saMghanA rajata mahotsava sudhI cAlu rAkhavAnuM kaumAravratane zobhAvatI eka suzikSita bahena uMcanIcane bheda bhulIne, " 1, tA. 3-4-54 nA roja maLelI saMdhanI kAryavAhaka samitie, gaMdakI ane gaMdavADanI sugathI mukta banIne jANe ke pitAnAM bhAI TharAvyuM che. A pustaka paMdareka divasamAM have taiyAra thavAno saMbhava : bhAMDuM na hoya evI rIte nIcenA tharanA lekonI kevI sevA karI che. A pustaka meLavavA icchatA sabhya tema ja grAhakoe rU. 2) rahela che tene sIdho . pazciya temane sAMbhaLatAM saune thayuM hatuM ke | tathA pisTejanA rU. 0-6- mekalI ApavA vinaMti che. ane saunA dilamAM te viSe UMDI chApa paDI hatI. je dezamAM kAkAsAheba mATe yojAyeluM zubhavidAya saMmelana AvI kArya karatI bahene ane bhAIo tarapha sArI saMkhyAmAM pAkI rahyAM che te dezanuM bhAvI atyanta ujaLuM ane AzAspada 1tA. 27-3-54 nA roja kAkA sAheba kAlelakara jApAnamAM hovuM ja joIe evI temane joIne sarvanA manamAM pratIti tema ja tA. 1-4-54 nA roja bharAnAra zAntipariSadamAM bhAga levA zraddhA upajatI hatI. A ja prasaMge temanI sAthe kAryo karatAM anya mATe jApAna janAra hatA. temane zubha vidAya IcchavA mATe jaina bahena zrI sunaMdA jagadIzacaMdra vaherAe paNa pitAnA kuTuMba muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI tA. 26-3-14 nA roja saMdhanA sAthe ceDA eka varSo pahelAM pite muMbaImAM rahevA AvyAM tyArabAda kAryAlayamAM eka nAnuM sarakhuM sneha saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. baparanI navarAzamAM kaMI kAmanI zodha karatA teo kevI rIte saralA kAkA sAhebane AvakAra ApatAM saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMdabhAIe bahenanA paricayamAM AvyA ane caMdanavADInA sevAkArya tarapha kheMcAyA, pAMceka varSa pahelAM temane kamanasIbe vaidhavya prApta thayuM saMdha sAthe kAkA sAhebanA dhaniSTa saMbaMdhane khyAla Apyo hato ane AsapAsunA vAtAvaraNe eka moTI akaLAmaNa pedA karI ema ane. pachAta vargonI udhdhAra samasyAno ukela zodhavA mATe nimAyelA chatAM paNa dayapUrvaka teo pAchI A ja kAma sAthe kevI rIte vaLyA kamIzananA saranazIna tarIke teo kevo parizrama uThAvI rahayA che ane saMlagna thayA ane A kAyadAnA Aje teo ke saMtoSa ane ane dezabharamAM eka cheDethI bIjA cheDe teo nAjuka tabiyata prasannatA anubhavI rahyAM che ane AvA sevAkAryamAM ja pitAne kevuM paribhramaNa karI rahyA che tenI mAhItI ApI hatI. kAkA vArasAmAM maLela jaina dharmanI caritArthatA nihALI rahyA che tene sAhebe AvuM saMmelana yojavA badala saMghanI kAryavAhaka samitine marmasparzI saMvedanajanaka citAra ApIne zrI. saralAbahenanA subhASi- | tamAM temaNe sundara puravaNI karI hatI. AbhAra mAnatAM eziAmAM jApAnanA udaya kALathI mAMDIne Aja maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, sudhInA jApAnane lagatA itihAsanI keTalIka vigate raju karI hatI ane nAnapaNathI jApAna tarapha teo kevI rIte AkarSAyalA viSayasUci hatA, jApAnane joIne hiMdanA yuvAne e samayamAM ajeya lekhAtI TIMbAne upadeza - svAmI AnaMda 219 evaresTanuM romAMcajanaka darzana yuropa-amerikAnI prajA sAme mAthuM uMcakavAne kevI rIte prerAyA paramAnaMda 220 unALAnI madhuratA paramAnaMda 221', '. hatA tenuM vivecana karatAM hiMdanA vastIvRdhdhi ane khorAkanI taMgIne prakIrNa dhaH bhagavAna mahAvIranI janmaprazna, Aje jokhamAI rahelI vizvazAntine prana, hiMsA ahiMsAnI, ' jayaMtI, TIMbAno upadeza, hAiDrojana bomba samasyA Adi aneka bAbate carcA hatI. A vividhaviSayasparzI ane amerikAno huMkAra. ' paramAnaMda 243 sundara cintanapreraka pravacana AgaLa upara prabudhdha jIvanamAM pragaTa saMgha samAcAra : muMbaI jaina yuvaka saMdhane karavAmAM Avaze. saMghanA pramukhazrI khImajIbhAI bhujapurIAe AgAmI rajata mahotsava, satyaM zivaM kAkAsAheba AbhAra mAnatAM temanA japAne javA pAchaLa rahelA udezamAM kAkA sAhebane zubha saphaLatA IcchI hatI. sundarama, kAkAsAheba mATe yojAyeluM zubha: caMdanavADI lokakalyANa kendra - vidAya saMmelana, caMdanavADI lokakalyANa kendra. 225 : muMbaI zaheramAM senApura smazAnanI bAjue Avela caMdanavADI bhagavAna mahAvIranuM jIvanadarzana ane surajacaMdra DAMgI 227 nAmanA sthaLamAM pachAta varganA Azare 3800 bhAIbahene. jainenA mAnyatA-bhedane samanvaya '
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 15-4-54 prabuddha jIvana chebhagavAna mahAvIranuM jIvanadarzana ane jainonA mAnyatAne samanvaya (gata varSa daramiyAna zrI. muMbaI jaina yuvaka saME taraphathI muMbaI khAte yojAyela paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bArasI nivAsI jaina AzraA manA saMcAlaka zrI. surajacaMdra, hAMgIe uparanA viSaya upara ApelA vyAkhyAnane zrI. menAbahene karI Apele saMkSipta sAra) ' che. sAmAnya rIte lokonI evI dhAraNA che ke, bhagavAna mahAvIranuM nirmANa karyuM. - jIvana vyaktigata vizuddhi, utkRSTa vairAgya, pracaMDa tapa, ane saMpUrNa . pitAne moTA tatvajJAnI mAnanArAomAM paNa eka bhaya kare -. , niSparigrahatAnA AdarzarUpa che. paNa huM emanA eka anupama vize bhUla ghaNIvAra jovAmAM Ave che ke teo saMnyAsInI niSkarmatAne dhaNu tarapha khAsa dhyAna kheMcavA mAMguM chuM. e vizeSaNa che "tIrthakara purUSArthahInatA samaje che. mahAvIranI niSkatA tevI na hatI. , saMta, vItarAga, maharSi, jIvanamukata, vagere vizeSaNe sAmAnya temanA nirvANane Aje aDhI hajAra varSa thaI gayA chatAM Aje e kevalIne paNa lAgu thAya che. paraMtu jaina saMskRtimAM sarvathI mahAna temanI niSkarmatAmAM ja keTalAMya satkarmone preraNA ApavAnI vizAla puNyapada tIrthakaranuM che, je paramajJAnI thaI tIrthanI sthApanA kare zakita dekhAI rahI che. ApaNo zvAsa bahAra nIkaLI bahAra ja rahe, chesaMdhanuM zAsana kare che, ane samAjamAM ahiMsaka krAMtinA netA ane pharI aMdara AvI prANadAna na kare te maraNa ja thAya. te ja tarIke oLakhAya che. navakAramaMtramAM pitAnA aMtima dhyeyane siddha pramANe saMnyAsI ke sAdhu sAmudAyika kSetra choDI saMyama sAdhanA mATe karI cUkelA anaMta siddhothI. paNa emane prathama namana karavAmAM bhale bahAra jAya, paNa sAdhya siddha karI pharI suvyavasthita samAja na AvyuM che. sarjana kare tyAre ja tIrthakarapadane egya banI zake che. bhagavAne ? " bhagavAna mahAvIranuM jIvana ahaMta ane tIrthaMkaranA sarva pitAnA Adarza jIvanavyavahArathI evuM siddha karI batAvyuM che ke [ guNonuM atima pratIka che. tIrthaMkarane tyAga varAgya ke tapa saMyama ochAmAM ochA parigraha rAkhIne viSaya rahita paramAnaMdane upabhoga mAtra pitAnI AtmasAdhanA mATe ja nathI. paNa teo potAnI jIvana karI zakAya che. A caryA dvArA judA judA kSetramAM utpanna thayelI aneka zvAtmaka sama- sAmAnya rIte evI samaja pravarte che ke kevala mekSasthi[ sthAonuM yathArtha nirAkaraNa pratyakSa karI batAve che. teo nigraMtha timAM zuM AnaMda haze? paraMtu viSayothI mukta thavAmAM paNa Anaane eTalA mATe kahevAya che ke janatAne graMthanI gulAmIthI mukata karI ne anubhava thAya che, mAne ke ApaNe keinA lagnanI jAnamAM AtmazraddhAvAna ane vivekI banavA preraNA Ape che. pratyeka krAMti- jAnaiyA tarIke gayA chIe. tyAM kanyA pakSa ApaNI tamAma sagavaDa li kArI mahApurUSane prathama zAstramUDhatA ane rUDhIcustatAnI virUddha pagaluM sAcave che, ApaNI je IcchA thAya tene amala karavAne satata be karI bharavuM paDe che. gItAmAM paNa zrIkRSNa arjunane vedagraMthenA vivAdanI, cAra mANase hAjara rahetA ja hoya che. Ama chatAM paNa tyAM eka che. bhAMjagaDamAMthI mukta thaI AtmazraddhAvAna ane vivekI banavA upadeza evI paNa kSaNa Ave che ke jyAre sarva AnaMdapabhegane choDI na ApyuM che. huM ema nathI kahevA mAMgate ke kRSNa ane mahAvIra ApaNane ekAnta zedhavA icchA thAya che. tene kahevuM paDe che ke "have karI vaidika saMskAranA virodhI hatA. paraMtu teo vedazAstrothI upara rahelI mane jarA nivRtti levA de" je viSayamAM ja AnaMda che te tene choDI A niveda avasthAe pahoMcI cUkyA hatA, ane lokene paNa te ja ekAntamAM paDavAnI IcchA zA mATe thAya che? kharI vAta e che ke indriyamAM 1 sthitie laI javA icchatA hatA. vikAragrasta prANIone saMskAravAna AnaMdapabheganI zakita thaDe kAla viSayarahita suSupta avasthAmAM rahe banAvavA vedamAM vivAhanI vidhi che. paNa nirvikAra vItarAga sapurUSo vAthI ja prApta thAya che. AMkha potAno viSaya suMdara rUpanirakhavAnuM choDIne * je mATe te pharajIyAta nathI. jema nirogI ane saMyamIjane mATe ane jIbha sarasa bhajanano AsvAda cheDIne nidrA dvArA. svasthatA A davAnI AvazyakatA nathI tema nirveyukta sapurUSe mATe vedonI meLavyA pachI ja kharuM sukha mANavAnI zakita prApta kare che. Ama, [, jarUriyAta nathI. niyone graMthonI gulAmI zA mATe? laukika ajJAnathI paNa viSayanivRttimAM AnaMda che te vivekapUrvaka viSayane 5. 3 vidhAo ane graMthI saMpUrNa atIta thaine nirbhayatAthI kevala tyAga karavAmAM bhagavAnane keTale badhe AnaMda Avyo haze ? AtmaprajJAne AdhAre prabhue dharmanuM prarUpaNa karyuM. gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane prANImAtra svajana samAna hatA. sarva pArzvanAthanA ziSya sAthe saMvAda karatAM spaSTapaNe kaheluM che ke jIvenA AnaMdamAM ja emane paramAnaMda hatApitAnI saMpUrNa mamatA mi "bhagavAna mahAvIre dharmatatvane nizcaya pitAnI prajJAthI ja karyo che. gaLI javAthI samagra vizva mATe teo maMgaLarUpa banyA hatA. sarva ' ane pitAnI AtmazakitathI ja paramapada prApta karyuM che." bAhya- chanA khedane teo jANatA hatA. sarva chanA sukhamAM ja emane - nI evalaMbanane teo baMdhana mAnatA. : ", sukha hatuM, emanuM vAraMvAra ucArAyeluM A vAkya suprasiddha che." sorata bhagavAna mahAvIrane gRhaparityAga. utkRSTa karmayoganI bhUmikA rUpa " nA mudde hevAnuMdiyA " tame evuM AcaraNa kare ke sarve jIvane hato, tene ApaNe vyakitagata svArthavAsanAnA tyAga rupa samajatA sukha thAya. mahAtmA buddha gupta rIte ghara choDIne nIkaLI gayA hatA.' hoIe te te bhrama che. teo sAmudAyika hita ane sAmAjika paraMtu bhagavAna mahAvIre mAtApitAne satiSa ApI temanA avasAna', 6 ne kalyANuthI alaga na hatA. eTalA mATe ja teoe navA saMdhanI bAda vaDila baMdhunI anumati meLavyA pachI ja sAdhu dharmane svIkAra sthApanA karI, ane pracalita sAmAjika viSamatAnI virUddha jhagaDI ravAnI paraMparA nirmANa karI. tAtparya e che ke bIjAnA adhikAra tIrtha kare nAmanA sarvotkRSTa padane caritArtha karyuM. vidyArthIne ghara sAcavavA mATe ApaNA kartavyane pAra pADatAM ApaNI vyAjabI. choDI nizALe mokalIe chIe te eTalA mATe nahiM ke te nizA- icchAone paNa dabAvavI paDe, game teTalAM kaSTa sahana karavA paDe te LamAM ja rahe, paraMtu nizALanI keLavaNI pUrNa karI pharI te gharamAM paNa pUrNa saMyama rAkhavo joIe. ' Eaa Ave ane gRhastha dharmane sarva prakAre susaMpanna kare tyAre ja tenI jenA jIvanamAM koI paNa prakAranuM saMkaTa AvatuM nathI tene * keLavaNI saphaLa thAya che. tevI ja rIte mahAvIra samAjane choDI sabhAgI samajavuM ThIka nathI. bhAgyavAna te ja che ke jeo bhaya AtmasAdhanA karavA ekAntamAM gayA, paNa te ekAntamAM ja besI karamAM bhayaMkara kacchamAM paNuM dhairyone TakAvI rAkhe che. kaSTamaya jIvana AT rahevA mATe nahi paNa, pUrNa jJAna prApta karI teo karI rsamAjamAM AvyA, e durbhAgye nathI, paNa kaSTathI gabharAI javAya e durbhAgya che. - ane samAjanI vikRtio nAbuda karavA mATe sudaDha navA saMdhanuM je rezamanI taLAImAM janme ane temAM ja mare te manuSya nahi paNa levAmAM thAya che. to A ekAntamAM 1. pAI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja ke "" * * * * 228 prabudhdha jIvana tA. 15-4-54 yAtrI kahyA vinA ajavuM zAne ? paNa jene je anu pAmara koTine jIva che. manuSya te teja che ke je hasatAM hasatAM mare. pazune badale khuda mUrti ja senA cAMdInI banAvI le che. mane pitAne . e bhAre zaramanI vAta che ke, prabhune anekAnta siddhAMnta te ema lAge che ke AjanI pUjana paddhatimAM ja mULabhUta krAMti sarva vAdene samanvaya karavA mATe samartha hovA chatAM jaina saMdhanA karavAnI AvazyakatA che. jyAMsudhI e krAMti karanArA samartha AcAryo " ke judA judA saMpradAyanI mAnyatAone samanvaya sAdhavAmAM ApaNe na pAke tyAMsudhI mane saMpradAyanuM kartavya che ke vItarAga prabhunI , saphaLa nIvaDI zakayA nathI. zAMta mudrA upara lakSa ApI keIpaNa mUrtinuM avalaMbana levAmAM : Aje mArA meTA samAjazAstrIo prabhue makakama pAyA upara koI vAMdho na uThAve. alaMkArayukta mUrti joIne ema bhAvanA bhAvI nirmANa karelI saMdha vyavasthAne joI Azcaryacakti thaI rahyA che. aDhI zakAya ke A prabhu game teTalA senAcAMdI ane jhaverAtathI zaNahajAra varSa vItI gayA ane saMdhanA cAra bhAga paDI gayA teye gArAyelA chatAM pate te keTalA nilepa che ? ane digaMbara mUrti koIpaNa saMpradAyanA sAdhunI hiMmata nathI ke te potAnI sAthe kaMcana joIne prabhunI kevalyAvasthAnI sahaja mudrAnuM dhyAna dharI zakAya. - ke kAminIne rAkhI zake. jo jaMrA paNa saMgraha rAkhe te zrAvaka mRti pUjAmAM bhAvanI pradhAnatA che, nahIM ke bAhya dekhAvanI. pachI temAM jhaghaDe zAne? saMdhanA puNyakakepanA pariNAme tene sAdhune veza mUkI devuM paDe che. " - zvetAMbara saMpradAyamAM sthAnakavAsI nAme eka moTe bheda prasidhdha A che mahAvIranA Adarza anuzAsananI karatA. paraMtu Aje che je mUrti pUjAne virodha kare che. A mUrtipUjAne viSaya avisAdhu sAdhvI temaja zrAvaka zrAvikAmAMthI anekAnta vyavahAra uDI vekathI jhaghaDArUpa banI gayo che. jo ApaNe tene vAstavika artha ga. che. nahIM te bhinna bhinna mAnyatAone bhinna bhinna dRSTithI samajIne cAlIe te A jhaghaDo paNuM na rahe. kharI rIte koI samaya sAdhavAmAM zuM muzkelI Ave ? je kaI prazna kare ke pAghaDI mUrtinI pUjA nathI karatuM, paNa mUrtinuM avalaMbana laI prabhunI sArI ke pagarakhAM ? uttaramAM kahevAya ke mAthAnI apekSAe pAghaDI pUjA kare che, prabhunA guNagAna gAya che. kaMI saMgemaramara ke sArI ane paganI apekSAe pagarakhAM sArAM. chatAM temAMye apavAda dhAtunuM guNagAna nathI gAtA. jema paDI vAMcIne paNa jJAnaprApti hoI zake. rAmanA pagarakhAM bharate mAthA upara caDhAvyAM, ane tenA thaI zake che ane copaDI vAra mukhapAthI paNa jJAna pAmI zakAya caraNamAM ApaNe pAghaDI mUkIe chIe. AvI rIte dravya, kSetra, che, tema mUrtinuM avalaMbana laIne paNa prabhunuM dhyAna thaI zake che, kALa ane bhAvane viveka karI nizcaya ane vyavahAra rUpI be sIdhA ane mUti vagara paNa prabhunuM dhyAna thaI zake che. jene je anupATA upara tatvavivecananA AdhAre svasthatAthI cAlavAnuM bhagavAne kuLa Ave te rIte kare. temAM jhaghaDavuM zAne ? paNa ApaNane eka ApaNane zIkhavyuM che. eja samatvadRSTithI ApaNe saMpradAyanA bIjAne mithyAtvI kahyA vinA na ja paDatuM nathI. mAnyatAbhedone dUra mukI paraspara premavRddhi karavAnI che. - ' sthAnakavAsI saMpradAyamAM bAvIzapatha ane terA paMtha nAmanA digaMbara zvetAMbaranA bhede te ApaNA sAdhu vargamAM ja jovAmAM be meTA bheda che. tenA kriyAkAMDamAM vizeSa aMtara nathI. paNa prarUAve che. zrAvaka zrAvikAo te sarva kaI vicitrAMbara che. te pachI paNAmAM bhAre matabheda batAvavAmAM Ave che. jene samanvaya kare che ? ApaNe zrAvaka zrAvikAo ema kema nakkI karI na laIe ke ame te e jarA sukSma dRSTinuM kAma che. terApaMthIonI mAnyatA viSe ema pitane jaina tarIke ja samajazuM ? digaMbara ke zvetAMbara tarIke nahiM. hA, * kahevAya che ke te prANurakSA, mAtapitAnI sevA, ane asaMyatIne ApaNA jaina munio digaMbara paNa che jene zAstromAM "jinakapI karavAmAM AvatA annAdi dAnane ekAnta pApa mAne che. tenI virUddha . kahevAmAM AvyA che, ane tAMbara paNa che jeo "sthavira anya badhA jaine A kAryomAM puNya mAne che. kalpI" nA nAmathI oLakhAya che. bhagavAna mahAvIra pate te baMne " jJAna, darzana, cAritra, ane tapa rUpa dharmanA cAra pAyA che. saMpradAyane mate digaMbara ja che. vetAMbara saMpradAyamAM paNa te saMpra digaMbara saMpradAyamAM jJAna upara vadhAre bhAra Apelo jaNAya che. dAyanA sAdhuonA AcArane uttarAdhyayanasUtramAM kSullakAcAra tarIke vetAMbara saMpradAyamAM prabhunI bhakita rUpa samyadarzana upara vadhAre varNavyo che, "jinakapAcAra" nahIM. te pachI A nirarthaka bhAra Ape che. sthAnakavAsI saMpradAyamAM cAritrane mahimA vadhAre vAdavivAda zA mATe ? zvetAMbara saMpradAya strIliMgamAM mukita mAne che. gaNAya che. terApaMthI saMpradAyamAM saMvara ane nirjararUpa tapanI ArAdigaMbara saMpradAya nathI mAnate. A vivAda atyAre butha che. kAraNa dhanA upara ja dharmanI kasoTI thAya che. tethI je dAna Adi kArya ke banne saMpradAyamAM e mAnyatA te sarakhI ja che ke A kALamAM tapa ane nirjarAmAM ja pUrNa sahAyaka thatAM hoya te ja tene dharma strI ke purUSa kaImAM mukti meLavavAnuM sAmartha nathI. eTale jayAre mAnya che. vyavahAramAM gaNAtA puSyane saMyamanA virAdhaka gaNI mukitamAM javAnuM zarU thaze tyAre A vivAda saheje zAMta thaI jaze. lekettara puNyakarmanI apekSAe tene ekAnta pApa kahe che. Ama jo strI mekSamAM jaze te digaMbara saMpradAya tene aTakAvI zakavAne ekaMdare te A cAre pakSa dharma rUpI siMhAsananA cAra pAyA rUpa ja nathI, ane jo nahIM jAya te zvetAMbara pakSa strIne phuTabelanI jema che. cAre pAyAnA | sahakArathI ja dharmasiMhAsana sthira rahI zakaze. uchALIne parANe mekSamAM ekalI zakyA nathI. eTale A dRSTi arasaparasa eka bIjAne mithyAtvI kahIM ApaNe A siMhAsanane ja | dhyAnamAM rAkhI e vAdavivAda baMdha rAkhavAmAM ja sAra che. bIjo nabaLuM pADIe chIe. bheda vItarAga bhagavAnanA kavala AhAra viSe paNa che. digaMbara pakSa potapotAnA mAnyatAbheda viSe carcA karavAmAM harakata nathI." kevalIne kavalAhAra nathI mAnate jyAre zvetAMbara pakSa kevalIne kavalA paNa te kaya sAdhavAnI bhAvanAthI thavI joIe. laDIe paNa prema dvAra mAne che. A bheda upara paNa hamaNuM bhAra mUkavA nirarthaka TakAvIne laDIe. temAMthI viSa na phelAvAya. Aje ApaNe bhAratache. kAraNa bane saMpradAyamAM A kALamAM A kSetramAM kaI kevalI vAsIonI prathama javAbadArI e che ke jagatamAM kharI zAMti sthAthaI zakavAnuM nathI evI samAna mAnyatA pravarte che. tyAre je kALamAM 5vAmAM agragaNya banavuM. zrImad rAjacaMdranA sAdhAraNa sadupadezathI | kevalI thavAnuM zarU thaze te kALamAM saheje jhaghaDe patI jaze. te mahAtmA gAMdhI ahiMsAne ATale badhA prakAza phelAvavA samartha thayA. ' vakhate je satya haze te enI meLe dekhAI ja Avaze. A nakAmo ApaNe seMkaDo sAdhuone sadupadeza niraMtara sAMbhaLIe chIe. te AzA zA mATe karo ? trIje matabheda che bhagavAnanI mUtine saMpradAyameTane gauNa karI ApaNa sa saMgati thaI mahAvIra - sonAcAMdIthI vibhUSita karavA na karavA bAbatane. zvetAMbara pakSa bhagavAnanA jIvanaprakAza rU5 aparigraha ane anekAntanA AdhAre, mUrtine AbhUSaNothI vibhUSita kare che jyAre digaMbara pakSa Abha- zAMti sthApavAnuM prabhAvazALI kArya kema na karIe? surajacaMdra DAMgI - muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa muMbaI, 3. . mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9. | -!
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajisTarDa naM. bI kara66 , pASika lavAjama rUA. 4 : pra na varSa-.vana varSa 2 aMka 1 ; . [ T muMbaI zanivAre 1 me 1954. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra Saa pAkamANA rAjArANaameramamaimuminum tavI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA mAlANAvAsAkAmayANAvAvALA AphrikA mATe zIliMga : 8 chuTaka nakala H traNa AnA ahiMsaka krAMtikAra vinobA bhAve sarvodayaM tIrthamidaM tvadIyaM [ tA. 21-254 ravivAranA 'TAImsa opha InDiyAmAM pragaTa thayelA aMgrejI lekhane anuvAda ] 'i gresanI zuddhi ane tAkAta pitAnI sattAne khoTo lAbha uamATe gAMdhIjI vakhatevakhata tyAganu ' vavAmAM racyApacyA rahe che tyAre tu ane AtmabhoganuM Adelana upA- ' bhUdAna-kAryakartAo tyAga ane DatA. sAmyavAdIo paNa pitAnA samAnatAnA vicAro phelAvatA ' pakSanI majabutI mATe kAtila lekamAM ghUmI rahyA che. upAyenuM avalaMbana letA. Aje te " vinobA mAne che ke rAjakIya nuM pramANe koI mAnyatAo sAthe pakSe paraspara virodhI daLa tarIke zistapravartana nahi hovAnA kAraNe A kAma kare temAM rASTranA hitane koI paNa pakSamAM joDAvAne mATe temaja budhdhizaktine ghaNuM nukazAna 0 sevA ke tyAganI jarUrata nathI thAya che. pakSavALuM rAjakAraNa virodha, na rahI. Ane kAraNe svAthI ane ubhe 'kare che. sAmA pakSanI pravR- 2 '' takasAdhu tatvonuM AjanA rAja ttio avarodhavAmAM ke ghaNAkharAkAraNI pakSamAM jera jAmyuM che. rAjyaktaenI zakitaone vyaya . bhUdAna e sarvapakSIya zuddhi thAya che. mATe vinobA Icche che karanAra kAryakrama che ke jenAthI ke badhA pakSoe pitAnI vacce ApaNuM sAmAjika jIvana uMce samAna bhUmikA zeAdhI laIne temanI ' Avaze ane dezanI tAkAta vadhaze." zaktione sAthe kAme lagADavI bhUdAnakAryane samajAvatAM vinebAjI joIe. paNa junA rAjakAraNIo. upara pramANe kahe che. bhaya rAkhe che ke rakhene bhUdAna! ! Aje jyAre upadeza Apa, kAryakare ke paranuM teonuM E | nAra ja tenA amalathI para rahe che * prabhutva ghaTADaze. eTale temanI rIta | che tyAre bhUdAnayajJa temAM paDanAranI "khAvuM nahi ane DhoLI devuM ' bhAre kasoTIrUpa che. jyAM sudhI jAte enA jevI mAluma paDe che. nathI karI da. kAMI tyAga nathI karyo tyAMsudhI bIjA teo janatAnuM kAma karatA ke - pAsethI tyAganI apekSA rAkhI 'janmabhUmi'nA saujanyathI nathI koI kare te sahana karato 5. . zakAtI ja nathI. dabAyalAM ane kacaDAyelAone pakSa lenArAe gayA.jillAmAM bApUnA nirvANa dine vinebAe "karege yA mareMge 'nA : 6 jyAMsudhI teonA duHkhamAM bhAga nathI letAM ke te nivAravA prayatna sUtra sAthe praveza karyo tyAre tyAMnA kAryakartAoe virodhIo vadhu ne | ' nathI karatA, tyAMsudhI temanA upadezanI koI asara paDatI nathI. A - bhUdAna meLavI na jAya te mATe zakitane upayoga karavA mAMDe che. _"kAraNe ja keTalAka jAhera jIvanamAM paDelA AgevAne bhUdAna AMdolanane bhale sIdhe virodha karatA. na hoya chatAM te viSe taddana udAsIna jevA evuM zuM che ke jeNe tatvajJAnI, cintaka' ane prakhara buddhi, dekhAya che. 'zALI vinAbAne janatAnA mANasa banAvI dIdhA che. cokakasa prakAranA vinebAnA janatA para vadhatA jatA prabhutvathI bhaya pAmIne paNa sago ubhA thayA na hota te vinobA mahAtmAjInA sAmAjika ane . keTalAka loke emane virodha kare che. bhUdAnayajJane kAraNe janatA sAthe che. Arthika kSetramAM adhurUM raheluM kAma karavA gaNita ane saMskRtanA. vadhu nikaTatA sAdhatI kAryakartAonI haroLa ubhI thatI jAya che. ane zikSaka banyA hatA. Aje paNa temanAmAM A prakAranA abhyAsa che jyAre ghaNA vakhatathI "jAmI gayelA rAjakIya netAgIrInAM rakSako ane ciMtana mATenuM lakSaNa TakI rahayuM che. T 1
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana vinebA vAtA karatI vakhate sAdhAraNa rIte sAme nathI jotA, te paNa e satata jAgRta ane sAMbhaLazamAM ekAgra heAya che. emanI dayA ki jevI spaSTa hoya che. AMgaLI UMcI karIne athavA x maLyuM! hAthanA iza.rAthI te muddA para dhyAna kheMce che. temanuM mana eTaluM jaldI kAma kare che ke tame kaMi paNa zaMkA uThAvA te pahelAM te zakAne teo kalpI le che ane tenu tarata ja nivAraNu karI nAMkhe che je saraLanAthI teo tulasI-rAmAyaNamAMthI avata NA TAMke che teja saraLatAthI teo phrenca avataraNA paNa TAMke che. veda ane upaniSad uparAnta dhArmika ane satasAhitya paNa emanI jIbhane rave che. jo emanAmAM eka vidvAna ane pAtAnI zaktithI AgaLa AvelA budhdhizALI purUSa jevuM abhimAna, AtmazradhdhA ane svaccha MdapaNa na dekhAya te kharekhara navAi lAge. koie eka vakhata temane kaheluM ke maMgaLanA graha tamArA jIvana para ghaNI asara kare che. tyAre emaNe javAba dIdhelo ke "mane temAM kaMi rasa nathI. mane te e kahe ke huM maMgaLa para kevI rIte asara karU chuM " sAmAnya janatA jenI kadara pazu na karI zake tevA jJAna ke pAMDitya sAthe vineAkhAne nisbata nathI. emanAM bhASaNAmAM paNa A dekhAya ja che. emanI hindI sAdI sIdhI ane spaSTa che. huvA prakAzanI mAphaka jamIna paNa izvaranI ja bheTa che. kAi enuM mAlika hAi na zake, ane rahI na zake A ja emanA sadeze! che. e jamInanA dAkhaleo eTalA mATe Ape che ke badhAM A dalIla samajI zake che. A ka asamAnanA ane sAmAjika anyAyAmAMthI janmatAM aniSTa tatva para te upadeza Ape che. kamANI ke milkatamAM jo kaI paNa bhedabhAvA hAya to te kudaratI rIte puravAra thavA joe. tame emane cha cha divasa sudhI roja sAMbhaLo ke eka ja divasamAM traNa traNa vAra sAMbhaLeA tA paNu emanA vyAkhyAnAmAM tamane kAI kaMTALAjanaka vAtA ke punarAvartana nahIM dekhAya. mAtra emanA upadezanuM mukhya tatva enu e rahe che. bAkI badhu navuM ane tAju ja hoya che. paTaNA jIllAmAM tehapuramAM emane nirAzAjanaka AvakAra maLele emane sAMbhaLanArA bahu ja thoDA hatA. nAnA hAka rAMonI hAjarI tarata dhyAna kheMcatI hatI. paNa emaNe to A chekarAone mujhaphpharapura ane darabhaMgAnA cheAkarAMonI vAta kahI. emaNe pUchyuM ke 'te darekane kelAM nAka ane kAna haze ? tame koIe e nAka vALA chokarAne joyo che ? zA mATe nathI joyo ? tema izvare jo darekane eka ja nAka dIdhu che, te e ema te kevI rIte icche ja ke eka mANusane se ekara jamIna maLe te bIjAne jarA paNa nahI ?" vinebA chaTAdAra bhASaNa nahIM karI zakatA hoya, paNa emanA zabdo leAkAnA hradayamAM cheka utare che ane temanI pAsethI ja lA rAjakAraNa, a kAraNa, ane dhamA~nA yAdagAra pATho zIkhe che, azradhdhALu mAnasavALA le ke emanI dhArmika paribhASA ane dharmanA ullekhA saraLatAthI svIkArI nahIM le; paNa emanA leAkA para jAmelA prabhutva viSe tA zaMkA nahIM ja uDDAvI zake. kharekhara te samajI zake tevI paribhASA te A eka ja che keTalAka kahe che ke vinAbA khAnagI milkata virUdhdha upadeza ApIne rAjyabaMdhAraNa ja palaTI nAMkhavA mAMge che. evu sUcavanArA ene paNa vinAbA javAba Ape che ke baMdhAraNu jaDa ke pheravI na zakAya evu na hovu joie. te lokonI cchA pramANe vikAsa pAmavuM joie ane pheravAvu joie. 1-5-54 amerIkana ka Arate ja kAraNe hiMdane mAthe bhaya jue che te mATe vinobAne Azcaya thAya che. temanI cintA tA AMtarika matabhedane kAraNe ja che. garIbAi, jAtibheda, Arthika-sAmAjika asamAnatA, ane rAja vadhatI jatI bekArInA prazno temane vadhu cintA karAve che. te pUche che ke ApaNe saMsthata rIte kerI rIte mArI raka vAnA chIe ke jyAre ApaNAmAM ja garIba ane tavaMgara, chUta ane achUta, jamInadAra ane bhUmihIna jevA bhedabhAva haze. kudaratI rIte ja vinobA icche ke deza majabuta thAya ane svataMtra rahe. te mAne che ke deza tyAre ja svataMtra rahI zake ke jyAre svataMtratAne jIvananA dareka kSetramAM cheka gAmaDAo sudhI pahoMcADAya. Aje te te dilhI ane amuka zaheramAM ja che, eTale ja AyeAjana gAmaDAMoe jAteja karavuM joie. bhale te bhUla kare chatAM tenI AtmazradhdhA, zakita ane svataMtra vicArazakitanI khIlavaNI mATe AyeAjana temane ja karavA devu joie, enu je kAMi nukazAna thaze te keLa gAmaDAne ja veThavu paDaze; AkhA dezane nahI veThavuM paDe badhI sva* taMtratAmAM vinAbA vicAra-svAtaMtrayane sauthI vadhu mahatva Ape che. -e kadI kadI pUche che ke hiTalaranA hAthamAMnu jarmanI svataMtra rASTra kahI zakAya ke nahI ! ) jo ke keLavaNI mATe rAjya taraphathI maLatI mA vinAbA viredha nathI karatA, paNa keLavaNInI badhI vyavarathA ane sattA sthAnika sattAdhIzonA hAthamAM hovI joie; ane lekanA mana para kone aMkuza na hovA joie. ene te sthaLanI bhaugAlika pari sthiti sAthe saMgata rahevA devI joie. keLavaNI evI . nahAvI joie ke "kukata mAhItI ja Ape. paraMtu maLela jJAnano upayoga karavAnI tAkAta paNa te dvArA prApta thavI joIe pAka-amerIkana kAra aMge paNa jo vinekhAe kaMi na kahyu hAMta te Azcaya thAta temane te aMge cintA nathI. jeo pAka-- Ama chatAM vinobAjI atyAranI paristhitithI khUba asaMtuSTa che emAM kaMi navAI nathI. AjhAdInA prathama pariNAmarUpe briTIza dhvajane ThekANe ApaNA triraMgI dhvaja pharakAvyo te karatAM te keLavaNIpadhdhatimAM sudhArA karavAmAM AvyA haiAta to te joine emane vadhu mAnada thAta. khetIvADInI kaoNlejamAM dAkhala thavA mATe zALAMta parIkSAnuM pramANapatra mAMgavAmAM Ave che. te pramANapatra dharAvanArA pAse garamI ane ThaMDImAM ke varasAdamAM kAma karavAnI tAkAtanI kai ja apekSA rAkhavAmAM nathI AvatI, A jotAM temane khUba navAI lAge che. vinobAnA Ayojana pramANe sattAnuM vikendrIkaraNa karavAmAM Avaze. gAmaDAM svAyata zAsanavALA thaze. anna vastra jevI mULabhUta jarUriyAtAmAM tee svAzrayI ane svAvalakhI haze. A jAtanu svAvalaana jIvanadhAraNane nIcu te nahIM utArI de ne ?" evA praznanA javAbamAM vinebA kahe che ke pahelAM huM badhAnA jIvana-dhAraNamAM samAnaMtA lAvavA prayatna karIza. e jIvanadharaNu nIcu ja nahI rahe paNa uttarAuttara uMcu Avatu ja jaze-alabatta pAna khaDInA vadhArAthI nahI paNa dudhInA vadhArAthI, jo ke lokonA jIvanadhAraNamAM je kAMi taphAvata haze te taddana thoDA ane sakAraNu haraze. pAMca AMgaLIomAM je rItano kraka che tethI vadhu kraka nahIM ja hAya. (lAMbAmAM lAMbI AMgaLI TuMkAmAM TukI AMgaLIthI savAthI doDha gaNI lAMkhI hoya che.) Ano artha ema nahI ke vinobA thAmakendrone bhUkhe mAravA icche che. e to gAmaDAM ane zahera ane anyonya para AdhAra rAkhe ema kahe che. zaheramAM loko casmA, sIvavAnA saMcA, ilekaTrIka balba ke ghaDIyALA jevI ochI mahatvanI cIjo banAvI zake. bannenA kAryakSetrAnI AchI sarakhI maryAdA aMkAze. zaherA gAmaDAnu roASaNa nahIM kare paNa tenAM kAmamAM pUti karaze.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ . che tamAma roga : ' - - tA. 1-5-54 prabuddha jIvana . : " [ ': ' ' . . . . . . . , , - A rIte jotAM vinobA nA virodhI nathI. vijJAna je vAsIo mATe jIvatI jAgatI jagama vidyApATho eka sthaLethI vihAra zakita ne AjhAdInI AzA baMdhAve che temAMthI. Adhunika samAjane karatI hoya, e hiMdanA itihAsamAM asAdhAraNa ke vicitra nathI te pAchI vALavA mAMgatA nathI. paNa e ema to mAne che ke A pusta, citana ne anubhavomAMthI maLela jJAnane sarvabheguM karavAnI vijJAna ane hiMsA vacce sumeLa na sAdhI zakAya. vijJAna vadhAre kaI kALathI cAlI AvatI A eka praNAlikA che ne vadhAre pragati sAthe mAnavatAne madada kare e hetuthI paNa teo chatAM gAmaDAMo vacce cAlI jatAM vinobAnA- paMthane pagale ! ahiMsaka jIvanavyavasthA nirmANa karavA prayatna karaze. - cAlavAmAM kaMIka navIna ne hRdayasparzI anubhava thAya che. rastAmAM zaNagAra : te zuM emane vijJAnikone paNuM kaMI kahevAnuM che? teo jarUra gArelI kamAna, phulene varasAda ane sanA pikAro thatA hoya che. bI Icache che ke bIjAnI jema teo paNuM jIvanavyavahAra samyapha emanI sabhAmAM aneka loko Ave che eka muslIma vidhavA ke je te prakAre dhaDe tevAM naitika mUlya ane sidhdhAMta ravIkAre. vaLI tenuM jhuMpaDuM, jamIna ne Dhora laI levA Agraha kare che, koI eka teomAM AgaLa AvIne sarakArane evuM kahevAnI himmata AvavI, kheDuta ke je aDadhe ekara jamInanuM dAna ApavA agiyAra mAIla joIe ke teo potAnI buddhine vinAzaka kAryo mATe kadI paNa cAlIne Ave che. chellI ja DhabanI navI meTaramAM Avela eka jamInadArI upayoga nahIM thavA de." . . .' : . . je kahe che. ke e bheTamAM AvelI paDatara jamIna kheDaze ne enI ", - phaLadru banAvaze, badhe che tevA ja chatAM dareka gAmamAM judA judA . vinebAne AzA che ke IzvarakRpA haze te teo lokone A prakAranA lA matA evA bhUmihIne nA i1 1'': ' ' . . . te samajAvI samajAvIne A badhuM sarjI zakaze. teo vicAranI . zakitamAM khubaja zradhdhA dharAve che. baLajabarI karyA vagara kaMI ja na vahelA paroDhanAM dR mana para khUba uMDI chApa pADe che. A maLatuM nathI ema mAnanAra mAsanA anuyAyIne vinabAne javAba , vinobA bahAra nIkaLe che ane khUba jhaDapathI cAle che. AkAza hajI * che ke "tame mArkasavAda svIkAryo te pahelAM mAkarse zuM tamane khUnanI , aMdhArAthI gherAkaluM che, adazya thaI jatAM pahelAM temane vidAya detA nI ! dhamakI ApI hatI? tamArA mAthAM namAvyA vagara je mAkarsa tamArA hoya tema tArAo jhabakI rahe che. vinobAnI sAthe sAthe rahevA ' para asara jamAvI zakyA che te zA mATe na jamAvI zakuM ?" TUkaDInA badhA mANase jaldI jaladI cAlI rahayA che. vinobAnA * emanA vicAromAM lokone hRdayapalaTa karavAnI zakti che e " hAthamAM phAnasa che. garadama vIMTAtAM aMdhakAramAMthI e eka premI " ''. jyota samA saune dorI rahyA che ! ' , " nI vinebAne zradhdhA che te paNa e kAnuna vyavasthAnI virUdhdha nathI, eka sAdhAraNa rIte jo ke kAnuna ghaNI vAra jAhera manane dore che. e sAdhAraNa rIte mULa aMgrejI lekhaka: ' anuvAdakaH sUryakAnta parIkha, saunI IcchA para aMtIma mahora mAre che. Avazyaka naitika ane zrI mahendra vAlajI desAI ' , '' gItA parIkha karI .mati vagara e sarvamAnya saphaLatA nahi pAmeM. e pUche che ke "zA ' ( pAnA naM. 240 thI cAlu) mATe ApaNe cerI virUdhdha kAyadA ghaDIye chIe, ne khAnagI makta * ekaThI karavA virUdhdha kaMi ja nahIM ?" , darzAvI hoya, emanA AvavAne lIdhe amane badhAMne, vizeSataH mane to ghaNo lAbha thaze. eka bAju jJAnagoSTine lAbha maLate te bIjI - sAmAjika nyAya ne Arthika samAnatA viSe upadeza detAM ne bAju zrImatI jAsuda bahena potAnA hasamukhA svabhAva vaDe ane . jamIna mAMgatA vinobA jemane mATe gAmaDe gAmaDe ghumI rahayA bolavAnI ramUjI laDhaNu vaDe amane saune hasAvatA ane vAtAvaraNane - che tevA garIbamAM garIba loko sAthe eka sAdhavAnA hetuthI jIvaMta ane jAgrata rAkhatA. murakhI paramAnaMdabhAI koIka vArI sAduM ne tapasvI jevuM jIvana jIvI rahyA che. nAraMgInI mesamamAM jJAnanI vAta paNa karatA, ane keMIka vAra marmayukta belIne amane '. paNa garIbene nAraMgI maLatI nathI. e joIne emaNe thoDA vakha- ' . saune hasAvatA paNa kharA. paraMtu emanA vyakitatvanuM eka viziSTa tathI nAraMgIne rasa choDI dIdhuM che.' A pAnuM mane te e lAgyuM ke mAtherAnamAM AvelA nAnA moTA sau che . varSa AkhuM temane divasa savAranA sADA traNe zarU thAya che : ' keInI sAthe svajananI jema e sahelAIthI haLImaLI jatA, ane - " ane e cAlatAM cAlatAM paNa pravRtta hoya che. roja sADA cAre '. haravApharavAnI. khAvApIvAnI nAnI moTI badhI ja bAbato vize vaDIlanI ja e bIjA gAmamAM javAM emane "kempa" upADe che. phAna- jema e ekasAIpurvaka dareke darekanI puratI saMbhALa letA rIgala sane aja DALe teo rasto dekhe che. je aMtara ochuM hoya te. hoTalanI rahevAnI ane khAvApIvAnI vyavasthA kharekhara, prazaMsApAtra che ;, teo nava vAgyA sudhImAM pahoMcI jAya che, paNuM ghaNI vAra te che. rIgala hoTelanA zrI bhAIlAlabhAIe hoTalanI rasoInI na bhulAya che temanA pAtaLA paga ne suklakaDI zarIra kaMIka ArAma pAmI zake " e amane svAda cakhADayuM che, ane pitAnA anubhavamAMthI na . te pahelAM ja bara paDI jAya che. savAranA cAra vAgyA hoya ke meDI bhulAya evI ramujI vAta paNa amane kahI che. A upara ''. rAta hoya paNa temanA meDhA para evI ne evI ja zAMti ne tAjagI. Ama traNa divasanuM mAtherAnanuM amAre, paTaNa purU thayuM. hoya che. ane emanI buddhi khUba zIdhra che. bhUmitine koI kAyarDa cothe divase savAre cha vAge mAtherAnathI muMbaI AvavA, ame nIkaLyAM. chehalatA hoya tema e tamAro prazna hAthamAM le che. emanA uttara : jatI vakhate joyelAM suMdara dRSyo "pharIthI amane jovA maLyAM: cADe . to * bhUmitinA purAvA jevA spaSTa ane sAcchA hoya che, ane te eka nIce AvyA tyAre sUryodaya thaI gayo hato. utaratAM utaratAM gADI che. paNuM vadhArAne zabda veDaphI nAkhatA nathI. aThThAvana varSanI ummare vine.. . . ravinA * vAraMvAra dizA balatI eTale thoDIkavAra surya DAbI bAjunI bArImAMthI nI bAnI dADhI veLI thavA AvI che, paNa mAthAnA vALa kALA che... - jovA maLato, te thoDIkavAra jamaNI bAjunI bArImAMthI. lagabhaga jovA maLatuM te vAra jI temane tAbe kAne ochuM saMbhaLAya che eTale temanI sAthe savA ATha vAge ame narala sTezane AvI pahoMcyA. naralathI gADImAM che vAta karatAM tame emanI jamaNI bAjue raheje. paNa emanI para beThA eTale jANe muMbaImAM pravezI cUkyAM. muMbaI taraphe jatA hatA zendriya ghaNI tIvra che. pahelAM e dara ravivAre mAthAnA badhA vALa eTale muMbaImAM jaI karavAnAM kAmenA vicAro magajamAM pravezavA mAM A kapAvI nAMkhatA. aThavADIyAnA bAkInAM divasomAM e mAthAnA vALa mathatA hatA. paraMtu aMdara bharAyelAM mAtherAnanAM vicAre-saMsmaraNe hi sparzIne divase vAra kahI zaktA. e * . . emane pravezavA de. tyAre ne? . vidvAne ne sata lAMbA lAMbA aMtare aMge kApatA hoya ane grAma- . . . ramaNalAla sI. zAha. jalAya evI ramujI vAta e che, ane potAnA rasoinI na bhulAya ma-rathi che. pitA ne tAjagI che . .
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-54 kharca thAya che enI barabAdI evI ja che e jAvAnuM che. te hatI. temanA pachI pAse hato tyAM paNa evI vAta nati navA samAja karIne eka navo hatI. pA mA nI maLI hoya to AvavI ne arita na karavI ne che. gayA eprIla. mAsanI 18, 19 tathA ra0mI tArIkhe maLelA sarvodaya saMmelanamAM bhAga levA mATe zrI suryakAMta parIkha ane gItA parIkha - buddhagayA gayelAM. te prasaMge hiMdImAM gaNu mahattvanAM vyAkhyAna thayelAM. (1) sarvodaya saMmelananA adhivezanamAM mukhya rathAnethI zrI vinobA bhAvenuM, (2) samanvaya AzramanA udaghATana prasaMge kAkAsAheba kAlelakaranuM, (3) e ja prasaMge kAkAsAheba pachI zrI vinobA bhAvenuM A TANe vyAkhyAnanI eja vakhate noMdha laIne te uparathI utAve taiyAra karI ApelAM traNe vyAkhyAne nIce kamasara ApavAmAM Ave che. taMtrI (1) sarvodayanuM milanakArya ' vyAkhyAtAH zrI vinobA bhAve Er . " bApunA nirvANa pachI ApaNe sau ekaThAM thayelA. enA pachI nathI? zuM saMzodhana karavuM joIe e vicAravAnuM che ke vicAre. - Aje 6 varSe avasara Avyo che ke jyAre ApaNe snehIjane dhaNI judA judA pakSanI paraMparA cheka bihArathI saurASTra sudhI patharAI che. [ saMkhyAmAM maLyA chIe. Izue temanA aMtima samaye badhA ziSyane eka cUMTaNImAM hajAro rUpiAnI ane amUlya samayanI barabAdI * ekaThAM karIne kaheluM ke tamane huM Aje navo Adeza ApI rahyo thAya che. te uparAMta zakitane paNa. kharca thAya che. te kevI rIte Ex. chuM. temaNe kahyuM ke "jIMdagIbhara mAre e upadeza rahyo ke paDelI. dUra thAya e vicAravAnuM che. te aMge mAruM ciMtana cAlyA ja kare 3upara prema rAkhe, duzmane upara prema kare." paNa have sAthe sAthe che. zuM e zakaya che kharuM ke pakSene bhegA karavAmAM Ave ane [ kahuM chuM ke "ekabIjA upara prema ' rAkhaje." bApunI paNa evI pakSIya cuMTaNI baMdha karAya? bIjo kaI rara paNa hoI zake che. sthiti hatI. temane aMtima samaya pAse hatA tyAre badhA sAthI- nahi te je rIte jAtibheda AvyuM che e rIte rAjakIya pakSonI vacce ene ekaThA karIne eka na samAja banAvavAnI temanI IcchA sAThamArI cAlaze ane enI deza para zuM asara thaze e prazna che. ' hatI. paraMtu ene amala karavA mATe teo jIvyA nahI paNa e evuM mAnuM chuM ke koI paNa manuSyamAM game teTalI bhinnatA [; preraNAe ApaNune baLa ApyuM ane ApaNe saue bhegA maLIne hoya chatAM koI eka kAryakramamAM ekatA AvI zake che. sArvajanika , sarvodaya samAjanI sthApanA karI. e rIte ekabIjAne prema karavAne kAryomAM ekatA AvavI joIe. evuM ja na thAya te huM jarUra [ ane preraNA ApavAno lAbha ApaNane maLyo. bApu haMmezA kahetA kahIza ke A duniyAmAM sajjano astitva nathI dharAvatA. evA ke ekabIjA para prema rAkhe. khAdI, grAmodyoga ane videzI dharmanI sArvajanika ekatAnA kArya para dezanI zakti kendrita karavI joIe, ke je vyAkhyA emaNe samajAvelI tene artha e hatuM ke paDozI para ane eka avAja rAkhavo joIe. tyAre ja dezanI janatAmAM prANu - premabhAva rAkhavo joIe; bahArane mAla sarata maLe to paNa te na saMcAra thaze ane kriyAzIla preraNA maLaze. mAre kahevuM joIe ke * levuM joIe. IzunA AdezanuM pratyakSarUpe temaNe ahiMsaka pratikAra , bhUdAnayajJa e e kAryakrama che. evA bIjA kAryakrama hovA joIe ane satyAgrahamAM joyuM, Aje hRdayane samAdhAna thAya che ke temane ke jemAM judA judA pakSane samanvaya hoya ane ekarUpatA Ave. . aMtima upadeza ApaNI vacce amalI banyA che. | vicAra-maMthana jarUra hovuM joIe, paNa vicAra-saMdharSa na ho ATalA divasomAM kAma karatA je anubhava mane thaye te tamArI joIe. saMgharSa AcaraNamAM te na ja Avavo joIe. samakSa mukuM chuM. ApaNI je bhUmikA che temAM naitika zaktinuM je kAryakrama meM zarU karmo te judA judA pakSoe laI lIdho na che, ane bIjI koI sattAnA AhavAhanane temAM koI aza te have temAM ekarUpatA AvavI joIe. meM pahelA aMdhazraddhAthIja ja nathI. ApaNe badhAne sAtha levA mAMgIe chIe. te paNa ApaNA A kAryakrama zarU kareluM. mArA e dAvo che ke zradhdhA AMdhaLI ja hRdayamAM jeTalI najIkatA joIe teTalI nahotI evo mane anubhava hoya che; nahitara te buddhi ja hoya che. buddhi pramANa vagara kabula - thayela hatuM. amidAna yajJanuM e pariNAma che ke have ApaNe najIka nathI karatI, jyAre zradhdhA pramANa vagara kabula kare che. e kAraNathI AvyA chIe. erosAnA gopabAbu caudharIe mane kaheluM ke keTalIka bAbatamAM phakata zradhdhA ja kAma karatI hera: che. keTalAka jeo kadI eka sAthe besIne bhojana paNa nahotA karatA teo yamAM dizA ane gati bane hoya che. evI ja rIte gati ApavAnuM ' sAthe jame che. have evuM pariNAma bhUdAnathI AveluM che. eTale mane kArya zraddhA kare che ane dizA sucana karavAnuM kArya budhdhi kare che, '' prazna thAya ke ApaNA dezamAM je moTA kAryo kataoNo che temAM zuM meM kakata zradhdhAthI A kAma zarU kareluM. ane eka divasa acAnaka najIka na AvI zake ? dezanI hAlata Aje ciMtAjanaka che. keTalAka dAna maLyuM. e uparathI meM mAnI lIdhuM ke e IzvaranI ja preraNA ke loko kahe che ke jyAre saMkaTa Avaze tyAre ame badhA jhagaDA che. e divase meM ghaNo vicAra karyo ke zuM huM A kAma uThAvI - bhulIne eka thaIzuM. te huM pUchuM chuM ke " zuM paraspara prema karavA zakIza? mArA gaNatarIvALA ane vijJAnanA premavALA svabhAvathI meM mATe saMkaTa Ave e ja jarUrI che? bIjo savAla e che ke ghaNA vicAra karyo. meM pAMca karoDa ekara jamIna mATe vicAra karyo. jyAre dezamAM asaMkhya bhedabhAva ane vADAbaMdhI che tyAre zuM bIjuM aMdarathI preraNA maLI ane kAma zarU karyuM. jeo zaMkA rAkhatA - saMkaTa Ave e jarUrI che? ApaNA dezamAM svarAjya AveluM hovA hatA teo paNa dhIme dhIme emAM AvatA gayA, ane budhdhivALA chatAM moTA bhAganA lokone jIvananI sarvasAdhAraNa jarUrIyAta nathI ke paNa temAM AvavA mAMDayA. sAmyavAdI lokee telugu bhASAmAM " maLatI. A ja ApaNA mATe meTuM saMkaTa nathI?' te ApaNe e mArA viSe patrikAo kADhelI ke eka bahuja DhoMgI mANasa' AvyuM - vicAravuM joie. AvI paristhitimAM huM paMDitajI pAse namra nive- che mATe tenAthI cetatA rahe. ema chatAM paNa huM zradhdhAthI - dana sAthe ceDA savAla mUkavA mAguM chuM ane te amane mArgadarzana samajAvavAnuM kAma karate raha. chevaTe sAmyavAdI netA gepAlane paNa Ape tevI vinaMti che, ' kahI dIdhuM ke "A rIta kheTI che, ame tene nakAmI mAnIe chIe, te pahelAM te e vicAravAnuM che ke rAjA rAmamohanarAyathI mahAtmA paraMtu ame tene virodha nahi karIe." temaNe hRdayaparivartananI * gAMdhI sudhI jAtibheda kema dUra thAya tevA prayatna ApaNe karyo che. ghaNI mazkarI karI che, paraMtu huM vAraMvAra kahuM chuM ke mArkase eka = ' A jAtibheda cUMTaNInA pariNAme vadhu majabuta banyuM che. meM vicAra tamArI pAse rAkhele, tenA para tame vicAra karyo ane te bihAra tathA bIjA prAMtamAM e joyuM che. te ApaNA dezanI AvI tamAro karyo. te mAnavA mATe zuM mAse talavAra lIdhelI ? tame che. paristhiti joI cUMTaNInI rItamAM zuM saMzodhana karavAnI jarUra chAe vicAraparivartana kareluM che ane mArkasanA vacane upara kAma karI rahI che. ame tamArA hadayaparika
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sir, tA. 1-5-54. : prabuddha jIvana maravA sudhInI paNa taiyArI tame batAve che. AvuM vicAraparivartana karavuM joIe. . ubhuM karavA meM paNa A AMdolana zarU karyuM che. tenAthI savAlane have jamInanI vaheMcaNI karavI joIe. ane tenA AdhAre ke ukela thAya ke na thAya, huM tene dAvo paNa nathI karatA. rAma, kRSNa para gAmaDAnuM Ayojana karavuM joIe. jamIna para bhUmihInane sthira budha, mahAvIra, gAMdhI vagere AvyA te paNa koIne koI rUpamAM karavA mATe sAdhana ApavA joIze te mATe saMpattidAnanI jarUrata che. jenI savAla te rahyA ja che ane raheze. mATe huM badhA savAlane ukela A dharma-nIti vicAro lekamAM phelAve joIe kurAnamAM be gati lAvIza e dave ka e abhimAnI ke mUrkha nathI. kahI che. dekha ane parajakha. jeo parajakhamAM jAya che teonI hamaNA pAka--amerIkana karAra thayA. tenAthI dezamAM halacala thaI ' be sthiti thAya che. temane svarga ane naraka bannenuM darzana thAya che gaI. meM vicAryuM ke sAruM thayuM ke jaDa janatAmAM cheDe prANasaMcAra che. te duniyAmAM jeTalA manuSya che teo parajakhamAM che. evuM ke tha. te bhAIo, jyAre mArga anukuLa thaI gayuM che, tyAre ApaNe nathI ke jenAthI ke vadhu sukhI na hoya, tema evuM koI nathI ke tenAthI virUdhdha dizAmAM nahi paNa anukuLa dizAmAM kAma karIe. ' jenAthI kaI vadhu duHkhI na hoya. ApaNe te badhAne ja sukhI karavA che ? Aje have eka havA taiyAra thaI gaI. che ke jamIna para koInI eka bIjo vicAra che sUtAMjalIne, ApaNe zremanA pratIkarUpa mAlakI na hovI joIe, te paramezvaranI pedA karAyelI cIja che. varSamAM eka sUtaranI AMTI laIe chIe. je koI kAMtI zake che. A havA, pANI ane rozanInI mAphaka te mukata che. tenI sevA karavAne te badhAe AMTI ApavI joIe. emAM uMmarane koI bAdha nathI, hakaka darekane che. evI ja rIte jenA jenI pAse je kAMi saMpatti, te sarvodayane veTa ApI zake che. e mAraphate hiMdamAM evuM thavuM che tene upaga te samAjane mATe kare. jevI bhAvanA jamInane joIe ke kaI e na rahe ke je kAMtavAnuM jANute na hoya. prajAmATe thaI gaI che tevI saMpatti mATe thavI joie. jamIna e zikSaNanuM A eka mahatvanuM aMga che, krAntikArI aMga che ane utpAdananuM sAdhana che, tenI mAlakI koInI na hovI joIe. te te dezane mATe anivArya che. je vicAra karaze te samajAze paramezvaranI paramabhaktinuM sAdhana che. jema kAzIvizvanAthanA maMdiramAM je jarUrata veTa mATe umara ane bIjI bAbatanI che tevI jarUrata che harijanane ghakhala na kare e jeTaluM kharAba che tema tenAthI paNa kAMtavAnI che. gAMdhIjIe ApaNane sujADeluM che ke hiMdustAnamAM vadhAre kharAba jamIna para keInI mAlikI rahe e che. Aje bekArInA savAla karatAM jarUriyAta karatAM ochI kamANI jyAM sudhI loka mAnasa taiyAra na thAya tyAM sudhI chevaTanuM pagaluM - underemployment-ne savAla vadhAre vicAravA jevo che. temAM * na bharI zakAya. traNa varSa pachI havA ubhI thaI che ke jamIna koInI kheDutane e dhadhe joIe chIe ke te phurasadanA samayamAM karI che zake ane tenI ochI kamANImAM puravaNI thAya. gAMdhIjI kAntadazI mAlakInI nathI. te have zuM karavuM joie e vicAravuM joIe. hatA eTale temane A sUjhayuM ane ApaNane sujhADayuM. sarakAra pAse ja ane saMpattinuM zuM karavuM joIe e paNa vicAravuM joIe. A paNa mArI Aja mAMgaNI che ke teo kAMtavAne samagra rASTrazikSaNanuM vicArane jyAre pUra pracAra thaI jaze tyAre badhAne thaze ke zuM eka mahatvanuM aMga gaNe. (2) saMskRti - samanvaya kArya - vyAkhyAtA : kAkAsAheba kAlelakara ' Aje tamArI vacce AvIne mArA hRdayanI zradhdhA vadhe che. huM ahiM Ave tyAre mArA jIvanamAM paNa parivartana thayelu. ane cittamAM navI navI kalpanA suje che. svabhAvathI huM pharanAre chuM vinobAe paNa ahiM daTAI kAma karavAno saMkalpa karelo te paNa eka ane eka nAne sevaka chuM. jyAre huM thoDA samaya pahelAM AphrikAmAM zradhdhAne majabuta kare che. tenI asara eziyA para ja nahi paNa che hato tyAre meM jaNAveluM ke jagatanI zAntine AdhAra AphrikA sArI duniyA para thavAnI che. upara che. raziyA ane amerIkA vaccenA saMdharSanuM jeTaluM mahatva nathI jApAnamAM loke hAiDrojana boMbane mATe pUchatA hatA, ane tenI teTaluM mahattva traNa mahAna jAtione je saMdharSa AphrikAmAM cAlI ra asara hiMda upara kevI che te jANavA ItejAra hatA. jApAnanuM hRdaya ";" che tenuM che. te mATe hiMda tarapha preraNAnI AzAthI jovAmAM Ave bauddha che, paNa uparathI jotAM pazcimI saMskRti tyAM asara karatI hatI che. hamaNAM ja huM jApAna jaIne Avyo chuM. tyAM javAnI IcchA lAge che. mane pUchavAmAM AveluM ke jApAnamAM mane kevuM lAge che ke nahatI, kAraNa ke tyAM koI purANI saMskRti nathI. paNa cIna javAnI meM jaNAveluM ke jyAM bhagavAna buddhanI AjJA pALavAmAM Ave IcchA hatI ane Aje che. ravibAbu jyAre jApAna gayelA tyAre che te mAre mana bhAratavarSa ja che. jApAnI lokono vizeSa guNa mane pUrvanA A dezanuM kevuM prabhutva hatuM tene temaNe khyAla Apela. niDaratA lAge tyAMnA jvALAmukhIne kAraNe tathA laDAInA vAtAvaraNane have te paristhiti badalAI che ane jApAna amerIkAnuM gulAma thaI ' kAraNe teo mRtyuthI DaratA nathI. gayuM che. badhAM ja agatyanAM lazkarI thANu amerIkAnA hAthamAM che buddha . bhagavAnane upadeza sarvodayane ja hato. temaNe arajI ane e rIte huM bhAga temanA kabajA heThaLa che. upadeza Ape. keTalAka sthaLe TIka karavAmAM Ave che ke zaMkarAcAryuM . vizvazAMti pariSada-pacifist conference-mATe mane Ama buddhane ukheDayA. te badhI bevakuphI che. zaMkarAcArya te pracchanna bauddha hatA. "traNa AveluM eTale gaye. vaLI tyAM baudhdha saMsAyaTI taraphathI zaMkarAcArye vedAMtamAM ahiMsAne samanvaya karavAno prayatna karyo. temanA paNa eka kAma aMge AmaMtraNa maLeluM. budhdha bhagavAnanA avazeSanuM gurUnA gurUe advaitano upadeza Apyo ane mAMhakaya upaniSada upara "mahattva baudhdhamAM bahu che. evA keTalAka avazeSa thoDA vakhata pahelAM lakhatAM temaNe jaNAvyuM ke " amAre tenI sAthe jhagaDe nathI. paMDita javAharalAle jApAnane bheTa ApelA tenAthI jApAnI lekaeNne ame eka chIe." A samanvayavRtti che, A atabhAva che, ' huM khuba AnaMda thayela ane teo te aMge ApaNA ghaNA RNI che darekanA hRdayamAM je sat tatva che tene ekatra karIne kAma karavuM e *i evuM kahe che ene lagatA utsavamAM paNa meM bhAga lIdhe hatA. temane upadeza che. e ja rIte mahAvIra svAmIe kahyuM. temaNe tene pharI ' 'Aje ahiM buddhagayA Avyo chuM. baudhdho A sthaLane ghaNuM ja "ccAMduvAda' nuM nAma ApyuM. te paNa Aja bhUmimAM thayA. te A - nI pavitra sthaLa mAne che. kuMbinI, buddhagayA, sAranAtha, uzInArA-A .. rIte. gauDapAdAcArya, zaMkarAcArya, buddha bhagavAna ane mahAvIre je | - cAra sthaLe te mATe atyaMta pavitra che. keTalAMka varSa pahelAM jyAre samanvayane upadeza Apyo tene amala karavAne Aje vakhata *, , ,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mo " *: thI 234 prabudhdha jIvana, tA 15-4-54 * tenA kALA ke tene sAcatti eka hAthamAM re mi Avyo che. te kAma ApaNe ja karavAnuM che. bhinna bhinna rAjanaitika " vinebAmAM kazuM ja ochuM nathI te kahe huM zuM kahe che ?" kahyuM Firs: Arthika ane AdhyAtmika paMthanA samanvaya karavAnuM che. e yuga have ke have jyAM rAjanIti khatama thaze tyAM AdhyAtmika satya ja aiSTha di AvI rahyo che. pApamUlaka bhedabhAva bhUlIne satyamUlaka abheda tarapha manAze ane temAM prema ane sevA mukhya haze." sarveH A upara ja Eaa javAnuM che... ' ' ubho che. sarveyanI zarUAta AmeyathI thAya che. che. A samanvaya mATe ApaNe vibhinna deze ke jatie jApAnamAM eka garIba kheDUte tenI bhAMgItUTI aMgrejImAM mane S vacce lagnanA , prayoga karavA joIze. ApaNI saMskRti mATe : eka patra lakhele. hiMda tarapha Aje duniyAnI najara che ema temAM [ A prayoga navA nathI. urvazI, mahAzvetA vagerenAM lagnane evI ja jaNAveluM. tenI mAraphate sArUM ye jApAnanuM hRdaya belatuM hoya ema [ rItanAM hatAM. A paNa ItihAsamAM evA ghaNA dAkhalA maLe che. mane lAgyuM. Aje jApAna para amerIkAnuM varcasva che. eTale teo 6. Ama badhI rIte samanvaya karavAno upadeza bhagavAna buddhe Apelo. bIcArA bahu bhayabhIta che. phakta 8 hAiDrojana beMbathI sArI e tene amala karavAne yuga AvI gayuM che. ( jApAnI jAtine khatama karI zake evuM baLa amerIkA pAse che. di kAle jyAre vinobAne maLe tyAre meM A vAta karI. tyAre duniyAnA prAraMbhathI hAiDrojana, eTama vagere hatuM. paNa enI aMdara || temaNe paNuM mane Aja rItanI vAta karI. ane jyAMthI bhagavAna je zakti bharI che te have sAyanTIsTanA hAthamAM AvI che, ane te bina buddhanuM maMdiramAM dekhAya che tyAM eka samanvaya Azrama khelavAne badhAne DarAve che. paNa Atmazakti e koI paNa aNuzaktithI vadhAre vicAra teo karI rahyA che tema kahyuM tyAre evuM lAgyuM ke bApunI baLavAna che. paNa tene bahAra kADhavAne mATe eka Laboratory hi. A vicArasaraNI upara ame kevI eka rIte vicAra karI rahyA prayogazALA hovI joIe. ane je zakti hRdayamAMthI nIkaLaze Be chIe? mahAtmA gAMdhInA e vicArone kevo sarasa rIte phelAvavAno tenAthI ApaNe hAiDrojana boMbane parArata karI zakIzuM. Izu, buddha cheprayatna Aje vinobA karI rahyA che? bhagavAna rAmacaMdra satya ane mahAvIra ane gAMdhI AvA sAyanTIsTa hatA. ApaNe evA sAyanTIsTa - zrI kraSNa premasevAne je Adeza jagatane Apyo che te ahIM banavuM paDaze. Aje javAhara evuM kAma karI rahyA che. paNa AtmakI mUrta svarUpe dekhAya che. zakti vadhAravAnuM kAma sarvodayanuM che. jIvanane zuddha karI samRddha ji. jApAnamAM mane pUchavAmAM AvatuM ke javAhara pachI tamAre tamAM karavAnuM che; hRdayanI vizALatA vadhAravAnI che. zabarInA bora khAIne koNa che? meM kahyuM ke AvI rIte pUchavAnI navAI nathI. tilaka rAme je vizALatA batAvI te ApaNe batAvavI paDaze. Aje pachI koNa, gAMdhI pachI keNa evuM hamezA puLAmAM AvatuM. meM ApaNe navI dIkSA laIe ke ezaArAmamAM nahi paNa sevAmAM ja kaheluM ke Akho hiMdustAna che. pachI bhUdAnanI vAta nIkaLI. te kahe amAruM jIvana vitAvIzuM. eka tarapha AphrikA, bIjI tarapha eziyA, vi ke vibA bhAve zuM rAjanaitika netA thaze ? meM kahyuM ke "nAM hara- ane vacamAM hiMda che. jo navI zakti-Atmazakti-ApaNe pragaTA- gIja nahI. have te rAjanItinuM ja avasAna thavA mAMDayuM che. vIzuM te saune bacAvI zakIzuM. tame saue e kAraNasara vrata lIdhuM - amAre tyAM to Secular Democracy che. tenAM badhA isms che. vinobA je kendra ughADI rahyA che temAM vicAranI sAthe prema vAde daphanAvIne navuM kAma karavuM paDaze. pachI vinebA mATe meM kahyuM mukhya raheze. badhA dharmano tyAM abhyAsa karavAmAM Avaze. te kendra che ke te mArA gurUbhAI che eTale mAre temanA vakhANa na karavAnA hoya, AMtararASTrIya banaze te mATe ma rA e aMge hRdayapUrvakanA chepaNa mahAtmAjImAM je AdhyAtmika bhUmikA meM joyelI tenAthI AzIrvAda che. (3) samanvaya - AzramanI kalpanA vyAkhyAtA : vinobA bhAve e bahAthI jotAM te ema lAgaze ke huM kaI navI zarUAta bIjA sthaLe jovAnI mane icchA nathI rahI, kAraNa ke jAtrA karavAnI ka karavA jaI rahyo chuM. paraMtu evuM nathI; navI zarUAta karavAnI mArI rUci ja mArAmAM nathI. paraMtu yAtrA karavI paDI, jo ke te judA utti nathI. keTalAka varSo pahelAM mArAmAM evI vRtti hatI, paraMtu prakAranI yAtrA che. ane A yAtrA daramyAna bedhagayAmAM AvavAnuM hA AjakAla e rahI nathI, buddhagayAmAM-samanvaya ke dra kholavAne je thayuM, ane eka svAbhAvika saMkalpa karyo. jo ke je kAMI thayuM che 6 AraMbha thaI rahyo che te atyaMta ravAbhAvika rIte janme che. nava e badhuM svAbhAvika rIte ja thayuM che. bedhagayAmAM ja A kendra mATe varSa pahelAM huM jyAre zIvanI jelamAM hato tyAre sthitaprajJanAM lakSaNo jamIna maLI. buddhagayAmAM bhagavAna buddhanuM je maMdira che te E para kaMIka kahevAno mane meke mane hate. e divasemAM kAkA sAheba vizvazAMti mATe AzA samAna che. enI pAse ja jamIna maLe te amArI sAthe hatA. e vakhate e jelamAM A vyAkhyAne thayA sAruM ema huM vicArate hate. najIkamAM jamIna na maLe te kaI hatA ane have pustaka svarUpe "sthitaprajJa darzana " nAmathI pragaTa vAMdho na hato. A divasamAM jamInanI kiMmata mAMge eTalI maLe vira thayA che. tenA aMtamAM "brahmanirvANu" zabdanI vyAkhyA karI che. evuM che. paraMtu budhdhagayAmAM ApaNane je jamIna maLI che te ApaNe e kAraNe baudhdhanA nirvANu ane vedAntanA brahmanirvANa e bane mATe ja jANe rAkhI mUkavAmAM AvI hoya ema lAge che. e maMdiranI zabdane samanvaya karavAnI jarUra paDI. AsapAsa A jamIna sivAya bIjI koI evI jamIna na hatI, ane che. kAkA sAhebe te samaya te joyeluM, paNa Aje savAre jyAre tyAMnA zaMkara saMpradAyanA maTha taraphathI ghaNI prasannatApUrvaka A jamIna mane meM temanI pAse pharIthI te vAMcI saMbhaLAvyuM to temane vizeSa saMtoSa dAnamAM maLI. A badhuM ghaNIja ravAbhAvika rIte thayuM. e karavAmAM the. teo Aja sudhI baudhdha dharma tathA vedAnta dharmane abhyAsa kaI bhAra lAgyA nathI. Ama te evu lAge che ke A eka nAnuM si karIne je samajelA evAja prakAranI varaMtu e pustakamAM rAkhI che. kAma che. paraMtu evuM nathI. A eka bahu moTI javAbadArI che vi ema temane lAgyuM. eno khyAla AvI rahyo che. paraMtu meM ene anivArya samajIne A te ja tAre lakhAyeluM tyAre mArA manamAM e koI vicAra nahote ke mAre e pramANe kAma karavAnuM Avaze. mane khabara na hatI ke kAma upADayuM che. ApaNe je te kAma na karata te ahiMsAnI dRSTithI karavA mATe yAtrA karavI paDaze ane te yAtrAmAM budhigayA javAnuM thaze. ApaNe je pagalAM bharavA joIe te na bharI zakta. '1o . 5 % 3 , ' ' ' , ;
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe rAjakoTA rA. - tA. 30-4-54 prabuddha jIvane o bhA nA abhuta chetamAre ahi sajA karI - vedAMta ane ahiMsA paraspara avirUdhdha che eTaluM ja kahevuM luM ja kahevuM : ", seLamAM vamAM praveza pUratuM nathI, paNa e kahevuM paDaze ke banne ekabIjAnA puraka che, . . vedAMtamAMthI ahiMsA sIdhI pariName che. ane ahiMsA sivAya vedAM- zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI sAmayika pravRtti A aMka to pAyo kAca te che vedAMta vagara ahiMsAne game te bacAva sAthe soLamA varSamAM praveza kare che. 14 varSa sudhI 'prabudhdha che. ' karIe te paNa te le che. majabuta nathI. vedAMta ja ahiMsAne jainanAM nAmathI e pravRtti ekasarakhI cAlatI rahI. gayA varSanA : - ', AdhAra che A sArIe prakriyA gItAnA eka kalAkamAM varNavI che me mAsathI A pravRtti "prabudhdha dhRvananA nAmathI zarU thaI che. , ,maM parathanuM ri sarvatra vaNitam zvaram. 'tene Aje eka varSa pUruM thayuM che. A sAmayika pravRttinA itihAsamAM "paramezvarane badhe ja eka svarUpamAM jo ! " e vedAntano mukhya nAma parivartana eka agatyanI ghaTanA che. prabudhdha jIvananA nAma che vicAra che. enA pariNAma rUpe ja manuSya hiMsA na karI zake, kAraNa dhAraNa sAthe saMpAdananI javAbadArI vadhI che. temAM carcavAmAM AvatA ke je kAMI sAme zastra uThAve te potAnI sAme ja uThAvavA barAbara viSayenuM vartuLa atyaMta vyApaka rahevuM joIe . evI apekSA , che. ane e te AtmaghAta karavA barAbara che, je te nathI karI dharAvavAmAM Ave che, ane te apekSAne pahoMcI vaLavuM e saheluM zakto. e rIte mULamAM vedAnta che ane phaLarUpe ahaMsA che ane * kama na thAta' enI upara jIvananiSThA baMdhAya che; aMtima pariNAma paramagati che. ' - nAmaparivartana bAda prabuddha javananI grAhaka saMkhyA vadhatI A rIte gItAnA adbhuta zloka mAraphate sAra batAvAyo che. . rahI che. muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI TI. jI. zAha pUrva bApu vedAntane badale satyanuM nAma letA hatA ane enI sAthe | 'AphrikAne pravAsa karI AvyA ane tyAMthI paNa sArI grAhaka saMkhyA; ahiMsAne joDI detA hatA. satya ane ahiMsA embIjAne joDAyelAM ' ? meLavIne AvyA che. A rIte pUrva AphrikA sAthe prabuddha jIvanane tattva che. e satyane pasaMda karatA hatA paraMtu mane lAgyuM ke satyanuM - saMbaMdha zarU thayo che. tyAMnA grAhakone vinaMti ke tyAMnA sAmAjika, saMzAdhana vedAntamAM jeTalA jorapUrvaka thAya che eTaluM bIje kaze Arthika temaja rAjakIya praznathI amane vAkepha karatA rahe che jethI thatuM nathI. eTale vedAHtamAM satyane sAra AvI jAya che. satya e - veidAnta athavA badhA vedone sAra arthavA badhA tatvajJAnane sArAMza prabudhdha jIvanamAM te viSe ullekha karavAnuM temaja mArgadarzana Apa 3 che. vedAntanI aMdara sAre ye jIvana-vicAra samAyeluM che. ene bApu nuM amArA mATe rIkala bane. " satya kahetA hatA. satya zabda eka parama tatva " sUcave che. vedAnta , Aje samAjamAM, rASTramAM, AntararASTrIya kSetramAM aneka vikaTa kI zabda samanvayasucaka che. emAM badhA vicArona, aneka pAsAo samasyA ubhI thaI rahI che, AjanI duniyAnI paristhiti pragaTa thAya che. enAM koI ekAda vicArane ja Agraha karavAmAM nathI ke vadhAre ne vadhAre taMga banI rahI che. A sarvenuM svarUpa yathArtha paNe Avate. ethI badhe bheda TaLI jAya che. zaMkarAcAryanA guru gaupada samajAvavuM, te viSe zakaya hoya tyAM mArgadarzana ApavuM, ukela raju RSie kaheluM karo, ane bane teTalI vicArasamAgrI tathA mAhItI purI pADavI ___ svasidhdhAntavyavasthA, dvaitino nizcitA dRDham / .. e prabudhdha jIvanane mane ratha che A manorathane pahoMcI vaLavuM e parasparaM virudhdhyante, tairayaM na virudhyate // eka vyakita ke zaktinuM kAma nathI. te mATe aneka vicArake, che ' sArAMza ke tame icche te Apasa ApasamAM laDhI zake che vidvAne temaja anubhavIone sahakAra joIe zrI muMbaI jaina che yuvaka saMdha eka nanI sa ra khI je te nI saMsthA che. '. paraMtu mArI sAthe nahi laDhI zake; kAraNa ke tame daMtI che ' ane adaMtI chuM. tame sau mArA hRdayamAM che. ene artha kazApaNu nAta!ke saMpradAyanA bheda sivAya, najIka temaja dUranAMnI ' 'sarvAgI-samagra satyadarzana' thAya che. ane emAM ja savicAranA pracArArA bane teTalI sevA karavI e tene udeza ahiMsAne samAveza thAya che. ene samaya ApaNe jIvanamAM che, vicAra javRti temaja jIvana jAgRti tenuM dhyeya che, niDarapaNe. karavAnuM che. dizA te maLI che paraMtu haju sudhI pUrepUrI kheDAI satyanI upAsa karavI e tenI vRtti che, bhASAsaMyama tene prANu che. nathI. saMpUrNatA kadI prApta thaI pathu na zake. Aje enI prabudhdha jIvana pratye AjanA pramukha vicAro ane cintakane sArA | ' jarUra che. Izvare ApaNane mATe kAryakrama Apyo che. A bhUdAnayajJa sadabhava che.' e' saddabhAvanuM zakaya teTalA sahakAramAM rUpAntara karavAM A5Nune kayAM kayAM laI jaze te ApaNe jANatA nathI. enI ja sarva zubhecchaka mitrane ataranI prArthanA che. pUrtirUpe A samanvaya-Azrama athavA maMdira tame ene game te nAma 'je beya upara ArUDha thaIne prabudhdha jIvananuM saMpAdana karavAmAM Ape te khelavAmAM AvanAra che. emAM huM tamArA saune sahayoga : " Ave che, ane tene anusarIne jAherakhabara levAthI dUra rahevAnA IcchuM chuM. sahayoga sAmAnya arthamAM nahi paNa je' arthamAM huM Agraha Aja sudhI sevA rahyo che tenuM pariNAma patrane zASavI' jANuM chuM e arthamAM tamAro sahaga mAMgu chuM. ApaNA hRdayamAM ' paDatI Arthika peTamAM Ave te svabhAvika che. prabudhdha jIvananA A ApaNe e ja bhAvanA rAkhIe ke eka Izvara ja badhI rIte samartha grAhako ravata : Arthika sahAya karIne temaja navA grAhake meLavI che che, ane tenI bhakita ApaNe karavAnI che. ApaNe sarva zanya chIe. ApIne e amArI khoTa haLavI kare evI temane paNu-je amArI ApaNane eka AkAra maLe che. paraMtu zunyane paNa eka AkAra niSNA temaja pravRtti pratye temane Adara ane zradhdhA hoya te amArI hoya che; rUpa hoya che; te AkAra vagaranuM te nathI hotuM. e rIte mamra vijJapti che. ' . , , AMpaNane paNa AkAra maLe che. paraMtu ApaNe zunya thavuM joIe. ' . "prabudha jainanuM prabudha jIvanamAM karavAmAM Avela rUpAntarathI che tamArI' saunI pAsethI huM hRdayanI sahAnubhUti mAMgu chuM. ' ' ' ' ' prasanna thaIne prabudhdha jIvanane A vakhate chapAte nA TAITala ' '' ' ' sudraNazadi' * ** ''bleka kumAranA taMtrI zrI bacubhAI rAvate taiyAra karAvIne amane bheTa che unALAnI madhuratAnA lekhamAM pAnuM 223 upara pahelA kola- Ape che. te mATe ame temanA khUba AbhArI chIe.. manI zarUAtamAM nIcenuM vAkaya umezaH "(je) rAtrIonuM huM citra ' A nAmaparivartana sArthaka thAya e prabudhdha jIvanane satata nI kalpI rahyo chuM, AlekhI rahyo chuM te rAtrI daramiyAna caMdrane vikAsa thatA rahe ane vizALa janasamAjanuM A eka ajoDa asta thayA bAda eka be kalAkamAM AkAzagaMgA". e ja kalamamAM mArgadarzaka patra bane evI amArI mahecchA che, e amAre . A chellI lIMTIne chelle "e adhura chapAyo che. tenA sthAne ja prayatna che, evI amArI antaranI prArthanA che ! 'rUjutA" ema sudhAre. ' ' -taMtrI . . . . . . taMtrI, prabuddha jIvana
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sI ) [ paNa prabuddha jIvana tA. 1-5-54 prakIrNa noMdha - nAnI AgamAMthI vizvabhakSo dAvAnaLa te nahi pragaTene? , : che. vIeTa-maha pakSanA anuyAyIo mAtra amuka ja vibhAgamAM '': 1 thI Aje InDo-cAInA (hindI cIna)nA prazna upara AkhI duni. meyokti che ema nathI. AkhA dezamAM nAnA moTA mathake upara S. yAnuM dhyAna kendrita thayuM che. inDo-cAinA Aje be pakSamAM vaheM. temane kAbu pravarte che ane tethI AkhA dezamAM eka prakAranA prajAEI cAyeluM che. eka pakSa upara kenca sattAnuM prabhutva che; bIjo pakSa kIya vigrahanI sthiti vyApI rahI che. '' : upara prajA nAyaka hAM-cI-mI ha-nuM prabhutva che. hAM-cI-mIMhanA InDo-cAInAne prazna A bhUmikAe pahoMcyA bAda tyAM cAlI ": 'pakSane (vIeTa-mIMhane) cInanI sahAya che ane inDe-cAInAnA traNa rahelA sa paNa jANe ke AjanA be pAvara-nAka- sanAlitA ' vibhAga vIeTa-nAma. lAusa tathA ke beDiyAne phrenca sattAthI mukata rAjya vartuLa-vacce saMgharSa na hoya evI rIte A prazna vadhAre karavA te chellAM sAta varSathI laDI rahela che. A InDe cAInAnA ne vadhAre bhISaNa svarUpa dhAraNa karate rahyo che. eka bAjue yunApraznane yathAravarUpe samajavA mATe bIjA vizvayuddha daramiyAna jApAne TeDa sTeTasa phAnsane vipula yudhdhasAmagrI purI pADI rahela che. bIjI inDo-cAinAne kabajo lIdhe tyArathI Aja sudhIne InDio-cAinAne bAjue cIna taraphathI he cI-mIMhane puSkaLa madada maLI * itihAsa jANI levuM jarUrI che. rahI che. che' . 1940mAM jApAne inDo-cAinA upara AkramaNa karyuM hatuM A paristhiti daramiyAna jyAre thoDA samayamAM jInIvAmAM InDoane e dezane kabaje lIdhA hatA. A sAme hIM-cI-mIlanI cA sAthe saMbaMdha dharAvatA mahArAjyanI pariSada maLavAnI che ane - AgevAnI nIce vIeTa-mIMha nAmane eka pakSa ubho thaye have inDo-cAinAnA praznane ukela lAvavA prayatna karavAnI che ema tAje che ane A pakSe temaja anya rASTravAdI daLAe jApAnane paDakAra karyo taramAM jAhera karavAmAM AvyuM tyAre inDocAinAmAM suleha zAnti M hatA ane jApAnIjha virudhdha yunAITeDa sTeITasa ane anya mitra- thavAnI navI AzA ubhI thaI hatI. paNa A pariSada (je na rAjonA daLone madada karI hatI. vIeTa-mIMha pakSe e vakhate karelI ekIsa mAsanI 26mI tArIkhathI zarU thaI cUkI che te) uddaSaNAmAM lokazAhI sidhdhAntone ullekha karIne jApAnIjha lazkarane bharAvAnA TAMkaNe je kAMI ghaTanAo banI rahI che te - hAMkI kADhayA bAda inDe-cAinAnI prajAne saMpUrNa virAjya Apa- ghaTanAo kamanasIbe A AzAne dhuLamAM meLavI rahI che. . . vAnI mAMgaNI karI hatI. eka te A eka nAnA sarakhA dezanA maryAdita svAtaMtrya yuddhane [ ; bIju vizvayudhdha purUM thayA bAda 15 sabhyonI eka kAmacalAu vistRta banAvavAnI, cIna upara humalo laI javAnI ane agni PS sarakAra nImavAmAM AvI hatI, jemAM pAMca sabhya sAmyavAdI hatA ezIane sAmyavAdanI pakaDamAMthI bacAvavAnI jehAda zarU karavAnI che ane bIjA sabhya bhinna bhinna rAjakIya pakSanA hatA. 1945nA bephAma vAte cAlI rahI che. bIjuM Aja hetuthI yuropanA ane - sapTembaramAM A racanAne vIeTa-nAmanA DemokreTika rIpablIka (leka- ezIAnA nAnA dezone saMgahUita karavAne yunAyaTeDa sTeIksa taraphathI che zAhI prajAsattAka rAjya) tarIke jAhera karavAmAM AvI hatI. huM-cI avirata prayatna cAlI rahyo che ane saMyukata pagalA vaDe sAmyavAdI K-mIMha tene pramukha hato ane te vakhatanI cAMga-kAI-zekanI cInI dezone dabAvI devAnI dhamakI vahetI mukavAmAM AvI che ane pitAne ke sarakAre tene svIkRti ApI hatI. hetu sidhdha karavA mATe jarUra paDaye eTama beba-hADrojana beba-game ahiM e jaNAvavavAnI jarUra che ke bIjA vizvayuddha pahelAM te zone chevaTanI kakSAe upayoga karatAM yunAITeDa sTeTasa acainDo-cAinA krAsanA tAbAmAM hatuM. vacagALe jApAnIjha aMkuza nIce kAze nahi evAM sUcane te dizAethI zravaNagocara thaI rahyAM che. che. AvyuM ane te vakhate A pheMcane jApAnIjha sattAdhIzonI gulAmI kara- AvA sagAmAM jInIvA pariSada zAnti ane samAdhAnInI AzA vAnI pharaja paDelI. eTama bebathI jApAna bhAMgyuM, bIju vizvayudhdha purUM ApavAne badale navA kaI ulkApAtanI AgAhI ApI rahela che. [ii thayuM, ane phree pAchI pitAnI sattA inDe-cAInA upara pharIthI sthA- iDe-cAinAnI AjanI paristhitinuM je citra upara Apa( pavAnI tarakIbe zarU karI. tatkALa vIeTa-nAmanA DemokreTika rIpablIkane vAmAM AvyuM che te uparathI ATaluM te spaSTa che ke inDo-cAinA che. e svIkAra karyo ane e saMbaMdhamAM vadhAre vATAdhATe calAvavA uparanI hakumata choDI devAne kAnsa jarApaNa taiyAra nathI; te dezamAM e rIpablIkanA AgevAna he-cI-mahine e perIsa belAvyA. bhedanItinuM avalaMbana laIne AjhAdInI A laDatane AntaravigrahanuM eka bAjue perIsamAM phreMca sarakAra che-cI-mIMha sAthenI vATAghATa svarUpa ApavA teNe prayatna karyo che. phreMca saMcAlita eka pakSa AkhA laMbAvatI gaI ane bIjI bAjue tenI gerahAjarI daramiyAna dezane AjhAda karavA IcchatA anya bhAga sAthe tumula yudhdha kI DA, vIeTa-nAma vibhAganA annAma nAmanA eka paragaNAnA bAu dAI rahela che. A AjhAdI jhaMkhatA pakSane cInanuM pIThabaLa che ane nAmanA rAjAne e kharIdI lIdho, tenevIeTa-nAmanA rIpablIkane atyAre tenuM jora vadhatuM cAlyuM che. bIjI bAjue inDo-cAinA pa pramukha banAvyo. ane evI ja rIte inDocAInAnA bIjA be vibhAga sAmyavAdI thaI jaze evI bhIti ane bhaDaka pedA karIne yunAITeDa , lAusa ane kaMboDiyAnA rAjAo sAthe paNa e AvIja ramata sTesa A eka sthAnika vigrahane AntararASTrIya ravarUpa ApI dha karIne AkhA inDe - cAInAnA traNa bhAgalA karIne te upara pitAne rahela che. pariNAme A sAThamArI kerIA mAphaka InDo-cAInAne para kAbu jamAvI dIdho. khedAna medAna karI rahela che, yunAiTeDa sTeisanI vRtti A nimita de ya sarakAranA A drohathI sakhta AghAta pAmIne huM-cI laIne lAga Ave te cInane chuMdI nAkhavuM evI hovAne adeze , . -mIMha inDe-cAInA pAcho pharyo. vIeTa-nAmane je vibhAga cInanI rahyA kare che. kAraNa ke sAmyavAdI cInanA astitvane svIkAravAnI ' sarahada sAthe joDAya che te vibhAga upara he-cI-mIMhanA pakSa te Aja sudhI nA pADatuM AvyuM che ane Aje paNa A inDe vIeTa-mIMhanI sArI jamAvaTa hatI. tyAMthI 1947mAM phreMca hakamata cAInAnA prazna viSe cIna sAthe samakakSA upara kamI paNa vATAdhATa sAme hAM-cI-mI he baLavo jAhera karyo ane tyArathI te Aja sudhI karavAne te taiyAra nathI; eTaluM ja nahi paNa je e InDocIna-cAinAne eka bAju he-cI-mIMhanuM lazkara ane bIjI bAjue phreMca lazkara : madada ApatuM na aTake te cInane pitAne hAtha batAvavAnI e dhamakI vacce uttarottara vadhArene vadhAre ugra banatuM jatuM yuddha cAlI rahyuM ApI rahela che. ' vAra kapa nA A vize vAta sAthe ja lakara ane bIjI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ '', to - tA. 1-5-54 prabudhdha jIvana 6 Ama vipharatI jatI ane kaMI mahA pralaya tarapha dhasaDAtA nathI. e traNe ta upara gAMdhIjIe khUba bhAra mUkaye hatA ane jatI. paristhitine pure khyAla karIne hide InDa cAInAnA praznanA" vinobAjI , paNuM A traNuM tane ja AgaLa karI rahyA che te nikAla karavA mATe che muddAo jInIvA, pariSada samakSa raju karyo che. paNa temanI kalpanAnA sarveyane pAye paNa A traNa tatvanA amalI (1) suleha zAntinuM vAtAvaraNa pedA kare. (2) keca ane vIeTa- svIkAra upara rahelo che. je nAmane gauNa gaNe che ane bhAvane | mIMha vacce cAlatA yudhdhanI tatkALa tahakabI. karo (3) inDo- mahatva Ape che, tevA jenee AjanA yugamAM kRtArthatA anubhavavI. | cAInAne saMpUrNa svAyatta zAsana ApavAnI phreMca sarakAra jAherAta joIe, kAraNa ke A trimukhI bhAvanAnA utkarSa mAM jaina dharma jamA kare. (4) A saMdharSa sAthe sIdho saMbaMdha dharAvatI sattAo inDo- punarjIvita kaMI rahyo che. A rIte vicAratAM samanvaya AzramanI cAinA-pariSadanA AkAramAM maLIne sIdhesIdhI vATAghATa calAve : sthApanA karavA mATe zrI vinobA bhAvene khAsa karIne. jaina samA lo. () InDe-cAI nA praznamAM yunAITeDa sTeiTrasa razIA, cIna ke jenA aneka dhanyavAda ghaTe che. eka prakAra : AzramanA pracAradhArA anya koi deza jarApaNu mAthu nahi mAre ke dakhalagIrI nahi kare ApaNA sarvanA dilamAM je samanvaya budhdhi teo jAgRta karavA mAge evI lAgatAvaLagatA badhA deze bAMhedharI Ape (6) saMyukta rASTra che temAM temane pUrI saphaLatA maLe evI ApaNI 'antaranI mAM saMsthA-yunAITeDa nezansa-ne upara jaNAvelI inDo-cAinA kenpharansanI - prArthanA che ! pragati viSe vAkepha karavAmAM Ave ane sulehazAntinI sthApanA mATe zrI jayaprakAza nArAyaNanI rAjakAraNamAMthI nivRtti. choDa ka . te saMsthAne puro upayoga karavAmAM Ave. budhdhagayA khAte eprila mAsanA pazcAd ardha daramyAna maLela - A cha muddo Aje cAlI rahelI dunIyA pariSada gaMbhI- sarvodaya saMmelanamAM zrI jayaprakAza nArAyaNe dezanA rAjakAraNamAMthI - ratApUrvaka dhyAnamAM le, ane phelAtI jatI yudhdha javALAnuM uzamana nivRtta thavAnI ane pitAnuM zeSa jIvane bhUdAna ane rASTranA tatsadaze to karIne inDocAInAmAM zAMti sthApavAne kAI mArge zodhI kADhe ema, racanAtmaka kAryane arpaNa karavAnI jAherAta karI che. A jAherAta karI ApaNe jarUra chIe, prAthI e, paNa je gADha tapAsathI AjanA AnaMda temaja vismaya ubhaya pedA karyA che. je nI mahArAjyanA sattAdhIzonAM citta gherAyelA che te jotAM A iccho, ( zrI jayaprakAza nArAyaNa eka vizudhdha kaTine AtmA che. to prArthanA, vinavaNI araNyarUdana jevI nIvaDe evo bhaya rahe che temanAmAM uMDI satyaniSThA che ane deza kalyANanI eTalI ja uMDI to - samanvaya-AzramanI sthApanA bhAvanA che. Aje teo prajA samAjavAdI pakSanA netA che. gAMdhIjInI | | ' buddhagayA jyAM thoDA divasa pahelAM zrI vinobA bhAvenA temanI upara khUba prema hato; } javAharalAla che paNa temanA viSe - pramukhapaNa nIce sarvodaya saMmelana bharAI gayuM tyAM ja te arasAmAM ' khUba mamatva dharAve che. gAMdhIjI javAharalAlajIne pitAnA vAraso ',tA20-4-54 nA roja zrI vinobA bhAvenI preraNAthI rASTra tarIke oLakhAvatA hatA. Aje javAharalAlajI vizvazAnti ane ma, pramukha bAbu rAjendraprasAdanA hAthe samanvaya-AzramanuM uddhATana bhagIratha prayatna karI rahyA che ane e rIte. e vArasAne saphaLa na karavAmAM AvyuM hatuM. bAbu rAjendra prasAde e sthaLe jate kuve rIte caritArtha karI rahayA che, javAharalAlajI pachI koNa ? A A khevAnuM zarU karyuM ane anya sAthIoe maLIne deDha divasamAM praznanA javAba cinvatAM ApaNA jevA anekane meDhe jayaprakAzanuM para A ku kheghAnuM kAma pUruM karyuM e A prasaMgane lagatI uddadhATana- nAma Ave AvI temanI yegyatA ane pratiSThA che ane rAjakAraNanA vidhi hatI. A prasaMge kAkAsAheba kAlelakara ane vinebAjIe kSetrane teo vAgI rahe te AvI temanA viSe saMbhAvanA karavAmAM ' mahatvapUrNa vyAkhyAne ApyA hatAM je anyatra ApavAmAM AvyA che. Ave che. rAjakAraNamAM teo Aja sudhI meTA thayA che ane temanI ( A pramANe zarU thatA samanvaya Azramane ApaNe sau nasenasamAM rAjakAraNa vyApeluM che jemanuM rAjakAraNI bhAvI. AvuM antarathI AvakArIe ! ujaLuM ane nazAspada tema ja prabhaka che teo AvA bhAvIne A prastuta prasaMga jaina daSTie savizeSa AvakAra gya lekhAve Thokara mArIne, .ttAnA kSetrane choDIne zuddha senAnA kSetramAM zeSa jIvana A ghaTe che. kAraNa ke je samanvaya zrI vinobA zodhe che ane icche che arpaNa karavAno nirNaya kare AthI vizeSa vismayakAraka bIjuM zudhI che . te samanvaya jaina darzanano te pAya che. A samanvayane jainenI hoI zake ? paribhASAmAM anekAnta athavA svAvAdanA nAme oLakhavAmAM Ave a vismayanuM samAdhAna ApaNI saMskRtinA pAyAmAM rahelI che. je samanvaya dRSTinA vikAsane zrI vinobA jhakhe che e samanvaya amuka vilakSaNatAne yathA svarUpe grahaNuM karavAthI ja thaI zake tema che. jo ' daSTi eja kharI jaina daSTi che. e vilakSaNatAnuM svarUpa ApavuM che. mAnavI mAtra svabhAvathI mahatvAkAMkSI : jaina darzananI traNa vizeSatA che. eka AcAralakSI ahiMsA, che. e mahattvAkAMkSA tene adhikAdhika dravyopArjana ane sattAnA bIjI vicAralakSI anekAnta, trIjI vyavahAralakSI parigrahamaryAdA. Aje upArjana tarapha sadA AkarSatI ghasaDatI rahe che. Ama chatAM paNa duniyAnA vicArakonuM dhyAna paNa A traNa to upara ja vadhAre ne A drapArjanamAM ke sattAnA upArjanamAM jIvananI inirtavyatA che emanI vadhAre kendrita thaI rahyuM che. AjanA sarva anarthonuM mULa hiMsA che ApaNe kadi mAnatA nathI. Avo ApaNe janmajAta saMskAra - che. - ane tene upAya ahiMsA che e gAMdhIjIe jagatane dIdhele antamurkhatA e ApaNe ravabhAva che. A antamukhatA avAranavAre to 1. bodhapATha, Aje sau koI eka avAje svIkArI rahyA che. AjanA dravya ke sattanA vaibhavamAM rahelI aneka prakAranI aniSTatAone ApaNAM - samAjanirmAtAo aneka viSamatAothI bharelI samAjaracanAmAM dhyAna upara ekAeka lAve che. ane jyAM sAcuM ane eka , '' bane teTalI samAnatA ubhI karavAno prayatna sevI rahela che ane e sAthe cAlatuM hoya, jyAM sArA ane kharAbanuM citravicitra mizraNa karI '' - spaSTa che ke A samAnatA sAmudAyika parigraha-maryAdA sivAya zakaya hoya, jyAM pitAnI mahattA adhikAra TakAvavA jatAM aneka prakAranuM che nathI. game teTaluM pedA karavAmAM Ave te paNa parigraha ane upabhoga, khoTuM nibhAvavuM paDatuM hoya tyAMthI ApaNuM mana jANe ke pAchuM ane maryAdA svIkArAyA sivAya mAnavInI bhUkha kadI zamavAnI nathI. samA- haThatuM hoya-baLa karatuM hoya e ApaNane anubhava thAya che. - natA sthApavA IcchatA samAjavAde ke sAmyavAde A tatva svIkAryo A badhuM zA mATe ane kenA mATe e ApaNane UMDethI prakhyAta sivAya chUTako nathI. trIjI bAbata Aje pAravinAnI asahiSNutAne thAya che. Ama chatAM paNa dravya ane sattAnuM pralebhana apaNA cittA - lagatI che ane tenuM prazamana samanvaya budhdhi sivAya kadI zakaya upara eTaluM jabaruM hoya che ane te dvArA vizALa samAjanI sevA ' 'nA, hA . karI rahI jAya che. A . , pI .
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 karavAnI zakayatA paNa ApaNane eTalI badhI moTI dekhAya che ke ApaNAmAM ghaNA kharA aihika mahattvAkAMkSAnA mArge ja gati karatA rahe che. sAmAnya pravAha AvA hAya chatAM paNa ApaNAmAMthI kAi koi evI vyakitao nIkaLe che ke jeno AtmA kALA ane dhoLAthI bharelA evA A dUSita mArge javAnI cokakhI nA pADe che..dhanavaibhava ke sattAvaibhavane ghaDInA chaThThA bhAgamAM pheMkI de che ane jyAM AtmasAdhanA ane vizudhdha janasevAne avakAza che evA saMnyAsanA mArge cAlI nIkaLavA tatpara thAya che. jema bhAganaibhava tema ja sanyAsanI bhAvanA ApaNune gaLathuthImAM maLelI hAya che khATu che, anarthapUrNa che evA eka vakhata spaSTa ane "bhAsa thayA bAda tenuM duniyAnI dRSTie game teTaluM mahattva hoya te paNa zarIra uparanA aMcaLAnI mAphka tene tyAga karatAM ApaNane eTale ke ApaNAmAMthI AvI viziSTa kATinI vyaktine vAra lAgatI nathI. vaibhavasa Mpanna rAjarAjavIoe temaja dhanavAna zraSTi e ekAeka saMsAratyaga karyAMnA aneka dAkhalA bhUtakALamAM banatA AvyA che ane Aje paNa ApaNI AMkha sAme banatA joie chIe. bhUtakALamAM AtmasAdhanA eka mahAna preraka baLa hatuM. Aje loka saMgrahanI jhaMkhanA evuM ja eka bIjI preraka baLa banI rahayu che. zrI jayaprakAza nArAyaNano rAjakAraNI sanyAsa A prakAranA che. tethI ApaNe svAbhAvika rIte AnaMda anubhavIe chIe; tene lagatA vismayanu paNa ApaNe A rIte samAdhAna meLavIe chIe. AvI zudhdha kundena samI vyakita potAnA sarvasvane bhUdAnamAM samilIta kare e ghaTanA bhUdAnanI saphaLatAmAM navI zradhdhA pedA kare che. sva. maNibhAi smRti phaMDa 21598 agAu svIkArelA. 501 zrI. harakhacaMda vIracaMda gAMdhI 101 AtmArAma nAthAlAla modI 101 ratIlAla dharamasI karI 101 premacaMda velajI mahetA 5 101 101 51 500 51 pa 501 500 51 51 11 23 11 11 101 5 24877 .. 22 37 23 gn 22 ,, maganalAla lallubhAI parIkha mANekalAla rAmacaMda gAMdhI nAttamadAsa amaracaMda mohanalAla mahetA (sApAna) niraMjana maNilAla jhaverI 23 caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla bhImajI kALIdAsa pAraLadaravALA zeTha cunIlAla khUbya 101 anaMta nATaya hA. zrI pApaTalAla bhIkhAbhAi eka jaina gRhatha hA. zrI kRpAla tArAcaMda kAThArI 32 , sArAbhAi ena. zAha maMgaLadAsa bradharsa ,,' samaratabahena motIlAla mahetA je saMyukata jaina vidyAthI - gRhamAM vaparAvAnu che. hA. DaoN. punamacaMda mahetA sAmacaMda vADIlAla zAha zAMtilAla vADIlAla zAha 23 ,, jeThAlAla rAmajI zrI jeThAlAla rAmajI prabudhdha jIvana 21955 vasula 2871 bAkI amuka sacoTa tA. 1-1-14 pratikramaNa-sUtra prabodha TIkA jaina sAhitya vikAsa maMDaLa jenA pramukha zrI. amRtalAla kAlIdAsa dozI che. ane jenA maMtrI zrI dhIrajalAla TokarazI zAha che te saMsthA taraphathI jai| dharmanA pAyArUpa pratikramaNa sUtranuM vidvAna munirAjo tathA paMDitAnI sahAya laIne eka savitara saMzodha / karavAmAM AvyuM che ane te upara jaNAvela nAmathI traNe bhAgamAM pragaTa karavAmAM Avela che. te traNa bhAganI kIMmata rU. 15 rAkhavAmAM AvI che, tenuM vI. pI. posTeja rU. 2-14-0 paDe tema che. A uparAMta A saMsthA taraphathI paMcapratikramaNanI eka sAthe sarvopayogI AvRtti taiyAra karavAmAM AvI che ane te pustakanuM kada 600 thI 40 pAnAnu thatu hovA chatAM tenI kImata mAtra rU. 2 rAkhavAmAM AvI che. A pustakonI jarUra hAya temaNe nIcenA ThekANe lakhavuM. maMtro, jaina sAhitya vikAsa ma MDaLa, jyAMta, iralAbrIja, vIlepArale, mukhai 24. saMyukata jaina vidyArthI gRha muMbaimAM ziva khAte baMdhAtu saMyukata jaina vidyArthI gRhanu makAna lagabhaga taiyAra thai gayuM' che ane juna mAsanA prAraMbhamAM tenu uddaghArTana karavAnu nakkI karavAmAM AvyuM che. A makAnamAM 7pa thI 80 vidyArthIo purI sagavaDatAthI rahI zake evI goThavaNa karavAmAM AvI che. muMbaimAM A ekaja evu chAtrAlaya che ke jemAM kazApaNa krikAbheda sivAya koipaNa vibhAmanA jaina vidyArthIne rAkhavAmAM Ave che. the!DA samaya pahelAM maLelI sa MsthAnI kAryavAhaka samitie saMsthAmAM vasatA vidhArthIo mATe dhArmika zikSaNanA prabaMdha karavAnu nakakI karyuM che. maMtrIo, sa'cuta jaina vidyAthI gRhu, vidyA kahe che- vidhA kahe cheH ''huM sattAnI dAsI nathI, kAnunanI kiMkarI nathI, vijJAnanI sakhI nathI, klAnI pratihArI nathI, arthazAstranI paricArikA nathI. huM te dharmanuM punarAgamana chuM, manuSyanuM hRdaya, budhdhi tathA tamAma IndriyonI svAminI chuM. mAnasazAstra ane samAjazAstra mArA be paga che; kaLA ane hunnara mArA e hAtha che; vijJAna mArU marataka che; dharma mArUM hRdaya che; nirIkSaNu ane tamArI be AMkhA che; itihAsa mArA kAna che; svAtaMtrya mAro zvAsa che; utsAha ane udyoga mArA phephasA che;. dhIraja mArUM' vrata che; zradhdhA mArU caitanya che; evI huM jagadaMbA chuM, jagadhAtrI chuM. mArI upAsanA karavAvALA koInA Azrita nahi rahe. tenI sarva kAmanAo mArI mAraphata tRpta thaze. kAkA kAlelakara viSayasUci ahiMsaka krAMtikAra vinAbA bhAve sarvaidyanuM milanakA saMskRti-samanvaya kArya samanvaya-AzramanI kalpanA sALamA varSamAM praveza prakIrNa noMdha : nAnI AgamAMthI vizvabhakSI dAvAnaLa to nahi pragaTene?, samanvaya AzramanI sthApanA, zrI jayaprakAza nArAyaNunI rAjakAraNamAMthI nivRti mAtherAnanu paryaTana (Y) * (1) 229 mahendra desAi vinAbA bhAve (4) 232 kAkAsAheba kAlelakara (5) 233 vinAbA bhAve taMtrI paramAnada (6) 234 (7) 235 (8) 23 ramaNalAla zAha (11) 229 A aMkamAM pRSTanA saMkhyAMka bhUlathI gayA aMkathI cAlu levAmAM Avyo che. paNa A aMka navA varSanA pahele aMka hAine tenA sakhyAMka 1 thI zarU karavA jotA hatA. have pachInA aMka 13 mAM pAnAthI zarU thaze. taMtrI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-54 mAM the rA na nu manuSyajAti sthaLAntara karatI karatI Aje AkhI sRSTi upara prasarI gai che sthaLAntaro karavAnA enA mukhya hetu AjIvikAnA hatA. je sthaLe jIvananisa~ha mATe vadhumAM vadhu sAdhanA, vadhumAM vadhu sagavaDo maLe tyAM jaIne sthira thavA para khIlatAM ava navAM raMgakhera MgI mATe manuSya prayatna karavAnA, ane tema karavAmAM naDatI UMdhI ja muzkelIono zakya teTale aMze sAmA paNa e karavAno. tema chatAM prakRtinA sAnnidhyamAM AvavAnI potAnI icchAne e rokI zakatA nathI. eka sthaLe e sthira thayo hoya chatAM prakRtinAM bIjAM aneka ramya sthaLeAno AnaMda lUTavAnI adamya vRtti enAmAM rahelI DAya che. mANasa thAke che tyAre kudaratanuM vAtAvaraNa zodhavA lAge che. thAkelA mANusa kudaratane khoLe potAnI jAtane chUTI 'mUkI AnaMda prApta kare che. DAkhI bAjuthI (1) zrI jayaMtilAla zAha, (2) zrI kAMtilAla khoDiyA, (3) zrI dIpacaMdra la. zAhu, kudarata pratyenuM manuSyanuM AkarSaNa (4) zrI paramAnaMda kApaDiyA, (5) zrI dIpaca Mda tri. zAha phoTo: zrI cImanalAla je.zAhanA saujanyathI sanAtana che. chatAM gajiMdA vyavahAranI saMkula jALamAM e eTale badhA sapaDAI gayo hoya che ke sahelAithI emAMthI mukata thai potAnI AMkhAte, UMce AkAzamAM badalAtA jatA saMdhyA--uSAnA raMgo jovA ke majhAnI khIlelI cAMdanI manabhara mANuna laI jaI zakatA nathI. emAMye gAmaDAM karatAM zaheranA lokAnu jIvana atizaya akaLAvanAra banI jAya che. UMcAM UMcAM makAno ane adhiyAra vAtAvaraNane lIdhe AkAza sAme mITa mAMDavA vinAnA keTakeTalA divase pasAra thai jAya che tenI paNa ApaNane khabara hotI nathI. sine rAta ekasarakhI, ekavidha dhaTanAmAMthI nIrasa rIte pasAra thayA ja karavAnuM jANe bhAgyamAM lakhAI cUkayuM DAya evI rIte keTalAka dRSTi vinAnA zrImaMto ane madhyama varga temaja nIcalA varganA lagabhaga tamAma mAnavI potAnI pravRtti karyAM ja karatA hoya che. AthI prakRti sAthenA ApaNA saMpaka vise vise tUTatA jAya che. ApaNI Asa pAsanAM vRkSa, tenA puSpA, AkAzamAM camakatA tAralAo, ke UDatAM pakSIoemAMnuM kazuM ja ApaNe oLakhI zakatA nathI; te pachI nadI, pahADa, prabudhdha jIvana jaMgala, khANa ke evAM nisa nAM vidhavidha agAmAM sAhasika khanI dhUmavAnI, navA navA pradeza khU vAnI vRttinI teA vAta ja zI karavI ? sAhasA 528 na te thAya tyAre, atyAre te ane lalita dRzyone suMdara samucita dRSTi prApta karIe te prakRtinAM ramya ane rudra, bhavya rIte mANavAnI, sAcI rIte samajavAnI paNa 'basa. ' mAtherAnamAM zuM jovu hatuM ? tyAM te khADA ane TekarA che, mATI ane patharA che. emAM che. zuM khIjuM jovA jevu?" ema kahenAra paNa Aje ochA nathI. mATe ja mAtherAnanA paryaTana vize ATaluM prAstAvika zrI jaina yuvaka saMgha taraphathI mAtherAnanu paTana ceojAyu ethI mana AnaMdamAM AvI nAcavA lAgyuM. zukravAra, tA. 9-4-54nA divase savAre 8-20. nI gADImAM ame nAnAM moTAM cA seka jaNa mAtherAna javA upaDayAM. lagabhaga sADA nava vAge nerala paheAMcyAM. teralathI nAnakaDI ramakaDA jevI gADI sarpAkAre upara caDhavA lAgI, paNa thoDeka gai ane aTakI, kAraNa ke enjina saheja bagAyuM. ethI AsapAnuM saundarya nihALavAnI ane Ama tema laTAra mAravAnI amane vizrAMti maLI. AsapAsa suMdara prakRti-dRzyo na heAya te paNa gADI jyAre adhavacce a Ta ke che tyAre nIce UtarI Ama tema niha~tu rakhaDavAmAM saune kai anero Anada maLata hAya che. lagabhaga ardho kalAka pachI karI amArI gADI cAlavA lAgI, maMda gatie vAMkIcUkI AgaLa vadhatI gADI dareka Dagale vadhu UMce ne UMce caDhatI hatI, ane amAro dRSTine dIrdha ane vyApaka banAvatI jatI hatI. uttarAuttara havA paNa ThaMDI anatI jatI hatI. nIce dekhAtI UMDI UMDI khINA, temAM UgelAM gIcogIca vRkSAnI vizALa hariyALA gAlIcA jevI uparathI dekhAtI ghaTAo, dUradUranA vividha AkAranA nAnAmeTA DuMgarA nerala sTezanathI mAtherAnanA DuMgara keTalo najIka lAgatA hatA ? paNu gADI ema sIdhI UMce caDI caDI zake che? moTA mANasanI lAgavaga lagAvavI hAya ta keTakeTalA mANasAne vacce lAvavA paDe che ? tevI rIte .. amArI nAnakaDI gADI nAnA nAnA DuMgarAo mAraphata mAtherAna - pahoMcavA mavatI hatI. lAgavaga lagAvatI vakhate mana jema acakAvuM hAya che. pAku vaLatu hoya che, kaSTa ane mazana anubhavastu hAya che tema . amArI gADI keTa lIka vAra jatI mAtherAna pamana bha'DaLI phoTA : zrI cImanalAla je. zAhunA saujanyathI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 prabuddha jIvana hoya tenA karatAM taddana viruddha dizAmAM pAchI vaLatI; paNa ante viSayAntaronA ane khuzAmatAnA keTakeTalA goLagoLa cakkara lagAvI, eka yugadAmAMthI pasAra thai, mAtherAnanA hArdamAM pravezavA lAgI, ane svArthano mArga saraLa banatAM, maLelI taka jhaDapI levA jhaDapa paNa vadhArI dIdhI. lagabhaga eka vAge ame mAtherAna sTezane AvI pahoMcyAM. sUrya mAthe tapatA hatA chatAM tApa lAgatA na hatA. amAruM svAgata karavA rIgala hoTalanA mANasa sTezana para hAjara ja hatA. ame sau rIgala hoTalanA amArA utAre pahoMcI gayA. baporanA jamI, ArAma karI sAMjanA ame pharavA nIkaLyAM. bALako, keTalIka strI ane keTalAka vRddha puruSo rikSAmAM beThAM. pAchaLa ame badhA cAlatAM nIkaLyA. mAtherAna eTale jANe sudharelu jaMgala ja te hyo. jyAM jue tyAM lAla pILI mATInA nanA meTA rastAo, rastAne aDIne bane mAju gIcogIca UgelAM lIlAchama vRkSA, e vRkSonI ghaTAonA milApane lIdhe rastA para prasarelA A A chAMyaDA, dakSA vacce DhagalAbaMdha paDelAM kharI gayelAM pAMdaDAM, e paNu rAzimAMthI pasAra thatI nAnI sarakhI pagadaMDI, vRkSAnI dhaTAAmAMthI jovA maLatA AkAzanA raMga, cAre bAjI prasarelI nIrava zAnti ane kAika vAra kyAMka kyAMka e zAMtine vadhu gADha banAvavA kalarava karatAM pakSIo-e badhAMne lIdhe game tyAre, game tyAM vAtAvaSNu khUba khIleluM lAgatu. pahelAM ame lADa pAinTa jovA gayA. krUratAM karatAM pahADano eka aNIdAra cheDe Ave ke jyAMthI nIce UMDI khINa ane dUranA pradezAnu raLiyAmaNuM dRzya jovA maLe evu sthaLa eTale poinTa'. rastA para krUratA hAie tyAre nahi, paNa pAinTa pAse AvIe tyAre ekAeka ApaNane bhAna thAya ke ApaNe keTalI badhI UMcAIe UbhA chIe. lArDa poinTa joi pAsenuM 'zArToTa leka' joyu, paNa tyAM atyAre dhaNuM bAMdhakAma cAlI rahyuM` hAvAthI enI pahelAMnI zAbA jovA na maLI. tyAMthI hanImUna pAinTa joi ame AgaLa vadhyA ane krUratA karatA luisA poinTa para AvI pahoMcyA. U McAnIco thatA rastA amane chevaTe eka khullI jagyA para lai ALye, kharAbara cheDe jaIne ame badhAM beThAM. vAdhanA meDhA jevA AkAra dhAraNa karelA, mukhya pahADathI thoDAka chUTA paDelA vizALakAya paththaranI Toca para saMbhALapUrvaka ekaDAM .. esI ame Anada karavA lAgyAM. dUra kSitijamAM te vakhate sUrya asta thavA sajja thai. gayA hatA. kSitija pAsenAM nadI ane khADInAM pANI sUrya prakAzanu pote jhIleluM pratibimba pAchuM soMpI rahyAM hatAM. sUrye amArA taraphathI moDhu pheravI lIdhuM hatuM. eTale ene spaSTa AkAra animiSa nayane nihALI zakAtA hatA. cAre kora prasarelI nitamba zAMti sUryAstane lIdhe vadhu gADha banatI jatI hatI. nAnA meIi Du MgarAo dhyAna dharI mUMgA thaI gayA hatA. upara ajavALu hatu, paNa khINamAM aMdhArU prasarI gayuM. hAvAthI tyAMnA gAmanAM grUpaNamAM kAka karyAMka dIvA TamaTamavA lAgyA hatA. amArI tUTakatUTaka vAtacIte cAlatI hatI paNa kudaratanA AvaDA virATa svarUpamAM ena avAjanI jANe kayAMya noMdha levAtI nahatI. thoDI vAra thai ane dhIme dhIme sUrya kSitijamAM DUbI gayA. kAvyamaya dRzya ane kAvyamaya vAtAvaraNu amArI pAsethI saravA lAgyuM. ame ghara tarapha vaLyA tyAre to khArasu a dhAra thaI gayuM hatuM. dAjha ra bIje divase savAre ame eNlekajhAnDrA poinTa, hiMdu amara dhAma, pArasI ArAmagAha, thAka pAinTa ane vana TrI hila'(ke jenA para atyAre eka nahi paNa traNa jhADa che) joi AvyA. dareka rastAnu tA. 1-1-14 ane dareka pAInTanu vyakatitva bhinna bhinna prakAranuM hatuM. mAtra sthUla najare jonArane baMdhu' ekasarakhuM ja lAgatuM, viziSTa dRSTithI jonArane dareka drazyamAM nisarga lIlAnuM avanavuM kAvya, avanavuM rahasya jovA maLatu. khIje sei sAMje keTalAka ArAma levA hArTelamAM ja rahyA, keTalAka pAkayuM pAina' pAinTa jovA gayA, keTalAka AoDesavArI karavA gayA ane ame keTalAka 'ArTIsTa naka' jo, ragbI pArkamAM meDAM, ane pAchAM vaLatAM rAmadAsa ravAmIne satsaMga paNa meLavI AvyA. trIje divase savAre panAramA pAiTa' jevA javAno kAryakrama hatA. sthaLa dhaNu dUra eNTale savAre vahelA ame nIkaLyA, rikSAvALA tA ghaNA vahelA pahoMcI gayA hatA. ame dhIme dhIme cAlatA hatA. * UMcAnIcA thatA raratA thoDI thoDI vAre vaLAMka letA hatA tethI gIca jhADImAM enuM dRzya manohara lAgatuM hatuM.. paeNnAramA poinTa UMcAmAM UMcu che. eTaluM ja nahi, tyAMthI cAre tarapha ghaNe dUra sudhI joi zakAya che. AthI e pAInTanuM nAma yathArtha rIte ja 'pata ramA' apAyuM che. ahiM A prakRtinuM bhavya virATa svarUpa jonArane stabdha banAvI detuM hatuM. manana ane ciMtanane prere ane poSe evuM e sthaLa hatuM. giranAra, zatrujaya ke Akhu uparathI mA sudhI nIcenA sapATa pradeza joi zakAya che, ane tyAMnAM dRzyomAM enuM viziSTa saunda paNa rahelu che. paraMtu ahIMnI viziSTatA e che ke dRzya mAtra sapATa jamInathI nahi paNa pAse AvelA vidha vidha AkRtinA nAnA moTA DuMgarAothI bharacaka lAgatuM hatuM. ahiM klAkeka kheTI thaine ame pAchA pharyA ane baporanA bAra vAgye hoTela upara pahoMcyAM. sAMje keTalAke ArAma lIdhA, keTalAka dhoDesavArI mATe gayA, keTalAka ragbI pArkamAM jai beThAM, keTalAka cevaDo-cIkInI kharIdI karavAmAM rokAyA ane ame thoDAkamaleTa spriMga (je jharaNAnu nAma mAtherAnanA pahADa zeAdhanAra, enI uparanA jaMgalamAM rastA pADanAra ane havA khAvAnA sthaLa tarIke vikasAvavA enI zakayatAo vicAranAra sAhasika meleTanA nAma parathI ApavAmAM Avyu che.), avara poinTa ane pAryuM pAna peinTa joI AvyA. mAtherAna kAi atihAsika sthaLa nathI ke koi dhArmika tItha nathI. e che prakRtinA saundaryanuM dhAma. saune ane khAsa karIne kive, citrakAra, lekhaka ane dhyAna dharanAra yogIne priya thai paDe evu e eka atyaMta ramaNIya sthaLa che. mANasa :vArtAmAM jaMgalanAM varNanA vAMcI jaMgalanI kalpanA kare che. ahIM ene e TheraThera najare nihALavA maLe che. ni:zeSa kudaratanA sAnnidhyane lIdhe ane rAyaka tathA Arogyaprada havAmAnane lIdhe mANasa ahiM thAka bhUlI pragnullita banI zake che, tAjagI ane sphUrti anubhavI zake che. mAtherAnanI viziSTatA e che ke ArAmapriya mANasane zAkhathI ane sukhethI ArAma levAmAM e sAhAtmya Ape che, ane pravRttizIla mANasane utsAhita banAvI enI pravRttine vegavAna banAve che. jaina yuvaka saMdha taraphathI gayelA ane lagabhaga cAlIsa mANu. sAe mAtherAnanI khUba meAja mANI. vise judAMjudAM sthaLAe kIne ame AnaMda meLavatA, ane rAtanA jamyA pachI rIgalanA vAtAvaraNamAM jJAnASTi ane gammata dvArA AnaMda meLavatA. sadbhAgye : amArI sAthe 'kumAra'nA taMtrI zrI bacubhAi rAvata paNa AvyA hatA. eTale varSonA peAtAnA jJAnasaMcayamAMthI, paDitAino jarA paNa dabha karyAM vinA, te jJAnagaMgA vahevaDAvatA. kAi paNa viSaya evA nahi ke je viSe kaMIka navI ja mAhitI emaNe na ApI hoya; ane bIjethI jJAna maLe te te meLavavAnI utsukatA ane tatparatA. emaNe na ( anusaMdhAna pAnA naM. 231 ) muMbaI jaina yuvaka sa Mdha mATe mudraka prakAzakaH zrI paramAnada kuMvarajI kApaDiyA, 4547 dhanajI sTrITa, muMbai 3. mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbai 9. 12
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nitaben nI vAta to kI, 5 mAika para rajisTarDa naM. bI 4266 ] vArSika lavAjama rU. 4 * * ka, jaina varSa 14-.. jIvana varSa 2. 'aMka 2 : ' ' Obuddha jIvana I , . . ! muMbaI, zanIvAra 15 me 1654 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8 " chuTaka nakala : traNa AnA nAraNaameNAnaraimaa namanarsur taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zaatsamanarasanita mi kelejanuM zikSaNa mAdhyama Aje mAdhyamika (Secondary) zikSaNa sudhI te sAmAnyataH thaI zake tema e ja vakhate vyApAra, vijJAna ane khetIvADInA - mAtRbhASA athavA hiMdImAM ja zikSaNa apAvuM joIe ane hiMdI pahelAM be varSa pUratA zikSaNa mAdhyama aMge eja prakArane nirNaya " pAMcamAM dheraNathI tarabhASA tarIke pharajiyAta zikhavavI joIe e levAyelA hovA chatAM cakkasa kAnunI muzkelInA kAraNe te traNa vidhA. . viSe lagabhaga badhI prAdezika sarakAra ane yunivarsiTI eka sarakhe zAkhAnA zikSaNa mAdhyama aMge dhAro thaI zaka nahote. mata dharAve che. ane te mujaba ghaNe khare ThekANe amala thaI rahyo che. A daramiyAna muMbaI sarakAre thoDA samaya pahelAM e nirNaya jAhera ke nI paNu kaleja kakSAe zikSaNa mAdhyama zuM rAkhavuM e viSe prAdezika karyo che ke sarakArI kolejanA prathama varSanuM zikSaNa 1955 thI badhe ja A sarakAra temaja yunivarsiTIomAM tIvra matabheda pravarte che ane parasparavirodhI nirNaya levAI rahyA che. ' hiMdImAM ja apAze. muMbaI sarakAranA A nirNaye prastuta prazna upara tarapha bhAre uhApeha ubho karyo che. ane tethI A saMbaMdhamAM * A saMbaMdhamAM gayA mArca mahInAmAM maLelI gujarAta yuniva mAdhyamika temaja koleja zikSaNa tathA akhila hiMdanI nokarIo A siTInI seneTe nIce mujaba TharAva karyo hateH mATe parIkSAo saMbaMdhamAM je je muddAo ubhA thayA che te viSe : (1) samaya samaya para seneTa sTeTayuTa eTale ke seneTe karelA mArgadarzana ApavAnA hetuthI dilhI khAte tA. 4 tathA 5 eprIlanA che - dhArA dvArA je TharAve te sivAya, gu yuDa nA kAyadAnI kalama 3 roja maLelI rASTrIya mahAsabhAnI kArobArI samitie eka lAMbe amalamAM Ave tyArathI 10 varSa karatAM vadhAre nahi teTalA samaya mATe, TharAva karyo che. kelejonA zikSaNa mAdhyama saMbaMdhamAM te TharAva jaNAve che. to aMgrejI badhA viSayanA zikSaNa tathA parIkSaNanA mAdhyama tarIke che ke:-"yunivarsiTInI kakSAe, zikSaNanuM mAdhyama pradeza bhASA hevuM ja cAluM raheze. joIe, jo ke hiMdIne upayoga paNa karI zakAya, yunivarsiTIomAM ' (2) juna 1855 thI zarU karIne, krame krame, gujarAtI ane sAmAnya rIte zikSaNa pradezabhASAmAM ApavamAM Avaze, paraMtu. adhyA- ' ' athavA hiMdI (Gujarati and/or Hindi) zikSaNa tathA pake hiMdImAM ane prasaMgopAta aMgrejImAM paNa vyAkhyAna ApI ' parIkSaNanuM mAdhyama raheze. zakaze. Ane lIdhe AntaraprAMtIya sAMskRtika saMparka sAdhavAnI " (3) "gujarAtI ane/athavA hiMdI'mAM zikSaNa ApavuM enI anukuLatA thaze. matalaba e ke, koI saMsthA eka ke vadhu viSayanuM zikSaNa ApavAnuM vijJAnanA ane TekanIkala viSe zIkhavavAmAM aMgrejI parathI : kAma gujarAtImAM, hiMdImAM ke banne dvArA karI zakaze . hiMdI athavA pradeza bhASAmAM AvavAne pheraphAra dhIme dhIme aneka kI (4) "gujarAtI ane/athavA hiMdI' mAM parIkSA levI enI dhoraNa nIcuM na utare e pramANe kare. keTalAka viSayamAM vacagALAnA : ba. matalaba e ke, vidhAthI eka ke vadhu viSayamAM potAnI parIkSA samaya daramiyAna hiMdI. athavA pradeza bhASA ane aMgrejI mAdhyama tarIke : gujarAtImAM ke hiMdImAM ke banne dvArA ApI zakaze. vaparAya IcchavA yegya che." (5) AdresanA pahelA varasanuM badhA viSayonuM zikSaNa tathA te upara jaNAvela muMbaI sarakArane 1955thI pitAnI kolejomAM | parIkSaNa juna 1955 thI gujarAtI ane/athavA hiMdI dvArA thaze. mAtra hiMdI dvArA zikSaNa ApavAnuM TharAva ane kogresanI kArobArIne " (2) InTara ArTasanA badhA viSayonuM zikSaNa tathA parIkSaNa TharAva je hiMdInI taddana manA karatuM nathI, paNa je zikSaNa.: ' juna 1956 thI ane/athavA hiMdImAM thaze. A mAdhyama tarIke pradeza bhASAnA upayoga upara khAsa bhAra mUke che... , . . (3) juna 1955 thI arvAcIna bhASAo te te bhASA dvArA A banne ekamekathI amuka aMze viruddha dizAmAM jatA lAge che. . zikhavAze. muMbaI sarakAranA upara jaNAvela nirNaye anya yunIvarsiTIe mAphaka ja che. (4) (ka) je vidyArthInI mAtRbhASA gujarAtI ke hiMdI na hoya tene | sarjana gujarAta yunivarsiTInA vartuLamAM paNa bhAre saMgharSa pedA karyo che. ' che - 1857 sudhI parIkSAnA javAba aMgrejImAM ApavAnI chUTa raheze. pariNAme vyApAra, vijJAna tathA khetIvADInI vidyAzAkhAonA' nI ' ' (kha) upara jaNAvelA chatAM, Asa vidyAzAkhAnA vidyA- ' zikSaNane lagatuM prathama be varSanuM mAdhyama Asa mujaba nakkI - thI o nIce darzAvyA mujaba gujarAtImAM parIkSA ApI zakaze. karavAnA hetuthI tA. 26-4-54 nA roja belAvavAmAM Avela che - ' ' prathama varSa Asa 1954 thI, inTara ArTasa 1955thI gujarAta yunivarsiTInI seneTanI sabhAe uparanuM kArya karavA sAthe ja (5) A dhAra Asa zAkhAnA prathama varSathI tathA inTara pahelAnA TharAvamAM zikSaNa mAdhyama mATe "gujarAtI aneathavA *. varSane lAgu paDaze. hiMdI'nA sthAne mAtra gujarAtI" e mahatvano pheraphAra 24 virUdhdha A TharAva saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke A vidyAzAkhAnA 38 pakSamAM e rIte bahumatIthI karyo che. taLusAra bIjA pheraphAro pahelAM be varSanA zikSaNa mAdhyama saMbadhe jema A vakhate dhAre sAthene sudhArela TharAva nIce mujaba cheH- , * * I
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 1pa-pa-54 LI - (punivarsiTInA zikSaNa-rakSAnA kAkacama ) che. haju A saMbaMdhamAM potAne nirNaya jAhera karyo nathI, . .' A taNI bAjue kolejonA zikSaNamAdhyamanA prakane kevuM rUpa - sAmAnya dhAre lIdhuM che tene prabuddha jIvananA vAMcakone khyAla Ave e hetuthI ' (1) zikSaNa tathA parIkSaNanuM mAdhyama gujarAtI raheze. A uparanI hakIkate ApavAmAM AvI che. have jyAre najIkanA bhAva'ra (u) uparanI peTAkalama (1)mAM game te avatuM hoya te chatAM, SyamAM zikSaNamAdhyama tarIke aMgrejI bhASAne vidAya ApavAne gu. yuke ekaTanI kalama 3 je tArIkhe amalamAM Ave tyArathI nirNaya sarvatra svIkArAye che tyAre tenuM sthAna pradeza bhASA tathA A 10 varasa karatAM vadhu nahIM' eTale samaya, zikSaNa ane parIkSaNanA . hiMdI bannemAMthI kone keTaluM ApavuM te prazna vicAraNIya bane che. ka mAdhyama tarIke, aMgrejI cAlu raheze - sivAya ke, vakhatovakhata tenI carcA AvatA aMkamAM karIza.. .''. : - ke seneTanA dhArAo dvArA te aMge jema pharamAvavAmAM Ave. je.' apUrNa che : ' , ' , , , , '1', ' paramAnaMda ", " (3) uparanI peTA kama (1)mAM game te AvatuM hoya chatAM, , , AthI jogavAI karavAmAM Ave che ke, bina-gujarAtI vidyArthIo .pustaka paricaya che ane zikSakene, vidhArthIone temanI parIkSA mATe ane zikSakane amAsanA tArA: lekhaka kizanasiMha cAvaDA, prakAzaka: ravANI che. temanA zikSaNakAryane mATe,-teo Icche te, hiMdI mAdhyamane vikalpa prakAzana graha, rIlIpha roDa, amadAvAda, kiMmata rU. pA raheze.. Ane vyavasthita karavAne mATe je, jyAre ane jevI A pustakamAM saMskRti mAsikanI zarUAta thaI tyArabAda thoDA che. jarUra paDe che, tyAre ane te mujaba, A bAbatamAM ghaTatAM samayamAM "sInI AMkhe' e mathALA heThaLa pragaTa thavA mAMDelI dhoraNe (eDinansa) sinDikeTa nakkI karaze - zrI kizanasiMha cAvaDAnI smaraNamALAne saMgraha karavAmAM aAvyA che. ' (4) uparanI (1) (2) tathA (3) peTAjyamAM game te * jIpsInI AMkhe' nA lekhee zarUAtathI ja saMskRtinA vAMcakane AvatuM hoya te chatAM, aMgrejI tathA arvAcIna bhAratIya bhASA. mugdha karavA mAMDayA hatA ane Ane lekhaka koNa haze te saMbaMdhe ja enA zikSaNa tathA parIkSaNanuM mAdhyama te te bhASA rahI zakaze kutuhala pedA karavA mAMDayuM hatuM. kizanasiMha cAvaDAthI paricita mitrae A smaraNAnI keTalIka vigato ane avAra navAra urdU E (OMAhera jagyAnA prathama re gharamAM mAdhyama-ra ne) zabdonAM chAMTaNAthI vilakSaNa lAgatI lekhanazaili uparathI thoDA : : (1) juna 1955thI (i) prathama varSa ArTasa, (i) prathama vakhatamAM e lekhamALAnA lekhakane oLakhI kADhayA hatA. A varSa vijJAna, ane (ii) prathama varSa vyApAramAM, tathA smaraNamALA keI cokkasa sAyakramane anusarIne lakhavAmAM AvI K - juna 1956 thI (iITara ArTosa (i) ITara vijJAna, (iii) nathI. keI ne pAMca sAta varSa pahelAM banelA A banAvane spa nathI. ke te pAMca sAta varSo pa ( ITara vyApAra, ane (iv) prathama varSa kRSi vijJAnamAM, : zatI hoya che te koI noMdha ApaNane cAvaDAnA zizukALa sudhI : | badhA viSamAM zikSaNa tathA parIkSaNanuM mAdhyama aMgrejI baMdha dUra bhUtakALamAM laI jAya che. cAvaDAnuM jIvana aneka raMgothI raMgAthaze ane uparanA seneTanA dhArA 1 mAM jaNAvyA mujaba te raheze. yeluM che. bALapaNa meTA bhAge vaDodarAmAM pasAra thayeluM, pachI koleja(2) uparanI kalama 1 mAM game te AvatuM hoya chatAM, avana, pachI zAntiniketana, pachI aravinda Azrama, vaLI vaDodarAmAM (i) je adhyApaka ke vidyArthInI mAtRbhASA gujarAtI ke hiMdI sAmayika pravRtti, pannA mahArAjAnA sekreTarI tarIke pannAmAM keTalAka [ na hoya tene, eka ke vadhu viSayamAM, juna 1957 sudhI vikalpa varSe, vaLI pAchA vaDodarAmAM sAdhanA presanA menejara tarIke, tyArapachI - aMgrejIne upayoga karavA devAmAM Avaze; ane cetanA presanA mAlIka tarIke, vacagALe yuropa, amerikA ane AphrikA (ii) vidyArthIo icche te eka ke vadhu vizvamAM, parIkSAnA khaMDanA nAnA meTA chuTAchavAyA pravAse AvA addabhuta vaividhyathI - mAdhyama tarIke gujarAtI levAnI paravAnagI ApavAmAM Avaze ane tareha tarehanA anubhavothI bharapura evI jIvanakathAmAMthI tAravI ane AgaLanA kelejanA varasamAM mAdhyamaphera karavAne aMge tAvIne nAnA moTA aneka vana prasaMge temaNe A lekhamALAmAM seneTe sinDikeTane nIce mujabanI AjJA ApI che : saMkalita karyA che. A prasaMgenA nirUpaNamAM kaMI kaMI ThekANe kalpanAnA kula na. 1956thI yunivarsiTInI badhI vidyAzAkhAomAM raMge paNa temaNe puryA che. apUrva bhAvAlAlitya cAvaDAne vareluM che. ( zikSaNa ane parIkSaNanuM aMgrejI mAdhyama keleja abhyAsanA trIjA sa vedRnazIlatA temanI prakRtinI khAsiyata che. AvAM kAraNone laIne varasathI ane AgaLa balavAne aMge kramika rIte AgaLa javuM, A pustaka zarU karyA bAda pUruM karyuM ja thya evI mAhitI A che tene mATe jarUrI eTayuTa sinDikeTe taiyAra karavA, ane meDAmAM meDuM pustakane vAMcaka anubhave che. kizanasiMhanA pitA bhakta hatA, gAyaka seneTanI 1955mAM maLanArI pahelI sabhAmAM te kAma raju karavuM." ' hatA. saMgIta ane bhajananA vAtAvaraNamAM teo ucharyA che. sukSma che. A Akhe niNa ya eka rIte muMbaI sarakAranA TharAva sAme baLavA tatvayAhI rasikatAnuM cAvaDAnI kalamamAM jyAM tyAM darzana thAya che. , kupa che. muMbaI sarakAranA keLavaNI khAtAnA pradhAne paNa A nirNaya sagItanA viSayane sparzatI koI ghaTanA cAvaDA AlekhavA bese che kI karavAmAM AvyuM tenA keTalAka divasa pahelAM evI dhamakI ApI che ke tyAre saMgItanA hArdane ApaNane cAvaDA paricaya karAve che. AvuM pitA hastakanI keleja pUrata sarakArI nirNaya te kolejanuM jenI : sundara suvAcya pustaka gujarAtI samAjane mATe nirmANa karavA badala A sAthe joDANu hoya te yunivarsiTI mAnya nahi rAkhe che. hiMdIne cAvaDAne aneka dhanyavAda ghaTe che. * paramAnaMda mi zikSaNa mAdhyama tarIke svIkAre evI yunivarsiTI sAthe potAnI satyaM ziva sundarama' | kolejanuM joDANa karavAnuM muMbaI sarakArane pagaluM bharavuM paDaze. - gujarAta yunivarsiTInA pagale anusarIne mahArASTra yuniva zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne thoDA samayamAM A siTIe paNa kolejanuM zikSaNa-mAdhyama mAtra marAThI ja bahAra paDanAra lekhasaMgraha: kIMmata rU. 3. ' ja haze e TharAva karyo che ane e TharAvamAM bInamarAThI adhyApaka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone tathA prabudhdha che. tema ja vidyArthIo saMbaMdhe gujarAta yunivarsiTInA TharAvamAM che jIvananA grAhakone rU. 2 mAM maLaze. TapAla kharca che tevI chuTachATa ke jogavAIo jovAmAM AvatI nathI. muMbaI juduM.. A mATe lakhe-vyavasthApaka, .. A yunivarsiTI, vaDodarA yunivarsiTI tema ja karNATaka yunivarsiTInI seneTe muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45, 47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3. * kAnanuM joDANa dhaTInA pagale bhIma mAtra
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 155-54 prabuddha -jIvana kArebArI samitinA TharAvo maMjAra rAkhe che.' ' (rASTrIya koMgresanI kArobArI samitie dilhI khAte tA. 4 ane 5 eprile maLelI pitAnI beThakamAM zikSaNanA mAdhyama aMge tathA akhila hiMdanI nokarIonI parIkSAnA mAdhyama ane karelA nIcenA TharAvo harijane baMdhumAMthI udhRta karavAmAM AvyA che.) . . zikSaNanuM mAdhyama zakaze. Ane lIdhe AMtaraprAMtIya sAMskRtika saMparka sAdhavAnI. anu" zALAo tathA kolejomAM zikSaNanA mAdhyamanI bAbatamAM zI " kuLatA thaze. ' nIti akhatyAra karavI te aMge koMgresa mArgadarzana karatI rahI che. "vijJAnanA ane Tekanikala viSaya zIkhavavAmAM agreja parathI koMgresanI kArobArI samitie ene viSe 194hanA ogasTanI 5mI hiMdI athavA pradezabhASAmAM AvavAne pheraphAra dhIme dhIme ane dhoraNa tArIkhe tathA pharIthI 1953nA menI 17mI tArIkhe TharAva pasAra nIcuM na Utare e pramANe kare. keTalAka viSayamAM vacagALAnAM karyA hatA; bhAratanA rAjabaMdhAraNe hiMdIne samagra deza mATe rASTra- samaya daramyAna hiMdI athavA pradezabhAdhA ane aMgrejI mAdhyama tarIke che bhASA tarIke svIkAra karyo che. ane sAthe sAthe rASTrIya mahatvanI vaparAya e icchavAjoga che. bIjI pradezabhASAono paNa ullekha karyo che. kaI eka paradezI bhASAnuM jJAna hoya e icchavAjoga nI - keLavaNInI saMsthAo dvArA tema ja sAdhanA hAkA hiMdIne pradeza hovAthI mAdhyamika kakSAthI tene AraMbha kara joIe. ane yuni- 1 bhASA tarIke tema ja sarakArI tathA datara hetuo mATenI akhila variTInI kakSA sudhI te cAlu rAkhavI joie. ke . hiMdanI rASTrabhASA tarIke hiMdIne utejana ApavAnuM tathA tenI khila- , "madhyastha sarakAranA keLavaNI khAtAe paMdara varasane aMte te vaNI karavAnuM sarakAranuM dhyeya hovuM joIe. sAthe sAthe rAjaba dhA- aMgrejIne ThekANe hiMdIne purepuruM sthAna ApavA mATe pAMca pAMca . raNamAM darzAvavAmAM AvelI bejha pradeza bhASAone paNa purepuruM varasanA traNa tabakkAomAM e kAryakrama nakkI karyo che tene kAryavAhaka utejana ApavuM joIe. bhAratanI A saghaLI mahAna bhASAo ' samiti sAmAnya rIte maMjUra rAkhe che. . dvArA bhAratIya sAhitya vikasAvavAne uddeza rAkhavo joIe ane tethI te sadhaLIne ekabIjI sAthe nikaTane saMparka rahevo joIe. akhila hiMda mATenI nokarIonI parIkSAnuM mAdhyama che. I 'akhila hidanI rASTrabhASA tarIke zALAo tathA kolejomAM 'hiMda svarAjyabaMdhAraNe hiMdIne akhila hiMdanI rASTrabhASA judI judI kakSAe hiMdIne pharajiyAta viSaya tarIke rAkhavI tarIke svIkAra karyo che tathA akhila hiMdanA vahIvaTI hetuo mATe. joIe e kharuM, paNa hiMdIbhASI pradezanA loko ochAmAM ochI aMgrejI parathI hiMdImAM saMkrAnta thavA mATe paMdara varasanI mudata hiMdanI bIjI eka bhASA zIkhe e jarUratuM che. nakkI karI che e hakIkata lakSamAM letAM, hiMdIne akhila hiMdanI 'hiMdamAM aMgrejIe hiMdIne jagyA karI ApavI joIe e nekarIo mATenI parIkSAo mATenI bhASA banAvanAM vadhu ne vadhu kharuM, paNa. videza mAM sAhitya sAthe, pracalita vicAra sAthe tathA pagalAM bharavAmAM Ave e IcchavAjoga che. . . . pravRttinAM judAM judAM kSetramAM thatA pheraphAro sAthe saMparka cAlu rAkhavA pagalAMe evI rIte bharavAM ke jethI jyAM AgaLa pradeza mATe paradezI bhASAonuM jJAna haMmezAM jarUrI raheze e yAda rAkhavuM bhASA hiMdI sivAyanI hoya evA dezanA koIpaNa bhAgamAMthI parIkSAjoIe. ethI hiMdanA sAhitya ane bhASAonA vikAsane paNa ute ApavA AvatA umedavAro para vadhAre paDatA be paDe nahIM. hiMdI jana maLaze. ' "yuropa tema ja eziyAnI saghaLI mahattvanI paradezI bhASA tema ja pradezabhApAonAM vikAsa mATe hareka prakAranuM uttejana ApavuM ? ene thoDo abhyAsa chavAga che, paNa aMgrejI eka mahatvanI joIe e kharuM, paraMtu ucca kakSAnI nokarIomAM dAkhala thanArAo vizvabhASA che te kAraNe tathA tenA bhUtakALanA saMbaMdhane kAraNe tenA mATe paradezI bhASAnuM ane khAsa karIne aMgrejInuM jJAna maha. che abhyAsane khAsa karIne uttejana ApavAnI jarUra rahe che. rAnuM raheze e yAda rAkhavuM joIe. . "prAthamika kakSAnI keLavaNInuM mAdhyama mAbApa ke vAlIonI " kAryavAhaka samitie bhalAmaNa karI che ke akhila hiMdanI IcchA anusAra bALakanI mAtRbhASA ja hovuM joIe. sAmAnya nokarIo mATenI parIkSAo krame krame hiMdI, aMgrejI ane mukhya rIte e te pradeza ke rAjyanI bhASA haze. AdivAsI pradezamAM mukhya pradezabApAomAM levAvI joIe tathA parIkSA ApanArA umedaprAthamika kakSAnI keLavaNInuM mAdhyama te pradezanA lokonI mAtRbhASA dArone e bhASAo paikInI koIpaNa bhASAne upayoga karavAne hovuM joie. vikalpa Apa joIe. hiMdI ke pradezabhASAmAM parIkSA ApavAnuM che "jyAM pradezabhapA sivAyanI bhASA ke bhASAo belanArA ghaNA pasaMda karanAra umedavArane alaga aMgrejInI parIkSA paNa pasAra : leka hoya enAM zahero ke bIjA vistAramAM ThIka ThIka pramANamAM karavAnI raheze. leke evI mAgaNI kare te sarakArI prAthamika zALAomAM zikSaNa " A akhila hiMdanI parIkSAomAM pasAra thanArA sadhaLA ume mAtRbhASAmAM ApavuM joIe. dvibhASI vistAromAM, khAsa karIne be davArone, agAuthI ja jemaNe hiMdImAM parIkSA ApI haze te sivAya, rAjyo vaccenA sarahadI vistAromAM, te pradezanI pratyeka bhASAmAM vahelAmAM vahelI take hiMdInI parIkSA pasAra karavAnI raheze. bIje paNa - prAthamika zikSaNa ApavAnI khAsa saMgavaDa karI ApavI joIe. pagathiye, upara jaNAvyA mujaba hiMdI, aMgrejI ke pradezabhAvAo e che ' ' "mAdhyamika kakSAnuM zikSaNa sAmAnya rIte pradeza bhASAmAM ApavuM parIkSAomAM vAparavAne vika9pa cAlu rahe che, paNa vadhArAmAM, jemanI paNa jyAM ThIka ThIka saMkhyAmAM evA vidhAthIo hoya tyAM bIjI hiMdI sivAyanI bhASA hoya tevA umedavArane pharajiyAta hiMdIne : bhASAono paNa upayoga thaI zake. mAthamika kakSAe, akhila hiMdanI prazrapatra tathA jemanI bhASA hiMdI heya tevA umedvArane hiMdanI A | bhASA, eTale ke hiMdI pharajiyAta bIjI bhASA tarIke levI joIe. koIka bIjI bhASAne pharajiyAta praznapatra ApavAnuM raheze. e bane * yunivarsiTInI kakSAe, zikSaNanuM mAdhyama pradeza bhASA hevuM. dAkhalAomAM, hiMdI ke bIjI pradeza bhASAomAM parIkSA ApanArAone joIe, joke hiMdIne upayoga paNa karI zakAya. yunivarsiTIomAM , mATe aMgrejIne pharajiyAta viSaya raheze. sAmAnya rIte zikSaNa pradeza bhASAmAM ApavAmAM Avaze. paraMtu adhyA- " A rIte akhila hiMdanI nekarIo mATenI parIkSAomAM A '' pake hiMdImAM ane prasaMgopAtta. aMgrejImAM ' paNuM vyAkhyAne ApI. * aMgrejIne ThekANe hiMdI krame krame sthAna letI jaze.' * * ' '*, ,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrI sulAcanA mAdInA satkAra ane paricaya muMbainI myunIsIpala kArapeArezananI sTenDIMga kamITInA pramukhasthAne nimAyela zrImatI sulocanA modInA satkAra karavA tathA temanI sAthe paricaya sAdhavAnA hetuthI tA. 8-5-54 zanIvAranA rAja zrI. muMbai* jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM eka sa Mmelana yojavAmAM Avyu hatu. prAra MbhamAM saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyAe zrImatI suY=AcanAbahenane saMdha taraphathI hArdika AvakAra ApatAM jaNAvyuM hatuM ke " ApaNAmAMnI eka bahena samAjanI varSo sudhI eka yA khIjI rIte sevA karate karate AvA javAbadAra adhikAra prabudhdha jIvana sthAna upara Ave e ApaNA sarvane gaurava Ape ane ApaNA klimAM uDDA AnaMda pedA kare evI ghaTanA che." tyArabAda temaNe sulocanAbahenano tathA temanA pitA DA. kalyANudAsa je. desAi je paNa eka jANItA varSo junA sAmAjika kArya karyAM che temanA paricaya karAvyA hatA ane sAthe sAthe muMbaI jaina yuvaka saMdhanI Aja sudhInI ujjavala kArakIrdIno ane vividha pravRtiono khyAla ApyA hatA ane chevaTe sulocanAbahenane ApaNe bahu najIkanA bhaviSyamAM muMbainA meyara thayelA joie evI AzA vyakata karI hatI. tyAra bAda saMghanA pramukha zrI khImajIbhAI bhujapurIe sTenDIMga kamITInA pramukhanI javAbadArIe ane te adhikAranA mahatvanI vigatavAra samajutI ApI hatI, ane suleAcanAbahenanI kAryadakSatAnA khyAla ApatAM jaNAvyuM hatuM ke "potAnA viSayamAM purepurA taiyAra thaine Ave ane parimita bhASAmAM joie teTaluM ja mudhRsara khele evI kAraperezananI gaNIgAMDI vyaktiomAMnA sulocanAbahena eka che," ane tyAra bAda myunIsIpala korporezananA sIdhA kAryakSetramAM nathI AvatI ema chatAM tenA javAbadAra adhikArIo dhaNuM karI zake tema che evI e bAbata tarapha sulAyanA bahenatu temaNe khAsa dhyAna kheMcyuM hatuM. (1) muMbaI sarakAranu` ekAmoDezana khAtuM je Aje sau koine aLakhAmaNuM thaI paDayuM che tene vahelI take baMdha karAvavuM ane (2) muMbai sarakAra taraphathI purU pADavA AvatA dudhanA bhAvA haLavA karAvavA, kAraNa ke dudhanI paDatara je bhAve dudha vecAya che tenA karatAM ghaNI nIcI che. tA. 15-5-54 dharamAM AvI hAuM' ema mane lAge che," tyArabada temane karavAmAM avalAM sUcanAnI dizAe zaya hAya te pAtA taraphathI karavAnI temaNe khAtrI ApI hatI ane (1) muMbainI saphAinuM kArya je zarU karavAmAM AvyuM che tene khuba AgaLa vadhAravuM ane mukhane svaccha ane suMdara zahera banAvavu ane (2) AjanA myunIsIpala ekaTa je junA kALanA avazeSa che tenu AjanA khyAleA mujaba sAdhana saMskaraNa karavu ane dharaNI ane bhADutanA saMbaMdhane AjanI dRSTi sAthe baMdha bese tevu svarUpa ApavuM--A be bAbate tarapha peAtAnuM khAsa lakSya hovAnuM temaNe jaNAvyuM hatuM ane te banne bAbatamAM hAjara rahelA bhAIbahenonA tema ja muMbainI jAhera janatAno puro sAtha mAMgyA hatA. saMdhanA sabhya banIne sadha sAthe vadhAre AtmIyatA keLavavAnI sadhanA maMtrI taraphathI vinati thatAM temaNe saharSa svIkArI hatI. ane tyArabAda saMdhanA upapramukha zrI lIlAvatI devIdAse saMdhanA nimatraNane mAna ApIne AvavA badala suleAcanAbahenane AbhAra mAnatAM temanI sAthenAM dIrgha paricayane lagatAM keTalAMka smaraNo rajI karyAM hatAM. ane tyArabAda sa Mmelana visarjita thayuM hatuM. tyAra bAda saMdhanA maMtrI zrI TI. jI. zAhe sulocanAbahenane AvakAratAM temaja temanuM abhinandana karatAM myunIsIpala kArarporezananI varSo pahelAM temaNe joyelI sabhAo yAda karI hatI, ane jaNAvyu hatuM ke "e sabhAmAM membarazane me' kevaLa bhuMkatA joyA hatA ane mane bhAre Azcarya thayu hatuM. evA meMbarAmAM paNa sva. lakhamIdAsa ravajI terazI jevA, paNa kAi kAi hatA ke jenAmAM niDaratA ane zuM khelavu ane zu na khelavu tenI purI samajaNa hatI ane jemaNe koraporezana dvArA muMbaInI ghaNI sevA karI hatI." Ama jaNAvIne lakhamIdAsa ravajInA pagale cAlavA sulAyanA bahenane temaNe bhalAmaN karI hatI. zrI. hIrAlAla amRtalAla zAhe paNa A prasaMgamAM bhAga letAM peAtAne thayelA AnaMda vyakata karyo hatA ane sulocanAbarana ane tenA kuTuMba sAthenA mIThA paricayanA keTale ka khyAla Apyo hate. tyAra bAda pramukha sAheba taraphathI sulecanAbahenanuM puSpahArathI sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. sulocanAbahene AvA sukhada prasaMga ceAjavA badala saMdhanA kAryavAhakono AbhAra mAnatAM jaNAvyu hatu ke ' Aje pote je sthAna upara pahAcyA che te peAtAne nAnapaNamAM mAtipatA tathI maLelA sundara jJAnasaMskArone ane sevAbhAvanAnAM pAyelA bIjone AbhArI che." temaNe vizeSamAM jaNAveluM ke "lagnanA kAraNe huM jaina lekhAu chuM ane e dAve tame mane khelAvI hoya te te paNa mane svIkAryuM che. ahIM huM AtmIyatAnuM vAtAvaraNa anubhavI rahI chuM ane mArA prakIrNa noMdha zro mahAvIra jaina vidyAlayanI vaDAdarAmAM eka vadhu zAkhA muMbaimAM zrI mahAvIra jaina vidhAlaya jainA eka suprasidhdha zikSaNa saMsthA che. A saMsthA muMbaimAM eka vizALa vidhArthIgRha dharAve che. jenA Azare 100 vidhArthIo lAbha lai rahyA che. A uparAMta amadAvAda tathA pUnAmAM paNa A vighalayanI eka eka zAkhA che. vaDedarAmAM zrI jaina vidyArthI Azrama nAmanuM eka jaina chAtrAlaya keTalAMeka varSothI ubhuM karavAmAM AvyuM hatuM ane tene lAbha hAiskulamAM bhaNatAM vidyArthIone maLatA hatA. Aje vaDAdarAmAM eka svataMtra yunivarsiTI * UbhI thai che ane muMbai pradezanuM vAdarA eka mahatvanuM zikSaNukendra banI cukyuM che. vaDAdarAnI A vizeSatA dhyAnamAM laine upara jaNAvela jaina vidhArthI Azrama paNa ucca zikSaNa letA vidyArthIo mATenA eka vyavasthita vidhArthIgRhamAM parivartita thAya e hetuthI te saMsthA sthAnika saMcAlakoe muMbainA zrI. mahAvIra jaina vidyAlayane jaina vidyArthI Azrama tenI sarva askayAmatA ane javAbadArI sAthe suprata karavAnA niNaya karyo ane tA. 2-5-54nA rAja maLelI mahAvIra jaina vidyAlayanI sAmAnya samitinI asAdhAraNa sabhAe jarUrI zarata sAthe e mAMgaNI svIkAravAno nirNaya karyo. A saMsthAnu makAna saMsthAnAja 16500 cArasavAranA ploTa upara bAMdhavAmAM AvyuM che, saMsthAnI jamInamAM eka suMdara jinAlaya che. Aje tyAM 50 vidhArthIone rAkhI zakAya teTalI sagavaDa che. saMsthAnI askayAmatAnI kIMmata AjanA bhAve be lAkha rUpiyA lagabhaganI AMkavAmAM AvI che. A saMsthAmAM have pachIthI mAtra ucca zikSaNa eTale ke koleja kakSAnA vidyArthIneja rAkhavAmAM Avaze evA niNaeNya karavAmAM AvyA che. A rIte zrI mahAvIra jaina vidhAlayanI eka zAkhA nuna mAsathI vaDodarA khAte zarU karavAmAM Avaze. A mATe zrI mahAvIra jaina vidhAlayanA kAya vAhakone dhanyavAda kare che ane ekalA ja dhanyavAda vaDAdarA jaina vidhAthI AzramanA saMcAlakAne paNa ghaTe che ke jemaNe potAnI saMsthA cAle che tema ne tema cAlu rAkhavAnuM khATuM mamatva na sevatAM tene vizeSa vikAsa thAya te hetuthI tenI mANekI ane kula hITa zrI mahAvIra jaina vidhAlayane soMpI devAnA nirNaya karyo che ane Ane lagatI vATAdhATomAM krA paNa jAtanI kheMcapakaDa na karatAM jarUrI zarata karavAmAMta vidhAlayanI anukuLatAne ja prAdhAnya ApyuM che. 4
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-5-54 prabuddha jIvana. ' ' AvI zubha ghaTanA para AnaMda darzAvatAM zrI mahAvIra jaina vidyA bhAratIya Arogyanidhi: pATaNa khAte ArogyakendranuM udghATana layanA saMcAlakonuM eka bAbata tarapha dhyAna kheMcavuM asthAne nahi ApaNA dezanI adhatana paristhitine vicAra karatAM be Abuta gaNAya ane te e ke A vidhAlayane zAkhAviratAra jeTalo pR- tarapha sauthI vadhAre dhyAna kheMcAya che. (1) vyApaka ajJAta ane (ra) raNIya che teTaluM ja skUraNIya che ke A vidhAlayano lAbha je Aje vyApaka anArogya. A banne yuTio dUra karavA pAchavIra AjanA ' ' mAtra jaina zvetAMbara mUrtipUjaka vidhArthIo pUste. maryAdita che te samAjahitacintanuM aneka bAjuethI dhyAna kendrita thaI rahyuM samasta jaina kemanA vidyArthIone ApavAnuM zarU karavAmAM Ave che. nirakSaratAnuM nivAraNa, ane ugatI prajA mATe nUtana keLavaNInuM saMsthAnuM nAma mahAvIra jaina vidyAlaya che te nAma Ama karavAthI ja nirmANa-A dizAe rAjya temaja prajA taraphathI aneka pravRttio caritArtha thaze. tenA udezamAM jaina zvetAMbara mUrtipUjaka jevI koI gatimAna thaI rahI che. jeTaluM dhyAna zikSaNapracAra tarapha apAya maryA nathI te udezanI paripUrti paNa kSetra ane samAja-ubhayapakSI che teTaluM dhyAna anAregya-nivAraNa tarapha haju apAtuM nathI. A vizALatA sAMdhavAthI ja thaI zakaze zrImAna kapuracaMde thoDA samaya kAryo eTaluM moTuM ane vikaTa che ke mAtra sarakAra ekalA hAthe tene pahelAM A saMsthAne jyAre aDhI lAkha rUpIenuM dAna karyuM tyAre pahoMcI zake tema nathI. prajAne sahakAra paNa A bAbatamAM eTale jI tenI paNa Aja bhAvanA ane apekSA hatI. ane AjanA pramukha jarUrI che. A kArya dimukhI che. (1) vyAdhI-nivAraNa. aneka kAryavAhaka paNa AvI ja bhAvanA sevI rahyA che. e bhAvanA satvara vyAdhio ane dardIthI pIDAtA lokone jarUrI vaidhakIya sagavaDe mUrtimatta thAya ane mahAvIra jaina vidyAlaya sAcA arthamAM mahAvIra ApIne temane sAjA karavA. A mATe hospITala ane davAkhAnAonI jaina vidhAlaya bane e ApaNe prayatna ane prArthanA ho! ghaNA moTA pramANamAM ubhA karavAnI jarUra che. (2) AthI paNuM vadhAre che pATaNamAM jJAtibahiSkAraH sarakArI kAyadAne paDakAra. mahatvanuM kAma dardo thatAM aTakAvavAnuM che. A mATe lokomAM ArogyanI saMrakSaNa viSe jarUrI mAhitI phelAvavAnI, ArogyaviSayaka zikSaNa muMbaI sarakAre koIpaNa saMpradAya, jJAti ke peTA jJAtimAMthI ApavAnI jarUra che. ArogyanI daSTie prajAjanonI, ugatAM bALaka koIpaNa vyaktine bahiSkAra karavAne 1948mAM eka kAyadA vaDe pratibaMdha bAlikAonI zArIrika tapAsanI paNa eTalI ja AvazyakatA che. A karyo che ane A bahiSkAra karavAmAM bhAga lenAra athavA te Teke jaMgama ispItAle-hospITala vAna-gAme gAma pharatI karavI joIe ke ApanArane zikSApAtra TharAvyA che. Ama chatAM paNa pATaNanI vIzA jethI ugatA dardIne vakhatasara upAya thaI zake ane tene vizeSa zrImALI jJAtie A dhArAne chaDe coka bhaMga karyo che. tyAMthI maLelA herAnagatImAMthI ugArI zakAya. A mATe sthaLe sthaLe ane samaye samAcAra mujaba tA. 25-4-54 caitra vada 7 ravivAranA roja mahA samaye netrayajJo temaja dantayajJo paNa jatA rahevAM joie lakSmInA maMdiranA cekamA rAtrInA maLelI sabhAe nyAtabahAra athavA vyAdhigrasta lokone rAhata pahoMcADavI e karatAM paNa lokone vyAdhi paragAma kanyA ApavAnA gunAha badala nIce jaNAvela pakitaone grasta banatA aTakAvavA e upara vadhAre bhAra mUkavAnA hetupUrvakanI jAtanA vyavahArathI chuTA karavAmAM AvyA che. thoDA samaya pahelAM bhAratIya Arogya nidhi-India:Health (1) jhaverI bhogIlAla mehanalAla (mesarsa hemacaMdamehanalAlavALA) Trust-e nAmanI eka saMsthAnI muMbaI khAte sthApanA karavAmAM (-) zA. punamacaMda jecaMda (3) zA. karasanalAla punamacaMda, (4) cokasI AvI che. A saMsthAnuM kAryakSetra muMbaI pradeza pUratuM maryAdita - ' gokaLadAsa cImanalAla. A nyAtanI sabhAe A uparAMta sagapaNa rAkhavAmAM AvyuM che. A saMsthAnA preraka, prayojaka ane sthApaka teDavA mATe athavA muMbaI lagna karavA mATe keTalIeka vyaktione muMbaInA jANItA hIrAnA vyApAro zrI hIrAlAla bhogIlAla zAha nAMnI meTI rakamanA daMDa karyo che jemAM be vyaktione rU. 2500 ane temanAM patnI vIhelamInA (hiMdI nAma mInAkSI) eca. zAha sudhI daMDa karavAmAM AvyA che. che. temaNe hAla turata pitA taraphathI pATaNamAM eka kendra khelyuM che. '. Ama A pATaNanI vIzA zrImALI jJAtie eka bAjue A kendranuM tA. 25-4-54 nA roja muMbaI pradezanA Arogya karI muMbaI sarakAranA kAyadAne chaDecoka bhaMga karyo che ema chatAM paNuM saciva zrI zAMtilAla harajIvanadAsa zAhanA hAthe uddaghATana karavAmAM kAyadAnI cuMgAlamAM e jJAtinA pramukha ane anya sabhya na Ave AvyuM hatuM. A uddadhATana prasaMge prastuta saMsthA tathA " kendranA ema samajIne A badhu maukhika rIte karavAmAM AvyuM che ane uddeza ane kAryakSetra saMbaMdhe vivaraNa karatAM zrI hIrAlAla bhegIlAla lakhANa upara kazuM paNa nahi mUkavAnI takedArI rAkhavAmAM AvI che. zAha pitAnA nivedanamAM jaNAve che ke:lekhita hoya ke meDhethI heya--paNa jJAtibahiSkAra sarakArI bhAratIya Arogyanidhine janma A eka navo cIlo guho ja che ane A mATe gunhAhita vyakitao sAme sakhta pagalAM pADavAnI IcchAnuM pariNAma che. amArA svAsthanA kAryakramamAM rAgenI levAnI muMbaI sarakArane vinaMti karavAmAM Ave che. aTakAyata para vizeSa bhAra mUkavAmAM AvyuM che. uparAMta, temAM ApaNuM samaya badalAye, kAyadA badalAyA, leka abhiprAya badalAye, dezanI vizALa grAmaprajAne zakaya teTalI tabIbI rAhata ApavAnI vAta 1. paNa jJAtinA paTelIAenI manedazAmAM haju kaze paNa pheraphAra jogavAI paNa che. thaya lAgatuM nathI. daMDa ane bahaSkAranAM zastro dvArA teo pitAnI "AvI pratibaMdhaka sevAo aneka prakAranI che. gAmaDAmAM aneka sattA kAyama rAkhavA mAMge che ane AnuM pariNAma sArI sthitinA zaherI vistAramAM lekenI sAmUhika zArIrika tapAsa, AvI tapAsa karI zrImAnene te bhAgye ja joSavuM paDe che, paNa sAdhAraNa sthitinA thatAM roganivAraNa mATe tabIbI sahAya ane sUcana, roga thatA sAmAnya mANasane te A rIte chuMdI ja mAravAmAM Ave che ane aTakAvavA aMge tathA 2vAthyanI jALavaNI aMgenAM sAhityanuM prakAranI nI pitAnA chokarAM-chokarIone kema varAvavAM ThekANe pADavAM e prazna zana ane vaheMcaNI, jAhera pravacane, pradarzane, sinemA vagere dvArA temane khuba guMgaLAvato rahe che. pATaNanI vIzA zrImALI jJAtinA je jAhera Arogya ane khAnapAna saMbadhI jJAnane pracAra ane uttejanA gRhastha AvA bahiSkAra ane daMDane anucita mAne che temaNe paNa A grAmavistAro ane nagaraviratAromAM tabIbI sahAya ApavA mATe (jJAtinA zeDIAo sAme mAthuM uMcakavuM joIe teo paNa muMgA karatI IspatAlanI sthApanA ane temAM khAsa karIne kSaya roga jevA meDhe A badhuM joyA karaze te je vastusthitine Aje ApaNe dardonI aTakAyata mATe prayAsa, zALAmAM jatAM bALakanA Are anta lAvavA mAMgIe chIe te cAlu rahevAnI che ane sAmAjika gyanI tapAsa tathA prasuti, pahelAM ane prasuti pachInA Arogya pragatinuM rUdhama thayA karavAnuM che. kedronI sthApanA-A kAryakramamAM mukhya aMge raheze. roga thayA pachI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 1pa-pa-pa4 tenI davA karatAM karatAM roga thavAnAM mULa kAraNene pahelethI ja aTa- Arthika madada ApavAne sadA taiyAra hoya che A kAma paNa temaNe che. akavI devA e AmAM mukhya vicAra che. pratibaMdhaka tabIbI sahAyanuM sArvajanika utkarSa ane kalyANanI bhAvanAthI prerAIne zarU karyuM che ane - mukhya prayojana leke mAMdA na paDe e jovAnuM che. A saMsthAnI tenA pAyAmAM temaNe sArI evI rakamanI puravaNI karI che. paNa A pravRttiomAM A daSTibiMdu hameza agrasthAne raheze. rAjyanA judA kAyanI saLatAne AdhAre aneka dizAnA sahakAra upara rahelo che. judA bhAgomAM prativarSa eka daMtayajJa ane netrayajJa yojavAnI paNa udhanA dhana Ape. DAkaTare pitAnI sevAno lAbha Ape, sthAnika saMsthAnI dhAraNA che ane mane AzA che ke muMbaI rAjyanAM vividha samAjasevake paNa A kAryane purA lithI apanAve, te ja A zaheranA nAgarika' saMsthAne AvA kAryamAM thatA kharcamAM pitAne saMsthAnI sthApakonuM svama vAstavikatAmAM pariName. zrI hIrAlAla zAha ' udare phALo ApIne, tema AvA sevAkAryamAM pitAnI sevAbhAvI 'udAratA che, yejanAzakita che, prajAjanonI sevA karavAnI utkRSTa . TukaDIo niyojIne jarUra sahAyarUpa banaze. bhAvanA che. temane cetaraphathI pUro sahakAra maLe ane temaNe ubhA saMsthAnI sarve pravRttio hAla te pATaNamAM ja kendrita thaze. karela bhAratIya ArogyanidhI eka vaTavRkSa mAphaka sthaLe sthaLe kendro | ' paNa mane AzA che ke muMbaI rAjapanA judA judA bhAgomAM dhIre- sthApIne potAne vistAra vadhArate jAya evI temane sau By dhIre navAM navAke dro khelI zakAze. ApaNuM bIjuM svAdhdha zubhecchA ho ! " kedra pAlaNapuramAM kholavAnI vicAraNA cAle che ane mane jaNAvatAM amekkiAnuM ghamaMDa ane bhayavyAkuLatA ja harSa thAya che ke ene aMgenI vATe ghATe AgaLa vadhI che. sAmyavAda sAme saMyukata me rayAnI tAlAvelI sevatAM amerikA : , "upara darzAveze uddezanI sAdhAraNu pUrti mATe paNa ApaNane viSe eka mitra yathArtha lakhe che ke "atyAre AkhI duniyAne bhAra meTI rakamanI AvazyakatA raheze e dekhItuM che. je thoDAka mitroe mAthe laIne amerikA hAlI nIkaLyuM che, kAraNa ke ene enAM dhana ane A saMsthAne petAnI gaNI Aja sudhImAM tene sahAya karI che. vaibhava Torpedo thavAnI-uthalI paDavAnI-bITa peThI che. ApaNA temane huM RNI chuM. haju ghaNu' mitrone A kAryamAM sahAyatA pUrvajoe kahyuM che ke "arthamanartha bhAvaya niyaM'- paise e ja meLavavA mATe maLavAnuM bAkI che - sarva anarthanuM mULa che. tavaMgare rAte uMgha nathI AvatI kAraNa ' "A saMsthAnI jarUratane pahoMcI vaLavAnAM sAdhane bheTasogA- ke ene AkhI duniyAne bhaya lAge che ke keka AvIne ene luMTI + mAMthI meLavavAnAM raheze evI bheTasogAdo koI viziSTa pravRttio jaze ke enuM khUna karaze. eTale e rAtadivasa potAnI rakSAnA A mATe alaga rAkhavAmAM Avaze athavA tene upaga save sAmAnya baMdebasta karate phare che, bhaya ne hoya tyAM bhaya jue che ane " hetu mATe paNa karI zakAze. judA judA sarva vargonA sabhya A na karIkaTa banIne pavana cakkIomAM rAkSasa bha kArya mATe AvakanuM niyamita ane saMgIna sAdhana ubhuM karI zake maNa kare che.. dhana vaibhava pAchaLanI ghelachAno anta ene eTama-- : -A hetuthI saMsthAnA sabhyonI zreNIo A pramANe ja che. traNa hAIDrojana bebanI zodha upara laI gaye. arthane anartha te A. 3 varSanA sabhyapadanA rU. 100], AjIvana rAjyanA rU. 1000), dAtA asurane bIjuM baLa te kaI mArI zake nahi, tethI bhasmAsuranI rU. 2500) ane murabbI rU 5000). A uparAMta rAjyanI tathA jema pitAnA ja pApa bhAre eNe potAnA hAthe baLI maravuM che bIjI saMsthAonI sahAyanI paNa ApaNane apekSA raheze." rahyuM. mane te AvuM ja nimaNuM bhAse che dhanane jore duniyAne '" AvA zubha AzayapUrvakanI ane dezanA ' ArogyarakSaNa potAnI aMkita ane Azrita karI rAkhavAnI enI murAda ene ja ane saMvardhananI samasyAne vyavahArU rIte ukelavA prayatna karavA bhAre paDavAnI che." paramAnaMda | icchatI saMsthAnI sthApanA karavA mATe zrI hIrAlAla bhogIlAla zAha mA- ane temanAM patnIne muMbaInA prajAjenA aneka dhanyavAda ghaTe che. A saMsthAnuM vyavasthita baMdhAraNa karavAmAM Avela che. ane mAruM gaNuM te jagane daI dauM, che. te saMsAyaTI rajIsTrezana ekaTa nIce rajIsTara karavAmAM AvI che . . ; re teya zAne " ane zrI hIrAlAla zAha, temanAM patnI, bA pipaTalAla bhogIlAla ' ** mAruM je mAruM saghaLuM thatuM lakhuM? | zAha tathA amIcaMda khemacaMda zAhanI eka kAmacalAu kAryavAhaka " gItA parIkha. samiti saMsthAnA vahIvaTa mATe ubhI karavAmAM AvI che. pATaNamAM che zarU karavAmAM Avela kendra taraphathI tAjetaramAM sAmuhika netrayajJa viSayasUci ane dantayajJa. javAmAM AvyuM hatuM, vaLI pATaNa taLa ane Asa- kailejonuM zikSaNa mAdhyama - paramAnaMda 13 . pAsanA pradezanI zArIrika tapAsa zarU karavAmAM Avela che. te kene kArobArI samitinA TharAvo | vaidhakIya rAhata pahoMcADavA mATe eka mobAIla hospITalavAna gAmaDe zrI sucanA medIne satkAra ane paricaya.. ' , gAmaDe pharI rahyuM che. prakIrNa noMdha : zrI mahAvIra jaina R. ' ' ' bhAratIya Arogya nidhinA prayojaka zrI hIrAlAla bhegIlAla vidhAlayanI vaDedarAmAM eka vadhu zAkhA, zAhanI AvI ja eka bIjI sevAnI noMdha levI asthAne nahi pATaNamAM jJAti bahiSkAraH sarakArI | gaNAya. temanA taraphathI chellA daza varSathI pATaNa khAte eka sArva- kAyadAne paDakAra, bhAratIya Arogyanidhi: | janika ha iskula calAvavAmAM Ave che jene temanA pitAzrI bhogIlAla pATaNa khAte Arogya kendranuM udghATana, dolatacaMdanA nAma sAthe joDavAmAM Avela che. A hAIkulane amerikAnuM ghamaMDa ane bhayavyAkuLatA. 17 | teo pote tathA anya svajane maLIne bIjA poNA be mAruM ! - gItA parIkha 18 1 lAkhanuM dAna karIne temaNe eka bhavya makAna baMdhAvI ApyuM ' bhikSAnirbhara sAdhusaMsthAnI AjanA svAmI AnaMda che, jenuM uddhATana AjathI cAra varSa pahelAM te vakhatanA samAjane jarUra che ke nahi ? ratilAla maphAbhAI zAha - muMbaInA mukhya sacIva bALA sAheba kheranA hAthe karavAmAM AvyuM lAlacaMda jyacaMda verA 19 chemuMbaInA mahAvIra jaina vidyAlayane temaNe rU. 1000 nuM dAna terApaMthI AcAryazrI tulasIgaNInuM [ ApyuM che. koipaNa sArvajanika sevAnA kAryamAM teo yathAzakti gujarAtamAM Agamana. ratilAla maphAbhAI zAha 20 *
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta javAharalAlajIno Azaya thanane ravIkAravuM samAje AMkelI kameTI utarIne samajavA jeTale kuzaLa have sAthe vizva caritryavAna ane AjanI prajA netA tA. 15--54 - prabudhdha jIvana che ke bhikSAnirbhara sAdhusaMsthAnI AjanA samAjane jarUra che ke nahi? che ( A praznanA uttararUpe maLelA keTalAka lekha prabuddha, jIvananA AgaLanA akomAM pragaTa thayAM che. e ja praznane anulakSIne maLelA keTalAka. javAbe nIce ApavAmAM Ave che. ', - - ', paMDIta javAharalAlajIe 50 lAkhanI sAdhusaMkhyA gaNAvI itihAsanuM je punarAvartana na thavA devuM hoya to tyAgI saMsthAe * hoya che. te jarIpurANI gaNavI joIe. Aje te mArA bIrAdaronI bhikSA-nirbhara ja rahevuM ghaTe che. paNa te pachI yugabaLane * saMkhyA 72 lAkhanI AsapAsa aMkAya che, ' , samajI AvatI AMdhIne rokavI zI rIte? e prazna saheje - te game tema heya paNa javAharalAlajae sAdhu Alama upasthita thAya che. paNa ene upAya ekaja che ane te eka upara karelI nakatecInI ghaNe aMze ane moTA paganA mArA ke evI AMdhI caDe te pahelAM tyAgI saMsthAoe Avazyaka pitarAionI saMkhyAne vAjabIpaNe lAgu thAya che evo mane bhaya ' sudhArAe dhArA te ja zuddhi karI levI joie ane e rIte che. temaNe paNa emaja kahyuM che. A yuga-mAMgane anurUpa pratikrAMti saraLa navuM baLa prApta karI levuM " dAta. rAmakRSNa mizananA nibaeNsanI suzikSita ane sevAbhAvI joIe. nahi te ApaNe icchIe ke na IcchIe teyanavA vaTALamAMthI sAdhu saMnyAsIo ane evA bIjA sAdhu saMnyAsIe paNa ApaNA , bIjAnI sAthe e saMsthA paNuM tuTI ja javAnI che. ethI je e A dezamAM have seMkaDo hajanI saMkhyAmAM mojuda che ane kAma karI rahyA. saMsthA jenI bhUtakALanI bhavya sevA che ene bacAvavI hoya te nIcenA che. teo kaMIpaNa jAtanA padAdhikAra ke sattAnAM rathanenI abhilASA sudhArA tAtkAlika apanAvI levA joIe. rAkhyA vagara judAM judAM kSetramAM prathama pakitanI lokasevA duHkhiyAMnIne 1 hareka saMpradAyamAM ekaja AcAryanuM netRtva ane daravaNI daridranArAyaNanI karI rahyA che. te badhA cera ke maphatara che evuM ' hovI joIe. kahevAne javAharalAlajIne Azaya nathI; na hoI zake e dekhItuM che. 2 tyAgI saMsthAne umedavAra samAje AMkelI kaseTIe pAra karI .' eTale ApaNe eja arthamAM emanA kathanane ravIkAravuM utaravA jeTaluM caritryavAna ane vyApaka dRSTi te sarvagrAhI buddhi ane - joIe, ' , ' sAthe vizvapravAhone samajavA jeTalo kuzaLa ho joIe. Ajane lokasamAja ane AjanI prajA naitika mUlyo, 3 samAje svIkArelA dhoraNa mujabanI keLavaNI eNe lIdhelI cAritrya, ane zarIra-mananA 2vAraNya ane khaDatalapaNAthI utaratI hovI joIe. na jAya che ane temanAmAM kehavATa ke kSINatA AvI rahyAM che. evI 4 tyAganA nAme khAlI peTa bharavA AvI bharAyelA temaja 1 TIkA sArA ane pragatizALI mAnasavALA vicAravate paNa Aje utsAhanA AvezamAM AvI, phasAI paDelAone mukata karI emane mATe - ghaNIvAra karatA jovAmAM Ave che. AmAM je vajUda hoya te bIjI vyavasthA karavI joIe. - sAdhue je dareka kALamAM ane jamAnAmAM samAjanA khamIramAMthI ja 5 jaina samAjanI sAthvI-saMsthAne parimita banAvI devInI utaranAre pAka che temanAmAM prajAnA sAmAnya levalathI Aha uhyA dhaTe, sivAya ke ucca keLavaNI levA jeTalI kakSAe strI samAja - khamIranA leka nIpaje e asaMbhava che. "jaisA juga vaisA jogI' pahoMce. " muMbaI ' , svAmI AnaMda 6 bAladIkSA aniSTa pravRti gaNAya, sivAya ke ene umedavAra AzAjanaka asAdhAraNa budhdhi pratibhA batAve. . " . Arthika bhIMsa tathA bIjA keTalAka kAraNone age sAdhu 7 hareka sAdhu sarjanane AnaMda meLavavA tathA supta paDelI saMsthA pUrvanI jema Aje paNa bhikSAnirbhara rahevI ghaTe ke zaktione vikasAvavA AjanA jaina sAdhunI jema pAtarA raMgavA, to pitAnI jarUriAta jeTaluM meLavI levA jeTalI e have ravAvalaMbI derI vaNavI-guMthavI, citrakAma karavuM, hastaprata lakhavI vi. jevAM che ' banI rahevI joIe e eka vicAraNAne prazna thaI paDe che.. - nirdoSa kAryo karI zake che. .. kaI paNa vyApaka banate vicAra e bhAvi krAMtinI AgAhI. 8 samAja para beja hala karavAnI AjanI yuga samasyA ra raju kare che. ane ethI jyAre e krAMtinI AMdhI caDe che, tyAre hala karavA mATe sAdhusaMsthAe keLavaNInI saMsthAo, chAtrAlaya, 4. koIpaNa vyakita, samAja ke saMdha enAthI arapRSTa rahI zakateja nathI; pAThazALAo tathA evI samAjika pravRtio saMbhALavI joIe. khAsa A sivAya ke krAMtinI sAme pratikAMti ubhI karI e pravAhane khALavAnuM karIne vidhAdAna e emane mukhya vyavasAya rahevuM joIe. jeo ' sAmarthya eNe prApta karyuM hoya. sthira sevA na ApI zake teo pitAnA vihAra daramyAna sarakArI A dRSTie vicAratAM tyAgI saMsthA sAme paNa be vikalpa nokarInI jema adalabadala banI amuka samaya mATe e kAma saMbhALe. ' AvI ubhA che. kAM te eNe bhikSAnirbhara rahevuM, kAM te svIvala bI sAhitya, lekhana, saMzodhana, pracAra, tIrtha tathA keLavaNInI vyavasthApana ' banavuM.. yuganI paristhiti temaja tyAgI vargamAM paNa bharAyelA doSa e Ama saMbhaLe te aAvA adItIiM, tyAgI e Ama saMbhALe te AvA avaitanika tyAgIo samAjane mATe - ema banne kAraNene aMge bhaviSyanI prajA e beja have vizeSa arthalAbha ApI zake, eTaluM ja nahi samagra rASTrane paNa - ' sahI zake tema nathI lAgatu. bIjI bAju svAvalaMbananA mArgamAM navapreraNA aMpI mAthA upara jhajhamatI AdhIne pitAne prabhAva pADIne kadI ' ' paNa parigraha tathA mAlikI hakkane kAraNe mamatva ane lebhavRtti jevA. haLavI karI zake. - doSa uThavAne pure saMbhava hoI e mArga paNa pure jokhamI che, - 9 samAja para ochAmAM ocho eja nAkhI vadhumAM vadhu ' eTaluM ja nahI paNa sAdhusaMrathAnA mULamAM ja ghA karanAre che, kAraNa sevA eNe karavI joIe. che ke samAjanI lIdhelI sevAnA badalAmAM je jAgRti-javAbadArI ene : 10 ekAMta sAdhanAmAM paDelA ke jJAnakhejamAM DUbelAone , , rAkhavI paDe che e naitika baMdhana chuTI javAthI saMsthAne sAMdhanArU ane apavAda rU5 gaNI samAje emane saMbhALavA ja rahyA. '' '' .. : : . TakAvanArUM baLa ja naSTa thaI jAya che. pachI saMsthA ja kayAMthI Take? tyAga, 11 Ama pitAnuM satva sAcavI jyAM sudhI e saMsthA, : tapa ane aparigrahane varelI pUrvanI brAhmaNasaMsthA lagnajIvanane kAraNe samAjane sevA ApyA karaze, tyAM sudhI enI bhikSAnirbharatA , ' ane jaina samAjanI akauTuMbika jIvana jIvatI yatisaMsthA vaLa- samAjane eDajArUpa nahIM paNa saMtakRpA rU5 lAgaze.' - " " . ' gelA vaibhavane kAraNe jema parigrahabudhdhimAM phasAI tUTI paDI che tema mAMDala : - ratilAla maphAbhAI zAha * * * * * * * tarIke ' * .
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ :: " prabuddha jIvana tA. 1pa-pa-54 thakI jItrA ji . pachI vartamAna yugamAM keTalAka zrImaMta nabIrAo, bhUkha lAge evAM Aje prathamavAra gujarAtamAM utarI AvyA che ane lAMbA samaya | auSadha le che, pachI kherAka pacAvavA mATe vaLI bIjA auSadha le che. sudhI atre ja viharavAnAM che evA samAcAra jANyA pachI te jaina - kRtrima evI kasarata paNa zedhatA phare che. lagabhaga AvI ja rIte AlamamAM saheje ja khaLabhaLATa thAya e svAbhAvika che. paNa e ke jIvanamAM viSamatAo ubhI kare che ane e rIte jIvana vitAve che. khaLabhaLATa ApaNI zobhA nathI. e ApaNI nabaLAI sUcave che. : : ' , lagabhaga AvI ja kaMIka sthiti ApaNu AjanA sAdhu ane e nabaLAIne kAraNe uttara gujarAtanA eka zahera je rIte saMnyAsI vagere, varganI che. alabatta teo RSi ane mahARSinA emanA pravezanA virodha karyo, na utA sthAna ApyuM ke na bhikSA - kuLamAMthI AvyA che. keTalAka tirthaMkaranA vaMzajo che, paNa kALa ApI. uparathI emanI sAthe phatA zrAvane ApeluM makAna paNa - baLane vaza thaI, teoe saMsAramAM viSamatAo ubhI karI che. khAlI karAvyuM e ApaNI virodha karavAnI sAcI rIta nathI che. A viSamatA TaLavI joIe. A TALavAne mArga "Bread vyakti-vyakti ke samAja-samAja vacce ugra matabheda hoI Labour'- 'parasevAnI rI'ne sidhdhAMta raju karIne batAvyuM zake che, paNa ethI manabheda rAkhavAnI jarUra zI? vaLI Aje che. zarIranA poSaNa kAje dareke zrama karavo joIe. pachI te cAhe jyAre bhinna bhinna matAvalaMbIo paNa ekabIjAnA dRSTikoNane sama- te budhdhizALI hoya, sainika hoya ke brAhmaNa hoya. jeo A javA jeTalA udAradila banavA lAgyA che tyAre eka ja tatvavicAra- saMsAramAM vase che, saMsAranA sAdhanono upayoga kare che teNe Bread Nane apanAvanArA nA ! nAnA AcAra ke vicArabhede mATe eka : Labour ne siddhAMta svIkAra bIjAne samajavA jeTalA paNa sahiSaNa na banI zakIe e ane joIe, ' paMDita javAharalAlajIe, potAnA eka bhASaNamAM kaheluM ke kAMtavAnuM gaurava gAnArA ApaNA jevA mahAvIra saMtAna mATe te | hiMdamAM 50 lAkha jeTalA sAdhuo utpAdaka zrama karyA vagara bIjAnI bhAre zaramanI vAta ja kahevAya! eka samatha dharmanetA jevI vyaktinuM mahenatane lAbha uThAve che teo cera gaNAya. darzana karavuM-na karavuM, emanA pratye Adara rAkhavA-na rAkhavo, che. teonuM A maMtavya nagada satya che. AtmalakSI sAdhuo ke emane sAMbhaLavA-na sAMbhaLavA ke emanA vicArane svataMtra budhdhie kamI. nyAya Apo-na Apavo e eka judI vAta che. paNa ekaja 6 dezanuM rakSaNa karanArA sainike tyAre ja ekSa-svarganA adhikArI thaI pi. nA saMtAna tarIke emanuM Atima karavuM, bhikSA ApavI ke ( zake ke jyAre teo bIjAnI mahenatane lAbha letA baMdha thAya utaravA mATe sthAna ApavuM emAM karyo dhame haNAtuM haze? de TuMkAmAM vartamAna yugamAM dareka taMdurasta mANase zarIrane jarUra gRhasthanA AMgaNe kutarU -bilADuM, mAgaNa-bhikhArI ke bAvA che e yathAzakti zrama kara joIe. phakIrane paNa roTI maLe che te samAja saMgaThThananI vAta karanArA saMto-mahaMte ahIM thayA che tema bIjA dezamAM paNa thayA ApaNe ApaNI praNAline chAjatI khAnadAnI, saujanya, Atithya, che. teoe zrama choDe tyAre sago judA hatA. Aje jIvana satkAra ke sAmAnya gRhasthajIvanane anurUpa vyavahAra paNa na batAvI upayogI vastu mATe lAkho karoDane valakhAM mAravA paDe che. zakIe e ApaNe ekaba-ju keTalA | cA utarI gayA che enuM . kevaLa bIjAnI mahenatane lAbha uThAva e adharma che ane mASa batAve che. bIjI bAju ApaNe e ya nathI vicArI zakatA ke je dhama gaNAtA koIpaNa varge e adharma aTakAvavuM joIe. vahAra ApaNe batAvIe chIe e ja vyavahArane pratyuttara maLavAnuM gItAjI duniyAmAM sarvamAnya graMtha manAya che. e eTalA ApaNe eka kaluSita vAtAvaraNa paNa pedA karI rahyA chIe. mATe ke eNe niSkAma karmane mahimA gAya che. prANImAtrane jyAre paNa e mukhanI vAta javA daIe te bIjI bAju emanA | karma anivArya che, te karma karate karate, Asakitane tyAga kare saMparkamAM AvanAra para e prabhAva te paDyA vinA rahetuM ja nathI ke e ja ISTa mArga. acAryazrI tulasIgaNujI eka vidvAna ane prabhAvazALI vyakti . AtmArthIne koI vastu azakaya nathI. evA karmo ja ekSagAmI hovA chatAM keTalA badhA saraLa, nirabhimAnI ane nirAbarI A. thaI zake che. purUSa che? eka bALaka paNa saMkoca vinA emane game tevA . jena sAdhu te parivrAjaka che. paMcamahAvratadhArI che. teoe prazno pUchI zake evA e premALa ane hasamukhA paNa che. vaLI - saMyama dIkSA lIdhI che, cokakasa prakAranA vrata uryA che. teo paNa pitAnA vyaktitva ane sevAnA kAraNe bhAratanA ucca koTinA zuM zrama kare? upayogI vastu mATe utpAdaka zrama kare ? A prazna purUSenI e prasaMzA ane Adara buddhi paNa meLavI cUkyA che. uThI..zake che. samAjane mAthe eka pAIne paNa beja na paDe e mATe terApaMthe je tyAga ane aparigraha keLavyA che emAM thoDI jaDatA ane ", saguNAnurAgI munizrI puMravijayajI mahArAje sane 1925mAM aviveka lAgavAne saMbhava hovA chatAM emanA tyAga pratye te mAna- pAlItANAnI teonI mahAtmA gAMdhIjI sAthenI mulAkAtamAM A buddhi upajyA vinA rahetI ja nathI. 'dayA' dAna" sabaMdhI emaNe Fprazna uThAvyA hatA je sataSakAraka khulAsA ApyA che e Aje havA jaI meTu bada. A veLAe mahAtmA gAMdhIjIe spaSTa kaheluM ke hA, jaina - lavanI vAta hoya teya emaNe samayAnukuLa parivartana karavAnI je - sAdhuoe kAMtavA jevuM upagI kArya karavuM joIe. haratA pharatA naitika hiMmata dAkhavI che ethI te e ulaTA vadhAre mAnane lAyaka hiM paNa e thaI zake che. : kare che. ethI AzA che ke mArA jaina bhAIe temane sAMbhaLe. bagasarA, lAlacaMda jyacaMda verA vicAre ane pachI ja kaI paNa abhiprAya bAMdhe. sAthe pitAnI terApaMthI AcArya zrI tulasIgaNInuM gujarAtamAM Agamana dhArmikatA, khAnadAnI ane gRhasthAIne chAje e rIte pitAne Ati' , terApaMthIonA "dayA' 'dAna" sabaMdhI kahevAtA AcAra vicAra ' zru dharma paNa batAve. samAja saMgaThThanane zubha Azaya rAkhIne je [ aMge je kaMI paNa sAcI khoTI kalpanAo vahetI thayelI ethI samartha AcArya zrI vijayavalabhasUrI jevA eka samartha AcAryane | terApaMthIo kaMIka aLakhAmaNA te hatA ja, temAM vaLI chellAM 3-4' maLavAnI hoMzamAM utAvaLA roja 15 mAIla vihAra karIne muMbaI varSothI. gujarAtamAM vadhI gayelA emanA sAdhuonA vihAra ane pahoMcavAnI utkaMThA sevI rahyA che. e purUSane budha abhiprAyane kAraNe ja cArtumAsathI janatAmAM aneka prakAranA bhrame phelAze e bhaya ubhe samajavAmAM anyAya kare e ApaNuM eka meTI bhUla gaNAze. thayela ethI khuda emanA AcArya zrI tulasIgaNIjI pote ja jyAre ? ratilAla maphAbhAI zAha muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA. 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI 3, mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9. *
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ roja do ; (aa, ji. banI zake che, hatIrajisTara na bI kara6 vArSika lavAjama... 4 pra. jaina varSa 14-prada jIvana varSa aMka 3 praveka jIvane - 3 : IS ki muMbaI, maMgaLavAra 1 juna 1954 : : " zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSike AphrikA mATe zoliMga 8 * .. buTaka nAga AnI manafaranarm taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ghaNA nAnA kalejenuM zikSaNa mAdhyama * (gatAMkathI cAlu) The "aMgrejI hakamata daramiyAna, ApaNe jANIe chIe ke che ke hiMdI e anya paradezI bhASA mAphaka alaga bhASA che ane tii kolejanuM zikSaNamAdhyama hiMdamAM sarvatra aMgrejI hatuM. AnA bIjA te hiMdI jANe ke muMbaI sarakAra taraphathI prajA upara lAdavAmAM Ave che e lAbha geralAbha game te he, paNa tenA lIdhe zikSaNanA dezavyApI che. sAthe sAthe e khyAla paNa phelAvavAmAM AvyuM che ke aMgrejI Tii. kSetramAM eka anukuLatA avazya hatI ane te e ke hiMdanA vizALa mAphaka hiMdI paNa eka dudha bhASA che ane tethI aMgrejInA sthAne kai vistAramAM AvelI aneka kolejomAMthI koI paNa kolejamAM game te hiMdI Ave to te te jelamAMthI cUlamAM paDavA jevuM thAya. hiMdI che. pradeza vidhAtha dAkhala thaI zaktA hatA ane pitAne abhyAsa viSenuM A valaNa bhAre anucita, kevaLa gerasamajutIthI bharelI AgaLa vadhArI zako hato. AvI ja rIte koI paNa pradeza adhyA ane rASTraejyanI dRSTie nukasAnakAraka che. sanadI nekarIo nuM dha paka koI paNa pradezanI kelejamAM joDAI zako cho ane zIkhavI lazkara, nevI, keMdrastha sarakAra-saMcAlita sadhanasaMsthAo ApI hato. badhe aMgrejInuM prabhutva ghaTavAnuM che ane tenuM sthAna bIjI koI ne che. upara jaNAvela zaikSaNika Akhtara prAntIya sagavaDa ane bhASA nahi paNa hiMdI levAnI che. divasa saraLatAnA. amuka lAbha upekSA na thaI zake tevA hatA. AvI trIjuM vaijJAnika ane TaphanIla pAThayapuskene prazna atyano - sagavaDa ane saraLatA samagra hiMdamAM ekatAnI buddhine piSavAmAM viSTa che. AjasudhI te aMgrejImAM hatAM. te ja koTinAM pustake bhAre madadarUpa thatI. prAnta prAnta koIne koI viziSTa koTinI koleja hiMdanI koI eka bhASAmAM nirmANa karavAM te ArjanI - kakSAe koI mi . yA koleje astitvamAM AvI hatI, jenI joDa anya prAntamAM eka yunivarsiTI ke prAdezika sarakAranI Arthika temaja buddhizakitanI Sii ne ja maLe. AvI kelejone anya prAntane vidyArthI lAbha laI tAkAta bahAranuM kAma che. AjanA sagomAM e kArya saphaLatApUrvaka zakate. zikSaNa mATe viziSTa zakitamattA dharAvatI dezanI koI paNa te ja pAra paDI zake ke je A pAThyapustake koI paNa prAdezika A vidvAna vyakitane adhyApaka tarIke game te prAntane lAbha maLI zakatA. bhASAmAM nahi paNa hiMdImAM nirmANa karavAno nirNaya karavAmAM Ave payapustaka-khAsa karIne TephanIkala viSayane lagatA-ghaNI kharI ane e kArya All India Level- akhila hiMnI khemikA kolejomAM samAna rahetAM. dhyAnamAM rAkhIne inTara-yunivarsiTI barDa jevI saMsthA mAraphata para - rASTravyApI zaikSaNika saraLatAnA A viziSTa lAbho Aje badhI prAdezika sarakAranA sahakArapUrvaka javAmAM Ave. pAThaya te 5NuM ja ThIka ThIka pramANamAM cAlu rAkhavAM hoya te kolejomAM aMgre pustake saMbaMdhe mATe prazna paribhASAne che. e pustakane moTA ja chene je sthAna brITIza hakumatadhArA hatuM tene maLatuM sthAna Aje pAyA upara uThAva thAya te ja tene saMdhAM banAvI zakAya ane A vAta pradezanI bhASA sAthe hiMdIne paNa apAvuM joIe. mATe paNa hiMdInuM ja avalaMbana levuM jarUrI che. vaLI, anuvAluM re zikSaNamAdhyamane vicAra karatAM ApaNA AkhA dezanI esa eka ja mAdhyama hoya te ja dezanI aneka viziSTa zaktione ochI i paristhitine ApaNe pUro khyAla rAkhavo joIe. eka pAThayapustako taiyAra karavAmAM kAme lagADI zakAya. ane tevuM mAdhyama che. to dezamAM bhinna bhinna bhASAno upayoga karatA bhinna banavA mATe rASTrabhASA banavAne kAraNe jene rASTravyApI sthAna maLyo . bhinna pradeza hovA chatAM yuropamAM jema phAnsa, iglAMDa, che tevI hiMdI bhASA ja sauthI vadhAre gyatA dharAve che. e ja emanI ke TAlI ema ekamekathI taddana alaga evA svataMtra cothuM A vizALa dezamAM mAtra muMbaI pradezane vicAra : rASTro che. evI AtyaMtika alagatA dharAvatA A pradeza nathI. karavAmAM Ave to tenA amuka sthaLe amuka zikSaNuM saMsthA che je badhA pradeza eka sArvabhauma sattA ane taMtra nIce che ane eka bIje che ke na he paNa muMbaI pradezamAM anyatra nathI, ane tenI A rASTrazarIranA aMga upAMga jevA che. bIju dezamAM belAtI guja- jeDa tatkALa ubhI thAya evA koI sagA nathI. dha leka para DI rAtImarAThI, tAmIla, telugu ke baMgALI mAphaka hiMdI paNa koI amadAvAnI phArmAsyuTIkala koleja tathA phIjhIksa rIsarca leboreTarI mi eka parAyI prAdezika bhASA che ema kahevuM yA vicAravuM e bIla- pUnAnI nezanala kemIkla leboreTarI tathA emabAila ejika kula barAbara nathI. A badhI bhASAo karatAM AkhA rASTramAM niyarIMga koleja, muMbaInI tAtA skula oNpha seziyala sAyansIjha para ke hiMdInuM eka anokhuM sthAna che. kAraNa ke tene rASTrabhASA tarIke ane phanDAmenTala rIsarca insTITayuTa, vaDodarAmAM homa sAyansanI karI | A baMdhAraNe svIkArI che ane rAjyavahIvaTI nokarIone lagatI bhAvanagaranI saeNlTa rIsarca leboreTarI. AvI ja viziSTa prakAranI - parIkSAomAM temaja madhyavatI taMtramAM tene je sthAna maLavAnuM che. saMsthAo bIjA pradezamAM paNa che. A viziSTa saMsthAone hinA nI da te sthAna anya koI prAdezika bhASAne maLe tema che ja nahi. gujarAta Itara pradezanA vidhAthIone paNa lAbha maLe e icchavA yogya hoya ke ke enivarsiTImAM zikSajmAdhyamane lagatA mULa TharAvamAM karavAmAM Avela te AvI saMsthAonuM zikSaNumAdhyame hiMdI ja rAkhavuM paDaze kisa upara jaNAvela sudhArAnA pakSakAree kamanasIbe eka evI havAM lAvI adhyApakono vicAra karIe te ane tenA anusaMdhAnamAM gujarAtI ke karI zakI . . to , , :
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kat. , , " prabuddha jIvana tA. 1-2-54 haju paNa [ saurASTrane vicAra karIe te temane pradezanI kolejomAM adhyApake, taMtravAhakoe eka bhAre gaMbhIra bhUla karI che. eTaluM ja nahi ja kula saMkhyAmAMthI 40thI 50 TakA gujarAtI bhASA nahiM jANanAra paNa jyAre dezanA amuka eka moTA vibhAga taraphathI hiMdIne ' adhyApakenI che, gujarAta-saurASTranuM valaNa ane khAsiyata jotAM saMkhta. sAmane thai rahyo che, tyAre mAtra gujarAtIne jhaMDo pharakAvIne judA judA viSayanA adhyApaka pitAnA pradezamAMthI puratI saMkhyAmAM dezane beTI doravaNI ApI che. je gujarAta yunivarsiTI gujarAtI , vika maLavA Aje ke ThIka ThIka samaya mATe lagabhaga azakya che ane ane/athavA hiMdI" ravIkAravAne taiyAra nathI te dakSiNunA dezane e zakraya hoya te paNa viziSTa zakitavALA adhyApake bahArathI 'hiMdInA svIkAra tarapha kema vALI zakAze? | gujarAta-saurASTramAM AvatA rahe e khAsa IcchavAyegya che. rASTra-' vaLI e sudhArelA TharAvanI vicitratA te e che ke te dekhA * vyApI hiMdI te have dareka adhyApakane AvaDatI ja haze. paNa te vamAM "mAtra gujarAtI ne AgaLa dhare che, paNa vigatamAM gujarAtI '' :uparAMta pradeza pradezanI bhASA paNa te zikhe athavA te je pradezamAM na hoya evA adhyApakone hiMdImAM zikhavavAnI ane evA vidhA tene nokarI maLe te pradezanI bhASA paNa te zikhe evI apekSA ' thI ene hiMdImAM parIkSA ApavAnI chUTa Ape che. vaLI jenI ke rAkhavI te vadhAre paDatuM che. ' mAtRbhASA gujarAtI athavA hiMdI nahi hoya te vidhAthIne athavA " bIjI bAjue ucca zikSaNa badhuM hiMdImAM ja apAvuM adhyApakane aMgrejInA upaganI paNa 1957 sudhI chUTa Ape che. joIe ema kahevuM ke vicAravuM te paNa barAbara nathI. aMgrejI tathA chevaTe eka TharAva ema paNa jaNAve che ke zikSaNa parIkSaNa jAya ane tenuM badhuM ja sthAna hiMdIne ApavAmAM Ave te prade- saMbadhe upara game te jaNAvyuM hoya te paNa seneTa vakhate vakta di zika bhASAo aMgrejInA antarAyane lIdhe je kaMDita dazA Aja TharAva kare te mujaba 1960 sudhI zikSaNa mAdhyama tarIke aMgrejIne ki sudhI bhogavatI AvI che temAMthI te bhASAo ane tenuM sAhitya upayoga thaI zakaze. AthI chuTachATa ema batAve che ke A mAtra , kidi uce Ave nahi.. . gujarAtI" ema TharAvanuM moTuM te bAMdhyuM paNa vyahavAramAM e ekAnta che. A carcA upara phalita ema thAya che ke zikSaNanI dRSTie che. AjanA parivartanakALamAM hiMdanI dareka yunivarsiTIe 'pradeza bhASA AvA sudhArAne 24 virUddha 39 matanI je bahumatI maLI . * Eaa ane athavA hiMdI' evI nIti zikSaNamAdhyama saMbaMdhamAM svIkA- tenI paNa bhUmikA jarA vicAravA jevI che. eka te A bahumatI E. ravI joIe. keTalAMka varSo pahelAM rAdhAkRSNana kamIzane paNuM. Aja" ApanArAomAM evA paNa keTalAeka hatA ke jeo 6 # prakAranI bhalAmaNa karI hatI. yunivarsiTInI AvI divabhASI mAdhyama zikSaNa mAdhyama tarIke aMgrejIne ja cAlu rAkhavAnA abhiprAyavALA nItinA pariNAme kelejo traNa prakAranI hovAnI : (1) prAdezika che temaNe upara jaNAvyuM te mujaba aMgrejIne cAlu rAkhavAnI bhASAmAM ja badhuM zikSaNa ApatI koleja, (2) hiMdImAM ja badhu jogavAIo maLe che e joIne tathA hiMdIne kADhI mUkavAthI - zikSaNa ApatI koleja (3) prAdezika bhASA-zikSaNamAdhyamanA tathA aMgrejIne cAlu rAkhavAne avakAza vadhaze ema samajIne mAtra Fii hiMdI zikSaNamAdhyamanA samAntara vargo cAlatA hoya evI koleja, gujarAtInI tarapheNamAM mata ApyuM hoya ema mAnavAne kAraNa rahe che. - pitAnA saMge, vidhArthIonI kaTi, ane itara anukuLatA prati- vaLI A bahumatI meLavavAmAM bIjI eka gerarItIne upayoga = kuLatA mujaba koleje eka yA bIjA prakAramAM vaheMcAI javAnI. thayo hato ane te e ke gujarAta prAntika mahAsabhA samitinA da AvI ja rIte parIkSAo paNa eka yA bIjA mAdhyamamAM ApavAnI maMtrI zrI ThAkeralAla maNibhAI desAIe samitinI kAryavAhIne sigavaDa karavAnI raheze. pAThyapustaka hiMdImAM temaja zakaya hAya bIlakula pUchayA sivAya gujarAta yunivarsiTInA kogresI sabhyane tyAM prAdezika bhASAmAM taiyAra karAvavAmAM Avaze. pAThayaMpurata hiMdImAM udezIne eka paripatra mokalyuM hatuM, ane te papatramAM zikSaNa di hovA chatAM te dvArA prAdezika bhASAmAM zikSaNa ApavAnuM jarApaNa * mAdhyama tarIke "mAtra gujarAtI" e prakAramAM sudhArAne Te A muzkela nahi heya, kAraNa ke hiMdI pAThayapustake samajI zake eTalI ApavAno Adeza karavAmAM AvyuM hatuM. A rIte kesa tathA tAkAta keleja sudhI pahoMcele dareka vidhAthI dharAvateja haze. ' ' gAMdhIjInA nAmane pitAne hetu sidhdha karavA mATe mAtra gujarAtI" vira e te dekhItuM ja che ke je koI sthAnika zikSaNa saMsthA ne pakSa dharAvanAra AgevAna vyaktioe upayoga karyo te kharekhara pachI te koleja hoya ke saMzodhana saMsthA heya-vaLI te amuka zecanIya gaNAya. prAdezika yunivarsiTI sAthe joDAyelI hoya ke kendrastha sarakAra gujarAta yunivarsiTIe nakkI karelA zikSaNamAdhyama saMbaMdhI saMcAlita hoya-je akhila hiMdanI dRSTie ati mahatvanI hoya bIjI eka hakIkata paNa dhyAnamAM levA jevI che. A zikSaNamAdhya ane tenI joDa bIvana pradezamAM javalle ja maLe tema hoya te--AvI mane prazna gujarAta yunivarsiTI samakSa 1850 thI nirNaya mATe E zikSaNasaMsthAne hiMdabharanA vidyArthIo lAbha laI zake te mATe ubhele hate. zarUAtamAM zikSaNamAdhyama tarIke mAtra gujarAtI ja - tenuM mAdhyama hiMdI ja hovuM joIze. rAkhavuM e . seneTanA dhaNa sabhyone abhiprAya hate. paNa e Eii A rIte vicAratAM gurjarAta yunivarsiTI e zikSaNa prazna cAra varSa sudhI carcA rahyA bAda Akhare te vicAra Avya- mAdhyama saMbaMdhamAM gujarAtI ane athavA hiMdI e je vahArU lAgavAnA pariNAme 1954 nA mArcamAM gu yu. nI seneTa dibhASAlakSI, mULa TharAva karyo hato te ja AjanI pari- lagabhaga sarvAnumate gujarAtI ane/athavA hiMdI" e prakAranA ke sthitine taddana anurUpa ha tathA bhinna bhina yunivarsiTIone nirNaya upara AvI ane 1955 thI ArTasanA prathama be varSa sAcuM mArgadarzana ApanAra hatA. gujarAtanuM zANapaNa, udAratA mATe tene amala karavAne dhAro parNa karavAmAM AvyuM. tyArabAda temaja dIrdhadarzitA e TharAvamAM pratibiMbita thatI hatI. AjanI eka mahInAnA gALAmAM evuM te zuM banyuM ke cAra cAra varSanI satata badalAtI paristhitimAM aMgrejI choDayA bAda anivArya ane carcAnA anta levAyelA nirNayamAM seneTane ekAeka pheraphAra karavAnI che Avazyaka hoya eTaluM hiMdInuM avalaMbana laI zakAya ane jarUra paDI? A' batAve che ke mULa TharAvamAM karavAmAM Avela A zakya hoya teTaluM gujarAtInuM sthAna vadhArI zakAya evo samaya pheraphAra yA sudhArA keI navI sujha yA te gaMbhIra vicAraNAnuM pari. ' sUcaka ane ubhayAnvayI (Flexible) e TharAva hate. NAma nathI, paNa muMbaI sarakAranA upara jaNAvavAmAM Avela vi Ane badale mAtra gujarAtI" nA ekAntavAda tarapha eka nirNayane paDakAravAnI vRttinuM pariNAma che athavA te mahArASTra prakAranA Avezane vaza thaIne ghasaDAI javAmAM gujarAta yunivarsiTInA yunivarsiTI kaleje mATe marAThIne ja zikSaNamAdhyama tarIke svIkAra Avela athavA bharIne ja kAra
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-54 nAra che evI AkhaDavAnA pratyAdhAta che. prabudhdha jIvana 'mAtra gujarAtI ' evA abhiprAya dharAvanArAonI eka lIla che ke jo hiMdIne zikSaNamAdhyamanI vikalpa bhASA gujarAta ke 'mahArASTramAM AvelI sarakArI kaoNlejamAM muMbai sarakAra svIkAravAmAM Ave te tene badhA lAbha hiMdI lekhakone maLe, 'mAtra gujarAtI' svIkAravAthI ja gujarAtI lekhAne sArU uttejana maLe ane bhASA sAhityane khUba vikAsa thAya. A dRSTibindumAM tathyAMza haze paNa AvA sAMkaDA dRSTikANuthI AvA mahatvanA praznane vicAravA ane hiMdI kAi harIka bhASA hAya ema te tarapha nakAra ane anAdaratti dAkhavavI e ApaNune zetu nathI. 6 1955 thI muMbai sarakAra hastakanI kAlejonA prathama varSamAM badhe hiMdImAM zikSaNa apAze ane je kAlejate tenI niyAmaka yunivarsiTI Ama karavAnI rajA nahi Ape te kAlejane hiMdIne zikSaNamAdhyama tarIke svIkAratI anya koI yunivarsiTI sAthe joDavAmAM Avaze e prakAranI mubai sarakAre jAhera karelI potAnI nIti viSe ahiM kAMi na kahevAmAM Ave te A AlocanA adhurI. lekhAya. chellAM traNa varSathI sarakArI nizALAmAM temaja tenI sAthe cAlatI anya hAiskulAmAM mAtra chellAM cAra dhArAmAM aMgrejI zikhavavAmAM Ave che. A vidyArthI e AvatA varSe eTale ke 1955nA jAna mAsamAM kolejomAM AvavAnA hiMdI paNa A vidyArthI ThIka ThIka zIkhIne AvyA ja haze. aMgrejInA mAtra cAra varSanA kAcA 'abhyAsa bAda kolejamAM dAkhala thatA vidyArthI te kAlejanu agrejI samajavAmAM ghaNuM muzkela paDavAnuM ane pramANamAM hiMdI samajavuM tene bahu saheluM paDavAnuM, tethI A vidyArthIone kAM tA prAdezika bhASAmAM athavA tA hiMdImAM koleja zikSaNa ApavAnA prazna karavA ghaTe.khAsa karIne sarakArI kalejomAM bInagujarAtI vidhArthI o temaja adhyApakonI saMkhyA sArA pramANamAM che A hakIkata che. A paristhitimAM pAtA hastakanI kolejomAM 1954 thI zikSaNamAdhyama zuM rAkhyuM te prazna mubai sarakAra sAme ubhA hatA. * zikSaNamAdhyama saMbaMdhe gujarAta yunivarsiTIe mArca mAsanA prAraMbhamAM gujarAtI ane/athavA hiMdI evA niya jAhera karyAM hatA. anya yunivarsiTI A prazna carcI rahI hatI, paNa koi prakAranA nirNaya upara AvI nahotI. muMbai yunivarsiTInu valaNa che. temaja aMgrejIne ja cAlu rAkhavAnu hoya ema lAgatuM hatuM. A saMyogomAM potAnA hastakanI kAlejomAM eka sarakhI paddhati hAvI joIe ema samajIne muMbai sarakAre potAnI kAlejo pUratA 1955 thI hiMdIne zikSaNamAdhyama tarIke svIkArato nirNaya jAhera karyAM. muMbai pradezamAM Aje 137 lejo che. AmAM 15 kAlejo sarakAra hastaka cAle che. A uparAMta 14 meDIkala kaoNlejomAM 3 ke 4 sarakAra hastaka che. pariNAme mubai sarakArano niNaeNya muMbai pradezanI kula 151 kAlejomAMthI mAtra 18 kAlejone lAgu paDe che. AkInI kolejonA zikSaNamAdhyama saMbaMdhe te te kAlejone lagatI yunivarsiTIe ceAgya lAge te nirNaya karavAne svataMtra che. muMbaI sarakAra A bAbatamAM taTastha che. (jI) muMbaI sarakAranI jAherAta pachI koMgresanI kArobArIe kAlejanA zikSaNamAdhyama saMbaMdhamAM hiMdI mATe jarUra avakAza rAkhatA ema chatAM paNa prAdezika bhASA upara vadhAre bhAra mUkatA TharAva karyAM che. gujarAta yunivarsiTIe 'gujarAtI ane/athavA hiMdI'nA sthAne 'gujarAtI'te ja zikSaNamAdhyama tarIke svIkAratA TharAva karyo che. mahArASTre paNa e mujaba marAThI bhASAne sthAna ApyuM che. dareka yunivarsiTI mATe ceAsa pradeza nakkI karavAmAM AvyAM che eTale ke te pradezamAM rahelI kAlejo te pradezanI yunivarsiTI sAthe ja oDAyelI joie evo prabaMdha svIkAravAmAM Avela che. A saMyogA zI rIte hiMdI mAdhyama dAkhala karI zakaze e ubhI thai che. A saMyogAmAM mubai sarakAra pAtA hastakanI kolejone hiMdIne zikSaNa mAdhyama tarIke svIkAratI yunivarsiTI sAthe joDavAnI vAta vicAre te kharekhara nathI; kadAca dhAraNapura saratI paNa na hoya. A prakAranI dhamakI ApavAmAM DahApaNa paNa nahatuM. muMbai sarakAre potAnI kolejomAM 1955 thI hiMdIne zikSaNamAdhyama tarIke dAkhala karavAno je nirNaya bahAra pADayA che tenA badale anya krAi nirNaya tenA cAkkasa samegA ane paristhiti vicAratAM muMbaI sarakArane zakaya athavA te vyavahArU nahi lAgatA hAya. ema chatAM kaoNlejonuM zikSaNamAdhyama nakkI karavAno AkharI adhikAra kA prAdezika sarakArane nahi paNa te te kolejone lAgatI vaLagatI yunivarsiTIone ja hAvA joie ane tethI, A saMbaMdhamAM mukhada sarakAre yunivarsiTInA agraNIo sAthe vATAghATa karIne parasparane anukuLa evA kAMika samAdhAna bharyAM rasto kADhavo joie. koi paNa prAdezika sarakAra ane te pradezanI yunivarsiTIo vacce AvA muddA upara lAMkhA vakhata athaDAmaNu ane dharSaNa cAle e jarA paNa IcchavA yogya nathI. eTaluM kharUM ke, ApaNI yunivarsiTIo bhASAvAdanA nAdamAM kheMcAI na jatAM hiMdIne vikalpe zikSaNamAdhyama tarIke svIkAre e sivAya AjanA yogAmAM anya koi mArga Akhare vyavahArU nivaDavA saMbhava nathI. AjanA vAtAvaraNane samagrapaNe vicAra karIe to lAge che ke ApaNe tyAM pradezavAda te potAnu jhera phelAvI rahela che ane rASTranI ekatAnI bhAvanAne ThIka ThIka khaMDita karI rahela che. tenA saheAdara jevA A prAdezika bhASAvAda paNa bhAre khataranAka nivaDavA saMbhave che. pradezanuM vyaktitva, bhASAnuM vyaktitva, saMpradAyanu vyakitatva, amuka vicArasaraNInuM vyakitatva--A badhAM vyakitatvanA ApaNe jarUra nakAra na karIe. prAdezika, bhASAgata ke sauMpradAyika vikAsa arthe temaja sAmudAyika vicAraNAnA vikAsa arthe AvA pRthak pRthak vyaktitvanI jALavaNI khIlavaNInuM mahatva paNa ApaNe svIkArIe, paNa Akhare A badhAM vyakitatvanA khyAle samagra rASTranA sAmudAyika vikAsa ane unnati, ekatA ane saMgajhUna ubhayane kA! pazu rIte bAdhaka nahi paNa sAdhaka hovA joie. paheluM rASTrahita pachI khIjuM badhuM. A vRttithI ja ApaNI sa hIlacAle ane pravRttio prerita hAvI joIe. A dRSTie vicAratAM prAdezika bhASAnI sarva apekSAonA vicAra ?Aje pramukhasthAnane varelI hiMdI bhASAnI apekSAne AdhIna rahIne ja karavA joie; pradezaracanAnA sarva vicAra rASTratI sahIsalAmatI, ekatA ane utkarSane khyAlamAM rAkhIne ja karavA joie; sapradAya nA sarva vicAra rASTravyApI mAnavadharmane athavA te gAMdhIvAdI paribhASAmAM kahIe nA sarvodayane pradhAna sthAne rAkhIne ja cintavavA joie. vAdavicAraNA rASTrasagaThThana ane sahIsalAmatIne kendramAM rAkhIne ja thavI joie. A dhoraNe gujarAta yunivarsiTInI seneTa bhASAmAdhyamane lagatA potAnA mULa TharAvamAM tAjetaramAM je sudhArA karyAM che te saMbaMdhamAM krIthI vicAra karavA te sudhArAnuM samarthana karatA sabhyone prArthanA che ane tevI rIte anya yunivarsiTInA sUtradhArAne paNa kevaLa bhASAvAmAM khecAI na jatAM samagra rASTranI adyatana paristhitinA saMpUrNa khyAla karIne pradezabhASA ane/athavA hiMdI evI zikSaNu mAdhyamane lagatI dvibhASI nItine apanAvavA AgrahapUrvaka vinaMtI che. paramAnada
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ para dA vi. 12 - 1 - "' -', 12 " prabudhdha jIvana tA. 1-6-14 * bicArA jIvone bacAve, haNe mA! lIvAra nakSata, mA hatI ra. . dilhI khAte presara che. raghuvIranA taMtrI paNa nIce sarasvatI svarUpa dhAraNa karavuM ane eka udAtta ane namra AtmAnI tAkAta - vihAra' nAmanuM eka pAkSika patra pragaTa thAya che. tenA 1-4-54 nA ane surUci vaDe tene AlekhavuM e kArya koI eka cIna pratibhAne uM aMkamAMthI prakAzakanI anumatipUrvaka nIcenAM citra tathA lekhasAmagrI bhAge ja nirmAyeluM hatuM " ' ' - udhdhata karavAmAM AvI che. nIce Apela ahiMsA uparanAM mULa sAmagrImAMthI ahiM cInI lIpimAM lakhAyelAM kAvyomAMthI ; [ cInI citra ane leke saMbaMdhamAM che. radhuvIra jaNAve che ke mAtra prathama citrane lagatuM cInI kAvyuM namunA rUpe nIce ApavAmAM chellAM be hajAra varSothI cIna hiMdanA keTalAMka uccatama matavyanA gADha AvyuM che. te cInI kacaeNne saMskRta ane aMgrejI anuvAda. saMparkamAM rahela che. cInI graMthe mujaba I. sa. 61 nI sAlamAM cInanA sarasvatI vihAra'mAM je ApyuM che tevo ja ahiM udhRta karavAmAM riza zahenazAha pIMga-TI e koI eka suvarNakAti dharAvatA purUSane uDatA ja uDate pitAnA rAjamahelamAM praveza karate svamamAM joyeluM. e vakhatanA AvyuM che. mULa citramAMthI cAra citronI mULa mujaba nakla ane ( rUSimunioe A ghaTanAne cInamAM zAnti ane samAdhAna lAvatA be citronI jarAka TuMkAvelI nakala zrI menAbahena desAIe bhagavAna buddhanA avataraNa samAna lekhelI. tyArabAda hiMdanA paMDita prabudhdha jIvana mATe karI Apela che je mATe temane AbhAra ane vidyAne tathA cInane vizvane vacce dharmagraMtho ane tatva- mAnavAmAM Ave che. chevidyAne vinimaya ekasarakhe cAlate rahyo che ane aneka saMskRta Eaa. graMcenA cInI bhASAmAM anuvAda thatA rahyA che. hiMdI vicArasaraNi citro temaja te saMbaMdhenuM lakhANa atyanta hRdayasparzI che. - cInI jIvananAM sarva aMzamAM vyApI rahI che ane te jIvana tene AjanI duniyAnI hiMsApracura vAstavika paristhiti vicAratAM sarva vyApI pahiMsa nivRtti najIkanA bhaviSyamAM ka9pI zakAtI nathI. dU lIdhe aneka rIte cetanavanuM banI rahyuM che. paNa e divasa ke jyAre khAnapAna, AnaMda vinoda ke ramatagamatanA " nIce ahiMsA upara cInI kAvyo ane citrone eka vilakSaNa kAraNe leza mAtra pazuhiMsA na thAya ane AkhI duniyA nirAmiSAguccha avatarita karavAmAM Ave che. e cInI zabdonI lAkSaNika hArI banI zake evI anAja saMbaMdhe duniyAnI svaparyApta paristhiti sUcakatA ane sAdAM citronI apUrva vedhaktA hiMdamAM zedhI maLe pedA thAya ane mAnavInA dilamAM dayA karUNAne e kakSAne udhota ke tema nathI. baudhdhI, jaine ke vaiSNava pAse AnI joDamAM ubhuM rahe ' thAya-e zubha divasa kALAntare-A bhavamAM ke AvatA bhavamAM najare nihALavAne dila uMDI jhaMkhanA anubhave che. e divasa nirmANa evuM kazuM arpavAnuM che ja nahi. bIcArAM garIba prANIo upara karavAnI jeo bhAvanA sevatA hoya temaNe jAte bane teTalA hiMsAnivRtta | rAka mATe, AnaMdavida mATe, ke ramatagamata mATe jANatAM ke thavuM joIe ane AsapAsanA lokomAM e bhAvanAnuM vAtAvaraNa - ajANatAM je ghAtakIpaNuM gujAravAmAM Ave che tene cittamAM yathA- pedA karavA mATe satata prayatnazIla rahevuM joIe. * paramAnaMda 43 E . * 6 | w mAMsa | gharAvo prANavantaH | " , teSAM tapu tApeva tayAni pAmaDhIyag : " tevAM zo ja phInatAM vAra dUto' navaM vAdyami-nIvA sakSata ! mA hatI ? mAMsamabhakSayataiva jIvalokakaruNA pravartyate // jevuM ApaNuM mAMsa tevuM ja temanuM mAMsa hA pazuo paNa prANavAna che. ' temanAM zarIramAM te ja to che je to ApaNuM - zarIramAM che. temane zAka ane dInatA joIne karUNAyukta hRdaya duHkhI thAya che. mAnava jAtane pikArIne kahuM chuM: "jIne bacAve, mAre nahi." mAMsa nahi khAvAthI ja jIvaleka viSenI karUNAne A phelAve thAya che. FLESH OF OUR FLESH They are also sentient beings. Their bodies possess the same elements as ours Seeing their grievance and helplessness Rouses the all-mighty heart of sympathy. * * *
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-54 An appeal to the world of man For the sake of proteoting life, Do not kill.. pazudhdha jIvana And, when you do not eat flesh, you have already done a job for the love of humanity. || dhAvata rakSata || karkaTasya pAdarichannaH / sahAyo rakSAye dhAvataH | kSudraprANiSvapi karuNAvyaktiH / nAH varavatI matti dhvAyata | doDA, bacAvA ! karacalAne eka paga kapAyA che. te joIne khIjA e karacalA tene bacAvavA doDe che, kSudra prANIomAM paNa AvI karUNAvRtti hAya che. mAnavIo, jIe, manathI vicAre. TO THE RESCUE One crab has lost a paw, Two crabs come to its rescue. These tiny wee creatures have the sense Of love and compassion. Of this why does man not take notice? (b) // gadya dAsa svoDabhUmi // pavana tapUrNa | padmavo na tatva | hyo mando vasantasamIraH / sUryo'pi sukhAvahaH yaSTisastro'hamitastataH paryahiNDe / sarahyuM. hU~lA. mInAravALIDan | mama manasyabhavat / ete prasannAH / paraM bhayaM na dUre / vo jAlikaH AgantA / tAn pragRhyApaNaM netA ca / kiM teSAM duHkhamApatiSyatIti cintayato mamAzrUNi samudbhUtAni ma hamaNAM hAsya; AvatI kAle AMsu je Aje che te kAle nathI; je gai kAle hatu te Aje nathI. gaI kAle vasaMtanA vAyu vAI rahyA hatA; hAthamAM lAkaDI pheravatA, sa2AvaramAM khatakA ane manamAM ne manamAM vicAra sUrya paNa sukhAvaha hatA. Ama tema huM krUratA hatA. mAchalIe krIDA karatAM hatAM. AvyA A jIve kevAM prasanna dekhAya che? paNa bhaya dUra nathI. AvatI kAle pAdhi Avaze, temane pakaDI mArIne bajAramAM vecavA laI jaze. AthI temane keTalu duHkha thaze enA vicAra AvatAM mArI AkhAmAMthI AMsu vahevA lAgyAM TO DAY LAUGHTER, TOMORROW TEARS! When the spring breeze was gentle, And the sun was pleasant, // ammA-patatrANi / etAnyambApatatrANi / tAni zAvakA dUnacetaso nidhyAyanti na te jAnanti mAtA hatetiM / tathApi nidhyAyanti nidhyAyanti nidhyAyanti / imaM mAtuH snehaM vikSyAtIva vihyalo bhavAmi // I strolled with my stick hither and thither, I saw ducks and fishes playing happily in water. I thought, inspite of their happiness, their world was in danger. For tomorrow they would be caught and sent to the fish market. And my tears flowed helplessly, As I thought what would their sufferings be..
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ saEL SITE : Fda ": prabuddha jIvana 'tA.1-6-14 * * mAnAM pIMchAM. And a cow how to caress its calf, A pIchAo temanI mAtAnAM che. The mother hen closely watches and dubhAyalAM dilavALAM baccAMo e nirakhI rahyAM che. protects her fledgelings. nI mAMgavA AvI che tenI temane khabara nathI And it is said that an eel is always precautious miechatAM paNa te nirakhI rahyA che nirakhI rahyAM che. ' to ward-off the danger that may entangle * nirakhI rahyAM che. its young ones. temane mAtRprema nihALIne huM khUba vihuvaLa banuM chuM.' But men, merely to gratify their tongue, MUMMY'S FEATHERS . Kill and separate others' dear ones. All the dumb creatures suffer the pinch of They are Mummy's remaining feathers, pain as much as men. That young ones are mournfully watohing: The only difference is that men cry with tears. They do not know that the mother is dead, Yet they watch and watch and watch. Looking on this scene of parents' love, One cannot but be moved to the utmost. ' I ) che zapatya-virahitA mAtA prANiSvapi vartate vAtsalyam / zunI kukkurakaM pAlayituM jAnAti, gauzca vatsaM lAlayitum / .. tasya hi bhojanaM svAsthyakaram / antaHkaraNamapi nirAgasam / kukkuTI zAvakAn aprAptapatrAn aharnizam adhIkSate gopAyati c| yadA zaradi pUrvodyAne'vazyAyabindavo rAjante sma / . suviditaM ca yat sarpamatsI svApatyAni bhayebhyo'bhIkSNaM vArayati / nAnA zAkAni puSpanti phalanti sma ca / nirAdhamAstu jihvAsvAdaparAyaNAH snigdhAn jivAn viyojayantidhvanti c| ahaM mama sakhA ca tAni sarasAnyudarapUram abhyavAharAva ! ... mukANInAM viyogaklezAs tAdRzA eva yAdRzA narANAm / ' vismayazcAvayorabhavat kimartha janA mAMsa bhujata iti / / vizeSas tvetAvAneva yannarA azrUNi pAtayanti / / zAkAhArI dhanya che! bALakaviheNI mAtA je tenuM ja bhejana svAthyakara che; tenuM aMtaHkaraNa paNa nirmaLa prANIomAM paNa vAtsalya hoya che. hoya che. katarI kurakurIyAne pALI jANe che, gAya paNa vAcharaDAne jyAre zarad rUtumAM pUryodyAnamAM jhAkaeNLanAM binduo jhagamagI lADa laDAve che. rahyA hatA, mukeDI pAMkha vinAnAM baccAMone rAtadivasa jatI rahe che, tyAre tareha tarehanAM phaLazAka phAlI rahyA hatAM. saMbhALe che. meM ane mArA mitre te rasabharyA phaLazAka peTa bharIne khAyAM; Disau koI jANe che ke sarpAkAra dharAvatI mAchalI pitAnAM ane mANaso zA mATe mAMsa khAtA haze te viSe ame ' baccAMone haMmezA jokhamathI cetAve che. Azcarya anubhavI rahyA. jihuvAsvAdalelupa narAdhame AvAM parasparasnigdha jIvone SUSTENANCE IN VEGETABLES judAM pADe che, mAre che. Blessed is the vegetarian, maMgA prANIone viyogakaleza mANase jeTaleja duHkhakara For he has wholsome food as well as a hoya che. guiltless conscience. pharaka emAM eTalo ja che ke mANase azu sAratAM meTethI When the autumn dews filled the eastern garden, raDI zake che. Turnip and mustard burst out in young shoots, THE BEREAVED MOTHER Which I ate and Ho Teen ate. Even the beasts have feelings of mother & child: "to our bellies full, A dog knows how to protect its young, Wondering, why do we take to eating flesh. E : - . 5 : *, , , , , , , , - - | * * *jjka :
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16=54 para eka saMskArayAtrA, ha. ahiM je pravAsanuM huM varNana ApavA mAguM chuM te pravAsanI, leke bhegAM maLIne kare, ne enA dareka mANasane pitAnuM kamAvAnuM --be bhAta cheH eka zreyalakSI ane bIjI preyalakSI. ekIlanI 18mI , sAdhana kheDIne khAvA mATe bhUmi maLI rahe, jethI koI bhUkhyuM na 1 tArIkhe buddhagayA khAte sarveya. saMmelana bharAvAnuM hatuM te nimitta - rahe, temaja koI kAma vagaranuM paNa na rahe. je zrama kare te pAme che mAM ame muMbaI 12 mI eprIle choDayuM ane sarvodaya saMmelana bAda evuM grAmarAjaya sthApavuM che ke jemAM rAmarAjya paNa samAI jAya. e vinebAjI sAthe lagabhaga 15 divasa mane rahevA pharavAnuM banyuM. ane enA praNetA A yajJa mATe jIvanabhara kAma karavAno saMkalpa A che pravAsanI zreyalakSI bAju. sAthe sAthe ApaNA dezanA: sundara , le che ! 2', " sthaLe jevAM ke nAlaMdA, rAjagrahI, pAvApu, kAzI, alhAbAda vagere. alabatta, Ama karavAthI vinAbAjInA jIvanamAM kaMi mATe jovA maLyAM. A che tenI preyalakSI bAju, AvA pravAsanI preyalakSI * pheraphAra nathI thavAne. e saMkalpa le ke na le te 5NuM emanuM * bAjune gauNasthAne rAkhIne zreyalakSI bAjunuM ThIka ThIka vistArathI jIvana A ja kAmamAM vyatIta thavAnuM ja che emAM zaMkA nathI. paNa A A nirUpaNa karavuM e A lekhane Azaya che. . ' ethI e saMkalpa nirarthaka che ema mAnI levAnI kaMI jarUra nathI. .:- muMbanA saMkula vAtAvaraNamAM mana rUMdhAtuM hatuM ane temAMthI eka AvI vyakita AvI eka pratijJA jAhera rIte le tyAre enI ke mukita icchI rahyuM hatuM. vaLI bhUdAna pravRttinA adhiSThAtA zrI asara keTalI vyApaka preraNAmAM pariName che e te e savAre jovA vinobA bhAvene jovA jANavA mana khUba kutuhala anubhavatuM hatuM. dekhAyuM. - bhUdAna pravRtti pAchaLa kayA prakAranI samAjakrAntinI kalpanA rahelI savAre sADA AThe sabhA che tyAM sudhImAM cAlIsa pacAsa nahI | hatI te paNa zrI vinobAjInA sAthenA sIdhA sahavAsa dvArA samajI paNa sADA pAMcase lokoe jIvanadAna-saMkalpa patra lakhI lakhIne levA mana AturatA sevatuM hatuM. A hetu A pravAsa dvArA sidhdha thaye mekalyAM, jANe ke jIvanadAnathI sabhara thatI jAhanavI ja vahevAra ' huM ane mane eka prakAranuM navuM jIvanadarzana prApta thayuM. buddhagayA ' mAMDI! ka9panAmAM paNa na Ave evA leke, dekhAvamAM tane garIbI rekI " pahoMcyA bAda zarUAtanuM aThavADiyuM sarvodaya saMmelanamAM pasAra pitAne lakhatAM paNuM na AvaDatuM hoya tevA keTalAke bIjA pAse ja ', karyuM. A saMmelananI ghaNIkharI vigate sAmAyika patramAM sArA , patra lakhAvI lakhAvIne paNa saMkelpa karyo. keTalAke pitAnI patnI " pramANamAM pragaTa thaI cukI che tethI ahi te vigatenuM punarAvartana sAthe, to keTalAke sahakuTuMba paNa saMkalpa lIdhe. svArtha sAdhanA bAjue kI " karavuM ane jarUrI nathI lAgatuM. Ama chatAM paNa te saMmelanane mUkIne A leBoe tyAgano rAha lIdhA te jotAM mana stabdha thaI 1. lagatI eka viziSTa ghaTanAno ullekha karavA mana thaI Ave che. gayu. keTalAMyane mAthe kaMi kaMi prakAranI javAbadArIo haze te paNa ApI " sarveya saMmelananA bIje divase tA. 1-4-54) baporanI A tyAga? keTaluM hRdayasparzI ! bhAratIya saMskRtinAM keTalAMka A beThakamAM zrI jyaprakAza nArAyaNa balI rahelA. emanuM hRdaya atyaMta alaukika to hajI paNa sajIva che e jotAM ApaNA deza mATe - kSubdha ne AduM hatuM. bhUdAna kAryanuM mahattva teo samajatA hovAthI gaurava te jAge ja, A Akhe aitihAsika prasaMga pratyakSa jevA : e pradezamAM thayelAM kAmathI emanA manamAM asaMtoSanI vAlA maLe emAM meM ahobhAgyatA anubhavI. . . . . A saLagatI hatI. khUba karaNa svare emaNe kahyuM ke "A kAmamAM sAMjanI prArthanAmAM meM, sUryakAMta parIkhe ne bIjA betraNa . thoDA varSo dIdhe kaMI vaLe ema nathI. A te AkhA jIvananuM . bhAIoMnee bhegA maLIne "zUra saMgrAma ko dekha bhAge nahIM" enI kabIranuM bhajana gAyuM. prasaMganAM madhura gAMbhIryamAM A bhajana - - dAma mAMgI rahe che." ane emaNe jIvana-dAnI kAryakartAo mATe enA sUre khUba saMvAdI lAgyAM.. - AvAhana karatAM pote pitAnuM nAma prathama naMdhAvyuM. ' rAjendrabAbue prArthanA bAda pravacanamAM zAsanahIna samAja- sAMjanI prArthanA sabhAmAM ane ullekha karatAM kRpalAnIjIe racanAne khyAla vigatavAra samajAvyuM. emaNe eka sarasa vAta kahI hatI 3eka spaSTatA karI ke "tamArI pAse jIvanadAna mAMgavAmAM AvyuM ke zAsana hIna thavA mATe dareka jaNe svazAsana karatAM zIkhI javuM " che eTale emAM jIvananI kharAba bAjue paNuM sAthe ja devI joIe. te ja parazAsananI jarUra na rahe. ' 1'. - ema na mAnaze. kAma, krodha vigere ogALI che. suMdara jIvana ane samarpaNa kare te ja sAcuM dAna thaze." saMmelana vazamI tArIkhe rAte purU thayuM. vinobAjI sarve karI . . vinobAjInA zabdomAM kahuM te " mAtra jIvanadAna nahIM paNa purImAM be divasa rahevAnA hatA. lagabhaga se savAse jeTalA lokonI 3 . jIvanazuddhi karavAnI che. " emanI sAthe bhUdAna pravAsa para javAM IcchatAM hatAM. paNa e kone pachInA divase (tA. 20-4-54) savAre prArthanAmAMthI kene laI jaze te viSe kaMI javAba maLyo nahote. javAba na maLe AvIne tarata ja A zuM sAMbhaLyuM? zrI jayaprakAzanA pravacanathI tyAM sudhI be divasa tyAM ja rokAvuM paDe tema hatuM. eTale ame ene 1 vinabAjInA manamAM khUba maMthana jAgatAM rAtre traNeka vAge emaNe lAbha lIdhe ane eka khAnagI basa karIne cAlIseka jaNa pAvApurI , nIce pramANe cIThThI lakhIne jayaprakAzane melI :- ' rAjacaDI, nAlaMdA tathA bihArazarIpha jevA nIkaLI gayAM. badhA - zrI jayaprakAza, thaIne lagabhaga 180 mAIlane pravAsa hato. ' . kAle tame je AhAhana karyuM hatuM tenA javAbamAM- rAte ATheka vAge ame upaDayAM. gayAmAM khAI lIdhuM ne " , bhUdAnayajJamUlaka grAmodyogapradhAna ahiMsAtmaka krAMtine mATe AgaLa vadhyAM. aMdhArAmAM , bahAra bahu dekhAtuM nahotuM. chatAM rAtanA mAruM jIvana samarpaNa !" - catarapha eka jAtanI mIThI zAMti patharAyelI hatI ke je mANavA 6) : cIThThIne ekeeka zabda keTale sucaka che? je samAja- mATe bahAra joyAM ja karavAnuM mana thayA karatuM. pAchaLathI caMdra inavaracanAne anulakSIne A AMdolana sarjAI rahyuM che tene spaSTa khyAla AkAzamAM uMce caDatAM AsapAsanI sRSTinuM AchuM che. paNa manahara . che. A nAnakaDA sUtramAM AvI jAya che gAmaDe gAmaDe evI zeSaNa- darzana thavA mAMDayuM. ' ', ' ne . to e rahita zAsanamukta samAjaracanA karavI che ke jemAM dareka gAmanuM madharAte lagabhaga sADAbAra vAgye ame rAjagRhI pahoMcavAnI te tatra, nyAya, Arogya, zikSaNa vigerenI vyavasthA enAM ja badhAM , eka auddha maMdiranA cogAnamAM jAjama pAtharIne suI gayAM. savAranA dhyAla Ara bahAra je gAmaDe e
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana che. " tA. 1-6-54 : cAreka vAge uThI prArthanA karIne pharavA nIkaLyAM rAjamahI eTale ja ekalI che te ene pUro lAbha huM kema uThAvuM e vicAroe ja - bihArane sarasa DuMgarALa pradeza. taLeTImAM aneka jaine ne zraddha- manane gherI lIdhuM. AnaMda ane kutuhalane romAMca huM anubhavavA Eii maMdira tathA garama pANInA kuMDa, ane jharA che. maMdira zilpa ke lAgI. ane bhUdAnAtrA aMge bhogavavI paDanAra hADamArIo tathA ! - ketarakAmanI dRSTie kaMI khAsa AkarSaka na lAgyAM. e jene ame kaSTo sahana karavA mana taiyAra thaI gayuM. . parvata upara caDhavA mAMDayuM. jema jema UMce DhatAM gayAM tema tema tenA zarUAtanAM traNa divasa te buddhagayAmAM ja rahevAnuM hatuM. tyAM citaraka kSitija vistIrNa thatuM gayuM ane vizALa, bhUmibhAga sthapAnAra samanvaya-Azrama aMge carcAo thaI, A AzramamAM dekhAvA lAgyo. DuMgarA paNa lIlotarIne lIdhe raLiyAmaNA lAgatA bhinna bhinna dharmo ane jIvananA Adarzone samanvaya karavA mATe vi hatA. upara paNa pAMca cha maMdire hatAM emAM vizeSa game tevuM kAryakartAone tAlIma ApavAmAM Avaze. A AzramanuM sthAna eka pUrvAbhimukha jaina maMdira hatuM. A maMdira junA jamAnAmAM bhagavAnanA buddhanA madiranI barAbara sAme che. buddha bhagavAnane jyAM badhAyA pachI kALanA tharo nIce dabAI gayuM hatuM. thoDA samaya kevaLa jJAna thayeluM kahevAya che eja rathaLa upara eka bhavya maMdira pahelAM khedakAma karatAM karatAM enA avazeSe pragaTa thayA hatA. e ubhuM karavAmAM AvyuM che. e vizALa maMdiranA khUNe khUNe kaLAmaya iii maMdira, prAcIna kALanA zilpane sAre khyAla ApatuM hatuM. tyAMthI kotaraNI che. mUrtinI AkRti sarasa ane sapramANu che, paNa enA parvatanI bIjI bAjue jaIne ame saMkhapaNa guphA joI ke upara lAla bhUro vigere raMga lagAvIne tene beDoLa asaumya banAto jemAM bhagavAna buddhanA nirvANa pachI pahelI boddha sabhA bharAyalI. vavAmAM AvI che. ane tethI te joIe teTalI AkarSaka lAgatI guphAmAM zilpakAma te che ja nahi, paNa enI racanA ane sthaLa nathI, bAkI maMdiranuM gaganacuMbI zikhara ane AkhuM bAMdhakAma gamI jAya evAM kharAM. eka viziSTa zailInAM hoine ApaNA mana upara koI judI ja bhAta nA roja rAjagRhImAM AvA bIjA cAra parvata che. paNa e badhA pADe che ane sau koInuM AkarSaNa kare che. buddhagayAmAM bIjA cInI temaja dibeTI maMdira temaja maTho paNa che. AmAM raMgaane eka bIjAne maLatA hovAthI ane samayanI kheMca hovAthI amAre regAna ane zaNagArane vadhAre paDatuM mahattva ApavAmAM AvyuM che, iATalAthI ja sateSa mAnavo paDe tyAMthI nIkaLelI suMdara mUrtio ane tethI temAM je sAdAI ane sauMdaryanI ApaNe apekSA rAkhIe mi tathA anya avazeSe anyatra saMgrahAlayamAM joyAM. tyAranI te vakhatanI te ApaNane anubhavavA maLatAM nathI. Ama chatAM paNa temAM eka .. kArIgIrI addabhuta lAgI. prakAranI navInatA lAge che. vi , tyAMthI amArI maMDaLI nAlaMdA pahoMcI. dareka sthaLane enuM apUrNa - gItA parIkha dika viziSTa sauMdarya hoya che. nAlaMdAmAM naisargika lIlA kaMI ja nathI. rU. 25000nI stutya sakhAvata : ki je che te badhuM sAMskRtika mahatvanAM khaMDiyere che. aDhI hajAra varSa jANItA philma udyogapati zekasI TokIjhavALA zrI puracaMda te pahelAM tyAM eka vizALa baudhdha vidyApITha hatI. kALakrame e daTAI nemacaMda mahetAe pitAnA eka kauTuMbika TrasTamAMthI saMyukata jaina gayelI, te hAla khodakAma karatAM khaMDiyerarUpe bahAra AvI che. meTA vidhAthI grahane rU. 2500 nuM dAna karIne saMsthAnI khare vakhate moTA abhyAsakhaMDe, sabhAgRha, ziSyane rahevAnA oraDAo, vaijJAnika bhIDa bhAMgI che. A vidhArthIgRhamAM kazA paNa phIrakAbheda sivAya hasazodhana mATe culA, kUvAo-A badhAnAM avaze tyAranI mahAna meTrIka athavA te esa. esa. sI. pachIne ucca abhyAsa karavA mi vidyApIThanuM mUka gIta saMbhaLAvI rahyA che. keTalAka maTe che ane eka hAramAM aneka maMdira paNa che. maMdiramAM kayAMka suMdara kotarakAma jevA IcchatA keI paNa jaina vidyArthIne dAkhala karavAmAM Ave che. te vidhAthagraha chellAM 35 varSathI prInsesa sTrITamAM Avela pIrabhAI maLe che. aneka mUrtio paNa khedakAma vaDe bahAra kADhavAmAM AvI bIlDIMgamAM bhADAnA makAnamAM hatuM. Aje ziva khAte tenuM pitAnuM (aa che ke je judA judA samayanI zilpakaLAne suMdara khyAla Ape che. A hi. badhI mUrtionuM eka nAnakaDuM saMgrahAlaya che te paNa jovAlAyaka che. makAna taiyAra thavA AvyuM che. ema chatAM paNa IlekaTrIka phITIMga tathA senITarI phITIMganA kharcane pahoMcI vaLavA mATe temaja jarUrI nAlaMdAthI bihArazarIpha gayA. tyAM kaMI jovAnuM nathI. jamI pharanIcara vasAvavA mATe paccAsathI sATha hajAranI rakama tatkALa karIne pAvApurI tarapha basa doDAvI. pAvApurI e jainenuM jANItuM itIrthasthaLa che. mahAvIra svAmI tyAM nirvANa pAmelA ne emane prApta karavI jarUrI hatI. A mATe saMsthAnA kAryavAhake phaMDa meLavavAnI chellAM be mahInAthI khUba mahenata karI kha, agnisaMskAra paNa tyAM ja karavA devAmAM Avele. banne sthaLe maMdira che. che ubhayanuM aitihAsika ne dhArmika mahatva dilane UMDANathI sparze che. rahyA hatA, ane thoDIghaNI rakama meLavI paNa zakayA hatA ane kaLAnI dRSTie nirvANa sthaLanuM maMdira vizeSa AkarSaNa nathI jagAvatuM . ema chatAM paNa sArI evI Arthika puravaNI karavAnI bAkI hatI. paNa agnisaMskAra dIdhele e sthaLe, kamaLathI zobhatAM taLAva vacce, AvI muMjhavatI paristhitimAM saMsthAnA vizALa uddeza ane AdezathI AkarSAIne tathA saMsthAnI bhIDa jANIne zrI kapuracaMdabhAIe bhAre bhAva vinAnuM sapheda cha ne sAduM paNa suMdara maMdira banAvavAmAM AvyuM che. vi tyAM zAMtithI kalAka sudhI besI rahevAnI Ijha thAya evuM e sthaLa ane umaLakAthI . 2500) ne ceka saMsthA upara maklI Apyo che mi che. e maMdira pAchaLa eka majAnI kathA che ke mahAvIra svAmIne je ke jethI adhurUM kAma jasTithI purUM thAya ane A juna mAsamAM mi bhUmi upara agnisaMskAra karavAmAM Avela te bhUmimAMthI pavitra mATI zarU thatA satrathI navA makAnamAM vidhAthIone vasAvI zakAya. Ama aNIne vakhate je dAna maLe te dAnanuM mUlya dAnanI rakama karatAM -le ke eTalI badhI laI javA mAMDayA ke tyAM khADA uDe ne uDe paNu ghaNuM vadhAre gaNAya. ahiM prabuddha jIvananA vAMcakone yAda pa thato gayo, ane aMte AkheApa taLAva sarjAI gayuM. mane te ApavuM asthAne nahi gaNAya ke Aja kapuracaMdabhAIe thoDA samaya, A maMdira ne enI jagyA eTalI badhI gamI gaI ke manamAMthI pahelAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanAM dvAra sau koI jaina vidyArthIo haju khasatAM ja nathI. mATe khullAM thAya ane e saMsthAnuM kAryakSetra khUba vistRta bane e 1, pAvApurInuM suMdara smaraNa laine ame gayA pAchAM pharyA. gayAnuM kalpanA ane bhAvanApUrvaka aDhI lAkha rUpiyAnuM dAna ApyuM hatuM. E mukhya maMdira ne jyAM pUrvajonAM khAsa zrAdha thAya che e vATa joyAM. upara jaNAvela rU. 2500) nA dAna mATe zrI kapuracaMdabhAIne tathA paNa tyAMnI gaMdakI manane rUMdhI detI hatI. mAtra joyAne satiSa temanA baMdhuone jaina samAjanA aneka dhanyavAda dhaTe che. paramAnaMda laIne pAchA pharyA. che. e rIte sarvodayapurI pahoMcyAM tyAre jANyuM ke mane vinabAjI viSaya sUcI. e sAthe yAtrAmAM paMdareka divasa pharavAnI rajA maLI che. mArA mATe paramAnaMda kolejanuM zikSaNa mAdhyama A taka aNadhArI ane amUlI hatI. A mATe huM keTalI yegya bicArA jIvane bacAvo, haNo mA ! gaNAuM e manamAM prazna thaye chatAM jyAre Izvare e taka sAmI eka saMskArayAtrA | gItA parIkha - 27 : muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI 3. | mudraNasthAna: javAhara prinTIMga presa, 12, kezava nAyaka roDa, muMbaI 9. |
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ex. jaina varSa * -. jIvana varSa 2 aMka 4 ,' , GK . ' ' - * muMbaI, maMgaLavAra 15 juna 1954 AphrikA mATe zIliMga 8 - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra para chuTaka nakala: traNa AnA para nA Hittle kuLIII t o 8 che sAthaSdhA illuIT LI[ti[LIlliliiliai.liflililitI[Li[LI[LI[_IDEnELIHIin In kAkAsAhebano vividhaviSayasparzI vArtAlApa che. : ' ' ' '' [ eprIlanI pahelI tArIkhe jApAna khAte yojAyelI zAtipariSadamAM bhAga levA mATe kAkAsAheba kAlelakara jApAna javA mATe muMbaIthI thaI hatI upaDayA hatA tenA AgaLanA divase tA. 26-3-54 nA roja kAkAsAhebane zubhavidAya IcchavAnA hetuthI muMbaI jana yuvaka saMdha taraphathI eka nAnuM sarakhuM che. snehasaMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. te prasaMge kAkAsAhebe aneka viSayane sparzatuM eka saMbhASaNa karyuM hatuM. e saMbhASaNanI neMdha taiyAra karIne A anumati mATe meM bIje divase kAkAsAhebane ApelI, paNa pachI muMbaithI kalakattA, kalakattAthI jApAna, japAnane bharacaka kAryakrama, jApAnathI pAchA kalakattA, tIra kalakattAthI sarvodayasaMmelanamAM bhAga levA mATe khudhdhagayA, tyAMthI dahIM ane tyAMthI muMbaI thaIne madrAsa ema satata paribhramaNamAM e nedha temanAthI levAnuM rahI ja gayuM hatuM. tAjetaramAM teo muMbaI AvelA tyAre pelI neMdhanI meM yAda ApI. temanA dataramAMthI te nedha kADhIne teo joI gayA . ane anumata karI. Aje aDhI mahInAnA gALe paNa e nedhane ghaNe khare lAga eTalo ja upayogI ane vicArapreraka che ema lAgavAthI nIce pragaTa na karavAmAM Ave che. paramAnaMda ] . - 1857mAM hiMdustAnamAMthI aMgrejI hakumatane hAMkI kADhavA AtmavizvAsa pedA thayo. ezIAmAM jApAna gurUsthAne sthapAyuM che - mATe eka meTe prayAsa thayo hato. A baLavAne zamAvIne aMgreja ane dezane uMce lAvavo hoya te jApAna javuM joIe ane te che. sattA bhAratamAM je kALa daramiyAna majabuta banI rahI hatI te trIza jApAna pAsethI badhuM zikhavuM joIe e Adara jApAna viSe ApaNe A varSanA gALAmAM sana 1885nI AkharamAM mAro janma thayo hate. bhAratavAsIo anubhavavA lAgyA. A kAraNone lIdhe mArA bAlyakALathI chI A e ja varSe dariyena nezanala kegresa-rASTriya mahAsabhAne paNa janma huM jApAna pratye navala prakAranuM AkarSaNa anubhavate thayuM hatuM. vaDA ) thayA hatA. e te divase hatA ke jyAre aMgrejonI hakumata avi- ane jApAna viSe je kAMI mAhItI maLe te jANavAne huM sadA eka caLa che evI mAnyatA pravartatI hatI. hanumAne ane vAnarasenAe Atura raheto hate. ' . . . sikasItAjInI to evAmAM rAca muda6 kalItenA pAnane thaI rahelA utkarSa joine iglAMDe tenI sAthe ekAda badalAmAM sItAjIe vAnarane AzIrvAda Apela ke kaLikALamAM sAdhI ane bannenA vyApAra-udyoga ekamekanA salAha sahakAra vaDe khUba ja : bhArata upara temane sAmrAjya haze. A aMgrejo vadhavA lAgyA. zarUAtamAM jApAna vaparyApta rahevAmAM mAnatuM hatuM. jo hanumAnanAM ja vaza je che . ane hiMdustAna upara temanuM jApAnamAM keine AvavA devA tema ja jApAnathI koIne bahAra akhaMDa tapatuM. rAjya sItAjInA AzIrvAdanuM pariNAma che mekalavA jApAna rAjI nahotuM. AvI nIti hovA chatAM amerikAthI evI mAnyatA paNa bhaLI janatAmAM phelAyelI hatI. marAThImAM evI eka vahANa jApAnanA kinAre lAMgaryuM ane e rIte amerikanee ja lokokita ubhI thaI hatI ke "dharA taLAM aMgrejo sArakhA, prabhu jApAnamAM praveza sAdhyo. yuropane audyogika utkarSa joIne jApAnane - nAhiM dUsaro'. gujarAtImAM paNa aMgrejonA rAjya viSe kavi lapattarAme ravaparyApta rahevAnI nIti pitAnA hitanI bAdhaka lAgI ane audyogika - ' gAyuM hatuM ke "e upakAra gaNI Izvarane harakha have tuM hiMdustAna." tAlIma levA mATe jApAne potAnA yuvAnane meTI saMkhyAmAM yuropa ame Ama agrejonI, gArI prajAnI e kALamAM cetarapha ANa pravartatI rikA melavA mAMDayA. pachI te jApAna AntararASTrIya kSetramAM kema " hatI. teo ajeya che ema loke mAnatA. A mAnyatA sAme AgaLa AvyuM, tenA audyogika anargaLa, utpAdane eziAnA anya . svataMtratAnI kalpanA raju karanAra koMgresanA ubhavanuM kAMI , nAnuM dezanA bajAze kema sara karyA, cInane pitAnA tAbA nIce kema - sarakhuM mahatva nahotuM. ' lIdhuM, vacagALAnI aDadhI sadI daramiyAna je be vizvayuddho thayAM te ka . 187 AsapAsamAM cIna jApAna vacce yuddha thayuM, cInanA yuddhoe jApAnanI kevI caDatI ane paDatI joI, chellA vizvayuddhamAM ja : traNa meTA jahAjomAMthI eka jahAja jApAnIjha lokoe tarata vijayanA Are ubhelA jApAnane amerikAe eTamabebanA dhaDAkathI DubADeluM ane tenuM pariNAma jApAnanA vijayamAM ane cInanI hAramAM akhinA palakArAmAM kevI rIte mahAta karyuM ane Akhare jApAnane navI ka AveluM jApAna tarapha sudharelI kahevAtI duniyAnuM A vakhate pahelIvAra amerikAnI hakumate AkramI lIdhuMA badhI vigatemAM utaravAnI ki dhyAna khecAyuM hatu. jApAnanA vijaya. chatAM sulehazAntinA kela- ahiM jarUra nathI. nA karAra ane vATAghATe daramiyAna razIA vacce paDyuM ane vATAdhATanI potAnI hakumata daramiyAna jApAna upara amerikAe navuM dalAlImAM jApAnanA parTa Arthara nAmanA beTane razIAe kabajo rAjyabaMdhAraNu lAdhuM hatuM jemAM eka klama evI hatI ke laI lIdhe. jApAnane A khUba khuceluM, paNa e vakhate te jApAna raunya rAkhI nahiM zake. amerikAe potAnI nirUpAya hatuM. 1905/6 AsapAsa razIA ane jApAna vacce sattAne ghera ghaNA aMzamAM DhIle karyo che ema chatAM e baMdhAraNanI A yuddha thayuM ane razIAne harAvIne peTa Arthara jApAne pAchuM e kAma haju cAlu che ane jApAna saMpUrNa azamAM haju paNa # meLavyuM. A ghaTanAne lIdhe jApAna tarapha AkhI duniyA cakita- AjhAda thayuM nathI. paNe joI rahI ezaAvAsIo Aja sudhI ema mAnatA hatA ke A daramiyAna AntararASTrIya paristhitinA rUpa badalAtA che. pazcimanI sAme ezIA kaI paNa kALe mAthuM uMcakI zake ja nahi. cAlyA che ane gaI kAlanA mitro Aje duzmana jevA dekhAvA lAgI A razIo uparanA jApAnanA vijayathI ezIvAsIomAM eka na lAgyA che. gayA vizvayuddha daramiyAna mitrarAe nirNaya karelo ke e che mokalavAmAM AvavA devA temaja mAM klAyelI hatI. mArI che e kAma haju cAlu che ane e ema chatAM e badhAraNanI lIdhe jApAna tarapha AkhI duniyA te ja che. *, ** che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA karI zake na prabuddha jIvana."" tA. 15-6-54 ke '' of ", EAje pote te te jarmanIne temAM je jApAnane evuM niHzastra ane 6 parAdhIna banAvavuM ke te bemAMthI eka paNa prajA bhaviSyamAM mAthuM uMcakI na zake. paNa A mitrarAjyomAMthI eka bAju yunAITeDa sTeTasa thI ane te tarapha DhaLelA iglAMDa ane phrAnsa che. cAMga kAI zakanuM | "hIne sAmyavAdI baneluM cIna ane razIA bIjI bAju che. rizIA ane cInane nabaLA pADavA tarapha yunAITeDa sTeTasa jenuM paNa anya rAjya upara amApa prabhutva pravarte che tenuM dhyAna kendrita thayuM che ane tethI niHzastra ane parAdhIna evA pazcima jarmanI ane jApAnane pAchA sazastra ane svAdhIna banAvavAnI nIti tarapha DhaLela che. A mATe jApAna punaH sazastra ane sasainya banavA tarapha gati karI che. pelI baMdhAraNanI kalama paNa uDADave ja chuTako che. iA kAraNe jApAnanA AgevAna prajAjano sAme eka koyaDe ubho thayo che. e bauddha dharmanI asara taLenA keTalAka jApAnanA agragaNya citake ema vicAre ke je amane ekavAra niHzastra karavAmAM AvyA che ane amArA sainyane visarjita karavAmAM AvyuM che te amAre have zastrasajaja thavAnI, vipula sainya ubhuM karavAnI ane AntararASTriya ramatanA pyAdA * thavAnI bIlakula jarUra nathI. " e pitA sainya e AntararASTriya harIphAI ane e sahAra-e viSacakramAM phasAvAnI amane kaI jarUra nathI. amAre amArA paDozI rAjya hisAthe zAntithI rahevuM che ane kaI sAme laDAInA jaMga khelavA inathI. ame bhalA, amAre deza bhalo. ahiMsAnA mArge je utkarSa isaMdhAya te ja amane ISTa che. AvI vicAradhArA dharAvatA keTalAka e dhuoe jApAnamAM zAntipariSada bolAvI che ane temAM bhAga di levA ahiMnI sarakAra taraphathI nahi paNa ahiMnA sarva sevA saMgha tiraphathI huM jAuM chuM. mArI sAthe zrI. bhAratana kumArappA che ane ho ApaNA dezamAMthI trIjA eka zrI kAlIdAsa nAga paNa A A pariSadamAM bhAga levAnA che. te upara jaNAvI tevI zastravirodhI sainyavidhI manodazA dharAvanAra vicArono varga jApAnamAM bahu nAnuM che. teo zuM ane chekeTaluM karI zakaze e paNa eka prazna che. paNa AvI hIlacAlamAM mA bhAga levA e eka ahiMsAvAdI tarIke mAre dharma che ema samajIne huM jAuM chuM. ' jApAnamAM bIjo vicArapakSa zastrasajjatA ane meTuM hA sainya ubhuM karavAnA pakSane che. AjanI tumula harIphAImAM ubhA ja rahevA mATe temane A bAbata anivArya lAge che. kAraNa ke jApAja tane Ajane mahAna prazna vastIvadhArAne che. jApAnamAM Aje vastInuM pramANa khUba vadhI gayuM che ane tene kema samAvavI ane vika tenuM kema dhAraNapoSaNa karavuM e jApAnanI eka bhISaNa samasyA che. vikherAkanI achata temane khUba muMjhave che. pariNAme meTuM sainya ubhuM kiravAmAM Ave te sainyanA jore bIje avakAza meLavavAnI zakyatA ubhI karI zakAya. bhaviSyamAM yudhdha thAya ane temAM jApAna hAre te Saa eTalI vastI ochI thAya ane jApAna jIte te pitAnI vadhArAnI vastIne ThekANe pADavA navA pradeza sara thAyajANe ke A prakAranI vi kAMIka vicAraNA temanA manamAM cAlatI hoya ema lAge che. Aje mIlkatanI samAna vaheMcaNI karatAM paNa vastInI samAna ja vahecaNIne prazna navI agatya dhAraNa karatA jAya che. eka bAjue vikI japAna, cIna, hiMda Adi dezomAM ThAMsI ThAMsIne vastI bharelI che. - bIjI bhAjIe AsTrelIA je hiMdathI lagabhaga bamaNA che tenA nA kinAre kinAre ja mANasane vasavATa che ane aMdarane aDhaLaka pradeza Tii sAva khAlI paDe che. AvuM ja khAlIpaNuM sAIbIrIAmAM bharyuM E paDayuM che. eka upara agrejo kAbu jamAvI beThA che; bIjA upara : razIana paMjo pasArIne ubhA che. teo bahAranA kAIne tyAM dAkhala thavA detA nathI. AvI asama paristhiti kayAM sudhI cAlaze? para janatAnI saMkhyAvRddhine prazna ApaNI sAme jaladapaNe AvIne para ubho che tenI sAme AMkha ADA kAna karyuM nahi cAle. Aje duni- niyAnI vastInI saMkhyA lagabhaga aMkAI gaI che. te sAme duniyA keTaluM utpAdana kare che ane haju aNakheDAyela jamInane khetI nIce lAvatAM keTaluM utpAdana thaI zake tema che tenuM mApa paNa ApaNe kADhI zakIe tevI sthitimAM chIe. AMkaDAo ane anumAne ema sUcave che ke varatI varga zreNI pramANe vadhe che, jyAre kherAkanuM utpAdana gaNItazreNI pramANe vadhe che. pariNAme jema che tema che tema' ApaNe cAlavA daIe te eka vakhata evI kaTokaTI AvyA vinA ' na ja rahe ke duniyAnI vastInA ' amuka bhAgane bhukhamarAnA cIluM bhegA thavuM paDe. . thoDAka samaya pahelAM eka jANItA digaMbara sAdhu zrI gaNeza vaNane abhinandana graMtha arpaNa karavAne eka samAroha ye javAmAM AvyuM hatuM. e arpaNavidhi karavA mATe mane laI javAmAM AvyA hatA. e samAroha prasaMge A munirAje keTalAeka cAMDAla lekIne nirAmiSAhArI karyA ema temanI prazaMsA karavAmAM AvI hatI. ApaNe badhAya nirAmiSAhArI chIe. tethI koI mAMsAhArI nirAmiSAhArI bane te jarUra ApaNane game. paNa A bAbatamAM ApaNI vyaktigata vicAraNA ane abhimata AcArane bAjue rAkhIne sAmudAyika dRSTie jyAre vicAra karIe chIe tyAre AnI A bAbata bIjA ! AkAramAM ApaNI sAme raju thAya che. jyAM anAjanA utpAdananA pramANamAM vastI vadhAre meTA pramANamAM vadhI rahI che tyAM A rIte anAjanI mAMga vadhAravI te sAmudAyika kalyANane kharekhara anurUpa che kharU? A ja prazna e munivarane meM karyo tyAre teo thoDIvAra ghuMcavADAmAM paDayA ane jANe ke navI sujha AvI hoya ema temaNe jaNAvyuM ke Ane upAya vastIne vadhatI aTakAvavI-janasaMkhyAne maryAdita karavI-te ja hoI zake. sAdhAraNa rIte jaina muni Ave nirNaya uccAre e ApaNI kalpanAmAM paNa na Ave chatAM vAratavikatAnuM bhAna ApaNane aNadhAryo nirNaya tarapha kheMcI jAya che. A ja prazna ApaNane bIjI dizA tarapha kheMcI jAya che. vastInirmANa upara aMkuza mUkavo e eka cheDAne ukela che; prajAnI utpAdana zakti vadhAravI e bIjA cheDAne ukela che. mAtra : eka cheDAnA ukela upara bhAra devAthI AjanuM kokaDuM saphaLatApUrvaka ukelI nahi zakAya. prajAnI utpAdana zakti vadhAravAnI vAta karavA sAthe dezane, anutpAdaka athavA te zakyatAnA pramANamAM ati alpa utpAdaka varga jene ApaNe pachAta vargo-Back word classes nA nAmathI oLakhIe chIe te tarapha ApaNuM dhyAna gayA vinA rahetuM nathI. A vargonI saMkhyA ApaNA dezamAM cha sAta karoDanI nahi paNa 14 karoDanI aDasaTvamAM Ave che. A saMkhyA te harijana, girijana ane AdivAsIonI che. paNa temAM pachAta tarIke oLakhAtA evA nahi paNa utpAdananI dRSTie jeo bInapAvaradhA che dA. te dezane Akhe strIsamudAya tema ja bIjA vargo- temanI saMkhyA umerIe te vastInA sATha TakA thavA jAya che. A 60 TakAne pAvara karavAmAM na Ave tyAM sudhI 40 TakA pAvaradho-sazakata-prANavAna utpAdaka samudAya ApaNane jarA paNa AgaLa laI jaI nahi zake. dezanI A paristhiti eka sAMkaLa jevI che. sAMkaLanA badhA AMkaDA majabuta hoya paNa eka akeDe je DhIlo hoya te AkhI sAMkaLa DhIlI kahevAya. ahiM te evI sAMkaLa che ke jenA 40 a keDA : majabUta che ane 60 akaDA DhIlA che. AvI sAMkaLa ApaNane kayAM sudhI kAma Apaze ane ApaNuM kayA dharidrane pheDI zakaze.? A rIte ApaNI sAme paDelA 5chAtavargone mAtra nahi paNa tenI pAchaLa rahelA pachAta nahi gaNAtA chatAM pachAta jevA vagonA prazna bhAre jaTila atyanta vikaTa che, paNa e vikaTatAthI DarI gaye ? nahi cAle. je ApaNA dezane utkarSanA mArge gatimAna karavuM haze ! ane sarvatra sukha, zAnti ane AbAdI phelAya ane nyAyanItinuM zAsana pravartamAna thAya ema ApaNe IcachatA hoIzuM te ApaNe pachAta vargonA pachAtapaNAne vahelI take nAbuda karavuM ja paDaze.' - kAkA kAlelakara * * * + =kAka: - * * * ' - + ' , ,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ - te tA. 25-6-54 : che . prabuddha jIvana , , , AjanA samAjane bhikSAnirbhara sAdhusaMsthAnI jarUra che ke nahi ? . . sAdhu saMsthAnA viSayamAM Apane tAM-5-12-53 ne paripatra 1 , paNa zvetAMbara samAjamAM lagabhaga - 4000 sAdhusAdhvIo) - ' maLe hate. bhUdAna pravAsane lIdhe uttara ApavAmAM vilaMba thaye che.. . hovA chatAM paNa tenA anuyAyIo kALAbajAra, asatya vyavahAra e vAta barAbara che ke zarIranirvAha mATe sAmAnya rIte ane anaitikatAmAM anya samAjanA lokothI kaI paNa rIte pAchaLa che * sau koIe. zrama karIne utpAdana karavuM joie anutpAdaka varganI nathI. temanAmAM mAMsa madirAnA pracAra paNa amuka aMzamAM vadhaze. jo Aje bahulatA hovAnA kAraNe utpAdaka varga Aje pIsAI rahyo che. eka che. aparigrahavAdI sAdhu nA A anuyAyIo parigraha vadhAravAmAM koI paNa rIte A be haLave bana joie. apavAdarUpe amuka rAtadivasa lAgI rahyA che. A sAdhuonA harahaMmezanA vyAkhyAnanuM A sAdhu sanyAsInI vAta alaga rAkhIe. paNa bAkI sAdhaka zramathI zuM pariNAma che ? AvaDI moTI saMkhyAmAM cAre tarapha pracAra karatA karatA -vimukha rahe e vAMcchanIya nathI. ja rahevA chatAM paNa navA keTalA jaine thayA che? samAja' sAthe cAlu jayapura. - sidhdharAja ThaThThA gADha saMparkamAM rahevA chatAM paNa anya samAjanI keTalI vyaktio jainadharmanA siddhAMtathI paricita banI che. ane AvaDI moTI ", , , !! ApaNI vartamAna samAja vyavasthAnI kurUpatAomAM eka [; kurUpatA e paNa che ke pacAsa lAkha athavA ethI paNa vadhAre saMkhyAmAMthI keTalA sAdhuo vidatu samAjamAM pratiSThita che? A rIte je ApaNe uparanI kaseTIthI AjanA sAdhuone kasIe te ' ' leka Aje paNa A dezamAM mejuda che ke jeo dezanI utpAdana vartamAna sAdhusamAjanI upayogItAnuM ThIka mApa AvI zakaze evo paNa 1 - vyavasthAmAM koI paNa phALo ApatA nathI ane bhikSAvRttithI jIvana , nirvAha kare che. A anutpAdakane samUha kevaLa Arthika dRSTithI jayapura - zrIcaMda gelecchA , , samAjane rASTra upara bhArarUpa che eTaluM ja nahi, paNa pitAnA sAdhusaMnyAsInI paraMparA parivrAjakenI che. jemAM varNavyavasthA - nakAmApaNAne DhAMkavAne mATe dharmanI cAdara odIne samAjamAM jaDatA guNakarma vibhAgane badale jude ja rUpe thaI paDI che tema A paNa piNa phelAvavA icche che. A rIte A leka samAjane bamaNI hAni sAdhusaMsthAnuM thayuM che. samAja pote zramajIvI thaI jaze. eTale te pahoMcADe che. viveka ane vicAra ema sUcave che ke jene ApaNe paropajIvI sAdhuo jeo samAjanI kazI ja sevA nathI bajAvatA che. dharma ane nIti kahIe chIe te uparanA dekhAvavALI cIja na bane teo nirvAha mATe kAma karavA lAgaze dAna dharmavRttine durUpayoga ane tenA kAraNe upadezakonA samUhane pALavAne bhAra samAjane thAya che ene upAya zo? uThAve na paDe. Aje te samAjamAM evA paNa sAdhuvezadhArI jeo paThana pAThana karatA hoya, gaupAlananuM kAma karatA hoya te * lake che ke jeo AjIvikA calAvavA mATe ke anyanA utpAdana. ane evA bIjA kAma karatA hoya tenI yAdI karavI joIe ane vaDe prApta thatI sAmagrIne upayoga kare che ane sAthe sAthe kame- jeo mAtra bAvA ja hoya, dhuNI nAkhatA beThA paDayA hoya temAM - baMdhana ane hiMsAnuM nAma upara eja utpAdanane virodha kare che. paNa keTalAka nispRhI hoya che, evAne te emanA bhakta bhojena vI. che. AvA loko mAtra mUDha ane avivekI che eTaluM ja nahi paNa karAvazeja. paNa jeo bhIkha ja mAge che temane uttejana na apAya nizcita rUpathI samAja cora che. emane khavarAvI pIvarAvIne samAja e tarapha samAjanuM lakSya kheMcAtuM rahe tathA sAdhu saMmelanamAM paNa ' ''pitAnA ja paga upara kuhADI mAre che. e leke potAnI jAtane cAlu tene pracAra thAya te sArUM.. jayapura. samAja vyavahArathI alaga gaNIne tyAgI lekhAve che ane saMsAranI gokulabhAI dolatarAya bhaTTa - samarata pravRttione dharmathI virUddha batAvIne tene niSedha kare che ane A jaina sAdhu varga pitAne aparigrahI mAnatA ane gaNAvatA hoya che chatAM AhAra, vastra ane raheThANanI AvazyakatA te dharAve che ane : : zAstravacanane e dhaTATopa khaDe karavAmAM AvyuM che ke sAdhA te pitAnI aMga mahenatathI taiyAra karI levAne badale te cIjo * raNu, mANasa temanA DhoMganA asalI rUpane pIchANI zakatA nathI. gRhasthanI agara temanI dvArA meLavI le che. AvI meLavelI-vahArelI " je anivArya pravRttionA pariNAma vinA temanuM jIvatAM rahevuM zakayA * vastuo sAdhujIvananA sAdA, saMyamI ane svAvalaMbI, jIvanane anu... nathI tene ja niSedha te temane pitAne zAbdika dharma che. rU5 jarAe jaNAtI nathI. sAdhue mATe kaThora saMyamI jIvanane anukuLa '' - A rIte je loko pravRtti mAtrane virodha karIne dharmajIvana (?). ane vikRtio tathA tIkhA tamatamatA masAlA vagaranA khArAka, hAthe A vyatIta kare che teo game teTalI dharmasAdhanA karatA hoya te paNa kAMtelI khAdInAM vastro ane rahevA mATe anADaMbarI kuTira ja yogya nI che. temane sauthI moTo adharma tathA samAjacerI e che ke teo gaNAya. ane te paNa bIjA pAsethI vahorelI hoya tene badale pitAne utpAdanamAM pitAne hImsa ApatA nathI ane e cIjo vinA temanuM agara pitAnA ziSyanA hAthe ane pitAnI nirdoSa kamANImAMthI ja banI kAma cAlatuM nathI, je utpAdananI pravRttio vaDe ja sabhavita bane che. meLavelI hoya te zakya teTalI ahiMsaka ne svAvalaMbI ne sevA 'Y'. ' ' 'mAre nizcita mata che ke AvI vezadhArI sAdhusaMsthAnI kaI kaIne jijJAsu tathA mumukSane khAsa dRSTAntarUpa bane-je munijIvanane paNuM rUpamAM AvazyakatA nathI mukhya udeza che. mane e jUnI mAnyatA sAdhuone mATe paNa sAcI che !! - kalakattA bhaMvaramala sIdhI lAge che ke - sarca karavAM sue, karva vavaza Tu kSam. parI " Aje ApaNA jIvananA koI paNa aMgamAM upayogItA ane . muMbaI. aMbAlAla caturabhAI zAha AvazyakatAno vicAra rahyo nathI. phezana ane zekhane jamAne che. mArI samajathI bhikSAnirbhara saMsthAnI samAjane jarUra che. paNa . . samAjanI dareka vyaktityAM sudhI ke gaNikA paNa kaI paNa rIte temAM keTalAka sudhArAvadhArA karavA jevA che. dAkhalA tarIkeH- (jaina ":" samAjamAM potAnI upagItA puravAra karavAmAM pAchaLa rahetI nathI. sAdhu mATe) (1) kAMtaNukArA vastrasvAvalaMbI bane. (2) dIkSA lenAra jI ' 'ke, AvA vakhatamAM Ape AjanI sAdhusaMsthAnI upayogItAne prazna : vyaktinI puratI kaDhI karavAmAM Ave (3) 15-12-5nI prabudhe che. uThAvyuM che. jainamAM pragaTa thayela "AjanI sabhyatA ane jaina sAdhuonA acorI ' ' ' vAstavamAM ApaNe vyAkhyAna sAMbhaLavAno, pitapatAnA saMpra- e mathALAnA lekhamAM sacavAyalA sudhArAone amala karavAmAM Ave che ke te dAyanI mAnapratiSThA dekhADavAnAM, ane tenA pracAranI kalpanAo vastraravAvalaMbana aMgenA niyamamAM ghaNuM samAyeluM che. temAM LNI karavAnA zokhIna banI gayA chIe ane e mATe AvI AjanA jamAnAnI jarUriyAta, utpAdana ane zramanI pratiSThA mukhya " : vyakita ApaNane sAdhusamAjamAMthI ja upalabdha thAya che. ApaNAM che. ema lAge che ke A yugamAM bhagavAna mahAvIra hatA te temaNe [ A sAdhusamAjanI upayogItA saMbaMdhamAM AvI dalIla mukhyapaNe karavAmAM pratikramaNa yA sAmAyikanuM svarUpa 48 mInITanA kAMtaNanuM rAkhyuM hota. karI Ave che, jayatIlAla phatehacaMda zAha muMbai,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra prabuddha jIvana gItAmAMthI phalita zuM thAya che? hiMsA ke ahiMsA? ' mAMDalathI zrI ratilAla maphAbhAI zAMtu potAnA eka patramAM jaNAve che ke tA. 30-4-54nA praqhuddha jIvananA 235 pAne kAkA kAlelakaranA lekhanA anusa MdhAnamAM jaNAvavAnuM je-- "kSama vacana hiM sarvatra sayasthitam zvaram" paramezvarane badhe ja eka svarUpamAM jo " e vedAntanA mukhya vicAra che. enA pariNAmarUpe ja manuSya hiMsA na karI zake. kAraNake je kAI sAme zastra uThAve te potAnI sAme ja uThAvavA barAbara che ane e te AtmaghAta karavA kharokhara che, je te nathI karI zakatA. A rIte gItAnA zlokanA adbhu bhUta sAra che" uparanuM vAkaya vistArathI samajAvavA kAkAsAhebane jaNAvaze jo evI hiMsA e AtmadhAta karavA barAbara che. te e" gItAnA gAyaka zrIkRSNe 18 akSauhiNI senAno nAza karavA ajjUnane AyA kahI tathA kULadharmanA nAme jAgRta karI zA mATe uzkeryAM ke pachI evI dhAra hiMsA e ahiMsA kAkAnA mate gaNAya che ! zrIkRSNaarjuna saMvAda rUpaka che etA AjanA vicArakAe gItAnA AjanA ahiMsAtattva sAthe sumeLa sAMdhavAnI buddhimAMthI khIlavelA eka navA vicAra che. paNa vastutaH zu` bhAratIya yudhdha rUpaka che? e dhaTanA banI ja nahAtI tA zA mATe AvA umadA ahiMsAtatvane samajAvavA hiMsAnA AdhAra levA paDayo haze ? sacarAsara sRSTinA cAlaka bhagavAna zrIkRSNa pote ja -jyAre arjunane hiMsApravRtta kare che tyAre emaja kahevuM joie ke e kALanA leAkAne e sivAya khIjo mArgaja sUjhe tema nahAtA. bAkI e pravRttine ahiMsA sAthe joDavI yA te emAMthI ahiMsA ja tAravavI e yuktisaMgata nathI lAgatI, kAraNa ke me 1954nA akhaDAna damAM AvelA 'mahAbhAratanA AsvAda'nAmanA lekhamAM kAkA pAte ja ke nacoDapi anayAAro maLavanuM pratimAti me' zabdoArA raDatI AMkhe yudhiSThira pAse ekarAra karAve che ke huM bhagavAna A jaya mane parAyarUpa ja che! te AmAMthI samanvaya kevI rIte zAdhavA e eka prazna che." AnA uttaramAM kAkAsAheba kAlelakara jaNAve che ke: ' bhAi ratilAle pUchelA savAlo navA nathI ane e sabadhe dhaNAkharA khulAsA gAMdhIjInA anAsakitayogamAM pUrI spaSTatApUva ka karavAmAM Avya che. e rIte A savAlA . vAsI gaNAya. Ama chatAM paNa jyAre e ja savAYA jemane navesara sphuryo che temanA mATe te e savAla navA ja che. ane tethI javAba ApanAre A savAlanuM vAsIpaNuM bhulI jaine navA utsAhathI javAba ApavA joie. " ame keTalAka loko mAnIe chIe ke jene bhAratIya yuddha kahe che evu eka yuddha A bhAratabhUmimAM thayuM hatuM. emAM arjuna, zrIkRSNa, dharmarAja vagere aitihAsika vyaktioe bhAga bhajavyeA haze. e yuddhatu mULa kAraNa ane sAcuM svarUpa Aje ApaNe barAbara jANatA nathI. kavie vakhate vakhata e yuddhano upayoga karI enI vigatAmAM ThIka lAgyA tevA pheraphAra karI kAvyo lakhyA. Ama bhAratIya yuddhanA varNananA vikAsa thatA gayA. A kAvyo lakhavAmAM kevaLa aitihAsika khInA rajI karavAnA udeza nahAtA. purAne dharmaniIyA: amuka prasa Mge mANasa kai rIte varte che, kaI rIte varte te cAle, ane kaI rIte varte te te utkRSTa gaNAya e badhu batAvavA mATe aitihAsika ane kAlpanika prasaMgo AvA kAvyomAM vaNAyelA hAya che. dakSiNanA eka bhAie agrejImAM eka moTo graMtha lakhI siddha karavAnA prayatna karyo che ke itihAsa je aneka rUpo dhAraNa tA. 15-6-54 karI zake che tenuM kAyamI cogaThuM mahAbhAratamAM ApaNane maLe che. Permanant History of Bharatvarsha ceApaDInu nAma che. e bhAI sAthe sahamata thavAnI AvazyakatA nathI, paNa ApaNAM purANA tarapha ApaNA loko kai rIte jotA AvyA che ene khyAla ApavA uparanI copaDInuM dRSTAnta TAMkyu che. "raghunAtha zAstrI parvate karIne mahArASTranA eka junA saMskRta zAstrI hatA. teo aMgrejI jANutA nahotA. emaNe gItA viSe lakhatAM kahyuM che ke bhAratIya yudhdha vakhate zrIkRSNu ane arjuna vacce AvA saMvAda thayA ja hatA ema mAnavAnuM kAraNa nathI vedAntanA sidhdhAntA vyakitagata temaja sAmAjika jIvanamAM kai rIte ghaTAvAya e batAvavA mATe junA vakhatanA le kAlpanika saMvAdo upajAvI kAi mahAkAvyamAM anukuLa jagyAe besADI de che. AvI pravRttine vidyA stutyartha kahevAmAM Ave che. "prazna pUchanAra bhAIe je savAla uThAvyA che ke ahiMsA sidhdha karavA mATe zA mATe zrIkRSNe arjunane ghera hiMsAmAM niyeAje che ? te ja savAla ane gItAmAM ja pUle che ta: i karmaNi dhore mAM niyojayasi kezava / "amArA jevAonu mAnavuM che ke dhAra hiMsAnA vAtAvaraNamAM ahiMsAne upadeza karavA ane hiMsAne rUpaka tarIke vAparavI emAM kAvyanI dRSTie ghaNu aucitya che. aitihAsika yudhdha thayu haze enI nA nathI. aitihAsika zrIkRSNa pote jJAnarUpa para hatA ema e vakhatanA lokoe mAnyuM nathI. kavie itihAsa bhusI nAMkhI zrIkRSNane pratyakSa jJAnarUpa paramAtmA banAvyA che, mAnyA che athavA kalpyA che ane e kalpanAnA AdhAre gItAnA savAda gAvyA che. " bhAi ratilAla lakhe che. bAkI e pravRttine ahiMsA sAthe jovI, yAtA emAMthI ahiMsA ja tAravavI e yuktisa Mgata nathI lAgatuM'.' kharI muzkelI e che ke gItAnI zikhAmaNa hiMsAnI pravRtti sAthe joDavI e ethIye vadhAre kaThaNa che. gAMdhIjInAM darzana paNa karyAM naheAtAM, emanuM nAma paNa sAMbhaLyu nahatu. ahiMsA viSe Adara paNa nahotA eve vakhate me eka krAntikArI netAnA javAbamAM lakhyuM hatuM ke samazA 2 mitreSa thavAnI zikhAmaNa ApanAra ane jayaparAjaya viSe taTastha rahevA sUcavanAra gItA ama krAntikArIne kazI preraNA ApI zake nahi. e gItA paraloka parAyaNa lokAne bhale AzvAsana Ape, sarva jhohita jJA: evA paropakAraparAyaNu santAne bhale preraNA Ape, hiMsAArA dezane AjhAda karavA nIkaLelA amane gItA kazA kAmanI nathI." "e vakhate paNa mane lAgatuM ke gItAno sAra ahiMsAne jaM poSaka che. e game te hA paNa-- samaM pazyan hi sarvatra, samavasthitam Izvaram / na hinasti AtmanA AtmAnaM tato yAti parAM gati // e zloka te ahiMsAparAyaNa che, eTaluM ja nahi paNa ahiMsA vRttine nakkara pAyeA pUrA pADe che e viSe e mata hAi na zake. e zlokanA gItAnA anuyAyIoe inakAra karyAM nathI. samanvayadRSTi keLavanAra mAlusa zAbdika ke tAki jhagaDAmAM utaratA nathI. uMcI bhUmikA upara jate dareka daSTinI yathArthatA samajI le che. kAkA kAlela'' L
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-6-54 prabhudhdha jIvana pustaka tItha kara vadha mAna (prathama khaMDa) lekhake zrI zrIyada rAmapuriyA; prakAzaka zrI hamIramala pUnamaMca rAmapuriyA, sujAnagaDha (bIkAnera) kIMmata zapa) zrI. zrIyada rAmapuriyA kRta tIrthaMkara vardhamAna' pustakanA prathama bahAra paDayA che. bIjo emanA kahevA pramANe hajI presamAM che. prathama khaMDanA e bhAga che. ekamAM mahAvIranuM TUMkamAM `jIvanacaritra che ane khIjAmAM temaNe ApelA pravacanonA saMgraha. lekhake prastAvanAmAM jaNAvyuM che ke, varSothI icchA hatI ke tIrthaMkara mahAvIranuM prAcInamAM prAcIna sAmagrI" para AdhArita eka pramANika jIvanacaritra hindImAM lakhAya ane A te dizAmAM eka prayatna che. te jIvanacaritranA cAra bhAga karavAmAM AvyA che. 1. gRhasthajIvana 2. sAdhakajIvana 3 tI"karajIvana 4. parinirvANuM, pahelAmAM janmakALathI mAMDI abhiniSkramaNu, saMsAratyAga sudhInI mukhya mukhya vigatA che, emAM mahAvIranI janmabhUmi paratve temaja vaizAlI, kSatriya DaMgrAma, brAhmaNakuMDagrAma ne vANijayakuMDagrAma, viSe ThIka ThIka carcA karI. lekhake potAnA matabhyo raju karyAM che. sAcAsAtha bIjA vinAnA mato paNa TUMkamAM noMdhyA che. lekhakanA mata anusAra mahAvIranI janmabhUmi kSatriyakuMDagrAma che. ane brAhmaNuka grAma, kSatriyakuMDagrAma temaja vANijaya DagAma koi eka vizALa nagaranA parAM nahi paNa svataMtra nagarA ja hatAM. Aja sudhI sAmAnya rIte kSatriyakuMDagrAma ja mahAvIranI janmabhUmi tarIke manAtI. paNa paM.sukhazAlajI ane muni kalyANuvijayajI jevA Adhunika bhAratIya temaja videzI vidvAno e mata na svIkAratA vaizAlIne mahAvIranI janmabhUmi mAne che, A rIte mahAvIranA garbhApaharaNanI ghaTanA paratve paNa lekhake potAnA vicAra TUMkamAM darzAvyA che, paraMtu A badhA viSayA vivAdAspada hAi lekhakanA matavyonA prAmANya- aprAmANya viSe ahIM carcA karavI anAvazyaka che. A te viSayanA paricaya pUratI ATalI mAhitI prasaMgavazAt ApI. bIjA sAdhakavana vibhAgamAM mahAvIranA bAra varSanA tapasvI jIvananI rUparekhA ApI che. trIjAmAM gaNadharavAda, sadhasthApanA tathA bhagavAna pArzvanAthanA zramaNavarganu mahAvIranA mArgamAM ekIkaraNa vagere khAkhatA nirUpI che. AmAM jamAli te gozAlakanI vigata paNa AvI jAya che. pellA parinirvANu vibhAgamAM mahAvIranI AyumaryAdA, nirvANuM, nirvANabhUmi AdinuM sAmAnya kathana che. temaja mahAvIranA ziSya gautamanA 'vilApa te tenA 'kevaLajJAna viSe TUMkamAM nirdeza che. paNa prathama khaMDanA khIjA 'pravacana'vibhAgane paNa cAra bhAgamAM vahecI nAkhavAmAM AvyA che. 1. zikSApada, 2. nitthapada, 3. danapaduM, 4. krAMtipada, AmAM uttarAdhyayana, dazavaikAlika sUtrakRtAMga AcArAMga vagere. AgamagraMthAmAMthI vividhaviSayaka uttamottama ranakaNikA anuvAda sahita ApavAmAM AvI che, je mAnavamAtrane mATe upayAgI te manana karavA yogya che. prastuta jIvanacaritranI sAmagrI mATe bhAge AgamagraMthomAMthI levAmAM AvI che. ane khIjA mahAvIranA jIvanacaritrAthI prastutane judI pADanAra khAsa vizeSatA temAM AgamagraMthenI ApelI "noMdha paratve che. lagabhaga pratyeka pAne lekhake potAnA lakhANunA samarthyanamAM AgamacAnA temaja kAika ThekANe prAcIna pAlI bauddha graMthAnA ullekha sthaLA te te sthAne yAdIpamAM purAvA tarIke TAMkelA che, je sAdhaka temaja jijJAsu mATe atyaMta upayogI ne mArgadarzaka nIvaDe ema che. samagrapaNe jotAM ema kahevu joie ke bhagavAna mahAvIranA caritrane lagatA Aja sudhImAM bahAra paDelA sAhityamAM A pustaka hu upayogI ane pramANabhUta sAmagrInI puravaNI kare che. ' indukalA averI (6) 33 paricaya lATanAM daDanAyaka - (bIjI AvRtti) lekhakaH- zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha; prakAzakaH- gurjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda, kiMmata sADA traNa rUpiyA, gujarAtI sAhityanA aitihAsika navalakathAnA kSetramAM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAi zAhane phALA noMdhapAtra che. sva. naMdazaMkara tuLajAzaMkare "karaNaghelA" lakhIne ApaNA navalakathA sAhityano ArabhakALamAM ja aitihAsika navalakathAnI keDI zaru karI hatI. emanI keDIe cAlI emanA jamAnAmAM sva. mahIpatarAma nIlaka haragoviMdadAsa kAMTAvALA vagere gaNyAgAMThayA lekhakAe aitihAsika navalakathA lakhavAnA prayAsA karyAM, paraMtu emAM temane joie tevI saphaLatA maLI nahi. vaLI, te vakhate aitihAsika navalakathAno svarUpane khyAla paNu joie tevA spaSTa nahAtA ghaNAM varSo pachI zrI munazIe anaitihAsika navalakathA para hAtha ajamAvyA ane emAM emaNe asAdhAraNa saphaLatA prApta karI. zrI munazIne paMthe ApaNA bIjA keTalAka lekhA paNu dorAyA, paraMtu atyAra sudhI zrI munazInI navalakathAo karatAM caDhI jAya ethI te nahi, ahaMkA zrI munazInI navalakathAonI kakSAnI aitihAsika navalakathAo paNa kAIe ApI nathI. zrI munazI pachI ane zrI dhUmaketu pahelAM zrI dhIrajalAla zAhe 'lAnA daMDanAyaka' nAmanI navalakathA lakhI ane tyAra pachI enA anusa'dhAnamAM 'mahAgujarAtanA maMtrI ane mahAmAtya' nAmanI bIjI e navalakathA lakhI. eTale aitihAsika navalakathAnA itihAsamAM zrI dhIrajalAnna zAhanuM noMdhapAtra sthAna che kharUM, paraMtu potAnA purogAmI zrI munazI ke anugAmI zrI dhUmaketunI navalakathAonI apekSAe emanI navalakathA evuM ucuM sthAna pAmI zakI nathI. zrI munazInI jema emaNe paNa gujarAtanA sela kIyugane pAtAnI navalakathA mATe pasaMdagI ApI che. A navalakathAmAM solaMkI yuganA rAjA karNadevanA samaya AlekhavAmAM AvyA che. kaNu devanA samayamAM, lATa sAlakInA bujAmA AvyA pachI tene mukta karavA mATe talapo je prayatno karI rahyA hatA tene dhULamAM meLavanAra lADanA daMDanAyaka sAntu mahetAnA zauryanI yazagAthA A navalakathAmAM AlekhavAmAM AvI che. mAtra navalakathA tarIke jovAmAM Ave te ema kahI zakAya ke A eka suvAcya navalakathA che. vividha pAtrasRSTi ane vastunI rasabharI gUthaNIne lIdhe vAMcakanA rasa chevaTa sudhI jaLavAI rahe che. paraMtu aitihAsika navalakathAnI dRSTie oie te A navalakathA bahu uMcA prakAranI nathI ema kahevu joIe. A navalakathAnI moTAmAM moTI khAmI e che ke, emAM aitihAsika vAtAvaraNa arAbara jAmatuM nathI. eTaluM ja nahi * aitihAsika dRSTie kAlanuM ullaMdhana kare evI keTalIka bAbate paNa A navalakathAmAM che je rasakSatikara che " siMha tA rAtanAja rAta mAre" e gurudevanA vAkyamAM vapa rAyelA 'rezana" zabda aMgrejI Round parathI Avyo che. sAlakI yugamAM * rezana ' zabda vaparAto nahatA. dhanapALa gurudevane kahe che. darekane roTI maLI rahe che-rojI maLI rahe che. ahIM reTI ane rojInI vAta karavAmAM AvI che. paraMtu reTI rAjyanA prazna e vartamAna samayanA arthataMtranA prazna che. e samayamAM rAjI reTInAM prazna kadI agatyanA prazna hatA ja nahi, tevIja rIte lATa (bharUca)mAM rahenArI sarayU cAmuMDanI patnIne ' bhAbhu kahIM sodhe che. A zabdaprayoga paNa anucita che, kAraNa ke e te spaSTa che ke ' bhAbhuM' zabda gujarAta nahi paNa saurASTramAM pracalita che. meTI kAkI mATe * bhAbhu ' zabda gujarAtamAM te samaye vaparAtA nahAtA ane je
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 ; prabuddha jIvana tA. 15-6-54, tethI na karatAM taddana ja sarI duniyAmAM sadana tALI paDe che e vAtano kabajo levAnI salA te hiM paNa vaparAtuM nathI. tevI ja rIte sarayUnA mukhamAM eka arvAcIna bhajana lekhake mUkayuM che. e paNa anucita lAge che. pAtrane guja- rAtImAM bolatAM batAvI zakAya e svAbhAvika che, paNa temanA mukhamAM ji. koI arvAcIna bhajana te na ja mUkI zakAya. Ama Aa nAnI nAnI - vigatemAM AvatI. kSatione lIdhe navalakathAmAM aitihAsika vAtAvaraNa barAbara jAmatuM nathI. zrI munazIne anusarIne lekhake A navalakathAmAM eka tejasvI hastrIpAtra doryuM che. sarayUnuM pAtra aitihAsika nahi paNa kAlpanika che. paraMtu ahIM e pAtra svAbhAvika nahi paNa kRtrima lAge che, che ane enuM vartana kayAMka kyAMka khuMce paNa che. meTI uMmara sudhI apariNIta rahelI sarayu, potAnA bhAInI sAthe rahI rAjakhaTapaTamAM AgaLa paDato bhAga le che eTaluM ja nahi, daMDanAyakanuM khUna karavA paNa nIkaLI paDe che e ghaTanA taddana asvAbhAvika lAge che, ane Fozcarya to e thAya che ke lATane kabaje levAnI mahinAothI sIjanA dhaDato guru gaMganAtha eka yojanA niSphaLa nIvaDe te tAtkAlika kayAM pagalAM levAM ene pahelethI vicAra ja nathI karato, che ane mATe ja sarayU jyAre daMDanAyakanuM khUna karavA jAya che tyAre khUna thayuM ke nahi tenI tapAsa karavA daMDanAyakanA ghara AgaLa UbhuM UbhA rAha jue che, ane khUna nathI thayuM e vahema jatAM have zuM karavuM. enI vimAsaNamAM paDe che, ane badhuM paDatuM mUkI, pitAnA sAgarItonI paNa darakAra kayo vinA, pote karI rAkhelI mojana mujaba tyAMthI ja nAsI jAya che. e batAve che ke je rAjakhaTapaTanI lAyakAMta guru gaMganAthamAM lekhaka batAvavA mAge che te tenAmAM che ja nahi. eTale aitihAsika draSTie joIe te A dhImavalakathA bahu asarakAraka lAgatI nathI. mAtra navalakathA tarIke e eka suvAcya navalakathA che eTaluM ja ene mATe kahI zakAya. * ' ' " ramaNalAla sI, zAhu rASTranuM navanirmANa muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce saMghanA kAryAlayamAM itA3-6-54 gurUvAranA roja saMdhanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnA adhyakSasthAne yojavAmAM AvelI jAhera sabhAmAM trI sidharAja DhaDhDhAe "rASTranI navaracanA e viSayane anulakSIne keTalAeka vicAra raju karyA hatA. rAjasthAnamAM eka rASTraniSTha kArya kartA tarIke zrI sidhdharAja dvA bahu jANItI vyakita che. AjhAdInI laData daramiyAna temaNe anekavAra jelavAsa bhogavelo hate. rAjasthAna pradezanuM nirmANa thayA bAda niyukta thayela pradhAnamaMDaLamAM teo eka phA pradhAna tarIke joDAyA hatA. pachI navI cUMTaNI AvI tyAre temAM umAna rahetAM teo racanAtmaka kArya tarapha vaLyA. mAravADamAM Avela melamAM temaNe keTalAka samaya pahelAM sarvodaya Azrama sthApya ja che ane grAmarAja' nAmanuM eka pAkSika patra teo calAve che. tAjetaramAM savitAbAjInI bhUdAna pravRtti tarapha teo savizeSa AkarSAyA che ane thoDA ki samaya pahelAM buddhagayAmAM bharavAmAM Avela sarvodaya saMmelanamAM zrA jayaprakAza nArAyaNa ane vinobAjInA jIvanadAnathI prabhAvita thaIne aneka anya bhAI bahena sAthe temaNe pote paNa bhUdAnamUlaka rAmAghogapradhAna. ahiMsaka samAjaracanA sidhdha karavA mATe pitAnA * jIvananuM dAna karyuM che. teo alhAbAda yunivarsiTInA ema. e. Sche eka satyaniSTha cintaka che, lekhaka che, gAMdhI vicAra saraNine UMDI pratItipUrvaka svIkAre che ane vicAra tathA vANIne anurUpa temanuM jIvana che. sabhAnI zarUAtamAM saMdhanA maMtrI zrI piramAnada kuMvarajI kApaDiyAe temane A mujaba paricaya ApIne bhiAI sidhdharAjane saMdha taraphathI hArdika AvakAra ApyuM. vi tyAra Ada vyAkhyAna viSayane anulakSIne bolatAM bhAi sidhdharAje jaNAvyuM ke , "Aje jAhera karavAmAM Avela viSaya ghaNe vizALa che ane TuMka samayamAM tene nyAya ApavAnuM zakya nathI. paNa e viSayanI vicAraNAmAM mArgadarzaka bane e hetuthI be traNa muddAo ApanI samakSa raju karavAnuM huM yogya dhAruM . huM jyArathI racanAtmaka kAryamAM paDe chuM tyArabAda ApaNA dezanA gAmaDAMonA huM bahu nikaTa paricayamAM Avyo chuM mahInAmAM ! saheje 15 thI 20 divasa mAre gAmaDAMomAM pharavAnuM bane che. ane tethI mArI AMkha sAme gAmaDAMnuM je citra ubhuM thayuM che te zaheronA citra karatAM taddana ja juduM che. huM 1942nI laDatamAM jelamAM hato. te jelanivAsanAM smaraNene meM 'dusarI duniyA" evuM nAma ApyuM hatuM. bahAranI duniyAthI jema jelanI duniyA eka taddana nirALI duniyA che tevI ja rIte zaheronI duniyA karatAM gAmaDAMnI duniyA e kevaLa judI ja duniyA che. sAdhAraNa rIte je duniyAmAM rahIe tethI ApaNI kalpanA simita hoya che. muMbai rahenArA Apa bhAIbahenanI kalpanA A rIte zaherI jIvanananA khyAlathI simita hoya e svAbhAvika che. mArI Apane vinaMti ke ApanI e . ka95nAdvArA hiMdano je kAMI khyAla bAMdhaze e ghaNe adhUro ja hovAne. "hiMdamAM zaheranI vastInuM pramANa 20 TakA che ane 80 TakA vastI gAmaDAmAM vase che zahera e rASTra nathI ema chatAM AjanI ApaNI kamanasIbI e che ke AjanA hiMdanuM bhAvI zahera ane temAM paNa AgevAna gaNAtA amuka kuTuMba ja dhArAsabhAo dvArA nakakI kare che. zahere bhAre vAcALa che, jyAre gAmaDAMne vAcA nathI. gAmaDAMmAM je ghora ajJAna, ALasa ane daridratA vyApelAM che tenI zaheramAM rahenArane kaI kalpanA Ave tema nathI ane tethI temanI zuM jarUriyAta che tenI paNuM jyAM sudhI temanI vacce ane temanI sAthe otapreta thaIne ThIka ThIka samaya sudhI vasavAmAM na Ave tyAM sudhI ke sAcI ka9panA AvI zake tema che ja nahi. Aje je nijananI vAte cAle che te zaherane ja kalpanAmAM rAkhIne ane zaherI mAnasa vaDe prabhAvita thaIne ja karavAmAM Ave che. A niyajana kharI rIte rASTranA sarva lokonA hitamAM ja hovuM joIe.' ApaNu niyojananI bIjI paNa eka muzkelI che. ApaNe je kAMi nijana karavAnuM che te koI sApha ene svaccha bhUmikA - upara karavAnuM hota te ApaNuM kAma ghaNuM saheluM thAta. paNa aMgrejImAM jene clean slate kahe che tevI clean slate ApaNane maLI nathI. je kAMI maLyuM che tenI pAchaLa paradezI hakumatanA Arthika zoSaNane 100 varSathI vadhAre samayane itihAsa che. e uparAMta parApUrvathI cAlI AvelI amuka prakAranI samAjaracanA, pUrvagraho, rAgadveSa, paraMparAo, raheNI karaNInA khyAla-A badhuM paNa ApaNA vArasAmAM bhareluM che. A sarvene lakSamAM rAkhIne ApaNA bhAvI niyojanane sarva vicAra kare, ghaTe che. trIju Aje ApaNe je kAMI vicArIe, karIe te kaI eka varga yA vartuLanA udayanuM nahi paNa sarvanA udayanuM sAdhaka , hovuM joIe. aMgrejImAM je greatest good of the greatest number kahe che-vadhAremAM vadhAre mANasonuM vadhAremAM. vadhAre bhaluM-A kalpanA amuka apamatI varganI upekSA karavAnuM sucave che A nyAyapUrNa vicAra nathI. AjanuM lokataMtra eTale ke bahumatInuM rAjya eTale ke bahumatInuM laghumatI uparanuM AkramaNa , ene artha e thayo ke jenI pAse vadhAre pazubaLa tenuM rAjya cAle. A vicArane kaI tAritaka AdhAra nathI. dAkhalA tarIke ApaNe razIne vicAra karIe. thoDA samaya upara melekevanA pratispardhI berIAne pakaDavAmAM Avyo tenI upara kAma calAvavAmAM AvyuM ane teno nikAla karavAmAM Avyo. * . . . . . A * * .. , !* ' . ' . : * E -1 '' '' ' . . . ' , ' . . 1. ** . . . . . . . . - -3, * . . : :) che : *
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ '. thAya che ane tyAMnI prajAe te sAme kaza dhAdhA kAca nA bhAyAta gaNayuM. AnuM kAraNa eTaluM ja che ne ke polIsa upara prakoNa noMdhaNI berIono kAbu hato paNa mIlITarI upara melekevanAM kAvyuM hatuM. varSAnuM maMgaLa Agamana . . . . ta thI viparIta paristhiti hota te berIAe mekavana nikAla aMka pragaTa thayuM che tyAre muMbaI, gujarAta, saurASTra karI nAMkhyo hota ane berIA sarvoparisthAne hota ane e paNa kaccha badheya varSArUtunAM maMgaLa darzana thaI cUkyAM che hajI thoDA divaso che. eTaluM ja nyAyayukta lekhAta. bahumatInuM rAjya tene AMkharI pahelAM grISma pitAnA pracaMDa svarUpane anubhava karAvI rahelA hatI chearthe pazubaLanuM prabhutva eTale ja thAya che. ApaNe A nathI ane vadhatI jatI garamI ane. bApha lekene akaLAvI rahyo hato ke na icachatA paNa evI samAjaracanA karavA mAMgIe chIe ke jemAM sarva kaI paNa rUtu ApaNuM sthAyI prItine viSaya banI zakatI nathIA prajAjanone utkarSa vinA apavAde sUcita hoya. ziyALAnA pUrvaraMga samI hemanta rUtu prAraMbhamAM sumadhura lAge che, tyAre che . Aje ahi je kAMI thAya che ane vicArAya che te meTA tenA uttararaMga samI zizira kaDakaDatI ThaMDInA kAraNe ApaNane kadALA che. bhAge amerikAnA dhoraNe nakkI thAya che. paNa amerikA karatAM hiMdanI Ape che. evI ja rIte unALAnA pUrva raMga samI vasatanI AgAmI che vastI traNa gaNI che. kSetraphaLa paNa eTaluM ja moTuM che. ane bIjI mana keTaluM AlhAdaka hoya che ? te tenA uttararaMga samI jhINI che : bAjue amerikA hiMda karatAM udyoganA kSetramAM atyanta AgaLa anta bhAre trAsarUpa banI jAya che. paNuM, e trAsa keTale adhakArI 0 , vedhaluM che. amerikAnI ane ApaNI paristhiti ane te kAraNe lIna hoya che ? pAchaLa varSa cAlI ja Ave che ane unALAnI che. " pratyekanA prazno ekadama judA che. A taphAvata pratye durlakSya rAkhIne garamIthI tapta banelI dharatIne zItaLa jaLadhArA vaDe ThAre che ane jo je kAMI karavAmAM Avaze te ApaNA dezanI Arthika tathA sAmAjika digantane sparzatI vAyuhari vaDe manda' banelA mAnavImAM navI vika paristhiti sAthe koIpaNa kALe baMdha beDuM thavAnuM nathI.' cetanA pragaTAve che. A rUvantara kaI vAra jaldIthI thAya che te rahI che. ApaNA dharmamAM aparigrahane je siddhAnta rahe che tene kaIvAra ThIka ThIka DhIla kare che ane ApaNuM dhIrajanI khUba hA ApaNe AjanA samAja upara lAgu pADIe te tene artha samAna kasoTI kare che. ne vitaraNa thAya ane AjanI badhI yojanAo e dizA tarapha kendrita muMbaImAM A vakhate grISmanuM varSomAM rUpAntara bhAre aNadhAryuM che. thAya teja ApaNane ISTa e sarveya samayAntare paNa mUrtimanta ane dhAraNA karatAM ThIka ThIka vaheluM thayuM ane tethI atyanta AvenI thayelo jovAnI ApaNe AzA rAkhI zakIe. A mATe ApaNAmAM kAradAyaka ane prasannatApreraka lAgyuM. me mAsanA chellA aThavADIA, na karI rahelI zramavinA jIvavAnI vRttine nAbuda karyo ja chUTake che kAraNa ke daramiyAna muMbaIne unALA dusahya banI rahyo hate. divasa karatA Eii te vinA samAnevitaraNa zakaya nathI. rAta khuba vadhAre akaLAvanArI lAgatI hatI. bIchAnAmAM paDyo paDayo e Ama ApaNe samayasara jAgRta nahi thaIe, ane jIvana- parasevAthI rebajheba thayA karI ane pAravinAnI becenI anabhavIe, dRSTimAM ApaNe palaTe nahi lAvIe ane gAmaDAnA lokone kendramAM . IlekaTrIka pakhe hoya tyAM AkhI rAta cAlyA kare ane te paNa e rAkhIne ApaNe rASTrIya niyaMjana nahi vicArIe te e sUtelI prA purI ThaMDaka anubhavavA na maLe. na hoya tyAM hAthano paMkhA halAvI A daza varSe vIza varSe paNa uThavAnI ja che ane pitAne ISTa evI halAvIne hAtha dukhavA Ave ane rAta kema pasAra karavI te ekalA A krAMti lAvavAnI ja che. ApaNe temane nahi saMbhALIe to temane prazna thaI paDe. AvI te haju keTalIye rAte pasAra karavAnI ApI che ja uDADanArA ane krAntinA mArge gatimAna karanArA bIjAM tattva dezamAM che e vicAra kaMTALAmAM vadhAre karate hate.. kAraNa ke muMbaImAM junA [ judA che ane te pitAnuM kAma karavAnAM ja che. paNa e rIte Akhara pahelAM varasAda AvatuM nathI e chellAM keTalAMka varSone da. - je kAMi thaze te ahiMsaka nahi hoya, parasparanA samayanI vRttithI anubhava hatuM. ' prerAyeluM nahi hoya. temAM saMgharSa haze, vaimanasya haze, vargavigrahanA paNa evAmAM juna mAsanA prAraMbhamAM vAyuzAstrIne ekAeka to te jorathI te atyanta kaluSita haze. chApAmAM rIperTa Avyo ke maitya dizAmAMthI varSApravAha sabhara ja ' Aje ApaNe tyAM ane duniyAmAM anyatra je kAMI cAlI AvI rahyo che. samudramAM zAnta gaMbhIratAnA sthAne ekadama asvastha na rahyuM che te sarvanAza tarapha ApaNu sarvane ghasaDI rahyuM hoya ema tAnAM cihane dekhAvA lAgyAM; nirmaLa pANI DoLAM banavA lAgyo lAge che. AjanA saMgamAM ApaNe tyAM uparanuM keTaluMka evuM che ke meTAM moTAM mejAe uchaLavA lAgyAM ane kinArAnI mA vaTAvIne karI dojemAM ApaNe turatAturata pheraphAra kadAca karI na zakIe. ema chatAM dUra dUra sudhI deDavA lAgyAM. gaIkAla haju khuma akaLAmaNamAM pasAra . paNa antima vikendrIkaraNanA dhyeyane lakSamAM rAkhIne zakya teTaluM karelI ane Aje te megharAjAnI muMbaImAM padharAmaNI thaI cukI nIcethI nAnA yunITama-ekamethI ApaNuM kArya zarU karavuM ghaTe che. AkAzamAM vAdaLAMo caDhI AvyAM ane muMbaInI vyAkuLa janatAne .. kAMI nahi gAmaDAnA lokone ApaNe jAgRta karIe ane anna- zItaLa jaLadhArA vaDe mIThI ThaMDaka ApavA lAgyAM. pavana paNa jANe vastra ane raheThANa pUratA temane svAvalaMbI banAvIe. keTalAka mArA ekAeka baMdhanamukta thayuM hoya ema cotarapha ane cAre dizAe jI 3 jevA vicAra dharAvanArAo upara keTalAka loko evo AkSepa kare che ' khUba jorathI kuMkAvA lAge ane AgalI rAtre jyAM garamI, ukaLATa kI : ke ame pAMcaso varSa pahelAMnI vAta karI rahyA chIe, ame lokone ane akaLAmaNa hatAM tyAM ekAeka pachInI rAte vAyu ane dhakko : AgaLa laI javAne badale pAchA laI jaI rahyA chIe. kone AgaLa vaDe sarvatra zItaLatA pasarI gaI. Avo ekAeka rUpalaTe bhAre e kahevuM ane kone pAchaLa kahevuM e carcAmAM ApaNe utarIe paNa madhura ane AlhAdaka lAge. . . A kharekhare ame je pAchA jaI rahyA hoie te huM kahuM chuM ke to Aje nahi te AvatI kAle sarvanAzanAM phaLane cAkhIne 5Na AgAmI varSane AdhAra-sukALa ke dukALane AdhAra-varasAda A khare tamAre paNa amArI pAchaLaja AvavuM paDavAnuM che kAraNa upara atyanta nirbhara che. AgalAM varSo daramiyAna varasAdanI uNapatI ke emAM mArga gAMdhIjIe cIMdhelo sarvodaya mArga che ane ApaNe tyAM anAja meLavavAnI khUba muzkelIo ubhI karI hatI. A vikendrIkaraNuM jenA pAyAmAM che. evA sarvodaya sivAya bIjI kaI rIte gayA varSathI A paristhitimAM palaTo Avyo che ane anAjanI ki AjanI duniyAne udhdhAra zakya che ja nahi." sthitimAM anukuLa pheraphAra thayuM che. A varSe comAsAnI sarakAra che che, tyArabAda keTalIeka prAstAvika carcA thayA bAda vyAkhyAtAne zarUAta thaI che. dhAryA karatAM varSonuM Agamana vaheluM thayuM che. A AbhAra mAnIne saMbhA visarjana karavAmAM AvI hatI. te vAyuzAstrInI gaNatarIo ane joSIonA vartArA sArA varasAdanI A dUra dUra sudhI parata megharAjAnI baInI bAkI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ AT : " : prabuddha jIvana tA. 15-6-54 AzAo Ape che. ane bharatI oTa tathA havA mAnanAM cihna rahe ane bhaviSyamAM pratyeka potapotAnA kSetramAM ucI nAmanA meLave paNa bahu zubhasUcaka che ema sau kahe che pariNAme ApaNe anAja evI ApaNI temanA viSe zubhecchA che ! paratA AgAmI varSamAM svAvalaMbI thaI zakIzuM evuM zAsake ane muMbaI sarakAra sAme baMDakhora banelI ke prajAjane svapna sevI rahyA che. A rIte A vakhatanI varSo pATaNanI jaina vIzA zrImALI jJAti ki ApaNuMmAM koI judI ja AzAne saMcAra karI rahela che, ane , pATaNanI jaina vizAzrImALI jJAtie karelA keTalAkanA jJAti ApaNuM li anerA ullAsa vaDe tenuM svAgata kare che. bahiSkAra ane keTalAkanA daMDane lagatI thoDIka vigata tA. 15-5ka zALAnta parIkSAnuM pariNAma 54 nA prabudhdhA jIvanamAM ApavAmAM AvI hatI. A jJAtinI muMbaI sarakAra saMcAlita mAdhyamika zALAnI parIkSA borDa sabhAo tyArathI te AjasudhI chaDe coka maLatI ja rahI che, nAta ! taraphathI levAyelI zALAnta parIkSAnuM pariNAma tA. 31-5-14 nA bahAra thayelAo sAthe saMbaMdha rAkhanArAone eka yA bIjI rIte rAja. bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM. A parIkSAmAM muMbaI pradeza, dabaDAvI rahI che, navA navA daDe karatI rahI che, muMbaI sarakAranA , DisauraSTra ane kacchamAMthI 81934 vidhArthIoe beThA hatA ane kAyadAnI kazI paNa paravA kya sivAya pitAnuM saMgana josabhera temAMthI 33435 vidyArthI o pasAra thayA hatA ane e rIte sAdhI rahI che ane tenI virUdhdha vartanAra belanArane jAtajAtanI 40218 TakA pariNAma AvyuM hatuM. dhamakIo ApI rahI che. A jJAtinI sabhAmAM hAjara rahenA.' - A pariNAmanI keTalI eka vizeSatAo khAsa dhyAna khece rAone zera zera sAkaranA paDAo vaheMcavAmAM Ave che jJAti bahAra tevI che. parIkSAmAM pasAra thayelAomAMthI pahelA paMdara vidyArthIo thayelAomAMthI koI kaI jJAtinA AgevAno sAthe samajUtI karIne kisAno meTe bhAge sAdhAraNa rIte muMbaI pUnA bAjune hoya che. daMDa ApIne jJAtimAM dAkhala thayAnA kissAo paNa banI rahyA che. je paNa A vakhate pahelA paMdaramAM bRhat muMbaIne ekake vidyArthI AvI pitAnA sidhdhAntA upara makkama rahevA mAMge che ane jemanI pAse zikaya nathI jyAre gujarAta saurASTra tathA kacchanA maLIne paMdara daMDa bharavAne paisA nathI teo jJAtinI satAmaNIne sArI rIte bhegA mAMthI ATha vidhArthIo najare paDe che. sauthI pahelo vidhAtha lIMba- . banI rahyA che. vaLI Aje jema vyApAramAM keTaleka ThekANe cAle che DIne che. tenuM nAma kIrtikAnta caMbakalAla zAha. teNe 800 mAMthI tema A jJAtinA AgevAne paNa je kAMI karavuM te meDhe, lekhita Gi76 eTale ke 86 TakA mArka meLavyA che. bIjA naMbare AvatA kAMI nahi-A padhdhatithI badhuM kAma karI rahI che ane te ema vidhAthI gujarAta bAjune jasalapurano che. teNe 800 mAMthI 687 samajIne lekhita purA nahi hoya te muMbaI sarakAra zuM karI zakavAnI di eTale ke 85.9 TakA mArka meLavyA che. bIjuM badhAM pAritoSika che ? ane pracalita asabhya bhASAmAM kahIe te "muMbaI sarakArI vana ane ziSyavRttio gujarAtI ane karNATakamAM vaheMcAI. gaI che. A esI tesI' evI baMDakhara vRtti paNa temanAmAMnA keTalAkane che. paNa eTaluM ja Azcaryajanaka che. , prerI rahI che. rivosAdhAraNa rIte jyAM muMbaI ane pUnAnA vidyArthIo AgevAnI dharAvatA hatA temanuM sthAna A vakhate gujarAtI ane karNATaka le che. * bIjI bAjue pramANabhUta sAdhanoThArA mAluma paDayuM che ke hitenuM kAraNa zuM? AnAM bIjAM aneka kAraNo haze, paNa eka sauthI muMbaI sarakAra A bAbatamAM gaMbhIrapaNe tapAsa calAve che ane vadhAre dhyAna kheMce evuM kAraNa e lAge che ke Aja sudhI parIkSA AvI rIte sarakArI kAyadAnuM chaDeceka apamAna karanArane nasIyata patronA javAba aMgrejImAM ApavAnA rahetA hatA. have prAdezika pahoMcADavA mATe zuM pagalAM bharavA tene vicAra karI rahI che. bhASAmAM javAba ApavAnI chUTa ApavAmAM AvI che. muMbaI pUnAmAM muMbaI sarakAra A bAbatamAM pagalAM bhare ke nahi paNa ! e grejI upara khUba bhAra mUkavAmAM AvatA hatA. gujarAta tathA saurASTra muMbaI temaja pATaNa khAte vasate eka evuM mahattvane varga che para kacchanA vidyArthIonuM aMgrejI nabaLuM ja lekhAtuM hatuM. te pradezanA ke je jJAtinI A ApakhudI ane sarakAravirodhI pravRttine bIla vidhAthI ene upara AvavAmAM aMgrejInI eka ghaNI maTI naDatara rahetI kula pasaMda karatA nathI ane je jJAtinAM arthavinAnAM samajaNa - ekasarakhI buddhipratibhA chatAM aMgrejInA antarAyanA kAraNe A vinAnAM baMdhanone svIkAratA nathI. temanI jJAtinAM A pagalAMo vibhAganA vidyArthIo jhaLakI zakatA nahotA. Aje e antarAya sAme pitAne sakhta virodha spaSTapaNe jAhera karavAnI temanI pharaja dUra thavAthI vidyArthIne pitAnA buddhivaibhava pragaTa karavAmAM bhAre sara- che. je jJAti ema kahe che ke varakanyA ubhaya pakSanA kuTuMbIjane kaLatA prApta thaI che. A vakhatanI parIkSAnA pariNAmamAM gujarAta muMbaImAM vasatA hoya ema chatAM paNa jo AvAM kuTuMba pitAnAM saurASTra mekhare dekhAya che temAM A kAraNe bahu mahatvano bhAga bhaja- chokarA chokarInAM lagna muMbaImAM kare che te kArya jJAtibahiSkAra vyA hoya ema saheje anumAna thAya che. yogya lekhAze te jJAtinA AgevAne kaI sadImAM vase che te samajAtuM vibhAI kItikAta ane bhAI aravindane dhanyavAda nathI. AvA AgevAnonI sAna ThekANe lAvavA mATe muMbaI sarakAre - tathA dezakALanI samaja dharAvatA pATaNanA zrI zAzvata zrImALI jJAtino upara jaNAvyuM, tema zALAnta parIkSAmAM anukrame sauthI jJAtijanoe jarUrI pagalAM bharavA mATe savara upayukata thavuM joIe. bipahelA tathA bIjA AvanAra bhAI kirtikAnta caMbalAla zAhane * tathA bhAI, aravinda devacaMda zAha jaina kuTuMbanA che. 80000 paramAnaMda. thI vadhAre vidyArthIonI harIphAImAM pahelA ke bIjA AvavuM e satyaM ziva sundaram ki koI jAnI sunI sidhdhi nathI. AvuM pariNAma banne vidyArthIone che asAdhAraNa buddhi vaibhavuM sUcave che. jaina samAja AvA apratima zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne thoDA samayamAM vidhArthIo mATe gaurava cittave e svAbhAvika che. jaina samAjanA ' bahAra paDanAra lekhasaMgraha: kIMmata rU. 3. jita ane vidyArthIone aneka dhanyavAda ghaTe che, bhAI kIrtikAnta zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone tathA prabuddha rAkaTarI lAInamAM ane bhAI aravinda enjiniyarImAM javA icche jIvananA grAhakone rU. 2 mAM maLaze. TapAla kharca che ane te banne mahAvIra jaina vidyAlayamAM (bhAI kIrtikAnta juduM. A mATe lakho-vyavasthApaka, ji amadAvAda zAkhAmAM ane bhAI aravinda muMbaI zAkhAmAM) joDAmicelAM che. have pachInI temanI kArakIrdI eTalI ja ujajavaLa banatI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45, 47, dhanajI sTrITa, muMbaI 3.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ka have mArI vinobAjI sAthene bhUdAma pravAsa zarU thAya che ke mAtra nirodhathI izvara nathI prApta thatuM. mAtra vikAsa karanArI tene kAryakrama sAdhAraNa rIte A mujabano raheto. mANasa jo nirodha na kare to e mAyA ne viSayavasenAmAM koI . savAranA traNa vAge dhaMTI vAge che ne vinobAjInuM yAtrAdaLa javAne saMbhava che. dA. ta. eka mANasane uttama saMgIta zIkhavuM che di jAge che. aMdhArAmAM ja sAmAna bAMdhI daIne sau koI dAtaNa vigere. ethI e eka vezyA pAse jAya che, (A mAtra udAharaNa nathI satyAgI eka che patAve che, sADAtraNa vAge prArthanA thAya che. tattvajJAnathI bharapUra ghaTanA che) ane suMdara saMgIta zIkhe che, paNa e potAnA para birAdhe tevo IzAvAsya upaniSa pATha savAranA pahoramAM khUba vicArapreraka nathI karato. tethI e kheTe raste caDI jaine patana pAme che. ahI bane che. prArthanA pUrI thatAM cAra vAge phAnasane ajavALe vinobAjI enI nidha-zakti joradAra hota te Ama na thAta. have bIjAnI ke ane emanAM sahayAtrIo pitAnA mukAmethI bIje gAma javA upaDe vikAsahIna nirodhane dAkhala bhe. eka mANasa potAnA para tareha tarehatA - che. jANe ke ghora aMdhArAnA thara vidhI vidhI eka premaLa jyoti saMyama lAde che A na khAvuM, " Ama na karavuM vagere enA karI che, krAntinuM navuM teja relAvavA gAmegAma ghUmI rahI che. mana gAI uThe che.' vrata che enA gAmamAM eka jJAnI purUSa Ave che ke jeNe AdhAridrata . . * uMDI aMdhArethI prabhu parama teje tuM laI jA !". nathI karyo che kahe che ke tame enI pAse jAo te dhaNuM jANavA adhArAnI saumyatA ne gAMbhIrya vAtAvaraNane kaI bhavya madhu- maLaze. paNa e javAba de che, "e te mIThuM khAya che. enI taka ritAthI bharI de che. pAchalI rAtanA caMdranI pAMkhaDI jevI aMjali- pAse huM jauM ?" te ahIM e kheDuM kare che. vikAsamAM khuMTA mAhitI dila mAMthI tejadhArA vahyA kare che. AkAzanA tArAo paNa jANe A mamatAmAM phasAvAne vadhu saMbhava che eTale e kadAca vadhu tamasAndhathI satanI yAtrA jotAM jotAM stabdha thaI jAya che ne khasatA ja nathI, .. ghere che ema kahyuM che. Ama che ke jethI sUrya AvIne badhA tArAone sAmaTAM dUra karI de che. prazna paNa "vikAsa" unnatinA ja arthamAM laIe to? che. A ajavALuM thatAM sudhI vinebAjI vicAramAM ne vicAramAM maunapaNe uttara: te tenA vikAsane IsAvAsyanuM kathana lAgu paDatuM nathI ke ke cAlyA jatA hoya che. pAchaLa AkhuM yAtrAdaLa jarA paNa avAja praznaH ApaNI prArthanAmAM taraNa kI nArAyaNa nI " vagara zAMtithI cAlyuM Ave che. rAjane ATha dasa mAIlane pravAsa vALI dhUna che emAM bhagavAnanAM ATalAM badhAM nAma laIe ke chIe. nI che. pANI pIvAnA ekAda nimitta sivAya jarA paNa thaMbhyA vinA kheDAya jo bhagavAna nAmarUpathI para hoya te ATalAM badhAM nAmanAM bhedIzA ja che. temanI cAlavAnI jhaDapa paNa teja hovAthI ApaNe je mArgamAM mATe ? sAkAra AlambananI jarUra ja hoya te paNa eka ja AsI DuMka rokAyA te doDIne ja temane pakaDavA paDe che. bana laIne emAM tAdamya sAdhavA zA mATe na mathavuM? kadI pUrvamAM prabhAtanuM teja chavAtAM vinobAjI dhIme dhIme vArtAlApa uttara: bhagavAnanAM judAM judAM nAma levAthI enA judAM dara e zarU kare che. kAryakartAone je je prazno carcavA hoya che te mATe guNanuM darzana thAya. dareka dharma pitAnA izvarane amuka guNakArA cheA take sArI rahe che kayAreka tatvajJAnanI carcA thatI hoya che te jue che. khristIo premasvarUpe ja jue che, te upaniSada satya kayAreka bhUdAna AMdolananI; kayAreka grAmyajIvananI carcA thatI hoya che te svarUpe, koI brahmane satyama, jJAnama, anantabha rUpe jue che. emAM paNa to kyAreka sAhityanI; kayAreka bhASAvAra prAntaracanAnI vAte thatI hoya enAM judAM judAM tattvanuM darzana thAya che. vaLI vadhAre tenI mAtA che kayAreka koInA aMgata prazno ukelAtA hoya che. AsapAsanA LImAM judAM judAM IzvaranAM nAma levAthI darekane pitAnA dharmabhAvane A gAmamAMthI kaI vidyArthI ke zikSaka paNa temane mArgadarzana mATe vyaktigata anubhava thAya che. ' - mArI bheTI jAya che. darekane vinebAjI pitAnI lAkSaNika rIte javAba praznaH te Izvara guNAtIta nathI, paNa badhA guNeno samanvaya $ de che. emAM kadI kadI koI navAM ja tAtvika satya sAMbhaLavA maLI che? paNa je eka guNane pUrNarUpe joIe to emAM badhA guNo - jAya chemAre emanI sAthe Izvara, enAM vividha svarUpe, punarjanma, ja enA vividha svarUpA, punarjanma, samAI nathI jatA ? "zakarAcAryane mAyAvAda, gItA ne upaniSadanI keTalIka uktie, uttara: hA, eka guNane pUrNa vikAsa badhA guNene anubhavI - We vAsanAmukti, AtmajJAnInAM lakSaNo vagere para sArI evI carcA thaI karAve che. vikA ane emanA dareka javAba pAchaLa UMDuM cintana ane saraLa udAhara saraLa udAha ' prazna: paNa guNa te mAnavInI dRSTie che. Izvara enAthI para che dvArA samajAvavAnI eka adhyApakane zobhe evI rIta mane nathI ? zaMkarAcAryanA kahevA pramANe badhI mAyA nathI? A mATe che je khUba ja AkarSaka lAgI. A anubhavanA purAvA rUpe temanI sAthe thayelA A praznottaramAMthI nIcenA DAka ahiM ApuM te asthAne nahi gaNAyaH uttara: hA, paNa ApaNe ApaNI dRSTie je satyane jovAnI to ja prazno asteya vrata eTale zuM ? mane e barobara samajAtuM nathI che. darekanuM satyadarzana potAnA anubhava anusAra joIe. bIjA kahe uttara asteya. teya eTale cerI karavI. asteya eTale che e emane ema apanAvI na levuM joIe. meM gItA pravacana koInuM kaMI ceravuM nahIM. asteya vratane aparigraha vrata sAthe joDavAthI nA dazamA adhyAyamAM varNavyuM che che ke mane A meranA dezanamAM paNa A jo te barAbara samajAya. maMtra cerI karavI e ja pApa nathI, saMcaya Izvara dekhAvA joIe. eka bhAI mane kahe ke Ama te kema hoya karavo e paNa pApa che. corI karanAra jelamAM jAya che, ne saMcaya zake ? paNa e prajJAcakSu che tethI emane e samajAvavuM muzkela che. A karanAra mahelamAM paNa beu kharAba che. tethI asaMgrahanuM vrata paNe levuM chatAM ApaNe bIjI IMdriArA paNa satya pAmI zakIe. avAja mAM | A joie. beu ekabIjAnA pUraka che. sAMbhaLIne ke te paNa na zakya hoya te AMtaradRSTithI pAmI zakIe .' prazna IzAvAsya upaniSadamAM kahyuM che ke nirAdha karatAM vikAsa darekanuM satyadarzana pitapetAnI rIte iMdriyajanya hoya che. che; eka che. vadhu prerA'temasAlvamAM laI jAya che. e kaI rIte? 'vikAsa' zabda praznaH je dareka jaNa pitAnuM ja joyeluM sAcuM kahe to tAkI (aa kayA artha mAM levAnuM che? - - - satya-satya vacce virodha na jAge? to badhuM sApekSa thaI jAya 25 uttare ahIM vikAsa' e AtmAne vikArsa nathI, paNuM mana ne, satyanuM eka ne nirapekSa svarUpa kayAMthI rahe! satyamAM A prakAranI zrI zarIrano che. AmA to nirodha ne vikAsathI para che. mAtra vikAsathI re parasparavidhI kalpanA kema cAle?, 1 lI ja anubhava thAya che. ema kadI kadI koI navAM ja hArika rIte javAba
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArakA, * ' ma' ', - 38 prabudhdha jIvane tA. 15-6-54 uttara : ApaNu badhAnuM darzana sImita che. dareka jaNa ene koIne maraDe thaI jAya che te koIne TAIpheIDa paNa thaI jAya che. eka aMza jue che. badhAne samanvaya thAya te satyanuM pUrNa darzana khAvAmAM te kadI kadI roTalI paNa nathI hotI ne hoya che te dhI ja karAya. jeNe enuM pUrNa darzana karyuM che te dareka hakIkatanuM satya vagaranI. jADI jADI ne kAcI ke kAMkarIvALI. kayAreka thAkyAM hoIe A pArakhI zake. sAme peluM makAna che, tene eka jaNa eka khUNethI te paNa lAkaDAM ane ghaNAthI saLagatA culA pAse rAMdhavA besavuM dAjeIne pILuM kahe, ne bIjuM bIje khUNethI lIluM, ne trIjo trIje khUNethI paDe che. paNa A santanA sAnidhyamAM AvI agavaDone mana upara lAle kahe. badhAM paraspara virodhI che. chatAM badhAM eka sAthe sAcAM jarA paNa bhAra lAgatA nathI ane koI alaukika AtmabaLa je ; hoi zakejeNe AkhuM ghara pharIne joyuM che te kahI zake ke AmAM * ' Ave te sahI levA mATe aMdarathI preraNA ApatuM rahe che. nI eka paNa darzana khoTuM nathI, paNa dareka parimita che. bihAramAM paDade ane janAne che. tethI tyAMnAM loke vinebAnA EsAda prazna e kharuM, paNa emAM dareka jaNanuM darzana kayAM sudhI yAtrAdaLamAM meTI umaranI bahenane kazA paNa saMkoca vinA pharatI - satya gaNAya? badhuM sApekSa ja gaNavuM ne? haratI ane kAma karatI joine bhAre Azcarya pAme che ane bahene uttaratame te jaina cho ane jaina dharmamAM A vAta barobara viSe aneka jAtanA tarka vitarka ane kadi kutarka paNa kare che. temane dila kahevAI che. TIkI TIkIne joI rahetAM nihALIne bahene paNa kadi kadi akaLAmaNa thaI prazna : hA, sAdhavAdamAM tema ja che. paNa mArAthI manAtuM nathI anubhave che. pharavA haravAnI A chUTa sAthe bahenanAM mana temaja ke badhAnuM badhuM sAcuM kema hoI zake ? AcAraNa taddana nirdoSa ane pavitra hoI zake che e sthAnika liuttaraH ApaNe pitAnuM mAneluM sAcuM gaNavuM, ne bIjuM kaI bihArIonI kalpanAmAM AvI zakatuM nathI. A paNa amArA mATe bIjuM kAMI sAcuM kahe te "mArUM ja sAcuM haze" ema na mAnavuM, paNa eka anubhava hatA. tArU paNa, sAcuM haze" ema mAnavuM. prazna ja ne nathI, A yAtrAdaLamAM 'zAntA oNna atyAre 1957 sudhI bhUdAna pai | * *paNa" ne che. satyanAM bhinna bhinna svarupe che te dareka pitAnI : kAryo ja karavAne saMka9pa laIne karatAM ane vinobAjIne patravyavahAra USTie tene jue che. temAM koI kheTuM nathI. saMbhALatAM dekhAya che. sAthe bIjA mahAdevI tAI nAmanAM eka bALaja praznaH punarjanma viSe ApanuM zuM dhAravuM che? vidhavA bahena che je vinobAjInA khAvApIvA vigerenI badhI vyavasthA ji. uttaraH punarjanma para jANavAnI ja zI jarUra che? kare che. zrI kizoralAla mazarUvALAnAM patnI gamatIhena paNe sAthe ja dika prazna samajAtuM nathI ke marI jaIe pachI AtmA kayAM che. AvAM aneka bhAIbahenane laIne vinebAjI AgaLa vadhI rahelA che kijAya che ? tethI pUchuM chuM rastAmAM keTalAya kheDuta sAme AvIne khuba AdarabhAvathI vaMdana uttara : jIvana akhaMDa rahe che mRtyu ne janma Ave jAya che kare che. sTeTa TrAnsaporTanI basa pasAra thatI hoya che te vinobAjIne paNa jIvana cAlu ja rahe che. joIne acAnaka ubhI rahe che ane badhA utArUone utaravA de che. A prazna : te zuM AmA punarjanma le che ? ' badhAMnA bhAvapUrNa praNAma jhIlatAM vinobAjI AgaLa vadhe che. , uttara: punarjanma eTale strInA saMgamAMthI pariNamata ja apUrNa | gItA parIkha janma evuM kaMI nahIM. IzvarI tattvamAM eka thaIne paNa enuM jIvana - saMyukta jaina vidyArthIgRha cAluM rahe che. paNa jenI vAsanA bAkI rahe che tene te tRpta karavA - saMyukta jaina vidyArthIgRhanA lagabhaga taiyAra thavA AvelA ziva pAcho janma le paDe che. khAtenA navA makAnanuM tA. 10-6-14 gurUvAranA roja vAstu karahi. prazna ; te moTe bhAge te badhAMne punarjanma thAya ja che ne ? vAmAM AvyuM hatuM ane sau. jAsudabahena ramaNIkalAla zAhe saMsthAnA je mukatAtmA hoya te ja mikSa pAme che ne ? uttaraH hA.. bIjAnI vAsanA TavI te joie ne? te makAnamAM kuMbhanI sthApanA karI hatI. A prasaMge saMsthAnI kAryavAhaka vigara mekSa na maLe. samitinA ghaNAkharA sabhyo hAjara rahyA hatA. A saMsthAne uddaghATana . praznaH vAsanAmukata thavA mATe zuM sArUM ? ene tRpta karavI te samAraMbha AgAmI julAI mAsanI 14mI tArIkhe nakkI karavAmAM ke enA para saMyama lAvavo te ? AvyA che. e samAraMbhanuM pramukhasthAna saMsadanA pramukha mAnyavara : milo cheuttara tRpta karavAthI ke mAtra saMyama lAvavAthI vAsanAmukta zrI. jI. vI. mAvalaMkara zobhAvaze. A prasaMge jaNAvatA AnaMda thAya na thavAya. e mATe te jJAna thavuM joIe. je jJAnI che tene che ke saddagata maNabhAI smRtiphaMDa samitie rU. 2500) ekaThA pa khyAla AvI jAya che ke AmAM kazo lAbha nathI. eTale enuM karavAno saMkalpa karelo te lagabhaga be varSanA gALe pUro thayo che. mane emAMthI ekanuM thaI jAya che. Ama na thAya tene punarjanma " viSayasUci : nathI levuM paDe che. vika A rIte temanI sAthenI carcAothI mArA vicAromAM sArI kAkA sAhebano vividhaviSayasparzI vArtAlApa AjanA samAjane bhikSAnirbhara sAdhuevI spaSTatA thatI rahI. saMsthAnI jarUra che ke nahi ? ko paNa temanI sAthenA pravAsanuM varNana karatAM karatAM huM jarAka gItAmAMthI phalita zuM thAya che? hiMsA ke ahiMsA ? para ADe utarI gaI, uparane varNanatatu sAMdhatAM AgaLa jaNAvyuM tema pustaka paricaya H tIrthaMkara vardhamAna indukalA jhaverI 33 . amArUM yAtrALa AgaLa vadhatuM jAya che rastAmAM thatI carcAnI sumitrA loTane daMDanAyaka ramaNalAla zAha 33 , 0i gAMdhI cAlatAM cAlatAM paNa neMdha kare che. gAmegAma ghUmatAM rASTranuM navanirmANa sidhdharAja TaTTA 34 A yAtrAdaLamAM dUra dUranA prAMtanI ane paradezanI paNa- bAreka bahene A prakIrNa noMdha: varSanuM maMgaLa Agamana, mA cAlatI najare paDe che. keTalIka te jIvanabhara sarvodaya kArya karavA | zALAnta parIkSAnuM pariNAma, bhAI mATe kuTuMbanI ne saMsAranI mohamAyA choDIne paNa AvI che. lagabhaga kIrtikAnta ane bhAI aravindane A dareka gAmaDe temane mATe alaga vyavasthA karavAmAM AvI hoya che. dhanyavAda, muMbaI sarakAra sAme baMDakhora Echealabatta zArIrika agavaDomATe to dareka jaNe taiyAra rahevuM ja paDe che. banelI pATaNanI jaina vIzAzrImALI jJAti paramAnaMda 35 bihAranI 112 DIgrI jeTalI garamImAM pAcanakriyA nabaLI paDatAM eka saMskArayAtrA . . gItA parIkha 37 muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9. = ha cAlI jALamAM cAlatA ja jAya che Eo :
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajIsTarDa naM. khI 4266 vArSika lavAjama rU.4 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saghanu pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : traNa AnA pra. jaina varSa 14-4. jIvana varSa 2 aMka pa muMbaI, 1 julAI 1954 gurUSAra AphrikA mATe zAli'ga 8. PHY hareness taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA satatiniyamana cokAvanArI vastIvadhArA, Aje vastI niyaMtraNanA prazna sAmudAyika temaja vyaktigata rIte ApaNI sAme AvIne ubho rahyo che. bhAratanA sensasa kamIzanara zrI Ara. e. gopAlasvAmIe potAnA sensasa rIporTamAM jaNAvyu che ke Aje bhAratamAM je rIte vastI vadhI rahI che te rIte vadhyA kare tA 1951 mAM 36 karoDa. 1961 mAM 41 kareDa, 1971 mAM 46 karoDa ane 1981 mAM para karoDanA AMkane bhAratanI vastI pahoMcI jAya. temanA mata pramANe 45 karoDathI vadhAre vastIne bhArata kAi paNa sAgamAM kherAka puro pADI zake tema nathI. ane vastInA A AMkaDA upara to ApaNe 1969 nA arasAmAM pahoMcI javAnA pachI zuM? vadhatI jatI vastInuM ApaNe pachI zI rIte poSaNa karI zakIzuM ? Aje paNa anAjanuM utpAdana 700 lAkha Tana che eTale ke ApaNI AjanI jarUriAta karatAM 50 lAkha Tana echuM che. AjanI vaparAzanA baMdhAraNe 1981 mAM bhAratanI vastIne TakAvavA mATe 1080 lAkha Tana anAja joize, jyAre AjanA 650 lAkh TananA sthAne ApaNe e mukta sudhImAM vadhAremAM vadhAre. 890 lAkha Tana anAja pedA karI zakIe tema che. A rIte sAmudAyika dRSTie vicAratAM vastInA vadhArAnA prazna dUragAmI gaNatarIe sau koi vicArako mATe avasya cintAjanaka bane che ane anAjanuM parimita utpAdana pUratuM thai paDe e rIte vastI vadhArAnA pramANane TuMkAvavAnA upAyo vicAravAnI, zodhavAnI, amalamAM mUkavAnI ApaNane pharaja paDe che. A vastIvadhAro eTaleA cintAjanaka kadAca na paNa hAya, AnI sAme ema jarUra kahI zakAya tema che ke vijJAnanI zASA kAMi aTakI gai nathI. te dvArA utpAdananuM pramANa Aje ApaNe mApIe chIe te karatAM vadhAre vadhavAnA pUrA saMbhava che, vaLI anAjabhakSI udarA vadhe che teA pedA karanArA hAtha paNa tethI khamAM vadhe che. tenI utpAdanazakita paNa vadhatI ja rahevAnI che. vaLI kudarata avAranavAra nAnA moTA kApa varasAvIne vastIvadhArAM upara aNudhAryo kApa mUkatI ja hoya che. temAM jema amApa utpAdanazakita che tema ja asAdhAraNa saMhAraka zikta rahelI che, je vaDe duniyAnI vastInuM samadhAraNa te jALavatI AvI che. chellAM vIza ke trIza varSanA AMkaDAo uparathI tAravelAM pramANAne ulaTAve evAM have pachInAM trIza varSa daramiyAna kaMi kaMi pratikuLa pheraphAro nirmANu thavAnI saMbhAvanA rahelI che. A rIte vicAratAM ApaNane sensasa kamIzanara je rIte bhaDakAve che teTalA pramANamAM tatkALa cintA karavA jevA A prazna kadAca na paNa hAya. sAmuddAyika nahi paNa vyaktigata rIte A praznanI vicAE A praznanI sAmudAyika nahi paNa vyaktigata bAju evI che ke jenI ApaNAthI upekSA thai zake tema nathI. A noMdha ....... uddeza paNa A vyaktigata bAjunI carcA karavAnA che ane temAM paNa je varganA ApaNe gaNAe chIe te kahevAtA madhyama vargane kendramAM rAkhIne A prazna carcAe te vadhAre cogya lekhAze. uMce jatuM jIvana dhAraNa Aje ApaNa sarvanuM lakSya jIvanadhoraNane uMcu karavA upara kendrita thayelu che. jIvananuM dhAraNa uMcuM karavu. eTale manasvIpaNe jIvananI jarUriyAtA vadhAye javI ema nahi, paNa jIvanane vadhAre sudhaDa, sundara, sa MskArasaMpanna banAvavuM, bALakanA zikSaNanA vadhAre sAro prAdha karavA, aMdara rahelI zakita bahAra Ave ane jIvananI jAdI judI bAnu khUba khIle evA jIvanaprabaMdha sAdhavA te tarapha ApaNuM mana AkarSAyaluM rahe che. alabatta AnuM ADaka tarUM pariNAma jIvananI jarUriyAta amuka pramANamAM vadhAravAmAM Ave te svAbhAvika che. bhAMgatI jatI saMyukata kuTuMbaracanA Aje saMyukta kuTuMbanI racanA naSTa thai rahI che. eka vakhata evA hatA ke jyAre cAra ke pAMca bhAIe potAnAM khALabaccAM sAthe eka kuTuMbanI chatrachAyA nIce rahetA, darekanI kamANI ochI yA vadhatI eka kothaLImAM bhegI thatI ane nabaLAMsabaLAM sau dhrAnA sAthe nirvAha thato. vidhavA bahena, dIkarI, bhAbhI, bhatrIjI paNa A taMtramAM poSAtI. Aje jIvananu dRSTibindu vadhAre svalakSI thayu che. jenAmAM zakita hoya te AgaLa javA mAMge che ane pAtAnI kamANInA pote ja upabhAga karavA icche che. kuTuMbanAM ekamA judA paDatAM saravALe saunA jIvananirvAhanA kharce vadhyo che ane pariNAme Arthika bhIMsa vadhAre tIvra banI che. kabyApArjananI vadhatI jatI muzkelI je madhyama varganA ApaNe vicAra karIe chIe tenI raheNIkaraNInuM dhAraNa ApaNe upara joyu te rIte eka khAjue vadhyu che ane bIjI bAjue dravyopArjana vadhAre ne vadhAre muzkela anatuM jAya che. A rIte jema kuTuMba vadhAre bAlaccAvALu tema kharcane pahoMcI vaLavAnI vikaTatA vadhAre ema ApaNe satata anubhavI rahyA chIe. satatiniyamananA upAye A prakAranI samagra paristhitinuM bhAna saMtatiniyamananA praznane ApaNI samakSa utkRSTapaNe raju kare che. pahelAM jyAre jIvana Arthika dRSTie AjanA pramANamAM vadhAre saraLa sukharUpa hatuM. ane jIvananI jarUriyAtAnA khyAlo bahu maryAdita hatA tyAre kuTuMbamAM navA bALakanuM Agamana bhAgyazALIpaNAnI nizAnI lekhAtI, vaLI ApaNA nasIbamAM hAya eTalAM khALA ApaNane maLe. AvatA khaLakane aTakAvavAno kAI upAya nathI tethI Ave tene Ana thI vadhAvI levu--evu valaNa ApaNAmAM keLavAtuM. Aje uparAuparI athavA teA e traNathI vadhAre bALakonA Agamanane ApaNuM kli
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-54. AvakAratuM nathI. AjanI budhdhi je kAMI bane tene nasIbanuM pariNAma ane jarUra jaNAtI tyAre brahmacarya vaDe ja saMtati utpAdana baMdha lekhIne zAnti ane samabhAvathI svIkAravA taiyAra nathI. AjanuM AkhuM karatA te hakIktarUpe A maMtavya barAbara nathI. apavAdarUpa kaI vijJAna kudaratanA svAbhAvika pariNAmane mAnavI samAjanI jarUriyAta gRhastha gRhasthajIvanamAM brahmacarya dhAraNa karanAra kadi kadi nIkaLI ane anukuLatA mujaba aMkuzamAM lAvavA mathe che ane teNe saMtati Avate, paNa sAmAnyata: AgaLanI peDhInAM mAbApe saMtatiniyamananI niyamananA upAya paNa dhI kADhayA che. A upAya haju bhAgye ja jarUra anubhavatA. sAta dIkarAnA mAbApa thaze e te apUrNa che, kharcALa che, paNa binakharcALa ane saMpUrNa rIte AzIrvAda lekhAtA. be traNa bALakothI saMtoSa mAnIne brahmacarya sahIsalAmata upAyo jotajotAmAM ApaNI sAme AvIne ubhA svIkAryuM evAM dRSTAMta bhAgye ja sAMbhaLavAmAM AvatA. dharmazAstramAM brahmacaryanI prazasti pAravinAnI karavAmAM AvI che, paNa saMtatirahevAne pUre saMbhava che. A upAya be prakAranA che. eka te strIpuruSanA jAtIya saMbaMdhane garbhAdhAnamAM pariNamatuM aTakAvanArAM nirmANa pUrate vicAra karIe te vAstavika gRhasthajIvanamAM brahmacaryathI ApaNI peDhI jeTalI dUra che teTalI ja lagabhaga AgaLanI peDhIo banAvaTI sAdhane. bIjI amuka saMtati thayA bAda bhaviSyamAM saMtati na thAya te mATe kAM te strI upara athavA te purUSa upara kara dUra hatI. sudIrdha brahmacaryanuM pAlana avyavahArU lAgavAnA pariNAme ja vAmAM AvatI zastrakriyA AmAM strI karatAM puNya uparanI zastrakriyA AgaLa jema cAlatuM hatuM tema cAlavA devuM ke upara jaNAvelA upAThArA saMga ane jarUriyAta mujaba saMtatinirodha kare e vadhAre sahelI, ochI kharacALa ane taddana bInajokhamI lekhAya che, A sAdhano ane upAyanuM saMtatinI maryAdA icchatA gRharathAzramI prazna ApaNI utkaTa vicAraNane viSaya bane che. strIpurUSoe avalaMbana levuM yogya che ke nahi te Ajane eka . kAmatRpti ane prajotpatti ati carcAspada prazna che. keTalAeka nItidharmanA cintake ane upadezakene saMtatiniyamana saMtatiniyamananAM mAThAM pariNAme ? ane tenAM sAdhanonI carcA ja bhAre vicitra ane hAsyAspada lAge A rItanA saMtati-niyamanathI zarIra upara nIpajatAM kahevAmAM che temanA abhiprAya mujaba viSayasevana kevaLa prajotpatti arthe ja AvatAM mAThAM pariNAme kAM te kevaLa kAlpanika athavA te sazAspada thavuM joIe. eTale phalita ema thayuM ke saMtati joitI na hoya hoya ema lAge che. vastutaH AnAM zArIrika dRSTie ahitakara paNa te viSayasevana baMdha kare. paNa A kAMI bene be cAra jevI sAdI viSe kaMI paNa nizcatapaNe kahI zakAya eTale anubhava haju ApaNI sIdhI bAbata nathI, viSayasevana prajotpatti arthe thavuM joie e pAse che ja nahi. kAraNa ke duniyAmAM ane khAsa karIne ApaNA te eka naitika niyama thaye. paNa sAdhAraNataH viSayasevana mAtra dezamAM A sAdhanane upaga haju zarUAtane ja che. A bAbata prajotpatti arthe ja thAya che ema che ja nahi. prajotpatti jarUra. tenuM taddana ja navI hoIne tema ja ApaNu Aja sudhInA parApUrvanA eka avAntara pariNAma che. paNa te sivAya paNa mAnavI jIvanamAM saMskAra ane vicAraparaMparAthI ekadama pratikuLa hoIne amuka vicA- viSayasevanane paNa eka svataMtra sthAna che. khAnapAna te mANasane rakone varga tene sukhamAM sakhta virodha kare che ane AvI janmathI lAgelAM che. paNa amuka uMmmare dareka strI ane purUSanA pravRttine bhAre adharmamaya lekhe che, jyAre bIjo varga tene mAnava- dilamAM kAmavRtti jAge che. ummara vadhatAM A vRtti vadhAre tIvra jAta mATe eka mahAna AzIrvAdarUpa gaNe che ane tene jorazorathI bane che ane tRpti zodhe che. A vRtti amuka maryAdAmAM rahIne pracAra kare che, saMtRpta thAya ane sAthe sAthe saMsAratanuM cAlyA kare e saMtatiniyamana paNa brahmacarya vaDe mATe gALe gALe prajotpatti paNa thayA kare--A hetuthI lagnasaMsthAnI AjanI paristhiti-sAmudAyika temaja vyakitagata dhyAnamAM letAM cejanA karavAmAM AvI che. zarIra ane mananA vikAsamAM yathAkALe samAjanA bhAvInI cintA sevata e eka paNa vicAraka nahi maLe ucita rIte kAmavRttinI tRpti Avazyaka bane che ane paritRpti ke je AjanA saMgamAM saMtatiniyamananA mahatvane pAyAmAMthI ja sivAya jIvana adhuruM lAge che, amuka vaye zarIranA ane mananA inakAra karaze. saMtatiniyamana Aje jarUrI che ema te te paNa vikAsamAM te mahatvane phALe Ape che. saMnyarata chavananA dhoraNe kaheze, paNa sAthe sAthe te ema kaheze ke A niyamana zudha athavA kAmavRttinI tRpti game teTalI hoya ane hAnikAraka hoya, paNu gRhastha te samajaNapUrvekanA brahmacaryathI kare, paNa banAvaTI sAdhane athavA jIvanamAM kAmatRptinI cakakasa upayogitA che ane pati patnIne eka ' te zastrakriyAthI nahi. emAM koI zaka nathI ke brahmacaryasidhdha rUpa temaja ekacitta banavAmAM te avazya madadarUpa thAya che. A saMtatiniyamana uttama che ane AvuM brahmacarya amalI banAvavuM rIte vicAratAM prajotpattinA hetuthI vaMcita evI kAmatRpti kevaLa sahela hoya te bIjo vicAra karavAnI jarUra paNa nathI. paNa Aja nindanIya ane tiraskaraNIya che ema ekAntapaNe mAnavAne kazuM sudhInA anubhave puravAra karI ApyuM che ke AvuM brahmacarya sAdhAraNa kAraNa nathI. alabatta e vRtti ucita maryAdAo choDIne tRpti mAnavI mATe lagabhaga azakya jevuM che. mAsika rUtucakra anusAra zodhavA mAMDe tyAre te jarUra anItimaya-adharmamaya-ane ene amuka divasanuM niyamita brahmacarya pAlana paNa muzkela ane sAthe temAMthI aneka aniSTa anartho janmavAne saMbhava paNa rahe. A rIte sAthe ghaNA kIssAomAM avizvasanIya mAluma paDayuM che. kAmavRttine lagatI A vAstavikatAne, brahAcaryane Adarza AgaLa " ApaNAmAM keTalAekanuM ema kahevuM che ke brahmacarya Arya dharatI vakhate, ApaNane puro khyAla rahe ghaTe che. dareka viSayasaMskRtinA pAyAmAM raheluM eka mahAna jIvanatatva che. ApaNA pUrve sevananA prasaMge pati patnI prajotpattine ja vicAra kare che ema brahmacaryanI upAsanAne vanasAdhanAnuM eka mahattvanuM aMga lekhatA hotuM ja nathI. te sevanane AnaMda ja ubhayanA dilamAM mukhya sthAne -hatA ane temane brahmacaryanuM pAlana Aje ApaNe dhArIe chIe hoya che ane emAMthI kadi garbhAdhAna thaI jAya te te kevaLa akatevuM kadi muzkela-lAgyuM nahotuM. Aje paNa brahmacaryadvArA bInajarUrI smAta hoya che. saMtatinI apekSA hoya tyAM sudhI A akasmAtanuM saMtatine nirodha kare te ja egya che bIjo mArga kevaLa vinAza bhAna ubhayane AnaMda ane jIvanaparitRptine anubhava karAve che; tarapha laI janAro che. saMtatinI apekSA na hoya tyAre A akasmAta ubhayanA dilamAM eka brahmacaryane Adarza ane AjanI vAstaviktA. prakArane raMja, glAni pedA kare che. vaNamAgI saMtatithI bacavuM ane brahmacaryanA mUlya ane mahatva viSe bemata che ja nahi Aje ' kAmavRtti sAdhavI e saMtatirodhaka sAdhanane hetu che. dhArI vastu ApaNI vRtti brahmacaryanI bAbatamAM zithila banI rahI che e paNa meLavavI ane tene lagatAM aniSTa pariNAmathI dUra rahevuM e mAnavIne ApaNe kabula karavuM joIe. paNa jo ke ApaNA prAcIna pUrvajo jagajIne svabhAva che. jyAM sudhI AvI pravRtti sAthe bIjo koI viSe ApaNe kazuM cekakasapaNe kahevAnI sthitimAM nathI, ema chatAM paNa adharma, anyAya, asatya ke anartha joDAyela na hoya tyAMsudhI AvI jene ApaNe jANIe chIe te ApaNI najIkanI pUva peDhIo viSe je pravRttine ja doSamaya lekhavI te barAbara nathI. koI ema kahe ke teo saMtati mATe ja viSayasevana karatA hatA apUrNa paramAnaMda,
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-54 prabudhdha jIvana jaino ane khetI - (tA 13-6-54nA vizvAtsalyamAM praznottarI vibhAgamAM upara jaNAvela viSaya saMbaMdhamAM eka bhAIe prazna pUche che '. ane tene muni santakhalajIe javAba Ape che te banne ahiMsAne lagatI rUDhigata jaina vicAraNAmAM navI sujha ApanArA hAIne nIce ApavAmAM Ave che. saMgI.) - prazna-huM eka khetInA dhaMdhAmAM paDele jaina chuM. huM zALA anekavidha zakitao reDIne zakaya teTalI ahiMsA, saccAI ane choDayA pachI muMbaI ane kalakattA cAra varSa lagI rahyo hato. tyAMnI "pramANikatA pitAmAM ja nahIM, dezamAM sudhdhAM phelAvavAmAM mukhya nimittadhamAlathI mana ucaka rahetuM hatuM; tevAmAM mahAtmA TolasTayanuM, 'tyAre rUpa banavA mekhare AvI UbhavuM joIe. A huM mAtra vyavasthAkarIzuM zuM ? vAcyuM, pachI te vepAranAM kALAM dhoLAM sAlavA lAgyAM pakatA ke nokarInI dRSTithI nahIM paNa utpAdakapaNAnI dRSTi, sAthe ne svAzrayane zekha lAgyo. khetI barAbara zIkhuM chuM ne mane himmata jaina zrAvakane kahuM chuM. alabatta zaherane badale gAmaDuM, vyakitane che ke huM te jarUra karI zakIza. savAla e che ke khetImAM keTalIka badale saMsthA ane bIjA vepArane badale grAmodyoganA kAmane pasaMdagI hiMsA vinA chUTake ja thatuM nathI. dA. ta. phaLajhADanA kayArAmAM ApavI sArI che ja, paNa Aje lekhake ane AvA kAryakare te asaMkhya kIDIo hoya ne pANI pAIe ke badhI khalAsa thaI jAya. dezanA bIjA vargomAMthI paNa maLaze. eTale tamArA jevA jainakuLamAM | khAdavA karavAmAM DhagalAbaMdha aLasiyAM kapAI jAya. gAmaDAnAM gharamAM janmelA je bhAIo khetImAM paDyA ja che te te dhaMdhAne potAnA makaDAo ubharAI jAya. DI. DI. TI. chAMTIne teno nAza kare paDe ! ane jaina samAjanA vikAsamAM upayoga kare te vadhu sAruM che. jyAM ! lItarI karavI paDe ne teDavI paDe. pAka thayA pachI jIvAta paDe lagI vAtane aTakAvevAnAM Aja karatAM vadhu zudhdha sAdhane na | te saMhAra kare anivArya thAya. AvA saMjogomAM eka jaina kuTuM. zodhAya tyAM lagI bIjAone cIle cAlIne tamArA jevAne e mArga bamAM janmelo huM khetImAM na paDuM ne khAdI grAmodyogane vyavasthApaka levo paDe, to te anivArya hiMsA gaNIne temAM viveka vAparI jeTaluM banuM athavA bIjA keTalAMkanI jema jane pagI saMsthAmAM nokarI bacI zakAya teTaluM bacavuM. vaLI khetInA dhaMdhAnuM pApa ekalA kheDukarUM kiMvA sAhityakAra banuM to khetI karatAM te ocho pApamaya dha tane lAge che ema paNa nahIM mAnavuM. UlaTuM tamArA jevA bhAIo gaNAya ke nahI ? khetImAM dAkhala thaIne ahiMsAnI dizAmAM namUnAo dharaze, te temAMthI tame ane samAja banne hiMsAthI vadhu bacaze ema paNa huM uttara -mAre mana jaina eTale hiMsAthI bhaDakIne bhAganAre. mAnuM chuM. ATalA vistArathI tame spaSTa samajI zakaze ke have tame | nahIM. paNa hi sAmaya vAtAvaraNamAM ahiMsAne prabhAva batAvI zakanAre bIjA koI paNa dhaMdhAne pasaMda kare, tenA karatAM khetInA dhaMdhAmAM AdarzavIra. AdinAtha tIrthakare eka Adarza jaina tarIkenA pitAnA viveka ahiMsA jALavo te bIjA dhaMdhAo karatAM sAruM che tema gRhasthAzramanA zAsaka jIvanamAM samAja vyavasthA mATe janatAne jAte huM kahevA mAguM chuM ane tenA samarthanamAM mane je bhAsyAM te paikInA khetI tarapha sakriya rIte dorI hatI. A jaina AgamanI vAta tame thoDAM pramANa paNa meM upara TAMkI dIdhAM che. saMtabAla jANatA haze, e na bhUlavuM joIe ke tIrthaMkaranA jIvananI janmathI mAMDIne pratyeka kriyA anukaraNIya hovAnuM paNa jainene mAnya che. phaLa razIo viSe vagerenA yugamAMthI loke anAjanA yugamAM gayA temAM jaina preraNA paDI * che, tema anAja sAthe dUdhane yuga lAvavAmAM paNa jaina zrAvakane eprIla mAsanI 24 mI tArIkhe hiMdanI 16 bahenanuM eka | phALe ocho nathI. be rvizvayudhdhone laIne tathA bhAgalA paDavAne pratinidhimaMDaLa zrImatI kamaLAdevI caTTopAdhyAyanI AgevAnI nIce - lIdhe A dezane vacagALAne sabhya ane jataMgIne AvI gayA ane muMbaIthI AkAzamArge razIA javA upaDayuM hatuM. A maMDaLamAM jene pariNAme apamANikatAne ane keMdrita taMtrane poSanAra aLa- dilhI, kalakattA, madrAsa, muMbaI vagere zaheromAM vasatI bahene joDAI khAmaNa pharajiyAta aMkuze varSo sudhI vAyA. Aje anAjanI hatI. muMbaIthI joDAyelI gujarAtI bahenemAM zrI urmilA mahetA, dizAmAM sthiti kaMIka sudharI gaNAya, paraMtu khetImAM hAla je vijJAna zrI sarojabahena vyAsa, zrI pUrNimAbahena pakavAsA, zrI dAkhala thayuM che, te vijJAnamAMthI hiMsAnuM jhera kADhI nAkhavAmAM suzi- lIlIbahena paMDayA tathA mIsIsa DI. Ara. DI. vADIA hatAM. ; kSita, vIra ane vivekI jainoe AgaLa AvavuM joIe. anAja razIAne A pravAsa razIAnI sarakAre goThavyuM hatuM. vinA cAlavAnuM nathI, te pachI anAja utpAdananA dhaMdhAmAM sAcA ramathI temane vIenA ane tyAMthI me laI javAmAM AvyA ane jaine jeTalI hade dAkhala thaze, teTalI hade jaMtuothI annarakSaNanA eskemAM sArI rIte pheravyA bAda lenInagrADa, dUra dakSiNe yujhamekIstAnamAM saMbadhamAM zakya teTalI ahiMsaka navI navI rIte ApoApa dAkhala TAkaMda, samarakaMda, tathA sezI-ATalAM sthaLoe temane pheravavAmAM thatI jaze. jo pedA karIne saMhAravA paDe te karatAM, cha ochA AvyAM ane mAgI te mAhItIo pUrI pADavAmAM AvI. A pravAsa pedA thAya te sthiti sarjavAmAM jainazAstravijJAna ThIka ThIka UMDuM UtaryuM . pUro karI ghaNI kharI bahene juna mAsanA pahelA athavA te bIjA jaNAya che. AthI ja teNe vastu mUkavAmAM ane pheMkavAmAM sudhdhAM ghaNe aThavADImAM pAchI pharI. A bahena mAMthI zrI lIlIbahena paMDayA viveka batAvyuM che. zaTaDALa nAmanA kuMbhArane paNa ucca vivekI (saddagata che. ananta paMDayAnAM patnI) ne ane zrI pUrNimAbahena zrAvaka gaNatAM jainazAstro acakAyAM nathI. saMkhyAbaMdha vAsaNA rojIMdA pakavAsAne potAnAM pravAsanAM saMsmaraNe rajU karavA zrI muMbaI jaina pedA karanArA e kuMbhArane niMbhADA pakvavAmAM roja keTakeTaluM nAnI yuvaka saMdha taraphathI nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM ane te * jIvAta haNAvAthI pApa thatuM haze ? paNa jaina sUe tene dhadhe nimaMtraNane svIkAra thatAM saMdha taraphathI tA. 23-6-54 budhavAra che choDAvyuM nathI. anavArya lekopagI dareka dhaMdhAmAM mAtra viveka ane sAMjanA samaye 6-15 vAgye janmabhUmi kAryAlayamAM te bane che jAgRti rAkhavAnuM jarUrI sUcavyuM che. Aje jyAre anna na maLavAne - bahenane vArtAlApa goThavavAmAM Avyo hate. janmabhUmine lAibrerI kAraNe aneka mAnava-bhAMDuone avaLe mArge caDhI javuM paDatuM hoya, hela razIA viSe jANavAnI intajArI dharAvatAM bhAI bahenothI che dezamAM svAvalaMbanarUpI svAtaMtrya gire mUkavAnI durdazA UbhI thatI bharAI gayA hatA. prAraMbhamAM saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMda kuMvarajI hoya tyAre jainoe ane dUdha ane grAmodyoganI dizAmAM potAnI kApaDiyAe nimaMtrita banne bahenone paricaya ApatAM jaNAvyuM ke
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ " " "| prabuddha jIvana tA. 1-7-54 nA lagabhaga be kalAne saune Ana tathA kira, chatAM "AjathI pacAsa varSa pahelAM razIA javAnI koIne kalpanA sarakhI mAM Ave jyAre AjanuM dhyeya sattA ane vahIvaTanA bane teTalA paNa AvatI nahotI. Aje paNa bahAranA leke mATe razIAnAM vikendrIkaraNa tarapha che. vahIvaTanA zakya teTalA vikendrIkaraNa sivAya ThAra sAdhAraNataH baMdha che, tethI je kaI khAsa paravAnagI meLavIne prajAjIvanamAM sAcI lekazAhInI jamAvaTa thavAno saMbhava nathI. AkhA razIA jaI Ave che te tenA viSe ApaNA manamAM khUba kautuka bhAratanA rAjyataMtrane eka AkAra, eka pradhAnamaMDaLa, eka dhArAsabhA rahe che. AmAM paNa razIyana sarakAranA nimaMtraNathI hiMdanI AgevAna ane dezane lAgu paDatA kAyadA kAnuna paNa ekasarakhA-A kalpanA mahilAonuM eka nAnuM sarakhuM maMDaLa jAya ane temAM ApaNuM hiMdanI vAstavika paristhiti sAthe kaI rIte baMdhabesatI thAya tema vartuLamAMnI bahene paNa hoya te temaNe zuM joyuM jANyuM te sAMbha- che ja nahi. hiMdanA pradeza pradeze eTaluM badhuM judApaNuM-bhinnatA" LavA ApaNe badhAM ya khUba kutuhala, anubhavIe te taddana svAbhAna che ane A vividhyanI jaDa eTalI badhI UMDI che ke tenI koIthI vika che. Aje je bahenane ApaNe nimaMtraNa ApyuM che e bahene paNa upekSA thaI zake tema che ja nahi ane tethI AkhA bhAratanI janmathI jaina che e hakIkata, AjanI sabhA janAra eka jaina sahIsalAmatI sugrathitapaNuM ane AkhA dezane samanapaNe lAgu sarathA che e daSTie, savizeSa gauravaprada bane che." A rIte A paDatI amuka gaNIgAMThI bAbate mATe jarUrI evuM vahIvaTI temaja banne bahenone AvakAra ApyA bAda prAraMbhamAM zrI lIlIbahene ane Arthika kendrIkaraNa -A sivAya bIjI aneka bAbate paratve, bhASA pachI zrI pUrNimAbahene razIAmAM ubhaye je kAMI nihALyuM saMrakRti tema ja bhaugolika ane Arthika anukULatA pratikuLatA lakSyamAM ane anubhavyuM tene ThIka ThIka vigatavAra khyAla ANe vArtAlApa rAkhIne, aneka pradezamAM bhAratanuM vahIvaTI vikendrIkaraNa karavuM te daramiyAna aneka praznottare thayA ane e rIte razIAe aneka IcachanIya temaja anivArya che. kSetramAM karelI vismayajanaka pragatinuM ane purUSArthabharI sAdhanAnuM have muMbaIne prazna vicArIe. bhaugolika dRSTie muMbaI mahAeka bhavya citra zrotAo samakSa temaNe sAdI, madhura, chatAM rASTramAM hoIne prathama dRSTie mahArASTrane je jude pradeza racasaceTa bhASAmAM raju karyuM ane saune AnaMda tathA vismaya vaDe mugdha vAmAM Ave te muMbaI mahArASTramAM ja hoya ema I paNa banAvyA. lagabhaga be kalAka vArtAlApa cAlyo ane saue kAMIka navuM paNa mahArASTrane lAge te svAbhAvika che. paNa muMbaI-zaheranI jagyAne romAMca anubhavyuM. zrI lIlIbahene AkhA pravAsanuM eka paMcaraMgI prajA, tenI vipula vastI ane vistAra, tenA vikAsamAM uDatuM citra raju karyuM ane razIAnA IjanerI parAkramane keTaleka , judA judA pradezanA mULa vatanI evA aneka le ne kALo, tenuM khyAla Apyo. zrI parimAbahene zikSaNa ane lalitakaLAnA kSetramAM AntaraprAdezika ja mAtra nahi paNa AntararASTrIya mahatva, ane tene raziyAe sAdhelI anupama pragatinuM darzana karAvyuM. A banne viziSTa prakArane uThAva ane aneka lokonI te pratye viziSTa prakAbahenane pitAnA pravAsanI noMdha lakhI ApavA vinaMti karavAmAM ranI mamatA-A badhuM dhyAnamAM letAM dIhI mAphaka muMbaInuM paNa AvI je teo ja taiyAra karI Apaze te prabuddhajIvanamAM yathA mahArASTrathI alaga evuM svataMtra prAdezika ekama ubhuM thavuM joIe. vikAza pragaTa karavAmAM Avaze. antamAM saMghanA pramukhazrI khImajI jema gujarAtanuM mAtra bhaugolika nahi paNa sAMskArika madhyabiMdu mAMDaNa bhujapurIAe baMne bahenane hArdika AbhAra mAnya ane amadAvAda che ane AkhA vibhAgane meTA bhAge AvarI letI evI phulahAra vaDe bannenuM sanmAna karyuM. tenI gujarAtI bhASA che, tevI ja rIte mahArASTranuM mAtra bhegelika nahi paNa sAMskArika madhyabiMdu pUnA che ane muMbaine bAda karatAM prakIrNa noMdha marAThI tenI sarvavyApI bhASA che. mahArASTrane ghaDatA sarva maulika pradezavibhAjana ane muMbainuM bhAvI saMskArapravAhe pUnAnA kendramAMthI Aja sudhI vahetA thayA che, ane pradezavibhAjananA praznano ukela lAvavA mATe bhArata sarakAra have pachI paNa ema ja thatuM rahevAnuM che. AjanI navI pradeza racanA mukhyatve karIne bhASAnA dhoraNe ubhI thavAnI che. bhASAnI ekarU patAne taraphathI kamIzana nImAyA bAda muMbaInuM zuM e prazna dina para dina vadhAre ugratA dhAraNa karI rahela che. eka e vicArapakSa che ke je vicAra karatAM muMbaI vinAnuM mahArASTra vadhAre eka 5 banavAnuM che, pradezasImAo Aje che temanI tema cAlu rAkhavI ane e atyanta jyAre muMbaI sAthenuM mahArASTra be mAthALuM mahArASTra banaze. muMbaine ALA banelA praznane keTala eka samaya sudhI hAtha ja na lagADe mahArASTra sAthe joDavAmAM Ave te paNa mahArASTranuM mukhya zahera ema mAne che. paNa e taraphanI ugra mAgaNIonA pariNAme eka muMbaI ane pUnAmAMthI kone banAvavuM e prazna mahArASTranA loko vakhata A bAbatane lagatuM kamIzana nImAyA bAda have A prazna ja mATe bhAre vivAdAspada banavAne che; kAraNa ke temanuM mA te rahetA nathI. have to A vivAdAspada prazno ukela lAvye ja chUTake che. pUnA ja rahevAnuM che ane muMbaIne bane teTalo lAbha uThAvIne - mahArASTrane vaibhavazALI banAvavuM evI ja temanI vRtti che ane . eka e paNa mata che ke AkhA hiMdanuM taMtra eka dhArA rahevAnI che. AthI mahArASTrane vyakitagata thoDe ghaNe kadAca lAbha sabhA ane eka pradhAnamaMDaLa mAraphata calAvavuM. Ama karIe te thAya paNa muMbaInI maulikatA tathA vizeSatA, bInasAMpradAyikatA prAdezika sImAonA keI jhaghaDo ja na rahe ane AkhA dezane eka tathA bInaprAdezikatAne te hAsa ja thAya. mahArASTramAM muMbaI sarakhA rAjyataMtrane lAbha maLe ane kAyadAkAnuna paNa AkhA bhaugolika rIte antargata hovA chatAM jema eka vaDamAMthI koI eka dezane lAgu paDatA eka sarakhA hoya. A jana kalpanAmAM bahu vaDavAI chuTI paDIne te potAnA svataMtra maLa nAMkhe ane viziSTa vikAsaa.karSaka ane dezanI ekatAnI bhAvanA sAthe ekadama baMdhabesatI dvArA pitAnuM evuM maulika vyakitatva jamAve ke te vaDavAIne te lAge tevI che, paNa hiMdustAna eka deza hovA chatAM temAM pradeze mULa vaDanI zAkhA gaNavI ke eka svataMtra vaDa zekhavuM e eka pradeza bhASA, raheNIkaraNI, rIta rIvAja vagere aneka bAbato para prazna thaI paDe, tevI ja sthiti mahArASTramAM ugelA ane chatAM mahAeTaluM badhuM vaividhya che ke hiMdanuM svarUpa eka deza karatAM eka rASTrathI ekadama anokhI bhAta pADatA muMbainI che. A uparAMta khaMDane amuka aMze vadhAre maLatuM Ave ema mAnavAmAM atizayatA muMbaI mahArASTramAM ja hovuM joIe yA rahevuM joIe e praznane nathI. tethI AkhA dezane eka madhyavartItaMtranA cegaThAmAM goThavavAne lagatAM AjelanamAM mahArASTranA rAjakAraNI AgevAnoe saMkucitatA, vicAra taddana avyavahArU che. A saMbaMdhamAM bIjo vicAravA jevo kaDavAza, ekAnta prAntIyatA tathA muMbaImAM jAhojalAlI bhogavatA anya muddo e che ke AnuM pariNAma rAjyavahIvaTanA adhikatara kendrIkara- prajAjane pratye nItAnta jheraveranI lAgaNIne ApaNane je paricaya
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-54 prabudhdha jIvana karAvyo che ane tamArUM sImApaMca game te kahe paNa mArI jhuDIne kare che. e muMjhavaNanA javAbamAM zrI kRSNa eka evuM jIvanadarzana ane kAlabAjI calAvIne paNa muMbaIne ame laizuM evI kevaLa raju kare che ke jemAM koI sthala hiMsAne avakAza hoI ja na zake. hiMsAbAnI teo je vAta phelAvI rahyA che te paNa eka ja bAbata kAraNa ke sthaLa hiMsAne pAye rAgadeSa che, jyAre gItAmAM zrIkRSNa puravAra kare che ke muMbaIne teo lAyaka nathI, muMbaI maLe te paNa teo rAgadveSa, jya ajaya, sukha duHkha--A sarva viSe taTastha banIne muMbaInI mahattA jALavavAnI ke tene pacAvI zakavAnI koI paNa yogyatA samabhAva upara sthira thavAnuM kahe che ane sthitaprajJane eka bhavya dharAvatA nathI. muMbaI mahArASTramAM bhaLe te muMbaIe pUnAnuM parUM ja Adarza raju kare che. Ama chatAM paNa chevaTe zrIkRSNa arjunane A thaye chuTake che. muMbaInI e rANaka, bhavyatA, nAta jAta ke prAntanA A matalabanuM kahe che ke" A badhuM samajIne have tuM yuddhane mATe taiyAra bheda vinAnI kaI anerI sabhyatA, aneka sAMskRtika pravAhonA thA ane kartavya karmane Acara" ane pariNAme arjuna pratipakSIo saMgamasthAna jevI tenI pratiSThA, vizALatA, udAratA, sarva sAthenA ghera yuddhamAM saMlagna thAya che ane vijayazrIne prApta kare 'samanvayanI eka bhavya pAThazALA jevuM teNe AkhA bhAratamAM che. hiMsAvAdI loke gItA je mALakhAmAM racAI che te mALakhuM jamAveluM anokhuM sthAna-e badhAne asta ja thavAne. kAraNa ke ane pariNAme arjunanuM yuddha karavA mATe punara gatimAna thavuM te ke je leke tene kabaje levAnI mAMgaNI kare che teo muM maIne upara vizeSa bhAra mUke che, ane ahiMsAvAdI leke zrIkRSNanA upavikasAvavAnI vRttithI nahiM paNa tene bhegavaTo karavAnI vRttithI dezanA sArabhAga upara vadhAre bhAra mUke che, ane e rIte pratyeka prerAI rahyA che, teo je bephAma rIte bole che te mujaba anyane pitatAne iSTa hiMsA ke ahiMsAne gItAmAMthI tArave che. padabhraSTa karIne muMbaInAM sarva viziSTa sthAne kabaje karavAnI kAkAsAheba pitAnA uttaramAM AgaLa vadhatAM chevaTanA bhAgamAM temanI bhAvanA che. tenuM pariNAma muMbaInA sate mukhI jaNAve che ke "gAMdhIjInAM darzana paNa karyA hatAM. emanuM nAma tejovadhumAM ja AvavAnuM che. jema anya pradezanA leke pitAnA paNa sAMbhaLyuM nahotuM. ahiMsA viSe Adara paNa nahatA. eve pradezamAM kayA kayA vibhAge AvavA joIe ema kahevAne hakkadAra vakhate meM eka krAntikArI netAnA javAbamAM lakhyuM hatuM ke che tema mahArASTranA AgevAnane muMbaI potAnA pradezamAM rahevuM puna: rAtrau ja mitre je thavAnI zikhAmaNa ApanAra ane jaya joIe ema kahevAnI jarUra adhikAra che. Ama chatAM paNa A parAjaya viSe taTastha rahevA sUcavanAra gItA ama krAntikArane kazI bannenI vRtti ane dRSTimAM eka meTa pharaka e che ke anya preraNuM ApI zake nahi.... hiMsAhArA dezane AjhAda karavA nIkaLelA ! pradezanA AgevAne Akhare pitAne kesa vicArapakSa-sImApaMca amane gItA kazA kAmanI nathI." kAkAsAheba pakSe A taddana samakSa raju karIne saMtoSa pakaDavAnI vRtti dharAve che ane tene satya haze, paNa e divasanA krAntikArone lagatAM smaraNo tAjAM. cukAde je kAMI Ave te samAdhAnIpUrvaka svIkAravAne taiyAra che, karatAM yAda Ave che ke aneka krAntikAroe gItAmAMthI hiMsAnI jyAre mahArASTranA agraNIo jehAdanI bhASAmAM bese che ane jehAdanI preraNA lIdhI hatI ane te eTale sudhI ke jyAre jyAre Ave bhASAmAM vicAre che. tene sImAvistArane paNa bhAre lebha lAgyA che. koI krAntikAra pakaDAte tyAre tenI pAsethI bIjuM kAMI maLatuM ke jeTaluM vadhAre vistRta kSetraphaLa mahArASTramAM Ave teTaluM mahArASTramAM na maLatuM, paNa svAmI vivekAnaMnA rASTrIya bhAvanAne agni pragaTAvatAM bheLavavuM e vRtie temane ghelA banAvI dIdhA che ane temanI mAMga bhASaNane saMgraha ane AjhAdInA dharmadhyeyane siddha karavA mATe NIo paNa tene lIdhe pramANa ane viveka vinAnI banI rahI che. temanI dRSTie hiMsAne dhamya lekhatI gItA-A be pustako ghaNI temanA A prAdezika AMdelananI jhuMbezamAM samagra bhAratanI ekatA, sugrathitatA ane pADozI pradezanA leke sAthe mIThe saMbaMdha jALa vakhata polIsane temanI jhaDatI letAM hAtha lAgatAM. gAMdhIjIe gItAmAM ahiMsA ja joI che, paNa lokamAnya tilake ane zrI vavAnI AvazyaktA-A badhuM temaNe khIMTIe caDAvI dIdhuM che ane aravinda gItAmAMthI e prakAranI ahiMsA nathI tAravI e paNa jANe ke pAkIstAna mAphaka bRhata mahArASTra nAmanuM eka kaI judu eTaluM ja jANItuM che. gItA eka e vicitra graMtha che ke rAjya sthApavAnuM na hoya evI vRtti ane bhAvanA temane pramata, jema temAMthI bhakitayoga, jJAnayoga ane karmavega e traNamAMthI madenmatta ane matsaragrasta banAvI rahela che. A atyaMta du:khada game te yoganuM prAdhAnya tene vivecaka pitAnI vRtti ane valaNa ane zocanIya che. AnA pratyAghAta paNa eTalAja viparIta ane mujaba tAravate AvyuM che tema hiMsA tema ja ahiMsA bannemAMthI rASTranI ekatAnA ghAtaka banI rahyA che ane prajA prajA vacce deSa koI paNa ekane tene vivecaka tAravata rahyo che, ane tethI . matsaranI lAgaNIo satata poSAyA kare che. A vAta kunta ane uparyukata prazna game tevA zAstrIya ane tapUrNa javAba apAvA chatAM gADagIla ane temanI kakSAnA anya mahArASTrI AgevAnanA dhyAnamAM kema nahi AvatI hoya ? AjhAdI meLavyAnuM badhuM puNya zuM prAdezika jene chevaTane nirNaya levAmAM nathI AvyuM e sthitimAM ubhe che ane kaMi kALa sudhI ubhA rahevAnA che. kheMcAkheMcI ane mArAmArImAM kharacI nAMkhavuM che? jene ane khetI gItAmAM hiMsA ke ahiMsA? A saMbaMdhamAM muni santabAlajIe vizvavAtsalyamAM pragaTa prabudhdha jIvananA gatAkamAM A prakAranA zrI ratilAla makAbhAI karelA vicAro A aMkamAM anyatra prA karavAmAM : zAhanA praznanA uttaramAM kAkAsAheba kAlelakare vigatavAra ane vicAra- jainAe khAsa karIne vicAravA yogya che. kAraNa ke hiMsA-ahiMsAne | preraka uttara Ape che. gItA saMbadhe kaMI paNa kahevAnI yogyatA kAkA sAheba jeTalI mArI nathI ema chatAM e prazna carcAya che te tenA hiMsA sAthe potAne saMdha saMbaMdha na hoya te hiMsAne pitAne anusaMdhAnamAM mane lAge che te TuMkamAM raju karavAnuM sAhasa karuM chuM. doSa na lAge. dA. taanAjane vepAra ke upayoga karanArane te yuddhakSetranI bhUmikA upara gItAnI racanA karavAmAM AvI che. pedA karavA mATe karavI paDatI khetInI hiMsAne deSa na lAge; A yudhdha eTale pitAnA svajananI hatyA e vicArathI ajuna kApaDanA vepAra karanAra ke paheranAra mIlanA Arabha samAraMbha yudhdha kArya viSe hatotsAha bane che ane kartavya-artavyanI vimAsa- deSita na bane. A rIte kRSi ane caMdyogamAM pAra vinAnI NamAM paDe che. pitAne jenI upara apAra zradhdhA ane prema che hiMsA thatI hovA chatAM temAMthI pedA thayelI cIjone vyavahAra ke upayoga 'evA priyasakhA zrI kRSNanI AgaLa arjuna potAnI muMjhavaNa raju karanAra jaina gRhastha ke sAdhu pitAne e hiMsAnA doSathI jarA hiMsA mAtA eka vicAra jaina saMpradAyamAM anusaMdhAnamAM ane A lA ema chatAM e prazna carcAya che te tenA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhe jIvana 44 dUSita thayelA lekhatA nathI. paNa A eka bhramaNA che, je vastune ApaNe upayoga karIe te vastunA utpAdanathI mAMDIne heraphera sudhInI badhI hiMsAnA doSa ApaNune lAgavA ja joie ane te uparathI kalita ema thAya che ke mAnavIsamAjane je je vastuonI ja riyAta hAya tenA utpAdanathI dUra rahevAmAM ahiMsAdhanu anupAlana che e mAnyatA khoTI ane vibhrama pedA karanArI che. ulaTu evI vastuonA utpAdana kAryomAM ahiMsAlakSI jainee joDAvuM jAIe. tema karavAthI jene hiMsA ahiMsAnA koi viveka nathI tenA karatAM ahiMsAvRtti dharAvatA jaina pAtAnI sarva pravRtti yatanApUrvaka karatA hAine tenu utpAdana ka paNa pramANamAM ochI hiMsAvALuM banavAnu ane enuM nAma ja ahiMsAdharmanu pAlana che. A vAta svIkArIne sau kAI khetI jevI utpAdana pravRtti tarapha AkarSavAnA che evI AzA rAkhI na ja zakAya. mAnavI potAnI vRtti ane saco mujaba potapotAne anukuLa vyavasAya zodhI le che, tethI koi khetI kare te kAi vepAra kare; koI yaMtra calAve te koi dharmopadeza Ape. paNa eTalI vAta satya che ke jemAM zrama che, Araba samAraMbha che ane tethI ja jemAM hiMsA rahelI che tevI pravRtti karanArAe tarapha keTalAka ahiMsAvAdIo je napharata dharAve che, ane kAranA pakavelA taiyAra roTalA khAvAmAM ahiMsAnA mahAvratanI paripUrti samaje che te ahiMsAno kevaLa ADaMbara ja karatA hAya che ane hiMsAahiMsAnI samyak dRSTithI te taddana vAcita hoya che. ahiMsA viSe paraMparAgata vicAraNAthI mukata banIne khetI saMbadhamAM potAnA svataMtra vicAro spaSTatApUrvaka darzAvavA mATe muni saMtabAlajIne dhanyavAda ghaTe che. bhejanAlayamAMthI sarvodaya kendra AjathI be varSa pahelAM sevAbhAvI munizrI zubhavijayanI preraNA .ane hIlacAlathI ane keTalAka bhAIonA sahakArathI mukhainI pAlAgalImAM Avela vIzA mahAjanavADImAM eka bhojanAlaya zarU karavAmAM AvyuM hatuM ane mAsika rU. 3] mAM jaineAnA tamAma phrikAnA bhAIone cokhkhA anAja dhIvALuM bhejana ApavAmAM AvatuM hatuM. A bhojanAlayanA kArya kartAoe tA. 27-2-54 nA rAja kacchI jaina sauMdaya kendra'nI sthApanA karIne petAnuM kArya kSetra vistRta karyuM che, ane te ceojanAmAM bhAjanAlaya uparAMta vAkhAnu tathA kalInIka, udyogagRha, chAtrAlaya, vAMcanAlaya tathA pustakAlaya ane bahAragAmathI AvatA jatA bhA mATe utArAnI sagavaDa-- ATalI bAbatAnA samAveza karavAmAM Avyo che. A mATe mAMDavI DuMgarI vibhAgamAM senDahasTa roDa sTezananI sAme 675 vAranA eka ploTa kharIdavAmAM AvyA che. ane te upara pAMca mALanuM eka makAna bAMdhavAnA temaNe nirNaya karyo che. A mATe pAMca lAkha rUpiyAnI temaNe potAnA samAja samakSa Tela nAMkhI che ane AnI zubha zarUAta tarIke rU. 61003 zrI mAlasIbhAi ghelAbhAi cheDA guMdAlAvALA taraphathI saMsthA sAthe temanuM nAma joDavAnI sarate, rU. 25000] zrI zAntilAla dhanajI devazI taraphathI AkhAnA ane klInIka sAthe temanuM nAma joDavAnI saraste, ane rU, 10001 paDita tecaMda kapuracaMda lAlana smAraka kuMDa taraphathI vAMcanAlaya pustakAlaya sAthe--paDita lAlananu nAma joDavAnI sarate-A rIte temane rU. 950063 nI" mada maLI cUkI che. A kAryane vega ApavAnA hetuthI rU. 6000 13 nI bhavya sakhAvata karavA mATe zrI mAlasI ghelAbhAi cheDA guMdAlAvALA sau koinA prema ane AdaranA adhikArI ane che. A kacchI jaina sarvodaya kendranA pramukha zrI rAmajI ravajI lAlana je pI., upapramukha zrI hIrajI velAbhAi sAvalA, ane maMtrI zrI ravajI khImajI cheDA ane gAMgajI devarAja cheDA che. muni zubhavijayajI AkhI pravRttinA mukhya pravaka ane saMcAlaka che. Avu anekahitalakSI kArya hAtha dharavA mATe A saMsthAnA sthApakAne dhanyavAda dhare che. kacchI samAjanA zrImAtA pAMca lAkhanI TekSa jaldI pUrI karaze ane ApaNI vacce sAmAjika sevAnuM eka vizALa vaTavRkSa jaldithI ubhuM thaze evI ApaNe AzA rAkhIe parNAnada tA. 1-9-54 eka saskArayAtrA (gatAMkathI cAlu) savAranA mane rama vAtAvaraNamAM ame kalandarapurathI zeraghATI jai rahyA chIe ane yAtrAnA - pagale pagale AsapAsanAM khetaro jotAM jotAM manamAM eka pachI eka paMkitao jAgavA lAge che, jANe ke dharaNIne pekAra sAMbhaLI rahI chuM, ane pariNAme eka gIta sarjAya cheH sUtI. dharatI Aja kare pAkAra invara mAre eka ja dhAraNahAra"-sutI... janajanane hA muja kaNakaNanuM dAna, mAne vhAlAM saghaLAM nija satAna, jIvananA hai| sahune sama-adhikAra"-sUtI : "prasveda je sIce che. nija kheta dhAnya - aMjali tene dharaNI deta; khe te sau khAvAne hukadAra"-tI ... "mhela-jhUMpaDI sahune sarakhuM byAma, samAna prema vahe che. romeroma; bhAmane ja kAM asAmyatAnA bhAra'-sUtI... mAja jagAvo hRdaya hRdayamAM rAma, muja kheALA hA sahune sukhanu dhAma; kAma vinA nA kAi huo lAcAra"-sUtI... haju taDako kumaLe! hAya che tyAM ame zeradhArI paheoMcIe chIe. moTA bhAge amArA nasIbe gAmanA jhuMpaDAmAM ja utaravAnu hAya che, to koivAra vaLI zaheramAM sArI sagavaDamAM rahevAnu maLe che ane tyAM ilekaTrIka battI tathA naLanI sagavaDa maLe ane AnaMda paNa thAya che. mukAme pahoMcIne kUve pANI sIMcIne nhAvAnuM tathA kapaDAM dhAvAnAM. pachI ArAma, kAMtaNa, vAMcana, lekhana tyAMdi pravRtie cAle che. A pravAsa daramiyAna pravacana ane carcAo noMdhIne gujarAtI chApAo upara mokalavAnI javAbadArI meM lIdhelI, tethI hu te kAmamAM kAuM chuM. zeraghATI gAmamAM eka divasa bapore vinobAjI amane saune tathA gAmanA lokAne bhegA karIne lokanAgarI' lipi zikhave che. ahI emane eka zikSaka tarIke kAma karatA ame joie chIe. ane amane bahu AnaMda thAya che. te eTalA hasatA hasatA ane vinApUrvaka zikhave che ke zuSka viSaya paNa rasamaya chAnI jAya che. JYXC divasanA bhAgamAM vinobAjIne avAranavAra gAmanA kAryakaro ane khIjA loko maLavA temaja carcA karavAne AvatA hoya che. A carcA karatI vakhate te. haMmezAM TaTTAra besIne vAta kare che. jo te thAkI gayA hoya to thoDuMka sui le che, paNu A vRddha sukalakaDI kAyAmAM tAva hAya tA paNa jyAre te bese che tyAre TaTTAra ja bese che. A temanI eka nAnI sarakhI paNa suMdara Teva ApaNuM khAsa dhyAna kheMce che. e pAchaLa emanu kevu AtmabaLa haze? emanA AtmabaLathI vAraMvAra prabhAvita thaI javAya che. hu vicAryA ja karUM chuM ke mAtra eka ja mANasa potAnA eka vicArane amalamAM lAvavA je prayatna kare che tenI dezabharamAM-are duniyAbharamAM-keTalI vyApaka asara paDe che? aneka rAjakIya pakSanA mevaDIe peAtAnI lAdhI cheDIne A hIlacAlamAM ekarUpa thaI jAya che. emanI pAse nathI kAi sattA ke nathI koi pakSanA `kA, emane koi cUMTaNI jItavAnA mAha nathI ke konI pAsethI ji 6
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tA. 1-7-54 : prabuddha jIvana dubhAya tevuM lAge che ane sAMjanA sara gAra maLI yAta dAna meLavavAnI IcchA. che mAtra hRdayamAM jalatI lokakalyANanI mukata rahevuM azakya che. loko emane khUba bhAvathI sAMbhaLe che. niSkALa bhAvanA. emane mATe vicAra ane AcAra vacce koI kreInA hRdayamAM rAma jAge che ne pariNAme.... antara nathI. je sAruM lAgyuM tene pUrA hRdayathI pramANika amala - prArthanA-pravacanane aMte jANavA maLe che ke aneka dAnapatra karavA teo turata mathe che, ane temAM ja emanA kAryanI saphaLatA bharAyAM che. bihAranAM keTalAMka gAme te potAnI badhI jamIna dAnamAM nathI rahelI zuM ? ApI che. ekalA gayA jIllAmAM 63000 dAnapatra bharAyAM che. A badhuM hovA chatAM mane vinebAjInI eka vAta barobara jIvanadAna karavA mATe paNa navA navA kAryakare taiyAra thAya che. vinenathI samajAtI. temanAmAM lekethI alaga rahevAnI vRtti eTalI bAnI IcchA che ke dareka gAma ochAmAM ocho eka kAryakara Ape ke joradAra che ke teo bhAgye ja koImAM UMDo rasa letA dekhAya che. jene teo grAmodaya mATe yogya tAlIma ApIne taiyAra kare te kAryakara AthI sAmAnya lake sahelAIthI emanI nikaTa jaIne mArgadarzana tAlIma laIne pachI potAnA gAmamAM te pramANe sudhArA karavA prayatna nathI meLavI zakatA. ghaNAMnA manamAM saMkoca ja rahe che. vaLI kare. enA javAbamAM keTalAka leke yathAzakita amuka mudatanuM emanuM spaSTavakatRtva paNa evuM hoya che ke koIvAra nuM dila jIvanadAna kare che te keTalAka samagra jIvananuM dAna kare che. dubhAya. chatAM paNa emanI javalaMta AtmapratibhA jotAM AvI - prArthanAsabhA pUrI thayA pachI vinabAjI utArI pAse emanI bAbate gauNa lAge che. khATa 5ra khullAmAM bese che. vAtAvaraNamAM goraja veLAnI mIThI AkhA divasane lahAvo sAMjanA prArthanA pravacanamAM maLe che. zAMti hoya che. emanI pAse sthAnika tema ja yAtrAdaLanA keTalAka gItAnA sthitaprajJanAM lakSaNonuM nirUpaNa karatA ke gavAI rahyA kAryakare salAha sucanA levA beThA hoya che. dhIme avAje vAtacite hoya che tyAre vinobAjI jANe koI vyAsa ke vAlmiki AvI cAle che. evAmAM eka bahena Ave che. keTalIka muMjhavaNu bAda e caDayA na hoya evA eka daSTApurUSa jevA ja lAge che. sthiradehe bahena vinobAjI AgaLa vAta zarU kare che. " bAbA, " (vinobAjIne ane sthira mane teo koccAra karI rahyA hoya che tyAre saheje badhAM "bAbA " kahetAM hoya che. mArA patie cAra varSa sudhI bhUdAna AMkha khelIne emanA darzana dvArA preraNApAna karI levAnuM mana thAya kAryane saMkalpa lIdho che." che. emanuM sapheda vastra, sapheda dADhI, ane meM para camakatuM prajJA ne "ema? sarasa", , , brahmacaryanuM teja emane anokhI pratibhA ape che. temanI mukha- " paNa emanA mAthe Arthika javAbadArIo ubhelI hoya mudrA upara prasanna gAMbhIrya chavAyeluM hoya che . che. tethI teo barAbara kAma karI zakatA nathI. amArAM lagna hajI) prArthanA pachInA pravacana vakhate emanA zabde UMDA cintana thoDA mahinA pahelAM ja thayAM che, have mArI IcchA che ke huM jAte ane sevAkAryanA spaSTa darzanamAMthI jAgavA lAge che. gAmanA kamAIne emane bhAra bane teTale haLavo karUM, jethI teo kAma lekene samajAve che ke bhUdAnayajJa e mAtra bhUminI samAna vaheM- sArI rIte karI zake. AmAM ApanI zI salAha che? huM jAte te] caNImAM nathI. samAI jate. alabatta dareka bhUmihIna pitAne kheDIne koI sevA nathI karavAnI. mAtra ATaluM karIza." khAvA mATe sAdhana meLave e temanuM paheluM lakSya che. paNa A " are, AmAM te ekanuM jIvanadAna ne bIjAnuM saMpattidAna rIte bhUmi vitaraNa karyA pachI paNa ' gAmeya karavAnuM che. dareka bhegAM vahe che. ghaNuM sAruM che. jarUra karo !" gAmaDuM pitAnA Arthika, sAmAjika ane audyogika prazno pite ja potAnA vicArane navuM preraNAbaLa maLatAM koI judA AnaMda ukele, gAmanA jhagaDA paNa gAmaleke ja patAve, Arogya ane sAthe e bahena pAchAM phare che. zikSaNa paNa gAmaloko ja maLIne saMbhALI le ane sau sAthe AvA AvA aneka tyAga,sagA avAranavAra jovA maLe che maLIne eka kuTuMba-parivAra jema gAmane kArabhAra svataMtrapaNe ane manamAM prazna thayA ja kare che ke " A leke mAphaka huM zuM calAve ne sAcuM grAma rAja-rAmarAjya-sthApe.. tyAga karavA taiyAra chuM? zaheranA maryAdita jIvanamAM basa vyakitagata A svapnane sidhdha karavA bhUdAna e paheluM pagathIyuM che. svArthanA nAnakaDA vartuLamAM ja kyAM sudhI rAmyA karIza ?" Ama temane te lekonAM hRdayamAM saddabhAvanAne rAma jarAvIne svecchAthI svArtha vRtti ane paramArtha vRtti be vacce antaramAM saMdharSa ubho samajaNapUrvakano tyAga karAve che. bhAI bhAI vacce premayAre thAya che ane cAlyA kare che. A saMdharSanuM pariNAma zuM Avaze vadhArIne sAcA grAmadharmanuM AcaraNa karAvavuM che. koI vyakita pUrI ke te koNa jANe ? samajaNa vagara dAnapatra bhare che ema khabara paDe te te phADI nAMkha- paNa AvuM Atmacintana ekAeka aTakI jAya e eka vAne teo taiyAra thAya che. zraddhA ne vizvAsanA jore A ahiMsaka prasaMga banI jAya che je haju sudhI paNa AMkha sAmethI dUra khasate krAMti dvArA vinabAi na samAja, navA mAnasazAstranA sidhdhAMta nathI. nagamatiyA gAmamAM yAtrALanA kAryakare jamIne uThe che ne ne navo mAnavI sarjavA mAMge che. e mATe Arthika, naitika ne emanA eMThA patarALAMmAMthI kaMika dANa meLavavAnI AzAe bhikhAAdhyAtmika mUlyo badalIne sarvAgI samucita parivartana karIne teo rInA chokarAM paDApaDI karatAM hoya che. e pUratuM na hoya tema eka sAce "sarvodaya" sAdhavA mAMge che. teo e samAja sarjavA kUtaruM paNa koI patarALuM jhaDapI laIne khAtuM hoya che. eka nAnI jhaMkhe che ke jemAM janazakitanuM ja rAjya cAle, rAjasattA dUra thAya chokarInI bhUkha eTalI tIvra che ke e kUtarAnA meM pAsethI patarALuM ane lekasattAne prabhAva paDe. jhuMTavI levA mathe che.. ane kutarUM e sahI na zatAM pelI bALAne emanA A vicAre leko samakSa vinobAjI sAdI, saraLa karaDI jAya che. bicArInuM lehI aTatuM nathI ne raDatI raDatI paNa joradAra bhASAmAM khUba asarakAraka rIte mUke che. amArI pAse davA mATe Ave che. avAranavAra purANa, upaniSada, gItA vigerenAM suMdara udAharaNa TAMkatA " dezanI garIbAI mATe AthI vadhu sUcaka bIju kayuM dazya jAya che. dhArmika ulekha lokone tarata AkarSe che. vaLI kayAMka hoI zake ? AvuM joIne "ahamanI sAMkaDI sImAe toDIne ramuja paNa karatAM jAya che. bIjAnAM sukhaduHkhamAM eka thavA mATe kaheNa detAM aneka maMthana emane avAja dhIra, gabhIra paNa mIThe che, ane je kaMi jANyA vagara kema rahe? teo bele che tenI pAchaLa samAjasudhAraNAnuM spaSTa darzana ne sevAnI AvI aneka ghaTanAothI bharele divasa pUro thatAM sADA AThe UMDI niSkAma bhAvanA rahelI hoya che. emanA zabdonA prabhAvathI jamIne nava vAge vibhAjI sUI jAya che. jamavAmAM e anAja ane sAthe enA vicArane na calAve re sAja-parivAra nA nALA che ane
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana * tA. 1-7-54 ja nathI. dahiM, madha ne phaLa ja khAya che. sUvAnI bAbatamAM , bhaugelika temaja aitihAsika mAhItI A nakaze bahu sArA pramAkhUba niyamita che. koI kahetuM hatuM ke rAte nava pachI jo koI sumAM pUrI pADe che. bIje divase ame sAranAtha gayAM ane tyAM dAna laIne Ave te paNa teo uThatA nathI. taMdurastI ne khedakAma vaDe kADhelAM prAcIna avazeSe azoka staMbha, bhagavAna buddhanI 1 vajaLavAya e mATe niyamitatAne teo khUba Agraha rAkhe che. upadeza ApatI bhavya mUrti, catukhaDI stUpa vagere jotAM mana khUba | amane jamavAnuM maLatAM koI vAra rAtre nava paNa vAgI jAya prasanna thayuM. hiMdu yunivarsiTInuM paNa uDatuM darzana karyuM. savAre traNa vAge uThavAtuM hovAthI jamIne badhAM bahAra khullAmAM kAzIthI ame prayAga gayA. gaMgA ane yamunAne kalpanA ja jAya che. kyAreka khetara vacce UMcInIcI jamIna para jAjama romAMcane prere e bhavya saMgama joye. hoDImAM besIne AsapAsa ane sUI jaIe chIe te kyAreka koI agAzImAM sapATa jamIna ThIka ThIka pharyA. yamunAnuM gheruM gaMbhIra lIluM pANI ane gaMgAnuM maLe che. keI vAra jIvAta ne macchara eTalAM karaDatAM hoya che pavitratA ane nirdoSatAnA pratIkasamuM sapheda pANa-be prakAranA dha paNa pUrI na Ave koI vAra evI AMdhI caDI Ave che pANIno saMgama sahaja kalpanAmAM na Ave evuM eka citravicitra paDakhuM pheravIe ne dhULa bharelI AkhI jAjama ApaNAM duSya ubhuM kare che ane te jotAM bhUta vartamAnanA aneka vicAre ja Ave. ne uMdha game evI Ave te paNa savAre traNa vAge ApaNI manane gherI vaLe che ane citta eka prakAranI stabdhatA cAlavAnuM te heya ja. anubhave che. tyAMthI khasavAnuM mana ja thatuM nathI. ema chatAM paNa bhUdAna-yAtrAnI chellI rAtrIe prArthanA bAda vinobAjIne eAchuM ja tyAM ceTI rahevAya che? ne A navA jIvanadarzanane lIdhe manamAM cAlI rahela maMthana vAta karI. eka bAjue vyaktigata vikAsa zedhavAnI icchA * tyAMthI ame pAchA pharyA. rastAmAM kAle ane "akSayakSa joyAM, bIjI bAjue samAjasevA karavAnI utkaTa bhAvanA- A beno paDita naheranuM nivAsasthAna "AnaMda bhuvana" joyuM, tyAMnuM saMgrahAlaya dhaya kema kare e mAro mukhya prazna hate. paNa joyuM. saMgrahAlayamAM rerIke karelAM himAlayanAM citrae khAsa dhyAna | "e bene Ama judA na paDe. mANasanuM mukhya dhyeya te kheMcyuM. temAM teNe relAvela raMgoLa haju paNa AMkha sAme taryA yAtmika unnati hovuM joIe. je kaMI kare tenuM lakSya nirvi kare che. A rIte jovA lAyaka ghaNuMkharUM joIne te ja rAtre ame jIvana hovuM joIe. saMgIta ityAdI emAM madadapa thAya tyAM tyAMthI nIkaLyAM ane samagra yAtrAnAM aneka smaraNo sAthe ame 10mI sAdho. paNa e ja jIvana na thaI javuM joIe. vaLI menI savAre muMbaI AvI pahoMcyAM. AdhyAtmika bhUmikAe pahoMcyuM che ke nahIM tenI khAtrI te samApta. gItA parIkha thatAM ja thAya che. amastA manamAM krodha na dekhAte hoya, urvagAmI mAnavacakra samAjasevAmAM aneka lokonA saMparkamAM Ave tyAre pragaTe che mATe sevA sAmUhika jIvana e vyakitagata sAdhanA mATe jagatamAM prakAza te che, ghaNA ane ghaNuM rItanA. ane zyaka mArga che." pitapatAnA sthaLe te potAnA pramANamAM kAma paNa kare che. ApaNI gUjarAtanuM bhUdAna-yajJakArya, sAhityika pracAra vigere mATe salAha samakSa kaI rItanI AvazyakatA che, ane te AvazyakatAne pUrI Raa laIne ane emanA zabdomAM kahuM te "khUba khUba AzI karavA mATe kaI rItane prakAza ane zakita upalabdha ane sakriya pAmIne emanAthI huM TI paDI. bane che enA AdhAre jIvananI saphaLatA racAya che. mANasanA , vikAsanI yAtrA anaMta che, ane sIDInAM eka pachI eka pagathiyAM bihAra choDatI vakhate manamAM koI navuM ja vyApaka jIvana caDatAM caDatAM mANasa AgaLa vadhe che. e caDavAmAM te hamezAM aMkAvA mAMDayuM. saMtanA samAgamathI kaMika judo ja prakAza, nIcaluM pagathiyuM choDIne AgaLa vadhe che, tene choDI devuM paDe che. !ne parivartananA bhAve hRdayamAM jAgyAM. ane kAzI tarapha A eka mUkIne bIjuM levAnI kriyA vikAsa mATe anivArya che. # amArI gADIthI aneka gaNI jhaDape manamAM vicAre doDavA sthiti nahi paNa gati-ane gatimAMthI pAchI sthiti ema mAnava. kAzI javA mATe ame dAlamiyAnagarathI beThAM hatAM. dAlamiMyA- cakra cAle che. - mAM kAgaLa, sAkara, simenTa vigerenI phekaTarI o che. vizeSa jovAnuM eka mitra uparanA patramAMthI suMdaram | tyAMthI kAzI traNeka kalAkane rasto che. kAzI pahoMcatAM pahelAM rI Trena gaMgA nadInA pula uparathI pasAra thaI. gaMgAmaiyAnuM prathama viSayasUci { thayuM ane tenA eka kinAre vasela kAzI nagare paNa daSTine AvarI lIdhuM, gaMgAnI anekavidha bhavyatA nihALatAM kAkA santati niyamana paramAnaMda ba kAlelakarane "gaMgAmaiyA' uparane lekha khUba yAda AvyuM. jaine ane khetI santabAlajI ame "rAmakRSNa mizanamAM utaryA hatAM. amArA mATe tyAM razIo viSe prakAranI sagavaDa hatI. sAMjanA vakhate gaMgAtaTa upara gayAM eka pachI eka dhATa uparathI pasAra thavA lAgyAM. aneka maMdira prakIrNa noMdha: pradezavibhAjana paramAnaMda . kAzIvizvanAthanAM paNa darzana karyA. tyAnuM suprasidhdha bhArata ane muMbainuM bhAvI, gItAmAM maMdira paNa joyuM. A maMdiramAM hiMdustAnane nakazA jamIna hiMsA ke ahiMsA, jaina ane racavAmAM AvyuM che. A nakazAmAM hiMduratAnanA pavitA, zaherI khetI bhAjanAlayamAMthI sarvIya kendra. che ane traNa bAjue vIMTaLAyele mahAsAgara pramANasaranI gItA parIkha eka saMskAronI I nIcAI sAthe batAvavAmAM Avela che ane hiMdane lagatI 45 muMbI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudragusthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajI naM. bI 4ra66 vArSika lavAjama rU:4 prabuddha jIvana - pra. jaina varSa 14-3. jIvana varSa 2 aka6 muMbaI, 15 julAI 154 gurUvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliga 8,. chuTaka nakala vaNa AnA rANaom nArANabhALavAnAnA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA rAsAranA dAvAdamsungemaramatmeta. naitika adha:patananAM kAraNe ane tenA upAyo . ekavAra ApaNe pavitra bhArata deza dhana, dhAnya, kaLA, kArI- zakita keLavAtI jAya, tapazcaryA vadhatI jAya, tyAgabhAva UMDo utarate garI, vyApAra, vaibhava vi. bhautika bAbatomAM khUba ja unnata avasthAe jAya tema tema e guNane vikasavAnI kyAM yogyabhUmi che evuM hate teTalo ja e nItivAna ane sadAcArIone paNa deza gaNAto mAnavajIvana prApta thatuM rahevuM joItuM hatuM; paNa rAga-vRttine kAraNe hate. grIka elacI megesthanIe lakhyuM che ke bhAratanA loke game tema teye bhegapradhAna hAI devabhUmi zreSTha che e vicAra tyAgajUThuM bolatA nathI, sAkSInI emane jarUra paDatI nathI, paDe che te tapane vArase meLavavA chatAMya ApaNe nirmULa nahotA karI zakyA, koI TI sAkSI puratuM nathI, temaja rAtre dUkAne paNa koI tALuM ane tethI ja evA purUSane cheka chellI avasthAe paNa jyAre vAsatuM nathI. Ama bhAratanI nItimattA ane sadAcAranI tyAre ApaNe bhegI banAvyA tyAre ja ApaNane jaMpa thayelo. mAnavIpratiSThA hatI. paNa Aje saheja dhakake lAgatAM ApaNI nItinI jIvana karatAM devabhUminA varNanamAM je ApaNane rasa Ave che ne "ImArata kaDaDaDa bhusa karatI tUTI paDI che ane paradezamAM te ApaNI evA zAstrapATho paNa je rasavRttithI vaMcAya che enuM kAraNa ApakaI sAkha ja nathI rahI. te savAla e pedA thAya che ke zuM NAmAM rahelI rAga-bhogavRttio pedA karelI bhoganI jhaMkhanA che. ApaNa nItimatA mULamAM ja polI hatI ke pachI ApaNane ApaNA AjanA patanamAM A vRttie ja meTa bhAga bhajavyo zikSaNa ja kaMI evuM maLeluM ethI patananAM mULabhUta kAraNe kyA che. taduparAMtache e ApaNe vicArIe. (2) svarganI lAlaca ane narkane Dara. ema bhaya-lAlacanA (1) vicAra karatAM jaNAya che ke vArasAgata prApta thayelA pAyA para dharmonI imArata ubhI thayelI hoI jyAre Aje vaijJAnika rAga-bhoga-vRtinA prabaLa saMskAro eja AjanA patananA kAraNe zabaLane kAraNe vahema ane aMdhazraddhAnA paDaLe utaratAM jAya che ane mAMnuM eka mukhya kAraNa che. dharma ane nItinuM prathama zikSaNa buddhi-takane pradeza ughaDate jAya che tyAre e bhaya-lAlacane baLa mAnavajAtane maLyuM enAthIye yuge pahelAM jyAre mAnava prAthamika ApanAruM tatva haDI javAthI imArata tUTI paDe e svAbhAvika hatuM. dazAmAM hatuMtyArathI e bhautika sukhanI jhaMkhanA karatA AvyA che. (3) jhaDapI vAhanavyavahArane kAraNe prajAsamUha pAse-pAse jo ke pAchaLathI tyAga-vagagya bhAvanA keLavavAnuM ane e rIte AvavAthI cepI dardanI jema eka bIjAnI asarathI koI mukta na rAgavRttine nAthavAne ApaNe bhagIratha prayatna karyo che ane Aja rahI zake e paNa eka kAraNa che, vaLIpaNa e cAlu che. chatAM mULamAM paDelI e rAga-bhoga-vRttine ApaNe ' (4) bhAratamAM kudaratanI apAra saMpatti verAyelI hoI tathA dhanakacaDI zakyA nathI. ulaTuM enA prAbalyathI prabhAvita banI virAga dhAnyathI deza samRdhdha banela hoI ahIM saMdharSane avakAza mahete. sAthe e rAgane paNa dharmanA nAme joDavAnA ane ene pratiSThA jIvanamAM nirAMta hatI. ethI ApaNA pUrvajo ahIMnI bhUmithI ApavAnA prayatna ya kaMI ApaNA hAthe ochA nathI thayA. prabhAvita banI kalpanAmAM uDDayana karatAM zIkhyA. emane mukhe kAvya zAstrakAra jaNAve che ke tIrthakaro ke buddho pAlA bhavamAM spharavA lAgyA ane tethI e ciMtananA pradezamAM viharatA thayA. e eka yA ke vizeSa guNenI pAramitA-parAkASTA batAve che, ne jyAre vArasAne kAraNe ApaNe jagatanA aneka gUDha rahasya zodhyAM, ciMtake ema sarvaguNono vikAsa sAdhI e lagabhaga pUrNatAnI samakSa thayA, jJAnIo banyA, paNa e mArga para cAlavA jeTalA sabaLa banI pahoMcI jAya che tyAre tIrtha karata ke budhdhatva pragaTa karI pUrNa na zakyA ethI cAritryamAM haMmezAM zithila ja rahyA. sukhazIlatAnuM bane che. chatAM cheka chellA bhava sudhImAM tyAga nathI, tapa nathI, e pariNAma hatuM. jyAre bIjI bAju je dezamAM kudaratanI mahera nAnuM zuM vrata pALavA jeTalI saMyamazakita ye nathI paNa kevaLa na hovAne kAraNe saMdharyuM hatuM, e dezanA loke TakavA mATe tanatoDa IndriyasukhenI ja Asakita che evI devAnImAM lAkhe-karaDe varSa mahenata karatA hatA, jethI emanAmAM hiMmata AvI, sAhasa khIlyuM, sudhI baMdhAI rahevAnuM emanA mATe kema nirmAyuM haze? samyaka- vyavasthA ane zista keLavAyAM tathA samAja mATe dhasAvAnI ane dAkTa pUrvaka AcarelA emanA tyAga-tapanuM phaLa zuM Ama sahana karavAnI zakti paNa emaNe prApta karI. Ama ApaNe meTe indrIyasukhanI AsaktimAMja pariNamatuM haze? ke pachI emane bhAge ciMtaka ane jJAnI ja rahyA tyAre e sAhasika ane saMgati devakamAM mekalyA vinA ApaNane cena ja nahI paDayuM hoya ane banI zistanI tAlIma pAmyA. Ama ApaNI A khAmIne kAraNe A kaMI nirAdhAra kalpanA nathI. bhagavAna buddhanuM udAharaNa ApaNI AjanI paristhitimAM ApaNe nirbaLa puravAra thayA, ne saheja dhakako samakSa paDeluM ja che. mAluM kayaputranA punarjanmavAda viSenA praznane lAgatAM tUTI paDayA. - " : uttara bhagavAna maunathI ja. vALe che, chatAM pAchaLathI mahAyAnapathI (5) vaLI vaijJAnika aviSkArane kAraNe maLelI sagavaDe ne vadhelI ee buddhane nirvANamAMthI uThAvI jagakalyANa mATe yuge yuge jarUriyAta ApaNe ochI karI zakatA nathI. ochI karI calAvI : avataratA bhagavAna banAvI tuSAra svargamAM emane besADayA che levAnI ApaNAmAM sahanazakita ja nathI, jethI nIti-dharmanuM uMDuM tyAre ja emane saMtoSa thaye che.. kharI rIte te jema jema saMyama- tatvajJAna samajavA chatAM ApaNe lAcAra banI anIti tarapha DhaLavuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-7-14 paDayuM che. Ama jyAM samaju mANase paDe che tyAM sAmAnya janatA kevI rIte sahana karI zakaze? kyuM baLa enA jIvanamAM rasa pedA te DhALa tarapha vahe ja emAM navAI paNa zI? Ama rAgabuddhinA paSA karI zakaze? je loko doDadhAma kare che, parizrama uThAve che, takalIpha yalA. saMskAra, zistane abhAva, sahanazakitanI khAmI tathA cAri- bhagave che, nIti-anIti paNa vicAratA nathI evA lake te vyanI zithilatAne kAraNe ApaNe nItinA pAyA parathI jhaDapathI utarI chevaTe sagavaDa ke bhegasAmagrI meLavI eka prakArane AnaMda meLave rahyA chIe. te have karavuM zuM ? kaI rIte ApaNe pharI unnata jIvana che ane e rIte jIvanane rasa purA pADe che. paNa avAonuM zuM? tarapha prayANa karI zakIe, ane e mATe kayA mArgo hAtha dharavA e . korajIvana ane rasa e bene kevI rIte meLa meLavI. e eka ApaNe have vicArIeH - ' samasyA che. paNuM e samasyA kaThina nathI-sarala che. phakata dRSTi 1. mULa vAta e che ke ciMtana ane jJAna draSTie AdhyAtmika- badalavAnI ja jarUra che. ane te che Indriyasukha parathI daSTine tAnI uMcI sapATIe pahoMcavA chatAMya nathI ApaNAmAM karmasidhdhAMta haTAvI jyAM anaMta, apAra, sauMdarya bharyuM paDayuM che e sthAna para pratyenI zraddhA pragaTI ke nathI kartA hartA mAtra nArAyaNa che' e ene sthApavAnI ke jyAMthI saudaryanuM pAna karI e jIvanane madhura vizvAsa pidA thaye, jyAre bIjI bAju jemanI pUje bhakita karavAthI ane rasamaya banAvI zake che. sauDhyanuM darzana-sauMdaryanI abhidIkarAo sAjA thAya, ghare saMpattinI choLe uche, muzkelIonuM vyakitae ja jIvanane sAce rassa che ke je kudaratanA avalokanathI. nivAraNa thAya evA devadevIo pratyenI zradhdhA vadhatI jAya che. patitAnI sevAthI temaja kaLA, kArIgarI ke koI utpAdaka zramarUpe kAraNake mULamAM te bhagavRtti ja paDelI che ane tethI ja hareka sarjananI abhivyakitathI prApta thaI zake che. nAnI bebI jyAre mata paMthamAM Dagale ne pagale devadevIonAM ToLAM ubharAyelAM najare pahela vaheluM phulakuM banAvI pitAnAmAM paDelI zakitane bahAra lAve paDe che, ke je ApaNI badhI ja bhautika kAmanAo purI karavA che tyAre pitAnA hAthe thayelA navasarjanane AnaMda enA mesamartha che ema mAnavAmAM Ave che. ethI jyAMsudhI bhaya-lAlacathI romamAMthI prasannatA rUpe phuTI nIkaLe che e bInA kayA mAbApane prerAIne nahI paNa aMtaraMga premathI kevaLa pitAnA AtmasatiSane ajANI che? eTale jIvanano kharo AnaMda-rasa sagavaDa vadhAravAmAM khAtara kartavya karavAnI bhAvanA na jAge tyAMsudhI bhegavRtti TaLavAnI ke Indriyasukha bhogavavAmAM nathI paNa sauMdaryanuM pAna karavAmAM nathI ane bhogavRtti TaLyA vinA jagatamAM sukha zAMti nirmANa temaja sarjanarUpe e sauMdaryane pragaTa karavAmAM ja rahe che. A thavAnI nathI. ethI mULamAM zikSaNamAM ja krAMti thavAnI jarUra che. kAraNe vizvane jovAnI daSTi badalavA sAthe jIvanamAM je kaMI paNa jo ke krAMti kaMI eka divasamAM thatI nathI e vAta sAcI che. utpAdaka zramane sthAna ApavAmAM Ave te bhautika sukho karatAM ya anekagaNe ane te paNa sthAyI AnaMda prApta thaI zake pachI chatAM je DAhyA purUSe AjathI ja bALakeLavaNImAM krAMtikArI parivartAne ubhA karI lekazikSaNa dvArA samAjadhaDataranuM kAma paNa zA mATe bhautika sukha pAchaLa doDavuM paDe ane e mATe anItiAraMbhaze te vahelI moDI siddhi maLyA vinA rahevAnI . nathI asadAcAra ke sAcuM-khoTu karavuM paDe? bIjI paNa eka vAta vicAravAnI che ke vilAsapaSaka zaherI jIvana, mAnavanA jJAnataMtuane tyAre paya mAMthI ja navacaNataranuM kAma thayuM hoI je kAma emAM uzkerATa pedA karI ene yaMtra je jaDa banAvI mUkatAM thaze e simeMTa-koMkriTanI jema majabuta banyuM hoI pharI ene kadI patanane bhaya paNa nahIM rahe. paNa e mATe have kayavannA. zeThano kArakhAnA temaja navI navI lapi ubhI karatI vaijJAnika sagavaDonI apekSAe sAduM grAmyajIvana, koIpaNa utpAdaka zrama tathA patharAbhagavRttine puNya mAnavAne--Adarza nahI cAle. paNa svayaM bhagavAne yelI bhavya kudaratane saMsarga kaMI ochI sukha-zAMti Ape che ke jenI prazaMsA karI hatI evA puNiyA zrAvakane Adarza svIkAra haju ApaNe e pANInA parapeTA pAchaLa doDayA karIe chIe ? paDaze. paNa e mATe evuM zikSaNa kevaLa sadAcAra-nItinA pATha ratilAla maphAbhAi zAha gekhAvye rAkhavAthI saphaLa nahI thAya. e mATe ApaNe Apatti sAme TakI rahevAnI sahanazakita keLavavI paDaze ane e mATe aba paricita saha koI -khaDatala paNa banavuM paDaze. ane te ja ApaNe sukhazIlIyA maTI aba paricita sahu kaI kaIne koI prakArane zrama karavA jeTalA sabaLa banI zakIzuM. bAkI , mujane ajANu keI na kyAMye...(aba0) jyAMsudhI saheja paNa agavaDa na sahana karavA jeTalI sukhazIlIyA leka lekanA aMtarie huM rahIzuM tyAMsudhI na hiMmata Avaze, ne sAhasa keLavAze ke na zista bhANuM muja prati chAyA, vyavasthAnuM pAlana thaze. kAraNake, vyaktigata jIvana vikAsane ja nAnakaDA A uramAM kayAMthI ApaNe dhyeya mAnyuM heI, nathI ApaNe samajadhama samajI zakyA - mAnava sarva samAyA? ke nathI samAja mATe ghasAvAnI vRtti keLavI zakyA. ethI rUMdhA- sakala vizvanI pahecAne dila yelA samAjamAM vyakitao paNa joIe te vikAsa karavAnI sabhara sabhara laharAye...(aba0) anukULatA prApta karI zakatI nathI e samajavA tarapha ApaNuM bindu DUbe samadaramAM tyama : lakSa ja kheMcAyuM nathI. pariNAme jIvananA bhinna bhinna kSetromAM sahumAM mujane uM, aneka prakAranI asamAnatAo pedA thavAthI ApaNuM laya vadhune sAgara bindumAM dekhAya vadhu aMgata svArtha zodhavA tarapha ja maMDAyeluM rahyuM che, jethI A tyama mujamAM jaga jeu, khAmIne kAraNe ApaNe samajavA chatAM ya paDayA. ethI ApaNI A nabaLAIne khyAlamAM rAkhI samAjadharma-zista ane vyavasthA zunya thatuM, bharapUra teya mana, premabharyu chalakAye...(aba0) tathA zramabharyA kaThera jIvana jIvavAnA saMskAra siMcavAmAM Avaze, te ja ApaNe sabaLa banI pharI caDI zakazuM. A mATe sAmAjika tUTI divAle, ahA vilA nija ne para bheda, sevAnA kAryakrame, zramaya tathA sAhasika rakhaDapaTTIonA kAryakrama avAranavAra yojavAmAM Ave e jarUranuM che ke jethI khaDatalatA , ahamataNI nA kayAMya sImA tyAM, keLavAya, beTI zarama chUTe ne tene pariNAme jIvana suMvALuM na . kene kene kheda ? banatAM sAduM ane saMyamI banI zake. Ama A guNo keLavAyA nayaNu ghelAM jhIle badhAne vinA sadAcAra ane nItina pAyo TakavAne nathI, TakI ja na zake, mane ja bhUlI jAye..(aba0) paNa muzkelI e che ke amuka ghareDe TevAyeluM jIvana no dAba : - gItA parIkha
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ++ tA. 15-7-54 prabuddha jIvana krAntinA trikALu ( zrI trineAbAnI A vANIne sauMkalita karanAra zrI sUryakAnta parIkha tathA gItA parIkha che ) lekAnI vijaLIka zakti Aje je jagyAe mArA nivAsa thayo che te kAi mAmulI sthAna nathI paNa eka vicAra kendra che ke jyAMthI moTAM moTAM kAme thayA che. hiMdustAnanA satyAgrahanI prathama zarUAta gAMdhIjIe ahiMthI karelI, e zakti ahiMnA lokomAM vikhI mAphaka rahelI che. krAi jo cAMpa dAkhanAra hAya tA te pragaTa thaze. AMtarika prerakazakti huM traNa varSathI karI rahyo chu. ane karavAno mAro utsAha vadhI rahyo che.. AvuM kema bane che? kAraNa ke bhUdAnayajJanA pAyAmAM eka mahAna tatvajJAna che, jene tenu darzana thAya che. tene temAMthI satata rasa maLatA rahe che. ahu varSothI aneka jhADA UbhAM che. temane aMdarathI rasa maLyA kare che eTale garamImAM paNa sUkAtAM nathI. balke jema jema bahArathI sUryanA tApa vadhu paDe che tema tema te khIlatA jAya che. aMdarathI tatvajJAnanA rasa maLatA rahe te tapathI utsAha vadhe che ane koI muzkelI nathI lAgatI. narendradevanAM vicAra meM hamaNAM ja vAMcyuM ke AcAya narendradeva ke je uttara pradeza bhradAna samitinA sabhya che temaNe kahyu ke " bhUlananuM kAma tA sArU che, paNa tenI pAchaLa kAI khAsa ta-vajJAna nathI." AnA javAba to huM zuM ApuM?, huM to eTalu ja kahIza ke enI pAchaLa jo tatvajJAna na heAta te mArA paga traNa varSamAM nabaLA paDI jAta. paraMtu mArA pagamAM nabaLAine badale zakita AvI rahI che. jyAM kAi mAmulI vicArathI manuSya kAma kare che tyAM tenI gati dhImI paDI jAya che, paraMtu jyAM vicAranuM UMDANu che tyAM te kAmanI gati vadhe che. rAja navI smruti maLe che, navA aMkuro phuTe che, tame jANA che ke bhUdAnayajJamAMthI sattAna, zramadAna ane chelle vanadAnanI zAkhAo nIkaLatI jAya che. enA vistAra eTalo badhA thaze ke jeTalAM racanAtmaka kAme che eTalAM te aMdara Avaze ja, paraMtu samAja jIvananAM bIjA jeTalAM naitika aMgo che te paNa enI aMdara AvI jaze. A badhu tenA mULamAM kAI navuM tatvadarzana na hoya to krama tha zake? krAMti eTale zu? AcArya narendradevee evuM te nathI kahyuM ke hradayapa 2vartananI prakriyA nakAmI che. emaNe te kahyu` che ke te varga saMdhamAM mAnavAvALA che ane kevaLa hRdaya parivata nathI A kAma thaze evu te mAnatA nathI. enA zA aya che. eTalo ja ke eka AdamI peAtAnA vicAra| bAMdhIne besI gayA che. evA je nizcaya thayA hAya te kAi vicArathI ke anubhavathI ja thayo haze. paraMtu jagatamAM rAja navA navA anubhava thAya che. krAMtinI navI navI prakriyA hoya che. ane krAMti tA e ja kahevAya che ke jenI navI navI prakriyA thatI rahe che. krAMtinI prakriyA ne sthira thAya tA te krAMti nahIM rahe. . krAMtinA trikANa mAre te eTalu ja kahevAnu` che ke jeNe vicArathI e ja mAnI lIdhuM che ke vasadha mAMthI krAMti thaI zake che te jo anubhava mATe khulluM mana rAkhe teA. e paNa anubhava thai zakaro ke hRdayaparivartana ane vicAraparivartanathI paNu krAMti thai zake che. mAhayukata mAnavInuM hRdayaparivartana karavAnuM rahe che, ane sajjanAnu vicAraparivata na karavAnuM "hAya che. mArA Aja kAryakrama che. eka taraphathI vicAra pUrA samajAvIe chIe ane khIjI taraphathI jI tapa karIe chIe samajAvavAthI vicAraparivartana thAya che ane tapaMthI hadhyaparivartana thAya che. A baMnenI sAthe ane enA ja pariNAma rUpe eka bIjI vAta paNa Ave che. paristhiti parivartananI. A rIte krAMtinA trikoNa thai jAya che. paristhiti parivartana mATe zu karavu joIe ? keTalAka mAne che ke kAyadAthI parivartana thaze. kAyadA mATe zuM karavuM ? sattA hAthamAM levI paDaze. sattA kevI rIte pAmazuM ? ke kAne samajAvIne emanA vicAzamAM parivartana lAvIne te dvArA sattA hAthamAM levI. Aja rIta 49 lokazAhImAM zakya che. eTale aMte te mAtra vicAraparivartananA mAga ja rahe che. ApaNI pAse tA vicAra parivartana uparAMta hRdaya pazrvitA na athavA `tapazcaryAMnA mArga paNa che. tapazcaryAnA aneka prakAra hAi zake. pagapALA gAmaDe gAmaDe karavu e tapazcaryAnA eka prakAra che. e rIte ApaNe janatAne eTaluM te samajAvI zakIe ke te pApamAM bhAgIdAra na bane, Aje Thera Thera jamInA jhuMTavI levAmAM Ave che. jamInA jhuMTavAya che te anyAya che te jamInadArone ame samajAvIe chIe. te samajaze nahi te asahakAra thaze. emanAM kAmamAM janatA sahakAra nahi Ape to te jamInono kabajo cheDaze. ame kahIe chIe ke amArI prakriyAmAM asahekAra ane satyAgraha AvI zake che. amArI prakriyAthI kAnuna paNa baMnAvI zakAya che. jo cAre bAjuthI kAryakartAo A kAmamAM lAgI jAya' ane lokAne sarasa rIte vicAra samajAve tA bhUdAnathI ja samasyAnA ukela AvI zakaze, me janatAne je rIte oLakhI che ene AdhAre eTalu kahI zakuM ke A vAta taddana nAkhI devA jevI nathI, ame te ce AzAthI ja kAma karI zakIe chIe. kAyadA ane lAkazAhInA mA chatAM jo e AzA na kaLI te traNa mArga rahe che, emAMthI lehiyALa krAMtinA mArga to kAi mArga ja nathI, krAMti ja nathI. te e mAtra vicAravAnA rahe che. eka kAyadAne te khIjo asahA ganA kAyadAne ame rAko nathI. kAyadA thAya, paNa kAyadAnA daMbha na karAya. ame koi paNa pakSane sattA para AvatAM ke kAyade banAvatAM zakatA nathI. dareka pakSa khulaze ke A AMdolanathI kAyadA banAvavAmAM vega ja vadhyo che. 26-6-54 vRMdAvana Azrama,bihAra ApaNA kAryakartAoe AtmaparIkSaka thavu joie. jo ApaNe AtmaparIkSaka nahIM hAIe te bhUdAnanuM tatvajJAna bhAMgI paDaze . AtmaparIkSaka e baLamAM vizvAsa dharAve che ke dareka mANusanuM hRdaya parivata na thaI zake che, kAraNa ke darekamAM AtmA che. jo. ApaNe darekamAM AtmA che ema mAnIe teA hukya parivartana, vicAra parivartana ane beunA jore paristhitinuM parivartana--A trikANAtmaka prakriyA paNa TakI zakaze. bhUdAnayajJanA mULamAM A AkhA vicAra jaDAyelA che. vitAmA ahevAla deSa tA. 15-6-54 nA prabudhdha jIvanamAM rASTranuM navanirmANu e mathALA nIce pragaTa thayela sidhdharAja DhaDhDhAnA bhASaNamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke "amerikA karatAM hiMdanI vastI traNa gaNI che. kSetrakuLa paNa eTaluM ja meATu che." AmAM ahevAladoSa che. zrI sidhdharAja lRAe ema jaNAvelu ke "hiMdanI vastI amerikAnI vastIthI khamaNI athavA tethI vadhAre che jyAre hiMdanu kSetraphaLa amerikAnA kSetraphaLathI lagabhaga trIjA bhAganuM che." taMtrI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 prabudhdha jIvata h prakINa noMdha puraNahAramAM jAmelI varSAtu varSArUtu zarU thayAne hajI mahinA doDha mahinA nathI thayA. eTalAmAM tA AkhA deza upara varSAnI bhAre jamAvaTa thai cUkI che ane nadI nALAmAM pANInI relamachela thai rahI che. muMbaI upara varSAtunA eka sarakhA ghere cAlI rahyo che ane sUryanAM khAreka kalAka eka sarakhAM darzana thatAM rahe evA divaso bhAgye ja uge che, anavarata dhArAe varasata varasAda nadI sarovarone tema ja mANasanAM manane paNa bharI detA lAge che. varasAdanI ahiM achata che, tyAM * achata che. evI varSothI ApaNe bumo pADayA karatA hatA. evI brUmeA pADavAnu kAine paNa kAraNu na rahe ema medharAjAnI kRpA A vakhate cotarapha. eka sarakhI vastI rahI che. varasAvyo pRthvInI adbhuta kAyApalaTa thaI rahI che, sarAvaro pANIthI chalakAI uThayAM che; nadInALAMnA jaLapravAhA josabhera vahevA lAgyAM che; tene khaLakhaLaninAda atyanta karNapriya lAge che; parvatapradezamAM jaLaprapAta vaDe girikaMdarAo gAjI rahI che; dharatI upara sarvAMtra lIlI khIcchAvaTa thai cUkI che. A bIchAvaTanI zAbhA jotAM AMkheA dharAtI nathI. AkAzamAM vAdaLAnA ArA avarAha cAlyA ja kare che ane ghaDI ajavALuM ghaDI aMdhArUM' ema teja chAyAnI paraMparA drazya jagatanI matAhatAmAM koi judo ja vadhAro karI rahela che. AkAza dhanadhe hAvA chatAM varasAda sAthe sarvatra prasannatA TapakatI hAya ema lAge che. muMbaimAM eka rAtre madharAta pachI ekAeka vAvADu zarU thayuM; jhADapAna AmathI tema DAlavA lAgyAM ane temAM koi koi mULamAMthI ukhaDIne bhUmizAyI thavA lAgyAM; kharI bAraNAM khakhaDavA lAgyAM; makAne dhrujavA lAgyAM; nabaLAM makAna jamInadosta thavA lAgyAM, 60 mAilanI gatithI vahetA pavana ane sAthe vaidhamAra varasAda vismaya, bhaya ane na samajI zakAya evA kAi urmiromAMca pedA karavA lAgyo. ApaNe te sahIsalAmata dharamAM beThAM eThAM kudaratanI. A lIlA mANI rahyA chIe, paNa jenAM jhuMpaDAM A jhaMjhAvAtamAM jamInadosta thai rahyAM haze, jene ArAma levAnuM ke ubhA rahevAnuM ThekANu nahi hoya evA garImAnu zu-e vicAramAMthI - UMDI karUNA citta anubhavavA lAgyuM ane te kAmAM vismaya, bhaya ane mAmAMca traNe lupta thai jatAM lAgyAM. Ama A vakhatanI varSAM bhavyatA ane bhISaNa ubhayanA eka sAthe anubhava karAve che ane mana prasantA ane cintanazIlatA vacce AmathI tema jhelAM khAvA mAMDe che. sundaratAnuM darzana mAtra prasannatA pedA kare che; bhavyatAnuM darzana prasannatA sAthe cintana tarapha manane kheMcI jAya che. bhISaNatAnuM darzana prathama te bhaya pedA kare che paNa bhavyatA ane bhISaNatAne samabhAve jovA mAMDatAM A vyakatanI pAchaLa avyakata ta zu haze evA urdhvagAmI cintana ane khAjamAM ApaNuM cita lIna thai jAya che. rUtumAM paNa sauthI bhavya rUtu varSoM che. temAM paNa A vakhatanI varSA tue anerI bhavyatAnuM darzana karAvyuM che. AcArya zrI tulasIrAmajInuM muMbai khAte Agamana terApaMthI saMpradAyanA AcArya zrI tulasIrAmajI lagabhaga pakhavADI vIza visathI mukhamAM padhAryA che. terApaMthI' e jainAnA eka sapradAyanuM nAma che. A saMpradAyanA anuyAyIonI sakhyA Azare traNa lAkhanI kahevAmAM Ave che, jemAMnA ghaNA mArA bhAga mAravADIne che. zrI tulasIrAmajI A saMpradAyanA mukhya 'pravartaka che ane temanI AjJA nIce rahetA cArasAthI pAMcasa sAdhu sAdhvIonu` temaNe eka zistabadhdha ' sagaDrana sAMdhyuM che. chellAM pAMceka varSathI temaNe aNuvratI sadha' e nAmanI eka sa MsthA tA. 15-7-54 nI sthApanA karI che. A sadhanA (ka) jAti, vargu, deza dharmane bheda na rAkhatAM mAnava mAtrane sayamanA mArgomAM AgaLa vadhAravA, (kha) lokone ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigrahanAM vrata dhAraNa karAvavAM, (ga) AdhyAtmikatAnA pracArArA jIvanamAM naitikatAnuM dhAraNa ucca karavu, (dha) ahiMsAnA pracArArA vizvama ane jagata zAntine prasarAvavI--e mujabanA uddeza che ane A saMdhamAM joDAnAre pALavA yogya evA 84 niyameAnI eka lAMkhI hAramALA ghaDavAmAM AvI che. te saMdhanI 17 mI kalama-satranA sarvoparI sacAlaka athavA saMdha-pramukha terApaMtha samAjanA vartamAna AcArya raheze'-e mujaba aNuvratI saMdhanA AjanA sthAyI pramukha zrI tulasIrAmajI pote che. A saMUnuM nAma, baMdhAraNa tathA niyAnI vigatamAM ApaNe na utarIe, AvI racanAvALA sadha terApaMthI saMpradAya bahAranI sAmAnya janatAne phruTalA AkarSI zake tenI carcAmAM paNa ApaNe na utarIe. eka jaina sapradAyanA AcAryaM sAMpradAyika vADanI bahAra potAnI dRSTi phelAve che, bahujana samAjamAM je durAcAra ane anAcAra vyApeluM che te dUra karavA ane sadAcAranI sthApanA karavA tamannA seve che ane te hetuthI vizALa janasamAjanA saMparkamAM AvavAnI AturatA dharAve che e svataH AvakAradAyaka ghaTanA che. A vizALa dRSTipUrvaka te je kAMI karaze tethI lAbha ja thaze kAM' nahi to chevaTa potAnA saMpradAyanA anuyAyIo upara te A AndelananA jarUra sArA prabhAva paDaze ja. A dRSTie temanA muMbai khAtenA Agamanane ApaNe AvakArIe ane temanA zubha prayatnane saphaLatA chIe. ! 'aNInA kayA cUsA varsa jIve.' AjathI traNa mahInA pahelAM inDo-cAinAmAM cAlatA yudhdhane ati vyApaka vigrahanuM svarUpa ApavAnI hIlacAla amerikAe upADI hatI. jApAnanI khAjue hAiDrojana ebanA prAyogika dhaDAkA thaI rahyA hatA ane duniyAmAM jenI sarasAI na thai zake evI A zaktivaDe amerikA lokazAsita anya rASTrone saMkalita karIne A duniyA uparathI sAmyavAdane khatama karavAnuM svapna sevI rahyuM hatuM. asAdhAraNa dhanavipulatA, amApa utpAdana ane apAra zastrasa pAdana vaDe pote je karavA dhAre e karI zake tema che. ema amerikA mAnatuM hatuM. dhana joie tene dhana ApIzuM, cIja vastu joie tene cIjo purI pADIzuM, ane zastro joize. tene zasra pahoMcADIzuM ane je deza anukuLa nahi thAya tene AsapAsa bhIMsa pedA karIne AvIzu-AvI vRttipUrvaka amerikAnA videzamaMtrI Dosa yurApa ezIAnA eka DezathI bIje deza ghumI rahyo hatA ane sAma, dAma, daMDa ane bheda vaDe sAmyavadI sAme razIA ane cIna AsapAsanA savA~ dezanA saMyukata mAraco ubho karavAnA prayatna sevI rahyo hatA. yuropanA te kazAsita rASTromAMnA ghaNA kharAMnI amerikAe A bAbatamAM anumati meLavI lIdhI hatI. ezIAmAM saMyukata meracAnI kaDIe ubhI karavA amerikA tanatADa mahenata karI rahyuM hatu. pahelAM teNe hiMda khAte A bAbatanA caNA cAMpI joyo, paNa hiMda te sakriya taTasthatAnI peAtAnI viziSTa nIti upara aNanama ubhuM rahevA mAgatuM hatuM. hiMdane kharIdI zakAya e asarita hatuM, eka cheDe esTrelIA amerikAne prathamathI anukULa ja hatuM. bIje cheDe TathI teNe zarUAta karI ane Tane petAnA pakSamAM lIdhu, ijIptane haju anukuLa banAvI zakAyuM nathI. irAna lagabhaga anukuLa jevu che. pAkistAna sAthe amerikAe lazkarI sAmagrI pUrI pADavAnA kAlakarAra karyo. sIlezana amerikA samIpa do (4)
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ janajAkatara. jItI - tA. 15-7-54 prabudhdha jIvana rahyuM chetyavatI bhavAdI ane saMta nI che. jatuM hoya ema lAge che, barmA tathA inDonezIA haju hiMda duniyA trIjA vizvayudhdhAM dhakelAtAM bacI gaI che. pitAnA hAthamAM "mAphaka taTasthatA dhAraNa karIne ubhA che. hidane namAvavA dabAvavA ramI rahele hAiDrojana baeNba hAla turatane mATe amerikAne myAna amerikAnA prayatna cAlu che. ' kare paDe che. amerikA dhAre te karI zake tema che evuM vAtAvaraNa traNa mahinA pahelAM hatuM Aje enI eja zastrasAmagrI hovA chatAM tene inDo-cAinA mULa te kaeNnI vasAhata hatI. bIjA vizva pIchehaTha karavI paDI che ane tenI ijjatane ghaNA meTo dhakko lAgyo che. yudhe tyAMnI sthitimAM palaTo ANyo. e yuddha daramiyAna inDe-cAInA jenI pAse amerikAnA pramANamAM kazI zastra sAmagrI nathI. ke dhanavipujApAna nIce AveluM. jAMpAna hAryA bAda InDo-cAinA svataMtra thayuM.. latA nathI ane jenI sAme amerikAnI zastra sAmagrI vaDe joradAra banela paNa e yukita prayukitathI tyAM pAcho pitAne kabajo jamAvyuM. bAjue Avela pAkIstAnanI DarAmaNI cAlu che evA hiMdanA mahA tenI sAme te dezanA uttara bhAgamAMthI vieTa maha nAmanA pakSe amAtya javAharalAla neharUe mAtra AtmabaLa upara nirbhara rahIne. baLa uThAvyuM. Aje tenI ane phreMca sattA vacce lagabhaga sAta amerikAnI zirorI sAme je mAthuM ucakayuM che ane vizvane varSathI yudhdha cAlI rahyuM che. A yuddhamAM dinapratidina casattA vigrahanA dAvAnaLamAM hemAI jatAM aTakAvyuM che te mATe temane jeTalA hAratI jAya che ane pIchehaTha karatI jAya che. amerikA saMyukta dhanyavAda ApavAmAM Ave teTalA ochA che. Aje AntarASTrIya mera ubho karIne ene madada karavAnuM ane e rIte sthAnika kSetramAM hiMda ane tenA mukhya purUSa javAharalAle asAdhAraNa pratiSThA yudhdhane vyApaka svarUpa ApavAne manasubo sevI rahyuM hatuM. tenI dalIla prApta karI che. te suleha ane zAntine sAce bherUM che evI UMDI evI che ke vIeTa mIMha pakSa sAmyavAdI che. cIna tene madada karI . zAntiniSThAnI duniyAne temaNe pratIti karAvI che. te zuM bole che rahyuM che. have vieTa mIMha pakSa cho ane meM hAre te inDe ane kare che te sAme duniyA mITa mAMDIne beThI che. AvatI kAlanI cAInAmAM sAmyavAdI taMtra sthapAya ane enI pAchaLa ezIAnA kone khabara che? paNa Aje duniyAmAM zAnti jaLavAI hoya te bIjA deze paNa kramazaH sAmyavAdI banatA jAya. A zakayatA te javAharalAlane moTA bhAge AbhArI che e viSe bemata hoI na aTakAvavA mATe saMyukta maraco ubho kare atyaMta jarUrI che. ene madada karavI, InDei cAinAmAM temane TakAvavA ane cIna - zake. 'aNIne cukaye se varasa jIve e kahevata mujaba AjanI inDe-cAInAne madada kare che e bahAnA nIce tenI upara AkramaNa kSaNe ugarelI duniyA yudhdhathI sadAne mATe vimukha banIne suleha ane zAnti tarapha gati karatI rahe evI ApaNI UMDA dilanI prArthanA che ! karI pitAnI navI zastrazakita vaDe cInane khedAna medAna karI nAMkhavuMA vRtti amerikAnI hatI ane che. AnI sAme hiMdanA mahAna dAna sAthe nAma joDavAne meha , , , amAtya javAharalAle avAja uThAvyuM ane duniyAnI A rIte eka mitra lakhe che ke "prabudhdha jIvananA 1 julAInA aMkamAM kaMthaLatI jatI sthiti aTakAvavI hoya te InDe-cAInAmAM yudhdha- 'bhejanAlayamAMthI sarvodaya kendra e mathALA nIcenI noMdha joI. je tahakubI thavI joIe, e tyAMthI vidAya levI ja joIe ane gRhasthoe dAna ApyuM che emaNe pitAnAM nAmo te te dAnane lagatI inDo-cAinAnI prajAne pitAnuM bhAvI pitathI nirNaya karavAnI taka pravRttinI sAthe joDavAnI je sarata rAkhI che. e kAMI bahu vakhANavA maLavI joIe e prakAranI temaNe udaghoSaNA karI. kalabamAM jevI vastu nathI ema tamane nathI lAgatuM ? A vRttimAM paisAnI hiM pALa na sIna. brAdeza ane dAnezIonA pratiSThA che ane jo ApaNe AjanI viSamatA dara karavA mAMgatA mukhya pradhAne maLyA. temaNe paNa neharUnI udhaSaNAnuM sabaLa rIte hoIe te paisAnI pratiSThA jeTalI ochI thaI zake teTalI karavI samarthana karyuM. jInIvA kenpharansa upara A ghaTanAnI baLavAna asara joIe. mane te A rItanI sakhAvata e sakhAvata ja nathI lAgatI. paDI. duniyAne yuddha tarapha kheMcI javAnI vRttipUrvaka hAjara thayela e te eka vyApAra che. tamArI dhamAM e saratAno ullekha jevI lesane amerIkA pAchA javuM paDyuM. brITane paNa prastuta karI rIte thayuM che e uparathI lAge che ke e saratene tamArUM anamedana dhyAnamAM laIne amerIkAnI hA e hA bhaNavAnI nA kahI ane che-virodha te nathI ja." javAbamAM jaNAvavAnuM ke mArA manamAM AvA inDo-cAinAmAM yuddha-tahakubInI saMbhAvanAne vadhAre jora maLatuM rahyuM. 'dhane sAthe nAme joDavAnI pravRtti ane vRtti sAme atyanta tyArabAda cInane mukhya pradhAna cAU ena lAI hiMda AvI gaye aNagamA che, prastuta dAnane lagatA eTalI lAMbI vigato ApavA ane hiMda ane cIna vacce sudaDha maitrInI sthApanA thaI. A pAchaLa A dAna kevI saratathI ApavAmAM AvyAM che ane temAM dhaTanAe AntararASTrIya kSetre eka navI ja paristhiti pedA karI . nAma joDavAnuM ke mehara rahelo che e tarapha vAMcakonuM dhyAna je duniyAmAM suleha zAnti jALavavI hoya, trIjA vizvayudhamAMthI duni- kheMcavAno ja hatuM. ema chatAM paNa e noMdha je rIte lakhAI che te thAne ugADavI hoya te sAmyavAdI dezane DhaLe nahi cAle. tenI sAthe jotAM e saratAne mAruM anumodana che evI vAMcakone bhramaNA thavAne asAmyavAdI dezanuM sulehazAnti pUrvakanuM rahevuM azakya nathI, paNa saMbhava che e mAre kabula karavuM joIe. ' zakaya che ane Avazyaka che e vicArane cetaraphathI svIkAra maLe. AjakAlanAM ghaNAM kharAM dAne dhananI sAcI niSThAthI prerAyelAM ezaAnA dezamAM jyAM vigraha cAlatuM hoya tyAM tene anta lAva , nahi, paNa kIrti ane nAmanA meLavavAnI vRttithI ja prerita hoya ane sulehazAntine sthira karavI e javAbadArI eziAnI che ane che. saMsthA sAthe nAma joDavuM, jyAM tyAM nAnA moTA dAnanI takhtIo e javAbadArI eziAnA AgevAna rASTra saMbhALI leze. te javA- . caDavI, dAna sAme vaMzaparAparA cAle evA hakake lakhAvI levA-A badArIne bhara yurepa amerikAe upADavAnI jarUra nathI ane e ghelachA dAna karatA zrImAnAne khuba vaLagelI hoya che ane saMsthAnA bahAnA nIce ezIAI dezamAM ezIA bahAranA rASTroe mAthuM saMcAlakone jarUrI, dravya meLavavA mATe zrImAnanI A vRttine mAravAnI paNa bIlakula jarUra nathI-e vicArane bahu meTA pAyA sataSavI paDe che. ghaNIvAra saMcAlako AvA dAtAone eka yA upara samarthana maLyuM. A uparAMta yuropa amerikAnA erIAmAM bIjI rIte amara karavAnAM pralobhane ApIne dAna meLave che. paNa naMkhAyelAM thANuo have jadithI visarjita thavA joIe A rIte A banne bAjunI padhdhati IcchanIya ke AdaraNIya nathI. paradezI vasAhato virUddha jabaradasta abhiprAya saMgaThThita thaye. Ama muDIvAdI samAja racanAnA pariNAme cheDA ati zrImAna bane che traNa mahinAnA gALAmAM AntarASTriya paristhatine Akhe raMga pala- ane anekanA bhAge garIbAI hoya che. paNa zrImAnanI zrImantAI TAI gayuM che, i-cAInA yuddhavirAmanA Are ubhuM che ane aneka garIbanA zoSaNa ane sahakArane ja AbhArI che. zrImantane
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ TRY " | E 52 . prabuddha jIvana tA. 15-7-54 viSe A sarvAhaya che muMbai khAte kSaya rAganA laI - - tyAM ekaThAM thayelA dravyamAM Akhare bahujanadaridra evA samAjane A hospITalanI AkhI Arthika javAbadArI cAra bhAIoe Aja ghaNe meTe bhAga che. Ama hovAthI jyAre koI zrImAna dAna kare sudhI upADI che ane have pachI paNa A paramArtha kAryanuM saMcAlana che tyAre vastutaH je jenuM che ane pitAnuM mAnI beDela che te ane saMvardhana teo pitAnI javAbadArI upara ja karavA mAMge che. tenA kharA mAlIkane te pAchuM Ape che. A rIte dAtA dAna ApIne A temanI hIMmata ane purUSAthamAM draDha zradhdhA sUcave che. AvI ruNamukata thAya che, koInA upara upakAra karatA nathI. vastusthiti bAdazAhI sakhAvata ane udAra vRtti mATe e cAra bhAIone aneka Ama che tyAM dAnanI sAthe nAma joDavAM ane dAtAnI takhtIo dhanyavAda ghaTe che. A sarvodaya hospITala dhanavAnone preraNArUpa che, caDavI-e badhuM dhanavAnanI anarthajanaka pratiSThA vadhAravA barAbara garIbone AzIrvAda samAna che. paramAnaMda che e viSe koI zaka nathI. ghATakepara khAte sarvodaya heppITalanuM uddaghATana " satyaM zivaM sundaram (zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA lekhamAMthI cUMTIne tA. 8-7-54. gurUvAranA roja muMbaI bAjue ghATakopara khAte taiyAra karavAmAM Avela lekhasaMgraha) rasva. maganalAla popaTalAla cerITebala TrasTa taraphathI kSayaroganA dardI. - prakAzaka zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha. enA auSadhopacAra ane sAravAranA hetuthI ubhuM karavAmAM Avela e kAkAsAheba kAlelakara tathA paMDita sukhalAlajInA praveza sAthe. pragaTa thaI cUkI che, sarvodaya hospITalanuM bhAratanA Arogya saciva zrImatI amRtavaranA zubha haste uddaghATana thayuM hatuM. pramukhasthAne muMbaInA Arogya kIMmata rU. 3 paTeja baMda saciva zrI zAntilAla zAha bIrAjyA hatA. | muMbaI jana yuvaka saMghanA sabhyo tathA ' prabudhdha jIvananA grAhako mATe kSayaroga hi damAM lagabhaga sarvatra vyApele roga che ane dara kIMmata: rU. 2, pisTeja one varSe saMkhyAbaMdha mAnavIone bhAga le che. ApaNA dezamAM A * prAptisthAna : . regathI pAMca lAkhathI vadhAre mANasa pIDAya che. muMbaI pradezamAM (1) muMbaI jaina yuvaka saMgha 45 47. dhanajI sTrITa muMbaI, 3. ) Azare 50000 mANasane A darda satAvI rahela che. Aja sudhI (2) gurjara graMtha 'ratnAvali, gAMdhI rastA, amadAvAda. 1. " - ~A vyAdhi asAdhya manAte hate. chellAM paccIsa varSa daramiyAna - saMdha samAcAra vaidhakIya navI navI zodhanA pariNAme A vyAdhi, je yogya upacAra * paryuSaNa vyAkhyAnamALA. ane sAravAra karavAmAM Ave che, have susAdhya lekhAte thayo che. tA. 25-9-54 budhavArathI tA 2-2-54 guruvAra sudhI A hospITala 156 bIchAnA dharAve che. A hospITalamAM janarala muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI paryuSaNa vyAkhyAnamALAne prabaMdha virDa tema ja svataMtra rIte rahI zakAya evI koTeja-nAnAM nAnAM karavAmAM Avaze. zarUAtanA sAta divasanI sabhAo vAskI mAne che, tema ja eka meTA baMgalAmAM paNa dadI ene rAkhavAnI lejamAM ane chevaTanA be divasanI sabhAo sekasI thIeTaramAM bharasagavaDa karavAmAM AvI che. A hepITala mATe 15000 cerasa vAmAM Avaze.. vAra jamIna upara judAM judAM bAMdhakAma karavAmAM AvyA che ane rajata mahatsava kAryakrama. jamIna ane bAMdhakAma, pAchaLa kula rU. 3,30000 kharacavAmAM saMdhanA rajata mahotsava aMge tA 8-10-54 zanIvArathI AvyA che. : : ! ' , ' ', tA. 12-10-54 maMgaLavAra sudhInA divaso daramyAna hAla turata . A AkhI racanA eka bIjamAMthI moTuM vRkSa pedA thAya tema nIce mujaba kAryakrama goThavavAmAM Avyo che. vikAsa pAmI che. zrI narenatamadAsa maganalAla, sumatilAla maganalAla, tA. 9-10-54 zanIvAra sAMja : rAma-zabarIne nATayaprayoga kAntilAla maganalAla tathA panAlAla maganalAla e. cAra bhAIoe - tA. 10-10 -54 , saMvAra : rajata mahotsava saMmelana temanA pitAzrI maganalAla popaTalAlane 1940 mAM svarga by : bapora : samUha. bhejana vAsa thayA bAda temanI IcchAnusAra eka cerITebala TrasTa che ke sAMja : raMjana kAyaeNkrama ubhuM karyuM hatuM. e TesTamAMthI bIjA aneka pAramArthika tA. 12-10-54 maMgaLavAra rAtrI; naukAvihAra kAryo sAthe 1842 mAM eka sArvajanika davAkhAnuM khelayAmAM sthaLa samaya have pachI nirNata thaze. AvyuM hatuM. A sArvajanika davAkhAnAne loko jema jema saMghanA sabhbhAne vinaMti. lAbha levA mAMDyA, tema tema davAkhAnAne paNa drasTIe vadhAre A rajata mahotsavanA kharcane pahoMcI vaLavA mATe tA. 9-7-54 ne vadhAre vikAsa karatA gayA, ane upacArane lagatI eka pachI eka . zukravAranA roja maLelI saMdhanI kAryavAhaka samitie TharAva karyo sagavaDa vadhAratA gayA. mULa sTamAM paNa e bhAIo vadhAre ne che ke " rajata mahotsavanA kALamAM saMdhanA dareka sabhya vadhAre rakama umeratA gayA ane kSayaroga nivAraNa pratye TrasTanA pitAnA vArSika lavAjama uparAMta rUA. 10 Ape evI sarve sabhya saMcAla pitAnuM dhyAna vizeSa ane vizeSa pati pAsethI apekSA rAkhavAmAM Ave che." karatA gayA. Aje tenuM pariNAma purI sagavaDavALA eka vizALa maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. ane samRdhdha hospITala ubhuM thavAmAM AvyuM che. A heppITala viSayasUci sAthe AuTaDora-bahAranA dardIo mATenuM sAvajaneka davAkhAnuM naitika adhaHpatananAM kAraNe ratilAla maphAbhAI zAha 47 joDAyeluM ja che ane ekasa-re, pethalojI, tathA ilekaTrotherApI ane tenA upAya ItyAdi vibhAge temAM samAviSTa karavAmAM Avela che. ' aba paricita sahu ke, ' gItA parIkha A AkhI saMsthA eka ja ane te paNa jaina kuTuMbanA krAntine trikoNa ' vinabA bhAve cerITebala TrasTamAMthI ubhI thai che e khAsa noMdhavAlAyaka ghaTanA che. prakIrNa naMdha: purabahAramAM jAmelI paramAnaMda 50 cAra bhAIomAMnA zrI kAntilAla maganalAle A hospITala ubhuM karavA varSArUtu, AcAryazrI tulasI rAmajInuM pAchaLa athAga parizrama lIdhA che. A hospITalamAM haju sarachakla (hADa, muMbaI khAte Agamana, aNIne cUke se varasa jIve kApane lagata) vibhAga joDI zakAyuM nathI, je anukuLatAe AgaLa dAna sAthe nAma joDavAne meha, ghATakopara upara ubhe karavAnI TrasTIo IcchA dharAve che A hospITala mATe khAte sarvodaya hospITalanuM uddhATana, TrasTIo myunIsIpAlITI ke sarakAranI madada levA gayA nathI tema sukhanI bhukha ane maryAdAnuM mahattva ravizaMkara mahArAja 5 AgaLa upara evI madada levA javAne IrAde dharAvatA nathI. saMtati niyamana ' ' ' paramAnaMda 58
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 15-7-54 prabudhdha jIvana sukhanI bhukha ane maryAdAnuM mahatva - saMtatiniyamana ' ' thoDA samaya pahelAM zrI ravizaMkara mahArAje bhAvanagara khAtenI (gatAMkathI cAlu) eka sabhAmAM uparanA viSaya para eka mananIya pravacana ApatAM jaNAvyuM hatuM ke - "sAmAnya rIte badhAne sukha joIe che. e sukha bhoga ' sAdhano dvArA saMtatiniyamana akudaratI che? vavAnuM sAdhana zarIra che. zarIra indriyanuM baneluM che. ane e , keTalAka vicArake AvAM sAdhanane ke zastrakriyAne akudaratI IndriyenA sukhane sukha mAnI tenI zodha mATe meTAM moTAM zAstro racAya che. - gaNe che ane akudaratI eTale kharAba, tyAjya ane tethI A rIte paraMtu sAdhane maLe che tema tema sukha bhAgatuM jAya che. pacAsa varasa thatAM saMtatinirodhane agya, anicchanIya lekhe che. zuM kudaratI pahelAM mANasa je vastuo vAparate hatuM tethI vadhAre sukhI hatuM. ane zuM akudaratI e viSe ApaNe aneka prakAranI bhramaNAo pachI vastuo vadhI tyAre sukha ochuM dekhAyuM. chelle chelle te khUba sevIe chIe. vaLI kudaratI manAyalA pariNAmane aTakAve evI sAmagrI vadhI gaI che. chatAM divase divase duHkha vadhatuM jAya che. meM kaI kriyA karavI athavA te evA koI sAdhanane upayoga karo cInamAM keTalAya maNa kapaDAM vagaranAM joyAM. chatAM hasate meDhe rIkSA tene ApaNe vAMdhA paDatuM lekhIe chIe, paNa A paNa eka kheMcatA hoya, ghAsa lAvatA hoya, hAthamAM roTalo hoya te khAtA hoya bhramaNA ja che. pazunuM jIvana kevaLa kudaratane adhIna hoya che. ane AnaMda karatA . hAya. ame ahIMthI gayA tyAre garama kapaDAM mAnavajIvananI vizeSatA kudaratanI samajAyalI maryAdAne eka yA bIjI paherIne gayelAM chatAM sAdAI kahevAya, jyAre tyAM paheravA vastra nahotuM bAjue oLaMgIne AgaLa cAlavAmAM rahelI che. saMyama temaja chatAM te loko AnaMdI lAgatA hatA. tyAre sukha kone kahevuM ? jaina svachaMda mAnavInI A prakAranI vizeSatAmAMthI ja pariName che. zAstromAM maryAdA zabda Ave che. dareka vAtamAM maryAdA joIe jIvavuM zA mATe tenI paNa maryAdA joIe. jAgrata dazAmAM rahIne maryAdA anAja pAke che tene supAcya banAvavA khAtara ApaNe te upara nakkI karI hoya te jarUra sukha maLe che. maryAdA nathI te agnijhayama karIe chIe te prayogane kudaratI gaNo ke aMkudaratI ? karoDa rUpiyA ane aneka sAdhane hoya te paNa sukha maLatuM dALazAkane svAdiSTa banAvavA mATe ApaNe mIThA maracAne upaga nathI. e sukha kayuM tenI khabara nathI. chatAM ApaNe badhAM enI karIe chIe te kudaratI ke akudaratI? zarIrane supa banAvavA pAchaLa paDayA chIe. mAre nAne bhAi Ave te kahetA hatA ke tenI upara je prakriyAo thAya che tene kudaratI ke akudaratI gaNavI? gAma nAnuM che, chatAM cAlIsa hajAra rUpiyAnAM khAvAnAM pAna khape AvI ja rIte kudaratI lekhAtA pariNAme vALavA ke TALavA je che. pahelAM sAta mAIla cAlIne jatAM. have meTara sivAya cAlatuM kAMI karavAmAM Ave te badhuM agya ke hAnikartA ja hoya ema nathI. Ama jarUriyAte khUba vaMdhArI dIdhI che, tyAre utpanna te ' mAnI levAne kazuM ja kAraNa nathI. koI paNa kudaratI upadrava TALavA jamIna upara thAya te ja che. vastI vadhI ane jarUriyAta vadhArIne mATe je aTakAyatI auSadha ke ijekazane levAmAM Ave che te. maLatuM sukha joIe e kayAMthI lAvavuM ? eTale keInuM lUMTI levAnuM viSe zuM vicAravuM? apekSita saMtati jema kudaratane AzIrvAda ane (buddhithI), keInuM paDAvI levAnuM vAtAvaraNa cAle che. DALiyAM bakSisa che tema anapekSita saMtati kudarate upajAvelo anartha athavA mAryA kare che. * te upadrava che. pitAnI jarUriyAta ane IcchA mujaba kudaratanA "Aje jagatamAM sukhanI ane roganI sAme je meTuM rAkhIne kramane vALa yA palaTAva e sRSTinA prAraMbhathI Aja sudhI vaijJAnika rIte zodha cAlyA kare che te meTuM pherakhyA vinA doDyA, mAnavIbuddhine prayatna rahyo che. gaI kAla sudhI je akalpanIya kIzuM te kayAM jaIne aTakIzuM te karI zakAtuM nathI. keTalAka ane asaMbhavita manAtuM te Aje ka9panIya ane saMbhAvya banatuM sattA mATe paDApaDI kare che. kahe che ke sattA laIne ame tene sukhI karI daIzuM. khAvAnuM, pIvAnuM, nAcavAnuM-badhuM ApIzuM ane jAya che. aTakelA hatyane Aje gatimAna banAvAya che. asAdhya lekhAtA dardI susAdhya banatA jAya che. A ja dRSTie prajanananA evuM sukha ApIzuM ke badhAMne sarakhAM karIzuM. keTalAka kahe che yatre viSayamAM paNa vijJAna navAM sImAcihane sara karatuM jAya che. Aja vadhArIne sukhanAM sAdhane vadhArI zakIzuM. Ama koI jAtanA pAyA vagara ADedhaDa badhA doDe che. haTha regye sukha maLe, tela nAkhe sudhI viSayasevananuM garbhAdhAna svAbhAvika ane anivArya pariNAma sukha maLe, sinemA joye sukha maLe-ema judAM judAM sAdhana lekhAtuM. AjanI zodhae e anivAryapaNane, nAbuda karyuM che. : zALe jAya che. vinobAjI kahe che kAma khUba vadhyo che. kAmathI ane mANasajAte te rIte eka navuM svAtaMtrya prApta karyuM che. A kAmanA thAya che. A joIe ne te joIe ane icchA pAra na svAtaMtrya hAMsala karavuM e bIjI rIte yogya che yA na , paNa paDe te krodha Ave che. eTale kAma ane krodha vacce duniyA jhelAM temAM kudaratI akudaratI jevuM kazuM nathI. vadhelA vALa ke nakhane khAya che. mUDI ekaThI karatAM koI roke te tarata baDAI thAya che. ApaNe kApI nAMkhIe chIe. casmADe TuMkI nejarane pahoLI "A vastuthI ApaNe pAchA haThIe nahIM te duHkha javAnuM karIe chIe ane saravardhaka yaMtra vaDe baherA kAnane sAMbhaLatA nathI ane sukha maLavAnuM nathI. atyAre te cAre bAju dhULanA karIe chIe. A badhI prakriyA kudaratI pariNAmane TALanArI hevA goTA UDe che. DuM vALIe chIe tyAM tharanA ghare pAchA paDe che. chatAM tene ApaNe akudaratI athavA te tyAjya nathI lakhatA. ' eTale have te trIjuM locana udhaDe te kaMika raste jaDe. ApaNA tevuM ja svarUpa garbhAdhAnarodhaka sAdhananuM che. sAboe te e lesana batAvyuM che, paNa tenuM AcaraNa karIe A sAdhanane durUpayoga thavAnI saMbhAvanA. te sukha rUpI phaLa maLe. ApaNe sukhane mATe prayatna te karIe A sAdhano ane upAya sAme A praznanI naitika dRSTie chIe, paNa meTuM nA phare tyAM sudhI te maLatuM nathI ane maLaze ja nahIM. sukha te aMdara meTuM karavAthI maryAdAne mArge vaLavAthI ja vicAra karanArAone mATe vAMdhe e che ke Ane durUpayoga thavAne maLI zakaze." ghaNo saMbhava che. A sAdhananI vaparAza nItinAzane mArge lai A pravacana tA. 1-3-54 no vizvavAtsalyamAMthI udhUta janArI che. mATe ApaNe tene saMkhamAM sakhta virodha karavA joIe. karavAmAM AvyuM che. AjanI prajAnI kevaLa bhautika sukha pAchaLanI A vAMdho vajudavinAne che ema kahI nahi zakAya. paNa vastusthiti deTa, maryAdA ane vivekane abhAva, ane antarmukha banavAnI evI che ke navI navI cIjo, upAye ane sAdhane vijJAna zodhe che, AvazyakatA saMbaMdhe ravizaMkara mahArAje upara je kahyuM che te sau kArakhAnuM banAve che ane te bajAramAM Ave che. AjanI koI paNa kene dhyAnamAM levAnI jarUra che. zodha ke banAvaTa koI eka deza puratI maryAdita karI zakAtI nathI.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ': (8) 54 prabuddha vana che | ", * tA 15 7-54 = = ema garbhAdhAnarodhaka sAdhane duniyAnI bajAramAM vahetAM thayAM che. rahe. te AtmaghAtaka mArge lAMbo samaya cAlI zakatuM ja nathI. tenI kAyadAthI aMkuza mUkaze te bhUgarbhamAM te vahetAM thavAnAM che. tene prakRtimAM rahele sthitisthApatAne guNa eTale ke sadA samadhAraNa durUpayoga karanArane tenI yegyatAagyatA vicAravApaNuM che ja nahiM. talpha DhaLatA rahevAnuM valaNa tene svAbhAvika saMyama ane parimitatAnA paNa e uparathI ema phalita thatuM nathI ke jene potAnA gRhastha- pradezamAM pAcho kheMcI lAve ja che.' jIvananI maryAdita paristhitinI rakSA mATe A vastunI AvazyaktA kAI paNa nirbheLa sAmAjika riphAra saMbhavato ja nathI mAluma paDI che teNe paNa AvAM sAdhane ke upAyanuM avalaMbana na bAkI e paNa kharuM ke ApaNe je kAMI samAjika pherapha re levuM. keTalIeka vakhata eka bAju jarUrI saMyamanI tAkAtane abhAva karIzuM, sudhArA karIzuM te saMpUrNa rIte lAbhaprada ane anivArya ane bIjI bAju vizeSa prakRtine akSama evI pitAnI stranI samajIne karatA haiizuM, chatAM paNa tenA garbhamAM thoDuM sarakhuM paNa zArIrika sthiti-ubhaya savega AvAM sAdhane ke zastrakriyAne purUSa aniSTakAraka tatva hovAnuM ja. e eka paNa sAmAjika sudhAre ke mATe anivArya ane dharyuM banAve che. kAM te zuddha brahmacarya pALe pheraphAra ka9pI zakAya tema nathI ke jenuM ekAnta sArUM ja athavA te viSayavRttinAM svAbhAvika pariNAma bhega e ekAta pariNAma hoya ane jene pratikuLa bIjI koI bAju ja Adeza ke upadeza-jyAM anya vikalpa sulabha hoya tyAM - khAsa karIne na hoya. sudhArake - nave cIle pADanAre - A jokhama kheDasAdhAraNa kaTinAM strIpuruSanA gaLe kadi utaravAne nathI. vuM ja rahyuM. duradezIpUrvaka samAjanA ghaDanArAonI pharaja che ke saMtatiniyamana ane brahmacarya-zithilatA navA cIle cAlavA mAgatA samAjanuM te cIlAnAM bhayasthAne tarapha . alabatta garbhanirodhaka sAdhanane vyApaka upayoga ApaNA teNe yathAsamaya dhyAna kheMcatAM rahevuM joIe ane pitAnA samAjane gRhastha jIvanamAM brahmacarya yA te saMyamanI vRttine amuka aMze AgaLa cAlatA rahevAnI preraNA ApavA sAthe prastuta bhayasthAnethI jarUra zithila banAvaze ja. kAraNa ke saMtatinA DarathI kAMIka aTa- bacatA rahevA mATe jarUrI mArgadarzana paNa karAvatAM rahevuM ja joIe. kate mANasa viSayasevanamAM A upAyanI madadanA kAraNe jarUra A rIte samaye samaye lAbhAlAbhanI tulanA karIne samagra rIte vicAthaDe vadhAre niraMkuza banavAne. A pariNAma alabatta zocanIya ratAM vizeSa lAbhaprada lAge evA raheNI karaNIne lagatA sAmAjika che. paNa madhyama varganI saMkaDAtI jatI Arthika paristhiti, suvAvaDa pheraphAro oLakhI kADhavA ane apanAvavA, te pheraphAra sAthe joDAyelA upara suvAvaDamAM kacarAtI jatI strInI zarIrayaSTi, be traNa bALake aniSTathI jAgRtipUrvaka pitAne bacAvavI ane A rIte pragatinAM ucheravAnI jyAM sagavaDa nathI tyAM sAta ATha bALakonA kAraNe ati navA sImAcihana sara karavA-e ja vyaktigata tema ja sAmAjika svAdhya ane utkarSane rAjamArga che. jaTila banI jatI jIvanasamasyAA rIte jIvanamAM ubhI thatI saMtati nirodha mATe brahmacarya pAlana uttama, pAravinAnI saMkaDAmaNa ane akaLAmaNa vaijJAnika sAdhane yA zastra vikalpa nirodhaka sAdhanane upaga Avazyaka. kriyA dvArA AjanI prajAne saMtatiniyamana tarapha svAbhAvika rIte A rIte vicAratAM AjanA saMgamAM saMtatimaryAdA adhatana kheMcI jAya che. prastuta saMgamAM A sAdhanane upayoga karavAmAM te kheDuM kare che ke anaitika karma Acare che ema mAnavAne samAjane mATe ati Avazyaka banI che evo abhiprAya Aje lagabhaga sarvatra svIkArAI rahyo che. A mATe jarUrI brahmacaryakazuM kAraNa nathI. pAlana e niHzaMkapaNe uttama mArga che. mAnavIne unnatinA mArge vAparAta pariNAma cirasthAyI karo ema bhayaMkara pariNAme ka95vAnI jarUra nathI. laI javAmAM brahmacarya je bIjo koI purUSArtha nathI e ApaNe vaLI upara jaNAveluM natika duSpariNAma cirasthAyI haze ema kadi bhUlavuM na joIe. saMtatimaryAdA mATe anya sAdhane ke mAnI levAnI ane bhAvi samAjanA nItinAzanI bhAtabhAtanI kalpanA upAyonI bhalAmaNa pAchaLa ApaNuM nabaLAI-asAmarthya-ne ekarAra karavAnI jarUra nathI saMtatinirodhanA kAraNe ja brahmacaryonI upayogItA rahe che e paNuM ApaNe kabula karavuM joIe. paNa sAmAnya mAnavI che ema che ja nahi. brahmacaryanI-kAmavRttiviSayaka saMyamanI-svataH Aje jene ApaNe ati Avazyaka lekhIe chIe te saMtatimaryAdA bahuM maTI kImata ane upayogItA che. te eka bahu moTuM jIvana- brahmacaryo dvArA sAdhI nahi zake ema Aja sudhI ApaNe anubhava baLa che. jene jIvanamAM koI paNa purUSArtha sAdhave che ane kahe che. sAmAjika vidhiniSedha sAmAnya mAnavInA baLAbaLane vicAra prANavAna jIvana gALavuM che tene asaMyamI banavuM kadi paravaDe ja karIne ghaDAya te ja te vyavahArU banI zake. tethI AjanA prajAjanahi. te brahamacaryanuM mUlya samajIne bane teTaluM oche kAmasvachaMda nee saMtatiniyamanane amalI banAvavA mATe tene lagatAM sAdhana karavAne ja. garbhAdhAnaredhaka sAdhanonA upayoganA pariNAme te thoDo ane upAye barAbara samajI levA ane saMyamasAdhanAne lakSya-- sthAne rAkhIne pitApitAnA saMcAga mujaba jarUra jaNAye A sAdhano samaya svachaMdenI bAju DhaLavAne, paNa pachI sAmAnya suja-haiyA ane upAyane zakya teTalI karakasarapUrvaka ane purepurI samajapUrvaka ukalata-tene saMyama tarapha vALyA vinA nahi ja rahe. kAraNa ke tenA 'upayoga kareA mArge javAmAM temanuM, temanA kuTuMbanuM ane jIvananuM aihika zreya Akhare saMyama upara ja avaMlaMbe che e vizALa samAjanuM hita raheluM che-A vicAra ApaNa sarvee have satya tarapha tene bahu jaldIthI samajAvAnuM. A pramANe jema vyakita svIkArI le ghaTe che. ' tema ja samaSTi paNa samayAntare sAhajika jIvanavRtti ane raheNI samApta karaNI upara AvIne jarUra sthira banavAnI. - . paramAnaMda te samAjanI sthitisthApaka prakRti. prabudhdha jIvananA grAhakone vinaMti ' vyakti mATe kadAca A AzA koIne vadhAre paDatI lAge; prabuddha jIvananA je grAhake prabuddha jIvana cAlu rAkhavA na paNa samaSTine, te A svabhAva ja che. cokakasa asAdhAraNa sago icchatA hoya teo temanuM lavAjama pUruM thayAnI khabara maLe amane vacce samAjane amuka bhAga koI paNa eka yA bIjA prakAranA pitAnI aniccho tarata ja jaNAvavAnI kRpA kare ke jethI ame atireka tarapha thaDe vakhata DhaLaze, paNa tenI prakRtimAM rahelI saiyA- nakAmAM jatA vI. pI. nA kharcamAMthI bacIe. ukalata-Commonsense-tene samatulA upara lAvyA vinA nahi vyavasthApaka, prabuddha jIvana, muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI 3. mudraNasthAnaH javAhara prinTIMga presa, 12, kezajI nAyaka roDa, muMbaI 9.'
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajIsTaDa na. zrI 4266 vArSika lavAjama rU.4 pra, jaina varSe 14-pra. jIvana varSa 2 eka u prabuddha bhuvana zrI mu`baI jaina yuvaka saMghanu" pAkSika mukhapatra meet taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA musammenceme chuTaka naphala : traNa AnA muMbaI, 1 ogasTa 1954 ravivAra. AphrikA mATe zAliga 8 mArI AzA (tA. 19-3-54 sAmavAranA roja mu`baInA mukhya saciva zrI mArArajI desAinA hAthe khAdI grAmeAdyoga bhavananuM udghATana karavAmAM Avyu. khAdI ane grAmodyogane lagatI hIlacAla gAMdhIchae AjathI lagabhaga 35 varSa pahelAM zarU karI hatI. samayanA vahevA sAthe e banne pravRttine cokakasa svarUpa maLatuM gayuM' ane temAM navI navI vigate purAtI gai. 1947 mAM dezane AjhAdI prApta thai te chatAM paNa A banne khAkhAne sarakArI mAnyatA prApta thaI naheAtI. gayA varSe ke A varSanI zarUAtamAM kendrastha sarakAre mIlanA amuka kApaDa upara eka vAre eka paisAnA kara nAMkhyA ane tenI Avaka khAdI ane grAmedyoganA vikAsamAM kharacavAnuM nakkI karyuM". A ja hetuthI sarakAra taraphathI khAdI grAmodyoga mArDa ubhu* karavAmAM AvyuM che ane tenA taraphathI muMbaInA AkhAda gaNAtA lattAmAM Avela vAidreca leDaleAnA nAmathI vardhAjInI ane jANItI dukAna ke jenA mukhya vyavasAya paradezI cIte vecIne dezanuM dhana paradeza mekalavAnA hatA teja dukAnane khAdI grAmeAdyoga bhavanamAM pheravI nAMkhavAmAM AvyuM che ane tenA vahIvaTanI javAbadArI muMbai upanagara jIllA grAmodyoga saMdhane suprata karavAmAM AvI che. khAdI grAmodyogane lagatA AndolanamAM A bhavananuM uddaghATana e sImAcihnasUcaka ghaTanA che. sarakAre A hIlacAlane have apanAvI che ane prajAe tene bane teTalA TakA ApavAnA che. A bhavananA praNetA khAdIAcArya zrI viThThaladAsa jerAjANI ke jemaNe AkhuM jIvana khAdI ane grAmeAdyoganA vikAsa pAchaLa vyatIta karyuM' che temanA ja-prastuta prasaMgane anulakSIne khAdIaura grAmodyoga patrikAmAM pragaTa thayelA-ugAre A AkhI ghaTanAnuM aitihAsika mahattva samajavAmAM upayegI thaze ema samajIne ahI" uSkRta karavAmAM Ave che. cisevita svapna saphaLa thayelu--mUrti manta thayelu jotAM Aje zrI viThThaladAsa jerAjANIne je AnaMda thatA ho teveA AnaMda koIne thate nahi hAya. viThThaladAsabhAie pAtAnA lekhamAM vyakata karelI AzA saMpUrNa arthe saphaLa thAo evI ApaNI paramAtmAne prArthanA he! ane e AzAne pUraka evA ApaNu sarvane sahakAra hA ! paramAnada] e sTAramAM keTalIka vakhata dararojanA rUA. 15 thI 16 hajAranI kiMmatanAM vecANa maLatAM. e vakhate kApaDanA bhAva 6-7 - AnA vAranA hatA. cepana vaSa~ sudhI muMbai zaheramAM meM kApaDa vecANunu kAma karyuM. muMbainI janatA zuM Icche che, janatAnA paheraveza zuM che, ene mane ATalAM varSonA anubhava che. meM mArI vepArI kArakIrdI sana 1900 nI AsapAsa zarU karI. e vakhate huM paradezI kApaDa vecatA. darajI khArtAnA anubhava paNa mane e vakhate thayA. e samayamAM taiyAra kapaDAM kharIda karIne paheravAnA rivAja na hatA. taiyAra kapaDAMnA vecANunI muMbaimAM pahelavahelI zarUAta me karI. 1906 sudhI mArI paradezI kApaDanI A dukana cArcanA sIlka imporTIMga kaMpanIne nAme kAlabAdevI upara hatI. 1906 mAM baMgALanA bhAgalAne kAraNe paradezI kApaDa (khAsa karIne IMgleMDanuM kApaDa) nA bahiSkAranuM AMdolana dezabharamAM jAmyuM. enI asaramAM huM Avyo. AMdolanamAM bhAga levA mATe meM mArI paradezI kApaDanI dukAnane cheDI ane TAimsa eka inDiyA bilDIMgamAM sthapAyelA muMbai kaoN-opareTIva svadezI sTAramAM huM joDAyo. svadezInA bhAratavyApI AMdolanane paheoMcI vaLavA mATe svadezI sTAranI sthApanA thai. A sthApanAnA mULamAM marahuma zeTha manamohana dAsa rAmajI ane pUjya khALagaMgAdhara TILaka hatA, svadezI sTAramAM huM joDAyA tyAre e eka nAnI svadezI vecANanI dukAna hatI ane te vakhate e darajI tyAM kAma karatA, krame krame svadezInuM AMdolana dezabharamAM jAmatuM cAlyuM. janatA svadezIne apanAvatI gai. A kAraNe kharIdAza dina para dina vadhatA gayA. TAimsa epha inDIyA bIlDIMgamAM vadhArAnI jagyA maLI eTale svadezI sTArano vistAra vadhato gayo. lagabhaga 16 hajAra corasa phITanI aMdara badhAM maLIne 22 khAtAM vecANu mATe gAThavAyAM. darajI khAtuM vadhatuM gayuM. e sTAranI meM 11 varSa sevA karI ane jyAre e sTAramAMthI huM chUTA thayA, tyAre 120 darajInA saMcA cAlatA hatA. emAM 70 saMcA vIjaLIthI cAlatA hatA. svadezI sTAramAM 11 varSa sudhI meM je tAlIma meLavI. ane je anubhava mane thayo, e Aje paNa mane kAma lAge che. 1920mAM mahAtmA gAMdhIjIe khAdInA sadezA saMbhaLAvyA. zarUAtathI ja huM khAdI vecANunA kAmamAM joDAyo, Aja visa sudhI e ja kAmamAM rahyo chuM ane mArI chellI avasthA paNu dezanA A pavitra kAmamAM pUrI thAya e mArI AzA ane prArthanA che. pahelA khAdIbhaDAra khAdIutpAdana zarU thayuM. utpAdana thatI khAdInuM vecANa karI levA mATe vecANa dukAna heAya e jarUrI hatuM. A kAraNe gAMdhIjInI sUcanAthI khAdInA vecANa mATe bhAratavarSanI aMdara pahele| khAdI bhaMDAra kholavAnuM nakakI thayuM. e jamAnAmAM muinI aMdara icchA hoya te lattAmAM khAlI dukAno maLI zakatI hatI. paraMtu ochAmAM ochA bhADAnI dukAna meLavIne khAdI kAmanI zarUAta karavI, e kAraNe kAlabAdevI upara AvelI AjanI svadezI mArkeTanI--paraMtu e vakhatanI meArArajI gokaLadAsa mArkeTanI-eka galImAM mAsika rUA. 15 nA bhADAnI eka dukAna meLavIne khAdI bhaMDAranI zarUAta 1928 mAM karI. A bhaMDAranuM udghATana mahAtmA gAMdhIjIe karyuM. zarUAtanA varSa mAM mAsika hajAreka rUpiyAnuM vecANa maLatuM kAlabAdathI upara AvelA khAdIbhaMDAra vadezI mArkeTanA bhaMDAranI gharAkI divase divase jAmatI gai, eTale prinsesa sTrITa upara kAMika vistAravALI eka jagyA rUpiyA 40 ke 45mAM (Aje sAcA AMkaDA yAda nathI) meLavI, paraMtu khAdInI dharAkI vadhatI jatI hatI, eTale e dukAnanA vistAra nAnA paDayo. A kAraNe kAlabAdevInA lattA para ThIka vistAravALI jagyAe akhila bhArata carakhA sadhanA bhaDAra khAlavAmAM AvyuM.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-54 1 1 karonuM utpAdana korA grAmodyoga kendra | hiMdanI gulAmInI jaMjIra toDavA mATe dezavyApI aneka laDA- ' karI zakAze e paNa prazna vicAravA jevo che. khAdI be A Io laDI levA mATenA kAryakrama vakhatovakhata gAMdhIjIe mUkyA. cojanA ghaDatI vakhate A banne vigatene vicArI che. zarUAtanAM AvAM delane jyAre jyAre upaDatAM, tyAre tyAre khAdInI mAgaNI traNa varSanI aMdara A sthAnakanAM vecANa eTalI hade pahoMcyAM vadhI jatI. haze ke vyavasthA"kharca meLavI levAze..' khAdI utpAdana divase divasa jAmatuM gayuM, 'vadhatuM gayuM. ne cAnathI rezanA rogo davA varSo varSo vicata momuMbaInI janatAnA kApaDa paheravezanI aneka jarUriyAte khAdI lAtA teja sthAnake khAdI ane grAmodyoganAM zaherI vecANo mAraphate kApaDa mAraphate pUrI karavA mATe khAdInI aMdara vidhavidha jAtabhAte roko piyA rikane jANa na kare re vase dAdI kAlabAdevI bhaMDAramAM AvatI gaI. jema jema grAhakonI mAgaNI karAze. khAdI kApaDamAM satiSatA gayA tema tema divase divase dharAkI vadhatI * agIyAra varSane svadezI sTArano anubhava ane 35 varSanA cAlI. kAlabAdevI bhaMDAranAM khAMdI vecANo Aje vArSika rUpiyA khAdI anubhavane AdhAre khAdI bhavananuM sAhasa kheDAya che. 16 lAkha upara paheMcyAM che. vepAranI zarUAtathI Aja divasa sudhInAM 54 varSonI aMdara khAdI grAmodyoga borDa muMbaInI janatAnI je sevA huM karI zaka chuM ane khAdIne vikasvataMtratA prApta karyA pachI paNa bhAratanAM gAmaDAMonI garIbI sAvavAne mATe janatane je sAtha Aja divasa sudhImAM meLavI Aje jevI ne tevI rahI che. berojagArI vadhatI cAlI che. vadhatI zakAya che, e AdhAre pacIsa karoDanA utpAdana ane vecANane jatI bekArIne haLavI karavA mATe, ApaNI sarakAra aneka goThavaNe pahoMcI vaLavA mATe A je prayAsa thaI rahyo che e saphaLa thaze karI rahI che. e anusAra 1953 nA phebruArI mahinAnI. aMdara evI garNatarI che. mAsika 15 rUpiyAnA bhADAthI zarU thayele khAdIakhila bhArata khAdI ane grAmodyoga beDanI madhyastha sarakAre bhaMDAra Aje lagabhaga mAsika 15 hajAranA bhADAne pahoMcI vaLavA sthApanA karI. mATe vikasI rahyo che. muMbaIe AvAM AMdelane hamezA AvakAryA - khAdI grAmodyoga be potAnA kAma mATe eka pAMca varSanI che, ane khAdI bhavanane paNa muMbaInI janatA avakAraze janA ghaDI che. pAMca varSane aMte pacIsa kareDanA utpAdana ane evI mArI AzA che. vecANane pahoMcavuM che. cAlu varSanI aMdara pAMca kareDanuM utpAdana thaze ane krame krame nirdhArelA lakSane pahoMcI vaLaze evI berIvalI viduladAsa jerAjANI AzA rahI che. ' tA. 19-6-54 : | khAdI beDanI yejanA anusAra utpAdana vadhArI levA mATe vadhu ane vadhu reMTiyA gAmaDegAma phelAze. utpAdana thatI vastu vecAI bhagata ane zetAna jAya e arthe vecANa vyavasthA. hiMdabharamAM vadhAre majabUta karavI prabhucaraNe vasatA bhakatamAM ekavAra prabhune pahoMcavAne saraLa rahe che. AvI vyavasthA gAmaDAMothI zarU karIne meTAM zahera sudhInI mArga duniyA AkhIne 2 dekhADI daine vaikuMThanI vasati vadhAravAnI hoya, tyAre ja bekArI haLavI karavAne A prayoga saphaLa thaze. tAluke dhagaza uThI. tyAre zetAna phikaramAM paDI gayo eka bheLA bhagata tAluke vecANa vyavasthA goThavI kADhavAno kAryakrama nakkI thaI gayuM che. ene raste maLe. tenI saraLatA joIne zetAnane yukita sujhI ; ane ogasTanA aMta sudhImAM ene pahele, tabakake pUre karAze. 'bhakatarAja ! tamArA lekanAM bhajana bhakita joIne mugdha thaye chuM. e ja rIte moTAM zaheronI aMdara vadhu vecANavALI, vyavasthA karavA. have te tamArA jevI laganI badhI duniyAne lagADe eTale beDa para, mATe bhAratanAM moTAM zaheronI aMdara pAMca meTAM bhaMDAra khelavAne bhagavAnanI bhakti e te eTaluM sAduM satya che ke duniyAne jhIlatAM nirNaya levAya che. (muMbaI, madrAsa, dilhI, kalakattA ane eka bIjA vAra lAgavAnI nathI.' koI zaheramAM) A meTAM zaheranI aMdara ATalA vistAravALI jagyA bhagata: 'satta vacana ! dhana vANI! e sAduM satya kevI rIte meLevavI muzkela che. jema jema vecANa mATenI jagyA maLatI jaze, duniyAnAM mANasa mAtra sudhI pahoMcADI devuM enI ja goThavaNa A ja tema tema A goThavaNa pAra paDaze. saMjogavazAt muMbaInA madhyamAM kAla ame leke vicArI rahyA chIe." evuM sthAna khAdI erDane maLI gayuM che. zetAna: 'e te saheluM che "saMdhazakita : kalIyuge.' A kaLi- aMgrejI rAjya vakhate muMbai zaheranA madhyamAM hAITa lenA kALamAM organisation eja zakita che. organise the truth nAme aMgrejI peDhI meTA pAyA upara vepAra karatI. A sthAnakethI bhAratanA karoDo rUpiyA paradeza pahoMcyA che. aMgrejI bhagataH "bhaluM sUcavyuM. ame tema ja karIzuM.' rAjyanI vidAyagIrI pachI hAITa leDalAe potAnuM kAma saM kelyuM. - zetAnaH "dhanya bhakatarAja! svarganI esembalImAM ApanA zubha je dukAna 'upara 1930-32 mA rASTriya AMdolana vakhate saMkalpane jaya thAo. mApha karaje. meM Apane samaya lIdhe. paNa paradezI mAla ane vizeSe karIne kApana prajA rUrIde mahi se have jhaTa karo. mArA jevA keTalAye saMsArI ja Apa saunA bhakita - arthe muranI banatAe hukkAna 316 kITTA thaI che. e dukAna rasamAM bhAgIdAra banI prabhucaraNe lIna thavA talapApaDa che. basa, khAlI paDI. kendriya sarakAre khAdI borDanA kAmane vadhAravAnI dRSTie saMsArabharamAM saMgananuM jALuM pAtharI gho. bhaktanA saMdhe racAya, A dukAna bahu moTe bhADe kabaje karI. A sthAnake A varSanA pUrI zista jaLavAya ane karatAla ekatArA sAthe prabhu nAmanA julAI mAsamAM akhila bhArata khAdI grAmodyoga bhavana (A, T. K. jayaSa karatI temanI paTanenI palTane svarganA rAjyamAM dAkhala 6. V.I. Emporium) ne nAme khAdI grAmodhoganAM vecAze. thAya tevuM karo. eDikala ke huM koIne rahevA ja na dho. pachI karavA mATe bhaMDAranI zarUAta thaze. zetAnanI magadUra nathI ke koIne bhamAve.' , khAdI grAmodyoganAM vecANa mATe ATalA moTA bhADAnI' ane bhagatane cahere khIlI uThaze, ane e divasathI ja saMsAramAM kharcanI zA mATe jarUra che evo prazna pUchAya e svAbhAvika che. satyanI ghera khodAI ! . . che te 1 ja sAthe sAthe zuM khAdI grAmodyoganAM eTalAM moTAM veca Na kesUDAMmAMthI sAmAra dhUta svAmI AnaMa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' - * tA. 1-8-54 prabudhdha jIvana paha. e e. g & ha sva. vADIlAla motIlAla zAha sva. maNilAla mekamacaMda zAha navA makAnano uddaghATana samAraMbha tA. 25-7-54 ravivAranA roja muMbaI khAte 'ziva' vibhAgamAM te AvI saMsthAonA kAryamAM tame jarUra vadhAre sahakAra ApavA - tayAra karavAmAM Avela saMyukta jaina vidyArthIgRhanA navA makAnanuM | AkarSAze. saMyukata prAntanA rAjapAla mAnyavara zrI kanaiyAlAla mANekalAla A saMsthA pAchaLa jainenI ekatAne khyAla pramukha paNe munazInA zubha haste uddhATana karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge 'rahelo che. Aje ApaNA samAjamAM mAtra evI beja saMsthAo varSothI kSaNa ApI zake e eka vizALa maMDapa ubho karavAmAM che-muMbaI jaina yuvaka saMdha ane saMyukta jaina vidyArthIgRha-je. ! avyuM hatuM. uddaghATana samAraMbhane samaya savAranA nava vAgyAne hate. jainenA badhA phirakAonI ektA mATe sAcI dizAmAM kArya karI che saddabhAgye samAraMbhanA traNa cAra kalAka daramiyAna medharAjAe kRpA rahI che. mATe e banne saMsthAone pAMgaravAmAM bane teTalI madada | karIne varasAdane thaMbhAvyo hato. A prasaMge jaina samAjanA sarva karavA tamo bhAI bahenane huM anurodha karUM chuM." phirakAonA AgevAna gRhasthAe ane sannArIoe hAjarI ApI tyAra bAda saMsthAnA maMtrI zrI ramaNIkalAla maNilAla | hatI ane jaina-jainetara bhAI bahene paNa bahu meTI saMkhyAmAM zAhe AcAryazrI vijayavallabhasUrijI, AcAryazrI tulasI gaNI, upasthita thayA hatA. prAraMbhamAM kumuda bahena zeThe eka bhajana saMbha muni suzIlakumArajI, De. sarvapallI rAdhAkRSNana, zrI gaNeza " : LAvyuM, tyAra bAda zrI. zAntilAla zAhe bhagavAna mahAvIranI stuti vAsudeva mAvaLaMkara, muMbaI pradezanA mukhya saciva zrI merArajI pitAnA bulaMda kaMThe saMbhaLAvIne vAtAvaraNane prasannagaMbhIra banAvyuM. desAI, saurASTranA gRhamaMtrI zrI rasikalAla parIkha, saurASTranA che tyAra bAda saMyukta jaina vidyArthIgRhanA pramukha zrI cImanalAla zikSaNumaMtrI zrI jAdavajI ke. medI, madhyastha nANAM khAtAnA nAyaba cakubhAI zAhe navA makAnanA uddhATana arthe Avela mAnyavara munazIjI - pradhAna maNibhAI caturabhAI zAha, muMbaInA nAyaba pradhAna bAbubhAI , tathA anya upasthita thayelA mahemAnonuM svAgata karatAM jaNAvyuM ke jasabhAI paTela, zrI sehanalAla dugaDa, pUravaThA khAtAnA pradhAna, Aje 38 varSa pahelAM prInsesa sTrITamAM pIrabhAI bIlDIMgamAM zrI ajitaprasAda jaina, zrI ena. vI. gADagIla, zrI kapuracaMda nemacaMda vasAvavAmAM Avela AjanA saMyukata jaina vidyArthIgRhanI je nAnA mahetA, zrI kumbamala phidiyA, paMDita becaradAsa jIvarAja dezI, pAyA upara uddhATanakriyA karavAmAM AvI hatI te prasaMga mane yAda Ave muMbaInA meyara, DAhyAbhAI paTela, zrI ravizaMkara rAvaLa, sthAnika che. te vakhate jaina samAjanA agraNI lekhaka ane sAhityakAra vADI- svarAjya khAtAnA pradhAna zrI mehanalAla gautama, zeTha bhogIlAla lAla motIlAla zAha ane A saMsthAnA prANasamA zrI. maNilAla maganalAla ane e uparAMta bIjI aneka vyakitao taraphathI AvelA makamacaMda zAha hAjara hatA. Aje e bannenuM svapna siddha thAya zubhecchAnA saMdezAo vAMcI saMbhALAvyA hatA.. che ane gRhane pitAnuM makAna prApta thAya che. ApaNuM mATe A ' tyAra bAda saMsthAnA prAraMbhathI Aja sudhInA itihAsane rajU kharekhara harSane viSaya che. * karatA ane A prasaMge vaheMcavAmAM AvelA vRttAMtamAMnA upayogI Aje vidyAthIo tarapha je hADamArI bhegave che tene vicAra bhAge vidyArthIgRhanI kAryavAhaka samitinA eka sabhya zrI. dhIrajakaratAM mane Azcarya thAya che ke A vidyArthIo abhyAsa ja kema karI lAla dhanajIbhAI zAhe vAMcI saMbhaLAvyA ane saddagata vADIlAla zake che? huM pate vidyArthIonI AvI pAMca ke cha saMsthAo sAthe metIlAla zAha ane sadagata maNilAla mokamacaMda zAhanI jaina saMkaLAyela . eTale madhyama varganA vidyArthIone paisA meLavavAnI, samAjane ekatra karavAnI saMyukata bhAvanAmAMthI A saMsthAne kema che muMbaI jevA zaheramAM rahevA vagerenI keTakeTalI takalIpha paDe che tene ' uddabhava thayo, e saMsthAne varSo sudhI zrI. maNilAla mekamacaMda zAhe : mane pUrepUro khyAla che. A takalIphane tame paNa jo khyAla karaze kevI rIte saMbhALI, AjathI ATha varSa pahelAM temanA dilamAM che
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 'prabudhdha jIvana , tA. 1-8-58 -saMrathAnuM pitAnuM makAna ubhuM karavAne kevI rIte vicAra Avye chAtrAlayamAM sauthI AgaLa paDatuM ane samRddha chAtrAlaya zrI mahAvIra ane te pAra pADavA pAchaLa temaNe pote keTalI meDhI Arthika sahAya, 'jaina vidyAlaya che. tene lAbha jaina ve. mU. vidyArthIo pUrane na karI ane jIvananA aMta sudhI mAMdagInA bIchAnethI paNa kevI athAka maryAdita che. thoDA mahInA pahelAM zeTha kapuracaMda nemacaMda mahetA ke, mahenata karI, be varSa pahelAM thayelA temanA avasAnanA thoDA mahInA jemaNe A saMsthAne rU. 25000nI madada karI che temaNe zrI mahAvIra pahelAM temaNe potAnA hAthe makAnano khAtavidhi karyo, ane temanI ' jaina vidyAlayane rAA lAkha rUpIAnuM dAna karyuM te vakhate zrI kapurapachI paNa kAryakartAoe A ja kAryane kevI rIte cAlu rAkhyuM caMdabhAInI bhAvanA ane sakhAvatane lagatI vATAghATo jotAM zrI vagere bAbatene tema ja A saMsthAnA kaMDamAM jaina samAjanA sarve mahAvIra jaina vidyAlayanAM dvAra sau koI jaina vidyArthIo mATe , phirakAonA gRhae ke udAra phALo Apyo che tene khyAla Apyo. khullAM thaze evI AzA ubhI thaI hatI, paNa e vakhate e bAbata e paripAka sudhI pahoMcI na zakI. paNa tyAra bAda saMsthAnA upapramukha zrI. paramAnaMda kuMvarajI. kApaDiyAe jaNAvyuM ke "Aje eka vidyArthIgRhanA makAnanuM udaghATana AnI A vastusthiti lAMbo samaya cAlavA devI na joIe. judAM thAya che. e avasara sau koInA mATe AnaMdajanaka hoya e judAM chAtrAlaye pitAnA dvArA sau koI jaina vidyArthIo mATe khullAM kare eTalethI ja aTakavAnuM nathI, paNa jaina samAjanI sAcI ekatA svAbhAvika che, paNa ame ke jeo maNibhAI sAthe varSothI A ke evI anya pravRttiomAM joDAyelA hatA temane mana amArA sAthI, - sAdhavI hoya, jaina dharmanI saMskArasamRdhdhine vizALa jagatane paricaya karAvavo hoya te badhAM jaina chAtrAlayanuM ekIkaraNa karavuM murabbI ane preraNAmUrti rava. maNimAInuM cirasevita vakha Aje dhULa rUpe mUrtimanta thatuM najare nihALatAM ane prasaMga eka : joIe ane koI vizALa jagyA upara pAMca vidhArthIo eka - sAthe rahI zake evuM vizALa chAtrAlaya, pustakAlaya, saMgrahAlaya ane parva samAna che. AmAM paNa Aje ja e puNyAtmAnI avasAnatithi jaina viSayane pesTa-grejyueTa korsane abhyAsa thaI zake evuM che e aNadhAryo suga amArA dilamAM koI judo ja urmiMramAMca . vidyAbhavana-AvuM eka virATa jaina kendra ubhuM karavuM joIe. mArU pedA kare che. maNibhAI jaina samAjanI aneka pravRttiomAM bhAga A svapna che ane Apa sarvenuM paNa e ja svapna ema huM IcchuM letA hatA; rASTravyApI pravRttiomAM paNa UDe rasa dharAvatA hatA - chuM. jainone sAmAnya varga AvI ekatAne-AvA ekIkaraNane-mAMgI ane samaye samaye Arthika sahAya paNuM karatA.' hatA, paNa temanI rahyo che, jhaMkhI rahyo che, ekatAnI koI paNa vAta Ave che te sarva zakitaone vizeSa karIne be saMsthAo paratve temaNe khAsa svAbhAvika umaLakAthI vadhAvI rahyo che. vAMdho che mAtra saMpradAyalakSI kendrita karI hatI-eka muMbaI jaina yuvaka saMdha ane bIjI saMyukata sAdhuone ane sattAsthAna upara beThelA keTalAka zrImAnene. A jaina vidyArthI gRha. muMbaI jaina yuvaka saMdha pitAne vikAsa sAdhya ADakhIlIne nIkAla lAvIne AgaLa vadhavuM e ApaNuM kAma che. jatA hatA ane niyata kArya karyuM ja hatuM. tenI Arthika ahiM jaNAvavuM aprAsaMgika nahi gaNAya ke amArAmAMnA jarUriyAta eTalI meTI nahotI. paNa saMyukta jaina vidyArthI gRhanA - keTalAeka jaina vidyArthinIo mATe kanyA chAtrAlaya najIkanA bhaviSyamAM makAna mATe be thI traNa lAkha rUpiyA ekaThA karavA e koI saheluM ubhuM karavAne mane ratha sevI rahyA che. pIrabhAI bIlDIMgamAM hAla kAma nahotuM. ghera ghera ane peDhIe peDhIe bhaTakIne temaNe lagabhaga rahetA saMyukata jaina vidyArthIgRhanA vidyArthIo A navA makAnamAM ekalA paDe A rakama bhegI karI hatI. A sarvanI pAchaLa jainenI vasatA thAya pachI e makAnamAM kanyA chAtrAlaya ubhuM kema na karavuM ektAnI bhAvanA eka preraka baLa tarIke kAma karI rahI hatI. Aje . e ane thoDA divasa pahelAM amArI kAryavAhaka samitimAM * ApaNe temanI tapazcaryAnuM phaLa joI rahyA chIe. A vidyArthI carcA hatA, amArA sAthIomAMnA keTalAekanA abhiprAya mujaba gRhanuM makAna e IMTa cunA paththaranuM eka sAmAnya makAna nathI kanyA chAtrAlaya mATe pIrabhAI bIlDIMgane cothe mALa ane late paNa jainenI ekatAnuM pratIka che. A rIte A prasaMgane ame yogya nathI e prakAranA hatA, paNuM kanyA chAtrAlayanI upayogItA nihALIe chIe ane ekatAnI dizAmAM AgaLa vadhavAnI preraNA ane AvazyakatA mATe ame badhA lagabhaga ekamata hatA. ghaNune A anubhavIe chIe. kArya bahu jokhamI lAge che ane tenA jokhamIpaNAno ApaNe "muMbaimAM Aje jaina samAjanA bhinna bhinna phirakAonA ' jarUra inakAra karI na zakIe, paNa jo ApaNI bahene AvI vidhAthIonI jarUriyAtane pahoMcI ' vaLavA ' mATe judA sagavaDanA abhAve kAM te bhaNatI aTakI jatI hoya athavA te bIjA judA maLIne pAMca vidyArthIvidyAthIgRhanuM makAna : chAtrAlayamAM javAnI temane gRhe che ane cha vidhAthI pharaja paDatI hoya te te graha ubhuM thai rahyuM che. sagavaDa ApaNe jokhama AmAM prAraMbhathI te Aja kheDIne paNa ubhI karavI e sudhI kazA paNa phirakAbheda ApaNI pharaja che. sivAya jaina vidyArthIone tyAra bAda bhArata jaina rahevA vagerenI sagavaDa ApatuM mahAmaMDaLanA adhyakSa zrI , evuM A je mAtra saMyukta tArAcaMda koThArIe jaNAvyuM jaina vidyArthIgRha che. paNa ke:-"ahiM beThelA bhaka have e samaya mAM AvI bahenane joI mane AnaMda pahoMcyuM che ke anya thAya che kAraNa ke emAMnA chAtrAlaye paNa phirakApakSapAta ghaNanAM dvAra ame hamaNAMja khakhaDAvI cUkyA chIe. choDIne sarva vibhAganA jaina mAtra paisA ApIne ja vidyArthIone mATe pitAnAM nahi paNa saMsthAmAM dvAra khullA kare. jaina samAjanA Avo rasa teoe batA -: EXT da ka * * che. jenA ..! karo
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-54 prabuddha jIvana 59 vyuM che te joI amArUM baLa vadhatuM lAge che. paraMtu Aje hAtha upara levA saMsthAnA kAryavAhakone mArI vinaMtI che. ApaNe evA prasaMge ubhA chIe ke zuM aMgata jIvanamAM ke zuM A saMsthAnuM uddaghATana karavA mATe be munazI badhI rIte saMsthAnA jIvanamAM pAchalAM varSo para dRSTi nAMkhavI jarUrI bane che. suyogya vyakita che. jaina samAja sAthe temane eka yA anya prakAre A saMsthAne ADatrIsa varSa thayAM chatAM vidyArthIone rahevAnI sagavaDa dhaNa gADha saMbaMdha che. jainenI temaNe aneka sevAo karI che. jene ApavAthI vizeSa, enA sthApakoe je Adarza sevI A saMsthA sAthe saMgharSamAM paNa teo AvyA che. gRhasaMsAranI dRSTie paNa sthApI hatI te "vidyArthIomAM sevAnI Aga prakaTAvavAnI ane temanA emane jaina samAja sAthe nikaTane saMbaMdha rahyo che. emanA AzIdvArA jainamAM ekatA prasAravAnI vAtamAM ApaNe AgaLa vadhI zakayA vaoNdathI A saMsthA jarUra pholIklI raheze. munazIjIne A saMsthAnA nathI. are, saMsthAnA TrasTIoe A makAna banAvavAnuM nakakI karyuM navA makAnane udghATita jAhera karavA huM vinaMti karUM chuM." nA te vAtane paNuM ATha varSa thayAM. sva. maNibhAI jevA ajaMpAvALA jIvanA-je athAka prayatna kare ane mitre snehIone paNa jaMpavA mAnyavara mahAzaya zrI munazIe zrI zAntilAla zAhanI vijJapti na de-tevAnA prayatna chatAM ApaNane ATha varSa lAgyAM. sva. maNibhAIe mAnya rAkhatAM jaNAvyuM ke je saMsthAnuM AjathI 37 varSa pahelAM potera TakA kAma pUruM karyuM ane khAtamurhata karyuM te pachI mAtra maMgaLa muhUrta thayuM te prasaMge hAjara rahevAnuM mane barAbara yAda che. pacIsa TakA kAma karavAmAM amane badhAne be varSa lAgyAM. e ema te tyAra bAda tene lagatA salAhakAra maMDaLamAM mane levAmAM Avelo che . nathI sUcavatuM ke A saMsthA mUrtipUjaka saMpradAyanI nathI, sthAnaka paNa mArA smaraNamAM che. A saMsthAnA eka sthApaka sagata maNi : mAga saMpradAyanI nathI, terApaMthI ke digaMbara bhAIonI nathI eTale lAla mokamacaMda zAhane e ja arasAmAM sva. vADIlAla meMtIlAla badhAnI che chatAM koInI nathI ? nA, huM Apa sau tarapha jouM chuM zAha mAraphata maLavAnuM banyA paNa mane pUro khyAla che. sva. | ane je huMpha ane amane ApI che te jotAM amane lAge che ke vADIlAla sAthe mAro paricaya bahu vicitra sagomAM thayela. A | e divasanI vAta che ke jyAre meM eDavokeTa tarIkenI prekaTIsa zarU amArA prayAsamAM ja kaIka khAmI rahI che. Apa saune sahakAra amArA hAthamAM baLa prere, amArA hRdayamAM himmata prere ane je kAma karelI ane kema kamAvuM ane kharca kADhavo e mArA mATe muzkela Aje zarU thayuM che te eka be varSamAM ApaNA saunA hAthe khUba hatuM. "ATA de, khIcaDI jalatI he evI mArI e vakhate sthiti vikAsa pAme !" hatI. "pATaNanI prabhutA" e samayamAM meM lakhelI ane ghanazyAmanA . takhallusathI pragaTa thayelI. ghanazyAma eTale huM e bahu ochA le ke saMsthAnA kaSAdhyakSa zrI cImanalAla pI. zAhe sva. maNibhAInI jANatA hatA. huM e vakhate eka nAne vakIla hatA ane mane - A saMsthA viSenI tamannAne sundara citAra Ape ane je Teke ApatA elIsITara jamiyatarAma kAkAne khabara paDe ke huM AvI jainoe A saMsthAnuM makAna nirmANa karavAmAM madada karI che teo vArtAo lakhuM chuM te mArA mATe takalIpha ubhI thAya ema hatuM. saMsthAne uMcI ANavAmAM jarUra madada karaze evI AzA vyakata karI, Boy good, Conduct bad" evI e vakhate mArA viSe bhArata jaina mahAmaMDaLanA kAryAdhyakSa zrI riSabhadAsa zaMkAe chApa hatI. AgaLa jaNAvyuM tema pATaNanI prabhutA pragaTa thaI ane saMsthAnA A zubha prasaMgane aMge AnaMda vyakata karatAM jenenI jainamAM bhAre khaLabhaLATa pedA thaye ane mArI virUdhdha kese karavAnI ekatAnuM savizeSa samarthana karyuM. vAta cAlavA lAgI tyAre huMcAre taraphathI bhAre muMjhAI gayela. nave . tyArabAda saMsthAne uddaghATita jAhera karavAnI vinaMtI karatA ugate mANasa A takalIphane huM kema pahoMcI zakIza evA vicAra muMbaInA Arogyasaciva ane vidyArthIgRhanA eka TrasTI zrI zAnti rathI akaLAmaNa anubhavI rahyo hate. evAmAM eka divasa sva. lAla zAhe jaNAvyuM ke "pratiSThA, prasiddhi ke yazanI jarA paNa kevaLarAma gaNAtrA sAthe vADIlAla motIlAla zAha mArA ghera caDhI paravA karyA sivAya A saMsthA mATe kAma karanAra maNibhAI je AvyA ane mane kahevA lAgyA ke "pATaNanI prabhutA lakhanAra meM bIjo mANasa ja nathI, A vastune temaNe pitAnA jIvananuM ghanazyAma tame ja cho e ame zedhI kADhayuM che ane temAM tame je : dhyeya banAvyuM hatuM ane tethI teo AvuM sundara pariNAma sAdhI jaina sAdhuo viSe lakhyuM che te badhuM barAbara che. ane tame barazakayA hatA. bara laDo ane paNa tamArA mATe jaina samAja sAthe laDI | "ahiM je kanyA chAtrAlaya saMbaMdhe bhAI paramAnaMde sUcanA karI laiza. kAraNa ke e sAdhuonAM aneka kArastAne huM paNuM jANuM chuM." ; tene huM vadhAvI lauM chuM. vidyAthIcahanA makAnanA udaghATana prasaMgenI samuha tasvIraH A "mArA vADIbhAI A prakAranA chAtrAlayanI sAthenA paricayanI zarUAta. Aje khAsa jarUra che ane pachI te amAre saMbaMdha A dizAe saMyukata jaina - khAsa karIne sAhityanA nAte vidhArthIgRhe ja pahela karavI khUba vadhato rahyo ane joIe ane te mATe jyAre temanI jIdagInA chevaTa sudhI che A navA makAnamAM pIrabhAI ame mitro tarIke joDAyelA bIlDIMgamAM rahetA vidyArthI rahyA. ' ene lAvavAmAM Ave tyAre A saMsthA je vizALa te ja makAnamAM kanyA chAtrA udeza upara racavAmAM AvI layanI zarUAta karavAmAM Ave temAM mane kazuM paNa che tene * mane pahelAthI khyAla che. ane vahIvaTa ajugatuM lAgatuM nathI. pachInAM varSomAM maNibhAIe svataMtra cothe mALa che; ja karyo che ane A vastIvALe late hoIne sura vidyArthIgRhamAM jagyA hoya kSita gaNAya. te A bAbata te jainetarene paNa rAkha
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60. vAmAM AvatA enu mane purU smaraNa che. A dvArA maNibhAnI udAratAnu ApaNane sAcuM darzana thAya che. prabuddha vana "AvI sasthA khAsa karIne madhyama varganI sAcI sevA kare che. ahiM bAjue beThelA mu"bai sarakAranA majurasacivanuM Aja kAla mAronA ja hitane AgaLa kare che ane te temanu jarUra kavyuM che; paNa Aje kharI mujhavanArI ane dayAjanaka sthiti madhyama varganI che, jayAM kamAnAra eka ane khAnAra aneka che. A madhyama varganA kuTune peAtAnAM saMtAneAne AjanI moMdhavArImAM kema bhaNAvavA e ati vikaTa prazna che. vaLI Arthika asamAnatA ane teTalI dUra karavAnA dhyeyane vaza vIne cAlu kamANI Upara kAyadAkAnuna dvArA kApa mUkAtA jAya che, asaMcaya azakaya banato jAya che ane bacAvavA mATe kazA avakAza ja rahetA nathI, AvI paristhitimAM bhaNIne AgaLa vadhavA icchatA vidhArthIone samAje jarUrI sAdhana sagavaDa pUrAM pADavA ja joie. amerikAmAM AvA lakSyapUrvaka keTalAMya kruDo UbhA karavAmAM Ave che ane eka paNa budhdhizALI vidyArthI dravyanA abhAve bhaNatA rahI na jAya evI kALajI sevavAmAM Ave che. ApaNI junI praNAli paNa evI ja hatI ke garIba ke zrImanta je kASTha vidyAthI gurUnA dvAre jatA tene vidyAdAna mata maLatu. Aje vidyAdAna maphata zakya nathI. A sagavaDa sArI sthitinA gRhasthAe ja ubhI karI ApavI joie. AvI sagavaDa ApatI saMsthAenI keTalI adhI jarUra che tenA mane purA khyAla che. ame bahene mATe kAnajI khetazI kanyA chAtrAlaya zarU karyuM te vakhate tenA vahIvaTamAM huM paNa bhAga letA hatA. sA sA vidyArthInIonI arajI AvatI tyAre ame cha ke sAta bahenone dAkhala karI zakatA. bAkInI bahenone nirAza karavI paDatI tevu amane pArAvAra du:kha thatuM. khIjuM jayAM AvAM chAtrAlayomAM maryAdita sagavaDa hoya ane garIba ane kAMika sArI sthitinA vidyAthIonI arajI AvatI hAya--AmAM ghaNI vAra evu bane che ke sArI sthitinA vidyAthI budhdhizALI hoya che ane garIba vidhArthI budhdhimAM sAdhAraNa hoya che AvI paristhitimAM huM ema bhalAmaNa karU ke buddhizALI vidyArthI te pahelI pasaMdagI mApajo, kAraNu ke samAjane ghaDanArA moTA bhAge Uncommon - asAdhAraNa budhdhivALa - vidhArthI emAMthI ja pAkayA che. "ahIM tamArU A navuM makAna joyuM ane tenI racanA tathA vidyArthI one maLanArI sagavaDo joi jANIne mane satASa thaye. vizeSamAM mane mAluma paDe che ke tamArA ploTanI bAjue ja khIjo eTale ja moTA pleTa haju khAlI che te mArI tamane vinaMti che ke e plAMTa paNa A saMsthA mATe kharIdI leze, kAraNa ke saMsthAnA vikAsamAM jagyAnI jeTalI chUTa teTalI vadhAre anukuLatA rahe che. - "Apano huM AvI suMdara taka ApavA badala aMta:karaNathI upakAra mAnu chuM. ane vidyArthI grahanA navA makAnane huM udghATita jAhera karU chu" mAnyavara munazIjInA vakatavya Ada zrI cImanalAla cakubhAi zAdu munazInA, samAraMbha prasage upasthita thayelA AgevAna gRhasthAne, makAnanuM bAMdhakAma nirvyAjabhAve karI ApanAra A TeTa zrI. cunIlAla sadhANInA tathA muMbaSTa svayaMsevaka maMDaLanA AbhAra mAnyo,puSpAhAravidhi thai ane svayaMsevaka maMDaLanA kheDanA janamana gaNunA vAdana sAthe sabhA visarjita thaI. tA. 1-8-54 prakIrNa noMdha zrI navala jerAjANInuM akALa avasAna tA 17-3-54 nA roja rASTranI racanAtmaka pravRttine varSothI varelA zrI navala jerAjANInuM 45 varSanI ummare hRdayaroganA aNudhAryAM humalAnA pariNAme avasAna thayuM. bhAi navala khAdIpravRtti sAthe prAraMbhathI joDAyalA vayevRddha zrI vIThThaladAsa jerAjANInA bhatrIjA thAya. teo nAnapaNathI vIThThaladAsabhAinI saMbhALa nIce ucharelA ane temanA saMskAro jhIlelA. muMbainI rASTrIyazALAnA abhyAsa pUro karIne te gujarAta vidyApIThanA snAtaka thayA hatA. 1930 nI dAMDIkucamAM joDA" yalA 80 svayaMsevAmAM tee eka hatA. 1930/32 ane 1942 nI ema banne laDatAmAM temaNe ThIka ThIka jelavAsa bhogavyo hatA. jIvanavyavasAya temanA vImAne lagatA hatA ane inDIyana globa insyoransa kaMpanImAM te agrasthAna dharAvatA hatA. 1945 bAda temanuM dhyAna rASTranA racanAtmaka kAryakrama tarapha vadhAre ne vadhAre DhaLatuM gayuM. kArA grAmodyoga kendra tathA muMbaI~ upanagara grAmodyoga maMDaLanA te maMtrI thayA. ane temanI kuzaLa kAryavAhI nIce e mane saMsthAe khUba vikAsa pAmatI rahI. doDheka varSa pahelAM madhyavartI sarakAre khAdI grAmodyoga rDanI sthApanA karI ane e khoTe muMbaimAM je makAnamAM vhAiTave leDalonI kaMpanI potAnA vyApAra calAvatI hatI tyAM moTA pAyA upara khadI grAmodyoga bhavana ubhuM karavAno nirNaya karyo. A bhavananI racanA tathA vahIvaTanI javAbadArI muMbai upanagara grAmodyoga maMDaLane soMpavAmAM AvI ane bhAi navalanI A bhavananA mukhya Ayojaka tarIke nimaNUka karavAmAM AvI. chellA cha mahInAthI bhAi navala A kAryamAM satata rokayalA rahetA hatAM. Akhu` bhavana taiyAra thai gayu hatuM; sthaLe sthaLethI bhAta bhAtanI kArIgIrIvALI cIjo ane khAdIne paNa moTA jaththA AvI paheAMcyA hatA; ane badhuM vyavasthita rIte geThavAi gayuM hatuM. aThavADI bAda tA 19 mInI sAMje muMbainA mukhya pradhAna zrI. mArArajI desAi A bhavananuM udghATana karavAnA hatA. paNa * 6 nAne nAnInAtha mAte 6 maciti e mujaba e vrajakAyasamA dekhAtA, nirogI bhAI navala upara tA 10-7-54 zanivAranA roja vIjaLInA prapAta same dhyaroganA ekAeka humalA thayA, ane khAdI grAmodyoga bhavananA udghATananA e divasa pahelAM e yuvAnane A duniyA cheoDI javAnI kja paDI, izvarI ghaTanAnuM Aklana koNa karI zake tema che? kudaratano krama sAdhAraNa rIte AgaLanI peDhI jAya ane tenu sthAna pachInI peDhI le ema ApaNe samajIe chIe, paNa kardi kadi kudaratanI gati vakra ane che ane jene ApaNI vacce sthira ane sthAyI samajIe chIe tene te ekAeka jhaDapI le che ane vRddha trijanAnA vRddhatvane atyanta asahya banAvI de che. navalabhAinA javAthI temanAM patnI ane bALakAne paDelI khATa jarUra nAnI sunI nathI ane temanA viSe sau kAi uMDI sahAnubhUti anubhave te svAbhAvika che, paNa eka apratima khAdIsevaka tarIke dezabharamAM suvikhyAta evA zrI viThThaladAsa jerAjANIne potAnA dharmaputra samA bhAi navalanA javAthI paDelI khATa e mAtra temanI pAtAnIja khATa nathI paNa vizALa janatAnI khATa che ema samajIne A durdhaTanA viSe aneka sahakArya kartAe UMDu IbharyuM saMvedana anubhave che ane viThThaladAsabhAinA A kuTuMbasa kaTamAM peAtAne bhAgIdAra gaNe che. julAinI yAdagAra 20 mI tArIkha, keTalAMya varSoMnA gALe julAinI 20 mI tArIkhe evA sU ugyA ke jyAre duniyA samagrapaNe koi paNa prakAranI yuddhapravRttithI mukta thaI ane sarvatra zAntinI AbehavA nirmANa thai. prathama 6
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA 1-8-54. vizvayudhdha 1918 mAM purUM thayuM tyAra bAda 1930 sudhI duniyA yudhdhamukta rahI zakI hatI, pachInA dazakAmAM jApAne cIna upara AkramaNa kayuM" ane iTAlIe AkhIsInI upara caDhAi karI. ane e zaMkAnA cheDAmAM bIjuM vizvayudhdha phATI nIkaLyuM, te 1945 mAM purU thayuM na thayuM, ane korIAmAM yuddha zarU thayuM ane ekAda varSanA gALA bAda inDo-cAinAmAM tyAMnI prajAno eka pakSa vIeTamIMha ane phreMca sattA e banne vacce yuddhanA maMDANu maMDAyA. kArIAmAM gayA varSe yudhdhavirAma thaye ane inDAcAinA viSe gayA mAsanI 20 mI tArIkhe yudhdha virAmanA karAranAmAM upara nava rASTranA videzamaMtrIoe sahI karI, A karAranAmAnA pariNAme mAtra inDo-cAInAmAM ja yudhdhavirAma thayA che eTalu ja nahi paNa AkhI duniyA eka pracaMDa yudhdhadAvAnaLamAM hAmAi jatAM ugarI gai che. A zubha dhaTanAthI duniyA uDI rAhatanA, ma kheMce che, sau koinA klimAM sukha zAnti ane AbAdInI kAi navI AzA pragaTI che. prabhudhdha jIvana alabata, A yuvirAmanA pariNAme duniyA upara cirakAlIna zrAnti sthapAi cUkI che ema mAnIne ApaNe na cAlIe. kAraNa ke Aje yudhdhavirAma hovA chatAM paristhitinA prasphoTaka tatvA hajI enAM e ja vidhamAna che. hAiDrojana khekhathI mAMdha baneluM amerikA haju enI e ja 'neTA' ane 'seTA'nI vAta karyAM kare che ane duniyAnA rASTrAne pAtanA pakSe yudhdhasajja karavAnI enI e ja pravRtti calAvI rahela che. e sattAjIyA vacce avizvAsa ane laDAyaka vaLaNu paNa eTalI ja ugratA dhAraNa karI rahela che. Ama chatAM paNa inDo-cAinAnA yudhdhavirAmanI jInIvAmAM cAlelI vATAghATAnA pariNAme eka bAju phrAnsa ane iMglADa ane bIjI bAjI cIta ane razIo ekamekanI vadhAre najIka AvyA che. zAnti ane samAdhAnIthI banne ekameka sAthe vAtA karI zake ane game tevA jaTila kAyaDAnu" nirAkaraNa karI zake evuM mAnasika vaLaNa ane subhaga vAtAvaraNa te e vacce pedA thayela che. A pedA karavAmAM hiMdunA pratinidhi zrI kRSNamenane bahu mahatvano bhAga bhajo che, je jANIne ApaNu kli AnaMda ane gaurava anubhave che. yudhdhavirAmanA kAlakarAranuM yathArtha anupAlana karavA mATe traNu rASTranu kamIzana nImavAmAM Avyu che-hiMda, polAMDa ane keneDA, ane A kamIzananuM pramukha hiMde dhAraNa karavAnu che. A hakIkata hiMdanI zAntiniSThAnI sAcI kadara sUcave che. hiMduM karIAmAM AvI ja javAbadArI upADI hatI, paNa te javAbadArInA pradeza pramANamAM bahu nAnA ane thoDA samayanA hatA jyAre A javAbadArI vadhAre gaMbhIra, vadhAre vyApaka pradezane sparzatI ane traNeka varSa sudhI cAle tevI che. zAntinA parama cAhaka mahatmA gAMdhInA 'ApaNe vArasA chIe; gAMdhIjIne zAnti saMdeza jagat samakSa rajI karanAra ApaNA sarvanA atyanta AdarapAtra paMDita javAralAla naherU che. tAjetaramAM AjhAda anela dareka rASTra tarehatarehanI mahatvAkAMkSA sevI rahela che. pachAta gaNAtA varSAMte upara lAvavA mathe che; samAjanI navaracanA karavA mAMge che; rASTranuM udyogIkaraNa prAcyuM che; dharatIne adyatana sAdhanA vaDe vadhArene vadhAre dUjhatI karavA cAhe che; pAMca pAMca varSanAM niyorjana vicArAya che; zrImAna ane garIba, jamInadAra ane kheDuta, udyogapati ane majura-A vargo vaccenI asamAnatA ane teTalI ghaTADavA kAyadA kAnuna ghaDAya che. A sarvanI anya rASTrAne apekSA che, teTalIja hiMdane apekSAM che. pazu sAthe sAthe hiMdanA manAratha vizvamAM sthAyI pAyA upara zAntinI sthApanA karavAnA che. e manArathanI sidhdhi pAchaLa hiMdu game teTalAM jokhama kheDavA ane anAyAse AvI maLatA lAbho jatA karavA taiyAra che. A manoratha hiMdu sidhdha karI zakaze teA hiMda petAne kRtAtha mAnaze, gAMdhIjInA vArasAne ApaNe kAMika caritArtha karyAM evA ApaNe saMtASa anubhavIzuM. 1 ane AjanI vAstavikatA paNa ema ja kahe che ke zAntinA sthira pAyA vinAnI kAi paNa AbAdI ga'jIpAnA bagalA jevI che, retI upara caNelA mahela samAna che. e zAntinA caNataramAM ApaNu hinu~sadA agrasthAna hai ! A ja ApaNI kAmanA hA !' A ja ApaNI prArthanA hA ! AcArya zrI tulasI ane jaina samAjanI ekatA. muMbai samAcAranA khabarapatrIne thoDA divasa pahelAM mulAkAta ApatAM tenI sAthe AcArya zrI tulasIne thayelI praznottarI khAsa dhyAna kheMce tevI che. jaitAnI ekatA saMbaMdhe prazna pUchatAM AcAyaeN - zrIe javAba Apelo keH-- * ekatA eTale ke sapradAyA ane phirakAo eka thaI jAya e mane saraLa lAgatuM nathI. badhA prakAranA vicArabheda dUra thAya e bhAre kaThina kArya che. paraMtu avirodhAtmaka ekatA-pArasparika maitrIne mATe mArI pAMca sUtranI yojanA che. e yojanA e che keH-- (1) khaMDanAtmaka nItithI vartana na thAya, potapotAnI mAnyatAnu pratipAdana karavAmAM Ave. {jA pratye maukhika ke lekhita AkSepa karavAmAM na Ave. (2) bIjAnA vicArA pratye sahiSNutA rAkhavAmAM Ave (3) bIjA sa MpradAyanA sAdhuo pratye dhRNuA ke tiraskAranI bhAva nAnA pracAra karavAmAM na Ave. (4) saMpradAyaparivartana mATe dekhANu karavAmAM na Ave. svecchApUrvaka koi vyakita soMpradAya parivartana kare te tenI sAthe sAmAjika bahiSkAra ityAdi rUpamAM avAMcchanIya vyavahAra karavAmAM na Ave. (5) jaina dharmanA sarva kirakAne mAnya evA sidhdhAntana sagarhuita pracAra karavAmAM Ave. je kAi vyakita jainAnI ekatA icchatI hAya tenA mATe A pAMca sUtra jarUra Adara karavA ceogya-amalamAM mUkavA yogya che ane tethI ekatAnA AkhA praznane sUtrAtmaka rIte raju karavA mATe AcArya zrI tulasIne dhanyavAda ghaTe che, paNa A ekatAnA vicArane kharA artha ane bhAvamAM vikasAvavA ane phelAvavA hoya ane AjanI paristhitimAM ekatAne khAdhaka kalezanAM kAraNAne kharekhara nAbuda karavA heya te| AcArya zrI tulasIgaNIe saMpradAyaparivartanane lagatA cothA muddAmAM A rIte umerI karavAnI khAsa jarUra che: "ane sAthe sAthe e paNa eTalu' ja jarUrI che ke koi paNa soMpradAyanA AcArya ke sAdhu sapradAyaMparivartanane utteje evI sIdhI ke ADakatarI koi paNa pravRtti na kare." A umeza eTalA mATe `apekSita che ke Aja sudhInA itihAsa jotAM mAluma paDaze ke sapradAyakalezAmAMnA ghaNA kharA kaleze| AcAMcAnI sapradAyaparivartana karAvIne potAnu anuyAyI dla vadhAravAnI ghelachAmAMthI ja ubhA thayA che. vizALa kSetre hiMdu-musalamAnane ke nAnA kSetre sthAnakavAsIterApathInA prazna vicAra A badhAnI pAchaLa potAnA saMpradAyanA phelAvA karavAnI vRttimAMthI ja aneka jhagaDAo pedA thayA che. sAmAnyataH kAi paNa vyakitane potAnA saMpra dAya cheDava-nI ke anya saMpradAya aMgIkAra karavAnI chUTa hAvI joie.. tevI ja rIte dareka AcAryane potAnA saMpradAyanA mantrabyAnA pracAra karavAnI paNa eTalI ja chUTa hovI joie. paNa AjanI kakSAe sapradAyanA AcAryAM potAnA sa MpradAyika mantavyono phelAvA karavAnI bAbatane gauNu banAvIne tenA sthAne pAMcamAM muddAmAM jaNAvyuM che tema jaina dharmanA sarva krikAne mAnya evA sidhdhAntonA saMgadbhUita pracAra karavAmAM peAtAnI sarva zaktione kendrita karavAnI ane soMpradAyaparivartananI koi paNa pravRttithI atyanta dUra rahevAnI jarUra che. Ama karavAmAM Avaze tA jainAnI ekatA vadhAre sArI rIte sidhdha thai zakaze ane te AcAyaeNnu astitva samAja mATe vadhAre kalyANakArI nIvaDaro,
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ dara ghANInA udyoga ane zaheronI jarUriyAta dhANAnA telanA udyogane grAmedyogamAM agrasthAna ApavAmAM Ave che. gAmaDAnI atha racanA sAthe A tadna badhabhesatI vAta che. petAnI pAyAnI jarUriyAtamAM gAmaDu svAvalakhI ane e hetu sAthe ja dhANInA telanA gAmaDAomAM vyApaka upayoga thAya e badhI rIte susaMgata che, paNu moTI vastIvALAM zaheranI telane lagatI jarUra yAtane pahoMcI vaLavAneA prazna mAtra dhANInA telathI ukelI zakAya e saMbhavita nathI. Aje te zaheranA loko meTA pAyA upara tela pedA karatI oila mIlanA tetra ane vejITebala dhI vaDe ja peAtAne nirvAha kare che. A telanA sthAne tAjuM pIselu tela zaheranA loko vAparatA thAya e icchavA yogya hoya te te mATe phekTarInA tela karatAM ane bANInA telanA sthAne judI vyavasthA vicAravI ghaTe che. A mATe zaheranI zerIe nA nAke nAke ebI ekasapelara ' eTale ke vIjaLIthI cAlatI nAnA pAyA uparanI yAMtrika dhANI jo goThavavAmAM Ave te loko Aje jema potAnA ghauM ke AAjarI najIkanI cakakIe lai jAya che ane ATA pIsAvIne laI Ave che tema potAnA tala ke zIMga laI jAya ane pIsAvIne potAne jotuM tela meLavI le. Ama karavAthI moTA payA uparanI eila-mIlenI jarUriyAta na rahe, eka kaeNnvastha udyogane vikendrita rUpa ApI zakAya, ane ceokhkhu ke bheLavALuM tela evA koi prazna na rahe. AvI goThavaNapUrvaka ekala mIlamAM pIsAtA tela uparathI tAjA tela upara lokone vALavAnA prayatna karavAmAM Ave te temAM jarUra kAryakarAne saphaLatA maLe. Aje tayAra ATA maLe che, ema chatAM paNa samajaNa dharAvatA loko evA ATAnA upayoga na karatAM potAnA sAku karelA sArA anAjane pIsAvIne ATo meLavavAno Agraha rAkhe che. tevI rIte tela purU pADavAnI nahi paNa tela banAvI ApavAnI AvI vyavasthA lokone mATe jarUra AkarSaka bane. grAmeAdhoganI dRSTie A barAbara che ke kema e prazna vicAravAnA rahe che. koi vIjaLInA upayoga sAme sidhdhAntika vAMdhA kADhe, paNa cokakasa saMyogomAM have vIjaLIno upayoga grAmenaghogavALAoe anumata karyo che. jevI rIte gAmaDAMnI jaruriyAta dhyAnamAM rAkhIne grAmodhoganA vicAra karavAmAM Ave che tevI rIte zaheranI jaruriyAtAnA vicAra zaheranI dRSTie karavA dhaTe che, kaMi ema paNa kahe ke zaheramAM baLadanI ja dhANInA telano vyApaka pracAra kaeNma na karavA? eka tA pAMca sAta lAkha tethI vadhAre vastI dharAvatA zaherAne kAi paNa saMyogamAM baLadanI dhANInu tela purU pADavu zakaya nathI, khIjuM gAmaDAmAM jayAM tela pIsAtuM hoya tyAM ja AjIe tela vecavAnI dukAna heAya eTale ghANInA telamAM yAMtrika telanI meLavaNInA koi khAsa sabhava na rahe. paNa zaheramAM dhANI eka ThekANe hAya, telano jaththo khIje ThekANe bhegA thAya ane tenu chUTaka vecANu karatI dukAne cotarapha hAya AmAM bheLaseLa thavAnI khUba saMbhAvanA rahe che. eka jANItA kAryakara je Aje vita nathI teNe grAmedyoga dvArA pratiSThA ane prasiddhi meLavIne ghANInA telanA nAme ela mIlanA saMkhyAbaMdha DabAo dharAkAne padharAvyA hatA e mArI jAtamAhItInA viSaya che. upara jaNa.vela vyavasthAmAM seLabheLane saMbhava ja rahetA nathI. vAparanArane tAjAmAM tAju tela maLe che, Akhe udyoga eka ThekANe kendrita thavAne banne aneka vyakitaomAM vaheMcAi jAya che. kArA grAmodyoga saMdha, koTeja inDasTrIjha ane evI anya saMsthAnA saMcAlakone A Abata A rIte vicAravA ane jo graMtha lAge teA tene amalI banAvavA vinaMti che. prabudhdha jIvana saurASTranA siMha Aje bhUmizAyI banyA ! A patra chapAi rahyu che e daramiyAna tA zanivAra savAranA 85 vAgye saurASTranA Adhunika itihAsanA eka pramukha dhaDavaiyA zrI. amRtalAla dalapatabhAi zeThanu avasAna thAya che. Ah-6-e tA0 23-7-54 nA roja sAMjanA temanA upara ekAeka hRdayaroganA humalA Avyo ane jIvana maraNa vacce jhAlA khAtu eka aThavADiyuM' temaNe pasAra karyuM. gaI kAla sudhI A kaTokaTIne amRtalAla bhAi tarI jaze evI kAMika AzA baMdhAyalI paNa Akhare e AzA chetaranArI nIvaDI ane 64 varSanI ummare temaNe ApaNI vaccethI sadAnI vidAya lIdhI. temanA viSe savistara lakhava:nI IcchA hovA chatAM citta anela ghaTanAnA sakSebhathI mukata thai zakatuM nathI ane temanI sAthe joDAyalAM aneka smaraNAne saMkalita karI zakAya evI ekAgratA prApta karI zakatuM nathI. amRtalAlabhAinA prabhAvazALI vyakitatvane aneka pAsA hatA. temanu jIvana aneka AchA gherA raMgathI ane caDatI paDatInA Aroha avarohathI bhareluM hatuM. te badhAmAMthI bhAvI peDhIne preraNA levA lAyaka mukhya traNa bAbate. hatI. asAdhAraNa zakita mattA, apUrva niDaratA, ane kuzaLa patrakAritA ane e badhAMnI pAchaLa atyaMta uMDI dezadAjha hatI. aneka zauya gAthAothI bhareluM temanuM jIvana hatuM. temanA AtmA kAvyamaya hateA temanAmAM na kalpI zakAya evI udAratA hatI, retImAM vahANa calAve evI sAhasikatA ane purUSA hatA. e marada hatA, aneka maradamAM paNa e siMha hatA. ga tevI AtamAM paNa enA meDhA uparanI smitarekhA kadi kamANI na hatI, emanA vAtsalyamAM kadi uNapa AvI nahatI. AvI teja chAyAthI camakatuM anekamAM maradAnagI pragaTAvatuM, niDaratA ane alidAnanA pADo zikhavatuM jIvana bhAvI peDhIne ka Mi kALa sudhI preraNAdAyI banaze. temanu nAma saurASTranA itihAsamAM sadAne mATe amara raheze. paramAnaMda. tA. 1-8-54 kA abhyAsa kakakA sama jIgI nA AraMbha kIdhA a' thakI ahA meM, anne paheAMcI 'jJa' sudhI chatAM ye rahI kharA jIvanathI ja 'ajJa' ! gItA parIkha prabuddha jIvananA grAhakone ApanA cAlu sahakAra uparaja prabhudhdha jIvana nirbhara che. tethI ApanuM lavAjama pUruM' thayAnA khabara maLye manIorDarathI vinA vilae mokalI ApavA vinaMti che, Ama chatAM paNa grAhaka tarIke Apa cAlu rahevA icchatA na heA te te mujaba lakhI jaNAvavAmAM kRpA karIne ALasa na karazo. Apa cAlu rahevA icche che e AzAe kAryAlaya taraphathI vI. pI karavAmAM Ave che ane kASTa koi grAhaka taraphathI vI. pI. pAchu Ave che. A kAraNa vinAnA kharcathI amane bacAvaze te amArI upara kRpA karI ema ame lekhIzuM. vyavasthApaka, prabudhdha jIvana viSayasUcI mArI AzA vIThThaladAsa jerAjANI svAmI AnaMda gata ane zetAna saMyukta jaina vidyArthI gRha navA makAnanA uddaghATana samAraMbha prakI noMdhaH zrI navala jerAjANInuM akALa avasAna, julAInI yAdagAra 20 mI tArIkha AcArya zrI tulasI ane jainAnI ekatA, brANIne udyoga ane zaheranI jarUrIyAta, saurASTrane siMha Aje bhUmizAyI banyA ! kakko nIcalA dharanI sevA : kaparA anubhavA ane saphaLatA paramAnada gItA parIkha *a> 55 56 paNa huM. '' 63 8
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-54 prabuddha jIvana nIcalA tharanI sevA : kaparA anubhavo ane saphaLatA [DA samaya pahelAM ja prabuddhajIvananA tA. 15-5-54 nA aMkamAM "caMdanavADI kalyANa kendra nA zirSaka nIce caMdanavADI bI. AI. TI. cAlamAM kAma karatI eka saMsthA vize keTalIka mAhitI pragaTa thaI hatI. enAja anusaMdhAnamAM te kalyANakendranA eka kAryakara taraphathI DuMka vadhu A lekhamAM ApavAmAM AvyuM che, AvI saMsthAmAM cAlatuM kArca lagabhaga dareka ThekANe sarakhuM ja hoya che. eTale ahiM kAryanI vibhAgavAra spaSTatA na karatAM..A kAryanI zarUAta kevA saMjogomAM thaI ane enAM mULa kayAM hatAM te vize keTalIka vigato temaja kArya karatAM karatAM je je anubhave thayA emAMnA | thaDAka ahiM raju karavAmAM Ave che. saMgI] . . . . . . . /., , 1 * * * * * krAtine samaya e dareka dezanA ItihAsamAM suvarNAkSare Ale- karyo, "ame badhA' nA Azraya heThaLa e vadhu vegIlA banyA. aneka khAyeluM hoya che. balidAna ane tyAganI aneka agnizikhAe navA vargo paNa khUlyA ane eka mahinA bAda tyAMnA ja bhADutone deza ane samAjane guMgaLa vatI aneka samasyAone bALI zuddha saMparka sAdhI emanuM eka esosIezana ubhuM karavAno nirNaya karyo.. | vAtAvaraNa saracha dezane ane samAjane jAgRta kare che. pariNAme tyArabAdanuM sarva kArya ane caMdanavADI esesIezana" nAM nAma eka evuM ajaba vAtAvaraNa sarjAya che ke jemAMthI bALakathI mAMDIne vRddha sudhI koI paNa alipta rahI zakatuM nathI. caMdanavADImAM rahetI cAreya kema-khAravA, mahAra, mahArASTriyana e ja krAMtine samaya ApaNA dezanA itihAsamAM 1942ne dIzciyana-ne bhegI karavI e azakya nahi te pazu puSkaLa ja kaparuM hatA. e samayanI jAgRti paNa ajoDa hatI havAmAM rahele hareka. kAma hatuM. kaMi kALathI ghara karI rahelI emanI eka bIjA pratyenI paramANu cinagArInuM kAma karI rahyo hate. asaMkhya juvo e devanI bhAvanAne choDAvI e badhAMne ekaja ThekANe bhegA karavAM e kAma A vakhate aneka kSetranI aMdara kAMIka ne kAMIka karavA mATe prerAyA saheluM nahotuM. darekane vyaktigata rIte maLavuM paDatuM, samajAvavA paDatAM, hatA. bhAMgapheDathI mAMDI racanAtmaka pravRttio tarapha emanAM aneka ane ema karatAM aneka apazabda sAMbhaLavA paDatA. paNa dhIme nAnAM nAnAM maMDaLe kAma karI rahyAM hatAM aneka tAlIma kendro paNa dhIme jema jema lokone amArAmAM vizvAsa. Avate gayo tema tema khUlyAM hatAM. aneka vastuo adrazya thatI gaI. tyAMnA bhADunuM maMDaLa sthapAyuM. Aja arasAmAM muMbaI khAte keTalAka jIvananuM eka nAnuM paNa sabhA bolAvavI hoya tyAre bhAre muzkelI paDatI. ghera ghera jaI sarakhuM "ame badhAM' e nAmanuM maMDaLa zarU thayuM. sAta varSanA sabhyane belAvavA paDatA, keTalAka AvavAnuM kahI AvetA nahi. bALake ane bAlikAothI mAMDI aDhAra varSanA tarUNa chokarAo * AvanAramAMthI keTalAka tarata cAlI jatA. paNu vakhata enuM kAma ane chokarIonuM e jutha hatu. kazuMka karavuM e nirNaye sau bhegAM karate game che ane e anubhave dahADe hADe bhUtakALanI bInAM ! maLe nAM. "mAge ane tamane maLaze'-Ask and you shall get banI rahI che. it-e bAIbalanuM eka sundara vAya che. amAre mATe te e baparanA bahenanA varga mATe paNa eTalI ja muzkelIone ' ! satya ja nivaDyuM. amane anukuLa evuM kazuMka maLI paNa gayuM. sAmano karavAnuM hatuM. zarUAtamAM nAnI nAnI chokarIo AvatI, te ja samaya daramiyAna "rASTra sevA daLa" nAmanI eka vyAyAmanI pachI zaramAtA zaramAtAM moTI bahenee AvavuM zarU karyuM. pariNIta tAlIma ApatI saMsthA alatI hatI. ame temAM joDAyA ane eka strIo je pitAnI oraDI pAse varga heya te oraDInI aMdarathI nAne e akhADe zarU karyo. jotajotAmAM ame 15mAMthI 25 besIne bhaNatI. AjubAjuvALAne khUba kutuhala thatuM ke vaLI be ane 25thI 100 ane 150 sudhInI saMkhyA para pahoMcyAM. dhIme chokarAnI mA-bhale te ummaramAM mAtra vIsa bAvIsa ja varSanI hoya. dhIme A saMsthA AgaLa vadhavA lAgI. vaLI lakhatAM vAMcatAM zIkhe che? zuM vaLI te meTrIka pAsa thavAnI ? ahiM kaDaka zista ane saMyamanA pahelA pATha zikhyA. hukama paNa dhIme dhIme samaya jatAM A kutuhalavRtti ochI thaI , ane je leke AvuM belatAM te sau pachI bhaNavA AvavA lAgyAM. zarama | ApatAM ane hukamanuM pAlana karatAM. dareka bALakane nAyakanI tAlIma saMkoca dUra thaI gaye ane strIo vadhu pramANamAM bhegI thatI gaI. ' apAtI. te vakhate te enuM mahatva saMpUrNa nahotA jAgatA, paNa keTalIka vayevRddha strIo have amane madada karavA lAgI. bIjAne jyAre Aje dasa varSa pachI enA para diSTapAta karIe chIe tyAre samajAvavAmAM amane sahAyarUpa banavA lAgI. paNa eka mALa upara | eka vastu spaSTa tarI Ave che ke A vastue saumAM eka evI naitika hiMmata pedA karI ke jene lIdhe game te kSetramAM paNa AmAMnI rahetI hene bIje mALe na AvatI. eTale dareka mALa para ja jUda varga cAlu karavAnI amane pharaja paDatI. aMdara aMdaranA jhadhaDa . . koI vyakti ubhI rahe te vinA saMkoce pitAnuM kAma zaru karI zake che ane saMjogone pahoMcI vaLI zake che. zArIrika dRSTie jotAM temaja zaramane lIdhe teo potAne mALa choDI nIce ke upara na AvatA. Aje AmAM thoDo pheraphAra thaye che chatAM hajuya A saMkoca saphaLatA ochI hatI, koI kAMI pahelavAna banyuM nahotuM, chatAM naitika saMpUrNapaNe dUra nathI thayo. emane bhaNataranI kImata samajAI che. daSTie keTalIka amUlya vastuo saue meLavI hatI je khene zIkhI gayAM che emanI tarasa have vadhavA lAgI che. e ] . thaDA samaya bAda eka rAtrIzALA zaru kara ne vicAra karyo. bahene te AgaLanA bhaNataranA vargo jyAM khUle tyAM Ave che ane rAtre kAma pachI bhaTakatA rasoIe ane ghATIene jema tema bhegA vadhu zIkhavAnI mAMgaNI kare che. vRddha bahene ghaNI vakhata pite abhaNuM karI eka nizALa zaru karI.. A nizALa zaru karatAM aneka agavaDa rahevA badala aphasosa kare che. keTalIya vAra kahe che ke "zIkhyA hate kalAonA anubhava amane maLyo. maphata jagA, maphata te Aje rAmAyaNa te vAMcI zakate,. bhagavAnanuM nAma zikSako ane vidyArthIo bhegA karavAnuM kAma-' traNeya kAma jeTalAM. te vAMcI zakate. nI AMkhe ame te AMdhaLA ja che sahelAM bhAse che teTalAM ja aTapaTAM che. paNa sadbhAgye amArI rahyA. paNa A juvAna chokarIone te gharaAMgaNe tame te "saMsthAmAM keTalIka khUba mahenatu vyaktie hatI ane Aje paNa zIkhave che, teya keTalIkane haju AvavAnuM mana nathI thatuM. AvAM sa che, jene lIdhe kAma AgaLane AgaLa vadhyuM ja rahyuM che. AvAM vacane ane zIkhelI bahenane utsAha kAryakarone Aja sudhI A A varga zarU karyA bAda thoDA ja samayamAM Azare be eka preraNA pAse ja rahyo che, ane kAmane ajaba eve vega Apa ka varSa pachI caMdanavADImAM cAlatA vargo je muMbaI vidhArthI maMDaLanA rahyo che. jema jema emanAM saMparkamAM ame AvatAM gayAM tema che AzarA heThaLa cAlatA hatA te saMjogavazAt ha para vAno nirNaya tema e nanAM javAnI aneka samasyAo DokIyuM karatI bahAra che
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana tA. 1-8-54 ' AvavA lAgI. jema jema emane paNa kAryakaromAM vizvAsa AvavA sevAne jyAre vAcA Ave tyAre samajavuM ke e nizAnI paDatInI lAgyA tema tema teo potAnA sukhaduHkhanI vAta karavA lAgI. che. sevA tA muMgI ja zobhe. gAye meha varase nahi. kAryakaro mAtra bahAranI vyakitao maTI mitro banatA gayA. keTalIka amArI keTalIka muzkelIomAM eka meTI muzkelI nANAMnI sAsue ekalI AvI phariyAda karI jatI te keTalIka vahae sAsunA ' hatI ane che. chatAM bhAgye meDa bahelAM 5NuM nANuM IzvarajumI sAmrAjya mATe haiyAvarALa kADhI jatI ane rastA pUchatI. kRpAe maLI rahe che. amArA mATe sauthI AkarI kasoTI te A vaLI koIka potAnA bALaka mATe phariyAda raju karatI. Ama aneka cAre ke mane sAthe rAkhavAne lagatI che. cAre kemanI citra vicitra jAtanI pharIyAde dhIme dhIme AvavA lAgI. jema jema navI navI khAsIyata che. e badhAyane saMbhALatI vakhate amArI dhIraja ane zAntinI saMpUrNa kasoTI thAya che. aneka vakhata evA nAjuka bAbate amArI sAme upasthita thatI gaI tema tema kAryanuM kSetra saMjoge upasthita thAya che ke jarAka evI bolavAmAM paNa jo vadhatuM gayuM. bALakonA prazno dUra karavA emane mATe zALA khelI, gaphalata thAya te AkhuMya mALakhuM pattAnA gharanI mAphaka tUTI paDe. strIo mATe zikSaNanA vargo te hatA ja, paraMtu vRddha strIo jeo chatAM paNa AvI aneka muzkelIomAMthI kazuM paNa gumAvyA vagara kazuM paNa karavAne azaktimAna hatI temanA mATe sAMje rAmAyaNa haju sudhI ame saphaLatApUvaeNka bahAra nIkaLyA chIe. ' ane mahAbhAratanI kathA vAMcavAnI zarU karI, purUSe mATe vAMcanAlaya mATI khudAIne kuMbhAranA cAkaDA para caDhAvavA mATe have taiyAra cAlu karyuM, mAMdAo mATe davAkhAnuM zarU karyuM, chokarAo mATe ramata thaI gaI che. cAkaDe jema jema vegIle karaze tema tema enA para gamatA zarU karI, rezanIMganI agavaDo dUra karavA sahakArI dherANe sundara AkRtionuM sarjana thaze. zIkhI gayelI bahene Aje bIjAne eka dukAne kADhI, ane karajamAM DubelAone rAhata ApavA kreDITa zIkhave che. dArUmAM paisA uDAvate bApa Aje bALaka mATe kazuMka : benka zarU karI. karaja te dUra kare paNa bacata paNa kare evI temanA bacAvato thayo che. gaMdAmAM bhaTakatAM bALake Aje nizALamAM jatAM mATe sagavaDa karI ApI. Ama eka pachI eka ema AbAlavRdhdha thayA che. Ama cAkaDA paranI mATI ghATIlA ghaDAnuM rUpa dhAraNa karatI jAya che. thoDA samaya bAda e sundara ghaDe bane ane mAtRbhUmine saune mATe kazuMka kSetra taiyAra karyuM. ' upayegI thaI paDe evI AzA aMtaramAM rAkhIe te have e vadhu - kArya kAryane dAkhave che, eka vaDavAImAMthI bIjI phuTe che tema paDatI nahi ja gaNAya. nAtajAtanA vADA toDI eka navA samAja jema jema kAma AgaLa vadhavA mAMDayuM tema tema vadhune vadhu sama- ghaDAya e svama mAtra svapna ja raheze e zaMkAthI mana mukata thatuM sthAe spaSTa thavA mAMDI ane e samasyAone dUra karavA ame jAya che. '' kAryakSetrano vistAra vadhAryo. nAne vAle vizALa bane ane Aje " : saMdha samAcAra dasa varSe e eTale vistRta thaye che ke caMdanavADInAM sau koI paryuSaNa vyAkhyAnamALA. . enI nIce nirAMte Azraya laI zake che. tA. 25-8-54 budhavArathI tA. 2-9-54 guvAra sudhI A kArya karatAM sArA mAThA aneka anubhava maLyA che. kaMIka muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI paryuSaNa vyAkhyAnamALAne prabaMdha nAnA meTA mejAoe amArI nAvane DolAvI nAMkhI hatI. kAma karAvamAM Avaze. zarUAtanA sAta divasanI sabhAo glaeNvAska karatAM aneka prazno upasthita thayA hatA ane aneka gaDamathalo paNa lejamAM ane chevaTanA be divasanI sabhAo rokasI thIeTaramAM ubhI thaI hatI. chevaTe emAMthI paNa raste nIkaLe hate. 'rAja- bharavAmAM Avaze. kiraNanA ulaTAsulA vAyarA ane kAryakaronI taMgI-e be bAbate rajata mahotsava kAryakrama. amane lAMbA samaya sudhI muMjhavyAM hatAM. paNa aneka vicArane aMte - saMdhanA rajata mahotsava aMge tA. 9-10-54 zanivArathI ATaluM te spaSTa samajAyuM che ke samAjasevA ane rAjakAraNane tA. 12-10-54 maMgaLavAra sudhInA divase daramyAna hAla turata chuTA rAkhavAmAM ja saMsthAne phAyade che. samAja sevA jeTalI zuddha nIce mujaba kAryakrama goThavavAmAM AvyA che. teTale kAryane vikAsa vadhu ane AtmAne AnaMda paNa teTale ja, tA. 9-10-54 zanivAra sAMja : rAma-zabarIne nATayaprayoga - samAjasevaka tenA prabhAva nIce AvatI vyakitane vicAra karate tA. 10-10-54 , savAra : rajata mahotsava saMmelana kare che, cAlate kare che. bALaka, jema cAlatAM AvaDayA pachI icchita >> , bapora : samUha bhojana sthaLe AnaMdathI ane hiMmatathI jAya che tema jenAmAM vicArazakita !', , sAMja : manoraMjana kAryakrama pidA karavAmAM AvI hoya tevI vyakita potAne mATe yogya ke tA. 12-10-54 maMgaLavAra rAtrI : naukAvihAra , agya pArakhI nirNaya laI zake che. sekreTIsa nAmanA grIka phIlasaka ' ' sthaLa samaya have pachI niNIta thaze. ' kahete ke ethensane saMpUrNa gaNarAjya banAvavuM hoya te dareka mANasane vicAra karatA karavA joIe. e Aje paNa eTaluM ja , satya ziva sundaram sAcuM che. AMgaLI pakaDI cAlatuM bALaka zarUAta mATe calAvanArane (zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA lekhamAMthI cUrIne teyAra karavAmAM Avela lekhasaMgraha) : ", UMtsAha Ape che paNa ceDA samaya bAda tenA manamAM zaMkA pedA kare prakAzaka: zrI muMbaI jaina yuvaka sagha. che ke Ama AMgaLI pakaDIne cAlavAne TevAyeluM bALaka rakhene apa- kAkAsAheba kAlelakara tathA paMDita sukhalAlajInA pravezako sAthe. ' ganuM apaMga ja na rahe. e Teva lAMbA samaya mATe khoTI che. samAja pragaTa thai cUkayo che. . vicAra thAya tyAM ja samAjasevakanI pharaja pUrI thAya che. thoDA kIMmata : rU. 3, pisTeja cho. muMbaI jena yuvaka saMghanA sabhyo tathA divasa pahelAM ja zrI. kAkAsAhebane maLavAne lAbha maLe hatA te prabudhdha jIvananA grAhako mATe vakhate emaNe eka vAkaya uccAryuM hatuM ke bhASaNa ApavAvALA kImata: rU. 2, posTeja hoTa judA hoya che ane samAjasevA karavAvALA judA hoya che. A vAkya na prAptisthAna : (1) mubaI jaina yuvaka saMdha 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3, khUba ja sacoTa hatuM. ane AjasudhI je rIte ame amArA kAryane (2) gurjara graMtharatna kAryAlaya gAMdhI rastA, amadAvAda, 1 ) aneka TIkAo chatAM vaLagI rahyA tenI yegyatA pUravAra karatuM hatuM. mubaI jaina yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI 3. . mudraNasthAna: javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha somainmenu taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA rajIsTarDa na. mI 4266 vArSika lavAjama rU. 4' pra, jaina varSa 14-4. jIvana varSa 2 aMka 8 muMbaI, 15 ogasTa 1954, viSAra AphrikA mATe zAli`ga 8 ----- niSpakSa leAkazAhI? AjakAla niSpakSa leAkazAhInA vicArane zrI. vinobAjI ThIka ThIka AgaLa karI rahyA che. satabAlajI paNa vizvavAtsalyamAM A khAmatanI zakrayatA ane iSTatAnuM avAranavAra samarthana karatA jovAmAM Ave che. tA. 1-7-54 nAM vizvaSAtsalyanAM akanA alekha paNa A ja viSayane anulakSIne lakhAyelA che. te AvI niSpakSa. lokazAhI zakya che ke kema tenA ApaNe paNa vicAra karIe. Aje ApaNA dezamAM AokazAhInI pratiSThA thai che ane rAjyanA vahIvaTa lokazAsananA dhoraNa upara racAyo che. A ghaTanA bhAratanA tihAsamAM sauthI prathamavAranI che. AjathI be hajAra varSa pahelAM magadha ane AsapAsanA pradezomAM gaNarAjyAnI vyavasthA prajAsattAka rAjyanA dhAraNe nirmANa karavAmAM AvI hatI ema itihAsakA| kahe che, paNa tenA svarUpamAM ane Aje jene ApaNe leAkazAhInA nAme oLakhIe chIe. tenA svarUpamAM mahattvanA tAvata che. vaLI e vakhatanuM prajAsattAka maMtra pramANumAM bahu maryAdita pradezane sparzelu hatu. jyAre Ajanu taMtra akhila hine eka heDethI khIjA cheDA sudhI sparze che. ApaNane AjhAdI maLI te pahelAM e prakAranI rAjyavyavasthAnA ApaNane paricaya hato. eka tA. rAjAzAhI ane bIjI brITIzazAhI. zrITIzazAhI taMtramAM samayAntare lokazAsananAM keTalAMka tatvA dAkhala karavAmAM AvyAM hatAM; paNa sattAnAM mULa sUtra te aMgrejonA ja hAthamAM rahyAM hatAM. 1947nA oNgasTa mAsanI 15 mI tArIkhe hiMda khAte brITIza amalanA aMta Avyo ane sAcA arthamAM rAjakIya svarAjya sthapAyuM ane rAjyataMtranI navaracanA pracalita leAkazAhInA dhoraNe karavAmAM AvI. A lokazAhInA pAyAmAM nIcenI traNa bAbato anivArya paNe rahelI che. (1) bhinna bhinna vicArasaraNI ane valaNa dharAvatA svataMtra rAjakAraNI pakSanuM astitva. jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saghanu pAkSika mukhapatra chuTaka na : traNa AnA (2) amuka muddatanAM gALe prAdezika temaja madhyastha dhArAsabhAnA sabhyAnI prajAdArA dezavyApI cUMTaNI. (3) bahumatI dharAvatA rAjakIya pakSane rAjya vahIvaTanI se paNI. leAkazAhI eTale lokoe cUMTelA pratinidhienuM rAjya eTaluMja nahi, paNa je pakSanA sauthI vadhAre pratinidhi cUMTAyA hoya te pakSanuM rAjya. A cUMTaNI sAdhAraNa rIte pAMca varSanA gALe goThavAya che ane tenuM je pariNAma Ave te lekAnA bahumatanA valaNane pratibiMbita karatu hAya che. jema jema lokenA valaNamAM pheraphAra thAya che tema tema lokapratinidhio temaja rAjasattA upara AvatA rAjakAraNI pakSa-ubhaya svAbhAvika rIte adhyAtA rahe che. ApaNe jene lokazAhInA nAmathI oLakhIe chIe tenuM saMkSipta svarUpa AvuM che. Aje je rASTro lokazAhItaMtra .. dharAvatA gaNAya che te rASTronA taMtranI vigatAmAM game teTalI bhinnatA hAya, paNa tenA pAyAmAM upara jaNAvI te khAkhatA mukhyapaNe hAvAnI ja. AthI anyathA evuM taMtra razIyAnu che ke jyAM eka pakSanuM ja S astitva che ane jyAM te pakSanu pradhAnamaMDaLa ane temAM paNa tene pramukha atyanta vipula sattA dharAve che. cInamAM dekhAvanA amuka pakSe astitva dharAve che, paNa rAjyaracanA evI ubhI karavAmAM AvI che ke sarva sattA sAmyavAdI pakSanA pramukha AgevAnAnA hAthamAM ja kendrita rahe che. A banne rASTro paNa potAnA taMtrane nAma to lokazAhInuM Ape che, paNa tyAM bhinna bhinna vicArasaraNui dharAvatA svataMtra rAjakAraNI pakSanu kAM to astitva nathI, athavA tA amuka eka pakSa sivAya bIjA pakSAne sattA upara AvavAnI kAi zakyatA hotI nathI, ane cUMTaNImAM game te pakSane mata ApavAnuM prajAjanone svAtaMtrya hetu nathI tethI te te taMtrane okazAhI kahI zakAya ja nahi. A lokazAhI eTale kevaLa amRta nathI athavA te| jemAM kazA paNa deSa, truTi ke anartha na saMbhave evI Adarza rAjyaracanA nathI. A lokazAhInI jema sArI bhAjI che temaja tenI aniSTa evI paNa khAju che ja. lokazAhImAM jANe ke koI anarthanI zakayatA ja nathI evA kAi samajadAra AdamI dAvA paNa karatA nathI. dA. ta. dhArAsabhAnI cUMTaNI A cUMTaNI vakhate rAjyasa-tA upara AvavAnI spardhA karatA pakSe anya pakSe sAme ane eka pakSanA umevAro anya pakSanA umedavAro sAme je eka prakAranI avahelanAnIti astyAra kare che te bhAre dhRNAjanaka hAya che. badhA pakSe moTA bhAge satya ane sabhyatAne pakSahita sAdhavA ADe gauNa banAvIne cAle che; mate meLavavA mATe kAmI abhiniveza, sAMpradAyika abhiniveza ane ta`ha tarehanA anya abhinivezane sArI rIte uttejavAmAM Ave che ane tene ane teTalA lAbha uThAvavAmAM Ave che; rAga ane dreSa atyanta vikRta svarUpe pragaTa thAya che; keTaleka ThekANe dravyane puSkaLa upayoga karIne matA kharIdavAmAM Ave che. umevAra tarIke vyaktigata lAyakAtane gauNasthAna ApavAmAM Ave che. kAnI kayAM vadhAre lAgavaga che e mujaba umedavAro cUMTavAmAM Ave che. sajjana ane kartavyaniSTha vyakti bAjIe rahI jAya che ane guDI ane kALA bujArIo, komavAdI ane durAcArI dRi kadi cUTAya che ane samAjane netA banI jAya che. cUMTaNI bAda sattA upara Avela pakSa sa-tAnA kadI durUpayoga karatA ja nathI ema paN hetuM ja nathI. khIjI bAjue anya pakSo satArUDha pakSane utArI pADavAmAM satata pratikuLa TIkA karavAmAMjaRtikartavyanA mAnatA hoya che. samagra rASTranA sAmAnya hitAhitane lakSamAM laIne bhAgye ja kAi prazna upara bhinna bhinna pakSA sattArUDha pakSane sAtha Ape che. sattArUDha pakSamAM rahelA pradhAnamaMDaLanI bahAranAM sabhyone pakSanA Adeza mujaba hA ke nA kahevAthI bhAgye ja vizeSa kAMi karavApaNuM hAya che. sAkazAhInI AvI aneka truTio hovA chatAM AvI truTiethI mukta chatAM lokazAsanayukata evI kASTha rAjyaracanAnI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana tA. 15-8-14 5nA haju sudhI koI rAjyakAraNane tatvavida rajU karI zakayA nathI. kAma karI zake che. dA. ta. sattabAlajI. rASTrasthAnanA bhagIratha tenI sAme Aje te koI anya vikalpa hoya te saramukhatyAra kAryamAM AvI vyakitae khUba phALo ApI zake che, paNa zAhIne che je ApaNane svIkArya nathI. rAjAzAhIne bIjo vikalpa niSpakSa lokazAhIthI A koI judI ja bAbata che. hate te te have sadAne mATe asta thaye lAge che. niSpakSa lokazAhInA samarthanamAM eka evI dalIla karavAmAM Ave che ke AjhAdI maLavA pahelAM dezamAM kerosa ja eka pakSa lokazAhImAM pakSenuM astitva anivArya lekhavAmAM Ave che. hatuM ane te ahiMsA ane satya upara nirbhaya rahIne aneka mataeno artha ema to nathI ja ke rASTranA sarve kAryo pakSabheda upara ja bhede ane parasparavirodhI mantavya dharAvatA vartuLane pitAnAmAM nirbhara che. dezamAM rAjakAraNI pakSe ubhA thAya che temAM sattArahA samAvate, te sAthe samanvaya sAdhate, ane dezanA samagra rAjauparAMta bIjAM be kAraNo najare paDe che. eka te vicArasaraNimAM kAraNanuM eka sUtratAthI saMcAlana karatA hatA. te mujaba ja AjhAdI pAyAne matabheda jema ke ApaNe tyAM koMgresa ane sAmyavAdI pakSa maLyA bAda koMgresa anya pakSone pitAmAM samAvIne samagra rASTranA che. bIjuM vicArasaraNimAM pAyAne khAsa matabheda nahi paNa dhArI rAjyavahIvaTanuM saMcAlana kema na karI zake? A maMtavya barobara racanA athavA te dhAryuM lakSya siddha karavA mATe koI jarA dhIme nathI. AjhAdI pUrve dezamAM kogresa uparAMta bIjA pakSe paNa cAlavA mAgatuM hoya te kaI vadhAre jhaDapathI doDavA mAgatuM hoya astitvamAM AvyA ja hatA, paNa paradezI hakumata sAmenI ApaNI e gatibheda jevA ke kegresa ane prajA samAjavAdI pakSa vacce laData hovAthI ane te laDatanI sUtradhAra gresa hovAthI anya pasA jovAmAM Ave che. Ama hovA chatAM paNa rASTravyApI evAM keTalAMka mAthuM uMcakIne AgaLa AvI zakatA nahatA ke dezamAM pitAnuM kAryo hoya che jemAM pakSabhedane bAjue rAkhIne sau koI jarUra sthAna jamAvI zakatA nahotA, vaLI pakSene udaya sattAlakSI bhinna pUrata sAtha ApI zake che. dA. ta. nirakSaratAnivAraNa, asvacchatA- bhinna vicArasaraNImAMthI thAya che. paNa jyAM sudhI AjhAdI hAMsala nivAraNa, madhaniSedha, kemavAdanuM unmelana, aspRzyatAniSedha. AvI ja na karI hoya tyAM sudhI AvI vicArasaraNIne bahu artha ja nathI. rIte bhUdAnapravRtti evI ja eka pravRtti che ke jemAM kaI paNa dezane AjhAdI maLI, paradezI sattAe vidAya lIdhI, ApaNA pakSane sabhya sAtha ApI zake che. koMgresa tathA prajAsamAjavAdI dezanuM kevuM taMtra racavuM ane kevuM bhAvI ghaDavuM e pakSa te AnuM samarthana kare ja che. sAmyavAdI pakSane bhUdAna prajAnI sattAno viSaya banya. AvI bhUmikA upara ja satalakSI pravRttimAM zraddhA ja nathI, eTale ke jamInanA praznane AvA zAMta bhinna bhinna rAjakIya pakSe ubhA thAya che ane ApaNe tyAM paNa ahiMsaka AMdolanathI nIkAla Ave ema te mAnatuM ja nathI. ema judA judA pakSanI dalabaMdI eja rIte ubhI thaI rahI che. chellA chatAM paNa je kAMI thAya che te bahujanasamAjanA lAbhamAM te vizvayudhdhamAM IMglAMDa majurapakSa dvArA vijetA banyuM, ema chatAM che ja e rIte te pakSa bhUdAna-AMdelanane jAhera rIte virodha paNa jevuM yuddha khatama thavuM ane cUMTaNI AvI ke majurapakSa karatA nathI. A rIte dezavyApI evI eka yA anya pravRtti jarUra laghumatImAM AvI gayuM ane kenjharveTIva pakSa sattA upara AvyA, saMbhave che ke jenA saMcAlanamAM binapakSabhAve sau koI joDAI zake, Ama banavAnuM eka kAraNa e che ke greTabITanamAM sadIothI paNa Avo sArvatrika sahakara eka bAbata che ane niSpakSa lekazAhI lekazAhInI sthApanA thaI cUkI hatI ane bhinna bhinna rAjadvArI bIjI ja bAbata che. alabata bhUdAna jevuM rASTravyApI AMdelana ke pakSenI paNa pAkApAye jamAvaTa thaI gaI hatI. eTale tyAM sattAsthAna jemAM aneka pakSanA mANaso sAtha ApI rahyA che tene avAntara upara gALe gALe pakSonI pherabadalI thayA ja kare che ane tyAMnI e lAbha jarUra che ja ke AvA AMdolanathI pakSa pakSa vaccenuM prajAe e pherabadalIne sArI rIte pacAvI lIdhI che. ApaNe tyAM antara dhaTe che ane parasparanAM jheravera amuka aMze haLavAM bane che pakSene ubhava. temaja jamAvaTa pramANamAM taddana navI ja vastu che. ane A pariNAma jarUra AvakAradAyaka ane lokazAhImAM rahelA ane tethI ja dezane svAdhInatA apAvanAra koMgresa haju paNa aniSTane nAbUda karavAmAM upakAraka bane che. sattAsthAna upara TakI rahela che. paNa e sthiti lAMbo samaya cAlI AvI ja rIte rAjakIya pakSonI dRSTie taTastha chatAM zakti- na ja zake. samayAntare bIjA pakSanuM prabhutva vadhavAnuM ane prajAnI zALI prabhAvazALI vyaktio paNa rASTramAM saMbhave che ane tenI nADI jenA hAthamAM AvatI jaze te pakSa ja prajAne-rAjyajarUra paNa khUba che. AvI vyaktie satArUDha rAjakIya pakSanI sUtradhAra banate rahevAne. rAjakAraNane A svAbhAvika kramavikAsa che, cekIdAra banI zake che; sattArUDha na hoya evA pakSo upara paNa temane pakSanA astitva upara racAyelI lekazAhInA vahIvaTamAM ghaNI prabhAva paDato hoya che. jemAM rAjakIya matabhedane koI sthAna nathI vakhata lokazAhIne lepa thate jovAmAM Ave che. lekazAhI eTale evA rASTradhAranA kAryo evI vyakitao karatI hoya che athavA mAtra bahumatInuM ja rAjya ema nathI, paNa ladhumatInA abhiprAya te karI zake che. koI eka bAbatane jIvanakArya tarIke svIkArIne temaja icchAonuM paNa pratibiMba paDe e rAjyavahIvaTa e ja kharI te bAbatane siddha karavA pAchaLa pitAnI badhI zakitaone AvI lokazAhI kahevAya. A dharaNe mApatAM kevaLa pracaMDa bahumatInA jore vyakitae kendrita kare che ane e bAbatane zakya teTalI pAra pADe rAjya karatA rAjakIya pakSa ke sattArUDha pradhAnamaMDaLa laghumatI vibhaHche. dA. ta. sva. ThakakarabApA jemaNe pachAta vargone uMce lAvavAmAM je ganA ja mAtra nahi paNa bahujanasamAjanAM abhiprAyanI upekSA AkhuM jIvana kharacI nAkhyuM, Aje vyavahArazudhdhi AcArazudhituM karIne pitAnuM dhAryuM karyuM jAte kadI kadI mAluma paDe che. koI vAra kAryo laI beThelA kedAranAthajI, AkhA rASTranA naitika utthAna mATe ati najIvI bahumatInA baLa upara ja amuka pakSa sattA upara * mathatA vinobAjI. evA eka vyakitasamUhanI ApaNane khUba jarUra AvatA najare paDe che, dA. ta. 51 virUddha 49 jevI sthita. che ke je pakSavAdI rAjakAraNamAM mAthuM mAre ja nahi paNa jyAM AvA prasaMge mAtra eka yA be mata hovAnA kAraNe eka pakSanuM jyAM loko upara anyAya, julma, ApakhudI thatI dekhe tyAM tyAM anya laghumatI lekhAtA pakSa upara zAsana sthapAya tyAre paNa A pIDita vyakita yA varganI vahAre jAya, anyAyanuM nivAraNa kare, lekazAhI kevI e prazna thAya che. vastuta: jemAM kazA ja chidra na prajAnA sukha aizcaryamAM vRddhi kare, vyAdhi, AtaMka, AphatamAMthI heya evI koI rAjyapaddhati haju sudhI zodhAI nathI. dareka rAjaya lekone bacAve, duSkALa ke kudaratI prakepa prasaMge prajAjanone bane paddhati guNa temaja doSathI yukta ja rahevAnI. lAbhAlAbhanI dRSTie teTalI rAhata pahoMcADe. A dizAe AjanA sAdhuo dhAre te dhaNuM eka yA anya rAjyapaddhatine svIkAra karavAmAM Ave che ane pari khUba jara mAthu mAre ja pIDita vyara anyAka, ju
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ karInA kapara. , ' ', tAha 15-8-14 prabudhdha jIvana ' A che NAme tenA sadaMza sAthe asadaMze paNa prajAne bhogavavAnA rahe ja che. ghaNI vakhata prajAe cUTeluM pradhAnamaMDaLa amuka praznamAM amuka rIte ja vicAre che ane temAM ja tene prajAnuM sAcuM ane sarvAgI hita dekhAya che, jyAre prajAne tatkAlIna abhiprAya tethI taddana virUddha prakAra hoya che. A abhiprAya ghaNIvAra ochI mAhItInA pariNAme athavA te amuka Aza ke AMdolananA pariNAme ubho thaye hoya che ane te prajAnA sAcA ne sarvAMgI hitane anurUpa hotA nathI. A vakhate sattArUDha pradhAnamaMDaLe zuM karavuM? kartavyaniSTha pradhAnamaMDaLanI pharaja che ke Aveza ke delana haLavuM banya prajAne sAcI vAta samajAze evI zraddhApUrvaka teNe makakamatApUrvaka potAnA abhiprAya mujaba amala kare ane je te A mujaba varte te te kheTuM ja kare che ema ApaNe kahI nahi zakIe. Ama lekazAhImAM aneka bhayasthAna ane aneka apavAdasthAne rahelA che. Ama chatAM paNa lokazAhIne anya vikalpa kevaLa eka pakSanI saramukhatyArazAhI ja che ema samajIne Aja ghaNA kharA rASTro lokazAhIne svIkAre che ane tenA aMgaupAMgo sudhAravA saMskAravA mathe che. ane eka apavAda sivAya bIjA koI sagomAM jene niSpakSa kahevAya evI lokazAhInI saMbhAvanA kaI kalpatuM nathI. A apavAdajanaka saMyoga vigraha jevI bahArathI AvatI sarvasAdhAraNa kaTokaTI yA Aphatane lagatA che. AvI koI Aphata jyAre ubhI thAya che tyAre tene pahoMcI vaLavA rASTranA badhA rAjakIya pakSe ekatra thAya che ane jene ApaNe niSpakSa lekazAhI kahIe evI rAjyaracanA ubhI karavAmAM Ave che, paNa AvI racanA mAtra kaTokaTInuM nivAraNa thAya tyAM sudhI ja TakI zake che. kaTokaTInA nivAraNa sAthe prajA pitAnI mULabhUta prakRti mujaba svAbhAvika rIte. bhinna bhinna pakSomAM vaheMcAI jAya che ane e pakSo vacce sattAprAptinI harIphAI zarU thAya che. Adarza samAjaracanA kevI hoya te viSe tatvacintake e utara ApatA saMbhaLAya che ke jyAM keIe keInA upara rAjya karavuM na paDe enuM nAma Adarza samAjancanA, paNa ApaNe anubhava kahe che ke AvI samAjanA mAnavI pAyAmAMthI palaTAya nahi tyAM sudhI saMbhavita nathI. tevI ja rIte rAjakIya pakSonI sattAspardhA ane tenAM rAgadveSavardhaka aneka aniSTa pariNAme dhyAna upara AvatAM lokazAhI te joIe ja, paNa te niSpakSa heya te kevuM sAruM ema ApaNA samAja dRSTAone lAge te svAbhAvika che, paNa janatAnA svabhAvamAM AmULa palaTe na Ave tyAM sudhI AvI niSpakSa saMkazAhIne vicAra eka svapna svarUpe ja rahe ne che. bAkI AjanI dunyavI paristhitimAM lokazAhI ane pakSarahitatA e baMne ekamekanA parasparavirodhI ta che ane rahevAnA. vastutaH ApaNe tyAM te kazAhInI racanA ane vicArasaraNi temAM rahelA sArAM temaja mAThAM ta sAthe pazcimamAMthI AvI che. lokazAhIne daivI temaja AsurI banne bAju che. emAM te koI zaka ja nathI ke amAne rASTranA ghaDanArA ame chIe evI AmajanatAne pratIti - Ape evI koI rAjyaracanA hoya te te mAtra lokazAhI ja che. A tenI ujaLI bAju che. sAthe sAthe banne pakSe vaccenI tumula spardhA ane tenuM atyaMta jugupsA upajAve tevuM cUMTaNI vakhate thatuM pradarzana-A tenI AsurI bAju che. A pradarzana kaI paNa sabhyatAniSTha, satya ane ahiMsAnA upAsakane bhaDakAve, temAM taitika ghaNu pedA kare tevuM hoya che. AthI eka khyAla e pedA thaye che ke lekazAhI te ThIka che, paNa tenI anarthapUrNa jaDa tenI pakSaparAyaNatAmAM rahelI che. A pakSabhinnatAne uzkeda karIe te lekazAhI vaDe mAnavajIvanamAM svarga peva karI zakAya. A zubha AkAMkSAmAMthI pakSarahita lokazAhInA vica rane janma thaye lAge che. paNa ApaNe upara joyuM tema pakSe vinAnI lokazAhI zakya ja nathI, te lekazAhImAM pakSanA astitvanA kAraNe dekhAtuM bhayaMkara aniSTa dUra karavAno kharo upAya pakSecchedamAM nathI, paNa pazcimamAMthI lAvavAmAM AvelI lekazAhIne ApaNI sabhyatAne, ApaNI saMskAritAne na raMga ApavAmAM rahe che. sattAspRhAmAMthI ane dezane cakkasa khyAla mujaba ghAvAnA manorathamAMthI bhinna bhinna rAjakIya pakSone ugama thAya che dezanuM ahita karavAnI buddhithI kaMI paNa rAjakAraNI pakSane udaya thatA ja nathI. dareka pakSa tapatanI daSTie pramANIka che ema ApaNe kAvuM ja joIe. te kazAhInA ugama sAthe rAjakIya pakSene ugama svAbhAvika che, anivArya che. Ama chatAM paNa pazcimanI nakala karIne cUMTaNI vakhate paraspara khUba vera jhera vadhAre e pakSapracAra kaI paNa pakSe zA mATe karave joIe? pitAnA pakSanuM samarthana karavA mATe anya pakSane bhAMDa, sAcI khoTI rIte utArI pADe che, ANI saMskRti sAthe bIlakula saMgata nathI, vastutaH mAnavasabhyatAne bIlakula anurUpa nathI. bIjuM cUMTaNIpracAra aMge ApaNe bIjuM game te karIe, paNa jenAthI ApaNane ekAnta nukasAna thayuM che ane jenA aniSTapaNA viSe bhinna bhinna pakSo vacce bIlakula matabheda nathI evA kemavAda, jAtivAda, saMpradAyavAdane ApaNe haragIja utejanA na ja ApIe, ane evA rASTravidhAtaka tatvene ApaNe ApaNA umedavArane jitADavA kadi paNa Azraya na laIe--AvI ! samajutI zuM bhinna bhinna pakSe vacce zakya nathI ? AvA jherI pracArane satta nA upayogathI paNa saptapaNe dAbI devo joIe. AvI ja rIte cUMTaNI patyA bAda sattArUDha pakSa temaja anya pakSo | vacceno vartAva paNa ucca prakAranI sabhyatAnA dhAraNa upara ghaDavane ApaNe prayatna karIe. koI paNa sArI ke nabaLI bAbatamAM sattA- ! rUDha pakSane utArI pADavAnI nIti cheDIne sArI bAbatamAM anumaMdana | ApavuM ane matabheda na hoya tevI bAbatamAM saMpUrNa sahakAra Apa-A prakAranI nIti anya pakSee dhAraNa karavI joIe. Ama lokazAhIne ApaNI sabhyatAe ne udAttatAne anurUpa raMga ApavAmAM Ave, paraspara vinaya, Adara ane bAMdhachoDanI vRttipUrvakane vyavahAra keLavavAmAM ane rAjakAraNI jIvananuM A rIte urdhIkaraNa karavAmAM Ave te pachI lekazAhInI pakSapracuratA rASTranI ekatA ne pragatimAM bAdhaka nahiM paNa sAdhaka banaze. bIjI bAjue pakSavihIna rAjapa- ' racanAnuM ja je Ajelana jorazorathI calAvavAmAM Avaze te tenuM pariNAma astitvamAM AvelA ke have pachI Ave te pakSene vilIna karavAmAM nahi Ave, paNa eka pakSanI saramukhatyArazAhI sthApavAmAM ja Avaze. niSpakSa lokazAhInA pakSakAra samakSa A mArI namra vicAraNA sAdara raju karuM chuM.. paramAnaMda. satyaM zivaM sundaram . (zrI paramAnada kuMvarajI kApaDiyAnA lekhamAMthI cUMzane che tayAra karavAmAM Avela lekhasaMgraha) prakAzaka: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha. kAkAsAheba kAlelakara tathA paMDita sukhalAlajInA praveza sAthe. pragaTa thai cUkI che. kIMmata: rU. 3 paraTeja vAra " muMbaI jana yuvaka saMdhanA sabhyo tathA prabudha jIvananA grAhako mATe kImata: rU. 2, paraTeja ote prAptisthAna : (1) muMbaI jena yuvaka saMdha. 45 47 dhanajI sTrITa muMbaI, 3) (2) gurjara graMtharatna kAryAlaya gAMdhI rastA, amadAvAda, 1.2
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ | (E) prabuddha jIvana " tA. 15-8-54. : saMdha samAcAra karatuM nahotuM tyAre AjathI 23 varSa pahelAM saurASTra' sAptAhika " baMdhAraNamAM pheraphAra zarU karIne temaNe rAjazAhI sAme eka meTI jhuMbeza zarU karI hatI temaNe ubho karelA pracaMDa Avhelane hiMdanA samagra rajavADAonA zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanI asAdhAraNa sAmAnya sabhA siMhAsanane kaMpAyamAna karyA hatA, jenuM pariNAma samayAntare e tA. 31-7-54 zanIvAra sAMjanA 6 vAgye saMdhanA kAryAlayamAM saMdhanA , - siMhAsanane jamInadosta karavAmAM AvyuM hatuM. saurASTra choDIne pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnA pramukhapaNuM nIce maLI teo muMbaI AvyA ane janmabhUmi zarU karyuM ane e mAraphate hatI ane A prasaMge saMdhanA baMdhAraNanI kalama 5. paNa dezI rAjyanI prajAnI tema vizALa hiMdanI teo anekavidha "sabhya keNa thaI zake ? -saMdhanA udeza tathA nIti temaja sevA karatA rahyA hatA. saurASTra upara jaLapralaya ke duSkALanI paNa kAryapaddhati svIkAranAra temaja zistane lagatA niyama mujaba jyAre jyAre Aphata AvatI tyAre teo meTA pAyA upara rAhatavartavAnuM kabula karanAra seLa varSa uparanI uMmaranI koI paNa kAryo yojatA ane prajAne jetI madada pahoMcADatA. AjhAdInI UMDI vyakita A saMdhamAM sabhya tarIke joDAI zakaze." tamannA, addabhuta niDaratA, pralebhanamukatatA ane patrakAritvanA kSetramAM * A kalamamAM tA. 26-7-54nA roja maLelI kAryavAhaka samitinI samayasUcakatA e temanA viziSTa guNo hatA. dayA ane sevAnI sabhAe nIce mujaba umeravAnI bhalAmaNa saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMda bhAvanAthI temanuM AkhuM jIvana sadA suvAsita hatuM. zakitazALI kuMvarajI kApaDiyAe raju karI hatI. A patrakAritva ane sAhasikatA temane prakRtithI varelAM hatAM. temanA apavAdaH-jaina vicArasaraNI pratye Adara dharAvatI jainetara videha thavA sAthe eka tejallI tArakane sadAne mATe asta thaye vyakita 5Na A saMdhamAM sabhya tarIke joDAI zakaze" " che. Ama chatAM paNa temanI ujajavaLa jIvanakArakIdInAM preraNAA bhalAmaNa rajI karatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke " Aja sudhI dAyI smaraNe prajAnA dilamAMthI kaMI kALa sudhI bhaMsAvAnA nathI. janma jaina hoya te ja vyakita saMdhamAM joDAI zakatI hatI. A karI hatIA 1 temanA AtmAne A sabhA zAzvata zAnti Icche che. sudhArAthI saMdha pitAnuM dvAra samAna vicArasaraNI dharAvatI jainetara maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha vyakita mATe khulluM karavA mAMge che ane koI eka kema ke saMpradAyanA paryuSaNa vyAkhyAnamALA , sthAne jaina vicAradhArA upara vadhAre bhAra mUkavA icche che ane A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 25-8-54 - e rIte saMdhanI sarva pravRttiomAM je bInakema asAMpradAyika bhAva budhavArathI zarU thaze ane nava divasa sudhI cAlaze. zarUAtanA sAta rahelo che tene vadhAre spaSTa rUpa ApavA cAhe che. A sudhArAthI divasanI sabhAo pheMca brIja pAse AvelA blevAkI lejamAM saMdhanA svarUpamAM ke kAryakSetramAM kazo paNa pheraphAra thatuM nathI" A. bharAze ane sapTebara tA. 1 tathA 2 nI sabhA nyu kavInsa roDa sudhArA upara keTalIeka carcA ane spaSTatA thayA bAda sabhyae A upara AvelA rokasI thIeTaramAM bharAze. haMmezAM savAre 8 vAgye sudhAro saharSa sarvAnumate maMjura karyo hato. sabhAne kAryakrama zarU thaze. nave divasane kAryakrama paMDita sukhalAlajInA rajata mahatsavanA kAryakramane anumati pramukhapaNa nIce saMcAlita thaze. pahelA divase zrI rAmanArAyaNa tyAra bAda saMdhanI kAryavAhaka samitie nakakI karela saMdhanA paThaka nIti ane saundarya' ane zrI hIrAbahena pAThaka draupadI' e AgAmI rajata mahotsavane kAryakrama maMtrIoe raju karyo hate. A viSaya upara vyAkhyAna Apaze. haju sudhI badhI vigate nakakI kAryakramanI vigate ane javAbadArI pramukha sAhae samajAvI hatI thayelI nahi hovAthI AkhI vyAkhyAnamALAne kAryakrama A aMkamAM ane tene sabhAe maMjurI ApI hatI ane pure sahakAra ApIne pragaTa karI zakazya tema nathI. 20 mI tArIkha sudhImAM A kAyaeNkrama pAra pADavAnI hAjara rahelA sabhyoe utsukatA dAkhavI hatI. nakakI thaI jaze. ane dainika chApAomAM tenI samayasara jAherAta karavAmAM Avaze. ' anAjanA - sva. amRtalAla zeThanA , maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha avasAna viSe zAkaprastAva zrI jaina che. konpharansa udyogagRha, tyAra bAda zrI amRtalAla nasiMga, sivAIpharI ane pharTa-eiDanA vargo lapatabhAI zeThanA tA. 30-754 zrI jaina che. kenpharansa udhogagRha, muMbaimAM (1) narsiMga nA roja nIpajela duHkhada ane miDavAIpharI temaja (2) pharsTa eiDanA vargo anukrame bahene avasAna viSe maMtrIo taraphathI ane bhAIo mATe DokaTara kitilAla ema. bhaNasAlI, ema. Ara. nIce mujaba zekaprastAva raju sI. pI. je. pI. ane temanA anubhavI sevAbhAvI kAryakaronI karavAmAM AvyuM hatuM ane dekharekha heThaLa zarU karavAmAM Avaze. A zikSaNa bahene ane bhAIone saue saddagatanA mAnamAM be ' sAmAjika sevA, kuTuMa ane dhaMdhArthe upayogI thaI paDaze. e daSTie mInITa ubhA rahIne e prastAva zikhavA IcchanAra hene ane bhAIone pitAnA nAma udyogagRhanA maMjura karyo hato. kAryAlayamAM (109-1i7 sI. pI. seMka, muMbaI, 4) phorma bharI, noMdhAvI javA vijJapti che. pUratI saMkhyAmAM nAma noMdhAyethI vargonI zAkaprastAva ' zarUAta udhogagRhamAM karavAmAM Avaze. A zikSaNa laI DiplemAnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI tA. 31-7-54 nA roja ucca abhyAsa mATe janArane udhogagRha dvArA ghaTatI sagavaDatA maLelI sAmAnya sabhA zrI amRtalAla dalapatabhAI zeThanA avasAna ApI protsAhana ApavAnI dhAraNuM rAkhavAmAM AvI che. paratve uMDA khedanI lAgaNI anubhave che. teo saurASTranA rAjakIya * ' . . . nAthAlAla DI. parIkha, uthAnanA agradUta hatA. jayAre dezI rajavADAonI Apakhuda hakumata - ' , ' , " : sevaMtIlAla esa. zAha, ane vilAsapUrNa jIvana sAme koI mAthuM uMcakavAnI hIMmata : mAnada maMtrIo kaNa jAhera karI kAryakaro ja dhArye
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-8-54 prabudhdha jIvana AcAryazrI tulasIgaNInI saMghaAyeti pachInA aMkamAM ApavAmAM Avaze. vyAkhyAna sabhA : AcAryazrInuM pravacana pUruM thayA bAda saMdhanA pramukhazrI khImajI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce tA. 10-8 paMja mAMDaNa bhujapurIAe upasthita bhAIo tathA bahenone temaja nA maMgaLavAranA roja AcAryazrI tulasI gaNInuM temanA nivAsa AcArya zrI saMdha taraphathI AbhAra nivedana karatAM jaNAvyuM ke, sthAna upara baporanA traNa vAgye anekAnta" e viSaya upara jAhera "AcAryazrIe ApaNI samakSa anekAnta jevA jaina dharmanA bhavya yAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. vyAkhyAnazALA bahene tathA bhAI sidhdhAMtanuM je suMdara, suzliSTa ane sau koI sahelAIthI samajI zake che ethI khIcakhIca bharAI gaI hatI. prAraMbhamAM saMdhanA maMtrI zrI. evuM pravacana karyuM che te mATe amArA saMdha taraphathI huM temane hArdika AbhAra mAnuM chuM ane temane vandana karuM chuM, AvA prabhAvaparamAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe saMghanuM nimaMtraNa svIkAravA badala zALI AcAryazrInA muMbaI khAtenA AgamanathI ApaNuM sarvane AcAryazrI tulasIgaNIne upakAra mAnatAM jaNAvyuM hatuM ke "acArya : khUba AnaMda thayo che. temaNe Aje je viSaya upara LyAkhyAna zrInA Agamana bAda saMdha taraphathI temanuM eka jAhera vyAkhyAna karyuM te samajavAnI ane ApaNA jIvanamAM utAravAnI Aje sauthI goThavavAne keTalAka divasathI vicAra cAlatuM hatuM paNa temanAM vadhAre AvazyakatA che. muMbaI jaina yuvaka sadha pitAnA pAkSika patramAM anya rekANe ane satata dhArAe varasatA varasAdanA kAraNe Aja sudhI e suga sAdhI zakAya nahote. cAreka divasa pahelAM meM ane paryuSaNa vyAkhyAna mALAmAM je vicAro ane udAra daSTine ? pracAra karI rahela che te ja vicAro ane udAra dRSTi ApaNane AcA- na temane A mATe vinaMti karI ane temaNe saraLapaNe mArI vinaMtI KzrInA havAkhyAnamAMthI Aje sAMbhaLavA maLI che ane tethI AjanA mAnya karI ane Aje ApaNe "anekAnta' jevA gaMbhIra viSaya prasaMganI yojanA vizeSa saphaLa banI lAge che. upara temane sAMbhaLavA ekatra thaI zakyA. A mATe huM amArA saMdha taraphathI AcAryazrIne AbhAra mAnuM chuM" paratuta prasaMge muMbaI AcAryazrInA Agamana bAda chApAomAM temaja anyatra amuka jaina yuvaka saMghane paricaya ApatAM maMtrIzrIe jaNAvyuM ke prakAranI khaLabaLa jovAmAM Ave che, paNa A rIte khaLakhaLa "AjathI 27 varSa pahelAM muMbaI, gujarAta kAThiyAvADamAM ayogya karanAra bhAIone mArI vinaMtI che ke ApaNA samAjamAM aneka dIkSA ane temAM paNa bAladIkSA sAme AraMbhAyelA pracaMDa AMda saMpradAya che ane dareka saMpradAyanI bhinna bhinna vicAradhArAe lanamAMthI A saMdhane uddabhava thayo hato ane A aniSTa nirmaLa che. Ama chatAM paNa ApaNe sau bhagavAna mahAvIranA anuyAyI chIe karavAmAM muMbaI jaina yuvaka sAthe e divasomAM bahu agatyano bhAga ane A nate ApaNe badhA ekamekanI najIka AvIe e IcchavA | bhajavyo hate. cetaraphanA tumula AdelananA pariNAme A bAjue yegya che. ApaNAthI anyanA vicAre jugha hoya te bhale hoya, | bAladIkSA lagabhaga nAmazeSa thaI gaI che. Aje paNa e virodha paNa ApaNe temane zAntithI sAMbhaLIe ane temAMthI grahaNa karavA cAlu che ane balidIkSAnI chuTIchavAI banatI dhaTanAo amane gya lAge te grahaNa karIe. emAM koIne nukasAna thavAnuM nathI. vismaya temaja du:kha pamADe che. ema karavAthI sadbhAva utpanna thaze. ekamekanI najIka avAze, "A rIte bAladIkSAnI aTakAyatanA prazna sAthe gADhapaNe vaLI amuka bAbate para vicArabheda hovA chatAM ghaNI bAbatamAM saMkaLAyelA muMbaI jaina yuvaka saMghanA svarUpa ane kAryapradezamAM ApaNA vicAronuM aikaya che ema mAluma paDaze. muMbaI jaina yuvaka saMdhanI A daSTi che ane A rIte ekatAnI buddhi keLavavA kALakrame khUba vikAsa thato rahyo che. AjathI aDhAra varSa pahelAM saMdhanA baMdhAraNamAM pAyAnA keTalAka pheraphAra karavAmAM AvyA. mAtra mAge che. amArA saMghe A ja khyAlathI AgaLanAM varSomAM mahAsatI ujavaLakumArI ane AcAryazrI vijayavallabhasUrInAM , jAhera zvetAMbara mUrtipUjaka vibhAgane varelo saMdha samasta jaina samAjane vyAkhyAne banya. sarva phirakAonA jaine A saMdhanA sabhya tarIke joDAI zake jyA che. amArI paryuSaNa vyAkhyAnamALA AthI paNa evI vyavasthA karavAmAM AvI. eka pragatizIla krAntikArI vicAra AgaLa jaIne judA judA dharmanA vicAra ane cintakane belAve che, tAtika, dhArmika ane sAmAjIka viSaya upara vyAkhyAne saraNI nakkI karavAmAM AvI ane zistaniyame paNa ghaDavAmAM AvyA je ane A svIkAre te ja saMdhane sabhya banI zake evuM niyamana che ane sarvadharma samabhAvanI bhAvanAne mUrta svarUpa ApavAne prayatna kare che. tene koI pitAnuM nathI ane koI pArakuM nathI. sadda karavAmAM AvyuM. jainenI ekatA upara savizeSa bhAra mUkavAmAM Avyo ane A ekatAnI sAdhanA e amArA saMdhanI eka mukhya vicAranI jAgRti ane te dvArA jIvanamAM krAMti e tenuM dayeya che. pravRtti banI. A saMdha taraphathI ekatAnuM poSaka ane vicAra "ApaNA nasIbe ApaNe evA yugamAM janmyA chIe ke jyAre audAryanuM saMvardhaka evuM eka pAkSika patra chellAM soLa varSathI kALe karIne pAke evA mahApurUSa mahAtmA gAMdhIne ApaNe najare calAvavAmAM Ave che; eka sArvajanika vAcanAlaya pustakAlaya cAle nihALyA che, temane jIvana saMdeza ApaNe jAte sAMbhaLyo che, temaNe che. temaja chellAM 22 varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMdha taraphathI ahiMsAnA vicArane nava deha, navuM rUpa ApyuM che ane duniyAnA yojavAmAM Ave che. vicArakane te tarapha vaLyA che. ahiMsAne ApaNe ApaNe pitAne ApaNe sau jANIe chIe ke muMbaI prati AcAryazrInA dharma mAnIe chIe te ApaNI te e pharaja bane che ane khAsa Agamanane eka hetu jainenI ekatAnA vicArane vega ApavAne che ' karIne ApaNA sAdhuo ane AcAryonI ke teo gAMdhIjInA temanI sAthe amArI A milanabhUmi che. ekatAnI dizAe teo ahiMsA vicArane jhIle ane jagatabharamAM phelAve. temaNe jyAre satya je kAMI kare tene sAtha Apa e amArUM kartavya bane che. sAmA- eja Izvara che ema kahyuM che tyAre temaNe jaina dharmanA ja pAyAnA jika jIvananI vizuidhdha e amArI paNa eTalI ja ciMtAno viSaya siddhAMtane AgaLa dharyo che. ema huM te dhAruM chuM. temanA mArge che ane tethI A dizAnA temanA prayatnane ame saphaLatA cAlavAmAM ApaNA dharmane ja udhota rahelo che. icchIe chIe." jainamAM ektAnI vRtti ubhI karavAnA, samAjanA AcAratyAra bAda AcAryazrIne pitAnuM vyAkhyAna zarU karavA vinaMti vicArane vizuddha karavAnA AcAryazrInA prayatanene huM saphaLatA IcchuM karavAmAM AvI. AcAryazrIe "anekAnta' upara eka kalAka sudhI chuM ane teozrIne huM punaH vaMdana karuM chuM." sabhA tyAra bAda eka susaMbaddha ane vicArapreraka pravacana karyuM jene sAra have visarjita karavAmAM AvI.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Co prabuddha jIvana tA. 15-8-54 AvAmAM ja pasAra jo kharI jAya che ane te tAjetaramAM zI? teo nidInanA yAtrAnuM bhAtuM bhUdAna yajJanuM kAma zarU karavAnI vinebAe mane salAha ApI tyAranI A vAta che. sevApurInA sarvodaya samelana pachI ekAda aThavADiyuM huM vinebA sAthe yAtrAmAM joDAyA hatA. e eka aThavADiyA daramyAna mArA mananA aneka praznonA javAba mane maLI gayA hatA, mAre vinabAne e prazno pUchavA paNa nahotA paDayA. mArA jevA ja savAlo bIjA aneka sAthIonA manamAM hatA. teo prazna pUchatA ane emane maLelA javAbathI mane paNa javAba maLI jatA. keTalIka vAtane pratyaya te pratyakSa darzanathI ja thaI gayo. vinebAne pagale pagale uttara pradezanAM gAmaDAMnA lokone meM jAgatA joyA. svarAja pachI pahelI vAra janatAnI vANImAM mane AtmavizvAsane raNakAra saMbhaLAya ane badhI rIte e te spaSTa thaI gayuM ke A ja kAma karavA jevuM che. che paraMtu eka prazna mane satAvI rahyo hato. huM jotA hatA ke vinebAnI A yAtrA haiye haiye sutelA rAmane jagADavAnI prakriyA che. ane enI pAchaLa mAnava mAtramAM rahelA "rAma" viSenI temanI zradhdhA che. pitAne matanI dhamakI ApavA AvanAra mANasamAM paNa jene pitAnA "rAma" nA darzana thayAM hatAM, tene bhUmivAna ane bhUmihInanA haiyAmAM rAmanA darzana thAya emAM navAI zI ? teo hRdayazAyI bhagavAnane jagADavAnI vAta kare te emane maDhe e zobhe paNa kharI, paraMtu mAre meDhe ? huM emanA jevI ubharAtI AstitA lAvuM kayAMthI ? A ja mArI mUMjhavaNane vidhya hato emanI pAsethI vidAya levAno divasa AvyuM tyAre meM mArI mUMjhavaNa emanI AgaLa rajU karI dIdhI. meM emane pUchyuM "huM nAstika chuM ema te na kahevAya. paNa mArAmAM tamArA jevI ubharAtI AstikatA nathI. chatAye bhUdAnanuM kAma karavAnI mArI gyatA gaNAya kharI?" vinobAe mane vaLate prazna pUchayo. "Izvara jevI ke avyakata zakita che ke nahIM e carcA javA daie. paNa bhalAImAM tane vizvAsa che ke nahI ?" .. meM hA pADI. dareka mANasamAM kAMIkane kAMIka bhelAI te paDI ja hoya che evo mane vizvAsa hatA, - vinobAe tarata kahyuM "enuM nAma ja AstikatA. bhUdAnanA kAmamAM mANasamAM rahelI bhalAI zeAdhavA sivAya bIjuM zuM karavAnuM che?" mane AritakatAnI vyAkhyA maLI gaI. tyAra pachInI hajAre mAilanI padayAtrAmAM e divasanA saMvAde mane bhAtuM pUruM pADyuM che. nArAyaNa desAI prakIrNa noMdha nIranuM vecANa baMdha kare! muMbaI AsapAsa tADanAM puSkaLa vRkSe che. A vRkSamAMthI nALIyeranA pANI je nIrA nAmane rasa nIkaLe che. A rasa vahelI savAre tADanA jhADamAMthI kANuM pADIne kADhavAmAM Ave che. Ane eka svAdiSTa temaja zaktivardhaka pINA tarIke upayoga thAya che. A nIrAne ATha daza kalAka rAkhI mUkavAmAM Ave che temAM mAdakatA Ave che ane pachI te tADInAM nAme oLakhAya che, je eka prakArane madha ja che. A nIrAmAMthI tADa-goLa banAvI zakAya che ane tene zeraDInA geLa je upayoga thaI zake che. madhaniSedhanA kAyadAnA pariNAme nIrAnI tADI banAvIne vecI zakAya nahi ke pI zakAya nahi. tADa uparathI nIrA utAryA bAda traNeka kalAka sudhI temAM kazI vikriyA pedA thatI nathI. grAmadyoganA eka aMga tarIke nIrA tathA tADagoLanA utpAdanane lekhavAmAM Ave che. A nIrA ane tADagoLanA utpAdana ane vecANanuM kAma zarUAtamAM muMbaI sarakAra karatI hatI, paNa 15ra thI A kAma muMbaI-berIvalI khAte Avela kerA grAmodyoga kendra saMbhALe che. muMbaImAM aneka ThekANe nIrA kendro A saMsthA taraphathI khelavAmAM AvyA che. ane savAranA bhAgamAM muMbainA lakamAMthI je icche tene nIrA pIvA maLe che. A kendronA vecANa mATe judA judA mANasene IjAre- lAisensa-ApavAmAM Ave che, teo cokakasa bhAve nIrA savAranA amuka samaya sudhI vece che. vecANamAMthI cokakasa maLatara A vecANa karanArane maLe che. savAranA cokakasa samaya bAda vadhe nIrA tenI pAsethI kAM to pAcho laI levAmAM Ave che athavA te DhALI nAkhavAnI tenA mAthe pharaja hoya che. pahelAM te A kAmamAM baDDa kamANI jevuM nahotuM. leke paNa nIrA zuM te jANatA nahatA, ane nIrA kedro paNa gaNyAgAMThyA hatAM. tAjetaramAM nIrAnAM aneka kendro khelavAmAM AvyA che ane vecANa karanAra nIrAne bahu mATe ja kharIde che. A badhe nIrA konA pIvAmAM ja vaparAya che ke tene durUpayoga thAya che ane nIrAnI taDI banAvIne chupI rIte vecAya che ke kema e prazna ane zaMkA anekanA dilamAM Aje ubhI thaI rahI che. muMbaI AsapAsanA grAmya pradezomAM muMbaI sarakArane nIrAne moTA pramANamAM durUpayoga thayAnuM mAluma paDavAthI e pradezamAM nIrAnA lAIsensa-IjArA-nahi ApavAne muMbaI sarakAre nirNaya jAhera karyo che. A samAcArathI muMbaI zahera saMbaMdhamAM paNa uparanI zaMkA vadhAre sudaDha thAya che. je koTinA mANasane muMbaImAM nIrA vecavAne ijA ApavAmAM Ave che temane jotAM ja teo nIrA vecavAne lagatI sarate pALatA haze ke kema ane nIrAmAMthI sADI pedA karavAnA pralobhanathI mukata rahI zakatA haze ke kema e viSe keIne paNa zaka AvyA vinA rahe tema nathI. ane tethI madhaniSedhane kAyade nIrAnA mukata vecANa dvArA sArA pramANamAM bhaMgAtA heya evI AzaMkA Aje aneka leke sevI rahyA che. - vastutaH nIrAne chuTathI vecAvA de ane tADIthI lekene dura rAkhavA e azakyane zakaya ka5vA jevI vAta che. iMDAnuM vecANa karanAra maradhI vecavAthI lAMbe vakhata dUra rahI zaktA nathI. evI ja rIte tADI eTalI badhI kamANIne viSaya che ke nIra vecanArane tADI banAvavAthI dura rAkhave e bahu ja kaparuM kAma che. - Ane mATe kAyadA kAnuna karavAmAM AvyA che ane inspekaTare rAkhavAmAM AvyA che. paNa InspekaTarane patAvavAnuM kAma muMbaIne dhaMdhAdArI bahu sArI rIte jANe che ane kAyadA kAnUnanI zikSA te gunho karatA pakaDAya tyAre bhogavavAnI che. nIrAnuM tADImAM rUpAntara karavuM ane e chupI rIte vecavuM-te bahu ja saheluM kAma che. pariNAme evo prazna udbhave che ke madhaniSedhanI nItine dhAraNa karanAra sarakAra nIrAnA mukata vecANane anumata karIne madhaniSedhanA kAyadAne amuka rIte neve caDhAvavAmAM nimittabhUta te thatI nathI ne? A bAbatamAM sAro ane sahIsalAmata mArga eja che ke je madhaniSedhanA sakhta pAlanane muMbaI sarakAra Agraha rAkhatI hoya te tenI pUrva bhUmikAsamAna nIrAnA vecANane kAyadAthI sadantara baMdha ja karavuM joIe ane nIrAne thaI zake teTale gALa banAvIne vecavAne Adeza karavA joIe. A dhaMdhAnA anubhavIe ema kahe che ke nIrA baMdha karavAthI tADagoLanuM vecANa naphAkAraka nahiM rahe, ulaTuM nuksAnakAraka nIvaDavA saMbhava che. kudarata te nIra maphata Ape che. sarakAra ijArAne dara ocho kare athavA te tADagoLanA udyogane Arthika Teko Ape athavA te sarakAra pote ja
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-8-54 A udyoga calAve, paNa tADagoLanA udyogane TakAvavA khAtara nIrAne vahetA mUkIne maniSedhanA kAyadAne amuka aMzamAM azunya anAvavAnu jokhama muMbai sarakAra harasIja na kheDe. mukha sarakArane A khabata gaMbhIrapaNe tapAsa upara levAnI ane nIrAvecANunA muMbai zaheramAM durUpayoga thavAnA ghaNA saMbhava che ema samajIne nIrAnu vecANa kAyadAthI baMdha karavAnI AgrahapUrvaka vina'ti karavAmAM Ave che. prabudhdha jIvana mAMDalanA maphAbhAInu palAkaMgamana tA. 1-8-54 nA rAja mAMDala gAme peAtAnA eka vayevRdhdha sevaka zrI mAbhAi purUSottama zAhane sadAne mATe vidAya ApI. prabudhdha jIvanamAM avAranavAra jemanA lekhA pragaTa thAya che te zrI. ratilAla maphAbhAI zAhanA videha vyakita pitA thAya. meTAM zahera prasidhdhinAM mathaka hene tyAM vasatA koi AgevAna avasAna pAme che te chApAo meTA akSare tenA avasAnanI gAMdhA le che. nAnA gAmaDAmAM kASTa vyakitae jIMdagIbhara anekavidha sevA karI hAya, aneka sAmAjika saMdharSomAMthI te pasAra thayela hAya, rASTranA uththAnakAryoMmAM tema ja AjhAdInI laDatanA judA judA tabakakAe daramiyAna teNe keTakeTalA kALA ApyA hAya, sutelA gAmane jagADayuM hAya, ghera ghera navacetanAnI jyota pragaTAvI hAya, anyAya ane asatyane prasaMge prasaMge pratikAra karyAM hoya te paNa AvI vyaktinI noMdha chApAomAM bhAgyeja jovAmAM Ave che. Ama chatAM pazu gAmaDAnA A samAjasevakanI sevAnu, svArpaNunuM, tapanuM mUlya, ke mahattva lezamAtra ochuM nathI hatu. sadgata makAbhAi AvI eka vyakita hatA. keTalAMka varSo pahelAM huM mAMDala gayelA ane tyAMnAM bhAibahenone maLelA tyAre mArI AMkhe mAbhAine sauthI jIdA tAravelA. e vakhate ummare vRdhdha dekhAtA makAbhAimAM meM juvAnInu josa joyeluM, sudhArakanI niDaratA ane samAjanI dAjha joyelI, junavANI sAme jIvatA paDakAra joyelA. emane ` joine ja meM mArA mAMDalano pra.sa saphala mAnele. 1906/7 nA aMgabha'ganA AdolanathI teo rASTrIya caLa- ' vaLamAM paDelA, tyArapachInI rASTrIya laDatanA dareka tabakake te agraNI rahIne mAMDalanI prajAne dAratA ane yuvAneAmAM AtmabhAganA hutAza pragaTAvatA. dezanA eka nAnA khUNe vasatA hovA chatAM sva. maNilAla koThArI, vIThThalabhAI paTela, vallabhabhAi paTela ane koMgresI anya kAryakartAonA sIdhA saMparkamAM te AvelA ane temane mAMDala sudhI kheMcI javAmAM nimita banelA. te zarIre khaDatala hatA, ane kAIthI te kadi DaratA nahi. mAMDalanI AjubAju mAilo sudhI guDA, bahAravaTIA ke dhADapADu cAra loko upara temanI dhAka besatI ane polIsa upara paNa temanA prabhAva paDato. vaLI teo sArA vakatA tema ja saMgItakAra hatA. janme jaina hAine jaina samAjanI vividha pravRttiomAM te khUba bhAga letA hatA. chellAM keTalAMka varSo daramiyAna zArIrika zithilatAe temane avaza banAvyA hatA. lokamAnyanI saMvatsarinA prabhAte te paNa . samAdhi maraNu pAmI ApaNI vaccethI vidAya thayA ane eka prANavAna jIvananAM aneka preraNAdAyI smaraNA mUkatA gayA zrI jayavattI bahenane dhanyavAda jANIne AnaMda temaja gaurava anubhavAya che ke dhuliyAnI zahera sudharAnA pramukhasthAne tyAMnA eka varSAM junAM kAryakartA eka kacchI jaina bahena zrI jyavatI bahena gulAbacaMda zAhanI cUMTaNI karavAmAM AvI che. te tyAMnI sudharAinA sabhya tarIke varSothI kAma karatAM hatAM ane tyAMnI zALA erDanA pramukha tarIke paNa temaNe kAma karyuM che. tyAMnA kasaturabA prasutigRhanA teo maMtrI ane sahakArI bhaginI maMDaLanA pramukha paNa che. dhuliyAnI zahera sudharAinA A 7 1 khIjA auM pramukha che. A rIte purUSonI 'sarasAmAM bahene AgaLa AvatI joine ane nAnI moTI aneka javAbadArIovALA adhikAra saMbhALatI nihALIne ApaNuM kSi prasannatA anubhave che. abaLA abaLA maTIne zakti svarUpa pragaTa kare che. nArI jAtine utkarSa samAjanA ujjavaLa bhAvInI AgAhI Ape che. zrI jyavatI bahenane jaina samAjanA abhinaMdana ghaTe che. kacchI jaina sarvodaya kendranI zilAropaNavidhi je sarvodaya kendranI tA. 1-7-54 nA prabudhdha jIvanamAM noMdha levAmAM AvI hatI te kendranA makAnanI zilAropaNa vidhi tA. 5-8-54 nA roja kacchanA cI kamIzanara zrI esa. e dhAgaeNnA zubha haste bhAre dabadabApUrvaka karavAmAM AvI. A presa'ge sasthAnA pramukha zrI rAmajI ravajI lAlane nivedana karatAM . A saMsthA potAnA kAryakSetrane satata vistAratI raheze ane kacchI jaina' ane 'sarvo' e zabdo vacce dekhAtA vizeSane ane teTalA nimULa karavAno prayatna karaze evI AzA vyakata karI hatI. zrI kedAranAthajIe saMsthA udAtta uddezane AgaLa dharIne maryAdita kSetramAM potAnA kAnA prAraMbha karatI A pravRttine AzIrvAda ApyA hatA. ApaNe paNa saMsthAnA bhAvI viSe evI AzA cintIne A zilAropaNavidhine AvakArIe. je makAnanI zIlArApaNa vidhi karavAmAM AvI te" pAMca mALanuM eka bhavya sevAlaya banavAnu che ane temAM kacchI jaina bhAio mATe bhejanAkSaya, vAkhAnuM tathA kalInIka, jJAnamaMdira, dharmazALA, ArAmagRha ane sidhArthI gRha ATalI saMsthAonA samAveza karavAmAM AvanAra che. ApaNe AzA rAkhIe chIe ke A pAMce saMsthA bahu ceADA samayamAM evA vikAsane pAme ke bahu najIkanA bhaviSyamAM pAMca saMsthA eka makAnamAM samAvAne badale pAMca judA judAM makAtAmAM " pAtapAtAnu kArya karatI hoya, dhaNuM `kharUM dareka saMsthAne eka kArya kArI vyakita tenA AtmA samAna hAya che. saMsthAnA samagra vikAsa moTA bhAge tenA purUSArtha ane tapatu pariNAma hoya che. A sasthAnA prANarUpa muni zubhavijyajI che. jotajotAmAM AvuM eka vizALa sevAvRkSa 'ubhuM' karavA mATe temane jaina samAjanA aneka dhanyavAda dhaTe che. sevAmUrti munizrI gulAkhacaMdrajI : eka smaraNanAMdha. AjathI 29 varSa pahelAM gAMdhIjI kAThiyAvADanA pravAse nIkaLelA ane e prasaMge 'sAnagaDhamAM Avela "mahAvIra jaina rana cAritra AzramanI temaNe `mulAkAta lIdhelI, tene lagatI tA 12-4-51 nA navavanamAM noMdha karatAM jaina sAdhue sabaMdhamAM te jaNAve che ke:-- dehanI sAthe karma to jaDAyAje che. khAvuM, pIvu, zvAsa levA, bhikSA arthe paryaTana karavu, vyAkhyAna devA ekama che, chatAM te sAdhu sanyAsIone sArU tyAjya nathI gaNAtA, DaeNma ke te ka niSkAma budhdhithI ane paramArthane arthe thAya che. te ja budhdhithI ane te ja arthe sAdhu sanyAsIone A kALe reMTiyA calAvavAnA dharma che. samAjamAMthI AjIvikA meLavatA sAdhu sanyAsIe samAjanA saMgraha karavA badhAyelA che. marakIthI pIDAtI prajAnI sevA sAdhusanyAsIo na kare te kANuM kare? samAdhimAM beThelA sAdhu kAma AMta nAda sAMbhaLI vahAre na jAya te sAdhu nathI. sarpadaMzathI pIDAtAne joi sAdhu tenA daMza cusI pote jhera caDavAnuM jokhama kheDavAne badhAyela che. temaja lAsa graha arthe A nidhI bhUkhathI pIDita vinA phe nane ghI banAvavAne bhUkhamarA TALavA khAtara reMTiyA calAvatA calAvatA ekadhyAna thaI navakAramaMtra paDhI zake che, ane AkhAM jagatanI sAthe eka tAra thai zake che, evA sabava che ke dhyAnamAM beThelA dhaNA sAdhu sanyAsI matra japatA aneka prakAranA khIjA vicArA ane cchAo karatA hAya. AvI sthitimAM paDhelA maMtra ghaNA bhAge nirarthaka ja gaNAya. paNa je sAdhu reMTiyA calAvatA matra E
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana tA. 15-8-54 rAjAnAM rANI trizalA kSatriyANInA udaramAM tenuM sthApana karyuM. ane pariNAme trizalAnA peTe temane janma thaye. A prakAranI mAnyAtA bhagavAna mahAvIranA garbhadhAraNa ane janma saMbaMdhe vetAMbara saMpradAya dhArave che ane tenuM samarthana zvetAMbara saMpradAyane mAnya evA Agama graMtho mAMthI maLe che. digaMbaro jaine AvI koI garbhApaharaNanI kathA mAnatA nathI ane 'vetAMbarane mAnya lekhAtA Agama graMthe temane mAnya nathI. teo bhagavAna mahAvIrane devAnaMdAnI daramiyAnagIrI sivAya trizalAkSatriyANInA sIdhA saMtAna tarIke svIkAre che. "zramaNa bhagavAna mahAvIra' e nAmanI pustikAnI prastAvanAmAM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhe A prazna caryo che ane pitAnA antima nirNaya tarIke teo jAhera paDe che, te kadAca manI sAthe tadAkAra na thAya te paNa jeTaluM satara kAMte che teTale paropakAra te kare ja che. je hiMdustAnanuM bhUkhanuM duHkha e chuM kare che teTaluM hiMdustAnanuM dravya vadhAre che. pAramArthika pravRtti e ja pUjA che." AmAM je TaeNkAranA sAdhu jIvananI kalpanA karavAmAM AvI che tevA eka sAdhu meM joyA che ane te che uparokata AzramamAM kevaLa mau bhave vidyAthI enI satata sevAmAM jIvana vyatIta karatA munizrI gulAbacaMdrajI. koi vizALa bhavya jaina maMdiramAM ApaNe jaIe te tyAM aneka mUti enAM darzana thAya che. temAM mukhya sthAne je marti he ya che tene mULanAyaka' kahevAmAM Ave che. zraddhALu anuyAyIgaNa A mUrtinI pUjA upAsanA karavAmAM kRtakRtyatA mAne che. e maMdira paNa e mULa nAyakanA nAmathI oLakhAya che. ane e mULanAyaka viSenI zradhdhA maMdira mATe vipula dravya kheMcI lAve che. paNa ghaNI vakhata evuM bane che ke kaLAnI dRSTie nirIkSaNa karanAranI najara bAjue khuNAmAM AvelI koI nAnI sarakhI mUrti upara Thare che ane temAM uttama keTinuM mUrtividhAna nihALIne te UMDI prasannatA anubhave che ane "mUrti te AnuM nAma" evA udgAra tenA meDhAmAMthI sarI paDe che. upara jaNAvela muni gulAbacaMdrajI A koTinI vyakita che. savAranA cAra vAgye uThe, nityakarma pUja prArthanA klAka deDha kalAkamAM patAvIne kAmamAM lAge te rAtre nava vAgyA sudhI kAmamAthI mAthuM uMcuM na kare. ane te kAma eTale zuM? vidhArthIonAM kapaDAM sIvI ApavA temaja sarakhAM karI aApavAM, saMsthAne aMge sutArI kAma karavuM tathA zikha- vatuM, raMTIe calAve tathA vidhArthIone kAMtatA zikhavavuM ane temanA reTIA sarakhA karI ApavA, sAjA mAMdA vidhAthI enI sevA suzruSA karavI vagere. Aje temanI umara lagabhaga 70 varSanI thaI haze. temane jyAre juo tyAre te A zAnta prasanna ane kAryarata dekhAya. munizrInI athAka karmaparatA jaIne meM Azcarya dAkhavyuM. temaNe javAba Apyo ke "bhAI, kAma te karavuM ja. joie ne? kAma na karIe te ApaNAmAM pramada dAkhala thaI jAya ane ApaNuM jIvana hArI jaIe." sva. jhaveracaMda meghANIe paNa keTalAMya varSo pahelAM gulAbacaMdrajIne joIne bhAre AnaMda temaja Adara vyakata karele, temane joIe ane ApaNane jaMgale vacce vasate, pachAta vargonI, mAMdA melAnI sevA karate kei eka khrIratI pAdarI yAda Ave. samAja sevake traNa prakAranA jovAmAM Ave che. (1) asAdhAraNa kaTinA AgevAna kAryakartAo jemanuM kAma khUba uMDu temaja ati vyApaka heya che. dA. ta. gAMdhIjI, paMDita javAharalAla naherU (2) jemanuM kAma vyApaka vadhAre chatAM pariNAmamAM bahu chIcharuM hoya che. (3) jemanuM kAryakSetra atyaMta maryAdita paNa kAryanuM UMDANa ghaNu gheruM hoya che. munizrI gulAbacaMdajI A trIjI keTinA samAja sevaka gaNAya. Aje temane keTalA ochA le jANe che? kAla savAre teo nahi hoya tyAre vizALa AmajanatA echI ja temanA svargavAsane raDavAnI che? ema chatAM jyAM teo che tyAM prakAza ane uSmA ApanAra ajoDa pradIpa samA che. te nahi hoya tyAre A saMsthAne bhAgye ja pUrAya evI khoTa paDavAnI che. AvA eka sAcA karmayogI sAdhune meLavIne e saMsthA dhanya banI che. Aje kevaLa kriyAne varelA, pitAnI jAtane samAjathI para lekhanArA ane kevaLa upadeza ApavAmAM ja jIvananI itikatA samajanArA jaina sAdhue AvA munivarane jANIne sAcA samAjalakSI ane niSka ma pravRttinA upAsaka bane te kevuM sAruM? bhagavAna mahAvIra brAhmaNa saMtAna hatA ke kSatrIya saMtAna . bhagavAna mahAvIranA janma saMbaMdhe evI kathA che ke bhagavAna mahAvIranuM mULa garbhadhAraNa te brAhmaNa zreSTha rUSabhadattanAM patnI devAnaMdAe kareluM, paNa tIrthakarane janma brAhmaNakuLa halakuM hovAthI temAM na hoI zake paNa kSatrIya kuLamAM ja hoI zake e khyAlathI LprerAIne indranI AjJAthI harigabhelI nAmanA deve devAnaMdAnI kukSimAMthI bhagavAna mahAvIranA garbhanuM apaharaNa karIne siddhArtha "bhagavAna mahAvIra siddhArtha rAjAne tyAM nahi paNa te samayanA vidvAna bahuzruta paMDita rUSabhadattane tyAM janmyA hatA. temanA mAtAnuM nAma devAnaMdA ane pitAnuM nAma rUSabhadana hatuM. paMDita ruSabhadatta rAjA siddhArtha bane mitra hovA joIe, athavA game tema, paNa sidhdhArtha rAjAe kRSabhadatta paMDitane tyAM janmela A tejasvI bALakane joI pitAne meLe lIdhela hoya athavA vilIna thayelA saikAmAM banatuM hatuM tema bALakanI adalAbadalI karI lIdhI heya. bhagavAna mahAvIre paNu jAheramAM devAnaMdAne pitAnI mAtA tarIke svIkAryo che eTaluM ja nahi paNa zAstrakAroe tIrthakaronI mAtAne svargo mekalela che temAM devAnaMdanuM paNa sthAna che, trizalAnuM nahi svarga mA e ApaNe bhUlavAnuM nathI" mULa AgamAM bhagavAna mahAvIranI mAtA tarIke trizalA temaja devAnaMdA ubhayane svIkAratA ullekho AvatA hadane sAcuM ane zuM huM tene sahasA nirNaya Apa muzkela che, uparokta vidhAna mujaba mahAvIra devAnaMdAnuM bALaka hoya te rAjA siddha naMdivardhana nAmanA eka bALakanA pitA heIne anya koinA bALakane teo goda le e zakya ja lAgatuM nathI. vaLI upara sUcavyuM che tema bALakanA AvI adalAbadalInuM anumAna paNa kevaLa eka take ja lAge che. te vakhatanI paristhiti, jaina temaja brAhmaNo vaccenI ugra athaDAmaNu vagere bAbate lakSyamAM letAM eka ja anumAna sahaja rIte prApta thAya che ke devAnaMdA ane bhagavAna mahAvIrane saMbadha ane garbhApaharaNane Akhe prasaMga brAhmaNe varga pratyenA paraMparAgata deSamAMthI ja kapAyale have joIe ane vastutaH bhagavAna mahAvIra trizalA ane siddhArthanA ja sIdhA saMtana hovA joie. gabhaoNpaharaNenI kalpanA pAchaLa mULamAM mAnyatA che e rahelI che. ke tIrthakara banevAne nirmANa thayelI vyakita brAhmaNe jevA nIca kuLamAM je na le paNa tene jene haMmezA kSatrIya kuLamAM je hevo joIe. A mAnyatAne AdhAra upara zAstrakAroe devAnaMdAne garbhanuM apaharaNuM karAvyuM ane trizalA mAtAne tyAM temane jenma thayAnuM jeNAvyuM. paNuM e gevarNa karanAra e vicAravuM bhUlI gayA ke bhale mahAvIrane jenma trizalAnI kukSimAM thayo, paNa Akhare mULa bIja ane temAMthI saMbadhita thayeluM bALaka te rUSabhadata devAdAnuM ja hatuM. A hakIkata svIkArIe te bhagavAna mahAvIra kSatrIya mAtapitAnA nahi paNa brAhmaNe mAtapitAnA ja kharA saMtAna lekhAya. haiSabhAvathI prerAIne eka kalpane te karI, paNe te paNe Akhare kAmayAba ne nIvaDI. kSatrI ane brAhmaNa vacce bhAratanA ItihAsamAM kALajane saMgharSa cAlatuM AvyuM che. brAhmaNa paraMparA haMmezA sthiticusta rahI che ane sthira thayelI samAja racanAne jevI hoya tevI TakAvI rAkhavA pAchaLa ja tenI sarva tAkAta kendrita thatI rahI che. A sthira ane supratiSTita samAje sthitimAM palaTo lAvavAnuM kArya e kALamAM khAsa karIne hamezA kSatrIoe karyuM che. parazurAma ane rAmacaMdra vaccene saMdharSa A ja bAbatane sUcaka che. zrI kRSNa paNa brAhmaNa paraMparAnA-vedapratiSThAnA-virodhI hatA. e bhagavad gIta mAMthI sArI rIte spaSTa thAya che. bhagavAna mahAvIranuM jIvanakAya paNa ekAnta brAhmaNa vidhI ane kSatriya paraMparAne savathA anu5 hatuM. tethI teo kSatrIya daMpatInA saMtAna hatA ema mAnavuM ja vadhAre samIcIna ane sayutika lAge che. paramAnaMda
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-8-14 prabuddha jIvana = ASADhasya prathama divase ja sara paDI rahIne varyAno prathama , [ kavikulagurU kAlidAsanA suprasiddha kAvya meghadUtanI uparanI paMktithI zarUAta thAya che. kaI paNa aparAdhanA kAraNe koI eka yakSane himAlayamAM AvelI alakApurI choDIne dakSiNa pradezamAM Avela rAmagiri upara eka varSa gALavAnI bhagavAna kubera zikSA kare che. potAnI priyatamAnA virahamAM cakSa jema tema karIne te ATha mahInA gALe che paNa varUtunA prAraMbha sAthe yakSa atyanta virahavyAkula bane che, pitAnI priyatamAne tIvrapaNe saMbhAre che ane AkAzamAM ArUDha thayelA ane uttara dizA bhaNI gamana karI rahelA svajanasamAM madharAjanI mAraphata tanvIcAmAM cArUlecanA cakSiNIne saMdezA pAThave che. medhadUtanI A kAvyavaratu che. e ja ASADhanAM prathama divasane anulakSIne kavisamrATa ravIndranAthe eka adbhuta kAvyAtmaka patra lakhelA julAI mAsanA naciketAmAM pragaTa thayela tene anuvAda nIce sAbhAra udhata karavAmAM Ave che. A lekha doDha mAsa vahele pragaTa thaI zake heta te vadhAre samayecita lekhAta. paramAnaMda] ziyAladaha. AvIne paDatA nathI. vilAyata jatI veLAe rAtA samudranA sthira jaLamAM budhavAra, 2 ASADha, 1288 je alaukika sUryAsta je hatuM te Aje kayAM che ? paNa sadbhAgye - kAle "ASADhasya prathama divase varSane nava rAjyAbhiSeka bhAre e mArA jovAmAM Avya, saddabhAgye mArA jIvanamAM e eka sadhyA damAmathI ujavAI gaye. divasanA bhAgamAM khUba tApa rahyo, paNa upekSita thaIne vyartha na gai. agaNita divasarAtamAMne e eka sAMjaveLAe ghanaghera vAdaLa gherAI AvyAM. atyanta Azcarya pUrNa sUryAsta mArA sivAya pRthvInA koI kavie kAle mane thayuM ke A varSanA prathama divasa. Aje a~ je nahIM. mArA jIvanamAM ene raMga rahI gayuM che. e eka kUpanI aMdara paDI rahIne divasa gALo enA karatAM te bhIMjAI eka divasa te jANe mahAmUlyavAna khAne! bAgamAMnA mArA keTalAka javuM sArUM. 1299 nI sAla bIjI vAra AvavAnI nathI. vicArI divase, trIjA mALanI agAsImAM gALelI keTalIka rAta, pazcima jotAM lAgyuM ke have AyuSyamAM aSADhanA prathama divaseya keTalA ane dakSiNanA varaMDAmAM gALelA varSonA divase, candananagaranI gaMgAnI Avaze ! e badhAne saravALo karatAM je trIsekanI saMkhyA thAya te keTalIka sAMja, dArjiliMgamAM siMcala zikhara para eka sUryAsta te. khUba lAMbu jIvye kahevAya ! ane candrodaya, AvA te keTalAya ujajavala sundara kSaNukhaMDa jANe " medhadUta lakhAyA pachI aSADhane prathama divasa eka viziSTha manamAM 'phAIla" thaI gayA che. divasa tarIke aMkita thaI gayo che, kAMi nahIM te mAre mATe te bAlyAvasthAmAM vasaMtanI cAMdanI rAte jyAre agAsImAM paDayo kharo ja.'mane ghaNIvAra thAya che ke mArA jIvanamAM Aje badhA divase rahe tyAre cAMdanI jANe samudranA zubhra phINanI jema bilakula eka pachI eka avye jAya che. kAMIka sUryodaya ne sUryAstathI raMgIna, ubharAI jaIne mane DubADI detI. je pRthvImAM AvI paDa chuM te koI ghanaghera meghe snigdhanIla, koI pUrNimAnI peTanAe veta pRthvI paranA mANasa badhA adbhuta jIva che. teo divasarAta mAtra puSpanA je praphula-e mAre mana echA sadabhAgyanI vAta che ? niyama ghaDe che ne dIvAla caNe che-rakhene kazuM chatuM thaI jAya e enI kismata kAMi jevI tevI theDI ja che? bIke kALajIpUrvaka pala para paDadA- TAMgye jAya che. khare ja pRthvI hajAra varSa pahelAM kAlidAse je aSAnA prathama divasanuM svAgata paranA jIva bhAre adbhuta che. e lekae phulanAM jhADane AkhuM karyuM hatuM te ja, prAcIna ujajayinInA prAcIna kavine, aneka kALanA DhAMkI de te ghaTATopa paherAvI dIdhuM nathI, candranI nIce caMdara zata zata sukhaduHkha-virahamilanamaya naranArIone, aSADhasya prathama TAMgI dIdhe nathI e bhAre navAInI vAta che. svecchAe , aMdha divasa mArA jIvanamAM paNa pratyeka varSe enA samasta AkAzavyApI banelA e loke baMdha pAlakhImAM besIne pRthvImAM thaIne kaNa jANe aizvarya sahita uge che, e ati purata aSADhane prathama mahAdina zuM joIne cAlyA jAya che! je mArI vAsanA ne sAdhanAne anurUpa mArA jIvanamAMthI eka eka karatAM ocho thato jAya che. Akhare bIjo janama maLaze te A eTaNImAM DhaMkAyelI . pRthvInI bahAra eka vakhata evo Avaze ke jyAre kAlidAsane e divasa, bhArata nIkaLIne kaIka vizALa unmukata saudaryanA AnandalokamAM jaIne ja varSanI varSAne e cirakAlIna prathama dina, mAre nasIbe eka paNa huM avatAra laIza, jeo saundaryamAM sAcesAca nimagna thaI zakatA bAkI raheze nahIM. Ane vicAra karuM chuM tyAre pRthvIne pharI eka vAra nathI teo ja saundaryane mAtra indrionuM dhana karNane tenI avajJA nathI teo je sandiyane dhArI dhArIne joI levAnI IcchA thaI Ave che. thAya che ke jANe kare che. paNa emAM je anivArcanIya gaMbhIratA rahI che tene jIvananA pratyeka sUryodayanuM jAgRta rahIne abhivAdana kare, pratyeka sUryotane AsvAda jemaNe lIdhe che teo jANe che ke saundarya indriyanI paricitanI jema vidAya dauM. huM jo sAdhu prakRtine mANasa heta te zakitathI ya atIta che; mAtra AMkha ne kAna te dUra rahyAM, samasta hRdayathI emAM praveza karavA chatAMya vyAkuLatAno pAra rahetA nathI. vicArata ke jIvana nazvara che, AthI badhA divasene vRthA veDaphI na detAM satkAryamAM athavA harinuM nAma levAmAM kharacavA ThIka, paNa saddagRhasthane veza dharIne sariyAma raste thaIne AvajA karUM e mArA svabhAvamAM ja nathI. tethI ja mane kadika kadika thAya chuM, sadgahanI sAthe rItasara bhadrabhAve vAtacIta karIne jIvanane ! che ke AvA sundara divasarAta mArA jIvanamAMthI dararoja cAlyA nirarthaka veDaphI rahyo chuM. huM hRdayathI zuM asabhya-abhadra-mAre mATe jAya che ne huM emanA samastane grahaNa karI zaktA nathI ! enA kayAMya zuM koI atyanta suMdara arAjaktA nahIM maLI rahe ? kayAMya badhA raMge, enA prakAza ne chAyA, A AkAzavyApI niHzabda zuM pAgala lekane AnandameLe nahIM bharAte hoya? paNa A badhu samAroha, svargaloka bhUloka vaccenA samasta zunyane paripUrNa karI zuM bakaye jAuM chuM? kAvyanA nAyaka AvuM badhuM bele, rUDhicustatA para traNacAra pAnAM bharIne mATI svagatokita uccAre ne samasta denAra zAnti ane saundarya-ene mATe kAMI ochI taiyArI cAlI mAnavasamAjathI pitAne mATe mAne. sAcuM kaho te AvuM badhuM rahI che? keTaluM vizALa che utsavanuM kSetra ! ne ApaNA aMtaramAMthI kahetA mane zarama Ave che. emAM je satya rahyuM che te ghaNA lAMbA ene ghaTane AvakAra sarakheya maLato nathI ! jagatathI keTale dUra ApaNe samayathI maTI meTI vAte nIce dabAI gayuM che. pRthvImAM badhA vasIe chIe ! lAkha lAkha jejana dUrathI lAkha lAkha varasethI ananta maTI meTI vAta karyA kare, temAMne eka agragaNya. ekAeka andhakArane mAge yAtrA karIne ekAda tArAne prakAza A pRthvI para ATale vakhate mane enuM bhAna thayuM. AvI pahoMce ne ApaNA aMtaramAM e praveza karI zake nahIM!--e ApaNuM puna:-je mULa vAta kahevA beTho hato te kahI lauM. gabharAze aMtarathI lAkha jojana dUra dUra ja rahI jAya ! raMgIna prabhAta ane nahIM, bIjAM cAra pAnAM cItaravAne nathI. mULa vAta e ke ASADhanA raMgIna sayA, digvadhUonAM chinna kaNahAramAMthI eka eka mANekanI prathama divase sAMje muzaLadhAra vRSTi thaI gaI che. basa.. jema, samudranA jaLamAM saratAM jAya che. emAMnA ekeya mArA manamAM (chinnapatra) ravIndranAtha ThAkura
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1pa-8-54 muddA para bhAratIya darzanenA vicAro saraLatAthI eka ja sthAne pustaka paricaya jANI zake. gaNadharavAda: lekhaka, paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA; - A ATale paricaya prastuta graMthanuM mahatva ane upayogItA. prakAzaka : gujarAta vidhA sabhA, bhadra, amadAvAda; kImata rU. 10. samajavA mATe pUratuM che. gaNadharavAdane anuvAda tatvajijJAsu samajI gujarAtI bhASAmAM nirmANa thayela dArzanika sAhityamAM viziSTa zake evI sarala ane mita bhASAmAM karavAmAM AvyuM che. paNa sthAna dharAvavAnI pregyatAvALA A graMtha saMbaMdhe mAhItI ApatAM AthI vizeSa Ake te anuvAdakanI lagabhaga 150 pAnAnI paMDita sukhalAlajI jaNAve che ke "tAMbara (jaina) paraMpa prastAvanA ane temAM paNa viSayapravezavibhAga che. A vibhAgamAM rAnA saMskAra dharAvate zradhdhALu bhAgye ja koI e e ja che. eve haze jeNe che jemAM 11 gaNadharanAM 11 zaMkAsthAne nIce mujaba raju karavAmAM AvyA cheHochAmAM ochuM pajusaNanA divasomAM kalpasUtra sAMbhaLyuM na hoya. (1) jIvanuM astitva (2) karmanuM astitva (3) tajajIvakalpasUtra mULamAM te nahi paNa tenI TIkAomAM TIkAkAe bhaga tacharIra-arthAta jIva ane zarIra eka ja che, (4) bhUtanuM astitva vAna mahAvIra ane gaNadharanA mIlanaprasaMge gaNadharavAdanI carcA tva, (pa) A bhava parabhavanuM sAdRSya, (6) badha, mokSanuM astitva, goThavI che. mULe A carcA 'vizeSAvazyaka bhASyamAM AcArya jinabhadra (7) devonuM astitva, (8) nAranuM astitva (9) puNya-pApanuM gaNi kSamAzramaNe vistArathI karI che. "vizeSAvazyaka bhASya e jaina paraMparAnA AcAravicArane lagatA nAnA moTA lagabhaga tamAma astitva (10) paranuM astitva (15) nirvANanuM astitva. muddAne sparzate tema ja e muddAonI Agamika draSTie tarkapuraHsara ane A badhA mudAone AtmavicAra, karmavicAra ane paraloka vicAramAM samAviSTa karIne zrI dalasukhabhAIe traNe viSayanI carcA karatA ane te te sthAne saMbhavita darzanAntaronAM mantavyanI khUba sundara chaSNAvaTa karI che ane A viSayane lagatAM jaina darzananAM samAlocanA karate eka-AkAragraMtha che. tethI AcAryo temAM gaNadhara tAvika mata raju karavA sAthe anya bhAratIya darzananAM manta vAdanuM prakaraNa paNuM e ja mAMDaNIpUrvaka dAkhala karyuM che. emAM ane A mantavyamAM keTaluM badhuM maLatApaNuM athavA te najIkapaNuM jaina-paraMparA sammata jIva-ajIva Adi nava tatvanI prarUpaNa che tenuM adabhuta samanvayAtmaka nirUpaNa karyuM che. A vAMcatAM bhagavAna mahAvIranA mukhe AcArye evI rIte karAvI che ke jANe zrI dalasukhabhAInA darzanazAstranA vizALa avagAhanane, temanA samanvapratyeka tatvanuM nirUpaNa bhagavAna te te gaNadharanI zaMkAnA nivAraNa yane zodhatA maulika cintanane ane ucca koTinA prajJAprasAdane arthe karatA hoya. dareka tatvanI sthApanA karatI vakhate te tatvathI ApaNane khUba mIThe-budhirocaka anubhava thAya che, aneka aspaSTa kaI paNa aMze virUdhdha hoya evA anya tairthikanAM mantavyane bAbate spaSTa thAya che, ane spaSTa lAgatI bAbatanuM uMDuM hArda ullekha karI bhagavAna tarka ane pramANa dvArA pitAnuM tAtvika pratyakSa thAya che. AvA viziSTa koTine dArzanika graMtha nirmANa karavA mantavya raju kare che. tethI prastuta gaNadharavAda e jaina tatvajJAnane mATe zrI dalasukhabhAIne khAsa karIne jaina samAjanA aneka abhikendramAM rAkhI vikramanA sAtamA saikA sudhInA cArvAka, bauddha ane nandana ghaTe che. tatvarUci dharAvatA jijJAsuoe pramANamAM maLe badhA vaidika-ema samagra bhAratIya darzana paraMparAnI samAlocanA hovA chatAM paNa A graMtha avazya vasAvavA gya che. paramAnaMda karate eka gaMbhIra dArzanika graMtha banI rahe che. evA graMthanuM saMdhanA sabhyone vijJapti 5. zrI. lasukha mAla maNiyAe je abhyAsa, niSThA ane kuzaLatAthI Apane paripatra dvArA AgAmI okaTobara mAsamAM ujavavA bhASAntara karyuM che tema ja tenI sAthe je anekavidha jJAnasAmagrI dhArela saMdhanA rajata ma savanI vigate jaNAvavAmAM AvI che ane purI pADatAM prastAvanA, pariziSTa Adi lakhyAM che ene vicAra te aMge thanAra kharcane pahoMcI vaLavA mATe dareka sabhyane rU. 10 karatAM kahevuM paDe che ke yaMgya graMthanuM yogya bhASAntara 5 hAthe athavA tethI vadhAre rakama rajata mahatsava paMDamAM bharavAnI vinaMti ja thayuM che " A dalasukhabhAI mAlavaNiyA banArasa hiMdu yuniva karavAmAM AvI che. najIka AvI rahela paryuSaNa vyAkhyAnamALAne rsiTImAM paMDita sukhalAlajInA sthAne niyukata thayelA jaina darzananA pUro lAbha levA ane te daramiyAna upara jaNa vela rU. 10 athavA adhyApaka che. vadhAre rakama ane ApanuM lavAjama haju sudhI Ape bharyuM na hoya prastuta graMthamAM dhyAna kheMcavA lAyaka vizeSatAone paMDita te tenA rU. 5 bharI javA Apane prArthanA karavAmAM Ave che. sukhalAlajI nIce mujaba yathArtha nirdeza kare che? maMtrIo muMbaI jaina yuvaka saMgha . (1) mULa, TIkA ane tenA kartAone lagatI paraMparAgata tema ja atihAsika mAhitInuM dehana karIne tene prastAvanAmAM sAdhAra raju viSayasUci karavAmAM Avela che, je aitihAsika dRSTie avalokana karanAranuM niSpakSa lokazAhI ? - paramAnaMda 65 prathama dhyAna kheMce che. saMdhi samAcAra ' (2) jaina-darzana saMmata nava tatva (jIva, ajIva, pApa, puSya, AcAryazrI tulasIgaNInI saMdhaAyojita Asrava. badha, saMvara, nirjarA ane mekSa)nA vicArano vikAsa prAcIna vyAkhyAna sabhA kALathI cAlI AvatI anya anekavidha darzanaparaMparAonI vacce yAtrAnuM bhAtuM "nArAyaNa dezAI 70 kevI rIte thayuM che tenuM kALakramathI tulanApUrvaka evI rIte nirUpaNe prakIrNa noMdha: nIrAnuM vecANa baMdha kare che, paramAnaMda 9 karavAmAM AvyuM che ke jemAM veda, upaniSada, bauddha, pANI ane mAMDalanA maphAbhAInuM paraphekagamana, zrI jyavantI saMskRta graMtha temaja vaidika lekhAtAM lagabhaga badhAM ja darzananA pramANa bahenane dhanyavAda, kacchI jaina sarvodaya kendranI bhUta nuM avalokana AvI jAya. A vastu tulanAtmaka dRSTie zilArepaNavidhi, sevAmUrti munizrI gulAbacaMdrajI, gharzanika abhyAsa karanAranuM khAsa dhyAna kheMce che.. bhagavAna mahAvIra brAhmaNa saMtAna hatA ke (3) nava tane AtmA, karma ane paraloka e traNa muddAmAM kSatrIya saMtAna ? saMkSepa karI tenI darzanAnantara saMmata e ja prakAranA vicAra sAthe ASADhasya prathama divase ravIndranAtha ThAkura 73. viratArathI evI tulanA karavAmAM AvI che ke jethI vAMcaka te te pustaka paricaya paramAnaMda 74 mubaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajI naM. khI 4ra66 vArSika lavAjama rU. 4 pabu jIva pra, jaina varSa 14-pra. jIvana varSa 2 aka subaI, sapTembara 1 1954,budhavAra AphrikA mATe zAliga dra untitliersecretrains taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA veename mentions svastha mANasane be phephasAM hAya che. banne yogya rIte kAma kare tyAre ja jIvanane saMvAda sacavAya che. eka bagaDe, nabaLu paDe ke kADhI nAMkhavAmAM Ave tyAre jIvana cAlatu hAya tAya te eka rIte bahu pAmara ne pAMgaLA jevuM banI jAya che. vyakita-dharma ane samAjadharmanI paNa kAMika evI ja dazA che. koi vyakita jyAre aMtamu kha thai potAnI zaktine vikasAvavA icche tyAre tene mATe paheluM kAma e hAya che ke potAnAmAM rahelI khAmIone TALe; paNa sAthe ja teNe kharekhara zakitao vikasAvavI hAya to tene khIjuM e kAma karavAnuM hAya che ke, te potAmAM rahelI zakitaone vadhAremAM vadhAre vivekapUrvaka yogya mArge vALe ane tenA upayoga kare. Ama kare te ja enA vaiyakitaka dhama sacavAya ane vikAsa pAme. samAjadhama nI paNa e ja rIta che. kAi paNa samAja sakhaLa thavA icche tyAre teNe nabaLAio khaMkheravI ja rahI. paNa te paristhati pramANe zaktione kAmamAM na le tA e nabaLAIo khaMkheratI dekhAya chatAM pAchalA bAraNethI dAkhala thatI ja rahe che ane pariNAme e samAja kSINu jevA ja khatI rahe che. zrI subai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka maheza H traNa AnA pravRttilakSI kalyANamAga (saurASTramAM seAnagaDha khAte zrI. mahAvIra jaina ratnacAritra Azrama nAmanI saMsthAe theDA samaya pahelAM pAtAnA rajatamahAtsava ujA, e saMsthAnA mULa sthApaka zve. mU. munizrI cAritravijayajI ane sthAnakavAsI munizrI ratnacaMdrajI hatA. Aje e banne mahApurUSa! videha thayA che ane e saMsthAnu' saMcAlana munizrI kalyANacaMdrajI tathA munizrI gulAbacaMdrajI kare che. A saMsthA eka prakAranuM chAtrAlaya che ane temAM mAdhyamika dhAraNAmAM abhyAsa karatA esa. esa. sI. sudhInA lagabhaga so eka jaina vidyArthIone khAvA pIvA rahevA vagerenI sagavaDa ApavAmAM Ave che ane bhaNavA mATe A vidyArthI A gAmanI hAIskUlamAM jAya che. A saMsthA taraphathI eka sundara rajata maheAtsava aMka pragaTa karavAmAM AvyA che ane A aMkamAM saMsthAne lagatI jarUrI mAhitIo, saMsthAnA mukhya sUtradhArA sva. munizrI sAiivajayajI ane vidyamAna munizrI kalyANacaMdrachane paricaya / karAvatI keTalIka hakIkatA, te khannenA tema ja anya vidvAneAnA keTalAka lekhA tathA sthAne lagatI keTalIka chIe AvI vipula sAmagrInA samAveza karavAmAM AvyA che. A aMka (kiMmata rU. 5) sasthAnA saMcAlakane se|nAgaDha lakhavAthI maLI zakaze. A aMkamAM paDita sukhalAlajInA lekhanA nIcenA upayAgI vibhAga udhdhata karavAmAM Atmya che. A lekha jainaparaparAmAM rahelI nivRttidharmanI ekAMgI kalpanA sAmAjika pragatimAM keTalI khAdhaka nIvaDI che, zaktizALI purUSAnA purUSArthane phAlavA jhulanAmAM kevI antararAcarUpa khanI che, ane tenA anusaMdhAnamAM nivRttimAM pravRtti ane pravRttimAM nivRtti e prakAranI samayasAdhanAmAM pracalita nivRttivicAranuM 'rUpAntara karavuM zA mATe Avazyaka che te sabadhe ApaNane spaSTa mArgadarzana karAve che. mAna) dharmanA itihAsa tapAsIe tA ema jaNAya che ke kyAreka te vizeSa mahilakSI bane che ane kayAreka aMtaralakSI. jyAre sAcA arthamAM dharma AMtaralakSI hoya che tyAre te mukhyapaNe vyakitamAM vikAsa pAme che. koi eka vyakti kharekhara aMtaralakSI hoya tyAre enI AsapAsa samAja AkarSAya che. samAjamAnasa evu che ke tene satAthavA sthULa paNa rasadAyaka pravRttio joIe. e valaNamAMthI aMtaralakSI vyakitanI AsapAsa paNa kriyAkAMDA, utsavA ane vidhividhAnAnI jamAvaTa thAya ja che. A jamAvaTanuM jora vadhatAM jyAre aMtaralakSI valaNu maMda thai jAya che, ke kayAreka sAva bhuMsAI jAya che, tyAre vaLI krAi virala vyakita evuM valaNu ANavA prayatna kare che. e prayatnamAMthI pAchA ekAda navA kAMTA janme che ane kALakrame te kAMTAmAM paNa samAjamAnasa potAne anukULa hoya evA kriyAkAMDA ane utsavA yeAje che. Ama dharmavRttine satASavAnA prayatnamAMthI ja nivRtti ane pravRttinI e bAju ubhI thAya che. kayAreka ane G C sAthe cAle che, kyAreka ekanu prAdhAnya hoya to kayAreka ane paraspara athaDAya che. jaina paraMparA mULe aMtaralakSI ane tethI karIne vyakitagata nivRti-bAjumAMthI zarU thai che. hiMsA na karavI, manane nigraha karavA, upavAsa ane bIjA evA vR-tA dvArA tapa sAdhavuM e badhuM nivRttimAM Ave che. nivRttine Azaya mULe te cittagata doSone rAkavAne ja che, paNa evI sUkSma samaja kAMi saune hAtI nathI. eTale sAmAnya rIte nivRttinI zarUAta judI rIte thAya che. je je nimitto doSanA poSaka thavA saMbhava hoya tene tyajavA e nivRttinA sthULa artha astitvamAM Ave che. A artha samAjagata rUDha thatAM kAMIka evuM ja vAtAvaraNa sarjAya che ke, jyAre koine paNa dharmanI bhUkha jAge tyAre prathama evAM nimitto tyajavA te taiyAra thAya che paNa jema ekaja phephasAthI jIvana svasthapaNe nathI cAlatuM tema mAtra tevAM nimitto TALavAthI vaiyakitaka ke sAmAjika dharmanuM jIvana nirvikArapaNuM nathI. cAlatuM. kAraNa e che ke je nimitto doSanA poSaka mAnI tyaja vAmAM Ave te nimitto kAMi ekAMta DhASanA poSaka bane ja ema nathI hetuM. doSanuM mULa cittamAM hAya che. jo e mULa kAyama hAya to ja evAM nimitto doSanAM poSaka bane che. jo e mULa cittamAM na hoya ke alpa hAya teA teTalA pramANamAM bahAranA nimitto paNa doSanA poSaka nathI thatAM ke ochAM thAya che. e ja rIte cittagata doSo ochA karIe tenI sAthe sAthe cittanI zakitaone vikasAvavA, aDhalAvavA, ane tenAM lokahitakArI pariNAme lAvavA mATe paNa eja bAhyanimi-tA" upayogI bane che. cittagata dveSane kAraNe je sAdhanA vyakita ke samAjane nIce pADe che te ja sAdhanA cittazudhdhi ane viveka jAgatAM vyakita ane samAjane caDhavAmAM upakAraka bane che. A vastu bhulAI javAthI nivRttinI bAjI prALa thAya che, tyAre bAhya tyAga upara bhAra apAya che ane pariNAme zakitavikAsa rUdhAi jAya che. eka bAjuthI aMtaragata doSo kAyama hoya che ane bIjI khajIthI jIvananI sAdhaka zaktine vikasAvavA jotu pravruttikSetra maLatuM nathI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ gt jaina para parAnA itihAsamAM khIjI nivRttilakSI para parAonI peThe A vastu aneka rIte jovA maLe che, kAMika samAjamAMnasa evu' ghaDAi jAya che ke pachI te pUrva para parA cheADI ekAeka pravruttikSetra pasaMda karatuM nathI ane nivRttine sAceA bhAva pacA zakatuM nathI. tene lIdhe A mAnasa nivRttinI kRtrima sapATI upara ramatu hoya che ane pravRttimAM makakamapaNe samajapUrvaka bhAga laI zakatu nathI; ne te vinA rahI paNa zakatuM nathI. eTale tenI dazA trizaMku jevI ane che. AvI triza zA AkhA itihAsakALa daramiyAna echAvattA pramANamAM dekhAya che. temAMthI ravAnA prayatnA sAva nathI thayA ema te nathI; paNa te samAjamAnasanA mULa ghaDataramAM vadhAre phera pADI zakayA nathI, prabhu jIvana bauddha, jaina ane sanyAsa ke parivrAjaka e traNa para parA mULe nivRttilakSI che. vaiyakitaka meAkSanA Adarza e badhAmAM ekasarakhA haiAvAthI emAM vaiyaktika sukha ane vaiyaktika cAritranuM tatvajJAna pradhAnapada bhogave che, jyAre pravRttilakSI dharmamAM sAmUhika sukhanI dRSTi mukhyapaNe hevAthI emAM sAmUhika cAritranA ghaDatara upara vazeSa bhAra mukavAmAM Ave che. nivRttidharma ane pravRttidharmanu tattvajJAna e rIte kAMika jAdu paDatu hAvAthI vyavahAramAM enAM pariNAmo paNa judA AvelAM noMdhAyAM che, ane atyAre paNa e pariNAme judA AvatAM anubhavAya che. audha paraMparA mULe nivRttilakSI hatI, chatAM temAM pravRtidharmanAM poSaka bIjo prathamathI ja hatAM. tene lIdhe te bahu vistarI paNa zakI. ane e vistAre ja tene pravrutidhanuM ke mahAyAnanuM rUpa levAnI pharaja pADI. je bhAga mahAyAnIrUpe astitvamAM Avyo te ja pravrutidharmanA AMtarika baLane lIdhe dUra dUra ati vizALa pradezo upara pharI vaLyA ane lokagamya paNa banyo. jyAre bIjo ni-italakSI mArga pramANamAM bahu maryAdita - rahyo, je hInayAna tarIke jANItA che. nivRtilakSI parivrAjaka paraMparAmAM paNa krAMti thai ane gItA jevA anupama graMthe e nivRtinuM AkhuM svarUpa ja evu khalI nAMkhyuM ke nivRti kAyama rahe ane pravRtine saMpUrNa avakAza maLe. e ja nivRtipravRttinA gItApratiprAti subhaga samantyaya anAsakatakarmayoga tarIke jANItA che. ane e karmayoge bahu moTA mANusa nIpajAvyA paNa che, ane Aje paNa enI asara cAmerI vadhatI ja dekhAya che. baudhdha upadezamAM je pravRttidharmanAM poSakakhIne hatAM tene krAMtikArI vicArakoe evAM vikasAvyAM temaja e rIte amalamAM sUkayAM ke tene lIdhe nivRtinA himAyatI hInamArgI bahu pAchA * paDI gayA. e ja rIte parivrAjaka dharmanA sUtrane avalakhI je anAsakata karmayoga vikasyo tene lIdhe vaiSNaesidhdhinA nivRttilakSI zaMkarAcArya pratipAdita mArga pAchaLa paDI gaye, ane zaMkarAcAryanA ja tatvajJAna upara anAsakata karmayoganI sthApanA thai. A rIte baudhdha ane parivrAjaka banne nivRtti-para MparAe pravRttine puSkaLa avakAza Apyo ane mAnavIya samagra zaktine navuM navuM sarjana karavAnI pUrI taka ApI, jenAM pariNAmAM sAhitya, kaLA, rAjakAraNa Adi vividhakSetre jANItAM che. jainapara parAtu mULagata nivRttilakSI draSTibiMdu, badalAyuM nahiM. kALabaLa ane khIjA baLA judI asara upajAvavA mathyAM, paNa emAM nivRttilakSI dharma, eTalA badhA dRDhamULa ane ekAMgI rahyo che ke chevaTe te parivartanakArI baLA kAvyAM nathI ane kAvyAM huMya te bahu juja pramANamAM ane te paNa kAyamI te nahiM ja, A vastu sthiti ApaNe itihAsa uparathI jANI zakIe chIe. tA. 1-9-54 che tenI pRSThabhUmikA ke tenuM prerakabaLa e temanA gItApratipAdita anAsakata karma yogamAM raheluM che. zAMtarakSita jevA nAlaMdA vidyApIThanA AcArya eMsI varSanI uMmare tibheTa jevA ati ThaMDA ane durgaMga pradezamAM jai ekasodaza varSanI uMmara lagI satata kAma karatAM rahyA e mahAyAnanI bhAvanAne sakhaLa purAvA che. jaina paraparAmAM evA purUSo pAkavAne saMbhava ja nathI ema mAnavAne kA kAraNa nathI. ulaTuM ema kahI zakAya ke jude jude samaye emAM paNa viziSTa purUSAthI vyaktie pedA thai che; chatAM e para parAnuM mULa baMdhAraNa ja evuM che ke koi eka samartha vyakita kAMika krAMtikArI kAma vicAre ke prArabhe tyAM tA tatkALa ke thoDA vakhata pachI tenAM mULa ja ukhaDI javAnAM, Ane lIdhe jaina paraMparAmAM je navA navA phrAMTA kALakrame paDatA gayA te badhA AtyaMtika nivRtti ane kriyAkAMDanA AdhAra upara ja paDayA che. eka paNa evA kAMTA nathI paDayo ke jenA puraskartAe jainaparaMparAmAM nivRttidharmane pravRttidharmanuM vyavasthita rUpa ApavAnI himAyata karI hoya. Ane lIdhe zakitazALI mANusAnI pratibhAne paraMparAmAM samagra prakAranI vidhAyaka pravRti vikasAvavAnI taka maLatI nathI ane tethI te para parA gAMdhI ke vinobAnI korTanAM mAsAne bhAgye ja janmAvI ke poSI zake. mAnavatA ke rASTrIyatAnI dRSTie paNa A eka pratyavAya ja kahevAya. ApaNe joie chIe ke satAle vicAra ane vivekapUrvaka pravRttidharma svIkAryAM che, paNa nivRttine sAcA atha nahi samajanAra jaina samAja temane bhAgye ja sAtha Ape che. AcArya tulasIgaNi mAnavadharma lekhe aNuvratanA vyApaka vicAra rajU kare che, temAM paNa temane pravRttinI koi paNa vidhAyaka bAju rajU karatAM khacakAvu paDe che. jo ekAMgI nivRttisakArane sAMpradAyika vaLagADa ADe na AvatA hAta tA e ja tulasIgaNinAM vidhAno ane temanI pravRtti koi judAja rupamAM hAta ema kalpI zakAya. munI samatabhadrajI je hamaNAM ja digaMbare muni banyA che ane jemaNe AkhI jIMdagI samajaNapUrvaka keLavaNInuM udAta kArya karyuM che te jo petAnA udA-ta dhyeyane vadhAre vyApaka ane asa`pradAyaka banAvavA khA digaMbaratvamAM ja kaupIna pUratA pheraphAra kare ane atyAre che tenAM karatAM paNa tarasyAga vadhAre keLave teya temane samAja muni tarIke pheMkI devAno ane temanI zaktinuM ke kAryanuM mulyAMkana nahi karavAne, A dhAraNA jo sAcI hAya ! ema kahevuM joie ke jainapara parAmAM pracalita nivRtidharmanI ekAMgI kalpanA have nabhAvavA jevI nathI ane nabhe te tene Azare sarvAMgINa vikAsanI zakyatA paNa nathI. paMDita sukhalAlajI rAjakAraNamAM tilakane anokhuM sthAna apAvanAra e temane avicaLa kayoga ja che. gAMdhIjInuM jIvananAM samagra pAsAone sparzatu adbhuta vyakitatva e temanA anAsakata kaceAgane ja AbhArI che. zrI vinAbA vedAMta ane zAMkara tatvajJAnanA ekaniSTha abhyAsI chatAM je leAkavyApI vicAra ane kAnI krAMti karI rahyA. prema pathe AyuSyanI ala gusApharImAM maLI . gayA ApaNu beu kayAMthI ? jANyA na jANyA nijane bIjAne, tyAM zuM thayA jIvananA ja sAthI ? jovA mathu saheja huM neNa tAre, tyAM teA DhaLe ze (. mArI ja dhelI ) lajjALu A pAMpaNa neha tAre ? ne aMtare hu ihu zu nihALatI ajANanI oLakha kALa pAranI ! AyuSya hA. alpa, na kintu yAtrA A alpa che ApaNI premapathe, bhave bhave ce navalA svarUpe maLI ane ApaNuM snehumAtrA vadhI rahI thI paripUrNa thavA anantanA premamahI samAvA? 'dakSiNA'mAMthI sAbhAra uSkRta gItA parIkha ta
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-54 prabudhdha jIvana * ** * dAna, dayA, anukaMpA viSe terApaMthI saMpradAyanI daSTi muMbaI samAcAranA khabarapatrIe keTalAka divasa pahelAM jika dRSTie Avazyaka ane upayogI lekhAtA dAna, dayA anukaMpa AcAryazrI tulasIgaNine prazna kare ke "dayA, dAna ane anuka- samAja sAthe saMbaMdha dharAvatI gRhastha vyaktie potAnI sAmAjika pAmAM anya jaina paMthethI terApatha kyAM AgaLa judo paDe che?" pharaja samajIne Acare te sAme amAre koI virodha nathI, paNa te tenA javAbamAM AyAryazrIe nIce mujaba uttara ApyuM hatuM - saMyamadhamane piSaka na hovAthI ame tene AtmadhamaeN sAdhaka ke "yA, dAna ane anukaMpAnI bAbatamAM terApaMthanI mAnyatA e puNyajanaka lekhatA nathI. tAtvika daSTie puNya ane pApane A rIte che ke rAga, dveSa tathA meharahita dayA, dAna, anukaMpA e Atmadharma ja samajavA ghaTe che ke je kArya prANIne asaMyamathI vAre ane che, mekSanI sAdhanA che, ane je rAgAdithI yukata che te Amadharma saMyama tarapha laI jAya te kArya karavAthI puNya thAya. je kArya prANIne athavA mokSadharma hoI na zake." saMyamathI gruta kare ane asaMyama tarapha gatimAna kare te kArya A uttara vAMcatAM dayA, dAna ane anukaMpAnI AgaLa "rAga, karavAthI pApa thAya. kaI paNa kAryanuM puNya pApa nakkI karavA mATe A sivAya ame bIjuM kaI dhAraNuM svIkAratA nathI. deva ane meharahita' evuM vizeSaNa javAne zo hetu haze e viSe vadhAre spaSTatA meLavavAnA hetuthI tema ja A vivAdAspada dayA "jaina dharma AtmAnA vyakitatvane svIkAre che. dehe dehe pRthapha dAna viSe terApaMthanuM samagra mantavya zuM che te barobara samejI levAnA AtmA che ema mAne che. AkhA vizvane vyApI rahelA eka AtmA hetuthI huM AcAryazrI tulasI pAse gayo ane meM jaNAvyuM ke che ema jaina dharma mAnato nathI. A rIte vicAratAM amArI " Apane upara jaNAvela uttara manamAM kaMI kaMI tarkavitarko pedA daSTie vyakti e hakIkata che, samAja e kalpanA athavA upacAra kare che, paNa e viSe huM kAMI paNa lakhuM te pahelAM A AkhA prazna che. ahiMsA vyaktigata dharma che. sAmAjika hetuthI karavAmAM AvatI viSe ApanA terApaMthanuM mantavya zuM che e samagrapaNe huM samajI sarva kAI pravRtti ahiMsAmaya hoya che ema mAnavAne kazuM kAraNa levA icchuM chuM, ke jethI Apane samajyA vinA huM kaMI paNa lakhuM nathI. samAjanI aihika hitasAdhaka pravRttimAM bahudhA hiMsA AvavAnI che evI gaphalatI mArAthI thavA na pAme, tema ja e mujaba kahevAnuM ane tethI AtmadharmanI virodhI banavAnI. vyaktigata ane vyakitaApanA pakSe paNuM na rahe." A mArI vinaMti temaNe mAnya rAkhI sAdhya mokSa e ja AdhyAtmika dRSTie sAcuM tattva che. ' ane temaNe mane samaya Apyo ane temanI sAthe paraspara pUra rAga, dveSa athavA mehathI yukata evI yA, dAna ke anukaMpA e saddabhAvapUrvaka ThIka laMbANathI carcA thaI. tyArabAda temanA eka vidvAna Atmadharma saMmata dayA, dAna anukaMpA nathI. sAmAjika dRSTie tenuM ziSya munizrI nathamalajI sAthe paNa lagabhaga be kalAka carcA karI, game teTaluM mahatva hoya, paNa AtmadharmanI dRSTie tenuM koI mahatva mane temaNe khUba zAntithI sAMbhaLe ane temanA saMpradAyanA maMtavya nathI. koi paNa jIvane asaMyamathI ugAra e Atmadharma che, vigatathI samajAvavAne temaNe prayatna karyo. A viSe vadhAre paNa tene aihika AphatamAMthI ugAravAnI prakriyA pAchaLa A bhavane spaSTatA thAya e hetuthI "dharma eTale zuM? e nAmanI terApaMthI ke pUrvabhavane rAga, deSa athavA meha athavA asaMyame 'kAIne kAI saMpradAyanI mAnyatAonuM vizada nirUpaNa karatI eka nAnI sarakhI prakAre havAnA ane te Atmadharmane anurUpa che ema kahI nahi zakAya. copaDI mane ApavAmAM AvI. A cepaDI vAMcIne temaja upara jaNA A muddAnA anusaMdhAnamAM terApaMthI saMpradAya viSe phelAyelI eka vala carcAnA pariNAme huM temanAM maMtavyane je rIte samaye beTI mAnyatAne ullekha karavo jarUrI che. koI paNa jIvane bacAvanAra tenI meM eka noMdha karI ane munizrI nathamalajIne ApI. temaNe prANa bacela jIvanA avazeSa jIvananA saghaLAM pApane bhAgIdAra emAM koI kaI sthaLe sudhArAo sUcavyA. te mujaba sarakhI karIne thAya che-A prakAranI terApaMthI saMpradAya viSenI mAnyatA taddana te noMdha AcAyaeNzrI tulasImaNI samakSa raju karI. temaNe paNa eka khetI ane pAyAvinAnI che. bacele jIva bacavA bAda je kAMI mudo umeravA sUcavyuM. te mujaba chevaTe nakkI thayelI nedha temaNe sArA-kharAba karmo kare tenAM puNya pApane saMbaMdha mAtra te jIvane anumata karI. A viSayamAM mArI mAphaka anya aneka bhAIbahene ja che ane koI paNa aMzamAM bacAvanArane che ja nahi. " " kutuhala tema ja jijJAsAvRtti dharAve che. tethI temane jarUrI prakAza amArI mAnyatAo saMbaMdhamAM e paNa umeravAnI jarUra che ke maLe te hetuthI AcAryazrI tulasIgaNie anumata karelI e nedha ahiMsAvratadhArI sarva jI pratye samAna bhAvathI jue che ane ahiM nIce pragaTa karavAmAM Ave che - sarva koInI hiMsAne tyAga prape che ane A jIva nAne ane " jaina dharmanA mukhya hetu saMsAramAM bhramaNu karatA prANIone A jIva meTA, A pUrNavikasita ane A apavikasita evAM mokSamArga tarapha vALavA e che. A rIte jaina dharma e Atmadharma athavA mokSamArga che. saMyama ane nirjarA mokSamArganA hetu che. bhedane ahiMsAnI vicAraNAmAM sthAna ApatuM nathI. tathA meTA jIve che ahiMsA mAnavInA AcAradharmane pAme che. ame ahiMsAvratadhArI khAtara nAnA jIvanI hiMsAnA aucityane koI paNa saMyogamAM jaina paraMparAne varelA heIne ahiMsA ane tenA anusaMdhAnamAM dayA, svIkAratA nathI. dAna, anukaMpAne vicAra jaina zAstronA pharamAna mujaba karIe A vicArasaraNI je ahiMsAvratadhArI che tene lAgu paDe che. je chIe. ame ahiMsAvratadhArI hAIne je kAryamAM nAnI sarakhI paNa ahiMsAvratadhArI nathI ane pitAnA bhoga upabhegamAM ane parivaha- hiMsA rahelI hoya evuM kArya karavAne upadeza ApI zaktA nathI. saMcayamAM pao rahe che ane deI paNa sAmAjika pharajanA che je kAryane anumati ApavAthI AraMbhasamAraMbharUpa hiMsAnA prasaMge upara jaNAvelI vicArasaraNI AgaLa dharIne pitAnI pharajathI nimitta thavAya ane virodha karavAthI samAja zreyamAM bAdhA Ave tyAM dUra rahe che ane karavAcogya kazuM karatuM nathI ane devAyegya de che ahiMsAtratadhArI mauna dhAraNa kare. dAkhalA tarIke hepITalanirmANa. nathI te dharmanA nAma upara potAnA svArthanuM ja piSaNa kare che te ema ame jarUra mAnIe chIe. " ' dharma aneka prakAranA hoI zake che. Atmadharma, athavA mokSa A rIte terApaMthI saMpradAyanI ahiMsA, ane tenA anusaMdhAne dharma, samAjadharma, rASTradharma kuTuMbadharma vagere. amAre sabaMdha Atmadharma athavA mekSadharma sAthe che ane tene poSaka hoya e namAM dAna, dayA, anukaMpAne lagatI mAnyatAone spaSTa AkAramAM ame upadeza ApIe chIe. dAna, yA tathA anakapa viSe paNa raju karavAnA mArA AzayamAM madadarUpa thavA mATe AcAryazrI tulasI- A amArI A ja dRSTi che. je dAna, dayA athavA anukaMpA prANIne gaNine huM aMtaHkaraNathI AbhAra mAnuM chuM. terApaMthI saMpradAyanA asaMyamathI vAre ane saMyama tarapha laI jAya, te amArI daSTie A mantanI AcanA have pachI karavAmAM Avaze. AtmadharmanI apekSAe sAcI dayA, dAna ane anukaMpA che. sAmA paramAnaMda
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ -~- - - - " . prabuddha jIvana tA. 1-9-54 varasAda varase che chokarAo! jaladI A hevALu taiyAra thaI gayuM che." (hA AkAza vAdaLa rahe che; avAranavAra nAnAM moTAM jhApaTAM paDI jAya che; dhaDi ThaMDI, dhaDi garama evI zItaLu Rtu cAle che. AvI AbehuvA vacce varSA ane zaradaRtune sAMkaLato ane ghaDimAM muMbainA DuMgarazI pareDanI sAMkaDI galI te ghaDimAM saurASTranuM eka nAnuM sarakhuM gAmaDuMema ahithI tyAM ane tyAMthI ahiM paribhramaNa karAvata bahena kundanikAne A lekha gRhamAdhurIne prathama aMkamAMthI udhadhata karavAmAM Avye che. te lekhamAM "chokarAo ! jaldI A ha ! vALu taiyAra thaI gayuM che." e paMkti pharI pharIne vAMcatAM ApaNuM nAnapaNuM ane e nAnapaNamAM ApaNane vALu mATe bolAvatI mA tIvrapaNe yAda Ave che. paramAnaMda) AkAza have gherAvA mAMDayuM che. pelI dUranI DuMgaradhAra, para, manuSya dekhAtAM nathI, paNa huM mArI bArImAMthI, sAme dekhAtAM AkAza vAdaLAMo jhakI rahyAM che. pavana khUba daMDa thaI gayuM che. havAmAM ane ghanaghera havA bhaNI mITa mAMDIne ubhI chuM. A sapATa AcchApANInI sugadha vahe che, vRkSanAM DALapAna tarala banIne jhUle che. TanA rastA parathI zevoleTa ane khUka gADIe bhUtakALanI smRtinI pANInI sugaMdha ? hAM...pANImAM eka sugaMdha rahelI che. jeo jema jhaDapathI sarI jAya che. A pahelo varasAda che. rastA paranI dhULa khullI havAmAM dharatInI godamAM rahe che emane e sugaMdhano paricaya pANInA saMgathI lapasaNI banI gaI che, rastA gaMdA thaI gayA che. vaizAkhanA vAyarAmAM kayAre varSonI maheka pragaTI UThe che e vAtanI che. vIjaLInI moTI battIone prakAza pANIvALA rastA para camake temane khabara che. e mahekane sparza thatAM temanAM aMge pulakita thaI che, ahIM zuM koI pANInAM chabachabiyAM karaze ? kAgaLanI hoDI jAya che. Rtuo sAthe temane mitratA baMdhAI gaI che. eka pachI eka tarAvavA bALakone temanA mALA parathI nIce koI utaravA deze ? vihI jatA divasanI prakAza chAyA sAthe ullAsanA Aroha avaroha. je divaso vItI gayA che e mane yAda Ave che. tyAre ame gUMthAya che. emane mATe A ghaDiomAM AnaMdane ke saMdeza rahelo che varasAdane keTale oLakhatAM ! AkAzanA caherA paranI badalAtI rekhAo varasAda paDavo zarU thaI gayuM che, haju te dhIre dhIre paDe che. parathI ame Rtune paricaya meLavatAM. ahIMnA "vedhara phorakAsTa" eka pachI eka sitAranA sUra UThe ema pherAM DuMgaranI dhAra parathI, vRkSonI karatAM emAM keTalI vadhu jIvaMtatA hatI ! khetaramAM jyAre pahelI Toca parathI, pAMdaDAnI kinArI parathI, makAnanAM naLIyAM parathI dhIre dhIre vAvaNI thatI tyAre ghaNIvAra goLa dhANA vaheMcAtA. gAmanA loko badhA nIce Tapake che. pherA Tapake che tyAre eka prakArane cokakasa avAja thAya eka banI jatAM. ame jANatAM ke amArAM nAcagAnamAM, mukta kaMTha ne che. ghaNAMne e avAja jude lAgatuM haze, paNa mane e avAja sAMbha- sUratAnamAM hadayane je mukatapravAha vahI rahyo che te ja pravAha mA "LAne dUra rahI gayelI aMdhArAmAM maLI jatI saMdhyAe yAda Ave che, ane dAdImA, gharanA ja nahi gAmanA eka eka mANasamAM, AMgaNuM jyAre ame khUba ramatAM ane pachI pAchaLathI mAne avAja dhIre vALatA pelA karasanamAM ne velImAsInI jhAMkhI paDI gayelI akhimAM dhIre laMbAIne Avato, kAnane sparzI jato ane amane belAvato. paNa chalakAto hato; mAtra meTAM loke ene amArI jema vyakta na gharamAM pAchAM vaLavAnI IcchA na thatI paNa ghana banatI havAmAM, karatAM. paNa ghaNIvAra AkAzamAM kALAM vAdaLanI savArI Ave tyAre rasoDAmAMthI mAnA hAthe thatA roTalA tAvaDImAM paDe ene Tapa avAja meM ucuM karI AkAzavANI nIrakhatAM, gAmanA meTA paTelanAM netremAM saMbhaLAya, cUlAne ajavALe mA mAthA para cheDe sarakhe kare, bhara- AnaMdanI kevI jhalaka uThatI ! amArAmAMthI koI pAsethI pasAra thatuM vADa AvIne dUdha ApI jAya.....ane badho vakhata dhIme sAde, A heya te ene belAvIne kahetA : chokarAe joyuM ! varasAda have pherAM jamIna para Tapake che ema mAnA dhIrA zabdo amArA kRtipaTa bAraNe Avyo, ne eTaluM bolatAmAM te emane cahere hasI paDatA. para Tapake chokarAo ! jaldI Avo ho ! vALu taiyAra thaI gayuM. gAmamAM taraMgabharI havA phelAI jatI. eka cheDethI bIje cheDe dharatI ne varasAda dhIre dhIre paNa ekadhAre varase che. cAre bAju mAnavInAM hada sahagAnamAM gAI uThatAM : varasAda bAraNe AvIne ubhelAM makAnanI bArIo phaTophaTa baMdha thatI huM jouM chuM. zaradI ubhe che. teraNa badhe ne magalapUjAnI taiyArI kare; vRkSAmAM pAMdaDe lAgavAne kare che ke gharamAM zAla oDhIne bese che. baMdha dIvAla vacce pAMdaDe prANane dIpaka peTA: AnaMdane zaba bajAve; varasAda bAraNe vIjaLInI battIne ajavALe koI aMgrejI navalakathAnuM pustaka vAMce che. AvIne ubhe che. mane mAruM gAma yAda Ave che; se base kheraDAMvALuM, nAna- zAne have e AnaMda ? kaDAM mATInAM dha ne dhAsanA chAparAvALuM sAduM gAma. varSARtu Ave - aMdhArUM gADha banatuM jAya che. varasAda aTakyA vinA satata tyAre amArA manamAM AnaMdanI mahephila jAmI jatI. varSAnI dhAre varasyA kare che. have makAne dekhAtAM nathI, rastA dekhAtA nathI. dhAre AkAzane dharatInuM je veLA milana thAya te veLA amArA mananI AkAza dekhAtuM nathI, dekhAya che mAtra ghaDi ghaDi deDI jatI moTaranI zaraNAIeAmAM pUvI ane sUra guMjI UThatA. amArA prANanI aMdara kaNikA jevI battIne sarI jatA prakAza. ATalA moTA zaheranA vAyunI gati bharAtI. khUba pavana Ave tyAre vRkSe badhAM mULamAMthI ATalA badhA mANasanI vacce huM ekalI paDIne A bArI pAse DelI UThatAM. gharanI chata parathI ghAsa ane naLiyAM UDavA lAgatAM. ubhI chuM. ahIM varasAda eTale chatrI, reinakoTa ane gamakhuTanI keDiyuM paTAvI ame gharamAM tApaNuM saLagAvI enI AsapAsa besatAM. ciMtA ne vyavasthA, reDiye ane chApAM dvArA maLatA "reIna phela nA kAreka khaDakInI bahAra AvI jatAM ke pANI zuMTaNasamANAM bharayAM samAcAra, aTakI jatI vAhanavyavasthA, kheravAI jatI relagADIe. che ke keDasamANAM! mAMdagInI mosama, paryaTane ane sahelagAhanAM baMdha thaI jatAM ThAra. kayAreka bAjunA makAnamAMthI kaIkane ghero sAda Ave........ akaNumaNa, avyavasthA, jAnAM ne navAM makAnonI dIvAlomAMthI gharamAM * jhamakubA.... nirAMtavA che ne? ane mAne badale ame ja ene utaratAM pANI. . moTethI uttara ApI arasaparasa hasI paDatAM; ane pANInA pUramAM ' zAne hate pele AnaMda, ? nadInA ullasatA yauvananuM gIta gAtAM. grAmyabhASAnAM gIte, zrAvaNanA tyAM jANe kaI nUtana mATenAM dvAra khullAM thatAM. jhaMkhanAnA varasAda jevA jozIlA zabda amAro kaMTha choDIne nIkaLe tyAre baMdhanamAM pUrAyele dharatIne AtmA tRptinI mukitamAM laherAte; ghAsanI chatamAM sUrane ghummaTa racAI jAya. AzAnI kaLIo khIlI uThatI; dharatI, AkAza, vRkSo ane mAnavInA have cAre bAju kevaLa pANIne avAja saMbhaLAya che. badhAM hRdayamilanane tahevAra ujavAta. zA mATe ame eTalAM prasanna makAno baMdha kArAgAranI jema, varSAnI sAme killo banIne ubhAM che. prasanna thaI jatAM ! - mArA mananI A javI battInA ' hu ekalI paDIne te gamakhuTanI | - - - -
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja na A kAma che se are als/ tA. 1-9-54 prabuddha jIvana DI 1 - have e divase Avaze....... sarjana ane vRddhinA divase. jyAM zramanI siddhi, kArya ane phaLa. e divasomAM amArA AnaMdane pAra bI vAvyAM che tyAM aMkura phuTaze, dharatInI sapATI para senerI melane nahIM rahe. tALIo bajAvI bajAvIne ame gAIzuM : amAruM kAma nava dhAnyanA kallela patharAze. eke eka divasa AzAne, pratIkSAne, saphaLa thayuM che. varasAde amAro bhaMDAra bharI dIdhuM che. dharatInuM jhaMkhanAne, sateSane ke viSAdane divasa banaze. divasanAM ne kSINa thatuM pAtra pharI akSaya banyuM che. mIMcAze ne rAtrinI pAMkha ughaDaze tyAreya amArI nidrAmAM varSanuM varasAda have ocho thavA lAge che. rAta vadhI rahI che. avAja jalasaMgIta, dharatInuM dhAnyagIta uThatuM raheze, amAre mATe A baMdha thaI gayA che, zAMti chavAI che. bAraNAM baMdha karIne mAnavI jIrNatA khaMkherI ubhA thavAnA divase Avaze. sUI gayA che. bhara varasAdanI vacce A ullAsasUphI banI jatI have e divase Avaze jayAre zrama ane prasvedane yajJa racAze. nagarImAM, eka makAnanI bArImAM huM ubhI chuM. varasAdanAM pherAM vRkSanI sukAIne saMkocAI paDelI dharatI karI zrImayI zobhAmayI banaze. Toca parathI, pAMdaDAnI kinArI parathI, makAnanI chata parathI dhIme vizvanA hRdayanI khUba najIka ame jaI pahoMcIzuM, bhAdaravAnA vAdaLA- dhIme dharatI para Tapake che, vItI gayelI saMdhyAnA smRtipaTa parathI, vALA UjAsabharyA AkAza nIce khetaramAM raMgaberaMgI vastro paherIne ramavA gayelAM chokarAMne bolAvate A varSanAM Ta5ka Tapaka thatAM ame, jeo kAma kare che emane madada karAvIzuM. ame bALaka - biMdue je surIlo mAne avAja uThe che : chokarAMo | jaldI - hAIne paNa A divasomAM ame paNa mahatvanA banI jaIzuM. A he ! vALu taiyAra thaI gayuM che. - have e divaso Avaze jyAre kApaNInI rAhamAM UMcA thayelAM bhUta ane vartamAna, gAma ane zahera, dharatI ane ArosTanA ne pILAM, suvarNanA raMgamAM jhulatAM DuMDAonI sAthe ame ramIzuM. rastA, mukta ullAsa ane avyavasthAnI akaLAmaNa... dhonI AkhuM gAma khetaramAM ekaThuM thaze, samanuM gIta gAtAM ame kApaNI vacce varSARtu Ave che ane sarI jAya che. makAnanI bArI baMdha karIzuM. khetaramAM khaLAM taiyAra thaze. garama garama piMkanA svAdathI thAya che, vicAre chebhe che.....svapna jAge che.. nayane amArAM meM bharAI jaze. cAre bAju haze pti, paripAka, sabharatA, bIDAya che. - kundanikA kApaDiyA 5yuM paNa vyAkhyAnamALA. tA. ra5-8-54 budhavAranA zarU karavAmAM AvelI ane tA. 2-9-54 gurUvAranA roja samApta thatI payurSaNa . vyAkhyAnamALAne kAryakrama nIce mujaba jAhera karavAmAM AvyuM che -. divasa vyAkhyAtA . vyAkhyAnaviSaya tA. 25-9-54 budhavAra prAdhyApaka rAmanArAyaNa pAThaka nIti ane saundarya adhyApikA hIrAbahena rA. pAThaka padI 26-8-54 gurUvAra adhyApaka ramaNalAla cImanalAla zAha hemacaMdrAcArya zrI. sajinI mahetA vyakti ane samAja tA 2-8-54 zukravAra AcArya jamubhAI dANI naranArIsaMbaMdha zrI. veNubahena kApaDiyA araviMda ApeluM jIvanadarzana tA. 28-8-58 zanIvAra De, raghubhAI zAstrI jaina AcAra ane nisagaupacAra zrI. suzIlA kusumagara dharma ane mAnasazAstra , prinsIpAla e. Ara. dAuda zikSaNa ane samAja zrI, uSA mahetA bhaginI niveditA zrI. arUNa senAvALA saMgIta . 30-8-54 semavAra paMDita becaradAsa jIvarAja dozI sAdhanA zrI. pUrNimA pakavAsA himAlayanuM darzana tA. 31-8-54 maMgaLavAra zrI. gokuLabhAI delatarAma bhaTTa vargavihIna samAja zrI. zAradAdevI zarmA mahAtmA gAMdhIjI tA. 1-9-54 budhavAra paMDita sukhalAlajI mahAvIrakathA adhyApaka padmanAbha jaina tathAgata buddha - saMgItakAra zAntilAla zAha bhajane tA. 2-9-54 gurUvAra zrI. kedAranAthajI sapAsanA zrI. nArAyaNa mahAdeva desAI zrI. pinAkina trivedI bhajane A vyAkhyAnamALAnA zarUAtanA sAta divasanI sabhAo pheMca bIja pAse Avela brevaskI lojamAM goThavavAmAM AvI che; sapTembara mAsanI pahelI ane bIjI tArIkhanI sabhAo yu kavInsa roDa upara Avela resI TokIjhanAM thIeTaramAM bharavAmAM AvanAra che. nave divasanI sabhAomAM paMDita sukhalAlajI pramukhasthAne bIrAjanAra che. pratyeka sabhAne kAryakrama haMmezA savAranAM 8 vAgye prArthanAgIta sAthe zarU karavAmAM AvanAra che. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA. 45-47, dhanajI sTrITa, TI. jI. zAha. muMbaI, 3. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. tA. 9-54 ravivAra bhUdAna
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pha ku. vimaLAbena Thakakara. eka vyaktivizeSanA paricaya prabudhdha jIvana jyAre kAi saMtapurUSa pAtAnA cokkasa siddhAMtAne AkAra ApavA bahAra paDe che tyAre, aneka chupAM mAnavaratnA lehacuMbakathI loDhAnI jema kheMcAI bahAra Ave che, te te saMtane caraNe potAnAM jIvana samarpe che. zrI vinAkhAjI atyAre bhUmiAnatu je mahAna kArya karI rahyA che, temAM sAtha ApavA kyAM kayAMthI aneka strI purUSa AkarSAi AvIne temanA kAryane vega ApI rahyA che. ku. vimaLAkhena Thakakara temAMnA eka che. tA. 1-9-54 saMsthAmAM potAnA rAjInAmAM ApI dIdhAM ane vinebAjIne caraNe jIvanadAna samapyu'. nizAnabAjI ane dhoDesvArIne emane khUba zekha che, ane lazkarI tAlIma paNa lIdhI che. strIoe svarakSaNa mATe zastra calAvatAM zIkhavuM joie ema teo mAnatAM, paNa 1948 mAM dezamAM phATI nIkaLelA hullaDomAM eka vakhate keTalAka nirdoSane hullaDakhArAnAM bhAga banatAM joi emanAthI na rahevAyu ane potAnuM khaMjara bahAra kADhyuM e hAtha mAravA mATe jyAM uMcA thAya che tyAM ja polIse temane pakaDI lIdhA. cha divasa kAcI jelamAM rahyAM te daramiyAna khUba mAnasika akaLAmaNu anubhavI, bApunA siddhAMto upara karI pharIne ciMtana karyuM ane nizcaya thayA ke strI AtmazakitathI ja svarakSaNa karI zake che, zastrathI nahi. tyAra bAda temaNe zastrane sparza paNa karyo nathI. teo mULa madhyaprAMtanA vatanI che. AlA zaheramAM eka sukhI ane sudharelA kuTuMbamAM sane 1925 mAM emane janma thayo hateA. bAra tera varSanI nAnI vayamAM hAiskulamAM bhaNatAM bhaNatAM paNa AsapAsanAM gAmaDAnI baheneAnI aMdara kAma karavAnI bhAvanA thaI temAMja emanA bhAvi jIvana viSe kaMi izvarI saMketa haze. nAnapaNamAM ArabheluM A kArya Aje tA vidhavA ane tyakatAo mATe Azrama, mAmeghoga, racanAtmaka kArya, vyAyAma maMDaLa vigere aneka judI judI saMsthA rUpe vikasita thayu che. kalejamAM emaNe ema e. sudhInA abhyAsa karyo che. te samaye ja temanI mudhdhinI tikSNatAnI pratIti thai cukI hatI. hiMdustAnanI badhI kolejonI vakatRtvakaLAnI hariphAimAM emaNe traNavAra prathama inAma meLavyuM hatuM. abhyAsa karatAM paNa nAnapaNathI karelAM sAmAjika kAmanA anubhava ane sahaja bhAve saMtapurUSonA samAgama karavAnI mane-itanA kAraNe, Aje temanu jJAna bhalabhalA jJAnavRdhdhAne paNa zaramAve tevu che. covIza varSoMnI uMmare emane thayuM ke AtmasAkSAtkAra karyAM vinA A kAryo karavAne kaI artha nathI ane temaNe ekeeka prasiddha saMtapurUSonA samAgama sAdhavA zarU karyAM. u-tarabhAratanA lagabhaga badhA ja AdhyAtmika maDaLAnA sasamAM tee AvyAM che. A samaya daramiyAna AdhyA tmika sAdhanA ane samAjasevA vacce temanA manamAM khUba OM OM cAlyuM. traNeka varSe Ama maneAmathanamAM gALyAM. eka vakhata himAlayanA jaMgalAnA pravAsa daramiyAna mIThA lImaDAnAM pAna ane keLAM e e ja vastunA AhArthI (kemake khIjuM kaMi maLI zakatuM na hatuM.) maraDAno roga lAgu paDayA. rAgane aMge azakti khUba AvelI temAM eka che. vakhate gaMgAjImAM snAna karatAM pravAhamAM taNAvAM lAgyAM. te vakhate keTalAka sAdhuoe temane bacAvyAM ane vAkhAne paheoMcADayAM. A lAMbI mAMdagI samaye dAdA dharmAdhikArInA saMparkamAM teo AvyAM ane temane ThIka ThIka mArgadarzana maLyuM kAlejanA abhyAsa daramiyAna emane eTalI prasiddhi maLI hatI ke duniyAnA yuvAnAsa Mmelana mATe bhAtanA pratinidhi tarIke emanI pasadagI thai ane teo amerikA gayAM. tyAM cosaTha dezanA pratinidhi maLyA hatA. saunA upara emanI evI chApa paDI ke duniyAnI yuvatIonAM sagananA pramukha tarIke teo cUMTAyAM, tyAra bAda yuropanA aneka dezAmAM te karyAM. hiMda pAchA AvyAM tyAre dezamAM bhUdAna pravRtti pUrajozamAM cAlI rahI hatI. mAMdagI ane kAcI jela samayanA manAma thane cittane A pravRtti tarapha AkaryuM. temane khAtrI thai ke bhUdAna-- yajJa e'ja eka dezanA tarApAya che. tarata ja badhI AMtararASTrIya atyAre ra9 varSanI umara che, paNa AzcaryakAraka vakatRtvakaLA dharAve che. saunA mana upara eka anubhavI jJAnavRd strInA jevI emanI chApa paDe che. nIce pramANenA temanI mAnyatA che. 1. ra. 3. je AMdolana vAdanirapekSa hAya, jemAM sau pakSo, jAti, dharma ke prAMtanA bheda vinA samAna rIte bhaLI zaktA hAya te AMdelana ja rASTrahitakAraka thaI zake. game tevA sArA kAya hAya paNa jyAM sudhI manuSyanA vicAra, hRdhdha, ane jIvananAM mUlyo na badalAya tyAM sudhI kAyado upayAgI thai zakatA nathI. prajAnA sahakAra hoya to ja kAyadAnA amala thaI zake che. vyakita ane samAja eka ja che. vyaktinuM hRdayaeN badalAya te ja samAjanu parivartana thAya. mAnavamAtranI saddabhAvanA upara samAjaracanA khaDI thaze tyAre ja rAmarAjya Avaze, e varSa pahelAM dAdA dharmAdhikArI sAthe teo gujarAtamAM AvyAM hatAM. paNa tyAre kayAMye jAhera pravacana karyuM nahatu. A varase pharIne A bAju AvyAM che, ane gujarAtanAM gAmaDe gAmaDe krIte bhUdAna meLavI rahyAM che. 4. hiMsAthI krAMti lAvI zakAtI nathI, kema ke temAM vera levAnI vRtti janme che. hiMsAthI mAnava mRtyu pAme che. paNa hiMsAnA hetu maratA nathI. ulaTuM te bamaNI hiMsA janmAve che. svIkArelAM kAryamAM emane saphaLatA maLe ane emanA vata uparathI ApaNI aneka kAlejakanyAe preraNA meLavI sakriya kArya karavA udyuta thAya eja abhilASA. 'vikAsamAM sAbhAra udhRta menAbahena zeTha. saMdhanA AgAmI rajatamahAtsava kAryakrama zrI mukha jaina yuvaka saMdhanA rajata maheAtsavane kA DhaMga nIce mujaba nakkI karavAmAM Avye che. tA. 9-10-54 zanIvAra sAMja : rAmAyaNa, 1 ( kaThapUtaLI nRtyanATikA tA 10-10-54 ravivAra savAra : rajata mahotsava samAra bha. tA apeAra: samUha bhojana, sAMja : maneArajana kAryakrama. sthaLa samaya have pachI jAhera karavAmAM Avaze. rAmAyaNa ( kaThapUtaLI nRtya-nATikA ) rajatamahAtsavano prAraMbha tA. 9-10-54 zanIvAra sAMjanA 6-30 vAgye bhAratIya vidyAbhavanamAM AgaLa upara jAhera karavAmAM Avela 'rAma-zabarI'ne khulle lITala ele drUpa taraphathI bhajavAtI ' rAmAyaNa ' ( kaThapUtaLI nRtyanATikA ) thI karavAmAM Avaze. A mATe rU|. 50, 15, 15, 10, 5, 2, nI TikITA rAkhavAmAM AvI che, je sadhanA kAryAlayamAMthI athavA te sace A mATe niyata karelA kAryavAhako pAsethI maLaze ane temAM thatI saghaLI Avaka sabadArA saMcAlita zrI maNilAla meAkaLacaMda zAha sArvajanika vAMcanAlaya pustakAlayamAM jame karavAmAM Avaze. d. dw x rajatamahetsava phaMDa. zrI muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI rajatamahotsava krUDa ubhuM karavAmAM AvyuM che. A kuMDamAM sadhanA sabhyo, prabuddha jainanA grAhaka temaja sadhanA zubhecchAne yathAzakti nANAM bharavA athavA mAkalI ApavA vina Mti karavAmAM Ave che. A kuMDamAM ekatra thatAM nANAMmAMthI rajatamahAsatranA AkhA kAryakramane lagatA je kharca thaze te bAda karIne bAkI rahetI rakama saMdhanA cAlu kuMDamAM jamA karavAmAM Avaze. madha taraphathI calAvavAmAM AvatI vividha pravRttione calAvavAmAM tema ja vikasAvavAmAM baLavAna TekArUpa ane e rIte prastuta rajatamahAtsava kuMDane chalakAvI devA sadha sAthe sIdhI ke ADakatarI rIte sabaMdha dharAvatA zubhecchaka sava bhAibahenAne anurAdha karavAmAM Ave che. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka gha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-1954 prabuddha jIvana - khajo ke vize amArA A vAta - : anekAnta " duniyAmAM aneka mahApurUSe thaI gayA che. dA. ta. mahAvIra, - kapila, buddha vagere. Ama chatAM sau koI eka ja mahApurUSanI A . tA. 10-8-54 maMgaLavAranA roja zrI muMbaI jaina yuvaka pAchaLa cAle ema kadi banyuM nathI. sau potapotAnA valaNa pramANe saMdhanA Azraya nIce AcAryazrItulasI gaNie " anekAnta' e eka yA anyanuM anuzAsana svIkAre che. A ja rIte aNuvratI *viSaya upara Apela jAhera vyAkhyAnanI temaNe anumata karelI saMdha upasthita karavAmAM AvyuM che. e pAchaLa koI evI kalpanA saMkSipta neMdha) nathI ke duniyAnA badhA leka avratI banI jaze. Akhare ApaNuM - muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce jAelI A sabhAmAM sarvane hetu eka che, AtmakalyANa sAdhavAne. A kema sadhAya te anekAnta upara vyAkhyAna ApatAM mane bahu AnaMda thAya che. yuvaka viSe vicArabhinnatA hoI zake che. koI AdhyAtmika bAju upara " nAma ja prasannatAsUcaka che. chellAM pAMca sAta varSa daramiyAna yuvako vadhAre bhAra mUkaze, kaI sAmAjika te koI rASTrIya. paNe sau koIne sAthe mAro paricaya khUba vadhI rahyo che. bhinna bhinna vicArasaraNi hetu sva tema ja paranuM kalyANa sAdhavAnA che e viSe bemata hAI na dharAvatAM yuvake sAthenA saMparkamAMthI ApaNene ghaNuM jANavA samaja zake. Ama vicArabheda te rahevAnA ja, paNa kAryabheda rahevuM na joIe. vAnuM maLe che. yuvaka zabdane vastuta: ummara sAthe saMbaMdha nathI. jenAmAM yuvatva hoya te yuvaka, pachI bhalene tenI uMmara, 50 ApaNe cAlu anubhava che ke badhAnuM dRSTikoNe eka hotuM nathI. paNuM dRSTi keNumAM ekatA na hoya te te zuM paraspara jhaghaDA 69 ke 65nI hoya. karavAthI Avaze ? haragIja nahi. vicArabheda hoya tyAM mAdhyastha vRtti AjanA viSaya upara belatAM hu sahaja AnaMda anubhavuM chuM, svIkArIne cAlavuM e ja sAce mArga che. kAraNa ke A viSayamAM huM varSothI praviSTa chuM ane tenA tattva sAthe ApaNe tyAM vaidika, jaina, baudhdha ane zaiva evI cAra mukhya hamezAM ciMtana joDAyeluM rahe che. anekAnta eTale ekAntane virodha. * ane svataMtra vicAraparaMparA che. AmAM eka ja sAcI ane anya vicAronI ekAntatA ke Agraha na rahe e anekAnta. anekAnta traNa khATI che ema kahevuM yukta nathI. pratyekamAMthI sArarUpa tava darzana e jaina darzananuM ja bIjuM nAma che ema kahIe te cAle. 'grahaNa karIne ApaNuM jIvana ghaDavuM e ja ucita upAya che. A anekAnta samajavA mATe tenI pRSThabhUmi samajavI joIe. A sabaMdhe suprasiddha leka che ke - - pRSThabhUmi ahiMsA che. ahiMsAmAMthI ja anekAnta pragaTe che. ahiMsA jaivize daravartA:, jartaH punarAtaH eTale mAtra kAyika ahiMsA nahi paNa mAnasika ahiMsA paNa zrotaH laulato gha, cAta: varamaH zivaH samajavAnI che. kharI rIte mAnasika ahiMsAmAMthI ja svAbhAvika ' Ano artha ema che ke, vaidikamAMthI ApaNe vyavahAra zikha- 1 rIte kAyika ahiMsA pragaTe che. mAnasika ahiMsA eTale pitAne vAne che; jaina AgamamAMthI Atmazuddhi tAravavAnI che; bauddha-sugatabarAbara samajavuM ane anyane paNa barAbara samajavuM. anyane mArgamAMthI madhyama mArganuM-mAdhyasthanuM tatva sAMbhaLavAyegya che ane ApaNe samajIe eTale ke anyane ApaNe koI paNa aMzamAM , zavamAM dhyAna ane yoganA pAThA cintavavAnA che, anyAya na karIe. A mATe anyanA AcAra tema ja vicArane sa6- . anekAntanuM zAstrakAroe A mujaba lakSaNa bAMdhyuM che. , bhAvapUrveka yathAsvarUpe samajavA te Avazyaka bane che. koInA kathanane ptra vana virovirodhI nAmaneSajJo svIThA : dhanatI AgaLa tema ja pAchaLanA saMdarbha vinA raju karavuM ane tenI TIkA "eka ja vastumAM virodhI ane avidhI aneka dharmone svIkAra karavI e tene anyAya karavA barAbara lekhAya. anyanA vicArane vikata e anekAnta che." AkAramAM mUkavA e mArI dRSTie meTAmAM meTI hiMsA che. svAduvAda anekAntane paryAya zabda che athavA te vadhAre eka sAmAnya mANasane mAravAvALe ekane hiMsaka bane che. spaSTatAthI kahIe te anekAnta e daSTinuM nAma che, syAdavAda e eka agratama rAjapurUSane mAravAvALA rASTrane ghAtaka bane che; vacapadhdhatinuM nAma che. jema ke kevaLajJAnI badhuM jANe che, paNa vizvamAtranuM kalyANa karavAvALA munine mAravAvALe ananta chane bele che tyAre mRtano AdhAra laIne bele che. syAdavAdane ApaNe ghAtaka bane che. vAcika ahiMsA e rIte varNavIe te paNa barAbara che. eka ApaNAmAM rahelI ahaMtAnA kAraNe ApaNe evo Agraha amuka daSTine koI Agraha rAkhe che te AgrahavAdI kahevAya. svAdudharAvIe chIe ke huM jema vicAruM chuM tema anya vicAre, huM vAdane keTalAeka saMzayavAda kahIne tenA mahatvanI avagaNanA kare che. jema karuM chuM tema anya paNuM Acare. A ja prakAranA mAnasika paNu Ama karanArA syAdvAdane marma samajatA nathI. koI eka dRSTithI athavA apekSAthI Ama che ane anya dRSTi athavA apeadhyAsamAMthI asahiSNutA ane virodha janme che. ane temAMthI 1. kSAthI Ama nathI ema ubhaya bAjuthI vastune oLakhavI-samajavI che aneka anartho pedA thAya che. vivekI mANase AvA AgrahathI e cAddavAda che. emAM saMzayane koI savAla ja nathI. ' . mukata banavuM joIe mAro adhikAra mArA vicAro raju karavAne . A saMbaMdhamAM hemacaMdrAcAryane A zloka bahu jANItA che, paNa che tema ja mArA vicAronuM parimArjana sadA karatA rahevAno che. A syAnnAzi nityaM sadarza virUpaM, vAcyaM na vAcyaM sadasat tadeva / / parimArjana vItarAgatA prApta karatA sudhI sau koI mATe jarUrI che. vivecatAM nAtha niIta-ta-zuSottotra- javam ma aaN mArA vicAra pramANe anya vicAre ane mArA kahevA pramANe anya kAma kare che ke kaI paNa vastune (1) niya3pa varte e je sau Agraha rAkhe che tene artha. sau koi. tA. - tema ja anityarUpe jANavI, (2) tenA sadaza aMzane ane virUpa- . thavAno Agraha dharAve che ema thAya. Ama bane te pachI anuyAyI aMzane oLakhavo. (3) te kaI rIteM vAMcyuM che ane kaI rIte karI koNa bane? kharI rIte anuzAsaka banatA pahelAM dareke anuzAsana avAya che te tane grahaNa karavuM, (4) tene kaI rIte tuM ? nIce cAlatAM zikhavuM joIe. kahevAya ane kaI rIte "asatu "kahevAya te viveka prApta che ' jaina dharmanA be mukhya siddhAnta che. (1) AtmavAtaMtrya kare. eTale vastune parasparavirodhI guNenuM pratipAdana karavuM e " ane (2) vicArasvAtaMtrya. Ano artha e che ke ApaNe ApaNA syAdavAda vicAraNAnuM phaLa che, jemaNe tasvAmRtanuM pAna karyuM che pitAnA mATe game te vicAra karavAne ane te mujaba vartavAne tevA vidvajanenI vacanaparaMparA, he nAtha, A prakAranI hoya che. svataMtra chIe. paNa e svAtaMtryane anya sarva kene sarakhA ja keTalAka loko ema mAne che ke svAvAda anekAntaadhikAra che e ApaNe svIkAravuM joIe. " . . badhuM mAtra tattvacintana mATe che, vyavahAra mATe nathI. A mAnyatA che ke vicAra
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 . prabuddha jIvana tA 1-9-1954 ET samyapha nathI. A tatvane jeTalo upayoga cintana mATe che saMghanA sabhyone vijJapti teTale ja upayoga vyavahAra mATe che. jIvanamAM sahiSNutA udAratA anekAnta vaDe ja keLavI zakAya che. ApaNe tyAM A rIte Adarza mitra, ane vyavahAra vacce eka prakAranI mAnasika dIvAla ubhI kara Apane thoDAka samaya pahelAM eka paripatra dvArA AgAmI vAmAM Ave che jANe ke Adarza ane vyavahAra e banne judI okaTobara mAsamAM ujavavA dhArela saMdhanA rajata mahotsavanI vigate ane ekameka sAthe karaze saMbaMdha nahi dharAvatI vastu hoya evI jaNAvavAmAM AvI che ane te aMge thanAra kharcane pahoMcI mAnyatA pravarte che. paNa A mAnyatA paNa eTalI ja bhUlabharelI vaLavA mATe dareka sabhyane rU. 10 athavA tethI vadhAre rakama rajata che. dareka vyavahAranuM mULa Adarza che. Adarzane satata dhyAnamAM mahatsava phaDamAM bharavAnI vinaMti karavAmAM AvI che. A mujabanA rAkhIne ghaDAya te ja sAce vyavahAra kahevAya. rU. 10 athavA vadhAre rakama ane ApanuM lavAjama-ane haju keTalAka loko ame terApaMthIo upara e AkSepa kare sudhI paNa Ape bharyA na hoya to e rakama vasula karavA Avache ke ame paMcendriya jIva ane ekendriya jIvamAM bheda karatA nAranI rAha joyA sivAya satvara bharI javA ane e rIte amArA nathI ane badhA jIvone sarakhA gaNIe chIe. A amane kAryane saraLa banAvavA Apane anurodha karavAmAM Ave che. barAbara nahi samajavAnuM pariNAma che. amArA maMtavyane bhAva . A uparAMta rajata mahotsava aMge tA. 9-19-54 zanIvAra e che ke paMcendriya kahe ke ekendriya kaho, kaI paNuM jIvanI hiMsA sAMjanA 6-30 vAge bhAratIya vidyA bhavanamAM bhajavavA dhArela rAmA- * e hiMsA ja che, te kadi ahiMsA karI zaktI nathI. yaNa (kaTha-pUtalI nRtya-nATikA)nI rU. 50, 25, 15, 10, 1, 2 vaLI ame terApaMthIo upara evo AkSepa karavAmAM Ave je TIkITamAMthI banI zake teTalI kharIdyA ane ApanA svajane che ke ame dAna tyAmAM mAnatA nathI ane amArA anuyAyIone mitramAM vecAvI ApavA Apane vinaMti che. ame satkAryamAM dravya kharacavAnI manA karIe chIe. A khyAla Apane saMdha 25 varSa vaTAvIne AgaLa cAlyo che. ane tenI paNa barAbara nathI. terApaMthI zrImAne sArvajanika kAryomAM hajAro rUpiA kharce che. jeo yena kena prakAreNa lAkha rUpIA kamAya che. kArya kaLa dina pratidina vadhAre ne vadhAre vikasatI rahI che ane mAtra ane pitAnA gopabhega pAchaLa puSkaLa dravya kharace che te sAmAjika jaina samAjane ja nahi paNa vizALa janasamAjane prabhAvita karatI jarUriyAtanA prasaMge potAnI dhArmika mAnyatA AgaLa dharIne kahyuM ' rahI che. ane sarvedhasamabhAva, rASTratamannA ane udAra vicAraNA kharacavAnI nA kahe che te egya kare che ema kema kahI zakAya ? tarapha janatAne vALavAmAM mahatvane phALo ApatI rahI che. A hakI AvA vibhrame anyane barobara nahi samajavAmAMthI pedA thAya kata ApaNuM sarvanA asAmAnya gaurava ane saubhAgyane viSaya lekhA che. aneka sAmAjika saMdharSe, gharakuTuMbanI jhaMjhaTanA mULamAM paNa joIe. AvI saMsthAne rajata mahotsava paNa eTale ja zAnadAra A ja doSa rahelo jovAmAM Ave che. ane tenuM nivAraNa paNa ane gauravAnvita bane ane sAthe sAthe satata rahetI anekAntane jIvanamAM amalI banAvavAmAM je raheluM che. , Arthika ciMtAmAMthI ApaNane ThIka ThIka rAhata ApanAra bane evI A je bIjo eka deSa potAnI vAtane vadhAre paDatI AgaLa amArA dilamAM A prasaMge svAbhAvika rIte skuratI IcchAne bara dharavAmAM rahelo che. huM kahuM chuM e ja sAcuM, anya koI sAcuM che lAvavA mATe Apa zakya teTale sarva prakArane sahakAra Ape evI zake ja nahi-AmAMthI vAdavivAda ane temAMthI vikhavAda janme che. prArthanA karavAmAM Ave che. A bAbatamAM ApaNe saMyamI, vivekapUrNa ane kadAgrahamukata thaIe 45/47 dhanajI sTrITa, khImajI mAMDaNa bhujapurIA * te ApaNA matabhedane bahu sahelAIthI nIkAla lAvI zakIe. - A ja rIte ApaNe vartIe vicArIe te dhArmika matabhedane muMbaI 3. tA. ra5-8-54. pramukha, muMbaI jaina yuvaka sadha. samanvaya sahajamAM zakaya banAvI zakIe. uparathI judI paDatI mAnyatA jainetara paNa saMdhanA sabhya banI zake che. emAM ghaNI vAra samAna satya raheluM najare paDe che. dA. te brahmA, muMbaI jaina yuvaka saMdhanA baMdhAraNamAM karavAmAM AvelA chellA viSNu ane mahezvara e tripuTinA hArdane vicArIe te ApaNI jaina pheraphAra mujaba jaina vicArasaraNi pratye Adara dharAvatA jainetara bhAI , mAnyatA ke utpAd, vyaya ane dhrauvya e dareka vastune svabhAva che bahene paNa saMdhamAM sabhya tarIke joDAI zake che. te saMdhanI e siddhAntamAM ApaNe uparanA hArdane pratibiMbita thayeluM jarUra jaI vividha pravRttiomAM rasa dharAvatA saMskArI ane udAra vicAranAM zakIe ane eka ja sidhdhAMtane judI judI rIte mUkavAmAM AvyA bhAI bahenane saMdhamAM joDAvA ane e rIte saMdhanA kAryane vega hoya ema ApaNane mAluma paDe. gAMdhIjIe jyAre Izvara satya che ApavA saprema nimaMtraNa che. maMtrIo. ema kahyuM tyAre temaNe jaina dharmanA ja sidhdhAntane pitAnI pari muMbaI jaina yuvaka saMgha . - bhASAmAM raju karyo che ema tamane nathI lAgatuM? ApaNAmAM tatvane A rIte varNavyuM che. kiM tattva? upane vA (utpanna thAya che) kiM tatva? vigame vA (nAza pAme che), kiMtara ? dhune vA (sthira rahe che). ATalAmAM viSayasUci samasta tattvane samAvI devAmAM AvyuM che, athavA to samagra tatvane pravRttilakSI kalyANamAga paMDita sukhalAlajI 75 samanvaya karavAmAM AvyuM che. A samanvayavAda e ja anekAta che, prema pathe gItA parIkha 76 syAdavAda che, mAnavI mAnavIne ekatra karanArA jIvananA mahAmaMtra che. yA, dAna, anukaMpA viSe terApaMthI enA avalaMbana vaDe Aje ApaNI aneka jaTila samasyAone saMpradAyanI draSTi paramAnaMda ukela lAvI zakIe chIe ane vaira vaimanasyathI kSubdha evI duni varasAda varase che kundanikA kApaDiyA 78 yAmAM zAnti ane svArasyanI sthApanA karI zakIe chIe. A mATe ApaNe ApaNA vicAra ane vANIne anekAnta daSTi vaDe navapallavita paryuSaNa vyAkhyAnamALA karIe ane svaparanuM zreya sAdhIe e ja prArthanA... vimaLA ThAkara menAbahena zeTha 8* AcAryazrI tulasigaNi.' anekAnta AcAryazrI tulasIgaNi 81 mubaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI TrITa, muMbaI 3. mudraNasthAnaH javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja rajIsTarDa naM, bI kara66 * vArSika lavAjama rU. 4 - buddha jIvana ka, jaina varSa 14--5jIvana varSa 2 aMka 10 ja muMbaI sapTembara 15 15 dhAra. - AphrikA mATe zIliMga 8. mANaommermannahminuummitmnaiA tatrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka naka: vaNa AnA paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ghaanuatulwantsimultumentation " ghora pApano pazcAttApa ane kSamAyAcanA " . [ hirozImA para aNuo nAkhavAmAM AvyuM e vAtane nava varasa thaI gayAM. enI navamI saMvatsarine prasaMge amerikAnA zAnticAhakone "eka jUthe nyumAM khA jyA hatA ane temanuM pratinidhimaMDaLa jApAnanA kensala janaralane hirozImAM tathA nAgAsAkInA lokone pAmavAno eka saMdezo suparata karaze. nIcenuM lakhANa e saMdezAmAMthI ahIM utAryuM che. temAM dekhAtA hadayapUrvakanA pazcAttApane raNako amerikAnA lekamatanuM atizaya saMgIna ane AnaMdadAyI lakSaNa che. e phelA pAme tathA tyAMnA moTA bhAganA lokomAM pravartatA raziyAvirodhI uga lAgaNInA asarakAraka : mAraNa tarIke samagra dezane AvarI le evI AzA ApaNe rAkhIza. A seviyeTane pakSe vartatI ugra virodhanI lAgaNIne daragujara karavA ke tenA guNagAna gAvA mATe haragija nathI. e vaLI upara jaNAvelI vidhI lAgaNIne ja paDe che athavA te ene paDe che. nIcenA saMdezAmAM jaNAvavAmAM ! | - AvyuM che tema, e baMne jUtha duniyAmAM sAcI zAntinA dhyeyane varelA keI paNa mAnavInA TekAne pAtra nathI ! 1-8-54 B. ' ma ma ] :. hirozImA tathA nAgAsAkInA vahAlA mitra! ame tamane kahevA mAgIe chIe ke, e kRtya mATe UMDI 1 amArI sarakAranA hukamathI, tamArA nagara hirezImAnA ke zarama ane bhAre trAsanI lAgaNI dhaNu amerikane anubhave che. para aNuboMba nAkhavAmAM AvyuM te pachI nava varasa vItI gayAM. amArI pAse aNube che enI amerikana prajAne jANa karavAmAM karI traNa divasa bAda ethIye vadhAre vinAzakArI baeNba nAgAsAkI para A {ii nahotI. e tamArA deza para jhIMkavAne che e amane kahe che - nAMkhavAmAM AvyuM. e vAta yAda karatAM ame amArA hRdayamAM vAmAM AvyuM nahotuM. e banAvavA bAbata amArI salAha levAmAM AvI pIDA anubhavIe chIe ane te amane kaMika saMdeza mokalavAne nahotI. lazkarI svarUpanA evA ghaNA nirNaye ene viSenI ApI para che paNa ame tamane zuM kahI zakavAnA hatA? ame je karyuM jANabahAra athavA bahu bahu te ene viSenI saghaLI hakIvAra te amArA cAhe tevA zabda dhoI zakavAnA nathI. e divasemAM amane jaNAvyA vinA karavAmAM Ave che. A navo hAI je bALake, mAtAo tathA pitAe jIvatAM baLI mUA temane beMbanI saMhAraka zakti viSenI saghaLI hakIkata paNa amane kahe vAmAM AvI nathI.. kaI paNa vastu pAchAM sajIvana karI zakanAra nathI. cAhe eTalI - amArA deze e badhuM karyuM tene mATe ame bhAre zarama prArthanA athavA cAhe eTalA upAvAsa itihAsanA ghaDiyALane kAMTA pAcho pheravI zakanAra nathI ke jethI A zetAniyatabharyuM anubhavIe chIe, paNa sAthe sAthe ame jANIe chIe ke e : Ayudhe.ne vikAsa tathA tene upayoga mANasa pahelavahele ekakRtya AcaratI amArI sarakArane aTakAvavA ane bIjo moko bIjA sAme yuddha karavA lAge tenuM ja svAbhAvika ane anivArya maLI zake. pariNAma che. tAjetaranA itihAsamAM yudhdha uttarottara vadhu ne vadhu ne ane tema chatAM, jeo jIvatA rahyA che temane amAre kaMIka amAnuSI, saghaLAM mAnava mUlyane vadhu ne vadhu vinAza karanAruM saMdezo mokalave ja joIe. aNunI jIvanane nAza karanArI zakita thatuM gayuM che. Adhunika sarvabhakSI yuddha tathA Adhunika sarvasattAdhArI pahelavahelI amArA deze chUTI karI tathA a ba teNe ja jApA. rAjya ekI sAthe uddabhavyAM che. ame jANIe chIe ke, amArA nanA loko para pahelavahelo nAkhyo e vastunuM amane UMDuM duHkha deze e Ayudha pahelavahelAM nirmANa karyA na hota tathA teno upayoga che. e karyo pachI, ame AcareluM e mahA pAtaka eka rASTra karyo na hota te bIjA koI deze tema karyuM hota pachI e tarIke ame joI na zakyA te mATe ame bhAre zarama anubhavIe deza jarmanI hota, jApAna hota ke bIjo koI deza, chIe. e Amune tathA AyudhamAtrane ame sadAne mATe tyAga paNa e Ayudho nirmANa thAta ane temane upayoga na karyo. ame Ama na kahyuM: 'have pachI yudhdha sAthe ke amArA karavAmAM Avata. Adhunika yuddhanuM svarUpa ja evuM che ke, tene mATe mAnavabaMdhuonI koI paNa prakAranI katala sAthe amAre kazI vadhu ne vadhu vinAzaka AyudhdhanI jarUra rahe che. ane tene tamArI levAdevA nathI." sAme, jenI sAme, raziyAnI sAme, amArI sAme ke bIjI kai prajAnI sAme upaga karavAmAM Avata. ene badale, thoDA ja vakhatamAM ame vadhu aNuba banAvavA - ethI ame jANIe chIe ke aNuba tathA hAIDrojana lAgyA, enA karatAMye vadhAre vinAzaka zakti zedhI kADhI ane chevaTe duniyA para AjanuM sauthI vadhAre vinAzaka zastra pharIthI beMba banAvavA mATe tathA tene upayoga karavA mATe je ame pUrepUrI chUTuM mUkavuM. e hAIDrojana beba che. aNuzakti kamizananA kahevA zarama anubhavatA hoIe te amAre jemAMthI te udabhavyA ene, pitAnA mAnavabaMdhuonA Darane, vera levAnI icchAne, kSamAzIlatAnA pramANe hirozImA para nAkhavAmAM AvelA bebanA karatAM te 600 abhAvane, hiMsAne, sAruM dhyeya siddha karavA mATe aniSTa sAdhanonAM thI 1000 gaNe zakitazALI che. kurakuriyuM menA mAchIonA upagane, sarvabhakSI yudhdhane, inkAra karI rahyo. ame ema karIe anubhava dvArA tamane jApAnanA lokone enI duHkhada jANa kaMika te vinA A pAyAnI mAnyatAomAMthI anivAryapaNe ubhavatAM aMze thaI che. bezarama, amArI sarakAra ane amArA dhaNA amerikA sAme virodhane avAja uThAvavAne amane kaze ja saMgIna kana dezabaMdhuo, e kRtyane mATe garva anubhavatA lAge che. naitika haka nathI. mane rerI na dezanA arama, amArI sArI evI ja mALInA abhAvanA, enA kApe, jemAMthI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 prabuddha jIvana amArI pAkI khAtarI che ke, kharekhara savanAzane Are AvIne UbhelI duniyAnA ukela amerikana ke raziyana e be sattAnAM jUtho paikI ekane TakA ApavAmAM rahelA nathI, e ane amuka aMze binaleAkazAhI zAsana calAve che, eka varga athavA rASTranuM khIjAnA lAbhane mATe zoSaNa kare che, prajA para Adhipatya jamAve che, Adhunika yudhdhano upayoga kare che, bhaviSyamAM upayoga karavA mATe aNumeAMba tathA hAiDrojana methyu banAvIne khaDake che, je cAlu rahe te aMte jenI AgaLa hirAzImA tathA nAgAsAkIno vinAza phaTAkaDAnA vaDAkA jevA banI jAya evA bhISaNu trIjA vizvayudhdhamAM pariNume evI zastrasajja thavAnI harIkAimAM bhAga le che. trIjo mArga anusarIne ja ame bhUtakALamAM je kaMi banavA pAmyuM che tene mATe sAce kheda darzAvI zakIe. e budhdhane, zunA ane gAMdhIne, averane, bUrAine khudale bhalAine, badhAM bAhya AyuveAnA tathA mAnavInI katalanA tyAganA mArga che. e anyAya dUra karavAne, nyAyI samAjavyavasthA tathA avyavasthA nirmANu karavAnA mArga che. e gAMdhIe hiMdanI prajAne tenI rASTrIya AjhAdI mATenI laDatanI doravaNI ApI te rIte aniSTanI sAme ahiMsaka sAdhano dvArA sakriya laData ApavAnA mArga che. gAMdhInI peThe amane pazu pAkI khAtarI tha che ke, "ahiMsaka padhdhatinA tenAM sadhaLA UjjavaLa kalitArthI sAthe hiMmatapUrvaka binazarate svIkAra karyA sivAya jhajhumI rahelA vinAzamAMthI ugaravAne kre: Aro nathI. lokazAhI ane hiMsAnA koi paNa rIte meLa besI zake nahI. je nAmanI lokazAhI che temaNe ka tA chaDecoka saramukhatyArazAhI khanavuM rahyuM athavA, temaNe sAcA amAM lokazAhI banavu hAya te hiMmatapUrvaka ahiMsaka banavuM rahyuM.' je jAtanI duniyAmAM ApaNe jIvIe chIe temAM enA artha e che ke, e vastu ApaNA jIvanane lAgu pADavAnA prayatna karavA uparAMta ApaNe yudhdhanA, saramukhatyArazAhInA ane anyAyanA virodha karanArA tathA prema, ahaMsA, pratikAra, nyAya ane svataMtratAnA trIjo mArga nirmANa karavAnA kAryamAM jIvana samarpaNu karanArA ahiMsaka krAMtikArI banavu joie (aMgrejI parathI) harijanabaMdhumAMthI sAbhAra uSkRta zrI araviMde ApeluM jIvanadarzana (zrI muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI ceojAelI paryuMSNupa vyAkhyAna mALAmAM tA. 27-8-54 nA dise zrI veNIbahena vinayacaMdra kApaDiyAe ApeluM vyAkhyAna. ) zrI. avidyano AdhyakALa ane keLavaNI zrI. araviMdanuM jIvana sakSepamAM joie te temanI keLavaNIthI zarU thAya. sAta varSanI ummare temanA mAtApitAe temane iMglenDa mekalI ApelA ane pUrepUrI pAzcAtya DhabanI keLaRRNI iMglenDamAM rahIne lIdhI. temaNe aMgrejI bhASA paranuM varcasva meLavyuM ane sAthe sAthe yuropanI bIjI bhASAe leTina, jarmanI, phreMca, iTAliyana vagerenuM jJAna paNa prApta karyuM. zrI. araviMdanI keLavaNI pAzcatya Dhabe hovA chatAM iMglenDamAM paNa temane hindanI parataMtratA viSenuM tIvra bhAna hatuM iMglenDamAM je hiMdI vidhArthI o hatA teonu eka krAMtikArI maMDaLa yojAyelu, zrI. araviMda paNa tenA sabhAsada hatA ane pote hiMdanI svataMtratA mATe kaMika karaze evI pratijJA lIdhelI, temane Ai. sI. esa. nA abhyAsa mATe mokalelA paNu potAnI vRtti temAM hatI nahi eTale badhI parikSAmAM pAsa thayA paNa jANI joine dhoDesvArInI parIkSAmAM niSphaLa utaryo ane e rIte vacalA mArga lIdhe tA. 15-94 ityAdI bhASAonuM jJAna meLavI lIdhuM. A nekarI daramyAna zrI. araviMdanAM jIvanamAM e pravRttio vikasI hatIH rAjakAraNa ane yoga. AdhyAtmika sAkSAtkAra ane rAjakIya pravRtti 21 varSanI ummare. abhyAsa pUro karIne teoe hiMdanI bhUmi para paga mUkayA. tyAre pazcimanI saMskRti ane saskAranuM pUrepUrUM jJAna laine te AvyA hatA. hiMdamAM AvI vaDe!darAmAM 13 varSa nAkarI karI te daramyAna temaNe baMgALI, gujarAtI, marAThI zrI. araviMdane AdhyAtmika sAkSAtkAro sahaja rIte thatAM hatAM ane citta aMtarmukhI banIne temane yoga tarapha kheMcatu hatuM, zrI. aravide hindanI bhUmi para paga mUkyA tyAre temane eka vizALa zAMtie cAre bAjuthI gherI lIdhA. temanA upara zAMti utarI AvI ane A sAkSAtkArano anubhava lAMbe samaya sudhI cAlu rahyo. A anubhava pachI paNa temane khIjAM sAkSAtkAronA anubhava cayA. kAzmIramAM sulemAnanA zikhara upara krUratAM jInya anata brahmAnI anubhUti maLelI, narmadA nadIne kinAre eka maMdiramAM kAlInI pratyakSa hAjarI anubhavI. vaDAdarAmAM peAtAnI aMdarathI e divya svarUpa ekadama bahAra pragaTa thatu joyu. zrI araviMdane A samaye yoga ke evI sUkSma bhUmikAnA kazA anubhava hatA nahi. A badhA anubhavA ApeAApa aNadhAryAM AvI maLyA ane te AdhyA tmika anubhavA mATe sUkSma pradezamAM javA mATenAM AmatraNu jevA banI rahyA. eTale zrI. araviMde paddhatisaranI yogasAdhanA karavAnI taiyArI karI. teo gurUnI zodha karavA lAgyA. sUkSma yogazakita dharAvanArA brahmaniSTha siddha purUSonAM paricayamAM AvIne temaNe yega viSenu jJAna prApta karI potAnI meLe yoga zarU karI dIdhA. zrI. ave te cegamAM rItasaranA praveza mahArASTrI yogI viSNu bhAkara lele dvArA vAdarAmAM karyAM. lele sAthe traNa divasa sudhI dhyAna karIne manane vicAronAM pravAhamAMthI saMpUrNa rIte mukata karI zakyA. ekaluM mana ja nahi paNa temanI samagra cetanA e zAMtithI sabhara banyAM. ane e zAMtimAM temane anivacanIya nIra brahmanA sAkSAtkAra thaye, zrI. araviMdane sAkSAtkAro thavA lAgelA joine selee temane jaNAvyu ke tamArI AgaLanI sAdhanA mATe have tamane aMtaramAMthI ja mArgadarzana maLI raheze. zrI araviMde peAtAnI pravRtti A AMtaradarzana ane AMtarapreraNA mujaba zarU karI. e rIte AdhyAtmika jIvanamAM temaNe praveza karyAM tyAre temanuM bAhya citta hiMdanI muktinAM vicAra karatuM hatuM. temanI bAhya pravRttie hiMdanI sAcI krAMtikAraka ane zuddha laDatanA AMdolananuM rUpa lIdhu. zrI araviMdanI rAjakIya pravRtti be bhAgamAM zarU thAya cheH eka gupta kArya ane bIjI jAhera kArya, krAMti-nI bhAvanAnA gupta rIte pracAra karI eka sazastra baLavA mATe taiyArI karavI te eka ane janatAmAM jAhera rItane pracAra karIne janatAnuM saMgaThana karIne sa MgaThita virodha Ubho karavA te khIja. ema be bhAgamAM rAjakIya pravRtti temaNe hAthamAM lIdhI. "vande mAtarama" nAmanuM patra kADhI lokamAnasamAM ajaba palaTA ANyo ane ' karma yAgI ' ane ' dhama nAme aMgrejI tathA baMgALI bhASAmAM meM sAptAhikA zarU karyAM. A samaye baMgALamAM trAsavAdIonI eka pravRtti cAlatI hatI. khUna ane emba pheMkavAnI teeAnI pravRttithI sarakAre kaDaka pagalAM la kAvatarAkhorAnI zodha karI pakaDavA mAMDayA zrI. araviMdanI dharapakaDa karIne temane alIpora jelamAM lai javAmAM AvyA. kharAkhara eka varase zrI. araviMda nirdoSa TharIne chUTayA. paraMtu zrI araviMdanu rAja kAraNamAM vasva cAlu hatuM. ' kama yAgI'nA ekAda lekhanAM bahAnA heThaLa sarakAra zrI araviMdane krIthI pakaDavA mAMge che evA khabara AvyA. (alIpora jelamAM zrI. araviMdanI yogasAdhanA uttarAttara vikasI hatI, temane Urdhya bhUmikAnAM AdezA ane sAkSAtkArA thayA hatAM. jelavAsa daramyAna prabhunI doravaNI temane maLI rahetI hatI) A samaye temane UrdhvamAMthI Adeza Avyo ke temane A kA iMDIne phrenca hindamAM cAlyA javuM prabhu taraphathI maLela mArgadarzana pramANe tenI rAjakIya pravRtti sa MkelAI jAya che ane 1910 nI kathA epIle te pAMDIcarI pahoMce che. peAMDIcarImAM AvyA pachI temanI ceJa-sAdhanA vadhu ne vadhu tIvra banI. AdhyAtmika kArya mATe tamAma zakitae ekAgra karIne virATakAya zarU karyuM. peAtAnAM kArya nA paripAka thayelo joyo tyAre temaNe khInnane yoganI sAdhanA ( anusadhAna mATe jue pAnu 9 mu )
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana vidhAyaka ahisA (paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna tA. 30-8-14 nA roja zrI cImanalAla cakubhAI zAhe upara jaNAvela viSaya upara eka mahatvapUrNa vyAkhyAna AvyuM hatuM. te vyAkhyAnanI zrI mahAsukhabhAi je. desAie lIdhelI ane vyAkhyAtAe anumata karelI noMdha nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) tA. 15-9-54 ahiMsAne be vibhAgamAM vaheMcI zakya eka che vidhAyaka ahiMsA arthAt Positive ahiMsA ane bIjI che niSedhAtmaka arthAta . Negative ahiMsA. A paikI vidhAyaka ahiMsAnu mahattva vizeSa che. ahiMsAnI vAta Ave che tyAM jainA pAtAne ahiMsAnA ijAradAra tarIke mAne che. e kha che ke anya dharmanI apekSAe jaina dharmamAM ahiMsA aMge vadhu chaNAvaTa che ane nAna mAM nAnI sUkSmamAM sUkSma ahiMsA prati jaina dharma mAM kALajI rAkhavAmAM AvI che. chatAM e kabulavuM joze ke jainA jeTalA pramANamAM jaina dharmanI ahiMsA mATe garva anubhave che teTalA pramANamAM AcaraNa karatA nathI. jainAe nakArAtmaka ahiMsA jeTalA pramANamAM apanAvI che teTalA pramANamAM vidhAyaka ahiMsA prati lakSa Apela nathI ema kahIe teA khATu' nathI. ATaluM prAsaMgika kahIne have huM mULa viSaya para AvIza. ahiMsA aMge nirUpaNa karavA karatAM tenI prastAvanA karavI e vadhu ceogya thaze; kema ke paryuM paNa vyAkhyAnamALAnA uddeza kAi paNa viSaya aMge nirUpaNa karIne samAjane nizcita cokaThAmAM AMdhI devAne nathI, paraMtu tenA mukhya uddeza lokone vicAra karatA karavAnA te potAnI meLe ukela katA zIkhavavAnA che; eTale huM ApanI samakSa ahiMsAnA viSayamAM kai kai guMcavaNo che, kayA kayA koyaDAo uddabhave che te rajI karavA prayatna karIza. e AjanA yuge ahiMsAne samajavAne tema ja AcaravAnA vadhumAM vadhu prayatna karyo hAya teA te che pU, gAMdhIjI. temaNe A yuge ahiMsA aMge vyApaka dRSTie vicAra karela che. jema jema mANasa ahiMsA aMge vadhu vicArato thAya che ane tenuM sUkSmapaNe pAlana karavA prayatnazIla bane che tema tema tenI pAse aneka guMcavaNo ubhI thAya che. mahAtmAjIne paNa tema ja thayuM. 1943 mAM annasa kaTa samaye temaNe mAMsAhArIone vadhu mAchalIo khAvAnA ane annanA ocho upayoga karavAnuM sUcana karyuM tyAre jaineAmAM khaLabhaLATa thayo hatA. temaNe kutarAne ane vAcharaDAne mAravAnuM kahyuM tema ja khetInA pAkane bagADatA vAMdarAene mAravAnuM kahyuM tyAre paNa jaitA mujhavaNamAM paDI gayA hata, ke A gAMdhIjInI ahiMsA kevA prakAranI che ? temanuM A sUcana vyAjakhI hatuM ke geravyAjabI hatu te aMge huM atre kazu kahevA icchatA nathI. A aMge sau pote vicAra karI le. huM te eTaluM ja kahevA icchuM chuM ke jema jema mANusa ahiMsAnA kSetramAM uMDA utaratA jAya che tema tema tenI pAse aneka guMca ubhI thatI jAya che ane tenA ukela te te potAnAM jJAna ane anubhavane AdhAre karatA jAya che. te ukela anyane cagya lAge agara na paNa lAge. tethI ja gAMdhIjIe kahyuM ke - My non-violence is my own ' ( mArI ahiMsA e mArI ja che), te samaye meM ahiMsA aMge ThIka ThIka vicAra karelA ane prabuddha jainamAM paNa A prazna aMge be cAra lekhe lakhelA. hakIkata e che ke ahiMsAnA praznanA uSaeNla vAdavivAdathI. AvI zake nahi. tarkathI te ukelI zakAya nahIM, tenA ukela anubhavathI ja AvI zake. ekalI tarka zaktinA Upayoga karavAmAM Ave teA koi koi prasaMge evI ahiMsA anarthakArI nivaDe che, tethI ja ahiMsAnI vicAraNAmAM vivekane agatyanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. 5 eka bAju hiM'sAmaya vAtAvaraNa pravarte che. Curvival of the fittest jevA sidhdhAMtAnA pracAra thai rahela che. lIvo nAyasya nayanam jevAM sidhAntA pracalita che. AvA hiMsAmaya jagatamAM jemaNe ahiMsAnI zodha karI che temane koTI koTI vaMdana ghaTe che. Dagale ne pagale hiMsA rahI che. khelavuM, cAlavuM vagere jIvananI dareka kriyAmAM hiMsA samAyelI che. Ama chatAM hiMsA e dhama nathI, dharma te ahiMsAmaya jIvanamAM ja rahelA che; tethI ja ahiMsAne parama dharma kahela che. dareka mANasane sukha joie che; duHkha kone pasaMda nathI; mATe ApaNe sukha joituM hoya to ApaNe bIjAne paNa du:kha ApavuM joIe nahi. A thayo ahiMsAno mULa pAyo. parantu prazna e thAya che ke sukha ne kahevuM? duHkha ane mAnavuM? dareka mAnavI ema kahe che ke huM irAdApUrvaka koine duHkhI karatA nathI, chatAM Aje vyApaka rIte ApaNe ghaNAne duHkhI karI rahyA hoie chIe. Anu kAraNa e che ke sukha ane duHkhanI darekanI vyAkhyA judI judI hoya che. kharU' sukha te tene kahevAya je kadI duHkhamAM pariName nahi athavA jenu pariNAma du:khamaya na hoya. kharUM sukha teA hu MmezA sukha ja rahe che. keTaluMka sukha evu che ke pahelAM sukha lAge che, parantu pariNAma duHkhamaya Ave che. bhoga bhogavavA pahelAM te sArA lAge che. parantu tenu' pariNAma rAgamAM Ave che. tethI ja kahyuM che ke " bhoge rAga bhaya. " Ane kharU" sukha kahevAya nahiM, parigraha Ama te sArA lAge che. parantu te ate potA mATe ane khIjA mATe du:khamaya nIvaDe che, eTale parigrahamAM paNa kharUM sukha nathI. kharUM sukha te tene ja kahI zakAya ke je kadI potA mATe athavAM pArakA mATe duHkhamAM pariName nahiM. Avu sukha maLe tevI pravRtti dareke karavI joie A aMge eka bIjI bAbata paNa vicAravAnI rahe che. jIvana e hiMsAthI bharelu che, hiM MsA te hAlatAM cAlatAM karavI ja paDe che, te pachI ahiMsAvratadhArI jIvI kevI rIte zake? A eka prazna che. A praznano ukela e che ke ochAmAM ochI hiMsA vaDe jIvavuM te ja uttama jIvana che, anivAyaeN hiMsA-Inevitable hiMsA--jenA vinA cAle nahi teTalI ja hiMsA ane te paNa vivekapUrvaka karavI joie. A praznamAM paNa jema jema uMDA utarazu tema tema gu McavaNa te ubhI thavAnI ja paraMtu tenA ukela dareka potAnI zakita ane anubhava mujaba karavAnA rahe che. anivAya hiMsA kAne kahevI ? e prazna ahiMsaka mAnavI pAse khaDA thavAnA ja. gAMdhIjIe kutarAne mArI nAkhavAnI salAha ApI hatI, tyAre paNa teo kahetA hatA ke ahiMsAnI dRSTi najara samakSa rAkhIne ja 'meM A salAha ApI che. kuMtarAne mArI nAkhavAnuM huM kahuM chuM te tenA hitamAM ja che. kutarA ribAI ribAIne mare tenA karatAM tene aMta Ave te vadhAre sArU che. tenA pratinA dveSathI nahi paraMtu premathI huM salAha Apu chuM. A pramANe gAMdhIjIe peAtAnA sUcanane ahiMsAnI dRSTie vyAjabI TharAvavA prayatna karelo. bIjI khA vAMdarAne mArI nAkhavAnI salAha vAMdarAnA hitamAM nahAtI, te salAha te khetI bacAvavA mATe hatI. temAM svArtha bhAvanA hatI. te pachI te sUcanane ahiMsaka kahI zakAya ke kema ? A badhI guMce che, ane tenA ukela tarkathI lAvI zakAya nahi. anu bhava ane vivekathI ja tenA ukela AvI zake. dareka vyakitae potA mATe nakkI karavAnuM che ke pAtAnu sthAna joIne, anivAya
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 hiMsA pAte kane gaNaze. mANasa potAnI jAtane chetaravAmAM jeTalA pAvaradhA che teTalA pAvaradhA bIjA kazAmAM nahi hAya, Ama chatAM dareka mANasa jo potAnA aMtarAtmAnA avAjane sAMbhaLe te te peAtAnI jAtane chetaratA aTakre. mAnavI bhaNela hAya ke abhaNa, darekane aMtarAtmA kahe che ke A karavuM hitakara che ane A karavu hitakara nathI. mAnavanI dareka pravRtti vakhate aMtarAtmAnA avAja pokAra kare che, paraMtu jayAre svArthanu prAbalya vadhe che tyAre mAnavI khAtAnI jAtane chetarIne paNa kahe che ke 'A sa MjogAmAM mAre Ama karyA vagara chUTake nathI, mArI jagyAe bIjo hota te te paNa Ama ja karata. A saMjogomAM bIjo koi raste nathI.' A rIte mAnavI potAnI jAtane vyAjabI TharAvavA mathe che. peAtAnI jAtane chetaravAnI kaLA mAnavIe ghaNu vikasAvela che ane te ja kAraNe "dhI guMcA uddabhavI che. prabuddha jIvana pAunDa A bAbatamAM vadhu vicAra karIe. ahiMsAnuM svarUpa upara kahyuM tema potAne du:kha na thavuM joie tema ja potAnA vartanathI khIjAne du:kha thavu na joIe te che. A praznamAM jarA vadhu uMDA utarIe. huM IMglAMDamAM rahetA hAuM. mArI pAse 5000 hAya, te huM barmAnI eka khaNanA zezamAM zakuM. huM mArI jAtane manAvu' ke A rIte vyAja meLavavu e ahiMsaka che, kema ke mAre kAMi AraMbhasamAraMbha temAM karavAne nathI beThA beThA 6 % vyAja meLavavAmAM zuM vAMdhA ? svAthaeNnI dRSTie huM mArI jAtane A rIte manAvu, paraMtu huM jo UMDA utar tA mArI pAse aneka gU uddabhavavAnI. te khaNamAM majUrenI zI sthiti thAya che? mane je vyAja maLe che te kevI rIte maLe che? majUro pAsethI keTaluM kAma kSevAmAM Ave che? tenI sthiti kevI kaphoDI thAya che ? tenA lohIne A paiso nathI ne? e vyAja ApavAmAM lAkhA mANamAne potAnu zarIra nIceAvavu paDe che tene khyAla kadI Ave che? A badhI ahiM'sAnI gu Mce che ane je sAcI rIte ahiM kA pALavA mAgatA hAya temaNe vivekapUrvaka A badhI bAbatomAM UMDA utaravu joie ane te gU Mca ukelavA prayatna karavA joie. ahiMsAnA je mULabhUta pAye che te aMge meM vAta karI, have bIjI bAbata vicArIe. A jagatamAM satya che ane asatya paNa che. jhevera che ane prema paNa che. hiMsA che ane ahiMsA che. mANasamAM A be jAtanA guNA che. A saMsAra A be jAtanI viSamatAthI cAle che. A jagata drothI bhareluM che, chatAM jagata Takelu che satya para, nahiM ke asatya para. satya jevI vastu A duniyAmAM na heAya te kSaNu paNa jagata TakI zake nahi. mAnavamAM ekalA hiMsA, krodha, vera-jhera bharelAM hoya ane dhyA, anukaMpA, prema, ahiMsA na hoya to dhaDI bharapaNuM jagata Take nahi. eTale duniyane TakAvavI hoya tA je dharma che tenuM jeTalA pramANamAM AcaraNa thaze teTalA pramANamAM ja duniyA pragati sAdhI zakaze. jyAre bAdabAkI, guNAkAra karavAno vakhata Ave tyAre dareke vicAravu ghaTa ke me' jagatamAM ahiMsA satya vadhAryuM che ke dhaTADayu che ? me' marA jIvanathI ahiMsAnA vadhArA karela che ke verajherane vadhAro karela che? kharA jIvananuM A ja mApa che, A ja pArAzIzI che. TuMkAmAM ahiMsA aMge me e vAta karI. eka te dareka vyaktine sukha joIe chIe, duHkha jotuM nathI. mATe zAzvata sukha maLe ane tethI bIjAne du:kha na upaje tevuM vartana kaza. khIjuM jagata satya ane ahiMsA para nirbhara che. asatya ke hiMsA para nahi. A enI pratIti thAya te ahiMsAmaya jIvana jIvyAM gaNAya ane jIvana saLa thayuM gaNAya, eka vakhata evI mAnyatA hatI ke ahiMsA yudhdhakSetre na cAle; rAjanItimAM te kAma na Ave; vyavahAramAM tenuM pAlana karavA tA. 159 54 jae to bhUkhe maravAno vakhata Ave; dhama tA upAzraya, derAsara ke dharmasthAnakamAM ja AcaravAnI vastu che. sAmAnyapaNe A mAnyatA hatI, parantu pUjya mahAtmAjIe rAjakAraNamAM ahiMsAnA saphaLa prayAga karIne batAvI ApyuM ke jIvananI dareke dareka pravRttimAM ahiMsAmaya AcaraNane sthAna che. pU. gAMdhIjIe bIjI vastu paNa ApaNI samakSa potAnAM AcaraNathI raju karI che, te che ahiMsAnu vidhAyaka svarUpa. ApaNe bahu bahu to niSedhAtmaka ahiMsAmAM AgaLa vadhyA hatA. paraMtu vidhAyaka ahiMsA prati upekSA sevI hatI. gAMdhIjIe vidhAyaka ahiMsAnA prayoga dareka kSetre karI batAvyo. AkhalImAM thai rahela hatyAkAMDanI vacce te ekalA jaIne vasyA, suharAvaradIe peAlIsarakSaNa ApavA mAMDayu tenI paNa temaNe nA pADI, potAnA aMgata kAryakarone paNa sAthe na rAkhyA ane ekalA kAmI dveSanI AgamAM rahyA. e banAva ahiMsAnA prayoganI utkaTatA tathA saphLatAnuM anupama dRSTAMta che. neAkhalImAM temaNe ANela hRdayapalaTa vidhAyaka ahiMsAnuM sAkAra svarUpa che. hiMdanA bhAgalA thayA ane 50 lAkha zIkho dIlhImAM ekaThA thayA. kAmadUSanI AgathI saLagI uyA hatA, te samaye gAMdhIjIe cAra mahInA dIlhImAM rAte je kArya karela che te batAve che ke ahiM saka vyakti Sane premamAM palaTAvI zake che, dveSanI agnine premanA pANI vaDe bujhAvI zake che. gAMdhIjI vaiSNavakuLamAM janmyA hatA e kha, parantu vAstavika rIte temaNe jaina siddhAntAne ja pracAra karela che. jo teo janme jaina hAta te temanA para AreApa Avata ke tame jaina dharmanA ja pracAra karI rahyA ! gAMdhIjInI ahiMsA keTalI sUkSma hatI tenA eka dAkhalA zrI. mahAdevabhAie noMdhapAthImAM lakhyuM che. AgAkhAna mahelamAM mahAtmAjI mATe lIMbunA rasa nAkhela garama pANI ughADuM paDayuM hatuM, temaNe turata ja te para jhIma jhugaDuM DhAMkayuM', jIva na haNAya te mATe. A rIte gAMdhIjInI dareka pravRttimAM ahiMsAnuM pAlana najare paDe che. ahiMsAnu pAlana sAcI rIte thAya te vyakti keTalA pramANamAM AgaLa vadhe che tenA eka khIne rAkho| Apu. zrI rAmakRSNa paramaha Msa kAlIpujaka ane mAMsAhArI hatA. cheTa temanI ahiMsA eTale sudhI vikasI ke pula teDatAM paNa tenA hRdayane vijaLInA AMcakA jevA AMcakA lAgatA hatA. ahIM eka vastunA ullekha karavA jarUrI che. je khIjAne ahiMsAno upadeza Ape che. temaNe ziSyanI lAyakAta joine upa'deza ApavA joIe. lAyakAta vinA sUkSmamAM sakSma ahiMsAnI vAta kadAca anatha kArI nivaDe. ziSyanI lAyakAta pArakhavAnI je gurUmAM zakti na hoya te guru thavAne lAyaka na kahevAya. eka sAsue mahArAja pAse bAdhA lIdhI ke mAre koInI suvAvaDa na karavI. potAnA dikarAnI vahune suvAvaDa AvI, tyAre kahe ke me tA suvAvaDa karavanI bAdhA lIdhI che ! dIkarAne paraNavave ane suvAvaDa karavAnI bAdhA levI e keTaluM parasparavIredhI che ? eka vakhate keTalAka bheMTIe! kAMtavAnI AdhA levA lAgyA hatA. e kAraNe krU tethI vAukAyanA va haNAya che ! te pachI lugaDAM paheravAnI bAdhA zA mATe na levI? AmAM puratI samajaNuno abhAva che. AvA prasaMge bAdhA ApanAre ane badhA lenAre viveka jALavave jarUrI che. tethI ja ahiMsAmAM vivekane mukhya sthAna ApavAmAM Avela che. ahiMsA eTale kAinI hiMsA na karavI, A che ahiMsAnu niSedhAtmaka svarUpa. koI jIvane bacAvavA e che ahiMsAnuM vidhAyaka svarUpa, para`tu ApaNA amuka vargamAM evI mAnyatA pravarte che ke kAi jIvane mAravA niha temAM ahiMsA che, parantu kAi jIvane bacAvavA temAM ahiMsA nathI. kAi jIva pANIthI TaLavaLatA hAya ane tame tene pANI Apo. koi jIva bhUkhe maratA hoya ane tame *** Ch
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-9-54. prabudhdha jIvana 7. = = tene anna Ape, te temAM ahiMsA nathI. tame pANI ApyuM te para kAbu haze te saMsAramAM rahIne paNa te ni55Ne rahI zakaze. pANImAM asaMkhyatA ja hatA. te cha haNAyA, eTale temAM saMsAra mANasanI kaTInI bhUmikA che. ahiMsAnuM AcaraNa havAmAM dayA nathI. A kaMI jAtanI mAnyatA che te samajavAnI mArI tAkAta nathI thatuM. jIvanamAM pratikSaNa tene anubhava thAya che ane thavo nathI ! AnA samarthanamAM eka daSTAMta ApavAmAM Ave che. eka joIe. ahiMsaka jIvanane vikAsa AvA anubhavathI ja thAya ' zeThane cha dikarA hatA. chae dIkarAne phAMsInI sajA rAjAe pharamAvI. saMsArano tyAga kara ane sarvathA tyAgamaya jIvana jIvavuM te samaye zeTha bahAragAma hatA. temaNe AvIne rAjAne apIla karI e badhA mATe zakaya nathI ane adhikAra na hoya tyAM A prakAranI ke mArA chae dikarAne phAMsInI sajA Apazo, te huM nirvaza jaiza. vAta karanAra pitAnI pharaja cUke che. AmAM ekAnta dRSTi che, rAjAe kahyuM ke tame kahe te ekane phAMsI ApavAmAM nahi Ave. jyAre jaina dharma anekAntavAdamAM mAne che. eka vyakti pitA, bhAI, | zeTha vicAramAM paDe ke mAre tene bacAva ? tene mana chae dikarA putra vagere aneka saMbaMdha dharAvatuM hoya che. te vyakita badhAnI | sarakhA hatA. cha dikarA eTale kAyanA che. A chakAyanA che- sAthe eka rIte varte te anartha thAya. je saMbaMdha te rIte teNe mAMthI kone bacAvavA ane kone maravA devA ? A che tarkazakitanI vartavuM joIe, A che anekAnta daSTi. tevI ja rIte upara mujaba dalIla. viveka vinAnI tarkazakita keTale beTe mArge laI jAya che ekAnta upadeza Apa temAM jaina dRSTi nathI. jaina dRSTi te | tenuM A daSTAMta che. anekAntavAdanI daSTie upadeza ApavAnuM sUcave che. vyavahAranaya A tarkazakita AthI paNa AgaLa vadhe che. dareka jIva pita- ane nizcayanaya mUkavAmAM anekAnta daSTi bannene samanya sAdha- | pitAnI AvaradA pramANe jIve che ane AvaradA pUrI thAya tyAre vAnuM kahe che. anekAnta dRSTine bAjue mUkavAmAM Ave ane mare che. AmAM kANuM kone bacAve? ke koIne bacAvI zake te ekAnta daSTine apanAvavAmAM Ave te mahAna anartha thAya. tethI ja vAta ja khetI che. A pramANe A tarka zakti mAnavIne udhe raste zrImad rAjacaMdra kahyuM che ke, derI jAya che, paraMtu ApaNe vadhu UMDA utarazuM te A vicAra- ke jyAM jyAM je je gya che, tyahAM samajavuM teha, saraNImAM bhUla kayAM che te mAluma paDI Avaze. je dareka vyakita tyAM tyAM te te Acare, AtmAthI jana ahaA pramANe vicAre ane pANIthI TaLavaLatI vyakitane pANI na A jAtanI anekAnta daSTi vizALa dRSTi jenAmAM hoya Ape, bhUkhe maratI vyakitane anna na Ape te pachI ApaNA te ja kharo AtmAthIM che. ' hRdayamAM je anukampAnuM, dayAnuM jharaNuM vahe che te sukAI jaze cImanalAla cakubhAI zAha tenuM zuM? hA, anukampA, prema-e ahiMsAnA sAkAra svarUpa che. mAnavatA pokArI rahI che: "saMkaTagrastone sahAya kare e jharaNAne sukAvI denAra upadeza ahiMsAne nAza karavA samAna che. A eka vinaMtI A tarkazakita AthI paNa AgaLa vadhelA che. te kahe che ke kudaratanAM paraspara virodhI be rU5 che. eka ziva; bIjuM rUdra, A te badhA sAMsArika kAme che. temAM Atmadharma nathI. Atmadharma ane sAMsArika dharma judA judA che. AnuM samarthana karatAM, ziva svarUpanuM darzana sarvatra prasannatA ane AnaMda prere che ane teo kahe che ke tame bhAgamaya jIvana jIvI rahyA che ane tethI tame mAnavI jIvanamAM navI cetanA pragaTAve che. rUdra svarUpanuM pragaTIkaraNa bhaya, vismaya ane vikalatA prere che ane mAnavI samAja upara kadi icche che ke bIjA paNa tevuM jIvana jIve. temAM tamAre svArtha che. : kadi nAnA ke moTA pAyA uparanI Aphata paNa utAre che. kadi kudaratanA dAkhalA tarIke eka garIba bAIne prasutinI pIDA che. gAmamAM AvA eka svarUpanuM darzana thAya che: kadi anya svarUpanuM darzana suvAvaDanuM sAdhana nathI. tame sAdhana saMpanna che, tethI tame thAya che; kadi kadi eka ja samaye eka sthaLe eka svarUpa pragaTe che phasI laI AvyA ane najIkanA zaheramAM tame tene hespITalamAM ane anyatra anya svarUpane AvIbhava thAya che. A vakhate varSo laI gayA. te bAIne sukharUpa prasuti thaI. kahe che ke A bAI rUtue A parasparavirodhI bhAva bhajavyo che. ApaNI bAjue mAta tama anuka+pA batAvA mA dhama navA, te tA sAMsArika . jene pUchIe chIe te kahe che ke "A vakhate amAre tyAM lIlA kArya che. lahera che; varasAda bahu sAro paDe che pAka savA rUpiye utaraze.' A dalIlanA javAbamAM tame je ema kahe ke temAM mAre varSoe A vakhate sthaLe sthaLe varSo pAtanAM navAM sImAcihene sara kaMI svArtha nahotA. te bAI mArI sagI nathI. meM mAtra anu- karyA che. kudarata purabahAramAM khIlI uThI che. khetare pAkanAM navA kampAthI ja karela che. te te dalIlane tamane javAba ApavAmAM melathI lacI rahyAM che e ja varSe hue bihAra temaja AsAmamAM Avaze ke te bAI sAthe tamane pUrvabhavamAM saMbaMdha haze ane mAjhA mUkI che, himAlayamAMthI vahetI nadIonAM pANI kinArAnI tethI tamene te bAI mATe kaMIka karavAnI lAgaNI thaI AvI. kudA- maryAdA toDI oLaMgIne jyAM tyAM pharI vaLyAM che ane lAkho mANacita pUrvabhavanA saMbaMdhane kAraNe Ama na banyuM hoya te tamane A sene gharabAra vinAnAM mAla milakata vinAnAM banAvI dIdhAM che. jAnanI bAI prati rAma janme ane tethI tame te kArya karyuM, paraMtu khuvArI paNa sthaLe sthaLe sArA pramANamAM noMdhANI che. koI kALe temAM Atmadharma nathI. paNa varSonuM AvuM rUdra svarUpa ane tenAM AvAM bhayaMkara ane vyApaka A rIte A varga Atmadharma ane sAMsArika dharmane sarvathA pariNAme jevA ke jANavAmAM AvyA nathI. judha pADe che. A rIte vargIkaraNa karIne, teo kahe che ke saMsA- AvI kudaratI Aphato mAnavI samAja upara sadA kALa AvatI ramAM rahIne tame dharma karI zako nahi, eTale kAM te saMsAramAM rahe utaratI rahe che. eka sIkakAnI be bAju mAphaka kudaratanI A prakRti agara te tyAgI bano ! paraMtu vAstavika rIte joIe te A che. AnI sAme phariyAda karavAne ke pikAra uThAvavAno koI artha nathI. mAnyatA barAbara nathI. pU. mahAtmAjIe paNa batAvI ApyuM che ke kudarata je kAMI kare che te ApaNA bhalA mATe hoya che ema vicArIne AvA saMsAra jude ane dharma jude e mAnyatA barAbara nathI. saMsAramAM jaLatAMDavane koI paNa aMzamAM ApaNuM ugakalAnta mana AzIrahIne dharmamaya jIvana jIvI zakAya che ane jIvavuM joIe. mAnavI darUpa lekhI zakatuM nathI. Ama chatAM paNa AvI kudaratI AphatahimAlayanI guphAmAM jaIne bese. paraMtu jo tenuM mana caMcaLa haze mAMthI ApaNe be traNa bedhapATha tAravI zakIe chIe. eka te te te saMsAramAM ja bhamyA karaze ane jo mAnavIne pitAnA mana e ke kudaratane Avo asAmAnya prasAda ke prakopa garIba paisA- ' ! jIvI zakAya ane te mAtAnA mana
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-9154 tuM. ApaNa A suMdara A vivara u5. je kArane bheda karatA nathI. sau koIne eka trAjave toLe che. bIjuM lAbha maLI zake. jarUra jaNAya tyAre vyAkhyAtAnA vyAkhyAAvI Aphato dvArA mAnavI samAja eka che e satyanuM ApaNane nanI teo AlocanA karatA hatA. tA. 1-9-54 budhavAranI saceTa bhAna thAya che. koIvAra ahiM te koIvAra tyAM ema aNadhAryo saMvatsaranI virATa sabhAmAM bhagavAna mahAvIranA jIvanane ApaNe kahyuM vAvaMToLa ke dharatIkaMpa dharatIne hacamacAvI jAya che. ane pAra vinAnI rIte ane kevA vyApaka khyAlo pUrvaka grahaNa karavuM tenI-mahAvIra tArAjI sarajI jAya che. kudarata mAnavabheda ke kSetrabhedamAM samajatI nathI. kathA" e mathALAnA pitAnA vyAkhyAna viSaya dvArA temaNe ciMtanarAyakane sAthe DubADe che ke bhasmIbhUta kare che. ApaNe badhA ekaja pUrNa samajutI ApI hatI. goLAnI sapATI upara vasatA prANIo chIe. ApaNAM amanacamata muMbaI jaina yuvaka saMghanI A paryuSaNa vyAkhyAnamALA eka satata ane duHkha dAridraya ekameka sAthe guMthAyalAM che. vAyalA che. Ama vikasatI ane jemAM navA navA raMge purAtA jatA hoya evI samajIne saMkaTagrastonI madade doDavuM, ApaNAthI je kAMI banI zake prakRti che. A rIte Aja sudhI jAyelI vyAkhyAnamALA karatAM te ApavuM yA moklavuM e ApaNo anivArya dharma bane che. mArAM A vakhatanI vyAkhyAnamALAnI yejanA vilakSaNa prakAranI hatI. sukhacena abAdhita raho evI ghelachAe ApaNI AMkhe tathA kAnane A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe hiMduo AvI gayA. badhira banAvI mUkyA che. anyanI Aphata e ApaNI che evuM pArasI, musalamAna, isAI paNa AvI gayA. svAmI ane maulavI, saMvedana ApaNe anubhavatA nathI. pramAda, lAgaNIzUnyatA, udAsI- jaina sAdhu ane khrIstI pAdarI paNuM AvI gayA. vyAkhyAtAomAM natAnA kAraNe ApaNuM AkhuM jIvana jaDatApradhAna banI gayuM che. meTA bhAge bhAIo heya; kadi kadi eka ke be strI vyAkhyAtA jo sAcI mAnavatA ApaNe prApta karavI hoya te A jaDatAmAMthI heya. A vakhatanI vyAkhyAnamALAnI zarUAtanA sAta divase ApaNe uMce AvavuM joIe, ApaNI AMkhe upara caDhelAM paDaLa daramiyAna pahelA divase eka daMpatI yugala zrI rAmanAra yaNe vizvanAtha dUra karavA joIe; pIDita trastone avAja kAne dvArA ApaNA antara pAThaka ane zrI hIrAbahena pAThakanAM vyAkhyA hatAM. pachInA dareka bhAgane sparzave joIe. zrI vinAbA kahe che ke "jyAre kAnamAM koI divase eka bhAI tathA eka bahena e prakAre vyAkhyAtA o jAtanI vedanA thAya che tyAre netro AMsu sAravA mAMDe che. je AMkha jAyA hatA ane vyAkhyAnanI guNavattA eka sarakhI jaNAI pite koI vedanAmAM na sapaDAI hoya te teNe zA mATe AMsu sAravA rahI hatI. A uparAMta vacagALe eka divasa tA. 28-8-54 joIe bhalA ? Ano javAba AMkha tarata ja Apaze ke ame badhAM ravivAranA roja kuLa arUNa sonAvALA e prAraMbhanA be vyAkhyAne eka ja chIe. ane sukha hoya ke duHkha, ene ame amAruM patyA bAda lagabhaga eka kalAka sudhI zAstrIya saMgIta saMbhaLAvyuM pitAnuM ja mAnIe chIe je paLe kAMTo pagamAM pesI jAya che te ja hatuM. ApaNA samAjamAM strIzaktine keTale vikAsa thaI rahyo che paLe hAtha tene bahAra kheMcI kADhavAne doDI jAya che. eve vakhate hAtha tenuM mApa ApaNane A suMdara Ayojana uparathI maLe tema hatuM. kaMI ema nathI kahetA ke mAruM sthAna uMcuM che ane pagane madada bahena uSA mahetAe 'bhaginI niveditA" e viSaka upara ApeluM karavA mATe huM nIce namI zaku nahiM. jayAM lagI kAMTAne bahAra vyAkhyAna pravAhabadhu suzliSTa vakatavyane eka namUne hate Aje kaDhate nathI tyAM lagI hAtha jaMpIne besato nathI." paNa temanI vANIne raNakAra jemaNe e bhASaNa sAMbhaLeluM temanA AvI samasaMvedanavRtti ApaNAmAM satata jAgRta banavI joIe. kAnamAM guMjyA kare che. A vyAkhyAna sAMbhaLIne paMDitajIe kaheluM A prakAranI samasaMvedana vRttithI prerAIne eka mitre amane rUA. 100] ke uSA bahenanI AvI utkaTa bhAvanAmayatA jotAM Aje ja jANe ke nI rakama ApIne prabudha jIvanamAM A phALAnI zarUAta karavA ApaNI samakSa bhaganI niveditA punarjIvita thaI rahI lAge che, vinaMti karI che. emaNe anya dvArA paNa A paropakArI kArya mAM | dara varSa mAphaka A vyAkhyAnamALAmAM saMgItanuM paNa sapramANa madada mokalI che. ame A vinaMtine sAdara mAnya karIe chIe Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. dareka sabhAne prAraMbha kaI paNa ane prabudha jIvananA vAMcakone A phALAmAM pitAthI bane teTaluM bahena yA bhAInA be ke traNa bhajanathI thatuM hatuM. A mATe kula dravya mekalavA ane prArthanA karIe chIe. A rIte ekatra thayeluM nalinI tejANI, kuru suraMgI vakIla, zrI damayantI gAMdhI, kucha kumuda dravya egya sthAne pahoMcADavAmAM Avaze enI ame khAtrI ApIe zeTha, bhAI anirUdhdha Tarna, ku. anasUyA zAha, ku. nirmALA chIe, taMtrI : prabuddha jIvana. . ojhA tathA sau. pUrNimA jhaverIne vinA saMkoce amArI mAgaNI svIkAravA badala AbhAra mAna ghaTe che. chellA be divasanI meTI A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA sabhAmathI pahelA divase jAItA saMgItakAra zrI. zAMtilAla zAha prabudhdha jIvananA gatAMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM te niyata vyAkhyAnenA ane bhagavAna mahAvIranA keTalAka padhagrathita mujaba paryuSaNa vyAkhyAnamALAne A kAryakrama eka pheraphAra jIvana prasaMge hAramoniyama, tabalA, phIlanA purA ThATha sAthe saMbhasivAya saphaLatApUrvaka pAra paDyA hatA. A pheraphAra tA. 30-8-54 LAvIne saunAM dIla khUba prasanna karyA hatAM. bIjA divase zrI, somavAranA roja paMDita becaradAsa jIvarAja dezanuM muMbaI Ava- nArAyaNa mahAdeva desAInA bhUdAna uparanA apUrva pravacananI puravaNI vAnuM aNadhArI rIte aMgata kAraNasara azakaya banavAthI , temanA rUpe zrI. pinAkina trivedIe bhUdAnane anulakSIne bhajano saMbhaLAvyAM sthAne zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM 'vidhAyaka ahiMsA" e viSaya hatAM. upara vyAkhyAna goThavavuM paDayuM tene lagatuM hatuM. A eka prakAre e ghaNuM vyAkhyAtAo A vakhatanI vyAkhyAnamALAmAM pahelI ja ISTApattirUpa hatuM. Aja sudhImAM evI bhAgye ja paryuSaNa vyAkhyAna vAra upasthita thayA hatA, bahAragAmathI AvelAomAM paMDita sukhalAlajI mALA vejAI che ke jemAM zrI cImanabhAI vyAkhyAtA tarIke na hoya. amadAvAdathI AvyA te uparAMta zrI padmanAbha jaina kAzIthI. A vakhatanI mALAmAM e kaDI tuTatAM turatAM paNa pAchI saMdhAI gaI che. zrI zAradAdevI zarmA nAgapurathI, zrI arUNa sonAvAlA navasArIthI gayA varSe nAdurasta tabiyatanA kAraNe paMDita sukhalAlajI ane zrI nArAyaNa desAI veDachIthI AvyA hatA. vyAkhyAnamALAne paNuM paNuM vyAkhyAnamALAmAM upasthita thaI zakayA nahotA. temanI saphaLa banAvavAne kharo yaza A temaja anya vyAkhyAtAonA bhAge ati nAjuka zarIrasthiti jotAM A vakhate paNa temanuM jAya che. temanA ame khUba RNI chIe. Agamana nizcita nahatuM. saddabhAgye teo samayasara muMbaI AvI saMvatsarinA baMne divasa muMbaimAM satata dhArA varasAda varazakyA ane nave divasanI vyAkhyAnasabhAone temanI adhyakSatAne sate hato. jene mATe A vakhate bIjA paNuM aneka vidvAna
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-9-54 prabuddha jIvana sAdhuonAM AkarSaNu hatAM. Ama chatAM paNa A banne divasanI sabhAomAM AvelAM zrotA bhAi-bahenonI hAjarI vaDe zaeNkasI thIeTar cIkAra bharAi gayuM hatuM. A sabhAe| bharavA nATe rekasI thIeTara amane ApavA badala mesasa kapuracaMda kaMpanInA ame jeTalo AbhAra mAnIe teTalA ochA che. teo je sadabhAva ane saraLatAthI amane A sagavaDa Ape che tenI amAre mana dhaNI moTI kImata che. vyAkhyAnamALAmAM AvanAra bhAi bahene zAnti ane zistanA khyAlethI eTalA badhA TevAyelA che ke A sabhAnI vyavasthA jALavavAnuM kAma bhAgye ja cintAnA viSaya bane che. ema chatAM nave sinI sabhAeMnI vyavasthA jALavavAmAM madarUpa thavA mATe jhAlAvADI jaina svayaMsevaka maMDaLa tathA sthAnakavAsI jaina yuvaka maMDaLane ame antaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. chevaTe AbhAra mAnavAnA rahe che zrotAone ke je amane bhAgye ja takalIpha Ape che. savatsarinA visAnI banne sabhAe traNa traNa kalAka cAlelI. Akhu thIeTara bhAIo tathA bahenA vaDe cikAra bharelu. Ama chatAM pahelethI chelle sudhI eka sarakhI zAnti jaLavAya, bhAgyeja kAi pAtAnA sthAna uparathI OM; sau ke eka dhyAnathI sAMbhaLe; kASThanI AkRti upara thAka ke kaMTALA najare na paDe; jANe ke citrastha na hoya evI A sabhAnuM darzana jeTaluM vismayajanaka teTaluM ja alaukika disatuM hatuM. A dRzya ke samaya sudhI smaraNapaTa upara aMkAi rahe che ane AvI zAnti, sabhyatA ane zista A bhA bahenAne kANu zikhavI jAya che e viSe kli Azcarya anubhave che. nAnI ke moTI dareka sabhAnu A preraka romAMcaka darzana ane tethI klimAM anubhavAtA sateSa ane AnaMda dvArA paryuSaNa vyAkhyAnamALAne lagatI badhI jahematanA badlA mA rahetA hoya ema amane lAge che ane e pravRttine vikasAvavAnI ane vadharene vadhAre vizada banAvavAnI preraNA ame anubhavIe chIe. aMtamAM jaNAvavAnu ke A vakhatanI pazu SaNa vyAkhyAnanALA AgaLa jeTalI dravyavAhaka banI zakI nathI. Azare 3, 2100 nI Avaka thai che. jenI vigata AvatA aMkamAM anyatra ApavAmAM Avaze. bIjI Ajue A ochI AvakanA adhyArUpa na haiya ema ame navA 60 sabhyo meLavI zakayA chIe. jemAM 3 jainetara bhAio che. A rIte sadhana kAryazakti jarura vadhI che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAne lagatI A vigatA raju karatAM ameA AnaMda tathA teSa anunavIe chIe matrI, muMbai jaina yuvaka saMgha samArabha rajata-mahAtsava zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA agAmI rajata mahAtsava sama:raMbhanI vigato lagabhaga nakakI thai cUkI che. AgaLa jaNAvelA kAryakramamAM thoDA pheraphAra karavAmAM Avyo che. nizcita karavAmAM Avele kAryakrama nIce mujba che. visa samaya sthaLa prasaMga 9 AkaTara zanIvAra sAMjanA 6-30 rAmAyaNa bhAratIya (kaThapUtaLI--nRtya nATikA) vidhAbhavana 10. ekaTAbara ravivAra savAranA 9 23 samelana vidyAbhavana sAMjanA 5-45 samUha beojana prANasukhalAla maphatalAla svImIMga Aya manera jana bhAratIya kArya krama vidyAbhavana 11 kaTAbara sAmavAra sAMjanA 6-30 12 okaTAkSara magaLavAra rAtrInA 8 naukAvihAra nyu pherIvhA . . J 88 a rAmAyaNa (kaThapUtaLI nRtya nATikA) rajata mahAtsavano prAraMbha tA. 9-10-54 zanIvAra sAMjanA 6-30 vAge bhAratIya vidyAbhavanamAM lITala mele grupa' tarathI bhajavAtI rAmAyaNa (kaThapUtaLI nRtya-nATikA) thI karavAmAM Avaze. A prasaMge prastuta nATikA uparAMta traNa nAnAM nRtya temaja sareAda saMgIta rajU karavAmAM Avaze. A kArya krama lagabhaga aDhI kalAkanA raheze ane prekSakone saMgIta temaja nRtyanA AyeAjana-- pUrvakanuM suMdara kaLAnirmANu jovA maLaze. A mATe rU. 50, 25, 15, 10, 5 ane 2 nI TIkITA rAkhavAmAM AvI che ane A rIte thatI sadhaLI Avaka muMbai jaina yuvaka saMdha dvArA saMcAlita zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayane suprata karavAmAM Avaze. rajata-mahAtsava sa'melana tA 10-9-54 ravivAranA savAranA 9 vAgye bhAratIya vidhAbhavananA thIeTaramAM A rajata-mahAtsava saMmelana bharavAmAM Avaze. A jAhera sa Mmelana hAine sau koi bhAi bahene AmAM bhAga lai zakaze. samUha bheAjana saMdhanA sabhyo tathA niyaMtrita mahemAno tathA rajata mahe'tsavanA dAtAo mATe A samUha bhojana yojavAmAM ALyu che. sabhyo temaja dAtAo potAnI sAthe rUA. 3 bharIne eka vadhAre vyaktine mahemAna tarIke lAvI zakaze. manArajana kAryakrama saMdhamAM sabhyo tathA zubhecchako mATe tA. 11-9-54 sAma vAranA rAja bhAratIya vidyAbhavanamAM A kAryakrama yeAjavAmAM Avya che. A mATe phrI pAse rAkhavAmAM AvyA che ane te sadhanA kAryolayamAMthI avakAza mujaba ApavAmAM Avaze. naukAvihAra rajata-mahetsava phaeNDa na.1 A prasaMge upara jaNAvela nRtyanATikrAnA kharca nIkaLe ane saMdhane sArA arthalAbha thAya . e hetuthI rajata-mahAtsava phreMDa na 1 ubhuM karavAmAM AvyuM che. A kuMDamAM sadhanA susthita sabhyo temaja zubhecchaka pAsethI rU. 100 rajatamahAtsava mAmtIya athavA tethI vadhAre rakama meLavavI e A kuMDano hetu che. A rIte A kuMDamAM nANAM bharanAra pratyeka dAtAne rajata-mahAtsavanA samagra kAryakramamAM bhAga levAnA adhikAra maLaze. tA. 12-9-54 maMgaLavAranA rAja rAtrInA AthI agiyAra sudhIno A naikAvihAra goThavavAmAM Avyo che. A nakAvihAramAM rajata-mahAtsava phaMDa na. 1 nA dAtA tathA rajata-mahAtsava naM. 2 mAM ochAmAM ochA rUA. 1- bharyAM hoya te sabhyo bhAga lai zakaze. A uparAMta A dAtAo tathA sabhyo amuka maryAdAmAM petAnAM svajanane 10 varSanI uparanI ummaranA mATe rU. 3 ane 1 varSa nIcenI ummaranA mATe rU. 2 e mujaba rakama bhane A naukA vihAramAM sAmela karI zakaze. A mATenA pAsA saMdhanA kAryAlayamAMthI maLaze. Ane lagatI vigata have pachI jAhera karavAmAM Avaze. rajata-mahesava phaMDa nara A prasaMge nAya nATikA sivAyanA anya kharcane paheAMcI vaLavA mATe sadhanA dareka sabhya ochAmAM ochA rUA. 10 Ape evA saMdhanI kAryavAhaka samitie TharAva karyAM che. A pramANe rU. 10 bharanAra sabhya nRtyanATikA sivAyanA dareka kAryakramamAM bhAga laI
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ '. 4 : ka pAra na rakama 88 ba prabuddha jIvana tA. 15-9-54 SS SS zakaze ane jyAM Avazyaka haze tyAM tene pAsa ApavAmAM Avaze. rajata mahotsava phaMDa naM. 1 mAM je sabhya rU. 100 athavA tethI vadhAre rakama bharI haze te sabhyane A rU. 10 Apa- vAnA nahi rahe. samUha bhejanamAM apavAda rUpa kaI sabhya rU. 1) ApyA na hoya te paNa te sabhyane nimaMtraNa ApavAmAM Avaze, sivAya ke jeNe potAnuM vArSika lavAjama paNa bharyuM na hoya. prabudha jIvanane vizeSa aMka - prastuta rajata mahotsava aMge pragaTa karavA dhArela prabuddha jIvanano vizeSa aMka okaTobaranI pahelI tArIkhane badale naveMbaranI pahelI tArIkhe pragaTa karavAno nirNaya karavAmAM AvyuM che. A aMkamAM muMbaI jaina yuvaka saMdhane Aja sudhInuM saMkSipta itihAsa, rajata-mahotsavane lagatI vigate tathA aneka vidvAna cintanA mananIya lekha samIlita karavAmAM Avaze. sabhyone, zubhecchakone, prabudha jIvananA vAcakane prArthanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA jIvanamAM A rajata mahotsava eka asAdhAraNa mahatvane prasaMga che. saMdhanI Aja sudhInI pravRttione ekasarakhI TakAvavI, vikasAvavI, tathA tatsadaza navI pravRttio hAtha dharavI e phALA udharAvavAne hetu che. muMbaI jaina yuvaka saMdha pitAnI junavANIvidhI kAryanIti, prabuddha jaina yA jIvana nAmanuM pAkSika mukhapatra, sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya, paryuSaNa vyAkhyAnamALA Adi aneka pravRttio dvArA saMdhanA sabhyo uparAMta aneka bhAI bahenene eka yA bIjI rIte sparzala che. kAma nAnuM yA meTuM hoya, niSThApUrvaka ane satya tathA zreyane anulakSIne karavuM e amAruM dhyeya raheluM che. prabuddha jIvanane pUre Arthika Teke, grAhakasaMkhyAmAM saMgIna puravaNu ane cintake, vidvAna ane samAjasevakane sahakAra maLe te tene vizeSa daLadAra, lekhasAmagrInA vaividhyathI sabhara ane banI zake te sAptAhika AkAra ApavAne amAre mane ratha che. muMbaI jaina yuvaka sadhe A rIte koI divasa pitAnI jhoLI samAja samakSa AgaLa "dharI nathI. amane cAhanArA eka eka hajAra rUpiyA Ape te ochA che ane eka Ape te paNa ghaNe che. kIMmata rUpIyAmAM nathI, bhAva tathA kadaramAM che. jenAMthI je kAMI banI zake te rIte upara jaNAvyA mujaba ApIne amArA saMghanI kAryakSamatAmAM bane teTaluM teo vadhAro kare eTalI amArI namra bhAve prArthanA che. pUrva AphrikAnA grAhakabaMdhuone che. gayA varSe amArAmAMnA eka maMtrI zrI TI. jI. zAhanuM Apane tyAM aNadhAryuM AvavAnuM banyuM ane sabhAge amane ApanI bAjuethI sArI grAhaka saMkhyA prApta thaI. Apane ane amAro saMbaMdha na che. te upara amane kazI madAra bAMdhavAne adhikAra nathI. ema chatAM ame jANIe chIe ane jANIne AnaMda anubhavIe chIe ke Apa bhAIo sthitisaMpanna che. Apa dhAre te amane saMgIna rIte navAjI zake tema che. prabudhdha jIvana mAraphata amArA saMdhanI vividha pravRttionI Apa kAMIka jhAMkhI karI zakyA haze. prabudhdha jIvanane te Apa jANo ja cho. ApanA dilamAM amAruM kArya vasyuM hoya, prabudhdha jIvananI vicAradhArA Apane bedhaka ane rasaprada lAgI hoya te Apa phula nahi te phUlanI pAMkhaDI-ApanI pratiSThA ane zebhAne anurUpa dravya-kalaze. ame tene kRtajJatApUrvaka AvakArIzuM. 45-47 dhanajI sTrITa paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI 3, tA. 14-8-54. TI. jI. zAha maMtrIo, rajata-mahensava samiti. bhUla-sudhAraNA prabudha jIvanane gaye aMka navame hovA chatAM pahelA pAne aMka 8 ema bhUlathI chapAyuM che te sudhArI levuM. prema pa' nAmanA bahena gItA parIkhanA kAvyanI AThamI pahketamAM baneha tAre ema chapAyuM che tyAM "naha bhAre? ema sudhArI levuM. taMtrI, prabudhdha jIvana dayA, dAna, anukaMpA viSe terApaMthI saMpradAyanI draSTi gayA aMkamAM A mathALA nIce terApaMthI saMpradAyanI vicArasaraNIne lagatuM eka nivedana pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. A aMkamAM tenI samAcanA ApavA IcchA hatI. paNa eka bAju jarUrI svasthatAno abhAva ane bIjI bAjue rajata mahAtsavanA Ajanane aMge rahetuM khUba rekANa- e be kAraNone lIdhe e banI zakayuM nathI. AvatA aMkamAM e samAcanA ApavA dhAraNA che. paramAnaMda bhArata jaina, mahAmaMDaLanuM 34 muM adhivezana - muMbainA suprasidhdha udyogapati zrImAna lAlacaMda hIrAcaMda dezInA pramukhapaNa nIce okaTobara mAsanI tArIkha 8 tathA 10 nA roja udepura khAte bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 34 muM adhivezana bharAvA saMbhava che. paryuSaNuM vyAkhyAnamALA-amadAvAda 25 ogasTa zrI ravizaMkara mahArAja maMgaLa-pava zrI umAzaMkara jozI AnaMdane varase 26 , AcArya zrI lAlabhAI desAI zikSaNa-saMsthA emAM dhArmika zikSaNa zrI harisiddhabhAI diveTiyA bhagavad gItA 27 , zrI vallabharAma vaidha Aregya ane khAnapAna zrI RSabhadAsajI rAMkA samAja sevA kAryo aura kese ? zrI vinAyaka Athavale - bhajana zrI RSabhadAsaja rAMkA dharma aura jIvana AcArya zrI eca. vI. desAI artha ane mekSa propheesa. Ara. bhaTTa abhaya DokaTara bhegIlAla sAMDesarA jaina thAsAhitya paMDita becaradAsa dezI sAdhana khAnasAheba desta mahamada kabIra ane mIrAMnA pade zrI caitanyaprasAda dIvAnajI zradhdhA ane bhakita 1 sapTembara zrI ravizaMkara mahArAja bhUdAna zrI IndumatIbahena mahetA navI saMskRtine udaya kAryakramanI zarUAta zrI savitAbahena mahetAnAM bhajanathI karavAmAM AvI hatI. ' 28 pRSTha viSayasUci ghera pApane pazcAttApa ane kSamAyAcanA zrI araviMde ApeluM jIvanadarzana veNIbahena kApaDiyA 84 vidhAyaka ahiMsA cImanalAla zAha 85 mAnavatA pokArI rahI che: "saMkaTa catene sahAya kare !' A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA rajata-mahotsava samAraMbha (8 AjanuM jApAna bhAratana kumArapA 89
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-9-1954 prabuddha jIvana Ajanu jApAna ( ceDA samaya pahelAM harijanabaMdhumAM AjanA jApAnanI samarce paristhitino khyAla ApatA zrI. bhAratan kumArappAnA e lekho pragaTa thayA hatA. te upayeAgI mAhItI pUrI pADatA heAvAthI prabudhdha jIvanamAM kramazaH pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI ) yunAiTeDa sTeTsa tarapha jApAnanuM valaNa jApAnI sekA paradezIo AgaLa potAnuM kli kheAlatA nathI. paraMtu eka vakhata temanAM e mitabhASIpaNAnu valaNa bhedhA pachI ane lagabhaga ala vyu evI bhASAnI dIvAla pAra karyAM pachI ApaNane mAluma paDe che ke, jApAnanu sAmAnyapaNe pazcimanA deza taratu ane khAsa karIne amerikA taraphanuM valaNu aNugamAM tathA avizvAsanuM che e mATenAM kAraNe che. jApAna duniyAnA pravAhAthI aLaguM paDIne rahetu hatu ane e rIte alaga rahevAnuM ja te pasaMda karatu hatuM. eziyAnA dUramAM dUranA riyAkinArA para AvelA eTa tarIkenI tenI bhaugolika sthitie jApAnI lokone AvA ekAMtasevI banAvyA hatA ane bahAranI duniyA sAthe temane bhAgye ja kazA saMparka hatA. jApAnamAM sAMskRtika asare bahArathI AvI hatI e kharUM. dAkhalA tarIke baudhama kAriyA, cIna ane hiMdumAMthI tyAM AvyA. ane kaLAkArIgarI ane vaparAzanA mAla cItamAMthI tyAM Avyo. paNa A vastuo jApAnanI marajI virUddha tenA para baLajakharIthI lAdavAmAM AvI nahetI. e vastune jApAne vadhAvI lIdhI ane temAMthI teNe bhAre lAbha uDDAvyA. e dezA pAsethI tene je levuM hAya te ja levAnI tene chUTa hatI. e risthitimAM paradezI tyAM bhAgye ja jovA maLatA hatA. teoe jApAnamAM pagapesAro na karyAM. jApAne te kevaLa temanA vicArA athavA te temanI kaLAkArIgarI ja potAnA dezamAM AvavA dIdhAM. paradezIonA tene anubhava na heAvAne kAraNe, te temanI pratye bhaya ane zaMkAnI najare jotu hatu ane teNe peAtAnA dezanAM dvAra temanI sAme baMdha rAkhyAM. 1 paraMtu 1853 nI sAlamAM senApati perIe pAtAnA majamuta naukAkAkSA sAthe baLajabarIthI temanA dezamAM praveza karyo tyAre jApAnane bhAre AdhAta lAgyo ane temanA ekAMtavAsanA ata Avyo. jApAne virodha te karyAM paNa vadhAre sArI jAtanAM lazkarI zastro sAme tene vaza thavuM paDayuM. perIe pazcimanA khIjA dezanA lokA mATe paNa jApAnanAM dvAra khullAM karyAM. baLajabarIthI karavAmAM AvelA A pagapesArA sAme jApAne aNagame! darzAvyA ane temane aTakAvavAne te samartha nahetu e mATe teNe nAmeAthI anubhavI. e divasathI teNe zakya eTalI badhI bAbatamAM pazcimanA dezonA lokonA barAbariyA thavAne potAnAthI banatA badhA prayAsA karavAne nirdhAra karyAM. temaNe jhaDapathI potAnA dezanu udyogIkaraNa karyuM. pazcimanA dezA pAsethI teo lazkarI kaLA zIkhyA ane baLavAna lazkara, naukAdaLa tathA havAI daLa ubhAM karyAM. pazcimanA dezonI temaNe nakhazikha nakala karI, kAriyA jevA dezamAM pagapesAro karyAM ane temanA kabajo lIdho. Akhare pazcimanA dezoe tenI hiMsAnI ane lUMTanI siddhi joine tene pAtanu sameDiyuM gaNyuM ane potAnA jevI ja eka meTI sattA tarIke tene lekhavA lAgyA tyAre tenI mahatvAkAMkSA saMtASA, paNa pazcimanA dezoe joyuM ke jApAna temanI pAsethI sArI rIte pADe| bhaNI gayu che, ane temanI ja ramatamAM temane harAve evI sthitimAM AvI gayuM che, tyAre te tenAthI bhaDakayA. pharIthI amerikAe ja pahela karI, tenA para aNuoMba jhIMkayA, tene jamInadosta karyuM ane tenA mulakane kabajo lIdhA. Ama, Adhunika itihAsamAM amerikAe jApAna sAme e vAra pagalAM bharyAM. e vastu sahelAithI bhulAya tevI nathI. 89 paraMtu Ama chatAM, yudhdha pachI tarata ja amerikAe tyAM je sArUM kAma karyuM, tethI karIne, temaNe jApAnI lokaiAnA prema sa pAdana karyo. teNe jApAnI leAkAne tyAMnA lazkarI AgevAnenI gulAmImAMthI mukata karyAM, yuddhathI thAkelA lokone zAntivAdI rAjabaMdhAraNu ApyuM. e rAjabaMdhAraNa temaNe vadhAvI lIdhuM. e baMdhAraNamAM temane evI khAtarI ApavAmAM AvI ke temane have lazkara rAkhavuM nahIM paDe ke yuddhamAM saDAvAvu nahIM paDe. prajA paranu lazkarI AgevAnonuM tathA vasAhata meLavavAne mATe jApAnane yuddhamAM dhasaDanAra meTA udyogapationuM bhAre prabhutva teDI nAkhyu ane chelle napAnane saMpUrNa - paNe dhArAsabhA dvArA cAlatuM rAjataMtra ApyuM. A badhAne kAraNe jApAnanA loko temanA vijetA pratye sAcA klinA prema tathA maitrInI lAgaNI anubhavatA hatA. amerikano temane mukitAtA ane AzA, zAnti tathA samRddhinA yuganA purAgAmI jevA lAgatA hatA. paraMtu, jApAnI loko je badhI vastune laIne bhaviSyane mATe AzAvAdI banyA temanI bAbatamAM amerikana leAkA durbhAgye pAchA paDayA hoya ema jaNAya che. kAraNa ke, amerikA jApAnane have karIthI zastrasajja karavA mAge che. Ano artha e thayo ke pahelAMnA vakhatanA lazkarI AgevAnane, moTA moTA udyogapatione ane baLavAna vepArI peDhIne pAchA sattA para lAvavA; ane jApAnane have lAgavA mAMDayu che ke, amerikAe tene ApelI sekazAhI sarakAra mUThIbhara rAjakartA varganA lokoe nakkI karelI rAjanIti para DhAMkapioDA karavA pUratI ja che ane leAkA pharIthI tepA mATenA khArAka samAna banaze ane ethI ye kharAba te e ke te hAIDrojana methyanA yudhdhanA krIthI zikAra banaze. agAu kai nahI te teo potAnI vasAhata vistAravAne mATe laDayA hatA. paNa have temane amerikAne mATe laDavAnuM thaze. ane amerikAne khAtara jApAne khedAnamedAna zAne thavu joie tathA tenA lakAe zAne maravu joie ? emAM kazuM vajUda dekhAtuM nathI. jo te zastrasajaja na hoya te yunAiTeDa sTeTsa ane seviyeTa raziyA vaccenA yudhdhamAM temane saDe vAvAnuM na thAya. paNa teo amerikAne pakSe zastrasajja banyA hAya te temanA dezano amerikAnA mathaka tarIke upayoga karavAmAM Ave. ene e sthitimAM duzmana khasUsa tene khedAnamedAna karI mUka, AthI teo baMne sattAnAM jUthethI alaga rahevAnI nIti akhatyAra karavAne kacche che. paNa te jo ema kare te amerikA temane Arthika mada na Ape ane ema thAya te jApAna Arthika rIte dhULa bhegu thai jAya. vaLI temane evA anubhava paNa thayA che ke, zastrasajja na hoya te, tenA pADezIo nAnakaDuM kAriyA paNu, tenI e sthitinA lAbha uThAve che. te mAchalI pakaDavAne jApAnanA pANImAM dAkhala thAya che. ane kAriyAthI ghaNA duranA samudramAM mAchalI pakaDatA jApAnI mAchIAnI te dharapakaDa kare che. petAnI rakSA karavAne temanI pAse lazkara hAya te AvA banAvA khanavA na pAme. Ama pharIthI zastrasajja thavAnI bAbatamAM jApAnIonuM mana baMne bAjue kheMcAya che. paraMtu, ekadare jotAM sAmAnya lekamata, khAsa karIne budhdhijIvIo, vidyArthIo ane majUrIne lokamata zastrasajja thavAnI virUdhdha hAya ema jaNAya che. Ama chatAM jApAna para amerikAnI asara eTalI badhI prabaLa che ke, tene karIthI zastrasajja thavuM paDaze evA bhaya sevavAmAM Ave che. ane Ama thaze te zAntine mATe ke lokonI sAcI svataMtratAne mATe karaze! avakAza raheze nahIM. pariNAme, amerikA jhapATAbaMdha jApAnI lokone prema gumAvI rahyuM che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA0 15-9-1954 jApAnamAM ThekaThekANe amerikana lazkaranI hAjarIe paNa ame . (pAnuM naM. 84 thI cAlu). rikAne viSe jApAnIone aNagame uttarottara vadhatuM jAya che mATenI prakriyA ApavAnuM zarU karyuM. ane emAMthI zrI araviMda temAM ThIkaThIka phALo Ape che. jApAnamAM ThekaThekANe amerikana Azramane janma thaye. lazkaranI chAvaNIo tathA naukAsainyanAM ane havAI daLanAM thANAo. zrI. araviMda vega ane sAdhanAnI prakriyA. che. AkhA dezamAM amerikana lazkara phelAyeluM che. A vastu zrI. araviMdane A yuga zuM che? mAnava jAtine temaNe kevI jApAnI jevA lAgaNIpradhAna lekenA gauravane svAbhAvika rIte ja jAtanuM jIvanadarzana ApyuM te ApaNe joIe. zrI. araviMg DaMkhe che. amerikana lazkaranI hAjarI jApAnI lokone temanA tattvadarzana abhAna avasthAmAMthI sabhAna bhUmikA para ArohaNa karAve saMpUrNa parAjyanuM satata smaraNa karAve che. ema kahevAmAM Ave che. temane yoga mAnavanA samagra jIvanane AdhyAtmika karmanI aMdara che ke, thoDAM varasamAM jApAna pitAnuM rakSaNa karavA jeTaluM taiyAra praveza karAvIne mAnava jIvanane eka navo ghATa ApIne krame krame thAya eTale amerikana lazkarane tyAMthI khaseDI levAmAM Avaze. paNa divya jIvana taraphanI Urdhvagati tarapha laI jAya che. Aje amerikana lazkara jyAM ne tyAM najare paDe che ane ame- - mAnava pitAnuM sAmAnya jIvana ajJAnapaNe jIve che. A ajJAnuM rikAnA duzmanothI tenA dariyAkinArAnuM rakSaNa karavA mATe tene eTale adhurUM jJAna che. tene pUrNajJAnamAM vikAsa sAdhavA mATenI rAkhavAne vaibhava mANavA mATe garIba jApAnane sArI peThe kharaca nI kharA. eka prakriyA temanI sAdhanAmAM temaNe ApI che. mAnavane jIvane tenA rASTrIya kharacanA lagabhaga trIjA bhAga jeTale-Apa paDe viSene je sahaja khyAla che te bAhya jIvananI sapATI para ja che. che ! vaLI, hAIDrojana bebanA A divasomAM AkramaNa sAme bacAva dareka vyakti pitAnI mahatvAkAMkSA ane vicAre pramANe jIvana jIvamATe lazkara sAva vyartha ane junavANI vastu lAge che. kaMI nahIM vAne purUSArtha kare che. jIvananuM lakSya samajIne jIvanane ghAvAne te lazkarI thANAo duzmananA humalAne nAtare che. eTale amerikana prayatna karavAmAM Ave che te sAdhanA che. sAdhanAmAM praveza karanAra lazkarI sAmarthyane A dekhAva, je jApAnanA rakSaNane arthe che. AtmAne sAkSAtkAra karavA mATenI abhIpsA tIvrapaNe rAkhavI joIe. e dAvo karavAmAM Ave che, jApAnamAM kaze e utsAha pedA A abhIsAthI AtmA bAhya jIvananI sapATI para Ave che ane karatA hoya ema jaNAtuM nathI. manuSya potAnA jIvana viSe sabhAna bane che. pitAnI prakRti ke jemAM A uparAMta amerikana sainika, jApAnanI nitimattAne mATe truTio ane apUrNatA che tenuM jJAna prApta thAya che. A jJAnanAM jokhamarUpa che. te jApAnI chokarInI garIbAIne geralAbha uThAve prakAza vaDe prakRtinA pite taTasthatAthI nihALe che ane pachI che. te tene mejamajA karAve che, tenA kuTuMba mATe ceDA paisA dhIme dhIme prakRti uparanuM svAmItva meLavIne divya jIvanamAM praveza Ape che ane pachI tene bhraSTa kare che. kabajAnA lazkaramAM cAlatAM karavAnI cetanA zakita prApta kare che. A divya cetanA taraphanI urdhva gati te jagatamAM jIvanane pUrNatAe pahoMcADavA mATenuM sAdhana che. eTale madhapAna ane durAcAra rASTranA tarUNa vargane nItibhraSTa karI rahyA che ane svamAnI jApAnIe e saMbaMdhamAM svAbhAvika rIte ja roSanI te mATe Agraha seva. joIe. nimna prakRtimAM rahIne nIcenI lAgaNI anubhave che. ApaNane lAge che ke jApAna A badhuM lAge gati tarapha jatuM jIvananuM vaheNa mAnavane vinAza tarapha laI jAya che. vakhata nahIM sAMkhI zake. e badhuM amerikA mATe zubhecchAnI ApaNe nimna prakRtine vaza thaIe chIe tyAre ApaNuM patana lAgaNI pedA kare evuM khasUsa nathI, thAya che. A nimna prakRtithI para thaI jaIne mAnava prabhune sparza vaLI, gayA mArca mahinAmAM bikinI TApu pAse amerikA che. mAnavanI sarva pravRttionuM lakSya prabhunI prApti che. prabhune taraphathI hAiDrojana boMbane akhatarA karavAmAM Avye tenI sAme sparza maLatAM prabhumAM nivAsa karavAnI bIjI avasthA prApta thAya jApAnamAM bhAre roSanI lAgaNI pedA thaI hatI. tenI jApAnanA che. trIjI avasthAmAM Akhare prabhu svarUpa banI prabhu sAthenI leka para vinAzaka asara thavA pAmI hatI ane amerikAne temanI ekarUpatA mAnava prApta kare che. ApaNA dareka dharmanuM kArya mAnavane sukhAkArI tathA salAmatI mATe kazI paNa paDI nathI evI lAgaNI prabhunA sparzamAM mUkI ApavAnuM che. prabhu eTale zuM? A prabhune sarvatra pravatI hatI. artha zrI araviMde je karyo che te A che. A badhAne pariNAme tAjetaranA mahinAomAM jApAnanA loke "Apaze je kAMI jJAna meLavavAnuM che, zakita prApta karavAnI che, je premasvarUpa banavAnuM che, pUNetA sidhdha karavAnI che, amerikana mATenI maitrInI lAgaNI gumAvI beThA eTaluM ja nahIM prakAzanI aMdara saMvAdita ane pragatimAna avasthA AvirbhAva paNa teo evI paNa zaMkA karavA lAgyA ke, temanuM sAcuM hita karavAnI che, je je ajJAta ane nUtana vaibhava siddha karavAnI che amerikAne huMye nathI. tene te pitAnA hitanI ja paDI che. tathA ema te sarve jJAna, sarve prema, sarva pUrNatA, sarve saMvAdita avasthA karavAthI amerikA potAnI hAni thatI aTakAvI zake te te tathA vaibhava eTale ke prabhu." prabhunA nija rUpanA vyakitatvane jApAnane nAza thavA detAM acakAya nahI. paradezIo viSenAM, je A ghATa che te anusAra ApaNe divyasvarUpa prApta eTale ke, pazcimanA loko ane khAsa karIne amerikana leke karavA mATe yuganI padhdhatie sAdhanA karavAnI che ane A yoga viSenAM bhaya ane zaMkA -pharI pAchAM pedA thatAM jaNAya che ane e eTale prabhu svarUpa sAthe mAnava AtmAnuM milana. A milana vastu jApAnane gerAo sAme uzkerI mUke ane teo jIva para thatAM manuSyanuM jIvana prabhuprerita bane che. tenAM sarve karmo Atma samarpaNathI thAya che. zrI araviMdanAM yugamAM samarpaNanI prakriyA AvI jAya ema bane. paNa Aje te jApAna eTaluM badhuM durbaLa agatyanI che. samagra jIvanamAM A samarpaNanI tIvratA vadhAravA banI gayuM che ke te kazuM karI zake ema nathI. jApAnane amerikAnI upara ja sAdhanAne vikAsa thaI zake che, samarpaNanI tIvratA vadhatAM paravazatAmAMthI mukita ApavAmAM Ave ane tene potAne mAge AtmA sAkSAtkAra zakaya bane che. javA devAmAM Ave ane jarUra paDe te be paikI eke sattAnA jUthane zrI. araviMde je sAdhanA ApI che temAM dhArmika saMpradA- * jenA para kAbu na hoya evI taTastha AMtararASTrIya saMsthA taraphathI thanI ke rUDhIpUrNa japa tapanI kaI kriyA nathI. dareka dharmanA ane tene madada ApavAmAM Ave te paristhiti pAchI sudhArI laI zakAya dareka dezanA loko mATe anukULa thAya evI temanI sAdhanA paddhati ema che. amerikA ane jApAna vacce maitrI A sivAya bIjI che. emanA yoganuM eka mAtra lakSya AMtarika vikAsanI prApti che. kaI rIte ane saMpUrNa samAnatA ane svataMtratA sivAya bIjA e vikAsa dvArA manamaya cetanA karatAM ucca prakAranI evI atikoI paNa dhoraNe saMbhavI zake ema nathI. mAnasanI cetanA prApta karAvIne mAnava prakRtinuM divya prakRtimAM (aMgrejI parathI) apUrNa bhAratana kumArappA rUpAMtara karavuM e zrI araviMdanuM spaSTa darzana che. veNIbahena kApaDiyA mubaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudragurathAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha austermelanine taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA rajIsTarDa naM, khI 466 vArSika lavAjama rU. 4 pra, jaina varSa 14-pra. jIvana vaSa~ 2 aka 11 muMbaI, eka TAmbara 1, 1454, zukravAra, AphrikA mATe zIliMga 8, jaina darzona eTale be cheDAnA tAttvika samanvaya (muni santabAlajI tA. 8-9-54 nA mArI uparanA peAtAnA patramAM jaNAve che ke ' tA. 19-54 nA prabudhdha jIvananA ka jJeye. temAMca pravRttilakSI kalyANamArga'vALuM paMDita sukhalAlajInuM lakhANa virISe vicAryuM. te ja rIte AcArya zrI tulasIgaNInu" pravacana ane yA dAna saMbaMdhI temaNe anumata kareluM' terApaMthI matanu mantavya paNa joyu, A viSe tatkALa je sphure che te lakhI nAkhuM chuM. " nIcenA lekha AnuM zubha piraNAma che. terApaMthI mantayaiAnI karavA dhArelI AlecanA zArIrika asvasthatA tathA anya vyavasAyanA rokANane lIdhe A vakhate paNa mulatavI rAkhavAnI mane pharaja paDe che, paramAnaMda ) jaina paraMparA cha darzanA athavA te te vakhatanI je vicAra koNI zudhdha dhyeyalakSI cAlu hoya temanA samanvayIkaraNuthI janmI che ema mAnavA mArU mana haMmezAM vadhu kheMcAyuM che. kAraNa ke jaina vicArAmAM ja nahIM, paNu AcAromAM suddhAM A phalita thAya che, dA. ta. jo thAya' evuM ThANuAMga aMgasUtranuM prathama ja sUtra vade che. AtmA eka che, e vaidika nAnI paraMparAmAM ja khAsa dekhAya che. pRthak pRthak jIvanuM pratipAdana tA jaina para'parAmAM TheraThera paDelu' che ja, enA vivecananI jarUra nathI. e ja rIte AcAramAM joie tA bharata cakravartIne arisA bhuvanamAM sajAvaTa karatAM karatAM saMpUrNa smAtmajJAna pragaTa thAya che, marudevI mAtAne hAthInI aMbADI para kheThAM beThAM tevuM ja jJAna thAya che, ane mekSanAM bAraNAM petAnA tIrthaMkara putra karatAMya pahelAM te udhADI nAMkhe che ! gRhasthAzrama ane vaibhavA vacce mukita ke videhIpaNAnI vAte-mAtra vaidika paraMparA mAM nRsthAzravaNamo dharmaH / mUto na maviSyati * -tuM A jaina paraMparAmAM AvI gayeluM ane saMpUrNa mAnya thayeluM Adarza udAharaNu nathI santi Irphei miyiyA aMgamuttA sAmAnya sAdhuvarga karatAMya gRhasthe dhaNA saMyamamAM uttama hAya che ja. khIcha mAjI saMnyAsa ( pravrajyA ) dharmanI mahattA teA Thera Thera jaina vicAra AcAra para parAmAM eTalI moTI che ke te mATe vistAranI jarUra nathI. jIvana zrI mu baI jaina yuvaka saMghanu pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : traNa AnA karma kAMDAnI sAdhuvanI tIvratAmAM pazu khanne cheDA maLI Ave che. kAna nAka chedAyalAM che evI ane se varSanI gharaDI DeAsInI sAthe paNa ekAMtanI manA che, eTaluM ja nahIM buke jyAM najIkanA makAnamAM paNa strI, pazu (nArI jAtanu) ane napuMsaka hAya tyAM paNa nahIM vasavAnuM kahe che. teja AcArapara parAmAM skuLibhadra jevA muni gurunA AzirvApUrvaka kAzA nAmanI gaNikAne tyAM comAsuMbara rahe che. AvuM dareka vrata viSe dekhAya che. mAtra satyamAM bAMdhachoDane avakrAza nathI, pazu sApekSatAne svIkAra tA tyAM paNa che ja, ahiMsAmAM teA kAlikAcArye samarAgaNumAM jhukAvavA chatAM AcArya rahI zake che. adatta ane aparigrahamAM ekAda sI pA vaSNupUchyuM na levAnI vAta che, jyAre khIjI bAju gRhastha sAdhako karoDA senAmaheAra dharAvatA hoya che, prabhava jevA mahAcAranA udhdhAra ane pAchaLathI sAdhupaNAne svIkAra thAya che, tathA sAdhuone paNa vastrAdinI chUTa 'teM f/ laMgama anavu' kahIne chUTa apAya che. ApaNe e na bhUlavuM joIe ke jaina AcAravicAra para'parAmAM gRhastha ane pravrujita bannena--naranArIonA--sadha ja samagra sadha gaNAyA che, jete tIthaMkaranA abhAvamAM tIrthaMkararUpe svIkArAyela che. chellI eka vAta e ke vyakitajIvana jyAre sarvAMgI vikasita ane che, tyAre temAM samaSTi jIvananA udhdhAranI vAta ApoApa saMkaLAI jAya ja che. jema jaina darzana vyakitavikAsamAM dhyAna Ape che, tema tenA karatAMya vadhu dhyAna je vyakitavikAsa saMdhavikAsa sAthe saMkaLAyela che te jIvanane ucca mAnI le che. pAMca parameSThImAM arhatAne prathama namaskAra enA jIvatA praLa purAvA che. sidhdhAmAM to gata tI karI jema Ave tema gata kevalI paNa Ave, eTale ahaM tene khAsa alaga tAravI temane prathamapadanI pratiSThA apAI che, temanAM vizeSaNAmAM paNa 'tinALa tAyAna' ema taryA ane tArI gayA'nI vAta Ave che. A uparAMta eka vAta e ke jaina paraMparAmAM TheTha prathama guNa sthAnathI caudamA lagInI vAta saMkaLAyelI che, eTale e jema mAnavatA pachI ja sadharma zravaNunI bhUmikA Ape che, tema saddha zravaNu pachI ja zradhdhA kahe che. eTale prathama kakSAnA jaina paraMparAmAM kuLagata (janmagata) ucharelAne mATe e tevA pATho paNa svIkAre che, hA; eTalu kharU' ke jema bAikhalamAM, kurAnamAM athavA jhaida avastAmAM nItinI sAdI vAtA maLe che tevI jaina aMgasUtreAmAM sAdI vAtA hu nahIM maLe. emAM bahu maLaze samakitanI uparanI kakSAnI; paNa ethI nIcenAne AcAryoe te dhaNuM ApyuM ja che' ane te zvetAMbara phrikAmAM te anAyAse lagabhaga mAnya tha gayu che. A badhAMne lIdhe " DyUDa darzana jina aMga bhaNuje, darzane jinanI bhajanAre " vALu yogIzvara AnadhanajI mahArAjanuM stavana yathArtha Thare che. temaNe emAM eka rIte jainane pRthak dana mAnyuM che. paNa ane suddhAM ' mastaka 'nI upamA ApI che, prANanI ke jIvanI nahIM. mastaka bhale uttamAMga rahyuM, paNa prANu ke jIvane lIdhe ja te sajIvanapaNe kAma ApI zake che. Ama vartamAna jaina krikA zikharatva, zvetAMbaratva, mUrtipUjA ane muhapattI e cAra khAghAMgA ane srImukita, kevalI kavalAhAra, devadravya, karmAMkAMDanA Agraha ane dhyA--dAna A AMtarika bAbatemAM arasaparasa kSamAzIla rahI vartamAna jagatanA mahA praznAne vyavahAru dharma sAthenuM anusaMdhAna karAvavAmAM lAgI jAya te ApAApa ekamekane ekamekamAMthI levA ApavA jevu Apale karavAnI sthiti saheje mAphaLI thAya. AmAM pravRttimAga ane nivRttimArganA te samaya rahese che ja. A anvaye terApathI saMpradAyanI je noMdha karI che temAMthI mane cAlu pAMca muddA punavicAra mAgatA lAgyA che. (1) rAgadreSa
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ -es" . : : ' , ' ' !' prabuddha jIvana tA. 1-10-54 ane meharahita ja dayAdAna karI zake che. rAgadveSa ane meha jemanA sage nAza pAmyA hoya temane laIe to tyAM dayA dAnane savAla ja kayAM rahe che? kAraNa ke bAramuM kSINamAha guNasthAna te sIdhuM vItarAgatA sAthe saMbaMdha dharAve che. je rAgadveSa meharahita sAdhanAnA dhyeye lAgelAne dayA dAna hoI zake tema mAnIe to tyAM dayAne sthAne anukaMpA ane dAnane sthAne saMyama, tyAga, tapa zabda ja bhI zake, jyAre dayAdAna e sAmAnya samAjane sparzatA zabdanI paribhASA che. hA; ema kahI zakAya ke jJAna vinAnI dayAne dharmamAM ke cAritryamAM samAveza na thAya. "rma narvr to yathA". e ja rIte saMyama vinAnuM dAna e dharma ke cAritryamAM avakAza na pAmI zake e samajI zakAya. kAraNa ke dharma ane cAritrya e banne zabe samakita pachInI jaina bhUmikAmAM Ave che. jJAna ke saMyama pahelAMnuM tapa e bolatapa banI zake tema te pahelAMnAM dayAdAna puNyatatvamAM sthAna pAmI zake. (2) ahIMnI puNyapApanI terApaMthamatanI vyAkhyA-mArA mate jaina paribhASAe dharma adharmanI vyAkhyA jevI dekhAya che, je ema ja hoya te cethA guNasthAnakanI nIce rahelA jIvone jainadarzana doravaNI ApI ja nathI zatuM ema kahevAya ane te te. jainatattvamAM vizvane samAveza ja na thaI zake, emAM puNya-pApanI vAta che ja, mAtra e banne tatvone chevaTe cheDIne AgaLa vadhavAnuM che tema e jarUra kahe. puNya e senuM hoya, teya beDI ja che. paNe tene artha e haragija nathI ke puNyane prathamathI ja heya gaNavuM. te te puNyapuje prApta thayelA mAnavadehanA sAdhanane ja apalApa karyA jevuM thaI paDaze. (3) AtmaSTie sarva jI bhale sidhdhasama rahyA, paNa puNya, pApa, dharma ane adharmanI dRSTie cAra gati ane rANI lakSa chavAyoni che ja, eTale A vikAsakramanI dRSTie jIvajIva vacce vyavahAranaye bheda che ja. te svIkAryA vinA jaina tatvajJAna adhUruM ja gaNAze. (4) Ama alpavikasita, vadhuvikasita evA bhede jaina tatvajJAnamAM svIkArAyA ja che, svIkArAvA ja joIe. tethI ja te pacediyanA ghAtane savizeSa pApakAraNa ke vizeSa adharmakAraNa avazya batAve che. paceMdriyamAM paNa manuSya ane manuSyamAM paNa gRhastha, sAdhu vagerenA aneka bheda ane tAratamya pUrepUruM svIkAre ja che. bhAjana bheda kahAvata nAnA eka mRttikA rUparI AnaMda dhanajI (5) jaina dharma prANimAtrane sIdhe mekSamArga ke Atmadharma ja batAve che, e paNa ekAMgI kathana che. meM AgaLa kahyuM, tema te nIti-nyAya, mitrAdRSTi jevI prAthamika bhUmikAo paNa batAve ja che. paNa meM AgaLa kahyuM tema cothA guNasthAnaka pachInI bhUmikAnI vAte temAM savizeSa che, paNa te ema mAnIne ke vaidika dharmanI mAnavatAnI vAta tathA jagatanA nIti dharmonI pramANikatAnI vAte te te sAdhaka zIkhIne ja AvyuM che. jaina zramaNonA te vizeSaNamAM paNa "vinAza' zabda lakhAyuM che ja, AthI ja mArA namra mate jema grejyueTa ekaDiyAne na bhaNAve, evuM nathI. kharI rIte japAnanI jema athavA mAMTesarI padhdhatinI jema jaina dharma jemaNe AcAra vicAramAM pacAvyo che, temaNe ekaDA bagaDAM jevI sAmAnya janatAnA pAyA dharmalakSI nItinA mukAya te mATe Ama janatAnA cogAnamAM AvavuM joIe. alabatta te mAtra preraka rahyA kare te svAbhAvika che, paNa deravaNI te eNe samagra ApavI paDaze ane AjanA nItinirUpaka dharmasaMpradAya, - mAnavatA nirUpaka dharmasaMpradAya, lokasevAnirUpaka pravRttimArganA himAyalI dharmasaMpradAya tathA AtmA ane vizvanA samanvita dharmayoga sUcavatA dharmasaMpradAyane sumeLa sadhAvo ja paDaze. A vAtathI anekAMta vyavahArU banI jaze. ane AjanI duniyAmAM sagI preraNAdAtA paNuM anAyAse banI raheze. ema mArA namra mane ane ATalA anubhave spaSTa lAge che. "saMtabAla" svargavAsI AcArya zrImada vijayavallabhasUri - zekaprastAva tA. 24-8-54 zukravAranA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samiti tathA rajata mahotsava samitinI saMyukata sabhAe AcArya zrImada vijayavallabhasUrinA svargagamana viSe nIce mujabano prastAva pasAra karyo hatoH AcArya zrImada vijayavallasUrinA tA. 22-9-54 budhavAranA reja nIpajela avasAna paratve muMbaI jaina yuvaka saMdha UMDA zokanI lAgaNI anubhave che. temanuM 84 varSanuM AyuSya ane temAM paNa 70 varSanuM dIkSita jIvana aneka kalyANanA kAryothI bhareluM hatuM. AjathI 40 varSa pahelAMne samaya ke jayAre jaina samAja ucca keLavaNI tarapha bahuja ochA vaLyA hatA ane sAdhuo upAzraya, maMdire ane mUrti sivAya bIjA koI jJAna ke dAnanI dizAno vicAra ja karI zaktA nahatA tyAre jaina samAjane ucca keLavaNInI dizAe vALavAmAM temaNe pahela karI hatI, tema karatAM sthiticurata sAdhu samAjane sakhta sAmano karyo hato ane tenA phaLarUpe AjathI 39 varSa pahelAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. tyArapachInA varSo daramyAna uttareuttara aMbAlA, phAlanA tathA temanA avasAnanA paMdara divasa pahelAM mAlera keTalAmAM paNa eka eka kolejanI sthApanA karavAmAM AvI hatI, A uparAMta bIjA aneka chAtrAlaya temaja vidhAlaya temanI preraNA ane satata keziSamAMthI nirmANa tharyAM hatAM. kALanA badalAtA vaheNone oLakhIne jaina zve. mU, konpharansanI saMsthAne temaNe prAraMbhathI Aja sudhI anumodana ApyuM hatuM. devadravyanI rUDhigata praNAlimAM pheraphAra karIne tene sAmAjIka upayoga zarU karavAnuM nAnuM sarakhuM dvAra aDhI varSa pahelAM thANAnA upadhAna mahotsava prasaMge ughADayuM hatuM ane jainenI ekatAnA vicAranuM pAchaLanA varSo daramiyAna joradAra samarthana karyuM hatuM. AjathI pacIsa varSa pahelAMnI jaina samAjamAM ubhA thayelA ayogya dikSA sAmenA Ajelana prasaMge temaNe agya dikSAne spaSTa virodha karyo hate. Ama samaye samaye temaNe jaina samAjane Ucita mArgadarzana ApyuM hatuM ane samAjanuM zreya sAdhatI aneka pravRttio ubhI thavA pAchaLa temanI satata preraNA ane cintA rahetI. teo jaina zve. mU, samAna janA agraNI AcArya hatA. samagra sAdhu samudAyamAM Umara ane kAryapariNAmanA dharaNe mApatAM temanuM sthAna ajoDa hatuM ane kaI kALa sudhI raheze. temanA puNyajIvanamAMthI ApaNe sevA ane niDaratAnI preraNA meLavIe ane temanA smaraNa ane anusaraNa vaDe ApaNA jIvanane dhanya ane kRtArtha banAvIe." maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha - 15 okaTobarano aMka pragaTa nahi thAya rajata mahotsavanA rokANane aMge AvatI 15 mI okaTabarano aMka pragaTa karavAmAM nahi Ave. prabudhdha jIvanane vizeSa aMka tA. 1-11-54 nA roja prabudha jIvanane vizeSa aMka pragaTa karavAmAM Avaze. taMtrI, prabuddha jIvana
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama nA ajIba , maka tA. 1-1054 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha rajata mahotsava - pravezapatrane lagatA niyamo rajata mahotsavanA dareka kAryakramamAM sthaLa athavA sagavaDanI parimitatAnA kAraNe temaja samagra AyojanamAM. sUcita maryAdAnA kAraNe dAtAo tema ja sabhyane ApavAnA judA judA prasaMgane lagatA pravezapatre saMbaMdhe nIce mujabanA niyamo karavAmAM AvyA che. (1) rajata mahotsava phaMDa naM. 1 mAM rUA. 100) athavA tethI vadhAre rakama ApanAra dAtAnuM kArDa dharAvanArane kArDa dITha rajata mahotsava saMmelananA nimaMtraNa uparAMta samUhabhejanane 1 pravezapatra, manoraMjana kAryakramane pravezapatra, tathA naukAvihArane 1 pravezapatra maLaze. A uparAMta rU. 3 ApavAthI samUhabhejanamAM 1 mahemAnane te sAthe lAvI zakaze. taduparAnta 10 varSa nIcenA mATe rUA. 2 ane tethI uparanA mATe rU. 3 e dheraze sagavaDa mujaba naukAvihAranA eka athavA be pravezapatra ApavAmAM Avaze. (2) je sabhya vArSika lavAjama ane rajata mahotsava phaMDa naM. 2 mAM rUA. 10) bharyA haze tene rajata mahatsava saMmelananA nimaMtraNa uparAMta saMmuhujanane 1 pravezapatra, manoraMjana kAryakramanA 2 pravezapatra, tathA naukAvihArane 1 pravezapatra maLI zakaze. A uparAMta rU. 3 ApavAthI samUhabhojanamAM 1 mahemAna lAvI zakaze. taduparAnta 10 varSa nIcenA mATe rU. 2 ane tethI uparanA mATe rU. 3 e dharaNe sagavaDa mujaba naukA- vihAranA eka athavA be pravezapatra ApavAmAM Avaze. (3) pramukha athavA maMtrInI anumatipUrvaka saMdhane sabhya hoya evI rajata mahotsava phaMDana, 2 mAM . 10 bharanAra vyakatIne niyama (2) mAM jaNAvyA mujaba pravezapatra maLaze. (4) je sabhya mAtra vArSika lavAjama ja bharyuM haze ane rajata mahatsava phaMDa naM. 2 mAM rUA. 1 bharyA nahi hoya tene rajata mahatsava saMmelananA nimaMtraNa uparAMta samUhabhojanane 1 pravezapatra tathA manoraMjana kAryakramane 1 pravezapatra maLaze. (5) dAtAone temanAM pravezapatra poMcADavAmAM Avaze. samUha bhejana tathA naukAvihArane lagatA vadhArAnA pravezapatro temaNe saMdhanA kAryAlayamAMthI meLavI levAnA raheze. (6) sabhyoe pitAnA pravezapatra saMdhanA kAryAlayamAMthI ravivAra sivAya 11 thI sAMjanA 6 sudhImAM meLavI levAnA raheze. . (7) dareka dAtAe tathA sabhya pratyeka prasaMganuM pravezapatra sAthe lAvavuM jarUrI che. ' ' maMtrIo, 4547, dhanajI strITa, rajata mahatsava samiti. rajata mahotsavanA kAryakramane aMge rAkhavAmAM Avela pravezapatra saMbaMdhamAM A aMkamAM anyatra mArgadarzana karAvavAmAM Avela che. A bhavya rasapUrNa kAryakramane lAbha levAnuM je bhAI yA bahena mATe | jeTaluM zakya hoya teTalo lAbha levAnuM na cUke, kAraNa ke AvAM samAAnaMdane avasara pharI pharIne prApta thatI nathI. samAraMbhanA | pratyeka prasaMgane aMge dhyAnamAM rAkhavA lAyaka vigata nIce mujaba che - rAmAyaNa" (nRtya-nATikA) zanivAra, tA. 9 mI okaTobare sAMjanA 6-30 vAge bhAratIya vidyAbhavananA nATayagRhamAM "rAmAyaNa" raju karavAmAM Avaze. '. A kaThapUtaLI nRtya-nATikA lITala bela 5 pitAnA nAmI kalAkArodvArA bhajavaze. ATha suMdara dRzyamAM prekSakonI najara samakSa Akhuye rAmAyaNa kaDIbaddha rIte bhajavAya che ane saMgIta, nRtya ane abhi- | nayanI dRSTie A eka uttama koTinI nRtya-nATikA che ema lA- vivecakoe "rAmAyaNa"nI muktakaMThe prazaMsA karI che. nATakanI TIkI- | TanA dara rU. 50, 25, 19, 5 ane 2 rAkhavAmAM Avela che. : rAmAyaNa' uparAMta gujarAtanuM lokanRtya, laMbADI nRtya, vrajalIlA-nRtya | ane sarAda-vAdanane paNa A kAryakramamAM samAveza karavAmAM AvyuM che.. tAjetaramAM svaMgavAsI banelA zrI zAnsibardhananI preraNA ane tAlIma nIce taiyAra thayelA A lITala bele re Aja sudhImAM aneka sididhao hAMsala karI che. temAM DIskavarI opha inDIAne samAveza thAya che, jenI paMDita javAharalAla naherUe khUba tArIpha karI che. saMdhanA sabhya ane mitro A apUrva nRtya-nArikA javAnuM ! ne cUke evI amArI umeda che. ' rajata mahatsava saMmelana tA. 10 okaTobara ravivAra savAranA bhAratIya vidyAbhavanamAM kAkAsAheba kAlelakaranA pramukhapaNA nIce rajata mahotsava saMmelana bharAze. A prasaMge muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI atithiviroSa tarIke khAsa nimaMtrita paMDita sukhalAlajI ane paMDita becaradAsa jIvarAja dezanuM bahumAna karavAmAM Avaze, tema ja prasaMgocita vivecana thaze. A jAhera saMmelanamAM saMdha pratye sabhAva dharAvatA sarve bhAI bahenAne nimaMtraNa che. samUha bhojana A ja divase sAMje 6 vAgye saMdhanA sabhya tema ja nimaMtrita mahemAnenuM pATI sIphesa Upara AvelA prANasukhalAla , maphatalAla svImIMga bAthamAM Tebala khurazI upara moTA pAyA uparanuM samUhabhojana thaze. manaraMjana kAryakrama semavAra tA. 11 mI okaTobare sAMjanA 6-30 vAge - bhAratIya vidyA bhavananA nATayagRhamAM eka rasaprada manaraMjana kAryakrama raju karavAmAM Avaze. jaina mahilA samAja, bhaginI samAja, zrI sthAnakavAsI jaina yuvaka maMDaLa, akhaMDa kaLA japeta maMDaLa vagere saMsthAonA sahakArathI gIta, samUha gIta, bhajana, duhA, nRtyanATikA, garabA, rAsa vi.ne kAryakrama raju karavAmAM Avaze. A uparAMta zrI pu. la. dezapAMDe likhita vinedapUrNa nATikA netA joIe che!' paNa raMgabhUminA kalAkAro raju karaze. A nATakanuM ! rUpAMtara zrI kAntilAla baDiyA ane zrI zirISakumAra mahetAe karyuM che. manaraMjana kAryakrama aMgenA pravezapatra saMdhanA kAyaoNlayamAMthI | 1 lai javA saMdhanA sabhyone khAsa vinaMti karavAmAM Ave che.. zaradUpUrNimA naukAvihAra rajata mahotsavanA aMgamAM zaradapUrNimAnI rAtrIe goThavAcelanaukAvihAra mATe sIMdhIA sTIma nevIgezananI zAbhanA nAmanI 400 pesenjarane samAveza kare evI sTImaheMca nakakI karavAmAM muMbaSTha-7, * rajata mahatsava samAraMbhane kAryakrama - divasa samaya prasaMga sthaLa 8 okaTobara sAMjanA 6-00 rAmAyaNa bhAratIya zanivAra (kaThapUtaLI nRtya-nATikA) vidhAbhavana 10 ekabara savAranA 9 rajatamahotsava bhAratIya ravivAra . saMmelana . vidyAbhavana , sAMjanA 6 samUhabhejana prANasukhalAla maphatalAla svImIMga bAtha 11 okaTobara sAMjanA 6-7 marajana kAryakrama bhAratIya semavAra , vidhAbhavana 12 okaTobara rAtrInA 8 naukAvihAra' nya pherI ve 1 maMgaLavAra ja naM. che
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana , tA. 1-10-1954 { AvI che. A skIma laMca mATe avakAza mujaba dAtAone tema ja ramaNulAle pitAnI navalakathAomAM vartamAna pravAhane Abeba rU. 1* bharanAra sabhyane pravezapatra ApavAnI goThavaNa karavAmAM rIte jhIlyo che. ApaNA yuganA spaMdane temaNe potAnI navalaAvI che. A pravezapatro saMdhanA kAryAlayamAMthI tA. 8-1-54 kathAomAM mUrtimaMta karyA che. gAMdhIyuganA gujarAtane pitAnI navalazukravAra sAMjanA cha vAgyA sudhI maLI zakaze. hakaka uparAMtanA kathAomAM saphaLa rIte AlekhanAra teo ja prathama navalakathAkAra che. vadhArAnA pravezapatra mATe daza varSa nIcenI vyaktinA rU. 2 ane badalAtA jatA jagata ane jIvana sAthe emaNe kadama milAvyAM che te umara uparanI vyaktinA rU-ka ApavAnA raheze ane A praveza- ane ethI ja ApaNA eka vidvAna vivecake emane yugamUrti vArtAkAra patra sagavaDa mujaba ApavAmAM Avaze. AM naukAvihAramAM joDAnAre tarIke biradAvyA che. AjhAdI mATenI laData, gremedhAra, aspRzyatAnIcenI bAbato khAsa dhyAnamAM rAkhavI. nivAraNu vagerene pitAnI navalakathe emAM jhIlyA bAda, samAjavAda . (1) dareke potAnA pravezapatra, eka vADako ane eka camacI, ane sAmyavAdane paNa emaNe pitAnI vArtAomAM jhIlyA che, ane sAthe lAvavA cUkavuM nahi. bIjA vizvayuddha ane enA aniSTa pariNAmenuM Alekhana paNa . (2) nakakI karelI sTIma leMca zAbhanA bhAune na dhakakA emaNe emanI vArtAomAM karyuM che. yugapravAhane jhIlavA sAthe nyu pharI ve na. 0 uparathI tA. 12-10-14 maMgaLavAranI yuvAna mAnasanuM Alekhana paNa emaNe jagadIza, arUNa, azvina jevA vyavahArazunya, Adarza dhelA yuvAna pAtro dvArA suMdara rIte karyuM rAtre barAbara 8 vAgye upaDaze. bebI taLAva ke kIara reDa paranI che. tevI ja rIte kokilA, raMjana, puSpA kusuma, jevAM yuvAna strI drAmathI athavA "ela" tathA "I' naMbaranI basathI karaNuka bIja pAtra dvArA temaNe bhAvanAzIla yuvatIonuM aNuM Alekhana karyuM ane tyAMthI lagabhaga daza bAra mInITanA raste upara jaNUAvela sthaLe che. AthI eka samaya evo hatA, ane keTaleka aMze haju paNa pahoMcI zakAze. barAbara traNa kalAka paribhramaNa karIne sTIma lAMca. che ke jyAre yuvAne emAMnA ekAda pAtra thavAnI kalpanA ke jhaMkhanA 11 vAgye kInAre AvIne ubhI raheze. A samaye bhAI bahenane sevatA hoya. ramaNalAle mukhyatve pitAnI vArtAomAM bhadra samAjanA ghera pahoMcavAmAM sagavaDarUpa bane te mATe kinAre sadhe nakakI karelI zrImaMta ke madhyama varganA pAtro ane enA jIvananuM Alekhana karyuM base ubhI haze. te base pharI vorDa naM. * thI upaDIne krAIma che. jo ke "hRdayavibhUti jevI keTalIka navalakathAomAM emaNe mArkeTa, berIbaMdara, carcageTa, marInaDrAIva, capaTI, senDaherTa roDa, samAjanA pachAtavarganuM citra paNa deryuM che. ramaNalAlanI vArtAonI gaLapIThA thaIne pAyadhunI AvIne aTakaze.' eka meTAmAM moTI viziSTatA te emAMnA prasannamaMgala dAMpatyacitra (3)samudravihAra daramiyAna dudha pauA ApavAmAM Avaze. che. yuvAna patipatnInuM dAMpatyajIvana svArtha tyAga ane AtmabhogathI A uparAMta sTIma lecamAM pitatAnA kharce cA nAsta meLavavAnI maMDita hovAne lIdhe keTaluM badhuM prasannatA ane mAMgalyabhareluM 5Na vyavasthA haze. hoya che te ApaNane ramaNalAlanI navalakathAo parathI pratIta thAya | (4) naukAvihAramAM manoraMjana thAya tevI saMgItanI che. A emanI viziSTatAne lIdhe ja ramaNalAla bIjA badhA lekhako zakya haze tevI goThavaNa karavAmAM Avaze. karatAM vadhAre lokapriya hatA. yuvAnane te te atyaMta priya hatA. - (5) traNa varSathI nAnAM bALakone sAthe nahi lAvavA khAsa ramaNalAla jeTalI lokapriyatA sAhityakSetre bIjA bahu ochA lekhake vinaMtI che maMtrIo, meLavI haze. ane chatAM ya kapriyatAne vaza thaI teo kadIya pitAnA rajata mahatsava samiti sthAnethI nIce utaryo nathI. ekaMdare to emaNe pitAnA sAhityakAra ApaNI lokacine sAcI rIte ghaDavAnuM ane saMskAravAnuM kArya karyuM che. - sva. ramaNalAla desAIne aMjali jema sAhitya jagatamAM ramaNalAlanI suvAsa sarvatra prasarelI gujarAtanA suprasiddha navalakathAkAra zrI ramaNalAla vasaMtalAla hatI. tevI ja rIte jIvanamAM paNa emaNe sarvatra pitAnA saujanyanI desAinuM gaI tA. 20 mI sapTembare 62 varSanI vaye, vaDodarAnA suvAsa ja pravartAvI che. ATalI moTI siddhi meLavyA chatAM emaNe emanAM nivAsasthAne duHkhada avasAna thayuM che. emanA avasAnathI . nathI koI divasa pitAnI siddhi mATe gumAna sevyuM. teo atyaMta gujarAtane eka prathama paMktinA navalakathAkAranI kheTa paDI che. ' namra, udAra ane maLatAvaDA svabhAvanA hatA. sAhitya jagatamAM ke - sva. ramaNalAla desAInI gujarAtI sAhityanI sevA ghaNI aMgata jIvanamAM emaNe kayAMya jarA sarakhI paNa kaDavAza janmAvI meTI che. navalakathAnA kSetra uparAMta kAvya, nATaka, nATikA, TUMkI nathI. satyane paNa priya rIte raju karI teo hameza daMbha, daMza ke vArtA, nibaMdha, Atmacaritra. jIrvanacaritra, vivecana vigere bhinna , pUrvagrahathI dUra ja rahetA. AthI ja sau mitro temanI AgaLa bhinna kSetramAM paNa emaNe sAre phALe noMdhAvela che. 62 varSanI vayamAM nikhAlasapaNe pitAnuM maMtavya raju karI zakatA ane ramaNalAla paNa badhAM maLIne 65 thI ye vadhu graMthe emaNe gujarAtane caraNe dharyA che. eTalI ja nikhAlatAthI pitAnuM kathana 2ju karI zakatA. eTale ' govardhanarAma ane munazI pachI ramaNalAlane gujarAtI navala- ramaNalAlanA javAthI gujarAte mAtra eka sAro sAhityakAra ja nahi, kathAnA kSetramAM praveza thayela hatuM. je samaye "sarasvatIcandra jevI paNa eka sAro sarjana paNa gumAvyuM che. ' navalakathA vaMcAtI ochI thaI gaI hatI, ane je samaye zrI ziramAM janmI, vaDodarAmAM eka tejasvI vidyArthI tarIke munazIe pitAnuM uttama sarjana ApI rAjakIya kSetramAM jhaMpalAvyuM jIvana pasAra karI, vaDodarA rAjyamAM ja nokarI karatAM karatAM teo hatuM te samaye gujarAtI vAcakavargane have ko lekhaka potAnI . sara subAnI padavI sudhI pahoMcyA hatA. eTale jAhera jIvanamAM teo navalakathAo vaDe mugdha karaze, e prazna thatuM hatuM, tyAM te sva mAna-pAna paNa sArU pAmyA hatA. te chatAM temanuM mukhya valaNa te ramaNalAla desAIe jayaMta, zirISa, kokilA, hRdayanAtha , jevI pitAnuM jIvana zApAsanAmAM ja pasAra karavAnuM hatuM. AthI kelejanavalakathAo lakhI gujarAtI vAcakvargane pitAnA tarapha AkarSa jIvana pUruM karyA pachIthI te jIvananI aMtima ghaDI sudhI emanuM lIdhe, ane tyAra pachI uttarottara 'snehayajJa,' 'divyacakSa,' 'bhAra ani, samagra jIvana sArasvatanI sevAmAM ja pasAra thayuM hatuM. lagabhaga mAmalakSmI,' jevI eka pachI eka caDiyAtI navalakathAo dvArA varSo cAlIseka varSa sudhI vistarelI emanI sAhityasevAe gujarAtI sudhI gujarAtane mugdha karyuM. navalakathA ramaNalAlanuM priyamAM priya ' sAhityane khUba khUba samRddha banAvyuM che. emanA jIvananI suvAsanI svarUpa hatuM. sAhityasarjananI zarUAta emaNe navalakathAthI karI jema emanI sAhityanI sevA paNa cirasmaraNIya raheze. hatI ane jIvananA aMta sudhI temaNe navalakathAonuM sarjana ja prabhu emanA AtmAne ciraMtane zAMti Ape. cAluM rAkhyuM hatuM. ' ' ramaNalAla sI. zAha kAlano gujarAtI mAM che. sanIe lI ochaLa" hato. je
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-54 prabuddha jIvana * be baLavAkhora paMDita paMDitavarya zrI sukhalAlajI tathA paMDitavarya zrI becaradAsajI (zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AgAmI rajata mahotsava upara je be vidvAna jaina cintakone atithivizeSa tarIke nimAvAmAM AvyA che te paDita sukhalAlajI tathA paMDita becaradAsa jIvarAja dezIne paricaya ApatAM rekhAcitre e ulayanA nikaTava mitra zrI ratilAla dIpacaMda desAIe mArI vinaMtIne mAna ApIne lakhI mekalyA che te ahiM nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) , zAstronuM gahana jJAna, talasparzI buddhi ane satyazodhaka daSTinA paMDitajIne mATe A baLiyAnA upadrave eka ja janme be hisAbe jeo ApaNe tyAM ajoDa gaNI zakAya evA A be janma pAmavA jevuM, navI duniyAne pravAsa kheDAvavAnuM kAma karyuM, paMDita puSee pitAnI satata ane niSThAyukta vidhA-upAsanAnA bAhoza vepArI thavA sarjAyela paMDitajIne A pravAse prakhara pAMDityanA | baLe bhAratIya agragaNya vidvAnamAM mAnabharyuM sthAna meLavIne jaina-. daravAjo khaDA karI dIdhA. janma vaizya paMDitajI ahIMthI kameM brAhmaNa dharma ane jaina saMskRtinuM gaurava vadhAryuM che. teonA virala (sarasvatI putra) banavA lAgyA. 19 varSanI palaTAtI vaye, bhAre pAMDityanI sAthe bhaLelA sahayatA, sevAparAyaNatA ane paropakAra bhayaMkara rIte, temane jitvane saMskAra tha.. vRttinA guNone kAraNe anekanA aMtaramAM teo vaDIla ke murakhI aMtarmukha thayela vRttie paMDitajIne AtmA tarapha preryA ane tarIkenuM bhAre AdarabharyuM sthAna pAmyA che. A daSTie vicAratAM e AtmAnAM darzana karavA jJAna dIpa pragaTAvavAnI emane tAlAvelI : A be paMDitavane ApaNe mAna ane gaurava sUcaka aneka avanavAM lAgI. pitAnI A jJAnasudhA saMtoSavA teo sAdhu-sAdhvIo ane vizeSaNothI oLakhAvI zakIe, paNa jaina samAjanI dRSTie temanI saMta-phakIrane satsaMga karavA lAgyA. A satsaMge eka bAju vadhAremAM vadhAre sAcI oLakha te ApaNe temane maLavAkhe 2' emanI jJAna sudhAne amuka aMze saMtoSI te bIjI bAju jIvanane paNa tarIkenuM birUda ApIne ja karAvI zakIe. eka krAMtinA saMdeza zIlasaMpanna banAvavAmAM sahAya karI. Ama jJAna ane sadAcArane " vAhakamAM ke sAcA baLavAramAM je satyaniSThA, je tyAga, je bahumUle pAka A bhayaMkara AphatarUpI dharatImAMthI pedA thaye. titikSA joIe te A be vidvAnamAM bharyAM paDyAM che. jaina samA kAjaLakALI vAdaLI jANe amRta varasAvI gaI. paNa enAM vadhAjamAM te sukhalAla-becaradAsanuM nAma jANe krAMtinA paryAyarUpa ja maNAM keTalAM vasamAM hatAM e te jene pIDa paDI hoya te ja jANe ! banI gayuM che. vimatema utaravAne te ahIM avakAza nathI, chatAM bIjA cha varSamAM paMDitajIe keTalAMya nAnAM-moTAM jaina ApaNA A be pUjya purUSanI pratibhAnAM AchAM darzana karIzuM. zAstrone mukhapATha karI lIdhAM ane e badhAMyanA artho paNa avadhArI paMDita zrI sukhalAlajI. lIdhA. paNa A jJAnakSudhA te vaDavAnaLa jevI baLavAna nIvaDI. zIla ane samatAbharyA jIvana ane satyamUlaka samanvayagAmI jema jema jarNatA gayA tema tema jijJAsA vadhu ne vadhu ugra pAMDityanA kAraNe Aje AkhA dezanuM dhana lekhAtA paMDitajI janme banatI gaI. have te lImalI jevA gAmamAM maLatA kherAka sAva soraThanI dhIMgI dharatInA suputra che. surendranagara pAsenuM nAnuM sarakhuM adhUro paDavA lAgyo. gAma lImalI emanI janmabhUmi. vi. sa. 1936 (i. sa. 1880). emanI janmasAla. gujarAtI sAta paDI sudhInuM prAraMbhika jJAna eTalAmAM emaNe jANyuM ke pU. AcArya zrI vijayadharmasarI jIe (te kALe mu. zrI dharmavijyajIe) banArasamAM zrI yazeemaNe tyAM ja meLaveluM. nAnapaNathI ja e jema budhdhimAM tejasvI vijayajI saMskRta pAThazALAnI sthApanA karI che ane tyAM bhaNavA tema zarIre paNa pUrA khaDatala. jema bhaNavAmAM hamezAM pahelo cAhatA vidyArthIonI bharatI karavA mAMDI che. AMkhe akhama chatAM naMbara rAkhe tema kAma karavAmAM paNa hamezAM AgaLa ne AgaLa, paMDitajIe tyAM javAno saMkalpa karI lIdhe. bhAvIne koI prabaLa ALasanuM te jANe nAma nahIM. je kaMI karavuM te ThAvakAIthI saMketa kAma karI rahyo hoya ema paMDitajI 22-23 varSanI vaye ane sughaDatApUrvaka karavuM e emanI Teva. cepaDIe te evI banArasa jaI pahoMA e samaya pUrve aneka zAstranA prAthamika adhya- * sAcave ke AkhuM varSa vAparyA chatAM evI ne evIjANe navI nakora. mAtA-pitA ane kuTuMbIjanene pitAnA sukhalAla upara yane marmagrahI ane talasparza pAMDityanA vikAsa mATenI egya bhUmikA te kayAranI racI dIdhI hatI. A pachInAM 8-10 varSa banArasa ane bhAre AzA. mithilAmAM vyAkaraNa uparAMta darzana zAstranA ane kAvya zAstranA paNa ThagArI AzAe keTalAyanAM AdaryA adhUrA rAkhyAM che ! uMDA adhyayanamAM pasAra thayAM ane i. sa. 1814 nI AsapAsa A kuTuMbane paNa ema ja thayuM. yauvananA uMbare paga mAMDatA te paMDitajI bhAratIya darzana zAstronA eka AdhArabhUta paMDita paMDitajIne 16 varSanI vaye baLiyAnA bhayaMkara roge gherI lIdhA. lekhAvA lAgyA anekvAra jIvana ane maraNa vacce jholA khAIne paMDitajI e rzana zAstranA bIjA paMDite karatAM paMDitajInA dArzanika bImArIne pAra karI gayA tyAre banne AMkhanAM teja ojhala thaI jJAnanI khAsa vizeSatA e rahI che ke bIjA paMDite jyAre gayAM hatAM. jANe chata hAra karatAMya vasamI thaI paDI! jIvana maraNa eka bIjAnuM khaMDana karavAmAM pAvaradhA banavAmAM gaurava lekhatA karatAMya aM kArUM thaI paDayuM ! netranA aMdhakAre jANe aMtaramAM tyAre paMDitajI badhAM darzanemAM rahela samAna tane zodhI zodhIne nirAzAne zUnakAra phelAvI dIdhI. enuM samanvaya sAdhavAmAM ja potAnI vidhAne caritArtha lekhatA ane paNa vaLI aMdhakAranI jema nirAzA paNa kaMi amarapaTo Ama thavAnuM khAsa kAraNa che pazu kArya, pravRtti, zA ke pAMDilaIne AvI nathI. du:khanA sAcA esaDa samA thaDA divase gayA tya suddhAM eka mAtra hetu teo mAnavasevA ane samAja kayANa ja || na gayA ane AMkhamAMthI cAlyA gayelAM teja jANe pAchAM vaLI lekhe che te che. jemAMthI samAja kalyANa ke mAnavasevAnA virodhI | '. aMtaramAM tejanA phuvArA veravA mAMDayAM. AMkhee khelAM teja bhAva janmatA hoya e pravRtti dekhItI rIte game teTalI methI aMtarane sahabhramukhe lAdhI gayAM. ane e nirAzA, e zUnakAra, e lAgatI hoya tepaNuM e paMDitajIne mana niSabindunI jema sarvathA mecenI, kamaLapatra uparathI jaLabiMdu sarI paDe ema, aMtaramAMthI tyAjya che. A rIte eka darzana zAstrI tarIke paMDitajInI khyAti sarI paDyAM.. 1 = . ! '" saMvedanA samanvayanA samartha paMDita tarIkenI thaI che,
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-10-14 nA kSetre caritrala taiyAra sAdhanAnI ( AzramamAM A pachI paMDitajI adhyApana ane graMtha sarjananA kAmamAM paDayA. A samaya daramyAna paNa teo navuM navuM jANavA ke zIkha- vAne eka paNa avasara ja karatA nahIM. janagaNanuM kalyANa karanArI rASTra bhAvanA ane AtmasAdhanAnI bhAvanAthI prerAI paMDitajI pU. gAMdhInA AzramamAM joDAyA ane pitAnA sahakyatA bharyA pAMDityanA baLe gujarAta vidyApIThamAM bhAratIya darzana zAstronA adhyApakapade nimAyA. gAMdhIjInI sAthe besIne ghaTI pheravavAne AnaMda paNa paMDitajIe anubhavyuM che, dhaMTI kheMcatA kheMcatAM hatheLImAM uThela pharalAnI vAta karatAM paMDitajIne sAMbhaLIne sAMbhaLanAra paNa ramajato anabhava karyA vagara rahetA nathI. pravRtti mAtranuM mUlyAMkana samAja sevA ane mAnavatAnA eka mAtra gajathI karavA TevAyelA paMDitajIne gAMdhIjIne saMsarga bahu phAvI gayuM hoya ema lAge che. paMDitajInA jIvana ane vicAre upara gAMdhIjInA jIvana ane vicAroe bhAremAM bhAre asara karI hoya ema paMDitajInA paricayamAM AvanAra koIne paNa lAgyA vinA nahIM rahe. A pachI I. sa 1833nI sAlamAM teo banArasa hiMdu yunivarsITImAM jaina tatvajJAnanA adhyApaka nImAyA. ahIM teoe 12-13 varSa kAma karyuM. A samaya daramyAna teoe jema navA vidvAne taiyAra karyo tema navA navA granuM avalokana ane saMpAdana paNa karyuM. temanI jJAna prApti ane jIvana zudhdhinI majala te vaNathaMbhI cAMlu ja hatI. A pachI teo kAyadAnI paribhASAmAM "nivRtta thayA ane keTalAM 8-10 varSathI amadAvAdamAM pitAne samaya vitAve che. paNuM A uparathI rakhe kaI mAne ke have paMDitajI pitAne samaya ArAme, AnaMda ane UMdhavAmAM gALe che. kharI hakIkata te ethI judI che. ApaNe keTalIkavAra eka kAma pUruM thayAne hAzakAro laIe chIe tyAM Azcarya vacce ApaNane bhAna thAya che ke A kaMI kAma pUruM thayuM nathI, paNa A te vadhu meTA kAmanI zarUAta mAtra ja che. paMDitajI mATe paNa barAbara A ja banyuM che. je koI A nivRtti' nA samayanI DAyarI lakhe te A 8-10 varSa vadhumAM vadhu prakRttimAM gayAnuM ja emAM puravAra thAya. aneka graMthanuM adhyayana karavAmAM, ema. e. ane pI. eca. DI. nA ke bIjA aneka vidyArthIone taiyAra karavAmAM, aneka sAhitya pravRttionuM mArgadarzana karAvavAmAM, aneka lekhe lakhavAmAM, aneka sAmAjika pravRttiothI mAhitagAra rahevAmAM, aneka duHkhI ke muzkela sthitimAM mukAyela bhAI-bahenonI kathanI sAMbhaLIne emane AzvAsana ApavAmAM, pitAne managamatI racanAtmaka pravRttimAM sakriya sAtha ApavAmAM paMDitajIne jANe covIsa kalAkane divasa TUMko paDatA lAge che. AvI cAlI rahI che paMDitajInA A nivRttinA samayanI satata kAryasAdhanA. keIne te emaja lAge ke paMDitajI umare jema jema vRddha banatA jAya che tema tema emanI nivRtti AdhI ThelAtI jAya che ane Ama thavAnuM eka kAraNa e paNa lAge che ke jaina dharmamAM kALakrame nivRtti ane pravRttine sAcA artha bhulAI gayA che ane lokakalyANanA mArgamAM paNa sakriya bhAga levAnI pravRttithI aLagA thaIne, eka prekSakanI jema taTastha rahevAnI nivRtti keLavavAthI dharma ke AtmasAdhanA thAya che. evI mAnyatA ghara karI beThI che A vAta paMDitajIne haragIjha maMjura nathI. teo te anAsakata bhAva ke niHsvArthabhAve satata kalyANapravRttimAM lAgyA rahevAne ja sAcI nivRtti mAne che. - lokakalyANanI pravRttimAM sIdhesIdhe bhAga le e paMDitajIne mana priyamAM priya kArya che. pitAnI amuka prakAranI sthitinA kAraNe pite emAM sakriya bhAga nathI laI zakatA enuM duHkha keIkavAra paNa teo vyakta kare che. tyAre ApaNu AtmAnA tAra paNa raNajhaNa uThe che. e kAryanI AgaLa te pAMDitya pravRttinuM paNa teo jANe jhAjhuM mUlya AMkatA nathI. vidhAnA kSetre caritrazIla, satyapriya ane sevAparAyaNe vidvAne taiyAra karavAmAM paMDitajI mAne che. A mATe koI sukhya vidhAthI maLI Ave che ene mATe jarUrI Arthika temaja bIjI sagavaDe ubhI karI ApavAmAM game teTalI dekhAdeDI karavI paDe te paNa emane thAka lAgatuM nathI, ulaTuM emAM teo Atma sateva ja anubhave che. A mATe paMDitajIe eka anokhe vAkaya prayoga ceka karyo che. vidvAne taiyAra karavA e emane mATe "cetana graMtho" taiyAra karavA jeTaluM mahatvanuM kArya che. vaLI vidvAno taiyAra karavA mAtrathI paNa temane saMtoSa nathI thatA. taiyAra thayela vidvAnane tene anurUpa egya sthAna apAvIne ja teo jaMpe che. paththaramAMthI pratimAonuM sarjana karavuM ane e pratimAonI yogya maMdiramAM pratiSThA karavI-ema thAya tyAre ja kAma pUruM thayuM paMDitajI mAne che. AvA suyogya "cetana graMtha" na hoya ke tenuM barAbara jatana na thAya te zAstrIya graMthe game teTalA gahana ke meTA ApaNI pAse hoya te te AMdhaLA AgaLa ArasInI jema kAma vagaranA banI rahe che. AvA "cetana graMthe taiyAra karavA uparAMta jAkU triya te Iti -AdhAra vagara eka akSara paNa na lakha-e sUtra mujaba sarvathA pramANabhUta graMtha taiyAra karavAmAM teo ja rasa dharAve che. A kaseTIe teonI graMthakRtio bIjA ne mATe sau TacanA senAnI garaja sAre evI che. siddhasena divAkara, haribhadrasUri, akalaMka, samantabhaka, hemacaMdrAcArya ke yazovijayajI jevA satyazodhaka ane talasparzI vidvAnonI vidhAupAsanAthI te Ajeya paMDitajI DolI uThe che. ane emane vAraso alpajJAnI ke aMdhazraddhALu varganA hAthamAM AvI paDe che, tethI drAkSanI vADI gardane saMpAI gaI hoya evuM duHkha paMDitajI anubhave che. paMDitajInI jIvana jIbhavAnI Dhaba paNa bhAre kaLAbharI che, emane ApaNe kadI nirAza thayelA ke hatacetana thayelA nahIM joIe. game tevI zArIrika asvasthatAmAM paNa teo sAva svastha rahevAnA, zarIrane sAcavIne enI pAsethI vadhAremAM vadhAre kAma laI levAnI AvaData te paMDitajInI ja !khAnapAnamAM e te eTalA badhA jAgrata ke emane te patijInI ja khAnapAtara khAvAnuM choDavA mATe nahIM paNa khAvAnuM levA mATe ja samajAvavA paDe ! khAdhA pachI jarA paNa ALasa na Ave enuM nAma ja khAvuMkhAnapAnanI paMDitajInI A vyAkhyA che. dravyanA saMgrahanI jema zaktine saMcaya paNa AtmAmAM vikAra prere che, ema mAnatA hovAthI paMDitajInI rajanI zakita roja kharcAI jAya e rIte ja jIve che ane kadI zarIrane vadhu zakitazALI banAvavAnI draSTie viziSTa khAna-pAna ke auSadhopacAra karatA nathI. zarIrane taMdurasta rAkhavA mATe teo khAnapAnamAMthI ke jarUra paDe te khAnapAnanA tyAgamAMthI ja ilAja zodhI kADhe che. na chUTake ane te paNa ochAmAM ochA auSadhane AdhAra, e emanuM eka jIvanasUtra che. uparAMta emaNe pitAnI raheNI karaNI evI keLavI che ane jarUriyAta eTalI te maryAdita rAkhI che ke bIjAnI sevA levAne bhAgye ja avasara Ave. karakasara te emanA jIvanamAM jANe bharI paDI che. sAmAjika pravRttinuM paMDitajInuM dhyeya bahu ja TUMkamAM kahevuM hoya te mANasa mANasa vacce samAnatAnI sthApanA ane strI purUSa vacce samAnatAnI sthApanA-e che. bahenanI sAmAjika durdazA ane emanuM duHkha joIne paMDitajInuM dila dravI jAya che. evuM ja darda teo padadalita mAnavIone mATe anubhave che. raMja thatI hai hInA para vize jJAneze vADha, survaka hotA hai gayAM mArA~ pAne je vA-e anubhavavANInI jema
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-54 prabudhdha jIvana musIbatane paMDitajI jIvanaghaDataranuM eka mahattvanuM aMga mAne che. paricaya sAdhIe te lAgyA vagara nathI rahetuM ke samAjane e ane game tevI muzkelI AvI paDe te paNa na phrenca na vAcanam kaDavA ghUMTaDAnuM pAna karAvanAranA haiyAmAM kevaLa samAja kalyANane enAthI na te dIna banavuM ke na ene pUTha batAvavI emAM ja nirbheLa mAtra sneha ja bharyo paDayo che ane kaDAkA belAvatA aneka | paMDitajIne jIvananI cetanAne ke AtmAnA hIranAM darzana lAdhe che. AMcako ApanAra e purUSanA aMtaramAM kevaLa dharmanuM sAcuM darzana : mahAbhAratakAre kuMtImAtAnA mukhamAM mUkela vivaH naH vAsthata karAvavAnI ane satyane pracAra karavAnI vRtti ja vahI rahI che. haMmezAM amane musIbatene sAmano karavAnuM sAMpaDaje-e vAkaya te - A rIte satyane phulanA hAranI jema nahIM paNa talavAranI .. paMDitajIne prArthanAnA sUtra jeTaluM priya che. dhAranI jema jIvI jANanAra, vidyAprApti mATe pArAvAra musIbate pizAse varSanI najIka pahoMcelA paMDitajInuM nitya yauvana emanI veThanAra ane sAva garIbAImAMthI AgaLa vadhIne pitAne jIvanapaMtha satata jAgatI jijJAsAmAM jovA maLe che. pitAne maLavA AvanAra ujaLA karanAra paMDitavarya zrI becaradAsajIne janma vi. saM. 1946 pAsethI jANavA jevI vAta jANI levAmAM ke zAstronI ke itara nI sAlamAM vaLA (valabhIpura) mAM thayo hate. paMDitajInA bhaNataranI sAhityanI navI navI vigate samajavAmAM ke sAmAjika ke rASTrIya zarUAta vaLAnI dhUDI nizALamAM ja thayelI. 10 varSanI ummare hilacAlanI hakIkatethI mAhitagAra rahevAmAM e kadI kaMTALatA nathI emanA pitAzrInuM avasAna thayuM, ane kuTuMbanI AjIvikAne savAlo ke pitAnA mananI vAta svasthatApUrvaka sAmAne samajAvatA kadI thAkatA muzkela banI gayuM. pitAjInuM kAraja karavA mATe mAtAne potAnI nathI. game te rIte jJAna meLavavuM ane jJAna ApavuM, ane ema AkharI pUcha samAM kaDalA ane ThaLiyAM vecI devA paDelAM. e vAta karatAM kadI na thAkavuM e che paMDitajInAM nitya yauvananuM ane vikAsa kahetAM kahetAM Aje paNuM paMDitajInuM dila dravI uThe che. be dIkarA : zIla mAnasanuM lakSaNa. paNa have A bhavya purUSane vaMdana karI ane eka dIkarI ema traNa saMtAnanA nirvAha mATe rAtadivasa mathAahIM ja aTakIe. chatAM chevaTe eka vAta kahevAnuM mana thAya che. ' maNu karatI mAtAne madada karavAmAM paMDitajIe kadI paNuM zarama ke - Avate varSe teo 75 varSanA thaze. te vakhate temanuM mana prasanna nAnama anubhavI na hatI. dANAmAM meLavavA mATe rAkha cALI ApavI, 1 : thAya ane temane mAnya hoya e rIte emanuM sanmAna karavAnI kaI kAlAM phelavAM, kAlAMnA ThaliyAmAMthI rUnA pUmaDAM vINavA, dALamazAlI janA karI zakIe te RNamukitane kaMika AnaMda ApaNe (taLelI dALa) vecavI vagere je maLI zake te kAma paMDitajI | anubhavI zakIzuM. astu ! karatA rahetAM. AjIvikAne savAla eTale bhAre thaI paDe ke vadhu bhaNavAne paMDita zrI becaradAsajI vicAra ja thaI zake ema na hatuM, eTalAmAM saMvata 1858-58 nI zALAe dig meDhAthI kAraM tarapha-satyanI AjJAthI sAlamAM A. zrI vijayadharmasUrijIe mAMDaLamAM saMskRta pAThazALAnI kAme lAgele buddhizALI purUSa mRtyune pAra karI jAya che-A zAstra sthApanA karI. temAM abhyAsa karavA mATe valabhIpuranA ja rahIza vANImAM varNavavAmAM Avela satyane mahimA pitAnA aMtarane khUba zrI harSacaMdra bhurAbhAI (sva. mu. zrI. jayaMtavijyajI) mAMDaNa jatAM bhAvI gayuM hoya e rIte paMDitazrI becaradAsajIe pitAnuM jIvana hatA temanI sAthe paMDitajI paNa mAMDaLa gayA. jayAre zrI, vijayadharma | dhaDayuM che ane e rIte ja potAnuM jIvana vitAve che. surizvarajIe kAzI javAno nirNaya karyo, tyAre paMDitajI teonI dharmazAstro ke dharmanA nAme lokomAM phelAvavAmAM Avela aMdha- sAthe kAzI javA mATe pagapALA ravAnA thayA. paNe mAtAnI zradhdhA ke ajJAnathI paMDitajIne AtmA khUba kakaLI uThe che. ane IcachA temane ATale dUra meklavAnI na hatI eTale harSacaMdrae aMdhazradhdhA ke ajJAnane janatAmAMthI dUra karavA mATe tema ja bhAInI sAthe godharAthI teo valabhIpura pAchA AvyA, ane ene aMzamAtra paNa pitAmAMthI ulecI nAkhavA mATe teo nira- sAtamI copaDI tyAM pUrI karI. paNa manamAMthI bhaNavAnuM vicAra tara dharmazAstranuM maulika adhyayana kare che; ane e adhyayanane dUra thato na hato. eTale paMDitajI pAlItANA gayA, ane mu. zrI | pariNAme kaDavAM ke mIThAM je kaMI satya maLI Ave te nIDarapaNe siddhivijayajI mahArAja suratInI pAse rahIne navatatva vagerene samAja samakSa raju kare che. AvAM satya raju karatI vakhate teo dhArmika abhyAsa karyo. A vakhate emane paisAnA abhAve jamavA : jema bIjAne ethI mAThuM lAgaze enI paravA rAkhatA nathI tema vagerenI puSkaLa muzkelI veThavI paDelI. koI koI divasa te ekAdazI AvuM satya belavA badala pitAne kevuM AkarUM mUlya cUkavavuM paDaze- paNa thaI jatI. chevaTe jAmanagaranA eka saMgrahastha zrI saubhAgyacaMda' - pitAne kevI musIbatamAM ke kaDhaMgI sthitimAM mukAvuM paDaze-enI kapUracaMde mAsika rU. 10 ApavAnuM nakakI karyuM, ane emane mArga khevanA te teo ethIya ochI rAkhe che. emane mana te satya " kaMIka saraLa bane. emane pAchA kAzInA vicAro AvavA lAgyA. e satya. satya pite ja svayaMsuMdara hoI ene bIjA paNa mAe rajA na ApI, eTale chevaTe mahesANA pAThazALAmAM vAdhA samajAvIne rUpALuM banAvavAnI ke enA upara sAkarane jaI pahoMcyA. paNa AthI emane saMtoSa na thaye ane eka divasa paTa caDAvIne ene UparaceTiyuM gayuM banAvavAnI teo jarUra mAtAne pUchayA vagara ja harSacaMdrabhAI sAthe saM. 1862-63nA arasAmAMjetA nathI. maracha jema sAgaranA peTALamAM pesI jaine motI' teo kAzI UpaDI gayA. ahIM paNa bhAgya pitAne bhAve bhajavyA meLavavAmAM AvI paDatA kaSTane kaSTa rUpa nathI lekhate tema paMDitajI vagara na rahyuM. cha mahinAmAM paMDitajI zItaLAnI bImArImAM sapaDAyA, . satyanI prApti ane satyanA pracArane ja jIvanane bahumUlo lahAve - paMDita zrI sukhalAlajI 16 varSanI vaye A bimArInA bhAgya banyA, lekhatA hovAthI emAM AvatI suzIbatathI e kadI vicalita hatA, 5. becaradAsajI 17-18 varSanI vaye emAM sapaDAyA. paNa bhAgya che thatA nathI. eTaluM pAMzarUM ke enI koI paNu kAyamI mAThI asara zarIra upara ane Ama hovAthI emaNe raju karelAM zAstrIya satyoe na thaI. vakhata jatAM abhyAsanI sAthe sAthe zrI yazovijaya jaina anekane kaDavA ghUMTaDAnuM akAruM pAna karAvyuM che eTaluM ja nahIM graMthamALAnA graMthanuM saMpAdana, paM. zrI haragoviMdadAsa trikamadAsa zeThanA - keTalAkane te ethI evA AMcakA lAgyA che ke teo paMDitajIne hAu sahakAramAM karavA lAgyA. khAsa nedhavA jevI vAta te e che ke A rU5 ja mAnI beThA che. baLabaLatA aMgArA pAse javuM ane paMDitajInI graMthamALAmAM prakAzita karelA jaina vyAkaraNa ane nyAyane lagatA graMthe na * vAta sAMbhaLavI e keTalAkane mana ekasarakhuM thaI paDayuM che ! paNa kalakattA saMskRta kaeNlejanI tIrya parIkSAmAM dAkhala thayA, ane pachI * je sahRdayatA ane samabhAvapUrvaka paMDitajIne thoDA paNuM nikaTa : paMDita nyAya ane vyAkaraNanA tIrthe thayA. dhIre dhIre paMDitajInI ' ' nA cApaDI tyAM paMDita) pAlInI navata pariNAme kaDavAM ke mAre che. AvAM sa khatA nathI tema
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-10-54 pahoMcI zikSaNusAe pAta gaNanA eka mahAbuddhizALI vidyArthI tarIke thavA lAgI. mahArAjazrIe A je "jaina" mAM chapAye hato. A lekhe te AkhA samAjamAM ane temane mAsika rU. 10) nI skolarazipa ApavAnuM kahyuM te paMDitajIe sudhAramAM paNa bhAre khaLabhaLATa macAvI dIdhela. sane 1921-22 tene ema kahIne sAdara asvIkAra karyo ke jyAre pAThazALA mAruM mAM teo gAMdhIjInA gujarAta purAttva maMdiramAM joDAyA, ane tyAM badhuM kharca ApatI hoya tyAre AvI skolarazipa kema karI laI zakAya ? paMDitavarya zrI sukhalAlajInA sahakAramAM sanmatitarkanA saMpAdananuM A daramyAna paMDitajIe prAkRta bhASAne abhyAsa te karI lIdhe atiduSkara kArya karyuM. ane ati jhINA kAmamAM paMDitajInI DAbI hatuM. eTale have bauddhadharmanA jJAna mATe pAlI bhASAnA jJAnanI jarUra AMkhamAM jhAMkhapa AvI paDI. eTalAmAM dAMDI kUcane aitihAsika hatI. te mATe AcArya mahArAje uM. satIzacaMdra vidyAbhUSaNanI prasaMga AvI paDaze. paMDitajI paNa e nAdanI pAchaLa ghelA banyA sAthe paMDitane tathA 5. zrI haragoviMdadAsabhAIne silena mokalyA. ane hastalikhita 'navajIvana' nA taMtrI banIne 4 mahinA vIsApura tyAM 8 mAsa jeTalA TUMkA samayamAM potAnuM kAma patAvIne e jelanA mahemAna banyA paNa paMDitajI mATe kharI muzkelIne samaya banne jaNA pAchA kAzI AvyA. te jelamAMthI chUTayA pachI zarU thayuM. temane briTiza hakumatamAM dAkhala . A vakhate kema zikSaNasaMsthAomAM rASTrIyatAnI havA thavAne sakhta manAI hukama maLyuM hatuM te cheka 1936 nI sAlamAM suddhAM nahotI pahoMcI zakatI. paNa baMgabhaMganI caLavaLanuM AchuM- koMgrese prAMtamAM sattA svIkArI tyAM sudhI cAlu rahyo. A daramyAna AjIpAtaLuM darzana paNa paMDitajIe e vakhate kAzImAM je karyuM, te vikA meLavavAnI bhAre muzkelI veThavI paDI. paNa paMDitajI aNanamauparathI temaNe dezI kApaDa ane dezI khAMDane upayoga karavAne paNe jIvana saMgrAma khelatA rahyA. AvI vikaTa sthiti chatAM jaina niyama karyo hato. sane 1915-16 mAM gAMdhIjIe svadezI ane sAhityamAM rahela satyanI pracAra karavAnI emanI tamannAmAM jarA khAdInI hAla karI tyArathI temaNe svadezI kApaDa ane vastuone paNuM oTa ne AvI. upayoga karavAnuM nakkI karyuM hatuM. Ama te kALe paMDitamAM bhAgye ja * pachI te amadAvAdamAM esa. ela. DI. ArTa koleja sthapAI. jovA maLatI rASTrIyatAnI bhAvanA paMDitajInA aMtaramAM vasavA temAM teo ardhamAgadhInA adhyApaka nImAyA. sane 1940 mAM temaNe lAgI hatI. muMbaI yunIvarsITInI Thakakara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM zarUAtamAM paMDitajI jaina sivAya bIjAM pustake vAMce ja "gujarAtI bhASAnI utkrAMti viSe je vyAkhyAne ApyAM teNe paMDitanahIM. paNa maulika prAcIna jaina sAhityanuM adhyayana AgaLa vadhatuM jInA pAMDitya Upara kalagI caDAvI dIdhI gayuM tema tema navuM satya jANavAnI emanI IcachA vadhu utkaTa chellAM cAlIza varSa daramyAna paMDitajIe jaina sAhityanI je banatI gaI, pachI te Agama kaMThastha karavAne e nAda lAge virala sevA karI tenA lIdhe aneka mahattvanA graMtho prakAzamAM AvyA. ke rAtanA be vAge uThIne teo emAM tanmaya thavA lAgyA. paMDita- prAcIna gujarAtI, apabhraMza ane prAkRta ardhamAgadhI bhASAnA te jInA jIvanane A samaya e paMDitajInA mATe krAntadarzanane ane paMDitajI asAdhAraNuM vidvAna che. sAthe sAthe saMskRta bhASAnA paNa emanA dilamAM krAMtinI bhAvanAne sajIvana karavAne samaya gaNI teo evA ja utkaTa vidvAna che. zakAya. A pachI te paMDitajIne thayuM ke jaina saMskRtine paMDitajInuM jIvana sAva sAduM ane sevAparAyaNa che. nAnAmAM abhyadaya karavuM hoya te e prAkRta saMskRtanA mULa graMthAne nAnA mANasane paNa teo "bhAI ! kAMI kAma hoya te kahe che anuvAda karIne ene sarvajanasugama banAvI devA joIe. ema kahevAmAM ja nahIM paNa vakhata Avye e kAma mATe potAnAM paNa banArasamAM A IcchA pUrNa thaI zake ema na lAgyuM mahatvanAM kAmane rokI rAkhavAmAM nijAnaMdane anubhava kare che. eTale saMvata 1970-71 lagabhagamAM amadAvAdanA zeTha pUjAbhAI vyavahAra paTutAne badale bALakasahaja bhoLapaNu e paMDitahIrAcaMde sthApela jinAgama prakAzana sabhAmAM joDAyA. jaina AgamanAM jInA svabhAvanI khAsIyata che. aupacArika mIThI mIThI vAto karatAM pramANabhUta bhASAMtare taiyAra karAvavA e saMsthAne mukhya uddeza hatA. emane AvaDatuM nathI. teo te kAma karavAmAM ja mAne che. janapaNa udAra vicAranA ke sudhAraka kahevAtA sAdhuo ane gRhasthane kalyANanI nAnI ke moTI pravRttimAM teo UlaTabhera bhAga le che. paNuM A vAta pharatI na hatI. A daramyAna amadAvAdamAM mahAvIra - pU. vinobAjInuM kAma emanA manane evuM te bhAvI gayuM ke jayaMtInI eka sabhAmAM paMDitajIe AgamanA anuvAda saMbaMdhI e mATe TheraThera bhikSA mAgavAmAM emane jarAya saMkoca thatA nathI. pitAnA vicAre spaSTapaNe vyakata karyA. pariNAme enI sAme . vidyArthIne ke jijJAsune madada karavI e to emane priyamAM virodha vadhu ugra banyuM, paNa teo potAnI vAtane makakamapaNe vaLagI priya viSaya che. ane Aje 64 varSanI uMmare paNa teo pitAnI rahyA ane muMbaImAM rahIne A kAma karavA lAgyA. jJAna-upAsanAne akhaMDapaNe cAlu rAkhI rahyA che. paMDitajIe tA. 21-1-1918 nA roja muMbaImAM mAMgaroLa zIlasaMpanna emane AtmA anyAya, anAcAra ke anItithI [ jaina sabhAnA Azraye "jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni" kakaLI uThe che. ane jIvanazudhdhi ane janasevAne kendrasthAna e viSaya upara jAhera bhASaNa ApyuM ane AkhA jaina saMdhamAM sthApIne potAnuM pravRtticakra temaNe gaThavyuM che. virodhane eka bhAre vaTALa jAgI gayA. paNe je vicArako hatA * AvA vinamra chatAM makkama vidvAna purUSane ApaNe dilathI temane e bhASaNe bhAre vicAra karatA karI mUkyA. A bhASaNa e abhinaMdana karIe. paMDitajInA jIvananA eka mahatvanA sImAstaMbha rUpa lekhAya che. AnA * * upasaMhAra lIdhe te amadAvAdanA saMghe paMDitajIne saMdha bahAra karavA jeTaluM eka vijJAnInI jema jhINavaTa pUrvaka satyane zodhavuM ane bahumAna ApyuM ! paNa paMDitajIne mana nagna satya kahevAnA lAbhanI jagata samakSa mUkavuM e A bannene paMDita purUSenuM jIvanadhyeya che, AgaLa A virodha kaMI visAtamAM na hatA. DuMgarA dUrathI raLiyAmaNA'e kahevatane khoTI pADI jema jema A daramyAna paMDitajIne pU. mahAtmA gAMdhIjIne samAgama nikaTa jAo tema tema vadhu raLiyAmaNu lAgatA ane jema jema vadhu thaye. eka vidvAnane AvA utkaTa satya premI joine gAMdhIjIe emane paricaya sAdhe tema tema vadhu saurabhabharyA lAgatA A be baLavAra . AzIrvAda ApyA, ane potAnI vAtathI pAchA nahIM hovA kahyuM. paMDita samAja ane dezanI mahA mUDI che. e mUDIne pAkhIne A pachI teo cheDe vakhata bhAvanagaramAM rahyA tyAre emAM umero karavA jeTalA ApaNe kartavyaparAyaNa thaIe. tamastaraNa" nAme samAjanI sthiti darzAvatuM pakAtmaka lekha lakhe, ratilAla dIpacaMda desAI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-154 . ' prabudhdha jIvana , che. AjanuM jApAna, . jApAnanI Arthika durdazA (gatAMkathI cAlu) jApAnane pahelA naMbarane savAla Arthika che. tenI lagabhaga hiMdIcIna, malAyA, isTa inDijha ane brahmadeza vagere deze have tenI sADA khATha karoDa jeTalI vastI tenAM dhAraNapoSaNa mATe bahu ja sAthe vepAra karI zakatA nathI kema ke, kAM to teo duzmananA ocho paDe eTalI jamInamAM khIcakhIca samAyelI che. jApAnane hAthamAM che athavA tyAMnI paristhiti eTalI badhI kSubdha che ke ghaNokhare pradeza DuMgarALa che. tenI mAtra 15-5 TakA jeTalI temanI sAthe vepAra azakya che. vaLI jApAnane temanI sAthe koI . jamInamAM khetI thaI zake che. UMDI khetI dvArA tyAMnA loke paNa prakArane saMbaMdha bAMdhavAnI paravAnagI ApavAmAM AvI nathI. jamInamAMthI vadhumAM vadhu pAka utAravAnI kozIza kare che, paNa ema vaLI tenA naukAdaLane, tene kabaje karanAra sattA yunAITeDa sTeTsa chatAM jamIna temane pUrato khorAka pUrI pADI zakatI nathI. saMpUrNa paNe nAza karyo che ane tethI pitAne mAla laI javA mATe - pariNAme temane dariyAmAMthI paNa kherAka meLavavAnI pharaja jApAna pAse jahAjo nathI. jApAnanI arthavyavasthA paradeza sAthenA paDI ane temaNe mAchalI pakaDavAno jabaradasta udhoga khIlavyo che. vepAra para eTale badhe AdhAra rAkhatI hatI ke, A badhI che paNa gayA yudhdhamAM tenI hAra thavAne lIdhe jApAnane traNa lAkha Tana vastuone kAraNe tene jIvanane jhare ja kathaLI gaye. [ ' jeTalI mAchalIo pakaDanArI hoDIonI khoTa khamavI paDI eTaluM ja A uparAMta jApAne bhAre purUSArtha ane ApabhogathI leTuM, + ' nahIM paNa sevIyeTa pradezanA, uttara kurIlanA, dakSiNa saghAlInanA, pilAda, jahAja bAMdhavAM, rasAyaNa, halakI dhAtuo, meTaro tathA koriyA ane eMsAnA tathA enTArkaTika mahAsAgaranA dariyAkAMThAnAM eroplene taiyAra karavAM vagerenA moTA udyogo khIlavyA hatA. tenuM mAchalI pakaDavAnAM kSetro * paNa gumAvavAM paDayAM. A badhAM kSetramAM lazkara tathA naukAsainya tenA sauthI moTA dharAke hatA. paNa e baMne daLAnuM visarjana karavAmAM AvyuM hovAthI e udhoge para dara varase,lagabhaga 3 abaja 20 karoDa ratala mAchalI pakaDavAmAM bhAre phaTako paDayo che. AvatI hatI. have e kSetramAM jApAna mAchalI pakaDI zake tema nathI vaLI adhUrAmAM puruM, yuddhane pariNAme jApAnanI bhumi verAna ane tethI tene ghaNI ochI mAchalIthI calAvavuM paDe che. agAu jApAna pAse naukAdaLa hatuM ane tethI tenA pADozIe jApAnanA banI gaI, tenA moTA bhAganA yuvAne marAyA tathA tenA ghare ane jAhera imArato nAza pAmI. bhAre kharaca karIne e badhuM temane mAchIonI kanaDagata karI zaktA nahatA. paNa have te jApAnanA pharIthI bAMdhavuM paDayuM. tene paradezo sAthe vepAra nAza pAmavAthI mAchIone temanA kAyadesaranA mAchalI pakaDavAnA kSetramAMthI paNa tathA tenA udhogo chinnabhinna thaI javAthI tenI arthavyavasthA sAva hAMkI kADhavAmAM Ave che athavA virodhI pADozIo temane pakaDI. astavyasta thaI gaI ane bhukhamare tathA nAsIpAsI tenI sAme le che athavA temane paraheja kare che ema kahevAmAM Ave che. khaDAM thayAM. A uparAMta, tAjetaramAM karavAmAM AvelA hAiDrojana baMkhanA e vakhate yunAITeDa sTeTsa jApAnane ugAravAne madade AvyuM. akhatarAone kAraNe e udyoga para sakhata phaTako paDe che. gayA amerikana mUDIthI tero jApAnanI hacamacI uThelI arthavyavasthAne Teke mArca mahinAmAM prazAMta mahAsAgaramAM AvelA bikInI TApu najIka Apyo. amerikAnA lazkarI thANuo tathA eNvAsIoe paNa pheDavAmAM AvelA hAiDrojana bombane lIdhe e pradezamAM paNa meTA jApAnanA udyogane protsAhita karyA. A badhI rIte dezane saMpUrNa bhAganI mAchalIo marI javA pAmI hatI eTaluM ja nahIM paNa paNe jamInadosta thatA ugArI levAmAM AvyuM. ene kAraNe mAchalIo reDieguNI thaI gaI ane khAvA mATe nakAmI banI gaI. ene lIdhe jApAnanA mAchIo sAva pAyamAla thaI paNa kaI paNa prajA A rIte paradezanI sattA para saMpUrNa ! gayA. e mAchIe jApAnanA sauthI garIba varganA lake che. AthI paNe AdhAra rAkhIne tenI dayA para keTale vakhata jIvI zake ? jApAnamAM ApaNe jyAM jaIe tyAM sakhata virodha ApaNA jApAnanI arthavyavasthAnuM vadhAre kAyamI pAyA para caNatara karavuM joIe. tenI AjanI parAvalaMbananI sthitithI te Aje nAmazI sAMbhaLavAmAM Ave che ke hAiDrojana beonA prayogo prajAnA anubhave che, paNa emAMthI nIkaLavAne Are tene dekhAto nathI. rahyAsahyA khorAkane paNa nAza karI rahyA che. jApAnIone jamInamAMthI pUrate kherAka maLI raheto nathI koI paNa mulAkAtIne tenI sthiti atizaya karuNa lAgaze. emAMthI ane AjanI vastIne paNa khorAkanI 20 TakA jeTalI ghaTa kAyama nIkaLavAne te tenAthI banatA saghaLA prayAsa kare che. dAkhalA tarIke, khamavI paDe che e jotAM jIvavAne mATe temane mATe mAtra eka ja 1949nI sAlamAM jApAne tene jahAjo bAMdhavAne udyoga pharIthI rasta rahe che ane te e ke, pAke mAla paradezamAM nikAsa karIne zarU karyo ane Aje tenI pAse 40 karatAM paNuM vadhAre jahAjo bahArathI khorAkanI tema ja udhogane mATe joItA rU, rabara, Una, bAMdhavAnA DakkAo che. ane dara varase ATha lAkha Tana jeTalA khanIja dravyuM ane tela vagere kAcA mAlanI AyAta karavI. yudhdha kadanAM jahAjo bAMdhavAnI temanI guMjAza che. tene ema lAge che ke pahelAMnA kALamAM jApAna ema ja karatuM hatuM. e samaya daramyAna pitAne jahAjo bAMdhavAne udyoga pharIthI sajIvana karyA vinA te tenuM : teNe moTA udyogo khIlavyA ane paradeze sAthe jabaradasta vepAra Arthika svAtaMtrya meLavI zake ema nathI. AthI te tenAM jahAjo vikasAvyuM. e rIte theDe vakhata te kAma cAlyuM ane jApAnane bAMdhavAnA udyogane sajIvana karavAnA bhagIratha prayAsa karI rahyuM che. - badhI vastuo maLI rahI paNa ene lIdhe bIjA mulakamAM pagadaMDe te mATe taiyAra karavAne udyoga cAlu karavAne paNa sArI peThe mathI jamAvavAne tathA kAcA mAla ane bajAra meLavavA mATe temane rahyuM che, te nAnA kadanI meTotiyAra karavAmAM khAsa prayAsa karI kabaje levAne te lalacAyuM phermosA tathA koriyAmAM te e saphaLatAnuM rahyuM che. e mATe halakI ane sodhI hoya che. vaLI te halakA pUrvaka karI zakayuM. paNa cInamAM te eTalA pramANamAM phAvyuM nahIM. telathI cAlatAM DIjhala eMjinavALAM vAhane paNa taiyAra karI rahyuM. daramyAna yuddha phATI nIkaLyuM ane tenI mahattvAkAMkSAne aMta Avye, che. jApAnane 9/10 jeTaluM peTrola bahArathI lAvavuM paDatuM hovAthI pazcimanI prajAoe jApAnanI vasAhate laI lIdhI ane tene e jAtanAM vAhane tenA jevA deza mATe anukULa che. te pitAnA tenA pitAnA TApuomAM ja purI dIdhuM! yudhdha pahelAM je tenI mAlanI jAherAta karavA mATe vakhatovakhata pradarzane bhare che ane vasAhata nahotI paNa je tene kAco mAla pUro pADatA evA cIna sudhArAvadhArA karavAne haMmezAM tatpara rahe che. TAkiyAmAM AvA nIranI sara teja karI che. tene vinA --- . - -- --
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana . tA. 1-10-54 eka pradarzanamAM eNlyuminiyamanI eka halakI meTara ame joI hatI. maitrInA saMbaMdha bAMdhavAne te bahu rAjI che. baMne deze gADha [; emAM pAMca mANasa sukhethI besI zake ane jarUra paDe te che sAMskRtika ane aitihAsika saMbaMdhathI saMkaLAyelA che ane ubhayanA mANase paNa samAI zake. mane lAgyuM ke ApaNe hAla amerikAthI phAyadA mATe banne sAthe maLIne kAma karI zake emAM zaMkA nathI. bhAre vajananI ane methI maTare maMgAvIe chIe tenA karatAM paNa moTI sattAoe eziyAmAM ubhI karelI rAjakIya dIvAle e AvI sastI meTa hiMda mATe vadhAre anukULa thaI paDe. eka reDiyenuM vastu azakaya banAve che ane jApAnane bahu ja asvAbhAvika rIte kArakhAnuM paNa meM joyuM. e eka ja kArakhAnAmAM saMpUrNa reDiyo yunAITeDa sTeTasa sAthe jakaDI rAkhavAmAM AvyuM che. tenA badhA bhAgo sAthe banAvavAmAM Ave che. jApAnane aneka aDacaNe veThIne kAma karavuM paDatuM hovA chatAM te potAnA udyoge che, bIjI jApAnane gerI prajAo sAme roSa che. temaNe osTreliyA, kAla, AphrikA, uttara tathA dakSiNa amerikA vagere duniyAnA pharIthI pagabhara karavAne je cIvaTathI jahemata uThAvI zake kharekhara navAI pamADe evuM che. jApAna tene kApaDane mahAna udyoga AchI jestIvALA pradezane kabaje lIdho che ane temAM eziyAnA lekene chuTathI pesavA detA nathI. eziyAmAM ane khAsa karIne sajIvana karavAne paNa athAka parizrama karI rahyuM che. tenI sUtaranI jApAnamAM atizaya gIca vastI che. paraMtu gorAo temanI prajAne milenI ghaNI kharI yaMtrasAmagrI yuddhakALa daramyAna gALI nAkhavAmAM temanI pitAnI hadamAM ja rahevAnI pharaja pADe che ane vastI AvI hatI ane je bAkI rahevA pAmI hatI temAMnI moTA bhAganI vinAnA vizALa pradeze gorAone mATe anAmata rAkhe che. eziyAnI para bebamAro karavAmAM AvyuM hatuM ke bALI mUkavAmAM AvI prajAo paikI jApAnIone A anyAya ghaNo ja khUce che. temanI hatI. paNu yuddha pachI tarata ja jApAne pagabhara thavA mATenuM pitAnuM vastI atizaya gIca che ane AdhunikatAnI dRSTie teo pazcimanI utpAdana pharIthI zarU karI dIdhuM. 1945 nI sAlamAM tenA sutarAu koI paNa sattAnI samAna kakSAe che. kApaDanuM utpAdana mAtra sADA pAMca karoDa corasa vAranuM ja hatuM. 1950 nI sAlamAM e vadhIne 152 karoDa 40 lAkha corasa vAranuM jApAnanI Arthika punararacanA ane pragatinA mArgamAM ghaNI thayuM. teNe yunAiTeDa sTeTsamAMthI chellAmAM chellI DhabanI yaMtrasAmagrI - bAdhAo hovA chatAM e badhI muzkelIomAM thaIne te AgaLa vadhI tAne tyAM ANI che. esAkAmAM ame kApaDa mila jevA gayA rahyuM che. ATalI bhAre bAdhAo sAme khaDI thaI hoya evo bIjo hatA. tyAM amane jaNAvavAmAM AvyuM ke iMgleMDamAM maLatI yaMtra- koI paNa deza hArI beTho hota. paNa jApAna te vakhatovakhata sAmagrI karatAM te anekagaNI vadhAre kAryadakSa che, joke te ghaNI kharALa AvatI Apattio ane bhAre nirAzAothI TevAI gayuM che. udyoga paNa che. tapAsa karatAM amane jaNAvavAmAM AvyuM ke agAunA ane khaMtathI te emAMthI bahAra nIkaLe che ane pitAnI ApattibajArone abhAve kApaDa udyoga mATe potAnI asalanI sthiti prApta ene hasate mee mukAbalo kare che. tenI bhISaNa Arthika durdazAkaravAnuM muzkela banyuM che. majUrone bahu ja ochI majUrI ApavAmAM mAMthI hajI paNa te mArga kADhaze. paNa AjanI ghaDIe te pitAnI Ave che. paradezanAM tenAM pahelAMnAM bajAra hAtha karavA mATe e arthavyavasthA sthira ane sthAyI pAyA para caNI zake evI zakayatA udhoga pitAne upAdana kharaca ocho karavAno prayatna kare che. kaMIka dUra dekhAya che. te jANe che ke, pitAnuM parAvalaMbana te dUra eprilamAM esAkAmAM kApaDanuM eka moTuM pradarzana bharavAmAM AvyuM kare, sattAnAM ubhaya jUtha paikI ekenI sAthe paNa na joDAvAnI nIti hatuM. temAM jApAnanA kApaDanA jAtajAtanA ane bhAtabhAtanA namUnAo akhatyAra kare ane pitAnA najIkanA eziyAI pADozI deza sAthe mUkavAmAM AvyA hatA tathA tyAM AgaLa oNDare paNa noMdhavAmAM maitrInA saMbaMdha bAMdhe te ja te e vastu siddha karI zake ema che. AvatA hatA. jApAnIo pitAnA udyogane sajIvana karavA mATe harijana baMdhAmAMthI sAbhAra udhdhata bhAratanuM kumArapA je dhagazathI maMDI paDayA che tenI prazaMsA karyA vinA ApaNAthI samApta rahevAtuM nathI. saMyukata jaina vidyArthIgRha paNa Upara kahyuM tema, e badhuM amerikAnI madadanA AdhAra para saMyukata jaina vidyAthIgRhanA maMtrIo jaNAve che ke - cAle che ane A jAtanuM parAvalaMbana kayAM sudhI cAlu raheze e AgAmI naveMbara mAsamAM zarU thatA navA satrathI saMyukta jaina jANI zakAtuM nathI. jApAna, kAriyA, cIna ane dakSiNa-pUrva vidhArthIgRhanA ziva khAte baMdhAvelA navA makAnamAM vidyArthIone eziyAnA mulaka jevA tenA paDozI deze joDe te pharIthI vepArI vasAvavAmAM Avaze. meTrIka pachInuM ucca zikSaNa letA je jaina saMbaMdhe bAMdhe ane pitAne pAke mAla tathA yaMtro vagerenA badalAmAM vidyArthIo A sagavaDane lAbha levA IcchatA hoya temaNe nIcenA temanI pAsethI anAja tathA tenA udyoga mATe jarUrI kAcA mAla saranAme arajI karavI. meLave te ja jApAnanI arthavyavasthA vadhAre sudaDha pAyA para nirmANa ' maMtrI, saMyukata jaina vidyAthIgRha thaI zake e UghADuM che. have tene samaja paDavA lAgI che ke zoSaNa mesarsa, Ara. ema. zAhanI kaMpanI karavAnA uddezathI vasAhate sthApavAne te e pradezamAM gayuM e tenI 81, nAgadevI krosa leina, muMbaI-3 bhUla hatI ane bhaviSyanA temanI sAthenA vepAranA saMbaMdhe sahakAra ane ekabIjAnA lAbhanA pAyA paranA hovA joIe. jIvavA viSayasUcI mATe jApAna AgaLa e sivAya bIjo koI rasto hoya ema lAgatuM jaina darzana eTale be cheDAne nathI. ane tema chatAM AjanI vyavasthA nIce eziyAnA tenA ghaNuM tAtvika samanvaya saMtabAlajI kharA paDozI deze sAthe vepArI saMbaMdha bAMdhavAne te svataMtra nathI. je ke cInanA cekhA temane bahu sastA maLI zake tema chatAM tene - sva. ramaNalAla desAIne aMjali ramaNalAla sI. zAha 94 amerikAnA eMdhA cekhA kharIdavA paDe che e ene eka dAkhale be baLavAkhora paMDita, ratilAla dIpacaMda desAI 95 che. jApAnane cIna sAme kazI takarAra nathI ane tenI sAthe AjanuM jApAna bhAratanuM kumArappA 99 muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna : javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9. - 1 da pRSTha
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajIsTarDa naM. "mI 4ra66 vArSika lavAjama rUA. 4 rajata mahotsava vizeSAMka praba jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saghanu pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : eka rUpiyA pra, jaina varSa 14-pra. jIvana varSa 2 aMka 12-13 muMbai, navembara 1, 1954, sAmavAra AphrikA mATe zIliMga 8. taMtrI : paramAna'da kuMvarajI kApaDiyA ::::://u/0/11 maMgaLa kAmanA 31 { 2 } } } }/\ jaina yuvaka saMghanI muMbaimAM zarUAta thai, lagabhaga tyArathI ja tenI sAthe mAre saMbaMdha rahyo che ane uttarA ttara vadhatA gayA che. svargavAsI maNibhAi mukhya sUtradhAra ane temanA sAthI zrI amIcaMda khImacaMda, satranu dhyeya jema badhA ja phrikA vacce ekhalAsa vadhAravAnuM hatu tema anucita rUDha pravRttionA sakhata sAmanA karavAnuM paNa hatu saghe muzkelIo vacce paNa makkama rahI e dhyeyamAM saphaLatA meLavI che te teA badhA krikAemAMthI teNe meLavela sabhya uparathI ane bALadIkSA jevA aniSTanA sakhata sAmanAthI sidhdha ja che. paNa e yuvaka sadha vicAramAM pragatizIla ane pravRtti karavAmAM yathAzita tatpara hAvAthI bIjI aneka pravRttie AdaratA ane vikasAvatA rahyo che. saMghane jema phikAbhedanA sAmanA karavAnA hatA tema kaTTara sAdhuonI ane rUDhigrasta zrAvakAnI manedazAnA paNa sAmane karavAne hatA. paisA ke bIjI koi paNa lAgavaganI zehamAM na taNAtAM te atyAra lagI peAtAnA dhyeyamAM makakama rahyo che eja enu naitika dhana che ema huM samajuM chuM. ghaNu kharUM haripurA koMgresa pachI eNe peAtAnA baMdhAraNamAM udAralakSI aneka sudhA rAe karyA ane vikasatA jatA yuvakamAnase tene ekamate satkAryo; paNa e ja maLamAMthI eNe khIjI pravRttio paNa vikasAvI. temAM mukhya noMdhapAtra pravRtti jJAnadAnanI che. aneka viSayanA radhara vicArakA ane vidvAnAne melAvI te te viSayanA jJAnanI sArvajanika mukta lahANI karavI, jijJAsu mAnasane vadhAre jijJAsu manAvavuM, subainA zreSTha nAga kitvane chAje evI vicArabhUmikA taiyAra karavI tema ja eka ja ghareDamAM ucharatA ane peASAtA sAMpradAyika mAnasane vicAranA mukata AkAzamAM vicaraNa karAvavu enu mUlya jevuM tevuM nathI. bhAvanagara, pATaNu, amadAvAda, kalakattA vagere aneka sthaLeAe yuvaka saMghA astitvamAM AvyAM, paNa Aje bIjA badhAMne anukaraNIya thai paDe evA jaina yuvaka saMgha, huM jANuM chuM tyAMsudhI, muMbai jaina yuvaka saMgha ja che. enI uMmara 25 varSathI vadhAre thaI, eTale ene atyAre khara cauvanakALa che. e dRSTie tene hajI navAM sAMhasA kheDavAnA kALa che. enu mukhapatra 'pramukha jaina'mAMthI 'pramugdha jIvana'mAM parivatana pAmyuM e vicAra jIvAnInI nizAnI che. rUDha thayela jaina zabdanA asalI vizALa bhAvanuM A rIte prAkaTaya karavuM e saMghanA yauvanakALanI eka nizAnI che. jee 'prabuddha jIvana' vAMce che te vakhatasara tenA AvyAnI rAha jotA ja jaNAyA che. tenAM lakhANA vAcakanI rUcine tRpta karavA uparAMta parimArjita paNa kare che e hakIkata che. 'satya' ziva' sundaram' pustakamAM AvelA te mukhapatranA keTalAka lekhA e bAbatanI sAkSI pUre che. e pustakanA saMpAdaka zrI yazavaMta dozIe mane hamaNAM ja kaheluM ke hajI 'prabuddha jIvana'nA taMtrInA lekhAmAMthI aneka sarasa ane sarasatama lekhA tAravI pustakAkAre prasiddha karavA jevA che.' A sUcave che ke 'prabuddha jaina' cA * prabhuddha jIvana nI pAchaLa eka ciMtana--tapasyAnI bhUmikA che. AvI nakakara bhUmikA ane vikasatA itihAsa dharAvanAra jaina yuvaka sadya dIghAyu ane sthAyI aneA, tenI pravRttinI zAkhA-prazAkhAe vadhAre vistara, temaja sabhyo tene pUrA hRdayathI Teko Ape * }'> e ja mArI maMgaLa-kAmanA ! paDita sukhalAlajI sadezeA muMbai jaina yuvaka saMgha taraphathI kaMIka vaSa~ sudhI "prabuddha jaina" nAmanu pakhavADika calAvavAmAM AvatuM hatuM. have enu ja nAma badalIne "pramukha jIvana"nA nAme e pragaTa thAya che. A maMtra rASTra ane samAjakalyANanA ucca Ada dRSTi samakSa rAkhIne calAvavAmAM Ave che. emAM sArA sArA vidvAneAnA lekha Ave che. emAM mukhyatve zrI. paramAnaM%0. bhAInA lekhanu bahumAna karavA ceAgya che. emanA lekhAmAM khUba vivekazIlatA, samatelapaNu ane satyAdhanI vRtti dekhAya che. kadAca A patranA grAhake ghaNI saMkhyAmAM nahIM hoya, paraMtu samAjane aneka draSTithI jJAna ApIne dareka viSayamAM ane leAkeAnI sadRsad buddhi jAgRta karIne ene ceAgya banAvavAmAM A patrane ghaNA upayoga thaI zake che. A patramAM kAI paNa prakAranI jAherakhakhara levAmAM AvatI nathI e enI eka atyaMta prazaMsanIya vizeSatA che. AthI patra bAbatamAM e spaSTa khAtrI thAya che ke e calAvavA pAchaLa kAi vyakita " athavA saMsthAnI dravyaprAptinA hetu nathI. A STie "harijana" mAphka A paNa eka Adarza patra che emAM koi zaMkA nathI. huM icchuM chuM ke A patra adhikAdhika leAkapriya ane sevA karavA yAgya thatuM rahe. A saMgha taraphathI aneka zubha pravRttie cAlI rahI che. paryuMSaNu vyAkhyAnamALA, vAMcanAlaya vagere enI mukhya pravRttio che. A badhuM janakalyANa mATe ja che. saMghanI A prakAranI zubha pravRttie badala saMgha tathA enA saMcAlaka ane kArya kartAone aneka dhanyavAda ApuM chuM. e badhA yazasvI thAva evI zubhecchA dAkhavuM chuM. kedAranAthajI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 ,: . . ?. prabuddha jIvana tA. 1-11-54 nUtana varSanA maMgaLa prabhAte kaze paNa vicAra karyA sivAya pAra utAryuM. saMghe jelA rajata mahotsava phaMDa mATe jyAM jyAM gayA tyAM tyAM amane hArdika AvakAra bhAva nA zabdamAM rahetA maLe. saMdha mATe sarvatra prema ane Adara nihALe. rajata evI che muja bhAvanA, mahesavanA AvA bhavya udhApane saMdhane navuM status navI icchAo sava he zAna pratibhA ApI. rajata mahotsava saMmelananuM uddhATana bhAI nArAyaNa ichuM e basa, anya nA, mahAdeva desAIe karyuM pramukhasthAna kAkAsAheba kAlelakare zobhAvyuM gItA parIkha paMDita sukhalAlajI tathA paMDita becaradAsa saMdhanA atithivizeSa Guests of honour-tarIke padhAryA; bhojana samAraMbhanA 'saMdhane rajata mahotsava atithivizeSa tarIke esa. ke. pATIla jevI muMbaI nagarInI gayA ekaTobara mAsamAM mubaI jaina yuvaka saMdhane rajata agratama vyakitane ame meLavI zakayA. A badhI subhaga ghaTanAmAe mahatsava niyata karelA kAryakrama mujaba sundara rIte ujavAI gaye. saMdhane eka meTI pratiSThA ApI. Ama saMdhanI nAmanA vadhavA rajata mahetalava kema kare tenI vicAraNA gata varSanA prAraMbhathI sAthe saMdhanI javAbadArI paNa vadhI. A vadhelI javAbadArIne zarU thaI hatI. pahelAM gata phAguna mAsa AsapAsa rajata mahotsava pahoMcI vaLavA mATe jarUrI evI kalpanAzakita, janAzakita gaThavavA vicAra hate. anukuLa pratikuLa saMgenI gaNatarI karatAM kAryazakti amArAmAM pragaTe evI amArI prArthanA che. karatAM Akhare okaTobara mAsamAM athavA te mahesAne rAjA aMgadra rIte rajata mahotsavanI AvI saphaLatA nihALIne huM evA A mAsamAM A samAraMbha garvavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM hatuM. katatyatA anubhavuM chuM. je saMdha sAthe tenA prAraMbhathI Aja sudhI zarUAtamAM mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAnazALAmAM '' huM lagabhaga akhaMDita rIte joDAyela chuM. ane jenA ghaDataravikAsamAM eka meLAvaDo karIzuM; bapore sabhyanuM samUhabhejana e ja sthaLe 'mArI zaktiono meM vega Avye che tene rajata mahotsava saMdhanI goThavIzuM ane rAtre kAMIka manoraMjana jevuM rAkhIzuM evI kalpanA pratibhAne anurUpa hoya e rIte ujavAya evuM mAruM svapna hatuM. hatI. samayanA vahevA sAthe kAryavAhaka samitinA sabhyomAM utsAhanI - e svapna Aje mUrtimatta thayeluM joI huM satiSa anubhavuM chuM. jamAvaTa thavA lAgI; kapanA vikasavA lAgI; sAthe sAthe saMgha ane A prasaMge mArA cirasAthI murabbI maNibhAI jemane A saMdhanA vAcanAlaya ane pustakAlayane A prasaMge sArI Arthika pUravaNI kema ghaDataramAM sauthI vadhAre phALe che temanuM mane smaraNa thAya che, teo thAya enA vicAro janAnI eraNa upara mukAyAM; rajata mahotsava Aje jIvatA hota te temanA AnaMdane koI sImA na hota Aje | phaMDa ubhuM karavuM ane e phaMDamAMthI kharca kADhatAM vadhatI rakama saMdhane temane AtmA jyAM haze tyAM paNa A badhu nihALIne jarUra UMDI maLe ema nakakI karavAmAM AvyuM; uttama koTinA vastu, abhinaya, prasannatA Abhanuvate haze evI mArI zraddhA che. A AkhuM Aye* saMgIta ane nRtyanI meLavaNI hoya evuM kaI nATaka nakakI karIne jana pAra pADavAmAM aneka rIte madadarUpa thayelA mArA sahakAryatenI TIkITonA vecANuMdarA vAcanAlaya ane pustakAlayanI Avakane prabaMdha kartAone huM aMgata rIte antaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM, karavAnuM vicAravAmAM AvyuM. AgalA varSa mAphaka A vakhate paNa ke paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA 12mI okaTobare zaradapUrNimAnI rAtre naukAvihAra te geTave ja maMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMdha ane tenA anusaMdhAnamAM bIjA kAryakrama javA ema kalpavAmAM AvyuM; saMmelana, bhejana, tema ja mane jana mATe viSayasUcita pRSTha mahAvIra jaina vidyAlayanI A vyAkhyAnazALA bahu nAnI maMgaLa-kAmanA ' ' paMDita sukhalAlajI lAgIH 'lITala bele drapanI " rAmAyaNa' nayanATikA, kedAranAthajI rajata-mahotsava saMmelana tathA manoraMjana kAryakrama mATe nUtana varSanA maMgaLa prabhAte paramAnaMda kApaDiyA bhAratIya vidyAbhavananuM nATayagRha pasaMda karavAmAM AvyuM; copATI rajata mahotsava-26 varSanuM upara Avela prANasukhalAla maphatalAla svImIMga bAthanA vizALa vihaMgAvalokana cegAnamAM 400 thI 500 bhAI bahene eka sAthe jamI zake e rajata mahotsava kAryakramane ahevAla bhajanaprabaMdha nizcita karavAmAM AvyuM; naukAvihAra mATe paNa mAruM vidhAthana paMDita sukhalAlajI 40 0 thI 450 bhAI bahene bALakone chuTathI samAvI zake evI mArI kahANI paMDita becaradAsa 132 'zobhanA' sTImalacanuM nakakI karavAmAM AvyuM. Ama nAnI kaLImAMthI zrI tribhuvana tilaka mahAkAvya hIrAcaMda ka. jhaverI 135 sahastradaLa kamaLa khIlI uThe ema rajata mahotsava samAraMbhanI che ema rajatamahotsava samaya nI ' , yuvaka koNa? veNubahena kApaDiyA kalpanA vistRta AkAra dhAraNa karatI gaI. ane yAjake- ane bhAga navAnuM prAcInIkaraNa - dalasukhabhAI mAlavaNiyA 139 lenArA sarvanAM dila dharAya .ane bharAya evI saphaLatApUrvaka Akhe sudhArAnI utkrAMti . bhaMvarala siMdhI 640 samAraMbha ujavAye. rajata mahotsava samAraMbha ujavavo hoya te kema - yajJanI bhUmikA nArAyaNa mahAdeva desAI 141 amIra he ! gItA parIkha ujavAya tenuM muMbaI jaina yuvaka sAthe muMbaInI janatAne navala jaina sAdhuo ane temanI kAra darzana karAvyuM. pratyeka kAryakramamAM bhAI bahene e dhAraNu mujabanI mahattvAkAMkSAo ' De Icandra pUrI saMkhyAmAM bhAga lIdhe. dareka kAryakrama dhAyo samayanI ayodA : vargavihIna samAja gokuLabhAI bhaTTa 147 vaTAvate cAlya; chatAM koI paNa kAryakrama daramiyAna leza mAtra rasakSati madhyamavarganI mImAMsA. piopaTalAla ga. zAha thavA na pAmI. sarvanA kaLaza35 naukAvihAra saunAM citta upara saMdhanAM saMsmaraNo umedacaMda bAriyA 1pa0 cirasthAyI mIThAM smaraNa mUkatA gayA. hemacandrAcArye ramaNalAla zAha 153 Arthika dRSTie saMghane Azare rUA. 6850ne kharca jatAM ke prAdezika rAjanI Azare rU. 11000ne lAbha thaze ane vAcanAlaya ane pustakAlayane ( punarracanAne prazna " sI. ela. dhIvALA 1pa 3. 6992nI TIkITanA vecANanI ane rUA. 750 bheTanI maLI kula- "aughogIkaraNa ane videza sAthe ) ra. 774ra Avaka thaI. - ApaNe vepAra ' "murArajI dha 158. ' aneka zakitao ane vyakitaonA hArdika sahakAra vinA A jainonA sAmAjika akayanI zakayatA khImacaMda vArA 15e AkhA samAraMbhe sarva kene satiSa thAya e rIte pAra paDave prabudhdha jIvananuM viziSTa sthAna ' 'cunIlAla kAmadAra 161 zakaya ja nathI. e badhAne vigatavAra ulalekha karIne AbhAra mAna- anokhI saMsthA ke ; ; lIlAvatI kAmadAra vAnuM zakya nathI. jenA bhAge je kAMI AvyuM te teNe takalIphane saMdhanA bhAvi kAryanuM dizAsucana saMtabAlajI 16ra 9 " saMdeze 0 " 0 che ja 112 = 1 38 14?, 148
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prazuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha rajata maheAtsava 26 varSa nuM vihaMgAvaleAkana je muMbaI jaina yuvaka saMdhanA rajata mahAtsava ujavavA ApaNe sau ekatra thayA chIe te sadha AsA mAsanI pUrNAhuti thavA sAthe 26 varSa pUrAM karaze. A lAMbI mudata daramiyAna banelI aneka dhaTanAne eka nAnA sarakhA vRttAntamAM saMkalita karavI e bahu kANu kAma che. A mATe prAraMbhamAM te je vAtAvaraNa vacce A muMbai jaina yuvaka saMdhanuM nirmANa thayuM e vAtAvaraNanuM jhAMkhuM citra rajI 'karavuM Avazyaka che. AjathI chavvIza varSa pahelAM samAjamAM rahelA aneka hAnikAraka rIvAjo ane mAnyatA ane dharmanA nAme cAlatA dabA dUra karavAM e huM mArI pharaja samajuM chuM. (4) AjathI chavvIza varSa pahelAMnA e divase ke jyAre jaina samAjanA ane khAsa karIne mubai, gujarAta, kaccha ane kAThiyAvADamAM vasatAM jaina zvetAMbara mUrti pUjaka vibhAgane yuvaka samudAya pramatta sAdhuzAhI ane khAladIkSAnA aniSTa sAme ukaLI uThayA hatA, sthaLe sthaLe khaladIkSA virUdhdha mAracAo maMDAi rahyA hatA, ekamekanI virUdhdha garamA garama lakhANo pragaTa thatAM hatAM ane bhAtabhAtanI sabhA bharAtI hatI ane tatkAlIna tumala Andolane AkhA jaina samAjane hacamacAvI mUkayeryA hatA. prAraMbhamAM e samAnalakSI yuvaka sadhAnI sthApanA te arasAmAM sAdhuzAhInI ApakhudI, khAladIkSA, junavANI sAmAjika rItarIvAo ane rASTrahitavirAdhI kamI mAnasa sAme saMgar3hita banIne kArya karavAnA AzayathI temaja jaina samAjamAM Ucca keLavaNInA pracAranA virodha karatA sthiticusta sAdhuzrAvaka samudAyane sAmane karavAnA hetuthI lagabhaga cAra pAMca mahInAnA gALAmAM mubai khAte e samAnalakSI muMbai jaina yuvaka saMdha athavA jaina yuya lIganI sthApanA karavAmAM AvI hatI. pahelA yuvaka saMdhanI sthApanA 1928 nA navembara mAsanI AkharamAM (vi. sa. 1985 kAka suda pa) zrI ratilAla cImanalAla kAThArI je mubai jaina yuva saMdhanA lAMbI muddata sudhI gALe gALe maMtrI hatA ane Aje paNa saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya che temanI AgevAnI nIce karavAmAM AvI hatI. evI ja rIte Azare pAMca mAsa bAda tA 3-2 -29 nA rAja zrI kalabhAi bhudaradAsa vIla. zrI sI. vI. zAha, zrI cImanalAla metIlAla parIkha ane sva. DaoN. nagInadAsa je zAzvanA paricayathI jaina yuvakonI eka sabhA khelAvavAmAM AvI hatI ane e sabhAmAM khIjA jaina yuvaka sadhanI racanA karavAmAM AvI hatI. A saMdhanA maMtrI tarIke sva. DaoN. nagInadAsa je. zAha, zrI odhavajI dhanajI zAha tathA zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne cUMTavAmAM AvyA hatA A sadhanA uddezo nIce mujaba nakakI karavAmAM AAvyA hatA. uddeza (ka) mukhyatve karIne jaitAnI dhArmika, Arthika ane sAmAjika unnatinA upAye rASTrahita sAcavIne ceAjavA ane amalamAM mUkavA. (kha) rASTrIya pravRttiomAM bane teTalI sahAya ApavI ane jaina samAjamAM rASTrIya bhAvanA khIle tevAM pagalAM jevAM Atmanivedana A saMdhamAM joDAnAra sabhye nIcenA nivedanane svIkAra karavA paDatA. (1) vicArasvAtaMtryamAM huM saMpUrNa rIte mAnu chuM ane teTalA ja kAraNasara kAi paNa vyakitane saMghabahAranI zikSA karavAmAM Ave tenI huM virUdhdha chuM. (2) jaina samAjanI Adhunika paristhiti jotAM ApaNA dravyanA upayoga mukhyatve karIne samAjanI spArthika ane keLavaNI viSayaka unnatimAM ja thavA joie ema huM mAnu chuM. (3) jainAnA sarva krikAnA aikayamAM huM mAnuM chuM ane te aikaya vadhe tevI pravRttione Teko ApavA e huM mArA dharma mAnu chuM.. 3 103 (5) sAdhuvezamAM kratA cAritrabhraSTa sAdhusAdhvIne sAdhusAdhvI tarIke huM svIkAratA nathI. (6) Atmazudhdhi, satyaniSThA ane sevAbhAvane huM mArA jIvana-- matra tarIke svIkArU' chuM. A nivedananI vigata ApavAnA Azaya e che ke chellAM 26 varSa daramiyAna saMdhanA baMdhAraNamAM, racanAmAM tema ja kArya - pravRttimAM aneka pheraphAro thatA rahyA che. samayanA badalAvA sAthe saMdha potAnA svarUpamAM ane darzanamAM paNa ThIka ThIka badalAtA rahyo che. ema chatAM paNa rASTrahita sAthe meLa meLavIne zakaya teTalI jaina samAjanI sevA karavI, rASTrIya pravRttine ane teTalI sahAya ApavI, vicArasvAtaMtryanA ugra pakSakAra rahevuM, dAnanI dizA khAvA tara samAjanuM vAraMvAra dhyAna kheMcatA rahevu, jaina samAjanA aikayanu satata pASaNa ane samarthana karavu, sAmAjika temaja dharmanA nAme cAlatA daMbhA ane pAkhaDA sAme baDakhorI calAvavI, sAdhue viSenI AMdhaLI zradhdhAne nirmULa karavI ane janatAnI zakaya teTalI sevA karavI- muMbaI jaina yuvaka saMdhanI Aja sudhInI sarva pravRttienA mULa sura rahyA che. 1 saMghanI Adya pravRttionA preraka khyAlo e sadhAtuM ekIkaraNa upara jaNAvela ante jaina yuvaka sadhA TuMka samaya judA judA rahIne kAma karavA bAda, bannenA uddezo tathA nIti temaja kArya kartAo moTA bhAge samAna hAine, tA. 7-5-29 nA rAja e banne saMdhAne ekatra karavAmAM AvyA ane tenI prathama cUMTaNImAM (baMdhAraNa mujaba premukha tarIke koine cUMTavAnA nahi hAine) sva. nagInAsa je. zAha, zrI odhavajI dhanajI zAha, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tathA zrI ratilAla cImanalAla kAThArIne maMtrI tarIke cUMTavAmAM AvyA, A saMdhanA vikAsane ane uttarAttara banelI ghaTanAone yathA svarUpe samajavA mATe Aja sudhInI tenI ujjavaLa kArakIrdIne e vibhAgamAM vaheMcavI jarUrI che. pahelA vibhAga te sadhanI 1929mAM thayelI sthApanAthI tA. 10-9-38 sudhInA samaya ane khIjo vibhAga ke jenI zarUAtamAM sadhanA badhAraNamAM keTalAka maulika. pheraphAra karavAmAM AvyA ane saMdha mAtra jaina zve. mU. krikAnA maTIne AkhA jaina samAjane AvarI letA thayA tyArathI Aja sudhInA samaya. A prathama vibhAga daramiyAna saMdhe hAtha dharelI vividha pravRttio pAchaLa rahelA preraka khyAla A mujabanA hatA. (1) ayogya dIkSA ane temAM paNa bALadIkSAnI pravRtti sAme zakaya teTalI jehAda calAvavI. (2) sAdhueMnA bhA, zithilatA ane ApakhudIne khullI pADavI. (3) jaina zvetAMbara mUrti pUjaka konpharansane bane teTalo Teko ApavA ane pragatizIla vicArAnA tenI pAse zakya teTalo svIkAra karAvavA.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 prabuddha jIvana - tA. 1-11-54 joDAyelI rahI che. saMdhanA nA goThava- maMDANa . aAgya dIkSA apAtI te (4) muMbaImAM AcArya zrImad vijayavallabhasUrinI preraNAthI ubhI cImanalAla saMghavInA hAthe lakhAyelI ane kAntinA upanAmathI thayela ane ucca keLavaNI levA IcchatA jaina vidyArthIone sAMja vartamAnamAM pragaTa thayelI lekhamALAe rUDhicusta jainemAM - avalaMbana rU5 banela zrI mahAvIra jaina vidyAlayane Teko Apa. eka bhAre khaLabhaLATa pedA kare ane A sAme junavANI samAjamAM (5) jaina samAjamAM je koI sAmAjika kIssAo najare upara bhISaNa virodha jagAve. e lekhamALA uchaLatA lohInI anyAya - caDhe te hAtha dharavA ane e rIte dabAyelI chuMdAyelI bahenane asamatA-adharma asahiSazu nIDaratAne eka apratima namune hatI. madada pahoMcADavI yA mukita apAvavI. muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA * saMghanuM pravRtti vaividhya muMbaI jaina yuvaka saMghanA ugama sAthe sAmayika pravRtti meTA A badhA hetuo sidhdha karavA mATe saMdha taraphathI avAra navAra bhAge joDAyelI rahI che. saMdhane uddeza ja jaina samAjamAM vicAra - sthaLe sthaLe sabhAo bharavAmAM AvatI, jAhera vyAkhyAna gaThava kAti pedA karavAne rahyo che. A mATe sAptAhika yA pAkSika patra vAmAM AvatAM, agya dIkSA apAtI hoya tyAM satyAgrahanAM sivAya cAle ja nahi e khyAlathI prerAIne saMghanA uddabhava bAda maMDANa mAMDavAmAM AvatAM, patrikAo pragaTa karavAmAM temaja vaheMca ' lagabhaga eka varSa pachI zrI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhInA taMtrIpaNA vAmAM AvatI, junavANI vicAranA AcAryo sAme jehAda calAvavAmAM nAce tA. 31-8-29 nA roja muMbaI jaina yuvaka saMdha patrikA" AvatI, sAmAjika kIssAo hAtha dharavAmAM AvatA ane jarUra paDaye Abu ane tethI paNa dUra sudhI saMghanA sabhyone deDAvavAmAM nAmanuM sAptAhika patra zarU karavAmAM AvyuM hatuM. A patra tA. AvatA temaja sarakArI adAlatamAM keso karavAmAM AvatA ane 11-8-31 sudhI eTale be varSe niyamita rIte pragaTa thatuM rahyuM hatuM duSTa mAnavIonA hAthamAM sapaDAyelI bahenane bacAvavAmAM AvatI, pUrvakAlIna prabuddha jaina" samaye samaye jaina yuvaka saMmelane temaja pariSade bharavAmAM AvatI, pachI aDhI mahInAnA gALA bAda saMdha taraphathI prabuddha jaina' ane sAthe sAthe rASTrIya hIlacAlamAM paNa sakriyapaNe bhAga levAmAM e nAmathI vaLI pAchI sAptAhika patranI zarUAta karavA AvatA, jelavAsI banelA baMdhuo mATe abhinandanasabhAo bhara- hatI. te be varSa calAvyA bAda jyAre patranA taMtrI sthAne zrI ratilAla vAmAM AvatI, khAdI-DuMDIo paNa vecavAmAM AvatI, ane AjhA- cImanalAla koThArI hatA te arasAmAM te vakhatanI aMgreja sarakAre "amara dInA AndolananuM zakaya teTaluM samarthana karavAmAM AvatuM. e araviMda nAmanI vArtA sAme vAMdho lIdhe ane rU. 6000nI vanuM vAtAvaraNa ane temAM sAthe karelI anekavidha uzcama jAmInagIrI mAMgI. e satyAgrahanA divaso hatA. evA samayamAM pravRttionAM smaraNo Aje paNa e divasonA je sAkSIo hayAta sarakAranI tIjorI A rIte bharavAnuM yogya nahi lAgavAthI tA. che temanA dilamAM romAMca pedA kare che. 9-8-33 nA roja prabudhdha jaina baMdha karavAmAM AvyuM. A be , e vakhatanA sAdhusamudAyanI pakSApakSI varSanA gALA daramiyAna zrI umedacaMda daulatacaMde bariyA, zrI e divasomAM sAdhusamudAyamAM be pakSa hatA. eka kevaLa - harilAla zivalAla zAha, zrI caMdrakAnta sUtIyA, zrI ratilAla junavANI ane pratyAghAtI ane tenA agresara hatA sva. sAgarA cImanalAla kekArI ane zrI kezavalAla maMgaLacaMda zAhe taMtrI naMdasUri ane vijayarAmacaMdrasUri. A banne ucca keLavaNInA virodhI athavA te sahataMtrI tarIke sevA ApI hatI. vaLI traNa mahInA hatA ane ayogya dIkSA ane temAM paNa bAladIkSAnA prakhara bAda saMghanI sAmayika pravRttie 'tarUNa jena' e nAma nIce himAyatI hatA. sAmA pakSanA AgevAna zrI vijayavallabhasUri pAkSika patranA rUpamAM tA. 1-1-34 thI navo avatAra dhAraNa hatA. temaNe jaina samAjamAM ucca keLavaNIne vega ApavAnA karyo hato. rAjakIya kAraNe sara zarUAtamAM tarUNa jaina jaina kAryane jIvanakArya banAveluM. Astika ane nAtikanI e divasomAM yutha sADIkeTa nAmanI saMsthA taraphathI paNa vastutaH muMbaI jaina eka garamAgarama carcA ubhI thayelI. no koI paNa vicAra raju yuvaka saMdhanI deravaNI nIce pragaTa thatuM hatuM ane tA. 1-4-34 karanAra, aMgrejI bhaNela, agya dIkSAne virodhI sAdhu ke zrAvaka sudhI cAlyuM hatuM tyArabAda mubaI jaina yuvaka saMghe tA. 19-5-35 nAstika che, ane AvA vicArone pakSa karanAra keI paNa sthaLane thI tarUNa jainanuM saMpAdana pitAnA mAthe lIdhuM ane te tA. 1-8-37 jaiina samudAya e saMdha nathI paNa hADakAne mAne che-AvA sAgarA nA roja chello aMka kADhIne visarjita thayuM. tarUNa jainanA saMpAdananaMdasUrinA anucita ane vicitra vidhAnae AkhA jaina samAjamAM kAryamAM zrI caMdrakAnta sutarIA, zrI maNilAla mekamacaMda zAha, bhAre kolAhala pedA karyo hato. AnI sAme muMbaI jaina yuvaka saMdhe ane zrI tArAcaMda, koThArIe judA judA gALA daramiyAna sevA bhAre joradAra jehAda calAvI hatI. ApI hatI. - nava varSanI sAmayika pravRtti zrI mahAvIra jaina vidyAlaya mATe rUA. ra01ra ne phALe saMdhanI zarUAtanA 4 varSamAM zrI vijyavallabhasUri lAMbe Ama nava varSanA A patrakAritvanI bhAta e varSonA ugra samaye muMbaImAM padhAryA; muMbaImAM temanI preraNAthI sthapAyela zrI AMdolana ane vegavAna hIlacAlane sarvathA anurUpa hatI. tenI mahAvIra jaina vidyAlaya sAme sthiticusta vargane bhAre virodha zaili amuka vicAra ane bhAvanAne jorazorathI vega ApatI pracAraka hate. saMghe A vakhate zrI mahAvIra jaina vidyAlayane Teke Apa rU5nI hatI. yuvakemAM navuM joza prere, Aveza pedA kare, anyAyae pitAnuM kartavya lekhyuM ane samAjanA bhAI bahenamAMthI rUpIo virodhI mAnasa saraje, sevA ane AtmabalidAna tarapha AkarSe rUpIe ekaThA karIne . 2012 nI rakama AcAryazrInA adhyakSapaNA e prakAranI lekha sAmagrIthI e patra ane patrikAo bharapura nIce zrI mahAvIra jaina vidyAlayane arpaNa karelI. rahetAM. je hetuthI muMbaI jaina yuvaka saMdha ubhuM thayuM hatuM te hetu krAntinI lekhamALA pAra pADavAmAM A patrapravRttie ghaNuM mahatvano phALo Apyo hate. " prAraMbhanA kALamAM jema eka bAju jAhera sabhAo dvArA samAjane (saMyukta) jaina yuvaka pariSada jAgRta karavAmAM AvatI, tema bIjI bAjue patrikAo dvArA temaja - 1829 thI 1938 nA gALA daramiyAna muMbaI jaina yuvaka dainika patromAM lekha pragaTa karIne saMdhanuM kAma jorazorathI calAvavAmAM saMdha taraphathI muMbaI khAte be yuvaka pariSade bharavAmAM AvI hatI. AvatuM. AmAM paNa zarUAtanA e divasomAM saMdhanI preraNAthI zrI - eka te 1831 nI AkharamAM sva. zrI maNilAla koThArInA pramukha -
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-14 prabuddha jIvana 105 ' - . eka vizeSa , vidhavA pe ka adhivezanamAM puruSanI paNa nIce tA. 30, 31 DIsembaranA roja bharavAmAM AvI hatI. bharavAmAM AvyuM hatuM ane be divasanI carcAnA pariNAme zrI jaina A pariSadane mULa hetu che. mU. jaina yuvakaeNnI pariSada bharavAne A yuvaka mahA maMDaLanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. A mahA hatuM. paNa pAchaLathI e pariSada traNe phirakAnA jaina yuvakanI banI maMDaLamAM 30 yuvaka saMghanA pratinidhioe bhAga lIdho hato. AvuM. gaI hatI ane mAthe savinaya satyAgrahanI laData ubhelI hovAthI ja bIjuM saMmelana suratamAM bharavAmAM AvyuM hatuM. tyAra bAda 1976 rAjakIya raMge sArA pramANamAM raMgAI gaI hatI. e paripadanA' mAM amadAvAda khAte bIjI jaina yuvaka pariSada bharAI jene ullekha . svAgata pramukha zrI vIracaMda pAnAcaMda zAha hatA. have pachI karavAmAM AvanAra che. A pariSadanI vyApaka kAryavAhI prathama jaina (. mU) yuvaka pariSada lakSamAM laIne 1937 mAM jaina yuvaka mahA maMDaLane visarjita karavAmAM AvyuM hatuM. - bIjI pariSada 1934 nA me mAsanI 2, 3, 4 nA suratanivAsI che. amIcaMda chaganalAla zAhanA pramukhapaNa nIce muMbaI amadAvAdanI bIjI jaina (ve. mU) yuvaka pariSada jaina yuvaka saMdha taraphathI bharavAmAM AvI hatI. A agAu laga- tA. 26-6-34 nA roja amadAvAda mukAme zrI paramAnaMda kuMvabhaga dazeka varSa pahelAM DaM. nagInadAsa je. zAhanA pramukhapaNA rajI kApaDiyAnA pramukhapaNA nIce jaina zve. mU. vibhAganI bIjI nIce pahelI jaina yuvaka pariSada bhAvanagara khAte bharavAmAM AvelI. jaina yuvaka pariSada bharavAmAM AvI. e pariSadanA svAgatA- paNa pachI enI dhArA tuTI javAthI 1934 mAM muMbaI khAte dhyakSa paMDita sukhalAlajI hatA. e pariSadanA pramukhasthAnethI te bharavAmAM Avela A pariSadane pahelI jaina yuvaka pariSada tarIke oLakha- apAyelA bhASaNe amadAvAdanA saMdhanAyakemAM bhAre kSobha pedA vAmAM AvI hatI. svAgatAdhyakSa zrI kalabhAI bhudaradAsa vakIla hatA. kayo. tA. 9-8-36 nA roja amadAvAdanA saMdhanI te phAnI sabhAe ane maMtrI tarIke zrI maNilAla mokamacaMda zAha, amIcaMda , zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne bahiSkAra jAhera karyo ane khemacaMda zAha, zrI manasukhalAla lAlana tathA zrI ratilAla cImana- pariNAme jaina samAjamAM eka tumula Ajolana ubhuM thayuM. sthaLe lAla koThArI hatA. e ja arasAmAM muMbaI khAte jaina . mu. konpharansanuM sthaLe pakSa yA virUdhanI saMdha sabhAo thavA lAgI. sAmAjika 14 muM adhivezana paNa bharAyeluM hatuM. A banne adhivezanee sakSobha ane gharSaNanA e apUrva divase hatA. A prasaMge jaina samAjanA vAtAvaraNamAM bhAre garamI pedA karI hatI. deva- amadAvAdanA jaina yuvakoe tyAMnA saMdhanA TharAvane asvIkAra-InakAra" dravyane sAmAjika upayoga, vidhavA punarlagnane anumodana, ayogya karyo; ane tA. 6-9-36 nA roja amadAvAdamAM lagabhaga 2000 - dIkSAne sArvatrika virodha, jainenI ekatAnuM joradAra samarthana, strI bhAI bahenuM zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA mAnamAM eka purUSanI samAnatA-AvA e samayamAM lekhAtA kAntikArI TharAve sneha bhejana ceryuM ane zrI merArajI desAInA pramukhapaNA muMbaimAM bharAyalI A pahelI jaina yuvaka pariSade pasAra karyA hatA. nAce eka abhinaMdana sabhA goThavI. A samagra prakaraNa che. nagInadAsa je. zAhanuM avasAna daramiyAna muMbaI jaina yuvaka saMdhe muMbaI temaja amadAvAdamAM A varSo daramiyAna De. nagInadAsa je. zAhanuM tA. bahu sakriya bhAga bhajavyo hato ane zrI mahAvIra jaina 22-4-32 nA roja avasAna thatAM muMbaI jaina yuvaka saMghe eka vidyAlayanI vyAkhyAnazALAmAM zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne abhinandana ApatI eka virATa sabhA yojI hatI. mULa sthApaka ane pAyAne kAryakartA gumAvyuM hatuM. zarUAtanAM varSomAM temanI dhagaza, kAryazakita, bhAvanAzIlatA amane badhAne 193ramAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAne prAraMbha bhAre prerakarUpa banyAM hatAM. saMdhanA kAryAlayamAM pratiSThita karavAmAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanI: Aje je eka mukhya pravRtti che AvelI amArA e sahakAryakartAnI chabI amArA dilamAM temanuM te payuM paNuM vyAkhyAnamALAne prAraMbha paMDita sukhalAlajInI preraNA smaraNa sadA kAyama rAkhe che. ane daravaNI nIce AjathI 22 varSa pahelAM karavAmAM Avyo vaDodarAne "saMnyAsa dIkSA niyAmaka nibaMdha hato. pahelI payuM paNuM vyAkhyAnamALA 1872 mAM sI. pI. beMka | e ja varSo daramiyAna vaDodarA rAje tA. 16-5-33 nA pAse AvelI hIrAbAganA holamAM bharavAmAM AvI hatI. tyArabAda roja pasAra karela "saMnyAsa dIkSA niyAmaka nibaMdha-AladIkSAnI traNa varSa khAlI gayA. ane 1936 mAM vaLI e pravRtti zarU aTakAyata karate kAyado-muMbaI jaina yuvaka saMdhe varSothI upADelI karavAmAM AvI je Aje ekadhArAe vikasatI cAlI rahI che. che bAladIkSAnI sAmenI laDatanuM eka bhAre saphaLa pariNAma hatuM. ' saMghane dazavaSaya samAraMbha ahiM e jaNAvavuM asthAne nahi gaNAya ke sAmAnyataH e samayanI saMdhanA dazamAM varSa daramiyAna muMbaI jaina yuvaka saMghe pitAne ugatI prajAnuM mAnasa ja balidIkSAvirodhI hatuM, paNa saMgakita rUpamAM dazavaSaya samAraMbha muMbaI sarakAranA e samayanA arthasaciva sva. 3 A aniSTa sAme laDAI calAvanAra koI saMsthA hoya te te eka zrI aNu bAbAjI laiDenA pramukhapaNa nIce ujavyo hato. e ane ajoDa e muMbaI jaina yuvaka saMdha hatA. A kAyade thatAM samAraMbhanuM udadhATana yuvakenI preraNAmUrti zrI amyuta paTavardhane che aTakAvavA mATe ane te mATe amane samajAvI levAne sthiticusta karyuM hatuM. te divase sAMje saMdhanA agragaNya sabhya zrI kilabhAI samAjanA AgevAnoe ThIka ThIka prayatna karelA, paNa evI samajAvaTane. bhudaradAsa vakIle sAntAkrujha khAte pitAnA baMgalAmAM udhAna saMmelana amArA mATe koI artha ja hoI na zake. meryuM hatuM ane rAtrInA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAna- ' zrI jaina yuvaka mahAmaMDaLa zALAmAM zrI jhaveracaMda meghANIe khIcakhIca bharelI mAnavamedanIne 1972 thI 1934 nA gALAmAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanA A nA kAma aMbA na thavA saMdhanA satata traNa kalAka sudhI lokagIta saMbhaLAvyA hatAM. A samAraMbha uddeza anusAra gujarAta temaja kAThiyAvADamAM 40 uparAMta yuvaka bhAre zAnadAra rIte ujavavAmAM AvyuM hatuM. saMghe ubhA thayA hatA ane muMbaI jaina yuvaka saMdhanA TharAvone amala karatA hatA. A badhA yuvaka sonuM saMgaThThana karavAnA hetuthI saMghanuM udhvIkaraNa mubaI jaina yuvaka saMghanI preraNAnA pariNAme 1934 nA sapTembara ahiM saMdhanI kArakIrdIne pahele haphate puro thAya che. mAsamAM vaDodarAnA yuvaka saMdha taraphathI mAnyavara zrI maNilAla bAlA- vastutaH A nava ke daza varSane gALA saMdha mATe eka sarakhI * bhAI nANAvaTInA pramukhapaNuM nIce vaDodarA khAte eka saMmelana uttarottara vadhatI jatI pravRttine hatuM ema kahI zakAya tema nathI.' ke saMdha hato. Ave che. eka samAja mATe ane te mATe 'mA '
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - ane tenA sAtha samAjanA vikAsanA nAmAvata prabuddha jIvana tA. 1-11-54 = = Arehaavaraha mAphaka saMdhanA kAryamAM bharatI temaja oTa che. dhArmika temaja sAmAjika bAbato viSe keTalAka vicAro antagata AvyA karI hatI. bahAranuM vAtAvaraNa temaja ghaTanAo sAthe saMdhanI karavAmAM AvyA che ane zistapAlana saMbaMdhe cokakasa niyama pravRttione khUba saMbaMdha rahetA. bahAra utejaka eka yA bIjI ghaTanA bane mUkavAmAM AvyA che. A sarva vicAra ane zista niyame jene ane saMghamAM vadhAre kriyAzIlatA Ave. bahAranuM vAtAvaraNa ThaMDu hoya te mAnya hoya te ja A saMdhane sabhya thaI zake che. A navuM baMdhana saMghanI pravRtti paNa manda bane. daza bAra varSanA Andolane keTaluMka AvatAM saMdhane ghaNA mahatvanA sabhya gumAvavA paDyA. A baMdhAraNa " kArya sAdhyuM hatuM. agya dIkSAnA prazna saMbaMdhI jarUrI mAnasa jainenI ektA upara ane rASTranI AjhAdI upara savizeSa bhAra parivartana sadhAI cUkayuM hatuM. sAdhuonI sattAne dara khUba DhIla mUke che. A baMdhAraNanA pariNAme koI paNa junavANI ke sthitipaDayA hatA. paramAnaMda prakaraNa purUM thayA bAda jaina samAjanuM vAtAvaraNa, cuta vyakita mATe saMdhamAM praveza karavAne kaI avakAza rahetuM nathI. paNa ThIka ThIka ThaMDuM paDayuM hatuM. kema karatAM rASTra tarapha lekamAnasa svAbhAvika rIte saMdhanuM kAryakSetra je Aja sudhI jaina zve. mU. vadhAre ne vadhAre DhaLatuM hatuM. jaina samAjanA eka ja phirakAne vaLagIne vibhAga pUratuM have maryAdita hatuM tema na rahetAM have vizALa jainaane tenA amuka ja prazno pUratI calAvavAmAM AvatI caLavaLa have nAnI samAjane sparze che ane vizALa jana samAja pratye sArI rIte abhimukha lAgatI hatI. rASTranI AjhAdI, bhinna bhinna samAjanI ekatA, sAmAna bane che. have pachInI saMghanI pravRttio sAcA parimANapUrvaka pIchANI jika parivartana, Arthika krAnti-A dizA tarapha lekanuM dila vadhAre zakAya e hetuthI saMghanA krAntikArI navA baMdhAraNane ATale vigatavAra ne vadhAre DhaLatuM jatuM hatuM, ane kevaLa pracArAtmakane badale saMskAratmaka ullekha karavAnuM jarUrI lAgyuM che. have A pravRttione vicAra karIe. pravRttinI mAMga vadhatI jatI hatI. temAM paNa pahelAM sAdhe AdarelI sthAyI pravRttiono ullekha karI laIe. * saMghanA navA baMdhAraNanuM nirmANa - prabudha jainaH prabudha jIvana kAThiyAvADa jaina yuvaka pariSadanA mukhapatra tarIke pragaTa thatA saMghanI navaracanA bAda saMdhanA mukhapatra sivAya saMdhanA vicAparivartana' mAsikamAM jaina yuvaka pravRtti viSe mArI draSTi e mathALA rene pracAra thaI na ja zake e vicAra svIkArIne saMdhanI kAryavAhaka nIce zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI lakhelI lekhamALA pragaTa thaI. samitie saMdhanA mukhapatra tarIke tA. 1-5-38 thI "prabudhdha jaina jyotinA taMtrI zrI dhIrajalAla TokarazI zAhe e lekhamALA jaina' nAmanuM prAkSika patra pragaTa karavAno nirNaya karyo. 184ra nI pustikAnA AkAramAM pragaTa karI. emAM raju karelI vicAra saraNI sAlamAM jyAre savinaya satyAgrahanI laData zarU thaI tyAre zarUAtanA ane yejanA mujaba zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM sAmAnya svarUpa cAra mahInA prakAzana baMdha rAkheluM te sivAya A pAkSika patra zarU ane baMdhAraNa ghaDavA mATe tA. 23-1-38 nA roja muMbaI jaina karyuM tyArathI Aja sudhI ekadhArUM pragaTa thai rahyuM che. tenA taMtrI yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitie eka peTA samiti nImI e peTA tarIke amuka kAraNosara saMdhanA maMtrI zrI maNilAla mokamacaMda samitimAM ghaDelA navA baMdhAraNanI yojanAmAM najIvA sudhArA sAthe zAhanuM nAma mUkavAmAM AvyuM hatuM. paNa vacagALe tA. 1-5-48 AkhI yejanA sAmAnya sabhA samakSa raju karavAmAM AvI. A peja- thI 1-5-50 sudhI zrI jaTubhAI mahetAe ane tyArabAda tA. nAnA eTale saMdhanA navA baMdhAraNane vicAra karavA mATe zrI maNilAla 15-1-50 thI 15 4-51 sudhI zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI mohanalAla jhaverInA pramukhapaNa nIce traNavAra saMdhanI sAmAnya sabhAo zAhe prabudhdha jIvananuM saMpAdana saMbhALeluM-A be varSa ne gALe bAda maLI ane tA. 17-4-38 nA roja navuM baMdhAraNuM pasAra karavAmAM karatAM prAraMbhathI Aja sudhI tenuM saMpAdana zrI paramAnaMda kaMvarajI AvyuM ane te baMdhAraNanA anvaye navI cUMTaNI karavAmAM AvI. kApaDiyAe karyuM che. tA. 1-5-51 thI te taMtrI tarIke paNa zrI pramukhasthAne zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, upapramukhasthAne zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnuM nAma mUkavAmAM AvyuM che. tA. cImanalAla cakubhAI zAha, maMtrIonA sthAne zrI maNilAla mekamacaMda 1-5-53 thI "prabudhdha jaina" nAma badalIne saMdhanA mukhapatrane zAha ane sva. vrajalAla dharamacaMda meghANI ane koSAdhyakSanA sthAne prabuddha jIvana " nAma ApavAmAM AvyuM che. A pramANe saMdhanI zrI amIcaMda khemacaMda zAha cuMTAyA. navaracanA bAda zarU karelI pAkSika pravRttinuM Aje soLamuM varSa cAle che. A mukhapatranI bhAta A sagha mAraphata calAvavAmAM AvelI navA baMdhAraNa mujaba saMghanA udeze AgalAM varSonA mukhapatranI bhAta karatAM ghaNA aMzamAM judI paDe che. A navuM baMdhAraNa muMbaI. jaina yuvaka saMdhanA itihAsamAM A patra mAnavI jIvanane sparzatA aneka navA ane gUDha viSayanI eka mahatvanA sImAcihanarUpa che. tenA udezo nIce mujaba nakakI talasparzI carcA kare che, rAjakAraNanI carcAne mukhya sthAna Ape karavAmAM AvyA. che, jaina samAjanA praznane paNa uccatara bhUmikAthI cintave che, (ka) samAjapragatine rUMdhatA aneka dhArmika temaja sAmAjika vahe- ca che. lakhANomAM pracAralakSitA echI, satyalakSItA vadhAre rahI che. 'mane tathA kurUDhione jaina samAjamAMthI uccheda karo ane amArA saMdhanuM A mukhapatra kAkA sAheba kAlelakara, sva. kizora' dharma ane samAjanA nAme cAlatAM pAkhaMDa khullAM pADavAM.. lAla dha. mazarUvALA, pUjya kedAranAthajI, paMDita sukhalAlajI, svAmI (kha) AjanA pragatizIla vicAre ane bhAvanAonI dRSTie ApaNI AnaMda, adhyApaka dalasukha mAlavaNIyA, paMDita becaradAsa dezI Adi kALajInI samAjavyavasthA je maulika parivartana mAMgI rahela zanizcita, visAnI lekhinInA prasAda vara mada che tene lagatI samajaNa ane sAhityane jaina samAjamAM phelA kare, banatuM rahyuM che. prabuddha jaina ke jIvanamAM je kAMI pragaTa thAya te (ga) samAja unnati temaja janasevAnI pravRttio hAtha dharavI. hamezA satyapUta hoya ane vANIsaMyama vaDe suyojita hoya e () ApaNo deza svAdhIna, svAvalaMbI ane samartha bane e dhyeya- Agraha prAraMbhathI Aja sudhI sevAto rahyo che. ziSTa samAjamAM pUrvaka dezabharamAM cAlI rahelI rAjakIya tema ja sAmAjika prabuddha jIvane sArI pratiSThA meLavI che ane zradhyeya sthAna prApta pravRttione bane teTale ke Apa. karyuM che ema kahevAmAM atyukitane deSa Ave che ema bhAgye ja navA baMdhAraNanI vizeSatA . koI kaheze. A pravRtti dara varSe Azare rU. 2000nI puravaNInI navA baMdhAraNamAM tyArabAda yuvaka saMdhanI nIti ane kAryapadhdhatinuM apekSA rAkhe che. eka prakaraNa Ave che. A prakaraNamAM jainanI ekatAne ane dhArmika paryuSaNa vyAkhyAnamALA kurUDhionA UDedane anulakSIne cekakasa mantavya raju karavAmAM AvyA saMdhanI A bIjI pravRtti sadA vikasatI ane phAlatI kUlatI rahI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prabudhdha jIvana 107. " karI che. A basa ane paMDita vyAkhyAna mA paricayane saMdhanA ane , ka - : 9 : 1 : - + - . : che. tenA prazaMsakoe tene lagatI Arthika cintAthI amane hamezA mukata asaMbhavita che. dhanajI sTrITa jevA bIca lattAmAM A vAcanAlayarAkhyA che. mukhya adhiSThAtA tarIke paMDita sukhalAlajI ane kAkA sAheba pustakAlaya eka jJAnanI parabanuM kAma sAre che. A pravRtti dara varSe kAlelakara--A be vyakitaoe paryuSaNa vyAkhyAna mAjane satata Azare rU. 3000 nI puravaNInI apekSA rAkhe che. paSI che, saMvardhita karI che. A vyAkhyAna mALAmAM aneka deza sanmAna temaja saMparka sabhAo tathA jAhera vyAkhyAne bho, rAjapradhAne, samAjasevaka, cintake ane paMDita vyAkhyAna A uparAMta ApaNA vizALa samAjanI viziSTa vyakitaonA ApavA AvI gayA che; musalamAna, khristI tema ja pArasI vakatA * sIdhA paricayane saMdhanA sabhyone lAbha maLe e mATe avAranavAra enAM bhASaNe thayAM che. cAlu varSanI vyAkhyAnamALAne sAta bahene saMdhanA kAryAlayamAM saMparka saMmelane goThavavAmAM Ave che. A rIte e vyAkhyAtA tarIke ane eka bahene saMgItakAra tarIke zAbhAvI saMdhanA kAryAlayamAM aneka dezabhakta, samAja hitacintake, kAryakartAo hatI. sarva dharma samabhAvane sAcA arthamAM mUrta karatI A AvatA rahyA che. AvA AgantukemAM darabAra gopALadAsa, zrI ucharepravRttine mAtra jainene ja nahi-muMbaInA vizALa jana samudAyane garAya Dhebara, sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTI, zrI tArAbahena paNa sArA pramANamAM AkarSe che. chellA saMvatsarInA divasanI mANekalAla, sva. mahAdevabhAI desAI, zrI sidhdharAja drA, zrI bhaMvaramala sabhAo mATe rokasI thIeTara jevI vizALa jagyA paNa sArI sIMdhI, zrI haMsAbahena mahetA, zrI nAnAbhAI bhaTTa, zrI zaMkararAva deva, rIte sAMko paDe che. muMbaI jaina yuvaka saMdhanI A pravRttinuM zrI khuzAladAsa kurajI pArekha, zrI vIThThaladAsa jerAjANI, sva. amRanya sthaLoe paNa anukaraNa thaI rahyuM che. 22 varSathI cAlu 1 talAla dalapatabhAI zeTha, zrI jainendrakumAra, De. bUlacaMda, zrI jhINAbhAI rahelI A pravRtti Ajana, vyAkhyAtAonI tema ja viSayanI | sneharazmi, zrI dilakhuza dIvAnajI vagere aneka nAme gaNAvI zakAya pasaMdagI tathA zrotAonuM vaividhya-A badhI bAbatamAM vikasatA tema che. koI paNa viziSTa prasaMga upara athavA te samaye samaye kamalanI mAphaka vadhAre suMdara, vadhAre AkarSaka, vadhAre suvAsabharI upasthita thatA rAjakIya ke sAmAjika prazna upara jAhera vyAkhyAne banatI rahI che, tenI pAMkhaDIe pAMkhaDIe navA raMga purAtA tema ja sabhAo goThavavAmAM Ave che. judI judI vyakitaonAM rahyA che. vyavahAra zuddhi maMDaLanA saMcAlaka zrI kedAranAtha jevA sanmAna ane satkAra samAraMbha paNa prasaMge prasaMge javAmAM Ave aneka mahAzayane A pravRttine puro sahakAra maLato rahyo che. che. AmAMnA DAka viziSTa prasaMgenI ahiM nedha laIe. zrI maNilAla mokamacaMda zAha dhArAsabhAnA sabhyonA be saMparkasaMmalanA sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya A vAcanAlaya-pustakAlayanuM udaghATana AjathI 14 varSa . tA. 30-3-46 nA roja muMbaInI dhArAsabhAmAM cuMTAyelA - jaina sabhyonuM eka saMparka saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. A pahelAM muMbaInAM mAjI vaDA pradhAna kapriya zrI bALAsAheba kheranA. saMmelanamAM zrI kunamala kriAdiyA. sva. e. bI lache, zrI lIlAvatI zubha haste tA. 17-8-40 nA roja thayuM hatuM. cAra varSa bAda saMdhanA ! AtmArU5 rU. maNilAla mekamacaMda zAhane saMdhanI tema ja jaina munazI, zrI IndumatI cImanalAla, zrI pipaTalAla rAmacaMda zAha, samAjanI varSo sudhI temaNe karelI anekavidha sevAonI kadararUpa zrI maganalAla zAha, tathA zrI caMdulAla bhIkhAbhAI satIA upasthita thayA hatA. A saMmelana daramyAna paraspara bahu sArI rIte temanA mitra ane prazaMsakomAMthI ekaThA karIne tA. 2-4-44 nA roja ye jAyelA sanmAna samAraMbhamAM mAnyavara zrI vaikuMThabhAI vicAronI Apale thaI hatI. lallubhAI mahetAnA pramukhapaNa nIce rU. 17833 nI thelI arpaNa e ja bIjo prasaMga 1951-5ra nI meTI cuMTaNI jaMga karavAmAM AvI hatI. A thelImAM rU. 10167 umerIne zrI maNi pachI tA. 27-3-1ranA roja zrI kuMdanamala ridiyAnA pramukhapaNu bhAIe saMdhanA vAcanAlaya pustakAlayanA lAbhArthe kula rU. 24001 nIce muMbaI tema ja madhyavatI dhArAsabhAmAM cUMTAyelA jaina sabhyone nI rakama saMdhane vAcanAlaya-pustakAlayanA lAbhArthe arpaNa ekatra karavAne lagatA hatA. A saM5rka saMmelanamAM madhyavartI karI hatI. saMghe zrI maNibhAInI A asAdhAraNa udAratAne saciva maMDaLamAMnA eka pradhAna zrI ajitaprasAda jaina tathA zAti- lakSyamAM laIne vAcanAlaya pustakAlaya sAthe temanuM nAma lAla harajIvana zAha, zrI indumatI cImanalAla, zrI lIlAvatI beMkara, joDavAno nirNaya karyo hato, temane saMdhanA AjIvana maMtrI zrI kalabAI, zrI popaTalAla rAmacaMda zAha, zrI nAthAlAla DI. banAvyA hatA. A rIte maLela rU. 24001 nuM TrasTaDIDa parIkha, zrI pI. eca. muMjAla, zrI zAntilAla sarupacaMda zAha, zrI ke karIne ane tene lagatuM baMdhAraNa dhaThI nakakI karIne vAcanAlaya cImanalAla cakubhAI zAha, zrI zreyAMsaprasAda jaina, zrI maNibhAI pustakAlayane saMdhathI eka svataMtra sArvajanika saMsthAnuM rU5 A5 caturabhAI zAha, tathA lAlacaMda hIrAcaMda dozI upasthita thayA hatA. vAmAM AvyuM hatuM. A saMsthAnA vAcanAlaya vibhAgane haMmezAM dhArAsabhAmAM cUMTAyelA ATalA badhA jaina sabhya saMdhanA nimaMtraNane Azare 100 thI 150 bhAIo lAbha le che; pustakAlayane mAna ApIne ekatra thAya e saMdhanA ItihAsamAM eka asAdhAraNa Azare 250 bhAIe cAlu lAbha le che ane temAM ghaTanA hatI. gujarAtI, hiMdI, marAThI, tathA aMgrejI ema kulla 74 sAmayika - kAkAsAhebano SaSTIpUrti samAraMbha patre Ave che. temAM dainika 5, sAptAhika 16, pAkSika 12, zrI muMbaI jaina yuvaka sAthe muMbaInI cha 15 jAhera karI mAsika 37, trimAsika 3 ane vArSika 1-sAmayikane samAveza saMsthAone sahakAra meLavIne muMbaI yunIvarsITInA kanvekezana thAya che. pustakAlayamAM Aje kula 5300 pustaka che. A banne hAlamAM kAkAsAheba kAlelakarane SaSTIpUti samAraMbha divAnabahAdura che pravRttio mATe jagyA dhaNI sAMkaDI paDe che. pustakAlayamAM jaina kRSNAlAla mehanalAla jhaverInA pramukhapaNa nIce ujavyuM hatuM. A dharmanA badhI bhASAnAM ane itara viSayenA mAtra gujarAtI pustako samAraMbhamAM zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, zrI kanayAlAla mANekavasAvavAnI maryAdA jagyAnI saMkaDAzane lIdhe svIkAravI paDI che. lAla munazI, zrI amRtalAla dalapatabhAI zeTha, zrI rAmanArAyaNa Ajey stakAlayamAM moTA kadanAM 6 kabATa che je lagabhaga bharAvA pAThaka, zrI tArAbahena meDika, zrI karasanadAsa mANeka ane zrI AvyAM che. jyAM sudhI ke vizALa jagyAnI sagavaDa na thAya jyotIndra davee kAkAsAhebanA anekaraMgI vyakitatvane parimaya tyAM sudhI khAsa karIne pustakAlayane joIne vikAsa sAdhavo lagabhaga - karAvyo hato ane kAkAsAhebe uttararUpe eka pratibhApUrNa pravayana che e ane kastakAlaya karI hatI karavAne laine adhavatI dhArAnamala kizo suNI ja
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ " and 108 prabuddha jIvana tA. 1-11-1954 " . ke karyuM hatuM. muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kArakIdImAM A eka cirasmaraNIya ghaTanA banI hatI.' * paMDita lAlana-sanmAna samAraMbha tA 0, 1, 6-48 nA roja muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI 84 varSanI uMmare pahoMcelA paMDita phatehacaMda kapuracaMda lAlanane zrI. kedAranAthajInA pramukhapaNA nIce AnaMdabhavanamAM eka sanmAna samAraMbha goThavavAmAM AvyuM hatuM. paMDita lAlanane vicAra svAtaMtrya khAtara temanA yauvanakALa daramiyAna jaina samAja taraphathI sArI rIte sahevuM paDayuM hatuM te vidvAna, svataMtra vicAraka ane UMDI dharmaniSThA dharAvatA eka sAdhu purUSa hatA. upara jaNAvela prasaMge temane aneka prazaMsakoe bhAvabharI aMjali ApI hatI. AvI pavitra vyaktinuM muMbaI jaina yuvaka saMghe sanmAna karIne kRtArthatA "anubhavI hatI '' ' ' rezana rAhata pravRtti - saMdha taraphathI 1943nA okaTobara mAsamAM sakhata meMdhavArInA kAraNe hADamArI bhogavatA jaina kuTuMbane madadarUpa thavAnA hetuthI rezana rAhatana eka ejanA hAtha dharavAmAM AvI hatI. rAhatayogya kuTuMbanAM rezana bIlemAM A janAdvArA 50 thI 75 TakAnI rAhata ApavAmAM AvatI hatI. A kAma vadhatAM vadhatAM 115 jaina kuTuMbone dara mAse rU. 900 sudhI vaheMcavAmAM AvatA hatA. 1844 mAM muMbaImAM bebane dhaDAke thavA bAda A rAhatanI mAMga ochI ' thatI gaI. 1946 nA DIseMbaramAM A pejanA baMdha karavAmAM AvI hatI. A traNa varSanA gALAmAM saMdha taraphathI rU. 21,3** vaheMcavAmAM AvyA hatA, hastadhoga pravRtti ' A pejanAne pUraka evI eka sArvajanika hastadhoNa rAhata vaijanA muMbaInI pramukha strI saMsthA bhaginI samAjanA sahakAramAM saMdha taraphathI eja arasAmAM zarU karavAmAM AvI hatI. A janAmAM je kaI bAI ke bhAI A rAhatane lAbha levA IcchatuM hoya teNe saMdhanA daphataramAM pitAnuM nAma noMdhAvI javuM ane te sutara kAMtIne khAdI bhaMDArane Ape ane tyAMthI jeTalu katAmaNa tene maLe eTaluM ja kaMtAmaNu saMghe ApavuM e prabaMdha karavAmAM AvyuM hatuM. A yojanAno lAbha lenAra bahu ochI vyakitao nIkaLavAthI e yejanA thoDA samayamAM baMdha karavAmAM AvI hatI. vidyakIya rAhata pravRtti rezana rAhatanI yojanA baMdha karI e ja arasAmAM saMdhe jaina samAja pUratI maryAdita evI eka vaidhakIya rAhatanI pravRtti zarU karI hatI. jyAre sva. maNibhAIe saMghanA vAcanAlaya-pustakAbhayane rU. 10168 nI rakama bheTa ApI tyAre temaNe narsIga esosIezanane DIplomA levA icchatI jaine bahenane madada ApavA mATe saMghane rU. 1000 nI rakama ApI hatI. satata jAherAta ApavA chatAM be varSa sudhI AvI madadanI jarUriyAtavALI kaI jaina bahena bahAra nIkaLI na AvI, tethI te rakama temanI saMmatithI jaine mATenI vidyakIya rAhata pAchaLa kharacavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM. A rAhatakArya Aja sudhI eka sarakhuM cAle che. je koI jaina bhAI yA bahena A mATe Ave che tene saMdha taraphathI davA ke ijekazane apAvavAmAM Ave che. . akaya samitinA karAve jaina . mU konpharansamAM sthiticusta varga karaze paNa rasa lete nahe eTaluM ja nahi tene satata virodha karatuM hatuM. A varga konpharansamAM sAmela thAya e hetuthI 1941 mAM zeTha kasturabhAI lAlabhAInA pramukhapaNA nIce nImAyalI ejya samitie nIce mujabanA be TharAve ghaDavAmAM AvyA hatAH TharAva 1. " zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka konpharansa sane 1834mAM amadAvAda mukAme sAdhu saMmelane karelA dIkSA saMbaMdhI TharAvane vadhAvI le che ane teNe (kenpharansa) athavA tenI bIjI kaI paNa peTA samitie karelA vaDedarA rAjyanA dIkSA saMbaMdhInA TharAve AthI rada kare che. " karAva 2. "aiya samiti jaina samAjane bhArapUrvaka bhalAmaNa kare che ke jaina zvetAMbara mUrtipUjaka dharmanA siddhAnta ane pracalita anuSkAne je pramANe mAnya rakhAtA AvyA che te pramANe jaina saMsthAo mAnya rAkhe eTaluM ja nahi paNa tenA adhikArI ke dhdhadAre taraphathI tene hINapata pahoMce tevuM bolavAmAM ke lakhavAmAM Avaze nahi." 'A banne pratyAdhAtI karIne muMbaI jaina yuvaka saMdhe prArabhathI sakhta virodha karyo hate. samayAntare 1945 nA eprIla mAsanA prAraMbhamAM bharAyela uparokata konpharansanA adhivezanamAM A banne prastAva raju thatAM 1215 mata pakSamAM ane 124* mata virUdhdhamAM AvatA uDI gayA hatA. kenpharansa jevA madhyamamArga ane meTA bhAge sthiticustanA saMmelanamAM A TharAvo uDI gayA e saMdhane aNadhAryo vijya hatuM. A banne TharAe e divasomAM bhAre ugra vAtAvaraNa pedA karyuM hatuM ane AvelA pAraNAme aneka lokone Azcaryacakita karyA hatA. tyAra pachInA varSamAM phAlanA mukAme maLelA adhivezanamAM e Tharo pharIthI raju karavAmAM temaja pasAra karavAmAM AvyA hatA; paNa e TharAne kaI paNa amala thayele haju sudhI jovAmAM AvyuM nathI. Aje amArA saMdhanI kAryavAhaka samitinA eka sabhya zrI ratilAla cImanalAla koThArI kenpharansanA eka mukhya maMtrI che e hakIkata e ja konpharansanI-AvA daro karavA chatAM-AgekadamanI eka nIzAnI che. AjhAdI uthApana : khIsakelIne AtmasaMtoSa 1947 nA ogasTa mAsanI 15 mI tArIkhe ApaNe deza aMgrejonI hakumatathI mukta thaye ane dezabharamAM AjhAdInI meTA pAyA upara ujavaNI thai. saMdha taraphathI paNa zrI kundanalAla kriodiyAnA pramukha paNa nIce mahAvIra jaina vidyAlayamAM AjhAdI udhAnane lagate eka bhavya samAraMbha goThavavAmAM AvyuM hatuM. muMbaI jaina yuvaka saMdha rASTranI AjhAdInI tamannAne prAraMbhathI ja vareluM hatuM. tenI bIjI gama te pravRttio hoya paNa rASTrIya caLavaLane te potAthI banatA Teke satatapaNe ApI rahyuM hatuM. prabuddha jainanA saMcAlana pAchaLa paNa e bhAvanA sadA mukhya sthAne rahetI. e 1947 nI 15mI ogasTane AvakAratAM prabuddha jainamAM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke - "prabuddha jaina chellAM ATha varSathI jana samAjanI yathAzakita sevA karI rahyuM che. tenA saMcAlana pAchaLa AjhAdI pradhAna ane preraka hetu rahyo che. e saMkalpa upara ja prabuddha jaina Aja sudhI gatimAna rahyuM che. jaina samAja AgaLa paNa teNe bIjI aneka bAbate sAthe A bAbata haMmezAM mukhyapaNe AgaLa dharI che. dezanetAo ane prajAjanonAM apUrva balidAna AgaLa prabudhdha jainanA nAnA sarakhA phALAne zuM hisAba? ema chatAM paNa Aje jyAre aMgreja sarakAra vidAya pAme che. rASTra svAdhIna ane svataMtra bane che, sarakArI sattAsthAne upara rASTradhvaja pharakavA mAMDe che, samasta prajAjanonAM dila AnaMda ane gauravathI jyAre uchaLI rahyAM che, tyAre prabudhdha jaina paNa pitAnA Aja sudhInA jIvananI mukhya manISA saphaLatAne pAmelI joIne caritArthatA anubhave che. rAmacaMdrajInA setubaMdhamAM kAMkarI kAMkarI pUranAra pelI khIsakolI mAphaka A mahAna sidhdhimAM pitAthI banate kAMIka phALo Ape che e AtmasateSa ane dhanyatA prabudhdha jaina anubhave che. jema prajAjIvanamAM tema prabuddha jainanA jIvanamAM Ajano divasa eka apUrva parva samAna che."
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 prabudhdha jIvana 109 sva. DAhyAbhAI bAlAbhAI kera nibaMdha harIphAI sva. choTubhAI korAe pitAnA pitAzrInA smaraNamAM " Adhunika samayane anulakSIne jaina dharma ane samAjane utkarSa kema . thAya?" e viSaya upara nibaMdha harIphAI javA mATe saMdhane rUA. 40)nI rakama ApI hatI A viSaya upara sArI saMkhyAmAM nibaLe maLyA hatA. jemAMthI paheluM InAma rU. 250)nuM zrI padmanAbha jainane ane bIjuM InAma ru. 15) nuM zrI ratilAla maphAbhAI zAhane ApavAmAM AvyuM hatuM. parIkSaka tarIke 5. sukha- lAlajI, zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI zAntilAla ha. zAha ane zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe kAma bajAvyuM hatuM. che. vrajalAla dharamacaMda meghANInuM avasAna jemanI darda bharI mAnavatApreraka vArtAo vaDe prabuddha jaina lokapriya banI rahyuM hatuM ane jemaNe saMdhanI navaracanA bAda varSe sudhI saMdhanA maMtrIpadane zobhAvyuM hatuM temanuM muMbaInA hidunI musalamAnanA komI saMdharSanA divase daramiyAna koI eka guMDAnA charIne bhoga banatAM tA. 10-1-47 nA roja duHkhada avasAna thayuM hatuM. saMghane temanA javAthI eka niSThAvAna kAryakartAnI ane hRdayasparzI lekhakanI khoTa paDI hatI. saMdhanI temaNe aneka vidha sevAo bajAvI hatI. Aje paNa temanI khoTa purAya e kAryakartA amane maLyo nathI. De. meghANInuM smAraka temanA smAraka nimite saMdhanA sabhyomAMthI rU. 2300 ekaThA thayA hatA. temAM saMghamAMthI rU. 200 umerIne sastu sAhitya mudraNAlaya TrasTanA menejIMga TrasTI zrI manu subedArane nIcenI samajutI upara e rU 2500 nI rakama tA. 17-8-48 nA roja bheTa ApavAmAM AvI hatIH " sastu sAhitya mudraNAlaya draraTe DemeghANI je prakAranI mAnavatAsparzI vArtAo lakhatA hatA tevI vArtAo lakhAvavI athavA te dharma sAhitya ke pazcimanA sAhityamAMthI vArtAo tAravavI ane tene anuvAda karAvo ane e prakAranA lakhANa vAM anuvAda mATe A rakamamAMthI puraskAra ApavA ane e rIte ochAmAM ochA pAMceka daLadAra pustako pragaTa karavA ane dareka pustakanI aMdara. medhANI smArakane lagatI temaNe noMdha levI." che A anvaye sastu sAhitya mudraNAlaya TrasTa taraphathI (1) mANasAInI vAta ane (2) ucca jIvananI maMgaLa vAte-ema be pustako pragaTa thayAM che. Telakara kamITI dhArmika tathA jAhera sakhAvatanuM niyamana karavA saMbaMdhamAM muMbaI sarakAre nImela Tendulakara kamITIe 1948 daramiyAna jaina jainetara samAjanA AgevAnonI jubAnI levAnuM kAma zarU karyuM hatuM. jaina maMdiramAM ekaThA thatA devadravyane prazna A kamITI AgaLa upasthita thayela hatuM. A devadravyane maMdira ane mUrti sivAya anya. kazA sAmAjika upayoga thaI na ja zake e jainenI pracalita mAnyatA hatI. A dravyane sAmAjika upayoga thavo ja joIe eve muMbaI jaina yuvaka saMdhane prAraMbhathI Agraha rahyo hato. A - kamITI samakSa jubAnI ApatAM saMdhanA pratinidhi zrI paramAnaMda sAdhanA pratinidhi zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe saMdhanA mantavya spaSTa AkAramAM raju karyA hatA. ane Dulakara kamITI samakSa raju karavAmAM AvelI jubAnIo prabuddha jainamAM bahu vistArathI pragaTa karavAmAM AvI hatI Ane lIdhe te vakhate muMbaI jaina yuvaka saMghane jaina samAjanA moTA bhAganA ugra repanuM pAtra banavuM paDyuM hatuM. sAmAjika kAyadAonuM samarthana chellAM daza varSanA gALAmAM muMbaI sarakAra taraphathI A pablIka che rIlIjIasa enDa cerITebala TrasTa ekaTa uparAMta madhaniSedha dhAre, dipanI pratibaMdhaka dhAre, harijana maMdira praveza dhAra, samAja bahiSkAra pratibaMdhaka dhAre, bhikSuka dhAre, lagnaviccheda dhAre-AvA aneka sAmAjika viSayane lagatA kAyadAo pasAra karavAmAM AvyA che, ane muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhIe A badhA kAyadAonuM samaye samaye joradAra samarthana karyuM che ane Ama karatAM junavANI sthiticusta samudAyane sakhta virodha vahorI lIdhuM che. - maNibhAinA tailacitranuM anAvaraNa amArA saMdhanA varSonA kAryakartA sva. maNilAla mekamacaMda zAha athavA te maNibhAInA taulacitranuM tA. 1-3-52 roja kAkAsAheba kAlelakare saMghanA kAryAlayamAM aneka svajane ane 'mitrenI hAjarImAM temanI hayAtI daramiyAna anAvaraNa karyuM hatuM ane maNibhAIne ucca koTinI prazastI vaDe navAjyA hatA. maNibhAInuM avasAna jemanAM tana, mana ane dhananA, suga vaDe muMbaI jaina yuvaka saMdha Aja sudhI phalya phulyuM hatuM, jemanA dilamAM muMbaI jaina yuvaka saMdha ane saMyukata jaina vidyArthI gRhanA utkarSanI cintA vIze kalAka jAgRta rahetI hatI ane tenA vikAsa ane Arthika puravaNI mATe chellAM traNa varSanI mAMdagInA bIchAne paNa sAjA mANasa karatAM paNa jeo vadhAre zrama laI rahyA hatA, jemanA zvAse zvAse saMdha ane saMyukata vidyArthIgRha dhabakyA karatA hatA tevA amArA cirasAthI, preraka ane sahakAryakartA tA. 267- 52 nA roja amane sadAne mATe choDIne paralokavAsI banyA. saMdhanI lAMbI kArakIrdi daramiyAna aneka kAryakartAo AvyA ane gayA, paNa maNibhAInI dhagaza, sevA ane saMdhane satata uMce laI javAnI bhAvanA ananya ajoDa hatI. temaNe saMdhanI satata cintA karI che, DhagalAbaMdha dhana ApyuM che ane mAtra saMgha ja nahi paNa aneka sAmAjika zubha pravRttio pAchaLa tanane ghasI nAMkhyuM che, teo sthaLa dehe amArI vaccethI alepa thayA che, paNa sukSma dehe amArI vacce ja vase che ema amane lAgyA kare che. nAnA kSetrane paNa potAnI anekavidha sevAothI bharI denAra vyaktine ApaNA samAjamAM je maLa muzkela che. - sva. maNibhAi smRti phaMDa tA. 31-7-5ra nA roja mahAvIra jaina vidyAlayamAM sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTInA pramukhapaNa nIce sva. maNibhAI aMge zokasabhA thaI. aneka mitrae uMDA dardabharI zokanI lAgaNI maeNgaTa karI. e ja vakhate "maNibhAI smRti phaMDa samiti" upasthita karavAmAM AvI ane tenA maMtrI sthAne zrI tArAcaMda lakSmIcaMda koThArI ane zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhanI nImaNa AvI. A smRti phaMDamAM rU. 25000 ekaThA karavAnuM dhyeya nakakI karavAmAM AvyuM ane te maNibhAI paripAlita-pASita saMyukta jaina vidyArthIgRhane arpaNa karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM. A rakama - bane maMtrIonA zubha prayAsathI 1954 nA juna mAsa sudhImAM ekaThI thaI cukI che ane saMyukata jaina vidyArthI gRhane arpaNa karavAmAM AvI che. saMyukta jaina vidyAthIgRha koIpaNa phIrakA- bheda sivAya jaina samAjanA ucca keLavaNI letA vidyArthIone rahevA vagerenI sagavaDa ApavA mATe AjathI 37 varSa pahelAM tA. 24-6-1817 nA roja sAkSaravarya svavADIlAla motIlAla zAha ane sva. maNilAla mekamacaMda zAhe maLIne
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110. prabudhdha jIvana tA. 1-11-1954 E - - re 31000nI bheTa sAthe A saMyukta jaina vidyArthIgRhanI sthA- pADavAmAM Avela che. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne lekhasaMgraha ipanA karI hatI. A saMsthA varSo sudhI bhADAnA makAnamAM pitAnuM satyaM ziva sundarama' e nAmathI tAjetaramAM pragaTa karavAmAM Avela kArya karI rahI hatI. saMsthAne pitAnuM makAna levuM joIe e che. e saMgrahanuM saMpAdana zrI yazavanta dozIe karyuM che. suzobhana bhAvanAthI prerAIne sva. maNibhAI ane anya TrasTIoe makAnakuMDa jANItA kaLAkAra zrI keke. hebare karyuM che. kAkAsAheba kAlelakare mATe tA. 17-10-1946 nA roja vijJapti bahAra pADI ane be ane paMDita sukhalAlajIe praveza lakhI ApIne e saMgrahane lAkhanI rakamanI jaina samAja pAse mAMgaNI karI. A rakama ekaThI vadhAre samRddha banAvela che. pustaka prakAzano e eka sundara karavA mATe maNibhAIe pAra vinAnI jahemata uThAvI. tA. 21-5-2 namuna che. nA roja sAdhucarita zrI kedAranAthajInA pramukhapaNa nIce maLelA saMmelanamAM baMdhAraNamAM thatA rahelA pheraphAre mAMdagInA cAlu bIchAne rahelA evA zrImaNibhAInA hAthe ziva khAte kharI- saMdhanI 1938 mAM karelI navaracanA bAda e samaye nizcita dAyelA eka pleTamAM pAyo nAMkhavAnI vidhi karavAmAM AvI. tyAra bAda tA. karelA baMdhAraNamAM anubhavanA AdhAre temaja samayanA badalAvA sAthe 26-7-5 nA roja maNibhAI te vidAya thayA, paNa pAchaLanA kAryakartA- avAranavAra pheraphAra thatAM ja rahyAM che. zarUAtamAM dareka sabhya kaceee phaMDa ekaThuM karavAnuM ane makAna bAMdhakAmanuM kAma cAlu rAkhyuM sanA sabhya thavuM Avazyaka hatuM; ane kegresanA vividha kAryakramane ane makAna pUrUM thatAM tA. 25-7-14 nA roja navA makA- Teko ApavAnI saMdhanI khAsa nIti hatI. AjhAdI maLyA bAda nanuM saMyukta prAtanA rAjapAla mAnyavara kanaiyAlAla mANekalAla koMgresanA sabhya thavAnI pharaja 26 javAmAM AvI. jema jema munazInA hAthe udaghATana karavAmAM AvyuM. A saMsthAne ahiM sabhyanA mAnasamAM niSThAvaividhya ane vRttimAM pakSavidhya AvavA ATalA laMbANathI ullekha karavAnuM kAraNa e che ke jainenI ekatA lAgyuM. tema tema AvA pheraphAra avazyaka banatA gayA. saMdhane sAdhavI e muMbaI jaina yuvaka saMdhanA pAyAmAM rahelo eka mukhya sa o e ka pa nI nI ha yA tI mAM bI jI 5 nI karI uddeza che, ane saMyukata jaina vidyArthIgRha A ekatAnA pratIka zake nahi ane koIpaNa jJAtinuM adhikArapada svIkArI zake nahisamAna hoIne, je ke muMbaI jaina yuvaka saMdhathI e taddana alaga A banne zista niyame, muMbaI sarakAre aneka patnI pratibaMdhaka svataMtra saMsthA che ema chatAM paNuM, e saMsthA sAthe saMdhanuM kAnuna ane samAja bahiSkAra pratibaMdhaka kAnuna karelA hovAthI tAdAmya varSothI gADhapaNe keLavAyeluM rahyuM che, saMdhanA mukhapatradvArA tene bInajarUrI lAgatAM, gayA varSe rada karavAmAM AvyAM. zakaya teTalo pracAra ane prasidhdhi karavAmAM Ave che ane bane , devadravyane lagatA zistaniyama. . saMsthAmAM keTalAka te Aje samAna kAryakartAo kAma karI rahyA che. devadravyanA nAme thatI Avakane janakalyANamAM upayoga thaI saMghanAM paryaTaze na zake evA maMdiranI AvakamAM dhI belIne ke tenA phaMDaphALAmAM * chellAM be varSa daramiyAna jude jude samaye saMdhanAM paryaTaNo paisA bharIne saMdhane sabhya vadhAre karI na zake e zistaniyamane javAmAM AvyAM hatAM. tA. 1-3-53nA roje lagabhaga 125 lIdhe-khAsa karIne jaina zve. mU. samAjamAM devadravyanA upayoga bhAI bahenane nAvalA laI javAmAM AvyA hatA, jyAM saMghanA saMbaMdhamAM atyanta rUDha mAnyatA ane-amArA saMdhane Ajasabhya zrI lakhamazI ghelAbhAie bhajana vagerene prabaMdha karyo hate. sudhImAM upayogI temaja zrImAna evA aneka sabhya gumAvavA 150 bhAI bahene tA. 20-9-53nA roja vihAra sarovaranI paDyA che. Ama chatAM paNa devadravyanA vyApaka upaga sabaMdhamAM yAtrAe gayA hatA. 22-10-papnA roja zaradapUrNimAnI ujajavaLa amArI sudaDha mAnyatAne ame eka sarakhI TekathI vaLagI rahyA chIe. Aje have e mantavyamAM raheluM tathya jaina samAja svIkAravA lAgyA che. rAtrIe 150 bhAI bahene mATe traNa kalAkane naukA vihAra gendra ane devadravyane sIdhI rIte ane ema zakaya na hoya tyAM ADavAmAM AvyuM hatuM. tA. 9-4-54nA roja Azare 40 kuTuMbI katarI rIte sAmAjika upaga karavAnA mArgo zodhAI rahyA che, jananuM mAtherAna khAte paryaTaNa javAmAM AvyuM hatuM. AvAM paryaTaNa sabhyane sArI rIte AkarSI zakyAM che, ane ekamekanI eTaluM ja nahi paNa amalamAM paNa mUkAI rahyA che najIka lAvI rahela che. - jainetare paNa havethI saMghamAM joDAI zakaro. saMdhane A itihAsa jotAM dhIme dhIme saMdha vizALatA tarapha - kailAsa tathA evaresTanAM darzana satata pragati karI rahyo che ema koIne paNa mAluma paDayA vinA saMdhanA mitra sAhasavIra zrI navanItalAla parIkha kailAsa tathA nahi rahe. 14 varSathI prabuddha jaina nAma dhAraNa karI rahela saMghanA evaresTanI yAtrAe jaI AvelA ane tenI sundara phIlma laI. mukhapatranuM gayA varSanA me mAsathI nAma badalIne prabudhdha jIvana AvelA tA. 31-1-53 nA roja bhulAbhAI InsTITayuTamAM saMdhanA dhAraNa karavAmAM AvyuM che. A ja mahatvane baMdhAraNIya pheraphAra sabhyane kailAsa, gaMgotrI tathA janmotrInAM citrapaTe temaNe dekhADayA cAlu varSa daramyAna tA. 31-7-14 nA roja maLelI saMdhanI hatAM; tA. 9--5 nA roja zatruMjaya, rANakapura tathA kAzmIranAM sAmAnya sabhAe karyo che. Aja sudhI saMghane sabhya thavA IcchanAra citrapa dekhADavAmAM AvyAM hatAM; ane 22-2-54 nA roja evare- vyakita jaina hovI Avazyaka hatuM. navA pheraphAra anusAra jaina vicArasTenuM judA judA keNathI sabhyone temaNe darzana karAvyuM hatuM. saraNI pratye Adara dharAvatI jaina jainetara kaI paNa vyakita saMdhamAM "ALAM haiyAM" ane "satyaM ziva sundarama' sabhya tarIke joDAI zake che. A rIte muMbaI jaina yuvaka saMdhanAM - 1844 mAM sva. maNibhAIe saMdhanA vAcanAlaya pustakAlayane dvArA vizALa janatA mATe khullAM thAya che ane jaina samAja karatAM rUA. 10168 nI bheTa ApI tyAre sAthe sAthe zrI paramAnaMda kuMvarajI paNuM satya ane ahiMsA jenA pAyAmAM che evI jaina vicAra saraNI kApaDiyAnA lekhe ane zrI vrajalAla dharamacaMda meghANInI vArtAo upara A saMgha vadhAre bhAra-emphasis--mUkato thAya che. kramaza: pragaTa karavA mATe eka eka hajAra rUpiyA saMdhane saMghanA junA hayAta temaja avasAna pAmelA kAryakartAo ApyA hatA. AmAMthI zrI vrajalAla mevANIno 'ALAM haiyAM' nAmano Aja jyAre rajata mahotsavanA prasaMge saMdhanA sabhya ekaThA eka vArtAsaMgraha 194pa mAM saMdha taraphathI bahAra pADavAmAM Avyo hato, thAya che tyAre saMdhanA junA hayAta temaja avasAna pAmelA ane che. je moTA bhAge eka varSa daramiyAna khapI gayo hato. tenI bIjI Aja sudhI lagabhaga akhaMDapaNe cAlu rahelA kAryakartAone yAda kara AvRtti sastuM sAhitya mudraNAlaya TrasTa taraphathI tAjetaramAM ja bahAra vAnuM asthAne nahi lekhAya. Aje saMdhamAM prAraMbhakALathI lagabhaga AS'%' / .
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 prabuddha jIvana 111 ' akhaMDapaNe kAyama rahelA sabhyamAM zrI ratilAla cImanalAla koThArI, zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, zrI nAnacaMdabhAI zAmajI, zrI vallabhadAsa phulacaMda mahetA, zrI ThAkoralAla pI. zAha, zrI caMdulAla TI. zAha, zrI amIcaMda khemacaMda zAha, tathA zrI odhavajI dhanajI zAhane samAveza thAya che. AmAM paNa zrI ratilAla, paramAnaMda, nAnacaMdabhAI ane valabhadAsa saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya che, nAnacaMdabhAI 77 varSanI ummaranA sauthI vadhAre vRddha sabhya che. anyane paNa uMmaranI asara thavA lAgI che. saMdhane vegavAna banAvavA mATe navuM lehI umerAvAnI atyanta AvazyaktA che. saMdhanA pUrvakALanA sAthIone yAda karatAM zrI kamalabhAI bhudaradAsa vakIla, zrI mohanalAla dIpacaMda cekasI, zrI sAMkaLacaMda je zAha, zrI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI, zrI vADIlAla AzAlAla zAha, zrI umedacaMda dolatacaMda baDiyA, zrI tArAcaMda lakSmIcaMda koThArInAM nAme smaraNapaTa upara ArUDha thAya che. eka vakhatanA sakriya ane vegavAna kAryakartA che. nagInadAsa je. zAhanuM tA. 12-4-32 nA roja avasAna thayuM; zrI caMdrakAnta sutarIAnuM 1946 nA julAI mAsamAM avasAna thayuM; zrI vRjalAla dharamacaMda meghANInuM tA.10-1-47 mAM avasAna thayuM; zrI manasukhalAla hIrAlAla lAlananuM paNa e ja arasAmAM avasAna thayuM; zrI maNilAla mekamacaMda zAhanuM tA. 26-7-para nA roja avasAna thayuM. Aje muMbaI jaina yuvaka saMdhe jaina tema ja jainetara samAjamAM jo koI viziSTa pratibhAnuM darzana karAvyuM hoya te te pratibhA nirmANa karavAmAM A pAMca vyakitaene. temaja upara jaNAvela jUnA tathA Aja sudhI cAlu rahelA saMdhanA kAryakartAone ati mahatvane phALe che. upasaMhAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI 26 varSanI kArakirdIne A saMkSipta itihAsa che. A ItihAsanuM nirUpaNa karatAM nAnI moTI : aneka bAbate ane ghaTanAo cheDI devI paDI che. samagrapaNe jotAM AdithI Aja sudhI rASTrabhAvanAne kAyama rAkhIne 1928 thI 1937 | sudhI saMdhanuM mukhya kAryakSetra jaina zve. mU samAja rahela che. 1838 thI Aja sudhI jaina samAjane kendramAM rAkhIne muMbaI jaina yuvaka saMdhanI sarva pravRttionuM suvyApakapaNe saMcAlana thayuM che; Aje have jaina samAjanA sthAne ahiMsA ane satyanI upAsanA jenA mULamAM rahelI che evI jaina vicArasaraNInI pratiSThA karIne muMbaI jaina yuvaka saMdha pitAnuM kArya kSetra vistAravAne manoratha sevI rahela che. te saMdhanA Aje 350 lagabhaga sabhya che; prabudha jainanI grAhaka saMkhyA haju bahu gaurava laIe tevA AMkaDAne pahoMcI nathI; vAMcanAlaya-pustakAlaya jagyAnI saMkaDAzane lIdhe guMgaLAI rahelAM che. Ama saMdha aneka bAjuethI vistAra ane vikAsanI apekSA dharAve che. dhIme dhIme paNa muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI zaheranuM eka mahatvanuM saMskAra- kendra bane ane vizALa janasamAjane sparze evI aneka saMskArapravRttio temAMthI vahetI thAya ane sAthe sAthe potAnA mukhapatra che prabuddha jIvana dvArA bahujana samAjane nIDarapaNe samyaka jIvana darzana karAvatuM rahe evI amArI bhAvanA che. AnaMda ane uddabodhana ubhayane prere e khyAlathI yojAyela A rajata mahotsava saMmelana A maratha siddha karavAnA mArgo-sevA ane purUSArthanA-marge navuM che sImAcihna bane evI amArI AkAMkSA ane antaranI prArthanA che. 45, 47, dhanajI sTrITa, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI 3. TI. jI. zAha tA.10-10-54. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha apekSA dharAve che. dhIme dhaS jaI jaina yuvaka saMgha e roja noMdha:- upara jaNAvela zrI kAkA sAheba kAlekarane SaSTIpUrti samAraMbha tA. 28-7-46 nA roja ujavAyo hate. sva. DAhyAbhAI bAlAbhAI korA nibaMdha harIphAI 1947 nI sAla daramyAna javAmAM AvI hatI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AdyasthApaka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sthApaka tathA saMcAlaka nA karavAmAM sva. DaoN. nagInadAsa je. zAha sva. maNilAla mekamacaMda zAha
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 1-11-1954 - II zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha: rajata mahotsava rajata mahotsava samiti muMbaI jaina yuvaka saMghanA rajata mahotsava samAraMbhanA samagra kAryakramanuM Ayojana karavA mATe nIcenA sabhyonI rajata mahotsava samiti nImavAmAM AvI hatI. - zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIA, pramukha zrI jIvarAja bhANajI zAha zrI kAntilAla DI. kArA , lIlAvatIbahena devIdAsa, upa-pramukha vallabhadAsa phulacaMda mahetA , mahAsukhalAla je. desAI , paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, maMtrI , zAntilAla ema. zAha che. jasumatIbahena manubhAI kApaDIyA TI. jI. zAha, maMtrI kasturacaMda dalIcaMda zAha kAntilAla umedacaMda bAraDiyA , cImanalAla pI. zAha koSAdhyakSa jayantIlAla sundaralAla koThArI ramaNIkalAla maNilAla zAha ) che nAnacaMdabhAI zAmajI dIpacaMda trIbhavanadAsa zAha cha ratilAla cImanalAla koTharI I - caMcaLabahena TI. jI. zAha veiNIbahena vinayacaMda kApaDiA 2. ma. samitinA koSAdhyakSa caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla zAntilAla devajI naMdu sabhya nAgaradAsa sI. zAha bacubhAI pI. dezI zrI cImanalAla cakubhAI zAha aMbAlAla caturabhAI zAha , dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavI - menAbahena naretamadAsa zeTha , cImanalAla je. zAha >> manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA [, khImajI hemarAja cheDA , jayaMtIlAla tehacaMda cunIlAla kAmadAra ' A rajata mahotsava samitie Avejita kare tA. 9-10-54 zanivArathI tA. 12-10-54 maMgaLavAra sudhIne paMcAMgI kAya krama saphaLatApUrvaka pAra paDaye hato. cha mI tArIkhe sAMje 6-30 vAgye bhAratIya vidyAbhavanamAM zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya - pustakAlayanA lAbhArthe yojAyela lITala beleTa drupanuM rAmAyaNa (kaThapUtaLI nRtya-nATikA) bhajavavAmAM AvyuM hatuM. 10 mI tArIkhe savAre rajata-mahotsava saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM. te ja divase sAMje 5 vAgye pATI upara prANasukhalAla maphatalAla svImIMga bAthamAM sabhya tathA zubhecchakonu samUha bhejana hatuM. 11 mI tArIkhe somavAre sAMje 6-30 vAgye saMdhanA sabhya mATe manoraMjana kAryakrama yeAjanAmAM AvyuM hatuM. ane tA, 12 mIe maMgaLavAre rAtre AThathI 11 sudhI sabhya mATe naukAvihAra goThavavAmAM AvyuM hatuM. tA. 16 mI zanivAre sAMje saMdhanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIA taraphathI nyu ArAma resTorAmAM rajata mahotsavanA kAryakramane eka yA bIje rIte pAra pADavAmAM madada rUpa thayela bhAI bahenanuM sneha saMmelana javAmAM AvyuM hatuM. A samagra kAryakramanI vigatavAra noMdha nIce mujaba che. rAmAyaNa (kaThapUtaLI nRtya nATikA) ) Little Ballet Troupe nI rAmAyaNanI rajuAta e kalAkSetre temanI eka aNamela siddhi che ane athAga parizrama zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA rajata mahotsavanI zubha zarU ane avizrAMta tAlIma pachI te AvA lokaraMjananA nayanaramya Ata rAmAyaNathI thaI hatI. Little Ballet Troupe dvArA Avejita "rAmAyaNa" zanivAra tA. 9mI okaTobare sAMje bhAratIya prayogo karI rahyuM che. temanI nRtyanATikAmAM raMgabhUSA, veSabhUSA, pArzva vidyAbhavanamAM rajU thayuM hatuM. mahotsavanA pramukha zrI kAkAsAheba bhUmi, pArzvasaMgItta, maherAM e badhAnuM sundara sagIkaraNa karavAmAM kAlelakara, paMDita sukhalAlajI, paMDita becaradAsajI, majUrakhAtAnA AvyuM hatu ane pratIkArA ane nRtyadvArA sAtatya ane aucitya . pradhAna zrI zAMtilAla zAha, zrI nArAyaNa mahAdeva desAI vagere banne jaLavAyA hatAM. AmaMtrita sadugrahara ane sanArIoe hAjarI ApI hatI. A nRtyanATikAne kaThapUtaLI tarIke oLakhAvavAnuM kAraNa e che ke A nATikA bhajavavAnI AkhI Dhaba kaThapUtaLInAM nATakone kAryakramanI zarUAta gujarAtI lokanRtyathI thaI hatI. A maLatI nirmANa karavAmAM AvI che. nATakanAM pAtro. pitAne pATha pachI haidarAbAdanuM lekanRtya-"laMbADI nRtya" rajU thayuM hatuM ane bhajavavAnuM hoya tevAM mahorAM (Masks) paherIne Ave che ane vRja lIlA" ne saune haiye vasate lokapriya prasaMga suMdara nRtya dvArA kaThapUtaLIne maLatA abhinaya ane halanacalana dvArA pitApitAne pATha rajU thayo hato. tya uparAMta Little Ballet Troupe nA bhajave che. A nRtyanATikAne nihALIne saMgIta temaja nRtyakakSA kalAkAroe vAdyasaMgIta-veNuvAdana tathA sarodavAdana paNa peza karyuM hatuM jANakAro temaja tethI lagabhaga ajANa evA so keAIe bhAre virAma pachI ATha saLaMga dazya dvArA rAmAyaNanuM AkhuM ye , AnaMda ane vismayane anubhava karyo hate ane rAmAyaNanI vastu kathAnaka cittAkarSaka ane vedhaka rIte prekSako samakSa bhajavavAmAM sarva keIne suparicita hovA chatAM jANe ke koI navI ja vastu rajU AvyuM hatuM. grAmyameLAmAM nATaka karanArAo Ave che, khelanI jAhe- thaI rahI hoya evA kutUhala ane akhaMDa rasapUrvaka eka pachI eka rAta thAya che-ema bahuja svAbhAvika ane vAstavika rIte natya- AvatAM dRzyo sau nihALI rahyAM hatAM ane Aje ApaNe kAMIka nATikAnI zarUAta thaI hatI. navuM ja joI rahyA chIe evI prasannatA so keInA moDhA upara taravaratI jovAmAM AvatI hatI. janakapurImAM rAma ane sItAnuM lagna, rAmane rAjyAbhiSeka, vanavAsa, paMcavaTImAM vasatA rAmalakSmaNa ane sItA, zUparNakhone nRtya nATikA pUrI thayA bAda saMsthAnA pramukha zrI khImajIbhAI prasaMga, rAmanuM. suvaNamanI pAchaLa paDavuM, rAvaNanuM sItAnA haraNa bhujapurIAe Little Ballet Troupe nAM nirmANu-maMtrI mATe AvavuM, jaTAyu sAthe rAvaNanuM yuddha, laMkA para caDhAI, azaka- zrI gulabahenane AMbhAra mAnyuM hatuM. rAmAyaNa nRtya nATikAnAM ane vananA prasaMge, hanumAnane saMdeza, rAma-rAvaNa yudhdha ane Akhare te rajU karatA kalAkArane paricaya zrI kAMtilAla bare.DIAe ApyuM - rAvaNane saMhAra ema kaDIbaddha rIte rajU thatA dazyathI prekSako hatA ane TUMpanA AdhasthApaka ane samartha nRtyakAra svargastha eka judI ja kalAsRSTimAM vasyA che te bhAsa thatuM hatuM. zAMtibaInane aMjali ApI hatI. ke
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 1-11-54 prabuddha jIvana - - -- -- rajata mahotsava saMmelana tA. 10-10-54 ravivAranA roja savAranA nava vAgye bhAratIya vidyAbhavanamAM kAkAsAheba kAlelakaranA pramukhapaNa nIce muMbaI jaina yuvaka saMghanuM rajata mahotsava saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM. saMghanA sabhya, zubhecchako ane muMbainA agragaNya zaherIethI bhavananuM nATayagRha bharAI gayuM hatuM. saMmelananI zarUAta zrI nirmaLAbahena ojhA ane bahena caMdrikA parIkhanAM prArthanAgItAthI karavAmAM AvI hatI. tyAra bAda saMghanA maMtrI zrI paramAnaMda kaMvarajI kApaDiyAe rajata mahotsava saMmelananuM uddaghATana karavAnI zrI nArAyaNa mahAdeva desAIne vinaMtI karatAM jaNAvyuM ke " A pavitra kArya karavA mATe bhAI, nArAyaNanI pasaMdagI ame zA mATe karI te viSe thoDIka spaSTatA karuM. jyArathI ame rajata mahotsavane vicAra karavA mAMDe tyArathI tene lagatA saMmelananA mukhya sthAne koI yuvaka hoya te vadhAre sAruM ema amane thayA karatuM hatuM. sAthe sAthe amane ema paNuM hatuM ke saMmelananA pramukha sthAne evI ke. viziSTa vyakitane lAvIe ke je hiMdanA mahAjanemAMnI eka hoya ane je amane ne amArA saMdhane paNa ThIka ThIka jANatI heya saMdhanA 26 varSanA lAMbA gALAthI suparicita evI yuvaka vyakita maLe te azakaya ja hatuM. A mATe sauthI vadhAre gyatA dharAvatA kAkAsAheba kAlelakara tarapha amAruM dhyAna gayuM, temane ame vinaMti karI ane temaNe te saharSa svIkArI. Ama chatAM paNa mukhya sthAne koI yuvakane lAvavAne vicAra amArA manamAM cAlu ja rahyo. A zodha karatAM bhAI nArAyaNa mahAdeva desAI je muMbaImAM chellA be mahInAthI AvIne vasyA che ane bhUdAna Ajelanane jaNAvI rahyA che temanI upara najara paDI. bhAI nArAyaNathI ApamAMnA ghaNA kharA paricita che. temanI kAryaniSThA ane ucca koTInA vakatRtvathI temaNe ApaNuM sarvane mugdha karyA che. temane ame rajata mahotsava saMmelananuM uddaghATana karavA vinaMtI karI ane kAkAsAheba je saMmelananA pramukha thavAnA che te saMmelananuM udghATana karatAM mane jarUra AnaMda thaze e javAba sAthe amArI temaNe A vinaMtI svIkArI. sAdhAraNa rIte AvA saMmelananuM uddhATana karavA mATe niyata pramukha karatAM vadhAre vikhyAta vyaktine lAvavAmAM Ave che. ApaNe bhAI nArAyaNane belAvIne A paraMparA teDIe chIe ane paraMparA teDavI ane navI paraMparA UbhI karavI e kArya yuvaka saMdha jevI saMsthA nahi kare te bIjuM kazuM karaze? bAvanAmAM amArI jAtane yuvaka lekhAvIe ema chatAM ummare jarjarita thatA jatA ame saMghanA jajUnA kAryavAhako bhAI nArAyaNane A kArya mATe prApta karIne dhanyatA anubhavIe chIe ane A zubha ghaTanAmAM ame saMdhanA ujavaLa bhAvInuM darzana karIe chIe.. kAkAsAheba pramukhasthAne ane bhAI nArAyaNanA hAthe uddhATana, e ghaTanAmAM eka vizeSa aucitya paNa raheluM che. saMskRtamAM kahevata che ke putrar che rAnayama che eTale ke putranuM sthAna pitAthI caDiyAtuM bane ema dareka pitA icche. kAkAsAheba ane nArAyaNane saMbaMdha kaMIka AvA prakArane heIne A suga jema ApaNA mATe AnaMdajanaka temaja gauravaprada che. tema kAkAsAheba mATe eTale ja AnaMdajanaka tema ja gauravaprada bane che. have bhAI nArAyaNane A saMmelananuM uddaghATana jAhera karavA huM vinaMtI karuM chuM.. - zrI nArAyaNa desAI saMmelananA uddaghATananuM maMgaLa pravacana karatAM zrI nArAyaNa desAie kahyuM ke ahIM muMbaImAM huM lagabhaga be mAsathI Avyo chuM. anu- ' bhavathI mane mAluma paDayuM che ke muMbaImAM aupacArikatA vadhAre che. AjanA samelanane kAryakrama Apa joze te temAM paNa Apane keTaluM aupacArikatA pUratuM ja che ema lAgyA vagara nahIM rahe. paNa A huM uddaghATanamAM vadhAre vakhata nahIM lauM-kadAca uddaghATana karavAnuM che kahevAmAM jeTalo vakhata lAge teTale paNa nahIM lauM. huM vicAruM che chuM ke muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sanmelananuM uddaghATana huM kaI rIte karI karI zakuM ! te mane lAge che ke AmAM mAre saMbaMdha phakata yuvaka che tarIke che. yuvaka zabda ApaNe bolIe chIe kharA, paNa ene bhAva vIsarI gayA chIe tethI enA bhAvane vaLagI rahevA saune vinaMtI che. yuvaka eTale jagata viSe AzAnI draSTithI jonAra. muMbaImAM meM A draSTine abhAva jove che. duniyA sudharavAnI nathI ! evI nirAzA bharelI vRtti meM ahIM yuvAne ane buddhimAnAmAM joI che, ane eTalA aMze ApaNe ApaNuM yauvana eyuM che. ghaDA ane yuvAnanI manovRtti samajavI hoya te-eka gharaDe ane eka yuvAna pahADa caDatA heya, ane banne aDadho pahADa caDI gayA hoya tyAre dharaDI manovRttivALAne thaze ke haju te aDadhe pahADa ja caDayA; tyAre yuvAna kaheze ke have te aDadhuM caDavAnuM ja bAkI rahyuM. A che gharaDI ane yuvAna manovRtti vaccenuM aMtara ahiMsAne ApaNe evI rIte jIvI batAvavI joIe ke jagata ahiMsA tarapha AgaLa vadhI rahyuM che e kahevAnI ApaNane tAkAta maLe. aMtaramAM ahiMsA pratye zradhdhA haze te ja A thaI zakaze. be rAtanI vacce dabAyela divasanI jevA nahi paNa rAtane kubAvatA be divasanI jema juvAnoe dekhAvuM joIe. - ApaNe have traNa draSTie vicAra karatAM thavuM joIe * (1) mAsane pitAnI jAta sAthe saMbaMdha, (2) mANasane , 3 potAnA sAthIo-samasta mAnavajAta-sAthe saMbaMdha, ane (3) mANasane prakRti sAthe saMbaMdha, A saMbadhe svArtha vagaranA haze ? te A traNa draSTimAMthI ja jagatane AgaLa laI javAnI heza saphaLa thaze. AvI draSTi apanAvavI e ja yauvana che. ATalA nivedana sAthe huM A samelanane khulluM mukAyeluM jAhera karuM chuM. te zrI kAkAsAhebane saMmelananuM kAma zarU karavAnI vinaMtI karatAM te zrImatI lIlAvatIbahena devIdAse kahyuM ke "yuvaka saMghanA kAryakare bhale uMmaramAM meTA hoya, chatAM teo ApaNA lADIlA netA javAharalAlajInI jema juvAna che. ApaNA saMmelananA pramukha zrI kAkAsAheba paNa yuvaka che ane huM temane yuvaka saMdhanA A saMmelananuM kAma zarU karavA vinaMtI karuM chuM." zrI. TI, jI. zAhaH saMdezA vAMcana tyAra bAda saMdhanA maMtrI zrI TI. jI. zAhe prastuta prasaMgane che a ge AvelA keTalAka saMdezAone sAra ane bAkInA saMdezA mokalanArAnAM nAme saMbhaLAvyAM hatAM. AmAMnA agatyanA saMdezAo A vizeSa aMkamAM TA chavAyA ApavAmAM Avela che. saMdezAo mokalanArAonI yAdI nIce mujaba che : uttara prAntanA rAjayapAla zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazI, zrI gaNeza vAsudeva mAvalaMkara, zrI nAnAbhAI bhaTTa, zrI dinakararAva desAI, zrI kuMdanamala phirodiyA, saurASTranA gRhamaMtrI zrI rasiklAla parIkha, pUjya kedAranAthajI, muni santalAlajI, zrI zreyAMsaprasAda jaina, zrI manuM subedAra, munizrI suzIlakumArajI, mahAsatI ujajavalakumArI, munizrI nyAyavijyajI, zrI ravizaMkara rAvaLa, zrI gaTubhAI dhruva, zrI cunIlAla vardhamAna zAha, zrI kizanasiMha cAvaDA, De. sumanta mahetA, zrI zAradAbahena mahetA, zrI padmanAbha jaina, zrI riSabhadAsa rakA, zrI saralAbahena sArAbhAI, zrI anasyA bahena sArAbhAI, zrI popaTa to lAla rAmacaMda zAha, zrI pI. jI. zAha, zrI bhaMvaramala sIMdhI, zrI pI jamubhAI dANI, zrI sidhdharAja , zrI vijayasiMha nahAra, >>ii che vADIlAla zAlAla zAha, zrI prabhudAsa paTavArI, zrI esa lAlacaMda to ha, zrI mohanalAla dIpacaMda cokasI, zrI nAgakumAra makAtI, zrI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 suganacaMda luNAvata, zrI ciraMchalAla baDajAte, zrI chaganalAla joSI, (4) vANI svAtaMtryanA ame sadA pakSakAra rahyA chIe ane zrI ratilAla maphAbhAI zAha, zrI ciraMjIlAla luNAvata, zrI choTAlAla vicAravANI temaja AcAramAM nIDaratA dAkhavavI ane keLavavI e trIkamadAsa pArekha, zrI motIlAla vIracaMda zAha, . pI. ema. amArA pramukha uddeza rahyo che. prabudhdha jIvana ane Aja sudhInI sAMgANI, De. eca. e. maNiyAra, hai. amIcaMda zAha, zrI tArAcaMda amArA saMdhanI kArakirdI A bAbatane saMgIna purAve che. maThArI, zrI vinayacaMda durlabhajI jhaverI, zrI umedacaMda bareDiyA, zrI saMghanI traNa mukhya pravRtio Aja sudhI rahI che. prabudhdha begIlAla bhAvasAra, zrI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI, zrI hIrAlAla jIvana, paryuSaNa vyAkhyAnamALA ane vAcanAlaya-pustakAlaya. amAruM bhegIlAla zAha, zrI navanItalAla parIkha ane zrI AtmAnaMda jaina sabhA. lakSya sAdhAraNa rIte navI navI pravRttio hAtha dharavAne badale cAlatI zrI ratilAla cImanalAla keDArI: vRtAnta - nivedana pravRttione vadhAre vizALa, saMgIna tathA viratRta banAvavAnuM rahyuM che. tyArabAda zrI ratilAla cImanalAla koThArIe saMsthAne 26 varSane saMdhanI Aja sudhInI kArakirdI vikAsanAM uttarottara navAM sImAvRttAnta rajU karatAM jaNAvyuM ke A vRtAnta rA karatAM ame khUba cine sara kayo che. 1938mAM karavAmAM Avela saMdhanA baMdhAraNanI harSa anubhavIe chIe. Ama chatAM paNa A vRttAnta uparathI koIe navaracanA saMdhanA ItihAsamAM eka agatyanuM sImAcihna hatuM. ema samajavAnuM nathI ke ame Aja sudhInI kAryavAhIthI kRtakRtyatA gayA varSe prabudhdha jaina nAma badalIne prabudhdha jIvana nAma dhAraNa anubhavIe chIe ane ame ghaNuM karyuM che e sateSa anubhavIe karavAmAM AMdhyuM; A varSa daramiyAna jaina vicAra saraNI pratye chIe. Aje mane lAge che ke AgaLanA pramANamAM huM ane amAre Adara dharAvanAra jainatera vyakitane 5NuM saMdhamAM sabhya tarIke saMdha kAMIka ThaMDo paDe che ane kAmamAM vadhAre vega lAvavAnI khUba jarUra levAno nirNaya karavAmAM Avya-A saMghanA vikAsanuM bIjuM mahatvanuM che. Aje paNa samAjane vicAranA AMcakAo ApavAnI ane kAryavAhI sImAcine che. Aje je mATe pAyA upara saMdhanA rajatamahesava ne vadhAre sateja banAvavAnI ghaNI jarUra che. Ama kahIne vRttAntane ujavAI rahyo che temAMthI navI zakita ane navA kAryo kare meLatemaNe saMkSipta sAra vAMcI saMbhaLAvyo. A AkhA vRttAnta A aMkanA ' vavAnI ame AzA sevI rahyA chIe. prAraMbhamAM pragaTa karavAmAM AvyA che. jaina samAjanI ektA upara ame varSothI khUba bhAra mUkatA zrI paramAnaMda kuvarajI kApaDiyA AvyA chIe ane tenI sAdhanA amAro eka mukhya pravartaka hetu vRttAnta vAMcana bAda saMghanA maMtrI zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe rahyo che, paNa Aje je ekatAnI vAte cAle che ane khyAla rajU karavAmAM AvelA saMdhanA 26 varSanA vRttAnta viSe belatAM jaNAvyuM rajU karavAmAM Ave che ane ame ekatAne je rIte vicArIe chIe ke "ATalA lAMbA kALa paTa upara patharAyelA saMdhanA vRttAnta saMbaMdhamAM temAM thoDoka pharaka che. Aje ekatAnA pracAra pAchaLa moTA bhAge komI zuM kahevuM ane zuM na kahevuM, kaI vigatane ulekha kara ane kaI vigata saMgaThThananI bhAvanA rahelI che. pitapatAnA AcAravicAramAM jene choDI devI e muMjhave evI bAbata che. vRttAnta jotAM Apane mAluma jema ThIka paDe tema vicAre ane varte tenI sAthe amAre levAdevA paDayuM haze ke saMdhane ItihAsa be haphatAmAM vaheMcAI jAya che. pahelo nathI, paNa ApaNe badhA jaina tarIke eka banIe ane kemanuM haMphatA te 1928 thI 1978 sudhIne ane bIjo hapate te 1938 thI saMgaThThana ane te dvArA utkarSa sAdhIe-A rIte Aje ekatAne Aja sudhI. saMdhanI prakRtinA prAraMbhathI huM saMdha sAthe joDAyala chuM vicAra ane pracAra karavAmAM Ave che. ame ekatAdhArA paNa vastutaH ane nAnI moTI ghaTanAomAM huM ThIka ThIka bhAga lete rahyo chuM, paNa jaina samudAyanuM mAnasika UrdhvIkaraNa sAdhavA IcchIe chIe. A 1938nI sAla ke jayAre saMdhanuM baMdhAraNa pAyAmAMthI badalavAmAM AvyuM kAraNe peTA saMpradAyamAM rahelI aniSTa dhArmika rUDhio, vahema ane ane saMgha jaina samAjanA eka phirakAne maTIne samasta jaina samAjane mAnyatAone ame prAraMbhathI paDakAratA AvyA chIe, murti pUjAnA anya ane rASTra temaja samAjanA aneka prazna viSe racAyelI nizcita nAma upara cAlatA aneka prakAranA atirekane ane vezadhelachAne pragatizIla mantavyanI bhUmikA upara saMdhanI bhAvI pravRttio calAvavA ame mULathI virodha karatA AvyA chIe ane tenuM niyamana tema ja nuM nakakI karavAmAM AvyuM tyArathI Aja sudhI saMdhanA ghaDatara ane jarUra hoya tyAM nirmUlana karavA mATe rAjyanA kAyadAonI mAMgaNI sutradhAraNa sAthe mAre atyanta gADha saMbaMdha rahyo che. tyArathI Aja karatA rahyA chIe. mAro saMpradAya UMce ane bIjAne nIce e sudhInuM saMcAlana A mujabanA pAyAnA khyA mujaba karavAmAM bhAvanA dUra thAya, anyanA dhArmika ke sAMpradAyika mantavya viSe AvyuM che. samabhAva mAtra nahi, AdarabhAva pedA thAya e khyAlathI ame ekatAnA (1) rASTrIya bhAvanAnuM satata samarthana karavuM. AjhAdI maLyA vicArane paSatA AvyA chIe. vaLI jainanI ektA e amArA pahelAM saMghanuM mukhapatra prabudhdha jaina rASTranI AjhAdInuM prakhara himAyatI mATe samAjapragatinuM chevaTanuM nahi paNa prAraMbhanuM sImAcihana che. hatuM ane e patranuM svarUpa jotAM e 5tra sAmAjika che ke rAjakIya temAMthI AgaLa vadhIne vizALa samAja sAthe tAdAmya sAdhavAnI evI keTalAkane zaMkA paDatI. AjhAdI maLyA bAda rASTranI navaracanAmAM ! dizA tarapha ApaNe gati karavAnI rahe che. vicAramAM udAratA, vizApaNa amAro saMdha ane amAruM mukhapatra eTalo ja rasa dharAvatuM |LatA temaja UrdhvagAmitA sAdhavI e amAruM dhyeya che, junavANI AvyuM che. ane sthiticustatA, thAbaDa thAbaDa bhANA karavAthI sadhAtI ektA. (2) kaeNmI bhAvanuM visarjana ane sarvadharmasamabhAvanuM satata mRgajaLa samAna ane Akhare pratyAdhAtI nIvaDavAnI che. amArUM samarthana. mane koI ema pUche ke tamArA saMdha uddeza zuM che te lakSya saMgaThThana nahi paNa Urdhvagamana che. tene huM javAba ApuM chuM ke amArA saMdhane uddeza jaina samAjane - saMdha sAthe mAre aMgata saMbaMdha kayA prakArane rahyo che te bane teTale asAMpradAyika vRtivALA banAva e che TacAkamAM ema paNa kahuM chuM ke amAre uddeza jainene "adhArmika banAva viSe thoDIka spaSTatA te asthAne nahi gaNAya jhaverI bajAra vAne che. paNa ahIM adhArmika zabdano artha dhArmika aMbhanivezathI sAthe jakaDAyeluM varSo pahaeNntanuM mAruM jIvana-A hakIkate saMdha sAthe pUrvagrahathI mukata kara e mujaba levAne che. paryuSaNa vyAkhyA- mArA gADhapaNe saMkaLAyelA rahevAmAM bahu mahatvano bhAga bhajavyuM che. namALA ane evI bIjI pravRtio pAchaLa A uddeza rahe che. mArA jAhera jIvananI zarUAta paNa jaina samAja sAthenA saMbaMdhathI (3) amArI sAthe joDAyelA samAjane saMskAra pradAna karavuM ane thaI che. saMghanI ghaNI kharI pravRttiomAM meM agrabhAga bhajavyo che. surucinAM zikSaNa ane tAlIma ApavAM e paNa amArA mATe haMmezAM saMdhanA mukhapatranuM huM varSothI saMpAdana karate rahyo chuM. A rIte eka preraka khyAla rahyo che. saMdha sAthe mAruM tAdAmya ghaTTa rIte keLavAtuM rahyuM che. A kahuM chuM.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ tsu **J tA. 1-11-1954 tyAre mArA sva. sAthI maNibhAi mane yAda Ave che, temanI rage raMge sadha vyApelA hatA. sadhanA kharA prANa te hatA. temanA ane mArA sadha pratyenA abhigamamAM pharaka hatA. sadha temane mana sarvasva hatu. huM bahAranI dRSTie tadAkAra hovA chatAM sadhane taTastha bhAve sadA jotA rahyo chuM ane AjanI aneka jAhera saMsthAomAM sadhatu` keTaluM nAnuM ane najIvuM sthAna che eno mane pUro khyAla che, saMdha e mAre mana kadI sarvasva banela nathI. Ama chatAM jenI sAthe joDAyA tenI ane teTalI sevA karI chUTavuM, tene ane teTaluM UMce levA prayatna karavA evI mArI vRtti rahI che. sadhanI A dRSTie ane A dhAraNe me' sevA karI che. sadha saMsthA tarIke eka nAnI sarakhI saMsthA che, tenuM kArya parimANa paNu a5kSetrasparzI che. Ama chatAM paNa sadhanu je kAMi kAma thayu che ane thAya che te nirmaLa pANI vahAvatA jharA jevuM che, nAnA sarakhA khuNAne ajavALatA nirmaLa pradIpa samu che. teNe kadI eka paNa pAchuM pagaluM bharyuM nathI, asatya sAthe khAMdhaoDa karI nathI, potAnA nizcita sidhdhAntAne vaLagI rahIne cAlatAM teNe lAbhAlAbhanI kadI gaNatarI karI nathI. prabudhdha jIvana saMdha pratye ane e rIte AkhA jaina samAja pratye mAru valaNu eka relve TrenanA eka DabAmAM eThelA eka pesenjaranuM eja DakhAmAM beThelA anya pesenjaro pratye hoya tevuM samasa Mvedana ane sahAnubhUtinu rahyuM che. e pesenjaranA dilamAM anya bAomAM beThelA pratye na haiya abhAva ke na hoya kA jAdAne bhAva, samIpastha hoya tenI sevA karavI e ja mAtra vRtti tenA dilamAM hAya che. Aja bhAva janmathI jenI khUba nikaTamAM rahevAnu banyuM che te jaina samAja pratye mArA dilamAM rahelA che. vaLI saMpradAya ke kAmI bhAvanu kAkaDuM vadhAre majabUta karavu ema nahi paNa e kAkaDA ke kozeTAmAM purAyalA samudAyane temAMthI mukita apAvavI evI mArI ane amArA saMdhanI bhAvanA rahelI che. saMdhanA mArI upara amApa upakAra che e paNa mAre ahIM jaNAvavuM ja joie. saMdhe ane khAsa karIne prabudhdha jaina yA jIvananI cAlu javAbadArI e mArA vikAsamAM ghaNA meTA kALA ApyA che ane mArI zaktinuM bhAna karAvavAmAM mane bahu madadarUpa anela che. vastuta: banne ekamekane dhaDatA rahyA chIe. Aje mArA eka sAthIe jaNAvyuM ke sathe pahelAM mAphaka haju paNa samAjane vicAranA AMcakA ApavAnI jarUra che. pahelAM hatuM evuM Aje nathI eja rIte je vicAra karavAnI TevavALAne kadAca Ama lAge, paNa Aje e samaya rahyo ja nathI ke koi paNa navA vicAra samAjane pahelAM mAka AMcakA Ape ane temAMthI saMdha pedA thAya. vicAranA kSetramAM samAja khUba AgaLa vadhela che, je vicArAnuM pacAsa varSa pahelAM svapna paNa AvatuM nahatuM te vicAro Aje cAtara ramatA thayA che dA. ta. lagna viccheda, harijana maMdira praveza, saMtati niyamana, mAtra varNAntara nahi paNa jAyantara lagna, khAnapAnanI chUTachATa. Aje jarUra che. vicAramAM vivekanI ane te vivekane anurUpa UdhvagAmI AcAranI, te dizAe je kAMi karIzuM te lekhe lAgavAnu che. Aje chavIza varSanA gALA upara mArI dRSTi doDAvuM chuM ane saghanI sthApanA thai tyAre je praznA hatA tenA vicAra karu chuM tyAre mana amuka aMze sataSa anubhave che ke e prazno meTA bhAge ukelAi gayA che. tatsaMbaMdhe vicAramAM to palaTA thai ja cUkayA che. Aje khAla dIkSAnA bhAgyeja kIssA bane che. ane temAM paNa bhagADI nasADIne leAbha lAlacamAM phasAvIne chupI rIte nAnA chekarAone dIkSA apAtI hatI te jaMgalIpaNuM te have bhUtakALanI khInA banI gai che; sAMpradAyika ekatAne Aje have sau ka AvakAre che; ucca ene pa 115 zikSaNa pAchaLa sthiticusta mAbApAnA che.karAe paNa have doDI rahyA che; devadravyanA haju sIdhI rIte nahi paNu ADakatarI rIte sAmAjika upayoga karavAnu sthiticusta hastaka cAlatA maMdizamAM zarU thai cUkayuM che; sAdhuzAhInA bAba pahelAM karatAM ghaNA A. thayA che. paNa Ama sateSa mAnIne virAma karavAnuM ApaNane pAlave nahi. jUnI khAtA patI gai teA navI bAbata ane navI ce pedA thai che, nAnu vatula choDayuM te meTuM vartula ane moTI samasyA ApaNe hala karavAnI che. A vatu sthiti ApaNe nA bhUlIe. saMdhanA bhAvI utkarSa viSe kalpanA karatAM saMdha mukharjI zaheranu eka agatyanuM saMskAra kendra ane jemAMthI have mAtra jaina samAja ja nahi paNuM vizALa jana samAjanA vicAravANI ane AcArane saMskAre evI navI navI pravRtti vahetI thAya evA amArA manAratha che. AjanI UgatI prajAne temAM sAtha ApavA amAruM nimaMtraNa che. AjanI UgatI prajAne vicAra karuM' chuM tyAre tenI eka khAju jotAM mane AnaMda thAya che ane khIjI bAju jotAM glAni thAya che. AjanA yuvaka eka meTAmAM mATe praNAlikAbhajaka che. tene jAnI kAI praNAli ke paraMparA bAMdhatI nathI. te peAtAnA vyavahAra peAtAnA vicAra mujaba ghaDavA mAge che. te vicAra ane AcAranI svataMtratA mAge che. ane Ape che. te kAthI DaratA nathI ke dakhAte nathI. A che tenI AnaMdajanaka bAju. pazu te bhAre svArtha parAyaNa ane bhAgaparAyaNa dekhAya che. te peAtAnA ja vicAra kare che; bIjAno vicAra te karatA nathI, karavAnI tene purasada nathI ke paravA nathI; te vAstavikatAnA pUjArI che; tenAmAM kASTa AdarzanI preraNA ke upAsanA dekhAtI nathI. A khAjI jotAM mana glAni anubhave che. amArA mukhapatranuM eka vAra sUtra hatu` ke yuvaka sRSTinA sarajanahAra che. Aje paNa A sUtra eTaluM ja satya che. A sarjana vidyAsitA mAMthI nathI thai zakavAnuM, te mATe teNe tapa karavuM paDaze; tyAga karavA paDaze; saMyama keLavavA paDaze. paMDita javAharalAla naherUe hamaNAMja ApaNane eka sUtra Apela che ke 'ArAma harAma haya.' AjanA yuvakoe A pratijJA levI teze. kAma kAma ane kAma dhyeyanI satata upAsanA sivAya bIju kazuja khape nahi teja ApaNane maLelI AjhAdIne ApaNe sala banAvI zakIzuM', tA ja ApaNA janasamudAyane prANavAna-purUSArtha yukata banAvI zakIzuM. ApaNu sarva mAM sA sanmati ane sadavRttinA udaya thatA rahe; ApaNAmAM anerA puruSArtha pragaTe; ApaNu sa` preyane cheDIne koyanA sAcA upAsaka banIe ! e ja prArthanA. ! zrI cImanalAla cakubhAI zAhe tyArakhAda zrI cImanalAla cakubhAI zAhe saMdhanA 26 varSanA vRtAntane anulakSIne khelatAM jaNAvyuM ke "muMbaI jaina yuvaka saMdhanA rajata mahAtsava prasaMge mAre zuM kahevAnuM che, parantu mane samaya AA ApavAmAM Avela che, eTale A prasaMge huM e bAkhatAne ja ullekha karIza. prathama te e kahIza ke mubai jaina yuvaka saMdhane janma eka baLavAkhAra sa MsthA tarIke thayo che. ane tevI saMsthA 26 varSothI jIvI rahI che. A saMsthA baLavAkhAra rahI zake tyAM sudhI ja jIve temAM tenI mahattA che, nahitara A saMsthAnA astitvanI kAI jarUrIAta nathI. A saMsthAne me krAntikAra kahI nathI, parantu aLavAkhAra kahela che; kAraNa ke jIvananA badhAM mUlyonuM je saMsthA parivartana ANe te saMsthA krAntikAra kahI zakAya. te nAma ghaNuM bhAre che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 116 muMbai jaina yuvaka saMdhe amuka kSetramAM parivartana thavA prayatna karelo che ane tethI tene meM baLavAkheAra saMsthA tarIke vaNu vI che. muMba jaina yuvaka saMdhe jaina samAjamAM kAya karela che, eTalu ja nahi parantu rASTrIya kSetre paNa potAnA phALo Apyo che. zrI paramAnaMda bhAIe saMdhanA ahevAlamAM khIsakolInA AtmasArtha tarIke A bAbatane varNavI che. jema rAme zetuSadha bAMdhyo ane khIsakAlIe kAMkarI` pUrIpUrIne sateSa anubhavyo tevIja rIte yuvaka saMghe rAjakIya kSetre bhale khIsakreAlI jeTalAM kALA Apyo hAya te paNa mu MbaI jaina yuvaka sadha mATe te AtmasaMtASanA viSaya che ane te mATe te gaurava anubhave te yathArtha ja che. zrI paramAnaMdabhAI lakhe che tyAre zabdonI pasa MdagI bhASAvaibhava vadhAravA mATe karatA nathI, parantu bahuja vicArapUrvaka zabdo pasaMda kare che, rAjakIya kSetre khIsakolIne AtmasaMtASa e zabdanI pasaMdagI paNa teTalIja yathArtha che. muMbai saMdhe navA baMdhAraNanI racanA karI tyAre teNe je uddeza nakakI karyAM te paikInA be uddezo nIce mujaba che. eka to dhama ane samAjanA nAme cAlatAM pAMkhaDA khullAM pADavAM ane samAja pragatine rU"dhatA aneka dhArmika temaja sAmAjika vahemAno tathA kurUDhionA jaina samAjamAMthI ' uccheda karavA. A zabdo AkarA che. Aje ApaNane nathI lAgatAM, paraMtu je samaye A zabde vaparAyela che te samaye A zabdo vAparavA mATe keTalI hiMmata joIe tene vicAra karI joze, Aje A zabdo ApaNane AkarA nathI lAgatA kema ke sAdhu-sAdhvIone dAra have DhIlA thA che ema ApaNane lAge che, jo ke A hakIkata barAbara che ke kema tenI mane khabara nathI. sAdhu sAdhvIonA dAra bahu DhIlA paDayA che ema kahevAnI mArI hiMmata cAlatI nathI. Aje jaitAnA adha kiAonI ekatAnI vAtA thai rahI che. A prazna aMge junavANI mAnasa pragaTa rIte vidha karatA nathI, kemake tema karavAnI AjanA yuge temanAmAM hiMmata nathI, chatAM te potAnI rIte A praznone vega maLatA aTakAve che kharA. ekatAnA praznamAM theDuM parivarta na karavA devA teo taiyAra bane che . parantu jayAre nakakara ekatAnI vAta Ave che, tyAre sAmpradAyika mamatva dekhAyA vinA bahAra AvyA vinA rahetuM nathI, badhA kirakAonI kAnsanA adhivezanamAM paNa ekatA aMge su Mdara zabdomAM bhASA thAya che temaja TharAveA thAya che, paraMtu amuka vargomAM sAmpradAyika mamatva eTalu bharyuM" paDayu che ke nakkara ekatAnI dizAmAM eka paNa pagalu te AgaLa vadhavA detu nathI, binasAmpradAyika mAnasavaLI kAi paNa saMsthA hoya te| te mAtra muMbaI jaina yuvaka sadha che. A saMsthAnA prANarUpa zrI maNilAla mAkamacaMda zAha Aje ApaNI vacce nathI, parantu prANurUpa khIjI vyakti zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA che. zmA baMne vyaktionA binasAmpradAyika mAnasane kAraNe muMbaI jaina yuvaka saMdha taddana binasAmpradAyika rahyo che ane 25 varSa sudhI eka dhArI rIte binasAmpradAyika rIte kAma karela che. mane A sasthA sAthe chellAM 12 varSathI kAma karavAnu saddabhAgya prApta thayuM che. temanA badhA vicAro sAthe huM sahamata hAu evu hetuM nathI chatAM paNa zrI paramAnadabhAimAM satyaniSThAnA peAtAne je kharU lAge te kahevAnA je guNu che tenA tarapha AkarSAine ame ane tyAM sudhI temane anukULa thavA prayatna karIe chIe. prabudhdha jIvanamAM je lakhANA Ave che te pracAralakSI nahi, parantu satyalakSI hAya che. prabudhdha jIvanamAM lakhatI vakhate, pAte zvetAmbara mUrtipUjaka jaina che evuM kadI paramAnaMdabha ne yAda nahiM AvyuM heya. huM sthAnakavAsI' chuM... evu mane ke vakhata thai AvyuM haze, parantu zrI paramAna bhAIe kadI sAmpradAyika manovRtti sevI nathI ane tethI temanI sAthe kAma karAmAM mane AnaMda thAya che. 16 tA. 1-11-54 zrI muMba jaina yuvaka saMdhanA prANurUpa e kAryakartAe paikI zrI rmANubhAInI kAma karavAnI zakita ane taravarATa judAM hatAM. koi paNa kArya mATe rUpIA ekaThA karavAnI temanAmAM zakti hatI. zrI paramAnaMdabhAi janmathI jaina che, parantu svabhAve brAhmaNa che. rUpI lAvavAnI temanAmAM zakti nathI, parantu vicArAnI samRddhi temanAmAM bharelI che. jyAre paramAnaMdabhAi prabuddha jaina' ne 'pradhyudhdha jIvana' nAma ApavAnA menejIMga kamiTImAM TharAv lAvyA, tyAre puSkaLa carcA thai; Ama chatAM zrI paramAnaMdabhAi satyaniSThApUrvaka koi paNu kAma kare tyAre temane anukULa thavAno ame prayatna karIe chIe, ane tethI prabudhdha jIvana nAma ApavAnu N menejIMga kamiTie svIkAryuM jainAnI ekatA sAdhavAnI dizAmAM sakriya kArya karavA mATe dilhImAM eka samAraMbha thayA hatA ane muMbaimAM paNa teve samAra Mbha thanAra che, parantu sAmAjika, rAjakIya ane Arthika kSetre AgaLa vadhelA jainA dhArmika kSetre eka paMca paNa AgaLa vadhavA taiyAra thatA nathI e duHkhadAyaka hakIkata che. dhArmika kSetre kAno, mAtrA, mIDI ke padamAM pheraphAra thAya teA vitarAganI AjJAnuM ullaMdhana thavAnA bhaya seve che! A jAtanuM mANasa keLavAyelA varga paNa dharAve che. e vizeSa dukhadAyaka bInA che. jayAre ke Concrete Proposal nakakara yeAjanA ekatAnI dizAmAM rajU thAya che, tyAre A varga paNa eka tasu jeTalA AgaLa vadhatA nathI ane yeAjanA aTakI jAya che. A dRSTie joIe te jaina samAjamAM muMbaI jaina yuvaka saMdha peAtAnu viziSTa sthAna dharAve che. ekatAnI dizAmAM temaNe kadI sAmpradAyika manAvrutti sevela nathI, muMbai jaina yuvaka saMdha peAtAnA uddezIne atyAra sudhI vaLagI rahela che ane sAthIonA sAtha gumAvavA paDe te gumAvela che, parantu siddhAnta jateA karela nathI. mubai jaina yuvaka saMdhamAM kAi kAi vakhate vicAranuM gharSaNa thayuM che ane potAnA uddezAne vaLagI rahevA mATe, sa Mghe ghaNA sabhyonA sAtha jatA paNa karela che, parantu siddhAntane bhAge sathe kadI Arthika sahakAra meLavavA ke anya sahakAra meLavavA prayatna karela nathI; A che muMbai jaina yuvaka saMdhanI viziSTatA. muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI paryuSaNa parva vyAkhya namALA yojAya che tenI pAchaLa paNa e ja dRSTi che ke tameA navA vicAro mATe tamArA kAna khulatA rAkhA ane tamane je rIka lAge te temAMthI grahaNu kare. muMbai jaina yuvaka saMdhanA sabhyae kadI navI vicAradhArA mATe potAnA kAna baMdha rAkhela nathI; te haMmezA navA vicAro grahaNa kare che, satyanI kaseTI para kase che ane yogya lAge teTaluM apana vavA tatpara rahe che. paryuMSaNa parva daramyAna ane savatsarIne divase paNa anya kAryakramAM jatA karIne paNa paryuSaNa parva vyAkhyAnamALAmAM Ave che te aMtave che ke lokA Aje vicAratA thayA che, mAtra jarUra che navA vicAro ApanAranI A navA vicAro ApavA mATe muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI paryuSaNa parva vyA khyAnamALA yojAya che. A yuvaka saMdhanA rajata maheAtsava prasaMge 5, sukhalAlajI ane pa. becaradAsajInuM sadha bahumAna karavA icche che te paNa sadhanI vicArasaraNIne barAbara anurUpa ja che. saMdha haMmezAM navI vicArasaraNI apanAvatA AvyA che ane tethI te khaDakhAra saMsthA tarIke oLakhAya che. A be paDitA paNa DakhAra pa'DitA tarIke jANItA che. teoe baMdhA darzananA abhyAsa karela che ane mAtra zAne jaDapaNe vaLagI na rahetAM, A e paMDitA zabda pAchaLanA rahasyane pakaDavA prayatna kare che ane kharI vastu samAja pAse nIDarapaNe rajU kare che. AvA paDitanu sanmAna zrI muMbaI jaina yuvaka sadha taraphathI thAya te yathArtha ja che."
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prabuddha jIvana 11e , ka AjanA saMmelanane kAryakrama be vibhAgamAM vaheMcavAmAM Avyo ApaNe je be paMDitanuM arbhinaMdana karavAnuM che temane hate. pahelo vibhAga saMdhanA pitAnA rajata mahotsavane aMgenAM ApaNAmAMnA ghaNAM sArI rIte jANe ja che. te banne paMDitane jarUrI nivedane tathA vivecane karavAno hato te ahIM pUro thayo. AvA AvA abhinaMdane gamatAM nathI eTale e mATe temane ahIM prastuta rajata mahotsava prasaMge jaina samAjanA bahumAnya lAvavAmAM zrI paramAnaMdabhAIne je muzkelI paDI che te huM jANuM chuM. - be paMDita jemaNe vicAra svAtaMtryanI upAsanA khAtara dhaNuM sahyuM abhinaMdana mATe jyAre teo rAjI na thayA tyAre zrI paramAnaMdache ane jemanI satyaniSThA ane maulika vicAraNA mATe jaina jaine- bhAIe temane atithivizeSarUpe bolAvyA ane temanuM abhinaMdana tara vidvAne atizaya Adara dharAve che evA paMDita sukhalAlajI karavA mATe Ajane prasaMga goThavyuM. ane paMDita becaradAsa jIvarAja dezIne atithivizeSa tarIke zrI paMDita becaradAsajIne jonArane te lAge che ke eka namra saMdha taraphathI niyaMtravAmAM AvyA hatA ane e nimaMtraNane mAna sarala ane sIdhI vyakita ApaNI sAme che, paNa temanA hadayanA ApI ne teo bane A saMmelanamAM upasthita thayA hatA. temane UMDANamAM je vicAronI ugratA hatI te judI ja hatI. jemaNe mAtra che. bahumAnavidhi bahena gItA parINe keTalAka samaya pahelAM paMDita temanA vicAre ja vAMcyA hoya ane ane temane joyA na hoya , sukhalAlajIne lakSyamAM rAkhIne eka kAvya banAveluM te kAvyanA ' temanI kalpanAmAM becaradAsajI eka kaThora ane kaDaka vyakita hoya che. e gAnathI zarU thayuM hatuM. bahena gItAe gAeluM e kAvya : mAMgaroLa jaina sabhAmAM yuvAna avasthAmAM paMDitajIe devaprajJAcakSu dravya viSe je vya-khyAna ApyuM hatuM te sAMbhaLI ane vAMcIne antaramAM AnaMda, jAge antaramAM AnaMda ghaNA ukaLI uThayA hatA. ane jANe jaina dharmane satyAnAzI kaI . guje guje zema remamAM. navuM gIta, nava chaMda. jAge jAgyuM hoya evI lAgaNI ghaNAe anubhavI hatI. amadAvAdanAM aja vilAI neNu parethI jaganI jhAkajhamALa, dUra thaI pAMpaNa paDadethI indradhanunI jALa; eka vyakti te teone hAthamAM paDe te sArI rIte ThamaThoravA mATe Aje nA mu<< naina sUrya ke rAzi, tAralAvaMda, rahi joI rahyA hatA. daza bAra varSe jyAre teo temane maLyA tyAre raMgalIlA nirakhuM nava te e, jarI na mujane raMja...jAge temanuM garIbaDuM meTuM joine tene vizvAsa ja na thayuM ke A paM. biDAyalAM nayaNAMe me teja timirane bheda, becaradAsajI haze. Aja vaiSamya temanA AMtara-bAhyamAM che. ' . ajavALe AnaMda na mANe, aMdhAre nava kheda; vidhavA mAtAnA putra paMDitajI aneka kaSTa veThIne bhaNyA. huM manamaMdira kerA dIpakanuM teja nahi ava maMda, banArasamAM zrI yazovijayajI pAThazALAmAM rahI saMskRta, vyAkaraNu, jhaLahaLa savaLuM thAya, ahIM aMdhAre nahi adhA...jAge sAhitya ane nyAyane tathA prAkRta bhASAne abhyAsa karyo. ane temanI tyArabAda zrI surajacaMdra DAMgIe kAkA sAheba kAlelakara tathA ubhaya satyaniSThAe cAluM rUDhio virUdha lakhANa karavA temane preryo. pariNAme paMDitane anulakSIne raceluM eka kAvya saMbhaLAvyuM. . rUDha samAjamAM eka krAntikArI paMDita tarIke prasiddha thayA. paMDita zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIA sukhalAlajIne sahakAramAM sanmati tarkagranthanuM saMpAdana karyuM ane tethI tyAra bAda saMdhanA premukha zrI khImajI mAMDaNa bhuja temanI kIrti vidvAnomAM paNa phelAI. prAkRta bhASAnA te e paMDita purIAe ubhaya atithivizeSane AvakAratAM jaNAvyuM ke " amAro gaNAya che. prAkRtabhASAonAM vyAkaraNa lakhavA uparAMta temaNe aneka " yuvaka saMdha prAraMbhathI Aja sudhI eka baLavAkhora saMsthA che ane bhagavatI jevA kaThina Agamane gujarAtImAM anuvAda paNa karyo che. huM enA AtmArUpa amArA zrI paramAnaMbhAI che. AvI saMsthAnA mubaI yunivarsITImAM thoDA varSo pahelAM gujarAtI bhASAnI utkAnti samAraMbhanA atithivizeSa tarIke prabudhdha jIvananA gatAMkamAM jemane e viSe vyAkhyAna ApavA temane nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. A vistArathI ullekha karavAmAM AvyuM che evA be baLavAkhora - temanA vicAronI ugratA Aje 64 varSanI vaye zAMta pravAha- te paMDito amArA nimaMtraNane mAna ApIne ahIM padhAryA che temane pIdhA che te rUpe vahetI dekhAya che ane AjakAlanA temanAM lakhANe eka mAtra AvakAravA, temanuM bahumAna karavA huM Ubhe thayo chuM. A banne paMDita sarvadharma samanvayane lakSamAM rAkhIne thAya che. pAsethI vicAra svAtaMtryanI ane nIDara vicAraNAnA ame pATha paMDita sukhalAlajInA vyakitatvane eka zabdamAM vyakta karavuM zikhyA chIe, saMdha sAthe temane prAraMbhathI Aja sudhI bahu gADha hoya te apramatta rUpe ApaNe temane jaNAvA joIe. A sabhAmAM - 1 saMbaMdha rahyo che; pitAnAM svataMtra maMtavya rajU karavA . jatAM eka Asane TaTAra besanAra je koI vyakita zodhavI hoya te te : jaina samAja taraphathI temane khUba sahevuM paDayuM che. ema chatAM paMDitajI ja maLo. Ama 74 varSanI umare teo jema zArIrika | Aje teo aNanama UbhA rahyA che ane jaina samAjane je dRSTie zithila nathI. tema AMtarika daSTie paNa sadA jAgrata che. kAMI satya kahevA jevuM hoya te kahI rahyA che. paMDita sukhalAlajI eTale temanA jIvananuM rahasya temanA apramAdamAM ja ApaNe zodhI te amArI paryadhaNa vyAkhyAna mALAnA prAraMbhathI Aja sudhI sUtra zakIe chIe. sAta gujarAtI bhaNyA pachI 16 varSanI umare AMkhe dhAra banyA che. A banne paMDitane amArA saMgha taraphathI AvakAruM aMdha thayA chatAM paNa je siddhio temane varI che tenuM kAraNa temane chuM ane amArI tema ja Apa sarva taraphathI temanuM bahumAna karuM , apramAda ja che. chuM ane temanI kRpA amArI upara Aja sudhI jevI hatI tevI aMdha thayA pachI saurASTranA nAnA gAmaDA lImaDImAM sAdhuo pAsethI che sadA kALa vahetI rahe evI temane prArthanA karuM chuM. Ama kahIne je kAMi maLyuM te sAta varSa sudhI bhaNatA rahyA. ane pachI banArasanI paMDita sukhalAlajI tathA zrI bhujapurIAe paMDita becaradAsanuM sukhaDanI yazovijaya pAThazALAmAM jaIne bhaNyA. gADInI muzkelIonuM varNana Aje - puSpa mALa vaDe bahumAna karyuM. paNa jyAre temanI pAsethI sAMbhaLIe chIe tyAre AvI sthitimAM hema- zrI dalasukhabhAi mAlavaNIA ema teo banArasamAM pahoMcyA e ja meTuM Azcarya che. Aje te saralache. tyAra bAda banArasa hiMdu yunivarsITImAM paMDita sukhalAlajI tIthI banArasI paMDite jainene vidhAdAna kare che, paNa e samaya jude thI jaina zAstranA adhyApaka padethI nivRta thayA bAda temanuM sthAna lenAra hate. paisA ApavA chatAM rUDha dRSTinAM vidvAne nAstika gaNAtA jainene che paMDita dalasukhabhAI mAlavaNIAe zrI bhujapurIAnA AvakAra, bhaNAvavAmAM pApa gaNatA. chatAM paMDitajIe potAne mArga tIvra vacananuM anudana karatAM jaNAvyuM ke jijJAsA ane vinaya vaDe sarala karyo, ane vyAkaraNa, sAhitya, nyAya pAsethI vicAra sAthe temane prAraMbhathI A karavA jatAM Dece' iTAM, 'korDa
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 : = Adi vividha viSayanA paMDita banyA. 5, becaradAsajInI jema temaNe paNa vyAkhyAne ane lekhe dvArA pitAnA vicAro vyakta karavA mAMDayA. ane lekemAM sukhalAla ane becaradAsanI joDI sudhArakanA rUpamAM prasiddhine pAmI. vicAronI ugratA chatAM tArkika dalIlane kAraNe paMDita sukhalAlajInA aNagamatA lakhANAe rUDha lokone vicAratA te karI ja mUkayA che, ane temanI virUdhdhanI dalIla a pI kalama calAvavAnuM sAhasa kavacita ja keIe karyuM che. temanA grejone ja paricaya pAmelI vyakti jayAre paMDitajIne aMdha rUpe jue jANe che tyAre mahada ane anubhava kare che. ane saheje temane prajJAcakSunuM birUda a de che. - ahIM meM ApaNu pUjaya baMne paMDitanI oLakhANa bahu ja TUMkamAM ApI che. paNa temanuM bahumAna je ApaNe Aje karI rahyA chIe ane e saNane svIkAra ApaNe Aje karI rahyA chIe. e traNane bane te ja haLave thAya je navI peDhImAMthI yuvAne AgaLa AvIne samAjanuM netRtva svIkAre. e eka AzraryuM che ke yuvaka saMdhane pacIsa varSane A rajata mahotsava ujavAya che tyAre maMca upara kaI navA netAne huM jotA nathI. A sthiti javI joIe ane ApaNA yuvAnee AgaLa AvI ApaNA A badhA dharaDA-yuvAna netAonuM sthAna levuM joIe. Ama thaze te ApaNA A utsava sArthaka thaze.. zrI. zAntilAla harajIvana zAha 1; tyAra bAda muMbaI sarakAranA majUra pradhAna zrI zAMtilAla - harajIvana zAha jeo saMdhanA varSo jUnA sabhya che temaNe - vizeSa anudana karatAM jaNAvyuM ke "yuvaka saMdhamAM kAma karavA | mATe meM eTaluM nakakI karyuM che ke paramAnaMdabhAI jyAre paNa je - AjJA kare te svIkArI levI paNa A banne paMDitajIe aMge belavAnuM svIkAravAnI emanI AjJA meM na mAnI hatI te ThIka thAta ema mane lAge che, kAraNa ke A baMne paMDitanI vidhAne samajavA jeTalI vidyA paNa mArAmAM nathI ane enI parIkSA karavAnI zakti paNa mArI nathI, chatAM mAthe lIdhuM che te yathAzakti karuM chuM - vidyAnI prApti e uddeza me hovA chatAM ghaNA vidvAne samAjane mATe upayogI nathI karatA. temanI vidyA dhanavAnanA dhananA DhagalA jevI banI jAya che. dhanavAnanuM DhagalAbaMdha dhana je samAjanA kAmamAM na lAge te nakAmuM che. tema vidyAnuM paNa bane che. vidyA saMbaMdhI ghaNu savAla thAya che. vid ne artha che jANavuM. pachI savAla thAya che-zuM jANavuM ? svarga jANavuM ?mekSa jANa? rAjya jANevuM ? zuM zuM jANavuM ane meLavavuM? Ane javAba = tyAM kAma caM,e jokamAM eka vicArake sAce javAba ApatAM kahyuM che ke mane rAjyanI, svarganI ke mekSa sudhInI kAmanA nathI. mAre te duHkhI prANIonA duHkhane nAza kare che; hu eTalI ja kAmanA karuM chuM ! vidyA zA mATe?--ene javAba paNa A ja hoI zake, eTale ke je samAjanuM sagapana ane saMvardhana kare te vidha. samAjakalyANanuM vidhAnuM A rUpa A baMne paMDitamAM che. bAkI te vidyA vivAdane mATe paNa kAmamAM levAya che. paNa A bane { tAe te pitAnI vadhA upayoga samAjanuM kalyANa karavAmAM kaye che. vaLI paMDita hovAnI sAthe baLavAkhora hovuM e te vidyAnI udAttatA sUcave che.' devadravya kone kahevu, ene upayoga kyAM karI zakAya--vagere prazno amane TrasTaekaTa aMge mUMjhavatA hatA tyAre 5. becaradAse amane khUba khUba madada karI hatI. AvI vidyA ane AvA vidvAnanuM samAjamAM bahu moTuM sthAna che, ane e sthAna kadI paNa lakSmI laI zakaze nahIM. AvA AjanA ApaNu atithiyane AvakAratAM huM khUba AnaMda anubhavuM chuM. , paMDita sukhalAlajI sanmAnanA javAbarUpe preraka pravacana karatAM paM. sukhalAlajIe kahyuM ke tame badhAe A satkAra karyA pachI mAre kaMIka kahevuM joIe ema huM mAnuM chuM. ahIM je kaMI kahevAmAM AvyuM te upacAra che ema na kahI zakAya; emAM hArdika bhAva bharyo che. ane tethI A satkAra letA rahevuM ane kahevuM ke mAre e joI nathI. athavA Ane mATe huM yegya nathA vagere-evA upacAramAM huM nathI mAnatA,paNuM huM tamArA A saMskArane kaI dRSTie svIkAra karuM zuM te tamane kahuM ghaNuM jUnA kALathI be jAtanI bhAvanA ApaNe tyAM cAlI Ave che. eka te, A zarIra azuci che, anitya che, nakAmuM che, duniyA duHkhamaya che, emAM kayAMya sukha ke saundarya nathI e bhAvanA, ane bIjI bhAvanA te A saMsAra duHkhamaya nahIM paNa sukhamaya che, jIvavA lAyaka che, saundaryathI bharelo che, AnaMdamaya che--te bhAvanA. AmAM pahelI bhAvanAne vikAsa thavAthI jIvana kalezamaya ja nahIM paNu kRtrima paNa banatuM gayuM che. sudagtrathamaghAtAe sUtra mujaba dezamAM duniyAne ane jIvanane duHkhamaya, azuci, anitya varNavatuM sAhitya khUba vadhyuM che. paNa huM A bhAvanAne apanAvavAmAM ane binajarUrI rIte jIvanane nirAza ane kalezamya banAvavAmAM nathI mAnate. bhAratIya vidyAbhavanamAM jAyela saMmelanamAM ekatra thayela zrotAvarganAM be daze.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA1-1114 119 prabuddha jIvana to hoya ja karavAnI sAheba jaya meLA mAnate, tama. "-e kAma bAjI bhAvanA te ema kahe che ke duniyAmAM sadhaLe sukha ja satenA jIvana viSe 5Na bane teTaluM vAMcyuM-vicAyuM. chelle chelle che. jene eka jaNa duHkha kahe che te ja bIjAne mana sukha che. gAMdhIjInuM jIvana te pratyakSa ja joyuM. A badhA uparathI mane lAgyuM duHkhane choDavuM, ene tyAga karavo e eka vAta che, ane pahelAMthI che ke yuvakane saMbaMdha uMmara ke zArIrika tAkAta sAthe nahIM paNa ja sarvatra duHkha mAnI levuM e bIjI vAta che. duHkha che jyAM e paNa mAnasika ane hArdika parivartana karavAnI zakita sAthe che. jeo eka savAla che. eka vyakti zarIrane kharAba gaNIne enI upekSA kare kevaLa prAcIna puruSanA guNagAna karavAnI mUDI upara ja madAra bAMdhe . che ane chatAM pAMca mALane mahelamAM rahe che e zuM samajavuM? che te yuvake na kahevAya. jene evA guNo meLavavAnI pratyakSa tAlIjanme te huM pahelI bhAvanAmAM ja ucharyo che, paNa tattvaciMtana velI lAgelI hoya. je e mATe satata prayatnazIla hoya te je yuvakapachI mArI e bhAvanA badalAI gaI che. ane tethI jagatamAM kayAMya ane je pArakAnA zramane upayoga karavAnI vRttithI mukata hoya, ja duHkha nathI e mAro anubhava che. jarAka ramUjamAM kahevuM heya te zramanuM mUlya pichANu hoya ane je lebha-lAlacanI vRtti upara che kahI zakAya ke A sabhA suMdara che, A svAgata suMdara che, kAkA - vijaya meLavI zake te jaina. huM icchuM ke tame badhA A arthamAM . . sAheba vidhAmUrti che, ane A satkAra samAraMbhamAM huM mArI jAtane jaina yuvaka che, ane na ho te evA bane! banavA prayatna kare che adhanya nathI mAnato, tame paNa dhanya che ! "deha devaLamAM akhaMDa eka vakhate vaiSNava jana'nuM bhajana gavAtuM hatuM tyAre koIe dIvaDe, tejethI mAruM manaDuM Dole "--e kAvya paMkita AvA avasare kahyuM ke tyAM "jaina jana" karIe to ? e bhajanamAMnA badhAya gaNe sAcI paDatI lAge che. jainamAM paNa havA ja ghaTe. eTale e bhajanamAM varNavelA "vaiSNava . - jaina ane aspRzyatA janane jaina jana" kahIe te jarUra kahI zakAya. paNa Aje che nAnI uMmaramAM ane pachI mahAvIra buddha vize vAMcyuM hatuM. sthiti judI banI gaI che. guNane vicAra ja jANe bhulAI gayo che. mahaMmada ane jisasa vize vAMcyuM hatuM. paNa e ke mArI sAmenA koI paNa vyakita, samAja ke deza gaurava tyAre ja laI zake na hatA-e badhA parokSa hatA. ane kAzImAM bhaNato hato tyAre ke jyAre enI zAkha hoya. jenI bajAramAM zAkha hoya te ja vepArI.. baMgabhaMganA dezavyApI ugra AMdolana vakhate, eka puruSe AphrikAmAM ApaNI uMmaralAyaka kanyA ApaNe kone soMpIe ? jenI zAkha thI karI batAvela saphaLa, satyAgrahanA kALanI vAte vAMcI. pachI A hoya tene. paNa jainenI zAkha have rahI nathI. pahelAM paisA vyAje dezamAM e mahApuruSe kareluM kAma joyuM. emanI vicArasaraNI, mUkavA hoya te jainanI peDhIne pahelI pasaMdagI maLatI. sAkSI che Azramapaddhati, taTasthavRtti e badhuM jAte pratyakSa rIte joyuM ane mane badhuM samajAyuM. ApavAmAM paNa jaina jADuM bele nahIM, evI enI AbarU, paNa che rAma rAvaNa, kRSNa-ajana e parokSa che. e kavinI kalpanA Aje badhuM avaLuM thaI gayuM che. kALAbajAranuM bhUta paNa jainene A he ke game te ho. paNa gAMdhIjIne joIne mane e badhuM sAcuM vaLagI gayuM che. eTale jainee pitAnI zAkha gumAvI dIdhI che. jo ane zAkha je gumAvI dIdhI to pachI maMdiramAM jAva ke na jAva, te lAgyuM. buddha-mahAvIra, rAma-rAvaNa, kRSNa-ajana, mahaMmada-jisasa vize jemane zaMkA hoya te pitAnI zaMkA gAMdhIjIne joIne sthAnakamAM jAva ke na jAva e badhuM nakAmuM che. mULa vAta te zAkha dUra karI zake. hovI te ja che, bAkI koine vagara zAkhe "jaina" kahevAvuM hoya to te temane mAre kaMI kahevuM nathI. na tvahaM kAmaye rAjyaM, na svarga nApunarbhavam / ' e ja rIte vALa kheMcavA mAtramAM ke ughADe page cAlavA mAtramAM kAmaye duHkhataptAnA, prANinAmotinAzanam // paNa gaurava nathI. eTalA mAtrathI sAdhujIvana caritArtha banI jatuM A zlokamAMnI bhAvanAne anurUpa gAMdhIjIe eka vAta karI; nathI. bIjAnI sevA suzraSA ane zramane lAbha maLe e paNa che jIvana hoya te te mAnavatA mATe. ane A vAta temaNe upadezathI garavAspada vAta nathI. ethI te UlaTuM mANasanuM patana thAya che, nahIM paNa potAnA AcaraNathI samajAvI. A badhuM jotAM lAge che ane ene vikAsa rUMdhAI jAya che. eTale garIba thavA chatAM, te ke jIvana duHkhamaya nahIM paNa sukhamaya, saundaryamaya che. ane A majUra thavA chatAM neTa na kare e ja sAcI zAkha samajavI; saundaryonI draSTie, huM jarA paNa AnAkAnI vagara A satkArane ja mAya gaurava che. e gauravane mATe tame sahu prayatnazIla banA svIkAra karuM chuM. ane A mATe saMdhane ane Apa saune AbhAra eTaluM ja IcchuM chuM. saurava che. e gauravane mATe mAnuM chuM. ' jene mahAvIra mATe kaheze ke temaNe te Ama kahyuM hatuM ane paMDita becaradAsa : tema kahyuM hatuM. jaina dharma vizvadharma hovAnuM kahevAmAM paNa teo sanmAnane pratyuttara vALatAM paMDita becaradAsajIe jaNAvyuM ke, huM aspRzyatAne patthara choDavAne taiyAra nathI ! praznone hala karavAne "muMbaI jaina yuvaka saMdha Aje pitAne rajata mahotsava ujave che badale teo ene TALavAne ja prayatna karavAnA. paNa Ama karavAthI che. paccIsa varSanA javalaMta jIvananuM nAma ApaNe rajata mahotsava . kaI kAma cAle nahIM. harijananA maMdira praveza pratye emanI kevI rAkhyuM che ane tyAra pachInA jIvananI dareka paccIzInAM nAma suvarNa mahotsava, maNimahesava, hIrakamahotsava ka9pelAM che. vRtti che? jeo samAjane cUsatA hoya tene mATe maMdiranAM dvAra jaina yuvaka saMdha have pachI suvarNa mahotsava tarapha prayANa kare sadA khullAM; ane je harijana vagara taMdurasta jIvana azakya banI che tethI mane vizeSa AnaMda eTalA mATe thAya che ke je samAjane kahI jAya ene aspRzya mAna, ethI merI bevakuphI kaI samajavI? A saMdha banela che temAM yugAnusArI vicArasaraNIne ane tevI ja che paNa have vakhata badalAyo che. yuvakanuM mAnasa naryA gANA gAvA pUratuM pravRttine varelA A yuvaka saMdha Aje paccIsa varSa pUrAM kare che e che nahIM paNa harijanene apanAvIne temane nokara tarIke, rasoIyA eka bhAre acaraja upajAvanArI ghaTanA che. tarIke ke bIjI ame te rIte pitAnI pAse rAkhavAmAM dekhAI AvavuM kAraNake mane pitAne jAtaanubhava che ke jeo samAja yugAnu joie, yuvako pAsethI huM ochAmAM ochI ATalI apekSA rAkhuM chuM. sArI sAdhAraNa vicArakanuM paNuM jIvana vIMkhI nAkhavA sadA tatpara che have be zabe yuvaka" ane "jaina" zabda viSe kahuM. meM nAnI' hoya che temAM paccIsa varSa pUrAM karI AgaLa dhapavuM e kAMI nAnIummarathI mahAvIranuM jIvana sAMbhaLeluM. ane pachI te chellAM sATha sUnI vAta nathI. varSamAM enuM aneka rIte parizIlana karyuM. buddhanI jANa thayA pachI e jamAno mane barAbara yAda che ke jyAre jaina samAjamAM pa 'temanI jIvanakathA paNa aneka draSTie vAMcI-vicArI bIjA bIjA mULaguM vANI-vAtaMtrya ja nahIM hatuM. te vakhate AvA saMdhI, maMDaLI che paNa bIjAnI sevA thI te eTale gara jalAye che evI meta che. jIvana ane . .
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-11-14 janmavAnI zarUAta thayelI. mArI hAdika abhilASAne paNa ApanI sAme pragaTa karuM chuM. ApaNuM sadabhAgya samajo ke ApaNe tyAM mahAtmA gAMdhIjI - Aja trIza varSathI vadhAre samayathI huM jaina dharmanA AgamanA jevA mahApuruSa pAkayA. vaMdanIya gAMdhIjIe ApaNu A parataMtra abhyAsamAM paDela chuM ane mAruM jIvana tamAma dharmazAstronA tulanAdezamAM navuM vAtAvaraNa jamAvavAnI zarUAta karI dIdhelI tyAre ja tmaka abhyAsamAM ja vItI rahyuM che. eTale je be vAta kahevAne 'ahIMnA dezabhakato coMkI uThelA. ane jyAre temaNe aspRzyatAnA adhikAra mane sAMpaDe che te kahIne ja huM aTakIza kalaMkane tatkALa pheMkI devAnI jabarajasta hAkala karI tyAre te pracaMDa dharmabhUmi AryAvartamAM jyAre dharmane nAme dhatIMga cAlI rahyAM vAvAjhoDAne kAraNe dariye mAjA mUkI jema khaLabhaLI UThe tema bhAra- hatAM ane bhAratIya samAja rUDha rAkSasI baLanA paMjAmAM sapaDAI tIya samAjamAM rAkSasI ddha baLA mAjA mUkI e mahApurUSanA mArgamAM dharmanA nAma nIce pIDAI rahyo hato, pIsAI rahyo hato, pItrAI vidatanI paraMparA khaDI karI devA khaDe page taiyAra thaI cUkelo. rahyo hato tyAre AjathI pacIsa varasa pahelAM paNa je eka kSatriya tema chatAM ya zailazI sthiratAne varelA e saMta puNe mahAvIranI yuvake pitAnI bharajuvAnImAM jIvanasAdhanAne mArga svIkArI krAMtinA che. peThe pitAnA ja AtmabaLe merunI jema acaLa rahI maraNAMta kaTAne meja uchALelAM ane bhAratIya samagra samAjane hacamacAvI mUkele | mAthe verI samagra bhAratIya samAjane halAvI mUka-khaLabhaLAvI te kSatriya yuvakanA ApaNe vArasa chIe; e vIravardhamAna mahAvIranAM nAkhe. ApaNe saMtAna chIe, chatAM mane kahetAM zarama Ave che ke mahAmane yAda che tema evA AganA taNakhA jharatA jamAnAmAM jaina vIrane anugAmI gaNAte samagra jaina saMdha pitAne e vAraso samAjanA cetanavaMtA yuvakeya halI gayA samaya pArakhu, caitanyathI tara sAcavI nathI zako. eTaluM ja nahIM eNe vArasAmAM maLelA navIna varatA te yuvakee AvAM navAM maMDaLe UbhAM karI jaina samAjamAM ghaNuM vicAranA ane navIna AcAranA pravAhane evA gaMdA karI mUkyA che, lAMbA vakhatathI ghara karI beThelAM e rAkSasI rUDha baLe sAme jehAda - melA karI nAkhyA che ke jethI e vicAro ane AcAre varta| jagAvI ane eka ati prAcIna chatAMya navA jevI zuddha vicArasaraNIne mAnamAM ApaNA prANaghAtaka jevA nIvaDyA che tema jANavA samajavA 2ju karavAnI bhAre himmata dAkhavI. e jotAM A yuvakasaMdha chatAMya ApaNe temAM yugAnusArI parivartana karavAnuM vicArI zakatA I pitAne rajatamahatsava UjavavAne pUrNapaNe adhikArI che emAM paNa nathI AvI paristhitimAM vartamAna jainasaMdha niSNANa ane talamAtre zaMkAne avakAza nathI ja. nisteja banI jAya e taddana svAbhAvika che; ane lagabhaga banyuM che AsurI baLo sAme avirAma yuddha paNa evuM ja. A sthiti paNa kAMI AjakAlanI nathI, tene ya hajAro varasa thavAM AvyAM, chatAM ya ApaNI AMkha keNa jANe kayAre UdhaDaze ? bhAIo ! eka vAta jarUra yAda rAkhavA jevI che ke vizeSa cagyatAne baLe jema ApaNe A utsava ujavIe chIe tema have Apa sau AcArya kAlaka ane tenI bahena sarasvatI sAdhvInA pachIne bhAvi mAga je kApavAne che te ya kAMi saraLa sIdhesaTa apaharaNane prasaMga saMbhAre. te vakhate zuM ghuraMdhara jaina AcAryo nathI. jaina samAjanI vartamAna manodazA jotAM mane te dIvA jevuM nahotA ? samartha e jaina saMgha nahete ? sarasvatI sAdhvIne meLavavA AcArya kAlakane koNe kevI sahAya karI ? AcArya kAlakane paradezI spaSTa jaNAya che ke raNasaMgrAmamAM kSatriya jema pitAnAM mAthAM vadherI : malecchanI sahAya zA mATe levI paDI? ahiMsAnA javalaMta siMddhAMtane ApavA utsuka rahe che tema ApaNe paNa ApaNuM mAthAM hatheLImAM AcaranAro ane puruSArthavAnA samartha siddhAMta pramANe jIvanAra jainasaMdha rAkhIne navI vicArasaraNI ane tadanusAra pravRttipracAranA khela khelavA paDavAnA ane emAMthI pasAra thayA pachI ja ApaNe suvarNa hota to Ama sAdhvI sarasvatInuM apaharaNa thaI zake kharuM? ane kadAca duSTa rAjAe tema karyuM te pachI e mATe gharaAMgaNAnI che. mahAtsava va maNimahotsava ujavavAne subhaga sAmartha meLavavAnA. samartha sahAyaka sahacaranI e bAbata udAsInatA vA upekSA na prastuta saMmelananuM sahakAra baLa ja e sAruM pratyakSa purAvArUpa che. na te AcArya kADhakane zA mATe malecchanAM bAraNAM khakhaDAvavAM jaina yuvaka saMdhanA mukhapatra baLavAkhoranuM meTuM jokhamI paData? Apa sau gaMbhIrapaNe A paristhiti vize vicArazo te vizeSaNuM mane lagADayuM che te sApekSa rIte khoTuM te nathI ja, chatAM jarUra te mATe ApaNI nistejatA vA niSNANatA sivAya bIjuM ke mAre Apane spaSTa bhASAmAM jaNAvavuM paDe che ke saMghanA saMcAlakoe koI kAraNa nahIM jaDe, * che. mArI sAdI ane eka taddana nAnI vAtane kavinI bhASAmAM mUkI ahiMsAnuM mithyAbhimAna che. kavio rajane gaja kahIne gAI batAvavAnI vRtivALA hoya che mAruM kahevAnuM tAtparya e che ke Aja hajAre varasathI e te sau koI jANe che. saMdhanA bhAIo mArA tarapha vizeSa sneha vArasA utAra cAlyA AvatA ahiMsAnA siddhAMtane marma ApaNe dharAvanArA hoIne teo mArA mATe kavinI bhASAmAM belavA lAgyA be beThA chIe; chatAM samagra saMsAramAM ApaNe ekalA ja ahiM che. sneha-sadabhAvanI vRti ja nAnAne meTuM rUpa ApIne saMtoSa sAnA khAM ane gharadhara chIe evuM abhimAna mANI rahayA chIe pAme che. e mane te bhAre heratabharyuM lAge che. : kharekhara baLavAra hota to Aje ApaNI vacce nuM AvatAM ahiMsane mArga tamAma prANIone jIvana Ape che, za.ti vaMdanIya vinobAjInA saMdhanI sAthe AthaDate heta. kharekharA jaina Ape che ane koIne paNa bhUkhya dukhe rAkhatuM nathI te kharekharI nAmane sArthaka kare evuM jIvana na jIvI zakavAnuM mane meTuM duHkha hakIkata che, chatAM ya e siddhAMtanuM nAma laI ApaNuM upadeza che che ane ahIM ApanI samakSa mArI e nabaLAIne kabUla karatAM khetI karavAno niSedha kare che, kUvA khodAvavAnI nA pADe che ane | mane leza paNa saMkoca ke zarama nathI e mAre mana AnaMdano viSaya che. je vaDe hajAra jIvI zake che evAM khAdI mAM kapaDAM paheravAnI vAta . yuvakasaMghamAM keTalAka mArA vaDile haze, keTalAka samavayaske bhUbhecUkaye paNa karatA nathI. haze ane keTalAka navalahiyA juvAneya haze te tamAmanA bhAvabharyA karavI, kUvA khelAvavA ane khAdI vaNavI e pApamaya | sneha-sadAbhavane Adara karuM chuM ane AbhAra mAnuM chuM. | pravRtti hoya te pachI janasamAja Akhe Avaze zI rIte ? Takaze yuvaka-saMdhanAM tamAma bhAI-bahenane mane savizeSa paricaya zI rIte ane tejasvI paNuM banaze zI rIte ? bhAIo ! dhameM ' thAya te mane jarUra A karatAM vadhAre AnaMda thAya. samAjane jIvaMta rAkhavA mATe che, tejasvI banAvavA mATe che ane * Apa saune AbhAra mAnatAM A saMdha sAmAjika pracalita rUDha saMyamI jIvana jIvavA mATe che, nahIM ke samAjane nAza karavA sAru , rAkSasI baLA sAme niraMtara jhajhumyA ja kare-jhajhumyA ja kare e yA samAjane svachaMdI banAvavA sAru. ApavA ja vimA mAMthI khelavA paDavAnI vicArasaraNI ApaNe paNa A 1 prANIone ata nathI te dazakAya
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 prabuddha jIvana 121 . == eka tarapha pUjaya aMcAyaeN zrI vinobAjI samAjanI viSamatA kahe che ke bApadIkarI sAthe pravAsa karatAM hoya temAM koI guDA e TALavA ane samAjamAM samatA sthApavA chevADa parizrama karI rahyAdIkarI upara baLAtkAra kare ane bApa vA bIjo koI vacce paDine che tyAre ApaNA jaina samasta saMdhane te bAbata jAge kazIja na paDI tene choDAve te e narI pApapravRtti che. are eka moTuM dhara hoya ema te jAte Ubhe che evo bhAsa tamAma kone thAya che. saLagatuM hoya, temAM baLatAM prANIo bacavA mATe barADA pADatAM te zuM ahiMsAnA dhuraMdharone mATe A zobhAspada lekhAya kharuM? zuM hoya chatAM ya te baMdha gharanAM bAraNuM khelI pelAM baLatAM prANIone ApaNI ahiMsAvRtti A jAtanI ja che? bhagavAne potAnA jIvanathI bacAvavAM ke Aga olavavI teya naryuM 'pApa che. Ama A varga batAvI Apela che ke AtmA mAtra sarakhA che, darekane tejasvI jIvana popakAra, kartavya buddhi, dAnadharma, paraspara sahAya sahAnubhUti jIvavAne pUrate haka che. ApaNe e ja bhagavAnanA pUjaka chIe ane vagerenI pravRttine pAparUpa kahI niSedhI rahyo che. jIvanarUpa ahiM. emanA ja pravacanane pramANabhUta mAnanArA chIe chatAM mane Azcarya thAya sAnI A zuM jevI tevI vikRti kahevAya? che ke hajI sudhI ApaNAmAMthI A aspRzyatAne pApI saMska2 khasya nathI. je TANe rAjasattA pite e pApI saMskArane kAyadAthI bhUMsI nAkhavA A rIte samAjamAM nIcalA tharathI mAMDI cheka upalA thara taiyAra thaI gaI che ane zrI mahAvIranA pravacanane pUrI pratiSThA maLa* . sudhI ahiMsA vagere sadAcAra ane sadvicAra vize bhayaMkara ajJAna vAnI taka sAMpaDI che te TANe paNa ApaNe e tiraskAra pAtra vyApI rahela che ane ene lIdhe ja ApaNA vicAra ane AcAromAM ja saMskArane vaLagI rahyA chIe eja batAvI Ape che ke ApaNe bIjI aneka vikRtio pesI gaI che. te tamAmane dUra karavAnuM che mahAvIra pUrvamAM che tyAre ApaNe tenA anuyAyI emAM rAI bIDuM A yuvaka saMghe jhaDapeluM che, potAnI 25 varasanI kArakidI mAM chIe. A paristhiti atizaya zarama UpajAve evI che ane te muMbaI jaina yuvaka saMghe vicAra svAtaMtryanuM vAtAvaraNa ThIka ThIka e jainazAsananI bhAre apabhrAjanA karanArI che. mane lAge che ke A jamAvela che. have teNe eja bhUmikA upara AgaLa vadhI samAjamAM - apabhrA janAneja jANe ApaNe prabhAvanA mAnI beThA chIe e ApaNI je bIjI aneka vikRtio jaDa ghAlIne beThelI che te tamAmane jaDatA varNavI jAya ema nathI. dUra karavA hathelImAM mAthuM mUkIne bhagIratha prayatna karavo paDaze. ane ApaNe haju ATalethI ja nathI aTakayA. ahiMsAnuM nAma lai mane khAtrI che ke zrI paramAnaMdabhAI tathA zrI. cimanabhAI jevA niSkuiratA-hRdaya zUnyatAnA samarthanamAM paNa rasa laI rahyA chIe. e vizALa manavALA mahAnubhAvonI deravaNI nIce A. saMdha jarUra ApaNuM dhatIMga jagajAhera thAya te ApaNe kyA mukhe saMsAramAM e kAma siddha karaze ja. jIvI zakIzuM? eja mane samajAtuM nathI. jainane ja eka varga chevaTa pharIvAra paNa Apa saune huM sAdara AbhAra mAnuM chuM. - zrI kAkAsAheba kAlelakara. tyArabAda pramukhasthAnethI pravacana karatAM kAkAsAheba kAlelakare jaNAvyuM ke"Apa sahu savAranA nava vAgyAthI traNa kalAka eka sthAne samajI zakatuM nathI. saMgItakaLAmAM ke vyAkhyAnakaLAmAM ApaNA beThelA cho. have adhyakSa tarIke mAre bhASaNa karavAnuM che. mane kahevAmAM karatAM ke ApaNI pAchaLanI peDhInAM yuvake AgaLa vadhe ane vadhu AvyuM che ke meDuM thayuM che enI phIkara karyA vagara mAre vistArathI utkarSa batAve e ApaNe jarUra IcchIe. emAM ApaNe bolavuM. paNa mAre kAMi nahi te cha dayA khAtara mAruM bhASaNa TuMkAvavuM parAjaya nathI paNa uttama saphaLatA che. parAjaya che tyAre gaNAya joIe. badhAM bhUkhyAM te thayAM haze. bhASaNanAM bhUkhyA paNa ghera jayAre ApaNe kareluM kAma ApaNA dIkarAo UMdhuMcatuM karI nAkhe. " jaIne jamavAnAM. ane je bahene ahIM beThI che emane bhUkhyAM eka dAkhale ApI vastu samajhAvI dauM. jarmana philasUpha nize bALakonI paNa phIkara haze. eka sArA sarakhA khristI dharmopadezakanA dIkarA hatA. pitAe dharmanuM mane eka vicAra Avyo ke je dilhIthI eka bhASaNa mATe vAtAvaraNa ThIka ThIka jamAvyuM haze. dIkarAe e badhuM teDIne dharmane ane ahIM sudhI AvavAne badale tyAMthI eka saMdezAne nAme bhASaNa lakhI Izukhristane inkAra karyo. eNe kahyuM ke Izu khristane te huM inkAra makaryuM hatuM te te sabhAmAM prAraMbhathI vacAyuM hatuM. ane bAra karuM ja chuM paNa eNe je sadAcAranI kalpanA ane dhArmikatA sthApI vAgI gayA pachI besavAne ane te paNa paMDita sukhalAlajInAM suMdara te ja huM teDavA mAguM chuM. mAre saMta saMskRti ja taDavI che ane 0 ane bedhapada pravacana pachI balavAne vAra mAre bhAge na Avata. vIra saMskRti calAvavI che. AvA putra pitAne parAjaya karyo khare. AjanAM utsavanAM uddadhATananA kAma mATe ci. nArAyaNa desAIne mANasa koI paNa mizana laIne sevA karate gharaDe thAya che. meLavI zakayA ene mATe sabhAnA enuM zarIra kSINa thAya che. mananI saMcAlakone abhinaMdana karuM chuM. ka95nA pramANe enAthI kAma thatuM eka vakhate AvI ja rIte acuta nathI. e vakhate ene puruSAthI paTavardhanane tame meLavI zakyA dIkaro ene bAjue khaseDe ane hatA. yuvaka saMdhanA utsavanI udaghA pitAnuM kAma vadhAre sArI rIte Tana kriyA kaI saMskArI ane prabhAvazALI Dhabe AgaLa calAve tejasvI yuvakane hAthe thAya e te dIkare pitAne parAjaya nathI badhI rIte ucita che. adhyakSa tarIke karate, paNa pitAnI navI umarane - huM houM ane te vakhate uddaghATana umere karI pitAne teTale darajaje - mATe mArA putrasamA nArAyaNa desAI ajarAmara kare che. ane AvI che nI varaNI thAya e joI paramA paramparA cAle te e AkhI pravRti naMdabhAIne putrAduM rUche ghara kam vadhatI thAya ane yugakArya siddha karI e jUnuM vacana sUjhayuM e Ape. eTale huM putrar kRt vacanamAM huM mAnatA nathI, huM e saMmelananA pramukhasthAnethI pravacana karatA kAkAsAheba karAram e. satra pheravavA karI che. A
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 12 . prabudhdha jIvana tA. 1-11-154 AvI javAnuM javAnI ane vijaya tapAsa karI sadarace che mA lAgI atti je jaya mAM bhAre miyA vadhu nA mATe mAguM chuM. hutAt che anatyaMtay e kharuM sUtra che. amArI sAMbhaLatA teo hebatAI jatA nathI. bhaDaka jevI vastu ja emanI - peDhInuM kAma ujajavaLa rIte nArAyaNa desAI calAve che eTale pAse rahetI nathI. ahIMnA utsavanuM uddaghATana e kare e badhI rIte yogya che. paNuM je samAja Ama vicAranI udAratA keLave che te samAjamAM zaktizALI yuvake AgaLa Ave AcAranI vividhatA baradArata karavAnI moTAI paNu AvavI joIe. ; yuvaka saMghanI chavIsa varSa pahelAM sthApanA thaI te vakhate tema na thAya ane samAja phakata vividha vicAro sAMbhaLyA ja kare te [ baLavAkhora pravRtti calAvavA mATe zrI paramAnaMdabhAI jevA taiyAra thayA. lAgaNI buThThI thaI javAnI ane vicAromAM eka jAtanuM rIDhApaNuM have emanuM kArya AgaLa calAvavA mATe nArAyaNa desAI jevA AvI javAnuM. yuvako maLavA joIe. jaina yuvaka saMdhamAM Aje keTalA sadasya che, 26 varSane rIporTa vAMcatA eka vastuthI mane glAni thaI. emAM umare yuvaka keTalA che enI tapAsa meM karI nathI. eka rezanIMganA divasemAM samAje je rAhata kArya karyuM', hasta udyoganI : jamAnAnI baMDakhera pravRtti je saphaLa thAya te navA jamAnA mATe | pravRtti AdarI ane vaidhakIya madadanI sahejasAja pravRtti calAvI te e maLI lAgavI joIe ane e pravRttimAMthI vadhu baMDakhora ane jaina samAja pUratI maryAdita rAkhatAM koIne AghAta kema na thaye ? zuM * vadhu tejasvI pravRttine phaNago phuTavo joIe. Adha zarkarAcAryo AvatI kAle tame eka jaina ispitAla kholo ane IspitAlanI sAme emanA jamAnAmAM bhAre baMDakhera saMnyAsI hatA. yuvAvasthAmAM pitAnA rastA para eka mANasa dhAyala thaIne paDe te zuM tamArA DokaTare dharma tejathI emaNe AkhA hiMdu samAja hacamacAvI mUko. Aje ane narse pahelA pUchaze ke te jaina che? huM to kahuM ke ke!I tamAre emanI gAdI sAcavanAra lake aparivartanazIla rUDhivAdanA himAyatI zatru hoya, gauhatyA karIne AvyuM hoya te paNa tame enI sAravAra thayA che ane Dagale ne pagale pragatine virodha kare che. yuvaka saMdhanA karavAnAM ja. ApaNe tamAma duniyAnI sevA karavAne bhAra mathe na laIe. siMcAlako hRdayathI hajIye yuvAna dekhAya che paNa have emanuM kAma je najIkanA che athavA jemane pahoMcI zakIe eTalAthI sevA sAcavavA mATe samAjamAMthI zaktizALI yuvakee AgaLa AvavuM joIe. karIe e barAbara che, paNa je najIkanAM che e badhA jaina nathI saMdhanA chavvIsa varSanA hevAla huM dhyAnapUrvaka vAMcI gayo. A hotA. gharane vATI, dhobI, dUdhavALA, chApu pahoMcADanAra, camAra ke chavvIsa varasamAM saMghe ghaNuM kAma batAvyuM che. jayAre deza Akhe hajAma e badhA tamArA najIkanA nathI? emanI sevA vagara te ApaNe bALalagnanI prathAne virodha karate ho tyAre yuvaka saMdhane bALa sukhethI jIvI zakavAno nathI. e badhAna chADAna phakata janAnA dIkSA jevI vicitra ane adhArmika pravRttine virodha kare paDaye. kare te e sevA azubha che ema mAre spaSTa kahevuM joIe. eka jamAne e Avaze jyAre leke kaheze ke bALa dIkSA jevI svarakSaNa mATe parAdhIna A prathA A dezamAM cAlatI hatI e mAnavuM paNa muzkela che. dharmAcAryone jyAre jyAre jaina samAjane vicAra karuM chuM tyAre tyAre manamAM - hAthe AvuM adhArmika kRtya eka rivAja tarIke thaI ja kema zake ? thAya che ke jaina samAja e saMpUrNa samAja nathI. ghaNAM kharAM - eka vakhate jaina samAje ApaNA paramAnaMdabhAIne bahiSkata karyo hatA. paramAnaMdabhAIne huM pahelethI samatulA dhAraNa karanArA saumya samAja jene te vANIyAja hoya che. jaina samAjamAM majUro keTalA che hu sevaka tarIke oLakhate Avyo chuM. evA saumya ane niSThAvAna sevakane jANatA nathI. te mAguM chuM ke je samAjamAM jAtamajUrI paNa mATina lyuthara banAvanAra samAja ApaNe tyAM che e joIne karIne jIvanArA, leke puratI saMkhyAmAM nathI e samAjanuM jIvana mane duHkha karatAM Azcaryaja vadhAre thayuM. nipApa nathI ane e samAja paropajIvI che. " yuvAnasaMdha calAvanAra A maMDaLe joyuM ke samAjamAM sudhAro jaina samAjamAM kSatriya keTalA che te huM jANatA nathI. nyAte keTalAka kara hoya te vicAraparivartana thavuM joIe. eTale emaNe jIva kSatrIo haze paNa kharA. AvatI kAle dezarakSA mATe sinyabharatI nane lagatA dareka kSetranI carcA karanAruM eka mukhapatra zarU karyuM. zarU thaze tyAre keTalA jaine emAM dAkhala thaze e mukhya savAla che. enA vikAsamAM saMghane vikAsa pratIta thAya che. pahelAM e saMdhanI pitAnAM rakSaNa mATe bIjA samAja upara AdhAra rAkhe paDe e mukhapatrikA hatI. emAMthI prabudhdha jaina jAgyo ane aMte e dayAmaNuM ane jokhamakAraka sthiti che. tame kaheze ke ame ahiMsAkomI nAma choDIne prabudhdha jIvana nAme samAjanI sevA kare che. vAdI chIe, phejamAM dAkhala kema thaIe ? huM kahIza ke svarAjaya jaina samAjanAM vicAramAM prauDhatA ane udAratA ANavAnuM sarakArane evI pheja paNa tayAra karavI paDavAnI jemAM sainika kAma A chApAe niSThAthI karyuM che ane enAM sArA pariNAme ahiMsaka Dhabe zatrune pratikAra karaze ane pitAnuM mAthuM bhaMgAvIne paNa spaSTa dekhAya che. dezanuM rakSaNa karaze. emAM joDAvAnI te nA na ja pADI zake. - paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI mahattA jaina samAjamAM sadAcArane pracAra karanAra sAdhuo che paNa teo saMdhanI bIjI mahatvanI pravRtti te paryuSaNa parva vyAkhyAnamALA. pe te jIvanavimukha che ane sAmAjika javAbadArI mAthe letA nathI. eka junI dhArmika prathAne navuM rUpa ApI emAM sarvadharma sama vyakitagata mekSanI game teTalI vAta kare, sAmAjika savAlane ukela bhAva ane sarvadharma samanvaya sudhI javuM e kArya nAnuM sUnuM nathI. paDita sukhalAlajInI khUba preraNA ane paramAnaMdabhAInI vaktAo teo ANI zakatA nathI. e savAlonI gaMbhIratA samaje te pasaMda karavAnI kuneha e A pravRttinI saphaLatAnuM mukhya kAraNa che. ghaNuM thayuM. - jaina samAjanAM traNa ke cAra phirakAo vacce bheda na kare, paNa ghaNuM zreya jaina samAjane paNa ApavuM joIe. saMskArI rasathI samAja A vyAkhyAnamALAne sevate AvyuM che. ane jIvana tarapha emAM ekatA utpanna karavI e sAruM kAma che. lake e bheda jovAnI aneka dRSTie dhIme dhIme keLavate paNa AvyuM che. vyA bhUlatA zIkhyA che, maTADI zakayA nathI. prayatnanAM pramANamAM saphaLatA khyAnamALAnI A maha-tAnI sevA gaNAya. bahu ochI maLI che. ane emAM Azcarya zuM? paNa AmAM Azcarya zuM che? anekAMta nyAya je samAje eka anubhavanI vAta kahuM. , svIkAryo che te samAjane aneka daSTie jovAnI IcchA ane Teva jhINA jhINA ke meLA sudhArA mATe samAja taiyAra na hoya hovI ja joIe. ane Aje te samAjanAM tamAma savAle aneka te dhImI gatie cAlavuM e kheTe ilAja che. UlaTuM leko AgaLa daSTie cheDavAnuM kAma samartha navalakathAo paNa kare che. navalakathAo jabaradasta krAMtikArI sudhArA mUkIne ene humale caDhAvIe eTale upara ja jIvanArA lokomAM bIjA doSo game teTalA AvatA hoya. loko vagara vAMdhAe cUpacApa jhINuM sudhArA svIkAre che ane hajama eka guNa te teo keLave ja che. koI paNa vicAra, sUcanA ke rivAja kare che. thara banAvI : eka araNa karanArA pita karyA ane duHkha
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-19pa4 prabuddha jIvana 13 = * * * *ka karavA * tamAruM saMyukata jaina vidyAthI graha che. e chAtrAlayane sabaMdha yuvaka saMdha sAthe nathI ane che. emAM atyAre tame traNe phirakAnAM vidyArthI o dAkhala karI zakyA che, paNa yugadharmanI daSTie tame bahuja pachAta che, jainetara samAjanA vidyArthIo paNa tamAre AgrahapUrvaka dAkhala karavA joIe. dhAro ke AvatI kAle mArA jevAnA prayatnathI sarakAra kAnUna kare ke sarakAra pAsethI lAyasansa lIdhA vagara koI paNa chAtrAlaya cAlavuM na joIe. (cAnI dukAne ane hoTela mATe paNa je lAyasansanI jarUra hoya che to jIvana ghaDanAra chAtrAlaye ke vidyArthIgRha lAyasansa vagara cAle e naja posAya.) lAyasaMsa ApatI vakhate sarakAra jeze ke havA ujAsanI pUratI sagavaDa che ke nahIM, vidhArthIo vibhIDamAM te nathI rahetA. emane taMdurasta khorAka maLe che ke nahIM. saMsthAnuM vAtAvaraNa sadAcArane anukULa che ke nahi. dekharekha kaI jAtanI che, pustakAlayanI ane ramavAnI sagavaDa che ke nahi vagere. ane enI sAme sarakAra niyama kare ke jaina chAtrAlayamAM pacAsa TakA jaina bhale hoya. bAkInAM pacAsa TakA jainetara hoya. ane emAMya vIsa TakA te harijana ane girijana (AdivAsI) hovA joIe. bhinna dharma le kone bahiSkAra na ja karAya. * Avo kAyado ane AvA niyame thayA pachI mAne, te karatAM kAkAsAheba kahe che te yugadharma samajI atyArathI ja e sudhAre che kare te tamane enuM zreya maLaze. pitAnI kema pUratuM ja vicAra karavo. pitAnI kemanAM chokarAene ja skolarazIpa ApavI ane kahevuM ke rASTranAM bejAmAMthI eTale bejo ame haLave karyo te e dalIla cAlaze nahi. jamAne kaheze ke tamArI kemane bhAge jarUrI che enA karatA vadhu saMpattine bhAra ame tamArA mAthethI haLave karIzuM. pachAta komenI sthitinI tapAsa karatAM amArA jovAmAM avyuM ke dezamAM tamAma saMpatti, jamIna ane adhikAra pAMca dasa kamenAM ja hAthamAM che. sarakAranI nokarImAM uparanA traNe grades juo, vakIla, Ijanera, DokaTara vagere pratiSThita dhaMdhAo juo, nAnA meya kArakhAnAMo juo badhe A pAMca dasa kamenA ja loke dekhAze. vANIyA, brAhmaNa, kAyastha, rAjapUta, bheTa, vaidha, pATIdAra, garAsiyA vagere dasa paMdara jAtInuM ja rAja che. mahA bhAratamAM jema devadevIonAM nAma bAtala karIe te AkhA graMthamAM trIo ane brAhamaNAnAM ja nAma jaDaze, bAkInI badhI prajA saMkhyA mAtra che. evI ja rIte Aje paNa dezamAM muThThIbhara jAtIonuM ja prabhutva che. bAkI badhI hajAre kema pachAta che. emane upara AvavAnI taka maLavI joIe. emane pitAnA bhAI bhAMDu samajI pitAnI saMpatimAMthI sAra sarakhe bhAga emane Apavo joIe. paNa A thayo phakata dAnadharma. e dAnanuM navuM rUpa laIne * nArAyaNa desAI tamArI AgaLa AvyA che. ene nirAza te nahi ja kare bhUmidAna, saMpatidAna, zramadAna ane jIvanadAna A caturvidha dAna e yugadharmanI mAMga che. emAM Apaze ja, paNa e gauNadharmathI pradhAna dharma paLAya ema na gaNAya. pradhAna dharma che jIvanaparivartana, nyAta, jAta ane varNathI AgaLa jaI mAnavatAne abheda svIkAravAnI rIyArI hovI joIe. tame jaina dharma pALe eTaluM ja basa nathI. dasavIsa jainetarane jainadharmamAM dAkhala karI de eTaluye basa nathI. paNuM samasta sAthe otapreta thaI jaina dharmane saMskAra badhAne lAgI jAya e mahattvAkAMkSA have rAkhavAnI che. ene mATe badhA sAthe bhaLavAnI manejhatti keLavavI joIe. khAnapAnamAM badhA sAthe bhaLavuM eTaluM te Aje saheje siddha thayuM che. have te AMtarajAtIya ane AMtaradhamaya vivAha sudhI ApaNe javuM joIe. dezanI pachAta kemene apanAvatAM kayAMya aTakavuM na joIe. jaina samAjane ATalI sAmAjika krAMti mATe taiyAra thayelo jovA mAguM chuM. e taiyArI karavAnuM kAma yuvaka saMdhanuM che. nArAyaNa desAIe hamaNAM yuvakanI vyAkhyA kahI ke bhaviSya kALa vize je mANasa AzA ane zradhdhA seve che te mANasa yuvAna che. te vyAkhyA pramANe saMdhanA sadasya yuvaka che ke nahi e emaNe pitAnuM hRdaya tapAsIne nakakI karavuM joIe. huM mAnuM chuM ke teo badhAM yuvaka che. pitAne vize te huM jarUra kahuM ke huM yuvaka ma nathI. samAja vizenI ane bhaviSya kALa viSenI mArI zraddhA vadhatI ja jAya che ane kevaLa nArIpUjaka tarIke nathI kahete paNa mArI zraddhAthI kahuM chuM ke strIo dvArA A badhI krAMti vadhAre jaladI thavAnI che. pitAnAM ujajavaLa cAritryane jore jayAre bahene baLavAkhera thaze, ane yugadharmane jhaDa hAthamAM laIne AgaLa vadhaze tyAre emane koI rokI nahi zake. duniyAmAM bhAre parivartana thaI rahyuM che, pazvimanAM loke pitAnI saMskRti amAvI thAkyA che. gAMdhIjIe sUcavelA ahiMsAnA mArga viSe have teo sAMbhaLavAne taiyAra che. vizvakuTuMbane Adarza svIkAryA vagara mANasajAta have jIvI zakavAnI nathI. e vAta jayAre lekanA gaLe UtaravA mAMDI che, tyAre ApaNe nAnI pravRttio laIne saMtoSa na mAnIe. svarAjanI pravRttimAM khIsakolIne phALo ApavAnA divase pUrA thayA. Ajano divasa kevaLa utsavane nathI. pacIsa chavIsa varasanI pravRtine aMte meLavelo anubhava ane bhegI karelI nitika : mUDIne jore navA puruSArtha karavAnI dIkSA levAne A divasa che. * bALadIkSA virodhanI pravRttithI zarU thayela yuvaka saMgha have AvA , vizALa prabudhdha jIvananI dIkSA le e ja yogya che" AbhAra nivedana chevaTe saMdhanA kaSAdhyakSa zrI cImanalAla pI. zAhe kAkAsAheba kAlelakara, paMDita sukhalAlajI temaja paMDita becaradAsane AbhAra mA, rajata mahotsava phaMDamAM udAratAthI phALo ApanAra saMdhanA aneka zubhecchako upakAra mAnya ane jhAlAvADa jaina svayaMsevaka maMDaLa pratye paNa vyavasthA jALavavA mATe kRtajJatA darzAvI thI veNIbahene AbhAra nivedananuM savizeSa samarthana karyuM, sukhaDanI puSpamALa vaDe kAkAsAheba tathA bhAI nArAyaNanuM bahumAna karyuM ane 'janagaNuM mana adhinAyaka jaya he" e rASTragIta vaDe samelana barabara paNa vAgye visarjana karavAmAM AvyuM. samUha bhejana samAraMbha e ja divase sAMje 6 vAgye pATI upara AvelA prANasukhalAla maphatalAla svImIMga pUlanA vizALa cogAnamAM rajata mahotsava aMgenA samUhabhojana samAraMbha mATe meTA pAyA upara . vyavasthA karavAmAM AvI hatI. eka sAthe 400 bhAI bahene vyavasthita rIte jamI zake evI Tebala khurazI ane thALI vADakAnI goThavaNa hatI. mAika ane lAuDa spIkare paNa gaThavavAmAM AvyAM hatAM. cotarapha rozanI mATe jarUrI vyavasthA hatI. A prasaMge saMdha taraphathI muMbaInI keMgresa mahAsabhAnA pramukha zrI esa. ke. pATIlane atithi vizeSa tarIke khAsa nimaMtraNuM ApavAmAM AvyuM hatuM. teo savA , . . cha pachI AvyA. dudhapAka pUrInuM jamaNa hatuM. badhI vAnIo pIrasAI rahyA bAda zrI dalasukhabhAI mAlavANiyAe che sadanAvavatu... ane che. alatonAratnamathA...nA 'matre saMbhaLAvyA ane saue jamavAnuM zarU karyuM. jamavAnuM cAlatuM hatuM e daramiyAna saMghanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAe A prasaMganA atithi vizeSa ne saMdhane paricaya karAvyo ane zrI esa. ke. paTIla ne pUrI saraLatAthI saMdhanuM AmaMtraNa svIkAravA badala AbhAra - mAnatAM temanuM sukhaDanA puSpahAra vaDe bahumAna karyuM. zrI esa. ke. pATIle prastuta prasaMga upara nimaMtraNa ApavA badala saMdhane upakAra mAnatAM jaNAvyuM ke
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 prabudhdha jIvana ta. 1-11-154 vasubainuM e sadabhAgya che ke, mAnuM chuM ke A badhI tae rASTrIya che, kemake A chellAM 10 varSathI huM jene sAthe saMbaMdha dharAvuM chuM; jene chuM. A saMdha kramazaH pitAnuM kSetra vizALa banAvato jAya che e je kArya karI rahela che te kharekhara abhinaMdanane pAtra che. Aje jANIne huM harSa anubhavuM chuM. temaNe jaina vicArasaraNI dharAvatI muMbaI jaina yuvaka saMdha 25 varSe rajata mahotsava Ujave che te koI paNa vyaktine saMdhanA sabhya thavAne adhikAra Apela che te kharekhara egya ja che ane temaNe atyAra sudhImAM je krAntikArI kharekhara anukaraNIya pagaluM che. A jAtanI vizALa dRSTi badala kArya karela che te badala huM jainetara samAja taraphathI temane abhinaMdana muMbaI jaina yuvaka saMdhane dhanyavAda ghaTe che. ApuM chuM.' pacaraMgI muMbaInI viziSTatA hiMdustAnamAM hajAro saMpradAyo che jeo pitAnI rIte A jAtanA vizALa mAnasa, mATe muMbaI sthaLa paNa mahatvane samAjotkarSanAM kAryo karI rahela che. hiMdanA vikAsamAM te badhAne phALe bhAga bhajave che. muMbaImAM aneka dharmo pALanAra ane aneka bhASA nAne sUno nathI. Aje bhArata jeTaluM AgaLa vadhyuM che tenA vikAsamAM belanAra kema rahe che; chatAM jarA paNa gharSaNa vinA - eka bIjA jo AvI saMsthAone phALA na hatA. te hiMdane pragati sAdhatA vadhu sAthe haLImaLIne kema rahevuM tenuM Adarza daSTAMta muMbaI che. muMbaI samaya lAgata. judI judI sAmAjika ane sAMpradAyika saMrathAe nI prajA e pacaraMgI prajA kahevAya che. pilAkanI dRSTie joIe zikSaNanA kAryamAM suMdara kArya karI rahela che je kareDa rUpiyA kharcatAM te vividha jAtanA aneka poSAka paherAya che. temane eka jagyAe paNa rASTrathI na thaI zakta. e sivAya bIjI paNa aneka racanAtmaka ekaThA karavAmAM Ave te myujhIama jevo dekhAva thaI jAya; Ama pravRttio karI rahela che. A badhI pravRttione koI sAMpradAyika ja chatAM muMbaInuM e sadabhAgya che ke muMbaInI prajA koI paNa jAtanA bhedakahetuM hoya te teo bhUle che. huM te mAnuM chuM ke A badhI bhAva vinA jIvI rahI che ane sAthe maLIne sAmAjika tema ja rASTrIya kAryo pravRtio rASTrIya che, kemake A badhI pravRtio sIdhI yA ADakatarI karI rahela che. AvA Adarza muMbaInA bhASAne dheraNe bhAgalA karavAnI - rIte rASTranA vikAsamAM phALo Ape che. vAta Aje vahetI thaI che. Ama karIe te muMbaIne 12 bhAgamAM vizvabaMdhutva ane jIvanakalA vaheMcavuM paDe; parantu kharI vAta e che ke bhASAne dhoraNe muMbaIne Aje vizvabaMdhutvanI vAta thaI rahela che. A vAta ThIka che, vicAra thaI zake ja nahi. muMbaI e eka viziSTa zahera che; bhAraparaMtu jema pAMcame mALe javuM hoya te ThekaDo mArIne na jaI tane mATe namUnArUpa che ane muMbaI svataMtra rahe temAM ja rASTranuM zakAya, paraMtu kramazaH pagathI caDavAM joIe, tevI ja rIte vizva- gaurava che. baMdhutvanI bhAvanA prathama pitAnA kuTumbanI sevA karatAM zIkhavuM ATaluM prAsaMgika kahIne muMbaI jaina yuvaka saMghe mane Ama joIe pachI pitAnA samAjanI, gAmanI ane rASTranI sevA ane saunA sahavAsanI taka ApI te badala huM saMdhane AbhAra karavI joIe ane pachI vizvabaMdhutva tarapha vaLavuM joIe, mAnuM chuM. anya saMsthAo muMbaI saMdhanuM anukaraNa karaze te bhArata vizvabaMdhutvanI bhAvanA keLavavAne A saraLa mArga che. * eka Adarza rASTra banI jaze, eTaluM kahIne huM mAruM vaktavya jainee bhAratIya saMskRtimAM mahatvano phALo Apyo che. A pUrNa karIza." huM mAtra tamArI tArIpha karavA mATe nathI bela, paraMtu je vAsta tyArabAda saMdhanA maMtrI zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe zrI. vika hakIkata che te rajU karuM chuM. rASTranA vikAsamAM paNa jainene esa. ke. pATIlane AbhAra mAnatAM jaNAvyuM ke "AjathI 35 mahavane phALo rahyo che. " jaina dharma e ' way of life'- varSa pahelAM Adhunika jainenuM kaLAvihIna dhArmika jIvana" e mathALA jIvana jIvavAnI kaLA che. te rIte jIvana jIvanAra badhA jaina che- nIce me eka lekhamALA lakhI hatI ane te vakhatanA "jaina dharma . . pachI bhale te jaina nAmadhArI kuTumbamAM janmela na hoya. amArA prakAzamAM te pragaTa thaI hatI. te lekhamALAmAM jaina samAja svacchatA, dharmazAstramAM paNa jIvana jIvavAnI kharI rIta zI che te aMge ghaNuM sughaDatA, sabhyatA, saMskAritA ane surucimAM keTale pachAta che eno " kaheluM che. bhagavad gItAmAM je sthitaprajJanAM lakSaNo Ave che tevAM ja meM samAjajIvananA vividha pAsAone spazIne khyAla Apyo hate. lakSaNo jainatvanAM che. jaina eTale jitendriya jemaNe potAnI indriya khAsa karIne jainenI sucivihInatA tarapha dhyAna kheMcyuM hatuM. Aje vaza karI hoya te jaina che. jainane amuka jJAti ke sAMpradAyika eja jaina samAjanA bhAI bahenane ATalI suvyavasthita ane sughaDa maryAdA nathI. huM "jaina" ne je artha samajyo chuM te A che. rIte eka sAthe jamatAM joIne huM asAdhAraNa AnaMda anubhavuM chuM. jaina age ATaluM prAsaMgika kahIne have huM muMbaI jaina yuvaka jaina samAjane suruci ane saMskAritAnI tAlIma ApavI e isaMdha aMge be zabdo kahIza. A sAthe je krAntikArI kadama uThAvela amArA muMbaI jaina yuvaka saMghane sadA prayatna rahyo che. amArI che te badala huM temane muMbaInA nAgarika taraphathI dhanyavAda ApuM paryuSaNa vyAkhyAnamALA A prayatnanuM ja eka svarUpa che. paryaTaNa para ro zrI prANasukhalAla maphatalAla svImIMga bAthamAM jAyelA samRbhejana samAraMbhanAM be drazyo. '
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 : prabuddha jIvana ' arNa e ja prayatnanI bIjI bhAta che, prabuddha jIvananA saMpAdana pAchaLa | - Aja khyAla rahe che. samAjajIvanamAMthI kaDhaMgApaNuM, kadarUpA paNuM, zuSkapaNuM kADhavuM ane surucipUrNa prANamaya jIvananI tene dIkSA ApavI, jUnAM jIvanamUlyonAM sthAne navAM jIvanamUlyanI pratiSThA karavI e amAruM dhyeya rahyuM che. kevaLa vataniyama ane tapavaDe zodhI nAkhavA mATe jIvana nathI, paNa puruSArtha ane paramArthasAdhanA vaDe sabhara banAvavA mATe, saMyamaThArA zakitazALI tejasvI banAvavA mATe jIvana che e amArA saMdhane, amArA mukhapatrane saMdeza che. " vidha zA mATe? -3 ahIM koI jarUra e prazna karI zake che ke je yuvasaMdha svAmI vAtsalya ane nakArazInA jamaNavArone sakhta virodha karate hate te yuvaka saMdha A bhejana samAraMbha yoje te ucita che * kharUM? AnA javAbamAM jaNAvavAnuM ke yuvaka saMdhane virodha sarva koI sAmudAyika jamaNavAra sAme kadI hatA nahi ke che nahi, paNa DhagalAbaMdha vadheDAo kADhavA ane moTAM moTAM jJAtinA ke dhArmika jamaNavAro pAchaLa hajAra rUpiyAne dhUmADe karyA karo ane samAjanA hitArthe anya kazuM na karavAnI vRtti dharAvavI e sAme saMdhane sakhta virodha hatA ane Aje paNa che ja. bAkI AvA asAdhAraNa prasaMge AvAM jamaNavAre kadI kadI jAya e sarva samAjamAM sarva kALe AvakAradAyaka lekhAyuM che ane lekhAvAnuM che. jyAM mahobata che tyAM sahabhejana Ave ja che ane temAM ja mahebatanI paripUrti samajavAmAM Ave che. ApaNe zarUAtanA upaniSadanA maMtramAM sAMbhaLyuM ke sana munakatuM. A pAchaLa paNa Aja bhAvanA rahelI che. yuvaka saMgha taraphathI Aja sudhImAM AthI nAnA pAyA uparanAM sAmudAyika paryaTaNa temaja sahabhejane anekavAra ye jatAM rahyAM ja che ane parasparanA sadabhAva ane snehane arthe AvAM samUhabhejanenI AvazyakatA svIkArAtI rahI che. Ajane prasaMga maTe che te AjanuM samUhabhojana paNa meTA pAyA upara jAyuM cheA rIte AjanuM A drazya mane te zuM paNa koI paNa taTastha vyakitanA dilamAM AnaMda romAMca pedA kare tevuM che. be ghaDI koI bIjI duniyAmAM beThA hoIe ema lAge che. A bhajanamAM sahakAra ApavA mATe Apa bhAIo ane bahenane huM upakAra mAnuM chuM." - tyArabAda zrI. zAMtilAla zAha, zrI. ratilAla cImanalAla koThArIe, zrI. mehanalAla pAne prasaMgacita vicane karI saune vinoda karAvyo hato, ane zrI. lIlAvatI bahene sau koIne punaH AbhAra mAnatAM saMghanA pramukhazrI bhujapurIAnuM sukhaDanA puSpahAra vaDe sanmAna karyuM hatuM ane janamanagaNanA rASTra gIta sAthe sau " koI anerI praphullitatA anubhavatA chUTA paDayA hatA. manoraMjana kAryakrama manoraMjana samitie judI judI dizAethI ekatra karela A manoraMjana kAryakrama tA. 11 semavAranA roja sAMjanA 6-30 vAgye bhAratIya vidyAbhavanamAM rajU karyo hato. A kAryakrama mATe kazI TIkITa rAkhavAmAM AvI nahotI, saMdhanA sabhya ane zubheke vaDe nATayagRha khIcakhIca bharAI gayuM hatuM. A kAryakramamAM gIto ane bhajana zrI viSaSNukumAra rAvaLe ane zrI nIlamabahena cInAIe rajU karyA hatAM. garabA ane rasa e te gujarAtanA sAMskRtika jIvananI viziSTatA che ane te zvetAMbara sthAnakavAsI jaina yuvaka maMDaLanI bahenee ane te ja saMsthAnA udhoga maMdiranI bahenoe AkaSaka rIte rajU karyA hatA. A uparAMta bhaginI samAja saMcAlita caMdanabahena zAha sevAmaMdiranI harijana bahenonA garabAe manoraMjana kAryakrama daramiyAna jarA ThaMDA paDelA vAtAvaraNane cetanAmaya banAvyuM hatuM. bebI kalpanA ane saralA zAhe nRtya raju karyA hatA ane zrI. hIMmatalAla vorAe duhA saMbhaLAvIne prekSakenuM raMjana karyuM hatuM. mane jananA kAryakramano saMgItavibhAga akhaMDa jyota kaLAmaMDaLe saMbhALyuM hatuM. - virAma pahelAMnA kAryakramane cheDe "madanabhasma' nAmanI eka nRtya nATikA bhajavavAmAM AvI hatI. zaMkara, pArvatI, menakA ane madananA pAtrane rajU karatI A nRtya nATikA AkarSaka ane anurUpa pArzvabhUmikA upara bhajavAI hatI ane tenuM digdarzana caMdrakAnta rAje karAvyuM hatuM ane temAM ku. latA, damayaMtI, bhAvalatA ane bebI bhAratIe bhAga lIdhe hatA. - virAma pachI adhyApaka purUSottama lakSmaNa dezapAMDe likhita mULa . marAThI "puDhArI pAhi jenuM zrI kAntilAla boDiyA ane zrI zirISakumAra mahetAe kareluM gujarAtI rUpAntara netA joIe che. e nAmanI nATikAne "raMgabhUminA kasAyelA kaLAkAroe rajU karI hatI. manaraMjana kAryakramanA ane muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI. khImajI mAMDaNa bhujapurIAe kalAkAra mitrone ane je mitrae ane sahAyakae A kAryakramane saphaLa banAvyuM hatuM te badhAne hRdayapUrvaka AbhAra mAnya hate. paNAsAte zarU thayelA ane anurUpa pAra ke, hatI ane tenuM karAvyuM hatuM abhinaya ja batrA"ti ? DAbI bAjuH natya karatI bebI kalpanA * vacceH "netA joIe che' nuM eka dRzya * jamaNI bAjuH "madana-bhasmamAM dhyAnastha zaMkara . . hA , - | :: cha 4. "+i3rfessingssss jAmInAbajacthataew POLEEEEEE ka kAkA ra : zira zrI bharatIya vidyAbhavanamAM yojAyelA manaraMjana kAryakramanAM dra.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 kAryakrama paNA agiyAra vAgye pUre thayo hato. rajata mahatsava samAraMbhane antima kAryakrama paNa pUrI saphaLatAnaukA vihAra pUrvaka pAra pADa. * rajata mahotsava samAraMbhane aMtima kAryakrama naukAvihAra, samApti saMmelana " tA12 mI maMgaLavAranI rAtrinA 8 thI 11 sudhIne gAvele rajata mahotsava samAraMbhanA pariziSTarU5 eka nAnuM sarakhuM hite. zaradapUrNimAnI tejajavala rAtri hatI. pUrvAkAzamAM pUrNa sneha saMmelana tA. 16-10-54 zanivAranA roja sAMjanA pAMca caMdrane 'udaya thaI cuka hatA. pherI varka naM. 2 upara zobhanAM vAgye pATI upara AvelA nyu ArAma riTAramAM sa dhanA pramukha sTImaca vihAravAMchuonA AgamananI rAha jotI ubhI hatI. zrI khImajIbhAI mAMDaNa bhujapurIA taraphathI javAmAM AvyuM hatuM. sAMjanA sAta vAgyAthI pravAsIonI hAramALA zarU thaI cUkI hatI. A saMmelanamAM rajata mahotsava samitinA sabhyo temaja manoraMjana bhAIo, bahene bALakanI bIjA naMbaranA dhakkA upara bhIDa jAmI kAryakrama pAra pADavAmAM tathA rAmAyaNa nRtya nATikAnI TIkITa vecavAmAM rahI hatI. AnaMda ane kautukanI Urmio sau koInA meDhA upara madadarUpa banelA bhAibahenane nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. taravarI rahI hatI. ATha vAgyAM, haju paNa be meTaro ahIM AvavA Azare sATha bhAIbahene upasthita thayAM hatAM. A saMmelanamAM mATe nIkaLI cukelI tenI rAha jovAtI hatI. savA ATha thayA. jenI a85 upAhArane nyAya apAyA bAda zrI khImajIbhAI bhujapurIAe jenI AzA rAkhatA hatA, rAha jotA hatA te sau koI AvI upasthita bhAI bahenane AvakAratAM rajata mahotsava samAraMbha sAdhanta cukyuM hatuM, ATha ne vIza mInITa zobhanAe kinAre che, pAra pADavAmAM madadarUpa banelA sAthIo ane sahakAryakartAo saMbaMdhe zebhanA be mALanI nAnI sarakhI sTImara ja hatI. baMne mALanA bAMka- vigatavAra ullekha karIne sau koIne AbhAra mAnyo hato ane zrI DAo upara bhAI bahene potapotAnA maMDaLamAM goThavAI gayAM hatAM. vAtA- paramAnaMdabhAIne savizeSa ullekha karIne temanuM puSpahAra vaDe bahumAna varaNa AnaMdakallolathI bhareluM hatuM. AvelA sabhya ane zubheMcane karyuM hatuM. pIrasavA mATe saMdha taraphathI lIlAvatIbahena meTA pAyA upara dudhapauvA azIrvAdarUpa Apatti taiyAra karIne lAvyA hatA ane te eka vibhAgamAM goThavI dIdhA hatA. - tyAra bAda zrI paramAnaMdabhAIe prasaMgocita vivecana karatAM ane evI ja rIte bIjA vibhAgamAM saMgItanA sAdhano, grAmophona rekarDe rajata mahotsava samAraMbhanI saphaLatA viSe pUrNa AnaMda tathA saMtA ane mAIkanI goThavaNa karavAmAM AvI hatI. samudra zAnta ane vyakata karatAM jaNAvyuM ke jIvanamAM UtaratI Aphata kadI kadI prasanna hatuM. jANe vizALa sarovara hoya evA svastha, sthira samudra- AzIrvAda rUpa bane che e rIte saMdhamAM gayA varSe ubhA thayelA 5Ta upara zobhanA dhImI gatithI vahI rahI hatI. zobhanA cAle che saMgharSe ApaNane moTo lAbha e karyo che ke ApaNe be navA zakitake sthira che tenI aMdara beThelI ane pitAnI AnaMdavArtAmAM zALI kAryakartAo meLavavAne bhAgyazALI thayA chIe eka te nimagna maMDaLIne khabara sarakhI paNa paDatI nahotI. be cheDAne lIlAvatI bahena. bIjA khImajIbhAI bhujapurIA. temanI pramukhasthAna bhAga khullo hato. cAMdanI ane dariye mANavAne zekhIne e upara niyukita A saMdharSamAMthI ja nirmANa thaI hatI. temane e vibhAgamAM jamAvaTa karI hatI. pUrvAkAzamAM zaradapUrNimAnuM Ama te varSothI huM oLakhate hato. paNa sAthe kAma karavAne vizALa * caMdrabiMba Urdhvagamana karI rahyuM hatuM ane vizALa prasaMga te teo saMghanA pramukha thayA tyArathI ja zarU thaye. mane jaLapaTa upara cadrakiraNe varasAvI rahyuM hatuM. bahAra najara jaNAvatA AnaMda thAya che ke Aja sudhImAM amane koI paNa karIe ane cAMdanIne jhaLahaLATa ane bharI detA hatA. bAbatamAM lezamAtra matabheda paDayo nathI. ame ekameka saMpUrNapaNe koI parInI duniyAmAM jANe ke sahela karI rahyA hoIe e oLakhatAM hoIe ema ubhayane lAge che. saMdhamAM premaAnaMda romAMca sau koInA dilane pulakita karI rahyo hate. khapade AvyA tyAre teo kAMIka mahemAna jevA lAgatA. have te AMtarabAhya ujavaLatA saMdhanA teo AtmIyajana banyA che. A samAraMbhanI saphaLatAmAM nIcenA mALa upara saMgItanI mahephIla jAmI rahI hatI. piNA te bannene bahu moTo phALo che ane temanA sakriya sAtha dvArA sagha daza thayA, lIlAvatI bahene dUdhapavAnI lahANI zarU karI. purUSArtha ane paramArthanAM navAM sImAcihane bhaviSyamAM sara karavAnI saMdhanA kAryakaroe A kAma saMbhALI lIdhuM. eka cheDethI bIje cheDe AzA rAkhe che. taduparAnta A samAraMbha ATalI saphaLatAupara temaja nIce bhAIe baheno tathA bALakone dUdhapavA pahoMcADa- pUrvaka ane leza mAtra visaMvAda vinA pAra paDaye e vAmAM AvyA. zarada pUrNimA sAthe dUdhapavA khAvA khavarAvavAne mahimA paNuM upara jaNAvela saMdharSamAMthI pedA thayela navaracanAnuM ja jADAyelA che, cadra ujajavaLa, cAMdanA ujajavaLa, samudra zubha pariNAma che ema huM mAnuM chuM." AgaLa belatAM temaNe ujajavaLa, dudha ujajavaLa ane pavA ujjavaLa, suvAsa ane miSTa- saMdhanA bhAvI kAryakama viSe pitAnI kalpanAo tema ja mane ro rajU tAthI bharelA dUdhapavA ArogatAM saunAM dila temaja mukhAraviMda paNa * karyA hatA. zrI ratilAla cImanalAla kekArI tathA zrI cImanalAla ujajavaLa banyA. A ujavaLatAnuM parva hatuM. sau koInAM rAgaddeza pI. zAhe saMdhanI bhAvI kAryadizA viSe keTalAka vicAro rajU karyA paNa be ghaDI mATe zamI gayA ane Antara bAhya ujajavaLatAmAM hatA. zrI. TI. che. zAhe pitAnA mAthA upara rahelA zrAvikAzramanI - sau mahAlavA lAgyA.. * javAbadArI ADe rajata mahatsavanA kAryamAM pUrato bhAga laI nahi ze:bhanA kInArA samIpa AvIne ubhI rahI. lAMbA kAlapaTa upara zakavA badala dilane asaMtoSa batAvavA sAthe rajata mahotsavanI saphapatharAyele AnaMda A sthaLa ane samayamAM jANe ke kendrI bhUtana thaye maLatA viSe pitAne thayele apUrva AhlAda vyakata karyo hato tyAra hoya evA bharacaka AnaMdathI bharelA traNa kalAka traNe mInITathI paNa nAnA bAda hAjara rahela dareka bhAI-bahene potapotAnI oLakhANa ApI heya ema AMkhanA palakArAmAM pasAra thaI gayA; keAI Urdhva lekamAM a95 saMmelananA AnaMdavinodamAM vRdhdhi karI hatI. ane A rIte pANAe samaya uDayana karIne bhUtaLa upara sarI paDyA na hoya ema mugdhatA ane . kalAka AnaMdamaya vArtAlApa ane tadanurUpa upAhAra mANavAmAM pasAra avAkatA anubhavatA sau koI zobhanA cheDIne kinArA para UtarI karIne sau chuTA paDyA hatA. tA. 9 mI okaTobara zanivAranA roja AvyA ane keTalAka pitAnI meTaramAM te keTalAka nakakI karelI zarU thayela rajata mahotsava samAraMbhanI tA. 16 mI okaTobara basedvArA potapotAnA nivAsasthAne sukharUpa pahoMcI gayA. A rIte zanivAranA roja A rIte sAcI pUrNAhuti thaI hatI.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tA. 1-11-1954 prabuddha jIvana - a nA hAthI ke huM svAnubhava the bhAi zrI parI => mAruM vidyAdhyayana = paM. zrI sukhalAlajI .. - netrahIna vyaktine koI paMDita kahI saMbodhe yA tene svataMtra pravRttinuM dhAma hatuM te have parataMtra pravRttinuM sthAna bhaNela tarIke oLakhAve tyAre ajANyA keTalAyane kutuhala banyuM. je rUpalaka dUra chatAM samIpa hato te have samIpa chatA thavAnuM ke A mANasa AMkha vinA kema bhaNyA haze? AvuMja dUra banyA ane arUpaloka samIpa AvyuM. phAve tema vanavihAra kutuhala mArI samakSa dhaNu. bhAI, bahenoe vyakta karyuM karato hAthI ke uDDayana karatuM paMkhI pAMjarAmAM purAya ane che. keTalAkanI e' jijJAsA meM amuka aMze svAnubhava je. akaLAmaNa anubhave te AvI paDI. lagubhaga be-eka kathana dvArA saMtanI che, paNa bhAI zrI paramAnaMdabhAInI UMDI varSanA mAnasika utpAta pachI samAdhAnanuM eka dvAra aNudhArI ane tIvra jijJAsA mAtra eTalAthI saMtoSAya te te paramAnaMda- rIte UghaDayuM, te dvArA arUpalekamAM vicaravAnuM-kaIka ne koIka bhAI zAnA? vAtacItamAM temaNe TUMkamAM eTaluM ja kahIne navuM zIkhavAnuM. aMgrejI bhaNavAnI sahaja vRtti keTalAka patAvyuM ke A vigata huM jANato na hato. manamAM saMdharI kAraNasara saphaLa thaI na hatI, tyAre navI AvI paDela parirAkhela jijJAsA zamAvavA temaNe mane kAMIka vigate lakhI sthitie. e jijJAsAvRttine upasthita saMjoge pramANe bIjI ApavA kahyuM. A takano lAbha laI. e viSe kAMI lakhAya dizAmAM vALA. hajArathI paNa ochI vastIvALuM gAma, te lakhI kADhavuM e vRttithI huM prerAyo chuM. alabatta, patranI zikSaNanAM I. sAdhano nahiM chatAM khArA samudramAM mIThI. maryAdA jotAM pUrI vigatathI e. lakhI nahi zako, tema chatAM vIraDInI jema. mArA mATe e pachAta gAmaDAmAMya jaina sAdhukAMIka laMbANa thavuM anivArya che. te vinA vAcaka sAme enuM AvAgamana AzIrvAdarUpa nIvaDayuM.. AgaLa jatAM akhaMDa citra bhAgye ja AvI zake.. . . . . vi. saM. 1960 nA unALAmAM kAzI javAnI, je taka sAMpaDI, mArA jIvananA mukhya be bhAga | tenI A pUrvabhUmikA lakhAya. tethI, kalpI zakAya ? eka dazanane , ane . te vakhate gAmaDAmAM gharabeThAM kenI bIjo adazanane. lagabhaga cauda, | konI pAse zuM zuM zIkhyo ane te ke paMdara varSanI umara sudhIno samaya che ! kaI kaI rIte e jANavuM jarUrI che. te darzanane ane tyAra pachI atyAra | jaina sAdhu-sAvI AvatAM paNa lagIne lagabhaga 60. varSano samaya te mukhya paNe sthAnakavAsI paraMparAnA... te adarzanane. jema bIjA bhaNanAra ema te e sAta varSamAM seMkaDo , bhaNe che tema tetranI hayAtI vakhate sAdhu ane sAvIe AvyAM ane huM paNa sAMta gujarAtI copaDIo gayAM. meM temane paricaya 5Nu sAme, eka nAnA gAmaDAnI nizALamAM paraMtu mArA adhyayana sAthe jemane bhaNelo. te vakhate gAmaDAmAM saMbhave khAsa saMbaMdha che temanAM nAma ' tevA zikSake, sarakArI zALAmAM rahyAH lIMbaDI saMdhADAnA pUjya cAlatA viSaye ane dara varSe niyamita T . . lAdhAjI svAmI. je te vakhate vRddha. AvatA parIkSaka ane levAtI ane aMdha hatA, temanA suvidvAna parIkSAo-A badhuM dekhanAra mATe ziSya uttamacaMdajI svAmI ane eTaluM badhuM jANItuM ane sAdhAraNa . prajJAcakSu zrI sukhalAlajI ekalavihArI rU. dIpacaMdajI svAmI.. che ke te viSenI mArI aMgata vizeSa tAnuM ane koI mahatta, je sAdIeno adhyayana aMge paricaya thaye temAMthI eka nazrI. kahevuM paDe te eTaluM ja kahI zakuM ke sulekhana, gaNita ane, ativRddha jaDAvabAI adyApi jIvita che ane te hAla ama , zALAmAM cAlatI copaDIene jevI ne tevI navI rAkhavAnI kALajI. dAvAdamAM che. te vakhate mArA zIkhavAnA viSaye mAtra jainaityAdimAM huM agra rahevA prayatna karate, nizALa. bahAranI paraMparAne lagatA ja hatA ne te traNa bhASAmAM prathitagujarAtI,. pravRtti, bhaNatara yA keLavaNInA aMgarUpa, atyAranI jema, te prAkRta ane saMrakata bhASA dvArA e viSayamAM thaDe praveza vakhate te na lekhAtI, paNa have jyAre eya tAlImano eka karyo. jIva, karma, loka, dvIpasamUha, dhyAna jevA eka ekabhAga lekhAya che tyAre e viSe mArI prakRti ane svabhAvane mudA upara jainadaSTie lakhAela gujarAtImAM je nAnAM nAna nirdeza na karuM te AgaLanA jIvananI bhUmikA ja na samajAya. saMkhyAbaMdha pramANe che te thakaDAne nAme paraMparAmAM jANItI mArA svabhAvamAM jeTale bhaNatarane 2sa ane umaMga hato , che, je kaDI eTale koI eka muddA upara zAstramAM maLI AvatA ' ' teTaloja ramata-gamata ane jAtamahenatano hato. talAva ne vicArone ekatra karela thAka, jo ke saMcaya, jene te te viSaphulamAM taravuM, joDAo ane vAchaDA dekAvavA, tatkAlIna thanA prakaraNa kahI zakAya. AvA saMkhyAbaMdha cekaDAo te te sAdhu. gAmaDAnI badhI ramata ramavI ane vaDIloe. ke game teNe ke sAdhvI pAsethI sAMbhaLIne ja yAda karI lIdhA. enuM pramANa cIMdheluM kAma jarApaNu AnAkAnI vina, moTuM kANuM karyA nAnuMsanuM na hatuM, chanda, ratavana ane saja jhAya nAme jANItuM vinA tarata ja karI ApavuM e sahaja hatuM. enI asara gujarAtImAM vizALa jaina-sAhitya che. sajajhAyamALA nAme te ' zarIranA baMdhAraNa upara kAMIka sArI thaI ane mananA ghaDataramAM vakhate, prasiddha evA be bhAgamAM chapAyela. lagabhaga badhuM ja paNa eNe kaIka sAro phALo Apyo. ema AgaLa upara AvuM sAhitya paNa eka athavA bIjAnI pAsethI sAMbhaLI vicAra karatAM mane jaNAyuM che. te sAMbhaLI yAda karI lIdhuM. gujarAtImAM carcAela viSayo jaina sAdhuo pAse adhyayana samajavAmAM muzkelI paDatI ja nahi, eTale saheje aneka : vi. saM. 1953 (I. sa. 1897) nA unALAmAM mAtAne jaina viSane paricaya to thayo paNa eTalA mAtrathI jijJAsA lIdhe netre gayAM.-ane yuga palaTAyo. je jagata netrane lIdhe zamatI na hatI. manamAM thayuM ke A badhuM je mULa graMthamAM ' : Hla 21 -15
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIta tA. 1-11-1954 ke tene samaya na heAya te vakhate zIkhela samagra vastune punarAvana dvArA yAda karI jatA, kemake te badhu te kA stha hatuM. e paNa kahI devu joie ke jeTalA pramANamAM zabdone sparze hete teTalA pramANamAM tenA artha jJAnanu UMDANa te vakhate na hatuM. samajavAnI zakti ochI hatI ema nathI kahI zakate, jijJAsA maMda hatI ema paNa na hatuM, paraMtu je kaMi zIkhatA te jenI jaitI pAse zIkhate bAbata temanI temanI pAse ekadezayarikAnI draSTi uparAMta vyApaka draSTivALuM koi dhAraNAM na hatuM. A vastu jUnI vaDanA badhAja phirakAmAM echevo 'ze che ja, eTale huM vadhArenI AzA rAkhu te te asthAne hatuM. UlaTu ema kahI zakAya ke te vakhate mAre mATe te mA badhuM zI rUpa nIva te ****** che te yAda kema na karavA A jijJAsAe AgamAM bhaNI. kelye. game yAda karavA ne zIkhavAmAM mukhya phALA hAya te te eksavihArIpU dIpacaMdajI svAmIne alabatta, emAM lodhAjI svAmIne' Dise te kendra, vaikAlika uttarAdhyayana ane skrUtAMga prathama sudha e mULa mULa sutre te A AkhAM 'yAda ''gayAM, paNa te uparata aneka 'vize upara kRtamAM 'nibaddha prakaraNa pazu sAMbhaLIneja yAda karI lIdhA. e badhAMnI yAdI bahu lakhI thAya. ahI kahI devuM" ghaTe ke te te AgameM aMte prAkRta prakaraNone atha mAM te saMkhA dvArA ane kara sakyuenA moDhethI grahaNa karyo. saMskRta bhASAna Aka pAMgaLa jatAM mane jaNAyuM ke e a graha mATe vadhAre sAdhananA ane tyArInI jarUra che. kyAreka kAi sAdhu chUTAchavAyA saMskRta zloka le athavA nAtamAM jamatI vakhate zrAhANe saMskRta bleka lalakAre e sAMbhaLI saskRtanI madhuratAe ane bhASAviSayaka tIvra jijJAsAe mane saMskRta tarapha vAjyuM, te vakhate e paNa mAlUma yuM ke prAkRta game upara saMskRta bhASAmAM vizALa pramANubhRta vyAkhyae che. e paNa mAluma paDayu ke mauliMka brAhmaNu-sAvaeNtya te mukhyapaNe saMskRta bhASAmAM ja che. A jANuthI saMskRta zIkhavAnI adamya icchA udbhavI. paNa vidyAnA e marudezasama gAmaDAmAM na to saMskRta bhASA zIkhavAnuM koi sAdhana hatuM OM na prAkRta Adi anya bhASAe zIkhavAnuM mAnasika kaLAmaNu kAMika ochI thAya evA prasaMga aAnaka Avye aMte lAdhAjI svAmI tathA uttamacaMdrajI svAmIne samAgama *piMka vizeSa lAkhe. pahelA pAse zarUAta karI ane bIjA pAse sAsvatavyAkaraNlR pUrNa karyuM. e banne guru-ziSyanavuM pratyenI kRtajJatA sAcavIne paNa mAre eTaluM te nikhAlasapaNe kahI ja devuM joie ke saMskRtamAM praveza te thaye paNa tenA hatuM. sagIta ke na hatuM. pUrNa adhyayana. te vakhate paNa mane eTaluM" ta samajAi gayuM ke saMskRta bhASAnA paripUrNa ane zuddha nAma dhiMnA prAkRta bhASAmAMthI kharA atha tAva e mAtra zi che, ane e ane bhASanA thAvata eka vinA gujarAtI ke hiMdImAM lakhAela jaina prakAnA bhAvane TIka TIka spavAnuM kAma paNuM eTaluM ja agharUM che. tethI ve mAruM mana saMskRta bhASAnA vadhAre abhyAsa tarapha vaLyuM. paNa e jijJAsAtRptinu` ke `sAdhana sAme na hatuM ane jyAre kAMika sUjhayuM 'tyAre prathama te 'e adhUrU lAgyu; eTalu ja nahi, e adhUrA sAdhanathI saMskRta zIkhavAnuM kAma pUrNa sarala na hatuM. A rIte cAlIse klAka gaDamathala cAlatI te khIjha bAju nidhdhi rahevAnuM mAre mATe zakya ja nA hatuM. eTale je je sulabha thayuM te badhuM yAda ka gaye. e badhI vastu saMbhaLAvI yAda karavAmAM madadagAra keTalAMya thayA che, paNa atre traNa vyakti ene nirde za anivArya che. e saheAdara bhAi pepalala ane gulAbacaMda, je bhAra niksa mitra guvidha byAsanu pahelu paryAyayu", adhyApaka te kharekhara vyAkaraNu smRti temaja sAMskRta bhASAnA kSetramA vizruta, paraMtu mArI muzkelI judI hatI. eka te yeAgya rIte, mane anukULa AAve tevI rIte ane teTale vakhata vAMcI saMbhaLAve kANu ? khIjuM, zIkhavA dhArela. anya te vakhate chapAyela nahi, mAtra hato. likhita hate." trIjI e ke e zabdAnusAsana kada ane vistAramAM bahu mehu'. temaja tenAM aMge paNa ghaNuAM, ane graMthuM e ke pAThazALAmAM e bRvyAkaraNlR zIkhanAra krAi paNa sAthI na hate. A muzkelIe Aje lAge che tevI te vakhate haLavI na dvaitI, paNa daivane sadata kA maMDaLa ja duH OM pazu je je yAda karyuM ke yAda thayuM te viSe eka ArA " Avazyaka che. navuM vAMcI saMbhaLAvanAra kAI hAjara na hAya kAzImAM vidyAbhyAsa " 10 sata bhAMSA zIkhava mATe kAzaDe ja eka pradhAna kendra che ane kAzInA paMDita eTale saMskRtanA khAM evI evI vArte te je te pAsethI sAMbhaLane, 'zI' jai adhyayana ka te kevuM sArUM, evA mAraNya paNa thayA karate, paraMtu AvI parAdhIna dazAmAM ane te paNa hajArathI vadhAre mAila dUra dhruvI rIte, kanI pAse ane kAnI madadane bharese javu e prazna manamAM te kaeN pele maneratha zamI jate mananI jAta manamAM rahetI te kyAreka pelA be mitrA samakSA pragaTa pazu thatI. macAnaka jANavA pAmyo ke kAzImAM jaina pAzALA sthApavAnI che. te sthapAna paNa tenA sthApaka hatA. zArita vijayadhama sari. emanA dI dRSTivALA sAhase kAzImAM jaina paraMparA mATe tanA vi prakaraNa zarU karyu hatu, kuTuMba ane vaDIlAthI tadana khAnagI patravyavahArane pariNAme jyAre vijadharma surIzvara mane kAzI AvavA lakhyuM tyAre mane kharekhara A bhUtalA upara sva utaratu dekhAyuM. chevaTe huM kazI puccera atIthIja mArA jIvanamAM paNa eka navuja para zarU thayuM. . 1960 ( i. sa. 1904)ne grISmakALa hato ane kAzInA dhagadhagatA mAneAmAM praveza karyo adhyayana zarU thayuM. zuM bhaNavuM ? kAnI pAse bhaNavu ka rAte bhaNavuM' ? vagere kAMI paNa vicAryuM na hatu. vaMcAyu hatu te eTaluM ja ke 'rakRta bhASA 'pUrNa paNe zIkhavI. kAzImAM 5 zininuM ya ka bhaNavAnI ja pratighA tyAM enI sAmagrI jevI tevI nahi. mAre kAne eja mAmAkaraNanu nAma paDeluM. paraMtu taratAM ja 2 sajja thayela jaina pazALAmAM raMga khAjo hatA. tyAM ma mAlUma paDayuM ane kahevAmAM AvyuM : gujarAtanA pANiti jevA hemacaMdre raceluM. mayAkaraNa siddhahema-zabdAnuzAsana che, te zIkhavA jevu che. jo ke A 'vyAkaraNanuM nAma mAre ] kAne prathama pahelu chatAM pAThazALAmAM enuM ja vAtAvara joI meM enuM adhyayana zarU karyuM. mA mArA kAzInA hai banyA hatA ane mArA eka laghubhrAtA. A traNamAM prathamanA e mane saMbhaLAve te pate pazu catAM vAMmAM kAMi samajatA. temAM ya pApaTalAlanI buddhi te asAdhAraNa hatI ene lIdhe me' jainaparaparAnA eka jalli gaNAtA 'karma' sAhityamAM praveza karyAM. aneka kathA ane bIjA prakaraNe mAtra DhaLA dvArA jANI lIdho, A rIte kAzI gayA pahelAM mArI pUrvabhUmikA taiyAra thaI. 28
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 cheryAM tyAM te vakhate vidyamAna evA be cAra sAdhuoe mane eTale badhAM utsADhuM ApyA ane mArI tyAra sudhInI vidyAbhUmikA tema ja jijJAsA joi temaNe te mATe mane eTalA badhe yAgya mAnyA ke chevaTe mArI mUMjhavaNa haLavI thatI gaI atyAranA viyendrasUri ane te vakhatanA muni indravijayajIe e 'likhita pothI vAMcI sabhaLAvavAnuM mAthe. lIdhuM adhyApaka te asAdhAraNa hatA. zyAma''gADuM AgaLa cAlyuM. * * * le prAddha jIvana J ! *** # # adhyayana ane parizIlana + 2 + ath huM je kAMi zIkhatA te badhuM mADhe yAda ja karatA zIkhavAne te mATe.. yAda karavAno samaya ahu paricita eTale bacata badhAja say zIkhela bhAganA punaH punaH karavAmAM jato. jo ke zakti, jijJAsA ane smRtine anusarIne, hu' te vakhate bahu tvarAthI prati karI zakata, paNa pramANunI dRSTie teTalI pragati na thatI, chatAM vicAra ane mananainA lAbha e 'khATa kaMIka' 'aMze pUrI pADI ema vicAra mane lAge che. pAThazALAmAM bIjA adhyApaka hato, je naiyAyika temaja dArzanika hatA. saMskRta bhASAmAM khelavAnA abhyAsa ane kAMika vadhAre 'samajaNu joI te mArA pratye mamatA sevatA thayA ane mAtra karyo ke tama tA nyAye zIkho huM paNa e bhaNI vage. mA rIte vyAkaraNunIyana sAthe ja nyAya-vaizvika darzananuM adhyayana cAlyuM. nyAya zIkhatI vakhate ghaNIvAra manamAM aspaSTa Dresa thai Avatu jANuM mA vastu IkhelI nahAya ane emAM samajaNu jeTalA ja rasa paNa paDyA. dezamAM eTalI ja kAThiyAvADamAM hatA tyAre je saMskRta pustakanA grega lAdhe tema samajyA vinA paNu kadastha karatAM na cUkate tethI dezamAM ja kAlidAsakRta, ' raghu'za'kAvyanA navasA~, " naveka divasa pUratu N kAinuM pustake maLavAthI, damAtra kAya karela. pelA, dAnika adhyApaka pAse e kastra * kAvyanuM Arthika sadhyata pazu zarU karyuM. Ama vyAkaraNa, nyAya ane kAvyae traNeya chAvattA pramANamAM sAthe cAlyAM, te 3 mukhya te vyAkaraNuja hatuM. traNa varSanI lAMbI ane kora tapasyA pachI e vyAkaraNa, enAM badhAM ja aMgA, jevAM ke si'gAnuzAsana, dhAtupATha, uSNAdi, kriyAratnasamuthaya, vyAyama thA; ate nyAsa Adi, sAthe pUruM thayuM. sAthe ja jijJAsAe vaheNa badalyuM. - prathamathI ja saMkalpa hatI ke kAzImAM jamaiM 'zIkhavuM" hAtha te jainetara zAstra ja zIkhavajoie. te vakhate mArI samajaNu jainetara' eTale vaidika darzane eTaluM ja hatuM. bauddha, jarathura, krizciyana islAma Adi para parAgetI kathI kalpanA ja na hatI. adhyApakA potapetAnA viSyamAM pAragAmI ane asAdhAraNa, paNa temanuM vicAra-vAcana thatu la peAtAnI mAnItI vidyA paraparA bahAra jarAya nahi ane pAhAra nAnuM vAtAvaraNa paNuM sAMpradAyika ja eTale sAkhapI adhyayanane lagatI preraNA pAmavAnI taka nahivata hatI, chatar.. jaina pAThazALAnA lagabhaga 3-4 varSa jeTalA nivAsa dara{ma mAna vyAkaraNa, kAvya, ala kAra, nyAyavaizeSika daza na devuM parizIlana DIka ThIka thavA pAmyuM ane AgaLa navI vidyA zAkhAe kheDavAnI tema ja kheDela lokhAmAM UMDe UtaravAnI bhUmikA teramA ja chAtI e sUcavI devu joie ke A zarUAtanA varSoMmAM maLela ane tyArabAda AgaLa maLela aneka adhyApakAnI vizeSatA. evI hatI ke je khAsa jANavA jevI . ane temanA pratye mAna upajAve tevI che paNa e vizeSatAnA ... 29 oce spaSTa khyAla mA TUMkA lekhamAM AvA zakaya nathI e khAAta te emanA rekhAcitranI eka judI lekhamALA ja mAgI le che. 'maMja varSa pachI pAThazALA bahAra rahevAnuM banyu. tyAre mitra ane sAthI tarIke zrRjalAla nAmanA eka brAhmaNa vidyAthI hatA, je bhAgaLa jatAM paMDita vrajabha tarIke jainapara parAmAM taNItA thayA ane jemaNe mubai mahAvIra jaina vidyAlayamAM bhRgu So lagI dhArmika zikSAnuM mApeluM. ame banne mizrAe kayuMnanA keTalAka vijyA kheMcI lIdhA ane keTalAka sAthe matA zIkhavA ema nakkI kyu je vizva mahecyA te mAtra khApaka pAse jaikhavAnI draSTie teo mRdukamArka pAse eka viSaya zIkhI le to hu mIjA adhyApako pAse khIjo viSama zIbuM, gamyuM che te banne dhera mesI pararaprale karI laIe ke tema chatAM kramo viSaye te ane sAthe ja zIkhatA] AbhArI jema dhyayananI svataMtratA ane khetI vizALatAne amane anyayananI sAjanA tI, paNu pAThazALAthI judA rikSA pI sthAna, bhojana, bhASaka dine lagatI mArthika suzkelI lAbha maLavAnI taka prApatu thai hatI, tema sAtheja Asa pazu hatI ja chatAM. me kadI nirAza thayA hAie mitra e ke kAzImAM rahIne ja bhaNavuM. A nijya ane eTala yAda nathI, ame bane satrae eka vAta nakkI karI ane mevaDI lekhAtA che. manasukhabhAna bhagubhAInI icchAne paNu badhA vakAdAra rahyA te vakhatanA jaina paraMparAnA sauthI ame te, #c vagathI, temetI icchA hatI ke ame temate bhAgale amadAvAdamAM rahIe ane te amArA adhyayana mATe sAre dArzanika adhyApaka zake che pr_z Arthika muzkelIe zuM che ? /> ase vicAryuM ke Apazrute ThIka ThIka, aNutAra, bhAgevAna kAzImAM ja bhahuvAnA saMkalpane eka pravAda - have jha be-traNa jaina gRhaMsthA je kAzImAM bhaNavA, jeTalI mArthika tegavAi karI na zake te ApaNe bannee mamerikA javu - ane jena rAphelara pAsethI madada meLavI se kaphelaranuM jIvana hiMdI. patramAM vAMcI enA tarapha lagAvelA ane svAmI satyadevanA pa, vAMcI amerikAnA svapna AvelAM tethI AvA tarI ApavA rAkhele, paNa chevaTe aNadhArI dizAmAMthI jevA sAMpaDI. kAzImAM rahI. adhyayana karavAnI sape keTalIka muzkelIe anubhavAvI, jene, TUMka citAra ApA sthAne nahi khAya. pAThazALAmAM hatA yAM lagI nahatI. rahevAnA makAnanI ciMtA A tI khAnapAna kapaDAMtI phrikavapatI . magavaDa paNuM. na ja hatI, mA lIlAlahera te pAThazALAnA adhiSThAtAnI mIThI ! mahera amuka hetusara mane cheDI te kharI, paNa AgaLa dizAma zUnya. ame be mitra aneviAthI e esa kula pAMca ja paDelI muzkelI kAM rahevu e hatI. khI hatI khAlI hAthane " kharacakhuTaNanI ane vadhArAmAM have pachI asaya adhyApaka meLavavAnI abhyAsa chUTI gayAnI UMDI vedanA anubhavatA disa sAthe, paNa hoMzathI traNa cAra mahInA mathurA, vRndAvana, khvAliyara AdisthAne rakhaDapaTTImAM ane paricitane maLavAmAM gayA. chevaTe aNuvArI dizAmAMthI sAdhAraNa sagavaDa bhAthI, kharAbara savatsarIne divase ja zaherathI lagabhaga be mAila dUra JaJAtaTe AAvela jainADha uparanA eka AthI kAnamAM kSAzraya maLye A samayanuM drazya adbhuta hatuM. karyAM amAre madhyazaheramAM AvelA gAlijJAna, pazu mAmerathI baMdhiyAra makAnamAM janAnakhAnA jevA vAsa ane kuryAM nAnakaDA paNu daza daravAjI F
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 prabuddha jIvana tA. 1-11-1954 vALA khulA makAnamAM karela paDAva ane mAIle lagI pahoLA thaDA anubhava pachI vicAra Avyo ke ApaNe kaMI patharAyela gaMgAnA paTa upara varSanA pANIthI UbharAtuM temaja vRddha ane vidvAnane zirachatra tarIke zodhIe ne avAranavAra e makAna sAthe akaLAnuM pANInuM purA dekhItI rIte sthAnanI tenI salAha laIe te sAraM, sadabhAgya bhAvanagara kolejanA ciMtA TaLI, paNa aMdarathI te capaNane lIdhe thoDI ghaNI nivRtta adhyApaka ke prinsIpAla zrI, unavAlA amane maLI hamezAM rahI. * gayA. te pArasI eTale sahaja vinadI, thiyesophIsTa eTale - kAzImAM kaparA anubhavo "udAracitta, aThavADiye, be aThavADiye temane baMgale javuM ane mAsika lagabhaga so rUpiyAmAMthI ghaNuM nabhAvavAnuM hatuM. temanI ramUja mANI AvavI, temaja kAMI kahe te zraddhAthI chaeka jaNa jamanAra. mahemAna ane mitro hoyaja. adhyApakanA svIkAravuM e eka na lahAvo sAMpaDyo. temaNe ane te ane mArA vAcakonA pagArano bojo paNa khAsa hato. e jamAnAmAM cAlatA AryasamAja ane kaTTara sanAtanIonA paTe lagabhaga pacAsa rUpiyA dara mAse kharacAtA, ane bAkImAM sAmpradAyika garamAgarama zAstrArthonA daMgale amane keTaluMka badhuM nabhAvavAnuM. A samaya tilakane dezanikAla thayA, zIkhavAnuM pUruM pADayuM. e uchaLatI juvAnI ane adhyayananI ane baMgabhaMganI garamAgaramahilacAlane, temaja vivivAdIonA khumArIe ziyALAmAM gaMgAkinArAnI sakhata TADha ane garamImAM trAsane hato. tethI chApAno lobha ja te kara zakya na hato. paththaranA dhATano asahya tApa temaja varasAdanAM UbharAtAM pUra sAptAhika, mAsika ane dainika evAM je je garamAgarama hiMdI e badhuM sahya banAvyuM. ane marAThI chApAM hoya tene baMne mitrone nAda. eTale e judA rahI kAzImAM ja adhyayana karavAnA e cha varSomAM -kharca pazu kharo. chatAM bIjI badhI rIte sAdagI ane sAMkhyoga, nyAya-vaizeSika, pUrva-uttara mImAMsA, kAvyuM. ane jAtamahenatathI varatavAnuM eTale gADuM cAle. alaMkAra, prAkRta vyAkaraNa ane prAkRta sAhitya jevA khAsa khAsa - huM te jaina tarIke jANItA thayela. brAhmaNa mitra paNa viSayanuM rasapUrvaka ekAgratAthI adhyayana thavA pAmyuM ane mArI sAthe rahe ane te paNa jaina tIrthanA makAnamAM eTale sAthe sAthe sanAtana, Arya samAja, krizciyana, thiyosophI jevI sArA koI paNa adhyApaka, je hameza vagara paise - badhAne para parAonI vyAvahArika bAju jANavAnI paNa thoDIka taka maLI, bhaNAve che te ame temane ghare jaie chatAM samaya na Ape, ane suyogya adhyApaka meLavyA vinA saMtoSa paNa na thAya. adhyayana sAthe adhyApana e kAI adhyApaka maLe tyAre jaina hovAne kAraNe bIjI - te vakhate mArAmAM eka saMskAra prabaLapaNe kAma karatA. badhI bAbatamAM agavaDa veThIne paNa pUratuM mUlya cUkavavuM te mA cAvavA te e ke je zIkhavA Ave tene zIkheluM te zIkhavavuM paNa paDe, A eka viTaMbanA hatI paNa sAthe ja maktamane kAMIka navuM hoya te paNa taiyAra karI zIkhavavuM, jethI adhyayana adhyayane viSayo ane grantho pasaMda karavAnI kTa hovAthI sAthe eka prakArane sabaLa adhyApanAga paNa cAlato. jaina pAThazALAnA sagavaDiyA paNa ekAMgI adhyayanathI mati maLavAne zAstro ane jainadarzana te gharanAM ja che. game tyAM besI game lIdhe eka rIte asAMpradAyika saMskArano pAyo naMkhAyo. tyAre enuM vAcana ane UMDANa keLavAze, paNa kAzImAM rahyAnuM adhyApaka kayAreka rIsAya paNa te te eTalA mATe ke A pUra sAthe karyuM te gaMbhIra ane gaMbhIratara evAM jainetara badhAja jene hoI chevaTe kAMIka vadhAre dharaze ja. ame paNa kAMika vaidikadarzanane gurumukhe paNa UMDANathI zIkhI levAmAM ja che. vadhAre naivedhathI emane rIjhavIe ane vadhAre tANa bhogavIe. jo ke koI adhyApaka pAse jainadarzana zIkhavAnI mukhya anubhave no rasto sUjhADo, paNa te sahele na hato. zaheramAM vRtti na hatI, tema chatAM jainadarzana zIkhavA AvanAra game koI draSAthI suyogya adhyApakone zodhI bane jaNe jAva teTalA ane game te kakSAnA vidyArthIone huM tene latA prAkRta judA javuM ne ghare adhyApakane bolAvavA mATe cUkavavuM paDatuM ke sarakRta grathA bahuM usake ane ke sarakRta graMthe bahu utsAha ane rasathI zIkhato. eTale mUlya kAMIka haLavuM karavuM ane sAthe ja ekAdhika adhyApakano eka rIte mAruM jaina zAstranuM adhyayana paNa kAzImAM ApeA5 lAbha le. A yojanA pramANe roja pAMceka mAIla cAla. vadhatuM ane kAM'ka vikasatuM. ene vidyAthI e paNa, digaMbara vAnuM to rahe ja ane jo be vAra javAnuM goThavAya to sAta- jaina pAThazALA pAse hovAthI, ane mArI mamatA hovAthI, ATha mAIla paNa thAya. bethI cAra AnAmAM javara avara saheje maLatA. thaI zake evA sastA bhADAnA yugamAM e vakhate amArA mATe je ke kAzInI najIka sAranAtha che ke jyAM tathAgata e kharaca posAya tema hato ja nahi, avarajavaramAM vakhata he prathama dharmo deza Ape. paNa te vakhate, khAsa karI puSkaLa vIte, paNa sAthe pUrI kasarata thAya. dhare bhaNavA paMDita vartAlamAM, bauddhazAstra ane bauddhadarzananI kAI vizeSa javAmAM bIjI paNa eka muzkelI ane te vadhAre duHkha, carcA na hatI. eTale eka rIte te vakhate huM baudarzananA ghaNIvAra kaDakaDatI TADhamAM, TImanA khare bapore ane varasate maulika abhyAsathI vaMcitaja rahyo. te peTa AgaLa jatAM vasAde cAlIne ghare gayA pachI paNa jayAre adhyApaka kAMIka adhyApaka zrI dharmAnaMda kesIbI pAse pAlI piTakanA avba yana bahAnA nIce pUra vakhata na Ape athavA "Aje pATha nahi dvArA temaja ghaNuM ghaNuM ApameLe sAMbhaLI, samajavA dvArA cAle' ema kahe tyAre cAlavAnuM duHkha jeTaluM na sAle teTaluM pUrI thaI. paraMtu manamAM eka saMkalpa hato ke nyAya, vaizeSika abhyAsa paDayAnuM sAlatuM. sAranAtha zaherathI pAMceka mAIla ' darzanamAM prAcIna temaja navIna graMthanuM eTaluM UMDANathI dUra kelerA ane preganA e jamAnAmAM moTe bhAge phAgaNuthI adhyayana karavuM ke jene baLe koI paNa bhAratIya darzana traNa mahInA tyAM rahevA jaIe. TrenanI TikiTanA mAtra bakhe vAMcatAM ane samajatAM jarAya muzkelI na paDe. A draSTithI paisA banAvavA tyAMthI ghaNIvAra bane mitra page cAlI khare prAcIna ane nanyAyanA vizALa ane kaThinatera paTamAM meM bapore paMDitane tyAM pahoMcIe ane te TharAva pramANe pagAra bhUsake mAya. e prayatnane saphaLa karavA mATe kAzImAM bIjA te le ja, paNa vakhata ApatI vakhate TharAva bhUlI jAya ane aneka niyAvika adhyApakeAnI kRpA meLavavA mathe. paNa jayAre kevIra te rajA ja pADe. adhyApaka aneka zeDyA, aneka ema lAgyuM ke have to kAzI bahAra paNa javuM paDaze tyAre badalavA paNuM kaI sAthe aprIti sevyAnuM yAda nathI. enI paNa taiyArI karI.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 = bIha kAmanA saMtAna tA. 1-11-54 prabuddha jIvana : === = kAzI bahAra eTale mithilA javAno saMkalpa hatA. tyAM viziSTa arthe javAnuM banyu. A paNa vidyAdhyayananI eka vicitra lIlA ja naiyAyika hatA ane vadhAre lAbha thavAnI AzA paNa hatI. jo ke kahevAya? tyAM jaI mArA jevA parataMtra mANasane adhyasa karavA mATe je sAmAnya sagavaDa joIe te pUrI na hatI, chatAM je kAMI sagavaDa - anyanA sahRdaya veganuM phaLa maLI tene jarAya ochI mAnyA vinA mithilA bhaNI pravAsa karyo. vidyAdhyayananI vAta karavI hoya tyAre vidyAdAtA adhyApakene pilakhavADa, siMhavADA ane darabhaMgA ema traNa sthaLee jude jude bhUlI na zakAya. adhyayanamAM jene pUro sAtha hoya evA vAcakane vakhate keTalAka samaya kharco. tyAM pravAsa niSphaLa gayo ema te visarI ja kema zakAya ? je vidhAthI-mitro dvArA vidyAdhyayana vikasyuM na kahI zakAya, paNa sAdhananI apUrNatA ane jAtanI parataMtratAne hoya te paNa avismaraNIya ja gaNAya ane mArA jevA parataMtrane * lIdhe icchA ane jijJAsAnA pramANamAM lAbha ochA maLe ema Dagale ne pagale Arthika rIte, paricayathI ane bIjI anekavidha kahI zakAya. alabatta, e ocho lAbhane badale bIjI ghaNI rIte sagavaDothI uttejana ApanAra bhAI-bahena varga paNa e vidyAmane niHzaMkapaNe maLI gayo. tyAMne kaTTara brAhmaNasamAja, tyAMnI kALa dhyayananuM eka mukhya aMga ja che. paNa aMtaHkaraNathI IcchavA chatAM jUnI gaMbhIra sanAtana vidhAparaMparA, tyAMnA saMtAtana mAnasavALA paNa prastuta lekhanI maryAdAmAM e badhAne nAmamAtra nirdeza paNa zakaya atyaMta sahRdaya uccatama vidvAne ane tyAMnI vyApaka vidyAvRtti ane nathI, te e badhAno sAmAnya paricaya atre ApI ja kema zakAya ? vidhAbhakita-e badhAne sIdhe paricaya thayo, jeNe mArA AgaLanA tema chatAM mAre nikhAlasapaNuM ane kRtajJabuddhithI kahevuM joie ke mArI jIvanamAM bahu sArI asara upajAvI che. vidyopAsanA e kharI rIte e badhAnA saheya sahayoganu" ja phaLa che. mithilAnAM saMsmaraNo : prathama karela saMkalpa pramANe meM jAte ja abhyAsanuM UMDANa mithilAmAM dezasthiti ane dezAcAra jANavA pAmyuM tene huM mApavA eka kameTI ajamAvI, jezrI akaeNyayana cAle che tema cAlu vidyAdhyayanane eka bhAga na lekhuM to kharekhara jaDa ja gaNAuM. rAkhavuM ke nahi tenI kAMIka khabara paDe. kaTI eTalI ja ke uttama mAIle lagI AMbA, jAMbUDAM, lIcI ane kaTara (phaNasa)nA jhADa ane vizeSa kANu gaNAtA be-eka grene vAMcI joI levuM ke te nIce paDela phaLo anAyAsa meLavavAM, kadI na sUkAtI nadIone kaThi ApameLe barAbara samajAya che ke nahi ? be graMtha paikI eka hatA pharavuM, cemAsAnA caDatA pUramAM zaradInA Dara vinA jhapalAvavu, cAreka suprasiddha zrIharSa kavine vedAnta viSayaka guavllA ane bIje AnAmAM keLanI AkhI luma seLavavI, kRSNAbega jevA sugadhI bhAta hata nyAyadarzanamAM mUrdhanya manAte udyanAcAryane gratha yA pusumAMkhAvAnA abhyAsathI ghauM khAvAne janmasidhdha abhyAsa chUTa, hi. A kaseTImAM kAMIka AtmasaMtoSa thaya ne cAlatuM adhyayana dhara-AMgaNAnA pikharAnA gaMdA pANIne paNa gagAjaLa mAnI samApta karyuM. kaDakaDatI TADhamAM nahAvuM, rAtanI kaDakaDatI TADhamAM bIjA sAdhanane abhAve DAMgaranuM parALa pAtharI pAtharavAnI eka mAtra jAjama eDhI - vRddhatvamAM paNa yauvana bhoMya para suvuM, ucca gaNAtA brAhmaNane te vadhAremAM vadhAre ahIM sudhI vidhAdhyayanane lagatI je thADI, nIrasa ke strIone lAbha, eTale sudhI ke pariNIta agyAra strIomAMthI sarasa hakIkata ApI che te I. sa. 1814 sudhInI che. tyAra bAdanA antaHpuramAM be ane bAkInI piyaramAM-enI sIdhI jANu thavI, cAlIsa varSomAM A lakhAvuM chuM tyAM sudhI paNa mAruM kAMIka ne ane bIje kyAMya nahi AsvAdela dahIMnuM jamaNuM ItyAdi nyAya kAMIka jUnuM-navuM adhyayana eja jijJAsAthI akhalita cAlu che.. zAstranA zuSka gaNAtA abhyAsamAM rasa sIMcatu. paraMtu 1814 thI mArA vidhAzcayane navuM ja svarUpa dhAraNa kareluM. parIkSAnA anubhavo tethI A lekhamAM e navA svarUpanI TUMka carcA paNa nathI karate. adhyayana karatI vakhate te parIkSA ApavAnI kalpanA na vAcaka mATe eTale satiSa basa thaze ke 1814 thI Aja lagInI hatI, paNa manamAM e bhUta bharAyuM. ema thayuM ke badhuM taiyAra ja mArI pravRtti adhyayana, saMzodhana, lekhana, saMpAdana, sAmAjika - che te parIkSA kema na ApavI? bhArata ane bhArata bahAra prasiddha ane dhArmika praznonI chaNAvaTa Adi aneka dizAomAM vaheMcAelI che ane aMgreja amala daramiyAna sthapAela kendromAM sauthI jUnI rahI che. alabatta, e dIrdhakAlIna zAstrIya ane vyavahArU kAryanA kavInsa kelejamAM nyAyanI cAreya varSonI eka sAmaTI levAtI yajJamAM kendrasthAne te utkaTa jijJAsA ane satyazodhanavRtti ja parIkSA ApI. prinsIpAla asAdhAraNa saMskRtajJa aMgreja venisa rahela che. eNe ja mane aneka puruSanI bheTa karAvI, eNe ja sAheba. parIkSA hatI te lekhita paNa lekhakanI bhUla jaNAtAM te mane paMtha ke phirakAnA sAMkaDA vartalamAMthI bahAra kADho, eNe ja pharI maukhika levAI. venisa pite paNa prazna karatA. paMDita te - mane anekavidha pustakanA gaMjamAM pUryo, eNe ja mane anekavidha hatA ja. emAM maLelI viziSTa saphaLatAthI parIkSA ApavAnI lAlaca bhASAonA paricaya bhaNI preryo, eNe ja mane agavaDanuM bhAna vadhI. AgaLanI AcArya parIkSA e chevaTanI. tenAM varSo che, paNa kadI thavA na dIdhuM, eNe ja mane aneka saheya. udAra ane taiyArI chatAM eka sAthe na besavAnA niyamathI e krame krame vidvAna mitro meLavI ApyA, eNe ja mane nAnA moTA vidyAkendronI ApavAnI hatI. badhA viSayenA badhA ja graMthanI sahaja yAtrA karAvI, vizeSa te zuM, eNe ja mane vRddhatvamAM paNa yauvana tiyArI hovAthI adhyayana te anya prakAranuM cAlatuM ne apyuM che ane adyApi jIvita rAkhe che. : parIkSAne TANe parIkSA ApI devAtI. ghaNuM karI trIje varSe meM parIkSaka paMDitamAM samatulA na joI. te vakhate venisa na hatA ane je aMgreja prinsIpAla hatA te evA saMskRtanuM nahi. meM parIkSAnA sabhAva-nivedana * ' kamarAmAM beThAM ja nizcaya karI lIdhuM ke pharI A kamarAmAM parIkSA prabuddha jaina tathA prabuddha jIvane Aja sudhI madhu saMcayavRtti ApavA na AvavuM. pAchA pharatAM enA uMbarAmAM karela saMkalpa TheTha rAkhI che. chatAM pitAnA satyasiddhAMta khAtara te agniveza karIne lagI kAyama rahyo, paNa tyAra bAda pacIseka varSe prinsIpAla Do. zrImaMtazAhI tathA sAdhuzAhIne paNa nagna satya samajAvavAnA Adarza gopInAtha kavirAja ane rajisTrAra De, maMgaladeva zAstrIne patra mATe sAhasa karavAmAM pAchI pAnI karI nathI. teja tenI vizeSatA che. AvavAthI pharI eja kamarAmAM jainadarzanane abhyAsakrama taiyAra karavA mahAsatI ujajavalakumArI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana tA. 1-11-1954 ekaluM chuM. che kAraNa mArI kahANuM - paMDita becaradAsa jIvarAja dezI | (zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA rajata mahotsava saMmelanamAM atithivizeSa tarIke je be viziSTa vyakitaonuM bahumAna karavAmAM AveluM temanI nAnapAsanAnI kathA temanI potAnI pAsethI prabudhdha jIvananA vAMcakone jANavA maLe e hetuthI paMDita sukhalAlajIne tathA paMDita becaradAsane A viSaya upara kAMIka lakhI ApavA vinaMtI karavAmAM AvelI. tenA pariNAmarUpe paMDita sukhalAlajIe "mArUM vidhAdhyana" - e mathALA nIce lakhI Apela lekha A vizeSa aMkamAM AgaLa ApavAmAM AvyuM che. paMDita becaradAse paNa "mArI kahANI' e mathA|LAnIe eka vigatavAra neMdha lakhI mokalI- bALapaNanI atyanta daridra sthiti ane vidhAdhyayana mATe atyaMta pratikULa saMjoge vacce teo zI rIte AgaLa vadhyA ane AjanI sthitie pahoMcyA tene temAM bhAre cittAkarSaka khyAla ApavAmAM AvyuM che. A noMdha eTalI lAMbI che ke A vizeSa aMkamAM tene koI paNa rIte samAvavI zakaya nathI. teo bALapaNathI mAMDIne vidhAdhyayana mATe kAzI pahoMcyA tyAM sudhI ItihAsa nIce pragaTa karela prathama hatAmAM ApavAmAM AvyuM che pachIne vibhAga kramasara havenA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. taMtrI) mArI kahANImAM khAsa kAMI navuM jANavA 1. pANImAM telanAM TIpAM nAkhavAthI je vividha jevuM nahIM maLe, chatAMya temAMthI tatkAlIna raMgo banatA tene joIne sajI thato. vAMcI sAmAjika, dhArmika ane kauTuMbika vAtAvaraNane lakhI zakuM evo thaye tyAre meM mArA gharanA khyAla jarUra maLI zakaze. mArA jIvananA ghaNA paTorAmAM paDelA evAM keTalAMka hastalikhita pAnAM prasaMge te mane muddala yAda nathI rahyA ane je vAMcyAM jemAM mArA janma mATenAM keTalAMka vilakSaNa yAda che temane paNa kALakrame goThavI zakuM ema anuSThAnanI vidhie lakhelI tathA vividha rIte nathI e mAre smRtideSa che. janmathI te snAna karavAnI paddhatio lakhelI ane keTalAka nava varasa sudhInI. umara sudhInuM mane ghaNuM ja matre paNa lakhelA. vAtavAtamAM mArAM mAtAjI jhAMkhuM smaraNa che. AvI paristhiti che chatAM kahyA karatAM ke "A royAne mATe meM patthara A5nI sUcanA hovAthI A kahANI lakhI eTalA deva karyo che, bhAtabhAtanI bAdhA AkhaDIe rAkhelI ane ghaNA bhUvA ane mArAM mAtAnuM nAma tamabAI, temanA jationI paNa ArAdhanA karelI." kayAre huM pitAnuM nAma pItAMbara, mArA mAmAnuM nAma nizALe bhaNavA beDe ane mArA mULa zikSaka keLu bhANAbhAI, vatana saNosarA, gohilavADa, mArA hatA te mane jarAya yAda nathI. bahu tophAnI pitAnuM nAma jIvarAja dozI, temanA pitAnuM nahIM paNa aTakacALo jarUra. jyAM tyAM nAma lAdhA dezI. vatana, vaLA-gohIlavADa. mArA zrI becaradAsa aDapalAM karyA karuM ane mAra khAuM, nAnA bhA nuM nAma jhaveracaMda ane nAnI bahenanuM nAma samu.. ramata ramate khAsa karIne geDIdaDe, moI DAMDiyo, vartamAnamAM A banne A jagatamAM nathI. mIna:vaTa ane nAra bekaDI. keDIe ane pALIe paNa * jema koI jaMgalI choDa pitAnI meLe vAMkecUke vadhe ane jIve posaNa jevA tahevAramAM khAsa ramatA. nAnapaNathI mAre masALa tema mAruM jIvana emane ema vAMku cUkaM vadhyuM che. jaMgalI choDane rahetA ane tyAM mAmAnI dIkarI sAthe cepATa paNuM ramate. ramaucheranArA koI AvI maLe hota to kadAca te vadhAre uttama dekhAta tenI kArakirdI javalata nahi, tAkrAnamAM mAruM tanI kArakirdI javalaMta nahi. tephAnamAM mAruM ane mAra paNa khAuM. tema mane paNa bacapaNathIja ke saMskArasaMpanna rakSaka maLe heta khAsa cAhIne te koIne mAruM nahIM. bIkaNa ghaNA, bhaNavAmAM mahenatuM te kadAca atyAre chuM tenA karatAM vizeSatAvALA banata e mane ane sAre naMbara dharAvuM, vaLAmAM roja derAsaramAM jato, paNa jyAre AbhAsa che. saMbhava che te khoTo paNa hoya. bhagavAnanA darzana karatA tyAre teone mArI sAthe vAta karatA ane mArUM bacapaNa hAlatAcAlatA joyA karate, ekavAra utAvaLamAM paga dhoIne gayele mArAM mAtA kahyAM karatAM te uparathI mane khabara paDe che ke chatAM page chANa eTaluM rahI gayeluM haze. ethI te rAte ja mULa mAro janma saMvata 1946 mAM paNa va. di. amAsane rAtre thayele. nAyaka pArzvanAtha bhagavAna mArA svapnamAM AvIne Thapake ApI jayapura nivAsI ane mArAmitra gokuladAsa bhavAna nAmanA. gayA e vAta mane atyAre paNa barAbara yAda che. nAnapaNathI ja suprasidhdha jayaMtiSIe mArI janmatithi uparathI AkhI janma jinadeva upara AsthA ane bIjA deva tarapha tiraskAra. mArA tadana kuMDaLI banAvI Apela che. temAM lakhyuM che ke mArA janma mULa pADozamAM eka zrImALI brAhmaNanuM kuTuMba rahe jyAre brAhmaNa dhare dhare nakSatranA bIjA ke trIjA pAyAmAM thayela che. tethI temane mAluma leTe jAya tyAre teNe padharAvelA ane bAraNA pAse oTalA upara paDyuM ke huM vilakSaNa manuSya thanAre chuM. mane ema thAda che ke besADelA zivaliMgane meM tyAMthI upADIne vAraMvAra pheMkI dIdheluM ane banArasa yazavijaya jaina pAThazALAnA sthApaka zrI vijaya tethI cIDAIne te brAhmaNe mane bIvarAvela paNa khare ke A bhoLadharmasUrijIe vidyArthIonA hAthanI rekhA jovAnuM cAlatuM hatuM te nAtha tane gAMDe karI mUkaze. chatAM huM jarA ya gAMThayo na hato. prasaMge mAre paNa hAtha joyele ane teo vizeSa acaMbo pAmelA, jyAre sALamAM bhaNavA raheze tyAre ja Azare dasa varasanI jo ke temaNe te mane kazuM kahyuM nahotuM. saMbhava che ke teonuM kathana umare barAbara chappaniyAnA dukALamAM mArA pitAjInuM vaLAmAM pelA mitrotiSIne maLatuM hoya. mArAM mAtAjI kahetAM ke janmathI ja huM avasAna thayeluM. mArA pitA badhA maLIne pAMca bhAIo hatA. mAMde, durbaLa ane rokaDyA hatA. jamyA pachI ya lAge temAMnA traNa bhAIo vaLAmAM rahetA ane be bhAIo pAlIvakhata bImAra rahyA karate. jyAre huM hAlate cAlato thayo tyAre tANA pAse jamaNavAvamAM rahetA. vaLAmAM rahetA mAtra be bhAIo cheka bacapaNamAM comAsAnA divasomAM aLasiyAM pakaDate ane amArA vacce eTale jIvarAja lAdhA ane harakhA lAdhA e be vacce rAma ghara sAme ja paDatI darabArI korTonAM nevAMmAMthI paDatA varasAdanA lakSmaNa je rane hate. mArA kAkA harakhA dezA vaLAmAM kolerAmAM AL ' ,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 gujarI gayA. tenA prabaLa AdhAtane lIdhe 'are ! harakhA mane mUkIne cAlyA gayA' ema kalpAMta karatA karatA mArA pitAjI tene vaLate ja vise gujarI gayA. pitAjI hatA tyAreya gharamAM garIbI hatI, paraMtu zirachatra hAvAthI te kaLAtI ochI. jyAre e cAlyA gayA tyAre garIbInuM bhayaMkara svarUpa anubhavyuM. vaLAmAM gharanuM ghara ane eka dukAna hatI. mArA pitAjI te kahyA karatA ke harakhA kare te kha", tene joie te mAre na joie. pitAjI vadhu bheALA, dhArmikavRttinA ane saraLa hatA. mAtAjI zarUthI ja tejasvI, vyavahArapaTu ane kAinA eziyALA na rahe tevAM hatAM. eTale temaNe pitAjI upara dabANa karI karIne keTaleka majIyAro vaheMcI lIdhelle, tema chatAM te potAnuM dhAryuM nahIM karI zakelAM. eTale keTalAMka vAsaNA vaheMcAyA vinAnAM ja rahelAM ane te kAkAne tyAM ja rahI gayelAM. dharanI jamInanA bhAga pADavAnA bAkI hatA. mane khabara che ke e mATe rAja daMtakalaha thayA karate. mArA mAtAjI koi prAmANika jamIna bharanArane lAvIne khuMTA khADAve tyAre mArAM kAkI te khuTAne ukheDI ja nAkhe. Ama karatAM karatAM paMcane bheguM karI mAMDa jamInanI vaheMcaNI karI, chatAMya cheka chevaTa sudhI amArA lAbhanI e vaheMcaNI na ja thai. haju paNa amArI jamIna kkhAyelI che e pratyakSa joi zakAya che, chatAM chevaTa e daMtakAhanI kaTaTa mUkI devI paDI ane enI yAda na rahe te mATe meM jAte mAruM' reNAkanu dhara ja mArA eka taddana nikaTanA sagAne vecI nAkhyuM. zarUzarUmAM mArA pitAjI ane kAkAjI sAthe ja dukAna karatA. khAsa karIne dANA ane bIjuM paracUraNa, dhaMdhA ghaNAkharA udhAranA thatA, udharANI rahyA karatI. pitAjI ane kAkAne ema lAgavA mAMDayuM ke mALuM dukAnamAMthI mAla upaDI jAya che paNa te kANu upADe che enI khabara na paDe. paraspara eka bIjA upara vahema jAya paNa najare bhALyA vinA kANuM kAne kahI zake? eka vAra te khanne jaNa madharAte judA judA ekakhIjAthI chAnA dukAna bhaNI nIkanyA. te vakhate amArI dukAna derAsara vALA khAMcAmAM hatI. jyAM beu jaNA dukAna pAse par3oMcyA tyAM dukAna khullI bhALI ane bannee eka sAthe paDakAra karyAM te temAMthI cekI karanAra pagI pote ja nAsatA nIkaLyo, tenI pAse hathIyAra rahetuM ane A banne taddana hathiyAra vinAnAM. lAkaDI paNa pAse nahIM -evI sthitimAM tenI pAchaLa kayAMya sudhI doDayA ane tene dhaNA dUra gAmamahAra sudhI tagaDI AvyA. A hakIkata lekAe sAMbhaLI jANI tyAre e banne bhAione 'jamatagaDA'tuM vizeSaNu ApyuM. mane ema yAda Ave che ke mane keTalAka te kAnane prasaMga jamatagaDAnA kahetA. A pachI teA pitAjIe potAnI suvAMga dukAna bajAramAM ja karI. have te A dukAna meM vecI nAkhI che ) jyAre mAlathAla lAvavAnA haiAya tyAre pitAjI pote pagapALA jatA bhAvanagara aDhAra gAu thAya te paNa vacce mAruM mosALa saNeAsarI Avatu tyAM rAtavAso karIne AgaLa jatA. mAla paNa jeTale upADI zakAya teTale khabhe upADatA ane bAkInA pAchaLa bharatIyA sAthe gADAmAM AvatA. temaNe udhAra dhaMdhA taddana kADhI ja nAkhyA. jeTale thAya teTalA rokaDa dhaMdho rAkhelA, jIvana taddana sAduM. vyavahAramAM dhasAvAnu ane sahevAnuM rahetu. dharAkA sAthe bhAre madhura vyavahAra pAlI lAve ne pAlI khAya evI paristhiti.. pitAjIne naDelA akasmAta evAmAM kamanasIbe pitAjIne eka akasmAta naDaye. vAta ema banI kevaLAmAM varavADe caDavAno, visA panjIsanA hatA. huM. pitAjInI AMgaLIe jIvarAja hemacaMdavALA khAMcAmAM ubhA hatA. tevAmAM tadana amArI aDAaDa eka zaNagArelo gheADA vikryAM, jhADa thayA ane pitAjIne page vagADayuM. pitAjI paDI gayA eTale pAse ubhelAoe jhALIe nAkhI temane prabuddha jIvana 33 133 ghera pahoMcADayA. pitAjI cha mahinA ke tethIya vadhAre vakhata khATale rahyA. davA kayAMthI karIye ? khAvAnA sAMsA hAya tyAM aa kayAMthI Ave? mAre tyAM DAsAbhAi nAmanA brAhmaNa rAja leATe Ave, ghera, ese, bhagavAnanA dharanI zAMtinI e vAtA kare, sAMttvanA Ape ane ALuM bhALu kAMi osaDa paNa jANe te batAve. temanA AsaDathI pitAjI beThA tA thayA, paraMtu page sadAne mATe laMgaDAvAnI kheADa rahI gai, mAthe pANI nAkhI te lAkaDIne Teke dukAne jAya ane tanatoDa mahenata karIne amArUM poSaNa kare, paraMtu evA evA e paNa jyAre cAlyA gayA tyAre amAre uMce Abha ne nIce dharatI e sivAya bIjA kAnA ja AdhAra na rahyo. pitAjI mane yAda che tema . pAkaTa vaye gayelA. mAtAjI te vakhate temanAthI paMdara sattara varase nAnAM haze. te bIjI vAranAM hatAM. pitAjInA gayA pachI mArA dAdAnA--mArA pitAjInA meTA bhAInA-dabANathI peAtAnI pAsenI vAlanI vIMTI paNa vecIne mAtAjIne kAraja karavu paDayu. pAse dhare mAtra so rUpiyAnu hatu te badhuya nAtIlAo kAramAM jamI gayA. cheka chelle badhA hisAba karyA pachI eka rUpiyA bAkI vadhelA te dAdA AvIne dhare ApI gayA te ja mA pachI A vidhavA have kema jIvaze? ane traNa chekarAonA nabhAva zI rIte karaze? te kevaLa bhagavAna bharose rahyuM. mAtAjIe himmata rAkhIne potAnA jIvanane nakazA derI kADhayo. khUNAmAM rahevAne rivAja hatA te pazu maryAdA sAcavIne ane meAMNAM khAtAM khAtAMya teoe bahAranAM kAma zodhI kADhamAM. daLaNuM khAMDaNu, sIvavuM, pANI bharavuM, rAkha cALavI, vIzI jamADavI, AMmelanu rAMdhavu vagere aneka kAma mAtAjI karatAM, me' najare joyelu che ke mAtAjI mAtra be kalAka ja sUtAM, moDe sudhI sIvatAM, vise bIjA khIjAM kAma paheAMce ane rAtanA e vAgye uThI te cArapAMca vAgyA sudhImAM adhamaNa pANA maNu LatAM ane vahelI savAre rAkhanA kaDiyA mAthe upADIne kadAne tyAMthI lAvatA ane bhaLakaDu thatAM pANI bharavA jatAM. huM nAnA te kharo, paNa A badhu jotA tyAre jIva " vakSeAvA jatA ane jeTaluM banI zake teTaluM mAtAjInA dareka kAmamAM sahakAra ApyA vinA na rahI zakatA, mAtAjI kahetAM ke tu dUbaLA che, vaLI tAre mAthe bhItaranA bhAra che, eTale kAma karavuM revA de, chatAM huM aTakI zakatA na hatA. i e vakhate amAre tyAM AgaThanA desAi kuTuMbanA e vidyArthI A rahetA. vrajalAla nAraNu desAI ane temanA nAnA bhAi. ame badhAM eka kuTuMbanI jema sAthe rahetAM, mArA mAtajIe emanI ane amArI vacce kadI verAvaceta rAkhyA na hatA. ame sAtheja vaLAmAM nizALe jatAM ane bhaNatA. vrajalAlabhAi vartamAnamAM amarelImAM rahe che; temanI armomAM sArI evI saMpatti hatI ema huM sAMbhaLuM chuM. jyAre jarA vadhAre moTA thayA tyAre mArI mA mane mazAIdALa ane vadhArelI kaLathI karI Ape. eTale te lai huM vecavA jate. AvI bhayaMkara garIbI chatAM mAtAjInA athAga snehane lIdhe amane kadI ochuM Avyu' jaNAyu nahIM ane du:kha pazu nahI lAgeluM. A te atyAre sabhAruM chuM tyAreja 'e du:kha hatuM' ema bhAse che. mane haMmezAM zaradI jevu rahyA kare, eTale nAkamAM vAre vAre zeDA Ave. ethI mArI nAnI ena mane zerDiyA' bhAI kahIne khelAvatI. Ama chatAM ame traNe bhAMDu` `sapIne rahetAM. Ave kANu prasa Mge kevaLa eka mAmA ja amane AzarArUpa anelA. te chAlakAM bharIne juvAra mokalatA ane khIjuM paNa jIvanasAdhana pAtAnI gajAsa pata mujaba mokalI mApatA. te jyAre mArAM mAtAjI pAse AvatA tyAre gadgada thaI jatA ane e joine mane kAMitu kAMi tha
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-11-54 " . mArA mAmAnuM vAtsalya huM kadI bhUlI zakuM tema nathI. mArAM sahavAsa thaye che, mane sAMbhare che ke ekavAra sAta bALake zrI tAjI ATaluM ATaluM kAma karatAM chatAMya paragaju paNa rahetAM. AnaMda sAgarajI pAse gayelA tyAre temaNe tithine divasa lIlAM zAka mAre jayAre keI sva ke paranuM mAnava ApattimAM hoya tyAre taLavAnI ane sukavaNI khAvAnI bAdhA ApavAnI vADI karelI. tyAre re banI zake teTaluM sahana karIne paNa sahAya karavAnuM cUkatA meM jhaTa daIne temane pUche ke "sUkavaNI paNa lIlA zAkamAMthI ja 6. garIbInI zI vAta karUM? eka vAra huM sakhata mAM paDI thAya che ne ?" tathA temaNe ame bilakula na samajI zakIe evI ke, cha mahinA pathArImAM rahyo. mAthe meTAM jhulphAM hatAM te taddha seyare pavavAnI paNa bAdhA ApavAnI vAta karelI. meM tene kahyuM ke rI. paDayAM. nahIM kAMI osaDa ke vesaDa, kevaLa gharagathu suMTha ajamA amAre phATalAM kapaDAM sIvavAM paDe ethI e bAdhA na ja laI zakAya. kharI ne karIyAtuM. pelA DosAbhAI brAhmaNa AvatA te paNa kAMIne kAMI rIte e kathana brahmacaryane lagatuM hatuM te te mane ghaNA varasa pachI khabara dhI jatA. mArAM mAtAjIne ekavAra ema thayuM ke lAvane becarane paDI. vaLA zrI vRddhicadajI mahArAjanuM kSetra gaNAya tethI 5. gaMbhIravijayajI dene batAvuM. paNa vaidanI phI kayAMthI kADhavI ? "dAdAjIne tyAM roja tathA nemavijayajI vaLAmAM vAraMvAra Ave. nemavijayane paMnyAsapadane da Ave, tyAM jaIne batAvI AvuM te ThIka eTale khabara te utsava vaLAmAM ja thayelo. bIjA eka temanA ja saMdhADAnA kesaravijayane che ke zuM roga che? bhagavAna chavADe heya, te jIvADaze paNa eka- paNa paricaya thayele. mane koI tarapha AkaSarNa nahIM ja thayeluM. ri vaidanI najare te karuM eTale mane keDamAM teDIne rAtre dAdAne TALe vaLIne chokarAe jAya eTale temanI sAthe jAuM. vakhANumAM re pahoMcyAM. dAdAne tyAMthI bhAjUe kahyuM ke "va amAre tyAM vaida (vyAkhyAnamAM) paNa kAMI samaja na paDe, chatAM mAtA patAsAM, badAma No ja meDe Ave che. mAtAjIe kahyuM ke AjanI ke nALIyerane nimite apAzarAmAM javAnuM kahyA kare. jAuM paNa te ahIM ja paDayA rahIzuM" bhAbhUe kahyuM ke nA bhA, ekate khare ane keTalIkavAra emane ema kazuM lIdhA vinA ja pAcho di chokare, gharamAM dhaNA ja mAkaDa che eTale uMdha na Ave. mATe paNuM cAlyA AvuM ane mAtAne ke sAMbhaLuM. matamAre tamAre ja ghare jAo.' A sAMbhaLI mAtAjI jevAM A vakhate vaLAmAM eka "sUryodaya' nAme maMDaLI hatI, je vAvyA hatAM tevAM ja pitAne ghera pAchAM pharI gayA; amArA ghara ane vakhatovakhata mAdaramAM nAca kare. DAMDiyArAsa rame, gopha guthe ane dAjInA ghara vacce be eka miniTamAM ja pahoMcAya. A amArI pUjA bhaNAvavAnI hoya tyAre pUjA paNa sarasa bhaNAve. temAM amane rIbI. pachI te huM jIvI ja gayo. nAnAM chokarAMone teo bhaLavA na de. eTale ame sarakhesarakhA mAruM bhaNatara nAnA chokarAoe e maMDaLInI harIphAImAM eka bIjI 'caMdrodaya' te keTaluMka mAre mosALa bharyo. cAra pAMca gujarAtI mAre nAmanI maMDaLI kADhI. temAM ame badhAM nAcatAM zIkhyAM, gAvAnuM PsALa bharyo ane bAkInI cha sAta vaLAmAM bhaNyo. mArA mosALanAM zIkhyA, DAMDIyA levAnuM ane gopha guMthavAnuM zIkhyAM. huM pote paNa zAstara jAte bhAvasAra ane dharma jaina. bhaNataramAM mArI mahenata pataMganRtya, meralInRtya vagere nRtya zIkhyo, gAte paNa kharo. mane khaMta tathA capaLatA joIne temanuM mArA para sAruM heta. DAMDIyArAsa lete ane ge pha paNa guMtha. A badhuM ame derAsaramAM tane lIdhe ekavAra temaNe parIkSA TANe mane kepI karI karatA. vaLAmAM hAla jyAM AMbilakhAtuM cAle che tyAM dharmezALAnI levAnI IzArAthI sucanA karelI. paNa meM te mAnI ja na hatI. eka oraDImAM ame A badhu zIkhatA. jAnakIdAsa nAmanA sarasa taizALanA vargamAM bhAgye ja huM pAchaLa rahyo chuM, pahelA cAra naMbaramAM hAramoniyama vagADatA ane eka bAroTa tabalAM naraghAM vagADate. ame emane pagAra ApI rekelA. sabhya mATe amuka lavAjama hatuM mAro naMbara heya. vaLAnA mAstare paNa mArA para premALaH bhagavAnajI paNa mArI jevA lavAjama bharI nahi zakanAra, zArIrika mahenata karatA postara, vIracaMda mAstara ane jagajIvana mAstara. A badhA nAma vaLanA nagarazeThano putra tArAcaMda lallubhAI, lAlacaMda mULajI meSa thaI gayA che. cepaDI keTalIka mAmAne tyAMthI Ave ane esavALA vagere AmAM mukhya hatA. ame ghaNIvAra cosabhA paNa nizALanI phI mAphI. vaLAnA prasiddha vakIla harakhajI munie mArA mATe goThavatA ane temAM huM belate paNa khare. chevaTe jyAre ame badhA nizALanI phInI mAphI mATe arajI karI apalI. nizALa uparAMta rAte - judA paDI gayA tyAre e maMDaLI vI kharAI gaI. jaina pAThazALAmAM bhaNavA jato. tyAM mAstara haricaMda rAmajI esA mAMDaLamAM abhyAsa dhAla mesANa pAThazALAmAM bhaNI AvelA eTale zudhdha uccAraNanA evAmAM mArA kAkAnA dIkarA bhagavAnadAsabhAI mAMDaLa khAsa himAyatI. pAThazALAmAM avAranavAra, patAsAM, badAma, paisA bhaNavA gayA. tyAM zrIdharmavijyajI mahArAja vidhArthI one bhegA karatA, vagerenI lahANuM thAya. e la.bhe bhaNavA javAnuM banatuM ane bhaNa- temane khAvApIvAnuM, kapaDAMlattA jAtAvaLatAMnuM relabhADuM vagere ApatA vAmAM spardhA thatI eTale sAro naMbara paNa rahetA. vaLAmAM mAtra ane uparAMta ATha-gAra anA vAparavA ApatA tathA saMskRta bhaNAvavaMdittA sudhI ja bhaNAyuM. vAnI tajavIja karatA. mane paNa mana thaI gayuM. bhaNataranI paribIkaNa svabhAva NAmanI khabara nahIM. chatAM bhaNatara sAruM che ema dRDha mAnyatA svabhAve huM mULathI bIkaNu dhaNe. rAtre pAThazALAthI pAcho pharuM kharI, ane emAM ATalI badhI sagavaDa heya te bhaNatara kone na tyAre bajAramAM thaIne javAne raste eTale dIvA baLatA hoya tethI game ? mArA gAmamAMthI bIja eka bhAI nAme harakhacaMda bhUrAbhAI te raste bIka na lAge, paNa jayAre mArA dhare bhaNIne kanyAzALA (pAchaLathI zrI jayaMtavijayajI munirAja) mADala jatA hatA tenI sAthe sAthene rastA zarU thAya tyAre huM khUba bIvA lAguM. mAre ghare mArA mAtAjIe himmata karIne mane mAMDaLa mekalyA, tyAM mahArAjane pahoMcatAM be te khAMcA Ave. ene vaTAvatAM bhAre bIka lAge, irAde banArasamAM jaina pAThazALA sthApavAnuM hatuM. temanI pAse ethI e khAMcA AvatAM ja "bA" "bA" ema bUma pADate deDavA banArasanA paMDita zrI aMbAdAsajI zAstrI mAMDaLamAM rahIne sAdhuone lAgu thI mArI bA jhaTa mAre sAda sAMbhaLI bAraNuM-khaDakI kAMIka bhaNAvatAM, vaLAmAM cha gujarAtI pUrI karIne huM mAMDaLa pahoMce. fudhADI nAMkhe ane huM jhaTa gharamAM pesI jAuM. mArI bA vahelAM jatAM ja zabda rUpAvaLI gekhavI zarU karI dIdhI. nAne hatuM eTale pANI bharavA jAya eTale ghara baMdha karIne jAya, chatAM gharanI upara thaDe AkarSaka hoIza eTale mahArAja mArA upara prasanna rahe. eka khulI bArI hatI tethI huM ghaNuM ja bIte. chevaTe te bArIne ane vaLI bhaNavAmAM AgaLa eTale temanI mArA para vadhAre kRpA mArI bAe chaMdAvI dIdhI. rahetI. rAma ri vArI mAnaH jad maJca varaHI : Ama ghaNIvAra rAte jainasAdhuo pAse paNa jo. temAM mukhya svargastha rAma rAmau rAmA: gekhavuM zarU karyuM, kAThiyAvADI uccAraNane lIdhe AnaMdasAgarajI (sAgarAnaMda murijI) ane panyAsa gaMbhIravijayajIne (anusaMdhAna 151 mA pAne)
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prabuddha jIvana ' zrI tribhuvana tilaka mahAkAvya. zrI hIrAcaMda ka, jhaverI. . (vIsa sargamAM lakhAyelA bhagavAna mahAvIranuM caritra nirUpaNa karatAM zrI tribhuvana tilaka nAmanA aprakaTa mahAkAvyane A agIAra sarga che. temAM bhagavAnanA mAtapitAnA svargagamana bAda saMsArano tyAga karavAnI utkaTa bhAvanAvALA bhagavAna tathA temanA jayeSTa baMdhu naMdivardhana vaccenA saMvAdanA prasaMgathI mAMDI chevaTe bhagavAna dIkSA aMgIkAra kare che tenuM varNana che.) * | sarga 11 me. - vasaMtatilakA vRtta - 18 kALe zame smaraNa zekanu e pachIthI, ne kArya magna pusviAra bane pharIthI; che janma jAta vidhi guti e prapaMca, vAre viSAda, samajI anivArya aMta. rUDI jaNAya vidhi cheka banI naDora, duHkhAvalI sarajatI kramazaH kora; mArI ahe! uravyathA samajAvuM kema, chAMDe mane priyajane viSachAMya jema. sUjhe na uttara ghaDI mana khinna thAya, bele na koI prasarI paLa zeka chAMya; re! teDavAM praNaya baMdhana nA sahelAM a ke tuM lAM saghana vajIvaDe raselAM. nA svastha vIra ura kintu bane jarIe, - joI jage viSamatA narI nagna rUpe; TayuM purA svakRta baMdhana A viyoge, ne rAganI jakaDatI dhana zRMkhalAye. nA tyAga egya kare ravajane dubhAvI, saMtoSavA priyajane patha e prabhAvI, saMbaMdha A jagatanA mRganIra jevA, saMhAravI tadapi mAnavatA ghaTe nA. dhArA vahe nayanathI na vadAya veNu, uSNAbu mAtra kathatAM ura duHkha jheNa; yune vade daDha karI mana Atma zoka, bhAI! vyathA hRdayanI muja tuM vilaka. 12 * jJAnI vaLI kusuma kamaLa haiyuM tAruM, " Aje banyuM kaThina e hatabhAgya mAruM; " le ke kahe, vipada ekalaDI na Ave " che satyavAta, daLanA daLa sAthe lAve. haiyuM adhIra tajavA bhava baMdhanene, icache sadA rata thavA nija bhAvamAM eka bratA samIpa ura bhAva kaye prasaMge, saMsArathI viramaya mane nitya jhaMkhe. che tyAgavRtti para pIDananI ahiMsA, ke kAryo vicAra vacane rAti eja, dIkSA; e braghane parama satya acaurya e ja che hatA parigraha taNe ziva paMtha eja. . . saMbaMdha tejaDatA jIvana bhAve, " snehI gayAM janaka ne jananI tajIne, " mAtApitA virahayoga hajIya tAjo, nA bAhya veza palaTe zucivRtta thAya, "nA rokatAM nidhana, baMdhana rAganA ye; tAre viyoga karaze ghaNucheda jhAjhe; sAcI dazA malinatA uranI kapAya; * che jyAM sudhI jIMvata mAtapitA sAga, " saMsAranI viSamatA sadhaLIya jANuM, kAraNya nirjhara vahe ura kaMdarAthI che tyAM sudhI gRha to nava thAya tyAga. " che kArya Aja tuja zAMtvana ApavAnuM. sIe samasta jIvarAzidayA amIthI 14 snehAddhatA anubhavI jananI taNuM meM, , " viSa meha anurAga vicitra bhAve, evAM thatAM hRdaya maMthana mauna toye, lIdhe tathAvidha abhigraha mAta kukhe; saMsAramAM rakhaDatA chavanA svabhAve; vANI vinIta vadatA prabhu namra bhAve; pALe gRhe rahIM, have abhilASa mAre, saMbaMdha teya ura rakta taNuM pragUDha, "mAnuM vaDIla tamane pitarau pramANe, du;khAve gahana A, sukha zodhavAne. , " nA chevA saraLa e, viNugADha duHkha. ravane na ke kathanathI bhuja, du;kha thAze nA saukhya satya nitarAga thaze caDhethI, A zekamAM hRdayadhAraNa eka tuM che, " AjJA nathI avagaNI kadiye tamArI, " e jIvane jakaDatI dhana vadhu beDI; te ye jatAM jIvana kema TakI raheze ? tethI pradarzita karI uravRtti mArI; akSaya che nahi sukhe, jaga je jaNAya, dekhAI zI uNapa te muja badhu rAge, "jIve sahe vidhi- vinirmita sau viyega, zAMti na de ravi tape zaradabhra chAMya. " bra.vyathA avagaNuM gRhatyAga mAMge ! svecchA vaDe nava sahe, paNa A prayoga. - 25 saMyegane virahaga thayA anaMtA, dhArI zire vacana ApanuM varSa yugma, dubhAyuM vA hRdaya zuM muja vartanathI ? saMbaMdha ke vividharUpa dharI bhamatA; -- ke kSu atara thayuM gRha kAraNethI ? nA tyAM lagI tyajIza huM gRha rAgaba; nA graMthi teya bhavaroga taNIya chUTI, "deje pachI viNa viSAda mane anujJA, . " IcchuM upADa muja sAtha tuM rAjayadhUrA, poSAya e nita kathAya rasa adIThI. " jethI phaLe eNvana zedhananI pratijJA. " ne badhubhAra ladhu g kara ema vIrA ! " Are nathI ziva vinA sukha pAmavAne zabda na zakaya kathavI muja vadanAne, "e varSa yugma grahavAsa viSe rahIne, saMsAramAM sukha nathI, lava nA visAme; - " svapna na ke mana rame tuja A pramANe, "tyAgIza Idriya sukho mana saMyamIne, * ajJAnanA paDaLa AvatI sudA, " jAze chatAM avagaNI mama prArthanAne A "kAMkSA na leza nupabhAra upADavAnI, "duHkhAnta sau viSaya bemataNI ja tRpti." " AdhAta cheka ja asahya thaze ajANe." che karmane asaha bhAra zire anAdi, - 18 27 ne stabdha thAya suNatA laghu bhrAta vAta, AvAM suNI vacana vyAkula baMdhukerAM, "bhegepabhega manaraMjana ke vineda cita, nave viraha ga jaNAya pAsa; sAthe vahe nayanathI vaLI azradhArA, Adeza muja nimitta na ke ameda; mAtapitA nidhana zoka zamyA nathI jyAM, kaMpI uThayuM hRdaya kAmaLa, dazyathI A, " sarve sacita pariyAga taNI vivakSA, tyAM veNu badhu. vadata kSata kSAra jevAM. UbhAM avaka paLa e gurubaMdhu sAmA. " mAMguM na anya, mujanI ura eja icchA 17.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) prabudhdha jIvana tA. 1-11-1954 AtmA daridra banatA nija pUrvajonI, zebe guphA vimala bhAvadhane bharelI; tyAre ure prasaratA mRdubhAva evA, tyAre ghaTe dhanathare ura AvarelA. 50 haiye vase sukha nathI dhana ke vilAse, e sarvathA kSaNika svapna samA ja bhAse; tyAge jaNAya sukha, nAza na je thanAruM, Uge ure taru sukamaLa bhAvanAnuM. thAye prasanna amaro paNa e prasaMge, e dhanya yoga jaya gheSa vaDe vadhAve; mAne thaze punita bhUmi vibhUti keza sadarzane, pravacane karuNA bharelAM AraMbhatA vimala vArSikadAna vIra, Ape yatheccha janane dhana dhAnya cIra; svIkAratA dhanika raMka gaNuM prasAda, mAne maLe kavacita A sama dAnalAbha. - 28 A- te hatA carama janma ja dhAranAra, ne naMdi vardhana suNI manamAM vicAre, garbheya je bhramaNa kAraNa jANanAro. vairAgya vRtti uranI nava rAga TALe; 38 thAze na leza parivartana AgrahathI, gALe gRhe nivasatA prabhu varSa ema, yogAnuyoga banaze vidhinA baLethI. thAtA raNezru bhaTa zA kaTibaddha tema; rAgAdi bhAva damanAdika saMyamathI svIkAratA vacana vIranuM mauna bhAve, vItAvatA samaya lega viciMtanathI. mAne TaLI virahanI paLa e pramANe; saMsAranI akaLa vistRta mehamAyA, pUruM thatAM varasa vIra samIpa AvI, che kALakrame sarajaze kadi rAga chAyA. AcArane anusarI sura branuvAsI; 30 mehabhibhUta jagamAM zuci dharmatIrtha mohAri ema nija dAva jile paLeka, prasthApavA vinavatA amare vinamra. nA kITa chata paNa kuMjarane viveka; UDANano jaLadhine na pameya tAga, " he nAtha bhavya tamase nava-jyota jhaMkhe dekhAya zAMta vadhu, vAridhi je agAdha. "dero anAtha jagane zubha dharma paLe; " jJAnAMbune paDaLa aMtaranA vidArI, jJAne, tape, prabala karma samUha jeNe TALe tamaudha zuci baMdha prabhA prasArI, bALI karyA zithila sau bhavabaMdhanene; paMke paDela jana e samajI zake nA, ahaMnta che satata jAgRta bhAvadhArI, mApe gaje jagata vAmana AtmakerA- AcArane anusare amare anAda; 32 e sUcave samayane vrata dhAravAnA saMsAra bhAva zamave grahavAsa kALe, ne dharma zAsana jage prasarAvavAnA. tyAge varata rahI nava baMdha TALe; paMke chatAM vimala paMkaja zA alipta, jyAre thatA prabala pApathI dharmanAza, ne keLave prakhara saMyama ega rIta. bhavya yadA vikla thAya banI hatAza; 'pikAratA asaha aMtara vedanAthI, varSo taNAM sahanivAsa vaDe yazodA trAtA, kare patha prakAzita darzanathI. bhAvAnurUpa banatI gaI nAtha kerA jANe viga nija nAtha taNA samIpa, kALe yadA vilaya mAnavabhAva thAya, ne vyagratA anubhave dinarAta citta saMhAramAM ja raticitta dhare sadAya; 34 gherAya rAga vamaLe jana bhrAMta buddhi, svAmI svabhAva samajyA pachI keka vAra, loke vadhe caraNa saMyamahIna vRtti saMtADatI. akaLa AbhavyathA apAra; 45 pramAbhibhUta ura prItama chAMya jhaMkhe, tyAre jage prakRti mAnava rakSaNArthe, tethI thanAra viraha dilaDuM praka. ulmAvatI parama zakti vibhUti rUpe; 35 . saMmArjatI prakhara AtmabaLe vibhAve, che. A dhasI smaraNa bhUta rasanA, tyAge, tape, svacarite vikRta svabhAve. mANela nAtha, saha svapna samAM banelA; jANe, rame sahaja aMtaramAM virAga, tyAre haThe mana vilAsa thakI paLeka, svapna na ke piyu mane daDha sarva tyAga. nA tRpti e anubhave ramaNe aneka; jAge ure amara saukhya taNI pipAsA, jAjvalya yauvana nAdhipanA vilAsa, te zodhavA mana adhIra bane sahAzA. saudarya pUrNa mana, deha, baLe amApa; saubhAgya mAnavataNI ura jhaMkhanAnuM tyAre haThe vikaTa pAzava gharavRtti, pAmyA chatAM sakaLa e gaNatA nakAmuM ke , sattA, vinAza, bhayakAraka sarva zakti; * Azcarya e. gahana vAmana mAnane, 2 thaMbhe ghaDIka navateja baLe vikAra, vairAgya bIja mana aMkura kema pAme ! mAnavyanI kusumazI vikase kaLAo. pAsa jyAM sabhara kevaLa rAga chAyA, 48 ' ' tyAM bhAva A virala kema karI chavAyA ! AcAra ciMtanataNI saghaLI kriyAo, krAnti pathe sahaja sau vicare svabhAve; arAdhanA bhava aneka taNI na jANe tyAre haThe paDaLa ghera yugAntarenA. saMskAra e sahaja sarva mumukSuonA vI be prakADa tamane zuci teja rekhA. dai dAna pArthiva raLe avinAza Rddhi. tyAge ghaTe bhavabhavArjita lebhavRtti; nA TALavA saraLa, deSa bhavAntaranA je eka rUpa jIva sAtha banI rahelA 54 che na leza bhAvavRddhi bhavArta nAtha. bhIDe pradAna baLathI ari sAthe bAtha cite rame anubhava gata janma kerA, che have nahi pharI bhavamaNe pherA. papa sUma jema dala dhummasanA vidyAre, dAridra tema jaganuM prabhudAna TALe; nA dainya kardama rahyo lava dravya dAne, haiye sadA virala bhAva pradAna bhAve. mAMge thatAM avadhi badhu taNI anujJA, nA Agrahe vadhu have samajI mahecchA; haiye chatAM prasaratI ghana zeka chAyA. ca kadI vidhi vinizcita pheravAyAM ? AjJA kare tRpa apUrva mahotsavArthe, zobhAvavA nagarane dhvaja teraNIe; chAMTI susajaja karavA pura mArga dhAme, sAthe kalAkRti bharI racavA kamAna. ' 58 utsAha pUra prasare pura leka cite, AvAsa prAMgaNuM saje nija te nimi-te; kSatriyakuMDa nagarI nava deha dhAre, bhUlekamAM surapurI utarI na jANe ! spardhA kare pura jane zaNagAravAmAM, meDI gavAkSa. graha AMgaNane jharUkhA;
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ** 1. I tA. 1-11-1954 prabuddha jIvana 137 . ne sAdhiyA navala raMga kalA bharelA, nA kArya keIka ramA anudatI A, saudarya pUrNa racatA nija AMgaNAmAM. ' ne naMdivardhana uThe ladhu bhrAta karI, patnI vicAra uramAM paLe AvatA tyAM. A upADavA vyathita zA zibikA anerI; zrI vardhamAna jayavaMta rahe sadAye, Ave tadA tvarita zaka samUha harSa, jevA ne sUrya paNa utsuka hoya jANe, "kIti prabhA parimale prasare trileka, bhAve namI ucakatA prabhupAlakhIne. - dekhe kriyA sakSa, madhya nabhe caDhIne; "satA mahIM tilakazA tapa tyAga vIra, ne upaDe jana samUha zanaiH javAne, TAMge ane vividha sUtrapaTa prazAsta. gAje daze diza jayAravathI ya tyAre, jyAM vIra sarva virati grahanAra sthAne.. yA zaSTa dubhi suDholaka ne mRdaMge; 2 maza: 82 AjJA karela racavA kalaze sahastra, dhau devanA gamatuM Agamane chavAyuM, che aSTamaMgala pratIka samUha agre, he jaDela navaratna vaDe viziSTa; jANe praphula kamale sara UbharAyuM. divya dhvajA kalaza darpaNa cAru saMge; zrI vIrane avasare abhiSekavAne, takhAra teja zata kuMjara masta sAthe, tIrthodake punita auSadhiyukata nI re. ne ulaTayA purajane nada pUra peke, zebhe jarIbharatanA zaNagAra sAje, A pAsanA nagara grAmya jano ya heta; Ave surendra sahu mAnava rU5 dhArI, AbAla vRdhdha naranAra dhaneza raMka, cAle padAti haya nAga dala susajaja, vIrasa thaI sahAyaka dhanyakArI; letAM na bhAga sahu zuM svajanotsave ja, vAjiMtra sUra saha che gati tAlabaddha; jANe narAdhipa samUha na bhAga levA, baMdIjane biruda gAya vaLI chaTAthI, na AvyA apUrva sahavaibhava deva je. ullAsa pUra vanitA uramAM vizeSa, kauzalya zastradhara dAkhavatA adAthI, coTe na citta gRhakArya mahIM ja leza; 84 e dhanya kRSNa dazamI mRgazirSa mAse, hayuM adhIra jhaTa utsavamAM javAne sAthe vizAla samudAya jato ' pachADI, de narAdhipa kare abhiSeke ha; mUke apUrNa sahu kArya, rakhe cukAze. sAmela sarva sura bhUpa mahAjanAdi; paMcAmRtAdi jaLa vIra zire sabhakate, AbhUSaNe vasana zreSTha nijAma dhAre, uccAratA purajane jayaghoSa tyAre. utsAhamAM akatha ke nija bhAna bhUle, ghoSe prazasta- biradAvali loka bhAve. | AbhUSaNe ulaTasUlaTa aMga dhAre; snAnAMtare surabhi dravya vilepanAdi, kade nupUra kaTie nija hAra bAMdhe, AtmAri satvara haNI arihaMta Apa, kaMThe sugaMdhamaya puchapanna suragI; kaNe nasAbharaNa kaMkaNajUtha pAde, thA viziSTa jagatAraka lokanAtha; paherAvatA vasana ta jarI bhareluM 75 hiMsAbhibhUta jaga mAnasa UlaTAvI. aMgAMga bhUSaNa mahArtha vaDe sajeluM. ke mekhalA, samajI hAra gaLe pahere, kAruNyabhAva taruM gho ura aMkurAvI. AvegamAM karatI kuMkuma bindu gAle; kAyA dhare kanakazI kamanIya kAnti, snAnAddha kAya nahi cIvaTa luchavAnI, dayAnAnale nikhila karma dale prajALI, lAvaNya rUpa saraje manadeva brAnti; cUle rahI rasavatI baLatI na jANI. bhAge tape prakhara, nUtana baMdha TALI; kAruNyabhAva uramAM, vadane prazAnti, traulekaya bhAskara prakAzaka je trikALa, virAgyavAsita mane na jarI azAnti. Ave te kavacita utsava mahAlavAne, prAme viziSTa avinAza apUrva jJAna, ciMtA, rakhe samaya cUkazuM, jhapa zAne ! 87. hemAMga rana maNimaMDita tanimite, nA vastrabhAna paridhAna viSe rahelu, kAruNya, satya, samabhAva tathA ahiMsA, bhAve racela zibikA kuzAgrahaste; lajajA svabhAva visare mana harSa gheluM. mAnavya bIja vapane karaje surakSA; jANe vimAna sura bhUtala UtaryuM zuM! pAmI rahela jaDatA ura bhUjanonI, e cere kalAkRti apUrva samUha haiyuM. ekAgra dRSTi sahunI zibikA bhaNI ne, thAye phaLa kamavatI ziva mArgavata.. rastaMbhe kriyA paLa badhI mana dehanI ye; utsAha ne jaya diza sarva gAje, prasthAna dazya ati durlabha devane je Apta vahina vapane pazutA prapUrNa, ne vIra tyAM uDugaNe vidhu zA virAje; te zuM na tanmaya kare jage mAnane ? sparza na kemalapaNuM urane vikIrNa, A bese nijAsana viSe zibikA caDhIne, - 78 - e TALavA amRta varSaNa sarva jhaMkhe, ] AtmA rame vimala bhAva viSe vadhIne. dekhI svarUpa mana- citavatI ramAe, AzA thaze saphaLa e adhunA niHzake. zAne taje gRhavilAsa kumAra Ave, nakkI haze praNayabhaMga viSAda ugra, tyAre te divasa sutrata yogazreSTa. nA vIra e rudhira tRpta karI dharitrI, (paNa) nA koI ema karavA ramaNa samartha. ne chakunuM tapa hatuM prabhune virakta; garve haNI pazu manuSya vihaMga sRSTi; 79. dhdha na zuM raNa caDhe ari chatavAne ! AvI paraspara kare kaMi vAta vAmA, nA zaurya e, vijaya nA alaMka kIti, che AbhAra kammara kase paNa jhujhavAne. letI apUrva rasa kAraNa dhAravAmAM; che pAzavI adhama nirdaya e pravRti. ke kAminI vivaza citta bane bicArI, sAme vaDIla sama besatI dhAvamAtA, lAvaNya yauvana vilakSaNa rUpa bhALI. chate arAti SaDa aMtara e ja vIra, . dIkSArtha sAdhana badhAM laI pAlakhImAM; je nigrahe tanamanAdika e ja vIra; The ubhI sutakhkhI kara chatra dhArI, ke priyA ura viSAda haze, vicite, ' jene nijAtma saMma sarva sajIva sRSTi che be bAju be yuvati cAmara vIMjhanArI. . svAmI jatAM praNayajIvananI vasate. che e ja vIra karuNAmaya nitya daSTi. ' $= T 8 + + ahiMsA, ane te jamI rahelA * nA A
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 dIkSA kriyA bhavavidAraka prArabhAtA 102 uddhAra jagata nAtha! arAti chatI, zastrakriyA kara dhare na zuM vaidya jJAtA ! sAmAyike zama dame mana nigrahathI saMmArjajo vikRta mAnava dharma nIti; 97 pAcho pharIza vikAraka sau adhethI; pAchI sajIvana kare mRta bhavya bhAva, - dhAre vrata vibudha vIra caturtha yAme, pAMce mahAniyama yAvata chaMdagAnI Adarza Apa banaje jagana sadAya. rAgAdine trividha, aMtarathI ja vAme; pALIza e ziva nijaka tatva jANI, 103 TALe yathA ahI vRthA nija kAMcaLIne, lAdhAdi vA parisaha apamAna mAna, evAM aneka zubha mukataka uccaratI, UtAratA mukuTa kuMDala bhUSaNone. mAnIza e anubhave e medanI upavane sadhaLA samAna; jaIne karaMtI; - 98 Ave samUha zibikA saha nAtha kerI, tRSNA na leza sura mAnava bhega kerI, AbhUSaNe vasana sau ati mUlyavatA - vAMchA anaMta ziva saukhya taNI anerI." jyAM che azaka, utare prabhu pAlakhIthI. letI nI sajaLa netrathI dhAvamAtA 104 mUDe svayaM tadanu mUrdhaja muSTipaMce ausujyanI avadhi nA janavRMda mAhIM, utpanna thAya manaH paryava jJAna tyAre, cuMTayA asaMkhya nayane animeSa tyAMhIM, joDI kare sakta siddha name tadanta. bAhyAntare nava have jaga bhAva dhAre; e bhUpa naMdana maTI zamaNethAya, sau vizvavaMdha trizalAsutane nihALe; sAthe na anya aNagAra thavA bUjhAya. tyAge mahA, praNamatA ura bhakti bhAve. gaMbhIra dhIra samayocita susvarethI, 105 ucAratA prati mahAvata e pachIthI; e bhAvanA saha ja mAnava aMtaramAM A zaibhava atula rU5 yuvAna deha, sau sAMbhaLe hRdaya mehaka vIravANI, duHkhAve ya pragaTe nahi teja dhAra; mAyA taNAM saphaLa baMdhana e apeha; . AbhA paLeka aDake ura bhAvanAnI. saMskAra maMthana vikAsa kriyA yuganI kApI zake parama vIra ja AtmazIye, kALe anaMta phaLatI puruSArtha kerI. tAre tare bhava mahodadhi e ja dharyo. hiMsA kadI nahi karUM vaza thai pramAde, jI nijatma sama sarva gaNuM sadA; Ape pachI sura dukUla surendra bhAve, relAya mAnava gaNe svIkAratA zramaNavIra vinA ma; vAcA alIka na va6, na adata bAhya, ati bhakti pUra, sarvatra mAnava mukhe jyaSa sUra; vaMde surAsura narAdhipa e munIndra, abrahma che trividha Aja thakI jAya. jevA kriyA sakaLa AturatA apUrva anyatra nAtha vicare thaIne niHsaMga. - 101 . 107. vairAgyanI anubhave mRdu jhAMya sarva che sarva cetana jaDe mamatA vivajaryuM, dekhe jatA sajaLa netrathI lakavRMda, sAvadha yoga parihArya have samastaka bhrAtA priyA kulajanAntara zekacaMDa; khaMbhe pachI sakala vAdana gIta, evI kriyA viramaNe pratibaddha thAuM, jenuM sadA ura vizAla drave dayAthI, joDI karadaya ubhA sahu zAMta ke; jAte karUM naM, anumoduM na vA karAvuM. te deza gAma parathI para vizva sAthI. - zA dUlavikrI Dita - chAMDI bhoga vilAsa vaivana vaye zrI vardhamAne graho che e paMtha pravAsa duSkara dhaNo nivaya durbhavyane, ekAkI patha je anaMta sukhane amaujase Ava; pAmyA e ziva dhAma vIra varaje vaMdu mahAvIrane. yuvaka koNa? zrI veNIbahena kApaDiyA yuvaka zabdane tAtvika artha mAM laIe te yauvananI zakita tyAre samajavuM ke have tenI yauvanazakita pIchehaTha kare che ane dharavanAra sadAya yuvaka che. A yauvana eTale vikAsa ane pragati ghaDapaNa besavA mAMDayuM che, zarIranI vaya sAthe ApaNe vRddhatvane mATenI zakita, dareka manuSyamAM evI ghaNI zaktio che ke je sahaja rIte svIkArI lIdhuM che eTale zarIrazakti TakAvI rAkhavA avirbhAva pAmavAnI zakyatA dharAve che. manuSya potAmAM rahelAM banI vize ApaNe bedarakArI rAkhIe chIe. AvI bedarakArI zarIranA vRddhi karavAne puruSArtha kare e che vikAsa. pate meLavelI zaktione 'vikAsane rUMdhe che. pragati mATenI sAcI paddhatinuM jJAna hAtha lAge vinA aTakaye pUrNatAe pahoMcADavAnI abhIpsA tIvra ane kvalaMta te samajAze ke zarIranI zakitaonA vikAsanI ane pragatinI koI rAkhe e che pragati. pitAnI yauvanazakitane jIvaMta rAkhIne pragati sImA nathI. zarIra ApaNI kAryazakitane AvirbhAva karavAnuM sAdhana sAdhavAne saMkalpa sevanAra yuvaka che. evA yuvakane zarIranI vaya che e satya svIkArIne zarIranI zakitaonA vikAsa ane saMrakSaNa mATe pUratuM dhyAna apAya te ema jarUra bane ke jIvananA anta sAthe saMbaMdha nathI rahetA. ummarane vadhAro e ghaDapaNa nathI. vaya sudhI zarIra pUruM kAma ApatuM rahe ane ghaDapaNanI jarjaritatAnA khUba vadhe tyAre tene vRddha thaye ema kahevAya che te kharUM, paraMtu ApaNe kadI bhoga na banIe. e te zarIranI vRdhdhAvasthA hoya che. jenI yauvanazakita vikAsa ane je manuSya kriyAzIla rahIne jJAnanA prakAzane jhIle che te pragati mATe rUDha banIne sthira nathI thaI paNa sadA kriya.zIla che te haMmezA navI zakitaone prApta kare che. pitAnAM puruSArthathI satyakam manaSya vRdhdha thaye ema nahi kahevAya. jyAre manuSya potAnAM vikAsa karavAnI sajIvazakita prApta karIne te vizvamAM jJAnane dIpaka pragaTAve ke pragati sAdhavAnI zakita gumAvI bese che, vikAsa karavAno InkAra che. e prakAzamAMthI janasamUhane mArgadarzana maLe che. vikAsa ane karI de che tyAre tene dhaDapaNa Ave che ane yauvananI zakita zithila thaI. pragati mATene tanamanA, jene thaMbhI nathI gaye, jJAnarasa pIvAnI jAya che. e rIte joIe te ghaNI vakhata 30 varSanI ummaranAM manuSyamAM tRSNA jenI tRpta nathI thaI ane bhakitapUrNa karma karavAthI jene ghaDapaNanuM tattva dekhAze ane 70 varSane vRdhamAM yauvana dekhAze. manuSya saMtoSa nathI thaye te mAnava e amara yuvaka che ema zuM kahI - pragati karatAM aTakI jAya, pUrNatA tarapha jatAM tenA pagalAM thaMbhI jAya na zakAya ?
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 ' prabuddha jIvana 130 A bata navAnuM prAcInIkaraNa = lI. dalasukhabhAi mAlavaNiyA tIrthakara Ave ane jAya paNa je vicAraNA ane AcaraNa rAnI kaDI tUTatI nathI. e saidika paraMparA ja banI rahe che. ane e : enAM eja rahevAnAM hoya te tIrthakarane tIrthaMkara nahi kahI zakAya. rIte vaidika paraMparA sadaiva navIna bane che, chatAM prAcIna maTatI nathI. A * kaI paNa vyakitane tIrthakara eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke tene veda ke upaniSado aparuSeya ke IzvarapraNIta hovAthI e paraMpa che vidhamAna paristhitithI asaMtoSa hoya che, ane e asaMtoSamAMthI rAma e eka sagavaDa rahI che ke puruSa tenI vyAkhyA kare ane navI vicAraNA, na AcAra e dhaDe che ane navuM tIrtha sthApe che. e vyAkhyAnI paraspara saMgati mAtra zodhe. be AcAryonI vidhI . ane ethI ja loko tene tIrthakara kahe che. bhagavAna mahAvIra vyAkhyA chatAM e bane vaidika paraMparAmA ja antargata raheze. ane tIrthakara eTalA mATe kahevAya ke pAzvatIrtha je aDhI varSathI . ethI Aja sudhI veda ane upaniSadonI navI navI vyAkhyA thatI : cAlyuM AvatuM hatuM tethI temane saMtoSa hatA nahi. temane e mArga rahI che ane vicAramAM pragati thaI rahI che. A prakAre temAM ne pasaMda hato nahi. temaNe nave mArga zethya ane tIrthakara kahevAya, prAcInIkaraNanI prakriyA cAlu ja che. ' - bauddha dharmamAM bhagavAna buddhanA mULa upadezamAM evI keTalIka sAmAnya janatAne te na cIle nahi paNa jUne cIle ja vadhAre pasaMda hoya che, kAraNake tene e anubhUta hoya che. anu bAbato hatI jenA viSe bhagavAna buddha hA ke nAmAM uttara ApavAne bhUtane choDIne navAmAM sahasA javAnuM sAhasa viralAmAM ja hoya che. badale avyAkRta kATimAM temane rAkhI. Ama baudazanamAM paNa - ane evA viralA ja tIrthakara padane pAme che. janatA te temaNe vicAravikAsane pUro avakAza rahyo. ene pariNAme paraspara atyaMta pADelA ane kheDelAM cIlA upara javAnuM pasaMda kare che. Ama navA virodhI evA bauddhasaMpradAya thayA. e badhA potapotAnA navA vicAro ane jUnAnuM dU cAlyA kare che, pariNAma e Ave che ke tIrthaMkara rajU kare che paNa tenuM samarthana te buddhavacanamAM ja zodhe che ane navuM kare che, chatAM janatA te tene jyAM sudhI jUnuM ja navArUpe che e prakAre navAnA prAcInIkaraNanI prakriyA bauddhomAM ghaNA kALa sudhI cAlI che. ema na mAne tyAM sudhI pUrI rIte apanAvatI nathI. pariNAme - paraMtu jaina dharmamAM samudAyabhedo chatAM temAM mailika vicArabhedane tIrthaMkara pachInA temanA gaNudhare ane bIjA AcAryo e navA - avakAza nathI ma. kharI rIte bhagavAna mahAvIra ane pArzvanAthanA ! cIlAne paNa jUne ja che ema ThasAvavAnA prayatna kare che. AnuM anuyAyIomAM paNa je vicArabheda hato te tAtvika nahIM paNa pariNAma e AvyuM che ke pratyeka dharmamAM tIrthaMkaronI paraMparA AcaraNane lagate hate. ane tenuM samAdhAna thayuM. paNa tAtvika e anAdi kALa sudhI pahoMcI gaI che. ane pratyeka tIrtha kare kaheluM vicAraNAne lagatA vicArabhedane kAra bhathI ja avakAza nathI maLyo. te satya ane prarUpe mArga anAdi kALathI che ema manAyuM che, bauddhonA mahAyAnI saMpradAyamAM bauddhonI badhI paraMparAmAM pracalita AvI mAnyatAmAM kazuM ajugatuM nathI. kAraNa chevaTe navAne paNa mAnyatAo bhagavAna buddha ja svayaM upadezelI che. bhedanuM kAraNa janatA apanAvatI te thaI ja jAya che, bhalene te tene jAnuM ke adhikArI bheda che. evuM samAdhAna karIne badhA saMpradAyane bauddha anAdi mAne. dharmanA aMga tarIke ravIkAravAmAM AvyA che. eja vastu vaidika ApaNI pahelAM thaI gayelA tIrthakare je kAMI kahyuM hoya tene paraMparAmAM vedAtioe kahI che ke viMcANA ke mAnyatAnA bhede che te ApaNe anAdi kALa jeTaluM jAnuM mAnI laIe chIe, ane je jaNAya che te adhikArIbheda che ema samajavuM, paNa e sau tema karI ApaNA potAnA kALamAM je navuM thaI rahyuM hoya tene vedAnuyAyI to che ja ema mAnavAmAM AvyuM che. paNa jainamAM Ama upekSita karIe chIe. te kALe mahAvIre je karyuM tene RSabhadevanI nathI banyuM. temAM te AcAryoe vidhI saMpradAyane nihanava koTimAM mAnyatAnuM samarthana hatuM ema te ApaNe mAnIe chIe, paNa A mUkI dIdhA che. AcArabhedanI asahiSNutAe jyAM AvI paristhiti kALe gAMdhIjI je kahe tene te mahAvIranuM paNa samarthana prApta nathI UbhI karI hoya tyAM vicArabheda ke maulaka tatvavicAraNAnA bhedane ema mAnIe chIe. te sthAna ja kayAMthI hoya ? je kayova hAtha AnuM kAraNa zuM? navAnuM prAcInIkaraNuM aTakI gayuM che te che. AnuM pariNAma e AvyuM che ke bhagavAna mahAvIre tatva- te bhagavAna mahAvIre prarUpelI AcaraNanI bhAvanA ane pArzvanI bhAva vicAraNAnA je malika siddhAMta batAvyA che temAM jarA paNa pragati nAmAM dhaNuM aMtara hatuM chatAM te banne eka ja che ema bhagavAna nathI thaI zakI. sarvajJapaNItamAM vaLI vikAsane avakAza ke ? mahAvIranA ja samayamAM bannenA ziSyae nakkI karI lIdhuM ane ema mAnI ApaNe AtmasateSa laI zakIe chIe, paraMtu ema navAnuM prAcInIkaraNa thaI gayuM. e prAcInIkaraNane anAdi kALa karI jainadarzananI pratiSThAmAM ApaNe vadhAre ja karIe chIe. emasudhI laMbAvavAmAM te 'satya eka ja hoI zake? e bhAvanAe kArya na kahI zakAya. vicAronuM lakSaNa che ke temAM pragati thavI ja karyuM che. Ama prAcInIkaraNanI prakriyA bhagavAna mahAvIranA kALamAM joIe. anyathA te tenuM mahatva gumAve che. je prajA sarvathA - hatI e spaSTa che. paNa tyAra pachI e prakriyA ekAeka jaina - jUnAne ja pakaDIne besI rahe che tenI mAnasika pragati thavAno saMbhava dharmamAM baMdha paDI che, tyAre bIjA dharmo viSe ema nathI banyuM. ' bahu ja ocho che. dArzanika vicAromAM je sthiratA ane te te - veda ke upaniSadane AdhAra mAnIne cAlelI vicArabhedanI paraMpa- prajAnI mAnasika kamajorInuM lakSaNa manAya che. ane jainee e rAnuM avalokana karIe to jaNAze ke Adhunika araviMda sudhI je vastu svIkAravI ja paDaze ke vicAranI pragatimAM mahAvIra pachI navIna navIna vicAradhArA vahI che te badhAnuM prAcInIkaraNa thayuM che. no phALo ApavAmAM jaine ghaNA ja pachAta rahI gayA che. AcArya zaMkara ke rAmAnuja ke AjanA araviMda e badhA pitAne ahIM prAcInIkaraNa eTalA mATe Avazyaka batAvyuM che ke tema je kAMI kahevuM hoya che te navuM ja hoya che, chatAM e badhuM veda karavAmAM paraMparA paNa TakI rahe che, temAM navuM bala Ave che. jUnAne ane upaniSadamAM paNa pratipAdita che ema batAvavAno prayatna kare navAne lAbha maLe che tethI jUnAmAM navuM jIvana paNa Ave che. te che ane ema karI navAnuM prAcInIkaraNa kare che. phalataH emAM paNa je jUnAne Agraha na ja hoya te sarvathA navInIkaraNa 3 vicAranuM nAvInya Ave che. vicAramAM pragati thAya che chatAM paraMpa- ' paNa thaI zake che. paNa evI sthitimAM jUnA 'sAtheno saMbaMdha
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 ne lagabhaga tUTI jAya che. ema karavAmAM lAbha karatAM hAnine saMbhava karI che paNa navuM prasthAna nathI karyuM. ane AvA navA prasthAna vinA vadhAre che kAraNa pUrvajonA kAlasaMcita vijJAnathI vaMcita thavuM paDe keI paNa darzana jIvaMta nathI rahI zakatuM. kALabaLa tene ' che, eTale pragati mATe Avazyaka e che ke navAnuM prAcInIkaraNu lupta kare che. jainenA aDhI hajAra varSa jeTalA lAMbA kALanA vistRta E karavAmAM Ave. - sAhityaracanAnA itihAsane jotAM ema lAge che ke sAhitya [, bhagavAna mahAvIra sarvajJa hatA. temaNe je kahyuM tethI navuM kSetre ghAta pratyAdhAte je thavA joIe te eka-pakSI thayA che vAne avakAza ja na hoI zake AvI dalIla teo ja dvipakSI nathI thayA, eka nAgArjuna ke dharmakIrti jevo bauddha dAza nika karI zake che ke jenI buddhi kazuM ja navuM vicAravAnI zakita dharAvatI samasta bhAratIya darzananA pAyAne hacamacAvI mUke che ane te nathI. izvarapraNIta ke saMpUrNa vedamAM je vyAkhyAbhedane avakAza ghAtanA pratyAghAte samasta itara darzananA granthamAM jovA maLe che. | hoya chatAM tenuM prAmANya akSuNNa rahI zakyuM hoya, bhagavAna buddha e ja kALanA jainadArzanikanA ghAtanA pratyAghAte itaradarzanamAM zA paNa sarvajJa chatAM temanA upadezene sarvAstivAdathI mAMDIne zUnyavAda mATe eTalA pramANamAM nathI e AjanA jainadArzanike e vicAravA | sudhI ghaTADI zakAtA hoya ane chatAM paNa buddhanuM prAmANya akSaNaNu jevuM che. svAdAda ke anekAMtamAM samayanI zakti game teTalI hoya : rahI zakatuM hoya, te mahAvIranI sarvajJatA paNa navuM vicAratAM zA. paNa navo cIlo pADavAnI zakita te ekAMtamAM hoya tema jaNAya mATe ADe Ave? paNa e hakIkata che ke bhagavAnanI sarvajJatA che. dArzanika vicAraNAne gati ApavAnuM kAma anekAMta nahi, paNa ] upara eTalo badho bhAra mUkavAmAM AvyuM che ke AcAryoe maulika ekAMte ja kare che. samanvayaMnI bIjI zakitao ghaNuM ja che. e jaina vicAraNAmAM aDhI hajAra varSanA lAMbA gALAmAM kaze ja phera viSe I-kAra nathI, paNa dArzanikamAM AMcako ApavAnI zakita te ' paDavA dIdhuM nathI. maulika ciMtananI samayAnusAra vistRta vyAkhyA temAM nathI e svIkAravuM ja joIe. (ti vize jatAM te kaI araba mAM sudhArAnI utkrAnti. zrI bhaMvaramala siMdhI. ItihAsamAM koI samaya e nathI AvyuM jayAre tene jarUra te nirAzA anubhavaze. bahu dUra na jaI ne chellAM pacAsa koI vyaktie sudhArAne avAja na uThAvyo hoya, tema ja te avAja varSane itihAsa tapAsIe te paNa A vastu tarata samajAze. uThAvanArane tatkAlIna samAjavyavasthA ane samAjanAyake sAthe ApaNA bApa ke dAdA je sudhArAo mATe laDayA jhagaDayA. je gharSaNamAM na UtaravuM paDyuM hoya. aneka tIvra, saMdharSaNa bAda aniSTa rivAjo dUra karAvavAmAM samAjasudhArAnuM moTuM kAma maLyuM che. jUnI vyavasthAne sthAne navI vyavasthA svIkArAya che. A vyavasthA ' te sudhArAone AjanI peDhI bahu mahatva nathI ApatI. tene temAM 5. paNa sthira-avicaLa nathI hotI. kAraNa ke jagatane svabhAva ja sAcI samAja sudhAraNA thaI hoya tema nathI lAgatuM. temAMye ke parivartanazIla che. pragatine kAtmaka niyama haMmezAM kAma karatA je koI yuvAna pitAne najIvA. lAgatA e sudhArAo nI rahe che. je eka vakhate sudhArA tarIke svIkArAyuM hoya temAM amuka hAMsI kare ane jUne sudhAraka tenI sAme uzkerAI jAya te 5ri- - kALe vaLI navA sudhArAnI AvazyakatA UbhI thAya che. ghaNI vakhata sthiti vizeSa kaDavAzabharI banI jAya che. : evuM bane che ke eka sudhAraka netA tarIke gaNAtI vyakita tenI vAstavika rIte jotAM banne sAcA che. jeo vicAra u&Antine pachInI peDhInI dRSTie jaDatApeSaka ane sudhArAnI virodhI krama samaje che temane A bannemAM koI kharekhara virodha nathI lAgatuM. manAya. AnuM eka kAraNa e hoI zake ke cokakasa kALe ane sAmAjika, rAjanaitika ke Arthika sudhArAonuM AMdolana calAvanArA cokakasa paristhitione lakSamAM rAkhIne koIe sudhArAne avAja ane jhagaDanArAo jyAre saphaLa thAya tyAre jo teo ema mAnI uThAvyuM, paNa te sudhAre svIkArAI gayA pachI tenAthI vadhAre dUra bese ke "je prApta karavAnuM hatuM te ame meLaLyuM. have kaMI karavAnuM tenI dRSTi na pahoMcatI hoya, tenA vicAramAM sthiratA AvI gaI hoya rahetuM nathI." te teo jarUra navIna sudhAro AgaLa hAMsI pAtra Thare, rAne jyAM vicAranI sthiratA AvI tyAM vikAsa rUMdhAyo samaja. paNa navIna sudhArakee A paNa svIkAravuM jara hyuM ke Aje teo je vicAra e eka beparavA ane nirdaya vastu che ke te vicArakanI sudhArAo lAvavA icche che tyAM sudhI pahoMcavAne mArga sApha karapitAnI paristhiti ke IcchA anicchane jovA nathI besato. vAmAM jUnA sudhArakone phALe ochA mahatvane nathI. vicAranI ukrAntine itihAsa tapAsIe te spaSTa dekhAI Ave che ke eka ghaNIvAra evuM bane che ke vicArakane pitAne eka samaye karelA vicAra bIjA vicAra sAthe saMlagna che, pachI te saMbaMdha virodhane. [ pitAnA ja vicArenI bAlizatA upara hasavuM Ave yA zarama hoya ke samarthanane te judI vAta che. mAnava jIvananA itihAsamAM . lAge. paNa pragatikAraka vicAraka pitAnI gatine rakate nathI. pAchuM mAnavanA eka eka DagalAMne tenI pachInA DagalA sAthe kaMIka vaLIne jotAM jotAM paNa tenuM lakSa te AgaLa vadhavA tarapha ja saMbaMdha joDAyeluM ja che. AnuM nAma sudhArAnI utkrAnti. heya che. pitAnI bhUla svIkAravAmAM tene zarama AvatI nathI. navI paristhitinI sAthe navA prazno UbhA thAya che, navA dareka sudhArAnA mULamAM vicAraparivartana mukhya vastu che, | vicAre utpanna thAya che ane tenI sAthe sudhArAnAM pagathIyAM ! jyAM vicAramAM parivartana nathI tyAM pragati aTakI jAya che. upara parivartana ane utkrAntine mAge cAlyA kare che. chellAM pacAsa [ ' chalI vyavasthAmAM theDe theDe sudhAre thayA kare paNa te bahu dUra na varSamAM ApaNe sAmAjika ke rAjanaitika sudhArAnAM AMdolana calAvyAM thai zake ane leke dhIme dhIme eTalA sthiticusta thaI jAya ke ane saphaLatA prApta karI te AjanI peDhIne asaMtoSakAraka lAge [ koI paNa sudhArAne virodha karyo kare. AvA lekethI kaMI vicAronI che navI peDhIne je navI paristhiti prApta thaI te pramANe [ gati aTakAvI zakAtI nathI. ba9 temane virodha ane gharSaNa thayelA sudhArAone badalavA Icche che temAM jUnA sudhArakane roSa sudhArakone vadhAre baLa Ape che paNa sudhAraNAnA sAcA himAyatIe karavAnuM kAraNa nathI. sAce sudhAraka te te ja kahevAya ke je badhI itihAsanuM eka satya barAbara samajavuM joIe ke deza, kALa ane paristhitine samajIne je prazna upasthita thAya tenA ukelane vicAra ka paristhitinA parivartananI sAthe sAthe ja mAnavIya vicArenuM pari- kare, pite AgaLa paDate bhAga levAnI sthitimAM na hoya te je vartana thAya che. jo A vicAraparivartana thayuM hoya te ja sudhA- saMghaSarNa karatA hoya temAM bAdhaka na ja thAya. AvA puSe mahAna E. ra-Ae zakya bane che sudhA-kamAM A samajaNa nahIM hoya te sudhArakanI gaNanAmAM AvI zake.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ : - , , * , , : ' - - 5* * " ke " . " * : 'nA nAma * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ! ;-::: * * * **. : . . :::: ::, . . . : 1 , 1 11-: : : - - - - - - - - - - prabuddha jIvana = kAzamIra he ! gItA parIkha = . (mizropajAti) kAzmIra ! tArI madhu ramyatAthI dene bharI aMtara A chalochala. uttuMga zRMga sama AtmanuM bala, ne dUpha lIlI hariyALImAMthI premALa de, raMka bhale ame ho, nisIma samRddhi ja aMtare che ! ne uccatA pAmuM kadI chatAM huM himAdri jevI haiye sadA zItalatA ja cAhuM ! . (paramparita harigIta) - ze AsamAnI ArasAmAM bhALIne tava bimbane, malakAya de AbhamAM e. | mAnI laI nija svargane? ne mAnavInI AMkha paNa jotAM tane thaMbhI jatI -A citra che ke sRSTi sAca-mujhavAtI e vicAre...pAMpaNo palakAratI. A pRthvI svarge sAMdhatA setusamI kaMI ghATamALAo duvAre - tAhera bhamatI bhamI AvI ahiM zobhI rahI. jharaNAM, nadIo sAtha deDe keDIo dhumatI hiM ane sarpiNIthI vAMkIcUkI - je kayAMka saMtAtI, vaLI ' e navavadhUzI chAnI jhukI kayAMka lajjA kholIne smitabhara madhura camakI jatI. mArI najarane saMgasage, khelatI khelAvatI. ne vRkSa ghATIlAM lIlAM, lIlAM khumArIthI bharyA -uMce gaganamAM vAdaLAM jAye saryo re enI sAthe - goThaDI karatAM nirAMte. tyAM parvata UMcA UMcA AkAzamAM nija zRMgakerI aMgulie cIMdhIne A mAnavIne deva vacce ja paDade vadhIne AkarSa tA ura bhAvanAne pradezamAM. ne jharaNa cetanapUrNa zAM kudI rahyAM ke rukSa UMcI bhekhaDeyI! - bhaya vinA jAtAM vahyAM ke mastIdhelAM bALazAM jaladhArane jhUlAvatAM hAsyabharyA kallelatAM khaDako nA kayAMya hariyALI jayahiM lavaleza, ane paththara sahu ThekI jatAM. aMge dhArI bhaga sAdhu jevo veza; ThekI jatAM nija gAnamAMhe masta, lAge rukSa enA veta kintu tephAnI ane nirdoSa, pavitra su-zveta smazra ne sahu keza, che enI jiMdagInA paheranA ' kahetA haiyuM e paNa himasarIkhuM zIta che kumaLA samayamAM laheratA. jenI bhavyatA judI ja ne asImita " jyAM beu bAju vRkSa hariyALAM jhUmI jayAM yauvanataNuM nA ramyatA, de AzISe phelAvI zAkha vArdhakayanI paNa gahanatA ne AdratA - sahastrabhujAnI samI; lAge alaukika zI ahA ! ne aMguli zAM paNa kevI mahA ! vAtsalya namAvI suvarNa tyAM......tyAM....are, sthira A sRSTimAM varasAdakerI dhAranI derIjarI kheMce dhIre che . cacalyanAM ja pratIka jevAM ko' vRkSa lIlAM-tyAM ahe zA vAdaLAnA dhodha, jharaNAM ne nadIo nyALI kevAM keka paDadA AbhathI kevA majAnA zAMtithI jhukI rahyAM ! -Abha jANe AkhuM A-nIce khare tyAM tyAM ahIM dariyAI piMjA utarI rahyuM pRthvI pare; rAtaNa UDI gayelA ne sUryane chUpAvIne ke kALanAM, ApaNI najaruM cUkAvI-dUra pelAM sa baMdhane DhIlA kare. rUtaNA haLu pilazAM meM vAdaLAM zI thAya relamachela tyAM pyAsIdharAne aMtare. (re eyazA ramatabharyo !) .. haMphALe daI bhInI kumAze, " " uMce uMce parvatapare besI gayAM. aNuaNue sRSTine, che A DuMgarAnI bhemanImAtA zI tRpta hA, atitRpta karatI vRSTi e samI phALI gode bALazAM jAtAM A mAharI sauMdarya bhUkhI dRSTine. lapAI jhuMpaDAM kaMI gAmanAM nAnAM kevI prasanna dharA aho navayauvanA . jarI DokAya chAnAM jevI smite AnaMdabhInA, jehanA raheja hariyALItaNe pAlava halAvI. ke klachaatAM matta ghelAM ne are AhiM zI suMdara ramya jharaNuM khaLakhaLatAM sRSTinA darzanataNuM vahI rahyAM jalathI bharelAM. meM prekSako jevAM ubhAM sahu A nadI unmatta pAgala, - vRkSa zAM sahAmaNuM yuddha kAje deDatA ghoDA , sarIkhAM jehanAM jala akakI katAremAhiM pAchaLa jAya zI vegebhaya, nA kyAMya bIje dekhatAM ekabIjAnI thaIne stabdha; , , basa viSe gAjatAM ne enI ja pAchaLa zA adhIrAM doDI rahyAM ......doDI rahyAM doDI rahyAM... pahADa enAthI uMcA-jenA kirITe kevAM ahA ! jAtAM vahyAM! keka jhaLake himataNa hIrA, hai ke divAla teDIDI, vRkSane ukheDatAM, mUkIne AgalA parvatataNA nija masta vaheNe mArganuM sau tANatAM khaMbhA upara nija kara -ko bALa nija mastImahiM sau - paDI jAvAtaNA bhayathI thaIne para- bhUli jatuM hita anyanuM-tevAM ahiM . rahyAM DokAI uMcuM meM karI tephAnI vaheNAM dhasamasyAM ' jovA nIcenA khelane zAM dhasamasyAM! kahetA "aho sauMdarya kevuM AMgaNe!' AnaMdadhelA aMtare cirakALa ne dUra pelA parvate koI A AvI vasyAM. RSizA acaLa thaI nija re vAdaLAne aMcaLo - Asane besI rahyA che cuMTI gaye zuM pRthvIne UMce AkAzanA vAsI bhaNI, haThata nahIM raheje, saMtADI A zuSka pahADe, hAya nija vaccevaNI daI nijamAM ravine hai mudha pALa
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 prabuddha jIvana - 1-11-14 ke , aMtamAM kaMTALIne lAvI ravi ko meghadhanu-cAvI udhADe dhAra vAdaLa-vAdaLInAM raMgaraMgI bhavya bhIno ! ne ahe ke aMganA jevI madhuratara pRthvI navanava tAjagIbhara snAnathI thaIne pavitra - abranA A sAdhune saMkeratI nIkaLe lajajAvatI - che AMkha sAme pRthvI A ke mAtra enuM citra? AMhi zrInagaranI zrIsamI jelama jale chalachala thatI. AkhI ya nagarImAMhi zI vahetI jatI ke ramatiyALI bAlikA zI rakhaDatI. enAM laTakatAM vividha raMgI metInAM be laLIyAM jevAM laghuM chuM bAga zAlImAra , ne nizAta AhiMyAM. | * khIlyAM jyAM phula lAla, pILAM, lIlAM, bhUrAM anerA -raMga pRthvI para ahe utarI rahyA Indra dhanurA ? aTArI para aTArI kerI kevI hAramALA saMga saMgamaramaranA jharUkhA ne phuvArA zA rUpALA ! UbhuM che ahiM zaMkarAcAryataNuM A maMdira UMcI TekarI para zaheranAM mastaka upara re gahana kevuM bhavyatara jANe mugaTaluM?-sAduM paNa sAce ja suMdara, vizvakarI vizALatAne khyAla tuM ucca bhomethI "manuja che keTale nAne" kahIne bhedabhAvo TALatuM, sau loka vacamAMne, gaganavAsI bhaNI cIMdhI rahetuM. ne zuM A ? udhAna hyAM taratAM mahAsaravara mahi! lAge manohara ramya suMdaratA jayahiM joyA karuM, joyA karuM, joyA karuM, saudaryathI nayaNAM bharuM, te dharAuM nahIM. pANImahiM vasatAM ahiM kai khetare-dharaNa, ane che mAklAM jevI ghaNuM dharahADIo-taratA gRha , . jelama mahiM, muja draSTine AkarSatAM sAme dharI nijanI viziSTa ja sRSTine, uDe phuvArA tejanA ullAsanA verAI jAtAM sonuM aMge * aMgamAM AkAzanA; saMdhyA-uSA raMgeLIo pUre gagananAcokanI ne raMga e jhIlI gulAba zA vadana malakAvatI- zI rUpavatI apsarA zI nArIo kAzmIranA suralokanI. AnaMdanA paDaghA paDe che. - hima-kirITI parvata para -teraNa jhulAvatAM jyAM raMganA zikhare-zikhara, ne lAhma, pILI, vividharaMgI, jAMbalI pAMkhe pasArIne UDI rahI vAdaLI me-bharI daI AMkhanI pyAlI pIuM sauMdarya huM lAge chatAMye kema e khAlI? aho kevuM alaukika dazya A sarjaka' khare kauzalya tArUM prazasya A jene jaDuM cirakAla huM nayane mahi. zI himataNI saritA vahI ne himabhareluM dUra peluM "dUdha saravara' che tyahiM A "ke hAI"nA tavA vAmabAhu zA girinI upara uMce, ne AhiM A raMgaraMgI pahADa vacce gUDhatA dhArI agamyataNI amaranAthe gUphA haiyuM ja AkarSatI uMDe javA AtamabhaNI kALA pahADe gAdamAM dharI himataNuM zivaliMga zveta, bharI diye A haiyuM je AzcaryathI kaTaka kharyo jANe ahe AkAzathI zaziyarataNo je pUrNimAe pUrNa thAte ne dhIme dhIme amAse kSINa thane samAne devakerA zUnyarUpe je kadI bhUlAya nA; A zI lIlA IzvarataNuM- mujane khare samajAya nA.' himathI chavAyelAM kaMI parvatataNI, gode chUpAyuM Ahi zuM -re godaDAM vacce sUteluM nAnakuM jANe zizu - jevuM madhuraM zeSa-nAgataNuM sarevara lIluM, lIluM, hima sarIkhuM zIta, zAMta ane manahara snAna karavA AvatA'tA je upara . kailAsavAsI deva zaMkara, darzane nayaNuM thaIne mugdha thaMbhI jAya mArAM keTalAM addabhUta ane vividha svarUpa tAharAM, kAzmira ! nyArAM. mArga mAhe sau pathikone I. AziSa ubhAM jhADa ke bAhu saha zISa para ' dharIne, ure AlhAda caMdanavADI-pathape zIta ze relAvatAM AkAra ghATIle dharIne chAMTaDI phelAvatAM, hariyALI sRSTi joIne - manane jhave hi maLatAM pUrve aho jamaNuM kare, kAzmira! zo "gulamarga tAre nAma "phulane pahADa -(lAge e vidhI teya sAcuM)ne visAre. bhAna mArUM be ghaDI jyAM vividharaMgI Amane jAtA aDI evAM lIlAM ne lAlapILAM, zveta bhUrA phulanAM eDhiI laine gAlIcAM jIvatAM (khare A bhUla nA !). vArI rahyAM uMcAI paranI TADhane kaMi parvate je nyALatAM AnaMdane sAce nahIM rahetI sImA mAre kayahiM ! medAna hariyALuM "apharavATe" jayahiM kevuM vizALuM ucca pahADe zobhatuM. UMcu thaIne AbhaparanuM svarga nIce kheMcatuM; zuM mAnavI-nyane dharIne devane A bhama jovA pRthvI para AmaMtranija AMgaNe ? gulamarga ! tujane bhALuM ne lAge che mujane jiMdagAnI sAthe evI roku te aMtare uchaLe vANIke taraMga samudrane pANIthI, jyama chAne vahe, kazmIra he! ne ahiM AhA! "aharabalane siMhajevI garjanA karate prapAta klata jalane pahADarA ha Na saha mastI karate vIranA zauryuM bharelAM hAsyavate, zizu dheLAM gherathI uchALate, keka ucI ucI bhekhaDethI kUdate nIce zakara jenI havAmAM anila-khule dUra dUra hice. ane zA raMga Acho toya adbhuta lola, lIlA ne gulAbI, jAMbalI, bhUrA kamala thatA nihALuM nIramAM enAM, paDe uparathI vegemaryA; jyAM gALa garabAmAM ramatAM pattharanI beu bAjuethI jANe nisaryA ramavA madhura ko rAsalIlA, thAya bheLA saMga ramatAM navyarUpe gheghanA, navaraMga dhArI nityanavala aMtare ja umaMgapaDaghA jehanA jhIle cinAro ne dUrathI cIDa * ne kaMi devadA re, je cIDa-tyAMnuM eka vRkSa
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA 1-11-54 prabuddha jIvana raMgalIlA bhALatAM pelA himALA zAMta hasatA parvatanI hAramALA. sauMdaryanI akakethI uMcI aTArI keTalI tava AMgaNe? ne e sahuthI pyArI nyArI nyALuM chuM huM "senama" nAma jevuM rUpa che abhirAma senAne pahADa" jyahiM nihALuM, bhema senerI lIlI parvatavace, ne vyoma paze hADa rUperI jhaLakatA himathakI chAyela pharatA ke giri, jyAM bhUmine leze nathI karyAye jagyA hima vhAra DokAvANI zabadenI sRSTi pAra zobhA jehanI, zvarya kerI kalpanA rahetI have muja pAsa koI anya nA. ne jevuM A zuM himanI varSA AbhathI -pavinya jANe jAya relyuM, raMga ke bIjA nathIbasa zveta zveta badhuM lahuM epAsa rUnA gAbhalA varasAvatuM AkAza nIvu ko ajANyA gAnamAM; amarApurI sarjAI A zuM hImanAM udyAnamAM?. jyAM vRkSa paNa nija DALIonI aMjali mAMhe dharIne ke camelI-guccha jevAM hImanAM puSpo ubhelA rAjarAhe. zveta nagarInI, khare je zAMta ne snehabhInI. khADA ane sahu TekarA bhedataNA saMtAData jyAM himataNe A aMcaLe dharaNI pare remAMca dete eha chAne ne ! jAme ahiM ke barapha gharanA chata para jyAM nihALuM tyAM badhe che himataNuM thara, kSitija sudhI dUdhanA dariyAnI vacce lAMgarelI nAvaDI jevuM amAruM ghara che sAce ! bahAra paNa nahIM bhALavA de bhayane leze kayahiM ! veryo badhe pace barapha basa, dekhuM kALAM vAdaLAMthI je, * varasI rahete sarasa nirmala, pavitra oha kevuM svAbhakAme haiyuM mIThuM bhAvabhInuM -re kadI saudarya zuM jANI zakAya bAhyarUpathI keInuM? kAzmIra: AkhA vizvane uvAna tuM, * * * uM, huM te jovuM ne sauMdarya cheLe cheraLa jyAM ? sauMdaryasRSTi bhUlatI samRddha tha chalakAvatuM haiyuM dhUjI UThe anakampAthakI gherI laI A sRSTine baLa anupama ramyatAe; AMgaNe tava manuja-sRSTimAM -jayama sUryane ko AMsubhInI zI suMdaratA chavAye! : vAdaLa gheratI- . bisa prazna eka ja vAraMmavAre pUchatI ke bALakusume-lAla paMkaja jagadIzane, paDaghA suMNuM jehanA pAMdaDIzA eNDa jenA sahu parvate. iMge pare, saritAtaNa AMkha kALI ne vizALI marmara-ra * * * * * joi rokAye ure nA ( AlekhatAM haiyu drave). bhAvanA vAtsalyanI e ke "dIdhI teM samRddhi sRSTine sabhara chalakata bhUlakAM mIThAM ajANyAM je ne anaMta kAja je khilakhila thatAM kevAM chavAyAM ane anupama Thera Thera vahetA paNa nA kayAMya jene aMta; smaraNa paTa para mAharA cirakAla ne kAM mAnavI kAje ja leza dayAne dhArI (evuM aMtare che hAla !) te paNa thaIne ja? zIda ne A nAra zI namaNI ahiMnI! - tuM vera nA zrI jatArI raMgIlI kudarata taNI lAlIthakI raMgabhInI, ahiMya kahe ! . zvetavaraNI, gulagulAbI ne kema re bharakhAI jAtI cetanA manu-puSpanI dAridrayanI gAla jenA, keza kALA, ' javAlA mahiM, je nitya thAtI neNa meTAM ne rUpALAM, . prajavalA? A zI rIte bhALuM ahiM ? aMga para rUpa-alaMka thakI zI ApatI samajAyanA mujane kayahiM. (re bhUSaNo nA hoya te teDI daI samadara, are - zI anupama zobhatI !) kAzmIranI dharI pare ne vastra suMdara dhArIne madhurI vasI jatI. sarvocca himAdri Ubhe kIdhe ahiM te . saudarya evuM mAnavI-aMtaramahiM paNa dharaNIkerA kampathI paLamAM ahA, evI rIte bheLuM ne je rAMka, nirmaLa che kaNekaNuM; A dInatAne duHkhanA udadhimahiM udhamI je dehane kasIne bI prajAne zuM kadIye tuM nahIM kamANI kAja mathatA sukha-samRddhinA zRMga para lAve, kahe zI kaLA e kASTha. kAgaLa. kAzmIra he ? gAlIcAmAM sarjatA! kAzmIra he! muja kalpanAnI pUrNatA A sRSTinuM pratibimba emAM jhIlatAM tujamAM tadA kaMI raMgaraMgI phulavelA bhALIza huM AkRti ane pAkhao addabhuta : 'S pRthvI pare-basa e caha jyAM bhALuM bharelA ke eka dahADe dhanya rAtadina je ramya sarjana kAja mathatA - tArAthI dharA A thAya kAzmIrI nija AMkhanA jenA surya jevA tejamAM jhaMkhAya che ' hIrA karI jhAMkhA, chatAM nAnA keDiyA za thaI aho suraloka re hAya ! teye peTa pUratuM jagane ceka : : anna paNa nA pAmatA mujane anyanA ne........ ...garIbInA aNanamAM uramAM kaMi che jhaMkhanA, kaeN kai bali hemAI jAtAM kAramAM nehabharI abhivaMdanA jhIlatuM rahe re sAva bhUkhyAM mUka dukhe muja nitya tuM kAzmIra he! mRtyu kUkhe jai samAtAM; kAzmIra he! kAzamIra che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 prabuddha jIvana sAdhue ane temanI mahattvAkAMkSA Indracandra nArUM gaNAya. ekavAra kASTa AcAryane eka dezI mahArAjAne potAnA darzonAtha khelAvavAnI icchA thai, Ane mATe mahArAjAne eka lAkhanI thelI ApavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. mahArAjA AvyA. e miniTa kheDA ane thelI lai cAlatA thayA. samAjanA eka lAkha rUpiyA tA gayA ane AvI mUrkhatA upara khIjAe hAMsI karI te nAmAM. Aje paNa rASTrIya netA, rAjakIya adhikArIo kaeN bIna prakhyAta puruSone lAvavA mATe hajAro rUpiyA kharcavAmAM Ave che. AcArya zrInA darzana karavA dUra dUrathI Ave tene relve ke vimAnanuM kharca uparAMta tenI mahemAnagati vagerenA kharcanI vyavasthA thAya che. emane thelI' ApavAnI lAlaca paNa apAya che. A prakAranA kharca karanAra zrAvakavarga ane tene preraNA ApanAra sAdhu. vargane mArI vinaMtI che ke A viSaya upara gaMbhIratAthI vicAra kare. AmAM nathI tenI pratiSThA vadhatI nathI, jaina dharmanI vadhatI. hA, jo mAvanAra vyakita upara temanA tyAga ke vitAnI chApa paDatI haiAya to kaMIke pramANa gaNAya. bAkI dhananA Ave nirarthaka vyaya karavA karatAM teA jo koi samAjopayogI kAmamAM vaparAya to peAtAnI mahatvAkAMkSA poSAvA sAthe janatAne paNa lAbha thAya. A prakAranI khIjI pravRti te rASTrapati, pradhAnamaMtrI ke anya vyakitane maLavA javAnI che. rASTrapatipada game tevuM UMcu hoya te paNa tyAgI tenAthI paNa UMcA che. kevaLa jaina nahI paNa samasta bhAratIya paraMparA A vaiziSTaya svIkAre che. bhale sAdhu bhikSaka che. rATInA eka eka TUkaDA mATe dhera ghera kare che paNa tenuM mAthuM te je AdhyAtmika guNAmAM tenAthI zreSTha haze tenI AgaLa ja namaze. dhanasaMpatti ke rAjasattAnI tene kAi paNa paravA nathI. A sthitimAM 2patine maLavA rASTrapatibhavanamAM javu e tyAgI saMsthAnuM gaurava ghaTADavA jevuM che, kharUM che ke tyAM jaIne sAdhu rASTrapatine namaskAra nathI karatA, sAmA rASTrapati tene namaskAra kare che. paNa sAdhunuM rASTrapati pAse javuM eja yAga para azvano vijaya batAvanArUM che, kASTa lAcAra vyaktine dharmopadezake mAMgalika sabhaLAvavA javuM, arthAta kA pApIne samajAvavA javu e alaga vAta che, lAcAra pratye karuNA ane sahAnubhUtinI bhAvanA heya che. pApInA ulhAranI bhAvanA hoya che, paNa rASTrapatine maLavA javAmAM khelAzaka mahattvAkAMkSA sivAya koi kAraNa hAtu nathI. rASTrati jo maMdira ke upAzrayamAM Ave te bhAratIya nAgarikanA mate zrAvaka varga temanu jarUra svAgata kare paNa tyAgI vage vividha prayAsa dvArA samaya mAgIne temanI mulAkAte jAya te ucita nathI kahI zakAtuM. jaina 50 cInanA mahAna dArzanika krAnkyuzanse eka jagyAe lakhyuM che ke satya manuSyane mahAna nathI banAvatuM paNa manuSya satyane mahAna banAve che. jaina dharmanA anuyAyIoe A vAkanA marma samajavA jevA che. ahiMsA dharmanuM gANu gAtAM gAtAM be hajAra varSa vItI gayAM paNa tenAthI nathI ApaNe jainA UMce AvyA ke nathI A sidhdhAMta UMce AvyA. A sidhdhAnta upara ApaNe vicAra karyAM, manana karyuM, upadeza ApyA paNa jIvanamAM utArI na batAvyuM. ahiMsA dvArA jIvananAM aneka vikaTa praznanA kema ukela ANI zakAya tenA pratyakSa udAharaNa na rajU karI zakAyA. mahAtmA gAMdhIjIe A sidhdhAMtanA prayoga karyo, potAnA udAharaNa dvArA ahiMsaka jIvananA Adarza sidhdha karI batAvyA. temaja "vyakita ane samAjanA saLagatA praznonA sukhada ukela ANI ApyA. emanu udAtta jIvana joIne jagata natamastaka thayuM, ahiMsAnuM mahatva vadhyuM. sidhdhAMta game teTalA UMcA kAM na hAya, paNa jyAM sudhI tene prayAgasidhdha karI batAvavAmAM na Ave tyAM sudhI duniyAne tenuM mahattva samajAtuM nathI. svAmI saMmatabha A Azayane lakSamAM rAkhIne kahyuM che ke "na dharmo pAmivinA" arthAta jo dharmane pAlana karavAvALuM koi nathI te te dharmanA astittvano koi artha nathI." jaina para parA je Adarza upara racAI che tene jIvanamAM utAravAnuM vrata sAva svIkAre che. temaNe A vAta khAsa lakSamAM rAkhavI joIe ke jaina dharmanA pracAranA athavA tene eka uccakoTInA dhama tarIke jagata samakSa rajU karavAnA zreSThatama upAya e che ke te peAtAnuM jIvana jaina tyAgInA uccatama Adarza pramANe jIvI batAve. tenI raheNI karaNI, vyavahAra vagerethI khIjAgmAne pratIti thavI joe ke mahAvIranA anuyAyI banavAthI jIvana keTaluM Adarza ane pavitra banI zake che, tenA jIvanamAM khUba vicArasahiSNutA haze. mana, vANI ane karmanI sAmyatA haze, vyavahAra saraLa haze tA ja te jaina siddhAntanI pratiSThA vadhArI zakaze. janatA jIvana uparathI sidhdhAntanI mahattA AMke che, sidhdhAnta uparathI jIvananI nahIM. vartamAnamAM sAdhusamAja dharmapracAranA nAme potAnI mahatvAkAMkSAo poSavAneA je mArga akhatyAra kare che tethI duHkha thAya che. mahatvAkAMkSA pote khurI vastu nathI. kevanavikAsa mATe te Avazyaka che. sAdhuomAM paNa te bhale hAya, ApaNe Adhuo pAsethI ekadama vitarAgatAnI AzA nathI rAkhI zakatA paNa eTalI AzA te avazya rAkhIe ke te je rAha grahaNa kare te prazasta DhAve joie, jaine paraMparAnuM gaurava vadhAranArA hovA joie, paNa AjakAlanA sAdhuone je mArge jatA ApaNe joie chIe te tevA praza MsanIya nathI lAgato. samarthana rUpe sa MpradAya vizeSatA ullekha karyAM sivAya keTalAka kissA nIce rajU karU chuM 1 samAjamAM netA ke pratiSThita manAtI vyakitaone vyAkhyAna sAMbhaLavA ke na karavA elAvavI. tA. 1-11-1954 saMta mahAtmA pAse rAjA mahArAjAo ke zeTha zAhukArAnu AvavuM prAcInakALa ApaNe sAMbhaLIe chIe, paNa A meTA loko saMtanA darzana karavA Ave temAM saMtanu mahAtmya nathI. saMtanu mahAtmya te temAM che ke evA puruSa AvatAM chatAM tenI taTasthatAmAM jarAgme phaka na paDuM, na ahaMkArabhAva Ave, na haryuM pedA thAya. jaina sAdhuomAM A taTastha vRtti te| dUra rahI paNa AvI mahatvAkAMkSA poSavA mATe khAsa pracAra karavAmAM Ave che, je tyAgI saMsthA mATe kharekhara zaramAtra (44 2 sAhityakAra banavAnI mahattvAkAMkSA, keTalAka sAdhuone potAne sAhityakAra kahevarAvavAnI AkAMkSA hAya che. A AkAMkSA e kaMi burI nathI, paNa tene mATe jya re cerI karavAmAM Ave, garIba paDitanI lekhita ane nAma anve kharIdavAmAM Ave tyAre ghRNA Upaje che. eka AcArya potAnA saMpra dAyamAM sAhityanI vRddhi karavA icche che. temaNe kaMIka sUtra sArasvatavyAkaraNanA lIdhAM kaIMka haiM maLyAkaraNanAM lIdhAM ane potAnu nAma ApI dIdhu. eka jaina yuvarAje jaina Agama upara TIkA lakhavA ichyuM, emaNe jaina dharmathI sarva thI aparicita evA traNa ca.ra brAhmaNone rokayA. temaNe AgamAdhya samiti dvArA prakAzita abhayadevanI TIkA sanmukha rAkhI ane "jala"ne sthAne "pANI" zabda lakhyo ane basa TIkA racAi gai. Agama saMpAdana ane prakAzananI te jANe dhUma macI rahe che. temAM kaeNAine zAIya yogyata"nI paDI nathI sa,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 jo kAi sAdI chapAi ane eka be paDita rAkAvA jeTalA drazyanI sagavaDa karI zake to te kASThanI paNa rokaToka vagara TIkAkAra ane sAhityakAra banI zake che. temAM tene koi sarja natanI jarUra nathI paDatI. A prakAre zakita ane dhananA apavyaya karavA bilakula geravyAjabI che, khIjAtI nakala karavI ke khIjAnI pAse lakhAvIne petAnuM nAma ApavuM te naitika dRSTie paNa tyAjya che. A dhRNAspada paddhati svIkAravAthI kAi ' dhyeya siddhi thatI nathI. sAhityanI kAI navI racanA haiya te te sAhityanA kSetramAM ucca sthAna prApta kare, bhASAvijJAnamAM kaMi navI zedhA sAMpaDI DAya te vyAkaraNanI navI racanA upayukata gaNAya. tarka ke dharmamAM paNa tulanAtmaka draSTie ke vizeSa spaSTatA karaMtu kaika umerIne navInatA lAvI zakAya. TIkA graMthamAM zu A draSTi rAkhavI Avazyaka che paNa ApaNA sAdhu samAjamAM bhAgyeja krAimAM A prakAranI dRSTie cegyatA heAya che. huM ema nathI kahevA mAgatA ke pratyeka racanAmAM ucca koTInI mau katA hAvI joie, paNa eTaluM to kharU` ke sAdhAraNa racanAmAM e kaMika prabuddha jIvana * (45 vagavihIna samAja zrI gAkulabhAI DhaulatarAma bhaTTa (zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI yojAyelI paryuMSaNu vyAkhyAnamALAmAM tA. 31-8-354 nA roja ApeluM vyAkhyAna.) jyAM lagI AtamAM tattva cInyo nahIM tyAM lagI sAdhanA sa jUrI " narasiMha mahetAnI e spaSTAkitane jarAka pheravIe tA. jyAM lagI Atmavat sava pekhA nahIM tyAM lagI sAdhanA che adhUrI e rUpAMtara lAdhe che. Atmavat sarva bhUteSunA amara sidhdhAMta amalamAM mUkAtA nathI eTale ja samagra baMdhutAnAM-parivArabhAvanAnAM darzana thatAM nathI. " svarAjyaprApti pachI navanirmANane prazna ukelave che. e kArya ekanuM nathI paNa sarvanA puruSArthathI sAdhya karavuM che. dharma, ' ` artha, kAma ane mekSa A cAra puruSArtha kA che, dharmanu avalaMbana karIne artha ane kAmanI sAdhanA kare che te mekSane nirvANune. siddhine vare che; ApaNe dhama ane mekSa kAMThAe ne--maryAdAne bhUlI jaine arthanI ne kAmanI pAchaLa paDayA chIe, gumarAha tha e :- chIe. dharmanA artha paNu samajI levA joie, je ApaNane adhaHpAtathI-bacAve dhAraNa karI rAkhe te dharma; hiMsArahita che. te N dharma' (zAMtiparva 109-12). eTale ApaNe ApaNA rASTranuM navaghaDatara dhaDavuM che te ApaNI--ArmInI vicAra AcArapadhdhata anusAranuM. duniyAmAM keTaleka ThekANe krAMtio thai. amerikAmAM (1979), krAMsamAM (1789mAM) raziyAmAM (1917mAM) ane ApaNe tyAM 1917 thI 1942 sudhImAM. ApaNe je sAdhanane upayoga karyAM te sarvathI nirALeA hate. ApaNI krAMtimAMthI zAMti janmaze; jo ravarAjayaprApti pachI ApaNe khurda, mahAvIranA anuyAyI avatArasamA gAMdhIjInI ahiMsAnuM pAlana karIzuM te. kANe kampyu hatuM, dhAyuM ke vicAyuM hatuM ke gAMdhIjIne mArge balazAlI aMgreja hiMdustAna cheDI jaze ane kANe pAyuM hatuM ke paradezIonI sattAvisarjana keDe rAjAmahArAjA jamAnA jaldIthI oLakhI jaze te prajAnA hAthamAM rAjyakArya sAMpI deze- ane e paraMparA cAlu ja che; jhamIlA, jAgIradArA paNa samajI gayA che. A pakSaTA kAne AbhArI che. ApaNA pAzavIbalane kAraNe aMgrejo gayA? A itihAsa te ApaNI sAme ja che. janAra aMgrejo ApaNI joDe verajhera rAkhatA nathI ane ApaNA rAjA: one tyAganI prakriyA gamI gai hatI. A ApaNI krAMtinA AraMbha thai cUkayA che. Aje videzemAM bhAratanu nAma gAje che kAraNa ke 147 maulikatA ane lekhakanA manamAM rahelI viSayanI spaSTatAnI jhalaka ApavI joie. vArtA, kavitA, ke nidha kaMi paNa lakhavAmAM Ave, paNa te lekhakanuM potAnu hAvu joie. Ane mATe sAMvadhAnI AvazyakatA che. cerI karIne ke khIjA pAsethI kharIdIne sAhityakAra nathI thavAtuM. AgamAnA udhdhAra karavA icchanArAe munizrI puNyavijaya pAse jakhate zIkhavAnI jarUra che. jo sAdhu varga yuvAno upara potAnA prabhAva pADavA icchatA hoya te teoe prathama sAdhaka thavAnI jarUra che, tee tyAganA kSetramAM rahe, vidhAnA kSetramAM paDe ke samAjasudhAraNAmAM agresara thAya, paNu pratyekamAM sAdhanAnI AvazyakatA anivArya che. pratyeke imAnadArIthI vartavAnuM che, nahi to pratidina temanu teja kSINa thatuM' jaze. vya ApIne prazaMsA karAvavA rUpa mRgajaLanA AkarSaNathI dUra rahIne guNonI ArAdhanA karavAthI ja vyakitatva khIlI UThaze; dharma ane samAjanu' gaurava vadhaze. (hiMdI parathI : anuvAdaka- menAbahena zeTha ) ApaNA netA javAharalAla gAMdhIjInI zAMtinI--premanI--avigrahanI nItine anusarIne sarva rASTra mAMDalamAM anekhuM kArya kare che. ApaNA navA samAjanAM sUcanA ApaNane maLI cUkyAM che. ApaNuM samAjakAraNa, rAjakAraNa te arthakAraNu kevu" haze tenu mArgadarzana maLI cUkayuM che. zu ApaNe e mAte badalIne anya kAi rahe pakaDavAnA chIe ? ApaNI rItinIti premanI che ane tethI ApaNe premarAja-grAmarAja sthApita karavAnuM che. ApaNA samAja te sarvodaya samAja navA joie. sauMdaya samAja-vavihIna aparigrahI, ahiMsaka haze. emAM na kAi zASaka hero na zASita, na koI mAlika haze na majadUra, na koI hajura haze ke majUra. eka varga haze, mahenata karIne khAnAranA. kAika ane eka kalpanA kaheze paNa manuSyanA magajamAMthI je UThe che tenI bhUmikA te A dharatIja che, kayAMka ne kayAMka e kalpanAnA AdhAra haze ja. nahi teA kalpanA-taka UDe ja nahi tethI AvI vArtAne kalpanA kahIne hasI kADhazA nahi, zekhacallInA e vicArI nathI. rAjadhama nItinA abhyAsIoe mahAbhAratanA zAMtiparvanuM manana karavuM joIe. mahAbhAratanA bhISmaparva mAM (adhyAya 11 zloka 39) tathA zAMtiparva mAM (adhyAya paha- zloka 14) naiva rAjyaM na gajAsInna daNDo na ca dANDikaH / dharmeNaiva prajA sarvAM rakSanti ca parasparam || (zAMtiparva ) (rAjaye na hatu ne rAjAe na hateA, daMDe na hatA te daMDane denArAe na hatA; sarva prajA dhama vaDe (ja) ekamekanu rakSaNa karatI hatI.) - A citra che. e satyayuganu che ema kahIne e AdamAtra che-vyavahAramAM na AvI zake ema na mAnavuM joIe. satyayugamAM paNuM` samAja ja hateA" ane Aje paNa samAja che. sau haLImaLIne, parasparanA sahakArathI potAnuM kAma saMbhALatAM hatAM. samAjavyavasthA hatI paNa te kevI su Mdara hatI? ApaNA premAnaMda kavie naLAkhyAnamAM gAyuM che. "prajA sUe udhADe khAra, na kare cerI cAra cakhAra, satye yamapati dhA sAdha, puramAMhe kAne nahi vyAdha cAre vaNaeN pALe nija dharma, dhyAye deva vyApaka paribrahma." A rItanAM rAjyo cAlatAM; chAMdAgya upaniSamAM azvapati rAjA pAse janArA RSie dravya grahaNa karavAnI AnAkAnI karatA dekhAyA tyAre. rAjA karagarIne kahevA lAgyAH "mArA rAjayamAM cera
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 , prabuddha jIvana - tA. 1-11-54 maka vicAraka nA pustakanA navA gIta Abha nathI. adAtA nathI, madhapAna karanAra nathI, agnihotra vinAne joIze. sadbhAgyanI vAta che ke ApaNAM muLa ApaNA potAnA brAhmaNa nathI, vidhArahita nathI, vyabhicArI nathI, vyabhicAriNI vage bhaNI ja vaLelAM hatAM te have bIjI tarapha vaLe che. paDozanA kayAMthI hoya ?.....(khaMDa 11-5) bhAI pratye ApaNuM dhyAna kheMcAvA lAgyuM che. manuSyamAM je satti tAtyA gayA te corI thI khAyagI e kathana saMta vinebAnuM sUtelI che te jAgavA lAgI che. bhUdAnapravRtti ullekhanIya che. e Hey y. Fence is a temptation to jump (orello jIvanakrAMtinI jaDa che. voziMgTananI DAyarI) samAjanI racanA evI thavI joIe ke zeSaNarahita, vargavihIna, zAsanarahita samAjaracanAne jemAM koInI pAse AjIvikAnuM sAdhana che ane kedanI (dhaNAnI) ' arthe arAjakatA nathI. samAja vyavasthita rIte cAle, sukhasaMpe pAse nathI; " vALA ne "nathI" vALAne jhadhaDe ApaNA sau rahe ane parasparanA sadabhAvathI premathI jIve ne jIvanane sarvodaya samAjamAM nahi hoya. sarvodaya zatuM AnaMda mahANe. bhUdAnamAM maLela madhyapradezanA chiMdavADA jIllAnuM mahatva samajI levuM joIe. A zabda prathama gAMdhIjIe aMgreja magAma eka daSTAMtarUpe laIe. tyAM namUnedAra grAmaracanA thaI vivecaka, vicAraka ne dArzanika raskinanA "Unto this Last" rahI che. temAM 8* kuTuMbe che; sau eka parivAra peThe rahe che; (ar dhisa lAsTa) nAmanA pustakanA rUpAMtarane ApyuM che. gAMdhIjIne khetI, udyoga, grAmaracanA, sAphasaphAI, zikSaNa, davAdArU, rastA e pustake navuM darzana karAvyuM. AphrikAmAM navo cIle cAlu karI vigerene prabaMdha kare che jANe ke sajajanatAne kArabhAra (zAsana) dIdhe. gAMdhIjI A pustakanI pakaDamAM AvI gayA. teo Ama- cAle che. zAsanarahitane artha svazAsanane che. vargavihInatAne kathAmAM Ano ullekha kare che : (pR. 318) evAM pustakamAM jeNe artha vargadraSa, virodha, vaimanasyanA abhAvane che; ane jayAM sarva mArI jiMdagImAM tatkALa mahatvano racanAtmaka pheraphAra karAvyo evuM te pAse jIvanane joItI sarva cIjo haze tyAM AjanA arthanA A pustaka ja kahevAya... je vastu mArAmAM UDe bharelI hatI tenuM vargabheda nahi rahe. kharI varNAzramavyavasthA Avaze. guNa ane spaSTa pratibiMba meM raskinanA A grantharatnamAM joyuM, ne tethI teNe karma pramANe samAjanI sevA karavA mATenuM taMtra te varNAzrama; Aje mArI upara sAmrajya jamAvyuM ne temAMnA vicArane amala mArI te e vikRta avasthAmAM che, ane tethI, enuM mahatva visarAI pAse karAvyo. gayuM che. zarIranAM judAM judAM aMge potapotAnuM kAma kare che. 'sarvodaya'nA siddhAMta huM Ama samaye: ' paNa te sarve maLIne deha bane che; pratyeka aMganuM mahattva che e (1) badhAnA bhalAmAM ApaNuM bhaluM raheluM che. rIte ja varNonI vyavasthA thaI hatI. sarvamAM uMcanIcanA bheda na (2) vakIla tema ja vALaMda bannenA kAmanI kiMmata ekasarakhI hoI zake. paganI pAnIthI te zikhAparyata eka zarIra che ane ' hovI joIe, kemake AjIvikAno haka badhAne ekasarakho che. sarva avayave pUrNa sahakArathI kAma kare che tyAre zarIrataMtra suvya(3) sAduM majUrInuM, kheDUtanuM jIvana ja kharuM jIvana che. vasthita cAle che. pahelI vastu huM jANatA hatA. bIjI huM jhAMkhI jete hate. trIjIne samAjamAM suvyavasthAnuM taMtra eka vAta che ane zAsana bIjI meM vicAra ja nahoto karyo. pahelImAM bIjI banne samAyelI che e vAta che. grIsanA smArTInuM lAsaragese raceluM baMdhAraNa vicAravA mane 'sarvodaye dIvA jevuM dekhAyuM. savAra thayuM ne huM tene amala jevuM che; kahe che ke e rAjayabaMdhAraNe ghaNI badIo dUra karI hatI. karavAnA prayatnamAM paDayo. samAjamAM samAnatA lAvavAno uddeza eNe sAdhyuM hatuM. e baMdhAraNane - saMta vinebAne bhUdAnanuM jIvanadarzana Akasmika rIte pacamapallI amala pAMca varSa sudhI thatA rahayA hatA. ane vizeSa vicara gAmamAM thayuM hatuM, preraNA ne darzana e janApUrvaka AvatAM nathI. ka dhaTa, ApaNuM baMdhAraNa kevuM hovuM joIe ? paNa A saMtahomAM-sAdhujanane Akarimaka rIte jhabakAre maLI Ave che, baMdhAraNathIja mAnasapalaTe nahi thAya. kAyadAothI ja samAjanuM skuraNa thAya che, spaMdana UThe. che. gAMdhIjInA preraka raskine paNa navanirmANa nathI thaI zakavAnuM AyArya jAvaDekara kahe che tema matapitAnA ciMtanamananane nIceDa aTu dhIsa lAsTa pustakamAM A parivartana, hRdayaparivartana, paristhiti parivartana e kame cAlIzuM te che. teo pote lakhe che; "But it is the Central sAmyoga sAdhI zakIzuM. te bIjAne dhananI IcchA nahi rahe, work of my life and it contained at once sabasaMpatti raghupati kI AhI, e bhAvanA vyavahAru bhUmi upara UtaravA the Substance of all that I have had since lAgaze. bASpa thaIne upara jAya che te mehape nIce avatare che to say" (mArA jIvananI A mukhya kRti che; AmAM mAre je tema dhanavAna samajaze ke samAjanuM che te samAjane samarpita thaze. kAMI kahevAnuM hatuM tene sAra samAye che). te veLAnA vAcakoe tathA AvI bhAvanA phelAvavI che ane AvI mane vRtti sarjAze tyAre vivecakoe A graMthanI ne graMthakAranI saMkhta jhATakaNI kADhI hatI. isita samAjaracanA jene vargavihIna, zeSaNarahita ahiMsaka, apayazanAM maMDANa maMDAyAM hatAM ema raskina kahe che. (The sarvodaya samAjavyavasthAne nAme saMbaMdhIe tevI racanA karavI che. beginning of the days of reprobation). puSpa sAthe sugaMdha, zarkarA sAthe mIThAza joDAyelAM che tema samAja .....sarvodaya' pustakanI ane tenA mULa lekhakanI vAta thoDAka ne vyakita saMkaLAyelAM rahe. ApaNAM jIvana kevAM thavAM joIe ? vistArathI eTalA mATe karI che ke ApaNe zeSaNarahita, sarva- mAtra bhatika dRSTi ja jIvanane nirNAyaka mApadaMDa nathI dharmaniSTha hitasukhAya, samAja racavA mAMgIe chIe temAM madada maLI zake. banavu che athavA tulasIdAsajInA zabdomAM kahIe te rAmagulAma There is no wealth but life (grant or elect banavuM che ane e rIte sAdhanA pUrI karavAno puruSArtha AraMbha che) e sUtra raskine tAravyuM. A vicArakane vizeSa abhyAsa karavA che, dhyeyane pahecavuM cheH jevo che. sau papatAnuM pheDI leze e vicArasaraNi. ane sarve evo te avasara kyAre Avaze manI vicAradhArA vacceno bheda samajAI jatAM saMpattine tyAga kayAre thaIzuM bAghAMtara nigraMtha jo? ' sahaja thaI jaze. akiMcanavRtti AvI jaze ane pachI te sarva saMbaMdhanuM baMdhana tIrNa chedIne ApaNuM bhANumAM AvatAM ja ApaNe jamavA nahi besIe 5Na vicarizuM kava mahApuruSane paMthaje? paMgatamAM-samAjamAM-beThela saunAM bhANuM pIrasAI gayAM che ke nahi ema zrImad rAjacaMdrajIe IchayuM. ApaNe paNe buddha mahAvIra, tenuM dhyAna rAkhIzuM. AvI dRSTi meLavavA mATe ApaNI pAse je gAMdhIjI jevA mahApuruSane paMtha paLIne navala subhaga darzana karIe che te mArUM ekalAnuM nathI, samAjanuM che e vicArabIjane pijavuM tathA Adarza samAja racIe.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 prayuddha jIvana madhyama varganI mImAMsA zrI peApaTalAla gA. zAha dareka dezanA madhyamavarga upara dezanAM samRddhi, vikAsa, saMskRti ane itihAsanA sAtatyane AdhAra rahe che. temAM te khAsa karIne gujarAtamAM, atyAra sudhI rAjA rajavADA ane bApu, bhAyA ane garAzIonI sRSTimAM ApaNuM grAmajIvanaviharatuM hatuM, dezanI bahAra janAga vyApArIe potAnI samRdhdhi ane vyavahArakuzaLatAnA lAbha rAjA ane prajA baMnene ApI zakatA rANA pratApane sakaTamAM paNa madada karanAra jagaDu zeTha, AbunA maMdire baMdhAvanArI vastupAla tejapAla bhAIo ane gujarAtanA dhanADhaya ane sAhasika vyApArIe jAtrA, siMgApora, kocIna, ane khIjA aneka dezathI soMpatti lAvIne gujarAtane samRdhdha karavAnA prayatna karyo che. gujarAtanI phaLadrupa jamIna ane mahenatu kheDUtane lIdhe gujarAtI kRSivADI uttama prakAranI gaNAya che. eka varasAdanI vicitratAne lIdhe ane sAdhAraNa rIte naherA ane kuvAnI Ugrupane lIdhe dukALanA prasaMgo ghaNIvAra prApta thAya che. paraMtu jamIna vagaranA kheDUtanI sakhyA vadhatI jAya che ane kheDuta vargomAM paNa madhyama varganI sthiti bagaDatI jAya che. nAnAmoTA zaheromAM ane kasbA jevI vasAhatAmAM paNa madhyama varga dhasAtA jAya che. eka taraphathI Avaka ochI thatI jAya che, ane jyAM Avaka vadhavAnA prasaMgo vadhatA jAya che tyAM moMdhavArI ane mAlane taMgIne lIdhe khaca vadhatuM jAya che ane jIvana nirvAhanI muzkelI vadhatI jAdha che. kArakhAnAMnA majUrA petAnA dhabaLathI sAro pagAra meLavI zake che ane nokarImAMthI dUra na karI zakAya tevI zakti prApta karI zake che : rahevAne mATe dhara, mADa mATe madada, zikSaNa mATe saphaLa, sAdhanA, ane ekadara jIvana nirvAha mATe nizcitatA dharAve che. AvI paristhiti ApaNA ujaLA varNanA madhyama vargane mATe prApta thaI zakatI nathI. jIvananAM dhAraNa ane sAdhAraNa rAjiMdA jIvanano kharca vadhatA jAya che. dezamAM ja utpanna thatAM anAja ane khArAka, kapaDAM ane lattAM (garakhAM ane pagarakhAM) ane zikSaNa ane pustakanAM kharca, Aregya saMbhALavAnA ane roga dUra karavAnAM sAdhanonI kaThinatA vadhatI jAya che. ekadara jIvananirvAhanA bhautika kharca, zArIrika vyaya, ane mAnasika khAjo vadhatA jAya che. dezanI vastusthitimAM karAjya taraphathI thayelA aneka prayatnomAM ghaNI jAtanI saphaLatA maLI che, maLI rahI che, ane vadhu pramANamAM maLaze evI khAtrI hovA chatAM paNa madhyama vargane saMteSa nathI mUDIvAdIo ane zramavAdIonA satata jhagaDAmAM, banne prakAranA mahArathIe saMdhabaLathI potapotAnuM saMrakSaNa karI le che. paNa te khate pakSAnI unnatiMnA kharce madhyamavarga-mAla kharIdanAra upara ja paDe che. vastupeAnI kImata vadhe eTale majUravarganA pagAra vadhAravA paDe eTale mUDIvAdI utpAdane mAlanI kiMmata vadhArI ApavI paDeH ane te vadhArAnI kiMmata sAdhAraNa samAja uparaja paDatI jAya che. kApaDa, khAMDa, sTIla, ane cahA jevA udyogAmAM thayelI kiMmatanA vadhArAnA itihAsa A vastusthitine kharA khyAla Ape che. arthazAstrIo kahe che ke ApaNA jIvananirvAha kharcanA ka 1938mAM hatA tenA karatAM lagabhaga sADAtraNagaNA thaI gayo che. vacce 1951mAM A aMka 432.2 jeTalA thayA hatA ane hAlamAM 355.6 jeTalo ghaTayA che eTalI satASanI vAta che, paraMtu pRthvI bharanA dezAmAM thayelAM kImatanA vadhArAnA itihAsa khetAM A kiMmatamAM have ghaTADe thAya ema nathI. rAjyane paNu karaze vadhAravA chatAM jeTamAM khe Taja batAvI paDe che; ane khoTanAM bajeTa (DepIsITa 47 149 zrInAnsIMga) have rAjyamAM jAthuka thavAne sabhava che. tevIja rIte sAdhAraNa madhyamavarganAM bajeTa paNa khATanAM ja rahevAnAM che ema lAge che. pagAradAra nAkarAne potAnA pagAra hAthamAM AvatAM pahelAM ja kharca karavA paDe che. ane e pagAranI tithionI vacce udhAravRttithI ghara nimAvavu paDe che. madhyamavarganAM kuTu mmAmAM pahelA hIrA,. sAnA, cAMdInAM dAgInA jovA maLatAM, paNa navAyuganI muzkelIne lIdhe, ane eka rIte jIvanaderI lAMbI vadhavAne lIdhe ema lAge che ke have mRtyu vakhate vArasAmAM rakama ke dAgInA mUkI janAranI sekhyA ghaNIja nAnI raheze ane ghaNAM kuTumbemAM vRdhdha have te phakta jUnA cazmA ke dAMtanAM cekaThAM ke jUnA phezanavihAA kapaDAM sivAya khIjuM kAMi vArasAmAM mUkI zake ema lAgatu nathI. have A vastusthitinA upAya zo? mane te ekaja uMpAya lage che. madhyamavarge jaina yuvaka saMdhanI mAphaka dhabaLa vadhAravuM. ane A sadhabaLanI jamAvaTa majUra varganA svArthI ke laDAyaka vAtAvaraNamAM na thavI joie. paNa racanAtmaka rIte zuddha samAja sevA ane AtmabaLa keLavavAnI dRSTie karavI joie. muMbaI jaina yuvaka sadhanA chellA pacIsa varSanI pravRttinA itihAsa jotAM A dRSTi bindu ApaNane jovA maLe che. mArA saMskArI ane kArya zIla mitra zrI paramAnaMdabhAinI sAthenA vaSaeNnA saMparkathI mane A pravRtti tarapha sneha ane akhaMDa maitrI bhAve jovAnI taka maLI che. maMDaLanI zarUAta te jaina samAjamAM prasarelI sAdhuzAhInI Apa-. khudI, bALadIkSA ane jUnavANI sAmAjika, rUDhionA virodhI AMdelanonuM phaLa hatuM. "Atmazudhdhi, satyaniSThA ane sevAbhAva e jIvanamA A saMsthAnA sthApakoe pahelethI ja AgaLa rAkhyA hatA; samAjanuM ekIkaraNa, ane ekatA sAdhavA mATenA prayatna hamezAM stutya rahyA che. yuvaka maMDaLe,mAMthI eka saMsthA, khe jaina phirakAonu ekI karaNa, kAmI vAtAvaraNa karatAM rASTra tarapha leka mAnasa kheMcavAnI satata vRtti, "prabudhdha jaina"mAMthI "prabudhdha jIvana" nA vikAsa, ane chevaTe jaina yuvaka saMdhanI samRdhdhi ane saMdhazakti ne lAbha ApavAne mATe jainetera sabhyone dAkhala karavAno TharAva e badhAM A vizALa vikasita mAnasika dRSTine mATe hu jainetara tarIke A saMsthAnA kAryavAhakone jeTalo dhanyavAda Apu teTalo A che. jainayuvake sa Mghe atyAra sudhI mArI gheADI eka navI ja sUcanA nahi gaNAya. (1) madhyamavarga svAvalakhI thayA vinA chUTako nathI. A svAvalaMbana mATe sadhabaLa, sahakAravRtti, ane sa zeAdhana vRtti keLavavAnI jarUra rahe che. siddha karelI kArya zakita jotAM AgaLa dharuM' te te ayogya (2) "jIvananA sAdhano kharIdavA mATe sahakArI maMDaLeA kheAlIne vepArIone maLatA nA acAvIne moMdhavArInI tIvratA ochI karI zakAya che. sahakArI ghara bAMdhavAnI sosAyaTIno lAbha laine madhyama varganA kuTu bhADAmAM bacAva karI zake che ane tenI sAthe makAnanI mAlikI upara paNa haka prApta karI zake che. ArogyanA sabdhamAM paNa sahakArI Arogya maMDaLeA mArata sastI vA ane sArA DokaTaronA lAkha ochA kharce meLavI zakAya che, 'sahakArI vRttithI pustakAlaya, zikSaNanA sAdhano, ujANI ane ramatagamatanA prasa Mgo, nATaya ane nRtya kalAnA prasaMgo, sinemAnI TikiTA paNa sahakAra vRttithI sastI kiMmate
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 prabuddha jIvana tA. 1-11-14 meLavI zakAya. A sarva dizAmAM sahakAra pravRti cAlu rAkhI zakAya baMdhAtI hatI temAM joIe te sudhArA thayela nathI. lAkaDAmAMthI ghaNI te madhyamavarganI muzkelIo te thoDe ghaNo ghaTADo thaI zake, ' kharI zakita te jaMgalamAM kolasA pakAvavAmAMja lupta thAya che. () ApaNA jIvananA Avayika ane anAvazyaka kharcanA : , . ane zaheromAM AvatA kelasAnI achata ane medhavArI e ApaNuM prasaMge viSe vadhAre vicAra karavAnI jarUra rahe che. lagna ane bIjA madhyamavarganA Arthika praznamAM agatyane prazna che, navA baMdhAtA AnaMdanA prasaMgoe ekama vadhAre kharca karavAno rivAja hajI paNa makAnamAM ghumADIAnI sArI sagavaDa karI apAya to ApaNuM rasoDA vadhAre sakhatAIthI jovAnI jarUra lAge che. tene badale rAkanA vadhAre svaccha ane sughaDa bane ane kharcamAM lAbha thAya. vardhAmAM Avazyaka ta saMbaMdhI vadhAre vicAra, vadhAre saMzodhana, ane banatA magana cUlA jevA cUlAne upaga gAmaDAMmAM thAya che tethI * vadhAre kharca karavAnI jarUra che. gujarAtIonI zArIrika sthiti paNa ApaNu gAmaDAnA raseDAMmAMthI dhUmADe dUra thAya ane lekenI ane khAsa karIne nizALe ane kejomAM bhaNatA vidhArthIo ane bagaDatI aTake. AvI ja rIte rAMdhavAnA bIjA prayogamAM ' ' ane vidyArthinIonI zArIrika sthiti sudhAravAne mATe temanA khorAka saMzodhana vRtithI sudhAraNa thaI zake. 3 . upara vadhAre dhyAna ApavAnI jarUra che. | gujarAtI rAMdhaNakaLA ane raseDAnI paddhatimAM saMzodhana thAya | (4) khorAkanA karatAM raDA upara paNa dhyAna ApavAnI e dRSTithI gujarAtI saMzAdhana maMDaLe evI nAnI evI rakama alaga ochI jarUra nathI. muMbaImAM rahetAM kuTuMbane kolasAnI meMghavArI- ' rAkhI che. madhyama varganA jIvanamAM rAhata maLe tevI saMzodhana pravRttine mAMthI chUTI zakAtuM nathI kAraNa ke ApaNA Inajere makAnamAMthI ' mATe A nANAM kharcavAnAM che. temAM rasa lenArA bahene A dhUmADo dUra karavAnA sAdhane kema ApavA tenI hIkamata jANI zakayA viSayamAM rasa laine saMzodhananAM mArgo batAvaze athavA te A kAryane nathI. pacAsa varSa pahelAM jevI aMdhArI ane dhUmADAvALI cAlIo mATe ApavAmAM AvatA puraskArane lAbha leze te kRtArtha thaIza. -: sa ghano saM saraNa :- ' ' , ' ' zrI umedacaMda dAlatacaMdra baDiyA !! Fr. sane 1907 mAM " jaina dharmane itihAsa ane sAhitya mahokamacaMda zAha, zrI paramANaMda kApaDIA' vagere aneka kAryakartAonA e viSaya upara zrI mANekajI lImajI muMbaI yunivarsiTI nibaMdha prayAsethI saMdhanI pravRttione vikAsa thato rahyo ne saMdhanuM kArya kSetra meM lakhe tyAre mane sAcuM bhAna thayuM ke paramasaddagurU paramajhana zrI varSaprativarSa vistRta banatuM jatuM me satoSathI nihALyuM ne banI mahAvIra svAmIe praNIta karelA dharmanA udAra mULa tamAM ane zake teTalo bhAga paNa temAM lIdhe. 1941 mAM te muMbaImAMthI meM AcaraNamAM saMkucitatA ane chinna natA Thera Thera jAmI paDyAM che. nivRtti lIdhI ne huM zrImada rAjacaMdra Azrama-agAsa AvIne vasyA, ne sAcuM jainatva bhUlAtuM jAya che. AnAM anekavi kAraNa che, A nivRttimAM paNa saMdhanA samAcArane pravRttione hevAla " prabuddha chatAM A paristhitithI mane harahaMmeza bhAre kheda rahetA ane Aje jIvana"mAMthI vAMcI levAne saMtoSa lauM chuM. zrI paramANuMdabhAInI paNa amuka aMze rahe che. lagabhaga teja arasAmAM jaina samAjanA kalama pratye te mane pahelethI mAna che. ATaluM che mAre zrI muMbaI badhA phirakAomAM aikaya sthapAya te dizAmAM prayAsa karavA te vakhatanA jaina yuvaka saMdha sAthe saMbaMdha ne A saMsmaraNo lakhatAM e 'kenpharansa heralDa'mAM 'Union Is Strength' e viSaya upara Akhee datihAsa Aje tAjo thaI jAya che. eka lekha paNa meM lakhele ema mane yAda che. A lekhane jaina gejheTa samasta jaina samAjamAM ekasaMpa jAme te dizAmAM sakriya kArya karatI taraphathI sAro AvakAra maLe tenA pratyAghA thI meM jANyuM ke mArI gaNI gAMThI saMsthAo Aje ApaNI vacce che ne temAMya zrI muMbaI jaina jema aneka vyakitao AvI bhAvanAmAM sahamata che ne traNe phirakAo, yuvaka saMdha ane zrI saMyukta jaina vidyAthIgRha eka navIja bhAta paDe che. mAMnA matabhede dUra thaI javA joIe ane te aMge kaIka nakakara- zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM kAryakSetra kramaza: vizALa banatuM kAryo karavuM joIe ema utsAhathI mAne che. A pachIthI jaina jAya che ne jema "prabuddha jaina'mAMthI "prabuddha jIvana" jAgyuM. tema vidyArthI maMDaLa, jaina vidyArthI pariSade, samArane carcAmAM paNa jaina vicArasaraNi pratye Adara dharAvatI jainetara vyakitaone paNa AvA vicAre phelAvavAnI mane taka maLI hatI. Aja arasAmAM saMdhamAM joDAvAnI sagavaDa karI ApI yuvaka saMghe pitAnI pragatizrImad rAjacaMdrajInA lakhANanuM meM vAMcana ane manana karavA mAMDayuM zIlatA ne navA vicAra pravAhe jhIlavAnI vRtti jALavI rAkhI che, ne te badala mArA kAryo kartAone khAsa abhinaMdana.' ane AthI mArA vicAre vadhu ne vadhu draDha thatAM gayA ne jaina samA saMdhanuM pahelAnuM krAntikArI darzana Aje ApaNane jovA jane ekatra karavAnI saMyukta bhAvanAnI ane khUba jarUra jaththAvA lAgI. !? maLatuM nathI. enuM eka kAraNa te e che ke pahelAMnI ne AjanI . 1928-29 mAM dIkSA aMgenI agya pravRttio belagAma paristhitimAM ja amuka mULazata pheraphAro thaI rahyA che, chatAM banI ane tene juvALa aTakAvavA mATe je thoDIka vyakitae jaina samAjanI samakSa Aje paNa aneka aTapaTI samasyAo carcA-vicAraNA sAru muMbaImAM bhegI maLI hatI, temAM sAmela aNaukelI dazAmAM che. pitAnuM praDhatva sAcavI ane rahevAnuM mane paNa saddabhAgya prApta thayuM hatuM. A carcAmAMthI ane pitAnI vizALa daSTi sakisyA vinA sAthe A dizAmAM vadhu zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhane janma thaye, pacIsa varSanI aMdara lakSa kendrita karavuM joIe. ApaNI saMsthA jaina saMsthA che ne bane lokopayegI pravRttio AdarI ApaNI saMsthA A varSanA yuvaka saMgha che e ApaNo rakhe bhUlIe, mArA khyAla pramANe rajatu mahotsava ujave che te mAre mATe eka ati AnaMdane viSaya saMdha joIe teTalA pramANamAM yuvakane ne yuvaka vicAra dharAvanArI banI rahe te svAbhAvika che. ' vyakitaone akalI zake nathI; tevI rIte muMbaI bahAranA sthAne " saMdhanI zarUAtanI patrikAo ane te vakhatanA mukhapatra paNa saMdhanI pravRttiomAM pahelAM jeTale rasa letAM nathI; A ' "tarUNa jaina" mAM paNa huM yathAzakita avAranavAra lakhate ne thoDoka - A hakIkata che. saMsthAnA rajata mahatsava prasaMge mArI prArthanA vakhata te zrI caMdrakAnI sutarIA ane zrI harilAla zIvalAla zAha che ke saMdhanA sabhya moTA pramANamAM vadhe, pravRttio sthAyI rIte sAthe me "taraNa jaina"nuM saMpAdana paNa karyuM hatuM. jozabhera vistare ane jainenA badhA phIrakAonI ekatA mATe te che ke A varSomAM yuvaka pariSade paNa maLatI je mAraphate amuka ' ' matabheda daphanAvavAnI dizAmAM gAmegAma ke zahera zahera kArya thAya ne vicAra-vAyumaMDaLa taiyAra thatuM. mArA aMgata mitre sa. zrI. maNibhAI A dayeyanI siddhimAM sadhane saMpUrNa yaza maLe.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prabuddha jIvana 151 (mArI kahANIH 134 mA pAnAthI cAlu) sAMbhaLyuM ne sAMbhaLyuM na karatA ane mArA kAmamAM lIna jamA ne badale laeNnA eluM eTale mane kahevAmAM AvyuM rahe. mane barAbara yAda che ke jyAre puMbhaDA UDavAne saMbhava ghaNA : ke je zuddha uccAraNa na thaI zake te ahIMthI gAMsaDa piTalA ochA hoya tyAre huM levAnA carakhAnI nIce jyAM kapAsiyA paDatA upADIne ghara bhegA thaI jAo. A sAMbhaLatAM ja DarI gayuM ane tyAM paDelA rUne bheguM karavA jate, paNa kAma TANe eka paLa paNa tAbaDatoba zuddha uccAraNo tarapha laya gayuM ane temAM jhaTa sapha- navare nahIM besate. keI jenAra hoya ke na hoya te paNa sepeluM chatAM paNa maLI. mAMDaLamAM jeTalA vidyArthI o hatA temAM mAre kAma barAbara karavuM ane kAma mATe vakhata nakAme na gumAva e che bIjo naMbara AvI . pachI te mAMDaLamAM ja ladhu kaumudI mArI nAnapaNanI rIta hatI mArI e rIte vartavAnI vRtti kema thatI bhaNuvA lAgyuM. lagabhaga paMcasaMdhi sudhI pahoMcI gaye. A vakhate enI mane e vakhate khabara na paDatI, paNa kAma TANe gapATA mArI mahArAjazrI banArasa javA mATe taiyArI karavA lAgyA ane huM ke bIjI rIte vakhatane veDaphI nAkhatAM mana bhAre kacavAyA karatuM. saMbhava che paNa temanI sAthe page cAlIne musApharI karavA lAgyo. ke mArA mAtAjI ane pitAnA mahenatu paNInA saMskAranI e mArA upara 1 rastAmAM mahArAjazrI pote mane pitAnI sAtheja rAkhe ane zrIjina chApa paDelI hoya. A rIte mArI gADI cAlatI te 5NuM mana te banA- . bhagavAnanI stutinA keTalAka zleka kaMThastha karAve. A joke hajI rasane ja jApa japyA karatuM. vaLA sTezana nathI. tyAMthI sTezana huM bhUlyA nathI. rastAmAM page cAlatAM khUba majA paDatI. gAmegAmanA dhoLA jaMkazana daseka mAIla dUra che. tyAM jaIe te ja rela gADI bALake mahArAjane lIdhe amAruM sAruM svAgata karatA ane sAruM maLI zake, sTezana vaLaja hota te kayArane banArasa nAsI gaye ... | sAruM khAvAnuM paNa amane ApatA. Ama cAlatAM cAlatAM ame hota. vaLAnA mArA sahAdhyAyIomAMnA eka bhAI amIcaMda vIracaMda . godharA sudhI pahoMcyA. pachI te jemanI javAbadArI upara huM mAMDaLa esavALane paNa mArI peThe bhaNavAnuM mana thayeluM ane e banArasa Avela ane jemanI sArasaMbhALa nIce huM bhaNute te bhAIzrI AvavA utsuka thayelA eTale ame bane banArasa upaDavAnI taiyArI che harakhacaMdabhAI godharAthI pitAnA kauTuMbika kAme vaLA pAchA pharyA karI, mAtAjInI saMmati paNa meLavI. rojaroja raDayA karUM ane te eTale huM paNa vaLA AvyuM. mahArAjazrIe banArasa AvavAnI vAta bhaNavA javA vize gekhyA ja karUM tethI kevaLa mane duHkhI na mArI pAse mUkI tyAre meM temane kahyuM ke mArAM mAtAjInI saMmati karavAnI ja khAtara mAtAjIe mane paNa saMmati ApelI. ame ! haze te jarUra banArasa AvIza. mane banArasa javAnuM mana te baMnee bhAMDupatuM taiyAra karyuM, phInA paisAnI paNa jogavAI karI . hatuM paNa mAtAjInI rajA vinA kema javAya ema paNa thatuM. lIdhI ane dhoLA javAne eka eke paNa bhADe. bAMdhI AvyA. bhaNavAne svAda ekavAra cAkhyA pachI tene rasa niraMtara vadhatuM ja evAmAM A vAtanI khabara amArA bIjA kuTuMbIone paDI gaI. rahyo. ane godharAthI vaLA AvyA pachI mArA manamAM niraMtara eTale teo mArA mAtAjI pAse AvI pelI jUnI dIkSAnI bIka banArasa pahoMcavAnA ja vicAre ghoLAyA kare. mArAM mAtAjIne mana batAvavA lAgyA ane koI mAThA prasaMga bane te kazI sahAyatA, na ApavAnuM paNa kahevA lAgyA banArasa ghaNuM ja dUra jaNAya ane mane sAdhunA hAthamAM soMpavAnuM mana na thAya. temane eka e bIka hatI ke rakhene , dharmavijayajI pAlItANAnA anubhave mahArAja mArA chokarAne sAdhu banAvI de. te vakhate keTalAka jaina tyAre mArA upara asAdhAraNa sneha hovAnA kAraNe narama mananA sAdhue nAnA chokarAone bhagADIne ane saMtADIne paNa dIkSA ApI mAtAjI vaLI pharI gayAM ane AmarUM banArasa javAnuM bhAMgI detA. jo ke mahArAjazrI dharmavijIe evuM cekanuM jAhera kareluM paDayuM. huM te te vakhate ghaNe ja kecavA ane mArA nAtIlAo kuTuMbIo jeoe mArUM javAnuM bhAMgI pADayuM temane jamavA ke teo banArasamAM jyAM sudhI pAThazALA sAthe saMbaMdha dharAve che samajavA lAgyuM paNa ethI kAMI banArasa thoDuM ja pahecAya ? vaLI, tyAM sudhI koIne dIkSA Apaze nahIM. paraMtu "sAdhuone ze vizvAsa" vakhata javA lAgyA, banArasathI mahArAja dharmavijayajInA pitAnI ema mArAM mAtAjI kahyA karatA ane mArA kuTuMbIjane temane pAse AvavAnA patro upara pa AvavA lAgyA ane huM vadhAre ne (mAtAjIne) bhaDakAvatA ke mane eTale dUra mekalyA pachI kaI dIkSAnuM vadhAre temanA tarapha kheMcAI akaLAvA lAge. tevAmAM bhAI harakhacaMdabhAI' tephAna kadAca UbhuM thayuM te teo te mATe deDavAnA nathI. mArA pitAnuM vaLAnuM kauTuMbika kAma patAvI pAlItANA gayA ane tyAM mAtAjI 'huM bhaNuM" emAM rAjI hovA chatAM A rIte bIkanA mAryA gheghAvALI dharmazALAmAM rahetA munirAja zrI sidhdhivijayajInA mane banArasa ekalatAM acakAtAM. jeTalAM e acakAtAM teTale ja ziSyane bhaNuAvavA lAgyA. temane mArA upara patra AvyuM ke pAlIbanArasa bhaNI vadhune vadhu kheMcAyA karate. paNuM karavuM ane taNa Ava ane jIvavicAra vagere bhaNa; tyAM rahevAnI jamavAnI kema karavuM eja na sUjhe. vaLI pAcho gujarAtI nizALe sAtamI ane suvA vagerenI zI vyavasthA che tenI mane khabara na hatI. copaDI bhaNavA beThe ane pAchI jUnI dhareDa pramANe je thAya te harakhacaMdabhAIe te vyavasthA pote karI leze ema manamAM dhArIne gharanuM kAma kAja karavA lAge. vaLAmAM e vakhate eka jIna hatuM mane bolAve ane huM tarata ja pAlItANA pahoMce. temanI jemAM kapAsa leDhAya ane rUnAM kaDAM bharAya. emAM ame be bhAIone (harakhacaMdabhAInI) mAtAnAM ugra svabhAvane lIdhe mArA mATe dhArelI kAma maLI gayuM. jyAre kaDA nAkhavAmAM Ave tyAre havAne lIdhe tenAM vyavasthA temAMthI gaThavI na zakAI ane huM pAlItANuM pahoMcI gayo keTalAMka puMbhaDA UDI jAya te amAre vINI lAvavA ane ghAkaDA eTale mArA tyAM kevA hAlahavAla thayA e ekale huM samaju e dITha amane eka eka paiso maLata. sAdhAraNa rIte rojanA vIsa pUratuM che, e vize mauna ja rAkhavuM ucita che. harakhacaMdabhAI dhakaDAM bharAtAM eTale amane banne bhAIone re ja vIsa vIsa paisA paNa mArA hAlahavAla joIne bhAre duHkhI thayA, paNa zuM thAya ? e : mAtA ane e rIte mArA gharanA nirvAhamAM thaDa Teke rahe che. te te emaNe ane mAre sahana karyeja Take. evAmAM temaNe munizrI- . vakhatanA rAjanA dasa AnA eTale AjanA hisAbe te be rUpiyA siddhivijayajInI sahAyathI jAmanagaravALA suzIla zeTha saubhAgyacaMda gaNAya. jInamAM te vakhate AvAM kAma mATe keLI lokene rokavAmAM kapUracaMda pAsethI mArA mATe khAdhAkharacInI jogavAI karI dIdhI AvatA. keTalIka kaLaNa bene Ama vANiyAnA dIkarAone AvuM ane mAruM bhaNataranuM kAma thALe paDayuM. mAruM khAvApIvAnuM harakhacaMdakAma karatAM joI acaMbo pAmatI ane kahetI ke tame AvAM kAma - bhAIne ghera rahetuM, eTale temanAM mAtAjInAM meNAMTaNAM te reja te karaze te pachI ame kayAM kAma karavA ja zuM ? huM te A badhuM sAMbhaLavAnAM hoya ane ame mAjananA vaMDAmAM rahetA tyAMthI rAja |
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ () 15ra prabuddha jIvana tA. 1-11-54 . gAmamAM jaI chAza lAvavAnI hoya ane bIjAM kAmo paNa karavAnAM E hoya. bhaNatara cAlatuM eTale mane e badhuM kAma karavAnI ke meNu- - TUNAMnI kazI takalIpha ne lAgatI. zrIsiddhivijayajI (suratI) bhAre AnaMdI hatA ane saMgItapriya hatA. temanI AkRti haju huM bhUlI zakI nathI. temanAM sahavAsathI ane sahAyatAthI pAlItANAmAM rahIne pAMce paDikakamaNAM, navasmaraNa, jIvavicAra vagere prakaraNa-eTaluM huM bhaNI zakaze. vrata pacakhANa paNa karate ane ekavAra te nava AMbela karI meM aDasaTha pahoranA pisAka sudhdhAM karelA. pitAnA divasamAM sadhunI jema huM zrAvakane ghera "jayaNa maMgala" eTalA zabdo bolIne ' pANInI bhikSA mAMgavA jatA. mArI A jAtanI dharmakriyAethI zeTha saubhA gyacaMda prasanna rahetA ane zrI sidhdhavijayajI paNa khuza thatA. mane teo evI preraNA paNa karatA ke huM sAdhu thaI jAuM, paNa mAruM mana mAnatuM nahI-sAdhu thaI javAmAM mane majA lAgatI, chatAMya tema [ karavAnuM gamatuM nahIM. te vakhate tenAM kAraNanI mane khabara na , paDatI, chatAM eTaluM cokakasa ke mane munio pratye atyaMta sadabhAva . ke eka prakAranI vizeSa zradhdhA thatAM ja nahatAM. chevaTa pAlItANAnuM bhaNatara pUruM thaI gayuM ane pAchA vaLA AvyA. pAlItANAmAM je saMkaTa paDyAM emAM tyAMnA mArA tadana nikaTanAM bhAbhIe emane kaLazya meM khoI nAMkhela che evuM bhaLatuM kahIne mAra mAtAne Dae mArI pAsethI paDAvI lIdhele tene paNa samAveza che. te mArA mAtAjIe eja Dae mArAM bhAbhI pAsethI pAcho meLavI lIdhele ane e aitihAsika be haju mArI pAse potAnuM saMbhAraNuM sAcavato paDI rahyo che. mArA mAtAjIne have te ema thaI gayuM ke ATaluM bhaNyA - pachI chokare kyAMka kAme vaLage te sArUM. e vakhate gohilavADamAM 'keTalIka jaina pAThazALAo cAlatI ane temAM mAstaronI jarUra rahetI. tAkaDe e same vaLAmAM bhAvanagaranA sadagrahastha amaracaMda verA AvelA, teonA hAthamAM mAstaranI goThavaNI karavAnuM rahetuM. eTale mArA mAtAjI mane sAthe laine vaLAnA nagarazeThanI havelIe pahoMcyA, sadagRhasthane mArAM mAtAjIe mArA bhaNataranI vAta karI. temaNe mArI mukhaparIkSA paNa lIdhI, - temanI dRSTimAM pAsa paNa thayuM. temaNe mArA mAtAjIne sUcavyuM ke varalanI jaina pAThazALAmAM javuM hoya te bhalAmaNa karI dauM, mahine be rUpIyA maLaze, jo ke e vakhate be rUpiyA ya ghaNA hatA, chatAM potAnA dIkarAne patAthI cheTe mUkavAnuM mAtAjInuM mana nahatuM. chevaTe vaLAmAM ja rahevuM ane keInI dukAne besavuM, bheMze pAvA javI ane ameTiyAM karavAM ema mAtAjIe vicAryuM, paNa ene joga na khAdho. A bAju mAruM mana banArasa bhaNI vaLI vadhAre kheMcAyA karatuM. mane eka tukake acAnaka sUjhI AvyuM ke - banArasa dUra che te tyAM nahI mekale, paraMtu mesANa te dUra nathI eTale tyAM mokalavAmAM vAMdho nahIM Ave ema vicArI meM , mesANAnI pAThazALAmAM javAnI mAgaNI mUkI, eTale amArA gAmanA mesANA janArA eka gRhasthanI sAthe sAthe huM mesANa sudhI to pahoMcI gayA. tyAM pUre eka mahIne rahyo ane bhAMDArakaranI saMskRta prathama copaDI barAbara pUrI karI dIdhI. mesANA pAThazALAnA sthApaka zeTha veNIcaMda suracaMda mArA upara khuza khuza hatA ane teo icchatA hatA ke huM mesANAmAM ja rahI AgaLa abhyAsa karuM. jyAre mesANa game tyAre tyAMthI banArasa pahoMcIza evI kalpanA nahIM AvelI; paraMtu mesANAmAM vaLAvAlA bhAI harakhacaMdabhAI a.velA. teonI sAthe bIjA keTalAka vidyArthIo hatA ane te badhA banArasa jatA hatA. e joIne mArI banArasa javAnI vRtti vadhu uttejita thaI AvI ane huM temanI sAthe banArasa bhaNI mAtAjIne kazuM ja jaNAvyA vinA ravAnA thaI gayA. ahIM eka mArA khAsa ajJAnanI vAta jaNAvI dauM. meM kadI vaLA bahAra paga nahIM mUkele. bahu bahu te pachegAma, pAlItANA, jesara; ATalAM gAma nAnapaNamAM gADAmAM besIne joyelAM, jyAre pahela vahele veLA jaMkazana game tyAre ja meM relagADI najare joI. te pahelAM huM sAMbhaLatA ke relagADI varALathI cAle che, temAM DabA joDelA hoya che, DabAmAM mANase bese che vagere. A DabAnuM nAma sAMbhaLIne mane evI kalpanA AvelI ke rela gADInI sAthe ghInA ke telanA khAlI DabA joDatA haze ane tenI upara mANase besatAM haze. jayAre huM mAMDaLa javA mATe dhoLA jaMkazana AvyuM ane relanA DabAmAM beThA tyAre ja e mArI bhramaNA bhAMgI. ( apUNa ) * saMbhAva-nivedana saMdhanI pravRtti keTalI prANavAna che te tenA taraphathI nIkaLatuM huM kasturabA TrasTanA kAme indara jate hovAthI rajata mahotsava prabuddha jIvana patra batAvI Ape che, temAM vividha viSayo para pragaTa saMmelanamAM AvI zakuM tema nathI. dilagIra. thatA cintanapUrNa lekha, samAjanI anekavidha bhUmikAone sparzatI kAkA sAheba kAlelakara jevA prakhara sevakanuM Apane mArgadarzana mahatvapUrNa nIDara AcanAo, ane navI navI pIrasAtI bhavya maLaze te khAte saMdhane mArA hArdika abhinaMdana. jJAnavAnIoe e patrane jema vitapriya banAvyuM che tema jJAnapipAsu saMdha anekavidha pravRttio karI rahyo che. tenA vistAra uttarajanavargane enI tarapha AkRSTa paNa karI dIdhA che. ttara vadhatA jAya evI mArI zubhecchA che. dharmakSatra ane samAjakSetre pravartatI aniSTa prathAo sAme utsavanA kAryakramane mArI saphaLatA icchuM chuM. taEbaddha tejasvI jehAda pikArIne samAjoSakAraka sudhArAnA mArgane bhArata lokasabhAnA adhyakSa mAnanIya dAdA mAvalaMkara | saraLa kare e nemathI janma pAmela e patre e dizAmAM Aja sudhImAM ulekhanIya saphaLatA siddha karI che. tamArI sAthe mAro gADha saMbaMdha tamane abhinaMdana ApatAM saMkoca pedA kare che. nahitara kahevAnuM mana thAya che ke prabudhdha jaina, jaina samAjamAMthI nIkaLatuM e patra, vAMcatrAranI draSTie te hAlanuM prabudhdha jIvana, tamAruM pustakAlaya, tamArI paryuSaNa vyAkhyAna| kharekhara janasamAjanuM ja dekhAya che. temAM kevaLa mAnavakalyANanI mALA. A badhAe muMbaInA jIvanamAM navI bhAta pADI che. ane zuddha bhAvanA ja kAma karatI hoya che. AvuM prakAzana e saMdhanI samagra mAnavajAtinA kalyANa mATe rASTravAda kevI rIte susaMgata karI . eka viziSTa sAdhanA che. AvA aneka sAdhana mArgethI saMdhi samAja zakAya temaja dharmabudhdhine paNa enI sAthe kevI rIte sAMkaLI zakAya sevAnI sAdhanAmAM uttarotara vadhu ane vadhu samartha thatA jAo, enuM tame mAtra muMbaine ja nahiM paNa samagra gujarAtane darzana muni zrI nyAyavijayajI karAyuM che. zrI nAnAbhAI bhaTTa
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 : prabuddha jIvana * hemacaMdrAcArya : pro. ramaNalAla sI. zAha, (mubaI jaina yuvaka saMdha taraphathI yojAelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM gurUvAra tA. 26-8-54 nA divase ApeluM vyAkhyAna) gujarAtanA itihAsamAM sukha, samRddhi ane saMskAritAnI jyAre devacandrasUri pAchA dhaMdhukAmAM AvyA, tyAre cAhiNI emane ' dRSTie mahAna kahI zakAya e yuga te selaMkI yuga. A yugamAM vaMdana karavA gaI. sAthe pAMceka varSane caMga hatuM. cAhiNI jyAre ja mULarAja, bhIma, karNa, sidhdharAja, kumArapALa ema eka pachI vaMdana karatI hatI tyAre caMga mahArAjanI pATe caDhI emanI pAse che eka parAkramI, prajAvatsala ane dUraMdezI rAjAo rAjya karI gayA besI gayo hate. te samaye devacandrasUrie cAhiNIne pelA ratna- ' ' ane gujarAtanI kIrtine enI Toce pahoMcADI. lagabhaga traNaso ciMtAmaNinI yAda ApI, ane e putra pitAne seMpavA kahyuM. varSane A jamAne gujarAtanA itihAsamAM suvarNa yuga tarIke cAhiNIne pati te samaye bahAragAma vepArArthe gaye hato. eTale meM oLakhAvA lAgyo. A suvarNa yumane enI parAkASTAe pahoMcADa- ene pUchayA vinA putra ApI kevI rIte zakAya? devacandrasUrie karI nAra sidhdharAja ane kumArapALa hatA. ane e banne rAjavIone cAhiNIne khUba samajAvI ane ene kahyuM ke pati bahAragAma che mahAna banAvanAra kalikAlasarvajJa, yugapravartaka hemacaMdrAcArya hatA. je e kadAca IzvarI saMketa ja haze. aMte cAhiNIe pitAne putra , sthAna vikramAdityanA rAjyamAM kavi kAlidAsanuM hatuM, je sthAna dIkSArthe devacandrasUrine soMpI dIdhe, ane devacandrasUri vihAra karatA ' che harSanA rAjyamAM bANabhaTTanuM hatuM tevuM sthAna sidhdharAja ane kumAra- khaMbhAta pahoMcyA. daramyAna cAca bahAragAmathI pAcho AvyA putrane ' : pALanA vakhatamAM hemacaMdrAcAryanuM hatuM. ItihAsamAMthI hemacaMdrAcAryane na jotAM turata gusse thaI, khAdhA pIdhA vinA pagapALe khaMbhAta je ApaNe khaseDI laIe te e samayanuM apUrNa ane aMdhakAramaya AvI pahoMcyuM, ane melAghelA veze udayana maMtrI pAse jaI citra ApaNI sAme khaMDu thavAnuM. hemacaMdrAcArya na hota te tatkAlIna phariyAda karI. udayana maMtrIe devacandrasUri pAsethI ene putra che gujarAtI prajA ane e prajAnAM, bhASA ane sAhitya eTalAM maMgAvI ene pAcho se, ra5ne pachI samajAvyuM ke "A putra samRddha na heta. hemacaMdrAcAryanA samaya pahelAM mALavAnA bajAramAM tArI pAse rAkhaze te bahu bahu te e dhaMdhukAne nagarazeTha banaze; gujarAtIonI ThekaDI UDatI. sAhitya ane saMskAritAmAM gujarAtI ane devacandrasUrine soMpaze te eka mahAna AcArya thaze ane o zuM samaje ema gaNI gujarAtIone tuccha lekhavAmAM AvatA. AkhI duniyAmAM nAma kADhaze." ghaNuM samajAvyA pachI cA pitAne tene badale gujarAtI prajAne hemacaMdrAcArye kalA, sAhitya ane putra devacandrasUrine pAcho se, saMskAranI dRSTie jAgrata ane saMbhAna banAvI. ene lIdhe eka - tyAra pachI navame varSe caMgane dIkSA ApavAmAM AvI ane . samaya e AvyuM ke jyAre pATaNamAM rahevuM ane potAnI jAtane enuM nAma pADavAmAM AvyuM temacandra. nAnA somacandra tyArapachI paTTaNI kahevaDAvavuM e gaurava levAnI vAta banI. te samayanA saMskRta, prAkRta ane apabhraMza bhASAne abhyAsa karyo. sAthe sAthe gujarAtanA sAdhue, zreSThio ane sainika gujarAta bahAra paMkAtA hatA. vyAkaraNa, kAvyAlaMkAra, yega, nyAya, ItihAsa, purANa, tattvajJAna vagere bhinna bhinna zAkhAone paNa UMDe abhyAsa karyo. vidyAmAM hemacaMdrAcAya nA jIvana viSe saMskRta prAkRta ane apabhraMza graMthe pAraMgata banatAM A saMyamI, a5bhASI, tejasvI yuvAna sAdhune 2 mAMthI puSkaLa mAhitI maLe che. pradhumnasUrinA "prabhAvaka caritra merUtuMgAcAryanA "prabaMdhaciMtAmaNi', rAjazekharanA "prabaMdhakoza" ane vadhu abhyAsArthe kAzmIra javAnI icachA thaI. gurUe ene samajAvyuM ' " jinamaMDana upAdhyAyanA "kumArapALa caritra' nAmanA graMthamAMthI ke tArUM sthAna gujarAtamAM che, gujarAta bahAra javAnAM svapna sevavAnI jarUra nathI. uttarottara gune paNa pratIti thatI hemacaMdrAcArya vize puSkaLa mAhitI maLI AvI che. jema narasiMha jAya che ke semacandranI dRSTine ghaNe vikAsa thaye che, enI A ane mIrAM, tukArAma ane jJAnezvara, kabIra ane caitanya jevA satenA prajJA pariNuta banavA lAgI che, enI tejasvitA vadhatI ja . jIvana vize, temaja kAlidAsa ane bhavabhUti jevA kavio ke vikrama cAlI che. eTale emaNe potAnI pAse AcAryapade semacandrane A ane bheja jevA rAjavIe vize aneka daMtakathAo pracalita che, "sthApavAno nizcaya karyo. ane vi. saM. 1166 mAM semacandranetema hemacaMdrAcArya vize paNa ghaNI daMtakathAo pracalita che. AmAMnI ekavIsame varSe devacandrasUrie khaMbhAtamAM vidhipUrvaka AcArya keTalIka daMtakathAo avaijJAnika ane anaitihAsika ane keTalIka te pade sthApyA ane emanuM nAma pADavAmAM AvyuM hemacandra. e samaye dekhItI rIte ja beTI Thare evI che. kAraNa ke eka graMthamAM e hemacandrAcAryanI mAtA, jemaNe paNa dIkSA lIdhelI che te hAjara hoya eka rIte ApavAmAM AvI hoya ane bIjA graMthamAM bIjI rIte che. mAtA putra ane A rIte sAdhu jIvanamAM ekabIjAne nihALI ApavAmAM AvI hoya. hemacaMdrAcArye pitAnA yuganA prabhAva vaDe prasannatA anubhave che. hemacandrAcArya pitAnI mAtAne e vakhate . amAsanI pUnama karI nAkhI hatI, mahammada gajhanIne vimAnamAM pravartinInuM pada apAve che. pitAnI pAse A hatuM ke tADapatrI khUTatAM navAM jhADa UgADayAM | hemacandrAcAryane kIrtikALa hatAM-evI evI daMtakathAo na mAnI zakAya evI che emAM zaMkA nathI. ahIMthI have hemacandracAryane kIrti kALa zarU thAya che. pATaNa hemacaMdrAcAryane janma saMvata 1145 mAM kArataka suda pUnamane mAM te samaye siddharAja (lekamAM jANItA sagharA jesaMga)nuM rAjya divase dhaMdhukAmAM thayuM hatuM. emanA pitAnuM nAma cAra ane mAtAnuM cAlatuM hatuM. e samaye hemacaMdrAcArya devacandrasUri sAthe pATaNamAM nAma cAhiNI (athavA pAhiNI). hemacaMdrAcAryanuM bALapaNanuM nAma Ave che ane banArasathI AvelA kumudacandra sAthe dharmacarcAmAM caMga hatuM. ema kahevAya che ke eka vakhata dhaMdhukAmAM hemacaMdrasUri bhAga le che. tyArathI siddharAjane hemacandrAcAryanI pratibhA paricaya padhArelA te samaye cAhiNI emane vaMdana karavA jAya che ane pote thAya che. te samaye siddharAjanI vidsabhAmAM rAjakavi tarIke zrIpAsvapnamAM eka ratnaciMtAmaNi je hato tenI vAta kare che. jyotiSano lane sthAna hatuM, ane rAjapaMDita tarIke paMDita devabaMdhane sthAna jA zukAra devacaMdrasUri cAhiNInA caherAnI rekhAo pAkhIne kahyuM hatuM. e bannene ekabIjA pratye tejodeSa hatuM ane ekaMdare rAjAne che ke: tuM eka ratnaciMtAmaNi jevA putrane janma ApIza, tyAre e baMnethI asaMteSa hatuM. eTale siddharAje pitAnI vidsabhAmAM pachI devacandrasUri vihAra karatA cAlyA gayA. pharI keTalAka varSa. e baMnene badale hemacandrAcAryane sthAna ApyuM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 prabudhdha jIvana tA. 1-11-1954 tyAra pachI siddharAje mAlavA para caDhAI karI. emAM ene phateha pitAnA guru hemacandrAcAryanI IcchAnusAra vartavAnuM zarU karyuM. maLI. mAlavAnI aDhaLaka samRddhi gujarAtamAM lAvavA sAthe enA hemacandrAcAryanI IcchA mujaba potAnA rAjyamAM pazudha, jugAra, mANase mAlavAthI gADAMnA gADAM bharI hastaprate paNa lAvyA. eNmAM zikAra, mAMsabhakSaNa, dArU, vagere 5ra kumArapALe pratibaMdha pharamAvyuM. siddharAje bheja vyAkaraNanI prata joI. paMDitene pUchyuM te gujaH rAjyanI kaladevI kaMTezvarIne apAtuM balidAna baMdha karAvyuM. putrarahita rAtamAM kayAMka "bheja vyAkaraNa, kayAMka kAtaMtranuM vyAkaraNa cAlatuM hatuM. vidhavAnuM dhana japta thatuM baMdha karAvyuM. jaina dharma pratyenA anurAgane lIdhe gujarAta pAse pitAnuM kahI zakAya evuM vyAkaraNa racavAne hemacandrA- Thera Thera jaina maMdira baMdhAvyAM ane paramahaMtanuM biruda leke cArya samartha che ema paMDitAe jaNAvyuM. ane siddharAje hemacandrA- taraphathI meLavyuM. siddharAjanI jema kumArapALane paNa putra na hovAthI cAryane evuM vyAkaraNa racavAnI vinaMtI karI, e mATe kAsimarathI jiMdagInAM chellA varSomAM enI nirAzA vadhI gaI hatI, te samaye ane hiMdanA bIjA bhAgamAMthI bhinna bhinna vyAkaraNanI prate enA mananuM samAdhAna karAvavA mATe hemacandrAcArya yogazAstranI siddharAje maMgAvI ApI. ene satata ane UMDo abhyAsa karI hema- racanA karI. cAcA eka uttama vyAkaraNanI racanA karI. siddharAjanI vinaMtIthI hemacaMdrAcAryanuM AkhuM jIvana satata udhomaparAyaNa hatuM. e lakhAyuM mATe enI yAdagIrI rahe eTalA mATe vyAkaraNanuM nAma ekaMdare dIrdhAyuSya emane sAMpaDayuM hatuM. pitAnuM avasAna samaya ApyuM 'siddha hema.' A vyAkaraNanI paMDitAe mukta kaThe prazaMsA pAse AvelA jANI temaNe anazanavrata zarU karyuM. ziSyane paNa pharI. siddharAje enI pahelI hastaprata hAthI para aMbADImAM mUkI agAuthI sucanA ApI dIdhI hatI. ema karatAM saM. 1229mAM nagaramAM pheravI ane ene DhaDhero pITAvyuM. tyAra pachI 84 varSanI vaye emanuM avasAna thayuM. visabhAmAM enuM vidhisaranuM paThana thayuM e vyAkaraNanI sAhityanA kSetramAM paNa hemacandrAcAryanuM aparNa jevuM tevuM hastaprata taiyAra karavA mATe gujarAtamAMthI 300 jeTalA lahiyAone nathI. emaNe vyAkaraNanI racanA karI ke je atyAra sudhI eka belAvavAmAM AvyA. hastaprata taiyAra thatAM hiMdustAnamAM TheraThera mekala AdhArabhUta graMtha tarIke svIkArAya che. saMskRta, prAkRta ane apabhraMza vAmAM AvI. enI eka suMdara hastapreta rAjabhaMDAramAM paNa mUkavAmAM bhASAnA emanA vyAkaraNanI tole Ave evuM eka paNa vyAkaraNa ane tyArathI gujarAtamAM 'siddhahema zIkhavavAnuM zarU thayuM. kAkala tyArapachI lakhAyuM nathI. e uparAMta anekArthasaMgraha, abhinAmanA eka vidvAna paMDitanI pATaNamAM vyAkaraNa zIkhavavA mATe dhAnaciMtAmaNi ane dezanAmamAlA jevA zabdasaMgraho emaNe taiyAra nimaNUMka karavAmAM AvI. Ama siddharAje hemacandrAcAryanA vyAkaraNanuM karyA. sidhdhahemazabdAnuzAsana pachI emaNe liMgAnuzAsana, cha dAnabahumAna karyuM, ane tyArathI hemandrAcArya bajI kRtionI racanA zAsana ane kAvyAnuzAsana ema traNa bIjAM zAsananI racanA karI, karavA tarapha prerAvA lAgyA. vyAkaraNanA niyamanA udAharaNa tarIke paNa rajU thaI zake evA sAco dharma karyo? zlokanI racanA vaDe emaNe saMskRta ane prAkRtamAM ThayAzraya nAmanuM siddharAja hemacaMdrAcAryanI pratibhAthI eTalA badhA prabhAvita mahAkAvya lakhyuM, rogazAstra, mahAvIracaritra ane purANonI tole thayA che tyArathI hemacandrAcArya siddharAjanA mitra ane mArgadarzakanuM mUkI zakAya evA triSaSThIzalAkApuruSacaritra je mahAna graMtha sthAna lIdhuM. ene pariNAme siddharAja jaina dharma pratye anurAga lakhe. eTale sAhityanA kSetre paNa bhinna bhinna zAkhAomAM vo; ene pariNAme hemacandrAcArye siddharAjanA jIvana ane selaMkI emaNe pitAne viziSTa phALo noMdhAvyuM. hemacandrAcArya mahAna vidvAna yuga vize saMskRtamAM "dayAzraya" mahAkAvya lakhyu ene pariNAme hatA, mahAna kaSakAra hatA, mahAna kavi hatA ane mahAna vaiyAkaraNa siddharAja hemacandrAcArya sAthe jaina derAsaramAM darzana karavA jatA hatA ema kahI zakAya. sAhityanI sevA ane upasAnAmAM emaNe ane hemacandrAcArya siddharAja sAthe somanAthanI yAtrAe jatA. pitAnI jiMdagInAM lagabhaga 64 jeTalAM varSa ApyAM. emaNe dhArmika saMkucitatA ane asahiSNutAnA e jamAnAmAM hemacandrAcArya pitAnA samayamAM sAhityane eka viziSTa yuga prarvatAe ema paNa dharmanA sAMpradAyika svarUpathI para hatA, ane mATe ja somanAthanA kahI zakAya. - zivaliMgane traxr vidagva mahezvarI samasta 1 kahIne praNAma che ; . hemacandrAcArya eka jainAcArya ane prakhara sahityakAra tarIke te mahAna hatA, paNa eka mAnava tarIke paNa mahAna hatA. teo karI stuti karavA lAgyA hatA. siddharAjane sarvadharma samanvayanuM atyaMta bAhoza. tejasvI ane vinamra hatA. hRdayanI vizALatA ane mAhAsya samajAvanAra paNa hemacandrAcArya ja hatA. koI paNa dharma udAratA vaDe emaNe devabodha ke zrIpAla jevA vidhI ke pratispardhI mAtra te ja sAco che evuM bhivyAbhimAna dharAvI na zake. dareka ne jItI lIdhA hatA. teo sAdhu hatA, chatAM sAMsArika bAbatomAM dharmamAM kaMIka ne kaMIka avanavuM rahasya samAyeluM che. ane mATe ja rasa letA hatA ane chatA saMsAranA raMgathI raMgAyA vinA teo saMjIvanI nyAya pramANe badhA dharmane samabhAvapUrvaka abhyAsa karanAra saMsArika pravRttione pitAnA sAdhutvanA raMgathI raMgI detA. teo ja sAco dharma pAmI zake che ema hemandrAcArya mAnatA hatA, ane haMmezAM saMpradAyathI para ja rahyA hatA. pitAnA jIvana daramyAna eka e pramANe mAnatA siddharAjane karyA hatA. nahi paNa be rAjAone pitAnA vyaktitvathI prabhAvita karyA hatA - sidhdharAjane saMtAna na hovAthI enI gAdIe Ave che ene ane atyaMta kuneha, kAryakuzalA ane samabhAva vaDe pitAnI IcchA bhatrIjo kumArapALa ane ahIMthI hemandrAcAryanA jIvanane trIje mujaba temanI pAse kArya karAvI zakyA hatA. lAkhonI saMkhyAmAM tabakake zarU thAya che. jotISanA jANakAra hemacandrAcAryane agAuthI emanA anuyAyIo hatA ane chatAM jude paMtha pravartAvavAnI khabara paDI gaI hatI ke nahi te bAju para rAkhIe, paNa emaNe kadI mahatvAkAMkSA sevI nahotI. emanA ziSya to emanAM eTaluM te jarUra kahI zakAya ke hemandrAcArye sAdhu bAvAne guNagAna gAtAM thAkatA ja nahi. keTalAka te vighAmonidhi veze bhaTakatA kumArapALane, sidhdharAjanA mANase enuM khUna madhamaM nirizrI demavo guru : jevI paMkitae uccArI karavA pharatA hatA tyAre mAtra mAnavatAthI prerAIne upAzrayama varSonAM varSo sudhI prAtaHkALamAM emanuM smaraNa karatA. tADapatrI nIce saMtADI dIdhA hatA. A upakAra kumArapALa bhUlyA hemacandrAcArya mAtra gujarAtanA ja nahi, mAtra hiMdustAnanA ja na hatA. rAjyArohaNa pachI zarUAtanAM paMdareka varSa rAjya sthira nahi paNa jagatanA eka mahAna mAnavI hatA ema niHsaMkoca karavAmAM ane vistaravAmAM gayAM. tyAra pachI kumArapALa rAjAe jarUra kahI zakAya. evA mahAna jyotidharane ApaNAM vaMdana ho !
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. i-12-14 prAdezika rAjAnI prabuddha vana zrI. sI. ela. dhIvALAM AMdhranuM navuM rAjya sthapAyuM ane jANe 'lAina kalIara'nA signala maLI gayo te judA judA prAdezika rAjyo sthApavAnA ane khAsa karIne karNATaka, kerAlA ane mahArASTranA judA prAdezika vibhAga racavAnu` pracAra kArya vegavatu banyu. haidrAbAdanA koMgresa adhivezane jAhera karyuM" hatuM ke cAra pAMca varSa sudhI A praznanI vicAraNAnuM kArya mokuph rAkhavuM, paNa e nirNaya. eka varSa paNa TakI na zakayA, AMdhra rAjyanI sthApanA pachI je tagadilI phelAvatI hilacAla ne pracAra thayAM. pariNAme bhArata sarakAre Disembara 1953 mAM rAjye nI punarracanA aMge eka paMca nImyuM. chellA keTalAeka mahinAthI A paMca A kliSTa praznanA UMDA abhyAsa kare che, dezanA judA judA bAgAmAM kare che ane sAMbhaLavA mujaba, bhAratanA rAjyonI punar canA karavAnA vA ane pratiA noMdhAvatA 9000 thI vadhu nivedA ane lekhita khulAsAo paMca pAse AvI paDayA che. A paMcanI nimaNuMkanI jAherAta vakhate sarakAre AvuM dhAryuM na hatuM. ane potAnA dAvAne majabuta karavA bhASAkIya dhoraNe rAjyanI sthApanA thavI joIe ema mAnanArAoe je uzkerATabharyuM vAtAvaraNa sarjyuM che tenA paNa sarakArane te vakhate kadAca khyAla nahi DrAya, A ghaTanAe nizcita rIte sthApita kare ke A prazna phakta vahIvaTI vibhAgAnI goThavaNu aMge ja nahIM, paNa AvA AMdezalanAmAM mAnatA keTalAka netAo bhAratanA judA judA rAjyAnA baMdhAraNa ane dhaDatara aMge A rIte eka pAyAnA pheraphAra karAvavA mAMge che A paMcane je kAmagIrI soMpavAmAM AvI che ane temaNe je kArya ane tapAsa karavanAM che tene lagatI sarakAranI sUcanAo vyAjakhI che. A paMca traNa samartha vyakitaonuM baneluM che, jemane jAhera jIvanano bahoLo anubhava che ane jemanAM AvA savAlo tapAsavA aMgenI kAryakuzaLatA ane buddhicAturya aMge khemata che nahIM. A paMcanI tapAsamAM A praznanI aneka bAjuenI carcA samAi jAya che-rAjyAnI punarracanA kayA saMjogAmAM karavI, tenI aitihAsika bhUmikA zI che, atyAranI paristhiti kevI che ane A praznane bIjA agatyanA prazno zA ze| sabaMdha che ane eka niya sevAthI khIjA upara tenI zI zI asara thavA saMbhava che vagere A badhI carcA--vicAraNA pachI A paMca sarakArane bhalAmaNu karaze ke kayA sidhdhAMtene anusarIne A praznanuM nirAkaraNa lAvI zakAya, A paMca samakSa aneka samasyAomAM mukhya e che ke bhAratanI salAmatI ane ekaya jokhamAya nahIM ane tene samagrarIte majabutI ApavAnI sAthe sAthe A praznane vicAra temaNe karavA paDaze. A praznanI vicAraNAmAM khIjI bAbatAnI sAthe sAthe A praznamAM samAcennA nANAMkIya, Arthika, vahIvaTI pAsAo paNa tapAsavAM paDaze-- ane te paNa dareka judA judA prAdezika rAjyonAM alaga alaga nahIM paNa samasta dezanA sAmUhika rIte joi tapAsIne. AvI aTapaTI samasyAnI tapAsa niSapakSa rIte bhAvanAthI para rahIne ane samagra hitAne anulakSIne thavI ghaTe. A savAlanA UMDe UMDe mULamAM saMkUcitatA bharI che, saMkINuM tA. jAmI che ane raSTrIya ekatA ane hitanI virUdhdha prAdezika sAMkaDA hiteAnI jALavaNI yA te sabhAna prayAso thai rahyA che. AnI sAthe pratiSThAne hAu paNa UbhA karavAmAM Ave che. Ama A prazna upara aneka paDaLA jAmyA che, aneka vicitratAo dhara karI beThI che ane tethI ghauM ane kAMkarA jema sahelAthI judA pADI zakAya' tema A praznamAM ane tevuM nathI. paNa paMcanI sAcI saphaLatA AmAM ja samAyelI che. te nivavAda che. lokalAgaNIne A prazna aMge bhaDakAvavAmAM AvI che puna racanAnA prazna Sa 155 ane dhAka-dhamakIo paNa zarU thai gai che. sidhdhAMtAne ane zAstrIya padhdhatinA nirAkaraNane badale kAmacalAu rIte athavA amuka vargane rIjhavavA athavA tAtkAlika nikAla lAvavA A praznanA ukela lAvavA joie' evu valaNa paNa paNa amuka jagyAe batAvAya che. ApaNe AzA rAkhIe ke tapAsa-paMca A badhAM valaNo ne vheNA sAme khaDakanI jema aDaga Ubhu` raheze te je nyAyI vyAjabI te dezanA hitamAM che te ja rIte potAnAM nirNayo ne bhalAmaNo jAhera karaze, bhArata samakSa Ajano mukhya prazna A che: paradezI sattA nIce 150 vaSa~nI gulAmI pachI dezamAM je rASTrIya aikayanI bhAvanA janmI che tene ApaNe sAMkaDA mAdezika vAdathI navA rAjye UbhA karI tekhamamAM mUkavA mAMgIe chIe ke pachI dezane rAjakIya ane Arthika rIte majabuta ane makakama rAkhI, tenI salAmatIne pASaka tevI rIte prAdezika rAjyAnI punarracanA karavAnuM kArya mudhdhavAdI rIte ane zAstrI padhdhatithI ApaNe karavA mAMgIe chIe. tapAsapaMce kAyamI niNaeNye levAnA che ane nahi ke kAmacalAu tapAsapace A bhavya upa-khaMDanA nakazAnI. gherI rUparekhA doravAnI che ane nahI ke AjhAdIne dhanArI. ema bhASAkIya jore sthapAtI nAnA rAjyonI hAramALA A badhI hilacAle! tapAsa paMca mATe eka paDakAra samI ane bhAgalA karanArI vRtti vALAne phAvaTa nahI maLe evI AzA rAkhI rahyo che. oNMgrese zrI. jayaprakAza nArAyaNu, zrI. vallabhabhAi paTela ane DaoN. paTTAbhi sItArAmaiyAnI je kamITI nImI hatI.teNe A praznana upara vedhaka prakAza pheMkayo che. "AjhAdI maLyA pachI je navA soMgA ubhA thayA che. tethI ApaNe bhASAkIya punara`canAnA praznane judI ja rIte havethI jovA joie. AvI vicAraNAmAM samagra dezanI salAmatI, ekatA ane Arthika samRdhdhine prathama sthAna maLavuM joie ane dezane nabaLA pADI nAMkhanArI vicAradhArA, manovRtti ane pravRttine teDI pADavI joie. eka zlIla e karavAmAM Ave che ke atyAre paNa bhASAkIya dhAraNe rAjyo astitvamAM che ane tethI e deza nabaLA nathI paDayA, tA have zuM kAma banaze ? ApaNe e na bhUlIe ke uttaramAM je bhASAkIya dheAraNe rAjyA janamyAM che temanA vikAsa aitihAsika rIte thayo che ane varSo jUnI e ghaTanA che. havenI mAMgaNI uparachallI rIte evI ja dekhAvAno saMbhava che chatAM tenA preraka kAraNA ane svarUpa judAM ja che. atyAre te bhASAvAdanuM AkramaNa ane "ame rahI gayA"nI vRtti kAma karI rahI che, je dezane hitakAraka nathI; pahelAMnI pravRtti rASTravAdane poSaka hatI. atyAranI pravRtti rASTravAdane bhakSaka che, atyAre je punarracanAnI mAMgaNI karavAmAM Ave che tenI pAchaLa phkata sAMskRtika bhASAkIya kAraNo nathI paNa rAjakIya hetu ane Arthika dhyeya che, ane amuka prAdezika juye ane amuka kAmI netA tevI vRttinI ALapaMpALa karI meLeTI havA prasarAvI rahyA che. bhASAkIya dheAraNe ja rAjyonI punarracanA thavI joie e mAgaNI kheDUdI che ane tene svIkAra thAya te bhAratanA rAjyabaMdhAraNanA ekameAnuM svarUpa ja badalAi jAya che. A vicArasaraNInA puraskartA te eTale sudhI AgaLa vadhe che ane jAhera kare che ke A praznanI vicAraNAmAM bhaugolika, Arthika, nANAMkIya ane vahIvaTI bAbatane lakSamAM levAnI kazI ja jarUra nathI. te ema manAvavA prayatna kare che ke eka bhASA khelanArA vacce viziSTa
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 prabuddha jIvana ta, 1-11-54 prakAranAM sAmAjika sAMskRtika saMbaMdha hoya che ane tethI temane - lokazAhIne dharaNe cAlatAM rAjakIya ekamomAM bhASA ze samAja ja jude che; ane tethI tene bhAratanuM juduM ekama gaNavuM bhAga bhajave che te aMge kaMIka gerasamaja che. lokazAhInA Adarza joIe. bhASAkIya dhAraNa upara sthapAtA rAjyanuM A svarUpa rAja- sAthe sAMkaLatI bhASA e te eka kaDI mAtra che. vaphAdArInI bhAvanA kAraNanI aneka muMjhavaNa ubhI kare che. AnI bArIkAIthI tapAsa rAjya pratye athavA lokazAhI pratye te kAMI bhASAmAMthI janmatI nathI. thivI ghaTe. A praznane bhAratanA baMdhAraNanI jogavAIo sAthe paNa svITajharaleMDa lokazAhIne suMdara namUne che; tyAM aneka bhASAo saMbaMdha che. AvA rAjyanI prajAnI vaphAdArI te rAjya pratye, pADozI ' bolAya che; paNa tyAMnI racanA thaI che amuka manovaijJAnika bhUmikA rAjya pratye ane bhArata pratye kevI rItanI haze e paNa eka upara. tyAM agatya ApavAmAM AvI che sahiSNutA, samAnatA, savAla che. A dalIlane svIkAra thAya ne navA rAjya amalamAM Ave nyAya, bhAtRbhAva, svataMtratA, e badhAne; ane nahIM ke bhASAne. te bhAratanuM rAjya baMdhAraNa kevI rIte amalI banaze e paNa ema joIe te bhASAkIya prAMtanA lokazAhInA siddhAMtanI FE vicAravAnuM rahe che. viruddha kArya kare che kAraNa ke temAMthI asahiSaSNutA ' , AvA pracAranA puraskartAo jeo potAne rASTravAdI tarIke oLa- ane anyAya janmavAno pUro saMbhava che. ApaNA dezamAM sthAnika khAve che teo prathama vizvayuddha pachI yuropamAM je paristhiti nirmANa sattAo ane myunIsIpAlITInI kAryavAhI bhASAkIya dhoraNe ja thAya thaI te tarapha jANIbujhIne durlakSa kare che. A anubhava jANavA che ane tethI bhASAkIya dhoraNe ja lekazAhI nabhe e vAta mAnajevo che. duniyAnA dareka dezamAM bhASAvAde jyAre jyAre mAthuM uMca- vAmAM AvatI nathI. bhASA agatyanI bAbata che e kharuM paNa enI kayuM che tyAre tyAre temAMthI asahiSNutAbharI, AkramaNakAraka ane agatya darzAvavA atizayekita karavAnI jarUra nathI. bhASAkIya sAmrAjyavAdI hilacAla janmI che. rAjakAraNanA sAmAnya abhyAsIne rAjya ubhuM karIne ApaNA pAyAnA prazno ukela nahI maLe-e {paNa AnI mAhitI che. vAstavika rIte A bhASAvAdanA jokhamI te Avaze sAmAnya prajAjananA utkarSathI, tenA jIvanadhoraNanI adelana pAchaLa paNa AvI ja vicArasaraNI kArya karI rahI che. sapATI uMcI ANavAthI. ane bekArI, garIbI ane sAmAjika hoThathI rASTrahita belI haiye te teo potAnI vyakitagata mahatyA- zoSaNa ane anyAya dUra karavAthI. AjhAdI prApti pachInuM ApaNuM | kakSA ja sevI rahyA che: bhASA, saMskRti ane evI vAtenA eThA mukhya kArya che. Arthika AbAdI, prajAe lekazAhI ta pacAvyA ke nIce prathama tabakake te badhA pitAnuM varcasva jamAvavA mAMge che. che ke nahI tenI cakAsaNI che bahubhASI rAje, ane nahI ke A pachInA tabakakAmAM sAMskRtika rIte, aitihAsika rIte athavA ekabhASI rAjya. bhASAnI rIte najIka na hoya evA vibhAge upara ANa pheravavAnI ApaNA mukhya pradhAna zrI javAharalAla naherUe ghaNI vakhata dezanA AvA lekanI IcchA hoya che. buddhivAda hAre te bhAvanAvAdathI samIkaraNa" tarapha prajAnuM dhyAna doryuM che. Arthika vikAsa ane Ajana jItavA teo yatna kare che. bhASAnA dhoraNe rAjya nirmANa sArU, rAjya baMdhAraNamAM aMkita karelA dhyeyane AMbavA sArU ane ApaNA karavAmAM bIjA ekamene hAni thAya athavA te dezane Arthika dRSTie sudaDha ane samRddha banAvavA sArU dareka rAjyamAM vasatI bIjI bhASAo belanArI prajAne nukazAna sapATIe sahakAranI jarUra che; badhA sAthe maLI kAma kare tevI ke anyAya thAya tenI AvA pracAravAdIone lagIre paDI nathI.' samajaNanI jarUra che ane kendra sarakAra, prAdezika sarakAra ane navA navA bhASAne dharaNe ja rAjya bane ane tethI ladhumatinA sthAnika sarakAra vacce eka susaMcAlita ane kAryakSama taMtranI jarUra aTapaTA savAle janme tenI paNa temane mudale darakAra nathI. e te . che. je rAjyanI racanA ja sAMkaDA prAdezika hitane ke bhASAnA sarvamAnya hakIkata che ke ekabhASI prajAne koI paNa eka ja hitane anulakSIne thAya ane rAjadvArI sattA-kheMca ane amuka ja vistAramAM samAveza kara muzkela che, je phakta bhASAne dharaNe ja vargonuM kalyANa e bhAvanA tevA rAjyane preraNAdAyaka hoya che tethI navA rAjya racavAnA hoya te vastInA ane laghumatinAM prazna dezanuM samIkaraNuM" na ja thaI zake. ApaNI sAdhanasAmagrI parimita muMjhavanArA nIvaDaze ane tenA pratyAghAte deza mATe viSama nIvaDaze. che ane prAdezika hita je pitAnA ja phAyadA mATe tenI che, tavArIkhanA pAnAM pheravIe te ApaNane jovA maLe che ke upara aDe jamAve ane svayaMsaMpUrNa thavA prayatna kare jAti, bhASA ke dharmanA ekamAtra sidhdhAMta upara je rAjya racAyuM te tethI Ayojana kathaLI jAya ne rAjya taraphathI hoya te tenI laghumatione saMtoSa ApI zakatuM nathI. AvA janAone yogya amala thaI na zake. dAkhalA tarIke, kayuM meTuM dAkhalAomAM bAMhedharI ke vacano, bhautika ke lekhita, kazAe khepa navuM audyogika ekama kayAM ubhuM karavuM ene nirNaya bhASAne lAgatA nathI. bahumata dharAvanAra varga yenakena prakAreNa ladhumatine dharaNe te thaI ja na zake, te mATe arthazAstranA siddhAMtanuM ja kanaDe che ane sAmAjika, sAMskRtika, zaikSaNika evA kSetramAM anukaraNa karavuM joIe ane te ekama te jagyAe UbhuM karavuM mAnasika aMtarAye avazya ubhAM thAya che. AthI pakSApakSI ane joIe, jyAM badhI sagavaDatAo ane anukULatAo hoya ane dekhAdekhI paNa vadhe che. prathama yudhdha pachInA yuropanA ItihAsanA jyAM kArya kevI rIte utpAdana laI zake. bhASAkIya dhoraNe ja pAnAM pikAre che ke, saMdhi karanArA rAjyane laghumatinA hakake ane rAjyanI punaracanA thavAnI hoya te vargIya hita ane prAdezika hite sAcavavAmAM niSphaLatA maLI hatI. ApaNe AzA rAkhIe ke hitA, rASTranA hita ane samAjanA hite. virUdhdha TakarAze, judA rAjyanI punarracanA aMgenuM tapAsapaMca A praznanI A bAju paNa judA prAMtanA rAjyo vacce cheSa ane taMgadIlI vadhaze ane dhyAnathI tapAsaze. e vAta rakhe bhUlAya ke ekavAra bhASAne dhAraNe che. rAjyanI punarracanA karavAno sidhdhAMta svIkArAye ke dareka bhASAnA pariNAme dezanI pragani Arthika kSetre vilaMbAze. ke jAtajAtanA jUthe ne samUhe pitAnI ja bhASA mATe rAjayanuM juduM rAjyanI purnaracanA karavAnA praznamAM banAvaTI bAbatane vicAra juduM ekama racavA AkAzapAtALa eka karaze. AvuM atyaMta jokhamI sarakhe karavAnI tenA puraskartAo nA pADe che, te eka vicitratA A kArya karavuM ke nahIM ke pachI A pravAha ahIM ja kaDaka rIte veLA- che. ApaNI sAmAjIka-Arthika yojanAonI dhImI pragatinuM eka - sara thaMbhAvI devA e nakakI karavAnuM kAma paMcanuM che. eka vAta kAraNa che vahIvaTI taMtranuM zithilapaNuM, A ApaNane vArasAmAM ja dIvA jeTalI spaSTa che ke A badhuM thAya te ApaNuM nUtana maLyuM che. sau koI svIkAre che ke vahIvaTI taMtrane majabuta cherASTrIya ekatA, salAmatI ane vikAsa jokhamAze. karavAnA prayatna karavA joie ane judA judA rAjyo vaccenI
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 . prabuddha jIvana 157 samajaNathI ama banavA pAme. rAjyanI racanA bhASAne dharaNe jhaDapabhera ochuM thaI jaze." temanA abhiprAya mujaba jo muMbaI thavA pAme te Ama banavuM asaMbhava che. kAryakuzaLatA mATe rAjyanA bhAgalA karavAmAM Ave ane mahArASTranuM juduM ekama banA. game teTalI agatya hoya chatAM udyoga ane vahIvaTI taMtramAM vavAmAM Ave te muMbaInuM juduM rAjakIya ekama racAvuM joIe." bIjA rAjyomAMthI AvanArI vyakitaone ane vahIvaTI A abhiprAya spaSTa che-zaMkArahita zabdamAM raju thayeluM cheA taMtranI arasaparasanI pherabadalIne A bAbata naDaze. A te ane AvA taTastha abhiprAyo chatAM zuM tapAsa paMca muMbaIne mahA- * anubhavanI vAta che ane keTalAye rAjyamAM Aje jherI pracAra thaI rASTramAM joDavA bhalAmaNa karaze ? mahArASTra taraphathI muMbaInA prazna che rahyo che ke parabhASI amaladAro nahIM joie ane pitAnI bhASA aMge pratiSThAne savAla banAvavA prayAsa thAya che, mahArASTrIya prajAne . bolanArane ja te jagyAe ApavI joIe. A carcAne uddabhava dhasAre thaze evI dhamakIo ApavAmAM Ave che, ane mahAvidarbhanI ne bhASA upara je vadhu paDate bhAra mUkavAmAM Ave che te upara che ane prajAne pUnA rAjadhAnI tarIke joItuM nathI mATe amane muMbaI Ape evI che mulkI ane binamaskInI carcAo AvI jagyAe jozabhera thaI , behudIne kaDhaMgI vAto thAya che. A te kAMI dalIla che ke A mahAvidarbhane naE rahI che. ekavAra bhASAkIya dhoraNa upara rAjyanI punaHracanA thaI. mahArASTramAM bheLavavuM ; (ba) mahAvidarbhane pUnA joituM nathI; eTale A valaNa upara koI paNa jAtanuM niyaMtraNa rahevAnuM nathI mATe, (ka) amane muMbaI Ape." koI paNa rIte joIe-bhaugeane vahIvaTI taMtra majabuta banavAne badale DhIluM paDatuM jaze, lIka, sAMskRtika, aitihAsika ke pachI bhASAnI dRSTie-muMbaI e; kAraNuM bane teTalI vahIvaTI jagyAo ochI lAyakAtavALI vyakitaone mahArASTrane bhAga nathI ja nathI. ApaNe mATe sataSanI bInA che ApavAne prayatna thaze ane A kAryakSamatAne sahevuM paDaze. ke je tapAsa paMca nImAyuM che te A badhI bAbatenI bArIrAjyanI punarracanAnA siddhAMta ane eka paDakArarUpe muMbaI - kAIthI parIkSA karavA bhAgyazALI che. paMca samakSanI kAmagIrI rAjya ubhu che. muMbaI rAjya keTalAka bahubhASI vibhAganuM baneluM bhAre agatyanI che. temanA nirNaya upara samajadAra nAgarika che, ghaNI bhASAone te paDyuM che ane viziSTa sthAna dharAvatuM najara nAMkhIne beThA che. A paMca prAdezika vibhAganI punarracanA karI muMbaI zahera e tenI rAjadhAnI che audyogika, nANAMkIya, rAjakIya, aMge bhalAmaNa karaze te mujaba bhAratane nakaze derAze ane to sAMskRtika athavA rakSaNAtmaka game te rIte joIe te paNa muMbaI bhAratane itihAsa te mArge AgaLa vadhaze. rAjya bhAratamAM eka mokharAnuM sthAna sAcave che. bahubhASI rAjya sadabhAva-nivedana chatAM tyAM saMpa ane sumeLa che. ane keI paNa jaina yuvaka saMdha, muMbaI, Aje pa sadIthI jaina ane jaine varga ke bhASAnuM tyAM jera nathI ane tethI kAMI muzkelIo tara samAjanI zaikSaNika tema ja sAMskArika kSetranI aMdara saMpUrNa upasthita thatI nathI. hakIkta mahArASTrIya prajA te tyAM rASTrIya dRSTie sevA karI rahela che. sArAe jaina ane jainetara bahumatimAM che, ane chatAM mahArASTrane "alaga pADavA tenuM samAjane bApunI ahiMsAtmaka samAjanAnI kalpanAthI raMgavAne bumarANu jorazorathI bacAve che. rAjyasabhAmAM paNa te lokenI bahumati che. satata ane jAgRta prayatna karI rahela che. "prabuddha jIvana", sArvajanika mahArASTrIya janatAe eka paNa dAkha TAMka nathI ke jemAM vAMcanAlaya, payuMSaNa vyAkhyAnamALA dvArA pitAnA vicAro samAjanI temane harakta paDI hoya ke temanA hitanI avagaNanA thaI hoya. aMdara phelAvI rahyuM che. mAnava-dharma kevaLa satya ane ahiMsA dvArA re zuM A muMbaI rAjya ke je Arthika ane nANAMkIya rIte dezane zakaya che, e sUtra jaina samAjane samajAvavuM bhAgye je adharUM che. khUba agatyanuM che tenA bhAgalA phakata navA rAjya utpanna karavA e samAjaracanA pratye abhimukha banavAnA kAryamAM A saMmelana - mATe je pADaze? tapAsa paMca AvI bhalAmaNa vyAjabI rIte, madadarUpa nIvaDe tema IcchuM chuM. dezanA hitanI dRSTithI karI zakaze kharUM? muMbaI rAjyanuM vibhAjana saurASTra sarakAranA mukhyamaMtrI mAnanIya ucharaMgarAya Dhebara. kayA siddhAMtane AdhAre karavAmAM Avaze ? zuM mahArASTra rAjya ubhuM karavA sArUM Ama karavuM paDe e cagya gaNu ze? eka bIjo zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhe varSothI vividha kSetre je pragati agatyane prazna e che ke rAjyanI punaracanA bhASAkIya dhoraNe thavI joIe e mAgaNI janatA janArdananI che, prajAnI moTA bhAganI sAdhI che te kharekhara prazaMsanIya temaja AvakArane pAtra che. te che ke amuka rAjakIya netAonI ja che ke je bhASa kaya dharaNe bhAvamAM paNa anekalakSI pravRtti sAdhI samAja, dharma ane dezanI rAjya racI pite ja "rAjA" mAM khapAvavA Icche che? Ane kAMI sevA karI saMghanI pravRtti dareka kSetre cirasmaraNIya bane evI che. abhyarthanA. tALo meLavavAmAM Avyo che kharo? zrI pipaTalAla rAmacaMda slIla mATe mAnI laIe ke muMbaI rAjyanuM vibhAjana thatAM mahArASTra, karNATaka ane gujarAta e rAjya sthApita thayAM te savAla e ubhe thAya che ke muMbaI zaheranuM zuM? tapAsapaMca samakSa : keIpaNa saMsthA pitAnA upayogI ane kartavyazIla Ayu- paDelI aTapaTI samasyAomAM A eka mukhya bAbata che. SyanI paccIzI pUrI kare e sevAnuM sImAcihna kahevAya, paNa che - TUMkamAM, (1) muMbaI pacaraMgI zahera che (2) muMbaI bahubhASI tame ane tamArI A saMsthA eka bIjA viziSTa kAraNe paNa che ekama che (3) muMbaI vyApAra-vANIjya ane udyoganuM kendrasthAna abhinaMdananA adhikArI che. che (4) muMbai e meTA bhaugolika vistArane AdhAra detuM, AMtara - tamArI binasAMpradAyika manodazA ane saMsthAnuM mAnavadharma rASTrIya mahatva dharAvatuM baMdara che (5) muMbaI rakSaNAtmaka dRSTie, prati valaNa ane kArya tamane bIjI kemI saMsthAothI alaga paDe che naukAdaLanI draSTie ane havAIdaLanI draSTie bhAratanuM khUba maha che. ane eja tamArI vizeSatA ane sajIvatAnuM lakSaNa che. vanuM sthAna che. saMdhanI pravRtio navA bhAratanI sAMskRtika maMjhIla para A badhA muddAo dhyAnamAM lai je. vI. pI. hevAle cokakasatAthI pahoMcavAnI gatimAM pitAne namra bhAga bhajavaze evI zraddhA che jaNAvyuM hatuM ke "A zahera koI paNa eka bhASA belanAranuM na ApaNA AdarzanI saccAI upara avalaMbe che. hoI zake, jo tema thAya che tenuM atyAranuM mahatvanuM sthAna zrI kizanasiMha cAvaDA ane lakSI mAnI temaja vividha kSetra . sevA karI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ S8 prabuddha jIvana. tA. 1-11-54 agatyanuM sthAna dharAvatA, duniyAnA cheA pachI videza AghegIkaraNa ane videza sAthe ApaNe vepAra " , zrI. murArajI jAdavajI vaidya : A vizvanA vyApArI nakazAmAM bhAratanuM sthAna anekhuM che. e paNa jevI joItI hatI tevI sahAnubhUtibharI na hatI. te chatAM, ne sthAne sadIo jUnuM che. varSothI pitAne mAla bhArate duniyAne tenAthI amuka udyogane ane khAsa karIne vaparAzane mAla utpanna ApyuM che ne paradeza pAsethI tevI ja rIte lIdho che. ApaNuM karatA udyogane acUka phAyade pahoMce. rAjakAraNanI dRSTie, laDAyaka vahANavaTuM ApaNA videza sAthenA vyApAranI sAkSI pUre che ne ane rakSaNAtmaka dRSTie ane iMgleMDa ane bhAratanA prajAmatane audyogika krAnti pahelAM sArA pramANamAM, jo ke, nAnA jaththAmAM, vacana ApI dezanI audyogIkaraNa vividhatAmAM vadhAre the, tene, ApaNe vepAra rahete. ApaNA pADozI dezo sAthe te te vadhu hatA. vistAra vadhe ne utpAdana paNa vadhyuM AnuM pratibiMba paNa ApaNA ApaNI videza sAthenA vepAranI ane blAhavaTAtI tavArIkhanI videza sAthenA vyApAramAM paDayuM ne. pahelAM ja ApaNe mukhyatve pratichAyA ApaNe sAhityamAM paNa sArI rIte joI zakIe chIe. " kAce ja mAla nikAza karatA karatA hatA te have temAM pAke mAva, I. sa. pUrve 3,000 mAM bhAratanA saMbaMdho bebIlena sAthe hatA. khAsa karIne zaNanI banAvaTa, sutarAu kApaDa vi. bhavya ane udyogrIka ane IjIptanA mamIsa" ApaNA DhAkAnA malamalamAM vI TALelA geno vikAsane jarUrI evI sAdhanasAmagrI ApaNe AyAta karavA jovAmAM AvyA che. guptavaMza ane te pachI paNa. A vepAranuM mAMDI. 1920-21 mAM ApaNI kula AyAtamAM pAkA mAlanuM pramANa dhAraNuM rahyuM jo ke AjanA , karaDe : rUpIAnA. 84 TakA hatuM te 1941-42mAM ghaTIne 55 TakA thayuM. videzanA vepAranI sarakhAmImAM ra te vepAranuM pramANa AvI ja rIte ApaNI nikAzamAM pAkA mAlanuM pramANe je kula ochuM hatuM ane je cIjavastuo. ApaNe tyAM kharekhara, kAjala - AyAtanA 36 TakA hatuM te vadhIne 47 TakA thayuM. A videza hatI tenI herapheramAMthI udbhavatI hatI. megala . vaMza daramyAna vyApAranuM je svarUpa badalAyuM te dezamAM vadhatA jatA audhogIbhAratanA vepArane khUba pretsAhana maLyuM ane De. bAlakrIpaNe karaNanuM pratibiMba che. be yudhdha vaccenA gALAmAM dezanI pragati varNavyuM che tema "duniyAnI vyApArI, padhdhatinuM ane nANA ane audyogika kSetre ThIka ThIka thaI. ane A pragati paradezI sarakAranI mAlanI herapheranuM hinda eka phephasArUpe banI gayuM hatuM." aDhAramI sAvakImAnI nItinA virodhamAM thai e ApaNe rakhe bhUlIe. sadImAM paNa ApaNA utpAdana, ApaNuM vyApAra vyavasthA, duniyAnA , 1841-42 mAM kula nikAza vepAranA khAdya padArthonA 25 bIjA dezanI sarakhAmaNImAM agatyanuM sthAna dharAvatAM hatA. TakA, kAcA mAlanA 28 TakA ane pAkA mAlanA 47 TakA hatA. - A pachI videza sAthenuM vyApAranuM eka navuM prakaraNa khulyuM. te ja varSamAM kula AyAta vepAranA khAdya padArthonA 16 TakA, megala sAmrAjyanA patana pachI dezamAM je aMdhAdhUMdhI ne kAcA mAla 29 TakA ane pAke mAla 55 TakA hatA. avyavasthA pAmI, tenI asara dezanA arthataMtra ane vANIjya A AMkaDAo batAve che ke pahelA samaya karatAM dvitIya upara thai. paradezI mIzanarIo AvyA, yunIyana je AvyuM ane vizva yuddhanI zarUAtamAM videza vyApAranuM baMdhAraNa dezanA brITIza sattAyuga zarU thaye, rAjakIya kSetre ApaNe parataMtra banyA, arthataMtrane vadhu anukuLa hatuM. videzanA vyApAranuM pramANa te Arthika kSetre ApaNe paMgu ne lAcAra banyA, sAMskRtika kSetre pahelAM karatAM vadhyuM ja hatuM. ApaNane sahevuM paDayuM. audyogika krAntine pariNAme pAkA mAlanA utpAdanamAM AmUlAgra pheraphAro thayA ne tethI mAlanA utpAdana, vitaraNa 1839-45 nA yudhdha gALA daramyAna ApaNA dezanA udhogone ane vyavasthA upara jabarajasta asara thavA pAmI. kAcA mAlanuM mahatva sAce eve Teke maje. audyogika utpAdananI sapATI uMcI lAvI ane audyogika khAtAmAM varcarava TakAvIne sAMcAone kAma maLe te cIja vastuonI kheMca ane nANAnA phugAvAmAM ApaNuM arthataMtra sArU kAcA mAlanI zodhakhoLa zarU thaI gaI. A samagra paristhitinI aTavAyuM. asara paNa videzanA vyApAra upara thaI ane ApaNA dezane bIju vizvayuddha pUruM thayuM yudhdha pachInA prazno aNaukelyA kAcA mAlanI vakhAra gaNAvavA lAgI. ApaNA grAmodyogo, paDyA hatA, tyAM Arthika dRSTie eka evA dezanA bhAgalA paDayA gRhadyoge, gAmaDAMo bhAMgatAM cAlyAM. ne kA mAla ApaNe nikAsa nirAteinA kaDhaMgA prazno ubhA thayA paNa sAthe sAthe ApaNe rAjakarI karIne pAkA mAlanI AyAta karatA gayA. ApaNuM ja "3" kIya AjhAdI meLavI. rAjakIya AjhAdI e te Arthika AjhAdI paradezI sTImara mAraphate, paradeza jaI, paradezamAM kApaDa tarIke meLavavAnI suvarNacI che ane AjhAdI pachInAM varSo daramyAna, vaNAI pAchuM paradezI sTImara mAraphate pAchuM AvatuM ne gAmaDAmAM aneka muzkelIo ane muzIbate pachI kuzaLa vahANavaTI nIce khaDakAtuM. A paddhati mujaba paradezanI mUDI, majurI, vyavasthA, dalAle, ApaNuM jahAja bharadariye jhaDapabhera cAlI rahyuM che. prajA ane sarapeDhIo vi.ne phAyade the. arthazAstrIo A paristhitine "grAmI kAne arasparane vizvAsa jema jema jAmato jaze, sahakAra vadhatA karaNa rIte ghaTADe che te kharekhara ja A samaye ApaNA dezanAM jaze ane dezanA hitanA draSTibiMdu' jema vadhune vadhu kaLAtuM jaze ' arthAtaMtranuM kramazaH grAmIkaraNa (Progressive ruralisation tema tema dhyeyasidhdhi jaldI thaze, ' ! : of our economy) thaI rahyuM hatuM. ApaNA arthataMtrane majabuta banAvA, jIvanadhoraNa uMcuM paNa sAhasavRtti kalA kauzalya, khaMta, utsAha ane kAryakuzaLa- lAvavA, bekArInA praznane haLave banAvavA, khetIne ane udyogane tAmAM bhArata keI paNa dezathI pAchaLa paDatuM nathI mIla udyogathI zarU thaI, madada karavI prathama paMcavarSIya yojanA amalI banI cUkI che. A dhIme dhIme nAnA moTA kArakhAnAo ane mIle ApaNA dezamAM zarU thayAM. janAmAM khetI, nahere, vIjaLI-kAma, lekakalyANanA kAryo upara paradezI zAsakenI nIti chatAM, ane tene paDakAratA dezamAM udyoga- "bhAra mUkavAmAM AvyuM che. paraMtu, bIjI paMcavarSIya ejanAmAM dezanA . dhaMdhA vikasatA gayAH alabatta tenI gati dhImI rahI. prathama vizva jhaDapI audyogIkaraNa upara bhAra mUkavAmAM AvanAra che. utpAdana yudhdha udyoganA vikAsane Teko Ape. svadezI AMdolana ane vipula banAvIne ja dezanI mAthAdITha Avaka vadhArI zakAya ane teja bAyakoTanI caLavaLe bhAratanA udyogane pagabhara karyo. audyogika nIti jIvanadhoraNa UMcuM AvavA pAme. ApaNe tavA tavA keTalAye udyoga
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-1954 sthApavAnI jarUra che. duniyAnA AgaLa vadhelA dezanI haroLamAM ubhA rahelA audyogIkakaraNanI vividhatA ane vipulatA thavI joie. tenI gati vadhavI joie ane A badhu dezanA hitamAM thAya te rIte thavu joIe, paradezI bhaDALa ApaNe maryAdita rIte ja vAparavu joIe ane tema karavA jatAM ApaNA dezanA kAyamI hitA jokhamAvA na joie. paradezanI vaijJAnika madadanI paNa ApaNune kula AyAta kula nikAsa lAkha rUA. lAkha !. lAkha rUA. 1948-49 672,96 453,78 1949-50 639,75 50,02 vepAranuM pAsu 133,73 219,26 A samaya daramyAna kArIyAnI laDAi aMdha paDayAM pachI laDAinA tejInA saMjogA badalAyA che, vecanArane khale kharIdanAranu ajAra maLyuM che ane tethI ApaNI nikAze TakAvI rAkhavAnu kArya jaTila banyu che paNu, Ama karavAmAM na Ave te tenI asara audyogikatA ne jarurI evI bAbato upara thavA saMbhava che. dezanu 1950-51 608,84 60 1,37 zrI khImaca' pUrva kAlIna, madhyakAlIna ke arvAcIna jainAnI sAmAjika paristhitinuM avalokana karatAM eka vAta sheje tarI Ave che ke jaina samAjamAM koine koi prakAranI vicArabhinnatAnuM astitva sadA rahyAM ja ka" che. jo ke vicArabheda ke mAnyatAbhe hAvAM e svabhAvika che. ane evI vicArabhinnatA tA manuSyanI potAnI bhinna bhinna mAnyatA heAvAthI rahevAnI paNa kharI. paraMtu A prakAre sA`celI bhinnatA vyakita ke samAjane paraspara virodhI mA na dorI jAya evI viveka budhdhi manuSye rAkhavI rahI. jaine Aje sAmAjika ekatAnI vAto khUba kare che, vyAsa pITha uparathI vakatAetI vAgadhArAmAM ekatAnA veNu vahetAM DAya che, lekhakAnI lekhanaprasAdImAM paNa ekatAnA ja sUrA Aroha-avarAha le che. paraMtu jyAre krAi prasaMga upasthita thatA hAya che tyAre ekatAnI vAta bhUlI svasa pradAyanI puSTi ane anyanuM khaMDana karavAnuM nathI bhUlAtuM eka tarapha puSkaLa khaMDanAtmaka sAhitya pragaTa thAya che, je ekatAnA mArgane avarAme che jyAre bIjI tarapha sabhA--adhivezanAmAM suMdara zabdomAM ekatAnA prastAvA paNa thatA hAya che, paraMtu A badhu bahudhA mAtra aupacArika dhAraNe thatuM haiAya che. anyathA jaina samAja jevA suzikSita nAnakaDA samAjanI ekatA ATalI dUrane dUra na rahI hAta. * ekatAnA praznanI khIjI bAju paNa che. keTalAye ektApremI vicArakoe vividha vartulenuM sagaDrana karavA-sAcI ekatA sAdhavA aneka prayatno karyAM che. paraMtu koNa jANe kema emAM saphaLatA nathI sAMpaDI. saMbhava che ke kALa paripakava thayo na heAya. eka mAnyatA evI paNa che ke vartamAna krikAonuM vilInIkarNa karI, ekIkaraNa vaDe mAtra eka ja avicchina samAjanI sthApanA karavI. A vicAra jarUra sArA che, paraMtu Aje kAi paNa saMpradAyanuM vilInIkaraNa ke - avajJA saMbhavita nathI. saidhdhAntika rIte paNa e zakaya nathI ane e prakAre jaina samAjanI ekatA kadI sidhdha thavAnI paNa nathI. samAje keTalAka samayathI svIkArI che, e rahI ane te e ke, jaina samAjanA je A sacAgAmAM sAcI ekatA sthApita karavAnI je . mAnyatA mArge ja gati karavAnI pRthaka pRthaka phirakAo che. * jainAnA sAmAjika aikayanI zakayatA prabuddha jIvana 159 ~ jarUra rahe che. audyogIkaraNane jarUrI evA kAcA mAla, ane pAka mAla, pAkA mAla-plAnTa mazInI, sAdhana sAmagrI, spesa sTe vagere ApaNe meLavavAnuM rahyuM, A badhAnI ApaNe AyAtA karavI paDaze. huMDIyAmaNunI draSTie joIe te ATaluM nANuM kAjala pADavA ApaNe nikAzenu dhoraNa jALavavuM paDaze-dhAravuM paDaze, ApaNuM vepAranuM pAtu ApaNe tapAsavu` paDaze. - 1951-52 854,93 715,63 1952-53 635,48 559,51 7,47 .75,97 159, . 21,78 AMtarika utpAdana vadhyuM che te tene jIvavAnI mAM kharIda zakita nathI tethI paNa ApaNA prazna viSama bane che. A sajogAmAM nikAsa vadhAravA mATe bhArata sarakAra je dhyAna ApI rahI che te stuta che ane tene badhAMne TakA che. : 1953-54 542,29 para0,51 maganalAla vArA te sau potapotAnI svIkRta dhArmika mAnyatA ane paraMparA pramANe varte, kriyA-anuSThAna karai, potAnA sAMpradAyika AcAra vicAra ane praNAlikAne anusare, paraMtu samagra samAjane sparzatA sAmUhika praznA paratve sau sahakArapUrvaka-sAthe maLIne kArya kare. : A prakAre sAmAnya prazno aMge AkhAye jaina samAjanI saMgarhuta zakti eka samUha rIte kArya kare, te AMcI ekatA sAdhavA uparAMta jaina samAja eka baLavAna ekama banI rahe. muddAnI vAta e che ke sAcI ekatA sAdhya karavAnA prazna gaMbhIratApUrvaka ane uMDANuthI nathI vicArAyA, anyathA emAM kAi aTapaTu tattva ja nathI. jyAre dhArmika mAnyatA ane paraMparAnA mULabhUta praznane bAjue rAkhIne mAtra sAmAjika ekatAne prazna hAtha dharAya tyAre emAM koipaNa evA mudde nathI rahetA ke je ekatAnA kAryamAM avarAdha UbhA kare, jaina samAMjanA sAmUhika hitanI dRSTie jainAnI ekatAnA praznanA ukela anivAyaeN che tyAre enA nikAla lAvavA prayatna thavA joie. AnA ukela mATe dareka krikAnA pratinidhioe sAthe besI darekane sparzatA sAmAnya muddA* nI sUcI banAvI, vivAdAspada praznone sadaMtara cheDI, sarva sAmAnya baMdhAraNa ghaDI AkhAye samAjanA dhANe, pratyeka krikAnuM pratinidhitva dharAvatI eka madhyastha samiti nImavI, samAjane sAmUhika madhyastha saMsthAne sopI devu joie. A prakAre sAthe maLIne kArya rIte sparzatA prazno ane kAryonuM sa McAlana e prakAre racAyelI karatAM, dhIme dhIme samAjamAM sAcI ekatA jarUra sthapAze. thoDA samaya pahelAM sadgata AcAya zrI vijayavallabha "sarijInI preraNuAthI cAra sapradAyAnA AgevAnonI eka 'saMyukata samitinI raMcanA thayelI. jenI ekAda e sabhA paNa maLelI paraMtu e bAda kazuM ja thayuM jaNAyu nathI. samiti sakriya kAryarata : ane e jarUrI che. ke * anubhava kahe che ke kai mATuM kArya jyAre AkhAye jaina samAjanA nAme upADAyu che tyAre joie tevI saphaLatA nathI sAMpaDI, paraMtu evaDuM ja meTuM kArya jyAre jaina samAjanA ekAda krikA taraphathI zarU thayuM che. tyAre e krikAnA lokoe e kAne peAtAnuM gaNI emAM pUrA sahakAra- Apyo che. dAkhalo laie tA, dezanA bhAgalA OM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 prabuddha jIvana tA. 1-11-54 temanA saMtAna che ane ApaNuM ja nirmaLa paDatAM pAkistAnamAM phasAI gayela jainone vimAna vaDe khaseDavA graMtha nathI ke je jagatanI zikSita prajA samakSa gauravapUrvaka rajU mATe, temaja emanA punaHvasavATa mATe sthAnakavAsI kenpharansa karI zakAya, karaDenuM nirarthaka AMdhaNa mUkanAra samAja pAse ekAda - apIla bahAra pADI tyAre mAtra gaNyA divasamAM hiMdanA khuNekhuNethI vizva vidyAlaya jevI zikSaNa saMsthA paNa nathI, ke jyAM jIvaMta lAkhanI rakama AvI paDI. eja rIte madhyamavarganA vikAsa mATe zikSaNa ApavAnI yojanA hoya, je samAjanuM Agama sAhitya ke tAbara konpharansa taraphathI prayAsa thatAM, gaMjAvara rakama ekaThI thaI. jenAM pAzcAtya dezomAM paNa bhASAMtara thayAM che ene gharaAMgaNe zrI mahAvIre vidyAlaya mATe prasaMgopAta apIla thatAM, Aje e kAI pracAra nathI. jemanuM saMskAradhana je bhASAnA graMthamAM chupAyela saMsthA eka Adarza mAtabara zikSaNa kendra banI javA pAmI che. che e badhuM mAgadhI bhASAnuM jJAna paNa Aje jaina samAjamAM nathI ! paraMtu jainanA dareka saMpradAyanI saMyukata zikSaNa saMsthA "saMyukta akhila dezane dharaNe ke evuM mAtabara prakAzana khAtuM paNa nathI jaina vidyArthIgRha" jevI saMsthAne pitAnuM makAna UbhuM karavA mATe ke jyAMthI jaina saMskRtine sparzatuM sAhitya pragaTa thatuM hoya ! keTalAM varSa rAha jovI paDI e sau koI jANe che. A hakIkata ane A badhAMyanI sAme, je AMkaDAlakSI hisAba kADhavAmAM spaSTa rIte kahI jAya che ke leka hRdayamAM rUDha banelI sAMpradAyikatA Ave che, jainanA dareka phirakAo taraphathI prativarSa DhagalAbaMdha halakI haju vilIna nathI thaI. keTInuM sAhitya pragaTa thAya che, jemAM mukhyatve aneka viSezaNothI - zrI mahAvIra vidyAlaya mATe A varSe ThIka evI rakama e ubharAtAM sAdhu sAdhvIjInA guNagAna, sAdhujI ane dAtAonAM suMdara citra, phIlmI gItonA DhALe racAtA DhaMgadhaDA vinAnAM gIte ane saMpradAyanI bahAranA jaina baMdhu taraphathI maLela jemAM dAtAne evI AzA hatI ke vidyAlaya have alpa saMkhyAmAM paNa anya jaina tadana halakI keTInuM sAhitya pragaTa thAya che, jemAM prativarSa lAkhe nuM , saMpradAyanA vidyArthIone dAkhala karaze, paraMtu e AzA mAtra azA AMdhaNa mUkAya che, jyAre keTalAye upayogI graM, Agama sAhitya ane ApaNAM saMskAra dhanane samAvatA sAhitya prakAzana mATe ApaNuM ja rahI. A dAkhalA mAtra udAharaNa rUpe che. A prakAranI paristhiti pAse nANAM ja nathI. kevaLa nANAMnA abhAve keTaluMye upayogI jainenA saMpradAyamAM pravarte che. jyAM sudhI samAjanI sAMpradAyika sAhitya adhApi apragaTa rahayuM che. hakIkata UMDI vicAraNA mAgI vicArasaraNImAM AmUlAgra krAMtikAraka parivartana nahi Ave tyAM sudhI thAbaDabhANa jevI ja sthiti rahevAnI che. AvuM te Aje ghaNuM ghaNuM jaina samAjamAM banI rahyuM che. yuga jarUra badalAyo che. yuganA Adezanee krAMti ANI che. je kAryakare samAjane sparzatA praznonI vicAraNA karatAM hoya che lokomAM jAgRti paNa AvI che ane sAMpradAyikatA ochI thaI che temanA aMtaramAM te A duHkhadAyaka paristhitie prajavalita karelI e hakIkata che. haju gaI kAle jainenA jAhera tahevAranI tArIkhe Aga prajalyAM kare che, Ama chatAM nirAzAne avakAza nathI. ApaNI sarakAra pAse nakakI karAvatAM judI judI kensara pitAnI tithi paristhitinuM ApaNane bhAna che. e ApaNI jAtinuM pratIka che. A ja maMjura thAya e mATe AkAza pAtALa eka karatI. ane Aje kaI cotha ke pAMcamanA vivAdamAM nathI UtaratuM. mahAvIra ApaNuM sAMpradAyikatA joke naSTa nathI thaI, paraMtu e nirbaLa to jayaMtIne tahevAra petAnI tithie jAhera thAya e Agraha nathI jarUra banI che, ane kramazaH e vilIna thavAnI che e paNa nizcita rakhA. tithinI vAta te Aje gauNa banI che, ane e uparAMta che. yuganA parivartana sAthe ApaNAmAM paNa parivartana thayu che. dareka phirakAnAM bhAIo sAthe maLIne eka ja divase ekaja vyAsapITha Aje ApaNe, sau phirakAnA bhAIo sAthe besIne ApaNA praznonI upara mahAvIra jayaMtI jevA tahevAra ujave che. e jainenI AvI vicAraNA karatAM thayAM chIe, sAthe maLIne ApaNuM jAhera tahevAro rahelI ekatAnuM eMdhANa che. ujavatA thayAM chIe, ekabIjAnI muzkelIo samajI, sahakArathI ' kahevAmAM Ave che ke hiMdanI pArasI vagere kAme pitAnI kArya karIe chIe, aMtarmukha dRSTi sthApI vizALa dhoraNe kArya karavA tatpara banyA chIe. e ApaNI unnatinuM pratIka che. kemanA lAbhArthe lAkho kharca che. hepITalo, skula, kalejo, udyoga ekatAne paMca lAMbe ane vikaTa che, paraMtu Aje te ApaNe kendro, Adi calAve che, A vAta sAva sAcI che, paraMtu jainenI ekatAnA e dherI mArge prayANa zarU karyuM che jemAMthI yuvaka saMdha saMkhyAnI apekSAe pArasI bhAIonI saMkhyA keTalI ? ane jevI sarva phirakAonI saMyukata krAMtikArI saMsthAone mArgadarzana jainenI sarakhAmaNImAM emanA dAnane phALe keTalo ? paraMtu suzikSita paNa maLI raheze. yuvaka saMgha Aje petAne rajata mahotsava ujave saMgati pArasI kemanA dAne ane e dAnanI vyavasthA saMcAlana Adi vyavasthita ane gaNatrIpUrvakanA hovAthI ene upayoga e che. tyAre samagra jaina samAja e saMsthA pAse evI apekSA jarUra ke kema sugya rIte karI ene vistRta lAbha uThAve che, ane rAkhI zake che. saMghanA prayAsa prayatna vaDe samagra jaina samAjamAM sAcI-nakkara ekatA vahelAmAM vahelI take pragaTe. jagata mugdha rIte e dAnavIra kemanI dAnavRttinI prazaMsA kare che, jyAre hiMdanA jaine ke jenI saMkhyA cAlIsa-pacAsa * avasAna-noMdha lAkhathI ochI nathI te jaina samAja prativarSa vividha prakAranA tA. 6-10-54 nA roja maLelI saMdhanI kAryavAhaka samiti ghanamAM kaDo rUpiyA kharca kADhe che. pacAseka lAkha jeTalA jaine tathA rajata mahotsava samitinI saMyukta sabhAe saMdhanA sabhya prati varSa daseka karoDathI paNa vadhAre rakama A prakAre kharce che e zrI mohanalAla kAlidAsa zAhanA avasAna paratve zaka pradarzita vAta tatkALa koInA mAnavAmAM Ave tema nathI, paraMtu e hakIkata karate nIce mujabane TharAva pasAra karyo hateA - che. paraMtu A karoDonuM dAna UgI nIkaLatuM nathI, kAraNa ke dAtA- zrI mehanalAla kAlidAsa zAhanA tA. 4-10-14 nA roja oe dAnanI dizAmAM haju kazuM ja parivartana ANyuM nathI-ane nIpajela akALa avasAna paratve muMbaI jaina yuvaka saMgha UDA | apAyela dAnanI keI suvyavasthA paNa nathI. samAjanA A rIte dara zekanI lAgaNI vyakta kare che. teo kuzaLa selIsITara hatA, varSa kharcAtA karoDa rUpiyAnI rakamane yegya sthaLe upayogamAM levA digaMbara samAjanA eka AgevAna hatA, ane khAranA agragaNya mATenI vyavasthita pejanA koIe vicArI ja nathI. game tevA zaherI hatA. teo eka saumya prakRtinA sajjana hatA ane saMghanI vicArakane vimAsaNamAM mUkI de evo gUDha A prama che. . sarva pravRttimAM UDe rasa letA. temanA bhAgIdAra zrI cImanalAla che. AthI vizeSa karUNAtmaka ghaTanA te e che ke A rIte kare- cakubhAI zAha tathA temanA kuTuMbIjane pratye saMgha antaranI sahI DenI rakama veDaphI nAkhanAra jaina samAja pAse bhagavAna mahAvIranA nubhUti pragaTa kare che. ane temanA AtmAne zAzvata zAMti maLe jIvana caritrane eke ya pramANabhUta-gaurava laI zakAya e kAI evI prArthanA kare che. zAkanI lAgatA eka A tinA sajaja cImanalAla
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ A tA. 1-11-54 vividha sAmayikAmAM 'prabuddha jIvana'nuM viziSTa sthAna muMbai jaina yuvaka saMdha eka viziSTa ane krAntikArI sa'sthA che. 'prabudhdha jIvana' jevu pragatizIla ane gaMbhAra rIte mAnava jIvanane lagatAM sarva praznA chatuM pAkSika bhAgyeja jovA maLI zake che. gujarAtI bhASAmAM prakaTa thatAM sarva patrAmAM 'prabuddha jIvana' eka vizeSa bhAta pADe che, mArI jANa che tyAM sudhI te jaina samAjanA sarva krikAmAM prakaTa thatA sarva mAsikA, pAkSikA ke aThavArikAmAM 'prabuddha jIvana' sarvottama che. sAmAjika praznonI ATalI uMDANathI, talasparzI rIte ane samabhAva sAthe carcA karavAmAM prabuddha jIvana mAkhare rahe che. jaina samAjanA sarva prazno rASTrIya dRSTie prabuddha jIvanamAM je rIte chaNavAmAM Ave che te rIte khIju koi patra rajuAta karI zakatu nathI. jaineAnI ekatA ane sadhama samabhAva, je mukha' jaina yuvaka saMdhanA uddeza che tene vyApaka svarUpa ApavAmAM 'prabhuddha jaina' vartamAna 'prabuddha jIvane' je mahattvane! kALA ApyA che te ajoDa che. dhIra, gaMbhIra, pragatizIla vicArAnI paraMparA rajU karatA prabuddha jIvananA taMtrI zrI paramAnaMdabhAI kApaDiyA ane prabhu jIvana' tu saLaMga svarUpa-e baMne eTalAM ekamaya banyAM che ke bannene ekamekathI chUTA pADI zakAya tema nathI. jaina samAjanA sAMpradAyika gaNAtA vargane ja nahi, kintu pragatizIla gaNAtA varganA kopa vaheArIne paNa prabudhdha jIvana je rIte sAmAjika ane dhArmika praznaneAnI satya rajuAta kare che e eka sAcI krAntikArInI tamannA dAkhave che. koInA paNa dharanI meTAnI ke mAnApamAnanI paravA na karatAM ke zehamAM na khAtAM pramudhdha jIvana je aMgekUca karI rahyuM che tathA samAjanA sarva vargomAM potAnI viziSTatA jALavI rahyu che e gauravazALI hakIkata kahevAya. prabuddha jIvana yuvaka saMdhanI sarva pravRttie sAthe mArA saMbaMdha zarIra ane AtmAnA subhaga saMgamathI banelA jIvaMta jIvana jeTalo nikaTanA rahyo che, ane A sabaMdhane kAraNe jIvanamAM navacetana rahyAM karyuM " che ema kahuM te atizayAkita nathI. pragatizIla ane krAntikArI vicArA rajU karatuM prabudhdha jIvana, rASTrIya pragati sAthe pagalA bharatA yuvaka saMdha ane saMskAranI rasathALa pIrasatI vyAkhyAnamALA - ane snehanItaratI saumyamUrti paramAna bhAI A saunI nikaTatA e jIvananA eka apratima lhAvo che ema huM gaNu chuM. cunIlAla kAmadAra. 'prabuddha jIvana'nA vizeSa aka ane kSamAyAcanA jyAM prabudhdha jIvananA vizeSa aMka chapAya che te chApakhAnAvALA divALInA kAmane aMge A vizeSa aka vakhatasara pragaTa karavAmAM asamartha nIvaDavAne kAraNe prabudhdha jIvananA grAhako vAMcakone A ka paheoMcADavAmAM asAdhAraNa vilaMba thayo che je mATe atyanta dilagIra chIe ane amArA vAMcakonI ame kSamA mAMgIe chIe, A vizeSa aMka sadhanA rajata mahAtsava pahelAM pragaTa karavA dhAraNA hatI ane tenI 48 pAnAMnI amoe maryAdA bAMdhI hatI. e aMka e pramANe pragaTa karavAnuM. tatkAlIna sayogeAmAM zakaya nahi lAgavAthI tenuM prakAzana tA- 1-11-54 upara- mulatavI rAkhavAmAM AvyuM. Ama thatAM zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA 26 varSanA vRttAnta ane rajata maheAtsava samArabhanI vigate paNa vizeSa aMkamAM samAviSTa karavI ja joIe ema amane lAgyu, ane 48 pAnAnI maryAdA vadhArIne 64 pAnAMnI karI. 59 161 jaina jagatanI aneAkhI sasthA viziSTa kAraNasara janma pAmela ane anAkhI rIte kArya karI rahela zrI jaina yuvaka saMdha peAtAnI seojjavaLa kArakirdInAM paccIsa varSa pUrAM karI AgaLa dhape che e harSanA viSaya che. bALadIkSA ane sAMpradAyika saMkucitatAnA aniSTa sAme mero mAMDavA A saMsthAnA ugama thayA hatA. sadI jUnI cAlatI Avela dhareDamAMthI nIkaLI navI draSTie vana ane dharmanA sumeLa sAdhavA e A saMsthAnuM pramukha dhyeya rahyu che. mAnava hRdayamAM rahela mAnavatAnA avirbhAva karavA, bhautika lAbha karatAM tAttvika lAbhanI mahattA samajAvI te prati mAnava manane AkRSTa karavu, rASTrahita viAdhIkApaNu vicAra yA kriyAne komI saMkucitatAne kAraNe peSaNa na maLe te jovuM eTaluM ja nahi paraMtu rASTranI pragati ke tenA utthAnamAM eka ekama tarIke A saMsthAnA paNa kALA hoya e dRSTibindu rAkhavu, jainAnA krUkAbhedone dUra karI samagra jainanu ekIkaraNa karavu, jIvananI vizuddhi jaLavAya ane yuganI sAthe dhakhesatA thAya tevA ucca ane umadA vicAronA pracAra karavA, jaina tathA jainetara jagatanA saMparka dvArA saMsthAnA vartulane bane teTaluM vistRta AnAvavuM e jaina yuvaka sadhanu mukhya kArya banI rahyuM che, saMskArapeASAka, vicArapreraka, ane krAntikArI vicAronI nIDarapaNe rajUAta karanAra A saMsthAnA pAkSika mukhapatra "prabhuddha jIvane" anya samakAlIna sAmayiAmAM viziSTa prakAranuM sthAna pApta karyuM che. kAinI paNa zehamAM taNAyA sivAya satya jaNAtA vicArAne gaMbhIra, ane saMyamI bhASAmAM, pazu pUrI nIDaratAthI rajU karavAmAM "prabuddha jIvana" kadI acakAyuM nathI. A saMsthA dvArA yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA prativaSa vadhu ne vadhu vikasatI ane lokapriya banatI rahI che. A vyAkhyAnamALAmAM prakhara vidyAne ane te te viSayanA niSNAtAArA temanA jJAna ane anubhavanA niceAharUpa je rasathALa zrotAjana samakSa pIrasavAmAM Ave che. temAM jJAnayoga, karmayoga ane bhaktiyoganA samanvayathI utpanna thayela bhinna bhinna vAnagIo mUkavAmAM AvI heAya che, je mAnavamananI uccatama lAgaNIo ane bhAvanAone poSaka ane savadha ka hovA uparAMta mAnavajIvana sAthe paNa dhaniSTa sabaMdha dharAvanAra hoya che. jaina samAjanI AvI ajoDa saMsthA pratidina vadhu ne vadhu kAle khule ane tenI zAkhA pratizAkhA dvArA janatAnI vadhu te vadhu sevA kare eja abhyarthanA. lIlAvatI kAmadAra Ama chatAM paNa amane A nimi-te maLelA sarva lekhAnA 64 pAnAmAM samAveza karavAnuM zakaya nathI ema lAgavAthI keTalAka lekhA prabuddha jIvananA have pachInA akAmAM kramazaH pragaTa karavAno nirNaya karavAmAM AvyA che. 64 pAnAnA aMka paNa ATalA moDe pragaTa thai zakayA che. bAkI rahelA lekho samAvavAnA Agraha rAkhavA jatAM ghaNAM vadhAre pAnAM rAkavAM paData ane aMka pragaTa karavAmAM haju paNa dhaNA vadhAre vilaMba thAta. AvI agavaDa bharelI paristhiti vacce amArA viSe sadbhAvathI prerAIne A vizeSa aMka mATe je mitroe lekho meAkalyA che te lekhe! e rIte pragaTa nahi karI zakavA badala ame te lekhaka banI antaHkaraNa pUrvaka kSamA mAMgIe chIe. amArI A kSatine teo udAra bhAve joze evI AzA che. have pachInA arka tA. 15-11-54 nA roja niyamita rIte samalAyanA pragaTa karavAmAM Avaze. pragaTa thaze. ane te aMkamAM terApathI mAnyatAnI ciraapekSita taMtrI, prabudhdha jIvana
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-54 prabuddha jIvana , saMgha mATe bhAvI kAryanuM dizAsUcana zaka A muni zrI saMtabAlajI , - muMbaImAM gujarAtI bhASA bolanArAonI saMkhyA dhIme dhIme - AvyA. AnuM paNa saMgha jarUra gaurava laI zake. nAnA moTA pravAso | muMbaI baMdara vadhavAnI sAthe vadhatI gaI, temAM jema itara dharmanA saMdha ja hoya che. Ama saMdhanI pravRtti sarvamukhI ane udAra [ ' ' loke hatA tema jaina dharmanA loko paNa hatA. muMbaImAM je rIte nItivALI rahI che. te badala kharekhara mane saMtoSa thAya che. dezadezanI prajAo AvI vasI, tema e. pacaraMgIpaNAnI vividhatAmAM : AthI ja have kaMIka vizeSa krAntikArI pagaluM bharavAnI huM samanvayapUrvaka jIvavuM, chatAM AgavuM vyakitatva TakAvavuM. e savAla saMdhane vinaMtI karIzaHE dareka varga pAse AvyA. jaina yuvakanI gaLathuthImAMnI anekAMtu bhAva- vahAlA muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya ! ke nAne AmAM eka ane meke maLe. uparAMta chellAM keTalAMya varSothI upara meM tamArI upara tamArI ja pravRttio paikInI theDInuM smaraNa karyuM jainamAM je ahiMsaka krAnti karI cUkI hatI, teNe pharI jaina che , ane karAvyuM, tenI pAchaLa mAro eka hetu e che ke, tame jyAre }s: zikSita samAjamAM garamI pedA karI. gAMdhIjInA deza mATenA prayogo ' sAcI dizAe makakama pagaluM le che ane zuddha hetupUrvaka tene * cAlu rAkhe che, te chevaTe samAjane mATe bhAga anicchAe paNa che . paNa A garamImAM preraka banyA gaNAya. ' ' : chevaTe pAchaLa deDo Ave che, te jayAre navasamAja nimaNunA - dareka samAjamAM jema " jAnuM te ja senuM' ema mAnanAre , bhagIratha kAryamAM sakriya joDAI dharamULathI palaTAtAM mUlyanA kAmamAM - ' varga hoya che, tema jainamAM paNa te ja, chatAM eka bAjuthI Apa sIdhA kAM na paDe? alabata huM samajuM chuM ke tame saune zrImad rAjacaMdranI vicAradhArAe AkhA jaina samAja upara jayabara - kAMI ne kAMI maryAdAo che. paNa ema chatAM rajata mahotsavane TAMkaNe kAM kAM maryAdAo che paNa e asara karI, tema vADIlAla metIlAlanI vicAradhArAe paNa keka eka jainavapremI ane krAntadaSTi jainanuM maMDaLa jo AvuM kaIka . yuvAnanAM mAnasa navasarjana tarapha preryA. A vakhate jaina sthAnakavAsI . vicAre te te te samaye samaya na ja kADhI zake tevuM che ja nahIM. vicAre che ? | samAjamAM adhivezane thavA lAgyAM, tema sthAnakavAsI, mUrti tamArA saMdhastaMbhemAnA keTalAka te Arthika dRSTie pIDha bhUmikA upara pUjaka ane digabara e traNemAMne yuvaka varga paNa jaina samAjanI sthira thaI cUkyA che. Aje mAre mana zuddhimaMDaLanI ane zAMtisenAnI che. ekatAnA kAryakrama tarapha gatizIla banya. dezamAM ane AgaLa vadhIne kahuM te duniyAmAM bhUtakALamAM kadI nahotI ahIM De. medhANI, maNilAla mekamacaMda zAha, paMDita sukha eTalI jarUra che. zudhdhi maMDaLanA sabhya pitAnI AjIvikA zudhdha | lAlajI, mohanalAla desAI vagere nAme jema ullekhanIya che, tema rIte meLave ane jyAM jyAM lAMca, anIti, anyAya, chetarapiMDI jevAM cImanalAla cakabhAI zAha, TI. jI. zAha tathA paramAnaMdabhAInAM nAme sAmAjika dUSaNe hoya tyAM tyAM saMdhanA aMga tarIke ahi saka - bhUlI na zakAya tevAM che. mane muMbaI jaina yuvaka saMghamAMnA bhAI * sAdhanothI eTale ke samajAvaTa, tapasyA va. thI jhajhume. piolIsa, paramAnaMdabhAI tathA temanA sAthIo upara te kALe rUDha karmakAMDI jaina adAlata ke kAnUnane sIdhe Azraya lIdhA vinA janatAnA ane khAsa - sAdhanA ane jaina graha taskathI je vItI che tenuM maraNa te potAnA AtmabaLathI jhajhame. AmAM te meTAM moTAM anicchanIya * haju barAbara yAda che. "jaina sAhityamAM vikArathI thayelI hAni' AMdelane ke hullaDa sAme paNa khaDA rahI samajAvatAM tapa karatAM | jevA puratakane lIdhe paMDita becaradAsajI sAme saMdhabahiSkAranuM je homAi javAnI vAta Ave che. sAmAnya ane vyakitagata kissAmAM zastra ugAmAyuM, te paNa haju jANe gaI kAlanI ja vAta che, are! zuddhimaMDaLane sabhya kAma karI zakaze. viziSTa ane sAmudAyika che. je payuMSaNa vyAkhyAnamALA Aje moTAM zaheramAM TheraThera vikasI ane tophAnamAM zAMtisenAne sabhya kAma karI zakaze. prathama A saMdha che enuM cAmukhI anukaraNa Aje te thaI rahyuM che, te vyAkhyAnamALAjyAM jyAM potAnI zAkhAo che, tyAM maryAdita kAma * upADe ane sAme paNa ke sthiticusta jaina samAjane virodha hatA ! jANe jema jema zakita vadhatI jAya tema tema kAmane vyApaka banAvI jainatva ja cAlI javA mAMDayuM hoya! paNa lagabhaga seLa varSe mUke. Aje bhUdAna AMdolanathI ane saMpattidAna AMdolana zarU ' . evI sthiti AvI puNI ke je amadAvAdamAM kezavalAla nagInadAsane thavAthI prajAmAM tyAgabhAvanA UbhI thavA mAMDI che, paNa sAthosAtha '', sudhAraka jaina tarIke vAraMvAra veThavuM paDatuM hatuM, te ja amadAvAdanA prema- je anyAyanA pratIkAranuM ahiMsaka baLa UbhuM nahIM thAya, te teTalI : - bhAI hAlamAM jaina rAmAyaNane vyAsapITha banAvI AcAryo rAmasurI adhurI raheze. mane A badhAnI zakayatA mukhyatve gAmaDAomAM lAge * jevA jUnI paraMparAnA puraskartA AcAryazrIe yugAnukULa che; ema chatAM jaina saMpradAyane bhUtakALa AvAM kAryothI siMcAyelo - vANIne pravAha vahevaDAvI, jaina paraMparAne gAMdhI na rAkhatAM cogAnamAM che ane gAMdhIyuge paNa keTalAMya jaina rano upasI AvyAM che, te na lAvavAnI saMghanI pravRtti sAcI che, tenA upara mahora mArI dIdhI. jaina yuvaka saMdha A dizAmAM kaMIka pahela kare te karI zakaze, ema E" Aje te saMdha vyAkhyAnamALAnI vyAsapITha upara jaina sAdhuethI mAnIne meM A vinaMti karI che. videzamAM paNa AvA zAMtisainika - - mADAna Itara sAdhuo ane sevakA tathA vividha viSayanA tajajanuM jaI zake. sAcA sAMskRtika elacIe te marajIvA mANase ja : bhAI bahene AvIne sarva samanvayanuM suMdara citra khaDuM kare che ! ; banI zake tema che. zuM AvuM samUhagata AcaraNa e pite ja " zrotAonuM paNa vidhavidha eTaluM jambara AkarSaNa keTalIvAra te jIvate jainavya pracAra nathI ? bAkI rAhatapravRtti ke krAntikArI ja rahe che ke premAbhAI hela nAne thaI paDe ! jUnuM prabudhdha jaina ane sAhityapravRtti e te have jUnI vastu banI cUkI che. Ama joIne hAlanuM prabudhdha jIvana paNa rAjakAraNa, arthakAraNa, dharma kAraNa, samAja, munizrI jinavijayajIe sAhityanI duniyAmAMthI bahAra nIkaLI je che. ane sAhitya jevA aneka viSaye chaNI rahyuM che ane vikasatuM najare khetInI dizAmAM pitAnuM mana saheje vALyuM che, te batAve che ke E caDhe che. maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika' vAMcanAlaya ane havenA navasamAjanirmANamAM jainoe pitAnI javAbadArI adA ' pustakAlayanI pravRtti viSe te huM sIdhe paricita nathI, paNa temAMye karavI hoya ne mokhare gauravabhera rahevuM hoya te kRSi, sahakArI [.' mAtra jaina saMpradAyanuM nahIM, paraMtu jainatvanI vizALa vyAkhyAnuM pravRtti, gopAlana ane grAmodyoganA vaividhyamAMthI mukhyapaNe pitAnI vAMcana saune pIrasAtuM haze, ema saMdhanI spaSTa dRSTi' uparathI AjIvikA zodhavI raheze ane samarpaNanA khamIrane zuddhimaMDaLe ' ' tathA zAMtisenAnA mAnad sabhya tarIke samarpoIne dAkhavavuM paDaze. - saMghanA sabhya tarIke zrI cImanabhAI jevA saurASTranI lokasabhAmAMthI * AzA che ke saMgha A vinaMtI para pitAnuM lakSya paravavAne prayatna A niyukta thayelA sabhya-TheTha yunenA bhAratIya pratinidhi tarIke jaI " zarU karaze.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , : : : saMghanA eka vakhatanA sAthIdAra kAryavAhaka samitinA sabhya saMghanA sabhya " hA sva. De. vrajalAla dharamacaMda meghANI bhAratanI lokasabhAnA sabhya zrI cImanalAla cakubhAi zAha muMbaI sarakAranA maMjUra khAtAnA pradhAna zrI zAMtilAla zAhu . rajata mahensava samitine saMmelanane divase levAyela grupa pheTa paMDita becaradAsa, paMDita sukhalAlajI ane - kAkAsAhebanI eka lAkSaNika tasvIra mA ja che ke koI ja che FILE : , ke. jI pI . . samApti saMmelananuM eka dazya
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prAraMbhathI Aja sudhInA kAryakartAo saMghanA maMtrI , kAryavAhaka samitinA sabhya kAryavAhaka samitinA sabhya karI che jI hA A zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zrI ratilAla cImanalAla koThArI zrI nAnacaMdabhAI zAmajI kAryavAhaka samitinA sabhya saMghanA pramukha saMghanA upapramukha : - - zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIA zrI lIlAvatIbahena devIdAsa zrI valabhadAsa phulacaMda mahetA saMghanA keSAdhyakSa saMghanA maMtrI zrI TI. jI. zAha zrI cImanalAla pI. zAha muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI te . mudraNasthAna ; javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka reDa, muMbaI 9.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ racharaDa naM. bI kara66 vArSika lavAjama rU. 4. (pra. jana varSa 1-2. jIvana varSa 2 * aMka 14. Ubuddha jIvane - - - muMbaI, navembara 15, 154, somavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra AphrikA mATe zIliMga 8. chuTaka nakala: traNa AnA prANAzALanuaranNANaananauantaram taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA montttANAvANalAlabhAzALamaNAtAmAnanArANA * t 4' " gaNIe nivedanamAM jI. amakSa e ane tethI AvA e AlocanA Aja sudhI huM A ahiMsAnI adhUrI samajaNa - (tA1-9-54nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela terApaMthI saMpradAyanI mAnyatAone lagatA nivedananI samAjanA) tA. 1-9-54 nA prabuddha jIvanamAM "dAna, dayA, anukaMpa viSe dRSTie vyakita e hakIkata che, samAja e kalpanA athavA upacAra - . - terApaMthI saMpradAyanI draSTi e mathALA nIcenA lekhamAM terApaMthI che. ahiMsA vyakitagata dharma che. sAmAjika hetuthI karavAmAM AvatI , huM mAnyatAne lagatuM AcAryazrI tulasI gaNIe saMmata kareluM eka sarva kaI pravRtti ahiMsAmaya hoya che ema mAnavAne kazuM kAraNa - nivedana pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. ane e nivedanamAM rahelAM nathI. samAjanI hika hitasAdhaka pravRttimAM bahudhA hiMsA AvavAnI mantavyanI taratamAM ja AcanA karavAnI meM IcchA rAkhI hatI, ane tethI AtmadharmanI vidhI banavAnI. bakitagata ane vyakti che ' paNa keTalAeka pratikULa saMyogane lIdhe e kArya Aja sudhI huM sAdhya mekSa e ja AdhyAtmika dRSTie sAcuM tatva che. . -hAtha dharI zaka nahote. Aje e AlecanA ApavA pahelAM rAga deza athavA mehathI yukata evI yA, dAna ke anukaMpAe ' prabuddha jIvananA vAMcanuM smaraNa tAjuM thAya e hetuthI e nivedana Atmadharma samaMta dayA, dAna anukaMpA nathI. sAmAjika daSTie tenuM ' ahIM punaH raju karavuM jarUrI lAge che te nivedana nIce mujaba hatuM. game teTaluM mahatva hoya, paNa AtmadharmanI dRSTie tenuM koI mahatva jaina dharmane mukhya hetu saMsAramAM bhamaNa karatA prANIone nathI. koI paNa jIvane asaMyamathI ugAra e Atmadharma che, paNa mokSamArga tarapha vALavA e che. A rIte jaina dharma e Atmadharma tene aihika AphatamAMthI ugAravAnI prakriyA pAchaLa A bhavane ke athavA mekSamAge che. saMyama ane nirjarA mekSamArganA hetu che. pUrvabhavane rAga, dveSa athavA meha athavA asaMyama koIne I prakAre hovAnA ane te Atmadharmane anurUpa che ema kahI nahi zakAya. * jaina paraMparAne varelA che ane ahiMsA ane tenA anusaMdhAnamAM vyA, - "A muddAnA anusaMdhAnamAM terApaMthI saMpradAya viSe phelAyelI eka dAna, anukaMpAne vicAra jaina zAstronA pharamAna mujaba karIe chIe. beTI mAnyatAne ullekha karavo jarUrI che. keI paNa jIvane bacAvanAra ' che ame ahiMsAvratadhArI heIne je kAryamAM nAnI sarakhI paNa hiMsA prANa bacela chavanA avazeSa jIvananA sadhaLAM pApane bhAgIdAra rahelI hoya evuM kArya karavAne upadeza ApI zakatA nathI. je kAryane thAya che-A prakAranI terApaMthI saMpradAya viSenI mAnyatA taddana | * anumati ApavAthI ArabasamAraMbharUpa hiMsAnA nimitta thavAya ane beTI ane pAyAvinAnI che. bacele jIva bacavA bAda je kAMi kavidha karavAthI samAjazreyamAM badhA Ave tyAM ahiMsAvatadhArI mauna sArA-kharAba karmo kare tenAM puNya pApane saMbaMdha mAtra te jIvane dhAraNa kare. dAkhalA tarIke hepITalanirmANa. ja che ane koI paNa aMzamAM bacAvanArane che ja nahi. "dharma aneka prakAranA hoI zake che. Atmadharma athavA mekSadharma, amArI mAnyatAo saMbaMdhamAM e paNa umeravAnI jarUra che ke samAjadharma, rASTradharma, kuTuMbadharma vagere amAro saMbaMdha Atmadharma ahiMsAvratadhArI sarva jIvo pratye samAna bhAvathI jue che ane athavA mekSadharma sAthe che ane tene piSaka heya e ame upadeza sarva keInI hiMsAne tyAga prarUpe che ane A jIva nAne ane A . ApIe chIe. dAna, yA tathA anakuMpA viSe paNa amArI A ja jIva maTe, A pUrNavikasita ane A apavikasita evA bhedane dRSTi che. je dIna, dayA athavA" anukaMpA prANIne asaMmayathI vAre ahi sAnA vicAraNAmAM sthAna ApatA nathI, tathA moTA chava ane saMyama tarapha laI jAya, te amArI draSTie AtmadharmanI "khAtara nAnA jIvanI hiMsAnA cityane koI paNa saMcAgamAM apekSAe sAcI dayA, dAna ane anukaMpA che. samAjika draSTie svIkAratA nathI. vyA, ane upagI lekhAtA nathI ane samAja sAthe "A vicArasaraNI je ahiMsAvratadhArI che tene lAgu paDe che, je saMbaMdha dharAvatI gRhastha vyakitae pitAnI sAmAjika pharaja samajIne ahiMsAvatadhArI nathI ane pitAnA bega upabhogamAM ane parigrahaAyare te sAme amAre kaI virodha nathI, paNa te saMyamadharmane saMcayamAM racepacce rahe che ane kaI paNa sAmAjika pharajanA paSaka na hovAthI ame tene AtmadharmasAdhaka ke puNyajanaka lekhatA prasaMge upara jaNAvelI vicArasaraNI AgaLa dharIne potAnI pharajathI nathI. tatvika dRSTie puNya ane pApane A rIte ja samajavA dUra rahe che ane karavAyegya kazuM karatA nathI ane devAya te ghaTe che ke je kArya prANIne asaMyamathI vAre ane saMyama tarapha nathI ? nathI te dharmanA nAma upara pitAnA svArthanuM ja piSaNa kare che laI jAya te kArya karavAthI puNya thAya. je kArya prANIne saMyamathI ema ame jarUra mAnIe chIe." cuta kare ane asaMyama tarapha gatimAna kare te kArya karavAthI pApa | terApaMthI siddhAnta thAya. kaI paNa kAryanuM puNya pApa nakakI karavA mATe A sivAya A nivedana ane AcAryazrI tulasI maNInA vidvAna ziSya ame bIjuM koI dheraNa svIkAratA nathI. munizrI nathamalajIe terApathI mAnyatAo samajavAmAM mane vadhAre jaina dharma mAtmAnA vyaktitvane svIkAre che. dehe dehe pRtha anukULatA thAya e hetuthI Apela "dharma eTale zuM ? e nAmanI mAtmA che ema mAne che. AkhA vizvane vyApI rahelA eka AtmA eka nAnI pustikA jemAM terApaMthI mAnyatAone dharmacaMda, premacaMda, che ema jaina dharma mAnato nathI. A rIte vicAratAM amArI jJAnacaMda ane bhikSurAja ema cAra kalpita pAtranA saMvAdadvArA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ f ka .* * prabuddha jIvana tA. 15-11-54 aneka dRSTAMta ApIne samajAvavAne munizrI dhanarAjajI svAmIe prayatna karyo che-A badhuM samagrapaNe vicAratAM terApaMthI mAnyatAnA pAyAmAM nIcenA sidhdhAMta rahyA hoya ema mAlUma paDe che. (1) mAnavI dhAre te saMpUrNapaNe ahiMsaka evuM jIvana akhatyAra karI zake che ane ahiMsAvratadhArI sAdhu vastutaH AvuM jIvana jIve che. (2) ahiMsAvratadhArI pote kazI paNa hiMsA karatA nathI tathA je kAryamAM leza mAtra hiMsA hoya tevuM kArya karavAne anyane Adeza ke upadeza ApI zakatA nathI. () dharmane mAtra eka ja hetu che-Atmadharma athavA te mokSamArganI sAdhanA. (4) vyakita e hakIkata che. samAja e kevaLa upacAra athavA ka95nA che. (5) supAtra eTale ke saMcamIne jIvananirvAhanI sagavaDa ApavI e ja sAcuM dAna che. - (6) dharma anya jIvane Atmika sAtA (zAnti, ArAma, prasannatA, svAstha) ApavAmAM rahe che; zArIrika sAtA ApavAmAM nathI. (7) pitAnI jAtane ke anyane saMyamamArge lai jatI . prakriyA puNyajanaka che; anya prakAranI prakriyA pApajanaka che (8) jIvamAM nAnA ke meTAne bheda hoI na zake. koI paNa sagAmAM koI paNa jIvanI hiMsA dhamya hoI na ja zake. (8) rAga, daiSa tathA meharahita dayA, dAna, anukaMpA e Atma- dhama che. je rAgAdithI yukta che te Atmadhama athavA mekSadharma nathI. A pAyAnA siddhAntane upara Apela terApaMthI nivedanamAMthI tAvela che. chaThThA naMbarane, siddhAMnta A nivedanamAMthI ADakatarI * rIte prApta thAya che; "dharma eTale zuM? e puritakAmAM e spaSTarUpe ' Apela che ' . 1 : - 4 AcAravyavahAramAM UbhI thatI . phaka ka he A sidhdhAntane svIkAra karatAM ahiMsA vicAranA - vyavahArU amalamAM aneka dhue UbhI thAya che. sauthI prathama te ahiMsA eTale jAte hiMsA karavI nahi-A siddhAnta svIkAratAM anya keIne prANahAnithI bacAvavA ke ugAravAnuM kArya zuddha dharmavicAramAMthI phalita thAya che ke nahi e prazna sAme AvIne Ubhe rahe che. AmAM paNuM. jyAre koIne bacAvavA ke ugAravA jatAM anya ke nAnA sarakhA jIvanI hiMsA ke virAdhanA thavAno saMbhava hoya tyAM zuM karavuM e vadhAre IMcavALA prazna javAbanI apekSA 'rAkhe che. jaina dharma ane temAM samAviSTa thatA terApaMthI saMpradAya mAtra jIvajaMtu ja nahi paNa pRthvI, pANI, agni ane vAyune paNa sajIva mAne che. ane terApaMthIne mana sarve jIve sarakhA che ane ekane haNIne anyane bacAve ema kahI zakavAnI sthitimAM teo nathI. A bAbatamAM temanuM valaNa zuM che te temanA ja ApelA daSTAnta mAMthI ApaNane samajavA maLe che. ' ' bhagavAna mahAvIranI bhUla bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna prApta thayuM te pahelAM gazALaka keTalAMka varSo sudhI temanI sAthe joDAyA hatA. A daramiyAna gazALaka upara koIe be vAra telesyA pheMkI hatI. bhagavAna mahAvIre pitAne prApta thayela zIta labdhi vaDe gozALakane tejalesyAnA dAhamAMthI banne vakhate bacAvyA hatA. samayAntare bhagavAnane kevaLajJAna thavA bAda gozALake be sAdhuo upara telesyA phekelI, paNe te vakhate bhagavAne pitAnI zaktine upayoga karIne A be sAdhu- ene bacAvavAnuM yaMgya dhAryuM nahotuM. AmAMnI prathama ghaTanAne anu- lakSIne terApaMthInA sthApaka AcArya bhimajI jaNAve che ke "bhagavAna mahAvIranuM A kArya bhUlabhareluM hatuM. e vakhate bhagavAna maDhAvIra AThe karmothI yukata hatA. teo haju chadmastha hatA, ane karmonI baLavAna asara nIce hatA ane tethI temaNe AvI khalanA karI hoya emAM jarA paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI." A ghaTanAne Cult of Ahimsa e nAmanA pustakamAM vistArathI ullekha che ane e pustakanA lekhaka ane jaina terApaMthI mahAsabhAnA maMtrI zrIcaMda rAmapurI jaNAve che ke "A be ghaTanAo uparathI puravAra thAya che ke bIjAnA bacAva mATe karavAmAM AvatA zakitanA upagane jaine pApamaya lekhe che. A uparathI spaSTa thAya che ke jaina dharma mujaba eka sAdhu upara koI jaMgalI pazu AkramaNa kare te tene mArIne athavA bIjA koI baLane uga karIne anya sAdhu te sAdhune bacAvI zake nahi. e ja rIte ke viSayalelupa mANasanI hiMsA karIne koI sAdhvIne koI sAdhu bacAvI zake nahi. te te dharmane ja upadeza ApI zake ane e rIte asara upajAvavAmAM sAdhu niSphaLa nIvaDe te te sAdhvIne bahAdurIthI vIratApUrvaka maravA deze ane sudaDha rahevAne ane kaMI paNa sagAmAM pitAne dharma nahi choDavAne te sAdhvIne upadeza Apaze." bhagavAna mahAvIranA jIvanane lagatI je be ghaTanAone ullekha karavAmAM Avyo che te vAstavika rIte banelI ghaTanAo che ke nahi te viSe huM kazuM AdhArapUrvaka kahevAnI sthitimAM nathI, paNa e vAstavika hoya ke na hoya te paNa te uparathI tAravavAmAM Avela sAra terApaMthI dRSTi samajavAmAM ApaNane bahu sahAyaka nIvaDe che. sAthe sAthe e prazna thAya che ke AkramaNakartA mAnavI upara upadezanI asara kadApi paNa thAya, paNa Akramaka jaMgalI pazune hadayapade zI rIte saMbhave? maTha pakaDato bagalo ane traNa sAdhuo .. eja Cult of Ahimsa mAM AgaLa cAlatAM zrIcaMda rAmapurIA paMcataMtramAMnI eka kAlpanika kathAnuM avalaMbana laIne terApaMthI mantavya athavA te dRSTikSaNane vadhAre spaSTa kare che. teo jaNAve che ke "ahiMsAnA upAsaka sAme ghaNI vakhata kartavyAya saMbaMdhe eka vicitra keyaDA jevI paristhiti UbhI thAya che. AvI ghUMcavaNanA prasaMge, bhagavAna mahAvIrane spaSTa Adeza che ke, teNe mauna dhAraNa karavuM ghaTe. amuka rIte vartavuM te ja puNyamaya che ema teNe kahevuM na joIe, kAraNa ke sthAvara ke trasa koI paNa prANInI hiMsAne pote anumati Apate te nathI e teNe jovuM ghaTe che. e ja rIte amuka (janahitanuM) kArya pApamaya che ema teNe kahevuM na joIe, kAraNa ke tema karavAthI te bhUkhyA lekene bhikSA maLatI aTakAvavAmAM nimittabhUta thaze. jemAM tenI manA kare che teo bIjA lokone dhAraNupeSaNanA sAdhanathI vaMcita kare che. ahiMsAnA upAsake AvA prasaMgoe mauna dhAraNa karavuM joIe ane eka yA bIjI dizAnA pApanA bhaMga thatAM bacavuM joIe. paMcatatramAM eka sundara vArtA che je jaina dharmanA rahasyane sarasa rIte rajU kare che ane amArA draSTikoNuM vadhAre spaSTa karavA mATe ame ahIM te udadhRta karIe chIe: "traNa sAdhuo nadInA kinAre tapa karatA hatA. pitAnI tapasyAnA baLe temaNe divya zakitao prApta karI hatI. ane tene lIdhe temanA daMDakamaMDaLa AkAzamAM addhara rahetAM hatAM. A daramiyAna eka bagale AvyuM ane eka page jamIna upara Ubho ane jANe ke dhyAnamAM hoya ema bIjo paga adhdhara rAkhe. ekAeka eka mAchalI tenA jovAmAM AvI ane bagalAe te mAchalIne pitAnI cAMca vaDe jhaDapI lIdhI, A dhaTanA najare paDatAM te traNamAMne eka sAdhu
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkA kA - tA. 15-11-54 : - prabuddha jIvana bUma pADI uThe ke "kuMva, muMja' mAchalIne cheDI de! choDI de!" rAgabaMdha hoya che tyAre e dayA sAvadha eTale ke dUSita eTale " A buma sAthe AkAzamAM adhdhara rahelA tenAM deDakamaMDaLa dhaba ke anAdaraNIya bane che. ane A rAgabaMdha eTale mAtra sagapaNa ke laine nIce paDayAM ane tenI tapAsyAnuM phaLa te hArI beThe, svajana hovAnA kAraNe Ubho thayele rAgabaMdha nahi paNa dayAnuM pAtra . "bIjA sAdhue A joyuM ane vicAryuM ke pahelA sAdhue na paDeDazI, gAmavALA ke mahollAvALA hoya, svadezavALe ke paricita mAchalIne bacAvavA mATe bUma pADI hatI tethI tenI divya zakitane paradezavALA hoya, anAtha ke sanAtha kaI paNa hoya, pUrvajanma hAsa thayA hatA. te teNe mAchalI na bace e prayatna kara sabaMdhI hoya ke atyAre na utpanna thayele heya-A badhA joIe. pariNAme " mA muM, mA muva!" "mAchalIne na choDato ! saMbaMdhamAMthI ubhI thayelI dayAvRtti ane dayAkRti rAgabaMdhavALI ja na choDate !" ema teNe bUma pADI ane tenAM daMDakamaMDaLa paNa lekhAvAnI. A uparAMta je dayA karavAthI dayAnA pAtrane saMsAra bhUmizALI thayAM. vadhe, ahika bhAva vadhe, zArIrika sukhasagavaDa nirmANa thAya e - "trIjA sAdhue A joyuM ane vicAryuM ke A bane paNa niSiddha yAnI kaTimAM Ave che. AnA pariNAme jene mArga. ahitakAraka che. taTastha rahevuM e ja uttama mArga che." ApaNe sAdhAraNa arthamAM sevA, paropakAra, dayA, dAna, anukaMpA Ama vicArIne te sAdhu dhyAnamAM nimagna rahyo ane tenAM daMDakamaMDaLa kahIe chIe tene terApaMthanI zuddha dharmadraSTimAM jarA paNa avakAza hatAM tema ja AkAzamAM addhara rahyAM. rahetuM nathI evA anumAna upara AvavAnI ApaNane pharaja paDe che. kathAsAra samAjavyavahAra viSe terApaMthI dRSTi "Ane sAra e che ke ahiMsAvratadhArI sahanubhUti ke Ama vicAravAthI tathA kahevAthI badhA sAMsArika vyavahAra, vidhAnubhUtine vaza thaIne vartate nathI. tene dharma sadAkALa AcAra tathA paraspara sevAbhAvane lepa thAya ema kaI jarUra kahevAnuM. nirAlA rahe che ane je anyane bacAvavA na bacAvavAnI pravRtimAM A saMbaMdhamAM terApaMthInuM ema kahevuM che ke amArI nisabata . paDIne cittanI samatA gumAve che te potAne dharma paNa gumAve che. saMsAra sAthe nathI, samAja sAthe nathI, samAjavyavahAra sAthe nathI. santa bhiktae bahu sarasa rIte kahyuM che ke "hiMsAyukata koI amArI nisabata zudhdha dharmanA anupAlanapUrvaka mokSa prApta karavA } paNa kAryamAM dayA heI na zake ane dayAyukta koI paNa kAryamAM sAthe ane anya jIvone te mekSamArga dekhADavA sAthe che. jeo hiMsA hoI na zake. jema sUrya ane paDachAyo e bane bhinna che tema gRhasthAzramI che, samAja vacce beThA che, parasparanA vyavahArane saMbhALe pApa ane puNyakAryo paNa bhinna che. te ja ahiMsAdharma hoI zake che, teo patatAnA kSetra ane saMyogamAM je kAMI karavuM ucita je hiMsAthI taddana nirbheLa hoya. jema pUrva ane pazcima eTale ke dhAre ane kare te sAme amAre koI vAMdhe ke virodha nathI. A be dizAo maLI zakatI nathI tema dayA tyAM ja hoya ke jyAM hiMsA badhe "sAMsArika upakAra" che, 'laukika dharma che, paNa tene Atmika na hoya." zarUAtamAM Apela terApathI mAnyatAne lagatA nivedanamAM eTale ke zudhdha dharma sAthe koI saMbaMdha nathI; zuddha dharmanI daSTie A hospITala jevI samAjasvAthyavardhaka pravRttine prazna hoya tyAM sAMsArika upakAra karanArI pravRttio ke laukika dharma pariNAma ahiMsAvratadhArI virodha paNa na kare tema saMmati paNa ApI na vyavahAranuM kaI mUlya nathI. zake ema je jaNAvavAmAM AvyuM che temAMthI ApaNane A ja AcArya bhimajIne dhanyavAda vicAranuM vadhAre samarthana maLe che. terApaMthI mAnyatAnuM mArI samajaNa mujaba A hArda che. A AcAravyavahAranI aneka ghUcane terApaMthI ukela AcanAmAM AgaLa vadhatAM pahelAM terApaMthI saMpradAyanA sthApaka - A ja rIte bIlADI uMdarane mAravA detI hoya tyAM ahiMsA- bhikkamajI ane temanA anugAmI AcAryone eka bAbata mATe vratadhArIe bIlADIne rodha karIne uMdarane bacAva ke nahi, kasA- dhanyavAda Apavo joIe ke ahiMsAdhamane vigatathI vicAra karatAM inA hAthamAMthI dhana ke lAgavaga vaDe bakarAMone ugAravAM ke nahi, temaNe amuka siddhAnta tAravyA ane tyAra bAda ahiMsaka AcaraNane koI chokare meTara nIce AvI ja dekhAya tene bacAvI le lagatI rojabarojanA vyavahAranI je je samasyAo temanI sAme 'ra ke nahi, AMkha sAme koI DUbatuM hoya te tene bahAra kADhavuM ke AvI tene samAja zuM kaheze, leke zuM vicAraze, tene kaze paNa nahi, eka baMdha vADAmAM gAye bharI hoya ane vADAne Aga lAgI Dara rAkhyA sivAya te sidhdhAntomAMthI svAbhAvikapaNe pariName evA : hoya te Aga olavavI ke nahi athavA te AgaLa javAba-ukelo ApyA. pitAnA sidhdhAntanI kaseTIe karatAM bhagavAna ja khelIne gAyane choDAvavI ke nahi, tarasyAne pANI pAvuM ke mahAvIranuM amuka- AcaraNa daSamaya lAgyuM te tene deSamaya jAhera nahi, AMdhaLA pAMgaLa vagere anAthane khAvAnuM ApavuM karatAM teo acakAyA nahi. A nIDaratA ane pitAnA matane vaLagI. ke nahi, pArevAne caNa, kutarAne roTalA, ke gAyane ghAsa nAkhavuM rahevAnuM cikATIpaNuM jarUra abhinaMdanane pAtra lekhAvAM joIe. ke nahi, sAmAjika saMsthAmAM dAna ApavuM ke nahi,AvA terApaMthIone dA aneka jaTila prazno rojabarojanA vyavahAramAM UbhA thAya che. AvA - terApaMthIone dAvo che ke temanA pravartakee tAravelI vicAraprasaMgee terApaMthI saMpradAya uparanA dhoraNe eTale ke eNe mAnelA paraMparA jaina dharmanI mULa mAnyatA ane paraMparAne anurUpa che. zudhdha dharmanI draSTie nikriyatA athavA te taTasthatA dhAraNa karavAnuM A dAvA viSe huM zAstrArtha karavA nathI mAMgate tema ja tenI koI khAsa upayogitA che ema paNa huM svIkAratA nathI. A saMbaMdhamAM ahiMsAvratadhArI mATe temanA mate anya koine ugAravA ke ahIM eTaluM ja kahevuM basa thaze ke jaina dharma mULathI nivRttilakSI bacAvavAne dharma prApta thatuM nathI. e samatA kheine mamatA dharma che; AtmasAdhanAne temAM prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che; cintavavA barAbara che. AmAM paNa ekane bacAvavA jatAM anyane eTalI ja mahattA tyAgane ApavAmAM AvI che. tenA Agame ane apriya kAMI karavAnuM Ave athavA anya upara AkramaNa karavAnuM dharmagraMthomAM terApathI mAnyatAnAM amuka bIjo jarUra paDelAM che. Ave athavA te nAnI moTI hiMsA karavAne prasaMga Ave tyAre ahiMsAnI ekAMgI prarUpaNAnuM paNa samarthana AgamagraMthamAMthI bacAvavA ugAravAnI kriyA temanA mate adharmamaya banI jAya che. jyAM tyAM maLe tema che. ema chatAM paNa ahiMsAnI vidhAyaka bAjane A uparAMta A prakAranI dayA pAchaLa dayA karanAranA dilamAM jyAre piSaka ullekha paNa DhagalAbaMdha jovAmAM Ave che. ApaNe je laukika sAmAjika kArane raja, anAne maLa pAnuM ane
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana to, 15-11-54. arthamAM samajIe chIe te arthamAM vyA ane dAnano mahimA paNa jIvanI hiMsA e hiMsA ja lekhAvAnI che. Ama chatAM paNa jo "dharmazAstroe khUba khUba gAye che. dAna, zIla, tapa ane Ave koI viveka vicAravAmAM na Ave te anivArya hiMsAnA bhAva-e cAra bhAvanAmAM dAna bhAvanA agrasthAne che temanAthanuM * prasaMge ahiMsAne upAsaka nAnA aneka jIvone bacAvIne thoDA moTA lagna maMDapathI pAchA pharavuM, kamaTha RSinI dhuNImAM baLatA sarpane chanI hiMsAne AdaraNIya lekhavA lalacAvIne. vanaspatine bacAvIne bacAvavA jatAM kamaTha sAthe pArzvanAthanuM saMdharSamAM AvavuM, megha- mAMsAhAra kema na kare? pazune bacAvIne mANasane kema na mAravo ? kumAranuM hAthInA bhavamAM potAnA paga nIce AvelA sasalAne bacA- AvA Apattijanaka prazna UbhA thavAnA. A IMcane eka ja vavA jatAM adhdhara page avasAna pAmavuM, medharathanuM pitAnA zarIra- nikAla hoI zake ane ahiMsAnA sarva vicArakoe e prAraMbhathI ja mAMthI mAMsa kApI ApIne paNa pArevAne bacAvavuM, paradezI rAjAe svIkAryo che ane te e che ke jyAM hiMsAmAM pasaMdagIne vikalpa Ubho thAya tathA naMdamaNiyArA zeThe dAnazALAo kholavI-A badhAM dayA ane tyAM vizeSa vikasita chone bacAvIne alpavikasita jIvonI hiMsAne dAnanAM dRSTAnta zAstrakathAomAM mojuda che, paNa terApathI pravartake anumata karavI. A dhAraNa svIkAratAM mAnavInI rakSAne sauthI prathama A draSTAMtane pitAnI mAnyatAnA cegaThAmAM besAravAne petAnI rIte sthAna maLe, pachI paMcendriya anya pazuo, pachI uttarottara cAra prayatna kare che ane A dRSTAntamAM rahelAM dayA dAnanAM mUlyane traNa, be ane eka indriyavALA jIvanI rakSAne vicAra karavAnuM inkAra kare che. pariNAme upara jaNAvela terApaMthIonA dAvAne ApaNane prApta thAya, zAstrArtho vaDe chevaTane nikAla lAvo muzkela che. mAnavIrakSAne prAdhAnya Apo zAstrArthanI bInaupayogitA ApaNane paricita jIvasRSTimAM mAnavI sauthI vadhAre vikasita - AvA zAstrArthanI upayogitA eTalA mATe nathI ke ahiMsAtatvanI prANI che. jIvasRSTi sahaja rIte be vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. carcA koI paNa eka saMpradAyaparaMparAne mAnya rAkhIne karavAne badale mAnavasRSTi ane mAnavetara sRSTi. pitAnA svAstha, dhAraNu, paNa ahiMsAdharmanA AdyapraNetA bhagavAna mahAvIrathI mAMDIne gAMdhIjI saMvardhana arthe mAnavI mAnavetara sRSTine eka yA bIjI rIte upayoga sudhI ahiMsAvicArane je vikAsa thayo che te lakSyamAM laIne karavAmAM karate ja AvyuM che ane ahiMsAnI vicAraNAmAM mAnavInA dhAraNa Ave te vadhAre lAbhaprada nIvaDavA saMbhava che. nIcenI AlecanAmAM paSaNane amuka aMze prAdhAnya ApyA sivAya cAle tema nathI. evo kaMI mAre A prayatna raheze dharma nathI ke je ema kahe ke mAnavI bhale marate, jIvane bacAve. terApaMthanI tAtvika bhUmikAnuM vivaraNa ahiMsAnI vicAraNAmAM mAnavasRSTi virUdhdha mAnavetara sRSTine prazna eka ApaNe upara joyuM ke terApaMthe rajU karelI tAtvika bhUmikA meTe koyaDe UbhA kare che. eka bAjue ema nahi ja kahevAya ke mAnaje barAbara hoya to temAMthI phalita thatI upapattio moTA bhAge vInA svArtha khAtara nIcenI koTinA jIvonI game teTalI hiMnnA svIkAravA sivAya ApaNA mATe bIjo vikalpa raheto nathI. paNa vyAjabI che. te bIjI bAjue ema te kadApi kahI na ja zakAya A upapattione ahiMsAne samagrapaNe niSedhAtmaka tema ja vidhAyaka ke mAnavInA bhege anya chAnI rakSA kare. mAnavetara jIne rIte vicAra karanAra koI kALe svIkArI zake tema che ja nahi. mAnavI jeTale ja jIvavAno adhikAra che ema tatvataH svIkAratAM ahiMsaka AcArane lagatAM terApaMthInAM vidhAne ApaNA dilamAM chatAM vikAsakramanA zikhare pahoMcela mAnavInA viziSTa adhikArane duHkha ane darda pedA karatAM haya, ahiMsAnA nAma upara ahiMsA koIthI InakAra thaI na zake. A sarvasvIkRta gheraNa upara ahiMsAtatvane ja vidroha karatA hoya ema lAge che. A upapattione dharmane sarva AcAra dhaDAte AvyuM che ane tenuM aucitya-anaTALavI hoya te ahiMsAnI tAtvika bhUmikAnuM saMzodhana karavuM ghaTe che. citya nakkI thatuM rahyuM che. A dhAraNa upara kUvA khedavA, hospITala ahiMsApAlana eTale aha5tama hiMsAne svIkAra UbhAM karavAM, dharmazALAo baMdhAvavI, chAtrAlaya, zikSaNazALAo, ahiMsA dharmanuM vicitrya e che ke ApaNe ahiMsAne Adarza mahAvidhAlaye nirmANa karavAM, samAjanI sukhAkArI arthe gAma-zahetarIke svIkArIe chIe paNa ApaNuM janmathI mAMDIne mRtyu sudhInuM sanI sArI karavA, rastAo banAvavA, melerIAnA trAsathI gAmaDAMsamasta jIvana eka yA bIjA prakAranI hiMsA sAthe saMkaLAyeluM che. jIvana ene mukata karavAM, hiMsaka pazuonA trAsathI lokone bacAvavA, nirvAha mATe anivArya hiMsAne ahiMsA lekhIne athavA te pitAnA as 02 4 ) tA 2 rAsA duSkALa-rAhata pahoMcADavI-A badhuM hiMsAgarbhita hovA chatAM sAmAmATe nathI karAvyuM ema manane manAvIne jarUrI AhAra vastrAdika jika kartavya te kharUM paNa te dharmarUpe paNa svIkArAyuM che. samAja pAsethI meLavIne ahiMsAvatadhArI sAdhu pitAne saMpUrNa ahiMsAdharma eTale anyane ugAre, bacAve! ahiMsaka tarIke bhale lekhAve, paNa zvAsozvAsa ane halanacalanathI ahiMsA dharmanA svIkAra sAthe AsapAsa thatI hiMsA aTamAMDIne pote je cIjavastune upabhoga kare che te sarva kAMi nirmANa kAvavAnuM, anya jIvane bacAvavAnuM, ugAravAnuM svataH phalita thAya karavAmAM rahelI hiMsAne deSa tene vaLagele ja che. kudaratane krama che. Ama karavA jatAM keI nAnI sUkSma hiMsA karavI paDe, jema ke jIvo jIvasya jIvanama" upara nirbhara che. A vAstavikatA vacce tarasyAne pANI pAvA jatAM apakAyanA jIvonI hiMsA, AgamAMthI ahiMsAnA pAlanano vyakita mATe eTale ja artha hoI zake ke te koIne bacAvavA jatAM athavA lAgelI Aga ThAravA jatAM agnikAya bane teTalI ochI hiMsA vaDe pitAnA jIvana nirvAha kare ane athavA apakAyanA jIvonI hiMsA-AvI hiMsa kSamya bane che. samAja mATe paNa teno artha eTale ja hoI zake ke samAjaLya- jyAM cotarapha hiMsA ja vyApta che tyAM vizALa samAjanA lAbhAlAbha, vahAra ochAmAM ochI hiMsA upara nirmANa karavAmAM Ave. nAne jInA bhoge meTA jIvone bacAva, mAnavIrakSAne prAdhAnyanAnA nA bhAge meTA ane bacAve A rIte ja kartavyAkartavyane nirNaya thaI zake che. - A alpatama hiMsAne bIjI eka maryAdA lAgu pADavAnI rahe anivArya mAnavatA dharma che. anivAryapaNAnA khyAlathI alpatama hiMsA te ApaNe svIkAravI ja ahiMsAvratadhArI alpatama hiMsA upara pitAne jIvanarahI, paNa pitAne jIvanavyavahAra sidhdha karavA mATe jyAM nAnA athavA vyavahAra nirmANa kare che, te kAraNe ochAmAM ochI jarUriyAta - meTA jIvonI hiMsA Avazyaka bane tyAM koI maryAdA-kei viveka-ho vaDe pitAne nirvAha kare che. Ama chatAM paNa mAnavatAnA jarUrI che ke nahi? jI avazya badhA sarakhA che; koI paNa dharmathI te kadi mukata thaI zakatuM nathI. pAsenA gharamAM
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEB SELF tA. 15-11-1954. prabuddha jIvana Aga lAgI che ane aMdara mANase phasAyA che jemane thAya te nathI gamatuM tema anyane duHkha thAya te na ja game, bacAvavA jarUrI che, raste cAlyA jAya che ane bAjue Ama vaparasamAnatAne khyAla pedA thAya che. A uparAMta ekacAlo mANasa DubavA mAMDe che ane pote bacAvI zake tema che, mekanAM sukhaduHkha parasparAvalaMbI che evI sahAnubhUti ane sama- " kaI meTara deDatI Ave che ane sAme AvatA chokarAne pakaDI saMvedana tenA dilamAM jAgRta thAya che. A sahAnubhUti ane te levAmAM na Ave te kacarAI javAne pUro saMbhava che-AvI samasadanamAMthI tAdAmya janme che, samajaNa vadhe che tema e ja che paristhiti vacce mAruM vrata mane te samabhAvamAM rahevAnuM kahe che. prANunA dhabakArA te anya 9mAM dhabakatA sAMbhaLe che ane A gI ema mAnIne niSkriya rahevAnuM che te pasaMda kare che te mAnavatAne rIte tenI sahAnubhUtinuM kSetra vistaravA mAMDe che. maitrI, prema mAnavIeTale ke ahiMsAdharmane lepa kare che. dareka vratane paNa asAdhAraNa svabhAvanI sahajavRtti che. prAraMbhamAM mAnava samAja ane, saMgamAM apavAdane avakAza hovo ja joIe. ema na hoya te pachI dhIme dhIme vizALa jIvasRSTi - bhUta mAtra-viSenI upAsanA kevaLa jaDa ane ekAMgI banI jAya. maitrInI bhAvanAmAMthI ahiMsAnI vRtti pragaTe che. je mArA che, che 'anyane mArgadarzana ApavAnI ahiMsAvratadhArInI mArI jevA che, jenA sukhamAM mane AnaMda che ane jenA du;khamAM javAbadArI mane glAni che tene marAya kema? tene IjA kema pahoMcADAya ? : bIjuM, ahiMsAgratadhArI sAdhu alpatama hiMsA upara nirbhara tenu apriya kema karAya ?-A rIte bhUtamAtra viSenI maitrIrahevAnA vratanA kAraNe pitAnI pravRttione bhale phAve teTalI maryAdita bhAvanAnAM mULa ropAya che, ane temAMthI ahiMsAnA vicAra Uge che. te karIne jIvananirvAha kare, paNa pitAnA anuyAyIo ke jemaNe ahiMsAnA mULamAM rahelI A maitrInI bhAvanA svIkAravA sAthe te saMsArano tyAga karyo hateA nathI ane jeo aneka sAmAjika anyanuM bhaluM karavAnI, anyanA duHkhamAM bhAgIdAra thavAnI, anya khAtara kartavyuM ane javAbadArI dharAvatA hoya che temane temanA bhinna prANu arpaNa karavAnI vRtti janme che. parepakAra, samAjasevA, dayAdAna, bhinna aMgenusAra prApta thatA kartavya kartavya viSe teNe anuka pA-A badhI vRttio ane pravRttio kartavyarUpe dharmarUpe - sAcuM mArgadarzana ApavuM ja joIe. anuyAyIo AvA sAdhu ApaNI sAme AvIne UbhI rahe che. * pAsethI sAcI samajaNanI AzA rAkhatA hoya che. samajaNa eTale maitrIbhAvamAMthI phalita thatI vidhAyaka ahiMsA heya upAdeya ubhayanI samajaNa-AmAM heyane upadeza ame ApIe maitrInI bhUmikA upara ArUDha thayelI ahiMsAne ApaNe ane upAdeyane upadeza ame na ApIe kAraNa ke upAdeyanA jyAre vicAra karavA mAMDIe chIe tyAre ahiMsAnuM vidhAyakarUpe AraMbhasamAraMbhane amane doSa lAge-A ahiMsAdharmane ApaNane darzana thAya che, anyane ugAravAmAM, bacAvavAmAM, jarUrI rAhata koI vicitra khyAla lAge che. je A ahiMsAne upAsaka sAdhu pahoMcADavAmAM mATe puruSArtha ane ahiMsAnI sakriya sAdhanA rahelI che, upAdeyanI samajaNa ApavAnI nA kahe che te mATe tene anuyAyI e tathyanuM ApaNane savizeSa bhAna thAya che, vyakti ane samAja | kayAM jAya ? jema amuka akartavya ahiMsAvicArathI phalita thAya vacce rahelA jIvanta ane parasparAvalaMbI saMbaMdhanI ApaNane che tema amuka kartavya paNa ahiMsAvicAramAMthI ja phalita thAya. pratIti thAya che. che. ApaNuM samagra AcaraNa ahiMsApUta hovuM jarUrI manAyuM che te terApaMthIonI ahiMsAnI jaDa upAsanA AcaraNane kartavya vibhAga ahiMsAbUta banavo ja joIe. A paNa ahiMsAnA ekAMgI upAsako A maitrInI bhAvanA bhUlI : na Aha sAvatA saMbhALavAnA nA kahe to te mATe teNe zuM jAya che. A vicitra jagatamAM jANe ke pote ekalA aTule bhUle che hiMsAnA upAsaka pAse javuM? sAcuM ane vyApaka mArgadarzana paDayo hoya ema jagatane te nihALe che. koI pitAnuM nathI, parte - ApavuM te ahiMsAvratadhArInuM kAma che. te mujaba vartavA na vartavAnI koIne nathI, potAne mekSa pate sAdhI levAnuM che. mokSa eTale . ! badhI javAbadArI anuyAyInI che, karmamukita, karmamukti eTale saMpUrNa hiMsAnivRtti. sau koi karmane | kaI jIvane kaI AphatamAMthI ugAravA bacAvavA athavA te adhIna che; kaIne kaI chavADatuM nathI ke ugAratuM nathI. A tenI prANahAni thatI aTakAvavAne lagatA praznamAM terApaMthI dRSTi mAre mAtra mArI ja ciMtA karavAnI che, mAre ja mekSa' mujaba je niSkiyatA-taTasthatA svIkAravAnuM sUcavavAmAM AvyuM che sAdhavAnuM che. Ama maitrInI bhAvanA aNuvikasI rahe che ane te saMbaMdhamAM terApaMthI AcAryonuM kahevuM ema che ke A niSedha ahiMsAnI kevaLa jaDa upAsanA zarU thAya che. anya pratye athavA te niSkriyatAnuM vidhAna ahiMsAtratadhArI sAdhune ja lAgu paDe pitAne koI javAbadArI che e khyAla bhUlI javAya che. ane ahiMche, je ahiMsAvratadhArI nathI tene karavuM hoya te karavAnI chUTa che sAnA nAma upara mANasa kevaLa asAmAjika vRttine banI jAya che, alabatta je vratabadhdha nathI te game tema vatI zake che paNa teNe terApaMthI ahiMsAvicAramAM rahelI vikRti A prakAranI che. kema vartavuM tenuM dizAsUcana te teNe ahiMsatratadhArI sAdhu pAsethI - meLavavuM ja rahyuM. je. vartana ahiMsAvratadhArIne tenI ahiMsAviSayaka pAMca vrata ane sAmAjika samadhAraNa viziSTa dRSTie saMmata nathI te vartana anuyAyI mATe dharma banI ahiMsAne prazna bIjA eka daSTikaeNNathI vicAra ghaTe che. . ahiMsA ane e sAthe joDAyelA satya, asteya, brahmacarya tathA na ja zake. jo koIne ugAravuM bacAvavuM e ahiMsAdharmanA sakSama vicAramAMthI phalita na ja thatuM hoya te koIne ugAravA bacAvavA aparigraha-A pAMca AcAraniyame zodhAyA zI rIte ? dharmavicArane che paNu mULa Azaya zo che? lAMbA anubhavanA AdhAre RSimunioe viSe anuyAyIomAM paNa svAbhAvika rIte udAsInatA ja keLavAvAnI. tema ja dharmAcAryoe nirNaya karyo ke je mAnavI mAnavI vacce, vyakita " R , ahiMsAnA pAyAmAM rahelo premadharma ane samAja vacce saMvAdI saMbaMdha UbhuM karavuM hoya temaja sthira che ahiMsAne ApaNe paramadharma tarIke varNavIe chIe paNa karavo hoya te teNe A niyamenA yathAzakita pAlanane dharma tarIke che A ahiMsAdharma paNa ApaNane zI rIte prApta thAya che tenuM svIkAravuM ja joIe. A pAMca vrata pAchaLa zudhdha samAjadhAraNanI mULa saMzAdhana Avazyaka che. mAnavI pazu maTIne mAnavI banavAnI budhdhi rahelI che ane tethI ja te dharmI manAya che. A mahAvratane zarUAta kare che e sAthe tene anya mAnavIone vicAra Ave samAja sAthe kaze saMbaMdha nathI, paNa vyakitagata mekSa mATe ja che. mAnavI pratye te sahajabhAve AkarSAya che. jema pitAne duHkha tenI upayogitA che ema kahevuM ke vicAravuM e mahAvatenA sAcA
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 170 prabuddha jIvana tA. 15-11-54. vAra AdimAM samAjamAM mApa mahatvane inakAra karavA barAbara che. A pAMca vrate spaSTapaNe sucana temaNe prApta karI che. A badhI pravRttimAM rahelA halanacalana che ke vyakti jeTalI ja samAja eka nakkara hakIkata che ane A mudraNa prakAzana pracAra adimAM hiMsA rahelI nathI ema keNuM | samAjanA dhAraNu piSaNa tathA saMvardhana mATe pAMca mahAvratanuM yathA-" kaheze? Ama chatAM A pAchaLa zudhdha samAjakalyANanI netika zakita pAlana dareka vyakita mATe atyanta Avazyaka che. utthAnanI bhAvanA rahelI che ema svIkArIne AcAryazrImAM ApaNe puNya pApanI vyAkhyA leza mAtra deSanI saMbhAvanA karatA nathI. {" | puNya pApanA khyAla paNa A vicAraNA sAthe ja saMkaLAyelA sAmAjika ahiMsA che. AtmAne utkarSa ane ahaMbhAvanuM, svArtha parAyaNatAnuM visarjana eka vakhata evI mAnyatA hatI ke ahiMsA kevaLa vyakitagata mAnavI jIvananA A be mukhya hetu che. AtmAne utkarSa eTale AtmAmAM sAdhanAne viSaya che. samAja ane rAjakAraNanA prazna ukelavAmAM : rahelI zakitaone vikAsa karavo ane citavRttione vizada karavI. aha ahiMsAne kazuM sthAna hoI na zake. Ama chatAM A aspRzya bhAvanuM visarjana eTale samAja sAthe vizALa jIvasRSTi sAthe-Atmau lekhAtA pradezamAM gAMdhIjI e ahiMsAvicArane praveza karAvyuM che. * pamya bhAvanI khIlavaNI karavI ane tadarthe aparigraha, dAna, dayA, anu asahakAraka, savinayabhaMga, satyAgraha-A samAjasparzI ahiMsAnAM kaMpAnI vRttinuM saMvardhana karavuM. A be hetu arthe je karavAmAM Ave ja bhinna bhinna svarUpa che. je praznone nikAla mArajhuDa ane [. te karma yA kArya puNyamaya. tethI virodhI je kAMI karavAmAM Ave raktapAtathI ja thaI zake ema mAnavAmAM AvatuM hatuM te praznone te karma yA kArya pApamaya. nikAla lAvavAnI ahiMsaka rIte paNa che e gAMdhIjIe ApaNI terApaMthe bAMdhelI puNya pApanI sAMkaDI vyAkhyA. sAme sidhdha karI ApyuM che. vizvanI rAjakAraNI samasyAne ukela paNa Aje ahiMsAhArA vicArAI seMdhAI rahyo che. terApathI puNya pApa viSenI A pracalita ane sarvasvIkRta kalpanA choDIne ahiMsA kevaLa vyakitagata hoIne A bAbatamAM kaze paNa prakAza * terApaMthIo puNya pApanI vyAkhyA atyanta maryAdita rIte bAMdhe che pADI zake tema che ja nahi. ane aneka zubhakAryone puNyakeTimAMthI bahiSkRta kare che. teo jaina dharmanI ahiMsAviSayaka mAnyatAonuM jarUrI saMzodhana samAja mATe je kAMI pravRttio karavAmAM Ave che tene laukika kahe mAtra terApaMthIonI ja nahi paNa jaina saMpradAyanI ahiMsAche ane AtmA mATe je kAMI karavAmAM Ave che tene Atmika viSayaka keTalIka mAnyatAo AjanI draSTie saMzodhana mAgI rahelA ' kahe che. paNa A bheda bhrAmaka che ane geraraste deravanAra che. che. je vastune vyApAra athavA upabhega ApaNe karIe tenA samAjAbhimukha kartavya tema ja AmAbhimukha kartavya-ubhaya nirmANa sAthe lAgelI hiMsA ApaNane lAge nahi ema jaine mAne Atmika che eTale ke AtmAne utkarSa sAdhavA mATe bannenI eTalI ja che. A vicArathI kApaDa ane temAM paNa rezamI kApaDanA vyApArane, upayogitA che. bIjuM jyAre kartavyakarmanA be vibhAga pADavAmAM Ave metInA vyApArane, ane evI aneka yaMtraniti cIjonA vyApArane che-Atmika tathA laukika ane terApaMthI saMpradAyanA pravartake Atmika . tema ja upabhegane jaine nirdoSa ahiMsaka mAne che. anAja khAnArane - kartavyane ja jyAre kharUM mahatvanuM gaNe che tyAre anuyAyIo paNa khetI deSathI mukata mAne che paNa A saMteSa bhrAmaka che. nirdoSa samAjane laukika kartavyavibhAga viSe sahajapaNe virodhI nahi te upekSAyukata vyavahAra ja evo che ke amuka samudAyanI jarUriyAta anya samudAya vRttivALA bane che. vyakita ane samAja judA che e khyAla ja pedA kare che ane tenI jarUriyAta vALI trIjo samudAya pedA kare bhUlabharelo che. je banne judA hota te ahiMsArUpI sAmAjika che. AmAM pedA karanAra deSita ane vastuvinimaya karanAra tema ja dharma ja pedA thaye na hota. samAja khAtara jIvana arpaNa karanAra bhogavanAra deSita nahi ema kema manAya ? khetI karanAra deSita vyakita laukika kRtya kare che ane tevA balidAnane AtmatkarSa sAthe ane anAjane vepArI deSita nahi e kema svIkArAya ? katalakhAkazo saMbaMdha nathI evI vicitra bhramaNa A kRtrima bhedamAMthI nAmAM saMkhyAbaMdha jAnavare kapAya che. Ane doSa ApaNe kasAIo UbhI thAya che. ane mAMsa khAnArAo upara nAMkhIe chIe. A rIte anAja mananA bhAva upara rahelA karmanA guNadeSane AdhAra khAnAre paNa khetIne eTale ja deSabhAgI lekhA ja joIe. koI paNa kAryanI guNavattA ke doSamayatAne AdhAra kevaLa bAhya katala saMbaMdhamAM ApaNe ethI paNa AgaLa cAlIne vicAra karavo - hiMsA upara nathI raheze. hiMsAnI daSamayatAne mULa AdhAra mananI ghaTe che. je jAnavaronI katala thAya che, tenA mAMsane ja upaga vRtti upara rahelo che. kevaLa svArthabhAvathI prerita pravRtti maTAbhAge thAya che ema nathI, cAmaDAnA jaDa thAya che; hADakAnAM baTana, deSamaya havA saMbhava che. kazA paNa aMgata svArthanA vicArathI mukta thanA vicArathI mukata ramakaDAM, capunA hAthA vagere bane che; ane bIjI vastuone paNa " zudhdha lokakalyANanA hetuthI prerita vivekapUrvakanI sarve pravRtti hiMsA- tarehatarehano upayoga thAya che. jAnavaranI katalane doSa te te }, garbhita hovA chatAM nirdoSa dharmamaya che. Ama na hoya te kaI cIja vAparanAra sarva kene lAgavo joIe. mANase potAnAM nANuM paNa kAntikArI lo kettara yugapurUSa janasamAjamAM vicArasaMkSebha sarakArIsIkayorITImAM reke che paNa te nANAMne sarakAra sainya sajaja karavAmAM pedA kare che ane temAMthI bhAre saMdharSo UbhA thAya che. jenuM upayoga kare che. Ane upanaya e che ke jainene-ApaNe che pariNAma anekane duHkha upAdhi ubhAM karavAmAM Ave che. AvA ahiMsAviSayaka AtmasaMtoSa pAyAvinAne che. ApaNuM jIvana lasaMgrahazIla yugapuruSane kevaLa hiMsA ahiMsAnA dhoraNe mApavA samudAya sAthe gADhapaNe saMkaLAyeluM che ane jIvananI vigate tapAsatAM da jatAM mahApApI lekha paDe. ApaNe dUra zuM kAma jaie? aNuvatI mAlUma paDe che ke ApaNe jANIe na jANuIe evI aneka prakAranI - saMghanA prasthApaka ane sUtradhAra AcArya tulasI gaNI aNuvratanA hiMsA ApaNA jIvanane sparzI rahI che. samudAya je ahiMsAnI pracAra arthe anekavidha pravRttio karI rahyA che; lekha pragaTa karI kaTi Upara Ubho heya tenI apekSAe sAdhAraNa mAnavI che te I rahyA che; vyAkhyAna ApI rahyA che; saMmelana bolAvI rahyA che; paNa bahu UMce jaI zakatuM ja nathI. vyakitagata ahiMsA sAdhavA mATe | viziSTa vyakitaono saMparka sAdhI rahyA che. potAne maLavA mATe samAjane paNa ahiMsAnA UMcA rastA upara laI javAnI eTalI ja teo anekane belAvI rahyA che. temanI preraNAthI dUra dUranA loke jarUra che. - AcAryazrI Ayojita saMmelanamAM bhAga levA AvI rahyA che. sthULa ahiMsA tathA bhAva ahiMsA pricArakAryamAM AcArya tulasIne koI pahece nahi evI khyAti ahiMsAdhama bhAre jaTila che ane tenI samasyA ukelavAnuM * , .
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-11-54 : 'prabuddha jIvana 171 kAma dhaNI vakhata bhAre vikaTa bane che. hiMsA ahiMsA be prakAre vicArI zakAya. sthULa hiMsA ane sthULa ahiMsA, bhAva hiMsA ane bhAva ahiMsA. sthULa hiMsA eTale prANAtipAtanI hiMsA ane bhAva hiMsA eTale mAnasika hiMsA. te ubhayane abhAva eTale dhULa ahiMsA ane bhAva ahiMsA, have ApaNuM jIvanavyavahAramAM ma banatuM dhaNI vakhata jovAmAM Ave che ke jyAre bAhya svarUpe hiMsA hoya ane Anta rika svarUpe ahiMsA hoya. dA.ta. DAkaTara kaI dardInuM oparezana karato hoya; mA bALakane Thapako ApatI hoya; hiMsApramatta ToLAne aTakAvA mATe uparI adhikArIne anivArya , goLIbAra karavAnI pharaja paDe; gAmaDAne raMjADatA vAdhadIpaDAnI prANahAni karavI paDe, maleriyAthI pIDita pradezane maccharamukata karavo paDe. AmAM dhULa hiMsA che, bhAva ahiMsA che. bIjI bAjue huM niSkriya dekhAuM chuM paNa cittamAM anekanuM aniSTa cintavu chuM. mane taratAM AvaDe che, kaI chokarAne DUbate jouM chuM, chatAM Ubho Ubho joyA karuM chuM; bAjunA gharamAM Aga lAgI che, aMdara mANase sapaDAyA che, temane bacAvI zakuM tema chuM, chatAM jAta saMbhALIne UbhA rahuM chuM. paDe- zamAM ke garIba bAI prasUti pIDita che, DAkaTarI upacAranI tatkALa jarUra che; tenala pAse kazI sAdhanasaMpatti nathI, chatAM huM tene madada karatuM nathI ane bAI maraNa pAme che. A badhI bAhya ahiMsA che, paNa bhAva hiMsA che. ahiMsAnA vicAramAM A viveka paNa ApaNe khyAlamAM rAkhavuM joIe. ahiMsA ane javAbadAra adhikAra 'ApaNe kaMi kALathI gulAmI bhagavatA AvyA chIe, rAjakIya vahIvaTa ke zaheranI sudharAImAM bhAgye ja bhAga laIe chIe. javAbadAra rAjyAdhikAra zuM tenuM ApaNane bhAna nathI. e badhA hiMsAnA ja pradeze che ema mAnIne ApaNe tenAthI bane teTalA dUra rahIe chIe ane ApaNuM dhara, ApaNe vyApAra ane avakAzanA vakhatamAM ApaNe dharma eTale ke derUM-upAzraya saMbhALIne itikartavyatA ane ahiMsA dharmanuM bhAre pAlana thaI raheluM anubhavIe chIe. anya janoe ApelI surakSitatA nIce ahiMsAne digvijaya cintavIe chIe. paNa AvuM vyakitalakSI jIvana Aje ApaNane pAlave tema nathI. temAM mAnI lIdhelI ahiMsA ahiMsA nathI. ApaNuM AjanuM jIvana paNa have balAtuM cAlyuM che. koI sudharAIne pramukha thAya che; koI dhArAsabhAmAM jAya che, kaI kalekaTaranA pada upara ArUDha thAya che. kaI enjiniyara che, te kaI DAkaTara che. aneka sattAdhAre khulyAM che ane te dvArA prajAnA jIvananuM niyamana ane saMvardhana karavAnuM che. pahelAM ApaNA rakSaNa mATe, Arogya mATe, zaherI svacchatA ane salAmatI mATe bIjAe hiMsA karatA ane ApaNe ahiMsAne AnaMda mANatA. Aje ApaNe ja ApaNuM rakSaNa karavAnuM che, svacchatA ane salAmatI sAdhavAnAM che. A badhuM hiMsAmaya che ema kahIne tethI bhAgye nahi cAle. AvA adhikArIne ahiMsAnI dRSTi ane vRttithI eTale ke je kAMI karavA gya hoya te alpatama hiMsA vaDe karI batAvIne prajAkalyANa sAdhavAnuM che. terApaMthI dRSTi A nUtana paristhitine zI rIte mukAbale karaze ? kartavyAkartavyane ka vyavahArU ukela Apaze ? ahiMsAvratadhArI khA sagAmAM zuM karaze? ahiMsAnA upAsake A adhikAne kaI rIte amala kare ? 'A badhuM laukika che. tamAre karavuM hoya te karo. ame AmAM hakAra ke nakAra nahi bharIe. ema javAba Ape nahi cAle, zArIrika sAtA ane Atmika sAtA - prAraMbhamAM ApelA terApaMthI siddhAntamAM eka siddhAnta zArIrika sAtA ane Atmika sAMtAne lagato che. e siddhAntane sAra e che ke koI jIvane paugalika sukha ApavuM e dharma nathI. Ama zarIra ane AtmA vacce keI akATaya dIvAla hoya ane zarIrane , lagatuM badhuM pApamaya ane AtmAne lagatuM badhuM puNyamaya evI A - khyAla pAchaLa bhramaNa rahelI che. zarIra, mana ane AtmA ekameka sAthe keTalA gADhapaNe saMkaLAyelA che ane ekanI zAnti azAnti sAthe anyanI zAnti azAnti kevI nikaTatAthI joDAyelI che ane A sidhdhAntamAM naryuM ajJAna dise che. eka bauddha sAdhu eka bhikhArIne bauddhadharmane upadeza daI rahyA hatA. paraMtu bhikhArI tenI koI paNa vAta dhyAna daIne sAMbhaLatA nahotA. AvI tenI upekSAthI e sAdhu atyanta nArAja thayA ane bhagavAna buddha pAse jaine potAne maLelI nirAzA jAhera karI te sAMbhaLIne bhagavAna buddhe kahyuM ke "te bhikhArIne ahIM laI Ave. huM jAte ja upadeza ApIza." pachI te bhikhArIne bhagavAna buddha samakSa lAvavAmAM AvyuM. tene joIne bhagavAna budhdha anya ziSyane kahyuM ke Ane aMdara laI jaIne pahelAM tenuM peTa bharAya evuM bhejana karAve." bhikhArIne aMdara laI javAmAM AvatA hatA evAmAM palA bauddha sAdhue jarAka akaLAmaNupUrvaka pUchyuM ke "tene Ape upadeza te ApyA nahi!" tathAgata budhdha zAnta bhAvathI javAba Apyo ke "tenA mATe je jarUrI hatuM te meM tene ApyuM che. Aje tene ananI AvazyakatA hatI, Aje e jIvatA raheze te kAle upadeza paNa jarUra sAMbhaLaze." A kathAmAM kevuM eka UMDuM jIvanasatya raheluM che ? ApaNe roja-ba-rojane anubhava che ke bhUkhyA peTe keIne saMyama dharmanI vAta sAMbhaLavI gamatI nathI. bIjI bAjue saMyama dharmanI laganI lAgatAM bhUkha tarasa ghaNI vakhata bhUlI javAya che. tananI ! zAntithI mananI zAti pedA thAya che, ane AtmA tatkAbhimukha bane che. bIjI bAjue mananA unmAdathI zArIrika unmAda pedha thAya che, ane AtmA agAmI bane che. AvA zarIra-manaAtmAnA paraspara upakAraka saMbaMdhane dharma Atmika sAtAmAM che, zArIrika sAtAmAM nathI" evA ekAMgI ja siddhAntathI jakaDI de emAM mAnasazAstranuM kevaLa ajJAna najare paDe che. A vicitra siddhAnta svIkAryA bAda koI paNa vyakitane zArIrika, sAmAjika ke huM sAMsArika sagavaDe ApavAnuM kArya kevaLa pApamaya lekhAya te svAbhAvika che. tene 'sAMsArika u5kAra" ke laukika dharma kahevAthI tenI pApamayatA che ke deyamayatAmAM jarA paNa dhaTADe thatuM nathI. samAcanAnA niSkarSarUpe tAravelA nirNa A AkhI samAlocanAnuM have ApaNe samAvartana karIe. zarUAtamAM ApelA terApaMthI sidhdhAMto ane tyAra bAda karavAmAM AvelA vivaraNa ubhayanuM anusaMdhAna karatAM ApaNe nIcenA nirNaya upara AvI zakIe chIe. (1) koI paNa mAnavI mATe jyAM sudhI te jIve che tyAM sudhI tenA mATe-saMpUrNa arthavALuM ahiMsaka jIvana zakaya ja nathI. te ahiMsAvRta pAlana eTale alpatama hiMsA upara nirbhara karavAmAM AveluM jIvana ema ApaNe svIkAravuM rahyuM. (2) alpatama hiMsAnI bIjI maryAdA e che ke jyAM meTA tathA nAnA chanI hiMsA vacce. pasaMdagI karavAnI hoya tyAM nAnA nA bhege meTAne bacAvavAnI nIti aMgIkAra karIne ApaNe cAlavuM rahyuM. (3) meTA jIvanI rakSAnA vicAramAM paNa mAnavIrakSAne sauthI vadhAre prAdhAnya ApavuM ghaTe. (4) ahiMsAdharma eTale mAtra hiMsA karavAthI dUra rahevuM eTaluM ja nahi paNa jyAM hiMsA thatI hoya tyAM aTakAvavA zakya teTalo prayatna karo, maratAne bacAvavuM, sabaLanA AkramaNa sAme nirbaLane
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 172 prabuddha jIvana tA. 15-11-1954 kala TakI zakIe kahitara rIte samA ma" ane | rakSaNa ApavuM, anyAyane adharmane sAmane kara vagere-A badhuM che ke zuM terApaMthI yAdAnane mAne che? are A kevo prazna ?" ahiMsAdharmanA garbhamAM raheluM che. Ama chatAM AgaLa vadhatAM teo pote ja sUtrakRtAMganI zahAdata (5) ahiMsAvratadhArInI ahiMsA kevaLa niSedhAtmaka haiI na ja ApIne jaNAve che ke "sUtrakRtAMgamAM eka prasaMga Ave che ke koI zake. tenI vidheya bAju paNa teNe AcaravI rahI. mAnavatAnA dharmathI rAjA, amAtya, zeTha, sAhukAra sAdhune pUche che ke huM ku taLAva - te kaI paNa saMyogamAM mukta thaI na ja zake. banAvavA mAMguM chuM. mane zuM maLaze ? puNya ke pApa? sAdhu ane () ahiMsAvratadhArI ahiMsApAlananA cokkasa khyAlane anusarIne ze uttara Ape ? A prasaMge e kAMI paNa na kahe e ja rIte pitAnA bhegopabheganuM pravRttikSetra bane teTaluM saMkocIne bhale jIve, dAna mATe paNa darzAveluM che. dAnanI te prazaMsA paNa na kare, ane paNa sAmAnya mAnavIone kartavya akartavya, haya upAdeya karma niSedha paNa na kare. je dAnanI prazaMsA kare che te prANIone vadha paratve ahiMsAnuM dhyeya lakSyamAM rAkhIne sAcuM mArgadarzana ApavuM Icche che ane niSedha kare che te emanI vRttine cheda kare che. je { te tene viziSTa dharma che. kahitanA kAryamAM hiMsA ane asaMyama che evA kAryone dharma | (7) dharmane hetu mAtra mekSiupAya darzAve e nathI paNa athavA puNyane hetuM nathI mAnavAmAM Avate." A vidhAnanA samAjadhAraNa paNa dareka dharma mATe eTalA ja mahatvane hetu che. garbhamAM zuM dayAdAnane inakAra nathI rahelo ? anumati te che ja (8) vyakita mAphaka samAja paNa eka nakkara hakIkata che. mAtra nahi. anukaMpA saMbaMdhe paNa teo e ja prakArane khulAso kare che. samAjanuM svarUpa vyakita jeTaluM spaSTa ane cekakasa maryAdAmAM bAMdhI AgaLa cAlatAM adhyAtma dharma ene lekadharma ema dharmatatvanA be zakAya tevuM nathI hotuM. vyakita ane samAja parasparane ghaDe che. vibhAga pADIne teo dharmamImAMsA kare che. samAjathI taddana svataMtra ane nirapekSa evI vyakita ka9pavI azakaya che. Atmadharma ane lokadharma (9) ArtamAtrane rAhata ApavI. vyakita yA samAjanI vyAjabI ApaNe tyAM jema dharma ane vyavahArane sAmAnya lake judA jarUriyAtane pahoMcI vaLavuM e dayAdAnane pradeza che. pADe che tema teo Atmahita ane lokahitane judA pADe che. (10) anya jIvane zArIrika, mAnasika, Atmika koI paNa kahitamAM Atmahita nathI raheluM ema e uparathI spaSTapaNe prakAranI zAnti ApavI te dharma che. phalita thAya che. ane jemAM Atmahita nahi evA lokahitanuM mUlya (11) vyakita tema ja samAjane utkarSa saMdhAya tevuM koI paNa keTaluM AMkavuM e savAla che. vastutaH eka bAjue lokahitanI kArya puNyamaya che, apakarSajanaka kArya pApamaya che. pravRttio temanA zuddha dharmanI kalpanAmAM koI paNa rIte samAI (12) ahiMsAne pAye vizvabaMdhutva-bhUta mAtra viSe maitrI che. zake tema che ja nahi ane bIjI bAjue lekahitane InakAra paNa pratyeka mAnavInA dilamAM rahelo prema che. AjanA samAjamAM bilakula TakI zake tema che ja nahi. pariNAme (13) svanA khyAlathI jeTalI mukata ane parahitanA khyAlathI adhyAtma dharma ane lokadharma evI be ImArate ekamekane lagabhaga jeTalI prerita-evI sarve anukaMpA uttarottara vadhAre prazaya che. UbhI karavA teo prayatna sevI rahyA che. paNa e zUnya mUlyavALA (14) keI paNa vRtti athavA karmane nirdoSa ke deSita, le kadharma lAMbe vakhata TakI zake ja nahi e temaNe samajI puNyamaya ke pApamaya, dharmamaya ke adharmamaya TharAvavAne chevaTane levuM joIe. mApadaMDa hiMsAahiMsA nathI paNa antara bAhya paristhiti tathA saMbhava che ke AcArya tulasI gaNIne A AlecanAmAM paNa vRttionuM Akalana karatA, zubha azubha pariNAmone samagrapaNe e ja gAyonA vADAnuM ane e ja uMdara bIlADInuM piSTapeSaNa ane lakSyamAM lete, ane e rIte kartavyAkartavyane pratyeka prasaMge ucita carvitacarvaNa dekhAya, paNa temanA anumata graMthamAM je A bAbatenuM nirNaya Apate viveka che. A vivekanI prApti e ja sarva naitika piSTapeSaNa ane carvitacarvaNa hoya te tenI samIkSA karanAra mATe temaja dhArmika zikSaNane hetu che. AvAM dRSTAntane AgaLa dharyA sivAya bIjo vikalpa rahetuM nathI. A nirNayanA AdhAre mApatAM terApathI mAnyatAonI tAtvika doSa hoya te samIkSakone nahi paNa terApaMthanI saMkIrNa ahiMsAne che. bhUmikA aneka vicArakSatiothI bharelI ane vAstaviktAnA khyA A samAlocanA karavA huM kema prerAya? lathI vaMcita hovAnuM mAluma paDe che. ane evI dezayukta tAtvika kaI paNa saMpradAyanI mAnyatAonI carcAmAM mane rasa nathI. bhUmikA uparathI tAravelI kartavyAkartavyanI vicAraNA svataH samyam e ja rIte terApaMthI mAnyatAo viSe meM mauna sevavuM vadhAre jIvananuM darzana ApavA mATe taddana asamartha-binaupayogI puravAra pasaMda karyuM heta. paNa A mAnyatAo ahiMsAnA vidhyane sIdhI rIte sparze che ane tene na kalpI zakAya evA vikRta AkAramAM thAya che. rajU kare che. gAMdhIjI ane vinebAnA yugamAM ahiMsAnI AvI AcArya tulasI gaNInuM tAjetaranuM nivedana vikRta prarUpaNA asahya bane che, ahiMsA AjanA yugane prANaprazna Ama samagra rIte vicAratAM mAlUma paDaze ke A terApathI che. te viSe jyAM jyAM gerasamajUtIo UbhI thayelI dekhAya tenuM dRSTi ahiMsAnI adhUrI samajaNanuM pariNAma che; te mujaba dareka ahiMsAnA cintaka-upAsake saMzodhana saMmArjana karavuM ja joIe. anusaratAM sabhyatA ane saMskRti AgaLa cAle nahi; lekahita niSedhAtmaka vicAravAda sAdhaka sarva pravRttione tALAM devAM paDe. tenI sAme vizALa ane * A carcA tarapha gatimAna thavAnuM bIjuM paNa eka nimitta hatuM, vyavahArU ahiMsA kevI hoya tene khyAla ApavAnA hetuthI ATaluM terApathI mAnyatA viSe AcArya tulasI gaNI sAthe thayelI carcA lAMbuM vivecana karavuM jarUrI dhAryuM che. A pUruM karavAnuM vicAruM daramiyAna jyAre temaNe mane ema kahyuM ke "ahiMsAvratadhArI sAdhu chuM eTalAmAM tA. 21-9-54nA muMbaI samAcAramAM pragaTa thayelA hospITala ke evI samAjoya karanArI pravRttimAM hakAra ke nakAra AcArya tulasI gaNInA vyAkhyAnanuM mane smaraNa thAya che ane te na bhaNI zake." tyAre meM temane prazna karyo ke "Apa aNuvrata tarapha mArI najara paDe che. teo temAM jorazorathI phariyAda kare che ke saMdhanA mukhya pravartaka che. aNuvrata saMdhanA sadasya ApanI pAse eja piSTapeSaNa ane caviMta carvaNa cAlI rahyuM che. gAyane vADe, zuM karavuM ane zuM na karavuM e banne bAbata viSe svAbhAvika - uMdara bIlADI e praznane be varSanuM AyuSya vItI gayuM che." rIte mArgadarzana levA AvatA haze ja. temAM temane zuM na karavuM vaLI AgaLa cAlatAM teo Azrarya vyakta kare che ke "lake pUche eTaluM ja Apa jaNAve ane zuM karavuM e na kahe e kema cAle ?
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAhako ** * * - *** * tA. 15-11-54 prabuddha, jIvana 173 ] Apa tyAgI che. paNa gRhasthAzramIne kartavyAkartavya viSe jeTalI nIDaratA dAkhavI. navA jamAnAne jemane prakAza lAdhyuM che, sanmArge doravA e ApanuM viziSTa kartavya bane che." enA gAMdhIjI ane vinabAne jemaNe joyA jAmyA che tevA AcArya javAbamAM temaNe pitAnI maryAdA rajU karatAM jaNAvyuM ke "tamArI tulasI gaNInI catura ane kALApArakhu buddhine ahiMsAviSayaka vAta ThIka che. paNa ame A bAbatamAM svataMtra rIte vicAra karI terApathI mAnyatAo AjanI buddhivAda ane tarkanI kaseTI. zakatA nathI. ame jaina paraMparAthI badhu chIe ane e rIte upara koIpaNa rIte TakI zake tema nathI e spaSTapaNe vicAratAM amuka karo" ema kahevAne amAro adhikAra nathI." bhAseluM hovuM ja joIe. terApaMthI niSkriyatA ane taTasthatA jaina paraMparA AvI hoya ke na hoya paNa mane A javAbathI cheDIne aNuvatI saMdhanI temaNe ATalI, meTI mAMDaNI UbhI karI che saMtoSa na thayo. A kevaLa ' niSedhAtmaka vicAravAda mArA manamAM che, tenA teo mukhya pravartaka banyA che e paNa A anumAnanuM ja khUba khaTakato rahyo. samarthana kare che. jUnA ane navA vacce teo jholA khAI rahayA che. dharma eTale zu? e pedA karele pratyAghAta. Aje temanAmAM be prakAranAM vyakitatva kAma karI rahelAM dekhAya che. tyArabAda munizrI nathamalajIe Apela dharma eTale zuM ? e eka te AcArya bhimajIe ApelA ahiMsAviSayaka cokkasa che pustikA vAMcI. sAdhAraNa rIte terApaMtha viSe uDatI vAtethI vizeSa mAnyatAonA vArasadAranuM vyakitatva, bIjuM AjanA jamAnAne huM kAMI nahoto jANate, keTalAka prakAza munizrI nathamalajI sAthenI oLakhatu ane samAjanA naitika udhyAna-ane e kevaLa nakArAtmaka - carcAthI paDe. vizeSa prakAza " dharma eTale zuM " e vAMcIne nahi paNa vidheyAmaka-mATe uMDI tamannA sevatuM vyakitatva. temanAthI prApta thayuM. A pustikA vAMcIne mAruM dila uDethI ghavAyuM. mArI eka cheDAtuM nathI; bIjAnA vidhAyaka rUpane AgaLa dharI zakAtuM ahiMsAvRttine sakhta AghAta lAgyo. ahiMsAnA pAyA upara UbhelI nathI. ApaNe IcchIe ke Atmadharma ane dharma, AdhyA- . mAnyatAomAM ahisA haNAI jatI anubhavI. keTalAka samaya : tmika upakAra ane sAMsArika upakAra, dhArmika karma ane laukika karma-A che huM becena rahyo. e tIvra saMvedana A samAlocanAnA mULamAM raheluM che. A badhA kutrima upakAra ane bhedethI mukata e sarvasparzI,' che sarveyakArI ane vyakita ane samAjanA sarve praznone sAce terApaMthI bhAIone vinaMtI ukela Ape e ahiMsAdharma teo svIkAre, tenI ghoSaNA kare. A vAMcIne prathama darzane terApaMthI bhAIo kadAca dubhAze. jo teo satyaniSTa haze te Aje nahi te AvatI kAle temanAmAM , mArI dhRSTatAne hasaze, paNa mArI temane vinaMtI che ke teo mane ATalo graMthibheda jarUra thaze evI mArI zraddhA che ane e IcchA- samajavA prayatna kare. huM ane teo bhagavAna mahAvIranA nAte, jaina patti nirmANa thaze te teo terApaMthI samAjanA sAcA udhdhAraka dharmanA saMbaMdhe, ahiMsAnI sAMkaLe saMkaLAyelA chIe. temanI lekhAze ane jaina samAjanA paNa eka AdaraNIya yugaprarvataka mAnyatAnAM keTalAMka bIje mArA ghaDataramAM paNa paDelAM che. temano tarIke oLakhAze. vAraso e mAre paNa vArase ja che. A temanI ja mAtra nahi tA. 1-11-54 . paNa mane vArasAmAM maLelI mAnyatAonuM zudhdha satya niSThApUrvakanuM bhAvanagara paramAnaMda saMzAdhana che. Aje sau koinI dhArmika mAnyatAo tarka, buddhi ane vipula anubhavasaMcayanI kasoTI upara kasAi rahela che ane navuM , mUlyAMkana pAmI rahela che. jUnAM mUlya. visarjita thaI rahyAM che; * (gatAMkathI cAlu) navAM mUlya sarajAI rahyAM che. terApaMthI bhAIo paNa pitAnI have harakhacaMdabhAI sAthe banArasa te pahoMcI gayuM ane mAnyatAonuM saMzAdhana kare, prajJAparAmarza vaDe saMmArjita kare, ane tyAMnA paMDita pAse saMskRta vyAkaraNa bhaNavuM zarU karI dIdhuM. vArasAgata ahiMsASTine vizada banAve. A prazna vetAMbara, AcArya hemacaMdra racelI sidhdhahemaladhuvRttine huM bhaNate. paMDita sthAnakavAsI ke terApaMthIne nathI. bhagavAna mahAvIra ke mahAtmA hindImAM bole paNa te jarAya na samajAya ane je pATha kaMThastha ' nuM gAMdhIne nathI, bhikakamajI ke tulasI gaNIne nathI. A prazna ahiMsA karavAne have te ya ceka kaMThastha na thAya. emAM UccAraNanI bhUle - dharmane che ane te dharmanI sAcI samajaNa ane utkarSamAM mArU, rahe. paDitAnI bhASA na samajAvAthI huM muMjhAye ethI pAThazALAnA temanuM ane samagra vizvanuM bhaluM raheluM che. sthApaka zrI dharmavijayajI mahArAjane meM e mArI muzIbatanI vAta che AcArya tulasI gaNIne namra prArthanA kahI batAvI. tethI temaNe banArasamAM pAThazALAmAM ja nyAyazAstrane chevaTe eka sAmAnya mAnavIne mitrabhAve kaI eka dharmAcAryane abhyAsa karatA munirAja zrI amIvijayajI pAse bhaNavAnI mArI -kAMIka kahevAno adhikAra prApta thaI zakatuM hoya te mArI AcArya vyavasthA goThavI dIdhI. teo bhAre cakara hatA, bhaNAvavAnA premI che tulasIne namra bhAve prArthanA che ke teo terApaMthI mAnyatAnuM pAyA- hatA, parNa pATha beTa heya, kAca hoya ke barAbara na hoya te che mAMthI saMzodhana kare. e mAnyatAo terApaMthInI ja nahi paNa AgaLa bhaNAvatA ja nahIM. jyAre pahelavahele huM temanI pAse che temanA kahevA mujaba samasta jaina dharmanI ja hoya te jaina dharmanuM bhaNavA gaye tyAre temaNe mArI parIkSA lIdhI, keTaleka pATha maDha : paNu, Aja sudhInA anubhava ane gAMdhIjI dvArA maLelA nUtana prakAza belAvyuM. emane mAluma paDyuM ke vidyArthI pATha be bele che. te dvArA teo saMmArjana kare. 200 varSa pahelAM mikakamaLa thaI gayA. ethI emaNe mane barobara netaranI vIsa seTIo phaTakAvI dIdhI. A temaNe amuka vicAre ane jIvanadarzana ApyuM. tyAra pachI te eka huM beTuM bolate hato tenI mane khabara paDI, tethI zuM ke cAM karyo che mahAna saMkrAntiyugamAMthI ApaNe pasAra thayA. A yuganA vinA e seTIo mUMge meDha khAI rahyo. pachI te pAThazALAnA vicArapravAhathI AcArya tulasI pUrA vAkephagAra che. te pramANe bheMyarAmAM besI ATheka divasamAM badhe pATha karI lIdhe, ane temanI pitAne maLela vArasAne temaNe na saMskAra Apa ghaTe che. pAse pharIvAra game tyAre temaNe pAsa karyo ane AgaLa bhaNAvavAnuM AcArya bhikamaLanuM kaheluM kahevAmAM nahi, paNa temaNe kareluM zarU karI dIdhuM svargastha paMDita haragoviMdadAsa zeTha ane huM bane, AcaravAmAM acArya bhikkamanA anugAmIpaNAnI sAcI caritArthatA sahAdhyAyI hatA ane munirAja zrI amIvijayajI pAse saMskRta rahelI che. AcArya bhikamajIe satyanI khAtara gurU choDayA, saMpradAya vyAkaraNa-siddhahemalaghuvRttine bhaNatA hatA. A vakhate bhAI sukhalAlajI choDa, bhagavAna mahAvIranA amuka vartanane deSarUpa jAhera karavA ' (have Dita sukhalAlajI) banArasamAM amArA agAu chaeka mahine - mArI kahANuM dharma ane samagra vizvanuM gaNana na ma dharmAcAryane avarathA goThavI rahaya, kA ho ho huM temanI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha vana 174 AvI paheAMcelA ane te sidhdhahemazrRvRti (aDhAra hajArI) banArasanA suprasiddha vaiyAkaratA zrI harinArAyaNa tripAThI pAse bhaSNutA hatA. te AMkhe akhama hovAthI pAThazALAe temane eka vAMcI batAvanArA mANasa ApelA anete e vAcakanI sahAyatAthI pAMtAnA abhyAsa calAvatA. amArAmAM teo pramukha vidyArthI hatA ane temanI pachI pAdhasa' amArA enuM sthAna hatuM. pahelA haragoviMdadAsa zeTha ane khIjo huM banArasa pAThazALAmAM abhyAsanA divaseHmAM ThIke AgaLa paDatA rahetA ane mahenata manana vagere paNa sArI rIte karatA. pAThazALAmAM te vakhate amArI je paristhiti hatI te bAbata viSe tema ja pachInI paristhiti viSe mane kramasara Ama kahevAnuM prApta thAya che. tA. 15-11-54 paNa utkrAMda echI nahIM. tee paNa na TakI zakayA bIjA eka kASTa bhAvanagarI badhu AvyA. pAThazALAmAM dara teraze jamaNuvAra thAya, te vakhate upavAsa karavA jevI krAi tithi AvelI eTale lagabhaga badhAe upavAsa karyAM. pAraNAmAM dareka vidyArthIne dUdha, rAkha ane maganI dALa sAthe zeraza maLe. bhAvanagarI bhAi pote adhA vidhAthI ne pe.zakuM !zaka zero mUkI gayA. vidyAthI oe pharIvAra zerA mAgyA te cokakhI nA pADI. zeze rasoDAmAM ghaNA badhA vadhelA e joine mArA mijAja gayo ane meM jAte ubhA thai e zerI je vidhArthIne jeTalA joie teTalA ApyuM. e bhAI sAme ja hatA. e rIte zerI ApyA pachI paNa ghaNA badhe vadhelA. bhAvanagarI sajjane mArI khAkhata zistamaganI rIyAda mahArAja pAse rajI karI. mahArAje mane khelAvyA. tyAre meM vinayapUrvaka mahArAjane jAvyuM ke sAhekha ! hajI paNa zerA vadhelA che, ane te raseADAnA TAMkAmAM paDayA che. vAta kharI hatI eTale mahArAje kazu na karatAM mane cheDI mUkayo. ekavAra mArA adhyApaka harinArAyaNu tripAThI pAse bhaNavA kheThelA, paMDitajI mATe khAsa hAthapa khA temanI gAdI upara paDayA rahe. jyAre sAdhue paMDitajI pAse bhaNutA hoya tyAre paDitajI te 5khA khAya, temAM sAdhuonA avinaya thAya che ema kAne lAgelu' ane tethI paMkhA badhA adRzya thai gayA. paMkhA karyAM hatA enI mane khabara nahIM. mArA pATha cAlatA hatA tyAre paMDitajIe mArI pAse pa MkhA mA ane meM tapAsa karI paMkhA lavI pa MDitajIne ApyA. mane bhaNAvanAra paDitajI prati mArAmAM ghaNA sadbhAtra, vinaya ane namratA rahetAM. paMDitajIne me paMkhA lAvI Apyo e vAta koie mahArAja pAse pahoMcADI ke tarata ja vagara pUchyuM gAme mahArAje mane e traNa tamAyA ceADI dIdhA. me kahyu ke gurujIne pa'khAnI jarUra hatI eTale me lAvI Apyo hateA paNa mArU' kANu sAMbhaLe ? 2. vidhArthI o ane munienA nikaTanA paricaya peTale ekabIjAnI nabaLAi sau kArya jANe. pAThazALAmAM evA niyama hatA ke dareka vidyArthI e pratyeka munine vaMdana karavu, zarurArumAM A niyama cAlyA, paNa jyAre amArA muni sAthe ati paricaya thayo tyAre e niyaya amane keTalAkane anucita lagyo. eTale khAsa karIne meM ane mArA mitra zivasAlabhAi ThAkarazI (sAyalAvALA) vagere sAtakhATha jaNAe tamAma munione vaMdana karavAnA niyama sAme vAMdhe UThAvyA. uparathI hukama thaye ke vaMdana nahIM karanAranuM dUdha baMdha thaze. ame e kabula rAkhyuM ane dUdha jatuM karIne paNa vaMdana na karyuM te na karyuM. theDA divasa pachI te amane emane ema dUdha maLavA lAgyuM ane vRMdatanA niyama Ape|Apa DhIlA thai nIkaLI gayo. apUrNa ecaradAsa jIvarAja DhAzI. AphrikAnA grAhaka bane . 1. vidhArthIonuM varcasva muddala nahIM, mAtra sAdhuonuM varcasva, vidyArthI oe kAyama urdu -UkALeluM pANI pIvAtu. rAja cAvihAra karavAne, banArasamAM asahya garamI paDe chatAM koi vidyArthI rAtre' pANI na pI zake, garamI evI paDe ke divase bhoMyarAmAM besIne vAMcavuM paDe. suvAnI jamIna upara aneka bAbraTI pANI chAMTavu paDe ane garamIne lIdhe khuda mahArAja pote gaLA upara bhInAM kapaDAMnAM petAM rAkhe. tema chatAM ya rAtre pANI nahIM pIvAnA sakhata hukama, me te| A niyama barAbara prAmANikapaNe pALelA, paNu kAi vidyAthI tarasyA thAya tene pANI pAvAmAM sahAyatA karelI. badhA ja garama pANI pItA eTale rAtre pAThazALAmAM pANInuM TIpuM ya na maLe. naLanu', pANI kALanamAM vaparAya ane pachI tamAma pANI DhALI nAkhavAmAM Ave. eka vAra eka vidhArthI madharAte pANInA kuMjo bharIne agAsI upara potAne sutrAne sthAne laI jAya, mahArAja kharAkhara upara caDavAnA daravAjA pAse pagathiyA pAse ja pATa nakhAvI sue, jevAmAM e vidyAthI kuMjo lane tyAMthI pasAra thayo ke jogAnujoge mahArAjanI dha TUTI ane kANu che e, evA emaNe jorathI paDakAro karyo ke tarata ja pele vidyArthI DarI gayo, ane enA hAthamAMthI kuMjo paDI gayo. e pachI vidhAnI bhAre phajetI thaI ane tenA upara tarapITa paDI e judI, khIje eka prasaMge mArA eeka mitrAne rAte bAra vAgye sakhata taraza lAgI, pANI pAThazALAmAM saheje maLe ema nahatuM, ame traNa cAra jaNa uThayA. pAThazALAmAM pANInA pAMca sAta kUvA hatA temAMthI cheka bheAMtaLIe eka kuvA rAkhI bAkI badhA pUrI nAMkhavAmAM AvelA. UThIne te kUvA pAse pahoMcyA. leDhAnI sAMkaLe bAMdhelI DAla kUvA pAse ja rahetI. DeAla vaDe pANI kADhI jevA e bhAie pIvAnI zarUAta kare tevA ja kANu jANe kayAMthI mahArAja karatA karatA tyAM AvyA ane temaNe DAlane khaDakhaDATa ane amAre gaNagaNATa sAMbhaLyo. temane ATalI moDI rAte nIce kASTha vidyArthI hAya evI za MkA na AvI, paNa bhUtane vahema paDyo. te nIce Thalle dizAe) javA taiyAra thayelA ema pAchaLathI mAluma paDayuM. temaNe khuba jorathI 'alyA kANu che?" 'je hoya te tarata elI nAkhe' nahI te A pathare kuM chuM", ema paDakAra karyo, ame te gabharAyA, amArAM mAM sIvAi gayAM, paNa Akhare patharA vAgavAnI bIke ame chatA thayA. rAte te zuM thAya paNa savAre amArI revaDI thaI. cevihAranA pAkA niyamavALA eka dhArmika menejara AvelA, paraMtu garamIne lIdhe teo cAvihAra na karI zakavAthI rahI ja na zakayA. eka bIjA menejara koika nAnA sTeTanA kArabhArInI jagyAethI nivRta thaIne amArI sevA karavA AvelA. teoe AvatAM ja amAruM dhInuM mApa ochuM karI nAkhyu. peAte bhAre svAdIyA, traNa cAra zAka vinA na ja cAle ane enA pramANamAM emanI khIjI amArA saMdhanA maMtrI zrI. TI. jI. zAha AphrikA AvelA tyAre je bhAIoe prabuddhu jIvananA grAhaka tarIke temane eka varSanuM lavAjama Apela temanuM lavAjama pahelI DIsembara tathA paMdaramI DIsembare purU thatu hAi temane lavAjamanA zIlIMga 8 nIcenA e ThekANAmAMthI jyAM anukuLa paDe tyAM turata pahoMcatu karavA vinati karavAmAM Ave che. vyavasthApaka DaoN. eca. TI. zAha gavarnamenTa roDa, bahu hAusa, pahele mALe, po.khA. 1232, nerAkhI viSayasUcI ahiMsAnI madhUrI samajaNu mArI kahANI DaoN. e. yu. roTha pA. bA. na. 195 mAmbAsA paramAnaMda paMDita becaradAsa dezI muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzakaH zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai 3. mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, mu*bai 9 pRSTha 165 173 ! (IO
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~~~ rajIsTarDa naM. khI 4266 vArSika lavAjama rUA. 4 pra, jaina varSa 14-4, jIvana vaSaeN 2 aMka 15 bu jIva !! muMbai, DIsembara 1, 1854, budhavAra AphrikA mATe zIliMga 8. zra muMbai jaita yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka nakala : traNa nA minum taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA mArI kahANI ( gatAMkathI cAlu ) 3 savAranA paheAramAM zaucathI paravAratAM ja mahArAjane vaMdana karavAnA dhaMTa vAge, sau Ave emAM mekhare huM hAuM, mahArAja prati mArI asAdhAraNuM bhakita ane zradhdhA. vaMdana dhivat karIne navakArazI pArazInA paMcakhANa levAya. pachI mahArAja vidhArthIo mATe pravacana kare. e pravacanamAM lagabhaga haMmezAM vIryarakSA upara bhAra mUkavAmAM Ave. huM vIryarakSAmAM kazuM ja na samajuM, vI zuM? e jahuM na jANuM, muMjhAtA rahyo, muMjhAtA rahyo, chevaTe ekavAra meM eka mArA mitrane e vize pUchI lIdhuM tyAre teNe mane e bAbata pUrI samajAvI. mane ema thayu ke meM A vAta zA mATe pUchI ? sAMbhaLIne mane sUga AvI ane kazA lAbha na ja thayo, balke hAni ja thai, meM rahetAM rahetAM jANyuM ke muniemAM ane vidyAthI emAM e khAkhata ThIka ThIka saDA peThele, muni ke vidyArthI dhArmika dekhAya, sadAcArI hAya, tapasvI hoya, chatAMya e saDAthI mukata na hoya evuM ya jaNAyuM. mAnasikaparisthitino vicAra karyAM vinA tAlima maLavAne kAraNe amArAmAMnA keTalAka vidyArthIo chevaTa lagI kazuMya bhaNI na zakayA, paNa khuzAmatIyA, cugalIkhAra ane hriAnveSI banI gayA. e ekane te badanI gAMTha paNa nIkaLI AvI. ghaNA kharA pAna cAvatA thai gayA. aMgata lakhuM chuM mATe aMgata kahevuM joie ke meM banArasamAM rahyo tyAM sudhI kadI pAna nathI ja khAdhuM ane pachI paNa atyAra sudhI bhAgye ja pAna khAvAnI vRtti thAya che. vALa rAkhatA, temAM tela nAkhatA ane sArI rIte ALatA paNa khaze, paraMtu tenI pAchaLa kevaLa anukaraNa vRtti ja mane dekhAi che. 4. pAThazALAnI vIjhITe moTA moTA mANasA AvatA, badhu joine khuzI khuzI thatA ane vyAyAma karAvavAnI ane a MgrejI bhaNataranI vyavasthA karavAnI sau kASTa bhalAmaNa karI jatA. mahArAja vIjhITarAnI (mulAkAtIonI) A sAyakolojI (mAnasika valaNu) jhaTa samajI gayA. tethI temaNe eka aMgrejI bhaNAvanArA zikSaka jarUra rAkayA ane vyAyAmanAM tamAma sAdhanA magadaLa, Da Mkhelsa, daMDa karavAnI pAvaDI vagere vasAvI lIdhAM ane pAThazALAnA eka bhAgamAM kustI karavAne akhADA paNa anAvI dIdhA. jonArane ane vIjhITaeN ( mulADhAte AvanArane saune have cekabu lAge ke pAThazALA adhatana tamAma sAdhanAthI susajja che, chatAM aMdaranu rahasya te| ame ja jANatA. eTale jo kAi vidyArthI vyAyAma karavA pravRtta thatA ke akhADAmAM kustI karatA te te vakhate ja divase savAranA pravacanamAM zarIranI asAratA ane kSaNubhaMguratA upara bhAre pravacana cAlatuM ane e vyAyAma karanAra bicArA upara tIvra kaTAkSa thatA. tathA jo koi aMgrejI mAstara pAse jatA te tenI paNa revaDI thatI. ethI ja pAThazALAmAM e badhAM sAdhano mAtra vIjhITarAne jovA mATe ja praz nanI mAka gavAyelAM ema Qumun ne ema paDI rahetAM ane mAstara bicAro kevaLa zAbhArUpa banatA ane tenA lAbha koI nathI letuM ema kahIne tene chuTTo karI devAyo. 5. koi vidyAthI bhAgyeja pAThazALA bahAra jai zakatA. jene mAthe bahAra javAnuM kAmakAja hoya athavA bajAramAMthI sAmAna lai AvavAnI javAbadArI heAya te sivAya kASTha vidyAthI bhAgye ja bahAra jai zakatA. sAMje kAi karavA nahIM jai zakyuM. amArI pAzALAthI thoDe dUra moTA vizALa kaMpanIbAga hatA, chatAM tyAM kASTha bhAgye ja karavA jatuM. kAi rAyakhaDayA karavA jatA te pravacanamAM kahevAmAM AvatuM ke ce rAzIlAkha chavAyonimAM AjalagI pharaphara karyuM che, chatAM hajI mA jIva karatA dharAyA nahI. A vAta pelA kraravA janArane lakSyamAM rAkhIne kaTAkSamAM kahevAtI. eTale kAI karavA zI rIte jAya ? khIjA loke bahArathI pravAsa karIne gaMgAmAM nahAvA Ave tyAre ame amArI pAse ja gaMgA vahyA karatI, paNa temAM bhAgye ja nahAvA gayA hAzuM. eka ja vAra huM pote mahArAjanI samati meLavIne hAthamAM DAla ane gaLaNuM laIne nhAvA, gayelA. hukama hatA ke kAMDe besIne, DAlamAM pANI gALIne nhAvAtuM. mane e rIte nhAto joine dhATa upara beThelA loko kahevA lAgyA ke 'kayA Apa musalamAna hai?' yA yA Apa bhagIcamAra hai ?' * aise kAM snAna karate hai...? gaMgAmaiyA te pavitra hauM, isake jalaka chAnanekI jarUrata nahIM.' huM kALajuM kaThaNa karIne sAMbhaLatA jAuM ane nhAtA jAuM, paNa evA nhAvAmAM kazA svAda na rahyo. banArasamAM pAMcasAta varasa rahyo temAM mAtra eka ja vAra te paNa upara jaNAvelI rIte gaMgAmAM nhAya. gaMgAmAM taravAnuM' zIkhavAnI vAta ja kema karAya ? ame badhA banArasanA chaLaprapaMcathI ajANyA, tyAM keTalIkavAra bharabajAramAM khUna thai jAya, moTA moTA cheAkarAo paNa guma thaI jAya, A badhI paristhitine lIdhe amane bahAra na javAnI kaDaka padhdhati rakhAyelI. ema kahevAmAM AvatuM ke 'tame badhA pArakI puLa gaNuAo, kaiA guma thayA te zuM javAba devA?' eka pakSe e vAta kharI ApaNu hatI te paNa enA khIjA pakSanA kadI koi vicAra ja na karatuM ane vidyArthI onAM zarIra nabaLAM ane khIkaNu khanavA vize kevaLa upekSA sevAtI. 6. pravacana nitya thatAM ane temAM strInI niMdA karAtI, mAtApitA tarapha abhAvA thai jAya evI paddhati rakhAtI, jANe dIkSA ja parama dharma hAya ema khAdha ApatA. zrAvakA tA tapelA loDhAnA gALA samAna che. e mATe zAstravacananI sAkSI sudhAM ApI bhAra ne kahevAmAM AvatuM te A rIte amArUM valaNa dIkSA tarapha thAya evI AzA rakhAtI, bIjA mATe te zuM paNa mArA pakSe AnI asara kharAbU thaI. mane mArAM mAtAjI upara abhAva caNa gayelA ane strI jouM ke jANe rAkSasI AvI ema e vakhate
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ' , +; + T 176 prabuddha jIvana - tA. 1-1ra-1954 vira mA kala ujavyuM che - - thaI jatuM. tema chatAM je sadaguNa jIvanane vikAsa karanArA che te nahIMja khIlatA ema atyAre samajI zakuM chuM. pAThazALAmAM ja vArApharatI eka AMbila avazya karavAmAM AvatuM. te mATe vidhArthionA vArA goThavAyA hatA. A pharaja ghaNuM karIne munionI upara nahIM ladAyelI. mahArAjazrI dharmavijayajI bhAre catura hatA paNa sAdhu hevAthI sAdhuonA ja vizeSa taraphadAra hatA. eTale emanI vyavasthA keTaleka aMze adhUrI rahe e svAbhAvika ja che. amArI pAThazALAnA pradhAna AzrayadAtA zeTha vIracaMda dIpacaMda bhAre udAra, vidhApremI ane viziSTa prakAranA sajjana hatA. teoe ekavAra ema kaheluM ke ATalA badhA vidyAthIomAMthI eka paNa sAdhu thaze te mAruM dAna saphaLa che. e upa- rathI pAThazALAne jheka kaLI zakAya hate. mahArAjazrIe pitAnI paristhiti pramANe zakya eTalI sArI vyavasthA rAkhelI. temanAmAM vidyArthIo prati asAdhAraNa vAtsalya hatuM, kaI vidyAthI mAMdA paDato ke tenI pAse khuda mahArAja pite pahoMcI jAya. mArA mATe te meM AvuM ja hamezAM anubhavyuM che. DokaTara, pathya ane auSadha vagerenI barAbara tatkAla vyavasthA thaI jAya ane mahArAja pite vidyAthInuM mAthuM cAMpavA ya besI jAya e meM najare joyuM che. tyAM vidyArthInA mAtAsamAna, pitAsamAna ekalA mahArAjazrI hatA ema kahevAmAM leza paNa atizayokita nathI. temanuM vyahArakauzala, vakhatane samajI levAnuM cAturya asAdhAraNuM hatuM. je vakhate banArasamAM jainene tamAma lake haDadhuta karatA ane jainene sparza thatA snAna karI letA te vakhate temaNe gujarAtathI banArasa sudhI page vihAra karI aneka kaSTo icchApUrvaka pitAne mAthe uThAvI jainamAM kevaLa vidyApracAranA hetuthI banArasa yazavijaya jaina saMskRta pAThazALA sthApI. mArI joyelI A hakIkata che ke zarU zarUmAM makAnanI vyavasthA ja na hatI. tethI vidyArthIo ane munio banArasanA mahellA sutalAmAM AvelI ane tadana jarjarita-Aja paDe ke kAla paDe evI-jaina dharmazALAmAM rahetA. banArasamAM jainonI vastI ghaNI ja ochI. temAM ya tAMbara mUrtipUjaka jainenI vastI te dhaNI ja ochI-mAMDa vIzeka ghara haze. jaina zabdane koI artha ja na samaje. keTalAka te ujaina paNa kahe. sAdhuone veza joI temane ke koI nATakIyA samaje ane apamAna tiraskAra te Dagale ne pagale anubhavAya. AvI paristhitimAM kevaLa jaina zAsana paranI athAga bhaktine lIdhe ane bhagavAna mahAvIranA zAsananI prabhAvanA karavAnI buddhithI prerAI temaNe A saMsthA zarU karI. e samaye samagra jaina sAdhusamudAyamAM mahArAjazrInI jeDImAM Ave e koI zuravIra nahato ke je AvuM asAdhAraNa kAma karI zake ema huM niSpakSabhAve khAtrIthI kahI zakuM ema chuM. bhAtabhAtanA ane tuMDamijAjI paMDitAnA paricayamAM AvavuM, temane rAjI rAkhavA ane saMsthAnuM nAva calAvavuM e kAMI sAdhAraNa vAta nathI. temanA hAjarajavAbIpaNAnA meM ghaNA prasaMge najaronajara joyelA che. temAMnA eka bene ja ahIM batAvuM chuM. kuMbhanA meLAmAM ame badhA page cAlIne prayAga gayelA. tyAM zaMkarAcAryanA pramukhapaNa nIce jemane leke taddana nAstika mAnatA evA jaina dharmanA pratinidhi mahArAjazrInuM bhASaNa hatuM. paheluM te e ke tyAM bhASaNa karavAno samaya maLa eja atyaMta durdhaTa ane vikaTa hatuM. chatAM mahAnubhAva mAlavIyAjI jevAne asAdhAraNa sneha sabhAvane lIdhe e banI zakayuM. tyAM ame darabhaMgAnA rAjAne temanI kAThI upara maLavA gayA. AvA prasaMgomAM huM mahArAjajInI sAthe ja rahe. vAta karatAM rAjAe ekadama pUchI nAkhyuM ke tame loko te gaMgAne mAnatA nathI, sUryane mAnatA nathI ane kAlI vagere devIone paNa pUjatA nathI. tenA uttaramAM mahArAjAe kahyuM ke "lA nae, dRna Dhora mAnI pUre sAru mAnate haiM rUsI zAsana dama meM dAna karane ke gi dRmAre jasTina Aro na tute. varcomI mA nI majhate hai, yavi imArI mogana sI sAdhAraNa ziyA mI duma sUryajI sAkSI phrI ja te zuM, sUryAstake bAda hama kabhI bhI nahIM jimate aura hamAre nityasmaraNameM zAstrI, mahAgrAhI, zaurI, jAMdhArI, savatriA, mAvA caritra revImoja roja cAru jiyA jAte haiM." A sAMbhaLIne mahArAjA darabhaMgA rAjI thayA ane jainadharma nAstika che e temane bhrama bhAMgI gaye. bIjI vakhata ekavAra mahArAjajI rAmanagaramAM kAzInAM mahArAjAne maLavA gayelA. mahArAjA pote paMDita hatA ane aneka paMDitathI vIMTAyelA teo khurazI upara beThA hatA. mahArAjazrI te nIce ja pitAnI kAMbaLI pAtharIne rAjAnI sAme besI gayA paMDite badhA jainadharmanA virodhIo ane temaNe rAjAnA kAna paNa bhaMbherelA. vAta karatAM rAjAe kahI nAkhyuM ke "dharma to nA hai-mAga %%aa hai zaura vedharma to vaDuta khAna hai." AnA javAbamAM tarata ja mahArAjazrIe kahyuM ke "kayA na vIga 35yo nahIM hotI ? mI thamI gurAnI grIno naI cIja jarUra atIva upayogI ora phAyademaMda hotI hai. relagADI naI hai, Teliphona nayA hai, vijalIkA upayoga bhI nayA hI hai aura ye moTara vAMmI to mAgawja nahIM hai ?" uttara. sAMbhaLatAM ja kAzInA mahArAjA khurazI uparathI ubhA thaI gayA ane mahArAjazrIne khurazI ApI, paNa mahArAjazrIe pitAnuM Asana na choDayuM. jyAre bIjI khurazI AvI tyAre e banne mahArAjA khurazI upara beThA. A pachI te mahArAjazrIe kAzImAM vizeSa prabhAva pADele ane ghaNA jainaSIone jaina dharmanA svarUpanI kharI samajaNa pADI jaina dharma tarapha AkarSelA. kAzImAM sArasvata vyAkaraNane ane tenI caMdrakIrti TIkAne ghaNAM loko bhaNe che. caMdrakIrti nAmanA eka jaina paMDite sArasvatanI TIkA banAvelI che evuM jANutA chatAM e TIkAmAMthI jainadharmanuM maMgalAcaraNa kADhI nAkhavAmAM Avela ane jANe ke e TIkA keI brAhmaNa paMDita banAvelI che e dekhAva karavAmAM Avela-e tyAMnA paMDitemAM ane vidyArthIomAM jaine pratye, jainadharma pratye ane jainasAhitya pratye haDahaDate deSa bharyo hato. amAre eTale mAre ane bhAI haragoviMdadAsane sanmatitarkanuM adhyayana karavAnuM hatuM te mATe tyAMnA suprasiddha yAyika paMDita nakachedarAma zarmA nAmanA mahApaMDitane ghera jaIne bhaNavAnuM goThavyuM, kalAkanA mAsika cAlIza rUpiyA ApavA nakkI karyA ane ame baMne pahelavahelA ja emane ghare bhaNavA gayA tyAre temaNe ama nAstika jainene bhaNAvavAnI cekakhI nA pADI dIdhI. are zarUzarUmAM pAThazALAmAM koI paMDita bhaNAvavA AvavAnI ja AnAkAnI kare. jyAre tene gAmakaratAM bamaNAtamaNe daramAye. apAya tyAre ja te bhaNAvavA AvavAnuM svIkAre ane te paNa pAThazALAmAMthI nIkaLIne ghare jaIne nAhI nAkhe tyAre ja temane dharma sacavA mAne. AvI sthitimAM tyAMnA paMDita pAse bhaNatAM bhAre AkaruM paDatuM, bhArebhAra namratA ane vinaya tathA temanA tarapha sevAbhAva keLavA paData. keTalIkavAra te ema paNa banatuM ke bhaNAvavAM bhaNAvatAM paMDita vaccethI ja uThIne cAlyA jAya; keTalIkavAra bhaNAvatAM bhaNAvatAM jainAcAryone bhAMDavA mAMDe; A badhuM kamane paNa sahevuM paDatuM ane vidyA meLavavI paDatI. tAtparya e ke AvI viSama paristhitimAM mahArAjazrIe pAThazALAne kevI muzIbate calAvI haze e jarUra vicAravA jevuM ane kadarapAtra kAma che. (anusaMdhAna pAnuM 183) - - - - - - - - 1
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ in 11 kalAka kAma karatA nI jamA sa, 1-1ra-54 prabuddha jIvana * bhAratamAM utpAdana ane bhAvatAla (prabuddha jIvananA vizeSa aMka mATe maLela paNa jagyAnA abhAve te aMkamAM pragaTa thaI nahi zakela lekha nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) e jANavuM jarUrI che ke koIpaNa dezanA bhAvatAlane sAce pheraphArathI ghaNI muzkelIo ubhI thavA saMbhava che, ane tethI abhyAsa karavA mATe ane bhAvatAlenI sapATInuM valaNa jANavA mATe AvanArAM pariNAmethI A pejanAne hetu mAryo jaze. 1953nA amuka lAMbA samayamAM thaelA vadhaghaTanA pheraphArane cekakasa abhyAsa julAIthI 1954nA julAI sudhImAM badhI vastuonA bhAvanA AMka karyA vagara nirNaya para AvavuM joIe nahi. paraMtu eTaluM te 407 5 mAMthI 382,3 sudhI javA pAmyuM che. A ghaTADe lagabhaga cokakasa kahI zakAya ke jagatanAM AMtara rASTrIya bajAramAM kerIyAnI 6 TakAne gaNAya ane A ghaTADe judI judI vastuomAM jo laDAI daramIyAna zarU thaela phugAvo. have eka bhUtakALanI bAbata jUdo hate. cAlu varSanA eprIlathI junanA traNa mAsanA AMkaDAo banI gaI che. ane ghaNAM mAlanAM bhAvatA pahelAMnI ucca sapATIne jotAM jaNAze ke IkonomIka eDavAIjharanAM holasela DikasamAM ! ethI ThIkaThIka nIcI sapATIe AvI gayA che. vaLI e paNa ' rAkhavAmAM AvatI 34 vastuomAM 26 vastuonA bhAva ghaTayA " jANavuM jarUrI che ke bIjA agatyanA gaNAtA dezanI sarakhAmaNIe che, ane 8 vastuonA bhAvamAM vadhAro thayo che. A dhaTADo bhAratamAM jIvana dhoraNa kharca laDAI daramIAna ane pachI paNa 5 TakAthI 2.3 TakA jeTale pahelA grupamAM hatuM. eprIlamAM ghaunAM bahu ucuM gayuM nahotuM. 1950, 1951 ane 1952mAM thaela AMka 580 hatA te junamAM 410 thaye. kherAkanA grupamAM A AvA kharcane vadhAre IglaDa, osTrelIA, keneDA, vigere deza traNa mAsa daramIAna 13.1 TakAno ghaTADo thaze. karatAM ochA hatA, paraMtu A vadhAro amerikAmAM thaelA vadhArA audyogika utpAdananuM dheraNa chellA traNa varasamAM sArI rIte sAthe maLatuM AvatuM hatuM. bIjA dezonA jIvanadhoraNanA AMkaDAo UcuM rahevA pAmyuM che. audhogika utpAdanane AMka 1948mAM 108.4 sAthe sarakhAvatAM jaNAze ke 1950 mATe eka hidamAM 103, hate te 1951mAM 117.2 jeTaluM hatuM. A AMka 1952mAM 195 mATe 109 ane 195ra mATe 111 hatA, jyAre igleMDamAM 128.9 jeTale hatA jayAre 1953mAM te 1351 jeTalo hate. A varaso daramIAna te 16, 116 ane 126 jeTalo hate. kharI rIte audyogika utpAdanamAM thatuM rahelo satata vadhAre ApaNA paraMtu je vadhAre hiMdamAM thavA pAmyA hatA, te khAdha mAnI taMgI dezanI Arthika sthitinI sadhdharatA ane sthiratA darzAve che. paraMtu * * ne lIdhe tathA maLI zakatA nANAmAM thaela vadhArAne lIdhe hate. vaLI utpAdanamAM audyogika kAcI cIjo bIje naMbare Ave che, ane chellI laDAI daramIAna ane pachI meTe bhAge nANuM evI vyakita bhAmAM sarakArI dhaTADe 8.7 TakAne hate. audyogika tauyAra mAla tathA e pAse bharAvA lAgyuM ke jemane sAcavIne bacAvavAnI Teva nahatI. ardha taiyAra mAlAmAM dhaTADo kaMIka aMze nacha hatA. taiyAra mAlamAM paraMtu korIyAnI laDAIe cAlu rAkhelI bajArenI kRtrima teje te 5 TakA jeTalo ghaTADo hato jyAre ardha tauyAra mAlane ghaTADo 9 TakA laDAI baMdha thaI gayA pachI ulaTI dizAmAM kArya karavA lAgI jeTalo hate. 1953nA julAImAM anAjane AMka 478 hatuM te na ane bhAva nIcA AvavAnuM kArya 1951mAM zarU thaI 195ra, 1954nA julAImAM 406 hatA. kaThoLane AMka 518mAMthI 290 1953 ane 1954mAM cAlu rahevA pAmela che. vaLI A varase jeTaluM ghaTaye hate. audyogika kAcI cIjone AMka 42pamAMthI daramIAna mAlanI puravaThAnI sthitimAM sudhAro ane tenI mAMgamAM 407 thayo hato. dhAtuo 440mAMthI 423 thaI ane telIbIyA ghaTADo thavAthI bhAvanI nIcI sapATIne utejana maLatuM gayuM. 680mAthI 470 thayA. vanaspati tela 611mAMthI 450 jeTalA thayA che vaLI A varase daramIAna jagatabharanA bajAranA bhAva tyA ane cAmaDuM 415mAMthI 368 thayuM, jayAre ardha taiyAra mAlemAM utpAdana jotAM jaNAze ke duniyAnA ghaNA kharA dezamAM khetIvADI khAsa ghaTADo thayuM na hatuM. te tathA rUnA bhAvamAM vadhAro thaye che. tathA audyogIka kSetre ThIkaThIka pragati thavA pAmI. AvI puravaThAnI taiyAra mAlomAM najIvA pheraphAra thaye ane tenA ghaTADA karatAM vadhAro karI sthitithI bajAra kharIdanArAonI tarapheNamAM thavA pAmI. pariNAme moTA pramANamAM hate. unanA mAlemAMja bhAva 320mAMthI 310 thayA jarUrI mAnI vaheMcaNuM uparanA AMtararASTriya aMkuzo kaMIka zaNu 412mAMthI 424, 3 415mAMthI 418, rena 389mAMthI aMze uThAvI levAyA athavA tene haLavA karavAmAM AvyA, ane 470 ane tenI banAvaTe 336mAMthI 340 jeTalI thavA pAmI aAMtararASTriya bajAramAM dhIme dhIme mukta vyApAra-paristhiti sarjAvA hatI. paraMtu 1953-54mAM kherAkanAM utpAdanamAM ghaNo sAro vadhAre lAgI. hiMdane lAge vaLage che tyAM sudhI khetIvADInA kSetramAM thaI rahele thayuM hatuM, ane paristhiti sudharatAM bhAva ghaTayA hatA. paraMtu me bhAvaghaTADe audyogika kSetramAM bhAvatAlenA ghaTADA karatAM vadhAre mATe ane junamAM cemAsAnI zarUAta thatI hovAthI bhAva nIcA AvyA che. pariNume banne vibhAgamAM sAmAnya bhAvatAlanI paristhiti hatA. kheDute pitAne pAka varasAda AvyA pahelAM vecI nAkhavA mAMgatA pahelAM karatAM ulaTI thaI javA pAmI. khetIvADInA kSetramAM kherAkanA hatA athavA navA vAvetara mATe nANuM meLavavA vecI nAMkhavA mAMgatA pAkanuM utpAdana vadhatuM rahyuM che. ane cekhAnA pAkane chello vartAre hatA. AthI ochI kiMmate mAla paNa maLavA lAgyuM hatuM. paraMtu lagabhaga 204 TakA jeTalo vadhAre darzAve che. A vadhAro 225 kherAkanAM bhAvamAM thaela ghaTADe aTakI gaye, ane bhAva sthira lAkha TanamAMthI 271 lAkha Tana jeTaluM hatuM, ane te sauthI vadhAre thavA lAgyA. paraMtu khetIvADInA pAkanA bhAvane prazna pharI upahate. sudharelI paristhitinA pariNAma rUpe anAjanI AyAtamAM sthita thavA saMbhava che. ane te mATe jarUrI upAye yejavA ghaTADe thaye, ane amuka jagye jALavI rAkhavA mATe ghaune thoDo agatyanA banI raheze. kAraNa ke cAlu varase sArA varasAdane lIdhe ja AyAta karavAmAM Ave che. kharI rIte utpAdanamAM thaela puSkaLa pAka utaravA saMbhava che. vaLI atyAranA cekhAnA pAnA che vadhArAne lIdheja bhAvamAM ghaTADo thavA pAmela che. pariNAme samasta jaththAnAM nikAlane prazna paNa sarakAra samakSa ubhe che, ane bahmabhAratamAM chellA traNeka mAsathI khorAka uparanA aMkuze dUra karavAmAM dezamAMthI paNa cekhA AyAta karavAnA che. vaLI AMtara-rASTiya A AvyA che, ane aMkuze chUTI gayA pachI paNa bhAvamAM ghaTADo ghauMkarAra heThaLa ghauM levAne prazna paNa ubhe che. jagatanA bajAramAM cAlu rahevA pAmyA che. paraMtu prathama paMcavarSiya cIjanAnA hevA- paNa khorAkanA bhAva ghaTavA lAgyA che ane tethI ApaNA dezamAMnA lamAM darzAvavAmAM AvyuM hatuM ke bhAvatAlenA mALakhAmAM vizeSa cokhAnI nikAsa karavAnI taka maLavI muzkela che. vaLI ApaNA
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zita " 178 - prabuddha jIvana tA. 1-12-14 vizALa dhogika cIjonA vikAsa thatAM ja AkarA pAkanA bhAvamAM thatA pheraphAranI asara pAke upara bahu thatI nathI.. hiMdanI meTA bhAganI vastInuM jIvanadhoraNa dhaNuM nIcuM che, ane kAraNa ke bhAva ghaTe te paNa utpAdana jaladIthI ghaTatuM nathI. sarakAra jo tene uMcuM lAvI zakAya te anAja vigerenI mAMga vadhI zake, che bhAvene Teko ApavAne vicAra karatI hatI te eka upAya tarIke ane tethI vaparAza paNa vadhI zake. A mATe lokonI kharIda zaktimAM hatuM. paraMtu A bAbatatI pUrepUrI tapAsa haju sudhI hAtha dharAI vadhAro thAya tevAM pagalAM levAnI jarUra che. vaLI vAhanavyavahAranAM sAdhana nathI. vaLI rAjya AvI bhAre javAbadArI hAtha dharI zakaze ke nahi paNa vikasAvavAmAM joIe ke jethI anAjanI heraphera karavI dezamAM te viSe paNa zaMkA rahe che. AvA bhAvene Take ApavAnI nANAMkIya sahelI thaI zake. rAkanA praznanuM nirAkaraNa e ApaNI dhaNI agatyanI asare paNa tapAsavI joIe. hiMda sarakAranAM kherAkakhAtAnA pradhAne siddhi gaNAze temAM zaMkA nathI. A praznanA ukelathI bacavA pAmatuM tAjetaramAM darzAvyuM hatuM ke jo bhAva dara maNa dITha dasa rUpIAthI dezanuM nANuM bIjAM racanAtmaka kAryo mATe vAparI zakAze. vaLI ochA thaI jaze te sarakAra anAja kharIdI leze, kAraNa ke tethI prathama paMcavarSiya rojanA pUrI thatAM tenA mukhya lAbha khetIvADI kheDutanAM hita jaLavAze. paraMtu amerikA jevA vizALa dezamAM ane kSetre jaNAvA lAgyA che. vaLI bIjI paMcavarSiya yujanA dhaDavAnI dhanADhaya dezamAM paNa AvI vyavasthA yogya jaNAI nathI. paraMtu zarUAta thaI javA pAmI che ane temAM udhoganA vikAsa arthe hiMdamAM suratamAM bhAva vadhAre ghaTe te saMbhava dUra thatAM hAlamAM A vizALa kSetra rahevA pAmaze. A kSetramAM vikAsa sadhAtAM utpAdana praznane sarakAre bAju para mUke che. vaLI khetInA dhaMdhAmAM rahelA vadhavA pAmaze ane audyogika cIjonA bhAve paNa tethI nIce bhayasthAne viSe vicAra kara joIe. AmAM AsAma ane bihAramAM lAvI zakAze. vaLI nAnA moTA udyoganA vikAsa thatAM temAM vizeSa pANInI rela vigerene samAsa thAya che. AvA sthaLoe bIjA mANasene samAsa thatA kaMika aMze bekArInA ApaNu AkarA sthaLoethI anAja mekalavuM paDaze. chatAM paNa bhAvatAlene A praznane paNa haLavo karI zakAze. prazna thanAra sArA pAka sAthe pharI upasthita thaze te saMbhava che. prANalAla ma. pAThaka harijana maMdira praveza ane jeno (Aje jyAre jaina maMdiramAM harijana praveza aMge kaI kaI sthaLe gharSaNa ane athaDAmaNa cAlI rahelI sAMbhaLavAmAM Ave che tyAre AjathI sAteka varSa pahelAM harijana maMdira praveza bIla mubaI sarakAre pasAra karyuM ane jaina maMdire paNu harijane mATe kAyadesara khullAM thayAM te samaya daramiyAna sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA jeo jaina dharmanA sArA jANakAra hatAtemaNe prastuta prazna upara eka ojasvI lekha lakhele ane "jaina" temaja "prabudha jainamAM pragaTa thayelAM, te lekha AjanA aspRzyatAvAdI jainene mArgadarzaka bane e hetuthI ahiM punaH pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) harIjana maMdira praveza bIlane aMge keTalIka carcA jaina samAjamAM tapAsavAnuM ke vicAravAnuM hoya ja nahi. A vAta je barAbara hoya. cAle che tene aMge nIcenI bAta vicAraNA mATe raju karavAnI A maMdirane aDhAra snAtrathI vizuddha karavAnI vAtano AvA prasaMga mATe take hAtha dharavAmAM Ave che. vidhi batAvela paNa na hoya ane pracalita paNa na hoya, te - prathama harijanane jaina vikAsamArgamAM zuM sthAna che te tapAsIe. pachI DheDha bhaMgIne tyAM janmanArane maMdiramAM praveza karatAM aTakAvavAne kaI paNa vyakita amuka kuLamAM janme tene AtmasAdhana karavAne tenA prayAsa karI zakAya nahi. jaina zAstrakAra te kahe che ke "evI kaI janmanA kAraNe adhikAra jatA nathI e prathama mudAnI hakIkata che. jAti nathI, evI kaI yoni nathI, evuM koI sthAna nathI, evuM uttarAdhyayana satranA pacIsamAM adhyayanamAM 36 gAthA jANItI che. keI kula nathI, jyAM A jIva anaMtavAra ja na hoya ke, jyAM | tene bhAvArtha e che ke karmathI prANI brAhmaNa thAya che, karmathI kSatriya anaMtavAra maraNa pAme na hoya' ane A bhavamAM prANI DheDha ke thAya che, karmathI aizya thAya che ane karmathI zudra thAya che, bhaMgIne tyAM janme te tenI AbhaDacheTa keTalA bhavasudhI pahoMce? karmanA sidhdhAntane samajanAra jaina achuta ke aspRzya koI paNa ke bIje bhave e vANIo brAhmaNa thAya te pachI enuM achUtapaNuM prANI hoya tema mAnI zake nahi. nAza pAmI jAya? kaI jIvane aDavAthI snAna karavuM paDe ke abhaDAI javAya e vAta ane A bhavamAM paNa e je sAhebane babaracI thAya, e jaina dharma jIvanuM ja svarUpa samajAve che, jIvane je vikAsamArga dIzciyana thaI jAya, te maMdiramAM Ave te vAMdho nahi, paNa e batAve che, vikAsamArganAM je sAdhane batAve che tene anurUpa jyAM sudhI DheDha ke bhaMgI gaNAya tyAMsudhI ja enA praveza sAme vAMdho saMbhavatI nathI. e vAta kaI rIte sAdI samajamAM utare tevI nathI. ' ane bhagavAnanA samavasaraNamAM koI paNa jIva jaI zake, game te mAMsa khAnAra, macchI khAnAra, dArU pInAra musalamAna, krIzrIjAtine jIva jaI zake, khuda tiya ene paNa vAMdhe na hoya ane jaMga yana ke zIkha maMdiramAM Ave tene vAMdho levA jANavAmAM nathI, ' mAM AvelAM derAsaranAM-maMdiranA-ThAra amaMga hoya tyAM amuka kuLamAM te pachI sAphasupha thaI bhaMgI ke DheDha maMdiramAM Ave tene janmela prANI maMdiramAM praveza na karI zake e AkhI zramaNusaMskRtine vAMdho kema hoI zake? ane maMdiramAM AvI e AtmalajAvanArI bInA jaNAya che. sAdhana kare, jijJAsA tRpta kare ane kadAca enI sthiti paripakava maMdira prANune pavitra banAve che. maMdira abhaDAya nahi. maMdira thaI hoya te e dharma prApti paNa kare. AvI dharmaprAptinA mArgamAM ADe prANIne unnata banAve che, kaI game tevo prANI maMdiramAM jAya tethI AvavAne ApaNane adhikAra kharo ? ke prANI kayA sAdhanathI dharma maMdiramAM nIcuM na bane. gaMgAmAM madaDA paDavAthI maDaduM pavitra bane che, pAmaze te jJAnI kahI zake, paNa enI zakayatA te kharI ? ane gaMgA apavitra thatI nathI. maMdiramAM javAthI prANI pavitra bane che. zakyatA hoya te tene vaMcita rAkhavAnuM jokhama kheDavAnuM sAhasa ene AtmA vizuddha vAtAvaraNanI aMdara vikAsa sAdhe che. e vikAsa koI kare te tene doSa lAge ke nahi ? mArge caDhe tyAre enA mA ke bApa koNa hatA te jovAnuM rahe nahi, ane eka vadhAre mahattvanI vAta te zAstranA dAkhalAonI che. hoya ja nahi. ane vizuddha vAtAvaraNa kAma kare tyAre AtmA anerI "harikezi munirAjIo upaja kuLa caMDALa -e te jANItI vAta dazA anubhave. te vakhate e A bhavamAM kayA kuLamAM janmela che te che. te pachI harikezi muni maMdiramAM jatA haze tyAre ene mATe maMdiramAM
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ A - -- - -- ' karyuM ane nathurAma zamaoNnI gAdIe nAnAbhAI Avaze evI vAta rIte kAmatRptinuM jarUrI mahattva svIkAravAthI ApaNA AcAra - tA. 1-12-54 prabuddha jIvana 179 ane dharamAM e ekalA haze ke ene koI pAse alaga jagyA rAkhavAmAM AvI haze ? e zrAvakane ghera vahoravA jatA haze tyAre raseDA sudhI AvatA haze ke gharanI bahAra enA pAtarAmAM roTalI pheMkavAmAM AvatI haze? e sAdhu maMDaLImAM sAthe pratikramaNa karatA haze ke ene cetaro jude jamAvatA haze ! ane metArtha muninuM zuM? ene te vAdharIe vIMTALyA tyAre te kadAca sanInA gharamAM e ekalA haze, paNa aMtakRkevaLI thaI mokSa gayA tyAre tenA mRtakane kaI aDayuM haze ke ene koI pAse DhasaDAvI tene dUra pradezamAM agnisaMskAra karyo haze ? ane mALyA mAranAra haribaLa muchIne A prasaMga zuM batAve che? AvA te aneka dAkhalA che. eTale jaina dharma AtmAnuM ja svarUpa batAve che, kramasAdhya mukitamArga batAve che, sarva jIvene mATe egya sAmagrIne sadbhAve gya taiyArI karavAnI lAyakAta batAve che te jotAM amuka kuLamAM janma thavAne kAraNe enI dIkSA levAnI ke AtmasAdhana karavAnI lAyakAta cAlI jatI hoya ema lAgatuM nathI. ane AgaLane eka paNa pATha DheDhabhaMgIne dharma karate aTakAve ke nAlAyaka gaNe e jANavAmAM nathI. ane je aitihAsika draSTie vicAra karavAmAM Ave te dIvA jevuM dekhAya tema che ke brAhmaNune jJAnane Akho IjA toDI pADavAnI je mahAna hIlacAla te yugamAM thaI temAM jaina ane baudha saMskRtie moTo phALo Ape. brAhmaNonI mAtA hatI ke vedane abhyAsa brAhmaNa ja karI zake, amuka varNane mAthe amuka kArya hoya, dharma saMskAra brAhmaNe ja karAvI zake- e AkhI bAbata sAme dhujA karanAra te kALamAM ghaNA mate cAlatA hatA. temAM jaina, bauddha, Ajivaka matane agrasthAna hatuM, e mateo brAhmaNane mada te, e mAe brAhmaNanI ekahaththu sattA para AkramaNa karyuM ane khuda ka9pasUtramAM pATha mukAvyo ke arihata cakravatI, baLadeva, vAsudeva tucakuLamAM, daridrakuLamAM, brAhmaNakuLamAM na Ave; arihaMta, cakravatI, baLadeva, vAsudeva rAjakuLamAM, bhegakuLamAM harivaMzakuLamAM, kSatriyakuLamAM thAya." A mahAna satranI pAchaLa te moTo gaMbhIra ItihAsa che. mahAvIrasvAmI, siddhArtha buddha mahArAjA ane bIjI mahAna dharmadhuraMdhara kSatriya kuLamAM thayA ane brAhmaNonuM samrAjya toDI nAkhyuM. matalaba, varNano nAza kare e jaina dharmanuM birUda hatuM ema ItihAsa kahe che, prAcIna graM sAkSI pure che ane vikrama saMvata eka hajAra sudhI jaina dharmanI e sthiti kAyama hatI. tenA pAkakA purAvA che. jaina dharma pAme te jaina, zuddha deva, zudha guru, zuddha dharmane paricaya karI tene svIkAre te jaina. emAM jainane dIkarI jaina evI vAta nahetI, emAM esavALa, zrImALa ke paravADa agravALa hoya te ja jaina evI sthiti nahatI ane je prakArane jaina dharma guNasthAnakramArAnI najare zrI vIraparamAtmAe batAvyA che e draSTie hAI paNa zake nahi. jaina e kema nathI, jaina e vAda nathI, jaina tA abhiAnI dazA che. emAM sAtine, vADAna, maMDaLAne sthAna na hoya. AtmAnuM ananta teja samaje, sAcA mArganI saTaNA kare, AtmAne vikAsa paDe te jaina. mahAna upAdhyAya zrI yazavijayajI "jaina kahe kahyuM havenA svAdhyAyamAM jenanI barAbara vyAkhyA Ape che. emAM vANIA ja jaina hoya ema kahetA nathI, paNa emanI vyAkhyAmAM AvanAra koI paNa atimAM jaina hoya che ema kahe che. tyAM DheDha ke caMDALanA kuLamAM janmanArane adhikAra jaina thavAne aMge jarA paNa kamI karavAmAM AvyuM nathI. ane anaMta saMsAramAM rakhaDanArane dharmaprApti kayAre thaze, kema , thaze e je ApaNe na jANatA hoIe te tenA mArgamAM vacce AvanAra athavA ene maMdiramAM praveza karavA mATe nA pADanAra ApaNe koNa? e te jaina dharmanA mULa pAyAne uthalAvI nAkhavA jevI che bhayaMkara dazA che ane jaina vikAsa mArga viSe namuM ajJAna darzAvanAra vADAbhUmi che. vizALa jaina dharmane vADA na hoya, vizALa jaina dharmane maryAdA na hoya, vizALa jaina dharmane anArya deza ke bhUmi na hoya. jyAM hoya tyAM, je hoya te, game te dizAmAM bhagavAnanA mArgane svIkAre, Adara, Acare te jaina, ane te mATenA prasaMga prApta karI ApavAnI goThavaNa karavAnI ApaNI . pharaja rahe e te ThIka, paNa kAMI nahi te temAM ApaNe pratyavAya te ubhA te na ja karIe. itihAsa kahe che ke vaNe ane Azrama sAme meTAmAM me virodha ubhuM karanAra jaina dharma che. enA mukhya adhiSTAtAmAM pArzvanAtha ane mahAvIra svAmIne vagara AkAMkSAe ItihAse sthAna Apela che. saMvata 1000 pachI je vADAdharma thaI gaye tenA bega banavA pahelAM ApaNe vIra paramAtmAe batAvela ane zrI sudharmAsvAmIe satrasidhdhAMtarUpe guMthela Agame joI jaIe. jo eka paNa sutra evuM nIkaLe ke amuka kuLamAM janma thavAne kAraNe prANInI mekSamAM javAnI cogyatA ghaTI jAya che ke guma thaI jAya che te uparanI hakIkta radabAtala gaNavI, paNa ghaNI carcA ane avagAhanane aMte huM jaNAvavAnI rajA lauM chuM ke A vAta jaina dharmamAM hoya nahi, che nahi, hoI zake nahi. je AtmavAda, svaparasvarUpa, karmane sidhdhAMta, guNasthAnakramAroha ane parabhava bhavantaranuM je svarUpa bhagavAne batAvyuM che temAM "achuta" varNane adhikAra kApI nAMkhavAmAM Ave che evI vAta AgamagraMthamAM nIkaLe te jaina dharmanuM je svarUpa atyAra sudhI duniyAe jANyuM che temAM mATe vicArapheraphAra kara paDe. Apane AdhArabhUta rIte jaNAvavAnI rajA lauM chuM ke AvI koI paNa bAbata vizALa jaina dharmamAM nathI. meM viziSTa abhyAsIo sAthe A viSaya para anekavAra lAMbA vakhata sudhI carcA karI che ane temaNe ravIkAra karyo che ke varNa ke Azrama jevI kaI cIja jaina dharmamAM nathI ane AvA vizALa dharmamAM varNabhAvanA hoI paNa zake kharI ? ane zAstranA dAkhalAone kema visArI mUkAya? uttarAdhyayana sutramAM te A viSaya para eka AkhuM adhyayana che. spaSTatA khAtara jaNAvavuM paDaze ke varNa cAra jANavAmAM che, tevA ja cAra Azrama brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama,vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama che. jaina mate e Azramabheda svIkAryo nathI. e te hemacaMdrAcAryane yoga jANe te brahmacaryAzrama daramiyAna cethA AzramamAM mUkI Ape. A varSe ane Azramane teDanAra jaina dharma harijanane maMdiramAM praveza karavAnI nA pADe e AkhA jaina dharmanA svarUpanuM jJAna athavA pAchaLanA vikRta svarUpane svIkAra batAve che, mULa mArgamAM e vAta nahotI, hoI zake nahi, enI virUddhanA dAkhalA kAyama thaI gayelA che ane jainane prathamanA paMdara varSane ItihAsa tenI sAkSI purI rahyo che. huM ane brAhmaNakuLane adhama tuccha kuLa zA mATe kahyuM? brAhmaNa kuLamAM avatAre nAca gAtrane udaya zA mATe ? A AvI vAta khUba vicAraNA mAge che. enI pAchaLa jaina tatvajJAna ane jaina vicArasaraNInI mahattA rahelI che. emAM manuSyanA dharmasAmrAjyanA svAtaMtryanI parAkASThA che. emAM manuSya Izvara thaI zake e mahAna vibhUtinA jvalaMta camakArA che, emAM manuSya-samAnatAnA viziSTa pATha che, emAM Adarza jIvananA avazeSe che, ane emAM jIva tuM AtmAnI anaMta zakitane para che. ke A rIte harijana maMdira pravezamAM ApaNe ADA AvavA jevuM mane kAMI dekhAtuM nathI. mAtra chellAM base pAMca varSathI je saMkucita manodazA dharmakSetramAM thaI paDI che ane dharmane vADAmAM - kuLamAM sAkaLane adhama sAthI para rahyo che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vAcA anA jIvanamA samajaNa nA kANaw vNa - - - .. nahIM rahe. enI bhASA nAnAbhAInI AgavI che. emAM kAThiyAvADI -khAsa karI gahelavADI-taLapadI bhASAne raNake che. lakhANa evuM dhArAbaMddha ane pAradarzake che ke vAMcatAMveMta lekhakanuM vaktavya sIdhesIdhuM sparza kare che ane gAMdhIjInI AtmakathAnI yAda Ape che." paramAnaMda AphrikAnA grAhaka baMdhuone amArA saMdhanA maMtrI zrI. TI. jI. zAha gayA varSe AphrikA Avelo tyAre je gRhasthAe prabudhdha jIvananA grAhaka tarIke eka varSanuM lavAjama Apela temanuM lavAjama A pahelI DIseMbara che athavA te AgAmI paMdaramI DIsembare purUM thatuM hoI temane vArSika lavAjamanA zIlIMga 8 nIce jaNAvela be ThekANamAMthI jyAM anukULa paDe tyAM turata pahoMcatuM karavA vinaMti che. Do. ema. TI. zAha De. e, yu. zeTha 'gavarnamenTa reDa, baTTu hAusa pa. bo. naM 195 pahele mALa, pi. bo.1232, nairobI, mombAsA gayA aMkamAM che. ema. TI. zAhane badale bhulathI Do. eca. TI. zAha ema chapAyaluM te tarapha grAhaka baMdhuonuM dhyAna kheMcavAmAM Ave che. ' ' vyavasthApaka, prabuddha jIvana roDa, amadAvAda. AphrikAnA grAhakone Ape prabudhdha jIvana purA bAra mAsa vAMcyuM. Apane ema lAgatuM hoya ke prabuddha jIvananA vAcanathI ApanI saMskAra samRddhimAM sAre e vadhAro thayela che te have mArI Apa sarvane vinaMti che ke tene khUba phelA karo ane ochAmAM ochuM eka grAhaka te jarUra vadhArI Ape. lI. Apane namra sevaka TI. jI. zAha maMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha viSayasUci mArI kahANI paMDita becaradAsa dezI 175 bhAratamAM utpAdana ane bhAvatAla prANalAla ma. pAThaka 177 harijana maMdira praveza ane jaine motIcaMda gIradharalAla kApaDiyA 178 prakIrNa noMdha : jaina sAdhu ane reMTiye, 180 kAmatRpti ane prajotpati, ghaDatara ane caNatara. bhAratamAM praveza ane 2 ane 2 gAyanI harakaTamAM AvatAM paganuM hADakuM bhAMgI gayela tyArathI peTIyA pheravI zakAtuM nathI. tethI te reMTIye eka zrAvakane Apela che. te reja pherave che. huM have gaucarI paNa jaI zakatAM nathI, paNuM vAMcana mananathI AnaMdamAM rahI zakuM chuM. Apa jevAonA kAmanI anumodanA paNa karyo karUM chuM ane Atmadharma sAthe | nIgaLatAM leAhIthI hAtha kharaDanAra tadbhave mokSagAbhA yela che. bhagavAnanuM vacana sAMbhaLanAra kaMInA kAnamAM jainAe sIsuM raDAvyuM nathI ke ukaLatAM. garama tela nAMkhyAM nathI. ahIM Ave, vicAra, samaje ane tamArI nirmaLa budhimAM utare te A tatvajJAnane svIkAra karaze. ane sAdhana dharmamAM te jeTalI chUTa ane svataMtratA jaina dharmo ApI che teTalI bIjA koI darzane, mate ke mAnyatAo duniyAne ApI nathI. A vizALa dRSTi jainanI hoya. huM jaina dharmane A samaye chuM. mArI najare harikezi munine Ape prabaMdha, metArtha munine A prasaMga ane evA aneka prasaMge paNa e ja vAta batAvatA hoya ema lAge che ane zrI mahAvIra bhagavAnane Akho itihAsa e ja vAta batAve che. AvA vizALa dharmamAM bhagavAnanA maMdiramAM amuka prANI praveze ke nahiM e prazna mane dharmanI najare, ItihAsanI najare, pracArane aMge, ane mUrtipUjAnI AkhI bhavyatAne aMge bhAre duHkha karAvanAra ane mULagata bAbatane sparzate lAge che. " chatAM emAM Agrahane kAMI kAraNa nathI. meM A savAlane aneka dRSTibinduthI ati vidvAna munirAja ane niSNAta jaina paMDita sAthe carce che ane eka paNa sUtra evuM lAdhyuM nathI ke jenI rUie DheDha bhaMgIne maMdiramAM praveza karavAnI dharmadraSTie nA kahI zakAya. zArIrika svacchatAnI vAta judI che ane te te sarva prANIne lAgu paDatI che, paNa amuka kuLamAM utpanna thaye te khAtara maMdiramAM AvI zake nahi e vAta mane samajANI nathI. koI vidvAna zAstranA pATha ke dAkhalAo sAthe samajAve te mane vicAra karavAne vAle nathI. paNa amuka saMsthAmAM jauM AvuM chuM tethI mAre pUrvagraha baMdhAI gayA che e AkSepa anucita che. meM varase pahelAMthI jijJAsArUpe mahAna AcAryo sAthe A ja padhdhatie vAta karI che ane haju sudhI A abhiprAya pheravavAnuM eka paNa kAraNa mane maLyuM nathI. metIcaMda giradharalAla kApaDiyA prakIrNa noMdha jaina sAdhu ane reMTI bagasarA bAlamaMdiranA saMcAlaka bhAIzrI lAlacaMda jayacaMda verAe bhikSAnirbhara sAdhusaMrathAnI AjanA samAjane jarUra che ke nahi ? e praznane tA, 15-5-54nA prabudhdhajIvanamAM uttara ApatAM sAdhuene pitAnA nirvAha purate kaIne kaI prakArane utpAdaka zrama | svIkAravA Agraha karelo ane jaNAveluM ke "jaina sAdhu te pari- zrI lAlacaMdabhAIe uparane patra mArI upara keTalAka samaya pahelAM ThIka lAge te prabuddha jIvananA upayoga mATe mokale, paNa aneka anya vyavasAye ADe A patra hAtha upara huM Aja sudhI laI zaka nahote. muni vinayavijayajIne huM jAte jAgRte nathI, gAMdhIjIe reTIMyAnI vAta prajA samakSa 1818 thI mUkI che. Ama chatAM eka paNa sAdhu ke sAdhvIe reMTIyAne hAtha aDADayAnuM hajI sudhI sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. evA sAdhu sAdhvIne--ane te paNa virala-maLavAnuM jarUra banyuM che ke jeo khAdI pahere che ane raMTIAnuM mahatva svIkAre che, ane pitAnA AcAra sAthe reMTIyAne koI virodha paNa temane dekhAtuM nathI. ema chatAM sAdhujIvananA pracalita khyAle sAthe reMTIyAne baMdhabesADa atyanta muzkela che ane pariNAme AvA sAdhu-sAdhvIonI reTIyA tarapha gati karavAnI hIMmata cAlatI nathI. Aje jyAre AvI paristhiti che te 25 varSa pahelAMnI sthiti viSe te zuM pUchavuM? A rIte vicAratAM jyAre sutara hAthe kAMtavAnA vicAranA pracAranI kevaLa zarUAta hatI tyAre te kALamAM eka jaina sAdhunA kline A vicAra sparzale, tenuM AcAramAM pariNAma AveluM ane varSo sudhI te cAlu raheluM, traNa varSa pahelAM mAtra zArIrika paMgutAnA kAraNe e kAMtavAnuM aTakeluM ane ema chatAM e reMTIyA upara ane zrAvakanA hAthe katAvAnuM te cAlu ja raheluM-A hakIkata jANatAM muni vinayavijayajI viSe dilamAM sahaja bhAve Adara pedA thAya che ane upadezanI kevaLa tAlAvelI choDIne temanI mAphaka utpAdaka zrama pAchaLa anya jaina sAdhuo vaLe te kevuM sAruM evI AkAMkSA dila anubhave che. kAmatRpti ane prajotpatti tA. 1-7-54nA prabudhdha jIvanamAM saMtatiniyamana upara pragaTa thayelA lekhamAMne nIceno bhAga eka mitra tAve che - viSaya sevana prajotpatti arthe thavuM joIe te eka naitika niyama thaye. paNa sAdhAraNutaH viSaya sevana mAtra prajotpatti arthe ja thAya che ema che ja nahi, prajotpatti jarUra tenuM eka avantara pariNAma che. paNa te sivAya paNa mAnavI jIvanamAM viSaya sevanane eka svataMtra sthAna che. khAnapAna mANasane janmathI lAgelAM ' ka
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-1954 prabudhdha jIvana 183 (mArI kahANIH pAMnuM 176 thI cAlu ) bhAI sukhalAlajI sAthe kaMThastha karI lIdhele Ama jyAre vidyAmAM ha. zrI amIvijayajI mahArAja vyAkaraNanA adhyApaka, zrI hari rasa AvavA lAgyuM ane vardhamAna thavA lAge tyAre bhale pAThazALAmAM nArAyaNa tripAThI vyAkaraNanA adhyApaka, zrI aMbAdAsajI zAstrI amAruM varcasva na hoya chatAM ame dhaNe ja AnaMda anubhavatA ane nyAyazAstranA adhyApaka, madhusudanajI ojhA sAhityanA adhyApaka, kirlola karatA. sabhApatizarmI vyAkaraNanA adhyApaka, jayadevamizrazAstrI nyAyanA pAThazALAmAM mane bAra AnA oNlarazIpa maLatI. mArI sAthe adhyApaka, eka baMgALI paMDitajI nyAyanA adhyApaka temanuM nAma che cAyanA adhyApaka tamanuM nAma je vidhAthIo dhaniSTa saMbaMdha dharAvatA teo ane huM sau pitavIsarI gayo chuM ) ItyAdi aneka paMDite pAsethI meM namrabhAve potAnA kAlarazIpa eka sAthe ja rAkhatA ane e paisA khullA vidhAne grahaNa karelI che. zarU zarUmAM temane amArA tarapha aNagame . eka khAnAmAM paDayA rahetA. temAMthI jene jeTalA paisA joIe te che hatA, chatAM pAchaLathI teone amArA upara ghaNo ja sneha thaI vinA saMkoce vApare e amAre paraspara snehasadabhAva hatomane gayele ane pitAputra je bhAva baMdhAI gayA hatA ane tethI ja barAbara yAda che ke A rIte cAlatuM hovA chatAM amArI vacce kadi to ame sArI rIte vidyAbhyAsa karI zakayA. . . asaMtoSa ke kalaha thayelo nahi. ekavAra mahArAjajIe mane daza , 8. kAzImAM hajAro vidhAthI e vyAkaraNa vagerene abhyAsa : rUpiyA mAsikanI chAtravRtti ApavA mAMDelI, paraMtu jyAre pAThazALA karatA. temAMnA ghaNA ochAne tamAma jAtanI sagavaDa maLatI. meM mAro badhe kharca uThAve che ane mahine mahine bAra AnA vAparavA che mArI najare evA vidyAthIo joyA che, jemane khAvAnI, rahevAnI, Ape che tyAre mAre e chAtravRtti vAparavAnI jarUra nathI ema mAne che suvAnI ane vAMcavA mATe dIvAbattInI sagavaDa muddala nahotI maLatI. rAjaine kahIne meM e chAtravRtti lIdhI nahatI. evA vidhAthIo gallImAM dukAnanI meDhalI upara guNapATa pAtharI . ame kAzImAM tanatoDa mahenata karIne abhyAsa karatA tyAre sUrNa rahetA, zaherasudharAInI battIe vAMcatA ane bhikSA karIne mahArAjazrInA pratispadhI keTalAka munIoe gujarAtamAM evuM phelAveluM jema tema pitAne nirvAha calAvatA, A joIne mane te bhaNavA ke kAzImAM te munio ane vidhAthI e mAlamalIdA uDAve che mATe vizeSa utsAha thayeluM. amArA adhyApako pitAnA abhyAsa- ane samAjanA paisAne avavyaya kare che. te pratispardhIo ema paNa samayanI paristhiti jyAre kahI saMbhaLAvatA tyAre vaLI ane vizeSa kahetA ke vANIyAne chokare vaLI saMskRta bhaNata haze. A vAta che utejita thatA. teo kahetA ke amane te dI paNa maLate, leke upara eTalI badhI asara karelI ke pAThazALAne maLatI sahAyatA eTale divase sUkAM pAMdaDAM bhegA karI rAkhelAM hoya tene Dhagale karI ghaNI ochI thavA mAMDI. mane barAbara yAda che ke amadAvAdavALA saLagAvIne amAre pATha gekhatA. amArI pAThazALAmAM khAsa karIne zeTha manasukhabhAI bhagubhAI tIrthayAtrA mATe nIkaLelA te banArasa | ziyALAmAM khAsa samayapatraka banatuM. rAtanA sADAtraNa vAgye ghaMTa AvelA ane pAThazALAmAM ja utarelA. temanA pramukhapaNa nIce vAgate, te vakhate badhA vidyArthIonI hAjarI levAtI, je na UThe ame carcAsabhA goThavI. temAM vidyArthIoe pitAnI yathAzakita tene eka Ane daMDa the. huM pote ziyALA daramiyAna roja rAtre pravacana karyo ane pitAnA abhyAsane paricaya Avyo. chatAM teo 1 ke be vAgye uThI jato ane savAranA cha sudhI vAMco, kaMThastha sAhebe pramukha sthAnethI emaja kahyuM ke "tame badhuM gokhI lAvyA. karate, manana karUM ane lIdhe pATha vicArate. sAMje ATha sADA- ADe che. bhalAbhAI, vANiyAne choko vaLI saMskRta bhaNato haze." ame te huM suI ja jete. divasanA bhAgamAM paMDita pAse bhaNavAnuM cAlatuM te A sAMbhaLIne samasamI gayA, paNa samAjanA e eka AgevAna ane bAkInA vakhatamAM huM mArI pAchaLa rahelA vidyArthIone bhaNAvate. - zrImaMta sAme ame kazuM ja kahI na rAyA. pote aDhaLaka saMpativALA bhAI jecaMda vIDala viramagAma, bhAi maNilAla popaTalAla hovA chatAM mAtra se rUparaDI pAThazALAmAM ApI gayA ane vIjhIkhaMbhAta, bhAI pAnAcaMda khuzAla pelerA, bhAI tribhovanadAsa amara- 1 TabukamAM paNa evuM ja bhaLatuM lakhI gayA. A pachI pAThazALA caMda pAlItANA, bhAI dalIcaMda mULacaMda khuMTavaDA, dahegAmavALA aMgenI gujarAtamAM-dezamAM-phelAyelI beTI gerasamajane dUra karavA . mArA nAmerI bhAI becaradAsa (vidhAviyajI), kapaDavaMjavALA magana- mahArAjazrIe mane, bhAI haragoviMdadAsane, bhAI zivalAlane pAThazALAnA- lAla (svargastha mRgeMdravijayajI), mAMDalavALA maphatalAla (vargastha mAnanIya saMcAlaka bhAI harakhacaMdabhAI sAthe gujarAta kAThiyAvADamAM mahendravijayajI), bhAI lAlacaMda bhagavAna, bhAI prabhudAsa dIpacaMda pharavA mokalyA. ame amadAvAda pahoMcI jAhera sabhAo goThavI ane, dAdAvALA vagere aneka vidhArthIone meM mane maLatA samaya pramANe temAM saMskRtamAM tema ja gujarAtImAM pravacane karavAne krama goThavyA. vyAkaraNa zIkhavAmAM madada karelI ane AmAMnA keTalAkane te meM durbhAgye amadAvAdanA jaina AgevAnoe sAbhApati tarIke A sabhAomAM sArI rIte samaya ApI nyAyatIrtha paNa karAvelA. sAMje paDikamaNuM AvavAnI cokakhI nA pADI. tethI ame mAnanIya zrI AnaMdazaMkara 'karyA pachI meM eTale pATha kaMThAgra karyo hoya te badhe ya huM meDhe ' bhAI dhruva pAse pahoMcyA. ane temaNe ghaNI khuzIthI amArI sabhAnuM bolI, jIte. zarUzarUmAM e pATha thaDo raheto, paraMtu pAchaLathI pramukhasthAne svIkAravA saMmati ApI. hAthIkhAnAmAM virATa saMbhA te pATha vadhI gayela tyAre ekavAra be hajAra broke eTale pATha maLI. temAM meM ane bhAI haragoviMdadAse saMskRtamAM pravacana karyA. mukhe belI jAte ane bIjA divasanI sAMje bIjA be hajAra ke ane bhAI zivalAle gujarAtImAM ghaNuM sarasa pravacana karyuM. tyAra gaNI jato. ema mArA samagra pATha traNacAra divase pUre gAI pachI judA judA upAzrayamAM, ujamabAInI dharmazALAmAM ane ene rahe. saMskRtane dhAtupATha meM kaMThastha karI nAkhe. eTale ja e bIje sthaLe paNa pahoMcI ame amArA abhyAsanI kasoTI 2200 dhAtuo meDhe belI javAnA rahetA. A rIte abhyAsa : karAvI ane sArA nasIbe ame tyAM badhe barAbara saphaLa thayA. A ane mepATa AvRtti karavAne lIdhe vyAkaraNa ghaNuM ja pAkuM thaI uparAMta mahArAjazrIe sucanA ApelI te pramANe amadAvAdamAM banArasa gayuM. ene lIdhe saMskRta bhASA lakhavA ane belavA upara sAre pAThazALAnI zAkhAzALA kholI ane temAM koI paNa muni,sAdhvI zrAvaka kAbu meLavI lIdhe, tathA padha ke gadya kAvya paNa vizeSe karIne zrAvikAne saMskRta vyAkaraNa, nyAya ane sAhitya vagere vinA mArI pitAnI meLe vAMcI lIdhelAM. e kAvyane dhaNA thaDe bhAga mUlya bhaNAvavAnI yojanA karI. amArI A yojanAmAM amane. e meM kevaLa praveza sulabha thAya te mATe paMDita pAse vAMcele ane amadAvAdanA sathrahastha dharmaparAyaNa bhAI hIrAcaMda kakSabhAIe bAkInA bhAga mATe huM jAte parizrama karatA. hemacaMdrane keza paNa ghaNIja sahAyatA karelI. ame dareka apAzare dareka AcAryane vinaMti che jyAre ame banArasathI pagapALA kalakattA bhaNI ravAnA thayelA tyAre karavA gayelA ke ahIM zAkhAzALA khelavAnI che, tethI ApanA 6
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 prabuddha jIvana jijJAsu ziSyAne jarUra bhaNavA mokalaze! A rakhaDapATamAM amArI sAthe badhe sthaLe zrI hIrAcaMdabhAi paNa AvelA. pAMjarApoLamAM zrI vijayanemisUrIjI pAse paNa ame A vinaMti karavA pahoMcI gayA. temane vidhivat vaMdana karI ame araja karI ke vidyAnA abhilASI ApanA zikSakone zAkhA zALAmAM jarUra bhaNavA mekale.. eTalu ja nahI paNa amArAvatI bhAi hIrAcaMdabhAie ane harakhacaMdrabhAIe vinaMti karI ke Apa jAte padhArIne A amArI zAkhA zALAnuM udaghATana karavA kRpA karo, sAraMgapura taLiyAnI pALamAM lAlAbhAinI poLamAM A mATe eka makAna vinA mUlye maLI gayelu. saMbhava che ke e upAzraya haze, tyAre zrI vijayanemisUrIe e te na svIkArI ane ame tyAMthI pAchA pharatA hatA tevAmAM bhAi haragoviMdadAsane ane mane pAchA khelAvI peAtAnI pAse esavAnuM kahyuM. amane zA mATe khelAvyA tenI cokakasa khabara te nahatI, paraMtu ema lAgyu` ke A amArI seTInA prasaMga che. ame te| e mATe kharAkhara sAvadhAna hatA. jyAM meDhA tyAM zrI nemavijayujIe pAtAnA paDita zazIbhASune hAMka mArI ane teo AvI paheAMce e pahelAM amane pUchyuM ke zuM zuM bhaNyA che ? ame te je je nyAya, vyAkaraNu, sAhitya vagerenA graMtho bhaNyA hatA te tadna saraLa bhAve kahI dIdhA. tevAmAM temanA paDita AvI gayA ane temaNe paMDitane kahyuM ke A okarA nyAya vyAkaraNa bhaNI AvyA che tenI jarA parIkSA te karo. pachI te pati sanmatitanI pahelI ja gAyAnI carcA cheDI. ame paNa kAzInAM pANI pIdhelAM eNTale goThaNabhara thai lagabhaga e traNa kalAka saMskRtamAM ja pravAhamadha carcA upADI lIdhI. khIjuM te kAMkha nahIM paNa amArA parIkSaka zazIbAbu amArAthI umaramAM (khamaNA) mATA ane ame temanI pAse nAnA karA jevA, chatAM saMskRtanA pravAhabaMdha pravacanamAM jarAya na thotharAyA, na kSeAla thayA ane na aTakayA, ethI amArI AjubAju je prekSaka-muni * ane zrAvakA beThA hatA teothI khelAi javAyuM ke che te mArA beTA, jarAya pAchA haThatA nathI. tema DhIlA paDatA nathI. amane saMtoSa thayA ane mahArAja mivijayajI paNa samajI gayA ke vANiyA mArA eTA bhaNe che kharA, paNa temanI samaja temaNe meDhA upara na dekhAvA dIdhI, ame namana karIne uDDayA eTale vaLI pharIvAra bannene pAse khelAvyA ane kAMi khATu' to nathI lAgyuMne? ema pUchyuM eTale ame javAba dIdho ke mahArAjajI ! kAzImAM tA AvA zAsranA ghaNA prasaMge AvI paDe che. e te amArU kAma che emAM khoTuM lAgavAnu kazuM kAraNa nathI. je samaye ame amadAvAdamAM bhASaNA karyAM te samaye bhAvanagaramAM paNa bhASaNa mATe gayA hatA. tyAM moTA derAsara upara AvelI sAmAyika zALAmAM ame bhASaNa karyuM ane jAnAtha mahAdevamAM bhAvanagaranA nAyaba dIvAna zrI tribhovanadAsabhAInA pramukhapaNA nIce eka jAhera bhASaNa karyuM. te vakhate bhAvanagaranA AgevAne zrI amaracaMdabhAi, zrI giradharabhAi, zrI kuMvarajIbhAI, zrI juThAbhAi vArA vagere khutraM satASa pAmyA, ane pAThazALAnI pratiSThA ThIka thai, jyAre ame pAThazALAmAM bhaNutA hatA tyAre tyAMnA paMDitA kahetA ke 'se| masAlAme eka dhaNiyA ane seA khamaName eka aniyA', e kahevata thoDIdhaNI amArA A pravAsathI caritArtha thai ema amane lAgyuM. tA. 1-12-14 vacce huM A kAmamAM paDayA. amadAvAdamAM zrI hIrAcadabhAie eka vIzInI gAThavaNu karI ApelI. ame-mAtra mahine pacIza rUpIyA ja letA. temAMthI ceoDAka ja huM kharyuM' ane bAkInA mArAM mAtAjIne mokalI Apu. zAkhA zALAmAM jee bhaNavA AvatA te tadana nirakSara ane doDha hatA. temane mAre pATha paNa gekhAvavA paDate. eTale te paThanuM zuddha uccAraNa potAnI meLe na karI zakatA evA ThekaTha hatA, me joyuM ke A rIte mAre bhaNAvavAnu hAya te| je je zAstra kAzImAM bhaNelo chuM' te jarUra bhUlI javAne. kAraNa ke eka paNa vidyArthI khAsa zAstrane bhaNanArA na hatA. eTale meM te banArasa mahAjazrIne vAta jaNAvI ane zAkhA zALAnu kAma cheDI dIdhuM. pachI gunnarAnI apekSA heAvAthI godhAvImAM sadgata zrI ratnavijayajI pAse rahetA lokendravijayajI nAmanA munine bhaNAvavA huM rahyo ane e rIte mArAM mAtAjIne ApavA sArU ceDA rUpiyA rahyA. upara jaNAvyA mujaba navI sthApelI zAkhA zALAmAM huM ane mArA kAkAnA dIkarA bhAi bhagavAnadAsa adhyApaka tarIke kAma karavA lAgyA. mAro amuka abhyAsa puro thai gayelA ane amuka abhyAsa haju bAkI hatA. chatAM mahArAjazrI dharmavijayajInI AjJA hAvAthI 10, upara meM carcA sabhAnI vAta lakhI che. AvI carcAsabhAe ame dara paDavAne divase goThavatA. temAM gujarAtImAM ke saMskRtimAM bhASaNA thatAM. temAM huM sArI rIte bhAga letA. zar zarUmAM TAMTiyA dhrujatA, paNa pachIthI khelavAnI Teva kAvI gai. keTalIkavAra ame lakSmI sarasvatI, Astika nAstika vagerenA saMvAdarUpe carcAe gAvatA ane emAM nATakanI jema carcAne yogya poSaka paNa paheratAM. Ama karavAthI mane chUTathI khelavAnuM dhIre dhIre kALI gayuM ane kSeAbha jato rahyo. 11. AgaLa huM zrImAna AnaMdazaMkarabhAInu nAma lakhI gaye chuM. te mahAzaya jayArathI mArA vyAkhyAnamAM AvelA tyArathI mArA upara' sneha sadabhAva rAkhatA thaI gayA. amadAvAdamAM huM temane kAma prasaMge dhaNuIvAra maLatA tyAre teo e mArA pravacana jarUra saMbhArI ApatA. pachI te jyAre amadAvAdamAM bhagavatIsUtranA bhASAMtaranuM kAma karatA tyAre paNa temane dhaNIvAra salAha sUcana mATe maLatA rahetA ane e rIte temanA snehasaMdha vadhu mAna banatA ane temaNe mArA sAhityika kAmanI kadara paNa potAnA vasaMtamAM karelI. vAta ema hatI ke pUnAmAM erieTala kAnpharansa bharAyelI. tevakhate huM. pUnAmAM rahI jaina sAhitya saMzodhakanA nAmanA trimAsikanA saMpAdanamAM sahAyakanu kAma karatA meM ' a mAgadhI bhASAnuM svarUpa kevuM hAya ' e vize eka nibaMdha a mAgadhImAM ja lakhI e konpharansamAM mekalelA. mArA nibaMdha vAcana vakhate paMjAba yunivarsiTIvALA De. vulanara pramukha hatA ane zrotAomAM zrI narasiMharAvabhAi, AnaMda zakarabhAi, pre. vADakara ane zrI jinavijayajI vagere hatA. nibaMdhanI ardhamAgadhI bhASA ke samajaze nahIM, mATe mAre nibaMdhanA sAra hindImAM kahI javA ema mane zrI AnadazaMkarabhAIe sUcavyuM. te pramANe hu hiMdImAM nibaMdhanA sAra kahI gaye ane e sAranI noMdha zrI narasiMharAvabhAie vasaMtamAM mokalI, te zrI vajIe sAdara chApelI. e nAMdha uparathA vaDAdarAmAM bhAi cimanalAla dalAlanI jagyAe mane nImavAnI vAta upaDelI ane e mATe vaDAdarAnA viAna zrI manubhAIne temanA dhoDadoDavALe agale maLyo paNa kharA. emaNe mane vaDodarAmAM rahI javAnI ane sAthe mArUM peAtAnu badhu khAnagI kAma karavAnI paNa sUcanA karelI, paraMtu huM khAdIvALA hatA ane pU. gAMdhIjImAM vizeSa zraddhA dharAvatA hatA. tethI mane lAgyuM ke dezI rAjyamAM mane rahevu nahIM pAlave, kadAca athaDAmaNa thAya tA vaLI bIjI paMcAta. eTale meM zrI manubhAne temanI sAme nA na pADI, paNa vicAra karIne javAba lakhavAnuM sUcavyuM. pachI te huM rASTrIya gujarAta vidhApIThamAM ja joDAyA ane vAdarA na gayo. apUrNa becaradAsa jIvarAja rAzI muMbaI jaina yuvaka satra mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNusthAna : javAhIra prinTIMga presa, 12, kezajI nAyaka roDa, mu`baI 9 8
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajIsTarDa na bI vArSika lavAjama: buddha jIvanI '. jenuM varSa 14-X. jIvana varSa.? - muMbaI, DIsembara 15, 1954, budhavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra | AphrikA mATe sIliMga 8. - chuTaka nakala : traNa AnA mamminumeramaniam taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA mea ntimental naI tAlImanuM vizvarUpa [saNosarA (saurASTra) khAte akhila hiMda naI tAlIma kAryakara saMmelana gayA naveMbara mAsanI 10 tArIkhathI 12 tArIkha sudhI bharAyu ane - tyAra bAda akhila hiMda naI tAlImanuM khulluM adhivezana tA. 13 thI tA. 15 sudhI bharAyuM. kAryakara saMmelanamAM zrI dhIrendra majUmadAra pramukhasthAne hatA. khullA adhivezananuM pramukhasthAna kAkAsAheba kAlelakara zobhAvyuM hatuM. pramukhasthAnanAM bane pravacane mananIya hatAM. temAMnuM prathama zrI dhIrUra . majUmadAranA hiMdI pravacano anuvAda mArA mitra zrI yazavanta zule tA. 1-2-54 nA aMka mATe mokalelo, paNa vakhatasara nahi maLanAthI e aMkamAM - 1, pragaTa thaI nahi zako. A aMkamAM te pravacanane aDadho bhAga pragaTa karavAmAM Ave che. avaziSTa bhAga AgAmI aMkamAM pragaTa thaze. naI tAlIma >> vize haju sarvatra bhAre aspatA pravarte che. prastuta pravacana A viSayamAM ThIka ThIka prakAza pADe che ane AgAmI samAjaracanA viSe eka maulika nI ", navI dRSTi ApaNane prApta karAve che. ' AkhuM pravacana vicAracamatkRtithI bhareluM che. - paramAno rasto, * * joize. jUnA jamAnAmAM keLavaNInI rIta vividha zAstrone kahyuM ApaNe sau naI tAlImanA kAryakartA chIe. naI tAlImanA karavAnI hatI, ApaNA dezanI purANI mAnyatA hatI ke AvRtti '- AyuSyanAM seLa varSa vItyAM. have e samaya Avye che jyAre save zAANIm AdhApi gariyasI', athavA " sarva zAne. pATha 'kha ApaNe A soLa varSanA kAmane gaMbhIrapaNe vicAra karavo joIe. karI javA e zAstro samajavA karatAM paNa adhika che. tema chatAM jo }'' - bhAratanA prAntamAM karUM chuM tyAre naI tAlIma saMbaMdhI eka lAkAe joyuM ke A rIte keLavaNI lIdhAthI leke zAstronAM paDita che. '' 'ajaba gaNagaNATa sAMbhaLuM chuM. soLa varSa pahelAM ane khAsa tA thAya che paraMtu manuSyane boddhika vikAsa barAbara thato nathI. * * *. karIne sAta ATha varSa pahelAM naI tAlImane vAte dezabharamAM virATa AthI keLavaNInA kSetramAM bhaNavA bhaNAvavAnI judI judI paddhatio '' : 1. utsAha jovA maLatuM hatuM. kevaLa keLavaNInA kSetramAM ja nahIM, DInA betramAM ja nahI, nIkaLI. enAthI thoDe lAbha thaye ane thoDAka samaya e paddhatio temAM paNa eka navo utsAha ane eka navI AzA jovA cAlI. paraMtu mANasa te pragatizIla che. ene phakata eTalAthI sateSa na maLatAM hatAM. bhUmidAnanI bhUmikAe buniyAdI zALAo mATe eTalI thayA. eNe joyuM ke mAtra pustaka vAMcI javAthI buddhine pUratA vikAsa mATI mAMgaNI thaI rahI hatI ke eTalI zALAe khelavAnuM paNa nathI thatA. pariNAme zikSaNakalAmAM vAstaviktAnA mAdhyamathI jJAna prAptinI ta bharamAM A tAlIma mATe kalpanA karavAmAM AvI ane enI adhika pragati, vAstavikatAnI che karatA nathI eTalI zradhdhA ke nathI eTale umaMga. ulaTuM ema kahevuM - dizAmAM AgaLa vadhavAnI rahI. citrodArA zikSaNa ApavAne ArAma A khATuM nathI ke Aje lekemAM pAyAnI keLavaNI pratye eka prakAranI thaye te loko namUnA sudhI AvI pahoMcyA.. ane ethI paNa hata virodhI manodazA pedA thaI che. AgaLa vadhIne bhAtabhAtanA "prejekaTa zodhI kADhyA. chevaTe kriyA dvArA kAla moTe bhAge huM bihAramAM kAma karuM chuM. Apa zikSaNanI vAta paNa vicArAI. " '' ko - sau jANe che ke sarakAra taraphathI sauthI vadhu zradhdhA, Adara ane A badhuM thatuM rahyuM. paraMtu loko game eTalI vAstavikatAnI : pramANikatAthI kAma thatuM hoya te te bihAramAM thAya che. tema chatAM vAta kare tApaNuM dhyavahAramAM te e ke vAstavika jIvananI nakelarI :bihAranI janatAmAM navI tAlIma pratye vadhAre aNagame dekhAya che. tenI ja vAta karatA hatA. kriyAkArA zikSaNuM ApavAnI paddhatimAM, paNuM che : je samaye dezamAM rASTrapati ane vaDA pradhAnathI mAMDI tamAma vAstavika jIvanasaMdharSanI kalpanA karavAmAM nahotI AvI. gAMdhIjIe A ciMtanazIla vyakitao jUnI keLavaNInI asAratAne kAraNe cintA mAnavasamAjane A vAstavikatAnI sAdhyamaprApti mATe eka saMpUrNa karI rahI che ane ene balAvIne e dizAmAM AmUla parivartana vaujJAnika ane vAstavika dRSTi bheTa dharI. emaNe kahyuM ke je vAsta karavA mAge che, barAbara te ja samaye naI tAlIma pratye lekamAM vikatA joItI hoya te e nakalI nahIM paNa asalI hovI joIe. te - aNagame jAge te ApaNe sevakone mATe cintAno viSaya bane e kAraNe soLa varSa pahelAM jyAre gAMdhIjIe duniyAne. pAyAnI joie. eve vakhate je ApaNe badhA ekaThA thayA chIe te keLavaNIne saMdeza saMbhaLAvyo tyAre duniyAbharanA zikSaNazAstrIonI nI pAyAnI keLavaNI vize AmUlAgra vicAra kara paDaze, jAvuM paDaze enI pratye thayA ane enuM svAgata karyuM. . . kAna ke evuM te kayuM kAraNa che ke loke naI tAlImanI zodha karI rahyA paraMtu zikSagulA e zikSaNane". udeza nathI. e te eka ne ke che te paNa ApaNA kAma pratye lokomAM AkarSaNa nathI ? 'paddhati mAtra che. sAmAjika uddezanI paripUrti e ja keLavaNInI ja che. je ApaNe uDe vicAra karIe chIe ke tAlImanAM be asalI nema haiya che. zikSaNaDhArA ApaNe evI vyakita pedA karavAmAM pAsa ApaNI sAme spaSTapaNe khaDAM thAya che: mAgIe chIe je samAjane sAce nAgarika banI zake. yuge yuge 'BE' eka ene sAmAjika uddeza, ane bIjuM, zikSaNakSA. vAsta- sAmAjika racanA anusAra zikSaNanI kalpanA karavAmAM AvI che ke vamAM deza ane duniyAnA zikSaNazAstrIoe pAyAnI keLavaNInI tenu A ja kAraNa che. prAcIna bhAratamAM varNAzramanI bhUmikA para ja tArIja karI che te enI zikSaNaktAvALA pAsAne lakSamAM rAkhIne samAjanmavasthA calAvavAnI hatI te e samaye zikSaNa paddhati tenI e samajavA mATe zikSaNa paddhatinA itihAsane peDoka khyAla karavo, pramANe upajavavAmAM AvI, paNa jyAre aMgrejo bhAratamAM AvyAM ' ' . 3. , , , , , ke
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabudhdha jIvana, tA. 15-12-1954 * ityAre emane udeza jude hate. agrejo A dezamAM aupanivezika khAsa kAraNa e che ke manuSya potAnuM Arthika jIvana mUDInA kabaki samAja banAvavA mAgatA hatA, te emaNe dezanI zikSaNa padhdhati jamAM sepI daine pitAne zAsanane baMdIvAna banAvyuM che. mUDI e prakAranI banAvI. lorDa mekole sAhebe spaSTapaNe kahI dIdhuM ke jema jema kendrita banatI jAya che tema tema enI para rAjyane Eii A zikSaNane pariNAme A dezanA lokone cahero mahero te kabajo vadhAratA javuM paDe che. ' mi bhAratIya banI raheze, paraMtu emanI bhAvanA, rUci tathA vicAro yuro- have je ApaNe ahiMsaka samAjanI sthApanAne vAste sAmAjika ( pIya banI jaze. ane Aje aMgrejonA cAlI gayA pachI paNa che ane rAjakIya krAnti dvArA zAsanarahita vargavihIna samAja kAyama kare che para jyAre ApaNe zikSita bhArata pratye nejara karIe chIe tyAre laI te enI zarUAta Arthika krAntidvArA manuSyanA jIvanane mUDI nirapekSa A mekole sAhebanA udezanI sAryaktA spaSTa rUpe pratIta thAya che. banAvavAthI ja thaI zakaze. subhAgya saMta vinobA bhAvee bhUmidAna-yajJami . gAMdhIjIe paNa samAjanI eka navI kalpanA karI hatI. duni che. ' AMdolana dvArA ApaNI samakSa e mATenI eka mahAna ane sakriya taka kayAmAM teo eka ahiMsaka samAjanuM nirmANa karavA mAgatA hatA. khaDI karI dIdhI che. Aje ApaNe saue e krAntine AgaLa dhapAvavI joIze. cheA uddezanI pUrti mATe eTaluM Avazyaka che ke samAjanAM je pratiSThAnene lIdhe mAnavahRdayamAM niraMtara hiMsAne uddabhava thayA kare Apane thatuM haze ke naI tAlIma sAthe A krAntine ze kAya che te alopa thAya. Apa sarvane A vAta samajAvavAnI jarUra nathI ke saMbaMdha che? Aje kharekhara ghaNA loko ema vicAre che. paNa to jyAM sudhI samAjamAM zAsana ane zeSaNanuM astitva raheze tyAM pahelAM huM kahI gaye chuM tema naI tAlImane uddeza navA samAjanuM dila sudhI duniyA hiMsAthI mukata nahIM thaI zake. zAsananI zakti e nirmANa che jajUne samAja jemane tema rahI jAya ane enI upara di daMDazakita che. manuSyo taraphathI ene phAve eTalI mAnyatA prApta thAya eka na samAja racAya evuM te thaI zake ja nahIM. e topaNa e che ke hiMsAzakti ja. ane jeTale aMze manuSya para enuM. kAraNe ja meM so prathama krAntinI vAta karI, paraMtu ema zuM banI niyaMtraNa hoya teTale aMze mAnava hRdaya para enI pratikriyA cAlatI zake ke mANasa Aje che te ja rahe arthAta harIphAImAM macele, rahevAnI. hiMsAnI prati kriyA prati hiMsA che. zAsananA astitvane lIdhe kAyama svArthamAM ja pravRtta rahe tathA hiMsAmAM mAnavAvALo rahe ane - ajJAna rUpamAM ja manuSyanI aMdara niraMtara hiMsA-pratihiMsAne chatAM samAja zAsanarahita banI jAya? zAsanarahita ane rAjya | { AvAtapratyAdhAta cAlatuM rahe che. pariNAme mAnavasaMskAromAM hiMsA rahita samAjanI kalpanA kaMI navI nathI. yuropamAM e mATenI hiladabhUla banI jAya che. pachI te e pratyakSa che ke buddhi ane cAla Aja pahelAM paNa thaI hatI. paraMtu e lokoe mAnavanimAMsaMskAra e bemAMthI ghaNuM karIne jIta saMskAranI ja thatI hoya che. NanI kalpanA karyA vinA rAjyane khatama karavAnI kalpanA karI hatI. che eTale manuSya buddhithI game teTalI hiMsAmukita che, paNa je pariNAme e hilacAlane lIdhe avyavasthA ane ucazRMkhalatAnI ja " saMskAromAM hiMsA bharelI hoya te saMskAra buddhi para vijaya meLavate sthApanA thaI zakI ane Aje arAjakatA zabdane artha uchukhalatA - raheze. ane Aje duniyAmAM je paristhiti pravarte che arthAta che ema manAvA mAMDayuM che. karI che zAntinI zodhamAM yuddhanI taiyArI " cAle che te anaMtakALa lagI , , have jyAre ApaNe eka pracaMDa lokakrAnti dvArA hAlanI rAja ja cAlyA karaze. kIya, Arthika ane sAmAjika racanAmAM AmUla parivartana karavuM zeSaNathI kevI rIte manuSyanI aMdara niraMtara hiMsAno AdhAta che tyAre navI AvanArI racanAne nabhAvavA mATe navA mAnavanuM nirmANa hi. pratyAghAta cAlatuM rahe che te AjanI duniyAmAM eTale spaSTa che ke paNa karavuM paDaze. lekakrAntinA gaMgAvataraNanI sAthe sAthe ene dhAraNa dhI ene mATe svataMtra vivecananI AvazyakatA nathI. paraMtu samAjanI karavA mATe je navamAnavarUpI zivanI pratiSThA na thaI te krAntinuM , vira kevI paristhitine lIdhe roSaNa cAlI rahyuM che ene vincara karavA avataraNa te thaze. paraMtu pratikrAntinA pAtALamAM e adRzya thaI ' Avazyaka che. Apa sau naI tAlImanA kAryakartA che eTale Apane jaze. gAMdhIjInI sUkSma dRSTie A rahasya pArakhI lIdhuM hatuM. A A eTaluM te mAlUma haze ja ke duniyAmAM je ukaTa vargabheda cAle che krAMtinI sAthesAtha naI tAlImane saMdeza emaNe ApyuM tenuM da) te roSaNanuM mukhya kAraNa che. AjanA jamAne pikArI pikArIne kAraNu A ja. vargavihana samAja mAgI rahyo che tenuM kAraNa paNa A ja che. Aje eTale spaSTa che ke naI tAlIma koI svataMtra kAryakrama nathI khA dezamAM Apa pakSe juo cho temAM bIjI bAbatemAM phAve eTalo temaja te kevaLa zikSaNakakSA paNa nathI. e te che navI krAntinuM bheda hoya te paNa e badhA pakSe eke avAje vargavihIna samAjanI vAhana. devanuM vAhana pitAnA devane pITha para rAkhIne ja samAjane sthApanAnuM dhyeya janatA samakSa rajU kare che. Adara pAmI AgaLa vadhI zake. zivanAM vAhana tarIke naMdInI pUjA ( . eTale ahiMsaka samAjamAM ahiMsA sidhdha karavA mATe eka te thAya che paraMtu e ja naMdIne zivanA vinA te sAMDhanA rUpamAM che , zAsanamukta ane vargavihIna samAja kAyama karavAnI jarUra che. have khetaromAM bhaTakavuM paDatuM hoya che ane lokone dhutkAra khAne paDate Eaa prazna e che ke e badhuM thAya zI rIte ? evuM te na ja bane ke hoya che. Aje je samAjamAM naI- tAlIma pratye Adara ocho FsI duniyAmAM zAsananI AvazyakatA rahe ane chatAM duniyA zAsanamukata thayela hoya te enuM spaSTa kAraNa e che ke tAnA devane pITha ; para lIdhA vinA cAlavAnI e ceSTA kare che ! di banI jAya ! Aje duniyAmAM zAsanane dara dinapratidina vadhate ja rahyo che. enuM kAraNa e che ke manuSya zAsananI AvazyakatAonI navI eTale je kharekhara naI tAlImanI sevA karavI hoya te A navI sRSTinuM nirmANa karatA rahyo che. Akhare mANasane zAnI jarUra hoya che? ApaNe uMDuM AtmanirIkSaNa karavuM paDaze ke ApaNe kyAM chIe ? je enI jarUratanuM bArIka pRthakakaraNa karIza te jaNAze ke ene mATe zuM ApaNI naI tAlIma AjanI yuga krAMtinA vAhanarUpe kAma mukhya jarUrata te jIvatA rahevAnA sAdhanonI che. arthAta Arthika jarUrata te karI rahI che? zuM ApaNA kAryakramanA svAbhAvika pariNAmarUpe krAMti manuSyanI mukhya jarUrata che. A kAraNe je mAnavasamAjanuM sAmAjika prajajavalita thaI rahI che? A praznanI carcA karavI paDaze. ane rAjakIya svarUpa enA Arthika svarUpa upara nirbhara rahe che. bhArata sarakAra tathA judI judI rAjya sarakAroe naI " Aje zAsana je krame krame sarvAdhikArI banatuM jatuM hoya te enuM tAlImane mAnyatA ApI che. e ene calAve paNa che. paraMtu kama
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ che , 1, ::::: . : - , tA. pa-10 2 * * * * * * ** A prakIrNa nedha ja nazIbe enI pAchaLa je jIvanadarzana ane samAjakrAnti chupAI che ke : vi tene sarakAra mAnya karela nathI. jyAMsudhI naI tAlIma pAchaLanuM ' . aparigrahI jIvanadarzana,vikendrita svAvalaMbI arthanIti ane vargavihIna kesanA pramukhasthAna che vAyalA. ApaNA bhAratI simAjavyavasthA mAnya nahIM thAya tyAM sudhI naI tAlImanuM saMgake, DUna ane saMcAlana viDaMbanA mAtra raheze. ane tyAM sudhI A tAlIma saurASTranA mukhya pradhAna zrI ucharaMgarAya Dhebara jeo paricita pratye koInuM AkarSaNa paNa nahi thaI zake. vastutaH hAlanI nItine janomAM 'TebarabhAI" nA nAmathI jANItA che temanI AgAmI jAnyuArI - cAluM rAkhIne sarakAra mAraphata naI tAlImanA pracAranI ceSTA karavI ArI mAsanI 17mI tArIkhe maLanAra rASTrIya mahAsabhAnA adhikArI che te rASTranI zakti ane saMpattine durvyaya che. je ApaNI mAnyatA . vezananA pramukha tarIke sarvAnumate cUMTaNI karavAmAM AvI che. evA evI hoya ke rASTranA netA pratinidhi, rAjadUta vagere loko bhapakA tA. 11mI e pragaTa thayelA samAcArathI gujarAta ane saurASTravAsI A bhera nahIM rahe te dezanI pratiSThA jhAMkhI paDI jaze ane sAthosAtha emAM bhAre AnaMdanI lAgaNI phelAI che. bhUtapUrva pramukhemAMnA che. ApaNAM bALake ApaNe sAdAI. ane svAvalaMbI jIvanane mahimA gAMdhIjI saurASTranA ja gaNAya. ema chatAM temanI khyAti ane pratiSThA karI - saMbhaLAvyA karIzuM te e mahimA pratye bALakane AdarabhAva jAgaze eTalI badhI akhilahiMdabApI hatI ke saurASTranI dRSTie temanI te to nahIM. Akhare pratiSThAnI AkAMkSA sau koIne heya che. pratiSThA vizenI pramukha thavuM koI vizeSa mahatvanuM nahatuM. zrI DhebarabhAInI Aja ' jevI ApaNI mAnyatA haze tevI dezanI AbAlavRdhdha janatAnI tRSNa sudhInI AkhI kArakIrdI saurASTra sAthe ja saMkaLAyelI che. temanA ane AkAMkSA raheze. jyAre dezanA netRtva saMgeTInI pratiSThA, mAnya rAkhI nAma sauthI pahelAM bahAranI duniyAe rAjakeTanI laData prasaMge ' hatI tyAre meTA meTA rAjAonI tRSNA saMgeTI prApta karavAnI rahetI hatI. jANyuM ane te laDatamAM temaNe bhajavelA bhAgathI gAMdhIjI ane : te Aje pAyAnI keLavaNIkArA je jIvanadarzanane pracAra kare che 'saradAra vallabhabhAi temanI tarapha AkarSAyA. pachI to 1942nI tenI pratye janatA zI rIte AkarSAya ? kavITa inDIA' 'hiMda choDe nI laData AvI ane temaNe bIjA * : pAyAnI keLavaNInuM mukhya mAdhyama hAthaudhoga che. paraMtu vizvayuddhanA anta sudhI jelavAsa bhogavyuM. pachI dezamAM AjhAdInI dezanI arthanItine AdhAra hAthaudhoga nahIM paNa kedrita udyoga sthApanA thaI, junAgaDhane navAbanI sattAthI mukta karavA mATe ArajhI ne che e sthitimAM ApaNe dezanAM bALakaeNne cauda paMdara varSa sudhI ' hakumata ubhI karavAmAM AvI, junAgaDhanuM rAjya prajAne svAdhIna thayA hAthaudyogano abhyAsa zA uddezathI karAvavA joIe ? arthanItinuM bhAvanagaramAM prajAzAsana sthapAyuM, saurASTranuM ekama sarajAyuM ane che. kendrIkaraNa karIne hAthaudhoganA mAdhyamavALI, zikSaNanIti calAvI te navA rAjyataMtranA zrI DhebarabhAI 1948mAM mukhya saciva banyA. che,I. zakAya nahIM ane calAvavI e paNa anucita che. Ama karavAne ke saurASTranI A navaracanAnA kALathI te AjasudhI teo : A sthAna TI * artha e thayo ke ApaNA bALakane belAvIne kahevuM ke, " beTA, upara ja kAyama rahyAM che ane e dvArA ja dezanI temaNe sevA karI che tevI khUba dila joDIne hAthaudhogane abhyAsa karaje, paNa eka vAta saurASTranA mukhya sattAsthAna upara zrI DhebarabhAI AvyAM tyAre - samajI leje ke cauda paMdara varasa sudhI satata ekAgratAthI abhyAsa saurASTra rAjakIya keyaDo atyanta jaTila hatA. anyatra aMgrejI zAsana karyA bAda je kasaba tAre hAtha caDayuM haze tenI samAjamAM kazI nanA sthAne ApaNuM zAsana goThavavAnuM hatuM. ahiM aneka nAnA moTA kiMmata nahIM hoya !" A atyaMta niSphara AzvAsana pAmIne kayA rajavADAMone samAlita karIne eka ekama ubhuM karavAmAM AvyuM hatuM. jo bALakane pAyAnI keLavaNI pAmavAnI hoMsa thavAnI, ane kyA bhAvanA rajavADe rajavADe rAjavahIvaTanI judI judI rIta rasama hatI. keTale - zALAne pitAnA bALakane evI zALAmAM mokalavAnuM li thavAnuM ? ' : jyAre zikSakane paNa ema thAya che ke AvI nakAmI vastu prApta ThekANe kevaLa ApakhudIthI ane khuzAmata vaDe AgaLa AvelA nAlAyaka 'A' karavA mATe ApaNe ApaNAM dila, dimAga ane zakitane vyaya zA heviTakatIo mAraphata ja rAjayane kArabhAra ' cAlatA hatA ane ja mATe kare? tyAre Apa samajI zakaze ke dezabharamAM naI tAlIma paNa lekazAsanamAM kazuM samajatI nahotI ane A badhe zera amathe che. ne pratye zA mATe aNagamo pedA thayo che. thaI rahyo che evA mUDha bhAve banatI jatI dhaTanAone joI rahI hatI tamArAmAMthI koI bhAIbahene ema kahI zake che ke hatI. A badhAne eka sUtre sAMdhavA, eka zAsana nIce lAvavA eka , " amane A krAMti pratye kaI khAsa dilacaspI nathI. ame te koI sAdhAraNa kAma nahotuM. Aje saurASTramAM sthapAyela navAM rAjya che ? [ '': zikSaNaktAnI dRSTithI ene mAnIe chIe. kadAca koI zikSaNuzAstrI zAsane pUrI sthiratA ane sthAyIpaNuM prApta karyuM che, lekazAsananA [.. ene krAnti mAnate heya te bhale mane. vaLI jyAre Apa mAdhyama rUpe tatvane prajA saMtoSakAraka rIte pacAvI rahI che, garAsadArIne atyantI hAtha dhogane apanAve che tyAre bhUlI jAo che ke hAtha udhogavALI vikaTa prazna paNa addabhuta rIte ukelAI gayuM chenavaracanAnI che. utpAdanapadhdhati eka avAstavika paristhiti che. kemake rASTra aneka pravRttio josabhera cAlI rahI che, racanAtmaka kAryo karatI [, saMrathI ene Aje mAnya karavAmAM AvatI nathI." eTale krAMti vinA vyakitao ane saMsthAo sAthe rAjyataMtrane bhAreM sumeLa :uMbhAjInI $ % je vAstika jIvananA mAdhyamathI zikSaNa padhdhati amalamAM mUkavI hoya thayo che ane Ama bI sTeTa'nI kakSAmAM lekhAtuM hovA chatAM AsAna che be choDIne zALAoe mIlaudhogane apanAvavA joIe. saurASTranAM AvAM saphaLa vahIvaTe hiMdanA anya rAjakAraNI netAone che. paratuM ema karavAthI ApaNe eka bIjI murakalAnA sAmenA karatA ane sattAdhIzAne sArI rIte AkarSyA che. paMDita javAharalAle to '' paDaze. mIlakyoganI prakriyAmAM vividhatA nathI. emAM kAma karavAvALe che saurASTranA rAjayataMtra temaja zrI DhebarabhAI viSe lokasabhAmAM potAnI rIta A eka ja prakriyAne jIvanabhara yaMtravat calAve che. emAM ene naisargika prasannatA anekavAra jAhera karI che. - A che kAraNa AnaMda nathI maLatuM ke nathI maLatI kAryanI vividhatA. A kAraNe e mAdhyamathI ene vividha viSayanuM jJAna ApavuM asaMbhavita che. '. A badhuM hovA chatAM paNa zrI DhebarabhAIne koMgresanA pramukha che . eTale Aje ApaNe eka vikaTa paristhitinI sanmukha, ubhA tarIke cUMTavAmAM Ave te sahajapaNe kalpanAmAM. AvatA ja A chIe. hAthaudhoga mATe ApaNane dilacapI nathI ane mIlaudhe- nahetuM. kegreisanA varSo junA kAryakartAo AgaLa zrI dekhara . gamAM zikSaNanI taka nathI. pariNAme ApaNI sArI pravRtti niSphaLa banI bhAI navA ane umare nAnA hatA. vaLI saurASTra bahAra temaNe kadi kI. E gai che ane zikSaNakalAnI dRSTithI paNuM ApaNane yaza nathI maLatA. kazuM karma karyuM nahotuM. koMgresanA pIDha AgevAnonA kaMI gADha dila nI apUrNa che. . dhIrendra majamUdAra paricayamAM paNa teo AvyA nahotA. kevaLa paraMparAnI dRSTie ja ane ke rASTra ane ajIta rIte ukelAI gayo terathI ene Aje mAnya karavAmAM AvatI
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * viE ST.'' : - prabuddha jIvana tA. 15-12-1954 temana" ucca mAMthI sAre kesa ED vicAra karavAmAM Ave to te haroLamAM temane najIkamAM kaI naMbara (muhapattI) kADhI nAkhavAnI vinaMti karI. A vizvadharmanI vAta vika niMdhAya e saMbhava nahe. Ama chatAM paNa teo sarvAnumate kare che, vizvapremI thavA Iccho cho, te pace che eTale have A para cuMTAyA tenuM kAraNa zuM? vADAnuM cina kADhI nAMkhavuM joie. A bhAIe mahArAjazrInI di kA : kaMgresamAM navI cetanA-navA prANu-lAvavA hoya te junAne ucca bhUmikAnI dRSTie A vAta karatA hatA jyAre rUDhicusta mane pahelI taka Apa' e paraMparA choDIne koI navI ane chatAM mahArAjazrI dharmathI virUdhdha kAma karI rahyA che mATe cihana choDavuM . sugya vyaktine koMgresanA pramukhasthAna upara lAvavI jarUrI che e joIe ema kahe che. vAta ekanI eka hovA chatAM bhAva ja che. ENa khyAla javAharalAlanA manamAM ramI rahyo hoya ema anumAna thAya mahArAjazrIe temane samajAvyA ke vyakita koI ne koI paSAka |ii che. A rIte vicArIne jemaNe saurASTranI akSata kAmagIrIthI dhAraNa karyA vinA rahetI nathI. eka badalaze eTale bIjo Avaze. temanuM mana jItI lIdhuM hatuM evA zrI DhebarabhAI upara temanI huM dRDhapaNe mAnuM chuM ke je vyakita je saMpradAyamAM janmI hoya ane daSTi karI hoya ane DhebarabhAInuM nAma temanI preraNAthI ja sUcavavAmAM vikAsa pAmI hoya te saMpradAya ane saMpradAye ApelA upakaraNa mA AvyuM hoya ema lAge che. pitAnI dakSatA, namratA, temaja Adarza choDavAthI ke navAM saMjavAthI vaTALavRtti ane saMkucita vADe banavAne A parAyaNatA vaDe zrI DhebarabhAIe anekanAM dila upara bhAre sundara bhaya rahe che. vADa bane che tethI aTakatuM nathI, paNa navA vADAnA di. chApa pADI hatI ane ema chatAM kAMgresanA vizALa kSetramAM teo sabhya junA vADIvALAne bhAMDavAnuM ane pradeSa karavAnuM kAma paNa jiI pramANamAM navA Agantuka (Ine anya koI vyakita viSe Aja sudhImAM kare che. hA! saMpradAyanA vicAraka lekanuM ema mAnavuM thAya ke A : jema aneka pUrvagraho baMdhAyA hoya ane tenA pariNAme anukuLa cihane A yuge A kakSAe rAkhavAnI jarUra nathI te te cihana. 1 | pratikuLa valaNa pedA thayAM hoya evA koI pUrvagraho DhebarabhAInI choDavAnI AkhI bhUmikA ja badalAI jAya che." pasaMdagImAM ADe Ave tema nahotuM. AvA anukuLa saMgee muni santabAlajI sAthenI muhapattI viSenI amArI carcAne [En, DhebarabhAinI pasaMdagIne atyanta saraLa banAvI dIdhI hoya ema Ama prasiddhi ApavAmAM Avaze evI amane kalpanA nahotI. have mi jaNAya che. jyAre A prazna A rIte upasthita karavAmAM AvyA che tyAre ' . zrI DhebarabhAInI varaNIne Aje AkhA dezamAMthI sArA muhapattInI prathAne sAmAnyataH temaja muni santabAlajIne anulakSIne AvakAra maLe che. AnuM kAraNa temanuM ucca cAritrya ane vizeSataH ema be prakAre ApaNe vicAra karIe. para chavananI asAdhAraNa sAdAI che. dUra ke najIkathI jonArAnA dilamAM dareka saMpradAyamAM eka yA bIjA prakAranI prathA amuka khyAlathI vira ' A viSe be mata havA saMbhava nathI. hiMdanuM mAnasa vidattAnI, zarU thayelI hoya che. samayAntare amuka prathA pAchaLa rahele khyAla ha zakitanI, saMpattinI, kAryakuzaLatAnI jarUra kadara kare che, tenuM mahatva kAM te bhUlabharele, athavA te bInajarUrI, athavA te ati alpa te svIkAre che, paNa te DhaLe che, name che, pUje che ucca cAritrane. mahattvavALe mAluma paDe che. ema chatAM paNa lAMbA kALathI jaDa iTebarabhAInI sarvamAnya pasaMdagI e Akhare te zuddha cAritryanI ja ghAlI beThelI prathA kaMI kALa sudhI cAlu rahe che ane tene koI eka vizeSa prakAranuM dhArmika mahatva ApavAmAM Ave che. muha- ' ' jo ke kogresanA pramukha tarIkenI javAbadArI ghaNuM meTI che. nAnA pattInI prathA, Aje vicAra karatAM, A prakAranI lAge che. dha kSetramAM ja ramelA ane rahelA DhebarabhAI A bRhatu javAbadArIone jaina mAnyatA evI che ke A paNe belIe tyAre vAyukAyanA ke pahoMcI zakaze ke kema e prazna najIka dUranA sau koInA dilamAM jIva haNAya che. e hiMsA bane teTalI ochI karavA khAtara meDhA kosahajapaNe uThe eve che. Ane javAba Ama te anubhava ja ADe eka lugaDAne kakaDo bAMdhavAne AcAra sthAnakavAsI tema Apaze. paNa rAjyakArabhArane bhUtakALamAM temane bIlakula anubhava ja terApaMthI sAdhuo pALe che. Aja khyAlane anusarIne zvetAMbara - nate e ApaNe jANIe chIe. ema chatAM paNa sAmAnya suja mUrtipujaka sAdhuo hAthamAM Ave kakaDo rAkhe che ane belatI . ' ane haiyAukalata vaDe saurASTrane atyanta jaTila koyaDe bhAre sapha- vakhate meDhA ADe dhare che. A lugaDAnA kakaDAne muhapattI-mukhapaTTI- '' LatApUrvaka temaNe ukele che ema Aje sau eka avAje kahe che. kahe che. digaMbara sAdhue nagna vicaratA hoIne temanA mATe maha- te pachI ApaNe AzA rAkhIe, zraddhA rAkhIe ke jyAM niSThA pattine koI prazna ja hete nathI, che che tyAM taka sAthe tAkAta AvavAnI ja che. jenI pAse niSThApUrvakanI ' belavAthI vAyukAyanA jIva haNAya che e mAnyatA ApaNe - dRSTi che tenA mATe koI prazna nAnuM nathI, koI prazna mATe nathI. svIkArIe ema chatAM paNa prazna e thAya che ke belatI vakhata vidareka praznane ukelavAnuM A daSTimAM sAmarthya raheluM ja che. zrI AvI muhapatI moDhe bAMdhavAthI athavA moDhA AgaLa dharavAthI vAyu DhebarabhAI A virATa javAbadArIone pahoMcI vaLe, koMgresamAM navI kAyanA jIvanI hiMsA kaI aMzamAM aTake kharI? balavAthI thatI cetanA ANe ane aneka bhayasthAne vaccethI pasAra thaI rahelA hiMsA aTakAvavAne upAya meDhAM ADI muhapattI bAMdhavI ke dharavI A rASTranA nAvane kuzaLatApUrvaka nizcita dhyeya samIpa laI javA mATe e na hoI zake, paNa bane teTaluM mauna dhAraNa karavuM e ja hoI che jenI preraNA ane tAkAta temane maLI rahe ane tadarthe jarUrI evuM zake. meDhA ADI muhapattI hoya ke na hoya paNa ApaNe belIe che. temanuM Arogya paNa jaLavAI rahe evI ApaNuM prArthanA che ! ane sAmAne kAnane ApaNe avAja vAyumaMDaLane bhedIne pahoMce vimuhapatI ane muni santabAlajI tethI je koI hiMsA nirmita hoya te thavAnI ja. ulaTuM sAmAne . . tA. 1-12-54nA vizva vAtsalyamAM pragaTa thayela pravAsanedhamAM, huM ApaNuM besavuM barAbara saMbhaLAya te hetuthI je meDhA ADuM tathA paMDita sukhalAlajI saNosarA khAte gayA naveMbara mAsamAM bharAyelA kapaDuM bAMdheluM hoya te ApaNane vadhAre tANIne besavuM paDe ane thI naI tAlIma saMmelana prasaMge muni santabAlajIne maLelA ane keTalIeka . e rIte vAyukAyanI vadhAre hiMsA thavAne saMbhava rahe. Ama vicAratAM A bAbate viSe temanI sAthe carcA thayelI temAMthI muhapattInA prazna viSe mahapanInI prathAthI khelavAnI hiMsAmAM kaze paNa pharaka paDato dekhAte na thayelI carcAne nIce mujaba ullekha karavAmAM Avye che:- nathI. " "paMDita sukhalAlajI ane paramAnaMdabhAI kApaDiyA AvyA hatA. muhapattInI prathAnA samarthanamAM eka evuM paNa kAraNa raju - yama . temaNe mahArAjazrIne amuka ja batanuM sAMpradAyika cihUta karavAmAM Ave che ke muhapa-tI meDhA ADe rAkhavAthI sAMbhaLanAra
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ = == = tA: 15-12-54 :: : ' ', prabuddha vana " , it - : ja che vAya sevA kare che vyakatI . paNa tene 3 te nathI. ema icche che. 1. upara ApaNAM meDhAnuM thuMka na uDe. vastutaH jene rItasara belatAM gaNatarIthI muni santabAlache pitAnI muhapattane vaLagI rahe che na AvaDe tenuM ja zuMka sAmA upara paDavAno saMbhava rahe. kevI rIte ema kalpavuM te temanI viziSTa jIvanapratibhA ane vyApaka 4- balavuM ke jethI AvI koI asvacchatA thavA na pAme che te sevAone dhyAnamAM letAM rUcikara lAgatuM nathI. paNuM e ja kAraNe A sAmAnya sabhyatAnI tAlImane viSaya che. muhapatI bAMdhanAra A temane muhapattIne Acaiha paNa kaI rIte samajAtuM nathI. ApaNe to che , sabhyatAnI upekSA ja karavAne ane ulaTuM tenA thuMkane saMcaya meDhe eTaluM icchIe ke teo muhapattIne satvara parityAga kare e - : bAMdhela muhapattI upara ja thatuM rahevAne. e rIte vizALa janatAnA Antara bAhya sAcA sevaka bane. A | bAda Ama samagrapaNe vicAratAM muhapattInI prathA Aje jarA paNa pariyAgane avAntara lAbha e paNa thaze ke je sthAnakavAsI * 2 tarkasaMgata lAgatI nathI. Ama chatAM varSothI athavA sadIothI dhara saMpradAyane haju teo potAnA lekhe che ane je sthAnakavAsI ' karI beThelI A prathA saMpradAyanA sAdhuo jadi na choDe, temane satya saMpradAya paNa haju temane potAnA lekhe ema teo icche che te to che samajAya chatAM e choDavAnI temanAmAM hIMmata na Ave-e samajI sthAnakavAsI saMpradAyane paNa muhapattInI nirarthakatAnuM prastuta pheraphAra zakAya tevuM che. paNa muni santabAlajI ke jemaNe potAnA gurUnA vaDe bhAna karAvavAmAM teo nimittabhUta thaze ane anya sAdhuoyo. saMdhADAne tyAga karyo che ane jemaNe pitAnA AcAramAM bIjA A sAdhuone judA pADatI ane judA dAkhavatI - A bInajarUrI keTalAka pAyAnA pheraphAra karyo che dA. ta. bIjA sthAnakavAsI sAdhuo prathAne jAhidathI anta Avaze. . ' '' vIze kalAka athavA te jAgrata samaya daramiyAna muha5ttI bAMdhI rAkhe A carcA sameTatAM pahelAM bIjA paNa be traNa mudA Apaze. - te che, jyAre santabAlajI mAtra bele che tyAre muhapatI meDhA upara vicArI laIe. je dharmAcAryane pravacana e ja mukhya vyavasAya heya ' ' caDAve che, mAthAnA vALane teo anya sAdhuo mAphaka hAthe keca temaNe muhapattI parityAgane savizeSa AvakAradAyaka lekhavuM joIe, to - ' karatA nathI, madhamAMsanuM sevana na karatA hoya evA koIpaNa pravacananuM mukhya sAdhana vANI che, paNa AMkhe tema ja DAkanuM che kuTuMba ke gharamAMthI teo bhikSA le che. ochAmAM ocho pANI halana calana pravacananAM eTalAM ja upakAraka sAdhana che. pravacanakartAnI rIta karI vaDe paNa teo snAna kare che, dIkSita uMmare pitAthI vRddha evAM AkhI mukhamudrAnuM darzana paNa eTaluM ja upayogI che. muhapatInI sAdhvIne cAlu paraMparAthI virUdhdha jaIne teo vandana kare che, prathA a rIte pravacanavyavasAyamAM eka meTA antarAyanuM kAyamI rAtrInA dIvAnA prakAza nIce teo jAhera pravacana kare che ane vizALa kare che. e te sAmAnya anubhavane viSaya che ke vakatA jeTaluM ja samAjanI vinA saMkoce kazA paNa bhedabhAva sivAya sevA kare che.* zabdathI kahe che tethI vadhAre AMkhe ane hoThanI ceSTAo vaDe che. potAnA cAlu AcAramAM AvA mahatvanA pheraphAra karanAra muni vyakata karI zake che. sAMbhaLanAra paNa mAtra vakatAnA zabdo sAMbhaLavA santabAlajI muhapattIne zA mATe vaLagI rahetA haze te samajI Icchato nathI, paNa tene purepurUM samajavA mATe jANe ke jarUrI hoya 1 zakAtuM nathI. teo jaNAve che ke saMpradAyanA vicAraka lekenuM ema tema vakatAnuM AkhuM meTuM jovA icche che. mAnasazAstranI draSTie ": mAnavuM thAya ke A cihna A yuge A kakSAe rAkhavAnI have vicAranArane A sahaja samajAya tevuM che. mArI jarUra nathI te pachI e cihna choDavAnI bhUmikA ja badalAI surUcine khyAla paNa meDhAnA AvA DhAMkaNanI virUddha . jAya che. ahiM prazna e thAya che ke upara jaNAvelA pheraphAra AjathI cAlIseka varSa pahelAM lakhelI lekhamALA (Adhunika temaNe saMpradAyanA vicAraka sekenA kahevAnA pariNAme karyA hatA ? jainenuM kaLAvihIna dhArmika jIvana) mAM jainenI sucijaDatAne me to je uparanA pheraphAro svataMtra buddhi ane sujanA pariNAme karavAmAM vistArathI ullekha karyo hato. e surUcijaDatAmAM Aje kaI mahatvanI : AvyA hoya te A ISTa pheraphArane e dheraNa zA mATe temaNe lAgu pheraphAra thayo najare paDatuM nathI. digaMbara sAdhuoe svIkArelI pADavuM na joIe ? temanI sAme amAro prazna te e hatuM ke jemaNe potAnA nagnatA mAphaka muhapattInI prathA paNa A surUcijaDatAnuM ja eka A saMpradAyanuM paridha cheDIne vizALa janatAnI sevA karavAnuM mukata mane e svIkAryuM che temaNe pitAnA saMpradAyanA sUcaka AvAM cihnane zA muni santabAlajI jaNAve che ke "huM dRDhapaNe mAnuM chuM ke e te mATe vaLagI rahevuM joIe ? A prazna pizAka balavAne bIlakula je vyakita je saMpradAyamAM janmI hoya ane vikAsa pAmI hoya te hatAM ja nahi, paNa muhapattI ke rajoharaNa jevA kevaLa saMpradAya saMpradAya ane saMpradAye ApelAM upakaraNo choDavAthI ke navA sajasUcaka cihane ke jenuM temanI cAlu dinacaryAmAM have kazuM mahattva vAthI vaTALavRtti ane saMkucita vADa banavAno bhaya rahe che. A rIta rahyuM nathI tevAM cihane choDavAne ja mAtra prazna hate. vidhAna kei paNa aMzamAM tarkasaMgata lAgatuM nathI. Ajane AvAM cihanAnI temanI saMyamasAdhanAmAM koI upayogItA Akho vicArapravAha saMpradAyaSTi ane saMpradAyattithI AmaprajAne ra. rahI hoya te tene teo jarUra vaLagI rahe. paNa eka vakhate potAnA bane teTalI mukta karavA tarapha vahI rahyo che. saMpradAyaSTi ane da vikAsakALamAM AvAM cihanoe madada karI che ema teo mAnatA vRtti javAM jarUrI hoya te teNe ApelAM upakaraNane parityAga paNa karI . heya tethI Aje paNa te cAlu rAkhavAM e te uce caDavAmAM eka eTale ja Avazyaka bane che. AjanA vicArapravAhane oLakhatArI A vakhate upayogI banelI nIsaraNIne sadA kALa sAthe pheravavA jevI ane pitAne saMpradAyaSTithI mukta ane vizvavAsalyanA parama AropI A vAta lekhAya.. 'dhaka tarIke lekhanAra muni santabAlajI mAtra muhapattIne vaLagI rahevAnI che hA, AvAM cihnane vaLagI rahelA eka lAbha che ke je khAtara AvuM vidhAna kare e bhAre Azcaryajanaka che. jene vizALa saMpradAya sAthe e cihune vaLagelAM che te saMpradAyanA leke "A te janatA sAthe tAdAmya keLavavuM che ane vADAbaMdhIthI mukata evo di amArA mahArAja che" ema samajIne temanA viSe AdarabhAva pUjya- daridranArAyaNanI ane janatA janArdananI sevA karavI che teNe ika bhAva dharAvatA rahe. bIje paNa eka lAbha kalpI zakAya che ke AvA saMpradAyavyAmoha ane sAMpradAyika vaLagADathI mukta thaye ja chUTake che che. . eka vicitra dhArmika cihanane joIne sAmAnya lake paNa "A koI harijana maMdira praveza ane jene : '. dUra vikSaNa vyaktivizeSa che' ema samajIne temanA viSe kutuhala, jaina maMdiramAM harijana praveza sAme vAMdho uThAvyAnA dAkhalA karI jijJAsA dharAvatA rahe ane pariNAme AkarSAya. paNa AvI pAmara nahi thavA dIdhAnA banAve ke koi ThekANe banatA saMbhaLAya che. AthI tA juo zrI navalabhAI zAha viracita " sAdhutAnI pagadaMDI': pAsu , thoDA divaso pahelAM amuka mitranI maMDaLI zatru jaya upara javA toe rAkha
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAda 'T F S 1 72) * prabuddha jIvane tA. 15-12-54 E to mAMgatI hatI ane temAMnA amuka bhAIo harijana che evA kevaLa tAnI rUDhi jainetara hiMdu samAjamAMthI jaina samAjamAM AvIne evuM ivahema upara te, maMDaLIne taLATI AgaLanA bAbunA maMdira pAsethI koI ghara karI beThI che ke jyAre jainetara samAjamAMthI aspRzyatA pAchI vALavAmAM AvelI ema jANavA maLyuM che. TheTha upara vidAya laI rahI che tyAre jaina samAja tene vaLagI rahevA mAMge che ! I pahelA amuka - harijanane A ja kAraNasara uparathI pAchA tagaDI ane harijanone jaina maMdiramAM praveza karavAno koI hakaka ja nathI $ mUkavAmAM AvelA ema paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM che. A prazna evI gAMTha pakaDIne, harijane jaina maMdiramAM darzanArthe AvavA , vadhAre ugratA dhAraNa kare te pahelAM te saMbaMdhamAM kAyadesaranI paristhiti icchatA hoya to temane hAMkI kADhavA mAMge che, temanI sAme pitAnAM huM zuM che ane jaina dharmanI daSTie ucita-anucita paNa zuM che maMdiranAM dvAra baMdha karavA cAhe che. AjanI AvI kAMIka paristhiti tene khyAla ApavAnA hetuthI A nadhi lakhavAmAM Ave che. bhAse che. muMbaI pradezamAM temaja ghaNA kharA anya prAdezika rAjamAM A Akho prazna harijanone jaina maMdiramAM praveza karavAne mi harijanone hiMdu maMdiramAM dAkhala thatA aTakAvI zakAya nahi, hiMdu hakaka che ke nahi e rIte nahi, paNa harijanane jaina maMdiramAM A zabdamAM harijanane samAveza thAya che, hiMdu maMdiramAM jaina AvatA jaina dharmanI dRSTie jaine aTakAvI zake ke nahi e A maMdirano samAveza thAya che ane tethI jaina maMdiramAM harijane dRSTie vicAra ghaTe che. muMbainI hAIkorTa game te kahetI hoya, ne dAkhala thatA aTakAvI zakAya nahi-AvI kAyadesaranI sthiti anya pradezamAM kAyadesara game te paristhiti hoya, paNa keda paNa samajadAra pravarte che. navuM baMdhAraNa (kalama 25) paNa hiMdu zabdamAM jainane vicAraka ane jANakAra jaina koI paNa vyakitane pachI te brAhmaNa hoya ane hindu saMsthAmAM jaina saMsthAne samAveza kare che ane tethI . ke harijana-darzanArthe jaina maMdiramAM AvatI aTakAvI na ja zake, harijanane jaina maMdiramAM bInaaTakAyata praveza maLavo joIe ema A dIvA jeTaluM spaSTa che. jemAM pANInI paraba sau koInA mATe khullI baMdhAraNa uparathI sUcita thAya che. ' hoya. jema sArvajanika pustakAlaya sau koI mATe sulabhapraveza hoya tema jaina maMdira sau koI mATe khulluM rahevuM joIe. te jaina jaine. Ama chatAM AjathI lagabhaga traNeka varSa pahelAM muMbaInI tarane, nIcA uMcA, strI purUSane, hiMdu musalamAno bheda karI na ja ! S. AgaLa ' A prazna upasthita thatAM ema cukAdo ApavAmAM zake. jeo pRaspRzyane bheda kare che. jeo jaina maMdiranAM dAra te Avela ke jaina kema hiMduthI alaga kAma che, hiMduone jaina ekane mATe khullAM ane anyanA mATe baMdha ema vidhiniSedha kare che A maMdiramAM hakakathI praveza maLatuM nathI ane harijane hiMduomAM teo jaina dharmanA pAyAmAM rahelI vizALatAno inakAra kare che, jaina antargata hoIne temane paNa hakakathI jaina maMdiramAM praveza maLI dharmanA AtmAnI hiMsA kare che. AjanA spRzya aspRzyanA saMdharSamAM Fii zake nahi. ahiM e spaSTa samajI levAnI jarUra che ke muMbaInI dareka samaju jaine aspRzyatAnA virodhamAM pitAne avAja uThAvo | hAI korTanA cukAda muMbaIthI itara pradezane baMdhanakartA nathI. tadupa joIe ane dareka jaina maMdira saukoInA mATe khulluM mukAyuM che e sthiti Eaa rAnta rAjya baMdhAraNanI kalamo muMbainI hAIkorTanA cukAdAthI anya sidhdha karavI joIe. dareka jaina maMdiranA pravezadvAra AgaLa prakAranI hoIne koI paNa samaye A Akho prazna suprIma korTa pATIyuM lAgI javuM joIe ke "darzanAthI sau ke mATe A vika AgaLa laI javAmAM Ave te tene nirNaya muMbainI hAIkorTanA jaina maMdira khulluM che. javAbadAra jainee A hIlacAla upAA cukAdAne ulaTAvavAmAM Ave e pure saMbhava che. DavI joIe, jaina maMdiranA TrasTIo sAthe vATAghATa zarU karavI - kAyadesaranI sthiti A mujabanI che. jaina dharmanI dRSTie joIe, jaina samAjamAM AvuM vicAra vAtAvaraNa lAvavuM joIe, ti" vicAratAM koine paNa kabula karavuM paDe tema che ke jaina dharmamAM lekamatanuM dabANa ubhuM karavuM joIe ane samajAvaTa sidhdha na thAya aspRzyatAne kazuM paNa sthAna nathI, jaina maMdiramAM darzana karavA te ethI AgaLanA upAye hAtha dharIne ane jarUrI jhuMbeza calA vIne jaina maMdirone spRzya aspRzyanA bhedabhAvathI aspRzyatAnA kalaMkathI A nimiro AvatI koI paNuM vyakitane nAta jAta dharma ke varNanA kAraNe sadantara mukta karavAM joIe. jenA hAthamAM jaina samAjanuM bhAvI che. aTakAvI zakAya evuM koI zAstragraMthamAM vidhAna nathI. uhuM jaina evA jaina yuvAnone A bAbatamAM kaTibadhdha thavA prArthanA che. dhama na hoya, evA janasamudAyane jaine jaina maMdiramAM sadA Ava paramAnaMda karatA rahyA che. , AphrikAnA grAhakabaMdhuone .: hiMdu dharmanI aneka zAkhAomAM jaina zAkhAnI eka vizeSatA - amArA saMdhanA maMtrI zrI. TI. jI. zAha gayA varSe AphrikA AvelA tyAre je gRhasthAe prabudhdha jIvananA grAhaka tarIke eka [ii. e che ke anya zAkhAomAM anya vyaktine joDAvAne janma sivAya , bIjI kaI rIte hakaka ke adhikAra maLI zakAtuM nathI ke ApI varSanuM lavAjama Apela temanuM lavAjama pahelI DIseMbara izakAtuM nathI jyAre jaina dharme pitAnAM kAra sau koI mATe khullAM athavA te paMdaramI DIsembare purUM thatu hoI temane vArSika lavAjamanA zIlIMga 8 nIce jaNAvela be ThekANAmAMthI rAkhyAM che ane je koI icache te jaina dharma aMgIkAra karI zake ja che. Aja vRtti ane valaNa islAma ane khrIstI dharmanuM rahyuM che jyAM pasaMda paDe tyAM turata pahoMcatuM karavA vinaMti che. Do. ema. TI. zAha ! ane tethI te te dharmanAM sthAnamAM koIne paNa AvavAnI aTakAyata De. e. yu. zeTha : gavarnamenTa roDa, baMdu hAusa, pi. be naM. 195 A keda karavAmAM AvatI nathI. Aja paristhiti jaina maMdira viSe hatI pahele mALa, 5. be. 1232, nairobI, mokhAsa. " ane hovI joIe. jyAM sudhI harijana maMdira pravezane saMvAla di ubho thayo nahoto. tyAM sudhI jaina maMdiramAM amuka vyakita ke varga viSayasUci | dAkhala thaI zake nahi evI kalpanA sarakhI paNa koIne AvI naI tAlImanuM vizvarUpa dhIrendra majamUdAra 185 jANI nathI. mAtra hiMduo ja nahi paNa aneka pArasIo, musalamAne prakIrNa nedhaH koMgresanA pramukhasthAna mATe paramAnaMda 187 che ane aMgrejone, rAjAo ane navAbane, kalekaTara ane kamIzana- varAyelA ApaNA DhebarabhAI, muhapattI ane A rane khAsa nimaMtraNa ApIne jaina maMdiramAM laI javAmAM AvyA muni santabAlajI, harijana maMdIra praveza ane jaine. Eii che ane temaNe AvIne jaina samAja upara meTo upakAra karyo hoya . mArI kahANI paMDIta becaradAsa 1913 evI ahobhAyatA jaina samAje cintavI che. kamanasIbe aspRzya- ApaNo madhyamavarga ' Do.' amIcaMda chaganalAla zAha 194 ' ' , ' '
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ vADA karato , '. -: jAsa . pa1ra - 1 :- kAna , ::/ ' ' , ' ' ' 6 * * * , , , , je mArI kahANuM ja ' (gatAMkathI cAlu) " , 12 gadhAvIthI pAcho huM bAkIne abhyAsa karavA , banArasa sAthe taiyAra karI zeTha puMjAbhAI hIrAcaMda dvArA sthApita zI jinagama : ja pahoMcI gaye: vyAkaraNa te zIkhI gayA hatA eTale nyAyazAstra prakAzaka sabhA dvArA pragaTa karI dIdhA. A kAmamAM mane koIne sahakAra no A prAcIna nyAya-nA graMthane abhyAsa zarU karyo. prathama pahelAM jaina maLe e te ThIka, paraMtu samAjanA munio ane gRhasthA taraphathI , cAyanA graMtha avatArikA, maMjarI vagerene bharyo. pachI bhAre vine naDayAM, mAra khAtA khAte bacI gayo. zrI nemavijayajI mArI chenyAyasatra, vaizeSika sUtra, sAMkhyakArikA, vedAMta paribhASA vagere saMcAlita jaina eDakeTanI phAIle jenArane e vinenI para parAnA vaidika cAyanA graMthone bhaNe. navIna nyAya bhaNu mane game ja khyAla AvI zake. e chApuM AgamanA anuvAdanI virUddha ja.lakhatuM nahIM eTale te huM naja zIkhyo. A pachI huM hemacaMdranuM prApta ane aMgata AkSepe ane gAlipradAna paNa karavA cUkatuM nahIMA vyAkaraNuM mArI meLe ja zIkhI gaye. jANe ke ke pUrva kALamAM huM chatAM te je dhAryuM te karI zako tene mane pure seteSa , ""prAkRtabhASAne bhaNelo houM tema e bhASA ane vyAkaraNa zIkhatA ja ane e banne bhAgo virodha karanArAoe ja kharIdI lIdhA che. - AvaDI gaI ane prAkRta uparAMta zaurasanI, paizAcI, cUsikA e vaLI vizeSa saMtoSanI vAta che. mArI A pravRtti pachI kaTTaramAM dila paizAcI ane apabhraMza bhASAmAM paNa nipuNatA maLI gaI. saMskRta kadara (bhAvanagara) jaina dharma prasAraka sabhAe paNa AgamanA anuvAda ane prAkRtamAM evI phAvaTa AvI gaI ke temAM huM kavitA paNa bahAra pADavAnuM zarU karyuM e vaLI vadhAre AnaMdajanaka kahevAya. di karavA lAgyuM. pachI te guptamAM gupta rakhAtAM cheda sU paNa prakAzita thaI gayA prAkRtabhASA zIkhyA pachI ja mArA navIna jIvananA AgAmonA anuvAdanI pravRttimAM mArAM mAtAjI paNa bhAre bAdhaka gaNeza maMDAyA ema kahuM te khoTuM nathI. e bhASA zIkhyA pahelAM thayelAM, sAdhuoe temane uMdhuMcatuM samajAvela, tethI teo mArI . jaina dharma pratye mane kevaLa aMdhazraddhA-paraMparAgata zraddhA hatI ane A pravRttithI bhAre nArAja thayelAM. paraMtu pAchaLathI kharI vAta karI jaina AcAre tarapha paNu kevaLa rUDha zraddhA hatI, e bhASA zIkhyA samajI gayAM hatAM. pachI jaina Agamane vAMcavAnuM zaru karyuM. naMdI sUtra ane AcA 13 AgAme vAMcyA pahelAM pAThazALAmAM huM pahelA naMbarane rAMgane keTaleka bhAga kaMThArga paNa karI nAMkhyuM. Agane vAcatAM e adabhuta rasa Avate ke jANe Agamane vAMcyA ja karuM gurUbhakta, dharmaparAyaNu kahevAtA te have te vAMcyA pachI tadana ema thayA karatuM. AganA vAMcana sAthe mane e vakhate badalAI gayuM. pahelAM gurUvaMdana vakhate huM sauthI mokhare rahete. have 0 bharucavAlA zeTha anepacaMda malakacaMde lakhelo eka lekha jaina taddana pAchaLa rahevA lAgyA ane mAtra zistane pALavA khAtara ApavA dharma prasAraka sabhAnI sIlvara jyubilInA aMkamAM chapAyela vaMdana karavAnuM mAnavA lAgyo. mahArAjazrI taraphane mAro gurUbhAva ', vAMcavA maLe. AgamanuM vAMcana ane A lekhanuM samarthana maLatAM mAtra cAlyo gayo. paraMtu temane mArA para je upakAra che te to ' , ja mArI AMkha ughaDI gaI, aMdhakALanA 5DaLa khasI gayAM ane kadI paNa huM bhUlI zakuM tema nathI. gurUbhAva judI vAta che. ane ma' ' viveka sAthe vicAravAnI ane ekabIjA vicAranI tulanA karavAnI upakArIpaNuM svIkAravuM e taddana judI vAta che. pahelAM huM mahAvRtti mArAmAM jAgI gaI. AthI karIne gurU tarIkenI jaina sAdhuo rAjazrInI niyamita pagacaMpI karatA te have tadana choDI dIdhI, hAM, - jo uparanI mArI zraddhA DagI gaI tema je jaina AcArone huM vyavahAramAM teo mAMdA hoya yA regamasta hoya te jarUra sevA kare che, paraMtu 1 AcaratA jete temAM tayAMza ghaNo ocho che ema bhAsavA mAMDayuM. kevaLa eka zudha gurU mAnIne je je pravRtti thatI hatI te badhI jatA zrAvaka Agame na vAMcI zake e vAtanI mane te khabara na hatI have thaMbhI gaI, mahArAjazrI paNa mAre A pheraphAra barAbara joI che zakayA. teoe mane samajAvavA kezIza karI, paNa huM calita ja ane pAThazALAnA AdhasthApaka mahArAjazrIe mate Agama vAMcatA zoka paNa na hatuM. rAtanA be vAgye uThIne Agamane vAMcate ane na thaI zake. 'e gokhate ane zAMta mane gaMbhIra rIte vicAratA tyAre bhagavAna mahAvI 14. jyAre huM banArasamAM nyAyatIrtha ane vyAkaraNatI thaI . . ranAM vacane mane sesara utarI jatAM ane keTalIkavAra raDI paNa paDato game tyAre meM mahAmahopAdhyAya zrI gaMgAdhara zAstrIjIe lakhelI evAmAM eka sahastha mArA AganA vAcana sAme vAMdho uThAvyo, "alivilAsisaMlApa" nAmanuM eka saMskRta kAvyuM. joyuM hatuM. te 'paNa e sadagrastha jyAM sudhI pAThazALAmAM hatA tyAM sudhI teo vAMdho na vAMcyuM te mAlama paDayuM ke temAM jaina dharmanuM . aprAmANika rIte ? 2 laI zake evI goThavaNu mahArAjazrIe samayasUcakatA vAparIne gAvI khaMDana karela che. atyAre te huM tene javAba na ja lakhuM paNa te nI nA dIdhI. mane Agama upara e saddabhAva ja ke emanA adhyayana vakhate tenA javAba ' gaMgAdhara zAstrIjI ke asatya, AkSepa che - vinA jIvana nirarthaka jevuM bhAsavA lAgyuM. sAthe samAjamAM pravartatA uttara" nAme eka cepaDI hiMdImAM lakhIne vALe ane enI , ejA vidhividhAno, manionA AcAra ane zrAvakAnA AcAre lekhakanA nAma tarIke meM mAruM takhallusa nAma "saccidAnaMda bhikSI : . * pratye anukaMpA chuTI. jo A leke AgamanuM sIdhuM vAMcana kare te rAkheluM. e cepaDI pAThazALAnA vyavasthApake banArasamAM sArI rIte kAma ATa teo jarUra samajI jAya ane banI zake teTaluM zuddha rIte vartavA phelAvelI e mane barAbara yAda che. che : prayAsa kare. A mATe Agamane lekabhASAmAM kliAravA joie. A (have pachInA prasaMge banArasa pAThazALA sAthe | 5 ja vicAra AvatAM ja meM pratijJA karI ke mAre sAhityanuM sauthI paheluM joDAyelA nathI.) * kima kAma AgamanA anuvAdanuM ja karavuM. paisA maLe ke na maLe, bhale 15 jyAre meM mULa Agame vAMcyA tyAre mArA manamAM mUriko bhikhArI rahuM vA game te kaSTa AvI paDe chatAM AgamanA anu- pujAnI vartamAna ADaMbaravALI paddhati, devadravyanI vartamAna rakSaNa vAdanuM ja kAma karavuM, karavuM te karavuM ja e nakakI karI nAkhyuM. padhdhati, zvetAMbara digaMbaranA bhedanAM vicAra kathAomAM atizaye eka che. A pachI meM amadAvAda, muMbaI, pUnA ane rAjakoTamAM rahIne kitavALaphaLAdezanuM varNana vagere aneka viSaya vize khuba ja - bhagavatI satratA be bhAga mULa, mULane anuvAda, TIkA, TIkAne anuvAda, maMthana, thayuM. ane te mATe meM mArI jAte je kAMI tathA prathama bhAgamAM zabdakoza tathA bIjA bhAgamAM tulanAtmaka TippaNI samajAya tevuM samaja. amuka vicAro bAMdhyA. muMbaImAM
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 192 jyAre bhagavatIsUtranA anuvAdanuM kAma karatA hatA tyAre e vicAro khUba dhoLAtA hatA. koi mitrane e viSe vAta karUM tA tene mArA vicArA keTaleTa aMze vyAjakhI lAge, paraMtu mane sAMbhaLanArA dareka mitra e vicArAne jAheramAM carcavAnI nA ja pADe. huM paNu. jANIjoine evuM na karatA, paraMtu jyAre evI eka sabhAmAM khelavAnI taka maLI tyAre zrI meAtIcaMdabhAnA adhyakSapaNA nIce me' mArA manamAM dheALAtA ane uchALA mArI bahAra nIkaLavA mathatA e vicArone mAMgaroLa jaina sabhAnA hAlamAM spaSTapaNe vistArathI jAhera karI dIdhA. lagabhaga doDheka klAka khelyA hAza, temAM zrI pArzvanAtha bhagavAnathI mAMDI mahAvIra svAmI sudhI ane te pachI zrI haribhadrasuri -sudhInA mArI jANamAM AvelA evA itihAsa kahI sabhaLAvyA ane caityavAsa, caitya vagerenI vAta paNa baheramAM carcA tathA devadravya caityavAsanu pariNAma che ema jaNAvI tene sAte kSetramAM upayoga thai zake evuM zrI haribhadranuM vacana TAMkI batAvI te khAkhata carcA paNa karI dIdhI. ekadara jaina sAhityamAM prathama zuM hatuM ane pachI temAM vikAra thavAthI sadhane keTalI badhI hAni thaI che. ane e hAni hajI paNa cAlu ja che e hakIkata savistara nirbhayapaNe kahI dIdhI. jyAre meM A * bhASaNa kareluM tyAre huM bhagavatInA kAmathI gata kAraNane lIdhe chUTA thai gayA hatA ane zrI. mahApIra jaina vidyAlayamAM tattvArthasUtranAM TippA lakhavAnuM kAma karatA hatA. A mArUM bhASaNu te vakhatanA muMbainAM suprasiddha tamAma dainiksamAM meTAM moTAM mathALAM sAthe chapAyu' temAM me kahyA karatAM vadhaghaTa thayelI paNa meM joi. jaina samAja je tadana zAMta hatA. te AthI bhAre khaLabhaLI uThayA ane mane sajA karavA sudhInI vAta AvI pahoMcI, mArI pAse zAstrabaLa hatu. eTale hu jarAya gabharAtA na hatA tema DaratA paNa na hateA. amadAvAdanI gurUzAhI dvArA prerAyelA nagarazeThe mane noTIsA mADhalI; eka nahIM e. mAre kazA javAba ApavApaNuM ja nahetuM, chatAM meM te vakhate hiMdustAna patramAM samAjanI lAla AMkheA' evA zA mathALA nIce eka lekha lakhyo ane AgevAnAne jaNavyuM ke mArU AkhuMya bhASaNa huM mArI jAte tamane lakhI Apu. pachI tenI saMcAI nA jIThA bAbata niya mATe tame eka taTastha paMca nImA ane pachI je sajA mane thavAnI hoya te huM hasate mukhe 'sahevA taiyAra chuM, eTaluM ja nahI paNa me ema paNa kaheluM ke huM tA eka vidyAthI abhyAsI chuM. me' mArI rIte AgamA vAMcyA che ane emAMthI je vicAro mate uddabhavyA te meM tamArI sAme mUkayA che. te vicArA kharAja hAya vA pUrNa ja hoya evA mArA dAvA nathI, paraMtu gurUzAhIe mArI A eka vAta kAne na dharI ane dhaNA yuvakonA virodha vacce amadAvAdanA nagarazeThe mane saMdha bahAra jAhera karyAM. 16 mArI mahAvIra jaina vidyAlayanI nAkarI chUTI gai, e vakhate mArA nAnA bhAi mAMdA hatA. eTale ThIka ThIka vipattinuM vAdaLa AvI gayu. muMbamAM bhASaNu karI huM koi kauTu khika prasaMge bhAvanagara gayelA tA tyAMnI te samayanI rUMDha ' saMsthA jaina dharmAM prasAraka sabhAnA AgevAnA mArA upara cIDAyelA. khAsa te mArA bhASaNamAM zrI mAtIcaMdabhAie adhyakSapaNuM kareluM ane mArA bhASaNa vize ema kaheluM ke "A vakatA aMgrejI' mudala jANatA nathI ane AgamAnA abhyAsI che. bhASaNamAM eNe AgamAnA cokabaMdha pAThAnA je pramANA mApelAM che te jarUra vicAravA jevAM che. ane AjakAla svapnAnI je pUjA thAya che. tene huM paNu lokAttara mithyAla mAnuM chuM." dhaMtyAdi temanuM kathana sAMbhaLI amadAvAdanI te vakhatanI gurUzAhI temanA upara ciDAyelI. temane bacAvI tA 15-12-54 OU levA prasAraka sabhAe kAMka prayatna Adarele, mane prasArakasabhAmAM khelAbyA ane aneka prazna pUchyA. eTale meM to huM jANuM chuM - tema te dareka praznanA javAmA ApelA ane vaLate ja divase jaina chApAmAM 'jaina samAjanu tamastaraNu' nAmanA eka lekha rUpakAtmaka kalpIne chApavA mokalI dIdho. e lekha chapAye eTale te mArA upara samAja tuTI ja paDayo. mane nAtabahAra mUkavAnA prayatnA gatimAna thayA ane mane aneka rIte kama herAna karavA e ja jaina samAje nirNaya karyo heya ema mane lAgyuM. mArU dhyAna te A vakhate mArA kuTuMbanA nirvAha taraph kendrita thayeluM eTale sAmAjika A vipattinI mane eTalI badhI asara na thai. huM te vakhate ratalAma eka jaina graMthanA sa`pAdana mATe paheoMcI gayelA. paNa tyAMnuM vAtAvaraNu dhaNuM ja dUSita lAgavAthI mArA jIvanane hAni thavAnA saMbhava joi e kAma meM cheDI dIdhuM ane pharI pAchuM bhagavatInA anuvAdanuM kAma prArabhyuM ane te chevaTa rAjakoTamAM rahIne purUM ja karyuM. mArUM kuTuMba bhArranagara hatuM ane huM ekale ja ratalAma gayelA, paNa pachI pUnAmAM ane rAjakoTamAM kuTuMba sAthe ja rahelA. jyAre mArA upara vipattinI nAkhatA vAgatI hatI tyAre mArA sagA kAkAnA dIkarA bhAI bhagavAnadAsane ema lAgeluM ke kadAca khecaradAsa nAtabahAra mukAya te emanA ane mArA sabaMdha na rahI zake. eTale mane samajAvavA temaNe paMDita sukhalAlajI sAthe, ghATakoparamAM sadezA melelo ane taDajoDa karI levAnI vAta kahevarAvelI paNa mane e na ja gamyuM ane huM ekaleja je AvI paDe te sahI levA taiyAra thayA. mArAM mAtAjI jarUra rAkhe bharAyAM; paNa mArAM patnI zrI ajavALIe mane * tame kharA-sAcA hA to leza paNa na Daraze| ' ema bhAra daIne kahelu e barAbara mane yAda che. 17 prAkRtabhASA zikhyA pachI mane ane bhAi haragAviMdadAsane kalakattAvALA prophesara ane presIDensI koleja (kalakattA)nA prInsIpAla zrI zatIzacaMdra vidyAbhUSaNunI sAthe pAlI bhASA ane odha AgamA zikhavA sArU mahArAjazrI dharmavijyajIe kAla mAkalelA ane ame banne tyAM. ATheka mAsa rahI pAlIbhASA ane majijhanikAyagraMtha zIkhI AvyA. kAlamenA meAlagAkAMDe rADa upara AvelA vidyodaya pariveNumAM ame bhaNuvA rahelA. tyAMnA AcArya zrI sumareMgalasthavire ane tyAMnA upAcAya zrI . jJAnezvara sthavire amane ghaNA premapUrvaka 'pAlI bhASA ane piTakagraMtha zIkhavyA. te kaTTara baudha hatA, chatAM amArA taraph temanI sahAnubhUti putravat hatI. Aje paNa manamAMthI emanAM citro khasatAM nathI. lakhethI AvyA pachI pAchA ame banne (bhAi haragoviMdadAsa ane hu) zrI yazovijaya jaina graMthamALAnA kAmamAM lAgI gayA. temAM paMdara sattara graMthA ame bannee sAthe rahIne sa`pAdita karyAM. graMcamALA mATe mAre bAra bAra kalAka ane kayAreka to muDhAra aDhAra kalAka kAma karavuM paDatuM. ahIM e yAda rAkhavu jarUrI che ke pUkita bhASaNa vagerenI pravRtti me tyAre ja karelI jyAre banArasa tadana cheDI dIdheluM. jyAre meM muMbaimAM jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni'e vize bhASaNa karelu' tyAre pUjya gAMdhIjI muMbaimAM gAmadevImAM maNibhavanamAM hatA. bhASaNa pachI jainasaMghe mArA upara je AkramaNa kareluM te vize me mahAtmAjIne vAta karI te teoe spaSTa zabdomAM mane sUcavyuM ke tamArI vAta zAstranI dRSTie tamane prAmANika lAgatI haiAya te game tema thAya teA paNa - Dagaze nahi ane koi upara rASe paNa bharAze nahI. tame mu jhavaNamAM paNa paDazo nahI. navI vAta kahenArane mATe samAja hamezA Ama ja karatAM Avela che e jANItuM che. 8
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. prabuddha jIvana 3 1 Act 1 3 vAta na nAma rAma 1, 18 prAkRtabhASA zikhyA pachI meM ghaNA munione paNa e' - 'vyavasthApaka mahArAjazrIe khAsa mArA mATe koThAramAM svadezI khAM bhASA banArasamAM ja zikhavI dIdhI tathA jyAre bhagavatI sUtranA , rAkhavAne hukama AMkhe ane svadezI kapaDAM mATe meM mArA mAmAno ge anuvAdane prasaMga ubho thaye te pahelAM meM pAlI mAravADamAM rahIne patra lakhIne bhojAvadarI vejA maMgAvI tenAM kapaDAM zivaDAvelA ane rAta AkhuMya bhagavatIsUtra muni bhaktivijayajI (vartamAna vijaya ghetiyuM. paNa te vejAmAMthI ja banAveluM. e vejA evA pATiyA A bhakitasaMri) ne zikhavI dIdheluM. mane e vakhate Azcarya thayeluM... jevAM sajjaDa hatAM. ke keDa upara majabUta doro bAMdhyA vinA rahI ja che ke anuvAda karavAne te A munio virodha kare che ane mArI na zake. arthAtu baMgabhaMganI caLavaLanA samayathI mArA manamAM rASTrIya A pAse bhagavatIsUtrane vAMcatA jarAya acakAtA nathI. mane ema paNa pharajane khyAla AvI gayele te jyAre mane pU. gAMdhIjIne samAjamAM lAgeluM ke samAja edhabhAve aMdhaparaMparAe cAlatuM hatuM. tene gama thayo tyAre zuddha ane pUrNapaNe samajAI gayuM. mArI maryAdA amuka eka cokakasa dhyeyavALA koi sidhdhAMta hoya evuM nahIM jaNAyeluM. ane paristhiti pramANe tene meM AcAramAM paNa Ave che. vivorA pAlI mAravADamAM javAnuM ane tyAMnI bhagavatIsUtrane vaMcAvAnI : pIThamAM lagabhaga agiyAra varasa rahyo te daramiyAna senmatitanA nokarI karavAnuM khAsa kauTuMbika kAraNa hatuM. meM AgaLa kahyuM chesaMpAdananuM kAma pUruM thayA pachI meM be jainasanA anuvAdanuM kAma - tema mahArAjazrInA nityanAM pravacana sAMbhaLI sAMbhaLIne mAruM mana ' paNa vidyApIThamAM ja rahIne kareluM. pachI te mahAtmAnI pavitA mArA mAtAjI taraphathI uThI gayeluM ane paraNavA tarapha paNa bhAre dAMDIkUca AvI. te vakhate mahAtmAjIe mane yaDAthI patra lakhIne arUcIvALuM thayeluM. mArAM mAtAjIe A jANayuM tyAre temaNe mane khAsa jaNAveluM ke tamAre te pujAbhAI graMthamALAnuM ja kAma karavA | | kIdhuM ke "bhAI, tuM te paraNe tyAre kharo paNa A nAnAbhAIne che. paNuM mAruM mana na mAnyuM. vayovRddha mahAtmAjI ' jevA saMtapuruSa vahelA paraNAvI de jethI mAruM ghara vahuvALuM thAya ane mane nirAMta thAya." jelamAM hoya tyAre mane bahAra rahIne kAma karavAnuM phAvatuM ja na te che. emanAM e vacanane mAnya karIne meM bhAInA lagnanA kharca mATe hatuM. tethI hastalikhita navajIvananuM taMtrIpaNuM svIkAravA khuba hero e pAlIvALI nokarI svIkArelI ane nAnA bhAinA vivAha karI taiyAra thaye. gharamAM patnIe (zrI ajavALIe) paNa dhaNI rojIkhuzIthI na dIdhA. paNa AgaLa lakhyuM tema e junAM pravacananI asara je saMmati ApI. te pitAnA bhAvI saMkaTane khyAla na karI kevaLa mArAmAM thayelI te AgamanA vAcanathI taddana nAbUda thaI gaI ane mArI bhAvanAne poSavA taiyAra thaI e mAre mATe vizeSa AnaMdanA meM upara kahyuM tevuM bhASaNa paNa ApyuM ane jyAre barAbara svA- viSaya banyo. nava mahinA vIsApuramAM jaI tapazcaryA karI Avyo valaMbI thaye tyAre pahelIvAra bhAvanagaramAM ja para. e lagna mAtra ane pachI jyAre bahAra nIkaLe ke tarata ja mArA upara riporTa cha mAsa lagabhaga rahyuM. pachI ekAda varasa pachI pAchA pharIvAra huM thavAne hukama bajavAthI bIjA pAMca varasa meM bhAre rakhaDapATa karyo ': amarelImAM paraNyo chuM ane vartamAnamAM amadAvAdamAM rahuM chuM. e rakhaDapATa daramiyAna huM tIvarI, kurA, pAlI vagere mAravADamAM ka, 18 bhagavatIne anuvAda karatA hatA tyAM 1921mAM pu. gAMdhI. AvelAM sthaLAe jaI sthAnakavAsI jaina sAdhuone bhaNAvate ane jIe gujarAta vidhApITha sthApyuM. temAM saMzodhana saMpAdananA kAma mArA kuTuMbane nivoha karate. mAre mATe e kaparo samaya hato te mATe eka meTA graMthasaMgraha karavAnI zarUAta karelI ane tene mATe karatAM mAro patnI ane chokarAMo tathA mArAM mAtAjI. mATe bAre zeTha puMjAbhAIe sAruM evuM dAna 5 gAMdhIjIne ApeluM. zrI rAya. kaparA samaya hatA. chatAM rASTrIya prabaLa utsAhanA pUramAM e kaparA caMda graMthabhaMDArane nAme vartamAnamAM e saMgraha che. emAM sarvadharma samaya AnaMda sAthe pasAra thaI gayA. e kaparA samayamAM mArAM samabhAvanI dRSTie bhAratIya tamAma dharmonuM sAhitya tayAra karavuM ke patnIne eka mAtra potAnA AtmabaLanI ja hatI e hakIkata evI zrI- gAMdhIjInI bhAvanA hatI. te mATe dhamAnaMda kosaMbI, muni AnaMda sAthe jaNAvuM chuM. ' jinavijayajI, paMDita sukhalAlajI, adhyApaka athavale, harinAyAraNa 21 banArasamAM rahIne jyAre yazavijayajI jaina graMthamALAnuM - AcArya vagere kenI eka maMDaLI pitatAna vibhAganuM kAma saMpAdana karatA hatA tyAre e arasAmAM e ja graMthamALAmAM meM mArI - calAvatI. paMDita sukhalAlajI sanmatitarkanuM saMpAdana karavA cAhatA hatA prAkRtabhASAne zIkhavA mATe eka prakRtamArgepadezikA nAmanI nAnI ' ane e mATe temaNe mArI mAgaNI karI tethI bhagavatInA be bhAganuM cepaDI lakhI hatI. pachI jyAre vidyApIThamAM joDAyo tyAre eka kAma pUrU karI huM gujarAta vidyApIThamAM joDAyA ane 1822thI meTuM prAkRta vyAkaraNa tathA apabhraMzanuM vyAkaraNa paNa lakhelu)jene che ke amadAvAdamAM AvIne ja' vacce. vidyApIThanA prasaMgane lIdhe pU. vidhApIThe prakAzita karela che. graMthamALAnuM kAma baMdha thatA mArA gAMdhIjIne prasaMga vaLe, saMta zrI kedAranAthajI, zrI mazarUvALA, zrI upara jaina zAsana nAmanA eka pAkSika patranA saMpAdanane bhAra naraharibhAI vagerenAM paricayane paNa prasaMga paDate rahyo. AzramanA AvI paDe. e patramAM huM keTalAka zAstrIya viSaye vAraMvAra jIvanane paNa vAre vAre prasaMga AvavA lAge. eTale e badhAnI carca te. maryAdita dIkSAnI padhdhati, dIkSA lIdhA pachI tene pALA mArA upara ThIka asara thaI ane ethI mAruM jIvana dhanya thayuM che ' zakAya evuM lAge te dIkSA choDI daIne siddhaputra thavAnI vA AvakadhamakI ema huM mAnuM chuM. AcaravAnI prAcIna rIta, upadhAna vagerenI je bhAre kharcALa ane che. 20 jyAre baMgALanA bhAgalA thayA tyAre huM banArasamAM hatA, jaDa padhdhati vartamAnamAM cAle che te bAbata paNa zAstrIya draSTie te vakhate rASTrIya pravRtti kevI hoya ane ApaNe rASTra sAthe koI 'carcA karate. e patranuM saMpAdana mAre thoDA mahinA karavuM paDayuM . jAtane saMbaMdha che ene leza paNa khyAla na hatuM. paraMtu jema pachI te huM matabhedane kAraNe temAMthI chUTA thai gayA che ane ? Agame' vAMcavAthI mArI dhamadha AMkhe khulI gaI tema baMgabhaMgane - 22 jyAre muMbaImAM bhagavatInuM kAma karate tyAre mane thayuM ni lIdhuM cAlelA dezI AMdolanane lIdhe rASTra prati mArI zI pharaja ke yunivarsiTImAM saMskRtane sthAna che, pAlIne sthAna chete pachI nI che e barAbara samajAI gayuM. te vakhate pAThazALAmAM meM svadezI jainazAnI ardhamAgadhI prAkRtane zA mATe sthAne nahIM ? A nA kApaDa ane svadezI khAMDanI pratijJA lIdhI. A pratijJAmAM bIjA bAbata meM jinAgama prakAzaka sabhAnA maMtrI zrI manasukhalAla ravajI. do paNa vidyArthIo sAthe hatA. paraMtu teo. chevaTa sudhI, nahIM TakI na bhAI sAthe carcA karI ane e vizenA mArA vicAro spaSTa A zakelA, pAThazALAmAM dareka terazane divase rmiSTAnna thAya, paNa te ApaNe raju karyA. temaNe mane jaNAvyuM ke ardhamAgadhI prAkRtamAM je - mitra meM lagabhaga cha maeNhinA sudhI harAma kareluM. eTale sAThazALAnA ke je prakAranuM ane je te viSayane lagatuM sAhitya hoya te viro barAbara che : : : : :
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ , prabuddha jIvana tA. 15-1ra-1954. di apUNe , ( eka meTI nedha taiyAra kare ane e sAhityane muMbaI yunIvarsi- maLavA mAMDayA che jyAre ApaNA buddhijIvI varga jema tema rahyo. Tine kharekhara khyAla Ave e eka spaSTa bhASAmAM nibaMdha lakho. A varge have budhdhinI sAthe zArIrika zramane apanAvavo ja joIe. mi temanI sUcanA pramANenI nedha ane nibaMdha taiyAra karI meM temane teja A jIvanasaMgrAmamAM teo nibhI zake. e uparAMta e mujabanuM.. para ApyAM. te badhuM laI teo zrImAna dIvAna bahAdura kRSNalAla mohanalAla kAma mAtra kuTuMbanA agragaNya mANaseja nahi paNa kuTuMbanA nAnA . . jhaverI pAse pahoMcyA. emaNe e carcA zrI narasiMharAvabhAI dive- moTA tamAme karavuM joIe te ja nIcalA thara je upara AvI ; ' TIma sAthe karI ane thoDA ja divasamAM meM sAMbhaLyuM ke saMskatanI rahyo che tenI spardhAmAM TakI zakAze. A vastu ApaNe jeTalI peTha ja hAIskUlamAM pAMcamI paDIthI ardhamAgadhI bhASA paNuM zarU vahelI samajIe ne jeTalI vahelI amalamAM mukIe teTale vahele - FRche.. karavAnuM muMbaI yunivarsiTIe jAhera karyuM che. AthI mane ghaNo ja utkarSa sadhAze. nahIMtara nIce utaratAja javuM paDaze ane e * E AnaMda thayo ane A rIte mArAthI jaina AgamanI bhASAnI sevAmAM nIcANamAM Akhare kayAM pahoMcAze te kahI zakAya nahi. . . yatakiMcita nimittarUpa thavAyuM tethI paNa mane dhanyatA lAgI. * eTale pragatinI dizAmAM javA mATe gharanA dareka mANase, kuTuM becaradAsa jIvarAja dezI. bamAM parasparanuM kAma kema ochuM karavuM ane bIjAonI sevA bane teTalI vadhAre kaI rIte thaI zake tenuM puSkaLa dhyAna rAkhavuM , - ApaNe madhyama varga paDaze ane pitAnuM dareka kAma pate hAthe karI letAM zIkhavuM Aje madhyama varganI muzkelI ghaNI vadhatI gaI che joize. uparAMta phurasada veLAe bahAranuM kAma paNa bane teTaluM bane ane teno vicAra karI ghaNA madhyama varganA mANase nirAzA anu karI paisA kamAvAnA sAdhane apanAvavAM joIze. pitAnA putra putrIone bhaNAvavAM, teo potAnuM tamAma kAma karI le, uparAMta thI bhave che ane jagatane, samAjane, sarakArane, jamAnAne ane paisAvALAone vAMka kADhIne pitAne kaze ja vAMka nathI ema mAnI koI paNuM hAthamahenatane dhadhe temane zIkhavo rahaze ke jethI tamAmane doSa daI rahayA che. samAjanA badalAtA saMjoge, jagatamAM kuTuMbanI kamAImAM vadhAro karI zakAya. gharanA strI varge rAMdhavA sivAya vAsaNanuM, kapaDAM dhovAnuM, kapaDAMne IstrI karAvavAnuM, bharavAnuM, zIva* cIlajhaDape thaI rahelA pheraphAra, rAjyamAM thatA kAyadAnA ane vahevAranA pheraphArane mukAbale pate keTalA pheraphAra apanAvyA che athavA te vAnuM, gharagaththu davAo banAvavA vigeranA kAme zIkhI levAM joIze. AthI paise bahAra jatAM aTakaze. chokarAMone bhaNAvavAnuM paNa . " jamAnAne anusarI pitAnuM kartavya zuM tene vivekapUrvaka vicAra hAtha para laI- paisA bacAvavA joize. dharmanA utsavamAM ke koI ja karavAne badale mAtra bIjAone vAMka kADhavo ne hatAzakti bhegavavI mAMgalika prasaMge sAdAM tathA svaccha kapaDAM paheravAnI Teva pADavI ( te bIlakula vyAjabI nathI. pheraphAra, palaTo ane parivartana e duniyA joIze. karInA ne bhAre kapaDAMne meha tajI devo joize. kherAkamAM che ane samAjano krama che. e kramanI sAme thavAmAM agara tenI pAchaLa sAdA tathA pauSTika khorAka para dhyAna rAkhI cheTA ravAda ane A ghasaDAvAmAM ke khoTo phaDaphaDATa karavAmAM kAMI mAla nathI. je pheraphAra marImasAlA khAvAnI Teva choDavI joIe. AthI taMdurastI jaLavAze, ithaI rahelA che tene ApaNe uMDI samajathI apanAvavA joIe ane te zarIra sazakata rahe eTale saMyama ne sAdAImAM rahevAnuM zIkhavuM di bIjA navA kevA pheraphAra thavAno saMbhava che tene khyAla karI te mujaba joIze. chokarA chokarInA lagna megya umare ne te paNa chokaro .AgaLathI taiyArI karavA mAMDavI joIe te ja sukhI thavAne raste che. kamAte thAya ane pitAnuM ane potAnA kuTuMbanuM peSaNa karavAne , , , . duniyA ane samAja ApaNA vicArone ane ApaNane zakitavAna thAya tyAreja karavAM te agAu lagnanI vAtaja na karavI vira baMdhabesatI thAya ema thavAnuM nathI. paNa ApaNe ja samAjane ne joIe. eja rIte chokarIone paNa pitAnA paga para ubhI rahI. duniyAne baMdhabesatA thavAnuM che ema khAtrIpUrvaka mAnavuM rahyuM ne zake tevuM zikSaNa ApyA pachIja paraNAvavI. e pachI, dharmamAM vartavuM rahyuM. A vijJAnayugamAM mahAna pheraphAre A duniyAmAM thaI aMdhazradhdhAthI dhaNA meTA kharca karavAmAM Ave che tethI paNa bacavuM joIze. samAjamAM paNa sAro mATe avasare ADaMbara kharca rahyA che ane te mujaba duniyAnA parivartana ane pratyAghAtamAMthI baMdha karI; paisAdArane meTAIne meha taTana choDa joize. dareka ApaNe alipta rahI zakIe nahi. madhyama vargamAM eka prathA vastu kharIdatI vakhate tenA bhapakA karatAM tenA TakAupaNA upara, . evI pracalita thaI gaI che ke eka mANasa kamAya ne tenA upara jarUrIyAta ne upayogIpaNA para dhyAna rAkhavuM joize. A tamAma kuTuMbIjane nibhe ane tevI AzA rAkhe. eka kALe ke jyAre e rIte gharanI dareka vyakitae ALasa tajI purA udyogI A tamAma vastuo sastI hatI ane zArIrika mahenatanI kiMmata ochI " banI samayasara dareka kAma niyamita karavAnI Teva pADI, khATAM gappAMmAM, hatI tyAM sudhI e prathA nibhI rahI, paNa have A samaye jayAre vakhata vyatIta karavAnI Teva khaMkherI nAkhavI joIe. beTAM vyasane , zArIrika mahenata athavA parizramanI kiMmata vadhI gaI eTale utpAdana tadane nAbuda karavAM joIze. jIvanamAM AvA pheraphAro karavAmAM nahi kharca vadhyuM ane tamAma vastuonI kiMmata cArathI pAMca gaNI Ave tyAM sudhI madhyama vargane A prazna ukelAvAne nathI eTale vadhI gaI ane tene mukAbale kamAI athavA Avaka, cAra yA pAMca- ApaNA garIba ne madhyama varga A bAbatapara lAgI jaI jIvanamAM - gaNI thaI nahI, ane e uparAMta jarUrIyAte kudake ne bhUske vadhatI tAkIde pheraphAra karavA ja joIe. ema karavAmAM nahi Ave te mAtra - gaI, tyAre pariNAma e AvyuM ke je agAu mejazokhamAM gaNAtI te A vastuoe jarUrIyAtanA lIsTamAM sthAna lIdhu ne sarerAze dharanA dareka duHkhanI buma pADI samAja ane sarakArane ke bIjAne doSa, Eo mANasanI jarUrIyAta paNa bethI traNa gaNI vadhI gaI ne te darekanI devAthI kazuM vaLavAnuM nathI. ApaNuM Arthika taMtra kheravAI gayuM che. kiMmata cArathI pAMca gaNI thaI, eTale ke lagabhaga 1 thI 12 agara che te pAchuM ThekANe lAvyA sivAya bIjo rasto nathI. eTale deza vadhAre paDI gaye. ne samAjamAM je pheraphAra thaI rahayA che te najare, parizramanI kiMmata rahI che . atyAre je vastusthiti che tenuM upaluM zAbdika citra eka vadhI rahI che ne pariNAme nIcalA thare utkarSa sAdhyuM che tema sAmaTI rIte jotAM- e AkhI bAbata eka ghaNe mATe prazna thaye. upalA thare samayane anukULa thavuM ja joIze. nahi te jIvanasaMgrAmamAM zikSita ane budhdhivAna varga ghaNe thoDe hatA ane mahenatu ne A varga je kaTokaTI atyAre bhogave che temAM tenI hAra thaze ne ejJAna vaga dha meTa hatA. have je le ke mAtra mahenata karatAM adhogati bahAraze. parizramanuM mUlya je samajAya athavA samajavA che. aMne budhdhi gaNatrI ke jJAnanuM kAma karI zakatAM nahI te varge prayatna thAya te teTale aMze madhyama vargane A vikaTa prazna ukelAyo A utkarSa sAdhyuM che ane have temane mahenata tathA buddhinA lAbha evI mArI mAnyatA che. De. amIcaMda chaganalAla zAha | muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna: javAhara prinTIMga presa, 12, kezavajI nAyaka roDa, muMbaI 9 1 * * *