________________
૨૧૬
પ્રબુધ્ધ જીવન
તા. ૧-૩-૫૪
II
શ્રી ખીમજી માંડણ ભુજપુરીઆનું
પ્રમુખસ્થાનેથી પ્રવચન (મુંબઈ ખાતે તા. ૨૩-૩-૫૪ ના રોજ ધી ઈન્ડીયન ગ્રેન ડીલર્સ ફેડરેશનની ૧૧ મી વાર્ષિક સભાનું મુંબઈના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી મોરારજીભાઈ દેસાઈએ ઉદઘાટન કર્યું હતું. તે પ્રસંગે ફેડરેશનના પ્રમુખ શ્રી ખીમજી માંડણ ભુજપુરીઆએ કરેલા ભાષણમાંથી અગત્યના ભાગ નીચે ઉતારવામાં આવ્યા છે.
તંત્રી) વિશ્વભરમાં આજે જ્યારે ભારતનું સ્થાન અનોખું છે, ત્યારે સમગ્ર
મકાનની તંગી અને દારૂબંધી વિશ્વને શાંતિ અને પ્રેમને સંદેશો પહોંચાડવાની નૈતિક જવાબદારી - શહેરોની વધતી જતી વસ્તીને અને નિર્વાસિતોની રહેઠાણ ભારત પર સ્વયં આવી પડી છે અને એ નજરે જ્યારે આપણે
પૂરાં પાડવાની જવાબદારી નામદાર મુંબઈ સરકાર હાઉસીંગ બોર્ડ વિચારીએ છીએ ત્યારે એ ઉમદા હેતુ પ્રત્યે આપણું લક્ષ કેન્દ્રિત જેવી સમિતિ રચીને જે રીતે ઉપાડી રહી છે, તે ખરેખર પ્રશંસકરવામાં છેલ્લા ચાર દાયકાઓ દરમ્યાન પૂ. મહાત્માજીએ જે નીય છે. મુંબઈ જેવા ઔદ્યોગિક શહેરમાં ગીચ વિસ્તારને નાબૂદ કંઈ કર્યું છે તે તેના કારણરૂપે હોવાનું સિદ્ધ થાય છે. વિશ્વની એ
કરવાના માર્ગે ના મુંબઈ સરકારે તાજેતરમાં જે કાયદો કર્યો છે, મહાન વિભૂતિ સદેહે આજે આપણી વચ્ચે નથી, છતાં એમની તે કદાચ ભારતભરમાં આ પહેલે જ કાયદો હશે. આશિષ અને કાર્યોની અનોખી સુવાસ આપણી વચ્ચે સદાય પથ
મકાન તંગી નિવારવા સરકારે પિતે લીધેલ પગલાં ઉપરાંત રાયેલી પડી છે. પરિણામે ભારતને એક કે એક માનવી આજે જે બેકે, વીમા કુ., મેટી પેઢીઓ અને ઉદ્યોગોને વધુ મકાને ભારતની અને વિશ્વની શાન્તિ અને ઉન્નતિની દિશામાં વિચારતે બાંધવા માટે રાહત અને નાણાંકિય મદદ આપી આકર્ષવામાં આવે થયો છે અને વિકાસના વિધવિધ ક્ષેત્રે સહકાર આપી રહ્યો છે. તે મને લાગે છે કે મધ્યમ વર્ગની રહેઠાણ અંગેની જરૂરિયાતને સદ્ભાગ્યે રાષ્ટ્રપિતાએ જેમને પોતાના રાજકીય ક્ષેત્રે વારસ તરીકે પહોંચી વળવામાં એક વધુ સક્રિય પ્રયાસ થયેલો ગણાશે. પસંદ કર્યા છે, તે આપણા મહાઅમાત્ય શ્રી. જવાહરલાલ નહેરૂ મુંબઈ શહેરમાં મારા ફેડરેશન સાથે સંબંધ ધરાવતા લગભગ આપણા લાડીલા નેતા-પૂ, ગાંધીજીની વિચારસરણીને અનુરૂપ ૫૦૦૦ જેટલા નાના દુકાનદારે ઉપરાંત બીજા પણ પંદરેક હજાર એવા રાજ્યની રચના કરવા અથાગ પરિશ્રમ ઉઠાવી રહ્યા છે અને જેટલા નાના દુકાનદારે હશે. તે એ નાના દુકાનદરમાં પ્રવર્તતી દુનિયાના પટ પર જે પણ પછાત કે ગુલામ દેશ હોય તે આઝાદ રહેઠાણીની તંગીને પહોંચી વળવા તેમજ મધ્યમ વર્ગના બીજા બને અને આગળ ધપે તે માટે રાત અને દિવસ સતત કાર્ય કરી હજાર કુટુંબે કે જેઓ સીંગલ કે ડબલ રૂમનું જ ભાડું ભરવાને રહયા છે. વિશ્વભરમાં અજોડ એવા આપણા પ્રજાસત્તાક રાજયના શકિતમાન હોય છે, તેમની જરૂરીયાતને પહોંચી વળવા મેં કહ્યું તેમ વડા તરીકે જ નહિ, પરંતુ સમરત વિશ્વની એક અગ્રગણ્ય માનનીય ખાનગી ક્ષેત્રને પણ જો રહેઠાણો બાંધવા માટે આકર્ષવામાં આવશે, વ્યકિત તરીકે આજે એ ભારે બેજ ઉઠાવી રહયા છે. આવી એક તે જ મકાનની તંગીને પ્રશ્ન જલદી હલ થઈ શકશે. માટે આપણું સર્વ શ્રેષ્ઠ વિભૂતિને આપણા પ્રજાસત્તાક રાજ્યના વડા પ્રધાનપદે મુંબઈ રાજ્યના માનનીય મુખ્ય પ્રધાન શ્રી મેરારજીભાઈ મેળવવા માટે આપણે પિતાને જેટલા ભાગ્યશાળી માનીએ છીએ એ બાબત પર ગંભીરપણે લક્ષ આપે એવી આગ્રહભરી વિનંતિ છે. તેટલાજ આપણું મુંબઈ રાજ્યના અગ્રપદે શ્રી મોરારજીભાઈ કામદારોના હિત રક્ષવા તથા કેળવણી ક્ષેત્રે પ્રગતિ સાધવા ના, દેસાઈને મેળવવા માટે આપણે પિતાને ભાગ્યશાળી માનીએ છીએ. મુંબઈ સરકાર જે નિર્ણય લેતી રહી છે તે તથા માનવને માનવમાંથી સ્ટેટ ટ્રાન્સપોર્ટ
- દાનવ બનાવી મુકે એવા દારૂના નશામાંથી મુક્તિ અપાવનાર દારૂજેનાં મીઠાં ફળ આપણું મુંબઈ રાજ્યની બહોળી જનતા મેળવી બંધીને સફળ બનાવવા માટે જે પ્રયાસે મકકમપણે કરી રહી છે, રહી છે, તે ધી સ્ટેટ ટ્રાન્સપોર્ટ કોર્પોરેશન સ્થપાયું તે પહેલાં મેં તે આમજનતાના હિતાર્થે જે પણ થવું ઘટે તે થવું જ જોઈએ માગ્યા ભાડાના પૈસા આપવા છતાં વ્યવસ્થિત અને વખતસર મળી એવી શ્રી મેરારજીભાઈની સરકારની અડગતા, એકનિષ્ઠતા અને શકે એવાં વાહનવ્યવહારને ગામડાઓને સાંકળતે પ્રશ્ન સદાય અણુ- કુશળતાને જ આભારી છે. ઉકેલ રહયે હતે સદ્ભાગ્યે શ્રીમાન મુંબઈ સરકાર તરફથી સારા
રાષ્ટ્રભાષા મુંબઈ પ્રાન્તને વ્યવસ્થિત અને સગવડભર્યા બસવ્યવહારથી સાંકળી
શાળા કોલેજોમાં રાષ્ટ્રભાષા દાખલ કરવા વિષે શ્રીમાન મુંબઈ લેવા માટે દીર્ઘદ્રષ્ટિભર્યો નિર્ણય લેવા અને આજે આપણે જોઈ
સરકારે લીધેલ નિર્ણય ખરેખર એક ઉમદા નિર્ણય છે. અંગ્રેજી શકીએ છીએ કે વિશાળ પ્રદેશ ધરાવતા આપણા મુંબઈ રાજ્યના
ભાષાના અસ્તિત્વ પ્રત્યે દુર્લક્ષ કર્યા વગર રાષ્ટ્રભાષાના સમગ્ર વિકાસ મોટા ભાગના ગામડાંઓને વ્યવસ્થિત અને સગવડભર્યા બસવ્યવહારથી
માટેના આવા ઉમદા નિર્ણય માટે સમાજને મેટો ભાગ સંતોષ સાંકળી લેવામાં આવ્યાં છે અને તે વ્યવહારને વિસ્તૃત કરવામાં આવી
અનુભવે છે. રાષ્ટ્રના આંતરિક વ્યવહારના ઉપયોગ માટે લાંબે વખત રહયે છે.
સુધી પરદેશી ભાષા પર આધાર રાખી ન શકાય. સમાજને એક દુધ જના.
અને આદમી પણ સહેલાઈથી પિતાને કહેવાનું કહી શકે તે માટેના થોડાંક વર્ષો પહેલાં ભારે કિંમત ચુકવ્યા છતાં ચોકખું દુધ
વાહન તરીકે રાષ્ટ્રભાષાને જ અગ્રપદે મૂકી શકાય અને તેમ કર્યો મેળવવાની ખાત્રી મુંબઈની જનતાને નહોતી મળતી. એ માટે દાયકાઓ
અંગ્રેજી ભાષા પ્રત્યેના વધુ પડતા મેહને પણ દુર કરી શકાય. સુધી સુધરાઈ અને ભુતપુર્વ સરકારે વિચારણા કર્યા છતાં કોઈ
ફેડરેશનની સ્થાપના યેગ્ય માર્ગ નહોતે શોધી શકાય અને વર્ષો સુધી આમ વણઉકેલ “સંગન વગર સિદ્ધિ નથી” એ સૂત્ર નજર સમક્ષ રાખી છેક રહેલા આ પ્રશ્નને ઉકેલવામાં મુંબઈ સરકારને મળેલ સફળતા બાદ સને ૧૯૧૩માં દાણાની દુકાન ધરાવતા હજારેક જેટલા મુંબઈના તેમાં સધાતી જતી પ્રગતિ અને વિકાસથી ભારતના અન્ય રાજ્ય દુકાનદારોએ “ધી બેએ ગ્રેન ડીલર્સ એસોસીએશન” નામનું એક તે શું પણ દરિયાપારના બીજા દેશે પણ તે તરફ આકર્ષાયા મંડળ સ્થાપ્યું. વેપારમાં પ્રમાણિકતા, ભાતૃભાવ અને સંગઠ્ઠન કેળછે. સ્ટેટ ટ્રાન્સપર્ટ ' અને “દૂધ જના” કેટલા વિરોધ છતાં કેટલી વવાની દિશામાં એ એસેસીએશનની સતત જાગૃતિએ, ત્રણ દાયકાદીર્ઘદ્રષ્ટિ અને નિડરતાથી હાથ ધરાયાં તે આપ સૌ જાણો છો એની અંદર એના દફતરે ત્રણ ગણું સભ્ય નોંધાયા અને પિતાના