________________
૧૧૦.
પ્રબુધ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૧-૧૯૫૪
E
-
-
રે ૩૧૦૦૦ની ભેટ સાથે આ સંયુક્ત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહની સ્થા- પાડવામાં આવેલ છે. શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયાને લેખસંગ્રહ િપના કરી હતી. આ સંસ્થા વર્ષો સુધી ભાડાના મકાનમાં પિતાનું સત્યં શિવ સુન્દરમ' એ નામથી તાજેતરમાં પ્રગટ કરવામાં આવેલ
કાર્ય કરી રહી હતી. સંસ્થાને પિતાનું મકાન લેવું જોઈએ એ છે. એ સંગ્રહનું સંપાદન શ્રી યશવન્ત દોશીએ કર્યું છે. સુશોભન ભાવનાથી પ્રેરાઈને સ્વ. મણિભાઈ અને અન્ય ટ્રસ્ટીઓએ મકાનકુંડ જાણીતા કળાકાર શ્રી કેકે. હેબરે કર્યું છે. કાકાસાહેબ કાલેલકરે માટે તા. ૧૭-૧૦-૧૯૪૬ ના રોજ વિજ્ઞપ્તિ બહાર પાડી અને બે અને પંડિત સુખલાલજીએ પ્રવેશ લખી આપીને એ સંગ્રહને લાખની રકમની જૈન સમાજ પાસે માંગણી કરી. આ રકમ એકઠી વધારે સમૃદ્ધ બનાવેલ છે. પુસ્તક પ્રકાશનો એ એક સુન્દર કરવા માટે મણિભાઈએ પાર વિનાની જહેમત ઉઠાવી. તા. ૨૧-૫-૨ નમુન છે. ના રોજ સાધુચરિત શ્રી કેદારનાથજીના પ્રમુખપણ નીચે મળેલા સંમેલનમાં
બંધારણમાં થતા રહેલા ફેરફારે માંદગીના ચાલુ બીછાને રહેલા એવા શ્રીમણિભાઈના હાથે શિવ ખાતે ખરી- સંધની ૧૯૩૮ માં કરેલી નવરચના બાદ એ સમયે નિશ્ચિત દાયેલા એક પ્લેટમાં પાયો નાંખવાની વિધિ કરવામાં આવી. ત્યાર બાદ તા. કરેલા બંધારણમાં અનુભવના આધારે તેમજ સમયના બદલાવા સાથે ૨૬-૭-૫ ના રોજ મણિભાઈ તે વિદાય થયા, પણ પાછળના કાર્યકર્તા- અવારનવાર ફેરફાર થતાં જ રહ્યાં છે. શરૂઆતમાં દરેક સભ્ય કચેએએ ફંડ એકઠું કરવાનું અને મકાન બાંધકામનું કામ ચાલુ રાખ્યું સના સભ્ય થવું આવશ્યક હતું; અને કેગ્રેસના વિવિધ કાર્યક્રમને અને મકાન પૂરૂં થતાં તા. ૨૫–૭–૧૪ ના રોજ નવા મકા- ટેકો આપવાની સંધની ખાસ નીતિ હતી. આઝાદી મળ્યા બાદ નનું સંયુક્ત પ્રાતના રાજપાલ માન્યવર કનૈયાલાલ માણેકલાલ કોંગ્રેસના સભ્ય થવાની ફરજ ૨૬ જવામાં આવી. જેમ જેમ મુનશીના હાથે ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું. આ સંસ્થાને અહિં સભ્યના માનસમાં નિષ્ઠાવૈવિધ્ય અને વૃત્તિમાં પક્ષવિધ્ય આવવા આટલા લંબાણથી ઉલ્લેખ કરવાનું કારણ એ છે કે જૈનેની એકતા લાગ્યું. તેમ તેમ આવા ફેરફાર અવશ્યક બનતા ગયા. સંધને સાધવી એ મુંબઈ જૈન યુવક સંધના પાયામાં રહેલો એક મુખ્ય સ ઓ એ ક પ ની ની હ યા તી માં બી જી ૫ ની કરી ઉદ્દેશ છે, અને સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહ આ એકતાના પ્રતીક શકે નહિ અને કોઈપણ જ્ઞાતિનું અધિકારપદ સ્વીકારી શકે નહિસમાન હોઈને, જે કે મુંબઈ જૈન યુવક સંધથી એ તદ્દન અલગ આ બન્ને શિસ્ત નિયમે, મુંબઈ સરકારે અનેક પત્ની પ્રતિબંધક સ્વતંત્ર સંસ્થા છે એમ છતાં પણું, એ સંસ્થા સાથે સંધનું કાનુન અને સમાજ બહિષ્કાર પ્રતિબંધક કાનુન કરેલા હોવાથી તાદામ્ય વર્ષોથી ગાઢપણે કેળવાયેલું રહ્યું છે, સંધના મુખપત્રદ્વારા તેને બીનજરૂરી લાગતાં, ગયા વર્ષે રદ કરવામાં આવ્યાં. શકય તેટલો પ્રચાર અને પ્રસિધ્ધિ કરવામાં આવે છે અને બને ,
દેવદ્રવ્યને લગતા શિસ્તનિયમ. . સંસ્થામાં કેટલાક તે આજે સમાન કાર્યકર્તાઓ કામ કરી રહ્યા છે. દેવદ્રવ્યના નામે થતી આવકને જનકલ્યાણમાં ઉપયોગ થઈ સંઘનાં પર્યટશે
ન શકે એવા મંદિરની આવકમાં ધી બેલીને કે તેના ફંડફાળામાં * છેલ્લાં બે વર્ષ દરમિયાન જુદે જુદે સમયે સંધનાં પર્યટણો
પૈસા ભરીને સંધને સભ્ય વધારે કરી ન શકે એ શિસ્તનિયમને જવામાં આવ્યાં હતાં. તા. ૧-૩-૫૩ના રોજે લગભગ ૧૨૫
લીધે–ખાસ કરીને જૈન શ્વે. મૂ. સમાજમાં દેવદ્રવ્યના ઉપયોગ ભાઈ બહેનને નાવલા લઈ જવામાં આવ્યા હતા, જ્યાં સંઘના
સંબંધમાં અત્યન્ત રૂઢ માન્યતા અને–અમારા સંધને આજસભ્ય શ્રી લખમશી ઘેલાભાઇએ ભજન વગેરેને પ્રબંધ કર્યો હતે.
સુધીમાં ઉપયોગી તેમજ શ્રીમાન એવા અનેક સભ્ય ગુમાવવા ૧૫૦ ભાઈ બહેને તા. ૨૦-૯-૫૩ના રોજ વિહાર સરોવરની
પડ્યા છે. આમ છતાં પણ દેવદ્રવ્યના વ્યાપક ઉપગ સબંધમાં યાત્રાએ ગયા હતા. ૨૨-૧૦-પપ્ના રોજ શરદપૂર્ણિમાની ઉજજવળ
અમારી સુદઢ માન્યતાને અમે એક સરખી ટેકથી વળગી રહ્યા છીએ.
આજે હવે એ મન્તવ્યમાં રહેલું તથ્ય જૈન સમાજ સ્વીકારવા લાગ્યા છે. રાત્રીએ ૧૫૦ ભાઈ બહેને માટે ત્રણ કલાકને નૌકા વિહાર ગેન્દ્ર
અને દેવદ્રવ્યને સીધી રીતે અને એમ શકય ન હોય ત્યાં આડવામાં આવ્યું હતું. તા. ૯-૪-૫૪ના રોજ આશરે ૪૦ કુટુંબી
કતરી રીતે સામાજિક ઉપગ કરવાના માર્ગો શોધાઈ રહ્યા છે, જનનું માથેરાન ખાતે પર્યટણ જવામાં આવ્યું હતું. આવાં પર્યટણ સભ્યને સારી રીતે આકર્ષી શક્યાં છે, અને એકમેકની
એટલું જ નહિ પણ અમલમાં પણ મૂકાઈ રહ્યા છે નજીક લાવી રહેલ છે.
- જૈનેતરે પણ હવેથી સંઘમાં જોડાઈ શકરો.
સંધને આ ઇતિહાસ જોતાં ધીમે ધીમે સંધ વિશાળતા તરફ - કૈલાસ તથા એવરેસ્ટનાં દર્શન
સતત પ્રગતિ કરી રહ્યો છે એમ કોઈને પણ માલુમ પડયા વિના સંધના મિત્ર સાહસવીર શ્રી નવનીતલાલ પરીખ કૈલાસ તથા
નહિ રહે. ૧૪ વર્ષથી પ્રબુદ્ધ જૈન નામ ધારણ કરી રહેલ સંઘના એવરેસ્ટની યાત્રાએ જઈ આવેલા અને તેની સુન્દર ફીલ્મ લઈ.
મુખપત્રનું ગયા વર્ષના મે માસથી નામ બદલીને પ્રબુધ્ધ જીવન આવેલા તા. ૩૧-૧-૫૩ ના રોજ ભુલાભાઈ ઈન્સ્ટીટયુટમાં સંધના
ધારણ કરવામાં આવ્યું છે. આ જ મહત્વને બંધારણીય ફેરફાર સભ્યને કૈલાસ, ગંગોત્રી તથા જન્મોત્રીનાં ચિત્રપટે તેમણે દેખાડયા
ચાલુ વર્ષ દરમ્યાન તા. ૩૧-૭–૧૪ ના રોજ મળેલી સંધની હતાં; તા. ૯--૫ ના રોજ શત્રુંજય, રાણકપુર તથા કાશ્મીરનાં
સામાન્ય સભાએ કર્યો છે. આજ સુધી સંઘને સભ્ય થવા ઈચ્છનાર ચિત્રપ દેખાડવામાં આવ્યાં હતાં; અને ૨૨-૨-૫૪ ના રોજ એવરે- વ્યકિત જૈન હોવી આવશ્યક હતું. નવા ફેરફાર અનુસાર જૈન વિચારસ્ટેનું જુદા જુદા કેણથી સભ્યોને તેમણે દર્શન કરાવ્યું હતું.
સરણી પ્રત્યે આદર ધરાવતી જૈન જૈનેતર કઈ પણ વ્યકિત સંધમાં “આળાં હૈયાં” અને “સત્યં શિવ સુન્દરમ' સભ્ય તરીકે જોડાઈ શકે છે. આ રીતે મુંબઈ જૈન યુવક સંધનાં - ૧૮૪૪ માં સ્વ. મણિભાઈએ સંધના વાચનાલય પુસ્તકાલયને
દ્વારા વિશાળ જનતા માટે ખુલ્લાં થાય છે અને જૈન સમાજ કરતાં રૂા. ૧૦૧૬૮ ની ભેટ આપી ત્યારે સાથે સાથે શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી
પણું સત્ય અને અહિંસા જેના પાયામાં છે એવી જૈન વિચાર સરણી કાપડિયાના લેખે અને શ્રી વ્રજલાલ ધરમચંદ મેઘાણીની વાર્તાઓ ઉપર આ સંઘ વધારે ભાર-emphasis—મૂકતો થાય છે. ક્રમશ: પ્રગટ કરવા માટે એક એક હજાર રૂપિયા સંધને સંઘના જુના હયાત તેમજ અવસાન પામેલા કાર્યકર્તાઓ આપ્યા હતા. આમાંથી શ્રી વ્રજલાલ મેવાણીનો ‘આળાં હૈયાં' નામનો આજ જ્યારે રજત મહોત્સવના પ્રસંગે સંધના સભ્ય એકઠા
એક વાર્તાસંગ્રહ ૧૯૪પ માં સંધ તરફથી બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો, થાય છે ત્યારે સંધના જુના હયાત તેમજ અવસાન પામેલા અને છે. જે મોટા ભાગે એક વર્ષ દરમિયાન ખપી ગયો હતો. તેની બીજી આજ સુધી લગભગ અખંડપણે ચાલુ રહેલા કાર્યકર્તાઓને યાદ કર
આવૃત્તિ સસ્તું સાહિત્ય મુદ્રણાલય ટ્રસ્ટ તરફથી તાજેતરમાં જ બહાર વાનું અસ્થાને નહિ લેખાય. આજે સંધમાં પ્રારંભકાળથી લગભગ
AS'%' /
.